10 აგვისტოს Primetimenews.ge-მ დაუზუსტებელი ინფორმაცია გაავრცელა, იმის შესახებ, რომ გორში მღვდლის ფორმაში გადაცმული ადამიანები დადიან, ბავშვებს იტაცებენ და მათი ორგანოებით ვაჭრობენ. ამასთან, სიახლე და განსაკუთრებით მისი სათაური- “უკვე დაკარგულია 7 ბავშვი და ნაპოვნია 4 ცარიელი ხერხემალი” – მოსახლეობა პანიკაშია”, მკითხველში პანიკის დანერგვას უწყობს ხელს.

მასალა სოციალურ ქსელში გავრცელებულ ინფორმაციებს ეყრდნობა. სიახლის ავტორი კონკრეტულ წყაროებს არ ასახელებს, თუმცა წყაროების აღწერისას იყენებს ისეთ ფრაზებს, როგორიცაა “ინფორმაციის გამავრცელებლები წერენ”, “ერთ-ერთი ინფორმაციით”, “ერთ-ერთმა შეშინებულმა მომხმარებელმა PrimeTimeNews-საც მისწერა”.

მასალაში არ ჩანს, ადასტურებენ თუ არა ოფიციალური უწყებები ამ ცნობებს და რამდენად სახიფათოა სიტუაცია. მდგომარეობას ამძფრებს ფოტოც, წარწერით “help me” (დამეხმარეთ).

არასწორი ინფორმაციის გავრცელებიდან დაახლოებით 3.5 საათში Primetimenews.ge-მ გამოაქვეყნა შინაგან საქმეთა სამინისტროს განცხადება, სადაც გავრცელებული ინფორმაცია ბავშვების დაკარგვის შესახებ უარყოფილია.

“შინაგან საქმეთა სამინისტრო უარყოფს სოციალურ ქსელებში გავრცელებულ ინფორმაციას, თითქოს შიდა ქართლის რეგიონში გარკვეულ პირთა ჯგუფის მიერ მცირეწლოვანი ბავშვების მასობრივად დაკარგვისა და გატაცების ფაქტები არსებობს. შსს-ში ამ დრომდე მსგავსი შინაარსის არც ერთი შეტყობინება არ შესულა მოზარდების გატაცების შესახებ. სამართალდამცველების მიერ გადამოწმდა და არ დადასტურდა სხვადასხვა მედიასაშუალებით და სოციალური ქსელით გავრცელებული უკლებლივ ყველა ინფორმაცია”, - ვკითხულობთ სიახლეში.

თუმცა აღნიშნული განცხადება გამოქვეყნდა, როგორც ცალკე მასალა და არასწორი ინფორმაციის შემცველი მასალა არ შესწორებულა.

ასეთი ინფორმაციის გავრცელება გადაუმოწმებლად, მით უმეტეს, მაშინ, როდესაც საქართველოს სხვადასხვა სოფლებში ე.წ. „მოჩვენების“ გამოჩენაზე საუბრობენ და მას პოლიცია დღემდე ეძებს, განსაკუთრებით სახიფათოა და ჟურნალისტების მხრიდან უფრო მეტ სიფრთხილეს საჭიროებს. ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის პრინციპების მიხედვით, ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია. ამასთან ჟურნალისტმა ინფორმაცია უნდა გადასცეს მხოლოდ იმ ფაქტებზე დაყრდნობით, რომელთა წყარო დადასტურებულია.

7 აგვისტოს, საზოგადოებრივი მაუწყებლის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში - “მოამბე” გავიდა სიუჟეტი - “რატევანის მოსახლეობა დახმარებას ითხოვს”.

წამყვანი აცხადებს, რომ ბოლნისის რაიონის სოფელ რატევანში, ღამით „დაუდგენელი არსება დადის და უცნაურ ხმებს გამოსცემს“. სიუჟეტში ჩაწერილია სასულიერო პირი, რომელიც რატევანში მცხოვრებ მოსახლეობას ეშმაკისგან დაცვის რეკომენდაციას აძლევს.

სიუჟეტში გამოყენებულია “უცნაური არსების” ხმის აუდიოჩანაწერი, რომელიც, სიუჟეტის ავტორის თქმით, ერთ-ერთმა ადგილობრივმა საკუთარი მობილური ტელეფონით ჩაიწერა. ჟურნალისტი განმარტავს, რომ მოსახლეობის აზრით, ღამით მათ სოფელში კუმისიდან და კოდადან წამოსული უჩინარი არსება დადის და ხმაც სწორედ მას ეკუთვნის. “ნამდვილად ეშმაკი! არ გეჩვენება, სახე არ დამინახავს, ხმა არ ამოუღია, ჩემმა დაკივლებამ ის უკვე დააბრუნა და წავიდა. გაქრა,” - ამბობს ერთ-ერთი რესპონდენტი.



მეორე რესპონდენტი კი აცხადებს, რომ შავ ტანსაცმელში გამოწყობილი მაღალი ქმნილება, რომელსაც მანათობელი თვალები აქვს და უცნაურ ხმებს გამოსცემს, რამდენიმე დღის წინ საკუთარ ეზოში ნახა. გოგონა ამბობს, რომ უცნობი მის ეზოში გაუნძრევლად იდგა. მას შემდეგ, რაც მან შიშისგან დაიყვირა, უცნობი უკვალოდ გაქრა.

მოსახლეობის დასამშვიდებლად, სოფელში სიონის დედათა მონასტრის წინამძღვარი ჩავიდა, ლიტანიობა მოაწყო და ეშმაკისგან თავდაცვის მიზნით მოსახლეობას სპეციალური რეკომენდაციაც მისცა: “შიდა პერიმეტრზე საკმეველი შემოატარონ, ნაკურთხი წყალი ასხურონ სახლს 90-ე ფსალმუნის თქმით, რამდენჯერაც ეს დასჭირდება. შესძახონ მრისხანებით ბოლოს, იესო ქრისტეს სახელით გიბრძანებ, განვედ ჩვენგან, ამინ და ჯვარი გარდაისახონ”.

მაუწყებელთა ქცევის კოდექსით ( მუხლი 14), მაუწყებელი ვალდებულია უზრუნველყოს აუდიტორია სანდო და ზუსტი ინფორმაციით და არ დაუშვას ცრუ ან შეცდომაში შემყვანი ინფორმაციის გავრცელება. 55-ე მუხლის თანახმად კი, „ეგზორციზმის, ოკულტიზმის, პარანორმალური მოვლენების ან ჰიპნოზის ამსახველი მასალის ჩვენება უნდა მოხდეს ჯეროვანი ობიექტურობით, გარდა იმ შემთხვევისა, როცა პროგრამა აშკარად გასართობი ხასიათისაა“.

სააგენტო პირველმა ევროკავშირის გაუქმების შესახებ მცდარი ინფორმაცია გაავრცელა2016-06-28 საინფორმაციო სააგენტო პირველმა 2016 წლის 27 ივნისს არასწორი ინფორმაცია გაავრცელა. სააგენტოს ცნობით, გერმანია და საფრანგეთი ევროკავშირის გაუქმების ინიციატივით გამოვიდნენ. აღნიშული ინფორმაციის წყაროდ სააგენტომ “უცხოური მედია” მიუთითა. კერძოდ - პოლონური ტელეკომპანია TVP Info. ამ კონკრეტული საინფორმაციო საშუალების გარდა იგივე ინფორმაცია გაავრცელა რამდენიმე სხვა საინფორმაციო ვებგვერდმა, მათ შორის, რუსულმა მედიასაშუალებებმა Russia Today-მ და Pravdareport-მა. მათ განაცხადეს, რომ ფრანგული და გერმანული მხარის მიერ ხელმოწერილ დოკუმენტში საუბარია ახალი “სუპერსახელმწიფოს” შექმნაზე, თუმცა მითითებულ დოკუმენტში ევროკავშირის დაშლაზე არაფერია აღნიშნული.

იგივე შინაარსის სიახლე "მარშალპრესმაც" გაავრცელა და წყაროდ "პირველი" მიუთითა.

უნდა აღინიშნოს, რომ „პირველის“ მიერ გავრცელებული ინფორმაცია არცერთ სანდო დასავლურ მედიასაშუალებას არ გაუვრცელებია. ამასთანავე გერმანიისა და საფრანგეთის წარმომადგენლები, მათ შორის, ქვეყნის პირველი პირები, ბრიტანეთის რეფერენდუმის შემდეგ გამუდმებით საუბრობენ იმაზე, რომ ევროკავშირი ბრიტანეთის გარეშე გააგრძელებს ფუნქციონირებას.

დღეს საერთაშორისო მედიის ნაწილმა უკრაინელი პილოტის გახმაურებული სასამართლოდან მცდარი ინფორმაცია გაავრცელა.

„ბიბისის“ ცნობით, როდესაც რუსი მოსამართლე სასამართლო სხდომაზე პროკურორის საბრალდებო დასკვნას კითხულობდა, პროცესზე მყოფ ჟურნალისტებს ეგონათ, რომ მოსამართლემ ნადია სავჩენკოს გამამტყუნებელი ვერდიქტი წაიკითხა. სწორედ ამის შედეგად გაავრცელა მედიამ არასწორი ინფორმაცია.

უკრაინელი პილოტი ნადია სავჩენკო, რომელიც უკრაინელი სეპარატისტების წინააღმდეგ იბრძოდა, რუსმა სამართალდამცავებმა 2014 წელს დააკავეს. 34 წლის პილოტი უკვე იქცა უკრაინის ეროვნულ გმირად - მას კრემლის წინააღმდეგ დაუმორჩილებელი ბრძოლის სიმბოლოდ მიიჩნევენ.

დეზინფორმაცია სავჩენკოს სასამართლოდან ერთ-ერთმა პირველმა „ტელეგრაფის“ ჟურნალისტმა გაავრცელა. ბრიტანული გამოცემის მოსკოველმა რეპორტიორმა, როლანდ ოლიფანტმა, შემდეგი შინაარსის ტექსტი „დატვიტა“:

„რუსმა მოსამართლემ ნადია სავჩენკო დამნაშავედ ცნო რუსი ტელეჟურნალისტების, ანტონ ვოლოშინისა და იგორ კორნელიუკის, მკვლელობაში“.

დამაბნეველი სათაურით დაწერა ახალი ამბავი „ინდეფენდენთმაც“: „ნადია სავჩენკოს საქმის განხილვა - რუსულ სასამართლოს უკრაინელი პილოტის საქმეზე განაჩენი გამოაქვს“.

არასწორი ინფორმაციის გავრცელების შემდეგ ტექსტი ჩაასწორა „ბიბისიმაც”, თუმცა სტატიის სათაური, ფეისბუკზე კვლავ პირველადი სახით ზიარდებიდა: რუსულმა სასამართლომ უკრაინელი პილოტი დამნაშავედ ცნო“.

არასწორი ინფორმაცია სასამართლოს გადაწყვეტილების შესახებ გავრცელდა ქართულ მედიაშიც .

რუსული სასამართლოს საბოლოო გადაწყვეტილება ნადეჟდა სავჩენკოს საქმეზე ხვალ, 22 მარტს, გახდება ცნობილი.

ექვსი თვის განმავლობაში გაზეთის წინა გვერდზე ორი სერიოზული უზუსტობის შემდეგ, „ნიუ-იორკ ტაიმზი“ ანონიმურ წყაროებს უფრო იშვიათად დაეყრდნობა.

„ტაიმზის“ სახელმძღვანელო პრინციპების მიხედვით, ანონიმური წყაროს მოწოდებული მასალა უნდა იყოს „ინფორმაცია“ და არა უბრალოდ სპინი ან სპეკულაცია. ინფორმაცია „ახალ ამბად უნდა ღირდეს“ და სანდო უნდა იყოს. ამას გარდა, შესაძლებელი უნდა იყოს ანონიმურად მოწოდებული ინფორმაციის გადამოწმება, ან რედაქცია დარწმუნებული უნდა იყოს, რომ წყარო ნამდვილად პირველადია.

პოლიტიკის გამკაცრების მიზანი მკითხველთა ნდობის შენარჩუნებაა, რაც გამოცემის უმნიშვნელოვანესი მონაპოვარია, - წერს გაზეთ „ნიუ-იორკ ტაიმზის“ რედაქტორი მარგარეტ სალივანი. სალივანს „ტაიმზში“ ჟურნალისტური ეთიკის ნორმების დანერგვის ზედამხედველობა ავალია.

მეტ პარდი, „ნიუ-იორკ ტაიმზის“ ერთ-ერთი რედაქტორი ამბობს, რომ ანონიმურ წყაროზე დაყრდნობით დაწერილი ამბები არის „პოტენციური ჟურნალისტური ბომბები“. ეს „ბომბები“ ნებისმიერ წამს შეიძლება „აფეთქდეს“ და გამოცემის სანდოობა ეჭქვეშ დააყენოსო, თქვა მეტ პარდიმ. მისი თქმით, სწორედ ამიტომ სჭირდება ანონიმურ წყაროზე დაყრდნობით დაწერილ სტატიებს განსაკუთრებული შემოწმება, თუნდაც მასალის გამოქვეყნება დროში გაიწელოს.

ახალი პოლიტიკის მიხედვით, ყოველმა სტატიამ, რომელიც ანონიმურ წყაროს დაეყრდნობა, „ტაიმზის“ სამი მთავარი რედაქტორიდან ერთ-ერთთან უნდა გაიაროს რედაქტირება.

„ტაიმზს“ ასევე სურს, სტატიებში ანონიმური ციტატების გამოყენებისაგანაც შეიკავოს თავი, როცა ეს შესაძლებელი იქნება.

ბოლო დროს მედიაში აქტიურად შუქდება საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მოსამართლის, ლევან მურუსიძის კვლავ მოსამართლედ დანიშვნის საკითხი. მურუსიძეს სამოსამართლეო უფლებამოსილების ვადა ეწურება 2016 წელს. 2015 წლის 18 დეკემბერს ტელეიმედის გადაცემა „პოლიტიკის“ სტუმრები იყვნენ ლევან მურუსიძე და საქართველოს პარლამენტის წევრი, შალვა შავგულიძე. ეს უკანასკნელი სანდრო გირგვლიანის და სულხან მოლაშვილის გახმაურებულ საქმეებზე დაზარალებული მხარის ადვოკატი იყო. გადაცემაში ოპონენტები განიხილავდნენ სანდრო გირგვლიანის და სულხან მოლაშვილის საქმეებზე მოსამართლე ლევან მურუსიძის მიერ მიღებულიგადაწყვეტილებების კანონიერების საკითხს.

გადაცემის დაწყებისთანავე, სტუმრების წარდგენისას, ჟურნალისტმა საზოგადოებას ამცნო, რომ გადაცემის სტუმრები ასევე იქნებოდნენ ლევან მურუსიძის ოპონენტები, მოსამართლეები: მერაბ გაბინაშვილი, დიმიტრი გვრიტიშვილი და გიორგი ტყავაძე. მოგვიანებით, უშუალოდ მოსამართლეების ჩართვის წინ, გადაცემის წამყვანებმა განაცხადეს, რომ ამ მოსამართლეებს აქვთ პრეტენზიები და გამოთქვეს სურვილი კითხვები დაუსვან ლევან მურუსიძეს.

ცნობილი ფაქტია, რომ მოსამართლეები, რომლებიც გადაცემის განმავლობაში კითხვებს უსვამდნენ ლევან მურუსიძეს, არიან არა მისი ოპონენტები, არამედ მისი აქტიური მხარდამჭერები. მათ მედიაში არაერთხელ გააკეთეს ლევან მურუსიძის მხარდამჭერი კომენტარები და აქტიურად გამოდიან მის დასაცავად. ეს უნდა სცოდნოდათ გადაცემის ჟურნალისტებს და მის მომზადებაზე პასუხისმგებელ პირებს. მიუხედავად ამ მნიშვნელოვანი ფაქტობრივი გარემოებისა, მოსამართლეები, მერაბ გაბინაშვილი, დიმიტრი გვრიტიშვილი და გიორგი ტყავაძე გადაცემის წამყვანებმა წარმოაჩინეს როგორც ლევან მურუსიძის ოპონენტები და მის მიმართ პრეტენზიის მქონე პირები. თავად მოსამართლეებმაც სწორედ ამ სტატუსით დასვეს კითხვები. შესაბამისად, ცხადია, რომ ამგვარი „ოპონენტების“ მიერ დასმული კითხვები ვერ მოემსახურა საზოგადოებისთვის სწორი ინფორმაციის მიწოდების მიზანს. მათთვის, ვინც აქტიურად ადევნებს თვალს ლევან მურუსიძის ირგვლივ მიმდინარე მოვლენებს, ადვილად შესამჩნევი იქნებოდა მანიპულაცია. ხოლო ისინი, ვისთვისაც ტელეკომპანია იმედის საშუალებით გახდა საკითხი ცნობილი, ამ გადაცემით შეცდომაში იქნენ შეყვანილი.

შემდგომ, გადაცემის მსვლელობამაც დაადასტურა რომ კითხვები, რომელთა დასმის მიზნითაც მოხდა მოსამართლეების გადაცემაში ჩართვა, შესაძლოა მიზნად არ ისახავდა საზოგადოებისთვის საინტერესო საკითხების სწორად წარმოჩენას. აღნიშნულზე ყურადღება ლევან მურუსიძის ოპონენტმა, შალვა შავგულიძემ გაამახვილა, გამოთქვა ეჭვი, რომ გადაცემა ლევან მურუსიძის პიარს ისახავდა მიზნად და მოსამართლეების მიერ გაჟღერებულ საკითხებზე კომენტირებისთვის დროის გამოყოფა მოითხოვა.

ჩემი აზრით, გადაცემაში დაირღვა მაუწყებლის ვალდებულება საზოგადოებას მიაწოდოს ზუსტი ინფორმაცია, რაც დადგენილია როგორც ჟურნალისტური ეთიკის პრინციპებით, ისე კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის მიერ დამტკიცებული „მაუწყებელთა ქცევის კოდექსით“, რომელიც მაუწყებელთათვის შესასრულებლად სავალდებულო დოკუმენტია. აღნიშნული წესის 13.2. პუნქტი ადგენს, რომ „მაუწყებელი ვალდებულია მიაწოდოს აუდიტორიას სანდო და ზუსტი ინფორმაცია, არ დაუშვას ცრუ ან შეცდომაში შემყვანი ინფორმაციის გავრცელება“.

ტელეკომპანია „რუსთავი 2-მა“ 30 აპრილს 18:00 საათზე გასულ საინფორმაციო გამოშვება „კურიერში“ გაავრცელა ინფორმაცია ცენტრალურ აფრიკაში სამხედროების მხრიდან ბავშვებზე ძალადობის შესახებ.

წამყვანის თქმით, „ცენტრალური აფრიკის რესპუბლიკაში სამშვიდობო მისიების სამხედროების მხრიდან ბავშვებზე სექსუალურ ძალადობაში ქართველი სამხედროებიც მონაწილებდნენ. სკანდალური ინფორმაცია დღეს ფრანგულმა გამოცემებმა გაავრცელეს. საუბრია 2013 წლის დეკემბრიდან 2014 წლის ივნისამდე პერიოდზე“.

ამავე გამოშვებაში ჟურნალისტის ჩართვისას აღინიშნა, რომ თავდაცვის სამინისტროში „თავს იკავებენ კომენტარი გააკეთონ ამ ფაქტზე, რაზეც ღიად საუბრობს საერთაშორისო მედია“.

ეთერში გაუშვეს უშიშროების საბჭოს მდივნის კომენტარი, სადაც მან აღნიშნა, რომ ამ საკთხზე ქართული მხარისთვის ოფიციალურად არავის მოუმართავს.



გამოშვების დასრულების შემდეგ „რუსთავი 2-ის“ ვებგვერდზე ამავე თემაზე გამოქვეყნდა მასალა სათაურით „სკანდალი-აფრიკელ ბავშვებზე ქართველი და ფრანგი სამხედროები სექსუალურად ძალადობდნენ“. მაუწყებლის მიერ არ აღნიშნულა, რომ ძალადობის შესახებ ინფორმაცია უცხოური მედიის ნაწილმა გაავრცელა არა როგორც ფაქტი, არამედ როგორც ერთ-ერთი რესპონდენტის ნათქვამი.

თავდაცვის სამინისტროს საიტზე კი იძებნება ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკაში ქართველი სამხედროები 2014 წლის ივნისში გაემგზავრნენ და ეს არ ემთხვევა იმ პერიოდს, რაზეც საუბარია წამყვანის მიერ გავრცელებულ ინფორმაციაში.

მოგვიანებით აღმოჩნდა, რომ ქართველი სამხედროების მონაწილეობის შესახებ ინფორმაციას სხვა წყაროები არ ადასტურებენ. უკვე 9 საათზე გასულ „კურიერშიც“ აღინიშნა, რომ რადიოსადგურ France info-ს მიერ მომზადებული რეპორტაჟი ერთადერთია, სადაც საქმეში ქართველი სამხედროების მონაწილეობაზეა საუბარი. ამავე გამოშვებაში ინფორმაცია უარყო საფრანგეთის სამხედრო ატაშემ საქართველოში ანდრე ევრარმა. მისი თქმით, "არ არის არანაირი მტკიცებულება, რომ ამ პროცესში ქართველები იყვნენ ჩართულნი."

„მაუწყებელთა ქცევის კოდექსის“ თანახმად, მაუწყებელი ვალდებულია მიიღოს ყველა გონივრული ზომა, რათა უზრუნველყოს ინფორმაციის წყაროს და ფაქტების სიზუსტე.მიაწოდოს აუდიტორიას სანდო და ზუსტი ინფორმაცია, არ დაუშვას ცრუ ან შეცდომაში შემყვანი ინფორმაციის გავრცელება.