არღვევს თუ არა ჟურნალისტი პროფესიულ ეთიკას, როდესაც COVID 19-ით ინფიცირებულის ვინაობას ასაჯაროებს? - ამ კითხვაზე სწორი პასუხის გასაღები იმის გარკვევაშია, რამდენად ემსახურება ეს საზოგადოებრივ თუ საჯარო ინტერესს.

ბოლო დროს საქართველოში თითქოს ისე შემართებით აღარ დასდევს მედია საცხოვრებელ სახლებში ან მიკროავტობუსებში COVID 19-ით ინფიცირებულ ან ამ ვირუსის გამო კარანტინსა თუ თვითიზოლაციაში მყოფ ადამიანებს, როგორც ეს პირველ დღეებში ხდებოდა. თუმცა მაინც მოვახერხეთ არაერთი პაციენტის გაცნობა და შემდეგ მათი საჯაროდ გაკიცხვა და დაგმობა. ვიცით, ვინ არის პაციენტი #5, რომელმაც კიდევ რამდენიმე ადამიანი დააინფიცირა. მის საჯარო ლანძღვა-გინებას მოჰყვა ე.წ. “სინანულის წერილი”, რომელიც თავად პაციენტმა დაწერა მოსაბოდიშებლად. მედიამ გაგვაცნო ერთ-ერთი კერძო სასტუმროს მფლობელის დაინფიცირების ამბავი, გვითხრა, რომ მისი ცოლიც დადებითი აღმოჩნდა COVID 19-ზე, რომელიც ერთ-ერთი კერძო ფონდის ხელმძღვანელი რგოლის წევრია და ა.შ.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიაში ამ საკითხზე კონკრეტული დაზარალებულების ან სხვა პირების განცხადებები ჟურნალისტების წინააღმდეგ ჯერ არ შესულა. შესაბამისად, არ ვიცით, როგორი იქნებოდა ქარტიის საბჭოს ვერდიქტი.

ქარტიის მე-10 პრინციპის მიხედვით, “ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს ადამიანის პირად ცხოვრებას და არ შეიჭრას პირად ცხოვრებაში, თუ არ არსებობს განსაკუთრებული საზოგადოებრივი ინტერესი”.

სამედიცინო დიაგნოზი და ჯანმრთელობის მდგომარეობის შესახებ ინფორმაცია ადამიანის პირადი ცხოვრების ნაწილია. შესაბამისად, ქარტიის ეს პრინციპი ცალსახად ავალდებულებს ჟურნალისტს, არ გაამჟღავნოს პირის ჯანმრთელობის შესახებ ინფორმაცია, თუკი არ არსებობს განსაკუთრებული საზოგადოებრივი ინტერესი.

რა შემთხვევაში შეიძლება იყოს გამართლებული საზოგადოებრივი ინტერესით პირის ჯანმრთელობის მდგომარეობის შესახებ ინფორმაციის გასაჯაროება? - ეს საკითხი განსაკუთრებით აქტუალური გახდა მთელ მსოფლიოში, რომელიც უკვე ორი თვეა ჩართულია პანდემიასთან ომში, რომელიც COVID 19-ის სახით დაატყდა თავს.

ევროპის დამოუკიდებელი პრესის საბჭოების ალიანსში ბოლო დღეებში აქტიური განხილვის საგანი გახდა სწორედ ეს საკითხი, შეიძლება თუ არა მედიაში COVID 19-ით ინფიცირებული პირების ვინაობის გასაჯაროება?

როგორც გაირკვა, გერმანიის პრესის საბჭომ ამ კუთხით მიიღო უკვე პირველი საჩივარი ინფიცირებული წყვილისგან, რომლებიც ადვილად იდენტიფიცირებადი აღმოჩნდნენ სტატიაში, რომელიც ერთმა რეგიონულმა გაზეთმა გამოაქვეყნა. პრესის საბჭოს ჯერ გადაწყვეტილება არ მიუღია, თუმცა, გერმანიაში პრესისთვის მოქმედი ეთიკის კოდექსის მიხედვით, “ფიზიკური ან მენტალური დაავადება ან მიღებული ტრავმები პირის პირადი ცხოვრების სფეროა. როგორც წესი, პრესამ თავი უნდა აარიდოს დაავადებებისა და ტრავმების შესახებ რეპორტინგს, თუკი არ აქვს იმ პირთა თანხმობა, ვისაც ეს მასალა ეხება”.

ავსტრიაში შესაძლოა პრესის საბჭომ თვითინიცირებით განიხილოს საჩივარი ერთ-ერთ საქმეზე, როცა პაციენტის ვინაობა (ფოტო და სახელი) გასაჯაროვდა მედიაში. ის იყო ერთ-ერთი პირველი ადამიანი, რომელიც ავსტრიაში ამ ინფექციაზე შემოწმების შედეგად დადებითი აღმოჩნდა მას შემდეგ, რაც რამდენიმე დღე იმყოფებოდა საავადმყოფოში და მკურნალობდა გრიპზე.

ბოსნია-ჰერცეგოვინაში პრესის საბჭომ რამდენიმე საჩივარი მიიღო ისეთ სტატიებზე, რომლებიც ავრცელებდნენ ყალბ ან დაუდასტურებელ ცნობებს COVID 19-ზე როგორც ონლაინ, ისე ბეჭდურ მედიაში, მაგრამ ჯერ არ ყოფილა შემთხვევა, როცა პაციენტის იდენტიფიცირება მოხდა. ბოსნია-ჰერცეგოვინის პრესის საბჭოში მიაჩნია, რომ ჯანმრთელობასთან დაკავშირებული ინფორმაცია არის პირის პირადი ცხოვრების საკითხი და არ არსებობს მიზეზი, ასეთ სიტუაციაშიც კი, როგორშიც დღეს არის მსოფლიო, რომ გასაჯაროვდეს დაავადებული ადამიანის ვინაობა: გამონაკლისია საჯარო პირები და ესეც უნდა მოხდეს მათი ნებართვით.

საფრანგეთის მედიასაბჭოში აცხადებენ, რომ ჯანმრთელობასთან დაკავშირებული საკითხი არის პირადი ცხოვრების განუყოფელი ნაწილი და ფრანგული მედია ამას ცალსახად იცავს. ჯერჯერობით მხოლოდ რამდენიმე პერსონა იყო დასახელებული მედიაში, ვისაც შეეხო კორონავირუსი. ესენია, მთავრობის 2 წევრი და 18 პარლამენტარი, რომლებიც აღმოჩნდნენ ინფიცირებულები. მათი უმრავლესობა კარანტინშია ან თვითიზოლაციაში. მათი ვინაობა მათივე ოფისების მიერ გასაჯაროვდა. საფრანგეთის პრესის საბჭოს ცნობით, ორივე შემთხვევაში გასაჯაროებით აიხსნა ის, თუ რატომ აღარ ჩანდნენ ეს პოლიტიკოსები საჯაროდ და მეორეს მხრივ, ეს იყო ერთგვარი დამხმარე მესიჯი იმისა, რომ არავინაა დაცული ამ ვირუსისგან. “ეს მიზეზები კი ნამდვილად არის საჯარო ინტერესის საგანი და შესაბამისად, პრესამ მათი სახელები გაასაჯაროვა”, - მიაჩნიათ საფრანგეთის პრესის საბჭოში.

კანადის პრესის საბჭოს შეფასებით, ჯანმრთელობის მდგომარეობის შესახებ ინფორმაცია არის პერსონალური ინფორმაცია, ხოლო დაავადებული ინდივიდების იდენტიფიცირება ემსახურება საზოგადოების ცნობისმოყვარეობის დაკმაყოფილებას და არა საჯარო ინტერესს. მათი შეფასებით, ინფორმაცია ასაკზე, სქესზე, რეგიონზე ან საცხოვრებელ მუნიციპალიტეტზე ემსახურება საჯარო ინტერესს, რომელიც ეხმარება პანდემიის გავრცელების ბუნების გაგებას და შესაბამისად, ეს ინფორმაცია შუქდება მედიაში. ერთი გამონაკლისი შეეხებოდა კანადის პრემიერ-მინისტრის ცოლს, რომელმაც თავად მოახდინა თვითიდენტიფიცირება და განაცხადა, რომ თვითიზოლაციაშია. ამ ინფორმაციის მიწოდებით აიხსნებოდა ის, თუ რატომ გაქრა ის საჯარო სივრციდან.

ევროპის ქვეყნებში მოქმედი ქცევის კოდექსები მედიას უზღუდავს პირადი ცხოვრების გაშუქებას, დაავადების შესახებ ინფორმაცია კი არის პირადი ცხოვრების განუყოფელი ნაწილი.

ბელგიის პრესის საბჭოში მიიჩნევენ, რომ შეუძლებელია გაამართლო საჯარო ინტერესით ინფიცირებულის იდენტიფიცირება. მათი შეფასებით, ჟურნალისტებს შეუძლიათ თქვან, რომ ეს საჯარო ინტერესი არის ინფექციის გავრცელების რისკი. მაგრამ როცა უკვე დადასტურებულია კონკრეტული პირის დიაგნოზი ან მიღებულია ზომები და კარანტინში და იზოლაციაშია გადაყვანილი პირი, უკვე აღარ შეიძლება არგუმენტი იყოს ის, რომ ინფექცია გადამდებია.

“სხვა დაავადებებიც არის გადამდები, მაგრამ ჩვენ არ ვასაჯაროებთ კონკრეტული დაავადების მქონე ადამიანების ვინაობას, გავიხსენოთ თუნდაც აივ/ინფექცია”, - აცხადებენ ბელგიის პრესის საბჭოში.

შვეიცარიის პრესის საბჭოს განცხადებით, გამონაკლისი შემთხვევები, როცა შეიძლება COVID 19-ის დიაგნოზის მქონე პაციენტების გასაჯაროება, უკავშირდება საჯარო პირებს - პოლიტიკოსებს და მაღალი თანამდებობის პირებს. ანალოგიური მიდგომა აქვს შვედეთის პრესის საბჭოსაც. მათი შეფასებით, დაცული უნდა იყვნენ კერძო პირები, მაგრამ შესაძლოა იყოს საჯარო ინტერესი მაშინ, როცა ისეთი პირი ხდება ავად, რომელსაც საზოგადოების წინაშე აკისრია გარკვეული ვალდებულებები.

განსხვავებული პრობლემის წინაშე დგანან უნგრეთში ჟურნალისტები, სადაც სახელმწიფო უწყებები მალავენ ინფორმაციას ისეთ საკითხზეც კი, როგორიცაა ეპიდემიის გავრცელების გეოგრაფიული არეალი იმ მოტივით, რომ ამით დაირღვევა პერსონალური ინფორმაციის საიდუმლოება. ჟურნალისტები კი ითხოვენ ამ ინფორმაციას იმ მოტივით, რომ ეს საზოგადოებრივი ინტერესის საგანია, რომ ხალხმა იცოდეს, რომელ ქალაქებში ან ქვეყნის რა ნაწილშია ინფექცია გავრცელებული.

COVID 19-თან დაკავშირებით ზოგიერთმა ქვეყანამ საგანგებო მდგომარეობა გამოაცხადა და მედიას ამ თემების გაშუქებაზე სხვადასხვა სახის შეზღუდვები დაუწესა. თურქეთში რამდენიმე ჟურნალისტი დააპატიმრეს კიდეც. სომხეთში ნებადართული მხოლოდ ოფიციალური ინფორმაციის გავრცელებააა. საქართველოში ჟურნალისტებს საჯარო ინფორმაციაზე წვდომა შეეზღუდათ. ამასთან, დაავადებულთა შესახებ გარკვეულ ცნობებს პერსონალურ მონაცემთა შესახებ კანონზე აპელირებით აღარ გასცემენ შესაბამისი უწყებები.

Presa.ge-ის მიერ დღეს, 24 მარტს გავრცელებული ინფორმაცია, თითქოს, ბელგიის ჯანდაცვის მინისტრმა მეგი დე ბლოკმა სამ და მეტ პირს შორის დახურულ სივრცეში სექსუალური ურთიერთობები აკრძალა, ყალბია.

presa.ge სატირულ გამოცემა worldnewsdailyreport-ს ეყრდნობა და წერს, თითქოს, მინისტრმა პარლამენტში გამოსვლისას განაცხადა, რომ “ორგიები იკრძალება, სანამ ვირუსის აფეთქება არ გადაივლის".

“დე ბლოკის თქმით, ამ აკრძალვის შემოღება აუცილებელი იყო, ბელგიის რეპუტაციის გამო, რომელიც ლუდის მსმელების და ევროპის ჯგუფური სექსის დედაქალაქადაა ცნობილი. "ბელგია ევროპაში, თუ არა მსოფლიოში, ჯგუფური სექსის კუთხით პირველია. ჩვენ ვალდებული ვიყავით ეს გადაგვეწყვიტა ამ სიტუაციაში," - განაცხადა მინისტრმა”, - წერს presa.ge

World News Daily Report გვერდის აღწერაში ნათქვამია, რომ გამოცემა ქმნის სატირული კონტენტს, არც გამოქვეყნებული ამბები შეესაბამება სინამდვილეს და არც გმირები არიან ნამდვილი. ასევე უთითებს, რომ მათ მიერ გამოგონილი პერსონაჟებსა და რეალურ ადამიანებს შორის ნებისმიერი სახის მსგავსება უბრალოდ „სასწაულად“ შეიძლება ჩაითვალოს.

ყელში სამი-ოთხი დღით კორონავირუსის ჩაბუდება, ყოველ 20 წუთში ერთხელ თბილი წყლის დალევა და თბილ წყალში გახსნილი ბუნებრივი ანტისეპტიკების პირში გამოივლება ვირუსის პრევენციისთვის - მითია. 22 მარტს “მთავარი არხის” ეთერში, გადაცემა “მთავარ აქცენტებში” მაყურებელმა მოისმინა კორონავირუსის “დასაძლევი” რჩევები, რომელთა ნაწილი სიმართლეს არ შეესაბამება.

“როგორ უზრუნველვყოთ, რომ კორონა არ დაგვემართოს. არ მოგესმათ, ეს სავსებით შესაძლებელია. პრევენციის სწორი მექანიზმების დაცვით, კორონავირუსის დაძლევა სავსებით შესაძლებელია. ჩემს ამერიკელ მეგობრებს ვთხოვე, გამოეგზავნათ რას ურჩევენ მათ მათი ცენტრალური ჰოსპიტალები”, - ამ შესავლით დაიწყო “მთავარი აქცენტების” წამყვანმა ნიკა გვარამიამ მაყურებლისთვის რჩევების მიცემა.

მისი მტკიცებით, აღნიშნული რჩევები ამერიკის შეერთებული შტატების დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრის (CDC) მიერ არის შემუშავებული და ამერიკის ყველა რეგიონის მცხოვრებს ეგზავნება გაიდლაინები კორონავირუსისგან თავის დასაცავად.

“მათი ცენტრალური ჰოსპიტალები აგზავნიან CDC-ის, ანუ დაავადებათა კონტროლის ცენტრის მიერ დამტკიცებულ ინსტრუქციებს, სხვანაირად მათ უფლება არ აქვთ ეს ქნან… CDC-ის რეკომენდაციები და მის საფუძველზე გამოცემული კლინიკური რჩევები მინდა გაგაცნოთ, იმიტომ, რომ იცოდეთ როგორ დაამარცხოთ კორონავირუსი, როგორც ამერიკელებმა იციან, ზუსტად იმ დონეზე,” - ამ შესავლის შემდეგ გადაცემის წამყვანი მაყურებლისთვის კონკრეტული რჩევების მიცემაზე გადავიდა.

რეკომენდაციები, რომლებიც ნიკა გვარამიამ ეთერში გააჟღერა, ამერიკის შეერთებული შტატების დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრის (CDC) ოფიციალურ გვერდზე არ იძებნება. შესაბამისად, “მედიაჩეკერმა” ინფექციონისტ, მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორ მაია ბუწაშვილთან გადაამოწმა, რამდენად შეესაბამებოდა სიმართლეს CDC-ის სახელით გაცემული რეკომენდაციები.

მითი #1 - “დალიეთ ბევრი ცხელი სითხე 20 წუთში ერთხელ”

ექიმი ინფექციონისტი მაია ბუწაშვილი ამბობს, რომ არ არსებობს სამეცნიერო მტკიცებულებები, რომ დიდი რაოდენობით თბილი წყლის დალევა ვირუსით ინფიცირებით რისკს ამცირებს. მისივე თქმით, თითქოს კუჭში ვირუსი კვდება, სიმართლეს არ შეესაბამება.

“ზოგადად, სითხით შევსება ორგანიზმისთვის აუცილებელია, უბრალოდ 20 წუთში ერთხელ სმა არავის დაუწესებია ჯერ. ზოგადად, სითხეების სმა, კიდევ ერთხელ გავიმეორებ, სასარგებლოა. თბილ წყალს რაც შეეხება, არავითარი მტკიცებულება არ არის, რომ ეს რამენაირად ამცირებს ვირუსით ინფიცირებას, ამის სამეცნიერო საფუძველი არ არსებობს.

საერთოდ, უფრო ხშირად სასუნთქ გზებში ხვდება ვირუსი პირდაპირ ან შეიძლება მოხვდეს ცხვირის ლორწოვანზე, თვალის ლორწოვანზე. შესაბამისად, ასე უნივერსალურად, რომ მაინც და მაინც პირის ღრუდან ხვდება, ასე არ არის. კუჭში როდესაც მოხვდება ვირუსი, არის ლოგიკა, რომ კუჭის ლორწოვანმა ნაწილობრივ გაანადგუროს. თუმცა, როგორც კვლევებით დამტკიცდა, კორონავირუსი ეფექტურად ვრცელდება განავლის გზით, ამიტომ, როგორც აღმოჩნდა, კუჭის წვენი მას მთლიანად არ ანადგურებს და განავალი მასებითაც გარემოში გამოიყოფა ცოცხალი ვირუსები”.

მითი #2 - “გამოივლეთ ბუნებრივი ანტისეპტიკები”
მაია ბუწაშვილი ამბობს, რომ თითქოს ძმრის, მარილის და ლიმონის გამოვლება ვირუსს მოკლავს - ამის სამეცნიერო მტკიცებულებებიც არ არსებობს.

მითი #3 - “პირველი საგანგაშო სიმპტომია დისკომფორტი ყელის არეში”

“ეს ძალიან მნიშვნელოვანი რამ არის და აუცილებლად უნდა იცოდეთ. პირველი და უმნიშვნელოვანესი საგანგაშო სიმპტომი არის დისკომფორტი ყელის არეში. ტკივილი, ხვრა ე.წ., ზუსტად რომ ვთარგმნოთ, როცა გხრავთ ყელში, ძალიან მნიშვნელოვანი სიმპტომია. შეიძლება სიცხე არ გქონდეთ, შეიძლება არანაირი სხვა სიმპტპმი არ გქონდეთ და ეს ოდნავ დისკომფორტს გიქმნიდეთ, მაგრამ ეს ოდნავ დისკომფორტი არის სიგნალი, რომ თქვენ ძალიან მაღალი ალბათობით კორონავირუსი გაქვთ ჩაბუდებული ყელში. რატომ არის მნიშვნელოვანი, რომ ამას ყურადღება მივაქციოთ? სამი-ოთხი დღე კორონავირუსი ცხოვრობს მხოლოდ თქვენს ყელში. ის არ შლის თავის მომაკვდინებელ საცეცებს, იმიტომ, რომ არ მიუღწევია ჯერ ბრონხებამდე და ფილტვებამდე. ის ცხოვრობს ჯერ ყელში, სადაც არ არის ისე საშიში, კი არა და, მცირე დისკომფორტის შემქმნელია მხოლოდ. გვახსოვდეს, რომ კორონავირუსი ყველაზე საშიში არის, როცა ხვდება ფილტვებში. აი, ყელში როცა ის არის, პირველი რაც უნდა გააკეთოთ, ექიმს უნდა დაუკავშირდეთ და ასევე, ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ მიიღოთ ანტისეპტიკური საშუალებები, რომელიც, დიდი ალბათობით, მას მოკლავს იქ, სადაც არის, ანუ ყელის არეში და ის ვეღარ გააგრძელებს ცხოვრებას, ვეღარ ჩავა ფილტვებამდე და ბრონხებამდე და ვეღარ იმოქმედებს თქვენზე ისე მძიმედ, როგორც ის მოქმედებს ადამიანებზე, რომლებიც დაავადებულნი არიან კორონავირუსით”.

მაია ბუწაშვილის თქმით, არც ის შეესაბამება სიმართლეს, რომ ყელის ტკივილი კორონავირუსის პირველი საგანგაშო სიმპტომია.

“3-4 დღე კორონავირუსი ყელში არ ცხოვობს. ზოგადად, ყელის ტკივილი ერთ-ერთი სიმპტომი შეიძლება იყოს, მაგრამ ყველაზე ხშირ სიმპტომებში რაც შედის, არის ტემპერატურის მომატება და სუნთქვის გაძნელება. ყელის ტკივილი, სურდო და ა.შ., რა თქმა უნდა, ესენიც შესაძლო სიმპტომებია. ყელის ტკივილი, თეორიულად, შეიძლება პირველი სიმპტომიც იყოს, თუმცა ის, რომ ეს ყველაზე საგანგაშო სიმპტომია, რა თქმა უნდა, სწორი არ არის. კორონავირუსის სიმპტომებს შორის ყველაზე საგანგაშო არის სუნთქვის გაძნელება”.

რაც შეეხება “მთავარი აქცენტების” წამყვანის მიერ გაჟღერებულ სხვა რეკომენდაციებს - ხელების დაბანას, ყოველდღიურად შხაპის მიღებას, ლითონის ზედაპირიანი ნივთების დასუფთავებას, სიგარეტის მოწევისგან თავის შეკავებას და ვიტამინებით მდიდარი საკვების მიღებას, მაია ბუწაშვილი ამბობს, რომ თითოეული რეკომენდაცია ისედაც ზოგადი ჰიგიენის და სწორი კვების ნაწილია და ჯანსაღი ცხოვრების წესი კორონავირუსის ბრძოლისთვისაც სასარგებლოა:

“შეიძლება, პირდაპირი ანტიკორონავირუსული ეფექტი არ ჰქონდეს, მაგრამ ზოგადად ჯანსაღი კვებაც და ჯანსაღი ცხოვრებაც, რა თქმა უნდა, ავსებს ჩვენს ძალებს ვირუსებთან და ბაქტერიებთან ბრძოლა. ყველა მათგანი, რა თქმა უნდა, სწორი რეკომენდაციაა, ხელების დაბანა ამცირებს სერიოზულად რისკს, რამდენადაც ხელი ყოველ წუთში ეხება ზედაპირებს, სადაც შეიძლება იყოს ინფიცირებული ადამიანის წვეთები და ამ ხელით შემდეგ შეიძლება გადავიტანოთ ლორწოვან გარსზე. ეგ ისედაც ზოგადი ჰიგიენის ნაწილია და კორონავირუსის ბრძოლისთვისაც სასარგებლოა”.

საქართველოში, ისევე როგორც მსოფლიოში შექმნილი ვითარებიდან გამომდინარე, კორონავირუსთან დაკავშირებული საკითხების კვალიფიციური გაშუქება კრიტიკულად მნიშვნელოვანია. საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია მედიასაშუალებებს მოუწოდებს, რომ მათ მიერ გავრცელებული ინფორმაცია ამომწურავი და ზუსტი იყოს.

“ვირუსთან დაკავშირებით თქვენს ხელთ არსებული ინფორმაცია გადაამოწმეთ ყველა შესაძლო წყაროსთან, რადგან თქვენს მიერ გავრცელებულმა არასწორმა ინფორმაციამ, შესაძლოა, სავალალო შედეგები გამოიწვიოს”,- წერია ქარტიის მიერ გავრცელებულ განცხადებაში.

“მედიაჩეკერს” არაერთი მასალა აქვს მომზადებული იმ რეკომენდაციებზე, რომლების გათვალისწინებაც კორონავირუსის თემაზე მომუშავე მედიის წარმომადგენლებს მართებთ.

31 მარტიდან საქართველოში კომენდანტის საათი წესდება, რაც იმას ნიშნავს, რომ 21:00 საათიდან 06:00 საათამდე იკრძალება როგორც ქვეითად, ისე ტრანსპორტით ქალაქებში და ქვეყნის მასშტაბით გადაადგილება. შეზღუდვა ეხება მედიასაც.

როგორც მთავრობის ადმინისტრაციაში განმარტავენ, აღნიშნულ პერიოდში გადაადგილება შესაძლებელი იქნება მხოლოდ სპეციალური საშვების მქონე პირებისა და ავტომანქანებისთვის. 

ადმინისტრაციის ცნობითვე, სპეციალური საშვების მისაღებად მედიამ წერილობით უნდა მიმართოს მთავრობის ადმინისტრაციის პრესსამსახურს , 30 მარტის 23:30 საათამდე, ოფიციალურ მეილზე - pressoffice@gov.ge

ოფიციალურ წერილში მითითებული უნდა იყოს მედიასაშუალების წარმომადგენელთა სახელი, გვარი, პირადი ნომერი, თანამდებობა და ავტოსატრანსპორტო საშუალების სახელმწიფო ნომერი.

საშვების გაცემის შესახებ გადაწყვეტილებას იღებს საქართველოს მთავრობა, რის შესახებაც მედიის წარმომადგენლებს პრესსამსახურისგან ეცნობებათ.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს ახალი ამბების სამსახურის ყოფილი უფროსის, შორენა ღლონტისა და უფროსის ყოფილი მოადგილის, მაია მერკვილაძის თავდაპირველ თანამდებობაზე აღდგენის მოთხოვნით, „ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრმა“ (EMC) 25 და 27 მარტს, ბათუმის საქალაქო სასამართლოს მიმართა. ორგანიზაცია მიიჩნევს, რომ დირექტორის მიერ მიღებული გადაწყვეტილება, მაია მერკვილაძისა და შორენა ღონტის გათავისუფლებასა და სხვა თანამდებობაზე გადაყვანაზე, უკანონო და დაუსაბუთებელია.

“მივიჩნევთ, რომ როგორც მაია მერკვილაძის, ისე შორენა ღლონტის მიმართ მიღებული გადაწყვეტილებები კანონმდებლობის უხეში დარღვევითაა მიღებული და სარედაქციო დამოუკიდებლობაზე პასუხისმგებელი პირების სამსახურებრივი უფლებამოსილებების შეზღუდვას ისახავდა მიზნად.

მოსარჩელეთა მიმართ მიღებული გადაწყვეტილებები, რაც ახალი ამბების სამსახურის ხელმძღვანელი პირების მიმართ სამსახურიდან გათავისუფლებასა და პოზიციის ცვლილებაში გამოიხატა, ცალსახად უკანონო და დაუსაბუთებელ ქმედებებს წარმოადგენს, რასაც მაუწყებელში კრიტიკულად განწყობილი სხვა თანამშრომლების მიმართ მიღებული გადაწყვეტილებებიც ადასტურებს. შეგახსენებთ, რომ მაია მერკვილაძისა და შორენა ღლონტის სამსახურიდან გათავისუფლების პროცესს წინ უძღვოდა მთელი რიგი საკადრო ცვლილებები და დისციპლინური დევნის პრაქტიკა, რაც დღემდე გრძელდება”, - ნათქვამია EMC-ის მიერ დღეს, 30 მარტს გავრცელებულ განცხადებაში.

მაუწყებლის დირექტორმა გიორგი კოხრეიძემ 24 თებერვალს აჭარის ტელევიზიის ახალი ამბების სამსახურის ყოფილი უფროსი და მთავარი საინფორმაციო გამოშვების რედაქტორი მაია მერკვილაძეს თანამდებობიდან გაათავისუფლა და არსებითად განსხვავებულ პოზიციაზე, რადიო მაუწყებლობის სამსახურში გადაყვანა. 28 თებერვალს კი, დისციპლინური მოკვლევის შედეგად, ახალი ამბების სამსახურის უფროსი, შორენა ღლონტი სამსახურიდან გაათავისუფლა. საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიამ, საინფორმაციო სამსახურის უფროსის პოზიციაზე, შორენა ღლონტის გათავისუფლებიდან ერთი თვის შემდეგ, 27 მარტს კონკურსი გამოცხადა.

ცვლილებები შეეხო საინფორმაციო სამსახურის სხვა თანამშრომლებსაც. გიორგი კოხრეიძემ, 13 მარტს გაათავისუფლა მთავარი საინფორმაციო გამოშვების წამყვანი თეონა ბაკურიძე, 23 მარტს კი მაუწყებლის კორესპონდენტი თეონა ხარაბაძე, რომელიც პოლიტიკურ საკითხებს აშუქებდა, ქუთაისში, ამ ეტაპზე არარსებულ ბიუროში გადაიყვანა. გარდა ამისა, გიორგი კოხრეიძის დირექტორად დანიშვნის შემდეგ მაუწყებელი დატოვა დირექტორის მოადგილე ნათია ზოიძემ.

 

დღეიდან, 30 მარტიდან, საზოგადოებრივი მაუწყებლის მეორე არხზე პროექტი "ტელესკოლა" დაიწყო. პროექტის ფარგლებში, განათლების სამინისტროსთან ერთად შემუშავებულია გაკვეთილების ცხრილი, რომელიც, კლასების მიხედვით, ეროვნული სასწავლო გეგმით გათვალისწინებულ საკითხებს მოიცავს.

გაკვეთილები ტარდება 1-დან მე-12 კლასის ჩათვლით, როგორც საჯარო, ისე კერძო სკოლების მოსწავლეებისთვის. ამავდროულად, გაკვეთილები მოიცავს როგორც ქართულ, ასევე არაქართულენოვან სექტორს (სომხური, აზერბაიჯანული).

პირველი არხის ცნობით, გარდა ამისა, არხის საეთერო ბადეში განთავსდება დოკუმენტური ფილმების ციკლი „ქართლის ცხოვრება მარიამ ლორთქიფანიძესთან ერთად“ (16 სერია); „არტესა“ და „ბიბისის“ დოკუმენტურ-შემეცნებითი ფილმები, რომლებსაც პედაგოგები სასწავლო პროგრამის ნაწილად გამოიყენებენ. გაკვეთილებს შორის იქნება მცირე ქრონომეტრაჟის სპორტის გაკვეთილები.

საქართველოს საჯარო და კერძო სკოლებში სასწავლო პროცესი, Covid-19-ის გამო გამოცხადებული საგანგებო მდგომარეობის ფარგლებში, 21 აპრილამდეა შეჩერებული. 

30 მარტის მონაცემებით, საქართველოში კორონავირუსით დაინფიცირების 98 შემთხვევაა დაფიქსირებული, ამათგან, 18 ადამიანი გამოჯანმრთელდა. 21 მარტიდან ქვეყანაში საგანგებო მდგომარეობა მოქმედებს, 23 მარტიდან კი მკაცრი კარანტინის რეჟიმშია მარნეულისა და ბოლნისის მუნიციპალიტეტები.

---

გარეკანოს ფოტო: საქართველოს საზოგადოებრივი მაუწყებელი

ზოგიერთი ქვეყნის მთავრობა ინფორმაციის ცენზურის მიზნით მოქალაქეებს ახალი ამბების ვებგვერდებსა და სოციალურ ქსელებზე წვდომას უზღუდავს. სწორედ ამიტომ ორგანიზაცია "რეპორტიორები საზღვრებს გარეშე" პრობლემის გადაწყვეტის კრეატიულ ხერხებს ხშირად მიმართავს. ორგანიზაციის მიერ პრესის თავისუფლების ხელშეწყობის მიზნით განხორციელებული ერთ-ერთი ბოლო პროექტი ვიდეოთამაშში აწყობილი ციფრული ბიბლიოთეკაა.

ამჯერად "რეპორტიორებმა საზღვრებს გარეშე" კომპანია Microsoft-ის პოპულარული ვიდეოთამაში Minecraft-ი გამოიყენეს. ცენზურის მქონე ქვეყნების ძირითად ნაწილში აკრძალულია ან შეზღუდულია ისეთი სოციალური ქსელების მოხმარება, როგორებიცაა Facebook-ი, Snapchat-ი და სხვ. თუმცა, კომპიუტერული თამაში Minecraft-ი ამ ეტაპზე არცერთ ქვეყანაში არაა დაბლოკილი. თამაშს მსოფლიოს მასშტაბით ყოველთვიურად 145 მილიონი მომხმარებელი ჰყავს. სწორედ ამ ვირტუალურ სივრცეში გაკეთდა ბიბლიოთეკა, რომელშიც რუსეთში, ეგვიპტეში, მექსიკაში, საუდის არაბეთსა და ვიეტნამში აკრძალული სტატიებია თავმოყრილი. ციფრულ ბიბლიოთეკაში ხელმისაწვდომია იმ ჟურნალისტების მასალებიც, რომლებიც თავიანთი საქმიანობის გამო მოკლეს ან დააკავეს.



“მსოფლიოს ბევრ ქვეყანაში მოსახლეობას არ აქვს თავისუფალი წვდომა ინფორმაციაზე. დაბლოკილია ვებგვერდები, აკრძალულია დამოუკიდებელი მედიასაშუალებების საქმიანობა და პრესას მთავრობა აკონტროლებს. ახალგაზრდები ისე იზრდებიან, რომ არ აქვთ საკუთარი აზრის ჩამოყალიბების შესაძლებლობა. მსოფლიოში ყველაზე პოპულარული კომპიუტერული თამაშის Minecraft-ის გამოყენებით, ჩვენ მათ დამოუკიდებელ ინფორმაციაზე წვდომას ვაძლევთ", - აცხადებს გერმანიაში "რეპორტიორები საზღვრებს გარეშეს" ხელმძღვანელი კრისტიან მირი.




ორგანიზაციის ინფორმაციით, ცენზურის დასაძლევად ციფრულ ბიბლიოთეკას დროთა განმავლობაში უფრო მეტი მასალა დაემატება.

ეს პირველი შემთხვევა არაა, როცა "რეპორტიორები საზღვრებს გარეშე" პრესის თავისუფლების ხელშეწყობის მიზნით განსხვავებულ ფორმატს იყენებს. 2018 წელს ორგანიზაციამ ზოგიერთ ქვეყანაში დაბლოკილი რამდენიმე სტატია სიმღერებად აქცია, შეკრიბა და ცენზურის მქონე ქვეყნების უმრავლესობაში ხელმისაწვდომ პლატფორმებზე: Spotify-ზე, Amazon-სა და Apple Music-ზე გამოუშვა.

უფლებადამცველი ჯგუფები მიიჩნევენ, რომ უნგრეთის პარლამენტში ინიცირებული კანონპროექტი, რომელიც კორონავირუსის შესახებ დეზინფორმაციის გავრცელების კრიმინალიზებას გულისხმობს, ქვეყნის პრემიერ-მინისტრს ვიქტორ ორბანს უპრეცენდენტო ძალაუფლებას აძლევს, რაც მედიის თავისუფლებისთვის, შესაძლოა, საფრთხის შემცველი აღოჩნდეს.

კორონავირუსის პრევენციის შესახებ ორბანის მთავრობის მიერ ინიცირებული კანონპროექტის მიხედვით, ვირუსის წინააღმდეგ ბრძოლისთვის მნიშვნელოვანია, რომ აღმასრულებელ რგოლს საკანონმდებლო ორგანოსთან კონსულტაციის გარეშე, თავისუფლად შეეძლოს მოქმედება. კერძოდ, კანონპროექტის მიხედვით, საგანგებო მდგომარეობის დროს, მთავრობას ყველა სხვა კანონის გვერდის ავლით, ქვეყნის სპეციალური დეკრეტის საფუძველზე მართვის უფლება ეძლევა. ამასთან, სისხლის სამართლის კოდექსში ცვლილება შევა, რომლის მიხედვითაც კორონავირუსის შესახებ „ყალბი“ და „გამოგონილი ამბების“ გავრცელება ერთიდან ხუთ წლამდე პატიმრობით დაისჯება.

მართალია, გასული კვირის დასაწყისში ოპოზიციამ კანონპროექტის დაჩქარებული წესით განხილვა დაბლოკა, თუმცა, უმრავლესობა მის მიღებას მიმდინარე კვირას გეგმავს. ორბანის პარტიას პარლამენტში დეპუტატების 2/3 ჰყავს, რაც იმას ნიშნავს, რომ მმართველ ძალას მისი მიღება არ გაუჭირდება.

ადგილობრივი არასამთავრობო ორგანიზაციები აცხადებენ, რომ ხელისუფლებამ ამ გადაწყვეტილებით ადგილობრივ მედიის თავისუფლებას და პლურალიზმს საფრთხე შეუქმნა.

„როგორც კი კანონპროექტი ძალაში შევა, მას მედიაზე საგანგაშო გავლენა ექნება და ის ჟურნალისტებს თვითცენზურის დაწესებას აიძულებს“, - აცხადებენ ისინი და იქვე დასძენენ, რომ „ბევრი მედიასაშაულება დახურვის საფრთხის წინაშე დადგება, თუკი პოლიცია მტკიცებულების სახით მათი სერვერების კონფისკაციას გადაწყვეტს“.

სპეციალისტები მიიჩნევენ, რომ ბოლო წლების განმავლობაში, უნგრეთში მედიის თავისუფლების კუთხით ისედაც უკან გადადგმული ნაბიჯების ფონზე, ორბანის ეს გადაწყვეტილება დამოუკიდებელ პრესას საბოლოოდ დაასამარებს.

უნგრეთის ხელისუფლების გადაწყვეტილებას ევროკომისიის პრესსპიკერი კრისტიან ვიგანტიც გამოემხმაურა და განმარტა, რომ „დემოკრატია დამოუკიდებელი და თავისუფალი მედიის გარეშე ვერ მუშაობს. კრიზისის დროს, ისე როგორც არასდროს, მნიშვნელოვანია, რომ ჟურნალისტებმა საკუთარი საქიანობა სათანადოდ და ზუსტად შეასრულონ, რათა დეზინფორმაციის გავრცელება თავიდან იქნას აცილებული“.

უნგრეთის მთავრობის ინიციატივის მიმართ შეშფოთება ევროპარლამენტმაც გამოხატა და განმარტა: „კრიზისის დროს მიღებული ნებისმიერი არაორდინარული გადაწყეტილება ისე უნდა მიიღებოდეს, რომ ადამიანის ფუნდამენტური უფლებები, კანონის უზენაესობა და დემოკრატიული პრინციპები იყოს დაცული“.

უნგრეთის მთავრობის ინიციატივას სპეციალური განცხადებით, მედიის საკითხებზე მომუშავე საერთაშორისო ორგანიზაცია „რეპორტიორები საზღვრებს გარეშე“ (RSF) გამოეხმაურა და აღნიშნა, რომ „ევროპა ორბანის შემოთავაზებას წინ უნდა აღდგეს“. ორგანიზაცია საერთაშორისო ორგანიზაციებს მიმართავს და იმ საფრთხეებზე მიუთითებს, რაც მათი შეფასებით, უნგრეთის პარლამენტის მიერ კანონპროექტის მიღების შემთხვევაში დადგება.

„შემთავაზებული კანონპროექტი პრესის თავისუფლების კუთხით რეპრესიების ერთგვარად სისრულეში მოყვანისკენ წინგადადგმული ნაბიჯი იქნება“, - ვკითხულობთ ორგანიზაციის განცხადებაში.

ბოლო მონაცემებით,უნგრეთში COVID-19-ის 447 დადასტურებული შემთხვევა ფიქსირდება. ვირუსისგან 34 პაციენტი გამოჯანმრთელდა, ხოლო 15 კი - გარდაიცვალა.

---

მომზადებულია balkaninsight.com-ისა და rsf.org-ის მასალების გამოყენებით

გარეკანის ფოტო: EPA-EFE/Marton Monus HUNGARY OUT

მედიის საკითხებზე მომუშავე საერთაშორისო ორგანიზაციის „რეპორტიორები საზღვრებს გარეშეს“ (RSF) განცხადებით, რომ არა ჩინეთის მთავრობის მხრიდან მედიის კონტროლი და ცენზურა, ადგილობრივი მედიაშუალებები საზოგადოებას კორონავირუსის ეპიდემიის სიმძიმის შესახებ უფრო ადრე ამცნობდნენ, რაც ათასობით ადამიანის სიცოცხლეს გადაარჩენდა. შედეგად კი, შესაძლოა, ვირუსის გავრცელებით გამოწვეული პანდემია თავიდან აგვეცილებინა.

RSF-ის განცხადებაში საუტგემპტონის უნივერსიტეტის მიერ 13 მარტს გამოქვეყნებული კვლევის შედეგებზეც არის ყურადღება გამახვილებული, რომლის თანახმადაც, ჩინეთი შემთხვევების 86%-ს შეამცირებდა, საჭირო ზომები უფრო ადრე რომ მიეღო. RSF 24 მარტს გამოქვეყნებულ განცხადებაში რამდენიმე ეტაპს გამოყოფს, რომელთა შესახებ დროული ინფორმირების პირობებში პანდემია თავიდან იქნებოდა აცილებული:

18 ოქტომებრი - კორონავირუსის პანდემიის შესახებ ჩატარებული სიმულაციის თაობაზე ჩინეთში ინფორმაცია რომ გავრცელებულიყო

2019 წლის 18 ოქტომბერს, ჯანდაცვის უსაფრთხოების ცენტრის წარმომადგენელმა მსოფლიო ეკონომიკურ ფორუმთან და მელინდა და ბილ გეიტსების ფონდთან თანამშრომლობით კორონავირუსის პანცდემიის შესახებ სიმულაცია მოაწყო, რომელმაც საგანგაშო შედეგები აჩვენა. RSF-ის განმარტებით, ჩინეთში ინტერნეტი რთული ელექტრონული ცენზურით რომ არ კონტროლდებოდეს და კომუნისტურ პარტიას მედიისთვის მკაცრი ინსტრუქციების გათვალისწინება რომ არ ეიძულებინა, ეს ინფორმაცია საზოგადოების ყურადღებას მიიპყრობდა.

20 დეკემბერი - ქალაქ ვუჰანის ხელისუფლებას ჟურნალისტებისთვის ინფორმაცია დროულად რომ მიეწოდებინა

პირველი დადასტურებული შემთხვევიდან უკვე ერთ თვეში ქალაქ ვუჰანში საეჭვო ინფექციის მქონე უკვე 60 პაციენტი იყო რეგისტრირებული, რომელთაგანაც რამდენიმე თევზის ერთ-ერთ მაღაზიას სტუმრობდა. მიუხედავად ამისა, ადგილობრივმა ხელისუფლებამ ამის შესახებ ჟურნალისტების ინფორმირება საჭიროდ არ მიიჩნია.

ხელისუფლებას ჟურნალისტებისთვის ეპიდემიის აფეთქების შესახებ ინფორმაცია რომ არ დაემალა, რომელიც ერთ-ერთ სავაჭრო ობიექტთან იყო დაკავშირებული, მოსახლეობა აღნიშნულ ობიექტში ვიზიტს მის ოფიციალურად დახურვამდე უფრო ადრე შეწყვეტდა.

25 დეკემბერი - ექიმ ლუ ხსიაოჰონგს მედიისთვის საკუთარი შიშების გაზიარების შესაძლებლობა რომ ჰქონოდა

ვირუსის შესახებ ინფორმაციის გაგებიდან ერთი კვირის თავზე, ქალაქ ვუჰანის ერთ-ერთი კლინიკის ექიმმა ლუ ხსიაოჰონგმა უკვე გამოთქვა ეჭვი, რომ ისი ადამიანიდან ადამინს გადაეცემოდა. იმ შემთხვევაში, ჩინეთში ჟურნალისტების წყაროების მიმართ მკაცრი სადამსჯელო ზომები რომ არ იყოს გავრცელებული, ექიმი მედიას ინფორმაციას მიაწოდებდა და ხელისუფლებას შესაბამისი ზომების მიღებას აიძულებდა, რაც მხოლოდ სამი კვირის შემდეგ მოხდა.

30 დეკემებერი - ე.წ. „მამხილებლების“ ადრეული განგაში მედიის მობილიზებას მოახდენდა

ვუჰანის ცენტრალური საავადმყოფოს დირექტორმა და რამდენიმე თანამშრომელმა, მათ შორის, ლი ვენლიანგმა, რომელიც მოგვიანებით კორონავირუსით გარდაიცვალა, ეპიდემიის შესახებ განგაში გააცხადეს. მოგვიანებით, 3 იანვარს, ისინი ვუჰანის პოლიციამ „ჭორების“ გავრცელების გამო დააპატიმრა“.

პრესას და სოციალურ მედიას შესაძლებლობა, რომ ჰქონოდათ, ე.წ. „მამხილებლების“ შესახებ ინფორმაცია უფრო ადრე გაევრცელებინათ, საზოგადოება მოსალოდნელ საფრთხეს სათანადოდ გაანალიზებდა და ხელისუფლებისადმი წნეხს გააძლიერებდა.

31 დეკემბერი - სოციალურ მედიას განგაშის შესახებ ინფორმაციის გავრცელება თავისუფლად რომ შესძლებოდა

ჩინეთმა ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციას, განგაშის შესახებ ოციფიალურად 31 დეკემბერს აცნობა, თუმცა იმავდროულად ჩინეთში ერთ-ერთ ყველაზე პოლულარულ სოციალურ ქსელს WeChat-ს პანდემიასთან დაკავშრებულ სიტყვებზე ცენზურის დაწესება მოსთხოვა.

ცენზურის დაწესების გარეშე, სოციალურ ქსელი WeChat-ი, რომელსაც დაახლოებით მილიარდამდე მომხმარებელი ჰყავს ჩინეთში, ჟურნალისტებს ვირუსისა და შესაბამისი რეკომენდაციების შესახებ ინფორმაციის ფართოდ გავრცელების შესაძლებლობა ექნებოდათ.

5 იანვარი - სამცნიერო მედიას ვირუსის გენომზე ინფორმაცია რომ უფრო ადრე ჰქონოდა

ჩინეთში მეცნიერთა ერთ ნაწილს ვირუსის გენომის შესახებ ინფორმაცია უკვე 5 იანვარს ჰქონდა, თუმცა ხელისუფლებამ მისი გასაჯაროებისგან თავი შეიკავა. ჩინეთის ხელისუფლება უფო გახსნილი რომ ყოფილიყო, სამეცნიერო მედიას ინფორმაციას მყისიერად მიაწოდებდა, რაც ვაქცინის გამოგონებისთვის საჭირო კვლევების ხანგრძლივობას კიდევ უფრო შეამცირებდა.

13 იანვარი - საერთაშორისო საზოგადოება პანდემიის რისკებზე დაიწყდება საუბარს

საერთაშორისო მედიას ყველა იმ ინფორმაციასთან წვდომა 13 იანვარზე უფრო ადრე რომ ჰქონოდა, რასაც ჩინეთის ხელისუფლება ვირუსის შესახებ ფლობდა, საერთაშორისო საზოგადოება ინფექციის გავრცელების რისკების შემცირებაზე დაიწყებდა ზრუნვას და ეპიდემია პანდემიაში არ გადაიზრდებოდა.

RSF-ის 2019 წლის ანგარიშის მიხედვით, ჩინეთს მედიის თავისუფლების ინდექსში 180 ქვეყანას შრის 177-ე ადგილი უკავაია.

---

გარეკანის ფოტო: MATK PALSTON/AFP

კარანტინის ერთი კვირა გასწავლის, როგორ გაუმკლავდე შფოთს და როგორ გადაერთო აქტიური ქმედებებისკენ; როგორ გახადო შენი საქმე სხვისთვის სასარგებლო და როგორ მოიგო დრო, რომელიც პრაქტიკულად არ გრჩება.

,,პულტისთვის“ აღარ მცალია. წლების განმავლობაში საინფორმაციო სააგენტოებში მუშაობამ, ერთი თვისება გამომიმუშავა: სწრაფად შევძლო ერთდროულად რამდენიმე პორტალიდან და არხიდან მთავარი ინფორმაციის ამოღება და თუ ამის საჭიროებაა, დაზუსტება. გადავწყვიტე ეს პერიოდი გავიხსენო, საკუთრ თავში მივიწყებული ჟურნალისტი გავაღვიძო და ვიმოქმედო.

დღეს გარეთ იმაზე უფრო სიმშვიდეა, ვიდრე ველოდი. ქუჩაში არც არავინ დგას და არც არავინ მოძრაობს. პირველი, რაც დილიდან თვალში მომხვდა, ერთი და იგივე ტექსტით გადაჭედილი სოციალური ქსელია. დაახლოებით 5 „თეგი“ მაქვს, სოციალური ქსელის მეგობრები მთავაზობენ მივიღო მათი გამოწვევა სოციალურ ქსელში სიძულვილის ენისა და დისკრიმინაციის წინააღმდეგ საბრძოლველად. ტექსტი, რომელზეც ისტერიულად მნიშნავენ, ეთნიკური აზერბაიჯანელების მხარდაჭერას ეხება. არ ვღებულობ...

დიდი ხანია, რაც ხანია ჩემს აზერბაიჯანელ, სომეხ თუ ებრაელ მეგობრებს „უცხო ტომელებად“ აღარ აღვიქვამ. პრინციპში, არც არასდროს აღმიქვამს ასე. ასევე დიდი ხანია აღმოვაჩინე, რომ პერიოდულად, როგორც კი ქვეყანაში რამე სერიოზული პრობლემა იჩენს თავს, აუცილებლად ჩნდება ვიღაც, ვინც ადამიანების ეთნიკურ წარმომავლობაზე იწყებს აპელირებას და აიძულებს მათ უმტკიცონ ყველას, რომ ამ ქვეყნის შვილები არიან.

ამ რეგიონში ასეთ გამოწვევებს დაუფიქრებლად აღარ ვიღებთ. დიდი ხანია აღარ ვართ 90- იანებში, არც პოსტ საბჭოთა სივრცეში, არც ის თაობა ვართ, ვისაც ომი, დაპირისპირება და შუღლი არ უნახავს. ვისწავლეთ, ზოგი სხვის და ზოგიც საკუთარ შეცდომებზე.

ეს გამოწვევა კიდევ ერთხელ მაფიქრებს ბოლო დღეების აღმოჩენაზე, რომ ყველაფრის სათავე არაინფორმირებულობაა. გადავწყვიტე, ჩემი ბრძოლაც აქედან დაიწყება. კარანტინის ჩანაწერების დღიურში ყველა ჩემი აზერბაიჯანელი და სომეხი მეგობრის საკონტაქტოს ვწერ, ვეკითხები აქვთ თუ არა ინფორმაცია მათ მშობლიურ ენაზე ვირუსზე, კარანტინის წესებზე, რეკომენდაციებზე. უარები მომდის...

CENN-ი, ორგანიზაცია ვისთანაც ახლა ვთანამშრომლობ, მთანხმდება დავბეჭდოთ პოსტერები ორ ენაზე, ადგილობრივი ორგანიზაცია ,,ქალი და სამყარო“ პოსტერების თარგმნაში მეხმარება, პრობლემა ბოლნისამდე ჩამოტანაა, მაგრამ ესეც უცებ გვარდება - წითელი ჯვარი მზადაა ამ ნაწილში დაგვეხმაროს. კარანტინის მესამე დღეს თავისუფალი დრო საერთოდ ქრება. ჩემი 8 წლის შვილი თოჯინებს მისვამს კომპიუტერის ეკრანზე, ან რომელიმე ტელევიზიასთან პირდაპირი ჩართვისას ჩემს ზურგს უკან ზღვის გოჭით დასეირნობს. მივხვდი, რომ ეს მისი პროტესტია, პროტესტია იმაზე, რაც ხდება გარეთ და რამაც შეცვალა ყოველდღიურობა შიგნით.

25 მარტი ისე ღამდება, სოფელ ნახიდურიდან, ლეილასგან ერთი სიტყვაც არ მომდის. ეს ამბავი არ მომწონს, მინდა, რომ დავურეკო, მაგრამ უკვე ღამის 4 საათია...

მძიმედ გათენდა. დილის 8-ზე, მაღაზიასთან პურის საყიდლად გამოსული ხალხი უკვე ლაპარაკობს ორსულ გოგოზე სოფელ ნახიდურიდან , რომელსაც კორონა ვირუსი დაუდასტურდა. 13 ადამიანიდან მხოლოდ მას აღმოაჩნდა Covid -19.

დედამ სახლის დეზინფექცია გაახშირა, ბებო ისევ ნერვიულობს, ამჯერად აქაურობის გარდა, საზღვარგარეთ ჩარჩენილ ქართველებზეც. ყველა ამბავს თავის ანალიზს აყოლებს და 10 წუთში ერთხელ ექიმებს ლოცავს.

ტელეფონი გაუჩერებლად რეკავს, მომდის შეტყობინებები, მათ შორის თავის დაცვის წესებზე, ჯერჯერობით მთავრობის შეტყობინებები სჭარბობს. აპლიკაცია, რომელიც აქამდე ნაბიჯებს მითვლიდა, წითელს მინთებს.

სოფლებში დეზინფექცია დაიწყო. მაღაზიებში, გუშინდელთან შედარებით, სურსათი გაჩნდა, მეპატრონეები ობიექტებში სამ ადამიანზე მეტს არ უშვებენ, თუმცა მაღაზიის გარეთ დისტანციას არავინ იცავს.

დღის მეორე ნახევარში ,,წითელ ჯვარს“ ორ ენაზე დაბეჭდილი მასალები ჩამოაქვს. მოხალისეები უკვე მობილიზებული არიან და ყველგან, სადაც შეგვიძლია, მათ განთავსებას ვიწყებთ.

სახლში დაბრუნებულს ლეილას წერილი მხვდება. მწერს, რომ ძალიან ცუდად იყო და სუნთქვა უჭირდა, ვერ იძინებდა, ვერ ჭამდა, ორსული გოგონას ამბავმა ძალიან იმოქმედა. ვცდილობ გავამხნევო. პარალელურად ყველასთან ვრეკავ, ვისთანაც ხმა მიმიწვდება და ვისაც მისი დახმარება შეუძლია. დილით სახალხო დამცველის წარმომადგენელმა ლეილას ფსიქოლოგთან დაკავშირება შეძლო.

მეხუთე დილამდე იყო ყველაზე მძიმე ღამე. დილიდან გადარბენა გვაქვს ოთახიდან ოთხაში, ერთდროულად ვეძებთ ყურსასმენებს, წიგნებს, რვეულებს. ნიტას დისტანციური გაკვეთილის დრო ემთხვევა ჩემს ჩართვას საზოგადოებრივი მაუწყებლის რადიოში. დედა ფანჯრიდან ეკამათება მამას, რომელიც ბოლოს, 5 დღე გადაბმულად სახლში 20 წლის წინ იჯდა, როცა მიკროინფარქტი გადაიტანა.

მამამ ითმინა და დღეს გადაწყვიტა, რომ ვენახში წავიდეს. პირბადე აიხვია, საგზალი გაიმზადა და ჩვენი ძველი გერმანული სახლის სარდაფში, ბოლო ,,აკორდისთვის“ ჩავიდა. ,,ეკიპირებული ვარ კორონას წინააღმდეგ“, - გამოაცხადა და ჭაჭით სავსე მათარა ხურჯინში ჩაიდო. მამას შეჩერება ვერ შევძელით. დისტანციური გაკვეთილი კი დროში იწელება, ხან მოსწავლეს არ ესმის მანსწავლებლის, ხან მასწავლებელს მოსწავლის. ბოლოს მასწავლებელმა ბავშვები ჯგუფებად დაყო და ქართული და მათემატიკა ასე ჩაიბარა.

შუა დღისთვის მოვახერხე და მოხალისეებთან ერთად სოფლებში, პოსტერების გასაკრავად წავედი. თითქოს სხვა ქვეყანაში ვარ, არც საგანგებო მდგომარეობა, არც კარანტინი წესები, ოთხი ადამიანი დომინოს თამაშობს, ექვსი გულშემატკივრობს, არც პირბადე, არც ხელთათმანი.სოფლის სტადიონი მინი ფეხბურთის ჩემპიონატს ჰგავს, ტაშიც უხვადაა და შეძახილებიც. აფთიაქში ფარმაცევტმა დიდი ხნის ძებნის შემდეგ იპოვა ხელზე გადასავლები სპირტი, გვკითხა რა ინფორმაციას ვაწვდიდით და აუცილებელი საჭიროების ნივთები გამოგვართვა.

2008 წელს, როცა ომი ანადგურებდა ყველაფერს, ომის და მშვიდობის გაშუქების ინსტიტუტისთვის (IWPR) ვმუშაობდი კონფლიქტის ზონაში, მაშინ გულს მიკლავდა დაცლილი და სამარისებურად დადუმებული სოფლები, საქონელიც რომ არსად ჩანდა და მამლის ყივილიც რომ არ ისმოდა. დღესაც ომში ვართ და დღესაც გულს მიკლავს სოფლები, სადაც ადამიანები თავიანთი დაუმორჩილებლობით მაოცებენ.

გზად ვხედავ, რომ ქალაქის მაღაზიების უმრავლესობა დაკეტილია. ჩათში ისევ მიგზავნიან ათასნაირ ინფორმაციას, ყველას გადასამოწმებლად დრო აღარ მყოფნის.

სახლში მისულს ნიტამ ორი კითხვა მომახალა : ჰარი პოტერი უფრო დაგვიცავდა კორონა ვირუსისგან თუ პიტერ პენი? კითხვას კითხვითვე ვპასუხობ - შენ როგორ ფიქრობ-თქო? და დაუფიქრებლად მპასუხობს - ,,20 წამიანი ხელების დაბანა“.

საოცრად მზიანი დღეა. დილა ორმაგად სასიამოვნო ხდება, როცა ვიგებ, რომ უჰანში პირველად გავიდა მატარებელი და იტალიაში გარდაცვლილთა რაოდენობამ იკლო. ეს ინფორმაცია, სადღაც გულის სიღრმეში, იმედს მაძლევს, რომ აქაც ყველაფერი კარგად იქნება.

ლეილა მადლობებით სავსე წერილს მიგზავნის, ამბობს, რომ საჭმელიც ჭამა და პირველად ამ სამი დღის განმავლობაში, ღამე კარგად ეძინა. მიხარია და წერილების კითხვას ვაგრძელებ. ცალ-ცალკე ყველა ერთსა და იმავეზე წუწუნებს, ვშიშობ, რომ ვირუსს თუ გადავურჩებით, სიღარიბე მოგვკლავს. ადამიანები ბაზარში არსებულ ფასებზე ბჭობენ: ,,ნიორს მხოლოდ მეფე თუ შეწვდება, 30 ლარი ღირს. კვერცხი დელიკატესი გახდა, ლობიო 6,50 ლარია, ოღონდ თუ იპოვე სადმე, კონებად შეკრული მწვანილის ფასი კილოგრამისას უტოლდება, დამჭკნარი ვაშლის ფასი 7 ლარამდე ავიდა“.

გაზრდილ ფასებზე ტელევიზორიდან არაფერი გვესმის, მაგრამ სამაგიეროდ დღეს მთელი დღეა გვესმის, რომ დაავადებათა კონტროლის ცენტრის წარმომადგენელი „ყველაფრის თქმით“ გვემუქრება.

ორი ახალი ინფიცირებული დაგვემატა. მე ისევ ვხედავ ხალხს ბაზრიდან ტაძრის მიმართულებით მიმავლებს, - მონიშნულ, დისტანცირებულ წრეებში დასადგომად.

ეს დღე ალბათ იმითაც დამამახსოვრდება, რომ რომის პაპმა ფრანცისკემ "Urbi et Orbi-ის“ ლოცვა (ქალაქსა და ქვეყნიერებას - რომსა და მსოფლიოს) წმინდა პეტრეს ცარიელ მოედანზე მარტომ აღავლინა. მძიმე სანახავი იყო მარტოდ მლოცველი პაპი, რომელსაც მარცხენა მხარეს ჯვარცმის ქანდაკება ედგა. ჯერ კიდევ გუშინ ჯვარცმა San Marcello Al Corso-ს ტაძრიდან წმინდა პეტრეს მოედანზე საგანგებოდ გადაიტანეს. იმედი აქვთ , რომ ჯვარცმა ამჯერადაც იხსნის იტალიას განსაცდელისგან.

ჩემი ფანჯრიდანაც ჩანს წმინდა პეტრე-პავლეს მონასტერი. როგორც პაპს, მეც ჩემი წილი რწმენისა და უფლის იმედი მაქვს.

დღეს ღამით მე და ნიტა ალბათ დავასრულებთ ასტრიდ ლინდგრენის ,,ემილიას“ კიდევ ერთ თავს და გავიგებთ, რატომ დაკიდა ემილიმ დაიკო იდა ფლაკშტოკზე.

ხვალ ისევ დავიწყებ ფიქრს, პოსტერების და ბუკლეტების გარდა, რა შემიძლია გავაკეთო ჩაკეტილი ბოლნისის ინფორმაციული ვაკუუმის დასაძლევად.

---

იხილეთ დღიურების დასაწყისი:

• როცა ინფორმაციულ ვაკუუმს კიდევ უფრო მძიმედ გრძნობ - მარიკო წიქორიძის დღიური ჩაკეტილი ბოლნისიდან

 

სამი დღეა მარნეული მკაცრი კარანტინის რეჟიმში ცხოვრობს. ქვეყნის სხვა ტერიტორიისგან განსხვავებით, აქ ცენტრალური მედიისთვის მუშაობა შეზღუდულია. ამ ყველაფერმა ადგილობრივი მედიის დატვირთვა, რომელსაც ისედაც განსაკუთრებული და გამორჩეული როლი აქვს თემის ცხოვრებაში, კიდევ მეტად გაზარდა. პარალელურად, კიდევ უფრო დამძიმდა ის დამოკიდებულებები, რაც საჯარო პირებს ადგილობრივი მედიის მიმართ აქვთ და ის სირთულეები, რასთან გამკლავებაც პატარა მედიებს ყოველდღიურად უწევთ.

კამილა მამედოვა, მარნეულის სათემო რადიოს დამფუძნებელი და დირექტორი, რომელიც ხანდახან თავად არის რედაქტორიც, ჟურნალისტიც, წამყვანიც და მძღოლიც, გვიყვება როგორი იყო მარნეულში კარანტინის პირველი დღეები.

როგორც კი გავიგეთ, რომ საქართველოში პირველი შემთხვევა დაფიქსირდა და ეს შემთხვევა მარნეულთანაა კავშირში, უსაფრთხოებაზე ფიქრი მაშინვე დავიწყეთ. სადღაც მარტის დასაწყისში, როდესაც უკვე გაირკვა, რომ იტალია საშიში ზონაა და საქართველოში იტალიიდან ბევრი ბრუნდება,  უსაფრთხოების ზომები კიდევ უფრო გავამკაცრეთ. ამასობაში ჩვენი წყაროებიდან გავიგეთ, რომ მარნეულშიც ბევრი ხალხი ბრუნდება და ყველა მათგანი იზოლაციის წესებს არც იცავს. სადღაც 11-12 მარტს ცენტრალურ არხებზე თქვეს, რომ მარნეულში თვითიზოლაციაში 8 პირია და მათგან სამმა წესები დაარღვია. ჩვენი წყაროები სხვა ციფრებს გვეუბნებოდნენ. შფოთვის დონემ იმატა...

"რადიო მარნეულის" ყველა ჟურნალისტი მარნეულში არ ცხოვრობს, ზოგი სოფლიდან დადის და სადღაც ერთი საათი სჭირდება სამსახურამდე. ჩვენი საჯარო ტრანსპორტი უსაფრთხო არ არის, არ არის დაცული ჰიგიენის არანაირი ნორმა, ეს არის ძველი მანქანები, რომლებიც "ძლივს სუნთქავენ" და შეიძლება პატარა მიკროავტობუსში 30 ადამიანიც ავიდეს. გადავწყვიტეთ, რომ დროა დისტანციურ მუშაობაზე გადავიდეთ.

ვიდრე წესები მთელი ქვეყნის მასშტაბით გამკაცრდებოდა, ჩვენ უკვე 12 დღის გადასული ვიყავით დისტანციურ მუშაობაზე. ამ დროს პარალელურად ფიქრობ იმაზე, როგორ იმუშაო ეფექტურად, რადგან შენ გისმენენ და გელოდებიან, შენ ხარ ინფორმაციის წყარო ქართულად, აზერბაიჯანულად და სომხურად.

ყველაზე კრეატიული ჩვენი ტექნიკური დირექტორი აღმოჩნდა. მოფიქრა, რომ შეგვეძლო საინფორმაციო გამოშვებები ხმის ჩამწერზე, ე.წ. დიქტოფონზე ჩაგვეწერა და რადიოში ისე გაგვეშვა. სომხური დაიჯესტი მანამდეც ასე იწერებოდა. ასე დისტანციურად ავამუშავეთ რადიოც, ვებგვერდიც და ჩვენი სოციალური ქსელებიც.

ჩვენი პლიუსი, რა თქმა უნდა, არის ის, რომ ჩვენ ვმუშაობთ ეთნიკური უმცირესობების ენებზე და ჩვენ ვმუშაობთ იმ ადამიანებისთვის, რომლებმაც სახელმწიფო ენა არ იციან.

საუბარი იმაზე, რატომ არ საუბრობს მარნეულში ყველა ქართულად, ალბათ, აქ არ ღირს. ჩვენი პრინციპი არის ის, რომ საქართველოს ნებისმიერი მოქალაქე უნდა იყოს ინფორმირებული, მას აქვს ამის უფლება და ჩვენ შეგვიძლია მას ეს შესაძლებლობა მივცეთ.

როდესაც გამოაცხადეს რომ მარნეული დაიკეტა, ჩემი შფოთვის დონე მაქსიმუმს მიუახლოვდა. ერთი მხრივ, იცი რომ უნდა იმუშაო, თუნდაც ისევ ისე, დისტანციურად, მაგრამ მეორე მხრივ, უკვე აღარ ხარ დაზღვეული, რომ შენ, ან რომელიმე შენი თანამშრომელი დაინფიცირებული არ ხართ.

ვერ ვრისკავ...

მაგალითად, არ ვარ დარწმუნებული, რომ ჩვენს მძღოლს, რომელიც ამ ეტაპზე არ მუშაობს, არ ჰქონდა შეხება ვინმესთან, ვიდრე ჩაიხანები დაიხურებოდა, არ შეხვდა ადამიანს, რომელსაც აქვს კორონავირუსი. ამიტომ, ერთმანეთთან შეხვედრას ვერიდებით.

მე მარნეულში ვმუშაობ, ვცდილობ სხვადასხვა ადგილას გავიდე და ინფორმაცია მოვაგროვო. ჟურნალისტები სახლიდან მუშაობენ. მათ აქვთ ყველანაირი აღჭურვილობა, რაც სჭირდებათ, ინტერნეტი, კომპიუტერი და პროგრამები მონტაჟისთვის.

რა აღმოჩნდა დღეს ჩვენთვის ძალიან გაუგებარი? ის, რომ ქალაქის მერი არ პასუხობდა ჩვენს ზარებს. ვფიქრობთ, რომ ყველასთვის რთული დღეა. მაგრამ მერე ხედავ, რომ ეს ადამიანი საუბრობს ცენტრალურ ტელევიზიებთან, მისი სინქრონები გადის ეთერში, ყველა ტელევიზიაში. უყურებ ამ კადრებს და ფიქრობ, გაუგებარია, რატომ არ თანამშრომლობს ადგილობრივ მედიასთან, იმ მედიასთან, რომელიც ცდილობს ადგილობრივების ინფორმირებას მათთვის გასაგებ ენაზე...



ყველა ვთანხმდებით იმაზე, რომ ჩვენი მიზანი არის ერთი - მოსახლეობის ინფორმირებულობა. ერთ-ერთი ვერსია, რატომ აფეთქდა შემთხვევა მარნეულში, გვგონია, რომ არაინფორმირებულობაა.

ამ ყველაფრიდან გამომდინარე, ქალაქის მერის დამოკიდებულებას, ვერაფრით ვხსნი. ვერც სოზარ სუბარის, რომელიც საგანგებო შტაბის ხელმძღვანელია, მის პრესსამსახურს დღეს ორჯერ დავურეკე და ორივეჯერ ჩვენთვის ვერ მოიცალა, იმიტომ, რომ ჩართვები ჰქონდა ცენტრალურ ტელევიზიებთან.
ვერ უარვყოფ, რომ შემდეგ თავად გადმომირეკა, მაგრამ ისევ ვერ დამელაპარაკა, რადგან ისევ ჩართვა ჰქონდათ რომელიღაც ტელევიზიაში.

აქ უკვე შენ რაღაცნაირად გგონია, რომ მათთვის ხარ უბრალოდ რაღაც პატარა რედაქცია, რომელიც არაფრის გამკეთებელია. არადა, მუდმივად, ამ წლების განმავლობაში, რასაც არ აკეთებს ხელისუფლება და ვალდებულია რომ გააკეთოს, ამას რედაქცია აკეთებს უცხოური ინვესტიციების მეშვეობით. მაგალითად, თარგმნის ინფორმაციას, თარგმნის ძალიან კომპეტენტური და სანდო მედიის ამბებს იმისთვის, რომ ადგილობრივმა მოსახლეობამ იცოდეს რა ხდება საქართველოში, რომ უფრო ახლოს მიიტანო მათთან მათი ქვეყნის ამბები.

და უცებ, გამოდის, რომ შენ არ ხარ მნიშვნელოვანი მათთვის, მათთვის მნიშვნელოვანია ცენტრალური მედია, იმიტომ, რომ ცენტრალურ მედიას უყურებენ მათი პარტიული ხელმძღვანელები და, ალბათ, აფასებენ რამდენად კარგად მუშაობენ. რა საჭიროა ამ შემთხვევაში ადგილობრივ მედიასთან თანამშრომლობა?! მერე რა, რომ ის ავრცელებს ინფორმაციას ეთნიკური უმცირესობების ენებზე, გამოდის, რომ არც ეს არის მნიშვნელოვანი.

დღის ბოლოს ასკვნი, რომ ან რთული დღე ჰქონდათ, ან უბრალოდ დამოკიდებულება აქვთ ასეთი, ცენტრალურ მედიაში გამოჩენა უფრო პრესტიჟულია, ვიდრე ადგილობრივ მედიასთან თანამშრომლობა.

სხვათაშორის, ეს ჩივილი თანამშრომლობაზე მხოლოდ მერიას არ ეხება, ეხება ყველა მუნიციპალურ დაწესებულებას, მაგალითად, მარნეულის ჯანდაცვის ცენტრს, რომელსაც არასდროს სცალია იმისთვის, რომ ჩაგერთოს გადაცემაში. და ამ დროს შენ უყურებ გამყრელიძეს, რომელიც ყველა ტელევიზიაშია, რადგან ფიქრობს, რომ ადამიანების ინფორმირებულობა მნიშვნელოვანია. როგორც ჩანს, ადგილობრივ დონეზე ვერ იღებენ საკუთარ თავზე პასუხისმგებლობას, რომ მაგალითად ისაუბრონ იმ თემებზე, რომლებზეც საუბრობენ თბილისში. ან მათ ეშინიათ თქვან ისეთი რამ, რაც შემდეგ არ მოეწონებათ ცენტრში. ან იქნებ, უბრალოდ, საჭიროდ არ თვლიან, ხალხის ინფორმირებას. არ ვიცი. მათი დამოკიდებულება ჩვენდამი ჩემთვის ძალიან გაუგებარია.

და ვიდრე ამ დღეზე საუბარს დავამთავრებ, ცენტრალურ მედიაზე მინდა ვთქვა, მესმის, რომ ჩვენ ვართ აქ ერთადერთი წყარო ინფორმაციის მათთვის, მაგრამ ვერ ვხსნი მათ დამოკიდებულებას. ზოგი მაგალითად დღეს ითხოვდა ექსკლუზივს და აპელირებდნენ იმაზე, რომ ჟურნალისტს ჰონორარს გადაუხდიან. ეს ღარიბი, რეგიონული მედიისთვის დიდი ცდუნებაა, მაგრამ უარი მიიღეს. როდესაც შენ ხარ ერთადერთი წყარო, ვფიქრობ, რომ ძალიან არასწორია, ვიღაცას უთხრა კი ან არა, იმიტომ, რომ ისინი გადაგიხდიან. ეს სამოქალაქო პოზიციონირება ზოგადად უნდა შეიცვალოს, ყველაფერი არ შეიძლება იყიდებოდეს.

ასე, ამ მიგნებებით სრულდება კარანტინის პირველი დღე. იმედი მაქვს, რომ ხვალ უფრო პროდუქტიული დღე გვექნება.

მეორე დღეა მარნეულსა და ბოლნისის მუნიციპალიტეტებში მკაცრი საკარანტინო რეჟიმი მოქმედებს. ეს ზონა მიმოსვლისთვის მას შემდეგ დაიკეტა, რაც კორონავირუსის შემთხვევა დადასტურდა, ინფიცირების წყაროს დადგენა კი ვერ მოხერხდა. ჟურნალისტი მარიკო წიქორიძე, რომელიც ბოლნისში ცხოვრობს, გვიყვება რას ნიშნავს ცხოვრება ჩაკეტილ ზონაში, სადაც ყველაფერთან ერთად ინფორმაციული ვაკუუმია.

2020 წელი მსოფლიოში ყველაზე დრამატულად დაიწყო, ჩინეთი კორონავირუსის ლეტალურ შედეგებზე ალაპარაკდა და მათგან ძალიან შორს, აგერ საქართველოში, ჩვენც შევეჩვიეთ აზრს, რომ ვირუსი ჩვენამდეც მოაღწევდა.

დიდი ხანია ჩემი ყველა დღე „პულტით“ ხელში, არხიდან არხზე ინფორმაციის ძიებით სრულდება. სატელევიზიო ინფორმაციის შფოთს სოციალური ქსელები და სააგენტოები ემატება. მთავარი თემა ყველგან ერთია -დაინფიცირებულთა რიცხვი, სადღაც მეტი, სადღაც ნაკლები...

22 მარტს ბოლო „პოსტი“ ისევ კორონავირუსზე გავაზიარე და იტალიაზე დარდით დავხურე ლეპტოპი.

ღამის 12 საათი იქნებოდა პრემიერ-მინისტრის სპეციალური ბრიფინგის მოლოდინში საათს, რომ შევხედე. მეგონა გაამკაცრებდნენ საგანგებოს მდგომარეობას, რომელიც 21 მარტს გამოცხადდა საქართველოს ტერიტორიაზე და გამიხარდა, ვიფიქრე, ჩემს მეზობლებს, გუშინ მწვადებს რომ წვავდნენ ვაზის გასხვლისას ვენახებში, ეს მაინც აიძულებთ სახლში დარჩენას-მეთქი...

ზუსტად ნახევარ საათში ბოლნისი და მარნეული „წითელ ზონად“ გამოცხადდა. მიუხედავად იმისა, რომ ვრცელდებოდა ინფორმაცია მარნეულში ვირუსის დაფიქსირებაზე, ბოლნისის კარანტინი შოკი იყო.

ღამის 2 საათზე, ჩემს სახლთან ახლოს მყოფი ყველა სასურსათო მაღაზია, რომელიც სადღეღამისო იყო, ხალხით გაივსო. ვხედავდი ჩემს მეზობლებს ფეხზე დამდგარი, გაშეშებულები როგორ უსმენდნენ ინფორმაციას არხიდან არხზე.


23 მარტის დილა იყი ყველაზე უჩვეულო ბოლნისისთვის. უამრავი ავტომობილი ერთმანეთის მიყოლებით მოძრაობა სახლი - მაღაზიის მიმართულებით. სასურსათო მაღაზიებიდან ხალხს 10-12 შეკვრა პირველადი სასურსათო მარაგი გამოჰქონდა.

ნახევარმა ქალაქმა არ იცოდა, რომ წუხანდელი ღამის შემდეგ ქალაქი კარანტინშია. არაფერი იცოდა ჩემმა მეზობელმა ტაქსის მძღოლმაც, რომელიც გამოძახებაზე აპირებდა გასვლას, თან ეჭვი ეპარებოდა, ,,სად ჩვენ და სად კორონაო“. 10 წუთში ხელთათმანებითა და კაშნეშემოხვეულმა სხვების ინფორმირება დაიწყო.

შუა დღისთვის ქალაქის არცერთ საცხობში აღარ იყო პური, ვერცერთ აფთიაქში ვერ შეიძენდით პირბადეს, ხელთათმანს, ანტიბაქტერიულ საშუალებას, არ იყო ბინტი და ანტისეპტიკური ხელსახოცი.

ქალქის მერი ყველა არხზე ერთსა და იმავე ტექსტს იმეორებდა, რომ ბოლნისში ვითარება კონტროლდება, ვიცავთ წესებს და მოსახლეობას მაღალი რისკის სოფლებში სამედიცინო შემოწმება ჩაუტარდება.

როცა შიში, პანიკა და შფოთი თითქმის დაძლეული გაქვს, მოქმედებაზე გადადიხარ და ზუსტად აქ აღმოაჩენ, რომ ყველაზე დიდი სირთულე ყველაფრის დისტანციურად კეთებაა.

პირველი, ვინც დილით წერილი მომწერა, ჩემი მეგობარი იყო სოფელ ნახიდურიდან. ეს ის სოფელია, სადაც Covid-19-ით დაინფიცირებულმა მარნეულელმა ქალმა, ვირუსის სიმპტომების გამოვლენამდე, და მოინახულა. მოგვიანებით ორივე მარნეულის კლინიკებში გადაიყვანეს. დღეს ეს კლინიკებიც კარანტინშია.

კარანტინშია სოფელი ნახიდურიც, თუმცა ლეილა ძალიან დარდობს მეზობლებზე, რომლებიც ჩვეულებრივ გადაადგილდებიან და კარანტინის წესებს ღიმილით ხვდებიან. უფრო მეტიც, ყოველ დღე ლეილას მაცივრითაც სარგებლობენ. ლეილა ამბობს, რომ მათათან არც ჯარი შესულა და არც სიცხე გაუზომავს ვინმეს. ლეილას ეშინია და ითხოვს, რომ კარანტინის დარღვევა დასჯადი გახდეს.

ხალხის დამოკიდებულებასავით არაერთგვაროვანია ინფორმაცია, რომელსაც დისტანციურად ვიღებ და მძაბავს. ვცდილობ ყველაფერი გადავამოწმო. მაგალითად, ბოლნისის სოფლებში ეთნიკურად არაქართველი მოსახლეობა ამბობს, რომ კორონავირუსზე არაფერი იციან, არ აქვთ ინფორმაცია ქვეყანაში არსებულ ვითარებაზე და ისიც არ იციან, კარანტინი რა არის. ამავე დროს, გუშინდელი პრემიერის განცხადების შემდეგ, პენსიების წინასწარ გაცემასთან დაკავშირებით, დღეს რიგები დადგა ბანკომატებთან. დღეს უკვე იყო პირველი უკმაყოფილება, რომ სასაურსათო მაღაზიებში არავინ იცავს 2 მეტრის დისტანციას, რომ მარკეტებსა და აფთიაქებში არ არის სადეზინფექციო ხსნარები, რომ აღარ იყიდება 75 პროცენტიანი სპირტი და მხოლოდ ახლობლების იმედზე არიან, რომლებსაც ჭაჭა მაინც აქვთ. ეს კარგია, მაგრამ ცუდია ის, რომ ასეთი ხალხი ბევრი არ არის, ზოგმა კარანტინი აღიქვა როგორც თავისუფალი დრო მეზობლებ-ნათესავების მოსანახულებლად.

დღეს, დღის ბოლოს, მივხვდი რომ მარნეულისგან განსხვავებით, ბოლნისში საინფორმაციო ვაკუუმია და დავრწმუნდი, რომ სწორი გადაწყეტილება მივიღეთ, როცა აქ, ამ რეგიონში და ამ ქალაქში ,,ქალთა რადიოს“ შექმნაზე დავიწყეთ ფიქრი.

დღესაც არ ვიცით, ნამდვილად იგეგმება თუ არა ქალაქისა და სოფლების სრული დეზინფექცია. თუ იგეგმება, როდის. გაგვაფრთხილებს თუ არა ვინმე ხალხს და დაინტერესდებიან თუ არა იმ ადამიანებით, რომლებსაც გამძაფრებული აქვთ ყნოსვის შეგრძნება, ალერგიულები არიან და შესაძლოა ეს მათთვის ეს სახიფათო იყოს.

ჯერ კიდევ გუშინ, ჩემი მეზობელი სუსანა დეიდა აღდგომისთვის ტოლმის რეცეპტს აწერინებდა შუა ქუჩაში გაბის. უხსნიდა, რომ ქინძი და პილპილი აუცილებელია, ვირუსებს კლავს. რეცეპტის ერთსაათიანი გარჩევის შემდეგ, კარანტინი მაინც არად ჩააგდეს და ყავის ერთად დალევაზე შეთანხმდნენ. დღეს აღარ გამოჩენილან. როგორც ჩანს ინფორმაცია ჩვენამდე იმაზე გაცილებით ნელა მოდის, ვიდრე ვირუსი.