“ამ სტუდიაში არ არიან ოპონენტები და ეს ჩვენ შეგნებულად
გადავწყვიტეთ ასე” - ამ სიტყვებით დაიწყო 13 აპრილს “იმედის
ფაქტორის” წამყვანმა მაგდა ანიკაშვილმა გადაცემა, რომელიც “ნამოხვან
ჰესის სიკეთეებზე” საუბარს და ჰესის მოწინააღმდეგე აქტივისტების
დისკრედიტაციას მიეძღვნა.
მთელი გადაცემის განმავლობაში, მაყურებელს არ ჰქონია შესაძლებლობა, რომ ნამახვანი ჰესის ათასობით მოწინააღმდეგიდან ერთის არგუმენტი მაინც მოესმინა. საათნახევრის განმავლობაში “იმედის” მაყურებელი მხოლოდ მთავრობის 5 წარმომადგენლის (მათ შორის ორი მინისტრის), მშენებელი კომპანიის ხელმძღვანელობის და სპეციალისტისა თუ ექსპერტის სტატუსით მიწვეული, ჰესის მშენებლობის მომხრე ადამიანების აზრებს ისმენდა.
სტუდიაში ჰესის მოწინააღმდეგეების არყოფნა მაგდა ანიკაშვილმა ასე განმარტა: “მაყურებელმა უნდა იცოდეს, რომ, როგორც წესი, დებატების დროს ძალიან ჭირს ხოლმე მაყურებლისთვის აზრის გამოტანა, საგნობრივი მსჯელობა სხვადასხვა მნიშვნელოვან და საკვანძო საკითხზე, რომელიც ამ თემას უკავშირდება”, მაყურებელს კი დაჰპირდა, რომ გადაცემაში მოასმენინებდნენ აქტივისტების “ყველა მნიშვნელოვან პრეტენზიასა თუ არგუმენტზე საქმიან პასუხებს”.
იმ დროს, როდესაც “იმედის” ეთერში მინისტრები და მიწვეული რესპონდენტები “ნამახვან ჰესის სიკეთეებზე” საუბრობდნენ, სოფელ გუმათში ამ პროექტის მოწინააღმდეგეთა აქცია მიმდინარეობდა. აქტივისტები და პოლიცია ერთმანეთს დაუპირისპირდნენ, რის შემდეგაც შსს-მ 6 პირი დააკა. მიუხედავად იმისა, რომ “იმედის ფაქტორი” სწორედ ამ დროს გადიოდა ეთერში, მაყურებელს საპროტესტო აქციისა და იქ მიმდინარე მოვლენების შესახებ ინფორმაცია ტელეკომპანია “იმედისგან” არ მიუღია.
რა (ვერ) მოვისმინეთ “საქმიანი პასუხების” ნაცვლად
გადაცემაში მიწვეული ყველა რესპონდენტი ნამახვანი ჰესის პროექტის სიკეთეებზე საუბრობდა და ამტკიცებდა, რომ “სახელმწიფო მნიშვნელობის ობიექტის” მშენებლობას “ანგაჟირებული პირები აპროტესტებენ და მათ უკან პოლიტიკური ინტერესი დგას.”
წამყვანები ფრაგმენტულად, არგუმენტების გარეშე აჟღერებდნენ აქციის მონაწილეების პოზიციებს, შემდეგ კი ეთერს უთმობდნენ რესპონდენტებს, რომლებიც ცდილობდნენ, გაებათილებინათ ყველა “პრეტენზია” და მაყურებელს არწმუნებდნენ, რომ “ამ პროექტის მშენებლობაზე გადის ქვეყნის მომავალი ენერგოდამოუკიდებლობა და სიძლიერე”.
გადაცემა ეკონომიკის და გარემოს დაცვის მინისტრებთან ინტერვიუთი დაიწყო. ნათია თურნავა და ლევან დავითაშვილი ნახევარ საათზე მეტი დროის განმავლობაში, საწინააღმდეგო არგუმენტების გარეშე, საუბრობდნენ “ნამოხვან ჰესის პროექტის სიკეთეებზე”.
მინისტრების პოზიციებს გადაცემის წამყვანებიც ეთანხმებოდნენ და თავადაც არ ერიდებოდნენ სუბიექტური შეხედულებების დაფიქსირებას.
ერთ-ერთი წამყვანმა, ვაკა გორგილაძემ მინისტრს მიმართა: “ქალბატონო ნათია, თქვენ ბრძანეთ, გაიხსენეთ, რომ ენგურ გესი აშენდა საბჭოეთის დროს. ესეც ხომ უნდა ვთქვათ, ხომ? საბჭოთა კავშირის დროს, როგორც წესი, საზოგადოებასთან ურთიერთობის კამპანიები არ ტარდებოდა, ამის საჭიროება არ იყო. გადაწყვიტეს და ააშენეს. ამაში გარკვეული ხიბლიც იყო, ალბათ, ამ თვალსაზრისით. მაგრამ, თქვენ ეხლა ხუთ-სამ წუთში ძალიან კარგად ჩამოაყალიბეთ მნიშვნელობა ამ ჰესის.”
სამოქალაქო პროტესტისთვის “პოლიტიკური სარჩულის” ძიების მცდელობა
ნამახვან ჰესის მოწინააღმდეგე აქტივისტების დისკრედიტაციის მცდელობაში რესპონდენტებს წამყვანებიც უწყობდნენ ხელს. ვაკა გორგილაძე, არგუმენტებისა და ფაქტების გარეშე ამბობდა: “ჩვენ ვხედავთ, რომ ჩნდებიან ანგაჟირებული ფიგურები, იქ არის ცნობები იმასთან დაკავშირებით, რომ რაღაც გარკვეული კრიმინალური ჯგუფების წარმომადგენლებიც აქტიურად იღებენ მონაწილეობას ამ საპროტესტო აქტივობების ორგანიზებაში.”
ხელისუფლების წარმომადგენლების პოზიციას იზიარებდნენ სტუდიაში სპეციალისტებისა და ექსპერტების სტატუსით მიწვეული რესპონდენტებიც. ისინი ასევე ცდილობდნენ სამოქალაქო პროტესტის პოლიტიკურ ინტერესებთან დაკავშირებას.
“იმედის” ტელეწამყვანი გურამ ნიკოლაშვილი, რომელიც გადაცემაში “საჯარო პლატფორმა ჰიდროალიანსის” დამფუძნებლის სტატუსით იყო მიწვეული, ამტკიცებდა, რომ ჰესის მოწინააღმდეგე აქტივისტები საზოგადოების შეცდომაში შესაყვანად მიზანმიმართულად მანიპულირებენ, “დატრენინგებულები არიან” და მათი პროტესტი მალე ოპოზიციურ საარჩევნო კამპანიაში გადაიზრდება.
გურამ ნიკოლაშვილმა გადაცემაში ისიც ივარაუდა, რომ აქციების ერთ-ერთი ორგანიზატორ ვარლამ გოლეთიანს მოსახლეობა “თვითმართველობის არჩევნებზე რომელიმე ოლქის მაჟორიტარად იხილავს”.
მთელი გადაცემის განმავლობაში, მაყურებელს არ ჰქონია შესაძლებლობა, რომ ნამახვანი ჰესის ათასობით მოწინააღმდეგიდან ერთის არგუმენტი მაინც მოესმინა. საათნახევრის განმავლობაში “იმედის” მაყურებელი მხოლოდ მთავრობის 5 წარმომადგენლის (მათ შორის ორი მინისტრის), მშენებელი კომპანიის ხელმძღვანელობის და სპეციალისტისა თუ ექსპერტის სტატუსით მიწვეული, ჰესის მშენებლობის მომხრე ადამიანების აზრებს ისმენდა.
სტუდიაში ჰესის მოწინააღმდეგეების არყოფნა მაგდა ანიკაშვილმა ასე განმარტა: “მაყურებელმა უნდა იცოდეს, რომ, როგორც წესი, დებატების დროს ძალიან ჭირს ხოლმე მაყურებლისთვის აზრის გამოტანა, საგნობრივი მსჯელობა სხვადასხვა მნიშვნელოვან და საკვანძო საკითხზე, რომელიც ამ თემას უკავშირდება”, მაყურებელს კი დაჰპირდა, რომ გადაცემაში მოასმენინებდნენ აქტივისტების “ყველა მნიშვნელოვან პრეტენზიასა თუ არგუმენტზე საქმიან პასუხებს”.
იმ დროს, როდესაც “იმედის” ეთერში მინისტრები და მიწვეული რესპონდენტები “ნამახვან ჰესის სიკეთეებზე” საუბრობდნენ, სოფელ გუმათში ამ პროექტის მოწინააღმდეგეთა აქცია მიმდინარეობდა. აქტივისტები და პოლიცია ერთმანეთს დაუპირისპირდნენ, რის შემდეგაც შსს-მ 6 პირი დააკა. მიუხედავად იმისა, რომ “იმედის ფაქტორი” სწორედ ამ დროს გადიოდა ეთერში, მაყურებელს საპროტესტო აქციისა და იქ მიმდინარე მოვლენების შესახებ ინფორმაცია ტელეკომპანია “იმედისგან” არ მიუღია.
რა (ვერ) მოვისმინეთ “საქმიანი პასუხების” ნაცვლად
გადაცემაში მიწვეული ყველა რესპონდენტი ნამახვანი ჰესის პროექტის სიკეთეებზე საუბრობდა და ამტკიცებდა, რომ “სახელმწიფო მნიშვნელობის ობიექტის” მშენებლობას “ანგაჟირებული პირები აპროტესტებენ და მათ უკან პოლიტიკური ინტერესი დგას.”
წამყვანები ფრაგმენტულად, არგუმენტების გარეშე აჟღერებდნენ აქციის მონაწილეების პოზიციებს, შემდეგ კი ეთერს უთმობდნენ რესპონდენტებს, რომლებიც ცდილობდნენ, გაებათილებინათ ყველა “პრეტენზია” და მაყურებელს არწმუნებდნენ, რომ “ამ პროექტის მშენებლობაზე გადის ქვეყნის მომავალი ენერგოდამოუკიდებლობა და სიძლიერე”.
გადაცემა ეკონომიკის და გარემოს დაცვის მინისტრებთან ინტერვიუთი დაიწყო. ნათია თურნავა და ლევან დავითაშვილი ნახევარ საათზე მეტი დროის განმავლობაში, საწინააღმდეგო არგუმენტების გარეშე, საუბრობდნენ “ნამოხვან ჰესის პროექტის სიკეთეებზე”.
მინისტრების პოზიციებს გადაცემის წამყვანებიც ეთანხმებოდნენ და თავადაც არ ერიდებოდნენ სუბიექტური შეხედულებების დაფიქსირებას.
ერთ-ერთი წამყვანმა, ვაკა გორგილაძემ მინისტრს მიმართა: “ქალბატონო ნათია, თქვენ ბრძანეთ, გაიხსენეთ, რომ ენგურ გესი აშენდა საბჭოეთის დროს. ესეც ხომ უნდა ვთქვათ, ხომ? საბჭოთა კავშირის დროს, როგორც წესი, საზოგადოებასთან ურთიერთობის კამპანიები არ ტარდებოდა, ამის საჭიროება არ იყო. გადაწყვიტეს და ააშენეს. ამაში გარკვეული ხიბლიც იყო, ალბათ, ამ თვალსაზრისით. მაგრამ, თქვენ ეხლა ხუთ-სამ წუთში ძალიან კარგად ჩამოაყალიბეთ მნიშვნელობა ამ ჰესის.”
სამოქალაქო პროტესტისთვის “პოლიტიკური სარჩულის” ძიების მცდელობა
ნამახვან ჰესის მოწინააღმდეგე აქტივისტების დისკრედიტაციის მცდელობაში რესპონდენტებს წამყვანებიც უწყობდნენ ხელს. ვაკა გორგილაძე, არგუმენტებისა და ფაქტების გარეშე ამბობდა: “ჩვენ ვხედავთ, რომ ჩნდებიან ანგაჟირებული ფიგურები, იქ არის ცნობები იმასთან დაკავშირებით, რომ რაღაც გარკვეული კრიმინალური ჯგუფების წარმომადგენლებიც აქტიურად იღებენ მონაწილეობას ამ საპროტესტო აქტივობების ორგანიზებაში.”
ხელისუფლების წარმომადგენლების პოზიციას იზიარებდნენ სტუდიაში სპეციალისტებისა და ექსპერტების სტატუსით მიწვეული რესპონდენტებიც. ისინი ასევე ცდილობდნენ სამოქალაქო პროტესტის პოლიტიკურ ინტერესებთან დაკავშირებას.
“იმედის” ტელეწამყვანი გურამ ნიკოლაშვილი, რომელიც გადაცემაში “საჯარო პლატფორმა ჰიდროალიანსის” დამფუძნებლის სტატუსით იყო მიწვეული, ამტკიცებდა, რომ ჰესის მოწინააღმდეგე აქტივისტები საზოგადოების შეცდომაში შესაყვანად მიზანმიმართულად მანიპულირებენ, “დატრენინგებულები არიან” და მათი პროტესტი მალე ოპოზიციურ საარჩევნო კამპანიაში გადაიზრდება.
გურამ ნიკოლაშვილმა გადაცემაში ისიც ივარაუდა, რომ აქციების ერთ-ერთი ორგანიზატორ ვარლამ გოლეთიანს მოსახლეობა “თვითმართველობის არჩევნებზე რომელიმე ოლქის მაჟორიტარად იხილავს”.
მაშველები დღემდე ეძებენ მდინარე რიონში, სოფელ ნამოხვანთან 10 აპრილს
გაუჩინარებულ ადამიანს, თუმცა რამდენიმე მედიამ ის შემთხვევის დღესვე
გამოაცხადა გარდაცვლილად, ზოგიერთმა კი ამბავი "თვითმკვლელობად"
შერაცხა.
თუ სამართლებრივად დადასტურებული არ არის, რომ საქმე გვაქვს სუიციდთან, თავად ნუ გააკეთებთ საქმის ამგვარ კვალიფიკაციას
მედიის უმეტესობა, ონლაინ გამოცემა “რეგინფოს” დაეყრდნო. რეგიონული გამოცემა სათაურშივე მტკიცებით ფორმაში წერდა, რომ “ნამოხვანში ჰესის საწინააღმდეგო აქციის ერთ-ერთმა მონაწილემ თავი მოიკლა”.
გამოქვეყნებიდან 2 დღის შემდეგ, 12 აპრილს, "რეგინფომ" სტატიის სათაური და შინაარსი შეცვალა, თუმცა ეს ამბავი თავდაპირველი ფორმით სხვა გამოცემების ვებგვერდებზე დღემდე იძებნება.
"როგორც თვითმხილველები, ისე რიონის ხეობის მცველები გვიმტკიცებდნენ და აგვიღწერდნენ ამბავს ისე, რომ წყალში გადახტომის შემდეგ ბიჭი მდინარემ წაიღო და დაიხრჩო, ამიტომაც გამოვიტანეთ ასეთი სათაური" - განმარტავს გამოცემის დირექტორი და მთავარი რედაქტორი, გელა მთივლიშვილი.
თუმცა, მოგვიანებით, როცა ამბის ახალი დეტალები გაირკვა, მთივლიშვილის თქმით, რედაქციაში დაიწყეს მსჯელობა იმაზე, რომ "ჯობდა, მეტი სიფრთხილე გამოეჩინათ და, მაგალითად, სათაურში ეთქვათ, რომ მამაკაცი წყალში გადახტა, ხოლო "თვითმკვლელობა" საერთოდ არ ეხსენებინათ. "ნაჩქარევი გადაწყვეტილება ვეღარ შევცვალეთო," - დასძენს "რეგინფოს" რედაქტორი.
აუდიტორიამ უნდა იცოდეს რა გასწორდა [მასალაში], შესაბამისად ცხადად და მკაფიოდ უნდა იყოს მითითებული რა იყო არასწორი და რა არის სწორი
12 აპრილს ჩასწორებულ სტატიას "რეგინფომ" სარედაქციო განმარტებაც დაურთო. გამოცემამ შეცვალა სათაური და პირველი აბზაცი, სადაც ნათქვამი იყო, რომ "კაცმა თავი მოიკლა."
"რეგინფოზე" დაყრდნობით გავრცელებული ინფორმაცია დღემდე უცვლელია ტელეკომპანია "ოდიშინიუსის" ვებგვედზე. სტატიაში ვკითხულობთ, “ნამახვანჰესის მშენებლობის საწინააღმდეგო აქციის ერთ-ერთმა მონაწილემ თავი მოიკლა”, წყაროდ, კი "რეგინფოა" მითითებული.
ასეთივე სათაურით ვებგვერდზე სტატია გამოაქვეყნა “მთავარმა არხმაც”. ტელეკომპანიაც “რეგინფოს” ეყრდნობოდა და მტკიცებით ფორმაში წერდა, რომ კაცმა თავი მოიკლა. “მთავარმა” სტატია იმავე დღეს შეცვალა, შეასწორა სტატიის სათაური და შინაარსი, თუმცა, ამის შესახებ აუდიტორიისთვის არ უცნობებია. ჩასწორებულ სტატიაში ვკითხულობთ, რომ კაცმა "სავარაუდოდ" მოიკლა თავი.
“რეგინფოზე” დაყრდნობით, “სავარაუდო თვითმკვლელობაზე” საუბრობდა ტელეკომპანია “პირველიც”.
გარდა იმისა, რომ მედიების ნაწილმა 30 წლამდე კაცი ნაადრევად გამოაცხადა გარდაცვლილად, ნაწილმა თვითმკვლელობის მიზეზებიც “გამოიკვლია”. მაგალითად, ტელეკომპანია “რუსთავი 2” წერდა, რომ კაცს, სავარაუდოდ, დეპრესია ჰქონდა. მაუწყებელი თვითმხილველებს ეყრდნობოდა და ამბობდა, რომ მას “რამდენიმე დღის წინ დედა გარდაეცვალა და თვითმხილველები არც სუიციდს გამორიცხავენ”.
ეთიკური გაშუქების სახელმძღვანელოები მედიებს მოუწოდებენ, რომ განსაკუთრებული სიფრთხილე გამოიჩინონ მსგავსი თემების გაშუქებისას.
ნახეთ მსგავს თემაზე: ფსიქოლოგი მაია ცირამუა - "ასაწონ-დასაწონია, რა დევს სასწორზე, საზოგადოების მაღალი ინტერესი, პოპულარობა, მაღალი რეიტინგი თუ ადამიანი?"
თუ სამართლებრივად დადასტურებული არ არის, რომ საქმე გვაქვს სუიციდთან, თავად ნუ გააკეთებთ საქმის ამგვარ კვალიფიკაციას
მედიის უმეტესობა, ონლაინ გამოცემა “რეგინფოს” დაეყრდნო. რეგიონული გამოცემა სათაურშივე მტკიცებით ფორმაში წერდა, რომ “ნამოხვანში ჰესის საწინააღმდეგო აქციის ერთ-ერთმა მონაწილემ თავი მოიკლა”.
გამოქვეყნებიდან 2 დღის შემდეგ, 12 აპრილს, "რეგინფომ" სტატიის სათაური და შინაარსი შეცვალა, თუმცა ეს ამბავი თავდაპირველი ფორმით სხვა გამოცემების ვებგვერდებზე დღემდე იძებნება.
"როგორც თვითმხილველები, ისე რიონის ხეობის მცველები გვიმტკიცებდნენ და აგვიღწერდნენ ამბავს ისე, რომ წყალში გადახტომის შემდეგ ბიჭი მდინარემ წაიღო და დაიხრჩო, ამიტომაც გამოვიტანეთ ასეთი სათაური" - განმარტავს გამოცემის დირექტორი და მთავარი რედაქტორი, გელა მთივლიშვილი.
თუმცა, მოგვიანებით, როცა ამბის ახალი დეტალები გაირკვა, მთივლიშვილის თქმით, რედაქციაში დაიწყეს მსჯელობა იმაზე, რომ "ჯობდა, მეტი სიფრთხილე გამოეჩინათ და, მაგალითად, სათაურში ეთქვათ, რომ მამაკაცი წყალში გადახტა, ხოლო "თვითმკვლელობა" საერთოდ არ ეხსენებინათ. "ნაჩქარევი გადაწყვეტილება ვეღარ შევცვალეთო," - დასძენს "რეგინფოს" რედაქტორი.
აუდიტორიამ უნდა იცოდეს რა გასწორდა [მასალაში], შესაბამისად ცხადად და მკაფიოდ უნდა იყოს მითითებული რა იყო არასწორი და რა არის სწორი
12 აპრილს ჩასწორებულ სტატიას "რეგინფომ" სარედაქციო განმარტებაც დაურთო. გამოცემამ შეცვალა სათაური და პირველი აბზაცი, სადაც ნათქვამი იყო, რომ "კაცმა თავი მოიკლა."
"რეგინფოზე" დაყრდნობით გავრცელებული ინფორმაცია დღემდე უცვლელია ტელეკომპანია "ოდიშინიუსის" ვებგვედზე. სტატიაში ვკითხულობთ, “ნამახვანჰესის მშენებლობის საწინააღმდეგო აქციის ერთ-ერთმა მონაწილემ თავი მოიკლა”, წყაროდ, კი "რეგინფოა" მითითებული.
ასეთივე სათაურით ვებგვერდზე სტატია გამოაქვეყნა “მთავარმა არხმაც”. ტელეკომპანიაც “რეგინფოს” ეყრდნობოდა და მტკიცებით ფორმაში წერდა, რომ კაცმა თავი მოიკლა. “მთავარმა” სტატია იმავე დღეს შეცვალა, შეასწორა სტატიის სათაური და შინაარსი, თუმცა, ამის შესახებ აუდიტორიისთვის არ უცნობებია. ჩასწორებულ სტატიაში ვკითხულობთ, რომ კაცმა "სავარაუდოდ" მოიკლა თავი.
“რეგინფოზე” დაყრდნობით, “სავარაუდო თვითმკვლელობაზე” საუბრობდა ტელეკომპანია “პირველიც”.
გარდა იმისა, რომ მედიების ნაწილმა 30 წლამდე კაცი ნაადრევად გამოაცხადა გარდაცვლილად, ნაწილმა თვითმკვლელობის მიზეზებიც “გამოიკვლია”. მაგალითად, ტელეკომპანია “რუსთავი 2” წერდა, რომ კაცს, სავარაუდოდ, დეპრესია ჰქონდა. მაუწყებელი თვითმხილველებს ეყრდნობოდა და ამბობდა, რომ მას “რამდენიმე დღის წინ დედა გარდაეცვალა და თვითმხილველები არც სუიციდს გამორიცხავენ”.
ეთიკური გაშუქების სახელმძღვანელოები მედიებს მოუწოდებენ, რომ განსაკუთრებული სიფრთხილე გამოიჩინონ მსგავსი თემების გაშუქებისას.
ნახეთ მსგავს თემაზე: ფსიქოლოგი მაია ცირამუა - "ასაწონ-დასაწონია, რა დევს სასწორზე, საზოგადოების მაღალი ინტერესი, პოპულარობა, მაღალი რეიტინგი თუ ადამიანი?"
5 აპრილს “ფორმულას” ეთერში ოჯახში სავარაუდო ძალადობაზე სიუჟეტი
გავიდა.
ამბავი ეთიკური სტანდარტების დარღვევით გაშუქდა:
ბავშვთა უფლებები
სიუჟეტში აქცენტი კეთდებოდა ძალადობაში ბრალდებულის შვილზე, რომელიც, რესპონდენტების და ჟურნალისტის მტკიცებით, თავადაც მსხვერპლი იყო და არასათანადო პირობებში იზრდებოდა. არასრულწლოვანი პირდაპირ იყო იდენტიფიცირებული.
სიუჟეტში ჟურნალისტმა დაურეკა სოციალურ მუშაკს, რომელიც ამბობს, რომ დედის მხრიდან ბავშვზე ძალადობა “არ იკვეთება”. ჟურნალისტი კი ამტკიცებდა, რომ არასრულწლოვანი დასტრესილია და ეს “ ერთი შეხედვითაც” ნათელია.
“ერთი შეხედვითაც კი ჩანს, რომ 12 წლის ბიჭის მდგომარეობა იმდენად სტრესულია, რომ მასთან დალაპარაკება საჭიროდ არ ჩავთვალეთ” - ამბობს ავტორი ბავშვის კადრების ფონზე და ამტკიცებს, რომ “მოზარდი რომ არასათანადო პირობებში იზრდება, ამას ეს კადრებიც მოწმობს, რომელიც უკიდურეს გაჭირვებას და ასევე საცხოვრებელში ანტისანიტარიას ასახავს”.
ეთერში გავიდა ფარულად ჩაწერილი ერთ-ერთი მეზობლის კომენტარიც, რომელიც ამბობს - “სულ სხვანაირია, ამ სტრესში გადებილებულია ბავშვი…”
ქარტიის გაიდლაინის მიხედვით, ბავშვთა საკითხების გაშუქებისას, ჟურნალისტმა შემდეგი რეკომენდაციები უნდა გაითვალისინოს:
იდენტიფიცირება
“ფორმულას” ეთერში გასულ სიუჟეტში ღიად იყვნენ იდენტიფიცირებულნი რესპონდენტები - ვიდეოში ნაჩვენები იყო თითოეული მათგანის, მათ შორის არასრულწლოვნის სახე და დასახელებული იყო ძალადობაში ბრალდებულის და სავარაუდო მსხვერპლის სახელი და გვარი.
ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის “ბავშვთა საკითხების გაშუქების” გაიდლაინის მიხედვით, დაუშვებელია ნებისმიერი ფორმის ძალადობის შემთხვევაში არასრულწლოვნის როგორც პირდაპირი, ისე ირიბი იდენტიფიცირება, იმის მიუხედავად, არასრულწლოვანი მოძალადის როლშია, მსხვერპლის თუ მოწმის.
“კრიმინალის გაშუქების” სახელმძღვანელო კი ამბობს, რომ მსხვერპლის სახელის და გვარის ცოდნა, როგორც წესი, არაფრისმომცემია ხოლმე. ამავე სახელმძღვანელოში ნათვამია, რომ ბრალდებულის შესახებ ინფორმაციის გავრცელებამ შესაძლებელია გამოიწვიოს აგრესია საზოგადოებაში როგორც მის, ისე მისი ახლობლების მიმართ. შესაბამისად, მედიას უნდა ესმოდეს ის რისკი, რასაც ბრალდებულის შესახებ ინფორმაციის გავრცელება გამოიწვევს.
ურთიერთბრალდებები და პირადი ცხოვრების დეტალები
“ფორმულას” ეთერში გასულ სიუჟეტში, ოჯახის წევრები ერთმანეთს ფიზიკურ ძალადობაში ადანაშაულებდნენ.
71 წლის ქალი და რომელიც ამბობდა, რომ 38 წლის დისშვილი მასზე ფიზიკურად და ფსიქოლოგიურად ძალადობდა: “აქ მეძინა, მოვიდა და მგუდავდა [...] ჩემი და ხომ მოკლა უკვე თავისი ლოთობით და ცემით და ახლა ჩემი სიკვდილი უნდა, რომ თავისი საყვარელი მოიყვანოს და აქ იცხოვრონ. მარტო მე კი არ მექცევა ასე სასტიკად, შვილსაც აშიმშილებს, არ უვლის, სკოლაში არ უშვებს. დაშინებული ჰყავს, სულ აკანკალებს, ბავშვი აღარ მეტყველებს შიშისგან”.
38 წლის ქალი კი ყველაფერ ამას უარყოფდა და დეიდამისს თავად ადანაშულებდა ძალადობაში: “ხელი მკრა და წავიქეცი. მიკრო ინსულტი მაქვს გადატანილი, როგორ ვიძალადებდი. [...] მსახიობია, უნდა რომ აქედან გამაგდოს და დედაჩემის წილიც თვითონ დარჩეს, თორემ მე სხვა სახლიც მაქვს.”
ამ უარყოფის მიუხედავად, ავტორი სავარაუდო მსხვერპლზე დაყრდნობით ყვებოდა, რომ 38 წლის “ალკოდამოკიდებული ქალი მუდვილად ძალადობს 71 წლის დეიდაზე, ართმევს ფულს, სცემს და აშიმშილებს. ასევე, ძალადობს საკუთარ შვილზე, რომელიც ამ კონფლიქტის მოწმეა”.
სიუჟეტის ავტორი ამ ბრალდებებს მეზობლების კომენტარებით ამყარებდა: “უხასიეთო გოგოა, სვამს და შეურაცხყოფას აყენებს”, “ბავშვსაც ისეთ დღეში აგდებს…” და ა.შ.
საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მეათე პრინციპის მიხედვით, “ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს ადამიანის პირად ცხოვრებას და არ შეიჭრას პირად ცხოვრებაში, თუ არ არსებობს განსაკუთრებული საზოგადოებრივი ინტერესი”.
კრიმინალის გაშუქების გაიდლაინში ვკითხულობთ, რომ ძალადობის გაშუქებისას უნდა დავიცვათ ბალანსი საზოგადოებრივ ინტერესსა და ეთიკურ გაშუქებას შორის.
პირადი ცხოვრების გაშუქების გაიდლაინში კი ხაზგასმით აღნიშნულია, რომ ფარულად გადაღება შესაძლებელია ინფორმაციის მოპოვების მიზნით, თუმცა მხოლოდ მაშინ უნდა გამოქვეყნდეს, თუკი რედაქცია დაასაბუთებს, რომ ღიად ვერ მოიპოვა იგივე ინფორმაცია და აუცილებელი იყო მისი გადაცემა;
სამი გამოკითხული მეზობლიდან ჟურნალისტს ორი ფარულად ჰყავდა ჩაწერილი და ტექსტში დასძენდა, რომ ისინი “ძალადობას ადასტურებენ, თუმცა, ამაზე საჯაროდ არ ლაპარაკობენ, რადგან “მოძალადე ქალის” ეშინიათ”. სიუჟეტში არ ჩანდა, რომ მეზობლების ფარულად ჩაწერა მაღალ საჯარო ინტერესს ემსახურებოდა.
მეზობლები მთავარ წყაროებად
სიუჟეტში ჟურნალისტს მთავარ წყაროებად მეზობლები ჰყავდა ჩაწერილი და იმის ნაცვლად, რომ რელევანტური წყაროებისტვის მიემართა, მეზობლებში იკვლევდა, ძალადობის მსხვერპლია თუ არა ბავშვი - “ანუ ძალადობის მსხვერპლია?” - ეკითხება ერთ-ერთ რესპონდენტს, რომელიც ფარულად ჰყავს ჩაწერილი. ის კი უდასტურებს - “აუცილებლად”.
ჟურნალისტი იმასაც მეზობლებში არკვევდა, იცის თუ არა ძალადობის შესახებ პოლიციამ და დაწყებულია თუ არა გამოძიება:
“მეზობლები ამბობენ, რომ კონფლიქტის შესახებ ინფორმირებულია პოლიცია, რომელიც გამოძახებაზე დღესაც იყო მოსული. 71 წლის ქალი განყოფილებაში გადაიყვანა, თუმცა, როგორც მოხუცი ამტკიცებს, მას ჩვენება არ ჩამოართვეს და ეს იმით აუხსნეს, რომ ასე ზედმეტ პრობლემებს აარიდეს [...] სოციალური მუშაკი ამტკიცებს, რომ გამოძიება დაწყებულია. მეზობლები კი ყვებიან, რომ სამართალდამცავებს ჯერ არავინ გამოუკითხავთ.”
სიუჟეტის ბოლოს კი ვიგებთ, რომ ჟურნალისტმა იცოდა, ვისთვის შეიძლებოდა მიემართა - “ვიდრე სახელმწიფო ზრუნვის აპარატი სათანადოდ ამუშავდება, პოლიცია წლების წინ დაწყებული ძალადობის ისტორიას გამოიძიებს, სოციალური სააგენტო კი დაადგენს ვინ არის მოძალადე, ფაქტია, რომ 12 წლის ბიჭის მდგომარეობა დღითიდღე მძიმდება”.
ერთადერთი რელევანტური წყარო სიუჟეტში ორგანზაციის, "პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის" თავმჯდომარე, ანა აბაშიძე იყო, რომელიც ვიდეოს დასკვნით ნაწილში უფლებების კუთხით ზოგად მდგომარეობაზე საუბრობდა.
ამბავი ეთიკური სტანდარტების დარღვევით გაშუქდა:
- სიუჟტში ღიად იდენტიფიცირებულნი იყვნენ ძალადობის სავარაუდო მსხევრპლი, სავარაუდო მოძალადე და მისი არასრულწლოვანი შვილი;
- ისმოდა ბრალდებები, რომლებიც არ იყო გამყარებული თვალსაჩინო ფაქტებით;
- არ იყო გათვალისწინებული ბავშვთა უფლებები;
- ჟურნალისტი ძალადობის სავარაუდო შემთხვევებს არა რელევანტურ უწყებებთან, არამედ მეზობლებში არკვევდა;
- საუბარი იყო ძალადობაში დადანაშაულებული ქალის პირადი ცხოვრების არასაჭირო დეტალებზე;
- ხდებოდა ალკოდამოკიდებული ადამიანების სტიგმატიზება;
რას ამბობს მედიაში ამბის ეთიკურად
გაშუქების სახელმძღვანელოები და როგორ გააშუქა ოჯახში სავარაუდო
ძალადობა “ფორმულამ”?
ბავშვთა უფლებები
სიუჟეტში აქცენტი კეთდებოდა ძალადობაში ბრალდებულის შვილზე, რომელიც, რესპონდენტების და ჟურნალისტის მტკიცებით, თავადაც მსხვერპლი იყო და არასათანადო პირობებში იზრდებოდა. არასრულწლოვანი პირდაპირ იყო იდენტიფიცირებული.
სიუჟეტში ჟურნალისტმა დაურეკა სოციალურ მუშაკს, რომელიც ამბობს, რომ დედის მხრიდან ბავშვზე ძალადობა “არ იკვეთება”. ჟურნალისტი კი ამტკიცებდა, რომ არასრულწლოვანი დასტრესილია და ეს “ ერთი შეხედვითაც” ნათელია.
“ერთი შეხედვითაც კი ჩანს, რომ 12 წლის ბიჭის მდგომარეობა იმდენად სტრესულია, რომ მასთან დალაპარაკება საჭიროდ არ ჩავთვალეთ” - ამბობს ავტორი ბავშვის კადრების ფონზე და ამტკიცებს, რომ “მოზარდი რომ არასათანადო პირობებში იზრდება, ამას ეს კადრებიც მოწმობს, რომელიც უკიდურეს გაჭირვებას და ასევე საცხოვრებელში ანტისანიტარიას ასახავს”.
ეთერში გავიდა ფარულად ჩაწერილი ერთ-ერთი მეზობლის კომენტარიც, რომელიც ამბობს - “სულ სხვანაირია, ამ სტრესში გადებილებულია ბავშვი…”
ქარტიის გაიდლაინის მიხედვით, ბავშვთა საკითხების გაშუქებისას, ჟურნალისტმა შემდეგი რეკომენდაციები უნდა გაითვალისინოს:
- უპირატესი მნიშვნელობა მიანიჭეთ ბავშვის ინტერესებს, არ მოამზადოთ ისეთი მასალა, რომელიც საზიანო იქნება მისთვის.
- ბავშვთა უფლებების დარღვევის ფაქტები განიხილეთ, როგორც უმნიშვნელოვანესი საკითხები, რომლებიც საჭიროებს გამოძიებასა და საზოგადოების ყურადღებას.
- იფიქრეთ არამხოლოდ იმაზე, რომ თავად დაიცვათ ბავშვის ინტერესები, არამედ რესპონდენტსაც არ მისცეთ ბავშვის უფლებების შელახვის შესაძლებლობა.
- ეცადეთ ჟურნალისტური მასალის მთავარი მიზანი სისტემური პრობლემის მხილება იყოს - რატომ არის საჭირო საზოგადოების დახმარება ბავშვის სიცოცხლის გადასარჩენად და რატომ ვერ უზრუნველყოფს მის მკურნალობას სახელმწიფო. გახსოვდეთ, რომ მასალის გმირი ბავშვის გარდა იმავე მდგომარეობაში კიდევ არაერთი ადამიანია და მათ თქვენთან დაკავშირება ვერ მოახერხეს.
- მნიშვნელოვანია, ბავშვთა სიღარიბე და სოციალური პრობლემები გააშუქოთ თანმიმდევრობით. კონკრეტული ისტორიები გამოიყენეთ ზოგადი, სისტემური პრობლემის წარმოსაჩენად
იდენტიფიცირება
“ფორმულას” ეთერში გასულ სიუჟეტში ღიად იყვნენ იდენტიფიცირებულნი რესპონდენტები - ვიდეოში ნაჩვენები იყო თითოეული მათგანის, მათ შორის არასრულწლოვნის სახე და დასახელებული იყო ძალადობაში ბრალდებულის და სავარაუდო მსხვერპლის სახელი და გვარი.
ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის “ბავშვთა საკითხების გაშუქების” გაიდლაინის მიხედვით, დაუშვებელია ნებისმიერი ფორმის ძალადობის შემთხვევაში არასრულწლოვნის როგორც პირდაპირი, ისე ირიბი იდენტიფიცირება, იმის მიუხედავად, არასრულწლოვანი მოძალადის როლშია, მსხვერპლის თუ მოწმის.
“კრიმინალის გაშუქების” სახელმძღვანელო კი ამბობს, რომ მსხვერპლის სახელის და გვარის ცოდნა, როგორც წესი, არაფრისმომცემია ხოლმე. ამავე სახელმძღვანელოში ნათვამია, რომ ბრალდებულის შესახებ ინფორმაციის გავრცელებამ შესაძლებელია გამოიწვიოს აგრესია საზოგადოებაში როგორც მის, ისე მისი ახლობლების მიმართ. შესაბამისად, მედიას უნდა ესმოდეს ის რისკი, რასაც ბრალდებულის შესახებ ინფორმაციის გავრცელება გამოიწვევს.
ურთიერთბრალდებები და პირადი ცხოვრების დეტალები
“ფორმულას” ეთერში გასულ სიუჟეტში, ოჯახის წევრები ერთმანეთს ფიზიკურ ძალადობაში ადანაშაულებდნენ.
71 წლის ქალი და რომელიც ამბობდა, რომ 38 წლის დისშვილი მასზე ფიზიკურად და ფსიქოლოგიურად ძალადობდა: “აქ მეძინა, მოვიდა და მგუდავდა [...] ჩემი და ხომ მოკლა უკვე თავისი ლოთობით და ცემით და ახლა ჩემი სიკვდილი უნდა, რომ თავისი საყვარელი მოიყვანოს და აქ იცხოვრონ. მარტო მე კი არ მექცევა ასე სასტიკად, შვილსაც აშიმშილებს, არ უვლის, სკოლაში არ უშვებს. დაშინებული ჰყავს, სულ აკანკალებს, ბავშვი აღარ მეტყველებს შიშისგან”.
38 წლის ქალი კი ყველაფერ ამას უარყოფდა და დეიდამისს თავად ადანაშულებდა ძალადობაში: “ხელი მკრა და წავიქეცი. მიკრო ინსულტი მაქვს გადატანილი, როგორ ვიძალადებდი. [...] მსახიობია, უნდა რომ აქედან გამაგდოს და დედაჩემის წილიც თვითონ დარჩეს, თორემ მე სხვა სახლიც მაქვს.”
ამ უარყოფის მიუხედავად, ავტორი სავარაუდო მსხვერპლზე დაყრდნობით ყვებოდა, რომ 38 წლის “ალკოდამოკიდებული ქალი მუდვილად ძალადობს 71 წლის დეიდაზე, ართმევს ფულს, სცემს და აშიმშილებს. ასევე, ძალადობს საკუთარ შვილზე, რომელიც ამ კონფლიქტის მოწმეა”.
სიუჟეტის ავტორი ამ ბრალდებებს მეზობლების კომენტარებით ამყარებდა: “უხასიეთო გოგოა, სვამს და შეურაცხყოფას აყენებს”, “ბავშვსაც ისეთ დღეში აგდებს…” და ა.შ.
საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მეათე პრინციპის მიხედვით, “ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს ადამიანის პირად ცხოვრებას და არ შეიჭრას პირად ცხოვრებაში, თუ არ არსებობს განსაკუთრებული საზოგადოებრივი ინტერესი”.
კრიმინალის გაშუქების გაიდლაინში ვკითხულობთ, რომ ძალადობის გაშუქებისას უნდა დავიცვათ ბალანსი საზოგადოებრივ ინტერესსა და ეთიკურ გაშუქებას შორის.
პირადი ცხოვრების გაშუქების გაიდლაინში კი ხაზგასმით აღნიშნულია, რომ ფარულად გადაღება შესაძლებელია ინფორმაციის მოპოვების მიზნით, თუმცა მხოლოდ მაშინ უნდა გამოქვეყნდეს, თუკი რედაქცია დაასაბუთებს, რომ ღიად ვერ მოიპოვა იგივე ინფორმაცია და აუცილებელი იყო მისი გადაცემა;
სამი გამოკითხული მეზობლიდან ჟურნალისტს ორი ფარულად ჰყავდა ჩაწერილი და ტექსტში დასძენდა, რომ ისინი “ძალადობას ადასტურებენ, თუმცა, ამაზე საჯაროდ არ ლაპარაკობენ, რადგან “მოძალადე ქალის” ეშინიათ”. სიუჟეტში არ ჩანდა, რომ მეზობლების ფარულად ჩაწერა მაღალ საჯარო ინტერესს ემსახურებოდა.
მეზობლები მთავარ წყაროებად
სიუჟეტში ჟურნალისტს მთავარ წყაროებად მეზობლები ჰყავდა ჩაწერილი და იმის ნაცვლად, რომ რელევანტური წყაროებისტვის მიემართა, მეზობლებში იკვლევდა, ძალადობის მსხვერპლია თუ არა ბავშვი - “ანუ ძალადობის მსხვერპლია?” - ეკითხება ერთ-ერთ რესპონდენტს, რომელიც ფარულად ჰყავს ჩაწერილი. ის კი უდასტურებს - “აუცილებლად”.
ჟურნალისტი იმასაც მეზობლებში არკვევდა, იცის თუ არა ძალადობის შესახებ პოლიციამ და დაწყებულია თუ არა გამოძიება:
“მეზობლები ამბობენ, რომ კონფლიქტის შესახებ ინფორმირებულია პოლიცია, რომელიც გამოძახებაზე დღესაც იყო მოსული. 71 წლის ქალი განყოფილებაში გადაიყვანა, თუმცა, როგორც მოხუცი ამტკიცებს, მას ჩვენება არ ჩამოართვეს და ეს იმით აუხსნეს, რომ ასე ზედმეტ პრობლემებს აარიდეს [...] სოციალური მუშაკი ამტკიცებს, რომ გამოძიება დაწყებულია. მეზობლები კი ყვებიან, რომ სამართალდამცავებს ჯერ არავინ გამოუკითხავთ.”
სიუჟეტის ბოლოს კი ვიგებთ, რომ ჟურნალისტმა იცოდა, ვისთვის შეიძლებოდა მიემართა - “ვიდრე სახელმწიფო ზრუნვის აპარატი სათანადოდ ამუშავდება, პოლიცია წლების წინ დაწყებული ძალადობის ისტორიას გამოიძიებს, სოციალური სააგენტო კი დაადგენს ვინ არის მოძალადე, ფაქტია, რომ 12 წლის ბიჭის მდგომარეობა დღითიდღე მძიმდება”.
ერთადერთი რელევანტური წყარო სიუჟეტში ორგანზაციის, "პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის" თავმჯდომარე, ანა აბაშიძე იყო, რომელიც ვიდეოს დასკვნით ნაწილში უფლებების კუთხით ზოგად მდგომარეობაზე საუბრობდა.
კომუნიკაციების ეროვნული კომისია საქართველოში სატელევიზიო
რეიტინგების მთვლელი კომპანიების საერთაშორისო აუდიტს გეგმავს. მედიის
სპეციალისტებისა და ტელეკომპანიების ნაწილი მიიჩნევს, რომ კომისია
სცდება კანონით მინიჭებულ უფლებამოსილებას.
სატელევიზიო აუდიტორიის მზომი კომპანიის საერთაშორისო აუდიტის შესარჩევად კომუნიკაციების კომისიის მიერ გამოცხადებულ ტენდერში მონაწილეობა ერთმა კომპან¬იამ მიიღო.
ფრაგნული კომპანია CESP (Centre d'étude des supports de publicité) მზადაა 161 950 ლარად ჩაატაროს საქართველოში „კანტარ მედიას“ ოფიციალური ლიცენზიანტის, „ტრი მედია ინტელიჯენსის“ (ტი-ემ-აი) საერთაშორისო აუდიტი.
“ტი-ემ-აი” 2016 წლიდან ზომავს საქართველოში სატელევიზიო რეიტინგებს და მის კლიენტებს შორის არიან: “იმედი”, “რუსთავი 2”, “მაესტრო”, “ჯი დი ესი”, “POS-TV”, “პალიტრა”.
კომუნიკაციების კომისიის დაკვეთით საერთაშორისო აუდიტის ჩატარებაზე უარი განაცხადეს “თი-ვი ემ-არ საქართველოში“, რომელიც ამერიკული “ნილსენის” სატელევიზიო აუდიტორიის გაზომვების ოფიციალური ლიცენზირებული პარტნიორია.
“თი-ვი ემ-არი” 2005 წლიდან ზომავს საქართველოში სატელევიზიო რეიტინგებს და მის კლიენტებს შორის არიან ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად განწყობილი ტელევიზიები: “მთავარი არხი”, ტვ პირველი, “ფორმულა”, “კავკასია”.
კოალიციაში მედიის ადვოკატირებისთვის, რომელიც 10-ზე მეტ არასამთავრობო ორგანიზაციას აერთიანებს, მიიჩნევენ, რომ კომისია სცდება კანონით მინიჭებულ უფლებამოსილებას, როდესაც რეიტინგების მთვლელი კომპანიის აუდიტის მომსახურებას ყიდულობს.
კომუნიკაციის კომისიის არგუმენტები
კომისიამ 2 აპრილს გამოაქვეყნა განცხადება, რომელშიც ჩამოაყალიბა არგუმენტები, თუ რატომ გადაწყვიტა ტელერეიტინგების მთვლელი კომპანიისთვის აუდიტის მომსახურების შესყიდვა.
კონტრარგუმენტები
კომპანია “თი-ვი ემ-არმა“ და მისმა დამკვეთმა ტელევიზიებმა საპასუხო განცხადებაში ჩამოაყალიბეს კომუნიკაციების კომისიის კონტრარგუმენტები:
რა საფრთხეებს წარმოშობსკომუნიკაციების კომისიის გადაწყვეტილება
“კანონი მარეგულირებელი კომისიის შესახებ არსად ითვალისწინებს, რომ მისი კომპეტენციაში შედის კვლევითი კომპანიების რეგულირება რაიმე სახით, ან მათი აუდიტი, ანუ მარეგულირებელი ამით სცდება თავის კომპეტენციას”, - გვეუბნება “თი ვი ემ არ საქართველოს” დირექტორი ნინო გოგოლაძე.
გოგოლაძე ამბობს, რომ 2014 წლისთვის „თი ვი ემ არ საქართველოს“ ოთხი საერთაშორისო აუდიტი ჰქონდა ჩატარებული, თუმცა სახელმწიფო ორგანოებისგან შეტევის ობიექტი მაინც გახდა: „თუკი კომისია ფიქრობს, რომ საერთაშორისო აუდიტი პრობლემას, გადაწყვეტს, მაშინ რატომ არ იმუშავა ამ არგუმენტმა 2014 წელს“ - კითხულობს „თი ვი ემ არ საქართველოს“ დირექტორი.
ტელეკომპანია „ტვ პირველის“ კომერციული დირექტორი ნანა აბურჯანიძე მიიჩნევს, რომ კომუნიკაციების ეროვნული კომისია ცდილობს აუდიტი ჩაატაროს იქ, სადაც მისი რეგულირების სფერო არ არის:საგულისხმოა ის, თუ როგორ თანდათან იფართოვებს კომისია არეალს: ინტერპრეტაციას უკეთებს კანონს, ითხოვს ანგარიშგების ისეთ ფორმებს, რომლის წარდგენის ვალდებულებაც არ გვაქვს“ - ამბობს აბურჯანიძე.
ტვ პირველის კომერციული დირექტორი დარწმუნებულია, რომ კომუნიკაციების კომისიის მიერ აუდიტის ჩატარება ემსახურება სატელევიზიო მთვლელების ბაზარზე მხოლოდ “კანტარის” ლიცენზიანტი “ტი-ემ-აის” დატოვებას.
„ტი ემ აი“, რომელსაც ოპოზიციურად განწყობილი არხები არ ენდობიან, საქართველოს ბაზარზე 2016 წელს შემოვიდა. „თუ საქართველოს სატელევიზიო და სარეკლამო ბაზარზე 2 მთვლელის ყოფნა დაუშვებელია, რატომ არ რეაგირებდა კომუნიკაციების ეროვნული კომისია აქამდე?“ - კითხულობს ტელეკომპანია მთავარი არხის დირექტორი თამთა მურადაშვილი და დასძენს, რომ „ბაზარზე ორი მთველის ყოფნის პრობლემა კომისიის გადასაწყვეტი არ არის”.
მურადაშვილი მიიჩნევს, რომ კომისიის დაკვეთით შესრულებული აუდიტის დასკვნა კომისიის ინტერესებზე მორგებული იქნება.
რას ფიქრობენ მედიის პეციალისტები?
კოალიცია მედიის ადვოკატირებისთვის კოორდინატორი, ნათია კაპანაძე, მიიჩნევს რომ მედიაგარემო მნიშვნელოვნად დაზიანდება, თუკი სარეკლამო ბაზარზე მართვის წესებს ადმინისტრაციული ორგანო, ამ შემთხვევაში, კომუნიკაციების კომისია დაადგენს.
“ეს კიდევ უფრო გააუარესებს მედიაბიზნესის განვითარების პროცესს. კომისია გაცდება რეკლამის შინაარსობრივი კონტროლის სამართლებრივ მანდატს და შექმნის ახალ დღის წესრიგს სარეკლამო დამკვეთების ქცევის გასაკონტროლებლად. ეს რეალობა კი წინააღმდეგობაშია დემოკრატიული საზოგადოების მოლოდინთან”, - ამბობს ნათია კაპანაძე.
“თი-ვი ემ-არ საქართველოში” აცხადებენ, რომ საერთაშორისო აუდიტს დამკვეთი ტელევიზიების დაფინანსებით, სავარაუდოდ, მიმდინარე წლის ბოლომდე მოიწვევენ.
კომპანია “ტი-ემ-აიში” არ უპასუხეს ჩვენს შეკითხვებს, თუ რატომ გადაწყვიტეს კომუნიკაციების კომისიის დაკვეთითა და დაფინანსებით აუდიტის განხორციელება და რატომ არ გაიღეს ამის ფინანსური სახსრები იმ ტელევიზიებმა, რომლებიც მისი მომსახურებით სარგებლობენ.
სატელევიზიო აუდიტორიის მზომი კომპანიის საერთაშორისო აუდიტის შესარჩევად კომუნიკაციების კომისიის მიერ გამოცხადებულ ტენდერში მონაწილეობა ერთმა კომპან¬იამ მიიღო.
ფრაგნული კომპანია CESP (Centre d'étude des supports de publicité) მზადაა 161 950 ლარად ჩაატაროს საქართველოში „კანტარ მედიას“ ოფიციალური ლიცენზიანტის, „ტრი მედია ინტელიჯენსის“ (ტი-ემ-აი) საერთაშორისო აუდიტი.
“ტი-ემ-აი” 2016 წლიდან ზომავს საქართველოში სატელევიზიო რეიტინგებს და მის კლიენტებს შორის არიან: “იმედი”, “რუსთავი 2”, “მაესტრო”, “ჯი დი ესი”, “POS-TV”, “პალიტრა”.
კომუნიკაციების კომისიის დაკვეთით საერთაშორისო აუდიტის ჩატარებაზე უარი განაცხადეს “თი-ვი ემ-არ საქართველოში“, რომელიც ამერიკული “ნილსენის” სატელევიზიო აუდიტორიის გაზომვების ოფიციალური ლიცენზირებული პარტნიორია.
“თი-ვი ემ-არი” 2005 წლიდან ზომავს საქართველოში სატელევიზიო რეიტინგებს და მის კლიენტებს შორის არიან ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად განწყობილი ტელევიზიები: “მთავარი არხი”, ტვ პირველი, “ფორმულა”, “კავკასია”.
კოალიციაში მედიის ადვოკატირებისთვის, რომელიც 10-ზე მეტ არასამთავრობო ორგანიზაციას აერთიანებს, მიიჩნევენ, რომ კომისია სცდება კანონით მინიჭებულ უფლებამოსილებას, როდესაც რეიტინგების მთვლელი კომპანიის აუდიტის მომსახურებას ყიდულობს.
კომუნიკაციის კომისიის არგუმენტები
კომისიამ 2 აპრილს გამოაქვეყნა განცხადება, რომელშიც ჩამოაყალიბა არგუმენტები, თუ რატომ გადაწყვიტა ტელერეიტინგების მთვლელი კომპანიისთვის აუდიტის მომსახურების შესყიდვა.
- არგუმენტი #1: საქართველოში სატელევიზიო რეიტინგების მთვლელი 2 კომპანია არსებობს, რომელთა მონაცემები ერთმანეთს არ ემთხვევა;
- არგუმენტი #2: ტელერეიტინგების განსხვავებული მონაცემები ნეგატიურ გავლენას ახდენს სამაუწყებლო სარეკლამო ბაზრის განვითარებაზე;
- არგუმენტი #3: საერთაშორისო აუდიტი აუცილებელია მთვლელი კომპანიის მონაცემების სანდოობის უზრუნველყოფისთვის.
კონტრარგუმენტები
კომპანია “თი-ვი ემ-არმა“ და მისმა დამკვეთმა ტელევიზიებმა საპასუხო განცხადებაში ჩამოაყალიბეს კომუნიკაციების კომისიის კონტრარგუმენტები:
- კონტრარგუმენტი #1: საქართველოს ბაზარზე 2016 წელს მეორე მთვლელი კომპანიის “ტი-ემ-აის” შემოსვლა კომუნიკაციების კომისიას არ გაუპროტესტებია, რადგან ტელერეიტინგების მთვლელი კომპანიების რეგულირება არც მაშინ იყო კომისიის კომპეტენციაში და არც დღეს არის;
- კონტრარგუმენტი #2: სამაუწყებლო სარეკლამო ბაზრის განვითარებაზე ნეგატიურ გავლენას ახდენს არა მთვლელების განსხვავებული მონაცემები, არამედ კომისიის საკანონმდებლო ცვლილებები ან კომისიის მიერ კანონის ნორმების ფართო ინტერპრეტირება;
- კონტრარგუმენტი #3: ტელერეიტინგების მთვლელი კომპანიის საერთაშორისო აუდიტის მოთხოვნის უფლებამოსილება აქვს ამ კომპანიის დამკვეთებს და არა კომისიას.
რა საფრთხეებს წარმოშობსკომუნიკაციების კომისიის გადაწყვეტილება
“კანონი მარეგულირებელი კომისიის შესახებ არსად ითვალისწინებს, რომ მისი კომპეტენციაში შედის კვლევითი კომპანიების რეგულირება რაიმე სახით, ან მათი აუდიტი, ანუ მარეგულირებელი ამით სცდება თავის კომპეტენციას”, - გვეუბნება “თი ვი ემ არ საქართველოს” დირექტორი ნინო გოგოლაძე.
გოგოლაძე ამბობს, რომ 2014 წლისთვის „თი ვი ემ არ საქართველოს“ ოთხი საერთაშორისო აუდიტი ჰქონდა ჩატარებული, თუმცა სახელმწიფო ორგანოებისგან შეტევის ობიექტი მაინც გახდა: „თუკი კომისია ფიქრობს, რომ საერთაშორისო აუდიტი პრობლემას, გადაწყვეტს, მაშინ რატომ არ იმუშავა ამ არგუმენტმა 2014 წელს“ - კითხულობს „თი ვი ემ არ საქართველოს“ დირექტორი.
ტელეკომპანია „ტვ პირველის“ კომერციული დირექტორი ნანა აბურჯანიძე მიიჩნევს, რომ კომუნიკაციების ეროვნული კომისია ცდილობს აუდიტი ჩაატაროს იქ, სადაც მისი რეგულირების სფერო არ არის:საგულისხმოა ის, თუ როგორ თანდათან იფართოვებს კომისია არეალს: ინტერპრეტაციას უკეთებს კანონს, ითხოვს ანგარიშგების ისეთ ფორმებს, რომლის წარდგენის ვალდებულებაც არ გვაქვს“ - ამბობს აბურჯანიძე.
ტვ პირველის კომერციული დირექტორი დარწმუნებულია, რომ კომუნიკაციების კომისიის მიერ აუდიტის ჩატარება ემსახურება სატელევიზიო მთვლელების ბაზარზე მხოლოდ “კანტარის” ლიცენზიანტი “ტი-ემ-აის” დატოვებას.
„ტი ემ აი“, რომელსაც ოპოზიციურად განწყობილი არხები არ ენდობიან, საქართველოს ბაზარზე 2016 წელს შემოვიდა. „თუ საქართველოს სატელევიზიო და სარეკლამო ბაზარზე 2 მთვლელის ყოფნა დაუშვებელია, რატომ არ რეაგირებდა კომუნიკაციების ეროვნული კომისია აქამდე?“ - კითხულობს ტელეკომპანია მთავარი არხის დირექტორი თამთა მურადაშვილი და დასძენს, რომ „ბაზარზე ორი მთველის ყოფნის პრობლემა კომისიის გადასაწყვეტი არ არის”.
მურადაშვილი მიიჩნევს, რომ კომისიის დაკვეთით შესრულებული აუდიტის დასკვნა კომისიის ინტერესებზე მორგებული იქნება.
რას ფიქრობენ მედიის პეციალისტები?
კოალიცია მედიის ადვოკატირებისთვის კოორდინატორი, ნათია კაპანაძე, მიიჩნევს რომ მედიაგარემო მნიშვნელოვნად დაზიანდება, თუკი სარეკლამო ბაზარზე მართვის წესებს ადმინისტრაციული ორგანო, ამ შემთხვევაში, კომუნიკაციების კომისია დაადგენს.
“ეს კიდევ უფრო გააუარესებს მედიაბიზნესის განვითარების პროცესს. კომისია გაცდება რეკლამის შინაარსობრივი კონტროლის სამართლებრივ მანდატს და შექმნის ახალ დღის წესრიგს სარეკლამო დამკვეთების ქცევის გასაკონტროლებლად. ეს რეალობა კი წინააღმდეგობაშია დემოკრატიული საზოგადოების მოლოდინთან”, - ამბობს ნათია კაპანაძე.
“თი-ვი ემ-არ საქართველოში” აცხადებენ, რომ საერთაშორისო აუდიტს დამკვეთი ტელევიზიების დაფინანსებით, სავარაუდოდ, მიმდინარე წლის ბოლომდე მოიწვევენ.
კომპანია “ტი-ემ-აიში” არ უპასუხეს ჩვენს შეკითხვებს, თუ რატომ გადაწყვიტეს კომუნიკაციების კომისიის დაკვეთითა და დაფინანსებით აუდიტის განხორციელება და რატომ არ გაიღეს ამის ფინანსური სახსრები იმ ტელევიზიებმა, რომლებიც მისი მომსახურებით სარგებლობენ.
ჟურნალისტების ნაწილმა დღეს “ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის”
თავმჯდომარის ნიკა მელიას სასამართლო პროცესზე დასწრება ვერ შეძლო,
მიუხედავად იმისა, რომ პროცესზე დასწრებისა და ფოტო-ვიდეო გადაღების
შესახებ განაცხადი წინა დღით ჰქონდათ შეტანილი.
“რადიო თავისუფლების” ჟურნალისტი ნასტასია არაბული თბილისის საქალაქო სასამართლოში სხდომამდე ნახევარი საათით ადრე მივიდა, თუმცა სასამართლო დარბაზში შესვლა ვერ შეძლო. მას შევსებული ჰქონდა შესაბამისი განაცხადი, გზიდან სასამართლოს პრესსამსახურსაც დაუკავშირდა, შესასვლელთანაც დადგა, მაგრამ სხდომაზე მაინც ვერ მოხვდა.
“პრესსამსახური გეუბნება, რომ [დასწრების საკითხს] სხდომის მდივანი წყვეტს, რომელთან მისვლაც, შეუძლებელია, რადგან კარში ეჯახები მანდატურს, რომელიც ასევე გეუბნება, რომ ვერაფერს წყვეტს. შეუძლებელია ამხელა სისტემაში არ არსებობდეს ადამიანი, რომელსაც არ ესმის მედია როგორ ფუნქციონირებს” - ამბობს ნასტასია არაბული.
მომსამართლემ არ დააკმაყოფილა, ადვოკატების შუამდგომლობა, ნიკა მელიას სასამართლო პროცესის პირდაპირი ტრანსლირების დაშვებაზეც, რაც მედიის წარმომადგენლების თქმით, დარბაზს მიღმა დარჩენილ ჟურნალისტებს საქმეს გაუადვილებდა.
“სასამართლომ უნდა გააცნობიეროს, რომ ისეთ საქმეებზე, რომლებზეც განსაკუთრებულად მაღალი საზოგადოებრივი ინტერესია, მედიას ტრანსლაციის უფლება უნდა მიეცეს, რათა მაყურებლამდე ამბავი ინტერპრეტაციის გარეშე მივიდეს”, - გვეუბნება ტელეკომპანია “პირველის” საინფორმაციო სამსახურის უფროსი ნოდარ მელაძე.
კანონმდებლობით, სასამართლო პროცესიდან ფოტო-ვიდეო გადაღების პრივილეგია საზოგადოებრივ მაუწყებელს აქვს და ვალდებულია ჩანაწერი სხვა მედიასაშუალებებს მოთხოვნისთანავე გადასცეს. თუმცა, როგორც ნასტასია არაბული ამბობს, ასეთი ფორმით ინფორმაციის მიღება სხვა მედიებისთვის პროცესს აჭიანურებს, რის გამოც “ამბის სრულფასოვნად და დროულად გაშუქება შეუძლებელია.”
სხდომაზე დასწრება ვერ მოახერა გამოცემა “ნეტგაზეთის” ჟურნალისტმაც. “შეშვება გამართლების პრინციპით არის და არა იმით, რომ პირველმა დაწერე განცხადი ან პირველი იდექი რიგში. ინერციით უნდა გკრას ვინმემ ხელი და შევარდე. არათანაბარ პირობებში აღმოვჩნდით იმ მედიასაშუალებებთან, რომლებმაც შესვლა მოახერხეს“, - ამბობს “ნეტგაზეთის” რეპორტიორი ნათია ცქიფურიშვილი.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს პრესსამსახურის ინფორმაციით დარბაზი, რომელშიც “ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” თავმჯდომარის პროცესი მიმდინარეობდა, შენობაში სიდიდით მეორეა ნაფიც მსაჯულთა განსჯადი საქმეებისთვის გამოყოფილი დარბაზის შემდეგ.
პანდემიის გამო დაწესებული შეზღუდვებით სასამართლო დარბაზში მხოლოდ 20 ადამიანი დაიშვებოდა. თბილისის საქალაქო სასამართლოს პრესსამსახურის უფროსის, ქეთევან ბასილაშვილის თქმით, სხდომას პოლიტიკოსები, დამკვირვებლები, საერთაშორისო ორგანიზაციების წარმომადგენლები და დაახლოებით 10-მდე ჟურნალისტი ესწრებოდა.
“ჩვენი უფლებაა, რომ ვიყოთ [სხდომაზე] და მოვალეობაა გავაშუქოთ ის, რაც ხალხს აინტერესებს. მიუხედავად შევსებული განაცხადისა, გარანტია იმისა, რომ შეხვალ ღია სხდომაზე, სადაც ისედაც უნდა შედიოდე სულ რომ მედია არ იყო, არასოდეს არ გაქვს.” - ამბობს “რადიო თვისუფლების” ჟურნალისტი, ნასტასია არაბული.
“რადიო თავისუფლების” ჟურნალისტი ნასტასია არაბული თბილისის საქალაქო სასამართლოში სხდომამდე ნახევარი საათით ადრე მივიდა, თუმცა სასამართლო დარბაზში შესვლა ვერ შეძლო. მას შევსებული ჰქონდა შესაბამისი განაცხადი, გზიდან სასამართლოს პრესსამსახურსაც დაუკავშირდა, შესასვლელთანაც დადგა, მაგრამ სხდომაზე მაინც ვერ მოხვდა.
“პრესსამსახური გეუბნება, რომ [დასწრების საკითხს] სხდომის მდივანი წყვეტს, რომელთან მისვლაც, შეუძლებელია, რადგან კარში ეჯახები მანდატურს, რომელიც ასევე გეუბნება, რომ ვერაფერს წყვეტს. შეუძლებელია ამხელა სისტემაში არ არსებობდეს ადამიანი, რომელსაც არ ესმის მედია როგორ ფუნქციონირებს” - ამბობს ნასტასია არაბული.
მომსამართლემ არ დააკმაყოფილა, ადვოკატების შუამდგომლობა, ნიკა მელიას სასამართლო პროცესის პირდაპირი ტრანსლირების დაშვებაზეც, რაც მედიის წარმომადგენლების თქმით, დარბაზს მიღმა დარჩენილ ჟურნალისტებს საქმეს გაუადვილებდა.
“სასამართლომ უნდა გააცნობიეროს, რომ ისეთ საქმეებზე, რომლებზეც განსაკუთრებულად მაღალი საზოგადოებრივი ინტერესია, მედიას ტრანსლაციის უფლება უნდა მიეცეს, რათა მაყურებლამდე ამბავი ინტერპრეტაციის გარეშე მივიდეს”, - გვეუბნება ტელეკომპანია “პირველის” საინფორმაციო სამსახურის უფროსი ნოდარ მელაძე.
კანონმდებლობით, სასამართლო პროცესიდან ფოტო-ვიდეო გადაღების პრივილეგია საზოგადოებრივ მაუწყებელს აქვს და ვალდებულია ჩანაწერი სხვა მედიასაშუალებებს მოთხოვნისთანავე გადასცეს. თუმცა, როგორც ნასტასია არაბული ამბობს, ასეთი ფორმით ინფორმაციის მიღება სხვა მედიებისთვის პროცესს აჭიანურებს, რის გამოც “ამბის სრულფასოვნად და დროულად გაშუქება შეუძლებელია.”
სხდომაზე დასწრება ვერ მოახერა გამოცემა “ნეტგაზეთის” ჟურნალისტმაც. “შეშვება გამართლების პრინციპით არის და არა იმით, რომ პირველმა დაწერე განცხადი ან პირველი იდექი რიგში. ინერციით უნდა გკრას ვინმემ ხელი და შევარდე. არათანაბარ პირობებში აღმოვჩნდით იმ მედიასაშუალებებთან, რომლებმაც შესვლა მოახერხეს“, - ამბობს “ნეტგაზეთის” რეპორტიორი ნათია ცქიფურიშვილი.
თბილისის საქალაქო სასამართლოს პრესსამსახურის ინფორმაციით დარბაზი, რომელშიც “ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” თავმჯდომარის პროცესი მიმდინარეობდა, შენობაში სიდიდით მეორეა ნაფიც მსაჯულთა განსჯადი საქმეებისთვის გამოყოფილი დარბაზის შემდეგ.
პანდემიის გამო დაწესებული შეზღუდვებით სასამართლო დარბაზში მხოლოდ 20 ადამიანი დაიშვებოდა. თბილისის საქალაქო სასამართლოს პრესსამსახურის უფროსის, ქეთევან ბასილაშვილის თქმით, სხდომას პოლიტიკოსები, დამკვირვებლები, საერთაშორისო ორგანიზაციების წარმომადგენლები და დაახლოებით 10-მდე ჟურნალისტი ესწრებოდა.
“ჩვენი უფლებაა, რომ ვიყოთ [სხდომაზე] და მოვალეობაა გავაშუქოთ ის, რაც ხალხს აინტერესებს. მიუხედავად შევსებული განაცხადისა, გარანტია იმისა, რომ შეხვალ ღია სხდომაზე, სადაც ისედაც უნდა შედიოდე სულ რომ მედია არ იყო, არასოდეს არ გაქვს.” - ამბობს “რადიო თვისუფლების” ჟურნალისტი, ნასტასია არაბული.
განახლება: "ფორმულას" თანამშრომლებზე
თავდასხმას გმობს აშშ-ის საელჩო საქართველოში.
საელჩო ხელისუფლებას გუშინ მომხდარისა და თებერვალში, "ფორმულას"
ჟურნალისტის, ვახო სანაიას, ცემის ინციდენტის სწრაფი, სრულყოფილი და
მიუკერძოებელი გამოძიებისკენ მოუწოდებს.
ტელეკომპანია „ფორმულას“ ინფორმაციით, 8 აპრილს, ღამით მათ თანამშრომლებს თავს დაესხნენ. მაუწყებელში თავდასხმებს კრიტიკულ მედიასაშუალებაში მუშაობას უკავშირებენ. ორივე დაზარალებული მაუწყებლის მძღოლია. ერთზე ფიზიკურად იძალადეს, მეორე მძღოლს კი, მანქანა დაუზიანეს.
“არის ნაცემი, აღენიშნება ფიზიკური დაზიანებები” - ამბობს “ფორმულას” გენერალური დირექტორი, ზუკა გუმბარიძე მძღოლზე, რომელსაც გუშინ საღამოს 9 საათზე დაესხნენ თავს. მაუწყებლის ინფორმაციით, თავდამსხმელები მას “სიტყვიერ შეურაცხყოფას აყენებდნენ და ახსენებდნენ “ფორმულას”.
მეორე შემთხვევა კი უფრო გვიან ღამით მოხდა. გუმბარიძე ამბობს, რომ “ფორმულას” მძღოლის მანქანა, რომელზეც ტელეკომპანიის ლოგოა დატანილი, გვიან ღამით, კომენდანტის საათის დროს, დააზიანეს”.
“სახლში ვიყავი, ხმა გავიგე და რომ გადმოვიხედე ფანჯრიდან, დავინახე, რომ დამტვრეული იყო წინა საქარე მინა. ჩამოვედი, გამოვიძახე საპატრულო პოლიცია და ვნახე, რომ ჩამტვრეული იყო შუშები” - ჰყვება “ფორმულას” მძღოლი.
“ფორმულას” ტელეწამყვან გიორგი თარგამაძის თქმით, ჯერჯერობით არცერთი დამნაშავე იდენტიფიცირებული არ არის.
დღეს, “ფორმულას” მენეჯმენტის მიერ სპეციალურად გამართულ ბრიფინგზე, ზუკა გუმბარიძემ სახალხო დამცველს და დიპლომატიურ კორპუსს მიმართა და პროცესში ჩარევა სთხოვა.
“ეს არის გაგრძელება ქვეყანაში არსებული უკიდურესი პოლარიზაციის და არსებული ძალადობრივი ფონის, რომელიც, ჩვენი აზრით, ხშირ შემთხვევაში უკავშირდება იმ უპასუხისმგელო რიტორიკას, რომელიც აქვს მმართველ პარტიას, მათ დეპუტატებს და მათ ხელმძღვანელობას და მათ მიერ ტირაჟირებული სიძულვილის ენა არის გამომწვევი ყველა ასეთი ტიპის პრობლემის” - ამბობს ზუკა გუმბარიძე
ბოლო პერიოდში მედიაზე თავდასხმის გახშირებულ შემთხვევებს ჟურნალისტურ ეთიკის ქარტიაში ხელისუფლების აგრესიულ რიტორიკას და სამართალდამცავი უწყებების არასათანადო რეაგირებას უკავშირებენ. დღეს გავრცელებულ განცხადებაში, ქარტია მოუწოდებს ხელისუფლებას, დაიცვას ჟურნალისტთა უსაფრთხოება და დროულად გამოიძიოს ჟურნალისტთა თავდასხმის, საქმიანობაში უკანონო ხელშეშლისა და ქონების დაზიანების ყველა ფაქტი.
ტელეკომპანია "ფორმულას" თანამშრომლებზე თავდასხმის ფაქტზე განცხადება გაავრცელა მედიაკოალიციამაც. მათი ინფორმაციით, თავდასხმის მოტივი კრიტიკულ მედიასაშუალებაში მუშაობაა.
შინაგან საქმეთა სამინისტროს ინფორმაციით, მაუწყებლის მძღოლის მანქანის დაზიანების ფაქტზე გამოძიება 187-ე მუხლით მიმდინარეობს. რაც შეეხება მეორე თანამშრომელს, უწყება აცხადებს, რომ "ფორმულას" მძღოლზე თავდასხმის შემთხვევაზე შსს-ში ჯერჯერობით შეტყობინება არ შესულა და ინფრომაციის მიღებისთანავე შესაბამისად ირეაგირებენ.
25 თებერვალს თავს დაესხნენ ამავე ტელევიზიის ტელეწამყვან ვახო სანაიასაც.
იხილეთ ამ თემაზე: თავდასხმა ვახო სანაიაზე - რა მოხდა, მოკლედ
ტელეკომპანია „ფორმულას“ ინფორმაციით, 8 აპრილს, ღამით მათ თანამშრომლებს თავს დაესხნენ. მაუწყებელში თავდასხმებს კრიტიკულ მედიასაშუალებაში მუშაობას უკავშირებენ. ორივე დაზარალებული მაუწყებლის მძღოლია. ერთზე ფიზიკურად იძალადეს, მეორე მძღოლს კი, მანქანა დაუზიანეს.
“არის ნაცემი, აღენიშნება ფიზიკური დაზიანებები” - ამბობს “ფორმულას” გენერალური დირექტორი, ზუკა გუმბარიძე მძღოლზე, რომელსაც გუშინ საღამოს 9 საათზე დაესხნენ თავს. მაუწყებლის ინფორმაციით, თავდამსხმელები მას “სიტყვიერ შეურაცხყოფას აყენებდნენ და ახსენებდნენ “ფორმულას”.
მეორე შემთხვევა კი უფრო გვიან ღამით მოხდა. გუმბარიძე ამბობს, რომ “ფორმულას” მძღოლის მანქანა, რომელზეც ტელეკომპანიის ლოგოა დატანილი, გვიან ღამით, კომენდანტის საათის დროს, დააზიანეს”.
“სახლში ვიყავი, ხმა გავიგე და რომ გადმოვიხედე ფანჯრიდან, დავინახე, რომ დამტვრეული იყო წინა საქარე მინა. ჩამოვედი, გამოვიძახე საპატრულო პოლიცია და ვნახე, რომ ჩამტვრეული იყო შუშები” - ჰყვება “ფორმულას” მძღოლი.
“ფორმულას” ტელეწამყვან გიორგი თარგამაძის თქმით, ჯერჯერობით არცერთი დამნაშავე იდენტიფიცირებული არ არის.
დღეს, “ფორმულას” მენეჯმენტის მიერ სპეციალურად გამართულ ბრიფინგზე, ზუკა გუმბარიძემ სახალხო დამცველს და დიპლომატიურ კორპუსს მიმართა და პროცესში ჩარევა სთხოვა.
“ეს არის გაგრძელება ქვეყანაში არსებული უკიდურესი პოლარიზაციის და არსებული ძალადობრივი ფონის, რომელიც, ჩვენი აზრით, ხშირ შემთხვევაში უკავშირდება იმ უპასუხისმგელო რიტორიკას, რომელიც აქვს მმართველ პარტიას, მათ დეპუტატებს და მათ ხელმძღვანელობას და მათ მიერ ტირაჟირებული სიძულვილის ენა არის გამომწვევი ყველა ასეთი ტიპის პრობლემის” - ამბობს ზუკა გუმბარიძე
ბოლო პერიოდში მედიაზე თავდასხმის გახშირებულ შემთხვევებს ჟურნალისტურ ეთიკის ქარტიაში ხელისუფლების აგრესიულ რიტორიკას და სამართალდამცავი უწყებების არასათანადო რეაგირებას უკავშირებენ. დღეს გავრცელებულ განცხადებაში, ქარტია მოუწოდებს ხელისუფლებას, დაიცვას ჟურნალისტთა უსაფრთხოება და დროულად გამოიძიოს ჟურნალისტთა თავდასხმის, საქმიანობაში უკანონო ხელშეშლისა და ქონების დაზიანების ყველა ფაქტი.
ტელეკომპანია "ფორმულას" თანამშრომლებზე თავდასხმის ფაქტზე განცხადება გაავრცელა მედიაკოალიციამაც. მათი ინფორმაციით, თავდასხმის მოტივი კრიტიკულ მედიასაშუალებაში მუშაობაა.
შინაგან საქმეთა სამინისტროს ინფორმაციით, მაუწყებლის მძღოლის მანქანის დაზიანების ფაქტზე გამოძიება 187-ე მუხლით მიმდინარეობს. რაც შეეხება მეორე თანამშრომელს, უწყება აცხადებს, რომ "ფორმულას" მძღოლზე თავდასხმის შემთხვევაზე შსს-ში ჯერჯერობით შეტყობინება არ შესულა და ინფრომაციის მიღებისთანავე შესაბამისად ირეაგირებენ.
25 თებერვალს თავს დაესხნენ ამავე ტელევიზიის ტელეწამყვან ვახო სანაიასაც.
იხილეთ ამ თემაზე: თავდასხმა ვახო სანაიაზე - რა მოხდა, მოკლედ
გამოვლინდნენ მსოფლიო პრესის
ფოტოგრაფიის (World Press Photo-ს) 2021 წლის კონკურის
გამარჯვებულები. ჟიურიმ წლის საუკეთესო ნამუშევრად დანიელი ფოტოგრაფის
მადს ნისენის ფოტო, სახელწოდებით, "პირველი ჩახუტება", დაასახელა.
საუკეთესო ფოტო ამბავი კი იტალიელი ფოტოგრაფის ანტონიო ფაჩილონგოს
პროექტი "ჰაბიბი" გახდა. გამარჯვებულები გამოვლინდნენ „ამბის ციფრულად
თხრობის" კონკურსშიც.
წლის ფოტო - „პირველი ჩახუტება“
85 წლის როზა ლუიზა ლუნარდის პირველი ჩახუტება 5 თვის განმავლობაში. მას მომვლელი კოვიდ პანდემიის დროს გამჭვირვალე ფარდის საშუალებით ეხუტება, მოხუცთა საცხოვრებელი, სან პაულო. ბრაზილია. 2020 წლის 5 აგვისტო. ფოტომ პირველი ადგილი დაიკავა „მნიშვნელოვანი ახალი ამბების“ ნომინაციაშიც.
წლის ფოტო ამბავი - „ჰაბიბი“
"ჰაბიბი", რომელიც არაბულად "ჩემს სიყვარულს"/ "საყვარელოს" ნიშნავს, ყვება სასიყვარულო ისტორიებზე ისრაელი-პალესტინის კონფლიქტის ფონზე. ფოტოგრაფი მსჯავრდებული პალესტინელების ოჯახებზე კონფლიქტის გავლენისა და მათი სირთულეების ჩვენებას ცდილობს. ავტორი ყურადღებას არა ომზე, სამხედრო მოქმედებებსა და იარაღებზე, არამედ კონფლიქტის ზონაში მცხოვრები ადამიანების გამბედაობაზე ამახვილებს. ამ ფოტოსერიამ პირველი ადგილი დაიკავა „გრძელვადიანი პროექტების“ ნომინაციაშიც.
World Press Photo -ს ფონდი ამსტერდამში არსებულ დამოუკიდებელ, არაკომერციულ ორგანიზაციას წარმოადგენს, რომელიც 1955 წელს დაფუძნდა და ფოტოკონკურსს სხვადასხვა კატეგორიაში ყოველწლიურად ატარებს.
დედა-შვილი თევზაობისთვის ემზადება, იემენი. 2020 წლის 17 თებერვალი, ფოტოგრაფი: პაბლო ტოსკო.
ამავე კატეგორიაში მე-3 ადგილი დაიკავა სომეხი ფოტოგრაფის ვაღინაკ ღაზარიანის ფოტომ, რომელშიც ჩანს, რომ ჯარისკაცი მთიანი ყარაბაღის ომის პერიოდში სანგარში ისვენებს. 2020 წლის 31 ოქტომბერი.
მნიშვნელოვანი ახალი ამბები - "დაკარგული სამოთხე"
გარემო - კალიფორნიის ზღვის ლომი ნიღბით თამაშობს
მონტერეი, კალიფორნია, აშშ. 2020 წლის 19 ნოემბერი. ფოტოგრაფი: რალფ პეისი
ბუნება - ჟირაფების გადარჩენა დატბორილი კუნძულიდან
ტბა ბარინგო, კენია. 2020 წლის 3 დეკემბერი. ფოტოგრაფი: ეიმი ვაიტალი
პორტრეტები - „გარდასახვა - იგნატი“
ტრანსგენდერი კაცი იგნატი თავის მეგობარ გოგონა მარიასთან ერთად, სანქტ-პეტერბურგი, რუსეთი. 2020 წლის 23 აპრილი. ფოტოგრაფი: ოლეგ პონომარევი.
სპორტი - ხის მორებზე ცოცვა
სპორტსმენი ვარჯიშობს ცოცვაში, ბავარია, გერმანია. 2020 წლის 15 სექტემბერი. ფოტოგრაფი: ადამ პრიტი
ახალი ამბავი - დებატები ემანსიპაციის მემორიალის შესახებ
ქალისა და კაცის აზრთა სხვადასხვაობა ემანსიპაციის მემორიალის მოხსნასთან დაკავშირებით. ლინკოლნის პარკი, ვაშინგტონი, აშშ. 2020 წლის 25 ივნისი; ფოტოგრაფი: ეველინ ჰოკსტინი.
ციფრული ამბის თხრობის ნომინაციებში გამარჯვებულები:
"ჯორჯ ფლოიდის სიკვდილის შემდეგ მინეაპოლისში საპროტესტო აქციების 7 დღის რეკონსტრუქცია"
„ვუჰანიდან დარეკვა“ და The New York Times-ის პროექტი, კამერით ასახული რასისტული თავდასხმის შესახებ.
წლის ფოტო - „პირველი ჩახუტება“
85 წლის როზა ლუიზა ლუნარდის პირველი ჩახუტება 5 თვის განმავლობაში. მას მომვლელი კოვიდ პანდემიის დროს გამჭვირვალე ფარდის საშუალებით ეხუტება, მოხუცთა საცხოვრებელი, სან პაულო. ბრაზილია. 2020 წლის 5 აგვისტო. ფოტომ პირველი ადგილი დაიკავა „მნიშვნელოვანი ახალი ამბების“ ნომინაციაშიც.
წლის ფოტო ამბავი - „ჰაბიბი“
"ჰაბიბი", რომელიც არაბულად "ჩემს სიყვარულს"/ "საყვარელოს" ნიშნავს, ყვება სასიყვარულო ისტორიებზე ისრაელი-პალესტინის კონფლიქტის ფონზე. ფოტოგრაფი მსჯავრდებული პალესტინელების ოჯახებზე კონფლიქტის გავლენისა და მათი სირთულეების ჩვენებას ცდილობს. ავტორი ყურადღებას არა ომზე, სამხედრო მოქმედებებსა და იარაღებზე, არამედ კონფლიქტის ზონაში მცხოვრები ადამიანების გამბედაობაზე ამახვილებს. ამ ფოტოსერიამ პირველი ადგილი დაიკავა „გრძელვადიანი პროექტების“ ნომინაციაშიც.
World Press Photo -ს ფონდი ამსტერდამში არსებულ დამოუკიდებელ, არაკომერციულ ორგანიზაციას წარმოადგენს, რომელიც 1955 წელს დაფუძნდა და ფოტოკონკურსს სხვადასხვა კატეგორიაში ყოველწლიურად ატარებს.
სხვა კატეგორიებში
გამარჯვებული ნაშრომები:
თანამედროვე
პრობლემები - იემენი: „შიმშილი - ომის კიდევ
ერთი ჭრილობა“დედა-შვილი თევზაობისთვის ემზადება, იემენი. 2020 წლის 17 თებერვალი, ფოტოგრაფი: პაბლო ტოსკო.
ამავე კატეგორიაში მე-3 ადგილი დაიკავა სომეხი ფოტოგრაფის ვაღინაკ ღაზარიანის ფოტომ, რომელშიც ჩანს, რომ ჯარისკაცი მთიანი ყარაბაღის ომის პერიოდში სანგარში ისვენებს. 2020 წლის 31 ოქტომბერი.
მნიშვნელოვანი ახალი ამბები - "დაკარგული სამოთხე"
გარემო - კალიფორნიის ზღვის ლომი ნიღბით თამაშობს
მონტერეი, კალიფორნია, აშშ. 2020 წლის 19 ნოემბერი. ფოტოგრაფი: რალფ პეისი
ბუნება - ჟირაფების გადარჩენა დატბორილი კუნძულიდან
ტბა ბარინგო, კენია. 2020 წლის 3 დეკემბერი. ფოტოგრაფი: ეიმი ვაიტალი
პორტრეტები - „გარდასახვა - იგნატი“
ტრანსგენდერი კაცი იგნატი თავის მეგობარ გოგონა მარიასთან ერთად, სანქტ-პეტერბურგი, რუსეთი. 2020 წლის 23 აპრილი. ფოტოგრაფი: ოლეგ პონომარევი.
სპორტი - ხის მორებზე ცოცვა
სპორტსმენი ვარჯიშობს ცოცვაში, ბავარია, გერმანია. 2020 წლის 15 სექტემბერი. ფოტოგრაფი: ადამ პრიტი
ახალი ამბავი - დებატები ემანსიპაციის მემორიალის შესახებ
ქალისა და კაცის აზრთა სხვადასხვაობა ემანსიპაციის მემორიალის მოხსნასთან დაკავშირებით. ლინკოლნის პარკი, ვაშინგტონი, აშშ. 2020 წლის 25 ივნისი; ფოტოგრაფი: ეველინ ჰოკსტინი.
ციფრული ამბის თხრობის ნომინაციებში გამარჯვებულები:
"ჯორჯ ფლოიდის სიკვდილის შემდეგ მინეაპოლისში საპროტესტო აქციების 7 დღის რეკონსტრუქცია"
„ვუჰანიდან დარეკვა“ და The New York Times-ის პროექტი, კამერით ასახული რასისტული თავდასხმის შესახებ.
ჟურნალისტური მასალები ხშირად ცვლიან პოლიტიკურ და სოციალურ
ვითარებას. ყველაზე გახმაურებული და რეზონანსული თემების უკან
ანონიმური და კონფიდენციალური წყაროები არაერთხელ მდგარან. ღირებული
ინფორმაციის მიმწოდებლების ანონიმურობას კი ჟურნალისტები ზოგჯერ
თავისუფლების ფასადაც იცავენ. “უოტერგეიტის სკანდალის” მთავარი
დეტალები არ გასაჯაროვდებოდა, “პენტაგონისა” და “პანამის” დოკუმენტებს
კი საზოგადოება ვერ იხილავდა, რომ არა ანონიმური წყაროების
მნიშვნელოვანი როლი მედიაში.
მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე გახმაურებული ჟურნალისტური გამოძიება, რომელმაც ამერიკის შეერთებული შტატების ისტორიაში პრეზიდენტის პირველად გადადგომაში ძირითადი როლი შეასრულა - "უოტერგეიტის საქმეა". კრიტიკულად მნიშვნელოვანი ინფორმაციის ანონიმური წყაროს ვინაობა კი 33 წლის განმავლობაში უცნობი იყო.
1972 წლის 17 ივნისს პრეზიდენტობის საარჩევნო კამპანიების პერიოდში „უოტერგეიტის“ საოფისე კომპლექსში მდებარე დემოკრატიული პარტიის შტაბ-ბინაში 5 მძარცველი დააკავეს. ისინი პრეზიდენტ ნიქსონის წინასაარჩევნო კამპანიასთან დაკავშირებული პირები იყვნენ და ოფისში მოსასმენი აპარატურის დამონტაჟებასა და საიდუმლო დოკუმენტების მოპარვას ცდილობდნენ.
"უოტერგეიტის" საქმეზე მნიშვნელოვანი მასალების მოპოვება The Washington Post-ის რეპორტიორებმა ბობ ვუდვორდმა და კარლ ბერნშტაინმა შეძლეს. გამოიკვეთა, რომ "უოტერგეიტის" ოფისში მომხდარ ინციდენტთან ხელისუფლების მაღალი რანგის პირები იყვნენ დაკავშირებული, პრეზიდენტ ნიქსონის ადმინისტრაცია ოპონენტებს უკანონოდ უსმენდა და მისი მომხრეები დემოკრატების შტაბ-ბინაში მომხდარის გამოძიებას ხელს უშლიდნენ.
FBI-ის აგენტი მარკ ფელტი,
1958წ. (AP Photo/Deseret Morning News, Howard Moore)
წლების განმავლობაში Post-ის ორ ახალგაზრდა ჟურნალისტთან Deep
Throat-ის სახელით ცნობილი ანონიმური წყარო თანამშრომლობდა. ის დღემდე
მედიის ისტორიაში ყველზე ცნობილ ანონიმურ წყაროდ მიიჩნევა.
"უოტერგეიტის სკანდალი" საბოლოოდ პრეზიდენტ ნიქსონის გადადგომითა და
მასთან დაახლოებული პირების დაპატიმრებით დასრულდა, თუმცა საყოველთაოდ
ცნობილი ანონიმური წყაროს იდენტობა, რომელმაც ისტორიული როლი შეასრულა
"უოტერგეიტის სკანდალში", ათწლეულების განმავლობაში უცნობი იყო. მისი
ვინაობის შესახებ კითხვებზე არასდროს პასუხობდნენ ვუდვორდი და
ბერნშტაინი. მეტიც, მისი სახელი 1976 წლამდე არ იცოდა უშუალოდ The
Washington Post-ის მაშინდელმა რედაქტორმა ბენ ბრადლიმ. სამი
ათწლეულის განმავლობაში ანონიმური წყაროს ვინაობის შესახებ ინფორმაცია
მხოლოდ 5 ადამიანს: ვოდვორდს, ბერნშტაინს, ბრადლის, თვითონ ანონიმურ
წყაროს და ვოდვორდის ცოლს ელსა უოლშს ჰქონდა, რომელსაც ვუდვორდმა
წყაროს ვინაობა 1980-იან წლებში გაუმხილა.
Deep Throat-მა საკუთარი ვინაობა 2005 წელს თავადვე გაასაჯაროვა. ის მაშინ უკვე 91 წელს მიღწეული უილიამ მარკ ფელტი იყო, რომელიც 1970-იან წლებში FBI-ის დირექტორის მოადგილედ მუშაობდა და ნიქსონის გადადგომამდე Post-ის რეპორტიორს საიდუმლოდ ხვდებოდა.
Deep Throat-ის ვინაობის გამხელა
ჟურნალ Vanity Fair-ში, 2005წ.
მართალია, რეპორტიორები წყაროს გაუთქმელობით ჟურნალისტურ პროტოკოლს
მისდევდნენ, თუმცა მათმა გადაწყვეტილებამ და პირობის შესრულებამ
მნიშვნელოვანი გავლენა იქონია არამხოლოდ მათს კარიერაზე, არამედ სხვა
ჟურნალისტებისადმი წყაროების ნდობის განმტკიცებაზეც.
ანონიმურ წყაროს ეყრდნობოდა “პენტაგონის ქაღალდების” სახელით გახმაურებული საქმე. 1971 წელს ამერიკულმა მედიამ გაავრცელა მასალები, რომლითაც ცნობილი გახდა, რომ პრეზიდენტის ადმინისტრაცია საზოგადოებასა და კონგრესს ვიეტნამის ომის წარმოშობის, ასევე აშშ-ვიეტნამის ურთიერთობების შესახებ ფაქტებს უმალავდა და ცრუობდა. თავდაცვის დეპარტამენტის საიდუმლო დოკუმენტების ფოტოასლები პენტაგონის თანამშრომელმა დენიელ ელსბერგმა The New York Times-ის კორესპონდენტს ნილ შიენს მიაწოდა, 1971 წლის 13 ივნისს კი გამოცემამ პენტაგონის დოკუმენტებიდან პირველი ნაწყვეტები გამოაქვეყნა.
Times-ს პრეზიდენტ ნიქსონის ადმინისტრაციამ უჩივლა, სასამართლოს გადაწყვეტილებამდე 15 დღის განმავლობაში გამოცემას პენტაგონის საქმეზე სტატიების გამოქვეყნების საშუალება არ მიეცა, ამ პერიოდში ელსბერგმა საიდუმლო მასალები The Washington Post-საც გადასცა. 30 ივნისს კი აშშ-ის უზენაესმა სასამართლომ პრეზიდენტის ადმინისტრაციის მოთხოვნა არ დააკმაყოფილა და მხარი Times-ის გამოცემის თავისუფლად გაგრძელებას დაუჭირა. დენიელ ელსბერგი ანონიმური წყარო იყო, მედია მის ვინაობას არ ასახელებდა, თუმცა ამ შემთხვევაშიც თავად ელსბერგმა სასამართლოს გადაწყვეტილებამდე 2 დღით ადრე საჯაროდ აღიარა საკუთარი როლი პენტაგონის დოკუმენტების პრესაში მოხვედრასთან დაკავშირებით.
"გამარჯობა, მე ჯონ დო ვარ. გაინტერესებთ მონაცემები?" - ეს
შეტყობინება მიიღო 2014 წელს მიუნხენში, გაზეთ Süddeutsche Zeitung-ის
რეპორტიორმა ბასტიან ობერმაიერმა ანონიმური წყაროსგან, რომელმაც
ჟურნალისტებს საერთო ჯამში 2.6 ტერაბაიტის მოცულობის მონაცემები
გაუგზავნა. მასალების დამუშავების შემდეგ ეს მონაცემები "პანამის დოკუმენტების" სახელით
გასაჯაროვდა. 11.5 მილიონი დოკუმენტი ასახავდა, 1977 წლიდან 2016
წლამდე როგორ იყენებდნენ გავლენიანი ადამიანები ოფშორულ ზონებს
გადასახადებისგან თავის ასარიდებლად და ფულის გასათეთრებლად.
"ჯონ დო" არასდროს შეხვედრია ჟურნალისტებს პირადად და არც მისი ვინაობა გაუმხელია მათთვის, ის მედიას მხოლოდ დაშიფრული მიმოწერით ეკონტაქტებოდა და პანამაში დარეგისტრირებული იურიდიული კომპანიის Mossack Fonseca-ს შესახებ კონფიდენციალურ დოკუმენტებს აწვდიდა. ანონიმურ წყაროს არასდროს მოუთხოვია ფინანსური ან სხვა სახის სარგებელი. მისი ვინაობა დღემდე უცნობია, თუმცა ცნობილია 39 წლის განმავლობაში ოფშორული ზონების საშუალებით კანონდარღვევით შესრულებული საქმიანობები. ანონიმური წყაროს ჟურნალისტებთან კონტაქტზე გასვლამ და მის მიერ მიწოდებულმა ინფორმაციამ საფუძველი ჩაუყარა ხანგრძლივ ჟურნალისტურ გამოძიებას, რომელმაც 2017 წელს ჟურნალისტიკის პრესტიჟული ჯილდო - პულიცერის პრემია დაიმსახურა.
ჟურნალისტი ბასტიან ობერმაიერი,
რომელსაც John Doe დაუკავშირდა. CC: Stefan Hobmaier / AP Images
სხვა ბევრი გახმაურებული საქმის მსგავსად, Cambridge Analytica-სა და
Facebook-ის სკანდალის მთავარი
წყაროც თავდაპირველად ანონიმური იყო. სანამ კომპანიის მიერ მილიონობით
მომხმარებლების პირადი მონაცემების მოპოვებისა და მათი პოლიტიკური
მიზნებით გამოყენების შესახებ მეტი დეტალი გახდებოდა ცნობილი,
Cambridge Analytica-ს სავარაუდო საქმიანობაზე ყურადღება 2017 წელს
პირველად The Observer-ში გამოქვეყნებულმა სტატიამ მიიპყრო, რომელშიც
მთავარი წყაროს ანონიმურობა იყო დაცული. მოგვიანებით, ცნობილი საქმის
მამხილებელმა ვინაობა თავადვე გაამხილა. Cambridge Analytica
სოციალური ქსელის მომხმარებლების მონაცემთა პოლიტიკური კამპანიებსთვის
გამოყენებაში კრისტოფერ უაილიმ ამხილა. 2018 წელს, სკანდალის შემდეგ
Cambridge Analytica -მ მუშაობა შეწყვიტა.
კრისტოფერ უაილი. ფოტო: Antonio
Olmos/The Observer
ანონიმური და კონფიდენციალური წყაროების დაცვა ჟურნალისტური
სტანდარტია, რომლის შესრულება ზოგჯერ სასჯელით სრულდება. მიუხედავად
ამისა, ანონიმურად მიღებული ინფორმაცია შესაძლოა ისეთი ღირებული იყოს,
რომ არამხოლოდ პოლიტიკური და სოციალური ვითარება შეცვალოს, არამედ
მნიშვნელოვანი გავლენა იქონიოს ჟურნალისტიკის ისტორიასა და
პრაქტიკაზე.
მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე გახმაურებული ჟურნალისტური გამოძიება, რომელმაც ამერიკის შეერთებული შტატების ისტორიაში პრეზიდენტის პირველად გადადგომაში ძირითადი როლი შეასრულა - "უოტერგეიტის საქმეა". კრიტიკულად მნიშვნელოვანი ინფორმაციის ანონიმური წყაროს ვინაობა კი 33 წლის განმავლობაში უცნობი იყო.
1972 წლის 17 ივნისს პრეზიდენტობის საარჩევნო კამპანიების პერიოდში „უოტერგეიტის“ საოფისე კომპლექსში მდებარე დემოკრატიული პარტიის შტაბ-ბინაში 5 მძარცველი დააკავეს. ისინი პრეზიდენტ ნიქსონის წინასაარჩევნო კამპანიასთან დაკავშირებული პირები იყვნენ და ოფისში მოსასმენი აპარატურის დამონტაჟებასა და საიდუმლო დოკუმენტების მოპარვას ცდილობდნენ.
"უოტერგეიტის" საქმეზე მნიშვნელოვანი მასალების მოპოვება The Washington Post-ის რეპორტიორებმა ბობ ვუდვორდმა და კარლ ბერნშტაინმა შეძლეს. გამოიკვეთა, რომ "უოტერგეიტის" ოფისში მომხდარ ინციდენტთან ხელისუფლების მაღალი რანგის პირები იყვნენ დაკავშირებული, პრეზიდენტ ნიქსონის ადმინისტრაცია ოპონენტებს უკანონოდ უსმენდა და მისი მომხრეები დემოკრატების შტაბ-ბინაში მომხდარის გამოძიებას ხელს უშლიდნენ.
FBI-ის აგენტი მარკ ფელტი,
1958წ. (AP Photo/Deseret Morning News, Howard Moore)
წლების განმავლობაში Post-ის ორ ახალგაზრდა ჟურნალისტთან Deep
Throat-ის სახელით ცნობილი ანონიმური წყარო თანამშრომლობდა. ის დღემდე
მედიის ისტორიაში ყველზე ცნობილ ანონიმურ წყაროდ მიიჩნევა.
"უოტერგეიტის სკანდალი" საბოლოოდ პრეზიდენტ ნიქსონის გადადგომითა და
მასთან დაახლოებული პირების დაპატიმრებით დასრულდა, თუმცა საყოველთაოდ
ცნობილი ანონიმური წყაროს იდენტობა, რომელმაც ისტორიული როლი შეასრულა
"უოტერგეიტის სკანდალში", ათწლეულების განმავლობაში უცნობი იყო. მისი
ვინაობის შესახებ კითხვებზე არასდროს პასუხობდნენ ვუდვორდი და
ბერნშტაინი. მეტიც, მისი სახელი 1976 წლამდე არ იცოდა უშუალოდ The
Washington Post-ის მაშინდელმა რედაქტორმა ბენ ბრადლიმ. სამი
ათწლეულის განმავლობაში ანონიმური წყაროს ვინაობის შესახებ ინფორმაცია
მხოლოდ 5 ადამიანს: ვოდვორდს, ბერნშტაინს, ბრადლის, თვითონ ანონიმურ
წყაროს და ვოდვორდის ცოლს ელსა უოლშს ჰქონდა, რომელსაც ვუდვორდმა
წყაროს ვინაობა 1980-იან წლებში გაუმხილა.Deep Throat-მა საკუთარი ვინაობა 2005 წელს თავადვე გაასაჯაროვა. ის მაშინ უკვე 91 წელს მიღწეული უილიამ მარკ ფელტი იყო, რომელიც 1970-იან წლებში FBI-ის დირექტორის მოადგილედ მუშაობდა და ნიქსონის გადადგომამდე Post-ის რეპორტიორს საიდუმლოდ ხვდებოდა.
Deep Throat-ის ვინაობის გამხელა
ჟურნალ Vanity Fair-ში, 2005წ.
მართალია, რეპორტიორები წყაროს გაუთქმელობით ჟურნალისტურ პროტოკოლს
მისდევდნენ, თუმცა მათმა გადაწყვეტილებამ და პირობის შესრულებამ
მნიშვნელოვანი გავლენა იქონია არამხოლოდ მათს კარიერაზე, არამედ სხვა
ჟურნალისტებისადმი წყაროების ნდობის განმტკიცებაზეც.ანონიმურ წყაროს ეყრდნობოდა “პენტაგონის ქაღალდების” სახელით გახმაურებული საქმე. 1971 წელს ამერიკულმა მედიამ გაავრცელა მასალები, რომლითაც ცნობილი გახდა, რომ პრეზიდენტის ადმინისტრაცია საზოგადოებასა და კონგრესს ვიეტნამის ომის წარმოშობის, ასევე აშშ-ვიეტნამის ურთიერთობების შესახებ ფაქტებს უმალავდა და ცრუობდა. თავდაცვის დეპარტამენტის საიდუმლო დოკუმენტების ფოტოასლები პენტაგონის თანამშრომელმა დენიელ ელსბერგმა The New York Times-ის კორესპონდენტს ნილ შიენს მიაწოდა, 1971 წლის 13 ივნისს კი გამოცემამ პენტაგონის დოკუმენტებიდან პირველი ნაწყვეტები გამოაქვეყნა.
Times-ს პრეზიდენტ ნიქსონის ადმინისტრაციამ უჩივლა, სასამართლოს გადაწყვეტილებამდე 15 დღის განმავლობაში გამოცემას პენტაგონის საქმეზე სტატიების გამოქვეყნების საშუალება არ მიეცა, ამ პერიოდში ელსბერგმა საიდუმლო მასალები The Washington Post-საც გადასცა. 30 ივნისს კი აშშ-ის უზენაესმა სასამართლომ პრეზიდენტის ადმინისტრაციის მოთხოვნა არ დააკმაყოფილა და მხარი Times-ის გამოცემის თავისუფლად გაგრძელებას დაუჭირა. დენიელ ელსბერგი ანონიმური წყარო იყო, მედია მის ვინაობას არ ასახელებდა, თუმცა ამ შემთხვევაშიც თავად ელსბერგმა სასამართლოს გადაწყვეტილებამდე 2 დღით ადრე საჯაროდ აღიარა საკუთარი როლი პენტაგონის დოკუმენტების პრესაში მოხვედრასთან დაკავშირებით.
დენიელ ელსბერგი, 1971წ. (Donal F. Holway/The New York Times)
"გამარჯობა, მე ჯონ დო ვარ. გაინტერესებთ მონაცემები?" - ეს
შეტყობინება მიიღო 2014 წელს მიუნხენში, გაზეთ Süddeutsche Zeitung-ის
რეპორტიორმა ბასტიან ობერმაიერმა ანონიმური წყაროსგან, რომელმაც
ჟურნალისტებს საერთო ჯამში 2.6 ტერაბაიტის მოცულობის მონაცემები
გაუგზავნა. მასალების დამუშავების შემდეგ ეს მონაცემები "პანამის დოკუმენტების" სახელით
გასაჯაროვდა. 11.5 მილიონი დოკუმენტი ასახავდა, 1977 წლიდან 2016
წლამდე როგორ იყენებდნენ გავლენიანი ადამიანები ოფშორულ ზონებს
გადასახადებისგან თავის ასარიდებლად და ფულის გასათეთრებლად."ჯონ დო" არასდროს შეხვედრია ჟურნალისტებს პირადად და არც მისი ვინაობა გაუმხელია მათთვის, ის მედიას მხოლოდ დაშიფრული მიმოწერით ეკონტაქტებოდა და პანამაში დარეგისტრირებული იურიდიული კომპანიის Mossack Fonseca-ს შესახებ კონფიდენციალურ დოკუმენტებს აწვდიდა. ანონიმურ წყაროს არასდროს მოუთხოვია ფინანსური ან სხვა სახის სარგებელი. მისი ვინაობა დღემდე უცნობია, თუმცა ცნობილია 39 წლის განმავლობაში ოფშორული ზონების საშუალებით კანონდარღვევით შესრულებული საქმიანობები. ანონიმური წყაროს ჟურნალისტებთან კონტაქტზე გასვლამ და მის მიერ მიწოდებულმა ინფორმაციამ საფუძველი ჩაუყარა ხანგრძლივ ჟურნალისტურ გამოძიებას, რომელმაც 2017 წელს ჟურნალისტიკის პრესტიჟული ჯილდო - პულიცერის პრემია დაიმსახურა.
ჟურნალისტი ბასტიან ობერმაიერი,
რომელსაც John Doe დაუკავშირდა. CC: Stefan Hobmaier / AP Images
სხვა ბევრი გახმაურებული საქმის მსგავსად, Cambridge Analytica-სა და
Facebook-ის სკანდალის მთავარი
წყაროც თავდაპირველად ანონიმური იყო. სანამ კომპანიის მიერ მილიონობით
მომხმარებლების პირადი მონაცემების მოპოვებისა და მათი პოლიტიკური
მიზნებით გამოყენების შესახებ მეტი დეტალი გახდებოდა ცნობილი,
Cambridge Analytica-ს სავარაუდო საქმიანობაზე ყურადღება 2017 წელს
პირველად The Observer-ში გამოქვეყნებულმა სტატიამ მიიპყრო, რომელშიც
მთავარი წყაროს ანონიმურობა იყო დაცული. მოგვიანებით, ცნობილი საქმის
მამხილებელმა ვინაობა თავადვე გაამხილა. Cambridge Analytica
სოციალური ქსელის მომხმარებლების მონაცემთა პოლიტიკური კამპანიებსთვის
გამოყენებაში კრისტოფერ უაილიმ ამხილა. 2018 წელს, სკანდალის შემდეგ
Cambridge Analytica -მ მუშაობა შეწყვიტა.
კრისტოფერ უაილი. ფოტო: Antonio
Olmos/The Observer
ანონიმური და კონფიდენციალური წყაროების დაცვა ჟურნალისტური
სტანდარტია, რომლის შესრულება ზოგჯერ სასჯელით სრულდება. მიუხედავად
ამისა, ანონიმურად მიღებული ინფორმაცია შესაძლოა ისეთი ღირებული იყოს,
რომ არამხოლოდ პოლიტიკური და სოციალური ვითარება შეცვალოს, არამედ
მნიშვნელოვანი გავლენა იქონიოს ჟურნალისტიკის ისტორიასა და
პრაქტიკაზე. 
მას შემდეგ, რაც ილონ მასკმა, მარკ ცუკერბერგმა, ოპრა უინფრიმ და სხვა
ცნობილმა ადამიანებმა აპლიკაცია Clubhouse-ის გამოყენება დაიწყეს,
ახალი სოციალური ქსელის პოპულარობა მსოფლიოს მასშტაბით კიდევ უფრო
გაიზარდა და რამდენიმე თვის დაარსებული პლატფორმის მომხმარებლების
რიცხვმა 10 მილიონს, მისმა ღირებულებამ კი $1 მილიარდ აშშ დოლარს
მიაღწია.
Clubhouse მხოლოდ აუდიო კონტენტზე დაფუძნებული სოციალური ქსელია, მასში არ გვხვდება ვრცელი ტექსტები და მრავალფეროვანი ვიზუალური კონტენტი. ამ ეტაპზე აპლიკაცია ექსკლუზიურია და ის მხოლოდ iOS-ის იმ მომხმარებლებისთვისაა ხელმისაწვდომი, რომლებსაც Clubhouse-ზე დარეგისტრირებული პირისგან მიწვევა აქვთ. შესაბამისად, ამ დროისთვის Clubhouse-ზე რეგისტრაციისთვის მხოლოდ აპლიკაციის გადმოწერა საკმარისი არაა.
ახალი პლატფორმა ადამიანებს შესაძლებლობას აძლევს გაუძღვნენ, მოისმინონ ან ჩაერთონ დისკუსიებში. აპლიკაციის გახსნისას მომხმარებელს ხვდება "ოთახების" ჩამონათვალი და იმ ადამიანების სია, რომლებიც კონკრეტულ აუდიო ჩატებში ე.წ ოთახებში არიან შესული.
Clubhouse-ზე დარეგისტრირებულებს შეუძლიათ სხვადასხვა თემის შესახებ მიმდინარე live ოთახებში შევიდნენ, მოუსმინონ სპიკერებს, ხელის აწევის ღილაკით ითხოვონ თავიანთი აზრის დაფიქსირება, ან ნებისმიერ დროს დატოვონ ოთახი. გარდა ამისა, მომხმარებლებს აპლიკაციაში კალენდრის საშუალებით სამომავლოდ დაანონსებულ დისკუსიებში მონაწილეობის დაგეგმვის შესაძლებლობა აქვთ.
რეგისტრაციისას მომხმარებელი უთითებს მისთვის საინტერესო თემებს მაგალითად, ტექნოლოგია, ბიზნესი, მედიცინა და სხვ. რაც უფრო მეტ ინფორმაციას გასცემს ადამიანი საკუთარი ინტერესების შესახებ, აპლიკაცია მით უფრო მეტ სასაუბრო "ოთახს" და ადამიანს შესათავაზებს რეკომენდაციის სახით. გარდა ამისა, ნებისმიერ მომხმარებელს შეუძლია შექმნას საკუთარი "ოთახი", რომელიც სურვილისამებრ საჯარო ან დახურული იქნება.
Clubhouse-ს Facebook-ის, Instagram-ის, TikTok-ის, WhatsApp-ისა და YouTube-ისგან ყველაზე მეტად ის განასხვავებს, რომ ადამიანებს შორის კომუნიკაციის ერთადერთი საშუალება აუდიოა. როცა სხვა სოციალური ქსელების შემთხვევაში მომხმარებლებს ტექსტების, ფოტოებისა და ვიდეოების გაზიარება შეუძლიათ.
ბოლო თვეების განმავლობაში მედიაში ახალი პლატფორმის შესახებ საუბარი არ წყდება. გასული წლის მაისში, Clubhouse-ს, როგორც სტარტაპს, ჯერ მხოლოდ 1,500 მომხმარებელი ჰყავდა, უშუალოდ კომპანიის ღირებულება კი $100 მილიონ აშშ დოლარს შეადგენდა.
Clubhouse -ის მომხმარებელთა რიცხვის ზრდის პარალელურად, კომპანიას ახალ გამომწვევებთან გამკლავება უწევს. სხვა სოციალური ქსელების მსგავსად პრობლემას წარმოადგენს დეზინფორმაციის გავრცელება და მისი რეგულირება. კონტენტის მოდერაციის გარეშე ბევრად მარტივია კონსპირაციული თეორიების გავრცელება. ჟურნალისტები პლატფორმაზე ანტისემიტიზმის, სიძულვილის ენის, რასიზმისა და სხვა შემთხვევების შესახებ იუწყებიან, მიუხედავად იმისა, რომ ზემოთ ჩამოთვლილი შემთხვევები Clubhouse-ის სახელმძღვანელო წესებს ეწინააღმდეგება.
Clubhouse-სთან დაკავშირებული კიდევ ერთი გამოწვევა კონფიდენციალობის დაცვა და პერსონალური მონაცემების უსაფრთხოებაა. მომხმარებლების მხრიდან პლატფორმაზე მიმდინარე დისკუსიების ჩაწერა და აპლიკაციის გარეთ განთავსება აკრძალულია, თუმცა მსგავსი ფაქტები მაინც დაფიქსირდა.
აპლიკაციას დისკუსიების ჩაწერის ფუნქცია არ აქვს და მისი დასრულებისთანავე მთელი საუბარი ქრება. თუმცა, უშუალოდ Clubhouse-ის ვებგვერდზე განმარტებულია, რომ კომპანია საგამოძიებო ინციდენტების წარმოქმნის შემთხვევისთვის ჩანაწერს დროებით მაინც აკეთებს.
ამასთანავე, Stanford-ის Internet Observatory-მა მონაცემების უსაფრთხოებასთან დაკავშირებული რამდენიმე ნაკლი გამოავლინა, რომლის საფუძველზეც ჩინეთის ხელისუფლებას შესაძლოა წვდომა ჰქონოდა Clubhouse-ის მომხმარებლების შესახებ ინფორმაციაზე. BBC-ის ცნობით, კომპანიაში აცხადებენ, რომ ამჟამად კიბერუსაფრთხოებასთან დაკავშირებულ საკითხებს განიხილავენ.
ზოგიერთი ექსპერტი მონაცემების უსაფრთხოებაზე საუბრისას ხაზს უსვამს აპლიკაციისთვის კონტაქტების გაზიარების საკითხს. ამ ეტაპზე იმისთვის, რომ მომხმარებელმა სხვა ადამიანები დასარეგისტრირებლად მიიწვიოს, საჭიროა Clubhouse-ს თავისი კონტაქტების სიაზე წვდომა მისცეს.
კიდევ ერთი პრობლემატური საკითხი Clubhouse-ის ანგარიშის წაშლაა. ეს ფუნქცია აპლიკაციას არ გააჩნია და ანგარიშის წასაშლელად მომხმარებელმა ელ.ფოსტით უშუალოდ კომპანიას უნდა მიმართოს.
ცნობილია, რომ Clubhouse-ის დამფუძნებლები როჰან სეთი და პოლ დევიდსონი აპლიკაციას სამომავლოდ ანდროიდის მომხმარებლებისთვისაც ხელმისაწვდომს გახდიან.
Clubhouse მხოლოდ აუდიო კონტენტზე დაფუძნებული სოციალური ქსელია, მასში არ გვხვდება ვრცელი ტექსტები და მრავალფეროვანი ვიზუალური კონტენტი. ამ ეტაპზე აპლიკაცია ექსკლუზიურია და ის მხოლოდ iOS-ის იმ მომხმარებლებისთვისაა ხელმისაწვდომი, რომლებსაც Clubhouse-ზე დარეგისტრირებული პირისგან მიწვევა აქვთ. შესაბამისად, ამ დროისთვის Clubhouse-ზე რეგისტრაციისთვის მხოლოდ აპლიკაციის გადმოწერა საკმარისი არაა.
ახალი პლატფორმა ადამიანებს შესაძლებლობას აძლევს გაუძღვნენ, მოისმინონ ან ჩაერთონ დისკუსიებში. აპლიკაციის გახსნისას მომხმარებელს ხვდება "ოთახების" ჩამონათვალი და იმ ადამიანების სია, რომლებიც კონკრეტულ აუდიო ჩატებში ე.წ ოთახებში არიან შესული.
(Photo by Christoph Dernbach/picture alliance via Getty Images)
Clubhouse-ზე დარეგისტრირებულებს შეუძლიათ სხვადასხვა თემის შესახებ მიმდინარე live ოთახებში შევიდნენ, მოუსმინონ სპიკერებს, ხელის აწევის ღილაკით ითხოვონ თავიანთი აზრის დაფიქსირება, ან ნებისმიერ დროს დატოვონ ოთახი. გარდა ამისა, მომხმარებლებს აპლიკაციაში კალენდრის საშუალებით სამომავლოდ დაანონსებულ დისკუსიებში მონაწილეობის დაგეგმვის შესაძლებლობა აქვთ.
რეგისტრაციისას მომხმარებელი უთითებს მისთვის საინტერესო თემებს მაგალითად, ტექნოლოგია, ბიზნესი, მედიცინა და სხვ. რაც უფრო მეტ ინფორმაციას გასცემს ადამიანი საკუთარი ინტერესების შესახებ, აპლიკაცია მით უფრო მეტ სასაუბრო "ოთახს" და ადამიანს შესათავაზებს რეკომენდაციის სახით. გარდა ამისა, ნებისმიერ მომხმარებელს შეუძლია შექმნას საკუთარი "ოთახი", რომელიც სურვილისამებრ საჯარო ან დახურული იქნება.
Clubhouse-ს Facebook-ის, Instagram-ის, TikTok-ის, WhatsApp-ისა და YouTube-ისგან ყველაზე მეტად ის განასხვავებს, რომ ადამიანებს შორის კომუნიკაციის ერთადერთი საშუალება აუდიოა. როცა სხვა სოციალური ქსელების შემთხვევაში მომხმარებლებს ტექსტების, ფოტოებისა და ვიდეოების გაზიარება შეუძლიათ.
ბოლო თვეების განმავლობაში მედიაში ახალი პლატფორმის შესახებ საუბარი არ წყდება. გასული წლის მაისში, Clubhouse-ს, როგორც სტარტაპს, ჯერ მხოლოდ 1,500 მომხმარებელი ჰყავდა, უშუალოდ კომპანიის ღირებულება კი $100 მილიონ აშშ დოლარს შეადგენდა.
Clubhouse -ის მომხმარებელთა რიცხვის ზრდის პარალელურად, კომპანიას ახალ გამომწვევებთან გამკლავება უწევს. სხვა სოციალური ქსელების მსგავსად პრობლემას წარმოადგენს დეზინფორმაციის გავრცელება და მისი რეგულირება. კონტენტის მოდერაციის გარეშე ბევრად მარტივია კონსპირაციული თეორიების გავრცელება. ჟურნალისტები პლატფორმაზე ანტისემიტიზმის, სიძულვილის ენის, რასიზმისა და სხვა შემთხვევების შესახებ იუწყებიან, მიუხედავად იმისა, რომ ზემოთ ჩამოთვლილი შემთხვევები Clubhouse-ის სახელმძღვანელო წესებს ეწინააღმდეგება.
Clubhouse-სთან დაკავშირებული კიდევ ერთი გამოწვევა კონფიდენციალობის დაცვა და პერსონალური მონაცემების უსაფრთხოებაა. მომხმარებლების მხრიდან პლატფორმაზე მიმდინარე დისკუსიების ჩაწერა და აპლიკაციის გარეთ განთავსება აკრძალულია, თუმცა მსგავსი ფაქტები მაინც დაფიქსირდა.
აპლიკაციას დისკუსიების ჩაწერის ფუნქცია არ აქვს და მისი დასრულებისთანავე მთელი საუბარი ქრება. თუმცა, უშუალოდ Clubhouse-ის ვებგვერდზე განმარტებულია, რომ კომპანია საგამოძიებო ინციდენტების წარმოქმნის შემთხვევისთვის ჩანაწერს დროებით მაინც აკეთებს.
ამასთანავე, Stanford-ის Internet Observatory-მა მონაცემების უსაფრთხოებასთან დაკავშირებული რამდენიმე ნაკლი გამოავლინა, რომლის საფუძველზეც ჩინეთის ხელისუფლებას შესაძლოა წვდომა ჰქონოდა Clubhouse-ის მომხმარებლების შესახებ ინფორმაციაზე. BBC-ის ცნობით, კომპანიაში აცხადებენ, რომ ამჟამად კიბერუსაფრთხოებასთან დაკავშირებულ საკითხებს განიხილავენ.
ზოგიერთი ექსპერტი მონაცემების უსაფრთხოებაზე საუბრისას ხაზს უსვამს აპლიკაციისთვის კონტაქტების გაზიარების საკითხს. ამ ეტაპზე იმისთვის, რომ მომხმარებელმა სხვა ადამიანები დასარეგისტრირებლად მიიწვიოს, საჭიროა Clubhouse-ს თავისი კონტაქტების სიაზე წვდომა მისცეს.
კიდევ ერთი პრობლემატური საკითხი Clubhouse-ის ანგარიშის წაშლაა. ეს ფუნქცია აპლიკაციას არ გააჩნია და ანგარიშის წასაშლელად მომხმარებელმა ელ.ფოსტით უშუალოდ კომპანიას უნდა მიმართოს.
ცნობილია, რომ Clubhouse-ის დამფუძნებლები როჰან სეთი და პოლ დევიდსონი აპლიკაციას სამომავლოდ ანდროიდის მომხმარებლებისთვისაც ხელმისაწვდომს გახდიან.
Clubhouse-ის დამფუძნებლები როჰან სეთი და პოლ დევიდსონი
Clubhouse-ის მცირე ხნით ხელმისწავდომი იყო ჩინეთშიც, თუმცა
ქვეყნის ხელისუფლებამ სხვა პოპულარული სოციალური ქსელების მსგავსად ის
8 თებერვალს უკვე დაბლოკა. ფაქტს წინ Clubhouse-ის
ერთ-ერთ ოთახში ტიანანმენის პროდემოკრატიული პროტესტის შესახებ
დისკუსია უძღოდა, რომელსაც 5,000-მდე მსმენელი ჰყავდა. დაბლოკვის
მიუხედავად ჩინეთში მცხოვრები ადამიანების ნაწილი აპლიკაციაზე წვდომას
VPN-ის საშუალებით ახერხებს.
Clubhouse-ს უშუალო კონკურენტები უკვე გამოუჩნდა Twitter Spaces-ისა და
Facebook-ის ახალი პროექტის სახით. The New York Times-ის ინფორმაციით, მარკ ცუკერბერგის
კომპანია Clubhouse-ის მსგავსი სერვისის შექმნაზე მუშაობს.
მთავარი ფოტო: Thomas Trutschel/Photothek via Getty Images
საზოგადოების გულის, უფრო ზუსტად კი ხმების მოსაგებად წინასაარჩევნოდ
ბავშვით ხელში ან მათ ფონზე მოღიმარი პოლიტიკოსები არახალი და უკვე
კარგად ნაცადი ხერხია. კონკრეტულ სამიზნე აუდიტორიის ემოციებზე ზუსტად
გათვლილი ჟესტი, როგორც წესი კარგადაც ჭრის და ავტორის მიზანიც
მიღწეულია - მისმა ჩანაფიქრმა გაამართლა და არჩევნების დღეს შედეგის
სახით მის სასარგებლოდ მოხაზულ საარჩევნო ბიულეტენებად
დახურდავდა.
მიუხედავად მრავალწლიანი გამოცდილებისა, დღესაც, ხშირად პოლიტიკოსების მიერ ამ ერთი შეხედვით არცთუ ისე ორგინალური, არითმეტიკული სიზუსტით გათვლილი ხერხის გამოყენებასა და მათი ჩანაფიქრის სისრულეში მოყვანას ხელს სწორედ მედია უწყობს, კონკრეტულ კადრს ვირუსულად ავრცელებს, არაერთგზის ატრიალებს და ნებსით თუ უნებლიეთ მიზანმიმართული კამპანიის გამტარი ხდება.
ხშირია ისეთი შემთხვევაც, როდესაც მედია ამგვარი პროპაგანდის არათუ უნებლიე მონაწილის როლში, არამედ მის წამახალისებლადაც კი გვევლინება. ამის თვალსაჩინო მაგალითად რამდენიმე დღის წინ, ერთ-ერთი ტელეარხის სოციალური მედიის პლატფორმით გავრცელებული ვიდეოც გამოდგება, რომელშიც გულამოსკვნით მოტირალი მცირეწლოვანი გოგონა ამბობს, რომ არ იცის, თუ როდის გამოუშვებენ ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის თავმჯდომარეს, ნიკა მელიას ციხიდან, რომ მასთან უნდა და სწორედ ამიტომ ტირის.
რამდენიმე დღის წინ, ასევე ერთ-ერთი ტელეკომპანიის სოციალური მედიის პლატფორმის მეშვეობით გავრცელდა ბავშვების მონაწილეობით კიდევ ერთი ემოციური ვიდეო, სადაც ნამახვაჰნესის საწინააღმდეგო აქციაზე მცირეწლოვნები „არა ნამახვანჰესს“ და „გაუმარჯოს საქართველოს შეძახილებით“ მიაბიჯებენ და ხელში შემდეგი შინაარსის საპროტესტო ბანერები უჭირავთ - „წადით, წადით, წადით“, „დაგვიცავი მომავალი თაობა“, „უფალი ჩვენთანაა, ამინ!“.
ეს ერთი შეხედვით უწყინარი, ბევრისთვის ემოციისა და ემპათიის მომგვრელი ვიდეოები პრობლემა, ალბათ, სულაც არ იქნებოდა, ისინი ზრდასრული ადამიანების გააზრებულ სურვილებსა და პროტესტს რომ გამოხატავდნენ და არა მცირეწლოვნების გაუცნობიერებელ განცდებს. ასაკის გათვალისწინებით, რთულად წარმოსადგენია, რომ მათგან რომელიმეს კონკრეტული პოლიტიკოსის მიმართ ჩამოყალიბებული პოზიცია და სიმპათია ჰქონდეს, ან ჰესის მშენებლობის ავკარგიანობა ესმოდეს, მის გარშემო არგუმენტირებული მსჯელობა შეძლოს და კონკრეტულ კამპანიაში ჩართვა მისი ჩამოყალიბებული არჩევანი იყოს.
მიუხედავად იმისა, რომ მსგავსი საკითხები საკანონმდებლო დონეზე არ რეგულირდება და ამ თვალსაზრისით მედიას კონკრეტული შეზღუდვები არ აქვს, არასრულწლოვნების სხვადასხვა პოლიტიკური და კამპანიური მიზნებით გამოყენების თავიდან აცილების მიზნით, ამ უკანასკნელს ეთიკური გაშუქების თვალსაზრისით თავისი წილი პასუხისმგებლობა მაინც ეკისრება. ის გადაწყვეტილებას ბავშვის ულებების გათვალისწინებით უნდა იღებდეს და მას პირდაპირ თუ ირიბად ამა თუ იმ მიზნის მიღწევის ინსტრუმენტად არ უნდა აქცევდეს.
პოლიტიკურ კამპანიებში ბავშვის, როგორც დეკორაციის გამოყენების პრობლემაზე „მედიაჩეკერი“ ადრეც წერდა. მაშინ ბავშვთა და მოზარდთა ფსიქოთერაპევტმა მაია ცირამუამ ამგვარი პრაქტიკა „ბავშვებით მანიპულირებას“ შეადარა და თქვა, რომ ასეთი მცდელობები მედიამ „კადრს მიღმა უნდა დატოვოს“ და მის გავრცელებას ხელი არ შეუწყოს.
ამასთან, საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის „ბავშვთა საკითხების გაშუქების“ სახელმძღვანელო წესებში ვკითხულობთ, რომ „ბავშვების უფლებები ყველაზე ადვილად შეიძლება დაირღვეს, მათ შორის, მშობლების მხრიდანაც. ამიტომ მედიას აკისრია უდიდესი პასუხისმგებლობა, დაიცვას ბავშვის ინტერესები, ხელი არ შეუწყოს მათი უფლებების დარღვევას“.
„არ შეიძლება ბავშვი გამოყენებული იყოს დაცინვის, ანდა გართობის ობიექტად, „საყვარელ“ არსებად, რომლის ნათქვამსაც არასერიოზულად აღიქვამენ“, - ხაზგასმულია ამავე სახელმძღვანელოში.
ამავე თემაზე ნახეთ:
• მედია, არჩევნები და ბავშვი, როგორც დეკორაცია
მიუხედავად მრავალწლიანი გამოცდილებისა, დღესაც, ხშირად პოლიტიკოსების მიერ ამ ერთი შეხედვით არცთუ ისე ორგინალური, არითმეტიკული სიზუსტით გათვლილი ხერხის გამოყენებასა და მათი ჩანაფიქრის სისრულეში მოყვანას ხელს სწორედ მედია უწყობს, კონკრეტულ კადრს ვირუსულად ავრცელებს, არაერთგზის ატრიალებს და ნებსით თუ უნებლიეთ მიზანმიმართული კამპანიის გამტარი ხდება.
ხშირია ისეთი შემთხვევაც, როდესაც მედია ამგვარი პროპაგანდის არათუ უნებლიე მონაწილის როლში, არამედ მის წამახალისებლადაც კი გვევლინება. ამის თვალსაჩინო მაგალითად რამდენიმე დღის წინ, ერთ-ერთი ტელეარხის სოციალური მედიის პლატფორმით გავრცელებული ვიდეოც გამოდგება, რომელშიც გულამოსკვნით მოტირალი მცირეწლოვანი გოგონა ამბობს, რომ არ იცის, თუ როდის გამოუშვებენ ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის თავმჯდომარეს, ნიკა მელიას ციხიდან, რომ მასთან უნდა და სწორედ ამიტომ ტირის.
რამდენიმე დღის წინ, ასევე ერთ-ერთი ტელეკომპანიის სოციალური მედიის პლატფორმის მეშვეობით გავრცელდა ბავშვების მონაწილეობით კიდევ ერთი ემოციური ვიდეო, სადაც ნამახვაჰნესის საწინააღმდეგო აქციაზე მცირეწლოვნები „არა ნამახვანჰესს“ და „გაუმარჯოს საქართველოს შეძახილებით“ მიაბიჯებენ და ხელში შემდეგი შინაარსის საპროტესტო ბანერები უჭირავთ - „წადით, წადით, წადით“, „დაგვიცავი მომავალი თაობა“, „უფალი ჩვენთანაა, ამინ!“.
ეს ერთი შეხედვით უწყინარი, ბევრისთვის ემოციისა და ემპათიის მომგვრელი ვიდეოები პრობლემა, ალბათ, სულაც არ იქნებოდა, ისინი ზრდასრული ადამიანების გააზრებულ სურვილებსა და პროტესტს რომ გამოხატავდნენ და არა მცირეწლოვნების გაუცნობიერებელ განცდებს. ასაკის გათვალისწინებით, რთულად წარმოსადგენია, რომ მათგან რომელიმეს კონკრეტული პოლიტიკოსის მიმართ ჩამოყალიბებული პოზიცია და სიმპათია ჰქონდეს, ან ჰესის მშენებლობის ავკარგიანობა ესმოდეს, მის გარშემო არგუმენტირებული მსჯელობა შეძლოს და კონკრეტულ კამპანიაში ჩართვა მისი ჩამოყალიბებული არჩევანი იყოს.
მიუხედავად იმისა, რომ მსგავსი საკითხები საკანონმდებლო დონეზე არ რეგულირდება და ამ თვალსაზრისით მედიას კონკრეტული შეზღუდვები არ აქვს, არასრულწლოვნების სხვადასხვა პოლიტიკური და კამპანიური მიზნებით გამოყენების თავიდან აცილების მიზნით, ამ უკანასკნელს ეთიკური გაშუქების თვალსაზრისით თავისი წილი პასუხისმგებლობა მაინც ეკისრება. ის გადაწყვეტილებას ბავშვის ულებების გათვალისწინებით უნდა იღებდეს და მას პირდაპირ თუ ირიბად ამა თუ იმ მიზნის მიღწევის ინსტრუმენტად არ უნდა აქცევდეს.
პოლიტიკურ კამპანიებში ბავშვის, როგორც დეკორაციის გამოყენების პრობლემაზე „მედიაჩეკერი“ ადრეც წერდა. მაშინ ბავშვთა და მოზარდთა ფსიქოთერაპევტმა მაია ცირამუამ ამგვარი პრაქტიკა „ბავშვებით მანიპულირებას“ შეადარა და თქვა, რომ ასეთი მცდელობები მედიამ „კადრს მიღმა უნდა დატოვოს“ და მის გავრცელებას ხელი არ შეუწყოს.
ამასთან, საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის „ბავშვთა საკითხების გაშუქების“ სახელმძღვანელო წესებში ვკითხულობთ, რომ „ბავშვების უფლებები ყველაზე ადვილად შეიძლება დაირღვეს, მათ შორის, მშობლების მხრიდანაც. ამიტომ მედიას აკისრია უდიდესი პასუხისმგებლობა, დაიცვას ბავშვის ინტერესები, ხელი არ შეუწყოს მათი უფლებების დარღვევას“.
„არ შეიძლება ბავშვი გამოყენებული იყოს დაცინვის, ანდა გართობის ობიექტად, „საყვარელ“ არსებად, რომლის ნათქვამსაც არასერიოზულად აღიქვამენ“, - ხაზგასმულია ამავე სახელმძღვანელოში.
ამავე თემაზე ნახეთ:
• მედია, არჩევნები და ბავშვი, როგორც დეკორაცია
რატომ მიყვარს ჟურნალისტიკა? ბევრჯერ მიფიქრია ამაზე. მაშინაც კი,
როდესაც ჩემივე საქმიანობით იმედგაცრუებული ვფიქრობდი, ნეტავ
არასწორად ხომ არ ავირჩიე ეს საქმიანობა-მეთქი.
არადა, 2009 წელს, უნივერსიტეტში პირველად რომ შევდგი ფეხი და დაბნეული ვცდილობდი საგნების არჩევას, ერთადერთი რამ ვიცოდი ზუსტად: მთავარ მიმართულებად ჟურნალისტიკა უნდა ამერჩია. მეუბნებოდნენ, არ იჩქარო, ჯერ სხვა დისციპლინების შესავალი საგნები გაიარე და შემდეგ გადაწყვიტეო, მაგრამ პირველივე დღეს, თვალის დაუხამხამებლად ავირჩიე ეს პროფესია.
თითქმის 12 წლის შემდეგ ვზივარ და ვწერ პირველ სარედაქციო სვეტს მედიაჩეკერისთვის. პლატფორმისთვის, რომლის მთავარი მიმართულება მედიაზე დაკვირვება და ხშირად მისი კრიტიკაცაა. არ არის ადვილი საქმე.
ადვილი არ არის განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც მედიას კრიტიკა ისედაც არ აკლია. როდესაც გარემო იმდენად პოლარიზებულია, რომ გვექმნება წარმოდგენა, თითქოს ყველაფერი ან შავია, ან თეთრი. როდესაც ირგვლივ ინფორმაციის უზარმაზარი ნაკადი ტრიალებს, თუმცა რატომღაც მაინც გვაკლია ინფორმაცია.
ამიტომაც, ჩემთვის, "მედიაჩეკერის" რედაქტორობა დიდი გამოწვევაა. ჟურნალსტიკა არ არის სწორხაზოვანი საქმე, არც ზუსტი პროფესიაა, სადაც გამზადებული ფორმულებით შეიძლება რამის მიღწევა. ამიტომაც არ მგონია, რომ "მედიაჩეკერი" უნდა იყოს მხოლოდ "მედიის მოკრიტიკე პლატფორმა", რომელსაც შიგადაშიგ ხან ერთი ჟურნალისტი გადახედავს უკმაყოფილებით, ან მეორე.
არც ის მგონია, რომ ეს პლატფორმა მხოლოდ ჟურნალისტებისთვისაა. მედიის განვითარება პირველ რიგში საზოგადოების ინტერესია, ამიტომაც ჩვენი ამოცანაა, რაც შეიძლება მეტ ადამიანს დავანახოთ რა არის ჟურნალისტიკა სინამდვილეში და რას უნდა ველოდოთ და ვითხოვდეთ მედიისგან. ამიტომაც, ჩვენი მთავარი მიზანია, ვიქცეთ მეტად ღია, სახალხო პლატფორმად.
მარტივად რომ ვთქვა, მინდა ჩემი მშობლები "მედიაჩეკერს" მხოლოდ იმიტომ კი არ იცნობდნენ, რომ მე ვარ აქ, არამედ იმიტომ, რომ აქედან იღებდნენ ინფორმაციას, რომელიც პირველ რიგში მათ გამოადგებათ.
დღეს ჩემი რედაქტორობის პირველი დღეა და ზუსტად ისევე, როგორც 2009 წლის სექტემბერში, უნივერსიტეტში შესვლისას, წარმოდგენა არ მაქვს, სად წამიყვანს ეს გზა. მაგრამ ერთი რამ ისევ ზუსტად ვიცი: ჩვენ გვჭირდება კარგი მედია, გვჭირდება კარგი ჟურნალისტიკა და ვიმსახურებთ ამას.
რამდენად შეგვიძლია ამის მიღწევა? ძალიანაც.
არადა, 2009 წელს, უნივერსიტეტში პირველად რომ შევდგი ფეხი და დაბნეული ვცდილობდი საგნების არჩევას, ერთადერთი რამ ვიცოდი ზუსტად: მთავარ მიმართულებად ჟურნალისტიკა უნდა ამერჩია. მეუბნებოდნენ, არ იჩქარო, ჯერ სხვა დისციპლინების შესავალი საგნები გაიარე და შემდეგ გადაწყვიტეო, მაგრამ პირველივე დღეს, თვალის დაუხამხამებლად ავირჩიე ეს პროფესია.
თითქმის 12 წლის შემდეგ ვზივარ და ვწერ პირველ სარედაქციო სვეტს მედიაჩეკერისთვის. პლატფორმისთვის, რომლის მთავარი მიმართულება მედიაზე დაკვირვება და ხშირად მისი კრიტიკაცაა. არ არის ადვილი საქმე.
ადვილი არ არის განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც მედიას კრიტიკა ისედაც არ აკლია. როდესაც გარემო იმდენად პოლარიზებულია, რომ გვექმნება წარმოდგენა, თითქოს ყველაფერი ან შავია, ან თეთრი. როდესაც ირგვლივ ინფორმაციის უზარმაზარი ნაკადი ტრიალებს, თუმცა რატომღაც მაინც გვაკლია ინფორმაცია.
ამიტომაც, ჩემთვის, "მედიაჩეკერის" რედაქტორობა დიდი გამოწვევაა. ჟურნალსტიკა არ არის სწორხაზოვანი საქმე, არც ზუსტი პროფესიაა, სადაც გამზადებული ფორმულებით შეიძლება რამის მიღწევა. ამიტომაც არ მგონია, რომ "მედიაჩეკერი" უნდა იყოს მხოლოდ "მედიის მოკრიტიკე პლატფორმა", რომელსაც შიგადაშიგ ხან ერთი ჟურნალისტი გადახედავს უკმაყოფილებით, ან მეორე.
არც ის მგონია, რომ ეს პლატფორმა მხოლოდ ჟურნალისტებისთვისაა. მედიის განვითარება პირველ რიგში საზოგადოების ინტერესია, ამიტომაც ჩვენი ამოცანაა, რაც შეიძლება მეტ ადამიანს დავანახოთ რა არის ჟურნალისტიკა სინამდვილეში და რას უნდა ველოდოთ და ვითხოვდეთ მედიისგან. ამიტომაც, ჩვენი მთავარი მიზანია, ვიქცეთ მეტად ღია, სახალხო პლატფორმად.
მარტივად რომ ვთქვა, მინდა ჩემი მშობლები "მედიაჩეკერს" მხოლოდ იმიტომ კი არ იცნობდნენ, რომ მე ვარ აქ, არამედ იმიტომ, რომ აქედან იღებდნენ ინფორმაციას, რომელიც პირველ რიგში მათ გამოადგებათ.
დღეს ჩემი რედაქტორობის პირველი დღეა და ზუსტად ისევე, როგორც 2009 წლის სექტემბერში, უნივერსიტეტში შესვლისას, წარმოდგენა არ მაქვს, სად წამიყვანს ეს გზა. მაგრამ ერთი რამ ისევ ზუსტად ვიცი: ჩვენ გვჭირდება კარგი მედია, გვჭირდება კარგი ჟურნალისტიკა და ვიმსახურებთ ამას.
რამდენად შეგვიძლია ამის მიღწევა? ძალიანაც.
ფოტო: FES Regional Office "Dialogue Eastern Europe"
ეს კითხვა განსაკუთრებით აქტუალური გახდა პრემიერ-მინისტრ ირაკლი
ღარიბაშვილს, სახელმწიფო დაცვის სამსახურის უფროსს ანზორ ჩუბინიძესა
და მმართველი პარტიის, „ქართული ოცნების“ ყოფილი თავმჯდომარის, ბიძინა
ივანიშვილის შვილის ბერა ივანიშვილის სატელეფონო საუბრების “TV
პირველის“ ეთერში, ნოდარ მელაძის საავტორო გადაცემაში გასვლის
შემდეგ.
კანონიერია თუ არა მედიით ფარული სატელეფონო ჩანაწერის გავრცელება - ეს არ არის კითხვა, რომელზეც შეუძლებელია ერთმნიშვნელოვნად დადებითი ან უარყოფითი პასუხი გაიცეს. ამის მიზეზი არის ის, რომ მედიის გამოხატვის თავისუფლებას უპირისპირდება სატელეფონო საუბრის მონაწილე პირთა პირადი ცხოვრების უფლება. როგორც გამოხატვის თავისუფლება, ისე პირადი ცხოვრება არის კონსტიტუციით გარანტირებული თანაბარი რანგის უფლებები. არც ერთ მათგანს არა აქვს უპირატესობა მეორის მიმართ.
პირადი ცხოვრების უფლებას უნდა მიენიჭოს უპირატესობა თუ გამოხატვის თავისუფლებას, ეს დამოკიდებულია კონკრეტულ შემთხვევაზე, პირველ რიგში, კი თავად ჩანაწერის შინაარსზე, სატელეფონო საუბრის მონაწილე პირთა სტატუსზე, მედიის კეთილსინდისიერებაზე.
სისხლის სამართლის კოდექსის 158-ე მუხლის მე-2 ნაწილით ისჯება კერძო კომუნიკაციის ჩანაწერის (მათ შორის სატელეფონო საუბრის) უკანონოდ გამოყენება, გავრცელება ან ხელმისაწვდომობის სხვაგვარი უზრუნველყოფა. ამგვარად, სისხლის სამართლის კოდექსის 158-ე მუხლის მე-2 ნაწილით არ დაისჯება სატელეფონო საუბრის კანონიერად გავრცელება. შესაბამისად, უნდა გავარკვიოთ, რა შემთხვევაში ეძლევა მედიას უფლება, კანონიერად გაავრცელოს სატელეფონო ჩანაწერი.
კანონი, რომელიც გარკვეული პირობების დაცვით, მედიას პირადი ინფორმაციის გავრცელების შესაძლებლობას აძლევს, არის „სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-12 მუხლის მე-3 პუნქტი, სადაც აღნიშნულია: „კერძო ცხოვრების ხელშეუხებლობისა და პერსონალური მონაცემების დაცვის მოტივით არ შეიძლება შეიზღუდოს გამოხატვის თავისუფლება იმ მოვლენასთან დაკავშირებით, რომლის ცოდნაც აუცილებელია ადამიანისათვის დემოკრატიულ სახელმწიფოში საზოგადოებრივი თვითმმართველობის განსახორციელებლად.“ ეს კანონი ასევე განსაზღვრავს იმას, თუ რა არის საკითხი, რომლის ცოდნაც დაკავშირებულია დემოკრატიულ საზოგადოებაში საზოგადოებრივი თვითმმართველობის განსახორციელებლებთან. ასეთი საკითხი შეიძლება იყოს პირადი ინფორმაციის ისეთი ასპექტი, რომლის მიმართაც არსებობს საზოგადოების ინტერესი და არა ცალკეულ პირთა უბრალო ცნობისმოყვარეობა („სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების შესახებ“ კანონის პირველი პუნქტის „ზ“ ქვეპუნქტი..)
სატელეფონო საუბარი, რაც ეხება პოლიტიკოსის მიერ სავარაუდო დანაშაულის ჩადენას, არის საკითხი, რაც უნდა იცოდეს ამომრჩეველმა საიმისოდ, რომ დემოკრატიულ სახელმწიფოში პასუხი მოსთხოვოს მის მიერ არჩეულ პოლიტიკოსს, ამით განახორციელოს საზოგადოებრივი თვითმმართველობა. ასეთ შემთხვევაში კანონი უპირატესობას ანიჭებს გამოხატვის თავისუფლებას პოლიტიკოსის პირადი ცხოვრების უფლებასთან შედარებით. მეორე მხრივ, თუკი სატელეფონო საუბარი ეხება პოლიტიკოსის ინტიმურ ცხოვრებას ან ისეთ საკითხს, რაზეც არსებობს მხოლოდ ცალკეულ პირთა უბრალო ცნობისმოყვარეობა, პოლიტიკოსის პირადი ცხოვრების უფლება უპირატესია მედიის გამოხატვის თავისუფლებასთან შედარებით.
მედიის მიერ ფარული ჩანაწერების გავრცელებისას გამოხატვის თავისუფლების და პირადი ცხოვრების უფლების დაბალანსებასთან დაკავშირებით უფრო კონკრეტული პასუხი გასცა ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ საქმეზე RADIO TWIST A.S. v. SLOVAKIA. ამ საქმეში სლოვაკურმა რადიოსადგურმა „ტვისტმა“ 6 საათიან საინფორმაციო გამოშვებაში გაავრცელა ფარული სატელეფონო საუბრის ჩანაწერი პრემიერ-მინისტრსა და იუსტიციის სამინისტროს სახელმწიფო მდივანს (პოლიტიკური თანამდებობის პირი) შორის. სატელეფონო საუბარი ეხებოდა მმართველ კოალიციაში შემავალ ორ პარტიას (მოძრაობა დემოკრატიული სლოვაკეთისთვის და სლოვაკეთის ნაციონალური პარტია) შორის დაპირისპირებას სახელმწიფო სადაზღვევო კომპანიის პრივატიზაციის საკითხზე. საპრივატიზაციო საბჭომ, რომელსაც მოძრაობა დემოკრატიული სლოვაკეთისთვის აკონტროლებდა, სადაზღვევო კომპანიის დირექტორის თანამდებობიდან გაათავისუფლა სლოვაკეთის ნაციონალური პარტიის წევრი. ამ უკანასკნელმა უარი თქვა, დამორჩილებოდა გათავისუფლების თაობაზე გადაწყვეტილებას: სადაზღვევო კომპანიის ძველმა მენეჯმენტმა, დაცვის კერძო სამსახურის და პოლიციის გამოყენებით დაიკავა სადაზღვევო კომპანიის კუთვნილი შენობები, საიდანაც გააძევა ახალი მენეჯმენტი. რამდენიმე დღის შემდეგ, ახალმა მენეჯმენტმა მოახერხა, მათ მიერ დაქირავებული კერძო დაცვის სამსახურის დახმარებით, შენობებზე კონტროლის დაბრუნება.
რადიო „ტვისტის“ გავრცელებულ ფარულ ჩანაწერებში სახელმწიფო მდივანი ეკითხებოდა ფინანასთა მინისტრს, რატომ მონაწილეობდა პოლიცია შენობიდან ახალი მენეჯმენტის გაძევებაში, რაზეც ფინანსთა მინისტრი პასუხობს იმას, რომ საპოლიციო ძალების მეთაური სლოვაკეთის ნაციონალური პარტიის წევრია და ამით თანაპარტიელ, ძველი მენეჯმენტის წარმომადგენლებს იცავდა.
ამ ჩანაწერების ეთერში გაშვებისათვის სამოქალაქო წესით პირველი ინსტანციის სასამართლოს სარჩელით მიმართა იუსტიციის სამინისტროს სახელმწიფო მდივანმა. ეს უკანასკნელი დავობდა, რომ უკანონოდ მოპოვებული ფარული ჩანაწერით შეილახა მისი პიროვნული ხელშეუხებლობა. პირველი ინსტანციის სასამართლომ ეს სარჩელი დააკმაყოფილა და რადიო „ტვისტს“ დაავალა სახელმწიფო მდივნისათვის მიყენებული მორალური ზიანის და სასამართლო ხარჯების ანაზღაურება. პირველი ინსტანციის სასამართლოს თქმით, მედიას ჰქონდა უფლება საკუთარი დასკვნები და აზრი გამოეთქვა მიმდინარე მოვლენაზე, ფარული ჩანაწერის გავრცელების გარეშე. ეს გადაწყვეტილება ძალაში დატოვა სააპელაციო ინსტანციის სასამართლომ, რომელმაც განაცხადა, რომ სატელეფონო მომსახურების აბონენტის პირადი ცხოვრება ილახებოდა მისი სატელეფონო საუბრის უკანონოდ მოპოვებული ჩანაწერის გავრცელების გზით.
სლოვაკეთის ეროვნული სასამართლოების პოზიცია არ გაიზიარა ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ, რომელმაც რადიო „ტვისტის“ სანქცირება შეაფასა კონვენციის მე-10 მუხლის (გამოხატვის თავისუფლება) დარღვევად. ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ, პირველ რიგში, შეაფასა ფარული სატელეფონო საუბრის მონაწილე პირთა სტატუსი: ერთი მოსაუბრე იყო ფინანსთა მინისტრი, ხოლო მეორე იუსტიციის სამინისტროს სახელმწიფო მდივანი, რაც არა პროფესიული, არამედ პოლიტიკური თანამდებობა იყო. ამგვარად, საუბრის მონაწილეები იყვნენ საჯარო და არა კერძო პირები.
ამის შემდეგ, ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ შეაფასა გავრცელებული ჩანაწერის შინაარსი. საუბარი ეხებოდა ორ პარტიას შორის დაპირისპირებას სახელმწიფოს საკუთრებაში არსებული კომპანიის პრივატიზაციის თაობაზე. პარტიებს შორის დაპირისპირება იყო პოლიტიკური შინაარსის, ხოლო სახელმწიფო საკუთრებაში არსებული საწარმოს მართვის და პრივატიზაციის საკითხი არის საჯარო ინტერესის მქონე თემა. ამგვარად, ფარული სატელეფონო საუბარი არ ეხებოდა პირადი ცხოვრების რაიმე დეტალებს, არამედ პირადი კომუნიკაციის თემა იყო პოლიტიკური და საზოგადოებრივი ინტერესის მქონე საკითხები.
ევროპულმა სასამართლომ ასევე მხედველობაში მიიღო ის გარემოება, რომ არც მოსარჩელე მედიასაშუალებას, არც მის თანამშრომელს არ დაურღვევია კანონმდებლობა და ფარულად არ ჩაუწერია მაღალი თანამდებობის პირები. უკანონო ქმედება ჩაიდინა მესამე პირმა. ევროპული სასამართლოს თქმით, „რადიო „ტვისტი“ დასჯილი იქნა იმ ინფორმაციის ეთერში გაშვებისათვის, რაც მესამე პირმა უკანონოდ მოიპოვა. ევროპული სასამართლო თვლის, რომ მესამე პირის მიერ კანონის დარღვევით ინფორმაციის მოპოვება, არ ართმევს მედიას კონვენციის მე-10 მუხლით გათვალისწინებულ გარანტიას, გაავრცელოს ეს ინფორმაცია.“
ბოლოს ევროპულმა სასამართლომ გაარკვია, საჯარო პირებს შორის საჯარო ინტერესის მქონე საკითხზე მესამე პირის მიერ მოპოვებული ფარული ჩანაწერი ხომ არ იყო გაყალბებული მისი გამავრცელებელი მედიის მიერ. ამ კითხვაზე ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ უარყოფითი პასუხი გასცა. ევროპული სასამართლოს თქმით, ეროვნული სასამართლოების წინაშე ვერ დადასტურდა ის, რომ ჩანაწერი შეიცავდა უზუსტო და დამახინჯებულ ინფორმაციას და ამ არაზუსტი ინფორმაციის გავრცელებამ რაიმე ზიანი მიაყენა მოსარჩელის რეპუტაციას.
ამ გარემოებების გათვალისწინებით ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ დაადგინა, რომ სახელმწიფო მდივნის რეპუტაციის დასაცავად აუცილებელი არ იყო რადიოსადგურის სამოქალაქო წესით სანქცირება. სლოვაკეთის სახელმწიფომ ამით დაარღვია ევროპული კონვენციის მე-10 მუხლი.
ამგვარად, ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრაქტიკიდან გამომდინარე, ფარული ჩანაწერების მედიით გავრცელების კანონიერების საკითხის გასარკვევად უნდა დაგინდეს შემდეგი საკითხი:
1) სატელეფონო საუბარი ეხება საჯარო თუ კერძო პირებს;
2) სატელეფონო საუბრის შინაარსი არის პირადი ხასიათის თუ მაღალი საზოგადოებრივ-პოლიტიკური ინტერესის მქონე საკითხი;
3) სატელეფონო საუბარი მისმა გამავრცელებელმა მედიამ ჩაიწერა უკანონოდ თუ მესამე პირმა;
4) რედაქტირების გზით დაამახინჯა თუ არა მედიამ ჩანაწერის შინაარსი, რითაც გავრცელდა ზიანის მომტანი არაზუსტი ინფორმაცია;
საჭიროდ ვთვლით, გავარკვიოთ რამდენად პასუხობს TV პირველის მიერ ფარული სატელეფონო ჩანაწერების გავრცელება ამ სტანდარტებს. საუბარში მონაწილეობს საქართველოს პრემიერ-მინისტრი და სახელმწიფო დაცვის სპეციალური სამსახურის უფროსი. უდავოდ, ეს ორი თანამდებობის პირი არის საჯარო პირი, რომლებსაც კერძო პირებთან შედარებით თმენის მეტი ვალდებულება ეკისრებათ მედიაში მათ შესახებ გავრცელებულ ფაქტებთან დაკავშირებით.
სატელეფონო ჩანაწერის შინაარსი არ ეხებოდა საუბრის მონაწილე ან სხვა პირების პირადი ცხოვრების ასპექტებს. სატელეფონო საუბრის შინაარსი იყო მმართველი პარტიის ყოფილი თავმჯდომარის შვილის გავლენა მოქმედ პრემიერ-მინისტრსა და სახელმწიფო დაცვის სპეციალური სამსახურის უფროსზე, ასევე სავარაუდო დანაშაულებრივი ქმედებებს, რომლშიც მოქმედი მაღალი თანამდებობის პირები შეიძლება ყოფილიყვნენ ჩართული. ამგვარად, ჩანაწერი არ არის პირადი შინაარსის, რომლის მიმართაც გარკვეულ ჯგუფებს შესაძლოა უბრალო ცნობისმოყვარეობა ჰქონდეს, ჩანაწერის შინაარსი არის მაღალი საზოგადოებრივი ინტერესის საგანი.
სატელეფონო საუბარი არ ჩაუწერია TV პირველს ან მის რომელიმე თანამშრომელს. ეს ჩანაწერი გააკეთა მესამე პირმა და TV პირველმა წყაროს მიერ მიწოდებული ჩანაწერი გაავრცელა. ის, რომ მესამე პირმა დაარღვია კანონი, ეს გარემოება არ ართმევს TV პირველს გამოხატვის თავისუფლებით დაცულ უფლებას, გაავრცელოს ამგვარი ინფორმაცია, თუკი მის მიმართ მაღალი საზოგადოებრივი ინტერესი არსებობს.
ამ ეტაპზე ექსპერტიზის დასკვნით არ არის დადგენილი ჩანაწერის ავთენტურობა. ამის მიუხედავად, საუბრის მონაწილეებმა დაადასტურეს ჩანაწერში ასახული საუბრის ყველაზე მნიშვნელოვანი მონაკვეთის ავთენტურობა. შესაბამისად, ამ ეტაპზე არ იკვეთება ჟურნალისტების მხრიდან ფარული ჩანაწერების გაყალბების, უზუსტო ინფორმაციის გავრცელებით სხვისთვის რეპუტაციული ზიანის მიყენების ფაქტი.
ამგვარად, TV პირველის შაბათის ეთერში ფარული სატელეფონო საუბრების გავრცელების ფაქტი სრულად შეესაბამება როგორც საქართველოს კანონმდებლობის მოთხოვნებს, ისე ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრაქტიკას.
კანონიერია თუ არა მედიით ფარული სატელეფონო ჩანაწერის გავრცელება - ეს არ არის კითხვა, რომელზეც შეუძლებელია ერთმნიშვნელოვნად დადებითი ან უარყოფითი პასუხი გაიცეს. ამის მიზეზი არის ის, რომ მედიის გამოხატვის თავისუფლებას უპირისპირდება სატელეფონო საუბრის მონაწილე პირთა პირადი ცხოვრების უფლება. როგორც გამოხატვის თავისუფლება, ისე პირადი ცხოვრება არის კონსტიტუციით გარანტირებული თანაბარი რანგის უფლებები. არც ერთ მათგანს არა აქვს უპირატესობა მეორის მიმართ.
პირადი ცხოვრების უფლებას უნდა მიენიჭოს უპირატესობა თუ გამოხატვის თავისუფლებას, ეს დამოკიდებულია კონკრეტულ შემთხვევაზე, პირველ რიგში, კი თავად ჩანაწერის შინაარსზე, სატელეფონო საუბრის მონაწილე პირთა სტატუსზე, მედიის კეთილსინდისიერებაზე.
სისხლის სამართლის კოდექსის 158-ე მუხლის მე-2 ნაწილით ისჯება კერძო კომუნიკაციის ჩანაწერის (მათ შორის სატელეფონო საუბრის) უკანონოდ გამოყენება, გავრცელება ან ხელმისაწვდომობის სხვაგვარი უზრუნველყოფა. ამგვარად, სისხლის სამართლის კოდექსის 158-ე მუხლის მე-2 ნაწილით არ დაისჯება სატელეფონო საუბრის კანონიერად გავრცელება. შესაბამისად, უნდა გავარკვიოთ, რა შემთხვევაში ეძლევა მედიას უფლება, კანონიერად გაავრცელოს სატელეფონო ჩანაწერი.
კანონი, რომელიც გარკვეული პირობების დაცვით, მედიას პირადი ინფორმაციის გავრცელების შესაძლებლობას აძლევს, არის „სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-12 მუხლის მე-3 პუნქტი, სადაც აღნიშნულია: „კერძო ცხოვრების ხელშეუხებლობისა და პერსონალური მონაცემების დაცვის მოტივით არ შეიძლება შეიზღუდოს გამოხატვის თავისუფლება იმ მოვლენასთან დაკავშირებით, რომლის ცოდნაც აუცილებელია ადამიანისათვის დემოკრატიულ სახელმწიფოში საზოგადოებრივი თვითმმართველობის განსახორციელებლად.“ ეს კანონი ასევე განსაზღვრავს იმას, თუ რა არის საკითხი, რომლის ცოდნაც დაკავშირებულია დემოკრატიულ საზოგადოებაში საზოგადოებრივი თვითმმართველობის განსახორციელებლებთან. ასეთი საკითხი შეიძლება იყოს პირადი ინფორმაციის ისეთი ასპექტი, რომლის მიმართაც არსებობს საზოგადოების ინტერესი და არა ცალკეულ პირთა უბრალო ცნობისმოყვარეობა („სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების შესახებ“ კანონის პირველი პუნქტის „ზ“ ქვეპუნქტი..)
სატელეფონო საუბარი, რაც ეხება პოლიტიკოსის მიერ სავარაუდო დანაშაულის ჩადენას, არის საკითხი, რაც უნდა იცოდეს ამომრჩეველმა საიმისოდ, რომ დემოკრატიულ სახელმწიფოში პასუხი მოსთხოვოს მის მიერ არჩეულ პოლიტიკოსს, ამით განახორციელოს საზოგადოებრივი თვითმმართველობა. ასეთ შემთხვევაში კანონი უპირატესობას ანიჭებს გამოხატვის თავისუფლებას პოლიტიკოსის პირადი ცხოვრების უფლებასთან შედარებით. მეორე მხრივ, თუკი სატელეფონო საუბარი ეხება პოლიტიკოსის ინტიმურ ცხოვრებას ან ისეთ საკითხს, რაზეც არსებობს მხოლოდ ცალკეულ პირთა უბრალო ცნობისმოყვარეობა, პოლიტიკოსის პირადი ცხოვრების უფლება უპირატესია მედიის გამოხატვის თავისუფლებასთან შედარებით.
მედიის მიერ ფარული ჩანაწერების გავრცელებისას გამოხატვის თავისუფლების და პირადი ცხოვრების უფლების დაბალანსებასთან დაკავშირებით უფრო კონკრეტული პასუხი გასცა ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ საქმეზე RADIO TWIST A.S. v. SLOVAKIA. ამ საქმეში სლოვაკურმა რადიოსადგურმა „ტვისტმა“ 6 საათიან საინფორმაციო გამოშვებაში გაავრცელა ფარული სატელეფონო საუბრის ჩანაწერი პრემიერ-მინისტრსა და იუსტიციის სამინისტროს სახელმწიფო მდივანს (პოლიტიკური თანამდებობის პირი) შორის. სატელეფონო საუბარი ეხებოდა მმართველ კოალიციაში შემავალ ორ პარტიას (მოძრაობა დემოკრატიული სლოვაკეთისთვის და სლოვაკეთის ნაციონალური პარტია) შორის დაპირისპირებას სახელმწიფო სადაზღვევო კომპანიის პრივატიზაციის საკითხზე. საპრივატიზაციო საბჭომ, რომელსაც მოძრაობა დემოკრატიული სლოვაკეთისთვის აკონტროლებდა, სადაზღვევო კომპანიის დირექტორის თანამდებობიდან გაათავისუფლა სლოვაკეთის ნაციონალური პარტიის წევრი. ამ უკანასკნელმა უარი თქვა, დამორჩილებოდა გათავისუფლების თაობაზე გადაწყვეტილებას: სადაზღვევო კომპანიის ძველმა მენეჯმენტმა, დაცვის კერძო სამსახურის და პოლიციის გამოყენებით დაიკავა სადაზღვევო კომპანიის კუთვნილი შენობები, საიდანაც გააძევა ახალი მენეჯმენტი. რამდენიმე დღის შემდეგ, ახალმა მენეჯმენტმა მოახერხა, მათ მიერ დაქირავებული კერძო დაცვის სამსახურის დახმარებით, შენობებზე კონტროლის დაბრუნება.
რადიო „ტვისტის“ გავრცელებულ ფარულ ჩანაწერებში სახელმწიფო მდივანი ეკითხებოდა ფინანასთა მინისტრს, რატომ მონაწილეობდა პოლიცია შენობიდან ახალი მენეჯმენტის გაძევებაში, რაზეც ფინანსთა მინისტრი პასუხობს იმას, რომ საპოლიციო ძალების მეთაური სლოვაკეთის ნაციონალური პარტიის წევრია და ამით თანაპარტიელ, ძველი მენეჯმენტის წარმომადგენლებს იცავდა.
ამ ჩანაწერების ეთერში გაშვებისათვის სამოქალაქო წესით პირველი ინსტანციის სასამართლოს სარჩელით მიმართა იუსტიციის სამინისტროს სახელმწიფო მდივანმა. ეს უკანასკნელი დავობდა, რომ უკანონოდ მოპოვებული ფარული ჩანაწერით შეილახა მისი პიროვნული ხელშეუხებლობა. პირველი ინსტანციის სასამართლომ ეს სარჩელი დააკმაყოფილა და რადიო „ტვისტს“ დაავალა სახელმწიფო მდივნისათვის მიყენებული მორალური ზიანის და სასამართლო ხარჯების ანაზღაურება. პირველი ინსტანციის სასამართლოს თქმით, მედიას ჰქონდა უფლება საკუთარი დასკვნები და აზრი გამოეთქვა მიმდინარე მოვლენაზე, ფარული ჩანაწერის გავრცელების გარეშე. ეს გადაწყვეტილება ძალაში დატოვა სააპელაციო ინსტანციის სასამართლომ, რომელმაც განაცხადა, რომ სატელეფონო მომსახურების აბონენტის პირადი ცხოვრება ილახებოდა მისი სატელეფონო საუბრის უკანონოდ მოპოვებული ჩანაწერის გავრცელების გზით.
სლოვაკეთის ეროვნული სასამართლოების პოზიცია არ გაიზიარა ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ, რომელმაც რადიო „ტვისტის“ სანქცირება შეაფასა კონვენციის მე-10 მუხლის (გამოხატვის თავისუფლება) დარღვევად. ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ, პირველ რიგში, შეაფასა ფარული სატელეფონო საუბრის მონაწილე პირთა სტატუსი: ერთი მოსაუბრე იყო ფინანსთა მინისტრი, ხოლო მეორე იუსტიციის სამინისტროს სახელმწიფო მდივანი, რაც არა პროფესიული, არამედ პოლიტიკური თანამდებობა იყო. ამგვარად, საუბრის მონაწილეები იყვნენ საჯარო და არა კერძო პირები.
ამის შემდეგ, ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ შეაფასა გავრცელებული ჩანაწერის შინაარსი. საუბარი ეხებოდა ორ პარტიას შორის დაპირისპირებას სახელმწიფოს საკუთრებაში არსებული კომპანიის პრივატიზაციის თაობაზე. პარტიებს შორის დაპირისპირება იყო პოლიტიკური შინაარსის, ხოლო სახელმწიფო საკუთრებაში არსებული საწარმოს მართვის და პრივატიზაციის საკითხი არის საჯარო ინტერესის მქონე თემა. ამგვარად, ფარული სატელეფონო საუბარი არ ეხებოდა პირადი ცხოვრების რაიმე დეტალებს, არამედ პირადი კომუნიკაციის თემა იყო პოლიტიკური და საზოგადოებრივი ინტერესის მქონე საკითხები.
ევროპულმა სასამართლომ ასევე მხედველობაში მიიღო ის გარემოება, რომ არც მოსარჩელე მედიასაშუალებას, არც მის თანამშრომელს არ დაურღვევია კანონმდებლობა და ფარულად არ ჩაუწერია მაღალი თანამდებობის პირები. უკანონო ქმედება ჩაიდინა მესამე პირმა. ევროპული სასამართლოს თქმით, „რადიო „ტვისტი“ დასჯილი იქნა იმ ინფორმაციის ეთერში გაშვებისათვის, რაც მესამე პირმა უკანონოდ მოიპოვა. ევროპული სასამართლო თვლის, რომ მესამე პირის მიერ კანონის დარღვევით ინფორმაციის მოპოვება, არ ართმევს მედიას კონვენციის მე-10 მუხლით გათვალისწინებულ გარანტიას, გაავრცელოს ეს ინფორმაცია.“
ბოლოს ევროპულმა სასამართლომ გაარკვია, საჯარო პირებს შორის საჯარო ინტერესის მქონე საკითხზე მესამე პირის მიერ მოპოვებული ფარული ჩანაწერი ხომ არ იყო გაყალბებული მისი გამავრცელებელი მედიის მიერ. ამ კითხვაზე ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ უარყოფითი პასუხი გასცა. ევროპული სასამართლოს თქმით, ეროვნული სასამართლოების წინაშე ვერ დადასტურდა ის, რომ ჩანაწერი შეიცავდა უზუსტო და დამახინჯებულ ინფორმაციას და ამ არაზუსტი ინფორმაციის გავრცელებამ რაიმე ზიანი მიაყენა მოსარჩელის რეპუტაციას.
ამ გარემოებების გათვალისწინებით ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ დაადგინა, რომ სახელმწიფო მდივნის რეპუტაციის დასაცავად აუცილებელი არ იყო რადიოსადგურის სამოქალაქო წესით სანქცირება. სლოვაკეთის სახელმწიფომ ამით დაარღვია ევროპული კონვენციის მე-10 მუხლი.
ამგვარად, ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრაქტიკიდან გამომდინარე, ფარული ჩანაწერების მედიით გავრცელების კანონიერების საკითხის გასარკვევად უნდა დაგინდეს შემდეგი საკითხი:
1) სატელეფონო საუბარი ეხება საჯარო თუ კერძო პირებს;
2) სატელეფონო საუბრის შინაარსი არის პირადი ხასიათის თუ მაღალი საზოგადოებრივ-პოლიტიკური ინტერესის მქონე საკითხი;
3) სატელეფონო საუბარი მისმა გამავრცელებელმა მედიამ ჩაიწერა უკანონოდ თუ მესამე პირმა;
4) რედაქტირების გზით დაამახინჯა თუ არა მედიამ ჩანაწერის შინაარსი, რითაც გავრცელდა ზიანის მომტანი არაზუსტი ინფორმაცია;
საჭიროდ ვთვლით, გავარკვიოთ რამდენად პასუხობს TV პირველის მიერ ფარული სატელეფონო ჩანაწერების გავრცელება ამ სტანდარტებს. საუბარში მონაწილეობს საქართველოს პრემიერ-მინისტრი და სახელმწიფო დაცვის სპეციალური სამსახურის უფროსი. უდავოდ, ეს ორი თანამდებობის პირი არის საჯარო პირი, რომლებსაც კერძო პირებთან შედარებით თმენის მეტი ვალდებულება ეკისრებათ მედიაში მათ შესახებ გავრცელებულ ფაქტებთან დაკავშირებით.
სატელეფონო ჩანაწერის შინაარსი არ ეხებოდა საუბრის მონაწილე ან სხვა პირების პირადი ცხოვრების ასპექტებს. სატელეფონო საუბრის შინაარსი იყო მმართველი პარტიის ყოფილი თავმჯდომარის შვილის გავლენა მოქმედ პრემიერ-მინისტრსა და სახელმწიფო დაცვის სპეციალური სამსახურის უფროსზე, ასევე სავარაუდო დანაშაულებრივი ქმედებებს, რომლშიც მოქმედი მაღალი თანამდებობის პირები შეიძლება ყოფილიყვნენ ჩართული. ამგვარად, ჩანაწერი არ არის პირადი შინაარსის, რომლის მიმართაც გარკვეულ ჯგუფებს შესაძლოა უბრალო ცნობისმოყვარეობა ჰქონდეს, ჩანაწერის შინაარსი არის მაღალი საზოგადოებრივი ინტერესის საგანი.
სატელეფონო საუბარი არ ჩაუწერია TV პირველს ან მის რომელიმე თანამშრომელს. ეს ჩანაწერი გააკეთა მესამე პირმა და TV პირველმა წყაროს მიერ მიწოდებული ჩანაწერი გაავრცელა. ის, რომ მესამე პირმა დაარღვია კანონი, ეს გარემოება არ ართმევს TV პირველს გამოხატვის თავისუფლებით დაცულ უფლებას, გაავრცელოს ამგვარი ინფორმაცია, თუკი მის მიმართ მაღალი საზოგადოებრივი ინტერესი არსებობს.
ამ ეტაპზე ექსპერტიზის დასკვნით არ არის დადგენილი ჩანაწერის ავთენტურობა. ამის მიუხედავად, საუბრის მონაწილეებმა დაადასტურეს ჩანაწერში ასახული საუბრის ყველაზე მნიშვნელოვანი მონაკვეთის ავთენტურობა. შესაბამისად, ამ ეტაპზე არ იკვეთება ჟურნალისტების მხრიდან ფარული ჩანაწერების გაყალბების, უზუსტო ინფორმაციის გავრცელებით სხვისთვის რეპუტაციული ზიანის მიყენების ფაქტი.
ამგვარად, TV პირველის შაბათის ეთერში ფარული სატელეფონო საუბრების გავრცელების ფაქტი სრულად შეესაბამება როგორც საქართველოს კანონმდებლობის მოთხოვნებს, ისე ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრაქტიკას.
