უკვე ერთ კვირაზე მეტია, რაც ჟურნალისტთა ნაწილი აქტივიზმში ჩავერთეთ – ჩვენ სოლიდარობას ვუცხადებთ აზერბაიჯანის ხელისუფლებისგან დევნილ კოლეგას, აფგან მუხტარლის, რომელიც თავს საქართველოს აფარებდა. ის 29 მაისს თბილისის ცენტრიდან გაუჩინარდა და ბაქოს ციხეში აღმოჩნდა. როგორც თავად ამბობს, გაიტაცეს. ჯერჯერობით, მტკიცებულებებით გამყარებული ალტერნატიული ვერსია, რომელიც გატაცების ვერსიას გააბათილებდა, ან გაამყარებდა, არავის შემოუთავაზებია საზოგადოებისთვის.

ეს ამბავი საგანგაშო და მნიშვნელოვანი რამდენიმე მიზეზის გამო არის, თუმცა, ამჯერად, ყურადღებას მხოლოდ სოლიდარობის აქციებში ჟურნალისტების ჩართვასა და მათ მოტივაციაზე გავამახვილებ. აქციების ერთ-ერთი მონაწილე მეც ვარ.

ძალიან იშვიათად მახსენდება შემთხვევები, როცა ჟურნალისტებმა, თუნდაც დროებით, გვერდით გადავდეთ ჩვენი პროფესიული საქმიანობა, ხელში ავიღეთ პლაკატები, სასტვენები და კონკრეტული საქმის გაპროტესტება, როგორც აქტივისტებმა, ისე დავიწყეთ. ასეთი შემთხვევა მართლაც რომ თითზე ჩამოსათვლელია, მათ შორის მახსენდება ე.წ. ფოტორეპორტიორების საქმე და მაესტროს დასაცავად გამართული აქციები. ამ დროს გადაილახა წითელი ზღვარი აქტივიზმსა და მიუკერძოებელ ჟურნალისტიკას შორის. სწორედ ასეთი შემთხვევაა ჩემთვის აფგან მუხტარლის საქმე.

როდესაც On.ge-ს დამფუძნებლებთან ერთად, ახალი ნიუსრუმის ჩამოყალიბებაზე დავიწყე მუშაობა, ერთ-ერთი პირველი ნაბიჯი სარედაქციო ქცევის კოდექსის შემუშავება იყო. იმისათვის, რომ აგვერიდებინა რაიმე სახის პოლიტიკურ, ან ბიზნეს ინტერესთან აფილირება და უზრუნველგვეყო ჩვენ მიერ შექმნილი ახალი ამბების მიუკერძოებლობა, საკუთარ თავს და რედაქციას, მსოფლიოს წამყვანი მედიასაშუალებების პრაქტიკის გათვლისწინებით, შეზღუდვები დავუწესეთ. ასეთ შეზღუდვებს შორისაა: ძვირადღირებულ საჩუქრებზე უარის თქმა, ისეთ საზოგადოებრივ-პოლიტიკურ მოვლენებში საჯაროდ მონაწილეობისგან თავის არიდება, რომლის გაშუქებაც, როგორც ჟურნალისტებს, პოტენციურად მოგვიწევს, ასევე, აქტუალურ საზოგადოებრივ-პოლიტიკურ საკითხებზე სოციალურ ქსელებსა თუ საჯარო დისკუსიებში აზრის გამოხატვისგან თავის შეკავებას.

საქართველოში, ყველაზე მეტად, ალბათ, ბრიტანეთის საზოგადოებრივ მაუწყებელს იცნობენ, განსაკუთრებით პროფესიულ წრეებში. BBC სტანდარტების ერთგვარ საზომადაა მიჩნეული. BBC-ის ქცევის კოდექსი თანამშრომლებს მიმდინარე მოვლენებზე საკუთარი აზრის გამოთქმას უზღუდავს, რათა დაცული იყოს ტელეარხის მიუკერძოებლობა და რეპუტაცია. თუმცა, იქვე აღნიშნულია, რომ მიუკერძოებლობა არ გულისხმობს და არ მოითხოვს ფუნდამენტური დემოკრატიული ღირებულებებისგან დისტანცირებას.

მარტივად რომ ვთქვათ, როდესაც საქმე ეხება ჰომოფობიას, რასიზმს, კიდევ ათასნაირ ფობიას, გამოხატვის თავისუფლებასა და პროფესიულ სოლიდარობას, რესპექტაბელური მედიასაშუალება უნდა დადგეს ადამიანის უფლებების სადარაჯოზე და არ შეიძლება ამ პრობლემებთან დაკავშირებით, მიუკერძოებელი დამკვირვებლის პოზიცია დაიკავოს.

ჟურნალისტ მუხტარლის გატაცება ჩემთვის არის ამბავი, რომელიც, პირველ რიგში, პროფესიულ სოლიდარობას ეხება – საკუთარი საქმიანობისთვის დევნილ და შევიწროებულ ადამიანს იმ ქვეყანაში შეექმნა საფრთხე, რომელსაც მან თავი შეაფარა. მე მჯერა, რომ ეს არის ჩვენი პროფესიული ღირსების საქმე და ჩემი, როგორც ერთი კონკრეტული ჟურნალისტის როლს, ამ საპროტესტო აქციებში სწორედ ამ ღირსების დაცვაში ვხედავ. რაც კიდევ უფრო მნიშვნელოვანია: მე, ჩემი დღევანდელი აქტივიზმით, ვიცავ ჩემს პროფესიას, იმ სამუშაო გარემოს, სადაც ვმუშაობ, რადგან თუ ეს დღეს დაემართა დევნილ კოლეგას, ხვალ იგივე შეიძლება მე და ჩემს სხვა კოლეგებს გაგვიბედონ. ასეთ დროს უმნიშვნელოვანესია კოლეგების მხარდაჭერა, სოლიდარობა და ერთიანობა. სწორედ ამტომ მჯერა, რომ რაც უფრო მასშტაბური იქნება სოლიდარობა, მით უფრო დროულად აღმოიფხვრება პრობლემები.

როდესაც ერთი კონკრეტული ჟურნალისტის პროფესიული საქმიანობა და ფიზიკური არსებობა დგება საფრთხის ქვეშ, ეს ნიშნავს, რომ პოტენციური საფრთხის ქვეშაა ყველა სხვა ჟურნალისტი და მედიასაშუალება. შეიძლება ვიღაცამ იკითხოს, რატომ არის ჟურნალისტის დაცვა და სოლიდარობა სხვა პროფესიის ადამიანის დაცვაზე მნიშვნელოვანი? პასუხი მარტივია: ყველა პროფესიის ადამიანის და ყველა მოქალაქის დაცვა თანაბრად მნიშვნელოვანია. სწორედ, მიუკერძოებელი და არაანგაჟირებული მედიის მოვალეობაა მოქალაქეთა პრობლემებზე საუბარი, მათი წარმოჩენა და ამით, ნებისმიერი ხელისუფლებისთვის დისკომფორტის შექმნა, რათა მათ უფრო სწრაფად და ეფექტიანად მოაგვარონ ეს პრობლემები. იმისათვის, რომ ჟურნალისტებმა შევძლოთ სხვა ადამიანებზე თავისუფლად წერა, მათი პრობლემების წინ წამოწევა და ჩვენი საქმიანობით, პასუხისმგებელი პირების იძულება, მოაგვარონ ეს პრობლემები, გვჭირდება უსაფრთხო სამუშაო გარემო, სადაც არ იქნება შიში, რომ ჩვენი კრიტიკული სტატიის, ან სიუჟეტის გამო, საფრთხეს შეგვიქმნიან. არის შემთხვევები, როცა ამის მისაღწევად მხოლოდ კრიტიკული ჟურნალისტური ნამუშევრები არ კმარა და როცა უფრო მეტი ხმაურია საჭირო – სწორედ ახლა არის ეს შემთხვევა და ჩვენი მიზანიც ესაა.

ბოლო დღეებში ერთმა ადამიანმა მედიის როლზე საუბრისას, ამერიკული მედიასაშუალება The Washington Post-ის სლოგანი შემახსენა, რომელიც ქართულად ასე ჟღერს: “დემოკრატია კვდება სიბნელეში”. ვფიქრობ, ეს ზუსტად ასახავს დამოუკიდებელი და ანგარიშვალდებული მედიის როლს, რომელიც საშუალებას არ აძლევს დემოკრატიას, მოკვდეს სიბნელეში.

დღეს, 18 დეკემბერს, დილიდან განსაკუთრებული განწყობით ველოდი ევროკომისიის საბოლოო ანგარიშს, რომელზეც არის დამოკიდებული, მიიღებენ თუ არა საქართველოს მოქალაქეები 2016 წლიდან ევროკავშირის ქვეყნებთან უვიზო მიმოსვლის უფლებას. ანგარიშის გამოქვეყნება რამდენჯერმე გადაიდო. დილით საქართველოში ევროკავშირის წარმომადგენლობამ დააანონსა, რომ ანგარიში თბილისის დროით 14 საათისთვის გამოქვეყნდებოდა.

სულ 2 წუთი დამჭირდა, რომ შევსულიყავი ერთ-ერთ ვებგვერდზე, სადაც ნებისმიერ მსურველს შეუძლია აირჩიოს კონკრეტული დრო, საიდანაც უკუთვლა დაიწყება. სასურველ დროდ ავირჩიე 18 დეკემბრის 14 საათი, სათაურად დავაწერე Georgia’s EU visa progress report და ფეისბუკზე მეგობრებს გავუზიარე. რამდენიმე მეგობარმა ლინკი თავის კედელზეც გააზიარა. ვერც კი წარმოვიდგენდი, რომ ეს უწყინარი ქმედება რამდენიმე მედიასაშუალებას შეცდომაში შეიყვანდა, რადგან ასეთი წინასწარგანზრახვა არც მქონია. მსგავსი რამ ადრეც, სხვა მოვლენის აღსანიშნად არაერთხელ გამიკეთებია.

ცოტა ხანში, სააგენტო პირველმა გამოაქვეყნა ნიუსი სათაურით „ევროკომისიამ ვიზალიბერალიზაციასთან დაკავშირებით წამზომი ჩართო“, ნიუსში ეწერა, რომ ეს ევროკომისიის ოფიციალურ ვებგვერდზე ხდებოდა.

დაახლოებით ერთ საათში სააგენტო „პირველმა“ მცდარი ახალი ამბავი საიტიდან მოხსნა. ამ ფაქტზე ყურადღების გამახვილებას არც ვაპირებდი, შეცდომა ვის არ მოსვლია, მათ შორის მეც, ამის გარეშე ჟურნალისტური საქმიანობა არ არსებობს.

ცოტა ვიცინე, გავმხიარულდი და ამ ამბის დავიწყებას ვაპირებდი, როცა მეგობარმა ინბოქსში ტელეკომპანია GDS-ის ოფიციალურ ფეისბუქ გვერდზე ატვირთული ვიდეო გამომიგზავნა, რომელიც ამავე ტელეკომპანიის ეთერში გავიდა.

GDS-ის შუადღის გადაცემაში უცებ ჩაირთო ევოკავშირის ჰიმნი, გამოჩნდა ჩემ მიერ გაკეთებული ტაიმერი და ყველა წამყვანმა ერთდოულად დაიწყო უკუთვლა ისტორიული მომენტის აღსანიშნად.

„დათვლა დაიწყო ახალი ეპოქის“

„მე მგონი, საუკეთესო დასასრულია ჩვენი დღევანდელი გადაცემის“

„არაჩვეულებრივი საახალწლო საჩუქარია ევროკავშირისგან“ - ასეთი ფრაზებით აღნიშნეს წამყვანებმა ევროკავშიირს მიერ საქართველოსთან უვიზო რეჟიმის „შემოღება“.

საბოლოოდ, მოხდა ის, რაც ბოლო დღეებში არაერთხელ გავიგეთ: ტექნიკური მიზეზის გამო ევროკომისიის ანგარიშის გამოქვეყნება რამდენიმე საათით გადაიდო. დროის უკუთვლის ხელახლა დაწყებას ვაპირებდი, მაგრამ გადავიფიქრე.

ბოლო დღეების განმავლობაში რამდენიმე საინფორმაციო სააგენტომ სწრაფად აიტაცა ფოტო, რომელიც სტეფანწმინდაში იყო გადაღებული. ფოტოზე ახალგაზრდა ბიჭია ასახული, რომელიც ნაგვის ურნაში ნაგვით სავსე ორ დიდ ტომარას აგდებს. ფოტოს დაურთეს აღწერა, რომ გერგეტის სამებიდან ნორვეგიელმა ტურისტმა ნაგავი ჩამოზიდა. სოციალურ ქსელში მოქალაქეები ერთმანეთს ანამუსებდნენ, როგორ ვანაგვიანებთ ქართველები ბუნებას და „გადამთიელები“ როგორ ზრუნავენ საქართველოს ეკოლოგიაზე. სინამდვილეში, ეს ფოტო არც ახალია და მასზე არც ნორვეგიული სტუდენტია აღბეჭდილი. ფოტო ქართველ სტუდენტ ოთო კობახიძეს ეკუთვნის, რომელმაც გერგეტის სამებიდან ნაგავი ნამდვილად ჩამოიტანა.

ქართული საინფორმაციო სააგენტოებისთვის მსუყე ლუკმა აღმოჩნდა ძველი საბურავებისგან აწყობილი ნაძვის ხის ფოტოც, რომელიც სოციალურ ქსელშიც ვირუსივით გავრცელდა. ფოტოზე გაკეთებული მინაწერი ამტკიცებდა, რომ ის ავტომობილის ხელოსნებმა ელიავას ბაზრობაზე, თბილისში ააწყვეს. სინამდვილეში, ეს ფოტო ჯერ კიდევ 3 წლის წინ რუსულ და ჩინურ სოციალურ ქსელებში გავრცელდა და თუ იქაურ მინაწერებს დავუჯერებთ, ის რუსეთის შორეულ აღმოსავლეთშია გადაღებული.

ეს ფაქტები კიდევ ერთხელ მიუთითებს, თუ რატომ უნდა იყვნენ ჟურნალისტები ყურადღებით, რატომ უნდა გადაამოწმონ ყველა ინფორმაცია რამდენიმე განსხვავებულ წყაროსთან, რათა მკითხველი და მაყურებელი არ შეიყვანონ შეცდომაში და ყველაზე მთავარი: საკუთარი მედიასაშუალების სანდოობა არ დააყენონ ეჭვქვეშ.

პ.ს. ევროკომიისის დასკვნა დღეს, 18 დეკემბერს მაინც გამოქვეყნდა, ოღონდ რამდენიმესაათიანი დაგვიანებით. ევროკომისამ დაასკვნა, რომ საქართველო აკმაყოფილებს ვიზალიბერალიზაციის სამოქმედო გეგმის ფარგლებში დადგენილ ყველა კრიტერიუმს და ის იმსახურებს ევროკავშირთან უვიზო მიმოსვლას. საქართველოს მოქალაქეები ევროკავშირში მოგზაურობას უვიზოდ რამდენიმე თვეში შეძლებენ.

რატომ ვერ ახერხებს თანამედროვე მეინსტრიმ მედია, რომ ერთ დროს ძალიან აქტუალური თემები არ დაივიწყოს, არ აქციოს მეასეხარისხოვნად და უფრო მეტიც, არ დაავიწყოს მკითხველსა თუ მაყურებელს?

ინფორმაციის მოძიებისა და გავრცელების ტექნოლოგიების დახვეწასთან ერთად, მედიაში სულ უფრო მატულობს ინფორმაციის ნაკადი. შესაბამისად, მედიას სულ უფრო გიჟურ რეჟიმში უწევს მუშაობა და ზღვა ინფორმაციის მომხარებლამდე მიტანა. ამ უზარმაზარ ინფორმაციულ ნაკადში კი ყოველთვის არის ე.წ. ცხელი ამბავი (Breaking news), რომელიც დღეების, ხშირად კი რამდენიმე კვირის განმავლობაშიც არ კარგავს აქტუალურობას. ასეთ თემებს აქვეყნებენ გაზეთებისა და ონლაინ გამოცემების მთავარ გვერდებზე, საინფორმაციო გამოშვებები იწყება და მთავრდება ამით, მზადდება ტოკ-შოუები, სპეციალური საინფორმაციო გამოშვებები და ა.შ.

გადის რამდენიმე კვირა ან თვე, მთავარი თემა ხდება უმნიშვნელო, ყველას ავიწყდება, მის ადგილს ახალი “ცხელი ამბავი” იკავებს და მედიის არქივიც ივსება დაუსრულებელი მთავარი ამბებით, მათი გაგრძელება და დასასრული კი მაყურებლისთვის უცნობი რჩება.

საკმარისია რომელიმე ტელევიზიისა და საინფორმაციო სააგენტოს არქივს ზერელედ გადაავლოთ თვალი და უცებ გაიხსენებთ ოდესღაც მთავარი, თუმცა დაუსრულებელი და დროში გაჭედილი ამბების კოლექციას:

2014 წლის შემოდგომაზე საქართველოში რელიგიურ ნიადაგზე დაპირისპირების რამდენიმე კერა გაჩნდა. ერთ-ერთი შემთხვევა ეხებოდა ქობულეთში მუსლიმი მოქალაქეების მიერ პანსიონის, იგივე მედრესეს გახსნის მცდელობას, რასაც ადგილობრივი არამუსლიმი მოქალაქეების პროტესტი მოჰყვა. იმავე პერიოდში დაპირისპირებით დასრულდა ადიგენის რაიონის სოფელ მოხეში მეჩეთის ძველი შენობის დემონტაჟიც.

საყდრისის უძველესი ოქროს მომპოვებელი მაღაროს აფეთქება ფართომასშტაბიანი საპროტესტო აქციების მიზეზი გახდა 2014 წლის მიწურულსა და 2015 წლის დასაწყისში. ეს ამბავი საინფორმაციო სივრცის ლიდერი თვეების განმავლობაში იყო. ერთ-ერთი ბოლო ამბავი, რაც საყდრისთან დაკავშირებით მედიამ გააშუქა, მიმდინარე სასამართლო პროცესები იყო.

ეს არის, სულ მცირე, ის ორი მეტ-ნაკლებად ძირითადი თემა, რომელიც მეინსტრიმ მედიამ თვეების შემდეგ დაივიწყა. მაგალითად, არ ვიცით მოხესა და ქობულეთში, ასევე, სხვა მსგავს ადგილებში, მომხდარიდან ერთი წლის შემდეგ რა სიტუაციაა, ამოიწურა თუ არა კონფლიქტი, არსებობს თუ არა რელიგიური დაპირისპირების საფრთხე, რაზეც არასამთავრობო ორგანიზაციები ჯერ კიდევ თვეების წინ განგაშით მიუთითებდნენ.

მეინსტრიმ მედიიდან ჩვენ ასევე არ ვიცით, როგორ დამთავრდა საყდრისის ამბავი, რა ეტაპამდე მივიდა სასამართლო, რა მასშტაბით დაზიანდა უძველესი არქეოლოგიური ძეგლი, კვლავ ხომ არ გრძელდება მისი დაზიანებ, რა ეტაპზეა RMG Gold-ის მიერ დაპირებული საყდრისის მუზეუმის შექმნის პროცესი და ა.შ. სხვა ამბების მსგავსად, საყდრისის თემამაც დაუსრულებელი ამბების არქივში გადაინაცვლა.

მსგავსი „დაუსრულებელი ამბების“ გახსენება ასევე დაუსრულებლად შეიძლება. მაგალითად, ქართულ მედიაში ძნელად იპოვით ინფორმაციას, თუ როგორ დასრულდა ებოლას ეპიდემია, რომლის გამოც მთელ მსოფლიოში და მათ შორის საქართველოში, სრული ისტერიკა იყო. სხვათა შორის, ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციამ რამდენიმე კვირის წინ გამოაცხადა, რომ ებოლა ეპიდემიის ეპიცეტრში - სიერა ლეონეში - დამარცხებულია. ბოლო თვეებში იქ ერთი შემთხვევაც არ იყო გამოვლენილი, თუმცა, ახალი შემთხვევა რამდენიმე დღის წინ დაფიქსირდა.

ჩვენ არ ვიცით ახლა რა სიტუაციაა აღმოსავლეთ უკრაინაში, სადაც უკვე წელიწადზე მეტია ომია. არ ვიცით, მაგალითად, როგორ დამთავრდა ცენტრ პოინტის, დექსუსისა და ამ კომპანიებისგან დაზარალებული 6 ათასი ადამიანის დავა. რაც ბოლოს გავიგეთ ის არის, რომ 2013 წელს ცენტრ პოინტის დამფუძნებლებს ბრალი წაუყენეს, მათ ზარალის ანაზღაურების პირობა დადეს. შედეგები კი... არ ვიცით.

მედიის მიერ მთავარი და რეზონანსული თემების მივიწყებას ობიექტურთან ერთად სუბიექტური მიზეზიც შეიძლება ჰქონდეს.

პირველი და უმთავრესი, ალბათ, ადამიანური და ფინანსური რესურსის ნაკლებობაა. მაშინ, როცა ყოველდღიურად ათობით მნიშვნელოვანი ახალი ამბავი ხდება, რთული და ხშირ შემთხვევაში, შეუძლებელიცაა ყველა ძველი თემის გაცოცხლება, გამორკვევა, მიდევნება. შეზღუდული რესურსების პირობებში მედია არჩევანს მიმდინარე ამბების სასარგებლოდ აკეთებს.

თუმცა ზოგჯერ არსებობს სუბიექტური მიზეზიც, რაც პრიორიტეტებს ეხება - ხანდახან მიმდინარე ამბების გაშუქება უფრო მარტივია, ვიდრე ერთი ამბის ბოლომდე სრულყოფილად გაშუქება.

ტექნოლოგიურ პროგრესთან ერთად ბოლო წლებში სულ უფრო იცვლება ინფორმაციის მოპოვებისა და გავრცელების საშუალებები, სოციალური ქსელების ეპოქაში კი სულ უფრო რთულია ვინმემ, მათ შორის ჟურნალისტმაც, საზოგადოებისგან დაფაროს სუბიექტური დამოკიდებულება ამა თუ იმ საკითხის მიმართ. ამის პარალელურად, პროფესიულ წრეებში აქტუალურია დისკუსია, თუ როგორ შეიძლება რეპორტიორობასა და აქტივიზმს შორის ზღვარის დაცვა და საერთოდ, საჭიროა თუ არა ამის გაკეთება?

საერთაშორისო რესპექტაბელურ მედიასაშუალებებს შემუშავებული აქვთ ქცევის კოდექსები, სადაც დეტალურად არის გაწერილი, თუ რისი უფლება აქვს ჟურნალისტს, რა შემთხვევაში შეუძლია აქტივიზმში ჩართვა და რა შემთხვევაში - არა, თუმცა, ცალსახა პასუხი ამ საკითხზე მათაც კი არ აქვთ.

მაგალითად, BBC-ის ქცევის კოდექსი თანამშრომლებს მიმდინარე მოვლენებზე საკუთარი აზრის გამოთქმას უზღუდავს, რათა დაცული იყოს ტელეარხის მიუკერძოებლობა და რეპუტაცია. თუმცა, იქვე აღნიშნულია, რომ მიუკერძოებლობა არ გულისხმობს და არ მოითხოვს ფუნდამენტური დემოკრატიული ღირებულებებისგან დისტანცირებას.

მარტივად რომ ვთქვათ, როდესაც საქმე ეხება ჰომოფობიას, რასიზმს, კიდევ ათასნაირ ფობიას, გამოხატვის თავისუფლებასა და პროფესიულ სოლიდარობას, რესპექტაბელური მედიასაშუალება უნდა დადგეს ადამიანის უფლებების სადარაჯოზე და არ შეიძლება ამ პრობლემებთან დაკავშირებით მიუკერძოებელი დამკვირვებლის პოზა დაიკავო.

რა ტიპის საპროტესტო აქციაში შეიძლება მიიღოს ჟურნალისტმა მონაწილეობა? ჩემთვის ეს დასაშვებია მაშინ, როცა საქმე პროფესიულ სოლიდარობას ეხება, დანარჩენ შემთხვევაში კი გამშუქებლის პოზიციას ვირჩევ, რადგან მიმაჩნია, რომ ეს უფრო ღირებულია და ამის დასასაბუთებლად შესაბამისი არგუმენტებიც მაქვს.

რამდენიმე თვის წინ შიდა ქართლში რუსმა სამხედროებმა საოკუპაციო ხაზი რამდენიმე ასეული მეტრით გადმოწიეს. მახსოვს, ათეულობით ჟურნალისტი(მათ შორის ჩემი მეგობრებიც იყვნენ) ჩავიდა იმ დროს კონფლიქტის ზონაში - გაშალეს პლაკატები, გადაიღეს სურათები, მომზადდა რამდენიმე რეპორტაჟი, მოკლედ, დღის მთავარი ახალი ამბავი იყო. შემდეგ კი მოვლენები კონფლიქტისპირა სოფლებში ჩვეული რუტინით გაგრძელდა - დაძაბულობით, შიშით, გაურკვევლობით, ისე, როგორც ეს წლებია ხდება.

მე ამ აქციაში მონაწილეობის მისაღებად არ წავსულვარ არა იმიტომ, რომ ვინმეზე ნაკლებად მაღელვებს საუკოპაციო ზოლის გადმოწევა ან ნაკლებად შემტკივა გული იქ მცხოვრებ ადამიანებზე... სანამ სხვა დამასწრებს, აქვე ვიტყვი, რომ როცა ოკუპირებულ ქვეყანაში ცხოვრობ, ალბათ მიამიტობაა მშვიდ, დალაგებულ დიდ ბრიტანეთში შემუშავებული მედიასტანდარტებით მუშაობა. დარწმუნებული ვარ, ძალიანაც რთულია. მიუხედავად ამისა,როგორც მკითხველსა და მაყურებელს, მერჩივნა წამეკითხა ან მენახა 50 სიღრმისეული რეპორტაჟი კონფლიქტის ზონაში მცხოვრებ ადამიანთა ყოფაზე, ვიდრე 50 ჟურნალისტი პლაკატით ხელში. რა თქმა უნდა, მედიასაშუალებების ნაწილი ამზადებს რეპორტაჟებს კონფლიქტის ზონებიდან, მაგრამ ეს არ არის საკმარისი. მაგალითად, ვიცით, რომ საოკუპაციო ხაზის გადმოწევის შედეგად მოსახლეობა მუდმივად კარგავს ნაკვეთებს, ცხინვალის იზოლატორიდან მხოლოდ ჯარიმის გადახდის შემდეგ ათავისუფლებენ. 1-2 რეპორტაჟის გარდა, მე პირადად ვერ ვიხსენებ სიღრმისეულ ჟურნალისტურ პროდუქტს კონფლიქტის ზონაში მცხოვრებკონკრეტულ ადამიანებზე, მათ პრობლემებზე, როგორ იხდიან ჯარიმებს, როგორ ინახავენ ოჯახებს და როგორ აგრძელებენ ცხოვრებას მას შემდეგ, როცა ჟურნალისტთა ავტობუსი მათ სოფლებს ტოვებს.

მსგავს დისკუსიებში ოპონენტთა ერთ-ერთი მთავარი არგუმენტი ანა პოლიტკოვსკაიას აქტივიზმია, რომელსაც ის მშვენივრად უთავსებდა ჟურნალისტურ საქმიანობას, საბოლოოდ ამის გამო მოკლეს კიდეც. კოლეგებს აქ მთავარი განსხვავება ავიწყდებათ: ანა პოლიტკოვსკაია ბოლომდე იცავდა იმ ადამიანთა უფლებებსა და ინტერესებს, ვისზეც წერდა, ზრუნავდა მათ სამართლებრივ დაცვაზე და ყველაფერს აკეთებდა მათ დასახმარებლად. სამწუხარო ქართული რეალობაა, რომ იმ ცნობილი ჟურნალისტური აქციების შემდეგ ოკუპირებული ზონის მიმდებარედ მცხოვრები ადამიანები თავიანთი პრობლემების წინაშე კვლავ მარტო დარჩნენ. მე და სხვა ჟურნალისტებს ისინი შემდეგ ჯერზე მხოლოდ იმ დროს გაგვახსენდება, თუ რომელიმე მათგანს კვლავ ცხინვალის იზოლატორისკენ გააქანებენ ან მათ ეზოში მავთულხლართებს კიდევ 100 ან უფრო მეტი მეტრით გადმოწევენ.