რა ტიპის გადაცემა იყო დაგეგმილი და როგორ შეიცვალა ფორმატი 19 იანვარს ტელეკომპანია "რუსთავი 2-ის" გადაცემა "ღამის კურიერში", სადაც ერთმანეთს პარტიების: "ლელოსა" და "მოქალაქეების" ლიდერები დაუპირისპირდნენ.

19 ინავარს ტელეკომპანია „რუსთავი 2-ის“ გადაცემა „ღამის კურიერში“ პარტია „ლელოს საქართველოსთვის“ ლიდერთან მამუკა ხაზარაძეთან სატელევიზიო ინტერვიუს დროს სტუდიაში რესპონდენტთან შეთანხმებლად პარტიების „მოქალაქეებისა“ და „გირჩის“ ლიდერების შეყვანა, სტუმრებს შორის სიტყვიერი დაპირისპირებით დასრულდა.

„ღამის კურიერში“ მოვლენები შემდეგი ქრონოლოგიით განვითარდა:

მამუკა ხაზარაძესთან ინტერვიუს დაახლოებით 30-ე წუთზე გადაცემის ერთ-ერთმა წამყვანმა ირაკლი იმნაიშვილმა სტუმარს მადლობა გადაუხადა, სტუდიაში ალეკო ელისაშვილი და იაგო ხვიჩია იხმო, პარალელურად კი - ლელოს ლიდერს ბოლო კითხვით დაუბრუნდა და მას ალეკო ელისაშვილის მიერ მის შესახებ გაკეთებული განცხადების შეფასება სთხოვა. დაახლოებით 2 წუთში, გადაცემის მეორე წამყვანმა ალეკო ელისაშვილს რეპლიკის უფლება მისცა, რასაც ელისაშვილსა და ხაზარაძეს შორის მწვავე სიტყვიერი დაპირისპირება მოჰყვა, რომელიც დაახლოებით 13 წუთს გაგრძელდა. წამყვანებმა სიტუაციის განმუხტვა ვერ შეძლეს, შექმნილი დაძაბულობის განსამუხტად სტუდიაში დაცვის სამსახურის წარმომადგენელიც შევიდა, ეთერში კი რეკლამა გამოცხადდა. სტუდიაში დებატებიი დაგეგმილი რომ არ იყო, ეს რეკლამიდან დაბრუნების შემდეგ, წამყვანმაც აღნიშნა და სტუმრებს ინციდენტისთვის ბოდიში მოუხადა.

„დებატები ამ სტუდიაში არ იყო დაგეგმილი, თუმცა იქიდან გამომდინარე, რომ მამუკა ხაზარაძე საუბრობდა კონკრეტულად ჩვენს მომდევნო სტუმრებზე, რომლებიც უკვე იმყოფებოდნენ აქ ადგილზე, ალეკო ელიაშვილს სურდა კომენტარის გაკეთება თემაზე, რასაც მოჰყვა დაპირისპირება“, - თქვამ მან, თუმცა ელისაშვილის განცხადების შეფასება სტუმარს სწორედ იმ დროს თავადვე რომ სთხოვეს, როდესაც მეორე ბლოკის სტუმრები სტუდიაში დაპატიჟეს, ყურადღების მიღმა დარჩა.

„ღამის კურიერში“ მომხდარს „დაგეგმილი პროვოკაცია“ უწოდა მამუკა ხაზარაძემ. ტელეკომპანია „მთავარ არხთან“ საუბარში მან ხაზი გაუსვა, რომ მას პირისპირ ინტერვიუზე შეუთანხმდნენ, გადაცემის მსვლელობისას კი - ის მასთან შეუთანხმებლად დებატებში გადაზარდეს.


მეტი დეტალი „მედიაჩეკერმა“ ლელოს საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურის ხელმძღვანელთან თამარ კირვალიძესთან დააზუსტა. „ეს იყო ეთიკის მიღმა საქციელი და უზნეობის პიკი“, - უთხრა მან „მედიაჩეკერს“ და დაამატა, რომ „იყო კატეგორიული შეთანხმება, რომ მამუკა ხაზარაძე [სტუდიაში] უნდა ყოფილიყო მარტო და არანაირი დებატი არ იქნებოდა, მით უფრო ალეკო ელისაშვილთან“.

კირვალიძემ „რუსთავი 2-ში“ მომხდარს „წარმოუდგენელი არაპროფესიონალიზმი და უზნეოდ დადგმული სპექტაკლი“ უწოდა და ხაზი გაუსვა, რომ „ასეთი საქციელი არავის ეპატიება“. მისივე შეფასებით, ამ საქციელით „რუსთავი 2-მა“ საკუთარი თავის ლუსტრაცია მოახდინა და „იმედსაც“ კი გადაუსწრო.

„ბინძური იქნება პოლიტკაც და მედიაც, სანამ იქ ადამიანები უზნეოდ მოიქცევიან. მათი დასჯა იქნება ის, რომ არავინ დაუჯდებათ [სტუდიაში] ელისაშვილისა და მმართველი პარტიის წევრების გარდა“, - აღნიშნა მანვე.

ტელეკომპანიის მისამათით გამოთქმულ კრიტიკას ოფიციალური განცხადებით უპასუხა „ღამის კურიერის“ ერთ-ერთმა წამყვანმა და ტელეკომპანიის აღმასრულებელმა დირექტორმა ირაკლი იმნაიშვილმა, რომელშიც წუხილი გამოხატა იმის გამო, რომ „მამუკა ხაზარაძეს შეექმნა შთაბეჭდილება, თითქოს, „ღამის კურიერის'“ 19 იანვრის ეთერში მომხდარი ინცინდენტი იყო წინასწარ დაგეგმილი“.

„გადაცემის ფორმატი დაირღვა და პირდაპირ ეთერში სიტუაციის დეესკალაცია ვერ მოხერხდა. რუსთავი 2-მა ვერ უზრუნველყო სტუმრებისათვის კონსტრუქციული გარემოს შექმნა. [თუმცა], გადაცემის მიზანი არ ყოფილა სანახაობის დადგმა ან პოლიტიკოსების ხელოვნური დაპირისპირება“, - თქვა იმნაიშვილმა და მაყურებელსა და სტუმრებს ბოდიში მოუხადა.

„19 იანვრის სამწუხარო ინციდენტის გამოყენება რუსთავი 2-ის წინააღმდეგ მიზანმიმართული კამპანიის ნაწილია იმ ჯგუფის მხრიდან, ვინც 26 წლიანი ისტორიის მქონე ტელეკომპანიის ეთერიდან გათიშვა ერთხელ უკვე სცადა“, - დაამატა მან. „მედიაჩეკერი“ მეტი დეტალისთვის ირაკლი იმნაიშვილსაც დაუკავშირდა. მან ჩვენს სატელეფონო ზარს და ტექსტურ შეტყობინებას არ უპასუხა, მოგვიანებით კი - გვითხრა, რომ მის მიერ გავრცელებულ განცხდებაში „ყველაფერია ნათქვამი“.

ტელეკომპანია “ფორმულას” გადაცემა “პოლიტმეტრის” წამყვანს ვახო სანაიას, საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ დისკრიმინაციის პრინციპის დარღვევა დაუდგინა. საუბარია გადაცემაზე, რომელშიც ერთ-ერთმა სტუმარმა პარაოლიმპიელები რამდენჯერმე მოიხსენია დისკრიმინაციულ კონტექსტში, წამყვანს კი ამაზე შესაბამისი რეაქცია არ ჰქონია.

ვახო სანაიას წინააღმდეგ ქარტიას “საქართველოს პარალიმპიურმა კომიტეტმა” მიმართა. კომიტეტი 2020 წლის 13 ნოემბერს გასული გადაცემის იმ ნაწილზე დავობდა, სადაც მიწვეული სტუმრები 12 ნოემბრის საქართველო - ჩრდილოეთ მაკედონიის მატჩს განიხილავდნენ.

მსჯელობისას, ერთ-ერთმა სტუმარმა, გიორგი ჯანელიძემ ასეთი რამ თქვა: “ჩემი აზრით, მაკედონიას უნდა მოეგო, წესით. ამ D ჯგუფში, ეს ფორმატი, რაც მოიგონა “უეფამ”, ჩვენთვის სასარგებლო იყო, მაგრამ, დაახლოებით, ჰგავს, აი, ოლიმპიადაზე რომ დაამატო პარაოლიმპიელი. ამ D ჯგუფის დამატება იქ, ევროპის ჩემპიონატზე. აგერ, იქნება გაისად და ნახავთ, რას მიაღწევს ეს მაკედონია…” შემდგომ კვლავ განაგრძო დისკრიმინაციული მსჯელობა: “ამ D ჯგუფში, ამ პარაოლიმპიელებში, უხეშად რომ ვთქვათ...” რესპონდენტის ამ განცხადებებზე გადაცემის წამყვანს ვახო სანაიას რეაგირება არ ჰქონია.

“ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით”, - ვკითხულობთ საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მეშვიდე (დისკრიმინაციის) პრინციპში.

განმცხადებელი საჩივარში უთითებდა, რომ ჟურნალისტი პირდაპირ ეთერშივე უნდა გამიჯვნოდა ან დაპირისპირებოდა რესპონდენტის დისკრიმინაციულ განცხადებებს.

“შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა უფლებების კონვენციის წევრი ქვეყნები, მათ შორის საქართველო, აღიარებს, რომ შეზღუდული შესაძლებლობის გამო ნებისმიერი პიროვნების დისკრიმინაცია არის ადამიანის თანდაყოლილი და განუყოფელი ღირსების დარღვევა. აგრეთვე ეროვნულ დონეზე, კერძოდ, “სპორტის შესახებ” საქართელოს კანონში შესული ცვლილებების მიხედვით, საქართველოს პარალიმპიური კომიტეტი აღიარებულია, საქართველოს ეროვნული ოლიმპიური კომიტეტის თანასწორ ორგანიზაციად. შესაბამისად საქართველოს პარალიმპიური კომიტეტის და ამ კომიტეტის ქვეშ გაერთიანებული პარალიმპიერი სპორტსმენების კნინობით კონტექსტში მოხსენიება არაეთიკურია და ეს ქმედება დისკრიმინაციულად ხაზს უსვავს ამ ადამიანთა შეზღუდულ შესაძლებლობებს. საქართველოს კანონმდებლობის მიხედვით კი აკრძალულია ნებისმიერი სახის დისკრიმინაცია”, - ვკითხულობთ “საქართველოს პარალიმპიური კომიტეტის” განცხადებაში.

მეტი დეტალი, რას მიაქცია ქარტიის საბჭომ ყურადღება საქმის განხილვისას, მოგვაინებით გახდება ცნობილი, მას შემდეგ, რაც საბჭოს გადაწყვეტილების სამოტივაციო ნაწილი გამოქვეყნდება.

"ვაქცინის მსხვერპლი" - ამ სათაურით, 15 იანვარს "TV პირველის" დღის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში ანტივაქსერული სიუჟეტი გავიდა.  "ყველაზე მაღალი ეფექტურობის მქონე Pfizer-ის ვაქცინას ნორვეგიაში 23 ადამიანის სიცოცხლე ემსხვერპლა", -  ამ ნარატივს იმეორებდნენ მასალის ავტორიც და საინფორმაციო გამოშვების წამყვანიც,  მიუხედავად იმისა, რომ მასალაში არ ჩანდა რა წყაროებს ეყრდნობოდა ეს მტკიცება და არც რომელიმე რესპონდენტი ამბობდა მტკიცებითში ამას.

საინფორმაციო გამოშვების წამყვანმა მაყურებელს სიუჟეტი შემდეგი შესავლით წარუდგინა:

"კორონავირუსის ვაქცინას ნორვეგიაში 23 ადამიანის სიცოცხლე ემსხვერპლა. მოქალაქეები, რომლებსაც ეგონათ, რომ კოვიდისგან ახალი ვაქცინა დაიცავდათ, ინექციიდან რამდენიმე საათში დაიღუპნენ. ეს ტრაგიკული შემთხვევა, ქართველი ექიმების თქმით, უნდა გახდეს მაგალითი, რომ ჩვენი ქვეყანა ვაქცინაციის პროცესისთვის უკეთ მოემზადოს და რისკები მინიმუმამდე შეამციროს. როდის დაიწყება ქვეყანაში ვაქცინაცია - ამ კონკრეტულ კითხვაზე პასუხები ამ დრომდე არ არსებობს. სპეციალისტები ჯანდაცვის სამინისტროს აფრთხილებენ, რომ ვაქცინაცია მხოლოდ წამლის შემოტანა არ არის და ამ ურთულეს პროცესს საგანგებო მომზადება სჭირდება". 

აღნიშნული შესავლის შემდეგ, ეთერში სიუჟეტი გავიდა. ჟურნალისტმა წამყვანის ნააზრევი გააგრძელა და მტკიცებით ფორმაში მაყურებელს მოუყვა, რომ კორონავირუსის ვაქცინისგან გარდაცვლილი პაციენტები 80 წელს გადაცილებულნი იყვნენ და რომ მედიკოსებმა ისინი ვირუსისგან დასაცავად ყველაზე მაღალი ეფექტურობის მქონე - Pfizer-ის ვაქცინით აცრეს. ბოლოს კი, თავისივე მტკიცების საპირისპიროდ აღნიშნა, რომ სპეციალისტები ახლა არკვევენ, თუ რა გახდა სიკვდილის მიზეზი.

სიუჟეტში არ ჩანდა, რას ან ვის ეყრდნობოდა ჟურნალისტი, როდესაც ამტკიცებდა, რომ, თითქოს, კორონავირუსის ვაქცინამ ადამიანები იმსხვერპლა. გარდა ამისა, ამავე სიუჟეტში დაავადებათა კონტროლის ეროვნული ცენტრის ხელმძღვანელი ამირან გამყრელიძე საპირისპიროზე საუბრობდა და ამბობდა, რომ ამ ეტაპზე ეს საკითხი შესწავლის საგანია და არ არსებობს მსგავსი დასკვნა, რომ 23 ადამიანის გარდაცვალების მიზეზი ვაქცინაცია გახდა.

ამირან გამყრელიძის კომენტარის შემდეგ, ჟურნალისტმა ვაქცინაციის თემის ქვეყანის რეალობაში გადმოტანა სცადა და თქვა, რომ საქართველოში ჯერ ვაქცინა არ არის, შესაბამისად:  "მთავრობას მომზადებისთვის და უცხოეთში დაშვებული შეცდომების გასააზრებლად ჯერ კიდევ დრო აქვს". 

უკვე ერთი წელია მთელს მსოფლიოში და მათ შორის, საქართველოშიც, კორონავირუსის პანდემიაა. გარდაცვლილთა რიცხვმა, მსოფლიოს მასშტაბით, უკვე გადააჭარბა 2 მილიონს. პანდემიის დაწყებიდან ყველას ყურადღება ვაქცინებისადმია მიპყრობილი, რადგან მასობრივი ვაქცინაცია არის საუკეთესო გზა პანდემიის დროულად დასამარცხებლად. საუკუნეების განმავლობაში ვაქცინაციის წყალობით შესაძლებელი გახდა იმუნიტეტის გამომუშავება არაერთი ისეთი დაავადებისადმი, როგორიცაა: წითელა, წითურა, ყბაყურა, ტეტანუსი და ა.შ.

თუმცა, ყველა დროს არსებობდნენ ადამიანები, რომლებიც ძალიან სკეპტიკურად იყვნენ განწყობილი ვაქცინებისადმი და ანტივაქსერულ მოძრაობებს ახალისებდნენ. შესაბამისად, ვაქცინებისადმი ადამიანების ნდობის გაზრდას განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს. ამ ფონზე კი, მედიის პასუხისმგებლობა, არ გაავრცელოს მანიპულაციური, ან თუნდაც დაუზუსტებელი ინფორმაცია და ამით უნებლიედ, არ გახდეს ანტივაქსერული მოძრაობის გამაძლიერებელი, განსაკუთრებულია.

"ძალიან დიდი სოლიდარობა უნდა იყოს საზოგადოებაში, როგორმე უნდა დავთრგუნოთ ანტივაქსერული მოძრაობა, რადგან, ხაზს ვუსვამ, ვაქცინაზე უკეთესი საზოგადოებრივი ჯანდაცვითი ინტერვენცია ჯერ კაცობრიობას არ მოუგონია", – განაცხადა 16 იანვარს  დაავადებათა კონტროლის ეროვნული ცენტრის ხელმძღვანელმა, ამირან გამყრელიძემ.

კორონავირუსული პანდემიის პირობებში, იმ ფონზე, რომ ანტივაქსერული კამპანია მთელი მსოფლიოს მასშტაბით ვრცელდება, სიზუსტის დაცვას განსაკუთრებულად დიდი მნიშვნელობა აქვს, რადგან ნებისმიერი არაზუსტი ინფორმაციის გავრცელებით მიღებული ზიანის მასშტაბი, შესაძლოა, ძალიან მძიმე აღმოჩნდეს.

“კორონავირუსის პანდემიის გაშუქებისას, მედიის როლი განსაკუთრებულია. ერთი მხრივ, მედიას კვლავ რჩება მთავარი, ანუ ინფორმაციის გამავრცელებლის ფუნქცია, მეორე მხრივ გაჩნდა ახალი გამოწვევა, მოქალაქეთა ცნობიერების ამაღლებისა და ვირუსის პრევენციისთვის აუცილებელი ღონისძიებების გაშუქების საჭიროების სახით. ამავდროულად, მთელი მსოფლიოს მასშტაბით მომატებულია დეზინფორმაციის ნაკადი, რაც მედიისთვის ქმნის ახალ გამოწვევას, დახარჯოს განსაკუთრებული ძალისხმევა ინფორმაციის გადამოწმებაში”, - ვკითხულობთ საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის სახელმძღვანელო წესებში, რომელიც მედიისთვის სპეციალურად COVID-19-ის გაშუქებისთვისაა მომზადებული.

ამავე სახელმძღვანელოში ყურადღება გამახვილებულია სანდო წყაროების მნიშვნელობაზე და აღნიშნულია, რომ კორონავირუსის პანდემიის გაშუქებისას, სანდო, გადამოწმებული, პანიკისა და სენსაციურობისგან მაქსიმალურად დაცლილი ინფორმაციის როლი დღეს კიდევ უფრო მნიშვნელოვანია.

კომუნიკაციების კომისია მსჯელობს შეიცავდა თუ არა უხამსობას ტელეკომპანია “მთავარი არხის” ერთ-ერთი სიუჟეტი. კომისიას საკითხზე ჯერ გადაწყვეტილება არ მიუღია, თუმცა, თავად პროცესი მედიის წარმომადგენლებს უკვე საშიშ პრეცენდენტად მიაჩნიათ, ვინაიდან მასში მედიის შინაარსში ჩარევის ნიშნებს ხედავენ.

საკითხზე შეიცავდა თუ არა უხამსობის ნიშნებს ტელეკომპანია “მთავარ არხზე” გასული სიუჟეტი, კომუნიკაციების კომისიამ დღეს, 21 იანვარს იმსჯელა. საქმე ეხება “მთავარი არხის” ეთერში 12 დეკემბერს გასულ სიუჟეტს - “სასახლის კარის მსახურები”, რომელშიც ავტორი სარკაზმით უყვება მაყურებელს 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნებში ახალარჩეული პარლამენტის პირველი სხდომის შესახებ. კომისიაში მიიჩნევენ, რომ “სიუჟეტი შეიცავდა არაეთიკური კონოტაციით წარმოჩენილ გრაფიკულ გამოსახულებასა და უხამს გამონათქვამებს”.

უფრო კონკრეტულად, კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის უფლებამოსილმა წარმომადგენლმა სიუჟეტში უხამსობის შემცველად სიუჟეტის დასკვნითი ნაწილი მიიჩნია, სადაც ნაჩვენებია პარლამენტის დარბაზში მყოფი საქართველოს ფინანსთა მინისტრი ივანე მაჭავარიანი: “კადრი გადატანილია ახლო ხედით მინისტრის შარვალთან, შარვლის გარედან გენიტალიებზე ფოკუსით და მკაფიოდ ჩანს როგორ იკიდებს ხელს შარვალზე ფინანსთა მინისტრის მოვალეობის შემსრულებელი. კადრს გასდევს ჟურნალისტის სიტყვები: „აგერ ფინანსთა მინისტრმა ივანე მაჭავარიანმა მართალია სხეულის ენით, მაგრამ ძალიან გარკვევით და გასაგებად გვაჩვენა რის გაკეთებას აპირებს მეათე მოწვევის პარლამენტი“.

და ასევე, სიუჟეტის ბოლოს ავტორის მიერ მოყვანილი ციტატა ჩაკ პალანიკის “მებრძოლთა კლუბიდან” - „ჩვენი პარლამენტი და პრეზერვატივი მხოლოდ იმით განსხვავდებიან ერთმანეთისგან, რომ პრეზერვატივში მხოლოდ ერთი {ისმის ჩახველება} ეტევა და პარლამენტში კიდე ბევრიო.“

კომუნიკაციების კომისია “მთავარი არხის” ადმინისტრაციული პასუხისმგებლობის დაკისრების საკითხის თითქმის ორი საათის განმავლობაში განიხილავდა. “მედიასთან ომს აუცილებლად წაგებთ, რადგან არავის მოუგია”, - ამ სიტყვებით სხდომაზე მთავარი არხის იურისტმა თამთა მურადაშვილმა კომისიის თავმჯდომარეს მიმართა. მან არაერთხელ აღნიშნა, რომ თუ საჭირო გახდა, მარეგულირებლის გადაწყვეტილებას სტრასბურგის სასამართლოშიც გაასაჩივრებენ.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის დირექტორი მარიამ გოგოსაშვილი ამბობს, რომ დღევანდელი მსჯელობით კომუნიკაციების კომისია გასცდა მისი უფლებამოსილების ფარგლებს: “ის არის საჯარო სამართლის იურიდიული პირი, უნდა იმოქმედოს კანონის შესაბამისად და კანონში მითითებული უფლებამოსილებების ფარგლებში. კანონში პირდაპირ წერია, რომ უხამსობასთან დაკავშირებული საკითხი შეიძლება განიხილოს მხოლოდ თვითრეგულირების ორგანომ ან სასამართლომ”.

თამთა მურადაშვილი ფიქრობს, რომ ეს საშიში პრეცენდენტია და კომისიას ახალი ბერკეტების აღება უნდა ხელში, რათა მაუწყებლები დაასანქციროს და საბოლოოდ ცენზურა დააკანონოს:

“ეს არის პირველი პრეცენდენტი და ძალიან საშიში პრეცენდენტი აბსოლუტურად ყველა მაუწყებლისთვის და არა მარტო მაუწყებლისთვის, ვინაიდან ეს არის ცენზურის დაკანონება. ეს ნიშნავს, რომ მარეგულირებელი კომისიას უნდა, რომ აიღოს ახალი ბერკეტი საკუთარ ხელში, იმისათვის, რომ მუდმივი ტერორის ქვეშ ამყოფოს მედია, ასანქციროს, ფინანსური ჯარიმები დააკისროს მაუწყებლებს, რათა შემდეგ ე.წ. მსუსხავი ეფექტი გამოუმუშავდეთ ჟურნალისტებს და შიშით შემდგომ თავისუფლად ვერ გააკეთონ რეპორტაჟები. შედეგად, შეიძლება, ყოველ დღე დაგვამონიტორინგონ, ყოველ დღე დაგვიდგინონ დარღვევები და შედეგად, საბოლოოდ, მაუწყებლობის უფლებაც ჩამოგვართვან, - განაცხადა თამთა მურადაშვილმა “მთავარ არხთან”.

მარიამ გოგოსაშვილი მარეგულირებლის ქმედებებში თვითცენზურის საფრთხესაც ხედავს და ამბობს, რომ “შინაარსზე მსჯელობა საფრთხის შემცველია არამხოლოდ ცენზურის, არამედ თვითცენზურის მხრივაც, რადგან მაუწყებლები იმის შიშით, რომ შეიძლება მათ მაუწყებლობის უფლება ჩამოერთვათ, გაკონტროლებენ შინაარსს და თავს შეიკავებენ გარკვეული მასალების გავრცელებისგან.”

თავის მხრივ, საქმის განხილვისას კომუნიკაციების კომისიის თავმჯდომარე კახა ბექაურმა თქვა, რომ უხამსობისაგან სამაუწყებლო ეთერის დაცვა, გამოხატვის თავისუფლებას კი არ ზღუდავს, არამედ გამოხატვის თავისუფლება უფრო მაღალ სტანდარტზე აჰყავს და იქვე აღნიშნა - “ჩვენ აქტიურად გავაგრძელებთ მონიტორინგს უხამსობის ნაწილზე, სანამ არ მივაღწევთ მედიაში იმას, რომ ეთიკის სტანდარტები იყოს დაცული”.

“სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების” და “მაუწყებლობის შესახებ” კანონებში უხამსობა შემდეგნაირადაა განმარტებული - “განცხადება ან ქმედება, რომელსაც არ აქვს საზოგადოებრივ-პოლიტიკური, კულტურული, საგანმანათლებლო ან მეცნიერული ღირებულება და ლახავს საზოგადოებაში დამკვიდრებულ ეთიკურ ნორმებს”.

“ჩვენ აქ არ ვსაუბრობთ იმაზე, რომ მედიაპროდუქტი უნდა იყოს ეთიკური. ჩვენ ვსაუბრობთ იმაზე, თუ ვინ უნდა იმსჯელოს ამ გადაცდომაზე - ადმინისტრაციულმა ორგანომ, რომელსაც შეუძლია მაუწყებლობის უფლება ჩამოართვას მაუწყებელს, თუ თვითრეგულირების ორგანომ. რა თქმა უნდა, ცენზურა და თვითცენზურა რომ ავიცილოთ თავიდან, ასეთი საკითხები უნდა დარჩეს თვითრეგულირების ფარგლებში და არ უნდა მიეცეს ადმინისტრაციულ ორგანოს მედიის შინაარსში შესვლის უფლება”, - ამბობს მარიამ გოგოსაშვილი.

„მთავარი არხის“ ეთერში სავარაუდო უხამსობის შემცველი სიუჟეტის განხილვა დღეს დასრულდა, თუმცა, კომისიას გადაწყვეტილება არ გამოუცხადებია. კომუნიკაციების კომისიის პრესრელიზში აღნიშნულია, რომ გადაწყვეტილება შემდეგი სხდომის შემდეგ, 28 იანვარს გამოქვეყნდება.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიაში 2021 წელი კიდევ ორი თანამშრომლის გაშვებით და დირექტორის ახალი მოადგილის მისვლით დაიწყო. 31 დეკემბერს გადაცემა “ჰეშთეგის” ჟურნალისტებმა - გიორგი არობელიძემ და ნათია ქარჩილაძემ კანცელარიიდან მისული წერილით შეიტყვეს, რომ მაუწყებელის დირექტორი გიორგი კოხრეიძე შრომით ხელშეკრულებებს აღარ უგრძელებთ. პარალელურად, ამავე დღეს დირექტორმა თავის მოადგილედ დანიშნა ნიკა ჩხარტიშვილი, რომელიც იქამდე აჭარის სავაჭრო-სამრეწველო პალატის თავმჯდომარე იყო.

"ჰეშთეგი" კიდევ უფრო შემცირებული გუნდით და ფორმატით

გიორგი კოხრეიძის დირექტორობის პირობებში, გადაცემა “ჰეშთეგის” მაუწყებლობა ერთი წლის განმავლობაში ორჯერ შეჩერდა, გუნდს 3 თანამშრომელი გამოაკლდა და საბოლოოდ, გადაცემის ფორმატი 5-დან 1 დღემდე შემცირდა.

"ჰეშთეგი" 20201 წლის 14 იანვარს კიდევ უფრო შემცირებული გუნდით დაუბრუნდა ეთერს. გადაცემის ორ ჟურნალისტს - გიორგი არობელიძესა და ნათია ქარჩილაძეს, რომლებსაც ორწლიანი კონტრაქტი 2020 წლის ბოლოს, 31 დეკემბერს ამოეწურათ, მოქმედმა მენეჯმენტმა შრომითი ხელშეკრულებები აღარ გაუგრძელა. ჟურნალისტები ამბობენ, რომ ამ დღეს კანცელარიიდან მიღებული წერილით შეიტყვეს, რომ მაუწყებელში აღარ მუშაობენ.

"კანცელარიიდან დაგვიკავშირდნენ, წერილი არისო თქვენს სახელზე და ამ წერილში ეწერა, რომ დირექტორმა ეს გადაწყვეტილება HR სამსახურის უფროსის რეკომენდაციის საფუძველზე მიიღო. არაფერი კონკრეტული არ ეწერა წერილში და ეს რეკომენდაციაც არ გვინახავს ჩვენ ჯერჯერობით", - ამბობს გიორგი არობელიძე. 

HR სამსახურის უფროსი ემზარ პაქსაძე მისივე გაცემული რეკომენდაციის შინაარსზე "მედიაჩეკერთან" არ საუბრობს. მაუწყებლის დირექტორმა გიორგი კოხრეიძემ კი, არაერთი მცდელობის მიუხედავად, ჩვენს ზარებს არ უპასუხა. ჩვენს კითხვაზე, რა ტიპის რეკომენდაციებზეა საუბარი და როგორი შეფასებაა მოცემული დოკუმენტში, რამდენად კრიტიკული იყო მისი დასკვნა და რა შეიძლება ყოფილიყო იმის საფუძველი, რომ დირექტორს აღარ გაეგრძელებინა ჟურნალისტებისთვის ხელშეკრულებები - ემზარ პაქსაძე გვპასუხობს, რომ დოკუმენტი ვრცელია, დადებითი ან უარყოფითი შეფასებები არ არის, თუმცა, სანამ უშუალოდ ჟურნალისტებს არ ჩაბარდებათ, მათი თანხმობის გარეშე ვერაფერს გვეტყვის, რადგან დოკუმენტი პირად ინფორმაციას შეიცავს:

"ორშაბათს ჩაბარდებათ და მოგაწვდიან, თუ თვითონ ჩათვლიან საჭიროდ. ვრცელია (დოკუმენტი), 8 თუ 9 გვერდია და უფლებამოსილება არ გამაჩნია მე, რადგან პირადი ინფორმაციის შემცველია", - ამბობს ემზარ პაქსაძე.

მიუხედავად იმისა, რომ ბრძანებაში არ არის ახსნილი, კონკრეტულად რის საფუძველზე არ გაუგრძელდათ ხელშეკრულები და ამ ეტაპზე არც HR სამსახურის უფროსის რეკომენდაცია აქვთ ნანახი, ჟურნალისტები ფიქრობენ, რომ დირექტორის გადაწყვეტილება მათ კრიტიკულ სარედაქციო პოლიტიკას უკავშირდება:

"ფაქტია, რომ ეს კონკრეტული გადაწყვეტილებაც ერთი დიდი პროცესის ნაწილია. სახეზე გვაქვს, მაუწყებლის მენეჯმენტის მხრიდან იმ პოლიტიკის გაგრძელება, რომელსაც, ვფიქრობ, ისედაც ყველა ხედავს პირველივე დღიდან - კრიტიკულად განწობილი ჟურნალისტების დევნა, შევიწროება, გათავისუფლება… მთელი ამ ჯაჭვის ნაწილია ეს ყველაფერი", - ამბობს გიორგი არობელიძე

ჟურნალისტები მიიჩნევენ, რომ კრიტიკული სარედაქციო პოლიტიკის გარდა, კიდევ ერთი მიზეზი, ალტერნატიულ პროფკავშირებში მათი აქტიური წევრობაა:

"მეც და გიორგიც ვიყავით ერთ-ერთი დამაარსებელი ალტერნატიული პროფესიული კავშირის, რომელიც მაუწყებელში გიორგი კოხრეიძის დირექტორად მოსვლის შემდეგ შეიქმნა. ჩვენ აქტიურად ვიყავით ჩართული იმ აქციებსა და კამპანიაში, რაც მაუწყებელში მიმდინარეობდა. ზეწოლა, გათავისუფლება თუ სხვა პოზიციაზე გადაყვანა კი სწორედ იმ ადამიანებს შეეხოთ, ვინც პროფკავშირების წევრები იყვნენ და აქტიურად იყვნენ ჩართული მიმდინარე პროცესებში", -ამბობს ნათია ქარჩილაძე.

"გრძელდება კრიტიკულად განწყობილი თანამშრომლების დევნა და შევიწროება", - ასე შეაფასეს პროფკავშირებში "ჰეშთეგის" ჟურნალისტებისთვის ხელშეკრულებების არ გაგრძელება - "ორივე გათავისუფლებული თანამშრომელი აქტიურად ცდილობდა ქვეყანაში შექმნილი რთული ვითარებისა და არათანმიმდევრული სახელმწიფო პოლიტიკის ასახვას სატელევიზიო რეპორატაჟებში; რაც, ჩვენი შეხედულებით, მათთან შრომითი ურთიერთობის შეწყვეტის და ჰეშთეგისთვის მორიგი მძიმე დარტყმის მიყენების კიდევ ერთი მიზეზი იყო", - ვკითხულობთ ალტერნატიული პროფკავშირების მიერ 13 იანვარს გავრცელებულ განცხადებაში.

გიორგი არობელიძე და ნათია ქარჩილაძე სამართლებრივი დავის დაწყებას გეგმავენ. EMC-ის აღმასრულებელი დირექტორი ლინა ღვინიანიძე კი ამბობს, რომ "ჰეშთეგის" თანამშრომლებთან კონსულტაციები უკვე მიმდინარეობს:

"გვქონდა კონსულტაციები გიორგისთან და ნათიასთან და ვფიქრობთ მათთან ერთად სამართლებრივ დავაზე. ამ შემთხვევაში ფაქტობრივი და სამართლებრივი გარემოებები განსხვავებულია და ჯერჯერობით ვფიქრობთ, რას ვაპირებთ და როგორ". 

გადაცემის გუნდის შემცირების გარდა, გიორგი კოხრეიძის დირექტორობის პირობებში, გადაცემა "ჰეშთეგმა" ორჯერ შეწყვიტა მაუწყებლობა და ბოლოს ეთერს შემცირებული ფორმატით დაუბრუნდა.

აჭარის ტელევიზიამ "ჰეშთგისთვის" ეთერის დათმობა თავდაპირველად 23 მარტს შეწყვიტა. ამ დღიდან, მაუწყებელმა "ჰეშთეგთან" ერთად, საინფორმაციო და სამედიცინო გადაცემების გარდა, ყველა გადაცემა შეაჩეარა და მენეჯმენტმა გადაწყვეტილება კორონავირუსის გამო ქვეყანაში შექმნილი ვითარებით ახსნა. გადაცემა მეორედ 31 ივლისიდან შეჩერდა და საპარლამენტო არჩევნების შემდეგ, 12 ნოემბერს ეთერში ხუთდღიანი ფორმატის ნაცვლად, ერთდღიანი ფორმატით დაბრუნდა.

გადაცემის ფორმატის შემცირებასთან დაკავშირებით მაშინ გიორგი კოხრეიძემ "მედიაჩეკერს" განუცხადა, რომ ამაში განსაკუთრებულს ვერაფერს ხედავს და რომ ეს აბსოლუტურად ნორმალური, განვითარების პროცესია - "ჰეშთეგი" გადაცემა ხომ არის ეხლა ეთერში? მითხარით, რა განსხვავებას ხედავთ განსაკუთრებულს? სათქმელს ვერ იტყვიან, თუ რა?", - გვიპასუხა მან და ჩვენს კითხვაზე, თუ რა არგუმენტებით და რის საფუძველზე მიიღო გადაცემის 5-დან 1 დღემდე შემცირების გადაწყვეტილება, გვითხრა, რომ გადაწყვეტილება კომისიიდან გამომდინარე მიიღო და არა პირადი ინტერესებიდან.

“ჰეშთეგის” გუნდი კი მაუწყებლის დირექტორის ამ გადაწყვეტილებასაც გადაცემის კრიტიკულ სარედაქციო პოლიტიკას უკავშირებს.

დირექტორის მიერ უკონკურსოდ დანიშნული კადრები

31 დეკემბერს, ორი კადრის გაშვების პარალელურად, აჭარის ტელევიზიის დირექტორმა გიორგი კოხრეიძემ მაუწყებელში ახალი კადრი - ნიკა (იაკინთე) ჩხარტიშვილი თავის პირველ მოადგილე დანიშნა.

დირექტორმა თავისი მოადგილე უკონკურსოდ შეარჩია. ამას HR სამსახურის უფროსი ემზარ პაქსაძეც ადასტურებს და განმარტავს, რომ “კონკურსი არ ყოფილა გამოცხადებული. მას (დირექტორს) ჰქონდა ამის უფლებამოსილება".






ნიკა ჩხარტიშვილი აჭარის ტელევიზიასთან საუბრისას ამბობს, რომ შეთავაზება პირადად გიორგი კოხრეიძისგან მიიღო. თავად გიორგი კოხრეიძე კი არ მალავს, რომ ნიკა ჩხარტიშვილთან დიდი ხნის ნაცნობობა აკავშირებს და სანამ ამ პოზიციაზე დაითანხმებდა, კონსულტაციები მასთან ერთი თვის განმავლობაში მიმდინარეობდა:

“ახალი სეზონიდან მე უშუალოდ ვაკვირდებოდი პროცესებს, რომელიც მიმდინარეობდა მაუწყებელში და დამანახა პროცესებმა, რომ საკმაოდ სერიოზული გამოწვევების წინაშე იდგა მაუწყებელი სუფთა მენეჯერული კუთხით. გარკვეული მიმართულებებით მე სერიოზული მხარდაჭერა და დახმარება მჭირდებოდა და,შესაბამისად, შევაფასე ადამიანი, რომელსაც მე კაი ხანია ვიცნობ. ვიცნობ, როგორც ძალიან კარგ მენეჯერს. ბოლო ერთი თვეა მქონდა მასთან კონსულტაციები, ვსაუბრობდით და ბოლო-ბოლო დავითანხმე და მივიღეთ ის გადაწყვეტილება, რომ დამიდგეს გვერდში და ერთად შევძლოთ იმ პროცესების უკეთესად წარმართვა, რაც მაუწყებელს მისცემს (საშუალებას) უფრო უკეთესად განვითარდეს”, - განაცხადა გიორგი კოხრეიძემ აჭარის ტელევიზიასთან.

ნიკა ჩხარტიშვილი 2017 წლიდან აჭარის სავაჭრო-სამრეწველო პალატის თავმჯდომარე, 2019 წლიდან კი აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის ეკონომიკური განვითარების საბჭოს მდივანი იყო. აჭარის მთავრობის გვერდზე გამოქვეყნებული მისი სამუშაო გამოცდილებით თუ ვიმსჯელებთ, იგი მენეჯერულ პოზიციაზე რამდენიმე კომპანიაში მუშაობდა, თუმცა, მისი მედიაში მუშაობის გამოცდილება იმით შემოიფარგლება, რომ 2000 წელს გაზეთ „დიდუბელის“ დამფუძნებელი და მთავარი რედაქტორი იყო.

2018 წელს ნიკა ჩხარტიშვილი აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის მრჩეველთა საბჭოს წევრობისთვის გამოცხადებულ კონკურსში მონაწილეობდა. მაშინ ჩხარტიშვილმა კომისიას ვერ წარუდგინა დიპლომის ასლი, რომელიც დაადასტურებდა, რომ მას მაგისტრის ან მაგისტრთან გათანაბრებული განათლება აქვს მიღებული. მაშინ, ვადის მიცემის მიუხედავად, ჩხარტიშვილმა დიპლომის ასლი ვერ წარადგინა და მის მიერ წარდგენილი დოკუმენტაციით ვერ დადგინდა უმაღლესი განათლების შესაბამისი აკადემიური ხარისხი, თუმცა კომისიამ მეორე ეტაპზე მაინც გადაიყვანა.

აჭარის ტელევიზიის დირექტორის მოადგილედ (მაუწყებლიდან ნათია ზოიძის წასვლის შემდეგ) ვახტანგ ხუზმიაშვილი იყო არჩეული. თუმცა, მას შემდეგ, რაც ხუზმიაშვილი საინფორმაციო სამსახურის უფროსად დაინიშნა, დირექტორის მოადგილის თანამდებობა კვლავ ვაკანტური გახდა.

გარდა ნიკა ჩხარტიშვილისა, გიორგი კოხრეიძის დირექტორობის პირობებში, მაუწყებელში ხელმძღვანელ პოზიციაზე უკონკურსოდ კიდევ ორი ახალი თანამშრომელი დასაქმდა - აკაკი გოგიჩაიშვილი და ნინო ხაჟომია.

აკაკი გოგიჩაიშვილი 2020 წლის პირველი ივლისიდან საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიის მთავარი საინფორმაციო გამოშვების მთავარი რედაქტორი გახდა. მაშინ აკაკი გოგიჩაიშვილი ამბობდა, რომ შეთავაზება მაუწყებლის საინფორმაციო სამსახურის უფროსისგან, ვახო ხუზმიაშვილისგან მიიღო.

აკაკი გოგიჩაიშვილამდე, გიორგი კოხრეიძის შეთავაზებით, საინფორმაციო გამოშვების მთავარი რედაქტორად ნინო ხაჟომია დაინიშნა, თუმცა მან მალევე - ოთხ დღეში თანამდებობა დატოვა და მოგვიანებით ახალი ამბების რედაქციის ხელმძღვანელის პოზიციაზე დაინიშნა.

გიორგი კოხრეიძის დირექტორობის 14 თვე
და 14 თანამშრომლის ბედი

გიორგი კოხრეიძის დირექტორად არჩევიდან - 2019 წლის 22 ნოემბრიდან დღემდე, აჭარის მაუწყებლიდან თანამშრომლების გაშვება, პოზიის შეცვლა თუ შრომითი ხელშეკრულებების არ გაგრძელება ჩვეულ ამბად იქცა.

დირექტორობის თითქმის 14 თვის განმავლობაში კოხრეიძემ ოთხი თანამშრომელი გაათავისუფლა, სამს ხელშეკრულება აღარ გაუგრძელა, ხუთი არსებითად განსხვავებულ პოზიციაზე გადაიყვანა, ორმა თანამშრომელმა კი, მისი დირექტორობის პირობებში, თავადვე თქვა უარი ტელევიზიაში მუშაობაზე.

• 01.01.2020 - გიორგი კოხრეიძემ შრომითი ხელშეკრულება აღარ გაუგრძელა ნათია შავაძეს. მან დირექტორის ეს გადაწყვეტილება შეაფასა მაუწყებლის მენეჯმენტის პოლიტიკის ნაწილად, რომელსაც იგი აქტიურად აპროტესტებდა; 
  
  
• 02.02.2020 - აჭარის მაუწყებელი დატოვა ნათია ზოიძემ და განაცხადა, რომ იძულებული გახდა ამგვარი გადაწყვეტილება მიეღო. მიზეზად სარედქციო პოლიტიკიდან ჩამოშორება დაასახელა; 
  
  
• 24.02.2020 - მაია მერკვილაძე აჭარის ტელევიზიის ახალი ამბების სამსახურის უფროსისა და მთავარი საინფორმაციო გამოშვების რედაქტორის პოზიციას ჩამოაშორეს და და რადიოს ახალ ამბებში გადაიყვანეს; 
  
  
• 24.02.2020 - აჭარის ტელევიზია “უკიდურესი პროტესტის” ნიშნად თბილისის ბიუროს ჟურნალისტმა ნინო ხოზრევანიძემ დატოვა;
  
  
• 24.02.2020 - სამსახურიდან გათავისუფლდა ახალი ამბების სამსახურის უფროსი შორენა ღლონტი;
  
  
• 13.03.2020 - სამსახურიდან გაათავისუფლეს აჭარის ტელევიზიის მთავარი საინფორმაციოს წამყვანი თეონა ბაკურიძე;
  
  
• 23.03.2020 - მაუწყებლის დირექტორმა ჟურნალისტი თეონა ხარაბაძე კორესპონდენტად ბათუმიდან ქუთაისში, ფაქტობრივად, არარსებულ ბიუროში გადაიყვანა; 
  
  
• 13.04.2020 - ხელშეკრულება შეუცვალეს ვებ მიმართულების ხელმძღვანელ სოფო ჟღენტს და ახალ ამბებს ჩამოაშორეს;
  
  
• 21.04.2020 - ფეისბუკზე გამოქვეყნებული სტატუსების გამო თეონა თურმანიძეს აჭარა TV-ში წამყვანობა და რეპორტიორობა ერთი წლით შეუზღუდეს;
• 11.05.2020 - ფეისბუკზე გამოქვეყნებული პოსტის გამო, აჭარის ტელევიზიის დირექტორმა სამსახურიდან გადაცემა “ჰეშთეგის” წამყვანი და მაუწყებლის ალტერნატიული პროფკავშირის თავმჯდომარე მალხაზ რეხვიაშვილი გაათავისუფლა;
  
  
• 31.07.2020 - აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლიდან სამი თანამშრომელი გაათავისუფლეს – შემოქმედებითი სამსახურის დილის გადაცემის „დილის ტალღის“ რედაქტორი, ბაჩო გურაბანიძე, შემოქმედებითი სამსახურის შემოქმედებითი მიმართულების მენეჯერი, გიორგი მურვანიძე და გუგა ქადიძე – მემონტაჟე. მოგვიანებით ბაჩო გურაბანიძე და გიორგი მურვანიძე მაუწყებელში განსხვავებულ პოზიციებზე დააბრუნეს, ორივე მათგანი მმართველობით რგოლს ჩამოაშორეს, ბაჩო გურაბანიძე პროდიუსერად, გიორგი მურვანიძე კი რეჟისორად გადაიყვანეს;
  
  
• 31.12.2020 - შრომითი ხელშეკრულებები აღარ გაუგრძელეს “ჰეშთეგის” ჟურნალისტებს - გიორგი არობელიძე და ნათია ქარჩილაძეს. 

აჭარის ტელევიზიიდან გათავისუფლებულმა და არსებითად სხვა პოზიციაზე გადაყვანილმა თანამშრომლებმა მაუწყებლის წინააღმდეგ სამართლებრივი დავა დაიწყეს. მათ უფლებებს EMC იცავს. ამ ეტაპზე მხოლოდ მაია მერკვილაძის საქმე არის განხილული და ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილებით, აჭარის ტელევიზია მაია მერკვილაძის პოზიციაზე ახალ თანამშრომელს ვერ დანიშნავს, სანამ შრომითი დავა არ დასრულდება. EMC-ის ადვოკატი ლადო ქუთათელაძე, რომელიც მათ უფლებებს იცავს, ამბობს, რომ პროცესი მიმდინარეობს და სასამართლოში საქმეების ჩანიშვნას, სავარაუდოდ, თებერვალში ელოდებიან.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის ყოფილი დირექტორი ვასილ მაღლაფერიძე პარტია „ქართული ოცნების” თავმჯდომარის მოადგილედ აირჩიეს. ამის შესახებ დღეს, 16 იანვარს, პარტიის ყრილობაზე გახდა ცნობილი.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის ყოფილმა გენერალურმა დირექტორმა ვასილ მაღლაფერიძემ თანამდებობა გასული, 2020 წლის ივლისში დატოვა, საპარამენტო არჩევნებამდე რამდენიმე თვით ადრე.

"მიუხედავად იმისა, სრულიად დარწმუნებული ვარ, რომ პირველი არხი მიუკერძოებლად და პირუთვნელად გააშუქებს მომავალ არჩევნებსაც და ყველა სხვა პოლიტიკურ პროცესსაც, იქიდან გამომდინარე, რომ ვინმემ სხვადასხვა მიზნიდან გამომდინარე, არ იპოვოს ეჭვის საბაბი და კითხვის ნიშნები არ დასვას არხის მიუკერძოებლობასთან დაკავშირებით, მივიღე გადაწყვეტილება გადადგომის შესახებ", - წერდა მაღლაფერიძე ვრცელ განცხადებაში, რომლითაც მან საქართველოს პირველი არხის სამეურვეო საბჭოს წევრებს მიმართა.

მოსაზრებები იმის შესახებ, რომ მაღლაფერიძეს შესაძლოა პოლიტიკურ სივრცეში გაეგრძელებინა საქმიანობა, მაშინვე გაჩნდა, მას „ქართული ოცნების“ პარტიულ სიაში მოიაზრებდნენ.

„მედიაჩეკერი“ დღეს ცდილობდა ვასილ მაღლაფერიძესთან გაერკვია, ხომ არ უკავშირდებოდა საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორის პოზიციის დატოვება მის პარტიაში გადანაცვლებას, თუმცა, მან ჩვენს სატელეფონო ზარებს არ უპასუხა. ამავე კითხვაზე კი „მთავარი არხის“ ჟურნალისტთან საუბარში, ეს კატეგორიულად გამორიცხა.

„ტელევიზიიდან წავედი სადღაც ივლისში და აგვისტოში და კარგია, რომ ვგეგმავდეთ, მაგრამ ქართველები ასე არ ვგეგმავთ, 5 თვით ადრე. ამასთან არ იყო კავშირში. ძალიან მნიშვნელოვანი ეტაპი იწყება, იმიტომ, რომ წავიდა ძალიან მნიშვნელოვანი და გამოკვეთილი ლიდერი და პარტიამ უნდა გააგრძელოს ფუნქციონირება მის გარეშე. ეს არ არის ხშირი მოვლენა საქართველოში და ძალიან დიდი პასუხისმგებლობა აწევს ამ პარტიას“, - განაცხადა მაღლაფერიძემ „მთავარ არხთან“.

ვასილ მაღლაფერიძე საზოგადოებრივი მაუწყებლის გენერალურ დირექტორად 2017 წლის იანვარში აირჩიეს. მის კანდიდატურას მხარი სამეურვეო საბჭოს ექვსმა წევრმა დაუჭირა. ახალი დირექტორის არჩევა მას შემდეგ გახდა საჭირო, რაც 21 ნოემბერს არხის ყოფილმა დირექტორმა გიორგი ბარათაშვილმა პოსტი გაურკვეველი მიზეზით დატოვა. მაშინ, ვასილ მაღლაფერიძის არჩევას, სამოქალაქო ორგანიზაციების საჯარო განცხადება მოჰყვა, ისინი ამ გადაწყვეტილებაში პოლიტიკურ ინტერესზე საუბრობდნენ.

• ასევე დაგაინტერესებთ: რა გეგმებით მოვიდა ვასილ მაღლაფერიძე და რა ეტაპზეა მაუწყებელი 3 წლის შემდეგ - IDFI-ს კვლევა

ჟურნალისტების უფლებადამცველი საერთაშორისო ორგანიზაციის - „რეპორტიორები საზღვრებს გარეშეს“ (RSF) ინფორმაციით, 2020 წლის განმავლობაში, მსოფლიო მასშტაბით, სულ 50 ჟურნალისტი მოკლეს. ეს მაჩვნებელი 2019 წელს 53-ის ტოლი იყო. ორგანიზაციისვე ცნობით, მათი უმეტესობა (2/3) არა ომის პირობებში მყოფ ქვეყნებში მოკლეს.

RSF-ის განცხადებით, მაგალითად, 2016 წელს, ჟურნალისტების მკვლელობების 58% საომარ ზონებში ფიქსირდებოდა, გასულ წელს კი - ეს მაჩვენებელი 32%-მდე შემცირდა და მედიის წარმომადგენელთა მკვლელობის 68% არასაომარ ზონებში გამოვლინდა, მათგან ყველაზე მეტი - 8 მექსიკაში, 4 ინდოეთში, 3-3 კი - ფილიპინებსა და ჰონდურასში. ჟურნალისტების მკვლელობების უმრავლესობა მათ საქმიანობას უკავშრდებოდა. მაგალთად, მათი 84% გამიზნულად მოკლეს, 2019 წელს ეს მაჩვენებელი 63-ს შეადგენდა.

RSF-ის ინფორმაციით, გასულ წელს, რამდენიმე ჟურნალისტი ბარბრაროსული მეთოდების გამოყენებით მოკლეს. მაგალითად, მექსიკაში გამოცემა El Mundo-ს რეპორტიორს, ვალდივია როდრიგესს თავი მოკვეთეს, ერთ-ერთი ადგილობრივი ახალი ამბების ვებგვერდის - Punto x Punto Noticias-ის რედაქტორი ვიქტორ ფერნანდო ელვარეს ჩავესი კი დაანაწევრეს. ამასთან, ინდოეთში, გაზეთ „რაშტრია სვაროპის“ რეპორტიორი რაკეშ სინგჰი ცოცხლად დაწვეს, ირანშ კი - გამოცემა Amadnews რუჰოლა ზამი ჩამოარჩვეს. „შესაძლოა, ზოგიერთმა თქვას, რომ ჟურნალისტები უბრალოდ საკუთარი საქმიანობის მსხვერპლი ხდებიან, თუმცა ისინი განსაკუთრებულ სამიზნეებად მაშინ იქცევიან ხოლმე, როდესაც მნიშვნელოვან საქმეებს იძიებენ და აშუქებენ“, - თქვა „რეპორტიორები საზღვრებს გარეშეს“ გენერალურმა მდივანმა ქრისტოფ დელუარმა.

გასული წლების მსგავსად ჟურნალისტების მკვლელობის დიდი ნაწილი კორუფციისა და საჯარო ფონდების არასათანადოდ გამოყენების საქმეების გამოძიებას უკავშირდება. ამისთვის გასულ წელს 10 ჟურნალისტი მოკლეს, 4 ორგანიზაბული დანაშაულის საქმის გამოძებისთვის, 7 კი - საპროტესტო აქციების გაშუქებისას.

RSF-ის ცნობით, 2020 წლის მდგომარეობით, საკუთარი საქმიანობისთვის პატიმრობაში 387 ჟურნალისტი იმყოფება, რაც 2019 წლის მონაცემების იდენტურია. ორგანიზაციის შეფასებით, დაკვებული ჟურნალისტების რაოდენობა ისტორიულ მაქსიმუმს აღწევს.

გასულ წელს, 35%-ით გაიზარდა ქალი ჟურნალისტების თვითნებური დაკავების მაჩვენებელიც, ამასთან 4-ჯერ გაიზარდა ჟურნალისტების დაკავების მაჩვენებელი კოვიდ-19-ის გავრცელებიდან პირველ სამ თვეშიც. ამასთან, პანდემიის თემის გაშუქებისთვის 14 ჟურნალისტი დააკავეს, რომლებიც კვლავ პატიმრობაში რჩებიან.

RSF-ის განცხადებით, ჟურნალისტური საქმიანობისთვის ყველაზე სახიფათო ქვეყნებია - მექსიკა, ერაყი, ავღანეთი, პაკისტანი და ინდოეთი.

ჟურნალისტების უფლებადამცველი საერთაშორისო ორგანიზაცია „რეპორტიორები საზღვრებს გარეშე“ (RSF) 8 ნოემბერს ცესკოსთან გამართულ აქციაზე ჟურნალისტების დაშავებას ეხმიანება.

Twitter-ზე გამოქვეყნებულ განცხადებაში RSF-ი აღნიშნავს, რომ თბილისში, კვირა საღამოს, ცენტრალურ საარჩევნო კომისიასთან მიმდინარე აქციის დროს, პოლიციის მიერ წყლის ჭავლის გამოყენებისას სულ მცირე 7 ჟურნალისტი დაშავდა და დაზიანდა მათი ტექნიკა.

ორგანიზაცია მოითხოვს საქართველოს ხელისუფლებისგან უზრუნველყოს ჟურნალისტების უსაფრთხოება მათი საქმიანობის შესრულებისას.

ამერიკული ტელეკომპანია ABC News-მა პირდაპირ ეთერში, ჯორჯიის შტატის სააარჩევნო უბნების საილუსტრაციოდ, საქართველოს არჩევნებზე , თბილისში, 55-ე საჯარო სკოლაში გახსნილი საარჩევნო უბნის ამსახველი ფოტომასალა გაუშვა.

ამერიკის საპრეზიდენტო არჩევნების ჯორჯიის შტატში მიმდინარეობის თემაზე ჟურნალისტის ჩართვის პარალელურად, ეთერში გავიდა ჯორჯიის შტატში გახსნილი საარჩევნო უბნების ამსახველი ფოტოები. მათ შორის მოხვდა საქართველოს არჩევნებზე 55-ე სკოლაში გახსნილ საარჩევნო უბანზე გადაღებული კადრი, რომელიც უბანზე ხმის მისაცემად მისული მოსახლეობის რიგს ასახავს.




ინფორმაცია თავდაპირველად სოციალური ქსელის მომხმარებელმა შოთა ტყეშელაშვილმა გაავრცელა ფეისბუქის პირად გვერდზე.

ეს პირველი შემთხვევა არ არის, როდესაც ამერიკულ ტელეკომპანიებს ჯორჯიის შტატი საქართველოში ერევათ. 27 აპრილს FOX News-მა მარნეულში მოსახლეობის პროტესტი აშშ-ის შტატ ჯორჯიაში მიმდინარე აქციად გააშუქა და ეთერში რადიო „მარნეულის“ ვიდეო მასალა გაუშვა.

ბოლო დღეებში ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტის ერთ-ერთი პატარა სოფელი ბუკნარი ქვეყნის პოლიტიკურ დღის წესრგიში აქტიურად გამოჩნდა. მოსახლეობისთვის აქამდე უცნობმა ტოპონიმმა ქვეყნის მედია სივრცეში პროტესტის და დაძაბულობის მნიშვნელობა შეიძინა. უნდა ითქვას, რომ ბუკნარის მუსლიმი მოსახლეობის სამართლიანმა მოთხოვნამ, რომ სოფელში შეექმნათ სალოცავი სივრცე და ამ სივრცეში თავისუფლად და კოლექტიურად აღესრულებინათ რელიგიური რიტუალები, სოფლის ქრისტიანი მოსახლეობის გაღიზიანება და გაბრაზება გამოიწვია. უკმაყოფილებების გაღრმავების პარალელურად, დაფიქსირდა ფიზიკური დაპირისპირების შემთხვევებიც. სიტუაცია უფრო გამწვავდა გარე აქტორების ჩართვის შედეგად, როცა მხარეები საკუთარი იდენტობების, წუხილების და შიშების გავლენებში, არსებული პრობლემის მოგვარებაზე უფრო მეტად, საკუთარი სიმართლის დამტკიცებაზე გადავიდნენ, მათ შორის ძალადობით.

ამ დაძაბულმა პროცესმა მრავალი სიღრმისეული გამოწვევა წარმოაჩინა. თუმცა, სანამ რეაქციული მედია და პოლიტიკური დღის წესრიგი ბუკნარის სახელწოდებას დაივიწყებს, ამ წერილით მინდა გაგიზიაროთ ჩემი მოსაზრებები ერთ-ერთ კრიტიკულად მნიშვნელოვან საკითხზე. კერძოდ, საქართველოში ქართველობის პრობლემურ გაგებაზე, რომელიც ყველა რელიგიურ იდენტობას, გარდა მართმადიდებელი ქრისტიანობისა, ქართველის განმარტებისგან არსებითად რიყავს. ამ გარიყულობის ყველაზე თვალნათელი და საჯარო მაგალითი საქართველოს პარლამენტის წევრის, ნინო წილოსანის სოციალურ ქსელებში აქტიურად გავრცელებული ციტატა იყო, რომლის მიხედვითაც: „ქართველებსა და მუსლიმებს შორის არანაირი პრობლემა არ არის“.

ასეთმა ფორმულირებამ სოციალურ ქსელებში წილოსანის მიმართ კრიტიკა, დაცინვა და ბულინგიც კი გამოიწვია. სინამდვილეში კი წილოსანის ეს განცხადება საქართველოში არსებული განწყობების და დამოკიდებულებების რეალური ანარეკლია. უფრო მეტიც, “ქართველი VS მუსლიმი” ფორმულირება ექსკლუზიურად წილოსანის გამოგონილი არ არის. სამწუხაროდ, ასეთი ფორმულირება მედია საშუალებებმაც გააჟღერეს და ეს მოხდა, არა როგორც ზეპირი განაცხადი ან წამოცდენა, არამედ წინასწარ დაწერილი ჟურნალისტური ტექსტი, რომელიც ტვ პირველის წამყვანმა სტუდიდან, პირდაპირ ეთერში  წაიკითხა.

რა თქმა უნდა, პროფესიონალი პოლიტიკოსისთვის ეს შეცდომა არსებითად პრობლემური იქნებოდა, თუმცა, იმ ფაქტის გათვალისწინებით, რომ ქალბატონი წილოსანი არც კარიერული პოლიტიკოსია და არც კონფლიქტების და იდენტობების სიღრმისეული მცოდნე, მისი ეს შეცდომა კომიკური, მაგრამ არა ტრაგიკული მოვლენაა. ჩემი აზრით, უფრო პრობლემური ზუსტად, რომ მედიასაშუალების მიერ დაშვებული შეცდომაა, რომელიც ხშირად პოლიტიკოსების დაუფიქრებელ და არაკომპეტენტური განცხადებების ფონზე, შეუმჩნეველად და რეაქციის გარეშე გადადის. თუმცა, ასეთი „შეუმჩნეველი შეცდომები“ უფრო ღრმა და არსებით კვალს ტოვებს საზოგადოების კოლექტიურ ცნობიერებაში.

ხაზგასმით უნდა აღინიშნოს, რომ ტვ პირველმა ბუკნარის საკითხის ეროვნულ მედიაში აქტუალიზაციისას მნიშვნელოვანი როლი ითამაშა. უფრო მეტიც, სწორედ ეს ტელევიზია გვევლინება არადომინანტური ჯგუფების ერთ-ერთ მთავარ ადვოკატად მედიაში. და მაინც, ისიც კი ხშირად უშვებს ასეთ შეცდომებს. ეს კიდევ ერთხელ ამტკიცებს ზემოთ გამოთქმულ მოსაზრებას, რომ დეკლარაციული თანასწორობა და ინკლუზიურობა ხშირად ღმა ანალიზით და რეფლექსირებით არ არის გამყარებული, არც პოლიტიკურ ელიტაში და არც მედია სივრცეში.

გამიჭირდება ვიფიქრო, რომ არსებული პოლიტიკური ელიტა ჩვენს ყოფაში შეძლებს საკუთარი ზედაპირული და მერკანტილისტური იდეების ტრანსფორმაციას. თუმცა, იმედი მაქვს, რომ მედია ორგანიზაციები უფრო მეტი პასუხისმგებლობით და თვითკრიტიკულობით მიუდგებიან ამ საკითხს და შეძლებენ ამ შეცდომაზე რეფლექსირებით საზოგადოების ცნობიერში დალექილი ქართველობის განმატების კითხვის ნიშნის ქვეშ დაყენებას. ჩვენს ქვეყანაში ქართველი მუსლიმები არსებობენ და მათთვის აღნიშნული სიტყვათა შეთანხმების ნორმალიზება და პოპულარიზაცია ღირსების საკითხია. მედიების მიერ კი ამ პროცესში ქართველი მუსლიმების მიმართ გამოხატული მხარდაჭერა და სოლიდარობა საკუთარი შეცდომების საჯაროდ აღიარება იქნებოდა.

რას მივიღებთ, თუ მიზოგინიას¹ ეპატაჟის² წარუმატებელ მცდელობას დავამატებთ და კარგად გავაზავებთ? რიგით 33-ე გაბულოგს, რომელიც “მთავარი არხის” ეთერში 2020 წლის 17 მაისს, 21:00 საათზე გავიდა.

გიორგი გაბუნიას მონოლოგები ე.წ გაბულოგები გადაცემა “პოსტ ფაქტუმში” მეტაფორული ენითა და “განთქმული” ენამახვილობით გადმოცემული კიჩური ჩანართებია, რომლებიც სხვადასხვა თემას ეძღვნება.

17 მაისის გაბულოგი “ქართულ ოცნებას” და მისი “მშობიარობის” უნაყოფო მცდელობებს ეძღვნებოდა. ერთი შეხედვით, შეუძლებელია, მშობიარობის სრულიად ბუნებრივი და ბევრი ადამიანისთვის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი პროცესი შეურაცხმყოფელ და უარყოფით ამბად წარმოაჩინო, თუმცა, უნდა ვაღიარო, გიორგი გაბუნიამ ეს შესანიშნავად შეძლო, როდესაც მშობიარობის პროცესი და მისი თანმდევი მოვლენები პოლიტიკური პარტიის დასაკნინებელ ანალოგიად გამოიყენა.

ტელეწამყვანს “ქართული ოცნების” მეტი სიმკვეთრით გასაკრიტიკებლად არც კიდევ უფრო “შეურაცხმყოფელი” ეპითეტის “ბერწის” მოშველიება დავიწყებია.

“... ბავშვი იქ არ არის, “ქართულ ოცნებას” ცრუ ორსულობა სჭირს, თან უკვე მერამდენედ. რაც სულაც არ არის გასაკვირი, ბერწი ადამიანის დაფეხმძიმება შეუძლებელია და რამდენიც არ უნდა ეძახო შობე, დარეჯან, შობე” მაინც ვერაფერს გააჩენს” - ვუსმენდი გაბუნიას პათეტიკური თეატრალობით წარმოთქმულ ამ სიტყვებს და ყველა იმ ქალზე მეფიქრებოდა, ვისაც ქვეყნის ერთ-ერთი ყველზე მაღალრეიტინგული ტელეარხის პრაიმტაიმიდან კიდევ ერთხელ შეახსენეს, რომ თუ შთამომავლობას ვერ და არ ტოვებს, უფუნქციო, არასრულყოფილი ადამიანია და მისი ადგილი აქ არ არის.

დარწმუნებული ვარ, ამ ბლოგის წაკითხვის შემდეგ, ვინმე აუცილებლად მიმითითებს გაბულოგის მეტაფორულ ენაზე და მეტყვის, რომ ვაჭარბებ, ვინმე კი, სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების პრინციპების გადაკითხვისკენ მომიწოდებს, თუმცა, მე მჯერა, რომ მედიას მშვიდობიანი, ტოლერნატული, გენდერულად მგრძნობიარე, არადისკრიმინაციული გარემოს ჩამოყალიბებასა და სტერეოტიპების შემცირებაში უნიკალური და ძალიან მნიშვნელოვანი როლი აქვს. “ბერწი ქალების” წუნდებულად წარმოჩენა “პოსტ ფაქტუმში” კი ამ როლს, სრულიად არ შეესაბამება.

მიზოგინური ენით გაბულოგის მხოლოდ დასაწყისი როდი გამოირჩეოდა, არა და არა, ტრიუმფალური ფრაზა გიორგი გაბუნიამ ბოლოსკენ შემოგვინახა, როცა დაასკვნა, რომ “ქართულმა ოცნებამ” გაითვალისწინა პოპულარული რჩევა და გაუპატიურების გარდაუვალობის გააზრებისას, უბრალოდ მოეშვა და პროცესისგან სიამოვნებას იღებს. არხის სოციალური მედიის გუნდმა ეს ფრაზა ისეთ საინტერესო მოვლენად ჩათვალა, რომ “მთავარი არხის” ოფიციალურ ფეისბუქზე, რომელსაც ნახევარ მილიონზე მეტი მომწონებელი ჰყავს, ვიდეოს ატვირთვისას, აღწერაშიც კი გამოიყენა.

სექსუალური ძალადობის მსხვერპლების მიმართ ქართული მედიის უგულო და არაეთიკური დამოკიდებულება არახალია. ეროვნული მედიის დიდი ნაწილი მუხლჩაუხრელად ცდილობს გააძლიეროს საზოგადოებაში გავრცელებულ სტერეოტიპი იმის შესახებ, რომ გაუპატიურება, სექსუალური ძალადობა ან/და შევიწროვება მსხვერპლის ბრალი იყო, მონდომებით ამოწმებს, მსხვერპლს “შარვალი ეცვა თუ კაბა” და მისი “საეჭვო რეპუტაციით” გულწრფელად შეწუხებული მეზობლების კომენტარებსაც არ გვაკლებს.

ამჯერად გიორგი გაბუნიას ემპათიისგან დაცლილმა, მიზოგინურმა ფრაზამ მოახდინა მსხვერპლების გრძნობების უგულვებელყოფა, მათი ტრამვების გაუბრალოება და ისე წარმოჩენა, თითქოს ადამიანის ნების საწინააღმდეგო, ძალადობრივი ქმედება, რომელიც ფსიქიკას მძიმე დაღს ასვამს, სასიამოვნო შეიძლება იყოს.

ხელმძღვანელობის მიერ გენდერული თანასწორობის ხელშეწყობა; სამსახურში ყველა ქალისა და კაცის მიმართ თანასწორი მოპყრობა, პატივისცემა, ადამიანის უფლებების დაცვისა და არა-დისკრიმინაციული მიდგომის პატივისცემა და ხელშეწყობა; ყველა ქალი და კაცი თანამშრომლის ჯანმრთელობის, უსაფრთხოებისა და კეთილდღეობის უზრუნველყოფა; ქალების განათლების, პროფესიული მომზადებისა და განვითარების ხელშეწყობა; საწარმოს განვითარება, მიწოდების ჯაჭვები და მარკეტინგის პრაქტიკა, რომლებიც ხელს უწყობს ქალთა გაძლიერებას;თანასწორობის ხელშეწყობა სათემო ინიციატივებისა და ადვოკატირების მეშვეობით; გენდერული თანასწორობის მიღწევაში პროგრესის გაზომვა და საზოგადოებისთვის გაცნობა - ასეთია გაეროს ქალთა გაძლიერების პრინციპები, ის პრინციპები, რომლებსაც ცოტა ხნის წინ “მთავარმა არხმა” ხელი პომპეზურად მოაწერა, რითაც რეგიონში პირველი ხელმომწერი მედია გახდა და განაცხადა, რომ არხის თანამშრომლობა გაეროს ქალთა ორგანიზაციასთან უკვე აქტიურ ფაზაში გადავიდა, რომ, არხის ჟურნალისტები სპეციალურ ტრენინგს გაივლიან, როგორც საქართველოში, ასევე ქვეყნის ფარგლებს გარეთ და რომ, თავის მხრივ, ორგანიზაცია “მთავარი არხის” სხვადასხვა გადაცემაში ქალთა უფლებების დაცვის საკითხების გაშუქებას მონიტორინგს გაუწევს.

მართალია, მე მეეჭვება, რომ არხი, რომლის ეთერიდანაც მიზოგინური მესიჯები აქტიურად ისმის, ამ პრინციპებით ხელმძღვანელობს, თუმცა, ვინ იცის, იქნებ, ჯერ, უბრალოდ, დატრენინგება ვერ მოასწრეს?

---

_{[1]მიზოგინია (ბერძ. misos — სიძულვილი, და gyne — ქალი) — ქალთმოძულეობა, ქალთა და გოგონათა მიმართ უნდობლობა, პათოლოგიური ანტიპათია.}

_{[2]ეპატაჟი (Fr. épatage) სკანდალური გამოხდომა; საქციელი, რომელიც არღვევს საერთოდ მიღებულ ნორმებსა და წესებს.}

ციანიდის სკანდალის შემდეგ, ნაციონალური მედიაორგანიზაციების ნაწილმა გაჭირვებით დაძლია რელიგიის ჟურნალისტიკის პირველი კლასის პროგრამა და თითქოს ეპისკოპოსისა და მღვდლის გარჩევა ისწავლა, თითქოს დაიზუთხა კიდეც სხვაობა პანაშვიდსა და პარაკლისს შორის, აღარც ბოლომდე მიწასგართხმული შემეოხებდა სრულიად საქართველოს მამებსა და დედებს, დროდადრო კი გვიგდებდა სახელგანთქმულ “ერორს”, როცა სინოდის სხდომიდან გამოვარდნილი ჭყონდიდელი მიტროპოლიტის კათოლიკოს-პატრიარქისადმი წაყენებული ბრალდების გადმოცემა უწევდა, ფიზიკის კანონებსაც კი აყენებდა ეჭვქვეშ დიდი შაბათის ცეცხლის დღესასწაულზე, მაგრამ კაცი მაინც იფიქრებდა, პანდემია რომ დაიწყოს, რაღაცას მოახერხებენო.

ო, წმიდაო გულუბრყვილობავ!

ჩვენ დაგვავიწყდა, რომ ვინც სასწაულების ფაქტად გასაღებით ფიზიკას აუქმებს, არც ვირუსოლოგიას დაინდობს და არც ეპიდემიოლოგიას.

მრავალგზის გვინახავს, როგორ მარცხდება მედია ფანატიზმთან, სიძულვილთან, ანტიმეცნიერებასთან თუ ფიზიკურ ძალადობასთან. ჟურნალისტებს მრავალგზის უმტყუნიათ საზოგადოებისთვის და უღალატიათ პროფესიული ეთიკისთვის, მაგრამ ის არასდროს ყოფილა ასე სასიკვდილოდ და მასშტაბურად არაადეკვატური.

და კი, რთულ დროს, სამოსნობაც ვერაფერი შეღავათია. საკმარისი არ არის, უბრალოდ აღარ იწვე, აღარ თვინიერებდე და ოდნავ გაკადნიერებას ბედავდე. საკმარისი არ არის შორენას მუქარანარევ ზარებს აღარ პასუხობდე, ან შენი სიუჟეტები კათოლიკოს-პატრიარქისადმი აღვლენილ ონლაინწირვას აღარ ჰგავდეს.

საკმარისი არ არის, ქალბატონ ეზუგბაიას, ბატონ გამყრელიძეს, იმნაძეს ან ცერცვაძეს ეკლესიის თავგასულობაზე კითხვებს უსვამდე, როცა ისინი დიდი უპასუხისმგებლობით იჩლექენ ენას, ან შეშინებულები ძლივს და უკვე დაგვიანებით ახერხებენ არტიკულაციას - წირვაზე არ წახვიდეთო. საკმარისი არ არის ხელისუფლებას, ჯანდაცვისა თუ იუსტიციის მინისტრებს ეკითხებოდე - მერე კანონი რომ ირღვევაო?

საკმარისი არ არის, რადგან მედია თავის მოვალეობას კითხვის დასმით არ ამოწურავს. ხანდახან მისი მოვალეობა პასუხის არმიღებაა.

პასუხის არმიღებაა საჭირო, როცა მეცნიერი - მეცნიერებას ჰყიდის, ხელისუფლება - ხელისუფლებას, ხოლო ეკლესია - რწმენას.

სხვა შემთხვევაში, ჟურნალისტებიც გავყიდით ფაქტებს.

ჩვენ არ უნდა ვიღებდეთ პასუხისმგებელი პირების არაადეკვატურ კომენტარებსა და აშკარა ტყუილებს, ზოგჯერ გონიერების გამაუქმებელთ.

ჩვენ არ უნდა ვჯერდებოდეთ მხოლოდ წინასწარ დაწერილი ნელთბილი გზავნილების ფოსტალიონობას.

ანგარიშვალდებული პირები უნდა უფრთხოდნენ მედიის რისხვას. უნდა უფრთხოდნენ პასუხისმგებლობით აღვსილი პროფესიონალების უმწვავეს კრიტიკასა და უკიდურესად, რეალობასთან ადეკვატურობაში გამწვავებულ და, მე თუ მკითხავთ, განრისხებულ ტონს.

ჩვენ უნდა ვასხვავებდეთ ფაქტებსა და ინტერპრეტაციებს.

რა არის ფაქტი?

ფაქტი ის არის, რომ პანდემიის კრიზისის დროს, ხელისუფლება და მედიცინა პრაქტიკულად ჩამოემხო გავლენიანი რელიგიური ფანატიკოსების ფერხთით და მხოლოდ კოსმეტიკური ჩარევითღა ცდილობს ჩვენს გამოსარჩლებას, საბოლოოდ კი მომავალ არჩევნებზე საკუთარი ბედის გამოსარჩლება სურს.

ფაქტი ის არის, რომ დღისით-მზისით თუ შუაღამით-კომენდანტით კანონი ირღვევა. ფანატიზმი კი მასზე აღზევდა.

ფაქტი ის არის, რომ ადამიანთა სიცოცხლე საფრთხეშია. ჩვენი ჯანმრთელობა მედიცინის პროფესიონალების ხელიდან გამოსტაცეს და ჭკუიდან შემცდარი ფანატიკოსებს გადაულოცეს.

ფაქტი ის არის, რომ ეპიდემიოლოგებმა თუ ინფექციონისტებმა ამ პოლიტიკურად მოტივირებულ უკანონობას უკიდურესად ყრუდ უპასუხეს და ჩვენს ჯანმრთელობას ზოგი ენამოჩლექით გამოესარჩლა - ზოგმაც, იმას ვიზამ, რასაც ფანატიკოსთა გავლენიანი ლიდერი მიბრძანებსო.

მედიამ ეს ფაქტები ვერ გადმოსცა. ვერ დაგვანახა. ვერ შემოგვთავაზა სურათი, სადაც თავსდამტყდარი უბედურება არსებითად იქნებოდა გადმოცემული, იმდენად, რომ უბედურების კატასტროფულობა აღგვექვა.

ამის პარალელურად, მან აირჩია ებალანსებინა სიკეთესა და ბოროტებას შორის.

ნაციონალური მედიაორგანიზაციები რელიგიურ ფანატიკოსებსა და მათ აპოლოგეტებს სასიკვდილოდ დიდ დროს უთმობდნენ, ეს მაშინ, როცა ადეკვატურად კრიტიკულ აზრს ზოგჯერ ეთერიდან აძევებდნენ.

უნდა გვესმოდეს, რომ მომაკვდინებელი ფანატიზმის სტერილური გაშუქება ჟურნალისტიკა არ არის, ჟურნალისტიკა ფაქტების ხელოვნებაა.

ჩვენ არ მოგვეთხოვება ვაბალანსოთ კანონსა და უკანონობას შორის.

ჩვენ არ მოგვეთხოვება პატივისცემა დავუდასტუროთ გავლენიან კრიმინალებს (“დიდი პატივისცემით, მამა ანდრია, მე თქვენ არ გებრძვით, მაგრამ რომ გვწამლავთ, მაინც მიწევს გაფხაკუნება”).

ჩვენ არ მოგვეთხოვება ამ კრიმინალებს საზოგადოების საღი აზრისგან გადარწმუნების შესაძლებლობა მივცეთ.

აბა, არ გავაშუქოთო?! გვკითხავენ ხოლმე კრიტიკოსებს კოლეგები. როცა ეს კითხვა უკვე ჩამოთვლილი არგუმენტების შემდეგ დაისმის, პასუხის ხასიათზე აღარ ხარ, მაგრამ პასუხი საჭიროა.

რაღა თქმა უნდა, გაშუქება აუცილებელია!

საქართველოს ეკლესია ამ ქვეყნის უმსხვილესი პოლიტიკური მოთამაშეა, მისი არგაშუქება, ან დისპროპორციულად მცირე გაშუქება მხოლოდ ბრიყვული, სტერილური და ელიტისტური გადაწყვეტილებაა, რომელსაც, როგორც იქნა, ჩვენი ლიბერალური მედიაც დაეხსნა.

გაშუქება აუცილებელია, მაგრამ აქ თავს იჩენს ცენზურის, სურვილისა და კომპეტენციის პრობლემები.

ხანდახან ცენზურა გავალებს, შენი კომპანიისა თუ ამ კომპანიის მფლობელთა უსაფრთხოებას მოუფრთხილდე, ხანდახან თვითცენზურას იწესებ, რომ ქუჩაში არ გცემონ, ხანდახან სურვილი კი გაქვს - მაგრამ კომპეტენცია არა.

კომპეტენცია კი მოითხოვს შემოქმედებითობასა და სიფხიზლეს. ვერც ერთი პროფესიონალი, ფუნდამენტური პრინციპების მიღმა ვერ დაწერს სტანდარტების სრულ ჩამონათვალს, რადგან სტანდარტები გარემოებებისა და მიზნების კომბინაციით ყალიბდება. გარემოებები კი მუდმივად იცლვება. კონტექსტი ხან ამას მოგვთხოვს, ხან იმას - დანარჩენები კი შედეგებით იზომება. თუ შედეგი საზოგადოების ინტერესებს აცდენილია, ჩვენ უარი უნდა ვთქვათ წარუმატებელ ფორმატებზე.

წარუმატებელი ფორმატები და წარუმატებელი გაშუქება პანდემიის დროს - აღარ არის პროფესიული ღირსებისა თუ საზოგადოების ინფორმირებული არჩევნის საკითხი - ჯანმრთელობის საკითხია.

კი ვხუმრობდით, მაგრამ ხანდახან მედია ჯანმრთელობისთვის საზიანოა.

ჩვენ უნდა ვცნოთ ახალი სინამდვილე, გადავაფასოთ საკუთარი თავი და მივხვდეთ, რომ გვჭირდება რელიგიის პროფესიონალი ჟურნალისტები.

ეს კრიზისი მხოლოდ საქართველოში არ დგას, დასავლური, რესპექტაბელური მედიებისთვის თვალის გადავლებაც კმარა, ერთ ნიუსში ათი შეცდომის საპოვნელად.

სწორედ ამ კრიზისის შედეგია ისიც, რომ მრავალი არაკომპეტენტური და გამოუცდელი კრიტიკოსი, ხანდახან იმგვარი სტანდარტების სასრულ ჩამონათვალს წარმოგვიდგენს, რომლებიც არაფრით პასუხობს მუდმივ ცვლადს - გარემოებას. ხანდახან ეს კრიტიკა ჩაშენებულია სიზარმაცეში - სჯობს ამტკიცო, რომ რაღაც არ უნდა გაშუქდეს, იმისთვის, რომ ოდნავ მეტი არ წაიკითხო, ხანდახან - განუსწავლელობაში.

პროფესიული სტანდარტების ფორმირება არ დასრულებულა, ის მიმდინარეობს აქ და ახლა - სტანდარტებიცა და ეთიკაც, საბოლოოდ პროცესია - მთავარია, არ იცვლებოდეს მიზნები.

გარდა ამისა, მნიშვნელოვანი კომპონენტია მედიის რეპუტაცია და ცნობადობა. ჰედლაინი, რომელსაც ერთი მედია ერთ აუდიტორიას აწვდის, შესაძლოა, სრულიად სხვაგვარად იკითხებოდეს, ვიდრე მეორის მიერ შერჩეული იგივე. სხვაა მედიაა, სხვაა აუდიტორია. ჩვენ უნდა ვიცნობდეთ საკუთარ აუდიტორიას, უსწრაფესი უკუგებით მუშაობაში ვაკორექტირებდეთ პოლიტიკას - საჭიროა ყოველდღიური გადაწყვეტილებების აქტიური მიღება და არა გამზადებული სტანდარტებით გაზარმაცება - “ტრენინგზე მოვისმინე და საკმარისია” ან “ნაცნობმა მედიაექსპერტმა გამობრძნა” - სავალალო შეცდომაა.

რა თქმა უნდა, არსებობს ლეგიტიმური დისკუსია და ლეგიტიმური განსხვავებები, მათ შორის, იმის შესახებ, რა არის სწორი და რა არასწორი მიზნის მისაღწევად და ეს დებატი კვლავ გაგრძელდება - მთავარია გადაწყვეტილებებს პროფესიონალები იღებდნენ და არა რეალობას მოწყვეტილი ზარმაცები, მთავარია მიზნები გვქონდეს საერთო.

ჩვენ არ უნდა ვიქცეთ არც კრიტიკოსთა ტყვეებად და არც მხოლოდ საკუთარ ნაბადს დანდობილ შეუვალ თავკერძებად. ჟურნალისტის მოვალეობაა ყოველდღიურად ვითარდებოდეს ახალ დისკუსიებსა და კონტექსტებში.

მოვიდა დრო, მედიამ აღიაროს თეოლოგიური და კანონიკური რწმენა-წარმოდგენების პოლიტიკურობა. კანონიკა ისეთივე პოლიტიკური შეიძლება იყოს, როგორც კანონი. უძველესი დოკუმენტებიც კი, დღემდე ახდენენ გავლენას გეოპოლიტიკაზე.

მაგალითად, აღარარსებული ქალაქის - კონსტანტინოპოლის საპატრიარქომ 1686 წელს, მის მიერვე გამოცემული სიგელი გააუქმა, 451 წლის ქალკედონის კრების მიერ მისთვის მინიჭებული უფლებამოსილებით, რომ 2019 წელს, უკრაინის ეკლესიისთვის ავტოკეფალია მიეცა. ყოფილა კანონიკა პოლიტიკის კომპონენტი?

როცა შენი მედია ამ თემატიკას დროს არ უთმობს, საზოგადოებრივ იმუნიტეტს აჩლუნგებ, შედეგად კი საზოგადოება ადვილად მოწყვლადია გავლენიანი რელიგიური ინსტიტუტების მავნებლური თუ მკვლელი ფანატიზმის წინაშე.

რელიგია გაშუქების მიღმა არ უნდა დაგვრჩეს.

ჩვენ სასიცოცხლოდ გვჭირდება რელიგიის პროფესიონალი ჟურნალისტები. ჟურნალისტები რომლებიც ამ პროფილს ცხოვრებას მიუძღვნიან.

სხვანაირად, არაფერი გამოვა.