„ტვ პირველმა“ ფეისბუკზე მოიხადა ბოდიში მშობლების მკვლელობის საქმეზე
ბრალდებულის ნაცვლად, ეთერში უდანაშაულო ადამიანის ფოტოს არასწორად
ჩვენების გამო. კაცი, რომელიც ფოტოზე იყო გამოსახული ითხოვს,
ტელეკომპანიამ ბოდიში სატელევიზიო ეთერში მოიხადოს.
„ოჯახის წევრებმა ტელევიზორიდან გაიგეს და ძალიან ინერვიულეს. დედა ისედაც ავადმყოფობს და შეუძლოდ გახდა“ - ამბობს 29 წლის კაცი, რომლის ფოტოც „ტვ პირველმა“ არასწორად, სავარაუდო დამნაშავის ფოტოს ნაცვლად აჩვენა ეთერში.
დაახლოებით 4 საათის შემდეგ, „ტვ პირველმა“ ფეისბუქის გვერდზე ატვირთა ეთერში შეცდომით გაშვებული ფოტო და ადრესატს ბოდიში მოუხადა.
მიუხედავად იმისა, სასამართლოს განაჩენი ჯერ არ არის ცნობილი, წამყვანმა და ჟურნალისტმა ბრალდებული წინასწარ მკვლელად გამოაცხადეს და ეთერში დანაშულის დეტალებს ყვებოდნენ.
2. იდენტიფიცირება
რას ამბობს „ტვ პირველის“ საინფორმაციო სამსახურის უფროსი?
„ეს არის ყველა ქართული მედიასაშუალების ერთიანი დამკვიდრებული პრაქტიკა, რომლითაც ხელმძღვანელობს ქართული მედია. ალბათ, გაქვთ ინფორმაცია, რომ მხოლოდ „ტვ პირველი“ არ ასახელებს გვარს, სახელს ადამიანისას, არ იყენებს ფოტოს. ეს, ზოგადად, დისკუსიის საგანია. ეს შეიძლება იყოს კონფერენციის საგანი. მაგალითად, მოაწყეთ [ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ] კონფერენცია ამ საკითხთან დაკავშირებით - ხომ არ უნდა შეიმუშავოს ქართულმა მედიამ რაიმე ახალი სტანდარტი? ეს არის გრძელვადიანი მსჯელობის საგანი, რომელზეც, ახლა, სამწუხაროდ ვერ გიპასუხებთ“ - ამბობს ნოდარ მელაძე
ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის სტანდარტი კრიმინალის გაშუქების შესახებ
ქარტიის კრიმინალის გაშუქების სახელმძღვანელო წესების მიხედვით, მედიას უნდა ესმოდეს ის რისკი, რასაც ბრალდებულის შესახებ ინფორმაციის გავრცელება გამოიწვევს.
მედიამ უნდა გაითვალისწინოს, რომ:
კაცი, რომლის ფოტოც ეთერში არასწორად აჩვენეს, ითხოვს რომ „ტვ პირველმა“ იმავე საინფორმაციო გამოშვებაში აღიაროს დაშვებული შეცდომა და ბოდიში საჯაროდ მოიხადოს. წინააღმდეგ შემთხვევაში, არხის წინააღმდეგ ქარტიას და სასამართლოს მიმართავს.
დაშვებულ შეცდომაზე ტელეკომპანიას საინფორმაციო ეთერში განმარტება ჯერჯერობით არ გაუკეთებია.
შესწორების სტანდარტის მიხედვით:
ნოდარ მელაძე ამბობს, რომ არხის შიდა რეგულირების ორგანოს გადაწყვეტილების შესაბამისად იმოქმედებენ:
„მსგავს საკითხებზე, დადგენილი პრაქტიკის შესაბამისად, მსჯელობს შიდა რეგულირების ორგანო. შესაბამისად, შიდა რეგულირების ორგანოს გადაწყვეტილებას დაემორჩილება საინფორმაციო სამსახური.“ - ამბობს ტვ პირველის საინფორმაციო სამსახურის უფროსი.
რედაქტორის შენიშნვა: მთავარი საინფორმაციო გამოშვების გასვლის შემდეგ, მასალა განახლდება
„ოჯახის წევრებმა ტელევიზორიდან გაიგეს და ძალიან ინერვიულეს. დედა ისედაც ავადმყოფობს და შეუძლოდ გახდა“ - ამბობს 29 წლის კაცი, რომლის ფოტოც „ტვ პირველმა“ არასწორად, სავარაუდო დამნაშავის ფოტოს ნაცვლად აჩვენა ეთერში.
რა მოხდა?
28 აპრილს „ტვ პირველის“ ეთერში გავიდა სიუჟეტი განზრახ მკვლელობის ბრალდებით დაკავებული კაცის შესახებ. საინფორმაციო გამოშვების წამყვანი და ჟურნალისტი ყვებოდნენ, რომ „შვილმა დედ-მამა იარაღით მოკლა. დანაშაულის დასაფარად კი, სახლში ხანძარი გააჩინა და მშობლების ცხედრები დაწვა“.- ბრალდებულის საჩვენებლად, ეთერში გასული ფოტოებიდან ერთ-ერთზე ასახული იყო სხვა ადამიანი, რომელსაც დანაშაულთან არანაირი კავშირი არ აქვს.
- ბრალდებული, სასამართლოს განაჩენამდე, ეთერში გამოაცხადეს მკვლელად და გაასაჯაროეს მისი სახელი, გვარი და ფოტოები.
დაახლოებით 4 საათის შემდეგ, „ტვ პირველმა“ ფეისბუქის გვერდზე ატვირთა ეთერში შეცდომით გაშვებული ფოტო და ადრესატს ბოდიში მოუხადა.
რა პრობლემაა?
1. უდანაშაულობის პრეზუმფციამიუხედავად იმისა, სასამართლოს განაჩენი ჯერ არ არის ცნობილი, წამყვანმა და ჟურნალისტმა ბრალდებული წინასწარ მკვლელად გამოაცხადეს და ეთერში დანაშულის დეტალებს ყვებოდნენ.
- სტანდარტის მიხედვით, პირი უდანაშაულოდ ითვლება, ვიდრე მისი დამნაშავეობა არ დამტკიცდება სასამართლოს კანონიერ ძალაში შესული გამამტყუნებელი განაჩენით.
2. იდენტიფიცირება
- დანაშაულისა და ანტისოციალური ქმედების გაშუქებისას, მედიამ თავი უნდა აარიდოს სავარაუდო დამნაშავის, ბრალდებულის ან მსჯავრდებულის იდენტიფიცირებას, გარდა იმ შემთხვევისა, როცა მისი სახელი საზოგადოებისთვის ცნობილია ან საქმე საზოგადოებრივი ინტერესის მქონეა.
რას ამბობს „ტვ პირველის“ საინფორმაციო სამსახურის უფროსი?
„ეს არის ყველა ქართული მედიასაშუალების ერთიანი დამკვიდრებული პრაქტიკა, რომლითაც ხელმძღვანელობს ქართული მედია. ალბათ, გაქვთ ინფორმაცია, რომ მხოლოდ „ტვ პირველი“ არ ასახელებს გვარს, სახელს ადამიანისას, არ იყენებს ფოტოს. ეს, ზოგადად, დისკუსიის საგანია. ეს შეიძლება იყოს კონფერენციის საგანი. მაგალითად, მოაწყეთ [ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ] კონფერენცია ამ საკითხთან დაკავშირებით - ხომ არ უნდა შეიმუშავოს ქართულმა მედიამ რაიმე ახალი სტანდარტი? ეს არის გრძელვადიანი მსჯელობის საგანი, რომელზეც, ახლა, სამწუხაროდ ვერ გიპასუხებთ“ - ამბობს ნოდარ მელაძე
ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის სტანდარტი კრიმინალის გაშუქების შესახებ
ქარტიის კრიმინალის გაშუქების სახელმძღვანელო წესების მიხედვით, მედიას უნდა ესმოდეს ის რისკი, რასაც ბრალდებულის შესახებ ინფორმაციის გავრცელება გამოიწვევს.
მედიამ უნდა გაითვალისწინოს, რომ:
- ბრალდებულის შესახებ ინფორმაციის გავრცელებამ შესაძლებელია გამოიწვიოს აგრესია საზოგადოებაში როგორც მის, ისე მისი ახლობლების მიმართ.
- მედიამ უნდა მიიღოს ყველა გონივრული ზომა ადამიანის რეპუტაციისათვის გაუმართლებელი ზიანის მიყენების თავიდან ასაცილებლად
შესწორების სტანდარტი
„ტვ პირველმა“ ეთერში შეცდომით გაშვებული ფოტოს გამო, ადრესატს ბოდიში ფეისბუქის გვერდზე მოუხადა.კაცი, რომლის ფოტოც ეთერში არასწორად აჩვენეს, ითხოვს რომ „ტვ პირველმა“ იმავე საინფორმაციო გამოშვებაში აღიაროს დაშვებული შეცდომა და ბოდიში საჯაროდ მოიხადოს. წინააღმდეგ შემთხვევაში, არხის წინააღმდეგ ქარტიას და სასამართლოს მიმართავს.
დაშვებულ შეცდომაზე ტელეკომპანიას საინფორმაციო ეთერში განმარტება ჯერჯერობით არ გაუკეთებია.
შესწორების სტანდარტის მიხედვით:
- მაუწყებელმა ღიად და დაუყოვნებლივ უნდა განაცხადოს დაშვებული შეცდომის შესახებ და თანაზომადი ფორმით შეასწოროს ის.
- მაგალითად, თუ შეცდომა დაუშვეს პრაიმ ტაიმში, მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში, ინფორმაცია ამავე გადაცემაში მეორე დღეს უნდა გავიდეს. თუმცა, რა არის თანაზომადი შესწორება, ეს კონკრეტულ შემთხვევაზეა დამოკიდებული.
- საკითხის აქტუალობიდან გამომდინარე შესაძლებელია, დაზუსტება უმჯობესი იყოს არა შემდეგ დღეს იმავე გადაცემაში, არამედ უახლოეს მომდევნო გადაცემაში.
- მასალის დროულად გასასწორებლად, შესაძლებელია, გამოიყენოთ მაუწყებლის ოფიციალური გვერდი
- ინტერნეტში.ეთერში გასული შესწორებული ვიდეო-მასალა ახალი რედაქციით უნდა აიტვირთოს ოფიციალური ვებსაიტზე და ასევე, შესწორდეს ყველა პლატფორმაზე.
ნოდარ მელაძე ამბობს, რომ არხის შიდა რეგულირების ორგანოს გადაწყვეტილების შესაბამისად იმოქმედებენ:
„მსგავს საკითხებზე, დადგენილი პრაქტიკის შესაბამისად, მსჯელობს შიდა რეგულირების ორგანო. შესაბამისად, შიდა რეგულირების ორგანოს გადაწყვეტილებას დაემორჩილება საინფორმაციო სამსახური.“ - ამბობს ტვ პირველის საინფორმაციო სამსახურის უფროსი.
რედაქტორის შენიშნვა: მთავარი საინფორმაციო გამოშვების გასვლის შემდეგ, მასალა განახლდება
ჩვენ დავაკვირდით რუსთაველის გამზირზე, უკრაინის მხარდამჭერი აქციების
სატელევიზიო გაშუქებას 25 თებერვლიდან 1 მარტის ჩათვლით. ცენტრალური
ტელევიზიების ხედვა ამ აქციების მიმართაც განსხვავებულია.
ამ პერიოდში გამართულ აქციებს შორის ორი ყველაზე ხალხმრავალი იყო:
იმედი
ტელეკომპანია „იმედი“ რუსთაველზე მიმდინარე აქციას თავდაპირველად არ აშუქებდა.
რუსთავი 2
25 თებერვლიდან 1 მარტამდე პერიოდში გამართული აქციები „რუსთავი 2-სთვის“ პირდაპირ ეთერში გასაშვებად პრიორიტეტული არ ყოფილა.
მაუწყებელი ამ ამბავს საინფორმაციო გამოშვებების შუა ან დასკვნით ნაწილში აშუქებდა და ყოველ დღე ჯამში დაახლოებით 2-დან 6 წუთამდე დროს უთმობდა.
მთავარი არხი, ფორმულა, ტვ პირველი
25 თებერვლიდან 1 მარტის ჩათვლით პერიოდში, ფორმულა, მთავარი არხი და ტვ პირველი საგანგებო რეჟიმში მაუწყებლობდნენ და 18:00 საათიდან გვიან ღამემდე ეთერში თითქმის უწყვეტ რეჟიმში გადიოდა საინფორმაციო გამოშვებები და ტოქშოუები.
პოსტვ
პოსტვ რუსთაველზე მიმდინარე აქციებს პირველი 4 დღის განმავლობაში საერთოდ არ შეხებია. სამაგიეროდ, მაყურებელს არწმუნებდა, რომ „ხელისუფლება უკრაინას სრულ მხარდაჭერას უცხადებს და ამ პოზიციას ყველა პოლიტიკურ ასპარეზზე აფიქსირებს“.
რა ხდება
24 თებერვლიდან, მას შემდეგ რაც რუსეთი უკრაინაში შეიჭრა, რუსთაველის გამზირზე ყოველდღე იმართებოდა ხალხმრავალი აქციები უკრაინის მიმართ სოლიდარობის ნიშნად და საქართველოს მთავრობის პოზიციის გასაპროტესტებლად.რას დავაკვირდით?
- ჩვენ ვაკვირდებოდით 25, 26, 27, 28 თებერვალსა და 1 მარტს აქციების გაშუქებას შვიდ ცენტრალურ მაუწყებელზე.
- ეს ტელევიზიებია: პირველი არხი, იმედი, ფორმულა, რუსთავი 2, ტვ პირველი, მთავარი არხი, პოსტვ.
- დაკვირვება მოიცავდა 18:00 საათიდან 00:00 საათამდე პერიოდს.
- დაკვირვებისას დათვლილია მაუწყებლების მიერ უშუალოდ თბილისში მიმდინარე აქციების გაშუქებისთვის დათმობილი დრო.
- არ ვითვლიდით საინფორმაციო გამოშვებების/ტოქშოუების მიმდინარეობისას სტუდიაში წამყვანის/რესპონდენტების მიერ აქციების შესახებ გაჟღერებულ ინფორმაციას.
რა აღმოვაჩინეთ?
- ყველა მაუწყებლისთვის საინფორმაციო გამოშვებების მთავარი თემა უკრაინაში მიმდინარე მოვლენები იყო.
- ფორმულა, მთავარი არხი და ტვ პირველი საგანგებო რეჟიმში მაუწყებლობდნენ და 18:00 საათიდან გვიან ღამემდე ეთერში თითქმის უწყვეტ რეჟიმში გადიოდა საინფორმაციო გამოშვებები და ტოქშოუები, ხოლო რუსთაველის გამზირზე მიმდინარე აქციები პირდაპირ ეთერში გადაიცემოდა.
- ცვლილებები იყო რუსთავი 2-ის და იმედის ბადეში - საინფორმაციო გამოშვებები და ტოქშოუები გახანგრძლივებულად მაუწყებლობდნენ. თუმცა, ამ არხებისთვის აქციების გაშუქება პრიორიტეტი არც ერთ დღეს არ ყოფილა.
- სხვა მაუწყებლების მსგავსად, პირველი არხიც პერიოდულად საგანგებო რეჟიმში მაუწყებლობდა. თუმცა, პირველ მარტამდე აქციის გაშუქებას პრიორიტეტს არც ეს ტელევიზია ანიჭებდა.
- თითქმის არანაირი ცვლილება არ ყოფილა პოსტვ-ის საინფორმაციო ბადეში. არხი, ფაქტობრივად, არ აშუქებდა აქციებს.
ამ პერიოდში გამართულ აქციებს შორის ორი ყველაზე ხალხმრავალი იყო:
- 25 თებერვალს რუსთაველის გამზირზე შეკრებილი მოქალაქეები უკრაინისთვის სოლიდარობის გამოცხადებასთან ერთად, აპროტესტებდნენ პრემიერ მინისტრის გადაწყვეტილებასაც.
- ირაკლი ღარიბაშვილმა 25 თებერვალს დღეს თქვა, რომ საქართველო არ შეუერთდება რუსეთისთვის დაკისრებულ საერთაშორისო სანქციებს და ეს გადაწყვეტილება "ეროვნული ინტერესების გათვალისწინებით" ახსნა.
- 1 მარტს უკრაინის პრეზიდენტმა, ვოლოდიმირ ზელენსკიმ კონსულტაციებისთვის საქართველოდან უკრაინის ელჩი იგორ დოლგოვი გაიწვია. მიზეზად „მოხალისეების არგამოშვება და სანქციებთან დაკავშირებით ამორალური პოზიცია“ დაასახელა.
- ამ დღეს აქციაზე შეკრებილმა ოპოზიციონერმა პოლიტიკოსებმა, აქტივისტებმა, საჯარო პირებმა და მოქალაქეებმა უკრაინის მხარდაჭერის პარალელურად, საქართველოს მთავრობის გადადგომა და ევროკავშირის წევრობაზე განაცხადის შეტანა მოითხოვეს.
უფრო დეტალურად:
პირველი არხი- 25, 26, 27, 28 თებერვალს, პირველი არხისთვის რუსთაველის გამზირზე მიმდინარე ხალხმრავალი აქციების გაშუქება პრიორიტეტული არ ყოფილა.
- თითოეულ დღეს აქციების შესახებ ინფორმაციას “მოამბე“ 21:00 საათიანი გამოშვების შუა ან დასკვნით ნაწილში გადასცემოდა.
- გაშუქების დრო თითოეულ დღეს დაახლოებით 1-დან 5 წუთამდე მერყეობდა.
- აქციის გაშუქებისას ჟურნალისტი ამბობდა, რომ „წინა დღეებისგან განსხვავებით, ამ დღეს პოლიტიკური ხასიათის აქცია“ იმართებოდა.
- წამყვანიც და ადგილზე მყოფი კორესპონდენტიც აქცენტს აკეთებდნენ, რომ რუსთაველზე „ნაციონალური მოძრაობის მიერ ორგანიზებული“ აქცია იმართებოდა და პროტესტს სხვა ოპოზიციური პარტიებიც უერთდებოდნენ.
იმედი
ტელეკომპანია „იმედი“ რუსთაველზე მიმდინარე აქციას თავდაპირველად არ აშუქებდა.
- 25 თებერვალს „იმედს“ აქცია არ გაუშუქებია.
- 26-27 თებერვალს „იმედმა“ აქციის გაშუქებას რამდენიმე წამი დაუთმო. ჟურნალისტმა სხვა თემების წარდგენისას თქვა, რომ „თბილისში სოლიდარობის აქცია იმართება“
- შედარებით დიდი დრო, ჯამში, დაახლოებით 4 წუთი, „იმედმა“ აქციის გაშუქებას 28 თებერვალს დაუთმო. ამ დღეს "ქართული ოცნების" თავმჯდომარე ირაკლი კობახიძემ მოქალაქეებს უკრაინის მიმართ განსაკუთრებული სოლიდარობის გამოხატვისთვის მადლობა გადაუხადა.
- 1 მარტის აქციას „იმედი“ ჯამში დაახლოებით 6 წუთის განმავლობაში აშუქებდა. „თბილისში რადიკალები პრემიერის გადადგომას და ვადამდელი არჩევნების დანიშვნას ითხოვენ“ - ამბობდა გადაცემა „იმედი LIVE-ის“ წამყვანი პირდაპირ ეთერში.
რუსთავი 2
25 თებერვლიდან 1 მარტამდე პერიოდში გამართული აქციები „რუსთავი 2-სთვის“ პირდაპირ ეთერში გასაშვებად პრიორიტეტული არ ყოფილა.
მაუწყებელი ამ ამბავს საინფორმაციო გამოშვებების შუა ან დასკვნით ნაწილში აშუქებდა და ყოველ დღე ჯამში დაახლოებით 2-დან 6 წუთამდე დროს უთმობდა.
მთავარი არხი, ფორმულა, ტვ პირველი
25 თებერვლიდან 1 მარტის ჩათვლით პერიოდში, ფორმულა, მთავარი არხი და ტვ პირველი საგანგებო რეჟიმში მაუწყებლობდნენ და 18:00 საათიდან გვიან ღამემდე ეთერში თითქმის უწყვეტ რეჟიმში გადიოდა საინფორმაციო გამოშვებები და ტოქშოუები.
- სამივე არხი რუსთაველის გამზირზე მიმდინარე აქციებს პირდაპირ ეთერში აშუქებდა.
- საინფორმაციო გამოშვებებში თუ ტოქშოუებში სხვა თემებზე საუბრისას და ეთერში სიუჟეტების გასვლის პარალელურადაც, ეკრანზე აქციის კადრები ჩანდა.
პოსტვ
პოსტვ რუსთაველზე მიმდინარე აქციებს პირველი 4 დღის განმავლობაში საერთოდ არ შეხებია. სამაგიეროდ, მაყურებელს არწმუნებდა, რომ „ხელისუფლება უკრაინას სრულ მხარდაჭერას უცხადებს და ამ პოზიციას ყველა პოლიტიკურ ასპარეზზე აფიქსირებს“.
- აქცია პოსტივის საინფორმაციო გამოშვებაში პირველად 1 მარტს გაშუქდა. არხმა თემაზე საუბარს 37 წამი დაუთმო.
- ჟურნალისტი ამბობდა, რომ „რამდენიმე დღეა რუსთაველზე მოქალაქეები სოლიდარობას უცხადებენ უკრაინას, ნაციონალური მოძრაობა კი პარლამენტის პიკეტირების ინიციატივით მივიდა, თუმცა, „სირცხვილიას“ წევრებთან რადიკალიზაციის გზებზე ვერ შეთანხმდა“.
ამ დღეს აქციაზე საუბარი გაგრძელდა გადაცემებში - „პოლიტიკური
ინტერვიუ დათა გვასალიასთან ერთად“ და „სამნი და Co“. წამყვანები
ეთერში პერიოდულად უშვებდნენ ფორმულას პირდაპირი ეთერიდან ამოჭრილ
ფრაგმენტებს, აქციაზე ზურაბ ჯაფარიძის, გიორგი მარგველაშვილის, მიშა
მშვილდაძის, გიგა ბოკერიას გამოსვლებიდან და ცდილობდნენ მათ
დისკრედიტაციას.
პოსტვ ირწმუნებოდა, რომ ოპოზიციას საქართველოს ომში ჩართვა სურს,
მთავრობა კი ეროვნულ ინტერესებს იცავს.
“იმედმა” საქართველოდან უკრაინის ელჩის გაწვევის ამბავი თავდაპირველად
1 თებერვლის თარიღით გამოაქვეყნა და კომენტარების ფუნქცია შეზღუდა
კომენტარების შეზღუდვაზე, ლოლიტა ხუბუა ამბობს:
თუმცა, „იმედის“ ფეისბუქის გვერდზე გამოქვეყნებულ სხვა პოსტებს კომენტარების ფუნქცია შეზღუდული არ აქვს, რაზეც ხუბუა ამბობს, რომ „დინამიკის მიხედვით“ არჩევენ რას შეუზღუდონ დაკომენტარების ფუნქცია - „როცა ვხედავთ რა იწერება და რა ტემპით იწერება“.
რა მოხდა
უკრაინის პრეზიდენტმა, ვოლოდიმირ ზელენსკიმ კონსულტაციებისთვის საქართველოდან უკრაინის ელჩი იგორ დოლგოვი გაიწვია. ზელენსკიმ განაცხადა, რომ ელჩის გაწვევის მიზეზი „მოხალისეების არგამოშვება და სანქციებთან დაკავშირებით ამორალური პოზიციაა”.- ამბავი, სათაურით, „უკრაინამ საქართველოდან საკუთარი ელჩი კონსულტაციებისთვის გაიწვია“ - „იმედინიუსმა“ ვებგვერდზე 1 მარტს, 15:23 საათზე გამოაქვეყნა.
- ტელეკომპანია “იმედის” ფეისბუქ გვერდზე კი 1 თებერვლის თარიღით დადო და კომენტარების ფუნქცია შეზღუდა.
- რამდენიმე წუთში ფეისბუქზე გამოქვეყნების თარიღი კვლავ შეიცვალა და ნიუსი ამ დროისთვის 1 მარტის თარიღით დევს, თუმცა, კომენტარების ფუნქცია კვლავ შეზღუდულია.
იმედის” პოზიცია
სოციალური მედიის მიმართულების ხელმძღვანელი ლოლიტა ხუბუა ამბობს, რომ თარიღი სოციალური მედიიის მენეჯერს შეეშალა და როგორც კი შეამჩნიეს, მაშინვე ჩაასწორეს:- "სოცმედია მენეჯერის ტექნიკური შეცდომა იყო. პოსტს ვდრაფტავთ, ვამზადებთ გასატანად და მერე ვუთითებთ დროს და საიტზე დადებიდან 5 წუთში ვაზიარებთ, ვითარებიდან გამომდინარე, პრიორიტეტებს ვანიჭებთ.
- ცხადია, არანაირი მიზანი არ ჰქონია ამას. ტექნიკური შეცდომა იყო პოსტის დაგეგმარების. "დაასქეჯულა"(Schedule) არასწორად, კალენდარს არ შეხედა სწორად".
როგორ არის შესაძლებელი პოსტის წინა თარიღით გამოქვეყნება ფეისბუკზე?
- პოსტის Schedule ანუ წინასწარ გამოსაქვეყნებლად კონკრეტულ დროს გამზადება შესაძლებელია, თუმცა ეს ფუნქცია, Schedule, არ იძლევა წინა რიცხვით გამოქვეყნების საშუალებას.
- წინა რიცხვით გამოქვეყნება შესაძლებელია მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ Backdate - ანუ წინა რიცხვით დადების ღილაკს დააჭერ.
კომენტარების შეზღუდვაზე, ლოლიტა ხუბუა ამბობს:
- „ბოტების ძალიან დიდი შემოტევა გვაქვს, არა ჩვენი „ფოლოვერების“. სადაც ვხედავთ, რომ დიდი შემოსევაა, ვუთიშავთ კომენტარების ფუნქციას“.
თუმცა, „იმედის“ ფეისბუქის გვერდზე გამოქვეყნებულ სხვა პოსტებს კომენტარების ფუნქცია შეზღუდული არ აქვს, რაზეც ხუბუა ამბობს, რომ „დინამიკის მიხედვით“ არჩევენ რას შეუზღუდონ დაკომენტარების ფუნქცია - „როცა ვხედავთ რა იწერება და რა ტემპით იწერება“.
- ლოტიტა ხუბუა ამბობს, რომ ერთი თვის ცდომილებით - 1 თებერვლის თარიღით დადებულ პოსტს 1 წუთში უკვე რამდენიმე შეურაცხმყოფელი კომენტარი ჰქონდა: „იდებოდა ფოტოები, ბმულები, სადაც დიდი შეურაცხყოფა იყო ყველას მიმართ“ - რაც, მისი თქმით, წაშალეს და კომენტარების დაწერის ფუნქცია გათიშეს
კონტექსტი
- მეექვსე დღეა, რაც რუსეთი უკრაინაში შეიჭრა და სრულმასშტაბიანი ომი მიმდინარეობს
- 25 თებერვალს ირაკლი ღარიბაშვილმა განაცხადა, რო საქართველო რუსეთის წინააღმდეგ სანქციებს არ უერთდება.
- 28 თებერვალს უკრაინის პრემიერ-მინისტრმა დენის შმიგალმა ტვიტერზე ირაკლი ღარიბაშვილს მოუწოდა, მოხალისეებს თბილისიდან კიევში ფრენის უფლება მიეცა: „მამაცი ქართველი ძმები უკრაინის დასახმარებლად აეროპორტში ფრენას ელოდებიან. იმედია, ირაკლი ღარიბაშვილი გამბედაობას გამოიჩენს და ფრენის ნებართვას გასცემს. უკრაინა ამას ელოდება! ევროპა ამას ელოდება!“
- საქართველოს მთავრობის პოზიციის გასაპროტესტებლად და უკრაინისთვის სოლიდარობის ნიშნად, 5 დღეა თბილისში ხალხმრავალი აქციები იმართება
4 ტელევიზიის ჟურნალისტებმა ნიკა გვარამიას პატიმრობის
გასაპროტესტებლად აქცია-პერფომანსი გამართეს და აშშ-ს სახელმწიფო
მდივნის თანაშემწეს ერთობლივი წერილი გაუგზავნეს.
სასტუმრო "ქორთიარდ მერიოტთან", სადაც პოლიტიკის საკითხებში აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის ენტონი ბლინკენის უფროსი მრჩეველი დერეკ შოლე ოფიციალური ვიზიტის ფარგლებში დილიდან შეხვედრებს მართავს, 4 ტელევიზიის წარმომადგენლები შეიკრიბნენ.
„მთავარი არხის“, „ფორმულას“, „ტვ პირველის“ და „კავკასიის“ მენეჯერებმა და ჟურნალისტებმა ნიკა გვარამიას მხარდასაჭერად აქცია-პერფორმანსი გამართეს და ოპოზიციური პარტიის ლიდერ ელენე ხოშტარიას აშშ-ს სახელმწიფო მდივნის თანაშემწესთან ერთობლივ წერილი გაატანეს.
ჟურნალისტები წერილის დეტალურ შინაარსზე არ საუბრობენ, მაგრამ ამბობენ, რომ წერილში დერეკ შოლე გაეცნობა, თუ „რამდენად დრამატულია ქვეყანაში მდგომარეობა მედიის თავისუფლების და დემოკრატიის კუთხით“.
ჟურნალისტებს აქციაზე მიტანილი აქვთ ბანერები წარწერებით, რომ საქართველოში დამოუკიდებელი მედია და სიტყვის თავისუფლება საფრთხეშია. მათ სიმბოლურად ყელსახვევები გაიკეთეს ყელზე და პირზე იმის საილუსტრაციოდ, რომ ქვეყანაში ჟურნალისტებს ახრჩობენ და აჩუმებენ და ხელისუფლება ცდილობს თავისუფალი სიტყვა ჩაახშოს.
დერეკ შოლე საქართველოში 18 მაისს ჩამოვიდა. ის არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლებთან, ხელისუფლებასთან და ოპოზიციასთან შეხვედრებს მართავს.
კონტექსტი
16 მაისს თბილისის საქალაქო სასამართლოს მოსამართლე ლაშა ჩხიკვაძემ „მთავარი არხის” დირექტორ ნიკა გვარამიას „რუსთავი 2-ის“ საქმეზე 3 წლით და 6 თვით პატიმრობა მიუსაჯა.
მედიის უფლებებზე მომუშავე ადგილობრივი და საერთაშორისო ორგანიზაციები აცხადებენ, რომ საქმე პოლიტიკურად მოტივირებულია.
სასამართლოს გადაწყვეტილების გამოცხადების შემდეგ დამოუკიდებელი მედიების წარმომადგენლები, სამოქალაქო აქტივისტები, არასამთავრობო ორგანიზაციები და ოპოზიციური პოლიტიკური პარტიების წარმომადგენლები აქციებს მართავენ
18 მაისს 50-მდე მედიამ სარედაქციო განცხადებაც გაავრცელეს და სოლიდარობა გამოუცხადეს გვარამიას და „მთავარ არხს“. მედიები მიიჩნევენ, რომ კრიტიკული ტელევიზიის დამფუძნებლის დაპატიმრებით ხელისუფლება ღიად ემუქრება დამოუკიდებელ მედიებს.
სასტუმრო "ქორთიარდ მერიოტთან", სადაც პოლიტიკის საკითხებში აშშ-ის სახელმწიფო მდივნის ენტონი ბლინკენის უფროსი მრჩეველი დერეკ შოლე ოფიციალური ვიზიტის ფარგლებში დილიდან შეხვედრებს მართავს, 4 ტელევიზიის წარმომადგენლები შეიკრიბნენ.
„მთავარი არხის“, „ფორმულას“, „ტვ პირველის“ და „კავკასიის“ მენეჯერებმა და ჟურნალისტებმა ნიკა გვარამიას მხარდასაჭერად აქცია-პერფორმანსი გამართეს და ოპოზიციური პარტიის ლიდერ ელენე ხოშტარიას აშშ-ს სახელმწიფო მდივნის თანაშემწესთან ერთობლივ წერილი გაატანეს.
ჟურნალისტები წერილის დეტალურ შინაარსზე არ საუბრობენ, მაგრამ ამბობენ, რომ წერილში დერეკ შოლე გაეცნობა, თუ „რამდენად დრამატულია ქვეყანაში მდგომარეობა მედიის თავისუფლების და დემოკრატიის კუთხით“.
ჟურნალისტებს აქციაზე მიტანილი აქვთ ბანერები წარწერებით, რომ საქართველოში დამოუკიდებელი მედია და სიტყვის თავისუფლება საფრთხეშია. მათ სიმბოლურად ყელსახვევები გაიკეთეს ყელზე და პირზე იმის საილუსტრაციოდ, რომ ქვეყანაში ჟურნალისტებს ახრჩობენ და აჩუმებენ და ხელისუფლება ცდილობს თავისუფალი სიტყვა ჩაახშოს.
დერეკ შოლე საქართველოში 18 მაისს ჩამოვიდა. ის არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლებთან, ხელისუფლებასთან და ოპოზიციასთან შეხვედრებს მართავს.
კონტექსტი
16 მაისს თბილისის საქალაქო სასამართლოს მოსამართლე ლაშა ჩხიკვაძემ „მთავარი არხის” დირექტორ ნიკა გვარამიას „რუსთავი 2-ის“ საქმეზე 3 წლით და 6 თვით პატიმრობა მიუსაჯა.
მედიის უფლებებზე მომუშავე ადგილობრივი და საერთაშორისო ორგანიზაციები აცხადებენ, რომ საქმე პოლიტიკურად მოტივირებულია.
სასამართლოს გადაწყვეტილების გამოცხადების შემდეგ დამოუკიდებელი მედიების წარმომადგენლები, სამოქალაქო აქტივისტები, არასამთავრობო ორგანიზაციები და ოპოზიციური პოლიტიკური პარტიების წარმომადგენლები აქციებს მართავენ
18 მაისს 50-მდე მედიამ სარედაქციო განცხადებაც გაავრცელეს და სოლიდარობა გამოუცხადეს გვარამიას და „მთავარ არხს“. მედიები მიიჩნევენ, რომ კრიტიკული ტელევიზიის დამფუძნებლის დაპატიმრებით ხელისუფლება ღიად ემუქრება დამოუკიდებელ მედიებს.
მედიასაშუალებების ორგანიზებით, თბილისში მედიის სოლიდარობის მარში
იმართება.
ორგანიზატორებმა რესპუბლიკის მოედნიდან პარლამენტამდე მსვლელობა მას შემდეგ დაგეგმეს, რაც 16 მაისს, „მთავარი არხის“ დამფუძნებელი ნიკა გვარამია დააპატიმრეს.
აქციაზე მედიამენეჯერებთან და ჟურნალისტებთან ერთად იმყოფებიან მოქალაქეები, სამოქალაქო აქტივისტები, არასამთავრობო ორგანიზაციების და ოპოზიციური პოლიტიკური პარტიების წარმომადგენლები.
ორგანიზატორების თქმით, ნიკა გვარამიას დაპატიმრებით „ქართულმა ოცნებამ“ ფეხქვეშ გათელა ადამიანის უფლებები, სასამართლო, სიტყვის თავისუფლება და ქვეყნის ევროპული მომავალი“.
ორგანიზატორებმა რესპუბლიკის მოედნიდან პარლამენტამდე მსვლელობა მას შემდეგ დაგეგმეს, რაც 16 მაისს, „მთავარი არხის“ დამფუძნებელი ნიკა გვარამია დააპატიმრეს.
აქციაზე მედიამენეჯერებთან და ჟურნალისტებთან ერთად იმყოფებიან მოქალაქეები, სამოქალაქო აქტივისტები, არასამთავრობო ორგანიზაციების და ოპოზიციური პოლიტიკური პარტიების წარმომადგენლები.
ორგანიზატორების თქმით, ნიკა გვარამიას დაპატიმრებით „ქართულმა ოცნებამ“ ფეხქვეშ გათელა ადამიანის უფლებები, სასამართლო, სიტყვის თავისუფლება და ქვეყნის ევროპული მომავალი“.
- „დღეს, როცა გახსნილია შესაძლებლობის ფანჯარა, კრიტიკული მედიის მფლობელის დაპატიმრება არის უკან დახევა ათწლეულობით ნაბრძოლი და ნაშრომი ევროინტეგრაციის შესაძლებლობისგან და დაბრუნება რუსეთში, საიდან თავის დაღწევასაც საქართველოს პატრიოტთა არაერთი თაობის წარმომადგენელთა სიცოცხლე შეეწირა და ეწირება ახლაც.
- კრიტიკული მედია დღეს ერთადერთია, რაც საქართველოს რუსეთისგან განასხვავებს და ახლა მედიას სოლიდარობა სჭირდება“ - აცხადებენ აქციის ორგანიზატორები.
სოლიდარობის აქცია იმართება ბათუმშიც. ჟურნალისტები, სამოქალაქო
აქტივისტები და ოპოზიციური პარტიების წევრები ბათუმში ცენტრალურ
პარკთან შეიკრიბნენ და აჭარის მთავრობის სახლამდე მსვლელობით
მივიდნენ.
კონტექსტი
16 მაისს თბილისის საქალაქო სასამართლოს მოსამართლე ლაშა ჩხიკვაძემ
„მთავარი არხის” დირექტორ ნიკა გვარამიას „რუსთავი 2-ის“ საქმეზე 3
წლით და 6 თვით პატიმრობა მიუსაჯა.
მედიის უფლებებზე მომუშავე ადგილობრივი და საერთაშორისო ორგანიზაციები აცხადებენ, რომ საქმე პოლიტიკურად მოტივირებულია.
დღეს ნიკა გვარამიას დაპატიმრებასთან დაკავშირებით 50-მდე მედიამ სარედაქციო განცხადებაც გაავრცელეს და სოლიდარობა გამოუცხადეს „მთავარ არხს“. მედიები მიიჩნევენ, რომ კრიტიკული ტელევიზიის დამფუძნებლის დაპატიმრებით ხელისუფლება ღიად ემუქრება დამოუკიდებელ მედიებს.
ნიკა გვარამიას დაპატიმრებაზე „რეგიონულ მაუწყებელთა ალიანსმა“ და
ონლაინგამოცემებმა - „პუბლიკამ“, „სტუდია მონიტორმა“ „ნეტგაზეთმა“ და
„ბათუმელებმა“ სარედაქციო განცხადებები გაავრცელეს.
მედიები მიიჩნევენ, რომ ნიკა გვარამიას დაპატიმრება არის ხელისუფლების ღია მუქარა დამოუკიდებელი მედიების მიმართ.
მედიები სოლიდარობას უცხადებენ ნიკა გვარამიას და „მთავარ არხს“ და მოუწოდებენ მედიის საკითხებზე მომუშავე ორგანიზაციებსა და ინსტიტუტებს, რომ გააკეთონ ყველაფერი მდგომარეობის გამოსასწორებლად.
ვრცლად განცხადებები იხილეთ შემდეგ ბმულებზე:
კონტექსტი
16 მაისს თბილისის საქალაქო სასამართლოს მოსამართლე ლაშა ჩხიკვაძემ „მთავარი არხის” დირექტორ ნიკა გვარამიას „რუსთავი 2-ის“ საქმეზე 3 წლით და 6 თვით პატიმრობა მიუსაჯა.
მედიები მიიჩნევენ, რომ ნიკა გვარამიას დაპატიმრება არის ხელისუფლების ღია მუქარა დამოუკიდებელი მედიების მიმართ.
- „რეგიონულ მაუწყებელთა ალიანსი“, რომელიც 45 რეგიონულ მედიას აერთიანებს, აცხადებს, რომ „გადაწყვეტილება ატარებს მედიაზე ზეწოლის ნიშნებს და განსაკუთრებულ უარყოფით გავლენას იქონიებს როგორც მედიაგარემოზე, ისე ზოგადად ქვეყნის ბედზე, მის ევროპულ მომავალზე, გაზრდის დაპირისპირების ფონს და პოლარიზაციას, რაც „დამოკლეს მახვილვით“ ჰკიდია, როგორც ქართული მედიის, ისე საქართველოს საზოგადოების თავზე“.
- „პუბლიკა“ მიიჩნევს, რომ პროკურატურისა და სასამართლოს ქმედება ემსახურებოდა არა მართლმსაჯულების ინტერესს, არამედ პოლიტიკურ მოტივს და ეს მოტივი ხელისუფლებისთვის არასასურველი მედიის გაჩუმების მცდელობაა“
- „ნეტგაზეთი“ და „ბათუმელები“ აცხადებენ, რომ ნიკა გვარამიასთვის ბრალის წარდგენა და პატიმრობის მისჯა „ცალსახად აღიქმება, როგორც გაფრთხილება და მუქარა თითოეული იმ მედიისა და ჟურნალისტის მიმართ, ვინც არ ემორჩილება ხელისუფლების ცენზურას, კრიტიკულად აშუქებს მის საქმიანობას, იკვლევს კორუფციაში მაღალჩინოსანთა სავარაუდო ჩართვის შემთხვევებსა და სააშკარაოზე გამოაქვს ისეთი ფაქტები, რომლის გაშუქებაც ხელისუფლებას არ სურს“.
- „სტუდია მონიტორის“ შეფასებით, გვარამიას დაკავების ფაქტი განსაკუთრებით საგანგაშოა იმ დროს, „როდესაც მოქმედი ხელისუფლება ახალისებს ჟურნალისტებზე ფიზიკურ ძალადობას და სათანადოდ არ სჯის ძალადობის ორგანიზატორებს, როგორც ეს მოხდა 2021 წლის 5 ივლისს“. „მონიტორი“ აცხადებს, რომ მედიის წარამომდგენლების მიმართ ხელისუფლება უკანონო ფარულ მიყურადებას ახორციელებს და ეს ფაქტი არა მხოლოდ ჟურნალისტების, არამედ მათი წყარობის უსაფრთხოებას უქმნის პრობლემებს.
მედიები სოლიდარობას უცხადებენ ნიკა გვარამიას და „მთავარ არხს“ და მოუწოდებენ მედიის საკითხებზე მომუშავე ორგანიზაციებსა და ინსტიტუტებს, რომ გააკეთონ ყველაფერი მდგომარეობის გამოსასწორებლად.
ვრცლად განცხადებები იხილეთ შემდეგ ბმულებზე:
- „ნეტგაზეთისა“ და „ბათუმელების“ განცხადება ნიკა გვარამიას დაპატიმრებაზე
- „პუბლიკის" განცხადება ნიკა გვარამიას დაპატიმრების შესახებ
- რეგიონულ მაუწყებელთა ალიანსის განცხადება
- სტუდია მონიტორის განცხადება
კონტექსტი
16 მაისს თბილისის საქალაქო სასამართლოს მოსამართლე ლაშა ჩხიკვაძემ „მთავარი არხის” დირექტორ ნიკა გვარამიას „რუსთავი 2-ის“ საქმეზე 3 წლით და 6 თვით პატიმრობა მიუსაჯა.
რუსეთი მოსკოვში კანადის საზოგადოებრივი მაუწყებლის
(CBC) ბიუროს დახურავს და ჟურნალისტებს ვიზებს გაუუქმებს. კრემლი ასე
პასუხობს კანადაში ორი თვის წინ რუსული სახელმწიფო ტელევიზიების
Russia Today-სა და RT France-ის აკრძალვას.
რა ხდება? რუსეთმა CBC-ის მოკსოვის ბიუროს დახურვისა და მედიასაშუალების ჟურნალისტებისთვის ვიზებთან ერთად, აკრედიტაციის გაუქმების გადაწყვეტილება მიიღო.
ამის მიზეზად კანადაში რუსეთის საელჩოს წარმომადგენელი ვლადიმირ პროსკურიაკოვი კანადაში ორი რუსული ტელევიზიის მაუწყებლობის აკრძალვას ასახელებს.
კანადის ტელეკომუნიკაციების მარეგულირებელმა 16 მარტს ორი რუსული სახელმწიფო არხი უცხოური ავტორიზებული არხების სიიდან ამოიღო, რითაც ქვეყანაში მაუწყებლებისთვის ამ არხების ტრანსლირება უკანონო გახდა.
2 თვის შემდეგ, რუსული მხარე აცხადებს, რომ კანადური ბუროს დახურვის შედეგად CBC-ის თანამშრომლებს ქვეყნის დასატოვებლად არანაკლებ სამი კვირა ექნებათ.
CBC რუსეთში
CBC-ის ბიურო მოსკოვში 44 წელიწადზე მეტია მუშაობს. ბიუროში 10 თანამშრომელი, მათ შორის რამდენიმე ადგილობრივი რუსია დასაქმებული.
CBC რუსეთის თემების გაშუქებას ახლა უკვე რუსეთის საზღვრებს გარედან გეგმავს.
რა ხდება? რუსეთმა CBC-ის მოკსოვის ბიუროს დახურვისა და მედიასაშუალების ჟურნალისტებისთვის ვიზებთან ერთად, აკრედიტაციის გაუქმების გადაწყვეტილება მიიღო.
ამის მიზეზად კანადაში რუსეთის საელჩოს წარმომადგენელი ვლადიმირ პროსკურიაკოვი კანადაში ორი რუსული ტელევიზიის მაუწყებლობის აკრძალვას ასახელებს.
კანადის ტელეკომუნიკაციების მარეგულირებელმა 16 მარტს ორი რუსული სახელმწიფო არხი უცხოური ავტორიზებული არხების სიიდან ამოიღო, რითაც ქვეყანაში მაუწყებლებისთვის ამ არხების ტრანსლირება უკანონო გახდა.
- კანადის მარეგულირებელმა Russia Today-ის აკრძალვის მიზეზად კანადური სტანდარტებთან შეუსაბამობა დაასახელა და შეშფოთება გამოთქვა იმ ქვეყნის არხის მაუწყებლობაზე, რომელიც სხვა ქვეყნის სუვერენიტეტის შელახვას ცდილობს.
2 თვის შემდეგ, რუსული მხარე აცხადებს, რომ კანადური ბუროს დახურვის შედეგად CBC-ის თანამშრომლებს ქვეყნის დასატოვებლად არანაკლებ სამი კვირა ექნებათ.
- "ნებისმიერ არამეგობრულ ნაბიჯს ვუპასუხებთ. ეს ნახეთ Deutsche Welle-ს შემთხვევაში, ახლა CBC-თან.თუ დავინახავთ, რომ ნებისმიერ ქვეყანაში ირღვევა ჩვენი ჟურნალისტების უფლებები და სიტყვის თავისუფლება, მაშინ გადავდგამთ შესაბამის ნაბიჯებს,”- ამბობს პროსკურიაკოვი.
CBC რუსეთში
CBC-ის ბიურო მოსკოვში 44 წელიწადზე მეტია მუშაობს. ბიუროში 10 თანამშრომელი, მათ შორის რამდენიმე ადგილობრივი რუსია დასაქმებული.
CBC რუსეთის თემების გაშუქებას ახლა უკვე რუსეთის საზღვრებს გარედან გეგმავს.
- უკრაინაში შეჭრის შემდეგ, რუსეთი ქვეყნის შიგნით ხელისუფლებისთვის არასასურველი ინფორმაციის ჩახშობას ცდილობს. მარტში რუსეთის პრეზიდენტმა ვლადიმერ პუტინმა ხელი მოაწერა კანონს, რომლითაც სამხედრო მოქმედებების შესახებ „ყალბი“ ინფორმაციის განზრახ გავრცელება პატიმრობით ისჯება.
ისრაელის უსაფრთხოების ძალების რეიდის გაშუქებისას „ალ-ჯაზირას“ ერთი
ჟურნალისტი მოკლეს, ერთი კი - დაჭრეს
ტელეკომპანია „ალ-ჯაზირას“ ცნობით, 11 მაისს მდინარე იორდანეს დასავლეთ სანაპიროზე მდებარე ქალაქ ჯენინში, ისრაელის უსაფრთხოების ძალების მიერ მოწყობილი ოპერაციის დროს, მათი ჟურნალისტი შირინ აბუ აკლი მოკლეს.
ალ-ჯაზირას ინფორმაციით, რეიდის დროს ზურგში დაჭრეს მათი კიდევ ერთი ჟურნალისტი - ალი ალ-სამუდი. მისი მდგომარეობა სტაბილურია.
შირინ აბუ აკილა 51 წლის იყო. იგი 1997 წლიდან „ალ-ჯაზირას“ ერთ-ერთი პირველი საველე კორესპონდენტი იყო და ბოლო წლებში ისრაელ-პალესტინის კონფლიქტს აშუქებდა.
ტელეკომპანია „ალ-ჯაზირას“ ცნობით, 11 მაისს მდინარე იორდანეს დასავლეთ სანაპიროზე მდებარე ქალაქ ჯენინში, ისრაელის უსაფრთხოების ძალების მიერ მოწყობილი ოპერაციის დროს, მათი ჟურნალისტი შირინ აბუ აკლი მოკლეს.
- ჟურნალისტს პრესის ნიშნის მქონე ჯავშანჟილეტი ეცვა, სხვა ჟურნალისტებთან ერთად იდგა და ისრაელის ძალების რეიდს აშუქებდა.
- პალესტინის ჯანდაცვის სამინისტროს ცნობით, ჟურნალისტს ცეცხსასროლი იარაღიდან ნასროლი ტყვია თავში მოხვდა.
ალ-ჯაზირას ინფორმაციით, რეიდის დროს ზურგში დაჭრეს მათი კიდევ ერთი ჟურნალისტი - ალი ალ-სამუდი. მისი მდგომარეობა სტაბილურია.
- ალ-სამუდი, ამბობს, რომ იმ დროს, როცა მის კოლეგას ესროლეს, ადგილზე პალესტინელი შეიარაღებულები არ იმყოფებოდნენ.
- ისრაელის თავდაცვის ძალები კი აცხადებს, რომ სროლა იყო როგორც პალესტინის, ისე ისრაელის ჯარების მხრიდან.
შირინ აბუ აკილა 51 წლის იყო. იგი 1997 წლიდან „ალ-ჯაზირას“ ერთ-ერთი პირველი საველე კორესპონდენტი იყო და ბოლო წლებში ისრაელ-პალესტინის კონფლიქტს აშუქებდა.
9 მაისს ჟურნალისტიკაში ყველაზე პრესტიჟული პრემიის - პულიცერის 2022
წლის გამარჯვებულები გამოცხადდნენ.
წელს პულიცერის სპეციალური ჯილდო უკრაინელ ჟურნალისტებს მიენიჭათ.
პულიცერის საბჭოს განმარტებით, სპეციალური ჯილდო უკრაინელ ჟურნალისტებს ვლადიმერ პუტინის მიერ უკრაინაში შეჭრისა და რუსეთში მისი პროპაგანდისტული ომის დროს, სიმამაცის, გამძლეობისა და ჭეშმარიტი გაშუქებისადმი ერთგულებისთვის მიენიჭათ.
„დაბომბვების, გატაცების, ოკუპაციისა და მათ შორის ჟურნალისტების სიკვდილის მიუხედავადაც კი, აგრძელებენ ამ საშინელი რეალობის ზუსტი სურათის ჩვენებას ურაინისა და მსოფლიოში ჟურნალისტების პატივისაცემად“ - ვკითხულობთ ოფიციალურ გვერდზე.
პულიცერის პრემიის 2022 წლის გამარჯვებულები:
გამარჯვებულების შესახებ მეტი ინფორმაცია ნახეთ ბმულზე
წელს პულიცერის სპეციალური ჯილდო უკრაინელ ჟურნალისტებს მიენიჭათ.
პულიცერის საბჭოს განმარტებით, სპეციალური ჯილდო უკრაინელ ჟურნალისტებს ვლადიმერ პუტინის მიერ უკრაინაში შეჭრისა და რუსეთში მისი პროპაგანდისტული ომის დროს, სიმამაცის, გამძლეობისა და ჭეშმარიტი გაშუქებისადმი ერთგულებისთვის მიენიჭათ.
„დაბომბვების, გატაცების, ოკუპაციისა და მათ შორის ჟურნალისტების სიკვდილის მიუხედავადაც კი, აგრძელებენ ამ საშინელი რეალობის ზუსტი სურათის ჩვენებას ურაინისა და მსოფლიოში ჟურნალისტების პატივისაცემად“ - ვკითხულობთ ოფიციალურ გვერდზე.
პულიცერის პრემიის 2022 წლის გამარჯვებულები:
- საზოგადოებრივი სამსახური (Public Service) - ვაშინგტონ პოსტი
- Breaking News Reporting – Miami Herald-ის თანამრომლები
- საგამოძიებო რეპორტინგი - Tampa Bay Times-ის თანამშრომლები - კორი ჯონსონი, რებეკა ვულინგტონი და ელი მიურეი
- Explanatory Reporting - Quanta Magazine-ის თანამშრომლები, განსაკუთრებით ნატალი ვოლჩოვერი
- ადგილობრივი რეპორტინგი (Local Reporting) - მედისონ ჰოპკინსი Better Government Association-დან და სესილია რეიესი Chicago Tribune-დან
- ნაციონალური რეპორტინგი (National Reporting) - The New York Times-ის თანამშრომლები
- საერთაშორისო რეპორტინგი - The New York Times-ის თანამშრომლები
- ფიჩერსი - ჯენიფერ სენიორი The Atlantic-დან
- კომენტარი - მელინდა ჰენებერგერი The Kansas City Star-დან
- კრიტიკა - სალამიშა ტილე, კრიტიკოსის მონაწილე, The New York Times
- სარედაქციო სვეტი - ლიზა ფალკენბერგი, მაიკლ ლინდენბერგერი, ჯო ჰოლი და ლუის კარასკო Houston Chronicle-დან
- სარედაქციო კარიკატურა - ფაჰმიდა აზიმი, ენტონი დელ კოლ, ჯოშ ადამსი და უოლტ ჰიკი ინსაიდერის, ნიუ-იორკში
- ახალი ამბების ფოტო - მარკუს იამი Los Angeles Times-დან
- ფოტოისტორია - ადნან აბიდი, სანა ირშად მატუ, ამიტ დეივი და გარდაცვლილი დანიელი სიდიკი „როიტერიდან“
- აუდიო რეპორტინგი - Futuro Media-ს თანამშრომლები, ნიუ-იორკი, ნიუ-იორკი და PRX, ბოსტონი, მას.
გამარჯვებულების შესახებ მეტი ინფორმაცია ნახეთ ბმულზე
რუსეთ-უკრაინის მიმდინარე ომმა ჰოლოდომორის საკითხი გააცოცხლა.
მასობრივი შიმშილობა, რომელმაც 1932-1933 წლებში მილიონობით უკრაინელი
იმსხვერპლა, დღემდე საზოგადო და პოლიტიკური დავის საგანია. ზოგი
მიიჩნევს, რომ საშინელი სიკვდილიანობა საბჭოური ეკონომიკური კრიზისის
შედეგი იყო, ხოლო დიდი ნაწილის მოსაზრებით, ეს ხელოვნურად გამოწვეული
და უკრაინული ნაციონალიზმის ჩასახშობად მიზანმიმართული სტალინისეული
პოლიტიკა გახლდათ.
აღიარებული პოლონელი რეჟისორის, აგნეშკა ჰოლანდის ბიოგრაფიული დრამა სათაურად „მისტერ ჯონსი“, ბრიტანელი ჟურნალისტის, გარეთ ჯონსის (1905-1935) საბჭოთა კავშირში მოგზაურობაზე მოგვითხრობს. ახალგაზრდა უელსელი რეპორტიორი პირველი ადამიანი იყო, რომელმაც მთელ სამყაროს აუწყა საშინელი შიმშილობისა და უდიდესი მსხვერპლის შესახებ. ბრიტანულ-უკრაინულ-პოლონური ერთობლივი ნამუშევარი 2019 წლის ბერლინის საერთაშორისო კინოფესტივალის მთავარ პროგრამაში იყო ჩართული.
სიმბოლურია, რომ ფილმი ჯორჯ ორუელისეული, ფერმისა და ღორების კადრებით იწყება. ამერიკელი მწერალი ხომ სწორედ ამ დროს მუშაობდა თავის ცნობილ რომანზე. ორუელს მაყურებელი კიდევ შეხვდება და მისი ალუზიური „ცხოველების ფერმაც“ ფილმს ყურებისას, ერთგვარ ლაიტმოტივად გაყვება.
მთავარი გმირი აქტიური, ენთუზიაზმით სავსე, დიდი ბრიტანეთის ყოფილ პრემიერთან, დევიდ ლოიდ-ჯორჯთან დაახლოებული ამბიციური ჟურნალისტია, რომელმაც უკვე ჩამოართვა ინტერვიუ ქვეყნის სათავეში ახალმოსულ ადოლფ ჰიტლერს, ამჯერად კი საბჭოთა კავშირში მიემგზავრება იოსებ სტალინთან სასაუბროდ.
პირქუშ მოსკოვში ჩასული გარეთ ჯონსი უცხოელი რეპორტიორების ბოჰემურ წრეში ექცევა. აქ ლიდერი ინგლისელი ჟურნალისტი, პულიცერის პრემიის ლაურეატი უოლტერ დიურანტია, რომელიც მრავალი წელია საბჭოეთში ცხოვრობს და შესაბამისად, სტალინის მეხოტბეა. სხვათა შორის, დიურანტი მსოფლიომ მოგვიანებით გააკრიტიკა ჰოლოდომორისა და საბჭოური მასობრივი შიმშილობის უარყოფისთვის. ჯონსი მალევე ხვდება, რომ მისი ადგილი მოსკოვსა და ხსენებულ წრეში არაა და მკაცრ რეალობასაც აწყდება. „გარეთ, დაბრუნდი სახლში, არაა ეს ქვეყანა საშენო“, - ურჩევს დიურანტი ახალგაზრდა მისტერ ჯონსს, მას შემდეგ რაც უელსელი ჟურნალისტი ცივ ზამთარში თავად გახდება საშინელების მოწმე - შეძრწუნებული გარეთ ჯონსი საკუთარი თვალით ნახავს ნეკროფაგებად ქცეულ ადამიანებსა და კანიბალიზმის შემთხვევებს, რასაც მართლა მასობრივად იყო მოდებული ჰოლოდომორის მძიმე პერიოდში.
საბოლოოდ, ჯონსი The Times-ში აქვეყნებს ვრცელ ინფორმაციას ტოტალიტარული რეჟიმის ქვეშ მყოფი ხალხის უმძიმესი ფიზიკური და მორალური ყოფის შესახებ, ფილმის ეპილოგი კი ჟურნალისტის სიკვდილს გვახსენებს, რომელიც სწორედ ჰოლოდომორზე ინფორმაციის გავრცელებას უკავშირდება - მომდევნო წელს გარეთ ჯონსი საბჭოეთის შინაგან საქმეთა სახალხო კომისარიატის (НКВД) მიერ დაქირავებულმა ბანდიტების ჯგუფმა გაიტაცა და ოცდაათი წლის იუბილის წინა დღეს, 1935 წლის 12 აგვისტოს მოკლა.
დღეს უკვე ყველასთვისაა ცნობილი, რომ 2010 წელს, კიევის სასამართლომ ჰოლოდომორი იოსებ სტალინის მმართველობით განხორციელებულ გენოციდად აღიარა, ხოლო დანაშაულისთვის ასევე პასუხისმგებლებად დაასახელა იმ დროის უკრაინელი და საბჭოელი კომუნისტი ჩინოსნები: ლაზარ კაგანოვიჩი, სტანისლავ კოსიორი, მენდელ ხატაევიჩი, ვლას ჩუბარი და სხვები.
ჰოლოდომორი გენოციდად აღიარებული ასევე აქვს მსოფლიოს ოცამდე ქვეყანას, მათ შორის - საქართველოს.
აღიარებული პოლონელი რეჟისორის, აგნეშკა ჰოლანდის ბიოგრაფიული დრამა სათაურად „მისტერ ჯონსი“, ბრიტანელი ჟურნალისტის, გარეთ ჯონსის (1905-1935) საბჭოთა კავშირში მოგზაურობაზე მოგვითხრობს. ახალგაზრდა უელსელი რეპორტიორი პირველი ადამიანი იყო, რომელმაც მთელ სამყაროს აუწყა საშინელი შიმშილობისა და უდიდესი მსხვერპლის შესახებ. ბრიტანულ-უკრაინულ-პოლონური ერთობლივი ნამუშევარი 2019 წლის ბერლინის საერთაშორისო კინოფესტივალის მთავარ პროგრამაში იყო ჩართული.
სიმბოლურია, რომ ფილმი ჯორჯ ორუელისეული, ფერმისა და ღორების კადრებით იწყება. ამერიკელი მწერალი ხომ სწორედ ამ დროს მუშაობდა თავის ცნობილ რომანზე. ორუელს მაყურებელი კიდევ შეხვდება და მისი ალუზიური „ცხოველების ფერმაც“ ფილმს ყურებისას, ერთგვარ ლაიტმოტივად გაყვება.
მთავარი გმირი აქტიური, ენთუზიაზმით სავსე, დიდი ბრიტანეთის ყოფილ პრემიერთან, დევიდ ლოიდ-ჯორჯთან დაახლოებული ამბიციური ჟურნალისტია, რომელმაც უკვე ჩამოართვა ინტერვიუ ქვეყნის სათავეში ახალმოსულ ადოლფ ჰიტლერს, ამჯერად კი საბჭოთა კავშირში მიემგზავრება იოსებ სტალინთან სასაუბროდ.
პირქუშ მოსკოვში ჩასული გარეთ ჯონსი უცხოელი რეპორტიორების ბოჰემურ წრეში ექცევა. აქ ლიდერი ინგლისელი ჟურნალისტი, პულიცერის პრემიის ლაურეატი უოლტერ დიურანტია, რომელიც მრავალი წელია საბჭოეთში ცხოვრობს და შესაბამისად, სტალინის მეხოტბეა. სხვათა შორის, დიურანტი მსოფლიომ მოგვიანებით გააკრიტიკა ჰოლოდომორისა და საბჭოური მასობრივი შიმშილობის უარყოფისთვის. ჯონსი მალევე ხვდება, რომ მისი ადგილი მოსკოვსა და ხსენებულ წრეში არაა და მკაცრ რეალობასაც აწყდება. „გარეთ, დაბრუნდი სახლში, არაა ეს ქვეყანა საშენო“, - ურჩევს დიურანტი ახალგაზრდა მისტერ ჯონსს, მას შემდეგ რაც უელსელი ჟურნალისტი ცივ ზამთარში თავად გახდება საშინელების მოწმე - შეძრწუნებული გარეთ ჯონსი საკუთარი თვალით ნახავს ნეკროფაგებად ქცეულ ადამიანებსა და კანიბალიზმის შემთხვევებს, რასაც მართლა მასობრივად იყო მოდებული ჰოლოდომორის მძიმე პერიოდში.
საბოლოოდ, ჯონსი The Times-ში აქვეყნებს ვრცელ ინფორმაციას ტოტალიტარული რეჟიმის ქვეშ მყოფი ხალხის უმძიმესი ფიზიკური და მორალური ყოფის შესახებ, ფილმის ეპილოგი კი ჟურნალისტის სიკვდილს გვახსენებს, რომელიც სწორედ ჰოლოდომორზე ინფორმაციის გავრცელებას უკავშირდება - მომდევნო წელს გარეთ ჯონსი საბჭოეთის შინაგან საქმეთა სახალხო კომისარიატის (НКВД) მიერ დაქირავებულმა ბანდიტების ჯგუფმა გაიტაცა და ოცდაათი წლის იუბილის წინა დღეს, 1935 წლის 12 აგვისტოს მოკლა.
დღეს უკვე ყველასთვისაა ცნობილი, რომ 2010 წელს, კიევის სასამართლომ ჰოლოდომორი იოსებ სტალინის მმართველობით განხორციელებულ გენოციდად აღიარა, ხოლო დანაშაულისთვის ასევე პასუხისმგებლებად დაასახელა იმ დროის უკრაინელი და საბჭოელი კომუნისტი ჩინოსნები: ლაზარ კაგანოვიჩი, სტანისლავ კოსიორი, მენდელ ხატაევიჩი, ვლას ჩუბარი და სხვები.
ჰოლოდომორი გენოციდად აღიარებული ასევე აქვს მსოფლიოს ოცამდე ქვეყანას, მათ შორის - საქართველოს.
უკრაინა ომშია. ქვეყნის მოსახლეობა, ყოველდღიურად, ნამდვილ ჯოჯოხეთს
გადის. პუტინის ჯარისკაცები სადისტურად ხოცავენ მშვიდობიან
მოქალაქეებს. რუსების დაუნდობელი შეტევის შემდეგ, ასობით ნაწამებ,
შემდეგ კი, დახვრეტილი მოქალაქის გვამებს საერთო სასაფლაოებში
პოულობენ. მესამე თვეა, მედია უწყვეტად აჩვენებს იქაურ ამბებს.
არავინ იცის, როდის დაასრულებს თანამედროვე სამყაროს ტირანი უმოწყალო
ხოცვა-ჟლეტას ჩვენს მეგობარ და მეზობელ უკრაინაში და შესაძლოა, დიდად
არც ის ვიცით, რეალურად, რის გაკეთება შეუძლია ჩვენს ქვეყანას მათი
ტკივილის შესამსუბუქებლად, მაგრამ ის კი ზუსტად ვიცით, რა არ უნდა
გავაკეთოთ საიმისოდ, რომ მოძმე ერს ჭრილობებზე მარილი არ დავაყაროთ.
ჭრილობებზე მარილის მოყრა ჩვენს მთავრობას ჰკითხეთ.
პრემიერმინისტრმა ღარიბაშვილმა, ზღვარი შენივე ქვეყნის ოკუპანტი რუსეთის მიერ წამოწყებულ ომში მყოფი ქვეყნის მიმართ გასაკეთებელ და არ გასაკეთებელ განცხადებებს შორის, ჯერ კიდევ ომის დაწყებისთანავე მოშალა. ამ განცხადებებს, რა თქმა უნდა, ზურგს მუდამ უმაგრებს სახელისუფლებო მედიაც. ეს კი, პოლიტიკური პარტიისთვის ძალიან დიდი ძალაა და სატელევიზიო რეიტინგების მიხედვით, ამ ქვეყნის მოსახლეობის უმრავლესობას სწორედ მთავრობისადმი კეთილგანწყობილი მედია ფარავს. დამოუკიდებელი საქართველოს მედია ისტორია გვიჩვენებს, რომ სახელისუფლებო მედიად ყოფნა ბევრი კომფორტის მომტანია. კომფორტი, თავის დროზე, არც სააკაშვილს დაუკლია რევოლუციის შემდეგ სასურველი პარტნიორებისთვის გადაფორმებული “რუსთავი 2"-ისთვის, დარბევის შემდეგ “დათრეული” “იმედისა” თუ საზოგადოებრივი მაუწყებლისთვის, რომელიც, ჩვენს ქვეყანაში, არჩევნებში გამარჯვებული ძალებისთვის გარდამავალი პროპაგანდისტული ჩირაღდანივით ვაქციეთ.
იყო სამთავრობო მედია, ნიშნავს, არ გაგაჩნდეს არც საკუთარი აზრი, არც ხმა, არც ტონი — არაფერი, რაც მედიას მედიად აქცევს. ამას რა დიდი ანალიზი ან დაკვირვება სჭირდება, მაგრამ რუსეთის მიერ, უკრაინაში ომის დაწყებამ მაინც უფრო მკვეთრად დაგვანახა ეს ყველაფერი და, მაგალითისთვის, ტელეიმედისთვის თვალის დევნებაც კმარა.
ტელეკომპანია „იმედმა“, ჯერ კიდევ წლების წინ გამოაცხადა, რომ ერთვებოდა ბრძოლაში “ნაციონალური მოძრაობის” წინააღმდეგ და მოქმედი ხელისუფლების მხარდასაჭერად. ოღონდ, იმ ხელისუფლებისა, რომელიც ერთი მხრივ, ქვეყნის დემოკრატიული განვითარებისთვის დამაზიანებელი პოლიტიკით სულ უფრო და უფრო ემსგავსება წინამორბედს, მეორე მხრივ კი, თავის მიერვე, “ომის პარტიად” გამოცხადებული “ნაციონალების” დევნაში, ოპონენტებზე თავდასხმის ასპარეზი იმდენად გააფართოვა, რომ რეალურ, სასტიკ ომში ჩართული უკრაინა ლამის სიტუაციურ მტრად აქცია.
“ოცნების” ხელისუფლების უკრაინასთან სიტუაციურ მტრობას თავისი საფასური აქვს სამთავრობო მედიისთვის. მათ უწევთ თავადაც იქცნენ უკრაინის სიტუაციურ მტრად და რამდენადაც მძიმედ არ უნდა ჟღერდეს, გარკვეული გაგებით - რუსული პროპაგანდის სიტუაციურ მოკავშირედაც და კი, ეს სამთავრობო მედიად ყოფნის ძალიან მძიმე საფასურია.
ტელეიმედის ტონი უკრაინაში ომის გაშუქებისას ერთი ერთზე მიჰყვება სამთავრობო გუნდის დღის წესრიგს. გაამკაცრებს კობახიძე ტონს? - გაამკაცრებს “იმედი”, შეარბილებს კობახიძე ტონს? - შეარბილებს “იმედიც”. საკუთარი გაუაზრებელი, თუ გააზრებული (და ღმერთმა უწყის, რომელი უარესია) განცხადებებით გადაგვკიდებს ღარიბაშვილი უკრაინას? - გადაეკიდება “იმედიც”, უკრაინასთან ურთიერთობებში შექმნის მეგობრულ, “მოდი, ყველაფერი დავიწყოთ თავიდან, ოღონდ ნაცების გარეშე” ფონს პარლამენტის თავმჯდომარე? - ამავე ხაზს, სამთავრობო ტონშივე შეუერთდება “იმედიც”.
და სამთავრობო სურვილებს, სამთავრობო არხზე, ვერავინ აღუდგება წინ, იმიტომ რომ მთავრობამ უკეთ იცის, როგორც ებრძოლოს ნაცებს, ანუ - უკრაინას, ანუ - მტრებს და ამგვარად, ტელევიზიისთვის სულ უფრო და უფრო ვიწროვდება ზღვარი სამთავრობო პროპაგანდასა და რუსული ინტერესებისთვის ხელსაყრელ პროპაგანდისტულ მესიჯებს შორის, რადგან, როდესაც მთავრობა უკრაინის მაღალჩინოსნებზეა გამწარებული, “იმედიც” გამწარდება და კვირის ცენტრალურ საინფორმაციო - ანალიტიკური გამოშვების დასაწყისშივე, ძირითად დროს დაუთმობს იმას, თუ „როგორ გადაგვემტერა უკრაინა“. ჰო, ამას. აი, ამას - როგორი ომში ჩამთრევია უკრაინა. აი, ის უკრაინა, ახლა, ამ ბლოგის კითხვის მომენტში, რუსეთი რომ უხოცავს ხალხს. რომელი რუსეთი და ის რუსეთი, აი, ჩვენ რომ ამოგვიწყვიტა ხალხი 2008 წელს, კიდევ 90-იანებიც, კიდევ მანამდეც, ერთი საუკუნის წინაც... და “იმედი” იმაზე საუბარს, თუ როგორ გვითრევს ცუდი უკრაინა ომში, არ დასჯერდება არგუმენტების მხოლოდ წულუკიანისა და ვოლსკის კომენტარებით გამყარებას და სიუჟეტს დაიწყებს იუთუბზე ატვირთული იმ პროვოკაციული ვიდეოს ჩვენებით, რომელშიც სახედამალული ვიღაც ტიპები აფხაზეთში შეჭრისკენ მოგვიწოდებენ და ამის გავრცელებასაც უკრაინის სურვილებს დაუკავშირებს, გახსნას საქართველომ “მეორე ფრონტი”.
ეს ის ვიდეოა, რომელიც დიდი ხნის წინ გამოქვეყნდა და არცერთ თავმოყვარე ქართულ ონლაინ, თუ ტელემედიას არ გაუშვია ეთერში, სამაგიეროდ, არსებობს ეჭვები, რომ მის გავრცელებაში ძალისხმევა არ დაუშურებია რუსეთს და ამ ვიდეოს, იუტუბზე, დასპონსორებული სახით უგდებდა ქართულენოვან აუდიტორიას. აი, ასე ვიწროვდება ზღვარი სამთავრობო პროპაგანდასა და რუსულ პროპაგანდას შორის, თუ ხდება ისე, რომ ეს ორი, ნაცების, ანუ - უკრაინის, ანუ - ბოროტების წინააღმდეგ სიტუაციური მოკავშირეები ხდებიან.
ჰოდა, სად გადის ზღვარი სამთავრობო მედიისთვის ხელისუფლების მხარდაჭერასა და რუსულ პროპაგანდას შორის? ვფიქრობ, რაც უნდა მიუღებელი იყოს მათთვის ჩემი, ან სხვა მაყურებლების კრიტიკული მიდგომა მათი საქმიანობის ამ ნაწილის მიმართ, სულ მცირე, ამ კითხვამ უნდა დააფიქროს ამ არხების ინტელექტუალური რესურსი და კი, არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ სამთავრობო არხები ბევრ გონიერ, კარგი შემოქმედებითი უნარებისა და შესაძლებლობების ადამიანსაც აერთიანებს.
პრემიერმინისტრმა ღარიბაშვილმა, ზღვარი შენივე ქვეყნის ოკუპანტი რუსეთის მიერ წამოწყებულ ომში მყოფი ქვეყნის მიმართ გასაკეთებელ და არ გასაკეთებელ განცხადებებს შორის, ჯერ კიდევ ომის დაწყებისთანავე მოშალა. ამ განცხადებებს, რა თქმა უნდა, ზურგს მუდამ უმაგრებს სახელისუფლებო მედიაც. ეს კი, პოლიტიკური პარტიისთვის ძალიან დიდი ძალაა და სატელევიზიო რეიტინგების მიხედვით, ამ ქვეყნის მოსახლეობის უმრავლესობას სწორედ მთავრობისადმი კეთილგანწყობილი მედია ფარავს. დამოუკიდებელი საქართველოს მედია ისტორია გვიჩვენებს, რომ სახელისუფლებო მედიად ყოფნა ბევრი კომფორტის მომტანია. კომფორტი, თავის დროზე, არც სააკაშვილს დაუკლია რევოლუციის შემდეგ სასურველი პარტნიორებისთვის გადაფორმებული “რუსთავი 2"-ისთვის, დარბევის შემდეგ “დათრეული” “იმედისა” თუ საზოგადოებრივი მაუწყებლისთვის, რომელიც, ჩვენს ქვეყანაში, არჩევნებში გამარჯვებული ძალებისთვის გარდამავალი პროპაგანდისტული ჩირაღდანივით ვაქციეთ.
იყო სამთავრობო მედია, ნიშნავს, არ გაგაჩნდეს არც საკუთარი აზრი, არც ხმა, არც ტონი — არაფერი, რაც მედიას მედიად აქცევს. ამას რა დიდი ანალიზი ან დაკვირვება სჭირდება, მაგრამ რუსეთის მიერ, უკრაინაში ომის დაწყებამ მაინც უფრო მკვეთრად დაგვანახა ეს ყველაფერი და, მაგალითისთვის, ტელეიმედისთვის თვალის დევნებაც კმარა.
ტელეკომპანია „იმედმა“, ჯერ კიდევ წლების წინ გამოაცხადა, რომ ერთვებოდა ბრძოლაში “ნაციონალური მოძრაობის” წინააღმდეგ და მოქმედი ხელისუფლების მხარდასაჭერად. ოღონდ, იმ ხელისუფლებისა, რომელიც ერთი მხრივ, ქვეყნის დემოკრატიული განვითარებისთვის დამაზიანებელი პოლიტიკით სულ უფრო და უფრო ემსგავსება წინამორბედს, მეორე მხრივ კი, თავის მიერვე, “ომის პარტიად” გამოცხადებული “ნაციონალების” დევნაში, ოპონენტებზე თავდასხმის ასპარეზი იმდენად გააფართოვა, რომ რეალურ, სასტიკ ომში ჩართული უკრაინა ლამის სიტუაციურ მტრად აქცია.
“ოცნების” ხელისუფლების უკრაინასთან სიტუაციურ მტრობას თავისი საფასური აქვს სამთავრობო მედიისთვის. მათ უწევთ თავადაც იქცნენ უკრაინის სიტუაციურ მტრად და რამდენადაც მძიმედ არ უნდა ჟღერდეს, გარკვეული გაგებით - რუსული პროპაგანდის სიტუაციურ მოკავშირედაც და კი, ეს სამთავრობო მედიად ყოფნის ძალიან მძიმე საფასურია.
ტელეიმედის ტონი უკრაინაში ომის გაშუქებისას ერთი ერთზე მიჰყვება სამთავრობო გუნდის დღის წესრიგს. გაამკაცრებს კობახიძე ტონს? - გაამკაცრებს “იმედი”, შეარბილებს კობახიძე ტონს? - შეარბილებს “იმედიც”. საკუთარი გაუაზრებელი, თუ გააზრებული (და ღმერთმა უწყის, რომელი უარესია) განცხადებებით გადაგვკიდებს ღარიბაშვილი უკრაინას? - გადაეკიდება “იმედიც”, უკრაინასთან ურთიერთობებში შექმნის მეგობრულ, “მოდი, ყველაფერი დავიწყოთ თავიდან, ოღონდ ნაცების გარეშე” ფონს პარლამენტის თავმჯდომარე? - ამავე ხაზს, სამთავრობო ტონშივე შეუერთდება “იმედიც”.
და სამთავრობო სურვილებს, სამთავრობო არხზე, ვერავინ აღუდგება წინ, იმიტომ რომ მთავრობამ უკეთ იცის, როგორც ებრძოლოს ნაცებს, ანუ - უკრაინას, ანუ - მტრებს და ამგვარად, ტელევიზიისთვის სულ უფრო და უფრო ვიწროვდება ზღვარი სამთავრობო პროპაგანდასა და რუსული ინტერესებისთვის ხელსაყრელ პროპაგანდისტულ მესიჯებს შორის, რადგან, როდესაც მთავრობა უკრაინის მაღალჩინოსნებზეა გამწარებული, “იმედიც” გამწარდება და კვირის ცენტრალურ საინფორმაციო - ანალიტიკური გამოშვების დასაწყისშივე, ძირითად დროს დაუთმობს იმას, თუ „როგორ გადაგვემტერა უკრაინა“. ჰო, ამას. აი, ამას - როგორი ომში ჩამთრევია უკრაინა. აი, ის უკრაინა, ახლა, ამ ბლოგის კითხვის მომენტში, რუსეთი რომ უხოცავს ხალხს. რომელი რუსეთი და ის რუსეთი, აი, ჩვენ რომ ამოგვიწყვიტა ხალხი 2008 წელს, კიდევ 90-იანებიც, კიდევ მანამდეც, ერთი საუკუნის წინაც... და “იმედი” იმაზე საუბარს, თუ როგორ გვითრევს ცუდი უკრაინა ომში, არ დასჯერდება არგუმენტების მხოლოდ წულუკიანისა და ვოლსკის კომენტარებით გამყარებას და სიუჟეტს დაიწყებს იუთუბზე ატვირთული იმ პროვოკაციული ვიდეოს ჩვენებით, რომელშიც სახედამალული ვიღაც ტიპები აფხაზეთში შეჭრისკენ მოგვიწოდებენ და ამის გავრცელებასაც უკრაინის სურვილებს დაუკავშირებს, გახსნას საქართველომ “მეორე ფრონტი”.
ეს ის ვიდეოა, რომელიც დიდი ხნის წინ გამოქვეყნდა და არცერთ თავმოყვარე ქართულ ონლაინ, თუ ტელემედიას არ გაუშვია ეთერში, სამაგიეროდ, არსებობს ეჭვები, რომ მის გავრცელებაში ძალისხმევა არ დაუშურებია რუსეთს და ამ ვიდეოს, იუტუბზე, დასპონსორებული სახით უგდებდა ქართულენოვან აუდიტორიას. აი, ასე ვიწროვდება ზღვარი სამთავრობო პროპაგანდასა და რუსულ პროპაგანდას შორის, თუ ხდება ისე, რომ ეს ორი, ნაცების, ანუ - უკრაინის, ანუ - ბოროტების წინააღმდეგ სიტუაციური მოკავშირეები ხდებიან.
ჰოდა, სად გადის ზღვარი სამთავრობო მედიისთვის ხელისუფლების მხარდაჭერასა და რუსულ პროპაგანდას შორის? ვფიქრობ, რაც უნდა მიუღებელი იყოს მათთვის ჩემი, ან სხვა მაყურებლების კრიტიკული მიდგომა მათი საქმიანობის ამ ნაწილის მიმართ, სულ მცირე, ამ კითხვამ უნდა დააფიქროს ამ არხების ინტელექტუალური რესურსი და კი, არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ სამთავრობო არხები ბევრ გონიერ, კარგი შემოქმედებითი უნარებისა და შესაძლებლობების ადამიანსაც აერთიანებს.
დასავლეთი ის სოციოპოლიტიკური სივრცეა, რომლისკენაც ჩვენი საზოგადოება
მიისწრაფვის. ასევე, დასავლეთში მიღებული გადაწყვეტილებები ძალიან დიდ
გავლენას ახდენს ჩვენი ქვეყნის პოლიტიკურ და ეკონომიკურ
განვითარებაზე. ამ ყველაფრის გათვალისწინებით, საქართველოსთვის
კრიტიკულად მნიშვნელოვანია ევროპასა და ამერიკაში მიმდინარე
მოვლენების ადეკვატურად აღქმა.
თუმცა სამწუხაროდ, დასავლეთის სწორად აღქმაში ზოგჯერ ჩვენში ღრმად გამჯდარი კომპლექსები გვიშლის ხელს. ქართული მეინსტრიმული მედიისა და ზოგადად, საზოგადოების დამოკიდებულება ევროპისა და ამერიკის მიმართ ორ ურთიერთსაწინააღმდეგო ტენდენციაც შეგვიძლია დავყოთ. მიუხედავად იმისა, რომ ეს ტენდენციები ერთმანეთთან წინააღმდეგობაში მოდიან, ორივე მათგან თანაბრად კონტრპროდუქტიულია. ქვემოთ თითოეულ მათგანს ცალ-ცალკე განვიხილავ.
პირველი ტენდენცია, რომელიც ერთი შეხედვით, მეორეზე უფრო დომინანტურია, არის დასავლეთში მიმდინარე მოვლენების განხილვა ნაციონალისტური პრიზმიდან. ეს გულისხმობს საქართველოში აქტუალური პრობლემებისა და პოლიტიკური დაყოფების მთელ მსოფლიოზე და განსაკუთრებით, დასავლეთზე განვრცობას. ამ მავნე პრაქტიკას, განსაკუთრებით, დომინანტური ქართული პოლიტიკური პარტიები მისდევენ და მათი გავლენით, მედიისა და საზოგადოების ნაწილიც ადგილობრივი შავ-თეთრი პოლიტიკური დიქოტომიებით აღიქვამს დასავლურ პოლიტიკას.
ზემოთაღნიშნული მსოფლმხედველობის ერთი მაგალითია დასავლეთში მიმდინარე მოვლენების „ნაცებისა“ და „ქოცების“ მოკავშირეების დაპირისპირებად აღქმა. ალბათ ზედმეტია იმის ახსნა, რომ დასავლურ პოლიტიკურ დებატებში საქართველოს და ქართული პოლიტიკური პარტიების საქმიანობას ცენტრალური ადგილი, ძირითადად, არ უკავიათ. ამასთანავე დემოკრატიული დასავლური ქვეყნების პოლიტიკა ხშირ შემთხვევაში რთული და მრავალშრიანია, ვინაიდან ის სხვადასხვა ინტერესთა ჯგუფების დაპირისპირებას მოიცავს.
უფრო მეტიც, ბოლო დრომდე დასავლურ პოლიტიკურ დებატებში არც რუსეთთან დაპირისპირება იყო მთავარი პოლიტიკური თემა. მართალია, რუსეთის უკრაინაში შეჭრის შემდეგ, ამ მხრივ ვითარება ცალსახად შეიცვალა, თუმცა არ უნდა წარმოვიდგინოთ ისე, რომ დასავლეთის წამყვან ქვეყნებში - ისე, როგორც საქართველოში, ნებისმიერი არჩევნების ცენტრალური თემა ეს არის.
საქართველო არის ქვეყანა, რომლის 20% მიტაცებული აქვს რუსეთს და, რომელიც მუდმივად განიცდის მცოცავი თუ სრულმასშტაბიანი ოკუპაციის საფრთხეს. ამის გათვალისწინებით, ბუნებრივია, რომ საქართველოში ცენტრალური პოლიტიკური საკითხი რუსული იმპერიალიზმის შეჩერებაა. თუმცა როგორც ზემოთ აღვნიშნე, ანალოგიური მოლოდინი ვერ გვექნება დასავლეთის ქვეყნებთან მიმართებაში. მაგალითად, საფრანგეთის ბოლო საპრეზიდენტო არჩევნებში რუსეთი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი თემა იყო, მაგრამ არა ერთადერთი. საფრანგეთის პრეზიდენტობის კანდიდატებმა, ლე პენმა და მაკრონმა, რუსული იმპერალიზმის გარდა, ბევრი სხვა საკითხი განიხილეს - მათ შორის, ეკოლოგია, იმიგრაცია, სოციალური დახმარებები, ევროკავშირის წევრობა და ა.შ.
ნაციონალისტური პრიზმა მკვეთრად ამახინჯებს ჩვენ მიერ დასავლეთის აღქმას. იმის გამო, რომ ვერ ვიგებთ, თუ სინამდვილეში, რით აიხსნება კონკრეტული მოვლენები, არასწორ მოლოდინებს ვიქმნით ამა თუ იმ საკითხის შესახებ და შემდეგ არასწორ ნაბიჯებსაც ვდგამთ. იმისთვის, რომ მავნე შედეგები თავიდან ავიცილოთ, გვჭირდება ჩვენ გარშემო არსებული სამყაროს და განსაკუთრებით, დასავლეთის უკეთ გაცნობა და სხვა სოციოკულტურულ და პოლიტიკურ სივრცეებში მიმდინარე მოვლენების კონტექსტუალური აღქმა.
ამავე დროს, არსებობს საპირისპირო ტენდენციაც, რომელიც ნაციონალისტურ მიდგომაზე არანაკლებ საზიანოა. კერძოდ, ვგულისხმობ ჩვენი საზოგადოებისა და მედიის ნაწილისთვის დამახასიათებელ ერთგვარ (კვაზი)კოლონიალისტურ მიდგომას დასავლური ქვეყნების მიმართ. დასავლეთში ბევრ სოციალურ, შიდა პოლიტიკურ და საგარეო პოლიტიკურ თემაზე არ არსებობს ერთიანი შეთანხმებული აზრი. ამის მიუხედავად, ჩვენი საზოგადოების ერთ ნაწილში მაინც არსებობს ერთიანი, მონოლითური „წმინდა“ დასავლეთის ხატი.
ამ ხატის არსებობა საზიანოა, ვინაიდან ის უაზრობისკენ და ზოგჯერ, საკუთარი ინტერესების უგულებელყოფისკენ გვიბიძგებს. ზოგიერთ შემთხვევაში, დასავლეთის გარკვეული ქვეყნები ან ცალკეული პოლიტიკოსები ცდებიან და ამ შეცდომებზე მითითება აუცილებელია. მაგალითად, ბოლო დროს, ბევრს აკრიტიკებდნენ გერმანიისა და საფრანგეთის პოზიციებს რუსეთთან მიმართებაში. ამ ქვეყნებმა თავიანთი პოზიციების სიმცდარე, გარკვეულწილად, თავადაც აღიარეს და ახლა, ნაწილობრივ მაინც, ცდილობენ, რომ თავიანთი საგარეო პოლიტიკა ახალ რელსებზე გადააწყონ. დასავლეთის მონოლითურ, შეუმცდარ და საკრალურ ერთობად აღქმა მსგავსი ჩავარდნების შემჩნევასა და მათზე მითითებაში ხელს შეგვიშლის. ეს კი, საბოლოოდ, ჩვენი ინტერესებისთვის დამაზიანებელი იქნება.
იმისათვის, რომ დასავლეთში მიმდინარე მოვლენები გავიაზროთ, არ არის საჭირო არც საკუთარი კონტექსტის დასავლურ სოციოკულტურულ სივრცეზე ხელაღებით განვრცობა და არც ამ სოციოკულტურული სივრცის ირაციონალური „გაფეტიშება“. ორივე შემთხვევაში თავს ამოვყოფთ მცდარ და ზოგჯერ კომიკურ სიტუაციაში (აქ უკვე არა ერთხელ ამოგვიყვია ისედაც თავი). ამ ბალანსის დაცვა, ასევე, აუცილებელია იმისთვისაც, რომ დასავლეთმა მიგვიღოს, როგორც თანასწორი პარტნიორი, რომელიც თავის წვლილს შეიტანს დიდებული ცივილიზაციის განვითარებაში.
თუმცა სამწუხაროდ, დასავლეთის სწორად აღქმაში ზოგჯერ ჩვენში ღრმად გამჯდარი კომპლექსები გვიშლის ხელს. ქართული მეინსტრიმული მედიისა და ზოგადად, საზოგადოების დამოკიდებულება ევროპისა და ამერიკის მიმართ ორ ურთიერთსაწინააღმდეგო ტენდენციაც შეგვიძლია დავყოთ. მიუხედავად იმისა, რომ ეს ტენდენციები ერთმანეთთან წინააღმდეგობაში მოდიან, ორივე მათგან თანაბრად კონტრპროდუქტიულია. ქვემოთ თითოეულ მათგანს ცალ-ცალკე განვიხილავ.
პირველი ტენდენცია, რომელიც ერთი შეხედვით, მეორეზე უფრო დომინანტურია, არის დასავლეთში მიმდინარე მოვლენების განხილვა ნაციონალისტური პრიზმიდან. ეს გულისხმობს საქართველოში აქტუალური პრობლემებისა და პოლიტიკური დაყოფების მთელ მსოფლიოზე და განსაკუთრებით, დასავლეთზე განვრცობას. ამ მავნე პრაქტიკას, განსაკუთრებით, დომინანტური ქართული პოლიტიკური პარტიები მისდევენ და მათი გავლენით, მედიისა და საზოგადოების ნაწილიც ადგილობრივი შავ-თეთრი პოლიტიკური დიქოტომიებით აღიქვამს დასავლურ პოლიტიკას.
ზემოთაღნიშნული მსოფლმხედველობის ერთი მაგალითია დასავლეთში მიმდინარე მოვლენების „ნაცებისა“ და „ქოცების“ მოკავშირეების დაპირისპირებად აღქმა. ალბათ ზედმეტია იმის ახსნა, რომ დასავლურ პოლიტიკურ დებატებში საქართველოს და ქართული პოლიტიკური პარტიების საქმიანობას ცენტრალური ადგილი, ძირითადად, არ უკავიათ. ამასთანავე დემოკრატიული დასავლური ქვეყნების პოლიტიკა ხშირ შემთხვევაში რთული და მრავალშრიანია, ვინაიდან ის სხვადასხვა ინტერესთა ჯგუფების დაპირისპირებას მოიცავს.
უფრო მეტიც, ბოლო დრომდე დასავლურ პოლიტიკურ დებატებში არც რუსეთთან დაპირისპირება იყო მთავარი პოლიტიკური თემა. მართალია, რუსეთის უკრაინაში შეჭრის შემდეგ, ამ მხრივ ვითარება ცალსახად შეიცვალა, თუმცა არ უნდა წარმოვიდგინოთ ისე, რომ დასავლეთის წამყვან ქვეყნებში - ისე, როგორც საქართველოში, ნებისმიერი არჩევნების ცენტრალური თემა ეს არის.
საქართველო არის ქვეყანა, რომლის 20% მიტაცებული აქვს რუსეთს და, რომელიც მუდმივად განიცდის მცოცავი თუ სრულმასშტაბიანი ოკუპაციის საფრთხეს. ამის გათვალისწინებით, ბუნებრივია, რომ საქართველოში ცენტრალური პოლიტიკური საკითხი რუსული იმპერიალიზმის შეჩერებაა. თუმცა როგორც ზემოთ აღვნიშნე, ანალოგიური მოლოდინი ვერ გვექნება დასავლეთის ქვეყნებთან მიმართებაში. მაგალითად, საფრანგეთის ბოლო საპრეზიდენტო არჩევნებში რუსეთი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი თემა იყო, მაგრამ არა ერთადერთი. საფრანგეთის პრეზიდენტობის კანდიდატებმა, ლე პენმა და მაკრონმა, რუსული იმპერალიზმის გარდა, ბევრი სხვა საკითხი განიხილეს - მათ შორის, ეკოლოგია, იმიგრაცია, სოციალური დახმარებები, ევროკავშირის წევრობა და ა.შ.
ნაციონალისტური პრიზმა მკვეთრად ამახინჯებს ჩვენ მიერ დასავლეთის აღქმას. იმის გამო, რომ ვერ ვიგებთ, თუ სინამდვილეში, რით აიხსნება კონკრეტული მოვლენები, არასწორ მოლოდინებს ვიქმნით ამა თუ იმ საკითხის შესახებ და შემდეგ არასწორ ნაბიჯებსაც ვდგამთ. იმისთვის, რომ მავნე შედეგები თავიდან ავიცილოთ, გვჭირდება ჩვენ გარშემო არსებული სამყაროს და განსაკუთრებით, დასავლეთის უკეთ გაცნობა და სხვა სოციოკულტურულ და პოლიტიკურ სივრცეებში მიმდინარე მოვლენების კონტექსტუალური აღქმა.
ამავე დროს, არსებობს საპირისპირო ტენდენციაც, რომელიც ნაციონალისტურ მიდგომაზე არანაკლებ საზიანოა. კერძოდ, ვგულისხმობ ჩვენი საზოგადოებისა და მედიის ნაწილისთვის დამახასიათებელ ერთგვარ (კვაზი)კოლონიალისტურ მიდგომას დასავლური ქვეყნების მიმართ. დასავლეთში ბევრ სოციალურ, შიდა პოლიტიკურ და საგარეო პოლიტიკურ თემაზე არ არსებობს ერთიანი შეთანხმებული აზრი. ამის მიუხედავად, ჩვენი საზოგადოების ერთ ნაწილში მაინც არსებობს ერთიანი, მონოლითური „წმინდა“ დასავლეთის ხატი.
ამ ხატის არსებობა საზიანოა, ვინაიდან ის უაზრობისკენ და ზოგჯერ, საკუთარი ინტერესების უგულებელყოფისკენ გვიბიძგებს. ზოგიერთ შემთხვევაში, დასავლეთის გარკვეული ქვეყნები ან ცალკეული პოლიტიკოსები ცდებიან და ამ შეცდომებზე მითითება აუცილებელია. მაგალითად, ბოლო დროს, ბევრს აკრიტიკებდნენ გერმანიისა და საფრანგეთის პოზიციებს რუსეთთან მიმართებაში. ამ ქვეყნებმა თავიანთი პოზიციების სიმცდარე, გარკვეულწილად, თავადაც აღიარეს და ახლა, ნაწილობრივ მაინც, ცდილობენ, რომ თავიანთი საგარეო პოლიტიკა ახალ რელსებზე გადააწყონ. დასავლეთის მონოლითურ, შეუმცდარ და საკრალურ ერთობად აღქმა მსგავსი ჩავარდნების შემჩნევასა და მათზე მითითებაში ხელს შეგვიშლის. ეს კი, საბოლოოდ, ჩვენი ინტერესებისთვის დამაზიანებელი იქნება.
იმისათვის, რომ დასავლეთში მიმდინარე მოვლენები გავიაზროთ, არ არის საჭირო არც საკუთარი კონტექსტის დასავლურ სოციოკულტურულ სივრცეზე ხელაღებით განვრცობა და არც ამ სოციოკულტურული სივრცის ირაციონალური „გაფეტიშება“. ორივე შემთხვევაში თავს ამოვყოფთ მცდარ და ზოგჯერ კომიკურ სიტუაციაში (აქ უკვე არა ერთხელ ამოგვიყვია ისედაც თავი). ამ ბალანსის დაცვა, ასევე, აუცილებელია იმისთვისაც, რომ დასავლეთმა მიგვიღოს, როგორც თანასწორი პარტნიორი, რომელიც თავის წვლილს შეიტანს დიდებული ცივილიზაციის განვითარებაში.
