27 ნოემბერს პარტია „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარე ბიძინა ივანიშვილი ტელეკომპანია “იმედზე” ნიკა ლალიაშვილის გადაცემა „SWOT ანალიზს” სტუმრობდა. ინტერვიუ ამავე დღეს, დაახლოებით შუადღის სამ საათზე დაანონსდა და მაყურებელში დიდი მოლოდინი შექმნა.  ბიძინა ივანიშვილი იმედის ეთერში საათ-ნახევრის განმავლობაში, თითქმის მონოლოგის რეჟიმში, კრიტიკული კითხვების, ოპონირების და ქვეყნისთვის მნიშვნელოვან საკითხებზე საუბრის გარეშე კომფორტის ზონაში იყო.

“დღეს მე გთავაზობთ გავაკეთოთ ქართული პოლიტიკის SWOT ანალიზი, რაც იმას ნიშნავს, რომ ჩვენ უნდა შევაფასოთ ქართული პოლიტიკის არსებული მდგომარეობა ოთხი კრიტერიუმის მიხედვით - ეს არის სუსტი მხარეები, ძლიერი მხარეები, შესაძლებლობები და საფრთხეები”, - ამ შესავლით დაიწყო წამყვანმა გადაცემა, რასაც სტუმრის რეპლიკა მოჰყვა:

- “კარგი ფორმაა, კარგი ფორმაა”

შემდეგ კი წამყვანმა სტუმარს ფაქტობრივად ტრიბუნა დაუთმო და მთელი საათნახევრის განმავლობაში არც კი უცდია მისი კომფორტის ზონიდან გამოყვანა.

წამყვანს არ დაუსვამს არცერთი კრიტიკული კითხვა, ეჭვი არ შეუტანია ივანიშვილის არცერთ სიტყვაში და მეტიც, დაუფარავად აცხადებდა, რომ მის აზრს თავადაც იზიარებდა და ეთანხმებოდა - ზოგჯერ მიმიკებით, თავის დაქნევით, ზოგჯერ კი სიტყვებით - “დიახ”, “კი”, “რა თქმა უნდა”, “ზუსტად” და ა.შ.

გადაცემის მსვლელობისას, წამყვანი თავისი კითხვებით, მსჯელობით, შეფასებითი რეპლიკებითა და დიალოგით, მიკერძოებულისა და სუბიექტურის შთაბეჭდილებას ტოვებდა. ეს ყველაზე უკეთ ჩანდა მაშინ, როდესაც იგი საპროტესტო აქციის მონაწილეებზე, ოპოზიციურ პარტიებსა და არასამთავრობო ორგანიზაციებზე საუბრობდა .


⇒ წამყვანის შეფასებები:

• მთავარი საკითხი ქართულ პოლიტიკაში რაც არის, ეს გახლავთ ის ხმაური, რომელიც არის რუსთაველის გამზირზე და არამარტო ამ ერთ გამზირზე. ხმაური, რომელიც, ჩემი აზრით, ხელოვნურად არის შექმნილი.
  
  
• მიშამ აკრძალა ქუჩა და ეხლა კრებითი მიშა დგას ქუჩაში (იცინის)
  
  
• ნაცებს ჰქონდათ გულაგი და ირქმევდნენ დემოკრატიის შუქურას, თქვენ გაქვთ დემოკრატია და გეძახიან უნიათოებს
  
  
• შეიძლება ქვეყანა, ქვეყნის პოლიტიკური სპექტრი ცხოვრობდეს რომელიღაც არასამთავრობო ორგანიზანიზაციების მიერ გამოქვეყნებული რეიტინგებით. რომელსაც არავინ არ ენდობა… არც საზოგადოებაში, არც პოლიტიკურ სპექტრში, არც ამ რეიტინგებში გამარჯვებულებში და არც ამ რეიტინგებში დამარცხებულებში - არავისში ნდობა ნდობა აღარა აქვს უკვე რა (იცინის)
  
  
• ერთხელ უკვე ვნახეთ 20 ივნისს, ე.ი. გადატრიალების პირდაპირი მცდელობა, პარლამენტის შტურმის მცდელობა, ეხლა რაღაც ანალოგიურ, ასე ვთქვათ, იმიტაციას, აი, ამ რევოლუციური სიტუაციის იმიტაციას ვხედავთ

წამყვანს სტუმრისთვის დამაზუსტებელი კითხვა არ დაუსვამს, როცა იგი ამტკიცებდა, რომ საზოგადოება ცილს წამებს, როდესაც მას შეუსრულებელ დანაპირებს ახსენებს: “ჩვენ ცილს გვწამებენ მუდამ, რომ რაღაც ვერ შევასრულეთ, რაღაც არ გავაკეთეთ, მაგრამ მე არცერთი პრინციპული არ მახსოვს, ჩვენი 7 წლიანი ისტორიის განმავლობაში, რომ რამე სერიოზული დაპირება ჩვენ არ შეგვესრულებინა.”

წამყვანი ბიძინა ივანიშვილის მონოლოგს მშვიდად უსმენდა მაშინაც, როდესაც მან თქვა, რომ “არავინ ეჭვქვეშ არ აყენებს “ქართული ოცნების” დემოკრატიულობას. და, ნახეთ, ყველა რეიტინგში, ყველა მიმართულებით რამდენად პრინციპულად წინა ვართ”. მას არ დაუსვამს კითხვა და არ უცდია დაზუსტება, კონკრეტულად რომელ რეიტინგებს გულისხმობდა იგი.

მთელი გადაცემიდან ნათელი გახდა, რომ ივანიშვილის გადაცამაში მიწვევა ემსახურებოდა არა საზოგადოების ინტერესის დაკმაყოფილებას და დღეს აქტუალურ ბევრ საკითხზე ქვეყნის ფაქტობრივი მმართველის განმარტებების მოსმენას, არამედ ბიძინა ივანიშვილისთვის სასურველი კითხვების დასმას და მისი ხშირად დაუსაბუთებელი განცხადებების ტირაჟირებას, რაც მედიის მთავარ მოვალეობასთან საზოგადოების ინფორმირებასთან წინააღმდეგობაში მოდის. ამას ადასტურებს წამყვანის შეკითხვების დეტალური აღწერა.

⇒  ნიკა ლალიაშვილის შეკითხვები:

1. სანამ დავიწყებთ, მთავარი საკითხი ქართულ პოლიტიკაში რაც არის, ეს გახლავთ ის ხმაური, რომელიც არის რუსთაველის გამზირზე და არამარტო ამ ერთ გამზირზე. ხმაური, რომელიც, ჩემი აზრით, ხელოვნურად არის შექმნილი. მაგრამ სახელდება კონკრეტული საფუძველი ამ ხმაურის - ეს არის თქვენს მიერ მიცემული დაპირება, რომელიც არ შესრულდა. ამაზე, ასე ვთქვათ, რა შეგიძლიათ რომ თქვათ.”
   
   
2. კიბატონო, გადავიდეთ “SWOT” ანალიზზე და აქ უფრო კარგად გავაკეთებთ დასკვნებს, ჩემი აზრით. ბატონო ბიძინა, ქართული პოლიტიკური სპექტრი, თუ შევხედავთ, დიდ სურათს თუ დავინახავთ, ცოტა თუ ვდისტანცირდებით, შეიძლება, ესეთი რაღაც აღმოვაჩინოთ, რომ დიდი ნაწილი ამ სპექტრის, შეიძლება უდიდესი ნაწილიც, არის აბსოლუტურად დაცლილი ერთის მხრივ იდეალიზმისგან, და მეორეს მხრივ - პრაგმატიზმისგანაც. ანუ არც იდეალისტები არიან და არც რაციონალიური არსი შიგნით არ არის.(“საოცარია” - ბიძინა ივანიშვილი) დარჩათ მარტო რადიკალიზმი. აი, ეს, ასე ვთქვათ, დაცარიელება, იდეებისგან დაცარიელება, იდეების ერთგულების აბსოლუტური დეფიციტი, ისეთი ადამიანების დადგომა ერთად და გაერთიანება, რომლებიც წესით, რომლებიც წესით, საერთოდ, ანუ კლასიფიკატორი მოიშალა, არც მემარჯვენე აღარ არის, არც მემარცხენე, არც ლიბერალი, არც კონსერვატორი, არაფელი აღარ არის, არის მარტო წყურვილი ძალაუფლების. ეს არის თუ არა სუსტი მხარე ქართული პოლიტიკის?
   
   
3. ბატონო ბიძინა, პრაგმატიზმის არარსებობა, ე.ი. ელემენტარული გათვლების, სუფთა რაციონალურად რომ მიუდგეს, ხო, ვთქვათ, ქართული პოლიტიკური სპექტრი, ე.ი. შეუძლებლობა ის გზა რომელიც არჩეულია, შეუძლებელია, რომ მიიყვანოს მათ მიზნამდე. (“აი, რა კარგი რამე თქვით და რა კარგ რამეზე მიმანიშნეთ”) ეს არის თუ არა სუსტი მხარე?
   
   
4. რახან რეიტინგები ახსენეთ, ბატონო ბიძინა, არ ვაპირებდი საერთოდ ამ შეკითხვას, აი, მაგალითად, IRI-ის კვლევა გამოქვეყნდა ამას წინათ, სადაც, კვლავ(იცინის) ე.ი. IRI-ის რეიტინგებით, მაგალითად, ბოლო 10 წელია ლიდერობს, ყველაზე პოპულარული ადამიანი ქვეყანაში არის მაგალითად, დათო ბაქრაძე. ძალიან ბევრი, ასე ვთქვათ, მონაცემი არის თავდაყირა დაყენებული და მთელი ჩვენი პოლიტიკური სპექტრი, ე.ი. ელოდება ამ რეიტინგების გამოქვეყნებას წლიდან წლამდე, რეიტინგიდან რეიტინგამდე ვცხოვრობთ ყველანი, მთელი მედია. გამოქვეყნდება ეს რეიტინგი, მერე ვწერთ პოლიტიკოსებს, რომლებიც ამბობენ, რომ არ ენდობიან ამას, მერე ამაზე მიდის დისკუსიები, თოქ-შოუები, მერე ჩაწყნარდება ყველაფერი და ახლა ველოდებით მეორე კვლევა როდის გამოქვეყნდება. ეს ნორმალურია? შეიძლება ქვეყანა, ქვეყნის პოლიტიკური სპექტრი ცხოვრობდეს რომელიღაც არასმთ.., თუნდაც ავტორიტეტული არასამთავრობო ორგანიზაციების მიერ გამოქვეყნებული რეიტინგებით. რომელსაც არავინ არ ენდობა… (მოგვიანებით ამატებს) არც საზოგადოებაში, არც პოლიტიკურ სპექტრში, არც ამ რეიტინგებში გამარჯვებულებში და არც ამ რეიტინგებში დამარცხებულებში - არავისში ნდობა აღარა აქვს უკვე რა (იცინის).
   
   
5.  - ძალიან მარტივი შეკითხვა დამებადა, ბატონო ბიძინა, რა. თუ ეს ასეა და ასეა, ვხედავთ ჩვენ, გუშინ, მაგალითად, ჩვენ გადაცემაში, ტელეკომპანია “იმედის” გადაცემა არის “არენა”,სადაც ინტერაქტივი გვქონდა და ასეთი შეკითხვა დავსვით - როგორ აფასებთ არასამთავრობო ორგანიზაციების მოღვაწეობას საქართველოში, დადებითად, უარყოფითად - იყო პასუხები. ე.ი. უარყოფითად იყო 95%.   
   
    - ნუ, გასაგებია [ბიძინა ივანიშვილი]  
   
   - მე მესმის, რომ ესეც არ არის ინდიკატორი  [წამყვანი]
   
   - არის ინდიკატორი  [ბიძინა ივანიშვილი]
   
   - კიბატონო  [წამყვანი]
   
   -მე ვთვლი, რომ ეს განცდა, საზოგადოებას უკვე ეზიზღებათ. აი, პირდაპირი მნიშვნელობით გეტყვით, რომ საზოგადოებას აგრესია აქვს ამ ტიპის ენჯეოებზე. წლობის განმავლობაში ცრუობენ და პირდაპირ სატელიტები არიან "ნაციონალური მოძრაობის"   [ბიძინა ივანიშვილი]
   
   - ვიცე თავმჯდომარე IRI-ის აღმოჩნდა რომ არის ოფიციალურად დარეგისტრირებული საერთაშორისო აგენტი ნაციონალური მოძრაობის, ლობისტი. ეს საერთოდ სკაანდალია და, მე ვფიქრობ, რომ გლობალურად შეიძლება ამ ინსტიტუტის რეპუტაციას დაარტყას. პარალელურად, არსებობს სრულიად სხვა რეალობა და ვაშინგტონსა და თბილისს შორის, ოფიციალურ ვაშინგტონსა და თბილისს შორის არასოდეს არ ყოფილა ამ ნიშნულზე ურთიეთობა და (ივანიშვილი - დიახ, დიახ, დიახ, სწორედ…) ამას თქვენ ამბობთ, ხო? მაშინ გამოსავალი რაშია?   [წამყვანი] 
   
   
6. ძალიან საინტერესოა, საფრთხეებზე გადავიდეთ, ბატონო ბიძინა. ე.ი. ჩვენ მოვამზადეთ ერთი ვიდეო, თქვენი გამოსვლა, მაგრამ სანამ ამ ვიდეოს გაჩვენებთ, ესეთი თქვენი ფრაზა მინდა შეგახსენოთ. ზუსტად, ნუ, დაახლოებით, ერთი წლის წინ ნათქვამი: “ვარწმუნებ საზოგადოებას, რომ მაქსიმუმ ერთ წელიწადში, ყველაფერს თავისი სახელი დაერქმევა”. ე.ი., გავიდა ერთი წელი და ვხედავთ გაუარესებას სიტუაციის. ვხედავთ ხმაურს რუსთაველის გამზირზე, ვხედავთ, ერთხელ უკვე ვნახეთ 20 ივნისს, ე.ი. გადატრიალების პირდაპირი მცდელობა, პარლამენტის შტურმის მცდელობა, ეხლა რაღაც ანალოგიურ, ასე ვთქვათ, იმიტაციას, აი, ამ რევოლუციური სიტუაციის იმიტაციას ვხედავთ. რა გაკეთდა ამ ერთ წელიწადში, რა გაუმჯობესდა? ( კარგი მაგალითები მოიყვანეთ… - ივანიშვილი)
   
   
7. ბატონო ბიძინა, ეხლა უნდა გაჩვენოთ ერთი ვიდეო, სადაც თქვენ ამბობთ ფრაზას, რომელიც, აი, როგორც კამერტონმა, ეგრე განსაზღვრა ე.ი. რაღაცა რეგისტრი, მთელი ამ 7 წლის. მოდი, ვნახოთ ეს ვიდეო და მერე დაგისვამთ შეკითხვას (ვიდეო). ე.ი. ჩვენ ჩვენს ოპონენტებს მოვექცევით არა ისე, როგორც იმსახურებენ, არამედ როგორც ამას იმსახურებს ქართული კულტურა(ციტირებს ვიდეოდან) - ნანობთ ეხლა ამ სიტყვებს? აი, ეხლა რომ დააბრუნოთ, გადაახვიოთ ყველაფერი უკან …შეკითხვა ესეთი იყო, ე.ი., უარეს მდგომარეობაში ვართ, ხო, ე.ი. არსებობს თუ არა საფრთხე მეორეჯერ განმეორებით წრეზე წასვლის და გადატრიალების... კოჰაბიტაციით, აი, ამ თქვენი ფრაზით, რომელმაც განსაზღვრა კოჰაბიტაცია, ხო არ მოვედით ჩვენ აქამდე?
   
   
8. გადატრიალების განმეორება იქნება თუ არა საფრთხე? (უფრო სწორად,)ამას თქვენ აღიქვამთ თუ არა საფრთხედ?
   
   
9. აი, ზუსტად ეგ უნდა გკითხოთ, ბატონო ბიძინა. ძლიერი მხარე ქართული პოლიტიკის არის თუ არა არა პოლიტიკურ სპექტრში, არამედ თვითონ ხალხში. ხალში, რომელიც თავისი ალღოთი, თავისი ინსტიქტით, თავისი საზრისით ხვდება სად ტყუილია, სად მართალია, სად შენებაა, სად ნგრევაა
   
   -  გენიალურია, გენიალურია [ბიძინა ივანიშვილი]
   
   -  ეს არის ძლიერი მხარე, თქვენი აზრით?
   
   
10. ჩვენ კიდევ ერთი შეკითხვა გვაქვს, აუცულებელი, ეს არის შესაძლებლობები. აი, ზუსტად მაქ შეიძლება ეს გავიაროთ. თქვენი ცნობილი ფრაზა იყო, რომ ჩვენი დემოკრატია უსწრებს ეკონომიკას. ეკონომიკის დაწევა დემოკრატიაზე ეგ არის თუ არა მთავარი შესაძლებლობა?
    
    
11. ეს არის საზოგადოება, რომელიც ვერ თანხმდება ფუნდამენტურ საკითხებზე, ვერაფერზე ვერ ვთანხმდებით. კონსტიტუციას ვწვავთ და ვთბებით იმით რუსთაველის გამზირზე, ე.ი., იმაზეც კი ვერ ვთანხმდებით 2008 წლის აგვისტოს ომი მოვიგეთ თუ წავაგეთ, დავმარცხდით თუ გავიმარჯვეთ, მეორე მსოფლიო ომი 8 მაისს დამთავრდა თუ 9 მაისს დამთავრდა, ისტორიულ ფიგურებზე ვერ ვთანხმდებით. ე.ი. ისეთ თემებზე ვერ ვთანხმდებით, რომლის ირგვლივაც უნდა მოხდეს დაკონსოლიდირება ერის. ამ საზოგადოებას აქვს პერსპექტივა?

როგორ მუშაობენ არასამთავრობო ორგანიზაციები საქართველოში - დადებითად თუ უარყოფითად? - ამ თემის გამოკვლევას მიუძღვნა ტელეკომპანია “იმედმა” 26 ნოემბერს გადაცემა “არენაში” ინტერაქტივიც და გადაცემის მეორე ბლოკიც.

გადაცემის წამყვანებმა და შერჩეულმა სტუმრებმა, რომელთა შორის არავინ იყო განსხვავებული მოსაზრების, მაყურებელს ასეთი სქემა დაუხატეს: ადგილობრივი არასამთავრობო ორგანიზაციები, რომლებიც ხელისუფლებას აკრიტიკებენ, რეალურად კი ე.წ. მოდარაჯე ნაგაზის ფუნქციას ასრულებენ, არიან პოლიტიკური აქტორები და ყოფილი სახელისუფლებო, ამჟამად კი ოპოზიციური პარტიის “ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” მხარდამჭერები; საქართველოში მომუშავე გავლენიან საერთაშორისო არასამთავრობო ორგანიზაციებს კი სათავეში უდგანან იგივე “ნაციონალური მოძრაობის” მხარდამჭერები და ლობისტები.

ამ კონსპირაციული თეზისის უკეთ წარმოსაჩენად “არენაში” შემოგვთავაზეს სიუჟეტი, რომლის მიხედვით, საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტი (IRI) საქართველოში ემსახურება “ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” ინტერესებს. კერძოდ, სიუჟეტის მიხედვით, “ნაციონალურმა მოძრაობამ” ოქტომბერში ლობისტური მომსახურება შეისყიდა კომპანია “ორიონ სტრატეჯისგან”, რომლის სახელით ხელშეკრულებას ხელს აწერს რენდი შუნემანი, რომელიც იმავდროულად არის IRI-ის თავმჯდომარის მოადგილე.

“გამოდის, რომ შუნემანი, ერთის მხრივ, “ნაციონალური მოძრაობის” პიარით არის დაკავებული, მეორე მხრივ, IRI-ში მუშაობს, რომელიც საქართველოში საზოგადოებრივ აზრს იკვლევს და ამ რეიტინგების გამოქვეყნებას ხშირად ახლავს კითხვები”, - ნათქვამია სიუჟეტში.

“არენას” წამყვანის თქმით, უცნაურად დაემთხვა თბილისში პროპორციული არჩევნების მოთხოვნით მიმდინარე აქციებს IRI-ის კვლევის გამოქვეყნება, რომლის მიხედვით, გამოკითხულთა აბსოლუტური უმრავლესობა პროპორციული არჩევნების მომხრეა. რეალურად, ეს ორგანიზაცია საქართველოში რეგულარულად ატარებს კვლევებს, თუმცა რაიმე კონკრეტული დადგენილი თარიღი ამ კვლევების ჩატარება-გამოქვეყნებისთვის არ აქვს.

რენდი შუნემანის ნეგატიური პორტრეტის შესაქმნელად სიუჟეტში გამოყენებულია, მაგალითად, გაეროს განიარაღების კომისიის ყოფილი ხელმძღვანელის, სკოტ რიტერის შეფასებები მაშინ, როცა თავად რიტერი არაერთ საერთაშორისო სკანდალშია გახვეული თავისი განცხადებებისა და ქმედებების გამო.

ამასთან, სიუჟეტში ნეგატიური კონტექსტის გასაღრმავებლად გამოყენებულია ის ფაქტი, რომ შუნემანი მუშაობდა სენატორ ჯონ მაკკეინთან, რომელიც აშშ-ის მოქმედი პრეზიდენტის, დონალდ ტრამპის მოწინააღმდეგე იყო.

“იმედის” სიუჟეტის მიხედვით, შუნემანის მსგავსად, ღიად ანტიტრამპისტია IRI-ის კიდევ ერთი წარმომადგენელი დევიდ კრემერი, რომელიც გასულ წლებში Freedom House-ში მუშაობდა. იმის მიუხედავად, რომ კრამერის მუშაობის პერიოდს არ უკავშირდება, სიუჟეტის ავტორი გვიამბობს Freedom House-ის მიერ დაშვებულ შეცდომაზე საზოგადოებრივ მაუწყებელთან მიმართებაში და ცდილობს დაგვარწმუნოს, რომ ეს შეცდომა საქართველოში მოქმედი ადგილობრივი არასამთავრობო ორგანიზაციების მიერ მიწოდებული არასწორი ინფორმაციის გამო მოხდა.

IRI-ის მსგავსად სიუჟეტში მიკერძოებულობაშია დადანაშაულებული ეროვნულ-დემოკრატიული ინსტიტუტიც (NDI), რომელიც, ასევე, პერიოდულად აქვეყნებს კვლევებს საქართველოში და რომლებსაც მოქმედი ხელისუფლება უნდობლობას უცხადებს. სიუჟეტის მიხედვით, ამ უნდობლობას იწვევს ის, რომ NDI-ისთვის საველე სამუშაოებს ატარებს “კომპანია, რომელიც ლევან თარხნიშვილის მიერაა დაფუძნებული”.

რეალურად, NDI-ის კონტრაქტორი 2008 წლიდან არის CRRC-საქართველო, რომელსაც ჯერ კიდევ 2014 წელს აქვს გაცემული “ოცნების” ბრალდებებზე პასუხი, რომ ლევან თარხნიშვილი 2007 წლამდე იყო ამ ორგანიზაციის დირექტორი.  ქარტიის საბჭოს 2015 წლის გადაწყვეტილებაშიც, საქმეზე CRRC-საქართველო ჯაბა ხუბუას წინააღმდეგ, აღწერილია, რომ  "CRRC-საქართველოს" "ნაციონალური მოძრაობის" წევრების: ლევან თარხნიშვილის და თინათინ ბოკუჩავას მიერ დაფუძნების შესახებ ინფორმაცია არაზუსტია”.

სიუჟეტში არ იყო წარმოჩენილი ენმ-სთან გარიგებაში ბრალდებული არც ერთი ადამიანის კომენტარი, რომელიც დააბალსანსებდა “არენას” ჯგუფის მიერ შეთხზულ კონსპირაციას, რაც მანამდე არაერთგზის მოგვისმენია ხელისუფლების მაღალი ეშელონებიდან, როდესაც მმართველი პარტიის ლიდერი ბიძინა ივანიშვილი დაესხა თავს არასამთავრობო ორგანიზაციების ცალკეულ ლიდერებს, ყოფილი პარლამენტის სპიკერი ირაკლი კობახიძე ფაშისტებად და გონგოებად მოიხსენიებდა მათ, როცა “ოცნების” წევრები ერთმანეთის მიყოლებით გმობდნენ საერთაშორისო ორგანიზაციების მიერ ჩატარებულ კვლევებს და ა.შ.

იგივე პათოსით გაგრძელდა გადაცემის სტუმრებთან საუბარი, რომელთა შორის იყვნენ მოქმედი ხელისუფლებისადმი ღიად გამოხატული სიმპათიების მქონე ანალიტიკოსი გია აბაშიძე, ფილოსოფოსი გური სულთანიშვილი, ისტორიკოსი ნუკრი შოშიაშვილი, ანალიტიკოსი სოსო მანჯავიძე და ჟურნალისტი ნუგზარ რუხაძე.

სტუმრების მთავარი ამოცანა იყო, რაც შეიძლება მკაცრად გაეკრიტიკებინათ კონკრეტული არასამთავრობო ორგანიზაციების ლიდერები და “გაეპრავებინათ” მათზე ხელისუფლების მიერ მიწებებული ე.წ. “მიშისტების”, მარგინალიზებული ჯგუფის იარლიყი.

• გური სულთანიშვილის შეფასებები არასამთავრობო ორგანიზაციებზე: “ეს არის ძალიან მყარად გადაჯაჭვული მიშიზმთან”; “ჩვენი არასამთავრობოები არ არიან ხალხის რეპრეზენტატორები”. “მათი დღის წესრიგი და რეალური დღის წესრიგი განსხვავდება”.
• გია აბაშიძის თქმით, ეკა გიგაური (საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველოს აღმასრულებელი დირექტორი) პოლიტიკური ფიგურაა და შესაბამისად, მის ორგანიზაციაზე პარტიების დაფინანსების კუთხით არსებული კანონი უნდა ვრცელდებოდეს. მანვე ურჩია ხელისუფლებას, იმუშაონ IRI-ისა და NDI-ის დონორებთან, რომ შეუწყვიტონ მათ დაფინანსება;
• ნუკრი შოშიაშვილმა ახალი ზედსართავი სახელი მოიფიქრა ამ ორგანიზაციებთან მიმართებაში - “NGO-ლიბერალური კლასი”, რომელიც ფიქრობს, რომ მხოლოდ ლიბერალები არიან პოლიტური სუბიექტები;
• “ეს არის ლიბერალების ხელწერა” - მიიჩნევს ნუგზარ რუხაძე, რომლის თქმით, IRI, NDI და სხვა შერისხული ორგანიზაციები არიან აშშ-ში დემოკრატიული პარტიის მიმდევრები არიან, ამიტომ უპირისპირდებიან ტრამპს, “რომელსაც სურს ამერიკა დაამსგავსოს ამერიკას”;
• მანჯავიძის თქმით, არასამთავრობოები არიან დესტაბილიზაციის წყარო საქართველოში, რომელთა იდეოლოგი და დონორია სოროსის ფონდი და ა.შ.

არასამთავრობოების დისკრედიტაციისკენ მიმართული გადაცემა დასრულდა ინტერაქტივის შედეგების გამოცხადებით, რომელშიც 7541 ზარი დაფიქსირდა და აქედან 93.7%-მა არასამთავრობოების მუშაობა საქართველოში უარყოფითად შეაფასა.

გადაცემის წამყვანმა გვითხრა, რომ მათ შეთავაზეს ერთ-ერთი არასამთავრობო ორგანიზაციის ხელმძღვანელს, მიხეილ ბენიძეს გადაცემაში მონაწილეობა, თუმცა მან ეს არ ისურვა. გადაცემაში არაფერი უთქვამთ, თუ რატომ არ მონაწილეობდა მასში არც ერთი სხვა წარმომადგენელი მესამე სექტორის, რომლებიც დადანაშაულებულნი იყვნენ დესტრუქციულ ქმედებებში და წინა ხელისუფლების წარმომადგენლებთან გარიგებაში. არ ყოფილა წარმოჩენილი ამის დამადასტურებელი მტკიცებულებები, უფრო მეტიც მანიპულაციურად იყო შერჩეული ცალკეული ფაქტები.

იგივე პრობლემები ჰქონდა გადაცემის პირველ ბლოკსაც, რომელიც ე.წ. გერმანული მოდელის განხილვას მიეძღვნა. დებატები “გერმანული მოდელის” მომხრე დავით უსუფაშვილსა და მოწინააღმდეგე ირაკლი კობახიძეს შორის გაგრძელდა აუდიტორიაში, რომელშიც მხოლოდ კობახიძის პოზიციის მომხრეები იყვნენ შერჩეული.

“შესაძლოა ამ სკამზე მჯდარიყო ბატონი ჯონის [ხეცურიანის] კოლეგა, ასევე, საკონსტიტუციო სასამართლოს ყოფილი თავმჯდომარე ავთანდილ დემეტრაშვილი, რომელსაც სხვა პოზიცია ექნებოდა, ასევე მჯდარიყო ბატონი ვახუშტი მენაბდე, რომელიც არა მგონია ბატონ ლადოზე [ბოჟაძე] ნაკლები სპეციალისტია ამ საქმეში და ასეთ შემთხვევაში ჩვენ ალბათ ორივე მხრიდან მოსაზრებებს მოვისმენდით, მაგრამ მე ეს არ მიკვირს”, - დავით უსუფაშვილის ამ შენიშვნას დუმილით უპასუხეს გადაცემის წამყვანებმა.

“ძალიან კარგად ვიცით, ჩვენს საზოგადოებაში რას ნიშნავს მსხვერპლობა და როგორ შეიძლება ეს მსხვერპლს უკან მოუბრუნდეს, მითუმეტეს, როდესაც ხარ ბავშვი და თან მსხვერპლი. მხოლოდ დამააზიანებელი კი არა, კატასტროფაა, არ შეიძლება ამის გაკეთება”, - ამბობს ფსიქოლოგი მაია ცირამუა ტელეკომპანია “მთავარის” ეთერით 12 ნოემბერს გასული სიუჟეტის განხილვისას. მასალა შიდა ქართლის ერთ-ერთ სოფელში ოთხი წლის წინ 12 წლის ბავშვზე მეზობლის მხრიდან სექსუალურ ძალადობას ეხებოდა.

მიუხედავად სავარაუდო მსხვერპლის დაფარვის მცდელობისა, სიუჟეტში მისი პირიდაპირი და ირიბი იდენტიფიცირება მაინც მოხდა. კერძოდ, სამ შემთხვევაში, სიუჟეტში ისეთი კადრები აჩვენეს, სადაც არასრულწლოვნის სახე ნაწილობრივ ჩანდა და მარტივს ხდიდა მის ამოცნობას. არ იყო შეცვლილი მისი ხმა და ესეც ძალიან ამარტივებდა მისი იდენტიფიცირების შესაძლებლობას, მითუმეტეს, ამ თემში მცხოვრები ადამიანებისთვის. აჩვენეს არასრულწლოვნის სახლი, ოთახები, შიდა პერიპემტრი, ყოველგარი დაფარვის გარეშე, მოცემული იყო მისი მეზობლების კომენტარებიც. ასევე, კადრებში მართალია, სიბნელეში, თუმცა მაინც კარგად ჩანდა სავარაუდო მოძალადის დედაც. სიუჟეტში სავარაუდო მსხვერპლის დედის კომენტარიც მოვისმინეთ, რომლის სახეც დაფარული იყო, თუმცა მისი ხმის ტემბრით მის ახლობლებს არც აღნიშნული ქალის ამოცნობა გაუჭირდებოდათ.

მაია ცირამუა სექსუალურ ძალდობასთან კავშირში მყოფი არასრუწლოვნის პერსონალური ინფორმაციის დაცვის მნიშვნელობის “ანბანურ ჭეშმარიტებაზე” საუბრობს და ამბობს, რომ დაუშვებელია მედიის მიერ ნებისმიერი სახის ინფორმაციის “გაპარვა”, რომელიც ეხება არასრუწლოვანზე ძალადობას, ან საზიანოდ მოქმედებს მასზე.

მისივე თქმით, ემოციური ფაქტორებისა და მთელი რიგი მიზეზების გათვალისწინებით, არასრულწლოვანი უფრო მაღალი რისკის ქვეშ არის, ვიდრე ნებისმიერ სხვა პირი, ამიტომ, მასთან დაკავშირებულ ინფორმაციას ყველა ადამიანი პატივს უნდა სცემდეს. მედიას კი, მსგავსი თემის გაშუქების დროს განსაკუთრებული სიფრთხილისა და პასუხისმგებლობს გამოჩენა მართებს. “ძალიან კარგად ვიცით, ჩვენს საზოგადოებაში რას ნიშნავს მსხვერპლობა და როგორ შეიძლება ეს მსხვერპლს უკან მოუბრუნდეს, მითუმეტეს, როდესაც ხარ ბავშვი და თან მსხვერპლი. მხოლოდ დამააზიანებელი კი არა, კატასტროფაა, არ შეიძლება ამის გაკეთება”, - ამბობს იგი “მედიაჩეკერთან” საუბრისას.

არასრულწლოვნის ვინაობის დაფარვის აუცილებლობაზე ვკითხულობთ ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის ბავშვთა საკითხების გაშუქების სახელმძღვანელო წესებშიც.

“ბავშვის სახის დაფარვა არა რის საკმარისი მისი სრულად არაიდენტიფიცირებისთცის, ხშირად მისი ამოცნობა შესაძლებელია გარემოს აღწერით ან სხვა რესპონდენტების იდენტიფიცირებით”, - ვკითხულობთ დოკუმენტში.

მაია ცირამია მსგავის ინფორმციის საინფორმაციო ველსა და ინტერნეტში არსებობის სამომავლო საფრთხეებზეც საუბრობს და ხაზგასმით აღნიშნავს: “ეს არის ბომბი, ინტერნეტში განთავსებული ინფორმაცია შეიძლება იყოს მუდმივი და მარადიული. მიუტევებელი შეცდომაა, მსგავსი [აქცენტებით გაშუქება], რადგან [მომავალში] ეს ამ ადამიანის ბიოგრაფიაზე, მის პირად ემოციურ მდგომარეობაზე შეიძლება აისახოს ძალიან მძიმედ“ხომ არ შეიძლება ქირურგმა ოპერაცია ჩაატაროს ხელთათმანების გარეშე? ასევე არაფრით შეიძლება, როდესაც ძალადობის მსხვერპლ ბავშვზეა საუბარი, ვინმეს, სადმე, რამე გაეპაროს. არ შეიძლება ამის გაკეთება, ამას არანაირი გამართლება არ აქვს”, - განმარტავს იგი.

ტელეკომპანია “მთავარის” დამფუძნებელი ნიკა გვარამია სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურში (სუს-ში) გამოკითხვაზე დაიბარეს. ამის შესახებ ნიკა გვარამიამ ფეისბუკის პირად გვერდზე დაწერა და უწყებიდან მიღებული შეტყობინება გამოაქვეყნა.

ნიკა გვარამია გამოკითხვაზე დაბარებას თავის ფეისბუქ პოსტს უკავშირებს, რომელიც 3 დეკემბერს გამოაქვეყნა.

"ერთი ფბ პოსტის გამო შეწუხდით ამხელა ხალხი? რა დონე პოსტები მცოდნია", - წერს გვარამია და ამ სტატუსს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურიდან მიღებულ უწყებას ურთავს, რომელშიც ვკთხულობთ, რომ 6 დეკემბერს, 11:00 საათზე, მას მოწმის სახით გამოკითხვის მიზნით იბარებენ უწყების განსაკუთრებით მნიშვნელოვან საქმეთა გამომძიებელ დავით გოგოტიშვილთან.

ფეისბუკზე გამოქვეყნებული პოსტი, რომელსაც ნიკა გვარამია ამ დაბარებას უკავშირებს, შემდეგი შინაარსისაა:


“მარტივად:
სამოქალაქო დაპირისპირება საქართველოში არ მიმდინარეობს. მეტიც, საერთოდაც, დაპირისპირებაც კი არ მიმდინარეობს.
საქართველოში, უზურპატორის და მის მიერ დაქირავებული ხუნვეიბინების (ერთ დროს საამაყო ქართული პოლიცია რომ ერქვა) და მანქურთების (ერთ დროს ქართული ოცნების მომხრეები რომ ერქვათ) თავდასხმაა ქვეყნის მოსახლეობაზე.
ამიტომაც, უზურპატორის წინააღმდეგ, რომელიც

•  არც თავისი ნებით მიდის
•  და მისი ხელისუფლებიდან გაშვების ლეგალურ გზებსაც გვართმევს 

ჩვენ, ქართველმა პატრიოტმა მედასავლეთეებმა, უნდა გამოვიყენოთ ქვეყნის გადარჩენის ბოლო ლეგიტიმური გზა და

•  უზურპატორი, თავის ხუნვეიბიენებიან მანქურთებიანად, უნდა დ ა ვ ა მ ხ ო თ !

სხვა არჩევანი უბრალოდ აღარ დაგვრჩა. თუ არა და - სამშობლოს დავკარგავთ", - წერს გვარამია. 


"მედიაჩეკერის" შეკითხვაზე, აპირებს თუ არა  უწყებაში მისვლას,  ნიკა გვარამიამ გვიპასუხა: “ნებისმიერ შემთხვევაში დაკითხვაზე, ცხადია, გამოვცხადდები. ეს იქნება საგამოძიებო ორგანო თუ მაგისტრატი მოსამართლე, ამას ადვოკატთან ერთად, დღის მეორე ნახევარში გადავწყვეტ.”

 “მედიაჩეკერი” შეეცადა გაერკვია უკავშირდება თუ არა ტელეკომპანია "მთავარის" ერთ-ერთი მფლობელის გამოკითხვაზე დაბარება მის მიერ გამოქვეყნებულ სტატუსს, თუმცა, სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურში, არაერთი ჩაკითხვის მიუხედავად, დეტალები არ დააკონკრეტეს.  

"ნიკა გვარამია დაბარებულია მიმდინარე გამოძიებასთან დაკავშირებით", - რამდენჯერმე გაგვიმეორეს უწყების საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურში.

“ბატონ დირექტორს ვთხოვთ, შეწყვიტოს დაუსაბუთებელი ბრალდებები, თვალთვალი, შანტაჟი, თანამშრომლებზე თავდასხმა და მათი დისკრედიტაცია”, - ამ მოთხოვნით დღეს, 4 დეკემბერს საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიის ჟურნალისტებმა ტელევიზიის წინ აქცია გამართეს და განცხადება გაავრცელეს.

ჟურნალისტებმა დირექტორის გიორგი კოხრეიძის ბრალდებები და დამოკიდებულება გააპროტესტეს და მოუწოდეს არ ჩაერიოს მაუწყებლის სარედაქციო საქმიანობაში.

"ჩვენ და საზოგადოებაც ყურადღებით ვაკვირდებოდით პროცესს, რომელიც ნათია კაპანაძის იმპიჩმენტით დაიწყო და შვიდი თვის განმავლობში გრძელდებოდა. ვფიქრობთ, ამ პროცესში მნიშვნელოვანი იყო, რომ მაუწყებლის მართვის სადავეები არ აღმოჩენილიყო ხელისუფლების ხელში და სარედაქციო პოლიტიკას არ შექმნოდა საფრთხე. 22 ნოემბერს „ქართული ოცნების“ კვოტით არჩეულმა მრჩევლებმა თამილა დოლიძემ, სოსო სტურუამ და გიგა ჩხარტიშვილმა მხარდაჭერა გამოუცხადეს გიორგი კოხრეიძეს. პირველი, რაც ახალმა დირექტორმა გააკეთა, თავის მოადგილეს, ნათია ზოიძეს, ვინც კონტრაქტით არხზე საინფორმაციო პოლიტიკაზეა პასუხისმგებელი, ხელშეკრულების პირობების შეცვლა და სარედაქციაო საქმიანობისგან ჩამოშორება მოსთხოვა

ახალმა დირექტორმა მთელი რედაქცია პოლიტიკური დღის წესრიგით საქმიანობაში, მიკერძოებასა და სპექტაკლების დადგმაში დაადანაშაულა. გვითხრა რომ ვართ მიკერძოებულები, არ ენდობა ჩვენი საქმიანობის შესახებ საერთაშორისო ორგანიზაციების მიერ მომზადებულ დასკვნებს, მათ შორის არც ეუთოს და არც ბოლოდროინდელ რეიტინგებს”, - ვკითხულობთ ჟურნალისტების მიერ გავრცელებულ განცხადებაში.

აღნიშნული განცხადებით ჟურნალისტებმა მიმართეს იმ პირებს, ვინც მხარი დაუჭირა გიორგი კოხრეიძეს და მათ, ვინც მისი არჩევის შესაძლებლობა მისცა „ქართული ოცნების“ მხარდაჭერილ მრჩევლებს. ჟურნალისტებმა მათ სთხოვეს, რომ გაიზიარონ პასუხისმგებლობა საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიასა და რადიოში მიმდინარე პროცესებზე.

• ამ თემაზე:  'ოცნების' დაკომპლექტებული ბორდი რამდენიმე დღეში აჭარის ტელევიზიის ახალ დირექტორს აირჩევს

მაუწყებლის თანამშრომლებმა, გიორგი კოხრეიძის დირექტორად არჩევამდეც არაერთხელ გაანცხადეს, რომ არხის სარედაქციო პოლიტიკას საფრთხე ემუქრებოდა. ასევე, შეგახსენებთ, რომ გიორგი კოხრეიძის არჩევის შემდეგ, საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიის კონსულტანტის პოზიცია მედიაექსპერტმა ზვიად ქორიძემ და მედიამენეჯერმა მარინა ვაშაყმაძემ დატოვეს.

• ამ თემაზე: რა ხდება აჭარის ტელევიზიაში გიორგი კოხრეიძის დირექტორად არჩევის შემდეგ

მას შემდეგ, რაც აჭარის ტელევიზიაში ახალი დირექტორი აირჩიეს, თანამშრომლები, რომლებსაც სარედაქციო პოლიტიკის ხელყოფის შიშები ადრეც ჰქონდათ, ამ საფრთხეებზე ახლა უკვე ღიად და ინტენსიურად ალაპარაკდნენ. 

"ცენზურის სუნი მცემს", - დაწერა ფეისბუქზე 3 დეკემბერს საზოგადოებრივი მაუწყებლის მთავარი საინფორმაციო გამოშვების წამყვანმა თეონა ბაკურიძემ. ის იყო პირველი, რომელსაც ეთერში ახალარჩეული დირექტორი ხმამაღალი ტონით ელაპარაკა და უთხრა, რომ უწუნებდა კრიტიკულ ტონს. 

 

აჭარის ტელევიზიაში მიმდინარე მოვლენებს განსაკუთრებული ყურადღებით აკვირდებიან არასამთავრობო ორგანიზაციები. ორი დღეა მაუწყებელში შეხვედრებს მართავენ საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის წარმომადგენლები - დირექტორი გიორგი მგელაძე და საბჭოს თავმჯდომარე ნანა ბიგანიშვილი. ისინი უკვე შეხვდნენ არხის ჟურნალისტებსა და ბორდის წევრებს, დღეს კი შეხვედრა დირექტორთან არის ჩანიშნული. 

"აჭარის ტელევიზიაში სარედაქციო დამოუკიდებლობა საფრთხეშია" - ამ გზავნილით 2 დეკემბერს განცხადება გაავრცელა საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციამ.

"მოვუწოდებთ აჭარის ტელევიზიის დირექტორს უზრუნველყოს აჭარის ტელევიზიის თანამშრომლების სარედაქციო დამოუკიდებლობა", - ნათქვამია განცხადებაში. აქვე, ორგანიზაცია გამოხატავს მზადყოფნას, დაიცვას თითოეული ჟურნალისტის უფლება.

გიორგი კოხრეიძის დირექტორად არჩევის შემდეგ, საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიის კონსულტატის პოზიცია მედიაექსპერტმა ზვიად ქორიძემ და მედიამენეჯერმა მარინა ვაშაყმაძემ დატოვეს. ამ ეტაპზე მაუწყებლის დატოვებას არ აპირებს დირექტორის მოადგილე ნათია ზოიძე, რომელიც არხს თვეების განმავლობაში, უდირექტორობის პერიოდში ხელმძღვანელობდა და რომელსაც ახალმა დირექტორმა პირველივე დღეს მიანიშნა, რომ უნდა წავიდეს.

“არ ვფიქრობ, რომ ამ კონკრეტულ სიტუაციაში, ამ ბრძოლაში ჩემი კოლეგები უნდა მივატოვო… ბატონი კოხრეიძე ჯერ არ დამკავშირებია. მან მხოლოდ სატელევიზიო კომენტარი გააკეთა, რომ არის ჩემი გადასაწყვეტი.  ჩემი გადასაწყვეტი თუ არის, მაშინ მე ვაგრძელებ მუშაობას, ჩვეულებრივად ვრჩები და ვაკეთებ იგივეს, რასაც აქამდე ვაკეთებდი”, - ამბობს ნათია ზოიძე.

იგი მიიჩნევს, რომ გიორგი კოხრეიძის განცხადებები საზოგადოებრივი მაუწყებლის კონცეფციასთან შეუსაბამოა: “მე არ მგონია, რომ მან გამარჯვება ჯანსაღი კონკურენციის პირობებში მოიპოვა. რა თქმა უნდა, არ ვარ იმ არჩევანით მოხიბლული, რა არჩევანიც გაკეთდა, მაგრამ მე შევეცდები, რომ დავრჩე და გავაგრძელო მუშაობა ისე, როგორც აქამდე.”

“მედიაჩეკერის” კთხვაზე, როგორ აპირებს ახალ დირექტორთან თანამშრომლობას, ნათია ზოიძე გვპასუხობს:   “ჩვენი თანამშრომლობის საფუძველი არის მაუწყებლობის შესახებ კანონი.  შევასრულებ იმას, რაც მევალება და, შევეცდები,  როგორც ვმუშაობდი ბოლო 6 თვის განმავლობაში, ისევ ისე გავაგრძელო".

ზვიად ქორიძემ, რომელიც არხზე ყოფილმა დირექტორმა ნათია კაპანაძემ მიიწვია და რომელიც იანვრიდან ამ დრომდე მაუწყებლის მართვის მოდელზე, სტრუქტურასა და შიდა სახელმძღვანელო დოკუმენტებზე მუშაობდა, ღიად განაცხადა, რომ ტელევიზიას ახალი დირექტორის გამო ტოვებს.

“ვიყავი აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს კონსულტანტი, ეს შემოთავაზება იყო წინა დირექტორისგან და მაშინ გაფორმდა კონტრაქტი, ნათია კაპანაძის დროს. შემდგომ ნათია ზოიძე იყო დირექტორის მოვალეობის შემსრულებელი, მასაც ჰქონდა სურვილი, რომ ვყოფილიყავი კონსულტანტი. ახლა უკვე ჩემი სურვილია, რომ არ მინდა ამ დირექტორის კონსულტირება. ამიტომ მე ცალმხრივად ვწყვეტ კონტრაქტს და დანარჩენი მასზეა დამოკიდებული”, - ამბობს ზვიად ქორიძე "მედიაჩეკერთან" საუბრისას.

ზვიად ქორიძის გარდა, მაუწყებლიდან წასვლის გადაწყვეტილება მიიღო მარინა ვაშაყმაძემაც, რომელიც აჭარის ტელევიზიაში, კონსულტანტის პოზიციას, 2018 წლის მარტიდან იკავებდა. მაუწყებელში იგი ტელე, რადიო და ვებპლატფორმების განვითარებაზე მუშაობდა. მანამდე, 12 წლის განმავლობაში, მარინა ვაშაყმაძე “რადიო თავისუფლების” თბილისის ბიუროს ხელმძღვანელობდა.

“მარინა ვაშაყმაძემ უშუალოდ იყო ჩართული აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის ახალი ვებგვერდის კონცეფციის შექმნასა და ამ პროექტის განცხორციელებაში. ის მუშაობდა ახალი ამბების, ანალიტიკური თუ გასართობი გადაცემების განახლებაზე. მისი ინიციატივით გაკეთდა ახალი სოციალური პროექტი - "ათვლის კუთხე". მუშაობდა მაუწყებლის ყველა რგოლთან, ჟურნალისტებისა და პროდიუსერებისთვის ატარებდა შიდა ტრენინგებს. ასევე, აქტიურად იყო ჩართული დონორებთან, უცხოურ მაუწყებლებთან და საერთაშორისო ორგანიზაციებთან მოლაპარაკებების პროცესში და წარმოადგენდა აჭარის საზოგადოებრივ მაუწყებელს”, - ვკითხულობთ აჭარის ტელევიზიის ვებგვერდზე.

თავად გიორგი კოხრეიძე ჯერჯერობით მედიასთან კომენტარს არ აკეთებს: “ჯერ ჩემი ტელევიზიისთვისაც არ მიმიცია კომენტარი, მიუხედავად იმისა, რომ საფუძველი ძალიან ბევრი მაქვს. დილიდან ვხვდები თანამშრომლებს, პრინციპულად ასე მაქვს გადაწყვეტილი - ჯერ ხალხი და შემდეგ კომენტარები.”

კოხრეიძის განცხადებები აშინებთ მაუწყებლის თანამშრომლებს, რომლებმაც დირექტორის არჩევამდეც არაერთხელ გაანცხადეს, რომ არხის სარედაქციო პოლიტიკას საფრთხე ემუქრებოდა.

“6 თვის განმავლობაში განვითარებული პროცესების გარდა, ჩვენს შეშფოთებას იწვევს დღეს არჩეული დირექტორის პირველი ინტერვიუ, რომელშიც გიორგი კოხრეიძემ თქვა, რომ მაუწყებელში არის კონკრეტული ადამიანი, ვისთან თანამშრომლობაც კითხვის ნიშნის ქვეშაა, საუბარია ნათია ზოიძეზე… ვფიქრობთ, რომ კოხრეიძის განცხადება იმ ადამიანის შესახებ, რომელიც ყველაზე რთულ და კრიტიკულ სიტუაციაში არის ჯანსაღი სარედაქციო პოლიტიკის გარანტი, არის ნიშანდობლივი სიგნალი”, - ნათქვამია განცხადებაში, რომელიც საინფორმაციო სამსახურმა 22 ნოემბერს გაავრცელა.

გიორგი კოხრეიძე საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს 22 ნოემბრიდან ხელმძღვანელობს, მას შემდეგ, რაც “ქართული ოცნების” დაკომპლექტებულმა მრჩეველთა საბჭომ, განმეორებით კენჭისყრაზე, იგი დირექტორად აირჩია.

გიორგი კოხრეიძე მაუწყებლის დირექტორის შესარჩევად მიღებულ კონკურსში ოთხივეჯერ მონაწილეობდა. თუმცა, პირველ ორ მცდელობაზე მას საბჭოს არცერთი წევრის ხმა არ მიუღია. მესამე კონკურსზე კი, რომელშიც საბჭოს 5 წევრიდან მხოლოდ 3 მონაწილეობდა, კოხრეიძემ 2 ხმა მიიღო. იგი ამბობდა, რომ რადგან ბორდის ერთი წევრი - ბეჟან გობაძე კენჭისყრაში არ მონაწილეობდა, დანარჩენი სამი წევრიდან კი მას ორის, ანუ, უმრავლესობის ხმა ჰქონდა და ამიტომ, დირექტორად ის უნდა გამოეცხადებინათ. სწორედ მისი სარჩელის საფუძველზე შეჩერდა დირექტორის შესარჩევი მეოთხე კონკურსი, რომლის გაგრძელების უფლება მრჩეველთა საბჭომ ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილების საფუძველზე მიიღო.

რუსეთის მთავრობა დამოუკიდებელი ჟურნალისტების, ბლოგერებისა და სოციალური მედიის მომხმარებლების "უცხოელ აგენტებად" გამოცხადებას შეძლებს. შესაბამის კანონპროექტს ხელი რუსეთის პრეზიდენტმა ვლადიმერ პუტინმა მოაწერა.

NPR-ის ინფორმაციით, ამ გადაწყვეტილებით 2012 წელს რუსეთის მიერ არასამთავრობო ორგანიზაციების "უცხოელ აგენტებად" შეფასების კანონი ფართოვდება. 2017 წელს ამავე კანონში შეიტანეს შესწორება, რომლის მიხედვითაც, უცხოეთიდან დაფინანსებული მედიებიც, მათ შორის "რადიო თავისუფლება" და "ამერიკის ხმა", "უცხოელ აგენტებად" გამოცხადდნენ. მაშინ რუსეთის ეს ნაბიჯი აშშ-ის იუსტიციის დეპარტამენტის მიერ Russia Today America-სთან დაკავშირებული კომპანიის "უცხოელ აგენტად" დარეგისტრირებას მოჰყვა.

2 დეკემბერს პუტინის მიერ ხელმოწერილი კანონი არამხოლოდ ორგანიზაციებსა და მედიასაშუალებებზე, არამედ ფიზიკურ პირებზეც ვრცელდება. კანონი შეეხება ყველას, ვინც უცხოეთიდან ფინანსდება და "უცხოელ აგენტად" რეგისტრირებული მედიის გამოქვეყნებულ კონტენტს გაავრცელებს.

რუსეთის სახელმწიფო მედიის განმარტებით, რუსეთის მთავრობა შეეძლებს დაბლოკოს "უცხოელი აგენტების" ვებგვერდები ან მათი იურიდიული წარმომადგენლობა იმ შემთხვევაში, თუ მათ მიერ გავრცელებული ინფორმაცია რუსულ რეგულაციებს დაარღვევს. ამავე კანონის მიხედვით, ფიზიკური პირის მიერ გავრცელებულ ნებისმიერ მასალაზე, რომელიც უცხოეთის დაფინანსებით მომზადდება აღნიშნული უნდა იყოს, რომ "უცხოელი აგენტის" მიერაა გავრცელებული.

არასამთავრობო ორგანიზაციები Human Rights Watch-ი და "ჟურნალისტთა დაცვის კომიტეტი" რუსეთში ამოქმედებულ კანონს ოფიციალური განცხადებით ეხმაურებიან და მას კრიტიკული პოზიციის ჩახშობისა და რუსეთის მოქალაქეებისთვის ინფორმაციაზე წვდომის შეზღუდვის მცდელობად აფასებენ. განცხადებაში ნათქვამია, რომ "უცხოელი აგენტების" შესახებ კანონი ისედაც შემზღუდველ გარემოში ზიანის მომტანი იქნება დამოუკიდებელი ჟურნალისტიკისთვის.

"კანონი სერიოზულ გავლენას მოახდენს რუსეთთან საერთაშორისო მედიის თანამშრომლობაზე, რადგან უცხოურ მედიასაშუალებაში ნებისმიერი ჩარევა ჟურნალისტებს "უცხოელ აგენტებად" შეფასების რისკის წინაშე დააყენებს. ასევე, ეს იქცევა ოპოზიციური ხმების გაჩუმების ინსტრუმენტად. რუსეთში ბლოგერები საზოგადოებრივი აზრის ფორმირებაში დიდი როლს ასრულებენ, ეს კანონი კი ამ ინფორმაციის წყაროს კონტროლის მცდელობაა", - აღნიშნულია განცხადებაში.

რუსეთში "უცხოელი აგენტების" შესახებ კანონდარღვევის შემთხვევაში მედიასაშუალებებს ფულადი ჯარიმები ეკისრებათ. მაგალითად, გასულ წელს მოსკოვის სასამართლომ ოპოზიციურ ჟურნალს The New Times-ს ჯარიმის სახით $338,000 აშშ დოლარის გადახდა დააკისრა. პროკურატურა ამტკიცებდა, რომ გამოცემამ "პრესის თავისუფლების მხარდამჭერი ფონდიდან" მიღებული თანხის დახარჯვის შესახებ ანგარიში შესაბამისად ვერ წარადგინა. ჯარიმის გამო ჟურნალს გაკოტრების საფრთხე შეექმნა. საბოლოოდ დაკისრებული სანქციის დასაფარად თანხა მედიასაშუალების მხარდამჭერების დახმარებით შეგროვდა.

პაპი მემბრე მაჰამბა - ჟურნალისტი, რომელიც კონგოს დემოკრატიულ რესპუბლიკაში ებოლას ვირუსის თემაზე მუშაობდა, საკუთარ სახლში მოკლეს. ინფორმაციას BBC ავრცელებს.

კონგოს სამართალდამცველი უწყების განმარტებით, ჟურნალისტის სახლში დაუდგენელი პირები შევიდნენ, მის ცოლს ფიზიკური დაზიანებები მიაყენეს, თავად ჟურნალისტი მოკლეს, მათი სახლი კი, გადაწვეს. მოცემულ მომენტში, მემბრე მაჰამბას ერთ-ერთ ადგილობრივ რადიოში გადაცემა მიჰყავდა, რომელიც ებოლას ვირუსის შესახებ საზოგადოების ცნობიერების ამაღლებას ემსახურებოდა.

აღსანიშნავია, რომ BBC World-ის აფრიკის სამსახურის რედაქტორის ვილ როსის ინფორმაციით, გასული წლის განმავლობაში, იმ ადამიანებზე, სამედიცინო ცენტრებსა და იმ ადამიანებზე, რომლებიც ებოლას ვირუსის თემაზე მუშაობდნენ, არაერთი თავდასხმა მოხდა.

კონგოს დემოკრატიულ რესპუბლიკაში ებოლას ეპიდემიის შესახებ 2018 წლის აგვისტოში გამოაცხადეს. მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის ინფორმაციით (WHO), ამ დრომდე ვირუსს 2000 ადამიანის სიცოცხლე ემსხვერპლა.

წყარო: bbc.com

თურქეთის მიერ სირიაზე მიტანილი იერიშის შესახებ მომზადებულ მასალაში ABC News-მა მასობრივი სროლის ამსახველი ვიდეო გამოიყენა და ის თურქეთის მიერ სირიაზე მიტანილ შეიარაღებულ შეტევად გაასაღა.

ვიდეო პირვალად ABC News-ზე 13 ოქტომბერს გადაცემა “world News Tonight-ში” გამოჩნდა, რომლის ფონზეც, გადაცემის წამყვანმა ტომ ლამასმა განმარტა, რომ კადრები თურქული შეიარაღებული ძალების მიერ სირიის საზღვართან მდებარე ქურთების დაბომბვას ასახავდა.

სინამდვილეში კი, აღმოჩნდა, რომ სროლის კადრები, რამდენიმე წლის წინ აშშ-ში, კენკუტის შტატში მოწყობილი მასობრივი სროლის ერთგვარ ღონისძიებას ასახავდა და მას თურქეთის მიერ სირიის დაბომბვასთან კავშირი არ ჰქონია.

დაშვებული შეცდომისთვის ABC News-მა საბოდიშო წერილი Twitter-ზე გამოაქვეყნა და განმარტა, რომ შეცდომაში შემყვანი ვიდეოები უკვე წაშლილია და რომ “ABC News-ი დაშვებული შეცდომის გამო წუხს”.

წყარო: imediaethics.org

მედიაში და განსაკუთრებით სატელევიზიო მედიაში არსებული პრობლემები, ექსტრემალურ სიტუაციებში ზედაპირზე ამოდის და მკაფიოდ ჩანს. ფემიციდი ის საკითხია, რომლის გაშუქებაც ჯერ ისევ ვერ ისწავლა მედიამ. ცხადია არის რამდენიმე გამონაკლისი, მაგრამ მათი რიცხვი იმდენად მცირეა, რომ მათი ხმა იკარგება და არ ისმის.

სამწუხაროდ, მედიას ჯერ ისევ არ აქვს გაცნობიერებული მისი სოციალური პასუხისმგებლობა და ის, რომ საზოგადოების საკმაოდ დიდი ნაწილი, ამა თუ იმ პრობლემატურ საკითხებს, სწორედ მედიის პრიზმიდან ხედავს. ქართული მედიის უდიდესი ნაწილი ჯერ ისევ ვერ ხედავს და ჯეროვნად ვერ აფასებს საკუთარ როლს საზგადოებრივი აზრის, სოციალური ქცევის, სამოქალაქო ცნობიერების ჩამოყალიბების პროცესში.

  ფოტო: © RONALDO SCHEMIDT/AFP/Getty Images

დაახლოებით ერთი კვირის წინ, ხაშურში, ყოფილმა ქმარმა ცოლი მოკლა, ჯერ ყუმბარა ესროლა, შემდეგ გაქცეულს გაეკიდა და თავი იარაღის კონდახით გაუჩეჩქვა. მიზეზი ბანალურია, ვერ დამორჩლებულ და ვერ მანიპულირებულ ქალზე შურისძიება.

რა მიზანს შეიძლება ისახავდეს ჟურნალისტი, რომელიც ამ ტრაგიკული ფაქტის გასაშუქებლად მიდის? პირველადი მშრალი ინფორმაციის გადაცემის შემდეგ (სად? რა გარემოებაში? რა იარაღით? რომელ საათზე და ა.შ. ) რა უნდა აინტერესებდეს და რა აინტერესებთ, როგორც ყველაზე რეიტინგული საინფორმაციო გამოშვებების კორესპონდენტებს, ასევე ყვითელი პრესის ავტორებს?

ხაშურში მომხდარი ფემიციდის შემთხვევაში, ყველა საინფორმაციო გამოშვების ჟურნალისტმა დაიწყო მეზობლებში, ნათესავებში სიარული და გარკვევა, რატომ მოკლა კაცმა ქალი. თითქოს არაფერი არალეგიტიმური აქ არ არის, რადგან ყველას უნდა იცოდეს მიზეზი. მაგრამ ჩვენ, ჟურნალისტები არ ვფიქრობთ იმაზე თუ რა პასუხი შეიძლება მოვისმინოთ, იმისათვის, რომ გასაგები გავხადოთ ეს მკვლელობა. რას ვიძიებთ? არის რამე რაც ამართლებს ამ მკვლელობას? დავუშვათ, რომ კაცმა ცოლს შეუსწრო საყვარელთან ერთად ლოგინში. ეს ალბათ ყველაზე უარესი ვერსიაა ხომ? თორემ საჭმელს არ უმზადებდა, პერანგს არ უუთოვებდა, ბევრს ტლიკინებდა, მოკლე კაბებს იცვამდა და ა.შ. „დანაშაულები“ ცნობისმოყვარე საზოგადოებისათვის არაფერია ფიზიკურ ღალატთან შედარებით. ვთქვათ კარგი გამომძიებლის ფუნქცია შევასრულეთ, მივაგენით მიზეზს და ვამხილეთ ქმრის მოღალატე ქალი, რას ვაკეთებთ შემდეგ, ან კი რას ვიღებთ შედეგად? ვაკმაყოფილებთ სეირის მაყურებელი საზოგადოების ინტერესს, თავად ვივიწყებთ ამ თემას, რადგან სხვა და ახალი თემები შემოდის ნიუსრუმში და ვტოვებთ მოკლულ და შეურაცხყოფილ მსხვერპლს, რომელიც ქმარმა ფიზიკურად მოკლა და ახლა ჩვენ, მედიამ მისი ცხედარი ამ სეირის მაყურებელ ხალხს მივუგდეთ საჯიჯგნად.

• ქალის მკვლელობის მოტივის ძიებაში დაკარგულნი, ანუ მედია, როგორც მტყუან-მართლის გამრჩევი 

პატრიარქალურ კულტურაში სადაც ქალი აპრიორი დამნაშავეა და მოთვალთვალე საზოგადოება მისი სიკვდილის შემთხვევაშიც კი მიზეზებს მასში ეძებს, მედია სწორედ ამ აუდიტორიის დაკვეთას ასრულებს. ვერცერთი ტელევიზია ვერ გაექცა ამ კითხვებს და ყველამ ამცნო მაყურებელს, რომ „საქმეში მესამე პირი იკვეთება“.

სინამდვილეში რა არის მედიის ფუნქცია და პასუხისმგებლობა, რა უნდა იყოს მისი მიზანი და რა კითხვებს უნდა სვამდეს? ხაშურის ინციდენტის შემთხვევაში ჟურნალისტი პირველ რიგში უნდა იკვლევდეს, რატომ და საიდან აღმოაჩნდა მკვლელს ყუმბარა და ცეცხლსასროლი იარაღი, მითუმეტეს, რომ პირი უკვე ნასამართლევია. რატომ ვერ მოახერხეს სამართალდამცავმა ორგანოებმა ქალის სიცოცხლის დაცვა, რამდენად ეფექტურია შემაკავებელი ორდერი და როდის უნდა დაიწყოს სახელმწიფომ განსხვავებული ზომების მიღება, მაშინ, როდესაც ნათლად ჩანს - შემაკავებელი ორდერი სინამდვილეში არ არის მკვლელობის შემაკავებელი. როგორია ქალზე ძალადობის სტატისტიკა და რა ხარვეზებია კანონმდებლობაში. სწორედ ამ კითხვებისა და სტატისტიკური მონაცემების შემდეგ ჟურნალისტი ყველა გავლენიან ინსტიტუციას, მათ შორის ეკლესიას, უნდა უსვამდეს კითხვებს, რას აკეთებენ ისინი ჩვენს მიზოგინურ საზოგადოებაში ამ პრობლემის მოსაგვარებლად. ამას უნდა აკეთებდეს პასუხისმგებლიანი მედია, რომელიც საკუთარ ფუნქციას საზოგადოებრივი აზრის რეკონსტრუქციაში ხედავს და არა „ბოზობის“ ძიებაში.

დღევანდელი ქართული მედია, რომელიც ხაშურის უმოწყალო მკვლლობის საქმეს აშუქებდა, თავისდაუნებურად მკვლელობის მონაწილედ იქცა. ჩვენმა ჟურნალისტებმა არ დაუტოვეს მსხვერპლს იმის შანსიც კი, რომ საზოგადოებამ მის მიმართ თანაგრძნობა ისე გამოხატოს, რომ სიტყვა „მაგრამ“ არ გამოიყენოს და მისი ცხოვრება არ გააკრიტიკოს.

და ბოლოს, რაც ყველაზე მთავარია, ამ სიუჟეტების მაყურებელი ქალები, რომელნიც თავად განიცდიან ოჯახში სხვადასხვა ტიპის ძალადობას, კიდევ უფრო მეტად დაფიქრდებიან, დაეჭვდებიან და შეშინდებიან ვიდრე გაშორების, ძალადობისგან გათავისუფლების გადაწყვეტილებას მიიღებენ. და რაც ყველაზე ცუდია, მათ არა მხოლოდ სიკვდილის შეეშინდებათ, არამედ საზოგადოებრივი აზრის, რომელიც მათ სიკვდილის შემთხვევაშიც კი არ დაინდობს. შეეშინდებათ ხმამაღლა ისაუბრონ საკუთარ პრობლემებზე, იბრძოლონ როგორც საკუთარი, ასევე სხვა მსხვერპლი ქალების უფლებებისთვის და მათი თავისუფლებისთვის, შეეშინდებათ სეირზე მონადირე ჟურნალისტების, რომელნიც მის პირად ცხოვრებაში დაიწყებენ ხელების ფათურს.

ამიტომ ამ ტიპის ჟურნალისტიკა, რომელიც ფსევდო მორალისტური საზოგადოების და მისი ცნობისმოყვარეობის მკვებავია და არა მეამბოხე, რომელიც სწორედ ამ მანკიერი ცნობიერების შეცვლისთვის იბრძვის, არის მავნებელი. ამ ტიპის მედია ჩვენ კიდევ უფრო გვაშორებს იმ მომავლისგან, სადაც საზოგადოება თანხმდება, რომ ქალი და კაცი თანასწორია და ოჯახურ ძალადობას ყველა ერთად ებრძვის.

P.S. ვიდრე ეს ტექსტი იწერებოდა, ბოლნისში კიდევ ერთი ქალი მოკვდა ქმრის ხელით.

 

 

უნდა მოირგოს თუ არა მედიამ ცუდი პოლიციელის როლი? პროკურორის? მოსამართლის? ბადრაგის? ჭორიკანა მეზობლის? მჩხიბავის? ქირომანტის? ასტროლოგის? - არა, მედიას არ სჭირდება ამ როლების მორგება, რადგან მას უკვე აქვს თავისი როლი, უმნიშვნელოვანესი როლი საზოგადოებრივი აზრის ფორმირებაში.

ასე რომ, იმ იშვიათ შემთხვევებში, როცა ქალები ძალას იკრებენ და საჯაროდ საუბრობენ ძალადობაზე, განსაკუთრებით კი, ისეთ საზოგადოებაში, რომლის ცნობიერებაშიც ღრმადაა ჩაკირული გენდერული სტერეოტიპები და ქალის სექსუალობის კონტროლის დაუძლეველი სურვილი, განსაკუთრებით კი, როცა მოძალადე მათზე თანამდებობრივად და სოციალური სტატუსით მაღლა მდგომი, ძალაუფლების მქონე, საზოგადოებრივად მისაღები მამაკაცია, როგორც შემთხვევათა უმეტესობაში ხდება, მედიამ არ უნდა დაივიწყოს, რომ ის არ არის ცუდი პოლიციელი და ქალთა მიმართ სექსუალური ან/და სხვა სახის ძალადობის შემთხვევების გაშუქებისას:

• არ უნდა შექმნას ძალადობის შემთხვევისგან შოუ და სენსაცია
• არ უნდა მოახდინოს ძალადობის შემთხვევის ნორმალიზება და ტრივიალიზაცია
• არ უნდა მოახდინოს მსხვერპლის რეტრავმატიზაცია ძალადობის შემთხვევის დეტალური აღწერითა და ისეთი გარემოს შექმნით, რომელიც მისთვის უსაფრთხო და კომფორტული არ არის
• არ შეუწყოს ხელი საზოგადოებაში ფესვგადგმული დამაზიანებელი სტერეოტიპების გაძლიერებას
• არ წარმოაჩინოს ისე, თითქოს ძალადობა ქალის “გამომწვევი სამოსით”, სისხლში ალკოჰოლის შემცველობით, სხვადასხვა ნარკოტიკული საშუალებით, ფსიქიკური მდგომარეობით ან რაიმე სხვა მიზეზით იყო გამოწვეული
• არ განიხილოს ქალის მორალი,პირადი ცხოვრება, წარსული ურთიერთობები, სექსუალური პარტნიორების რაოდენობა
• არ დაუპირისპიროს ქალს მის წინააღმდეგ დაწერილი/ნათქვამი შეურაცხმყოფელი და გამკიცხავი კომენტარები
• არ გააშუქოს შემთხვევა გენდერულად არამგრძნობიარე ენით, კონკრეტულად კი დაარქვას ყველაფერს მკაფიო, არაეპატაჟური და კანონთან შესაბამისი სახელი, სექსუალური ძალადობა და არა სექსუალური სკანდალი, მოძალადე და არა მონსტრი, არაჩვეულებრივი მამა, კარგი პროფესიონალი ან კარგი მეგობარი.

 

მედიას კრიტიკული როლი აქვს საზოგადოებაში გენდერული თანასწორობის იდეის გავრცელებასა და ქალთა მიმართ ძალადობის, მათ შორის, სექსუალური ძალადობის წინააღმდეგ ბრძოლში, რადგან საზოგადოების დიდი ნაწილი ქალზე ძალადობის თითოეულ შემთხვევას სწორედ მედიის პრიზმიდან ხედავს.


ამიტომ მნიშვნელოვანია, რომ მედიამ, ძალადობის მსხვერპლთან/ძალადობას გადარჩენილ ქალთან საუბრისას:

• შეუქმნას მას უსაფრთხო და კომფორტული გარემო
• მკაფიოდ წარმოაჩინოს მესიჯი, რომ ძალადობაზე პასუხისმგებელი მხოლოდ მოძალადეა და ის მიზეზები (ქალის სამოსი, “პროვოკაციული ქცევა” და ა.შ) რომლითაც იგი ძალადობის გამართლებას ცდილობს, მოცემულობას არ ცვლის.
• დაუსვას მას მკაფიო, არაგამკიცხავი შეკითხვები
• ყურადღებით მოუსმინოს
• მასთან საუბრისას იხელმძღვანელოს ჟურნალისტური ეთიკისა და ადგილობრივი და საერთაშორისო კანონდებლობით განსაზღვრული სტანდარტებით
• ინტერვიუირების პროცესამდე გაიაროს კონსულტაცია პროფესიონალებთან, გენდერული საკითხების ექსპერტებთან, ქალთა უფლებებზე მომუშავე ორგანიზაციებთან, ფსიქოლოგები

 

***

თამთა თოდაძე საოცრად გამბედავი ახალგაზრდა ქალია, ქალი, რომელიც არ შეუშინდა საზოგადოებაში არსებულ სტერეოტიპებს, მსხვერპლის შერცხვენის კამპანიას, სირცხვილს, მის პირად ცხოვრებაში უამრავი ცნობისმოყვარე ადამიანის ხელის ფათურის პერსპექტივას, ძალაუფლების ვექტორს, რომელიც მოძალადის მხარესაა და საჯაროდ ისაუბრა სექსუალური ძალადობის შემთხვევაზე, რომლის მსხვერპლიც საკუთარი უფროსის, თბილისის საკრებულოს დეპუტატის, ილია ჯიშკარიანის მხრიდან გახდა.

პირველი მედიასაშუალება, რომელმაც თამთა თოდაძე პირდაპი ეთერში მიიწვია, “მთავარი არხი” იყო. გადაცემაში “ღამის მთავარი” ნიკა გვარამია თამთა თოდაძეს მის ადვოკატთან, თამუნა ლუკავასთან და ორგანიზაცია “საფარის” დირექტორთან ბაია პატარაიასთან ერთად შეხვდა. ნიკა გვარამიამ ინტერვიუს დაწყებამდე განაცხადა, რომ არ იცის, როგორ დაიცვას “ის ხაზი, რომელზეც მსხვერპლთან ურთიერთობისას უნდა გაიაროს” და გადაცემის მსვლელობისას ეს წარმოაჩინა კიდეც.

ის მიყოლებით უსვამდა კითხვებს რესპონდენტს ჯიშკარიანთან მის წარსულ ურთიერთობაზე, სამსახურებრივ მოვალეობებზე, სამსახურში აყვანის შესაძლო ნეპოტისტურ მიზეზებზე, სამუშაო დროს დალევასა და “ჭიქის მიჭახუნებაზე”, კითხვებს უსვამდა, მაგრამ პასუხებით დიდად არ ინტერესდებოდა, საუბარს ხშირად და აგრესიულად აწყვეტინებდა და ახალ თემაზე გადადიოდა. როგორც მოგვიანებით გვარამიამ აღნიშნა, საუბრის მსგავსი ფორმატი წინასწარ იყო დაგეგმილი და თამთა თოდაძესთან შეთანხმებული, მაგრამ, უნდა უწევდეთ თუ არა სექსუალური ძალადობის მსხვერპლ ქალებს ასეთ “დაკითხვებთან” გამკლავება? არა!

მედიის ასეთი დამოკიდებულება კიდევ ერთი მიზეზია იმისა, თუ რატომ დუმან ქალები, ისინი უყურებენ მსხვერპლის შერცხვენას (victim shaming) ეშინიათ, რომ თავადაც ცუდი პოლიციელის პირისპირ აღმოჩნდებიან.

თამთა თოდაძე დაძაბულად უმკლავდებოდა იმპროვიზებულ დაკითხვას, მას არ შეეშინდა ცუდი პოლიციელის როლში შეჭრილი ნიკა გვარამიას შეკითხვების. თამთას არ შეეშინდა, მაგრამ მე მეშინია, რომ თუ “მთავარი არხის” ერთ-ერთი მთავარი სახე  ჟურნალისტიკის სტანდარტებსა და თვითრეგულირების მექანიზმებს კიდევ ერთხელ არ გადახედავს, სექსუალურ ძალადობასა და სხვა მგრძნობირე თემებზე მომზადებული ყველა მასალა ისეთივე ყვითელი გამოვა, როგორც ის ფოთლები, რომლებიც მან თამთა თოდაძეს “ყანჩელის ხსოვნისთვის” მისცა, რამდენიმე წუთით ადრე, სანამ ჰკითხავდა - “შარვალი გეცვა, თუ კაბა?”

ხელისუფლებისა და გავლენიანი ბიზნეს თუ სხვა ჯგუფების მანკიერებების მხილებისთანავე მათი ცხელი სამიზნე ხდება გამოხატვის თავისუფლება და დამოუკიდებელი მედია.

 ასე მოხდა სულ ბოლო შემთხვევაშიც, როცა რადიკალურ ჯგუფებში ერთ-ერთი ყველაზე გავლენიანი აქტორი, ბიზნესმენი ლევან ვასაძე მედიის გაკონტროლების ინიციატივით გამოვიდა. ვასაძემ ასე ირეაგირა “თავისუფლების მონიტორის” მიერ გავრცელებულ ინფორმაციაზე, თუ როგორ მიიღო მან 600 ათას ლარიანი საბიუჯეტო დაფინანსება.

ვასაძემ ხელისუფლებას მიმართა, რომ სასწრაფოდ შექმნას რეგულატორი, რომელიც “ცილისწამებისთვის, შეურაცხყოფისთვის, მათ შორის რელიგიური და ტრადიციული გრძნობების შეურაცხყოფისთვის უსასტიკესად დასჯის მედიასაშუალებებს და პერსონალურად ჟურნალისტებს”.

ცილისწამების დასჯა-კრიმინალიზაცია, რელიგიური გრძნობების შეურაცხყოფა - ეს მოთხოვნები ხელისუფლებაში “ქართული ოცნების” მოსვლის შემდეგ არაერთხელ გაჟღერებულა. განსაკუთრებით აქტუალური ეს საკითხები 2016 წლიდან გახდა, როცა “ოცნების” ხელისუფლებას კრიტიკოსები არა მხოლოდ გარედან, არამედ შიგნითაც მოუმრავლდა, რამაც მმართველი კოალიცია რღვევამდე მიიყვანა.

2016 წლის საპარლამენტო არჩევნებამდე რამდენიმე თვით ადრე “ოცნების” დეპუტატის, სოსო ჯაჭვლიანის საკანონმდებლო ინიციატივას ჯარიმის დაწესებაზე პირის რელიგიური გრძნობების შეურაცხყოფისთვის, ადამიანის უფლებათა კომიტეტმაც კი დაუჭირა მხარი. ეს ინიციატივა არა მხოლოდ ოპოზიციაში, არამედ მმართველი კოალიციის შიგნითაც მიიჩნიეს გამოხატვის თავისუფლებისთვის დარტყმად. საბოლოოდ, მისი კანონად ქცევა შეუძლებელი გახდა.

ჯერ კიდევ 2004 წელს დეკრიმინალიზებული ცილისწამების კვლავ სისხლის სამართლის წესით დასჯის საკითხი “ოცნების” ხელისუფლებაში წამოწიეს. ამას კონკრეტული მიზეზი ჰქონდა: შეწყალების კომისიის თავმჯდომარემ საპარლამენტო უმრავლესობის წევრები - ეკა ბესელია და მანანა კობახიძე კორუფციულ გარიგებებში დაადანაშაულა პოლიტპატიმრების საქმეზე. რეაქციამ არ დააყოვნა და მანანა კობახიძის ძმამ - თედო კობახიძემ, რომელიც თბილისის საკრებულოს წევრი იყო, განაცხადა, რომ პარლამენტს მიმართავდა ცილისწამების კრიმინალიზაციის დაკანონების წინადადებით.

“მე ამ დღეებში საქართველოს პარლამენტს მივმართავ საკანონმდებლო წინადადებით, მექნება წარდგენილი კანონპროექტი, რომლითაც მოვითხოვ, რომ სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობის საკითხი გახდეს ცილისწამება,” - განაცხადა მაშინ თედო კობახიძემ.

რეაქცია არც თავად მანანა კობახიძემ დააყოვნა და განაცხადა, რომ უკვე მუშაობდა კანონპროექტზე, რომელიც მტკიცების ტვირთის დაკისრების სტანდარტს შეცვლიდა: კერძოდ, დღეს მოქმედი კანონმდებლობით მოსარჩელეა ვალდებული, ამტკიცოს მის მიმართ გავრცელებული ცნობების სინამდვილესთან შესაბამისობა. კობახიძეს კი სურდა, რომ მტკიცების ტვირთი ინფორმაციის გამავრცელებელზე გადაეტანა. კანონი უცვლელი დარჩა, კობახიძემ კი პარლამენტიდან საკონსტიტუციო სასამართლოში გადაინაცვლა მოსამართლის პოზიციაზე.

2016 წლის საპარლამენტო არჩევნების შემდეგ საკანონმდებლო ორგანოს ერთ-ერთმა ორგანიზაციამ - “საქართველოს იურიდიულ მეცნიერებათა აკადემიამ” მიმართა წინადადებით, რომლის მიხედვით, ცილისწამება და შეურაცხყოფა სისხლის სამართლის დანაშაული უნდა გამხდარიყო.

ეს ინიციატივა პარლამენტში ამჯერად “პატრიოტთა ალიანსის” წარმომადგენელმა ემზარ კვიციანმა აიტაცა და ცილისწამების კრიმინალიზება საჯაროდ მოითხოვა.

ამის შემდეგ ასპარეზზე სასამართლო ხელისუფლება გამოვიდა: სასამართლო სისტემა აქტიური კრიტიკის საგანი გახდა რამდენიმე გახმაურებული საქმის, მათ შორის რუსთავი 2-ის საქმის გამო, ასევე, სისტემაში მიმდინარეობდა იმ მოსამართლეების უვადოდ დანიშვნის პროცესი, ვის მიმართაც წარსულში მიღებული გადაწყვეტილებების გამო საზოგადოებაში ყველაზე მეტი უკმაყოფილება იყო დაგროვილი. კრიტიკაზე რეაქცია იუსტიციის საბჭომ საჯარო განცხადებით გამოხატა, რომლითაც არც მეტი, არც ნაკლები - მოსამართლეებზე ცენზურის დაწესება მოითხოვა.

კიდევ ერთი ინსტიტუცია, რომელიც გამოხატვის თავისუფლების წინააღმდეგ პერიოდულად ილაშქრებს, საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის საპატრიარქოა. “ციანიდის საქმის” დეტალების მედიაში გასაჯაროების შემდეგ მნიშვნელოვნად შეირყა ერთ დროს ყველაზე ავტორიტეტული ორგანიზაციის იმიჯი. რეაქციამაც არ დააყოვნა და პატრიარქმა 2019 წლის საშობაო ეპისტოლეში ცილისწამება იმ სისხლის სამართლის დანაშაულთა კატეგორიაში გაიყვანა, როგორიცაა ფიზიკური ძალადობა და სხეულის განზრახ დაზიანება.

პატრიარქის ეპისტოლეს ეს ნაწილი მოიწონა პარლამენტის მაშინდელმა სპიკერმა ირაკლი კობახიძემ და განაცხადა, რომ აუცილებელია ცილისწამების პრობლემაზე მსჯელობა.

წლის დასაწყისში იგივე შინაარსის განცხადებებით დაგვამახსოვრა თავი ქვეყნის პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმაც: “ვერ დავხუჭავთ თვალს იმ საფრთხეზე, რომელიც კონკრეტულ ადამიანებსა და მთელ საზოგადოებას ცილიწამებისა და ცრუ ინფორმაციის სახით ემუქრება,” - განაცხადა ზურაბიშვილმა 2019 წლის მარტში.

ამ განცხადებებიდან რამდენიმე თვეში კი მმართველმა გუნდმა პარლამენტში ჯერ კიდევ 2017 წელს შეტანილი კანონპროექტი გაიხსენა, რომლის ინიციატორია საქართველოს კომინიკაციების ეროვნული კომისია და რომლითაც თვითრეგულირებიდან რეგულირების სფეროში ინაცვლებს მთელი რიგი საკითხები, მათ შორის სიძულვილის ენის გამოყენება.

ეს ინიციატივა უარყოფითად შეაფასა საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ და მიუთითა, რომ “პროგრამის შინაარსის გამო მაუწყებლის სანქცირება მარეგულირებელ კომისიას აძლევს ბერკეტს ზეგავლენა მოახდინოს მაუწყებლის სარედაქციო პოლიტიკაზე ანდა გამოიყენოს მის წინააღმდეგ”.

სულ ბოლოს ხელისუფლება გამოხატვის თავისუფლების წინააღმდეგ გასულ თვეში დაირაზმა, როცა ერთხმად დაგმო და შემდეგ საერთაშორისო საზოგადოებას მოუწოდა, “სათანადო შეფასება” მიეცათ ტელეკომპანია რუსთავი 2-ისა და ჟურნალისტ გიორგი გაბუნიას საქციელზე, როცა მან პირდაპირ ეთერში აგინა რუსეთის პრეზიდენტ ვლადიმერ პუტინს.

ფაქტია, რომ ხელისუფლებაში მოსვლის შემდეგ “ქართული ოცნება” მუდმივად ცდილობს საკანონმდებლო დონეზე შეზღუდოს გამოხატვის თავისუფლება. სამწუხაროა, რომ ამ ქვეყანაში, რომელსაც ცენზურის პირობებში ცხოვრების სულ მცირე 70-წლიანი გამოცდილება აქვს, ცენზურაზე მეოცნებეებს შორის ხელისუფლების წარმომადგენლები მარტონი არ არიან.