„დემოკრატიის კვლევის ინსტიტუტმა“ სოციალურ და ონლაინ მედიაში
ანტიგენდერული მოძრაობის ძირითად აქტორებზე 18-თვიანი
დაკვირვების შედეგები
გამოაქვეყნა.კვლევა „ანტიგენდერული
რიტორიკა და გენდერული სტერეოტიპები სოციალურ მედიაში“ აჩვენებს, რომ
საქართველოში ანტიგენდერული დისკურსის ძირითად აქტორებად
„ქართული ოცნების“, მისი სატელიტი პოლიტიკური ძალების, ღიად
პროსახელისუფლებო მედია პლატფორმებისა და ულტრამემარჯვენე ჯგუფების
წარმომადგენლები გვევლინებიან.
ანგარიშში მიმოხილულია:
კვლევის დასკვნით ნაწილში მოცემულია საანგარიშო პერიოდში გამოკვეთილი ძირითადი მიგნებები და შესაბამისი რეკომენდაციები.
ანგარიშის შესახებ ვრცლად DRI-ის დირექტორი, თამარ
ხიდაშელი
„საქართველო: ადამიანის უფლებები რუსული კანონის პირისპირ“ -
„ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციამ“
სპეციალური ანგარიში გამოაქვეყნა,სადაც ის
ძალადობრივი მეთოდებია მიმოხილული, რომელთა მეშვეობითაც ხელისუფლება
სამოქალაქო სივრცის შევიწროებას ცდილობს.
ანგარიშის თანახმად, კანონპროექტის ინიციირებიდან მის მიღებამდე, 2 თვის განმავლობაში ადამიანის შემდეგი უფლებები დაირღვა:
ორგანიზაციის ანგარიშში მიმოხილულია მოქალაქეების
წინააღმდეგ გამოყენებული რეპრესიების სხვა მეთოდებიც: სატელეფონო
მუქარები, კერძო საკუთრების დაზიანების ფაქტები, ზეწოლა დასაქმებულ
პირებზე და სხვ.
გამოხატვის თავისუფლება
"ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის" ანგარიშის მიხედვით, მედიის წარმომადგენელთა გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვისა და უსაფრთხოებასთან დაკავშირებით წინა წლებში დაწყებული ტენდენცია რუსული კანონის ინიციირების შემდეგ საგრძნობლად გაუარესდა.
"კიდევ უფრო გახშირდა ჟურნალისტების პროფესიულ საქმიანობაში უკანონო ჩარევისა და ხელშეშლის შემთხვევები. სპეციალური საგამოძიებო სამსახურის მიერ ამასთან დაკავშირებით წარმოებული გამოძიება მნიშვნელოვანი გამოწვევებით ხასიათდება", - ვკითხულობთ ანგარიშში.
მედიააკრედიტაციის წესების გამოყენება
ორგანიზაციის შეფასებით, მედიის წარმომადგენლების აკრედიტაციის წესის გამოყენების მანკიერი პრაქტიკა გაგრძელდა და წინა წლის მსგავსად, პარლამენტში რუსული კანონის განხილვის საკომიტეტო და პლენარულ სხდომებზე შესვლა ონლაინ და ბეჭდური მედიის, ასევე რადიოს აკრედიტებულ ჟურნალისტებს კვლავ შეეზღუდათ.
2024 წლის 8 აპრილს საკანონმდებლო ორგანოში მუშაობის შესაძლებლობა მხოლოდ რამდენიმე ტელევიზიის ჟურნალისტს მიეცა.
14 აპრილს კი, პარლამენტის თავმჯდომარემ ე.წ. „ყვითელი დონე” აამოქმედა და ონლაინ მედიის აკრედიტებულ ჟურნალისტებს საქართველოს პარლამენტში შესვლა შეუზღუდა.
ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელშეშლის ფაქტები
Საიას ანგარიშის თანახმად, კანონის ინიციირების შემდგომ
საპროტესტო აქციებზე ჟურნალისტების წინააღმდეგ ძალადობისა და
საქმიანობაში ხელშეშლის ფაქტები გამოვლინდა.
"ქვემოთ მოცემული შემთხვევები არის ბოლო წლების განმავლობაში
დაწყებული ტენდენციის ნაწილი, რა დროსაც მნიშვნელოვნად გაუარესდა
საქართველოში მედიაგარემო და კიდევ უფრო გახშირდა ჟურნალისტებზე
სიტყვიერი და ფიზიკური თავდასხმის, მათ პროფესიულ საქმიანობაში
უკანონო ჩარევის ფაქტები. აღნიშნულს პირდაპირ ახალისებს სპეციალური
საგამოძიებო სამსახურის უმოქმედობა ან არაჯეროვანი მოქმედება ასეთი
შემთხვევების ეფექტიანი გამოძიების კუთხით", - ვკითხულობთ
ანგარიშში.
"ტვ პირველის" ინფორმაციით, თბილისის მერის ადვოკატმა, დიმიტრი
გაბუნიამ ტელეკომპანიის წინააღმდეგ წარმოებულ საქმეზე აღსრულების
ეროვნულ ბიუროს მიმართა და სასამართლოს გადაწყვეტილების აღსრულებას
მოითხოვს.
2022 წლის ნოემბერში სასამართლომ „ტვ პირველის“ წამყვანს, მაია მამულაშვილს ინფორმაციის საჯაროდ უარყოფა და კახი კალაძისთვის 15 ათასი ლარის გადახდა დააკისირა. თბილისის მერი წამყვანს პირდაპირ ეთერში ნათქვამი ფრაზის გამო ედავებოდა.
"დღეს ჩვენ დავიწყეთ ამ კანონიერ ძალაში შესული გადაწყვეტილების აღსრულება. ალბათ, ხვალ ან ზეგ გაეგზავნება მეორე მხარეს ოფიციალური მოთხოვნა და ისინი ვალდებულები არიან, მოცემული გადაწყვეტილება შეასრულონ. გადაწყვეტილების შეუსრულებლობა მოქმედი კანონმდებლობით არის გათვალისწინებული, რაც გულისხმობს სისხლის სამართლებრივ პასუხისმგებლობას…
ჩვენ ამ თანხას ვითხოვთ და იმედია, იძულებითი აღსრულება არ დაგვჭირდება. თუმცა, იმ შემთხვევაში, თუ ეს თანხა არ იქნება გადახდილი, ბუნებრივია, დაიწყება იძულებითი აღსრულება, სააღსრულებო წარმოებათა შესახებ კანონით უძრავ-მოძრავი ქონება, მათ შორის საბანკო ანგარიშები დაყადაღება. შემდეგი ნაბიჯი იქნება ქონების დაყადაღება და თუ არ აღსრულდა სასამართლოს გადაწყვეტილება, არ არის გამორიცხული, ხელმძღვანელი პირის მიმართ დაიწყოს სისხლის სამართლებრივი დევნა, რაც არის გათვალისწინებული სააღსრულებო კანონით", - დიმიტრი გაბუნიას ამ კომენტარს "ტვ პირველი" ავრცელებს.
"ტელეკომპანია პირველის" საინფორმაციო სამსახურის უფროსის, ნოდარ მელაძის განცხადებით, ისინი მოლოდინის რეჟიმში არიან.
"ველით თბილისის მერის, კახი კალაძის მოთხოვნის საფუძველზე, ტელევიზიის ანგარიშების და ქონების დაყადაღებას.
აღსრულების მოთხოვნის საფუძველია, აშშ მიერ კორუფციის ბრალდებით სანქცირებული კლანის კონტროლის ქვეშ მყოფი, სასამართლოს შარშანდელი გადაწყვეტილება - "მამულაშვილის ქეისი".
რატომ გაახსენდა კალაძეს ეს ქეისი ახლა? ხვალ
შაბათის ეთერში გადის რეპორტაჟი კალაძის დაუდეკლარირებელ ქონებაზე,
რომლის ღირებულებაც ასობით ათასი ლარია. არსებობს მტკიცებულებები, რომ
ეს ქონება მისი განკარგვის ქვეშ არის, თუმცა, დეკლარაციაში არ წერია.
კითხვა გავაგზავნეთ მერთან, გვიპასუხეს, რომ არ უნდა დაგვავიწყდეს
საქმე, რომელიც "წავაგეთ". დღეს შევიდა აღსრულების მოთხოვნა.
რა შეიძლება მოხდეს? თუ ტელევიზიას არ ექნება სახსრები გადაიხადოს
ეს ფული, აღსრულების ბიუროს შეეძლება შემოვიდეს და ამოიღოს ტელევიზიის
ქონება. მაგალითად, მიკროფონი, კამერა, სკამი,
კომპიუტერი, გაიტანოს აუქციონზე, გაყიდოს და ფული კალაძეს
ჩაურიცხოს", - წერს მელაძე ფეისბუკის საკუთარ გვერდზე.
სპეციალურმა საგამოძიებო სამსახურმა „მთავარი არხის“
ჟურნალისტსა და ოპერატორზე ძალადობის ფაქტზე ორი პირი
დააკავა.
"ჩატარებული გამოძიებით დადგინდა, რომ 2024 წლის 25 ივლისს, დილის საათებში ტელეკომპანია „მთავარი არხის“ ჟურნალისტი ვლადიმერ მენაბდე და ოპერატორი მანუჩარ მჟავანაძე ლანჩხუთის მუნიციპალიტეტ სოფელ სუფსაში, ჟურნალისტურ საქმიანობას ახორციელებდნენ, რეპორტაჟზე მუშაობის დროს, ბრალდებულმა ვ.ი-მ, მათ მიაყენა სიტყვიერი და ფიზიკური შეურაცხყოფა. ამავე დროს ჟურნალისტს ფიზიკური შეურაცხყოფა მიაყენა ვ.ი-ს ძმამ ა.ი-მ, რომელმაც რამდენჯერმე დაარტყა მუშტი თავისა და სახის არეში, რის შედეგადაც ვლადიმერ მენაბდემ განიცადა ფიზიკური ტკივილი და მიიღო დაზიანება ტუჩის არეში. ა.ი-მ ასევე დააზიანა ტელეკომპანია „მთავარი არხის“ ვიდეო კამერა და სიტყვიერი შეურაცხყოფა მიაყენა ჟურნალისტსა და ოპერატორს.
სპეციალური საგამოძიებო სამსახურის თანამშრომლებმა, 2024
წლის 26 ივლისს, სოფელ სუფსაში მცხოვრები მოქალაქეები ვ.ი. და ა.ი.
,სისხლის სამართლის კოდექსის 156-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „ა“
ქვეპუნქტით გათვალისწინებული დანაშაულისთვის დააკავეს, რაც გულისხმობს
ადამიანის დევნას მის პროფესიულ მოღვაწეობასთან დაკავშირებით.
დანაშაული სამ წლამდე თავისუფლების აღკვეთას ითვალისწინებს", -
ნათქვამია სპეციალური საგამოძიებო სამსახურის განცხადებაში.
ასევე ნახეთ "გურიის ბიუროს ჟურნალისტს და ოპერატორს თავს დაესხნენ", - "მთავარი არხი"
გადაცემა "აკუსტიკის" წამყვანის მებო ნუცუბიძის განცხადებით, ის და
მისი თანაწამყვანი, მაკო მჭედლიშვილი "საზოგადოებრივი მაუწყებლიდან"
გაათავისუფლეს.
როგორც ნუცუბიძე სოციალურ ქსელში წერს, ახალი სეზონიდან გადაცემას ახალი წამყვანები ეყოლება.
"9 ივნისს, მაკომ და მე მაყურებელს მადლობა გადავუხადეთ, მომავალ სეზონამდე დავემშვიდობეთ და დავპირდით, რომ კიდევ უფრო მეტი სიახლითა და საინტერესო ამბებით დავუბრუნდებოდით.
სამწუხაროდ, ვერც მაკო და ვერც მე პირველი არხის ეთერში ამ დანაპირებს ვეღარ შევასრულებთ.
გუშინ, ჩვენთვის აბსოლუტურად მოულოდნელად დასრულდა ჩვენი აკუსტიკური მოგზაურობა.
ასე გადაწყდა - ახალი სეზონიდან გადაცემას ახალი წამყვანები ეყოლება.
მადლობა ყველას, ვინც ამდენი წელი უყურებს და უსმენს აკუსტიკას. გვიხარია, რომ 6 წლის განმავლობაში თქვენთან ერთად ვქმნიდით ამ პროექტს.
ჩემი პირადი მადლობა თითოეულ მუსიკოსს, ვის გარეშეც აკუსტიკა ვერ იქნებოდა ასეთი კარგი და საინტერესო.
და მადლობა მაკოს: მის გვერდით, ამ 6 წლის განმავლობაში, უკეთეს ადამიანად და უკეთეს პროფესიონალად ვიქეცი.
მხოლოდ იმას გეტყვით, რომ დანაპირებს მაინც შევასრულებთ და ძალიან მალე ისევ შევხვდებით სხვა სივრცეში, სხვა პლატფორმაზე და სხვა სახელით.
და კიდევ უფრო საინტერესო და მრავალფეროვანი სიახლეებით. დროებით".
"მედიაჩეკერი" "საზოგადოებრივ მაუწყებელთან" დაკავშირებასაც ცდილობს. პასუხის მიღების შემთხვევაში მასალა შესაბამისად განახლდება.
კი მაგრამ, რას აკეთებდნენ 2012 წლამდე? უკვე მესამედ კითხულობს
“ექსპერტი” და თვალებს უბრიალებს კამერის ობიექტივს, ანუ მიმართავს
მაყურებელს. მესამედ - ამ გადაცემაში, თორემ ისე, 12 წელია კითხულობს,
რას აკეთებდნენ ხელისუფლებით უკმაყოფილოები 2012 წლამდე, ამაში
უღიმღამო ხელფასსაც იღებს. ამ კითხვაზე ერთხელაც ძალიან სასაცილო
პასუხი მოვისმინეთ (“სკანდალური” როგორც შეაფასა მედიამ), თუმცა, ნატა
ფერაძის მოულოდნელი პასუხი აბა, როგორღა გადააფიქრებინებდა
სახელისუფლებო ექსპერტს, ვისაც, სხვათა შორის, ერთი დღე არ სჭერია
ხელში საპროტესტო ტრანსპარანტი - არ დაესვა ეს სულელური
კითხვა.
მე 2012 წლამდე კულტურის ჟურნალისტი ვიყავი. ჰოდა, ამას წინათ, მოხდა ასეთი რამ: ჩემი კრიტიკული სტატუსებით გაღიზიანებულმა ჟურნალისტმა, ისეთი არხისა, რომელსაც წინ აუცილებლად ჩაუდგამენ ხოლმე სიტყვას “სამთავრობო”, ცხარე და დაუნდობელი კამათის დროს, ირონიულად მომაძახა: რაც თავი მახსოვს, შენ სულ პეპლებზე წერდი და გვიან ხომ არ დაინტერესდი პოლიტიკითო?
“პეპლებში” გულისხმობდა ჩემს იმ სიუჟეტებს, რომელსაც მე ვამზადებდი ახალი ამბების კულტურის რედაქციისთვის. ხოლო მისი წამოძახილი ნიშნავდა იმას, რომ საკმარისად ბევრი დრო დავხარჯე კულტურის განყოფილებაში იმისათვის, რომ პოლიტიკურ ტოქშოუებში “გუშინ” გადმობარგებულს, ენა ასე თამამად ამომეღო და უფრო მეტიც, არგუმენტები მქონოდა. ეს წამოძახილი გამოხატავდა ასევე იმ ქედმაღლობას, რომელსაც სულ ვგრძნობდი ახალი ამბების ჟურნალისტებისგან, სიახლეებში გარეული, ექსკლუზივების მაძიებელი, საქმეში ჩაფლული, ნერვებმოშლილი, პროდიუსერებისგან შეურაცხყოფილი და მაინც, ამაყი კორესპონდენტებისგან. მათ ჭიპი მოიჭრეს მინისტრების, დეპუტატებისა და აქტივისტების დევნაში, მათ მიკროფონებს ვინ არ ჩაუწერიათ, მათ მხრებზე გადაიარა უახლესი ისტორიის ყველაზე მნიშვნელოვანმა თუ უმნიშვნელო ამბებმა და ვიღაც პეპლების მადევარმა, გუშინ მოსულმა, საიდან იცის ახლა ეს კანონი რუსულია თუ ამერიკული?
მართლაც ასე იყო. მე ვაკეთებდი სიუჟეტებს კულტურაზე, არათუ 2012 წლამდე, მთლად უარესი, 2020 წლამდე და მაშინაც კი, როცა ქვეყანაში მოქალაქეებს უსამართლოდ აკავებდნენ, უკარგავდნენ ამ ქვეყანაში ცხოვრების ხალისს, აშენებდნენ სკოლებს, ხიდებს და გზებს, პეპლების დევნა რჩებოდა ჩემს შეუცვლელ საქმიანობად. ყველაზე მწვავე და დრამატულ დღეებშიც კი, მე ჩემს საქმეს ვაკეთებდი, ანუ ძალიან ფრთხილად, ზრდილობიანად და აკურატულად ვთხოვდი უხასიათო ინტელიგენციის რომელიღაც წარმომადგებელს, დამსახურებულ მსახიობსა თუ ჩინიან რეჟისორს, მხატვარსა თუ მწერალს თავისი აზრი გამოეთქვა პრემიერაზე, სპექტაკლზე, კონცერტზე, ახალ წიგნსა და გამოფენაზე, რათა შემდეგ მისი ინტერვიუ “სასტიკად და ულმობელად” დამეჭრა (როგორც ერთხელ მისაყვედურა ნანა მჭედლიძემ), 20-წამიან ნაკუწებად მექცია და ჩამესვა სიუჟეტში, რომლის ქრონომეტრაჟი არავითარ შემთხვევაში არ უნდა ყოფილიყო 2 წუთზე მეტი.
დემონსტრაციებზე ვიდექი როგორც მოქალაქე, არასდროს არ გამიცდენია ამ ქვეყნის ისტორიაში ჩატარებული არც ერთი მიტინგი, თუმცა, როგორც ჟურნალისტი - ვწერდი პეპლებზე. 7 ნოემბერს, როცა სპეცდანიშნულების რაზმის წარმომადგენლები დარბოდნენ ჩემივე ტელევიზიის დერეფნებში - ვამონტაჟებდი სიუჟეტს სპექტაკლზე, რომლის სახელს შემდეგ მთელი დღე ისტერიულად ვბუტბუტებდი დარბეულ ქუჩაში: “ღმერთო, დაგვიფარე ჩვენ და ადამიანები.” 17 მაისს, როცა მშვიდობიან ადამიანებს უსწორდებოდა ბრბო, მე ვყვებოდი, რომ გერმანიაში 14-წლიანი წარმატებული მოღვაწეობის შემდეგ, ჯგუფმა "შინ" სამშობლოში დაბრუნება გადაწყვიტა.
წლების შემდეგ, როცა პოლიტიკური ტოქშოუს ეთერში პირველი კითხვა დავსვი მოსალოდნელ საკონსტიტუციო ცვლილებებზე და არა - მარჯანიშვილის თეატრში დადგმულ ახალ სპექტაკლზე, მივხდი, რომ არ იქნებოდა მარტივი ძველი ჩვევების გადაგდება. გამუდმებით ვფიქრობდი, როგორ დამეთრგუნა ის მორიდებულობა, რომელიც ჯერ კიდევ მომყვებოდა იმ დროიდან, როცა რომელიმე სახელგანთქმულ ხელოვანს უხერხულად ვთხოვდი ძალიან, ძალიან მოკლედ ეთქვა გრძელზე გრძელი სათქმელი, “მოკლედ, თუ შეიძლება მოკლედ, სულ რამდენიმე წამი”.. მე მხოლოდ ოცი წამი მჭირდებოდა, ძვირფასი ოცი წამი, ხოლო დანარჩენი წამები, წუთები და საათებიც კი, რა დროსაც აზარტში შესული ხელოვანები პრაქტიკულად ტყუილად ლაპარაკობდნენ მგზნებარედ, თავდავიწყებით ახალ როლზე, ფილმზე, მუსიკასა თუ კონცერტზე - სამუდამოდ უნდა წამეშალა მეხსიერებიდან და ფირიდან. ყოველი გასული რეპორტაჟის შემდეგ, რეკავდა ტელეფონი და მე გულგახეთქილი, უკიდურესად შერცხვენილი, სახედამანჭული ვისმენდი ყურმილის მეორე ხაზიდან დაუსრულებელ საყვედურებს: ჩემი ლაპარაკი არ იყო, გოგონა! კი მაგრამ. პირი დავაღე თუ არა დავხურე! ამდენი რისთვის ვილაპარაკე? როგორ გაბედეთ? თუმცა, ეს საყვედურები ისეთივე ჩვეულებრივ ყოველდღიურობას წარმოადგენდა, როგორც ამ საყვედურების შემდეგ ისევ ამ ხალხთან ინტერვიუებზე მისვლა. ასე ნელ-ნელა და თანდათან საკუთარ ტყავზე ვსწავლობდი ყველაზე დიდი პერუელი მწერალისა და ჟურნალისტის სიტყვების სიმართლეს: “ჟურნალისტიკას შეუძლია მოგკლას. და არა ისე, როგორც ომები ან რევოლუციები გკლავენ, არამედ მოგკლას თავისი რუტინით, თავისი უმნიშვნელო, დაუსრულებელი გამეორებებით.”
მაშინ მე გადავრჩი. თუმცა, არ ვიცი რამდენი ხნით. წლების შემდეგ, როგორც უკვე პოლიტიკურ გადაცემის წამყვანს მირეკავენ (და ალბათ, როგორც “მანანა ჩიქობავას”) და მუმექრებიან სიცოცხლის მოსპობით. ტელეფონს ყოველთვის ვპასუხობ და როგორც ადრე ვიცოდი დანამდვილებით, რომ მირეკავდა განაწყენებული მხატვარი ან რეჟისორი, - ახლაც ზუსტად ვიცი, რომ მირეკავს პატარა ბიჭი, გახრწნილი სისტემის მიერ გაფუჭებული ვიგინდარა, რათა მითხრას ჩემთვის უკვე არაფრისმომცემი სიტყვები: “შენი დედა მო####ნ!” გინების შემდეგ ისმის ბინძური სიტყვები, ლანძღვა და მუქარა კოკისპირული, რომელსაც მე გასქელებული კანით და ოლიმპიური სიმშვიდით ვისმენ დღეს უკვე მეოთხედ.
როგორც ჩანს, ვერ გამოვდივარ “პეპლების ჟამიდან” და ვფიქრობ ჩემთვის, აი, ახლა ეს ბიჭი, უკმაყოფილო ინტელიგენციის წარმომადგენელი რომ ყოფილიყო, ალბათ, ასე მეტყოდა იგივე სათქმელს: ნუთუ არ მერიდება, რომ დღისით - დემონსტრაციებიდან, საღამოს კი - ტელევიზიიდან, სრულიად უტიფრად და ყოვლად უსამართლოდ, მთლად პირდაპირი ეთერიდან, ისე რომ ვერაფერს ამოჭრი, ვბედავ და ვლანძღავ დიდ მეცენატსა და ქველმოქმედს, კულტურის მუშაკთა მარჩენალსა და ქართული კულტურის ქომაგს. და თან, ეს იცით, რით შეიძლება დასრულდეს, გოგონა? ეს ნიშნავს უსაშველოდ ბევრ პრობლემას, აი, ღმერთმა არ ქნას, რომ სადარბაზოსთან დამხვდეს ვინმე ხელაღებული მოქალაქე და “გამალამაზოს”..
თუმცა, ტელეფონიდან სულ სხვა სიტყვები მესმის: #ექალა, გაგიხეთქავ თავს, - წიკვინებს 15 წლის ბიჭი, რომელიც რატომღაც უკიდურესად ღელავს და განერვიულებული მპირდება, რომ დუბინკას მირტყამენ თავში, სახეში, კბილებში. მესმის ყველაზე ბილწი, ყველაზე ჭუჭყიანი, უცხო და ეგზოტიკური გინება, სალანძღავი სიტყვები, რომლის არსებობის შესახებ მე აქამდე არაფერი მსმენია. უკვე ლამის ცნობისმოყვარედ ვისმენ გინების ახალ-ახალ ფორმებს და სრულებით არ ვღელავ. ან რატომ უნდა ვღელავდე? უბრალოდ მაგინებენ, გულისგასახეთქ საყვედურებს კი არ მაძლევენ შემოკლებულ ქრონომეტრაჟზე. 2-წუთიანი კოკისპირული ლანძღვის შემდეგ მეც მინდება შევაგინო და უკან ჩავაბარო ყველა ის ახალი სიტყვა, რომელიც 15 წლის გინების მასწავლებელმა მასწავლა, თუმცა, გვერდით ყურებდაცქვეტილი დედაჩემი მიზის, რომლის გასაგონად პატარა ბიჭს, თითქმის, სიყვარულით ვეუბნები: “იცით, მე დღეს უკვე დამირეკეს სამჯერ.” ვთიშავ ტელეფონს და ცნობისმოყვარე დედაჩემს ვეუბნები, რომ გული გამიწყალეს მანქანის დაზღვევის შეთავაზებებით.
ბოლო ოთხი წელიწადია, რაც მიმყავს პოლიტიკური ტოქშოუ; სხვათა შორის, როგორც კვლევები (მათ შორის, ჩემი დაკვირვება) ცხადყოფს, ამ პერიოდიდან კარგავს ხელისუფლება ამომრჩეველს. ივანიშვილი სხვადასხვა დროს სხვადასხვა მიზეზით გადაუყვარდათ და ჩემი სტუდია ხდება იმედგაცრუებული ხალხის პატარა ნავსაყუდელი, ბრაზის ამოსანთხევი, გულის მოსაფხანი ადგილი. ბოლო ოთხი წლის განმავლობაში, ჩემი გადაცემის ეთერი სულ უფრო მეტად ივსება გაბრაზებული და გულგატეხილი აქტივისტებით, დაუმორჩილებელი პოლიტიკოსებითა და ექსპერტებით, შეურაცხყოფილი მასწავლებლებითა და ექიმებით, უსამართლოდ დაკავებული ახალგაზრდების მშობლებით, ივსება მოტყუებულებით. ივანიშვილის პოლიტიკაში მომყვანებს დაუოკებელი სურვილი ამოძრავებთ იყვნენ მისი გამცილებლები. ყოფილი “მეოცნეები” ერთი მეორეს მიყოლებით იმეორებენ, რომ უკრაინის ომმა ხელისუფლებაში მოსული ძალა საბოლოოოდ, გადააქცია რუსულ ხელისუფლებად. მოდიან ისინიც, ვინც არასდროს ყოფილა ბიძინა ივანიშვილის მხარდამჭერი, ვისაც უყურადღებოდ არ დარჩენიათ 2012 წლის 30 აგვისტოს ჩრდილიდან გამოსული მეცენატის მიერ ნასროლი პატარა ციტატა, ლაფანყურის სპეცოპერაციიდან მესამე დღეს, როცა მან პოლიციის დაღუპულ მაიორს, არჩილ ჩოხელსა და კაპიტან სოლომონ წიკლაურს “ჩვენი მხარდამჭერები” უწოდა, და აღნიშნა, რომ დასანანია მათი დაღუპვა, რადგან ისინი მისი დაცვის ბიჭებთან მეგობრობდნენ. მაშინ საზოგადოება ჯერ კიდევ ვერც იფიქრებდა, რომ ამ საზარელი სამძიმარიდან რამდენიმე თვეში ივანიშვილი ტრიუმფით მოვიდოდა მთავრობაში, “დაცვის ბიჭებს” ქვეყანაში ყველაზე საპასუხისმგებლო თანამდებობებს დაუნაწილებდა და მომდევნო 12 წელი პოლიტიკური ნიშნით გარდაცვლილების გადარჩევა გახდებოდა "ქართული ოცნების" გენერალური და ყველაზე ამაზრზენი ხაზი.
ჩემი სტუდია კი ისევ ივსება ახალ-ახალი ხალხით, გაბრაზებულებით, მოტყუებულებით, იმედგაცრუებულებით. ბატონი ბიძინათი ერთ დროს აღტაცებულებით, რომლებიც ახლა რუსეთის მონას, პუტინის კაცს, კორუმპირებულსა და ბოროტს უწოდებენ ოლიგარქს. რას არ გაიგონებ მათგან და მაინც, ყველაზე ზუსტ მეტსახელს ამერიკელი კონგრესმენისგან ვისმენთ: “უხეირო დიქტატორი”. კეთდება განცხადებები, რომელიც გაცდა შეშფოთებებს, ამერიკაში, ევროპასა და დიდ ბრიტანეთში და სულ ცოტა დრო გვაშორებს იმ ნაბიჯისგან, როცა კონგრესისა თუ სენატის რომელიმე მოსმენაზე, ქართველ ოლიგარქს პირდაპირ უწოდებენ VIRESHMAKA-ს, ასე პირდაპირ, თარგმანის გარეშე, როგორც დაარქვეს ხალხის მხარდამჭერ აქტს MEGOBARI.
სტუდია კი ისევ ივსება “გაბრაზებულების” ახალი პარტიით. აქაა ყველა, ძველი გვარდია, ახალი ტალღა, შემდეგ შეერთებულები, სხვადასხვა მიზეზით წამოსულები, განდგომილები. განა მარტო პოლიტიკოსები? ყურადღებით ვუსმენ ღამის ეთერში აქვითინებულ გარემოვაჭრე ქალს, რომელიც ტირილით ყვება, როგორ შეპირდნენ 2012 წელს არათუ მისი ფარდულის შენარჩუნებას, არამედ - უკეთეს ცხოვრებას. ჰყვება, როგორ მოატყუეს, როგორ მოდიან ინსპექტორები მასთან ყოველ დღე და სიმწრით ნაყიდ საქონელს ძირს უყრიან, ეტლს წაუქცევენ, ცრემლებამდე მიჰყავთ. ქალი მიდის და მე ვკითხულობ ტექსტს სუფლიორიდან: 5 მილიონი უნდა ჰქონოდა თითო სოფელს, სანაცვლოდ მივიღეთ სახელმწიფო, სადაც ინსპექტორი წიხლით დასდევს ატირებულ პენსიონერს. ივანიშვილი კი კვარტალში ერთხელ გამოჩნდება იმისთვის, რომ მშიერ მოხუცებს ეწუწუნოს იმ მილიონებზე, რომელსაც შვეიცარული ბანკი ართმევს. სტუმრები ამ ამბის განხილვას იწყებენ. მიშას დროს გარემოვაჭრეებს უარესად ექცეოდნენ - ყვირის ერთი სტუმარი, რომლის გაჩერებას მიშისტი პოლიტიკოსი ამაოდ ცდილობს. დებატია, რომლის ბოლოს ყველას ისევ ახსენდება უხეირო დიქტატორი, მუნჯი სცენა, კამათი წყდება და იქვე ყველა ერთხმად თანხმდება, რომ ივანიშვილის შეუცვლელობის საიდუმლო სწორედ, მის “უხეირობაშია”.
29 აპრილს მე ისევ სტუდიიდან ვუსმენ ბიძინა ივანიშვილს. ის გამოდის და სასტიკი შურისძიებით ემუქრება ოპოზიციას. ჩვენ წინაშე დგას დიქტატორი, რომელიც არჩევნებამდე რამდენიმე თვით ადრე გვპირდება ცივილური მსოფლიოსგან საქართველოს იზოლაციას, შუღლსა და ღვარძლს. ამ კაცს უსმენენ ემიგრანტებიც. იცით, როგორია ემიგრანტების ერთი ჩვეულებრივი დღე? მე ასე წარმოვიდგინე: მომვლელი ქალი იტალიელი მოხუცის ლოგინს გვერდით უზის და სანამ ასაკოვანი, მრავლისმნახველი ქალი ხილს ილუკმება, ჩვენს ქართველ მომვლელს მესენჯერში ფოტოს უგდებენ, წარწერით: “აბა, ეს რა არის?” ხსნის და ფოტოზე პატარა მოყავისფრო კაუჭია, სისხლის ლაქებში ამოთხვრილი. ვერ ვხდება, რა არის და არც ამ თავსატეხის ამოხსნის ხალისი აქვს. დიდხანს არ გრძელდება მისი წვალება და კარნახობენ: “ეს სანდროს კბილია”. სანდრომ დღეს პირველი კბილი ამოიღო. მისი შვილი მის გვერდით არაა. არადა, კალთაში უნდა ეჯდეს 6 წლის ბიჭი, ბავშვი უნდა ტიროდეს, დედა კი - ამშვიდებდეს, თაგვებს უნდა უგდებდნენ ახალ ნადავლს, მაგრამ დედასა და შვილს შორის ათასობით კილომეტრია და აუტანელი ყოფა. დედა ცრემლებით სავსე თვალებით უყურებს ვიღაცისთვის საზიზღარს, მისთვის კი ძალიან საყვარელ სისხლიანი კბილს, ცდილობს თითების მოძრაობით გაადიდოს გამოსახულება, რომ უცებ რაღაცას აჭერს. ტელეფონის ეკრანზე ჩნდება ბიძინა ივანიშვილი. ის დგას ტრიბუნაზე, არჩევნებამდე 100 დღით ადრე და სთხოვს საქართველოს მოქალაქეებს, მათ შორის იტალიაში გადახვეწილ ქართველ დედას, ემიგრანტს, სამშობლოდან წასულს, შვილების სარჩენად გაქცეულს, დაღლილს შრომისა და მონატრებისგან, სისხლიან კბილზე მეოცნებეს, კიდევ ერთხელ მისცეს ხმა “ქართულ ოცნებას”, მისცეს ხმა მესამედ, რათა მესამეჯერ ხმის მიცემის შემდეგ, ასრულდება ამ ქალის ოცნება და ნატვრა: საბოლოოდ, განადგურდეს ოპოზიცია.
ჯერჯერობით, ეს ივანიშვილის ერთადერთი დაპირებაა, ყველა იმ აუსრულებელი დაპირების შემდეგ, რომელიც მისგან მოვისმინეთ.
და ასე, თანდათან ვატყობ, როგორ მიბრუნდებიან ჩემს ტელე-სტუდიაში ძველი რესპონდენტები, რეჟისორები და მსახიობები, კინომცოდნეები და მომღერლები. ისინი ჩემთან “უხეირო დიქტატორმა” მოიყვანა. ივსება ჩემი სტუდია გაბრაზებული ხელოვანებით, რომელთაც ადრე შემოკლებული ქრონომეტრაჟი აბრაზებდათ, ახლა კი, უიმედობა აშინებთ. მე არ ვამოკლებ მათ სათქმელს, პირიქით უნდა ილაპარაკონ ბევრი, ხმა ამოიღონ. ყველა წუთი ძვირფასია, ყველა წამი. სამწუხაროდ, ჩვენ უკვე დიდი ხანია არ ვსაუბრობთ პრემიერებსა და ფილმებზე, არ ვსაუბროთ ცოცხალ და დამოუკიდებელ კულტურაზე. თუმცა, მათგან მესმის ყველაზე დაუჯერებელი და ძნელად წარმოსადგენი სურვილები. აღმოჩნდა, რომ საარჩევნო უბნებზე დამკვირვებლად რეგისტრირება უნდათ. დამკვირვებელი მუსიკოსი! წარმოგიდგენიათ? შესაძლებელია ვიყო დამკვირვებლები? - მეკითხება მუსიკოსი. უხეირო დიქტატორის ქვეყანაში ყველაფერი არის შესაძლებელი. განა რა შეიძლება იყოს ამაზე ლამაზი? ვპასუხობ მუსიკოსს და ვხდები, რომ მან ჩემსავით შეწყვეტა ჭრელი პეპლების დევნა.
მარიო ვარგას ლიოსას გმირი, ამბორსიო ჟურნალ “ლა ქრონიკაში” მისული ამბობს: “ჟურნალისტიკა არის პროფესია, რომელიც ყველაზე მეტად არის გადაჯაჭვული ცხოვრებასთან; ეს არის ყველაზე კეთილშობილური და ურთულესი საქმე, რომელიც გვაძლევს საშუალებას ყოველდღიურად შევეჯახოთ სამყაროს პირისპირ”.
ჟურნალისტიკა ყველაზე ახლოს დგას ცხოვრებასთან. იქნებ ჩემთანაც მოვიდეს ისეთი ჟურნალისტიკა, როცა მე ისევ პეპლებს გამოვედევნები, თუმცა, ახლა ვიბრძვი. ვიბრძვი ჭრელი პეპლების მოსაბრუნებლად.
ეს მგონი, არც ჯორჯ ორუელს აღუწერია და არც ოლდოს ჰაქსლის... როცა
პროპაგანდა იმგვარად გიწებებს, რომ შენს ინდივიდუალურ ენას,
გემოვნებას, ღირებულებებსა და სიტყვებსაც კი იმ სისტემის სასარგებლოდ
იყენებს, ვისაც პროპაგანდისტული მანქანა ემსახურება.
ორუელის მიერ აღწერილი პროპაგანდისტული სისტემა - სტალინური მოდელის
მსგავსად - ცნებებს უცვლის შინაარსს და მას შემდეგ, რაც აბსურდად
აქცევს ენას („ომი - მშვიდობაა“ და სხვ.) თავად ცნება-ჭეშმარიტებასაც
აუქმებს, როგორც დიქტატურისთვის საზიანო და უსარგებლო
სათნოებას.
კლასიკურ ტოტალიტარიზმსა და პუტინისტური
ნეო-დიქტატურის ოფიციალურ საინფორმაციო სივრცეში აღარც არაფერია
დაშვებული ცენზურის მიერ კონსტრუირებული ენისა და სიტყვების გარდა,
რადგან იქ მხოლოდ ისეთებს ეთმობათ მედია-ზემოქმედების ოფიციალური
ველი, ვისი ენაც მკაცრად რედაქტირებულია ხელისუფლების
მიერ.
ჩვენებურ ავტოკრაკრატიაში კი, სადაც სიტყვებს ჯერ კიდევ გააჩნიათ ძალა
და ცენზურა კი მხოლოდ პროსახელისუფლებო არხებზეა ნორმირებული,
კრიტიკული მოქალაქის ენა თუ ინდივიდუალიზმი უმეტესად პროპაგანდისტი
მანიპულატორების ინსტრუმენტად იქცევა ხოლმე და სისტემის დაზიანების
ნაცვლად, თავადვე ხდება იმ აზრის დამაზიანებელი, რისი გამოთქმა-დაცვაც
მორალურ ვალდებულებად მიაჩნდა. ზოგჯერ ის სურვილიც კი, რომ
ხელისუფლების პროპაგანდისტს ან მავნე მესიჯების გამავრცელებელს
დასცინო, უნებლიეთ მისი მესიჯების გამავრცელებლადვე გაქცევს და ამ
მხილების შედეგი არა ავტოკრატის რომელიმე მარიონეტის ირონიული
დეკონსტრუქცია, არამედ მავნებლის მავნებლური გზავნილების გაუაზრებელი
აგიტატორის როლში აღმოჩენაა.
აი, ერთი მაგალითი. ჩვენ გვყავს დეპუტატი ზ. (მის გვარს სიზარმაცის გამო არ დავასახელებ), რომელსაც მხოლოდ ის ფუნქცია აქვს, რომ სისულელეები ამოროშოს დასავლელ ლიდერებსა თუ პოლიტიკურ პროცესებზე, ჯამბაზურად უგერგილო ინგლისურ-გერმანულით მიმართოს უცხოელებს და თავის ოხუნჯობებში ალაგ-ალაგ საკმაზად გაურიოს „ქართული ოცნების“ ცნობილი გზავნილები.
ცხადია, ეს ხუმრობები არასდროს არის სასაცილო, მაგრამ ამ კაცის ქცევა იმდენად იდიოტურია და ზოგადად, იმდენად შეუსაბამოა დეპუტატის სტატუსთან, რომ განცვიფრებულ ადამიანს უმალ აღშფოთების გამოხატვა უნდება ამ მარაზმზე, მისი ფეისბუქში თუ სხვაგან გამომზეურება და შეძლებისდაგვარად დაცინვაც კი, თუმცა, ეს კი გვასწავლეს დიქტატურის თეორეტიკოსებმა - ორუელმა თუ ჰაქსლიმ, რომ პროპაგანდას არც ირონია ესმის და არც იუმორი, მისი მიზანი მარტივია და რა საბურველის მიღმაც არ უნდა ცდილობდეს დამალვას, ამოცანა ყოველთვის ერთი და ბანალური აქვს: თავისი გზავნილის პენეტრირება მოახერხოს მასობრივ ცნობიერებაში.
ამიტომ ის, ვინც არხსენებულ დეპუტატ ზ.-ს ამზეურებს მისი მხილების მიზნით, სწორედ იმ საქმეს აკეთებს, რა დავალების გავრცელებაც ხსენებულ ძალად კლოუნს მიეცა: თუკი 10-დან 8 ადამიანი იდიოტს დაინახავს მასში, დანარჩენ 2-მდე აუცილებლად მივა მისი რომელიმე მავნე გზავნილი, ამ 2-ის სული კი შესაძლოა პროპაგანდის დემონს ჩაუვარდეს კალათში, რომელიც ვინ იცის, იქნებ ამომრჩევლის ხმად მიუვიდეს ავტოკრატს დათქმულ დღეს.
ვახსენეთ, რომ პროპაგანდა არ სცნობს ირონიას (მაგრამ დიქტატორს არ უყვარს დაცინვა, ეს კი სხვადასხვა რამაა და ამაზე სხვა დროს ვთქვათ), პროპაგანდა ბრტყელია და მას მისივე მეთოდით უნდა დაუპირისპირდე, რაც მარტივ და ბრძნულ პრინციპს ეყრდნობა: ის არ უნდა აღუსრულო, რა ამოცანის მიღწევაც პროპაგანდისტს, უფრო სწორად, პროპაგანდის დამკვეთ ავტოკრატიას აქვს მიზნად დასახული.
მაგრამ ახლა ესეც კი პრობლემურია, როცა 17 მაისზე ვწერ, რადგან კვლავაც ვშიშობ, ჩემი ინდივიდუალური რწმენა და ენა თავისუფლების საზიანოდ არ გამოიყენოს ავტოკრატიის პროპაგანდისტულმა მანქანამ, რაკი ავტოკრატია სწორედ იქ აგებს ხაფანგს, სადაც საზოგადოების არცთუ მცირე ნაწილი ძნელად და ზოგჯერ სამწუხაროდ, აგრესიით იღებს მისთვის ახლებურ იდეას. ამიტომ ჩემნაირებს ახლა სტრატეგიული აზროვნება გვმართებს, რაც პირდაპირ პოლიტიკასთან არის დაკავშირებული - ისე ვისაუბროთ და ისეთი ენა გვქონდეს, სადაც პროპაგანდას ჩვენი გამოჭერა, მოხელთება და ჩვენივე მრწამსის ჩვენსავე საზიანოდ გამოყენება გაუჭირდება. ეს კი უთუოდ ნიშნავს ინდივიდუალური ენის კორექციას, ერთგვარ თვითცენზურას, სადაც ზოგჯერ იმასაც კი ვეღარ ამბობ, რისი თქმაც შენი გემოვნების, ფასეულობებისა თუ აზროვნების სტილის შესაბამისია.
ცხადია, საბჭოთა ცენზურის ეპოქის დასრულების შემდეგ ვერაფრით ვიფიქრებდით, რომ ივანიშვილის რუსული სისტემა კვლავაც შეგვიზღუდავდა გამოხატვის თავისუფლებას და ძლივს გათავისუფლებულ ენას ახლებურ წნეხში მოაქცევდა, მაგრამ ახლა უთუოდ გვიწევს იმის სწავლა, როგორ უნდა მოვუგოთ ჭკუით პროპაგანდის გაქნილ დემონს.
ეს კი ისევ და ისევ უნივერსალური ფორმულით გამოიხატება:
დავფიქრდეთ პროპაგანდისტის მიზანზე და, სულ მცირე, ამოცანის მიღწევა
მაინც გავურთულოთ, ანდაც საერთოდაც ხელი შევუშალოთ ჩვენი გონივრული
ქცევით მიზნის მიღწევაში.
ზოგადად კი, უნდა გვახსოვდეს, რომ ისე არაფერი აღიზიანებს
პროპაგანდისტს, როგორც მისი სრული იგნორირებაა...
ურეაქციობა ხანდახან ყველაზე მართებული რეაქციაა.
ქალთა გიმნაზიაში, მინიატურის თეატრში, ღარიბთა თავშესაფარში,
მაჰმადიანთა აუდიტორიაში, ტოლეს ქარხნისა და ქალაქის ახალი სასაკლაოს
კანტორაში, მურაშკოს თეატრში, ცარიელ დუქანში, ალტმანის სახლში,
მალაკნების საზოგადოების სკოლაში, ავჭალის აუდიტორიაში, კოლონია
აღევსანდერსფორფში და კიდევ ბევრ სხვა ადგილას საარჩევნო უბნები იყო
მოწყობილი. “გაეშურეთ საარჩევნო ყუთებისაკენ!” – მოუწოდებდნენ
გაზეთები მოქალაქეებს, 1919 წლის სუსხიან თებერვალში. ყველა პარტიას
თავისი ბიულეტენი ჰქონდა, იყო თეთრ, ვარდისფერ, ყავისფერ ქაღალდებზე
დაბეჭდილი ბიულეტენები. “არც ერთი ხმა დემოკრატიის მტრებს! არ
დაკარგოთ საარჩევნო ხმა! ვინც დღეს დემოკრატიას არ ეხმარება და არ
ემხრობა, ის მტერი და მოღალატეა მისი. გაუმარჯოს დამფუძნებელ კრებას!”
- წერდა გაზეთი "ერთობა". სხვა გაზეთებშიც აქტიური განხილვა
და მითქმა-მოთქმა იყო გაჩაღებული. "მოახლოვდა არჩევნები.
სოფლები გაივსო პარტიათა ახლად შობილი პროპაგანდისტებით. მოდიან
გუნდები, მოდიან ქარავნები ცარიელა სიტყვებით და უნდო დაპირებებით.
არის ერთ თავის ქება და ყვირილი."
პარტიები ერთმანეთს ეჯიბრებოდნენ საარჩევნო
პროგრამებითაც. მაგალითად, პოეტი ევგენი დვალი აარსებს რუსთაველის
პარტიას, იწყებს გაზეთის გამოცემას და ამზადებს საარჩევნო პროგრამას:
1) ყველა ერის და ხალხ-თემის სრული, ყოველ მხრივი უზენაესი
თავისუფლება. 2) მამაკაცთა და დედაკაცთა უფლებრივი გათანასწორება. 3)
თავისუფლება სიტყვის კავშირის, კრების, გაფიცვის, სვინდისის,
რწმენის... 4) სწავლა-განათლება უფასო. 5) გადასახადების შემოღება
შემოსავლის კვალობაზე. 6) მთელი ქონების, მიწის, მამულის და სხვის
საზოგადო კუთვნილებად გამოცხადება. 7) დაზღვევა მუშა-მშრომელთა,
როგორც უბედური შემთხვევისგან ისე სიბერისაგან, როდესაც შრომა აღარ
შეუძლიათ. 8) მოწყობა სახალხო სანატორიუმებისა და სამკურნალოებისა. 9)
გაუმჯობესებული ტეხნიკის მიხედვით 6 საათის სამუშაო დროის შემოღება.
10) ქარხნებში ორსულთ და პატარა ბავშვების პატრონს დედაკაცების
მუშაობის აკრძალვა. 11) რკინის გზებით, ხომალდებით და
ჰაეროსტატ-საფრენებით, თავისუფალი და უფასო მიმოსვლა. 11) შრომის
მეცნიერების და სიბრძნე-სიმართლის სრული გაბატონება. – აი, ასეთი
პოეტური პროგრამები ჰქონდათ პოეტების დაარსებულ პარტიებს.
მრავალფეროვანი და ჭრელი ქალაქი იყო ტფილისი. გაზეთები
გამოდიოდა ქართულად, სომხურად, გერმანულად, ინგლისურად, რუსულად და იმ
დროის პერიოდიკისთვის ერთი თვალის გადავლებაც კი საკმარისია, რომ
მივხვდეთ, თუ რა აქტიურად აშუქებდნენ წინასაარჩევნო პროცესებს,
პარტიების დაპირებებს, ამომრჩევლის განწყობებს და მიუხედავად იმისა,
რომ ქვეყანა არეული იყო, პროვინციებში საომარი მოქმედებები
მიმდინარეობდა, მაშინდელი პრესა არჩევნების საკითხს არ
ივიწყებდა:“მათ სურთ ხელი შეგვიშალონ არჩევნების დროს, ძირი
გაუთხარონ ჩვენ დამოუკიდებლობას, ჩვენ დემოკრატიას. არ შეშინდეთ!
ენერგიულად მიიღეთ მონაწილეობა არჩევნებში და დავუმტკიცოთ მტრებს
ჩვენი ძალა. ძირს ბნელი ძალები!”.
და მიუხედავად პარტიული კუთვნილებისა, გაზეთები ცდილობდნენ
საზოგადოების ინფორმირებას და დებატების წახალისებას. გაზეთების
ფურცლებზე იბეჭდებოდა როგორც პარტიების მიერ შექმნილი პროგრამები,
ასევე მოქალაქეების წერილები, სადაც ისინი გამოთქვამდნენ საკუთარ
მოსაზრებებს, შიშებსა, წუხილებსა, იმედებს. გაზეთში
შეხვდებოდით ეროვნულ-დემოკრატიული პარტიის მომხრე მამის წერილს
საკუთარი სოციალისტი შვილებისადმი, სადაც ის მათ მიანიშნებდა, რომ
მემკვიდრეობას დაკარგავდნენ თუ გადაწყვეტილებას არ შეცვლიდნენ და ხმას
მაინც სოციალისტებს მისცემდნენ.
ეკატერინე გაბაშვილი კი თავისი შვილის პარტიის გაზეთის “სალის კლდის” ფურცლებიდან ქალებს მიმართავდა: “შვილებო, შვილი-შვილებო, დებო და რძლებო, სადა ხართ, სადა? რატომ არ ისმის ხმა თქვენი ტკბილი? რატომ არ გრგვინავს, რატომ არ ჰყივის, მაშინ როდესაც ქართლი მოიცვა უბედურებამ? თუ არ მოგწონს, სული გიღელავს და გული გიდუღს, რატომ არ ომობ? რატომ არ ჰყვირი, რატომ არ ჰგმობ? რატომ არ ეტყვი, არ ჩააგონებ შენ შვილებს, ქმრებს, ძმებს, რომ კვლა, ტაცება, ყაჩაღობა, მექრთამეობა, საზიზღარია, რა სახელითაც არ უნდა წარმოებდეს ეს უზნეობა?”
ახლა უკვე საუკუნეზე მეტი გვაშორებს პირველ დემოკრატიული
წესით ჩატარებულ არჩევნებს. ახლა არც ის მისამართებია, სადაც
საარჩევნო უბნები იყო გახსნილი და იმ მოვლენების მთავარი მოქმედი
პირებიც უკვე მკვდარი სულების საარჩევნო სიებშიც ვეღარ მოხვდებიან.
გაქრა სამყარო, სადაც ასე გააფთრებით იცავდნენ დემოკრატიას,
მაგრამ არ გამქრალა დემოკრატიის დაცვისა და დემოკრატიისთვის ბრძოლის
აუცილებლობა.
დღეს, როცა ინფორმაციის გავრცელების მთავარი არხი მაინც სოციალური
მედიაა, ჩვენ კიდევ უფრო მეტი შესაძლებლობა გვაქვს ჩავერთოთ პოლიტიკურ
პროცესებში, გავაჟღეროთ ჩვენი ხმა და მოვითხოვოთ ცვლილებები.
მოვითხოვოთ ის, რაც კონსტიტუციაში ასე ლამაზად ჩაგვიწერია, რომ
"სახელმწიფოს ხელისუფლების წყაროა ხალხი. ხალხი ძალაუფლებას
ახორციელებს თავისი წარმომადგენლების მეშვეობით.”
პირადად მე რამდენი არჩევნები გამომივლია და სულ მქონდა
განცდა, რომ არასოდეს მყოლია წარმომადგენელი პარლამენტში. სამაგიეროდ,
უხვად ვხედავდი თავისი ფინანსური ინტერესების მცველებს, ვაჭრებს,
გაუნათლებელ და უპრინციპო, მოსყიდულ პოლიტიკოსებს, რომლებიც ნებისმიერ
რამეს მოაწერდნენ ხელს, თუ ამისთვის კარგად გადაუხდიდნენ. ეს განცდა
ჰქონდა უმრავლესობას ჩემ გარშემო, მშობლებს, ბებიებსა და ბაბუებს,
მეგობრებს, ნაცნობებს, ნათესავებს, მეზობლებს. რამდენჯერ მოგვისმენია
ფრაზა, ამათ მხოლოდ წინასაარჩევნოდ ვახსენდებითო და უმრავლესობა
დღესაც იგივე აზრზეა. აღარავინ უყურებს და უსმენს წინაასარჩევნო
დაპირებებს სერიოზულად, ყველამ იცის, რომ ეს წინასაარჩევნო დაპირებები
ფენტეზის ჟანრს განეკუთვნებიან. ყველაზე ცუდი რაც არის, შეგვაგუეს
პოლიტიკოსის ამ ბოლომდე გაფუჭებულ ტიპს, მოცემულობას, რომ პოლიტიკოსი
მატყუარა და უპრინციპოა, რომელიც არად აგდებს ხალხის ურყევ ნებას და
კონსტიტუციაში გაცხადებულ სოციალური სახელმწიფოს იდეას, სახელმწიფოს,
რომელიც ზრუნავს სოციალური სამართლიანობის, სოციალური თანასწორობის და
სოლიდარობის პრინციპების განმტკიცებაზე. ამის ნაცვლად, ვუყურებთ
უთანასწორობის გაღრმავებას, კრიტიკული აზრის შეზღუდვას, სოლიდარობის
გამო ადამიანების დასჯას, შერჩევით
სამართალს.
არადა, კონსტიტუციაში ძაან ლამაზად გვიწერია, “სახელმწიფო ზრუნავს ადამიანის ჯანმრთელობასა და სოციალურ დაცვაზეო” და ონკოლოგიურ პაციენტებს აქციების გამართვა უწევთ, დედებს კი - კარვების დადგმა, რომ საკუთარი შვილებისთვის ვაქცინის შემოტანას მიაღწიონ. “სახელმწიფო ზრუნავს გარემოს დაცვასა და რესურსებით რაციონალურ სარგებლობაზე” - ჩვენ კი ყოველდღიურად ვუყურებთ ადგილობრივების დაუკითხავად გასხვისებულ მიწებს, ხეობებს, კანიონებს, გადათხრილ სოფლებსა და ლეგალიზებულ ძარცვას.
რა თქმა უნდა, გემახსოვრებათ მომენტი გიორგი
მიქაუტაძის ინტერვიუდან, “ძალიან ბევრს ვცადობ, ვცადობ, რომ გოლები
გავიტანოო”, ამბობს და ამ დროს თანაგუნდელების ხმა ესმის, რომ „ჩვენ
აქ ვართ, ჩვენ აქ ვართ” და ჟორჟს გული ვეღარ უთმენს, გარბის და
უერთდება თავის გუნდს. წარმოვიდგინოთ, რომ არჩევნების დღეს თითოეულ
ჩვენგანს ჩაესმის ქართველი ხალხის ხმა, „ჩვენ აქ ვართ, ჩვენ აქ ვართ”
და თითოეული ჩვენგანის გადასაწყვეტია, დადგება თუ არა ქართველი
ხალხის გვერდით. კი, ჩვენ აქ ვართ და ვითხოვთ სოციალურ და
სამართლიან სახელმწიფოს, ვითხოვთ დემოკრატიას და გვესმის, რომ
დემოკრატიის დაცვა რუტინული შრომაა და საქართველოს მოსახლეობის დიდი
ნაწილი რომ ამ საქმეში ჩასართავად მზად არის, ეს ბოლო პერიოდის
პროტესტმაც დაადასტურა.
„დღევანდელ საქართველოს ასულდგმულებს ორი პოლიტიკური დედა აზრი, მან
თავის დროშას დააწერა ორი მცნება; უფლება ერის, უფლება მშრომელის და
თქვენ გუშინდელ მანიფესტაციაში დაინახეთ ამ ორი პრინციპის ემბლემა
ხალხის ხელში, ეს დროშა - მუშების და ნაციის. ჩვენ ხალხს გადაწყვეტილი
აქვს ნაციის თვით არსებობას დაეხმაროს და მოაწყოს მშრომელთა საუკეთესო
ცხოვრება. ამ გზაზე ჩვენ მოვდივართ არა განმარტოვებულათ, არა
საკუთარი ძალ-ღონით, არამედ ევროპასთან ერთად და ევროპის დახმარებით,
ჩვენ არ გვინდა ჩვენი სიზანტით ევროპას ჩამოვრჩეთ, მაგრამ არც გვინდა,
რომ საეგებიო ნახტომებით მოვინდომოთ ევროპას წინ გავასწროთ. ამ ჩვენ
ურთიერთობას ორივე მხარე მოვიგებთ. ჩვენ ევროპის კულტურის
საქმიანობით და გამოცდილებით, ევროპა ჩვენი ბუნებრივი სიმდიდრით,
ჩვენი გზით აზიის ხალხებთან ურთიერთობის დამყარებით. 27 იანვრის აქტი
საქართველოს ევროპას უკავშირებს და მათი მჭიდრო ურთიერთობის
საძირკველს ყრის. ამ აქტში გამოიხატა ნებისყოფა, როგორც ევროპის
მმართველი წრეებისა, ისე მისი ოპოზიციურად განწყობილი დემოკრატიისა.
საქართველოს შეუძლია იამაყოს, რომ მის კითხვაში შეერთდა
ევროპა განურჩევლად პარტიისა, კლასისა და რწმენისა, - ამბობდა ნოე
ჟორდანია საუკუნის წინ საქართველოს იურიდიულად აღიარების
გამო და ეს კი უხსოვარი დროის ამბავია უკვე, კი აღარ არსებობს
საარჩევნო უბნები ქალთა გიმნაზიაში, მინიატურის თეატრში, ღარიბთა
თავშესაფარში, მაჰმადიანთა აუდიტორიაში, ტოლეს ქარხნისა თუ ქალაქის
ახალი სასაკლაოს კანტორაში, მურაშკოს თეატრში, ცარიელ დუქანში,
ალტმანის სახლში, მალაკნების საზოგადოების სკოლაში თუ ავჭალის
აუდიტორიაში, მაგრამ მოწოდებები, რომელიც აქტიურად ისმოდა
1919 წლის გაზეთებში დღესაც ცოცხლობენ: “გაეშურეთ საარჩევნო
ყუთებისაკენ!”, „არ დაკარგოთ საარჩევნო ხმა!", "დღეს არ უნდა დარჩეს
არც ერთი მოქალაქე ხმა მიუცემელი."