საქართველოში მედიაგარემოს საკითხზე ევროპარლამენტში გამართული
დებატები „იმედმა“ კრიტიკული აქცენტების გარეშე, მანიპულაციურად
გააშუქა.
რა ხდება
საქართველოში მედიის თავისუფლებისა და ჟურნალისტების უსაფრთხოებაზე 8 ივნისს გვიან ღამით ევროპარლამენტში დებატები გაიმართა.
მნიშვნელოვანი ამბავი: ევროპარლამენტარებმა საქართველოში მედიაგარემოს გაუარესებაზე მწვავე და კრიტიკული განცხადებები გააკეთეს. გამომსვლელებმა ისაუბრეს ჟურნალისტებზე ძალადობასა და თავდასხმებზე, მედიის წარმომადგენლების სამართლებრივ დევნაზე, ასევე ბიძინა ივანიშვილისთვის სანქციების დაწესების საკითხზე.
როგორ გააშუქა „იმედმა“
„იმედინიუსი“ უშუალოდ ევროპარლამენტარების მიერ გაკეთებულ განცხადებებს 2 ნიუსით გამოეხმაურა:
„იმედმა“ არ გააშუქა იმ ევროპარლამენტარების გამოსვლები, რომლებიც ეხებოდა:
ასევე, იმედს არ გაუშუქებია იმ ევროპარლამენტარების გამოსვლა, რომლებიც ამბობდნენ, რომ „საქართველოს ევროპული გზის მხარდამჭერისთვის მნიშვნელოვანია ოლიგარქ ბიძინა ივანიშვილის სანქცირება“.
დამატებითი კომენტარები:
ევროპარლამენტიდან წამოსული კრიტიკის თემაზე „იმედინიუსმა“, კონტექსტის დართვის გარეშე, ხელისუფლებისადმი მიკერძოელბული ანალიტიკოსის - გია აბაშიძის ფეისბუქ სტატუსი გამოაქვეყნა:
მხოლოდ „ქართული ოცნების“ წევრების შეფასებები
გაშუქების პარალელურად, „იმედინიუსი“ მხოლოდ „ქართული ოცნების“ წევრების შეფასებებს აქვეყნებს, სადაც აქცენტი კეთდება იმაზე, თითქოს, ევროპარლამენტარების კრიტიკა რეალობას არ შეესაბამება.
მაგალითად:
რა ხდება
საქართველოში მედიის თავისუფლებისა და ჟურნალისტების უსაფრთხოებაზე 8 ივნისს გვიან ღამით ევროპარლამენტში დებატები გაიმართა.
მნიშვნელოვანი ამბავი: ევროპარლამენტარებმა საქართველოში მედიაგარემოს გაუარესებაზე მწვავე და კრიტიკული განცხადებები გააკეთეს. გამომსვლელებმა ისაუბრეს ჟურნალისტებზე ძალადობასა და თავდასხმებზე, მედიის წარმომადგენლების სამართლებრივ დევნაზე, ასევე ბიძინა ივანიშვილისთვის სანქციების დაწესების საკითხზე.
როგორ გააშუქა „იმედმა“
- ტელეკომპანია „იმედმა“ დებატები პირდაპირ ეთერში არ გააშუქა.
- „იმედინიუსზე” კი ევროპარლამენტარების გამოსვლები კრიტიკული აქცენტების გარეშე გამოქვეყნდა.
„იმედინიუსი“ უშუალოდ ევროპარლამენტარების მიერ გაკეთებულ განცხადებებს 2 ნიუსით გამოეხმაურა:
- რიჩარდ ჩარნეცკი: სამიტმა უნდა მიიღოს გადაწყვეტილება მოიწვიოს საქართველო უკრაინა და მოლდოვა ევროკავშირში, როგორც კანდიდატი ქვეყნები. ეს რომ არ მოხდეს, ეს იქნება ძალიან ხელსაყრელი პრეზიდენტ პუტინისთვის
- გრეგორევას ჯგუფი მედიის თავისუფლების შესახებ რეზოლუციის ფარგლებში ბიძინა ივანიშვილის წინააღმდეგ ხმას არ მისცემს
„იმედმა“ არ გააშუქა იმ ევროპარლამენტარების გამოსვლები, რომლებიც ეხებოდა:
- მედიაგარემოს გაუარესებას.
- მთავარი არხის დამფუძნებლის, ნიკა გვარამიას დაკავებას.
- ჟურნალისტებზე ძალადობასა და თავდასხმას.
- მთავრობისა და პოლიტიკოსების მხრიდან მედიის დევნას.
ასევე, იმედს არ გაუშუქებია იმ ევროპარლამენტარების გამოსვლა, რომლებიც ამბობდნენ, რომ „საქართველოს ევროპული გზის მხარდამჭერისთვის მნიშვნელოვანია ოლიგარქ ბიძინა ივანიშვილის სანქცირება“.
დამატებითი კომენტარები:
ევროპარლამენტიდან წამოსული კრიტიკის თემაზე „იმედინიუსმა“, კონტექსტის დართვის გარეშე, ხელისუფლებისადმი მიკერძოელბული ანალიტიკოსის - გია აბაშიძის ფეისბუქ სტატუსი გამოაქვეყნა:
- გია აბაშიძე: რა არასიღრმისეული ჟრიამულია „ნაცებისა“ Facebook-კედლებზე, „იმხიარულონ“ და ელოდონ ნანატრ სანქციებს“, თუ საქართველოს „აუტსაიდერობას“
- პოსტში საუბარია იმაზე, რომ „ევროკავშირის უმაღლესი ინსტიტუტებიდან პოლონეთსა და უნგრეთზეც კი უმწვავესი განცხადებები კეთდება“.
- ზაალ ანჯაფარიძე: ევროპარლამენტში გამართულ დებატებს არაფერი ჰქონდა საერთო საქართველოში არსებულ რეალობასთან, იქნება ეს მედია თუ მართლმსაჯულება
- ანჯაფარიძე ევროპარლამეტარების კრიტიკულ განცხადებებზე წერს, თითქოს, დებატების მიზანი, საქართველოსთვის რეპუტაციული ზიანის მიყენება იყო.
მხოლოდ „ქართული ოცნების“ წევრების შეფასებები
გაშუქების პარალელურად, „იმედინიუსი“ მხოლოდ „ქართული ოცნების“ წევრების შეფასებებს აქვეყნებს, სადაც აქცენტი კეთდება იმაზე, თითქოს, ევროპარლამენტარების კრიტიკა რეალობას არ შეესაბამება.
მაგალითად:
- მმართველი გუნდის ლიდერი მამუკა მდინარაძე: ევროპელი პოლიტიკოსების განცხადებები აბსოლუტურად აცდენილია რეზოლუზიის შინაარსს და ისინი „ფეიკებს“ ავრცელებენ.
- არჩილ თალაკვაძე: „სიმართლე ჩვენ მხარესაა - არც ნიკა გვარამიაა თავისუფალი მედია და არც მიხეილ სააკაშვილი გახლავთ დემოკრატიის შუქურა და რეზოლუციის ამაზე აგება წინააღმდეგობაში მოდის რეალობასთან“.
„ტვ პირველმა“ ფეისბუკზე მოიხადა ბოდიში მშობლების მკვლელობის საქმეზე
ბრალდებულის ნაცვლად, ეთერში უდანაშაულო ადამიანის ფოტოს არასწორად
ჩვენების გამო. კაცი, რომელიც ფოტოზე იყო გამოსახული ითხოვს,
ტელეკომპანიამ ბოდიში სატელევიზიო ეთერში მოიხადოს.
„ოჯახის წევრებმა ტელევიზორიდან გაიგეს და ძალიან ინერვიულეს. დედა ისედაც ავადმყოფობს და შეუძლოდ გახდა“ - ამბობს 29 წლის კაცი, რომლის ფოტოც „ტვ პირველმა“ არასწორად, სავარაუდო დამნაშავის ფოტოს ნაცვლად აჩვენა ეთერში.
დაახლოებით 4 საათის შემდეგ, „ტვ პირველმა“ ფეისბუქის გვერდზე ატვირთა ეთერში შეცდომით გაშვებული ფოტო და ადრესატს ბოდიში მოუხადა.
მიუხედავად იმისა, სასამართლოს განაჩენი ჯერ არ არის ცნობილი, წამყვანმა და ჟურნალისტმა ბრალდებული წინასწარ მკვლელად გამოაცხადეს და ეთერში დანაშულის დეტალებს ყვებოდნენ.
2. იდენტიფიცირება
რას ამბობს „ტვ პირველის“ საინფორმაციო სამსახურის უფროსი?
„ეს არის ყველა ქართული მედიასაშუალების ერთიანი დამკვიდრებული პრაქტიკა, რომლითაც ხელმძღვანელობს ქართული მედია. ალბათ, გაქვთ ინფორმაცია, რომ მხოლოდ „ტვ პირველი“ არ ასახელებს გვარს, სახელს ადამიანისას, არ იყენებს ფოტოს. ეს, ზოგადად, დისკუსიის საგანია. ეს შეიძლება იყოს კონფერენციის საგანი. მაგალითად, მოაწყეთ [ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ] კონფერენცია ამ საკითხთან დაკავშირებით - ხომ არ უნდა შეიმუშავოს ქართულმა მედიამ რაიმე ახალი სტანდარტი? ეს არის გრძელვადიანი მსჯელობის საგანი, რომელზეც, ახლა, სამწუხაროდ ვერ გიპასუხებთ“ - ამბობს ნოდარ მელაძე
ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის სტანდარტი კრიმინალის გაშუქების შესახებ
ქარტიის კრიმინალის გაშუქების სახელმძღვანელო წესების მიხედვით, მედიას უნდა ესმოდეს ის რისკი, რასაც ბრალდებულის შესახებ ინფორმაციის გავრცელება გამოიწვევს.
მედიამ უნდა გაითვალისწინოს, რომ:
კაცი, რომლის ფოტოც ეთერში არასწორად აჩვენეს, ითხოვს რომ „ტვ პირველმა“ იმავე საინფორმაციო გამოშვებაში აღიაროს დაშვებული შეცდომა და ბოდიში საჯაროდ მოიხადოს. წინააღმდეგ შემთხვევაში, არხის წინააღმდეგ ქარტიას და სასამართლოს მიმართავს.
დაშვებულ შეცდომაზე ტელეკომპანიას საინფორმაციო ეთერში განმარტება ჯერჯერობით არ გაუკეთებია.
შესწორების სტანდარტის მიხედვით:
ნოდარ მელაძე ამბობს, რომ არხის შიდა რეგულირების ორგანოს გადაწყვეტილების შესაბამისად იმოქმედებენ:
„მსგავს საკითხებზე, დადგენილი პრაქტიკის შესაბამისად, მსჯელობს შიდა რეგულირების ორგანო. შესაბამისად, შიდა რეგულირების ორგანოს გადაწყვეტილებას დაემორჩილება საინფორმაციო სამსახური.“ - ამბობს ტვ პირველის საინფორმაციო სამსახურის უფროსი.
რედაქტორის შენიშნვა: მთავარი საინფორმაციო გამოშვების გასვლის შემდეგ, მასალა განახლდება
„ოჯახის წევრებმა ტელევიზორიდან გაიგეს და ძალიან ინერვიულეს. დედა ისედაც ავადმყოფობს და შეუძლოდ გახდა“ - ამბობს 29 წლის კაცი, რომლის ფოტოც „ტვ პირველმა“ არასწორად, სავარაუდო დამნაშავის ფოტოს ნაცვლად აჩვენა ეთერში.
რა მოხდა?
28 აპრილს „ტვ პირველის“ ეთერში გავიდა სიუჟეტი განზრახ მკვლელობის ბრალდებით დაკავებული კაცის შესახებ. საინფორმაციო გამოშვების წამყვანი და ჟურნალისტი ყვებოდნენ, რომ „შვილმა დედ-მამა იარაღით მოკლა. დანაშაულის დასაფარად კი, სახლში ხანძარი გააჩინა და მშობლების ცხედრები დაწვა“.- ბრალდებულის საჩვენებლად, ეთერში გასული ფოტოებიდან ერთ-ერთზე ასახული იყო სხვა ადამიანი, რომელსაც დანაშაულთან არანაირი კავშირი არ აქვს.
- ბრალდებული, სასამართლოს განაჩენამდე, ეთერში გამოაცხადეს მკვლელად და გაასაჯაროეს მისი სახელი, გვარი და ფოტოები.
დაახლოებით 4 საათის შემდეგ, „ტვ პირველმა“ ფეისბუქის გვერდზე ატვირთა ეთერში შეცდომით გაშვებული ფოტო და ადრესატს ბოდიში მოუხადა.
რა პრობლემაა?
1. უდანაშაულობის პრეზუმფციამიუხედავად იმისა, სასამართლოს განაჩენი ჯერ არ არის ცნობილი, წამყვანმა და ჟურნალისტმა ბრალდებული წინასწარ მკვლელად გამოაცხადეს და ეთერში დანაშულის დეტალებს ყვებოდნენ.
- სტანდარტის მიხედვით, პირი უდანაშაულოდ ითვლება, ვიდრე მისი დამნაშავეობა არ დამტკიცდება სასამართლოს კანონიერ ძალაში შესული გამამტყუნებელი განაჩენით.
2. იდენტიფიცირება
- დანაშაულისა და ანტისოციალური ქმედების გაშუქებისას, მედიამ თავი უნდა აარიდოს სავარაუდო დამნაშავის, ბრალდებულის ან მსჯავრდებულის იდენტიფიცირებას, გარდა იმ შემთხვევისა, როცა მისი სახელი საზოგადოებისთვის ცნობილია ან საქმე საზოგადოებრივი ინტერესის მქონეა.
რას ამბობს „ტვ პირველის“ საინფორმაციო სამსახურის უფროსი?
„ეს არის ყველა ქართული მედიასაშუალების ერთიანი დამკვიდრებული პრაქტიკა, რომლითაც ხელმძღვანელობს ქართული მედია. ალბათ, გაქვთ ინფორმაცია, რომ მხოლოდ „ტვ პირველი“ არ ასახელებს გვარს, სახელს ადამიანისას, არ იყენებს ფოტოს. ეს, ზოგადად, დისკუსიის საგანია. ეს შეიძლება იყოს კონფერენციის საგანი. მაგალითად, მოაწყეთ [ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ] კონფერენცია ამ საკითხთან დაკავშირებით - ხომ არ უნდა შეიმუშავოს ქართულმა მედიამ რაიმე ახალი სტანდარტი? ეს არის გრძელვადიანი მსჯელობის საგანი, რომელზეც, ახლა, სამწუხაროდ ვერ გიპასუხებთ“ - ამბობს ნოდარ მელაძე
ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის სტანდარტი კრიმინალის გაშუქების შესახებ
ქარტიის კრიმინალის გაშუქების სახელმძღვანელო წესების მიხედვით, მედიას უნდა ესმოდეს ის რისკი, რასაც ბრალდებულის შესახებ ინფორმაციის გავრცელება გამოიწვევს.
მედიამ უნდა გაითვალისწინოს, რომ:
- ბრალდებულის შესახებ ინფორმაციის გავრცელებამ შესაძლებელია გამოიწვიოს აგრესია საზოგადოებაში როგორც მის, ისე მისი ახლობლების მიმართ.
- მედიამ უნდა მიიღოს ყველა გონივრული ზომა ადამიანის რეპუტაციისათვის გაუმართლებელი ზიანის მიყენების თავიდან ასაცილებლად
შესწორების სტანდარტი
„ტვ პირველმა“ ეთერში შეცდომით გაშვებული ფოტოს გამო, ადრესატს ბოდიში ფეისბუქის გვერდზე მოუხადა.კაცი, რომლის ფოტოც ეთერში არასწორად აჩვენეს, ითხოვს რომ „ტვ პირველმა“ იმავე საინფორმაციო გამოშვებაში აღიაროს დაშვებული შეცდომა და ბოდიში საჯაროდ მოიხადოს. წინააღმდეგ შემთხვევაში, არხის წინააღმდეგ ქარტიას და სასამართლოს მიმართავს.
დაშვებულ შეცდომაზე ტელეკომპანიას საინფორმაციო ეთერში განმარტება ჯერჯერობით არ გაუკეთებია.
შესწორების სტანდარტის მიხედვით:
- მაუწყებელმა ღიად და დაუყოვნებლივ უნდა განაცხადოს დაშვებული შეცდომის შესახებ და თანაზომადი ფორმით შეასწოროს ის.
- მაგალითად, თუ შეცდომა დაუშვეს პრაიმ ტაიმში, მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში, ინფორმაცია ამავე გადაცემაში მეორე დღეს უნდა გავიდეს. თუმცა, რა არის თანაზომადი შესწორება, ეს კონკრეტულ შემთხვევაზეა დამოკიდებული.
- საკითხის აქტუალობიდან გამომდინარე შესაძლებელია, დაზუსტება უმჯობესი იყოს არა შემდეგ დღეს იმავე გადაცემაში, არამედ უახლოეს მომდევნო გადაცემაში.
- მასალის დროულად გასასწორებლად, შესაძლებელია, გამოიყენოთ მაუწყებლის ოფიციალური გვერდი
- ინტერნეტში.ეთერში გასული შესწორებული ვიდეო-მასალა ახალი რედაქციით უნდა აიტვირთოს ოფიციალური ვებსაიტზე და ასევე, შესწორდეს ყველა პლატფორმაზე.
ნოდარ მელაძე ამბობს, რომ არხის შიდა რეგულირების ორგანოს გადაწყვეტილების შესაბამისად იმოქმედებენ:
„მსგავს საკითხებზე, დადგენილი პრაქტიკის შესაბამისად, მსჯელობს შიდა რეგულირების ორგანო. შესაბამისად, შიდა რეგულირების ორგანოს გადაწყვეტილებას დაემორჩილება საინფორმაციო სამსახური.“ - ამბობს ტვ პირველის საინფორმაციო სამსახურის უფროსი.
რედაქტორის შენიშნვა: მთავარი საინფორმაციო გამოშვების გასვლის შემდეგ, მასალა განახლდება
ჩვენ დავაკვირდით რუსთაველის გამზირზე, უკრაინის მხარდამჭერი აქციების
სატელევიზიო გაშუქებას 25 თებერვლიდან 1 მარტის ჩათვლით. ცენტრალური
ტელევიზიების ხედვა ამ აქციების მიმართაც განსხვავებულია.
ამ პერიოდში გამართულ აქციებს შორის ორი ყველაზე ხალხმრავალი იყო:
იმედი
ტელეკომპანია „იმედი“ რუსთაველზე მიმდინარე აქციას თავდაპირველად არ აშუქებდა.
რუსთავი 2
25 თებერვლიდან 1 მარტამდე პერიოდში გამართული აქციები „რუსთავი 2-სთვის“ პირდაპირ ეთერში გასაშვებად პრიორიტეტული არ ყოფილა.
მაუწყებელი ამ ამბავს საინფორმაციო გამოშვებების შუა ან დასკვნით ნაწილში აშუქებდა და ყოველ დღე ჯამში დაახლოებით 2-დან 6 წუთამდე დროს უთმობდა.
მთავარი არხი, ფორმულა, ტვ პირველი
25 თებერვლიდან 1 მარტის ჩათვლით პერიოდში, ფორმულა, მთავარი არხი და ტვ პირველი საგანგებო რეჟიმში მაუწყებლობდნენ და 18:00 საათიდან გვიან ღამემდე ეთერში თითქმის უწყვეტ რეჟიმში გადიოდა საინფორმაციო გამოშვებები და ტოქშოუები.
პოსტვ
პოსტვ რუსთაველზე მიმდინარე აქციებს პირველი 4 დღის განმავლობაში საერთოდ არ შეხებია. სამაგიეროდ, მაყურებელს არწმუნებდა, რომ „ხელისუფლება უკრაინას სრულ მხარდაჭერას უცხადებს და ამ პოზიციას ყველა პოლიტიკურ ასპარეზზე აფიქსირებს“.
რა ხდება
24 თებერვლიდან, მას შემდეგ რაც რუსეთი უკრაინაში შეიჭრა, რუსთაველის გამზირზე ყოველდღე იმართებოდა ხალხმრავალი აქციები უკრაინის მიმართ სოლიდარობის ნიშნად და საქართველოს მთავრობის პოზიციის გასაპროტესტებლად.რას დავაკვირდით?
- ჩვენ ვაკვირდებოდით 25, 26, 27, 28 თებერვალსა და 1 მარტს აქციების გაშუქებას შვიდ ცენტრალურ მაუწყებელზე.
- ეს ტელევიზიებია: პირველი არხი, იმედი, ფორმულა, რუსთავი 2, ტვ პირველი, მთავარი არხი, პოსტვ.
- დაკვირვება მოიცავდა 18:00 საათიდან 00:00 საათამდე პერიოდს.
- დაკვირვებისას დათვლილია მაუწყებლების მიერ უშუალოდ თბილისში მიმდინარე აქციების გაშუქებისთვის დათმობილი დრო.
- არ ვითვლიდით საინფორმაციო გამოშვებების/ტოქშოუების მიმდინარეობისას სტუდიაში წამყვანის/რესპონდენტების მიერ აქციების შესახებ გაჟღერებულ ინფორმაციას.
რა აღმოვაჩინეთ?
- ყველა მაუწყებლისთვის საინფორმაციო გამოშვებების მთავარი თემა უკრაინაში მიმდინარე მოვლენები იყო.
- ფორმულა, მთავარი არხი და ტვ პირველი საგანგებო რეჟიმში მაუწყებლობდნენ და 18:00 საათიდან გვიან ღამემდე ეთერში თითქმის უწყვეტ რეჟიმში გადიოდა საინფორმაციო გამოშვებები და ტოქშოუები, ხოლო რუსთაველის გამზირზე მიმდინარე აქციები პირდაპირ ეთერში გადაიცემოდა.
- ცვლილებები იყო რუსთავი 2-ის და იმედის ბადეში - საინფორმაციო გამოშვებები და ტოქშოუები გახანგრძლივებულად მაუწყებლობდნენ. თუმცა, ამ არხებისთვის აქციების გაშუქება პრიორიტეტი არც ერთ დღეს არ ყოფილა.
- სხვა მაუწყებლების მსგავსად, პირველი არხიც პერიოდულად საგანგებო რეჟიმში მაუწყებლობდა. თუმცა, პირველ მარტამდე აქციის გაშუქებას პრიორიტეტს არც ეს ტელევიზია ანიჭებდა.
- თითქმის არანაირი ცვლილება არ ყოფილა პოსტვ-ის საინფორმაციო ბადეში. არხი, ფაქტობრივად, არ აშუქებდა აქციებს.
ამ პერიოდში გამართულ აქციებს შორის ორი ყველაზე ხალხმრავალი იყო:
- 25 თებერვალს რუსთაველის გამზირზე შეკრებილი მოქალაქეები უკრაინისთვის სოლიდარობის გამოცხადებასთან ერთად, აპროტესტებდნენ პრემიერ მინისტრის გადაწყვეტილებასაც.
- ირაკლი ღარიბაშვილმა 25 თებერვალს დღეს თქვა, რომ საქართველო არ შეუერთდება რუსეთისთვის დაკისრებულ საერთაშორისო სანქციებს და ეს გადაწყვეტილება "ეროვნული ინტერესების გათვალისწინებით" ახსნა.
- 1 მარტს უკრაინის პრეზიდენტმა, ვოლოდიმირ ზელენსკიმ კონსულტაციებისთვის საქართველოდან უკრაინის ელჩი იგორ დოლგოვი გაიწვია. მიზეზად „მოხალისეების არგამოშვება და სანქციებთან დაკავშირებით ამორალური პოზიცია“ დაასახელა.
- ამ დღეს აქციაზე შეკრებილმა ოპოზიციონერმა პოლიტიკოსებმა, აქტივისტებმა, საჯარო პირებმა და მოქალაქეებმა უკრაინის მხარდაჭერის პარალელურად, საქართველოს მთავრობის გადადგომა და ევროკავშირის წევრობაზე განაცხადის შეტანა მოითხოვეს.
უფრო დეტალურად:
პირველი არხი- 25, 26, 27, 28 თებერვალს, პირველი არხისთვის რუსთაველის გამზირზე მიმდინარე ხალხმრავალი აქციების გაშუქება პრიორიტეტული არ ყოფილა.
- თითოეულ დღეს აქციების შესახებ ინფორმაციას “მოამბე“ 21:00 საათიანი გამოშვების შუა ან დასკვნით ნაწილში გადასცემოდა.
- გაშუქების დრო თითოეულ დღეს დაახლოებით 1-დან 5 წუთამდე მერყეობდა.
- აქციის გაშუქებისას ჟურნალისტი ამბობდა, რომ „წინა დღეებისგან განსხვავებით, ამ დღეს პოლიტიკური ხასიათის აქცია“ იმართებოდა.
- წამყვანიც და ადგილზე მყოფი კორესპონდენტიც აქცენტს აკეთებდნენ, რომ რუსთაველზე „ნაციონალური მოძრაობის მიერ ორგანიზებული“ აქცია იმართებოდა და პროტესტს სხვა ოპოზიციური პარტიებიც უერთდებოდნენ.
იმედი
ტელეკომპანია „იმედი“ რუსთაველზე მიმდინარე აქციას თავდაპირველად არ აშუქებდა.
- 25 თებერვალს „იმედს“ აქცია არ გაუშუქებია.
- 26-27 თებერვალს „იმედმა“ აქციის გაშუქებას რამდენიმე წამი დაუთმო. ჟურნალისტმა სხვა თემების წარდგენისას თქვა, რომ „თბილისში სოლიდარობის აქცია იმართება“
- შედარებით დიდი დრო, ჯამში, დაახლოებით 4 წუთი, „იმედმა“ აქციის გაშუქებას 28 თებერვალს დაუთმო. ამ დღეს "ქართული ოცნების" თავმჯდომარე ირაკლი კობახიძემ მოქალაქეებს უკრაინის მიმართ განსაკუთრებული სოლიდარობის გამოხატვისთვის მადლობა გადაუხადა.
- 1 მარტის აქციას „იმედი“ ჯამში დაახლოებით 6 წუთის განმავლობაში აშუქებდა. „თბილისში რადიკალები პრემიერის გადადგომას და ვადამდელი არჩევნების დანიშვნას ითხოვენ“ - ამბობდა გადაცემა „იმედი LIVE-ის“ წამყვანი პირდაპირ ეთერში.
რუსთავი 2
25 თებერვლიდან 1 მარტამდე პერიოდში გამართული აქციები „რუსთავი 2-სთვის“ პირდაპირ ეთერში გასაშვებად პრიორიტეტული არ ყოფილა.
მაუწყებელი ამ ამბავს საინფორმაციო გამოშვებების შუა ან დასკვნით ნაწილში აშუქებდა და ყოველ დღე ჯამში დაახლოებით 2-დან 6 წუთამდე დროს უთმობდა.
მთავარი არხი, ფორმულა, ტვ პირველი
25 თებერვლიდან 1 მარტის ჩათვლით პერიოდში, ფორმულა, მთავარი არხი და ტვ პირველი საგანგებო რეჟიმში მაუწყებლობდნენ და 18:00 საათიდან გვიან ღამემდე ეთერში თითქმის უწყვეტ რეჟიმში გადიოდა საინფორმაციო გამოშვებები და ტოქშოუები.
- სამივე არხი რუსთაველის გამზირზე მიმდინარე აქციებს პირდაპირ ეთერში აშუქებდა.
- საინფორმაციო გამოშვებებში თუ ტოქშოუებში სხვა თემებზე საუბრისას და ეთერში სიუჟეტების გასვლის პარალელურადაც, ეკრანზე აქციის კადრები ჩანდა.
პოსტვ
პოსტვ რუსთაველზე მიმდინარე აქციებს პირველი 4 დღის განმავლობაში საერთოდ არ შეხებია. სამაგიეროდ, მაყურებელს არწმუნებდა, რომ „ხელისუფლება უკრაინას სრულ მხარდაჭერას უცხადებს და ამ პოზიციას ყველა პოლიტიკურ ასპარეზზე აფიქსირებს“.
- აქცია პოსტივის საინფორმაციო გამოშვებაში პირველად 1 მარტს გაშუქდა. არხმა თემაზე საუბარს 37 წამი დაუთმო.
- ჟურნალისტი ამბობდა, რომ „რამდენიმე დღეა რუსთაველზე მოქალაქეები სოლიდარობას უცხადებენ უკრაინას, ნაციონალური მოძრაობა კი პარლამენტის პიკეტირების ინიციატივით მივიდა, თუმცა, „სირცხვილიას“ წევრებთან რადიკალიზაციის გზებზე ვერ შეთანხმდა“.
ამ დღეს აქციაზე საუბარი გაგრძელდა გადაცემებში - „პოლიტიკური
ინტერვიუ დათა გვასალიასთან ერთად“ და „სამნი და Co“. წამყვანები
ეთერში პერიოდულად უშვებდნენ ფორმულას პირდაპირი ეთერიდან ამოჭრილ
ფრაგმენტებს, აქციაზე ზურაბ ჯაფარიძის, გიორგი მარგველაშვილის, მიშა
მშვილდაძის, გიგა ბოკერიას გამოსვლებიდან და ცდილობდნენ მათ
დისკრედიტაციას.
პოსტვ ირწმუნებოდა, რომ ოპოზიციას საქართველოს ომში ჩართვა სურს,
მთავრობა კი ეროვნულ ინტერესებს იცავს.
ტელეკომპანია "ფორმულა"
გაფიცულ ოპერატორებს სამსახურიდან ათავისუფლებს. ინფორმაციას
ადასტურებს არხის საიფნორმაციო სამსახურის ხელმძღვანელი, ნანა
ინწკირველი.
რა ხდება?
რა ხდება?
- სამ თებერვალს, ტელეკომპანია "ფორმულამ" ხელშეკრულებები შეუწყვიტა ოპერატორებს, რომლებიც 31 იანვრიდან ხელფასის გაზრდას ითხოვდნენ და უარს ამბობდნენ სამუშაოს შესრულებაზე.
- პროტესტს საინფორმაციო სამსახურის 28 ოპერატორი უერთდებოდა.
- კომპანია მათს გათავისუფლებას ასაბუთებს იმით, რომ მათ არ შეასრულეს გაფიცვის დასაწყებად საჭირო სამართლებრივი ნორმები.
- ოპერატორები კომპანიის გადაწყვეტილებას უსამართლოს უწოდებენ და აპირებენ, სამართლებრივ ზომებს მიმართონ.
რატომ ათავისუფლებენ ოპერატორებს?
ტელეკომპანიის იურისტი, ეთო ქათამაძე "პროტესტს" უწოდებს ოპერატორების
მიერ სამუშაოს არშესრულებას, რადგან მისი თქმით, მათ დაარღვიეს
გაფიცვისთვის საჭირო სამართლებრივი ნორმები.
საქმე ეხება, რეგულაციას, რომლის მიხედვითაც, გაფიცის მონაწილეებმა
ჯერ სახწლმწიფოსა და დამსაქმებელს უნდა მიმართონ, რათა დაინიშნოს
მხარეთა შორის მომლაპარაკებელი, მედიატორი. გაფიცვის უფლება კი
მედიატორის დანიშვნიდან 21 დღის გასვლის შემდეგ წარმოიშობა.
- "ამ შემთხვევაში ჯერ დაიწყო პროტესტი, არ შეასრულეს სამსახურეობრივი მოვალეობა, შემდეგ წერილობით გვაცნობეს, სადაც მხოლოდ მითითებული იყო, პროტესტის შესახებ და რომ ხელფასის მატებას ითხოვდნენ" - ამბობს ეთო ქათამაძე.
- 2 თებერვალს, ნანა ინწკირველი მედიაჩეკერთან ამბობდა, რომ თუ მოლაპარაკებები კვლავაც უშედეგოდ გაგრძელდებოდა, ადამიანური რესურსების მართვის დეპარტამენტი და იურისტები "იმის მიხედვით იმოქმედებდნენ, რაც სამართლებრივად იქნებოდა სწორი".
ოპერატორების პოზიცია
განცხადების ტექსტში, რომელიც ფორმულადან გათავისუფლებულმა
ოპერატორებმა "მედიაჩეკერს" გამოუგზავნეს, წერია, რომ მათ
"პრობლემების მოგვარების სანაცვლოდ მიიღეს დამამცირებელი
დამოკიდებულება და კატეგორიული უარი პირობების გაუმჯობესებაზე", რის
შემდეგაც "პროტესტის ფორმად გაფიცვა არიჩიეს".
"დღსაც შევთავაზეთ კომპრომისული ვარიანტი" - წერია ტექსტში - რაც,
მათი თქმით, გულისხმობდა ხელფასის მომატების რამდენიმე თვეზე
გადანაწილებას, თუმცა როგორც ოპერატორები ამბობენ, კომპანიამ ეს
შეთავაზება უპასუხოდ დატოვა.
"ფორმულას" იურისტის, ეთო ქათამაძის თქმით, კომპანია სამი დღის
განმავლობაში ფორმალურად აფრთხილებდა თანამშრომლებს: "[სამ თებერვალს]
6 საათამდე მიეცათ ვადა, რომ მოეფიქრებინათ, დაბრუნებოდნენ სამუშაო
პროცესს და ისე გაეგრძელებინათ მოლაპარაკებები" და რადგან შეთანხმებას
ვერ მიაღწიეს, საბოლოოდ, კომპანიამ ყველა ოპერატორს ხელშეკრულება
შეუწყვიტა.
გათავისუფლებული ოპერატორები იურისტებთან კონსულტაციის შემდეგ აპირებენ სახალხო დამცველსა და სასამართლოს მიმართონ.
დღეს, 3 თებერვალს, სასტუმრო "ჰოლიდეი ინნ თბილისში" კონკურსის,
"ევროკავშირის პრიზი ჟურნალისტიკაში" 2022 წლის გამარჯვებულები
გამოვლინდნენ.
პრიზი 8 კატეგორიაში გაიცა და პრიზიორებს ჯილდო პაველ ჰერჩინსკიმ, საქართველოში ევროკავშირის ელჩმა გადასცა.
გამარჯვეულები არიან:
კატეგორია 1: საუკეთესო სტატია ბეჭდურ, ან ელექტრონულ მედიაში
კატეგორია 2: საუკეთესო სიუჟეტი სამაუწყებლო ან ელექტრონულ მედიაში
კატეგორია 3: საუკეთესო საგამოძიებო სტატია ან სიუჟეტი ბეჭდურ, ელექტრონულ ან სამაუწყებლო მედიაში
კატეგორია 4: საუკეთესო ბლოგი, საავტორო სტატია, სვეტი ბეჭდურ ან ელექტრონულ მედიაში
კატეგორია 5: საუკეთესო სტუდენტური ნაშრომი ბეჭდურ, სამაუწყებლო ან ონლაინ მედიაში
კატეგორია 6: ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისიის სპეციალური პრიზი მშვიდობის ჟურნალისტიკაში
კატეგორია 7: საუკეთესო ორიგინალური და ინოვაციური ნაშრომი ბეჭდურ, ელექტრონულ ან სამაუწყებლო მედიაში
კატეგორია 8: ევროკავშირის ფასეულობების ამსახველი, საუკეთესო დოკუმენტური ფოტო
ევროკავშირის პრიზი ჟურნალისტიკაში 2012 წელს საქართველოში ევროკავშირის წარმომადგენლობამ დააარსა. კონკურსი ხელს უწყობს პროფესიონალიზმისა და ჟურნალისტური ეთიკის კოდექსის ნორმების გაღრმავებას ქართულ მედიაში. პრიზების კატეგორიის ჩამონათვალში შედის ევროკავშირის სადამკვირებლო მისიის მიერ დაწესებული სპეციალური პრიზი სამშვიდობო ჟურნალისტიკაში. ჯილდო ხელს უწყობს ჟურნალისტების მიმართ საზოგადოებაში ნდობის გაღრმავებას. კონკურსის წესები ეყრდნობა საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის პრინციპებს, ემსახურება პროფესიონალიზმისა და ეთიკის ნორმების დამკვიდრების ხელშეწყობას ქართულ ჟურნალისტიკაში.
პრიზი 8 კატეგორიაში გაიცა და პრიზიორებს ჯილდო პაველ ჰერჩინსკიმ, საქართველოში ევროკავშირის ელჩმა გადასცა.
გამარჯვეულები არიან:
კატეგორია 1: საუკეთესო სტატია ბეჭდურ, ან ელექტრონულ მედიაში
- გამარჯვებული: ნინო ნარიმანიშვილი, ჯემნიუსი.
- ნამუშევარი: მექსიკის გავლით ამერიკაში - სად და რატომ გარბიან ქართველები
კატეგორია 2: საუკეთესო სიუჟეტი სამაუწყებლო ან ელექტრონულ მედიაში
- გამარჯვებული: ანი არველაძე, გადაცემა "დროება", ტელეკომპანია "ფორმულა"
- ნამუშევარი: მანუშაკი — ქართულის მასწავლებელი
კატეგორია 3: საუკეთესო საგამოძიებო სტატია ან სიუჟეტი ბეჭდურ, ელექტრონულ ან სამაუწყებლო მედიაში
- გამარჯვებული: ნინო რამიშვილი, სტუდია მონიტორი
- ნამუშევარი: სასამართლო კლანის ლიდერების დამალული სიმდიდრე
კატეგორია 4: საუკეთესო ბლოგი, საავტორო სტატია, სვეტი ბეჭდურ ან ელექტრონულ მედიაში
- გამარჯვებული: ბესიკ პაპასქუა, ინდიგო
- ნამუშევარი: საკუთარი თავის ხელმეორედ გამოგონება
კატეგორია 5: საუკეთესო სტუდენტური ნაშრომი ბეჭდურ, სამაუწყებლო ან ონლაინ მედიაში
- გამარჯვებული: ქრისტინე გოგალაძე, ინდიგო
- ნამუშევარი: ჩვენ ვთამაშობთ ფეხბურთს
კატეგორია 6: ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისიის სპეციალური პრიზი მშვიდობის ჟურნალისტიკაში
- გამარჯვებული: ლელა კუნჭულია, რადიო თავისუფლება
- ნამუშევარი: ივლიტა კახიანი - ლოცვა შვილის მკვლელისთვის
კატეგორია 7: საუკეთესო ორიგინალური და ინოვაციური ნაშრომი ბეჭდურ, ელექტრონულ ან სამაუწყებლო მედიაში
- გამარჯვებული: თორნიკე მეტრეველი, ინდიგო
- ნამუშევარი: საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის ტერიტორია
კატეგორია 8: ევროკავშირის ფასეულობების ამსახველი, საუკეთესო დოკუმენტური ფოტო
- გამარჯვებული: დინა ოგანოვა, პროექტი 64
- ნამუშევარი: Nen’ka Ukraine
ევროკავშირის პრიზი ჟურნალისტიკაში 2012 წელს საქართველოში ევროკავშირის წარმომადგენლობამ დააარსა. კონკურსი ხელს უწყობს პროფესიონალიზმისა და ჟურნალისტური ეთიკის კოდექსის ნორმების გაღრმავებას ქართულ მედიაში. პრიზების კატეგორიის ჩამონათვალში შედის ევროკავშირის სადამკვირებლო მისიის მიერ დაწესებული სპეციალური პრიზი სამშვიდობო ჟურნალისტიკაში. ჯილდო ხელს უწყობს ჟურნალისტების მიმართ საზოგადოებაში ნდობის გაღრმავებას. კონკურსის წესები ეყრდნობა საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის პრინციპებს, ემსახურება პროფესიონალიზმისა და ეთიკის ნორმების დამკვიდრების ხელშეწყობას ქართულ ჟურნალისტიკაში.
31 იანვრიდან, გაფიცულია ტელეკომპანია ფორმულას ახალი ამბების
სამსახურის 22 ოპერატორი. ტელევიზიის მენეჯმენტი მათთან მოლაპარაკებას
მესამე დღეა, უშედეგოდ ცდილობს.
რა ხდება?
გაფიცულებსა და მენეჯმენტს შორის შუამავლის ფუნქციას საინფორმაციო სამსახურის ოპერატორების ჯგუფის დროებითი ხელმძღვანელი, ირაკლი შეწირული ითავსებს.
ის გვეუბნება, რომ გაფიცულთა მოთხოვნაა, თანაბრად გაეზარდოს ანაზღაურება ყველა გაფიცულ ოპერატორს, მაგრამ საჯაროდ არ აკონკრეტებს — რამდენით.
რას ამბობს არხის ხელმძღვანელობა?
არხის მენეჯმენტი ცდილობს ოპერატორებთან მოლაპარაკებას, თუმცა, ვერ ასრულებენ ხელფასის გაზრდის მოთხოვნას.
"გაფიცული ოპერატორების ხელფასი არის საშუალოდ, 2.500 ლარი. ზოგს მეტი, ზოგს ნაკლები შეიძლება ჰქონდეს. ჩვენ, ამ ეტაპზე, მხოლოდ 4 დამწყები ოპერატორისთვის შევძელით ხელფასის მომატება, რადგან ძალიან დაბალი ანაზღაურება ჰქონდათ", - ამბობს "ფორმულას" საინფორმაციო სამსახურის ხელმძღვანელი, ნანა ინწკირველი.
ინწკირველის თქმით:
"ყველანაირად ვცდილობთ, არ ჩავარდეს საინფორმაციო გამოშვებები, მაგრამ მაგალითად, გუშინ ამის საფრთხე იყო", — ამბობს ინწკირველი - არხი ცდილობს, გამოწვევას სხვა ისეთი ტექნოლოგიების გამოყენებით გაუმკლავდნეს, რაც რესპონდენტების დისტანციურად ჩაწერის შესაძლებლობას იძლევა.
რა ხდება?
- გაფიცული ოპერატორები არხის ხელმძღვანელობისგან ხელფასის გაზრდას მოითხოვენ.
- გაფიცვაში არ მონაწილეობენ არხის სტუდიისა და "ფროდაქშენის" ოპერატორები და არხის სხვა პერსონალი.
გაფიცულებსა და მენეჯმენტს შორის შუამავლის ფუნქციას საინფორმაციო სამსახურის ოპერატორების ჯგუფის დროებითი ხელმძღვანელი, ირაკლი შეწირული ითავსებს.
ის გვეუბნება, რომ გაფიცულთა მოთხოვნაა, თანაბრად გაეზარდოს ანაზღაურება ყველა გაფიცულ ოპერატორს, მაგრამ საჯაროდ არ აკონკრეტებს — რამდენით.
რას ამბობს არხის ხელმძღვანელობა?
არხის მენეჯმენტი ცდილობს ოპერატორებთან მოლაპარაკებას, თუმცა, ვერ ასრულებენ ხელფასის გაზრდის მოთხოვნას.
"გაფიცული ოპერატორების ხელფასი არის საშუალოდ, 2.500 ლარი. ზოგს მეტი, ზოგს ნაკლები შეიძლება ჰქონდეს. ჩვენ, ამ ეტაპზე, მხოლოდ 4 დამწყები ოპერატორისთვის შევძელით ხელფასის მომატება, რადგან ძალიან დაბალი ანაზღაურება ჰქონდათ", - ამბობს "ფორმულას" საინფორმაციო სამსახურის ხელმძღვანელი, ნანა ინწკირველი.
ინწკირველის თქმით:
- არხის მენეჯმენტი გაფიცულ ოპერატორებს ყოველდღიურად სთავაზობს მუშაობის განახლებას, თუმცა, უშედეგოდ.
- იმ შემთხვევაში, თუ მოლაპარაკებები სამომავლოდაც ვერ გამოიწვევს შედეგს, "რესურსების მართვის დეპარტამენტი და იურისტები იმის მიხედვით იმოქმედებენ, რაც სამართლებრივად იქნება სწორი".
"ყველანაირად ვცდილობთ, არ ჩავარდეს საინფორმაციო გამოშვებები, მაგრამ მაგალითად, გუშინ ამის საფრთხე იყო", — ამბობს ინწკირველი - არხი ცდილობს, გამოწვევას სხვა ისეთი ტექნოლოგიების გამოყენებით გაუმკლავდნეს, რაც რესპონდენტების დისტანციურად ჩაწერის შესაძლებლობას იძლევა.
ჟურნალისტთა საერთაშორისო ორგანიზაციას (IFJ), რომელიც 140-ზე მეტი ქვეყნის 600 ათას ჟურნალისტს აერთიანებს, წევრი ქვეყნები "ადმინისტრაციული პრობლემების, არჩევნების სისტემით უკმაყოფილებისა და გაუმჭვირვალე პროცესების" გამო ტოვებენ.
რა ხდება?
2023 წლის 31იანვარს ისლანდიის, ფინეთის, ნორვეგიისა და დანიის
ჟურნალისტთა გაერთიანებებმა ერთდროულად გამოაცხადეს, რომ ტოვებენ
ჟურნალისტთა საერთაშორისო ორგანიზაცია, IFJ-ის.
“წევრის სტატუსის შეჩერების მთავარი მიზეზი არის ის, რომ უკვე წლებია,
IFJ-მ ვერ მოაგვარა ადმინისტრაციული პრობლემები, უკმაყოფილო ვართ
არჩევნების სისტემითა და გადაწყვეტილებების მიღებაში გამჭირვალობის
ნაკლებობით” - განაცხადა ფინეთში, ჟურნალისტთა გაერთიანების
პრეზიდენტმა ჰანი აჰომ. მან ასევე აღნიშნა, რომ IFJ-ს ფინანსების
შესახებ სრული ინფორმაცია არ აქვთ.
რატომ?
ნორვეგიელ ჟურნალისტთა ასოციაციის მიერ გავრცელებულ პრესრელიზში, წევრობის
შეჩერებაზე, დამატებით წერია, რომ ისინი არ აპირებენ თანამშრომლობას,
რადგან რუსეთის მიერ ოკუპირებულ უკრაინულ ტერიტორიებზე რუსი
ჟურნალისტები აყალიბებენ ორგანიზაციებს და მიუხედავად იმისა, რომ
IFJ-მ იცის ეს ფაქტი, წევრის სტატუსიც კი არ შეუჩერებიათ
რუსეთისთვის.
მსგავსი მოთხოვნით მიმართეს ევროპის დამოუკიდებელი პრესის საბჭოების
ალიანსსაც (AIPCE-ს), რომ შეეჩერებინათ რუსეთისთვის წევრის სტატუსი,
თუმცა AIPCE-მ ამას მხარი არ დაუჭირა, რის შედეგადაც, “საქართველოს
ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ” და სხვა 10 ქვეყნის ეთიკის საბჭომ
ალიანსი დატოვეს.
წაიკითხეთ ამ თემაზე ვრცლად .
მსგავსი რამ 2020 წელსაც მოხდა, როდესაც ჟურნალისტთა საერთაშორისო
ორგანიზაციამ აფხაზეთი როგორც დამოუკიდებელი სახელმწიფო შეიყვანა წევრი ქვეყნების სიაში. ახლანდელი
მდგომარეობით, აფხაზეთი საქართველოს ტერიტორიადაა აღნიშნული.
მათ ასევე გააკრიტიკეს IFJ, რადგან ორგანიზაციას გასულ წელს ერთ-ერთი
მნიშვნელოვანი შეხვედრის ჩატარება ომანში უნდოდა. ქვეყანაში, რომელიც
პრესის თავისუფლების ინდექსით მსოფლიოს 180 ქვეყნიდან 163-ე ადგილზეა.
თუმცა, ოთხივე ქვეყანა რჩება EJF-ის წევრად, ეს ორგანიზაცია ევროპის ჟურნალისტთა
გაერთიანებაა. საქართველო EJF-ის წევრიცაა, თუმცა აქ მხოლოდ თბილისის
ბიუროა გაწევრიანებული, ხოლო სოხუმის მხოლოდ IFJ-ის (ჟურნალისტთა
საერთაშორისო ორგანიზაცია) წევრია.
2022 წლის 30 დეკემბერს, ტვიტერზე გამოქვეყნებული პოსტის
შემდეგ, რუმინეთის პოლიციამ დააკავა სექსისტური და მიზოგენური
ვიდეოებით ცნობილი ინტერნეტ "ინფლუენსერი" ენდრიუ ტეიტი. მას ბრალად
სექსუალური ძალადობა და ტრეფიკინგი ედება, თუმცა გამოძიება ჯერ კიდევ
მიმდინარეობს.
რა ხდება?
2022 წლის 27 ოქტომბერს, სოციაოლურ მედიაში ულტრამემარჯვენე-კონსერვატიული და სექსისტური განცხადებებით ცნობილმა ყოფილმა კიკბოქსიორმა, ენდრიუ ტეიტმა გარემოს დამცველ აქტივისტ, გრეტა ტუნბერგს დამცინავი "ტვიტი" მიუძღვნა. ტვიტში ის თავისი ძვირადღირებული ავტომობილებით იწონებდა თავს და ტუნბერგს სწერდა, გაეზიარებინა მისთვის ელექტრონული ფოსტის მისამართი, რათა სრული სია გაეგზავნა მანქანებისა, თავიანთი "უზარმაზარი გამონაბოლქვით.
პასუხად, ტუნბერგმა ტეიტს ტვიტერზევე საჯაროდ მისწერა: "გთხოვ, განმანათლე. მომწერე მისამართზე Smalldickenergy@getalife.com (მისამართი ითარგმნება, როგორც პატარაპენისისენერგია@ცხოვრებაისწავლე.com). ეს ტვიტი ტუნბერგის ანგარიშზე დღეს მესამეა, მოწონებების რაოდენობით. ამ ტვიტს დღეისთვის ოთხ მილიონამდე მოწონება აქვს.
პოლიციამ ტეიტს ასევე ჩამოართვა სულ ცოტა 11 ძვირადღირებული ავტომობილი.
რა არის პრობლემა?
რატომ არის ეს ამბავი მნიშვნელოვანი?
მიზოგენური და სექსისტური გამოსვლებით ცნობილ ენდრიუ ტეიტთან დაკავშირებულ სოციალური მედიის ანგარიშებს მილიონობით მიმდევარი ჰყავს და განსაკუთრებით დიდი გავლენა აქვს ბიჭებზე და ახალგაზრდა კაცებზე. მედიაექსპერტები ხშირად ამახვილებენ ყურადღებას იმაზე, რომ მისმა ვიდეოებმა შესაძლოა "გზა გაუხსნას" სხვა ექსტრემისტულ და მოძალადე კონტენტს სოციალურ მედიაში.
უფრო ვრცლად
ენდრიუ ტეიტის გავლენა ბიჭებზე ისეთი მაღალია, რომ დიდი ბრიტანეთის სკოლებში ამ პრობლემას საჯაროდ განიხილავენ. "ტეიტის გამოსვლების პრობლემა არამხოლოდ ისაა, რომ ისინი ტოქსიკურად მასკულინური და მიზოგენურია. არც მხოლოდ ის, რომ ის მუდმივად მსხვერპლს აკისრებს პასუხისმგებლობას ძალადობაზე. მის გამოსვლებში ჩანს, რომ მას საერთოდ არ ეტყობა, რომ სხვა ადამიანებს ადამიანებად მიიჩნევს", - ამბობს ერთერთი ჩრდილოეთ ირლანდიელი მასწავლებელი The Independent Newspaper-თან ინტერვიუში.
კიდევ რა უნდა ვიცოდეთ ენდრიუ ტეიტზე?
რა ხდება?
2022 წლის 27 ოქტომბერს, სოციაოლურ მედიაში ულტრამემარჯვენე-კონსერვატიული და სექსისტური განცხადებებით ცნობილმა ყოფილმა კიკბოქსიორმა, ენდრიუ ტეიტმა გარემოს დამცველ აქტივისტ, გრეტა ტუნბერგს დამცინავი "ტვიტი" მიუძღვნა. ტვიტში ის თავისი ძვირადღირებული ავტომობილებით იწონებდა თავს და ტუნბერგს სწერდა, გაეზიარებინა მისთვის ელექტრონული ფოსტის მისამართი, რათა სრული სია გაეგზავნა მანქანებისა, თავიანთი "უზარმაზარი გამონაბოლქვით.
პასუხად, ტუნბერგმა ტეიტს ტვიტერზევე საჯაროდ მისწერა: "გთხოვ, განმანათლე. მომწერე მისამართზე Smalldickenergy@getalife.com (მისამართი ითარგმნება, როგორც პატარაპენისისენერგია@ცხოვრებაისწავლე.com). ეს ტვიტი ტუნბერგის ანგარიშზე დღეს მესამეა, მოწონებების რაოდენობით. ამ ტვიტს დღეისთვის ოთხ მილიონამდე მოწონება აქვს.
30 დეკემბერს ტეიტმა ტუნბერგს პასუხად ვიდეო ჩაუწერა, სადაც კადრში რუმინული პიცის ბრენდი ჩანდა. იმავე დღეს, ტეიტი რუმინეთის პოლიციამ დააპატიმრა სექსუალური ძალადობისა და ტრეფიკინგის შესახებ მიმდინარე გამოძიების ფარგლებში. ერთ-ერთი ვერსიით ტეიტის ადგილმდებარეობა სწორედ პიცის ყუთმა გასცა, თუმცა ოფიციალურად ეს ინფორმაცია არ დადასტურებულა.yes, please do enlighten me. email me at smalldickenergy@getalife.com https://t.co/V8geeVvEvg
— Greta Thunberg (@GretaThunberg) December 28, 2022
პოლიციამ ტეიტს ასევე ჩამოართვა სულ ცოტა 11 ძვირადღირებული ავტომობილი.
რა არის პრობლემა?
- სოციალურ მედიაში ინფორმაციის გამოქვეყნება ადვილია, მათ შორის რადიკალურად განწყობილი ადამიანებისთვის. შესაბამისად, ბოლო წლებში უფრო და უფრო ხშირად ვრცელდება რადიკალური და, ხშირად, ძალადობისკენ მომწოდებელი გზავნილები.
- ენდრიუ ტეიტი ერთ-ერთი ასეთი "ინფლუენსერია", რომელსაც მილიონობით მიმდევარი ჰყავს.
- თვითგამოცხადებული მიზოგენი, ენდრიუ ტეიტი ჰომოფობიური, რასისტული და სექსისტური განცხადებებით არის ცნობილი, თუმცა ყველაზე აგრესიულად ვიდეოებში სწორედ ქალებზე საუბრობს.
რატომ არის ეს ამბავი მნიშვნელოვანი?
მიზოგენური და სექსისტური გამოსვლებით ცნობილ ენდრიუ ტეიტთან დაკავშირებულ სოციალური მედიის ანგარიშებს მილიონობით მიმდევარი ჰყავს და განსაკუთრებით დიდი გავლენა აქვს ბიჭებზე და ახალგაზრდა კაცებზე. მედიაექსპერტები ხშირად ამახვილებენ ყურადღებას იმაზე, რომ მისმა ვიდეოებმა შესაძლოა "გზა გაუხსნას" სხვა ექსტრემისტულ და მოძალადე კონტენტს სოციალურ მედიაში.
უფრო ვრცლად
- მრავალენოვანი საერთაშორისო ონლაინ გამოცემის, "ვაისისმა" (VICE) გამოაქვეყნა ინტერვიუები ქალებთან, რომლებიც ენდრიუ ტეიტს ძალადობასა და შევიწროვებაში ადანაშაულებენ.
- 12 იანვარს გამოქვეყნებულ დოკუმენტურ ფილმში ეს ქალები ანონიმურად ჰყვებიან, როგორ ითხოვენ წლების განმავლობაში, ამ საქმის გამოძიებას პოლიციისგან, თუმცა უშედეგოდ.
- სოციალურ ქსელში გამოქვეყნებულ ერთ-ერთ ვიდეოში ენდრიუ ტეიტი საუბრობს კიდეც იმაზე, როგორ უდევს საწოლთან მაჩეტე, რათა გამოიყენოს ის იმ ქალების წინააღმდეგ, რომლებიც მას ღალატში დაადანაშაულებდნენ.
- ტეიტი ამბობს იმასაც, რომ ქალებზე სექსუალური ძალადობა ქალებისვე ბრალია.
ენდრიუ ტეიტის გავლენა ბიჭებზე ისეთი მაღალია, რომ დიდი ბრიტანეთის სკოლებში ამ პრობლემას საჯაროდ განიხილავენ. "ტეიტის გამოსვლების პრობლემა არამხოლოდ ისაა, რომ ისინი ტოქსიკურად მასკულინური და მიზოგენურია. არც მხოლოდ ის, რომ ის მუდმივად მსხვერპლს აკისრებს პასუხისმგებლობას ძალადობაზე. მის გამოსვლებში ჩანს, რომ მას საერთოდ არ ეტყობა, რომ სხვა ადამიანებს ადამიანებად მიიჩნევს", - ამბობს ერთერთი ჩრდილოეთ ირლანდიელი მასწავლებელი The Independent Newspaper-თან ინტერვიუში.
კიდევ რა უნდა ვიცოდეთ ენდრიუ ტეიტზე?
- ენდრიუ ტეიტი ფეისბუქზე, ინსტაგრამზე და ტვიტერზე 2022 წლიდან დაბლოკილია ქალების შესახებ მისი შეურაცხმყოფელი გამონათქვამების გამო. ფეისბუკის მფლობელი კომპანია "მეტამ" ის "საზოგადოებისთვის საშიში პიროვნებებისა და ორგანიზაციების სიაშიც შეიყვანა.
- ტეიტი ტვიტერზეც დაბლოკილი იყო, თუმცა კომპანიის ყიდვის შემდეგ ახალმა მფლობელმა, ილონ მასკმა მისი ანგარიში აღადგინა. ტეიტიც და მასკიც ხშირად იყენებენ ულტრამემარჯვენე ტერმინოლოგიას.
- სოციალურ ქსელებში დაბლოკვის მიუხედავად, სხვადასხვა ანგარიშიდან აქტიურად ვრცელდება მისი ვიდეოები. ენდრიუ ტეიტი მათთან პირდაპირ კავშირს უარყოფს, და ამბობს, რომ სოციალურ ქსელში სხვა ადამიანების ქცევას "ვერ გააკონტროლებს".
ადამიანის უფლებათა დაცვის საერთაშორისო ორგანიზაცია “Human Rights
Watch”-მა საქართველოში 2022 წლის მოვლენები ყოველწლიური ანგარიშით შეაჯამა. დასაწყისშივეა
აღნიშნული, რომ “გაუარესდა მდგომარეობა მედიის თავისუფლების მხრივ,
რაც მედიის წარმომადგენლებზე გახშირებული თავდასხმებით და კრიტიკული
ტელეარხის დირექტორის დაპატიმრებით გამოიხატა“.
ასევე საუბარია ევროკავშირის მიერ დადგენილ 12 პირობაზე, რომელთაგან ერთ-ერთი საქართველოში მედიის დამოუკიდებლობისა და პლურალიზმის გარანტიებია.
Human Rights Watch-ის 2021 წლის მედიის ანგარიში იხილეთ ბმულზე.
ასევე საუბარია ევროკავშირის მიერ დადგენილ 12 პირობაზე, რომელთაგან ერთ-ერთი საქართველოში მედიის დამოუკიდებლობისა და პლურალიზმის გარანტიებია.
რატომ არის თემა მნიშვნელოვანი?
2022 წელს გაუარესებულ მედიაგარემოზე უფლებადამცველი ორგანიზაციის გარდა, საუბრობენ სხვა გავლენიანი მედია ორგანიზაციები, მათ შორის- რეპორტიორები საზღვრების გარეშე
- ჟურნალისტთა უსაფრთხოების პლატფორმა
- “ამნესთი ინთერნეიშენალი”
- აშშ-ს სახელმწიფო დეპარტამენტი
მოკლედ, რა წერია HRW-ის ანგარიშში?
- 2022 წლის მაისში სასამართლომ “მთავარი არხის” დირექტორს, ნიკა გვარამიას, სამი წლითა და 6 თვით პატიმრობა მიუსაჯა.
- “მთავარი არხის” ჟურნალისტ ემა გოგოხიასა და მის ოპერატორს ზუგდიდში, გადაღების დროს რამდენიმე ადამიანი დაესხა თავს.
- ივნისში “ტვ პირველის” ოპერატორ მურმან ზოიძეს ბათუმში თავს დაესხნენ.
- საქართველოს საზოგადოებრივი მაუწყებლიდან გათავისუფლებულმა სამმა ჟურნალისტმა მაუწყებლობის მენეჯმენტი ცენზურასა და სარედაქციო პოლიტიკაში უხეშ ჩარევაში დაადანაშულა. მაუწყებელს იმავე ბრალდება ერთმა ყოფილმა ჟურნალისტმაც წაუყენა.
- “ტვ პირველის” დამფუძნებელ ვახტანგ წერეთელზე ერთ-ერთი პარლამენტარის მიერ სავარაუდო ფიზიკურ ძალადობაზე დაიწყო გამოძიება საქართველოს პროკურატურამ.
Human Rights Watch-ის 2021 წლის მედიის ანგარიში იხილეთ ბმულზე.
9 იანვარს „ქართულ ოცნებასთან“ და ბიძინა ივანიშვილთან ასოცირებულმა
ფილოსოფოსმა, ზაზა შათირიშვილმა გამოაქვეყნა წერილი, რომელშიც ის შეთქმულების
თეორიების ავითარებს აშშ-ს და დასავლეთის სხვა ქვეყნების მმართველობის
შესახებ. ეს წერილი გააშუქა არა მხოლოდ „ქართული ოცნების“
მხარდამჭერმა კერძო ტელეკომპანია „იმედმა“ არამედ საქართველოს
საზოგადოებრივმა მაუწყებელმაც.
შათირიშვილის მსგავსი განცხადებები, ისევე, როგორც ფორმალურად
დამოუკიდებელი „ხალხის ძალის“ გამოსვლები ქვეყნის დე ფაქტო
მმართველის, ბიძინა ივანიშვილის მიერ დასავლეთის წინააღმდეგ მიმართული
პროპაგანდის ნაწილია.
ამ გზით, ივანიშვილს სურს, რომ საკუთარი თავის დასავლეთიდან წამოსული კრიტიკისგან დაიცვას. თავდაცვის მსგავს სტრატეგიას ხშირად „whataboutism”-ს უწოდებენ.
ინგლისური ფრაზა “what about?” ქართულად ნიშნავს „რაც შეეხება?“-ს. „whataboutism”-ის სტრატეგიას ვინც იყენებს, ის თავიდან იცილებს მასზე წამოსულ კრიტიკას იმით, რომ მოწინააღმდეგეს რაიმეში სდებს ბრალს. ივანიშვილს ურჩევნია, რომ დღის წესრიგში მთავარი თემა დასავლეთის კრიტიკა იყოს და არა მისი ოლიგარქიული, ავტორიტარული მმართველობა (რომელიც დასავლური ქვეყნების კრიტიკის ობიექტი ხშირად ხდება).
თუმცა უნდა ხმამაღლა ითქვას ის, რომ აღნიშნული სტრატეგიით „ქართული ოცნება“ არა მხოლოდ საკუთარ ავტორიტარულ ძალაუფლებას იცავს, არამედ ქვეყანაში დასავლური იდეის დასუსტებას და რუსეთის იდეის გაძლიერებასაც უწყობს ხელს. დასავლეთის კრიტიკა არ არის რაღაც, რაც აკრძალული უნდა იყოს ან რაც, აუცილებლად არასასურველად შეიძლება მივიჩნიოთ. დასავლეთის ქვეყნების, მათ შორის, აშშ-ს, ძველი ან ამჟამინდელი პოლიტიკის კრიტიკა ბევრნაირი პერსპექტივიდან არის შესაძლებელი. თუმცა ის კრიტიკული პოზიცია, რაც ივანიშვილის დამცველებს და პირველ რიგში, შათირიშვილს აქვთ არჩეული, თავისთავად გულისხმობს პრორუსული ნარატივის გაძლიერებას. ქვემოთ შევეცდები ავხსნა, თუ რატომ მივიჩნევ ასე.
შათირიშვილის მთავარი პრეტენზია აშშ-ს წინააღმდეგ ის არის, რომ მას ოლიგარქები მართავენ, რომლებიც „ლიბერალურ იდეოლოგიას“ ავრცელებენ. „ლიბერალიზმში“ შათირიშვილი გულისხმობს „აგრესიული ათეიზმის ახალი ტალღას“, „რელიგიური გაერთიანებებისა და რელიგიური დოგმების წინააღმდეგ გალაშქრებას“, „სამეფო ოჯახების იმიჯის დაკნინებას“, „აგრესიულ ლგბტ პროპაგანდას“ და “ე.წ. ლიბერალური იდეოლოგიის სხვა გამოვლინებებს, რომელთა მიზანიც სახელმწიფოების ეთნიკური, რელიგიური და კულტურული იდენტობის მოშლაა”. მისი აზრით, ლიბერალური იდეოლოგიის გავლენით ადამიანი არა ღვთის სახედ შექმნილ ინდივიდად, არამედ ზომბირებული კოლექტივის რიგით რგოლად იქცევა.
ვიღაცამ შეიძლება თქვას, რომ ზემოთაღწერილი ულტრაკონსერვატორული პერსპექტივიდან შესაძლებელია დასავლეთის კრიტიკა ისე, რომ აუცილებლად მკვეთრად პრორუსულ პოზიციამდე არ მივიდეთ. მაგალითად, შეგვიძლია ვთქვათ, რომ უნგრეთის პრემიერ-მინისტრი ვიქტორ ორბანი, იტალიის პრემიერ-მინისტრი ჯორჯა მელონი და პოლონეთის მმართველი პარტია, ასევე, ავითარებენ „ლიბერალიზმის“ წინააღმდეგ მიმართულ ულტრაკონსერვატორულ და პოპულისტურ რიტორიკას. თუმცა საქართველოს შემთხვევაში, რომელიც არც ნატოს წევრია და არც ევროკავშირის, მსგავსი ანტიდასავლური ანტილიბერალიზმი საშიშ გეოპოლიტიკურ იმპლიკაციებს შეიცავს (იმას რომ თავი დავანებოთ, რომ ულტრაკონსერვატიზმი, თავისთავად, თავისუფლებისა და თანასწორობის წინააღმდეგ მიმართული იდეოლოგიაა).
რაც ყველაზე მნიშვნელოვანია, შათირიშვილი აშშ-ს აღნიშნული პერსპექტივიდან აკრიტიკებს მიმდინარე მოვლენების ფონზე, როდესაც საქართველოს ოკუპანტი და მტერი ქვეყანა უკრაინაში იმპერიალისტურ ომს აწარმოებს. ანტიდასავლური პოპულიზმი ესეთ კონტექსტში რუსეთის იმპერიისთვის სასარგებლო გეოპოლიტიკური დასკვნების გაკეთებისკენ გვიბიძგებს.
მსგავს მავნე დასკვნებამდე განსაკუთრებით იმ ფაქტმა შეიძლება მიგვიყვანოს, რომ შათირიშვილი, ფაქტობრივად, არაფერს ამბობს რუსეთზე და მის ფაშისტურ (ამ სიტყვის, ტიმოთი სნაიდესირეული გაგებით) რეჟიმზე. მისი და ივანიშვილის სხვა ულტრაკონსერვატორი მხარდამჭერების - განსაკუთრებით, „ხალხის ძალის“ რიტორიკიდან ისე ჩანს, რომ სამყაროში მთავარი პრობლემა დასავლეთი და მისი „ლიბერალური იდეოლოგიაა“. ამ უკუღმართი პერსპექტივიდან, რუსეთი და მისი ფაშისტური რეჟიმი, მაქსიმუმ, მარგინალურ უსიამოვნებად შეიძლება ჩავთვალოთ.
აღსანიშნავია ის, რომ საშიშ ანტიდასავლურ რიტორიკას, ჯერჯერობით, ქვეყნის პირველი პირები ნაკლებად ავითარებენ. თუმცა „ქართული ოცნების“ მიერ კონტროლირებული პროპაგანდისტული მედიები, „საზოგადოებრივი მაუწყებლის“ ჩათვლით, გამალებით არიან ჩართულები დასავლეთის ყოველი მხრიდან დისკრედიტაციის საქმეში. აღნიშნული ქმედებები, საბოლოო ჯამში, ქვეყნის დასავლური ორბიტიდან ნაბიჯ-ნაბიჯ ჩამოშორებას და იმპერიალისტური რუსეთის ორბიტაზე დაბრუნებას უწყობს ხელს.
ამ გზით, ივანიშვილს სურს, რომ საკუთარი თავის დასავლეთიდან წამოსული კრიტიკისგან დაიცვას. თავდაცვის მსგავს სტრატეგიას ხშირად „whataboutism”-ს უწოდებენ.
ინგლისური ფრაზა “what about?” ქართულად ნიშნავს „რაც შეეხება?“-ს. „whataboutism”-ის სტრატეგიას ვინც იყენებს, ის თავიდან იცილებს მასზე წამოსულ კრიტიკას იმით, რომ მოწინააღმდეგეს რაიმეში სდებს ბრალს. ივანიშვილს ურჩევნია, რომ დღის წესრიგში მთავარი თემა დასავლეთის კრიტიკა იყოს და არა მისი ოლიგარქიული, ავტორიტარული მმართველობა (რომელიც დასავლური ქვეყნების კრიტიკის ობიექტი ხშირად ხდება).
თუმცა უნდა ხმამაღლა ითქვას ის, რომ აღნიშნული სტრატეგიით „ქართული ოცნება“ არა მხოლოდ საკუთარ ავტორიტარულ ძალაუფლებას იცავს, არამედ ქვეყანაში დასავლური იდეის დასუსტებას და რუსეთის იდეის გაძლიერებასაც უწყობს ხელს. დასავლეთის კრიტიკა არ არის რაღაც, რაც აკრძალული უნდა იყოს ან რაც, აუცილებლად არასასურველად შეიძლება მივიჩნიოთ. დასავლეთის ქვეყნების, მათ შორის, აშშ-ს, ძველი ან ამჟამინდელი პოლიტიკის კრიტიკა ბევრნაირი პერსპექტივიდან არის შესაძლებელი. თუმცა ის კრიტიკული პოზიცია, რაც ივანიშვილის დამცველებს და პირველ რიგში, შათირიშვილს აქვთ არჩეული, თავისთავად გულისხმობს პრორუსული ნარატივის გაძლიერებას. ქვემოთ შევეცდები ავხსნა, თუ რატომ მივიჩნევ ასე.
შათირიშვილის მთავარი პრეტენზია აშშ-ს წინააღმდეგ ის არის, რომ მას ოლიგარქები მართავენ, რომლებიც „ლიბერალურ იდეოლოგიას“ ავრცელებენ. „ლიბერალიზმში“ შათირიშვილი გულისხმობს „აგრესიული ათეიზმის ახალი ტალღას“, „რელიგიური გაერთიანებებისა და რელიგიური დოგმების წინააღმდეგ გალაშქრებას“, „სამეფო ოჯახების იმიჯის დაკნინებას“, „აგრესიულ ლგბტ პროპაგანდას“ და “ე.წ. ლიბერალური იდეოლოგიის სხვა გამოვლინებებს, რომელთა მიზანიც სახელმწიფოების ეთნიკური, რელიგიური და კულტურული იდენტობის მოშლაა”. მისი აზრით, ლიბერალური იდეოლოგიის გავლენით ადამიანი არა ღვთის სახედ შექმნილ ინდივიდად, არამედ ზომბირებული კოლექტივის რიგით რგოლად იქცევა.
ვიღაცამ შეიძლება თქვას, რომ ზემოთაღწერილი ულტრაკონსერვატორული პერსპექტივიდან შესაძლებელია დასავლეთის კრიტიკა ისე, რომ აუცილებლად მკვეთრად პრორუსულ პოზიციამდე არ მივიდეთ. მაგალითად, შეგვიძლია ვთქვათ, რომ უნგრეთის პრემიერ-მინისტრი ვიქტორ ორბანი, იტალიის პრემიერ-მინისტრი ჯორჯა მელონი და პოლონეთის მმართველი პარტია, ასევე, ავითარებენ „ლიბერალიზმის“ წინააღმდეგ მიმართულ ულტრაკონსერვატორულ და პოპულისტურ რიტორიკას. თუმცა საქართველოს შემთხვევაში, რომელიც არც ნატოს წევრია და არც ევროკავშირის, მსგავსი ანტიდასავლური ანტილიბერალიზმი საშიშ გეოპოლიტიკურ იმპლიკაციებს შეიცავს (იმას რომ თავი დავანებოთ, რომ ულტრაკონსერვატიზმი, თავისთავად, თავისუფლებისა და თანასწორობის წინააღმდეგ მიმართული იდეოლოგიაა).
რაც ყველაზე მნიშვნელოვანია, შათირიშვილი აშშ-ს აღნიშნული პერსპექტივიდან აკრიტიკებს მიმდინარე მოვლენების ფონზე, როდესაც საქართველოს ოკუპანტი და მტერი ქვეყანა უკრაინაში იმპერიალისტურ ომს აწარმოებს. ანტიდასავლური პოპულიზმი ესეთ კონტექსტში რუსეთის იმპერიისთვის სასარგებლო გეოპოლიტიკური დასკვნების გაკეთებისკენ გვიბიძგებს.
მსგავს მავნე დასკვნებამდე განსაკუთრებით იმ ფაქტმა შეიძლება მიგვიყვანოს, რომ შათირიშვილი, ფაქტობრივად, არაფერს ამბობს რუსეთზე და მის ფაშისტურ (ამ სიტყვის, ტიმოთი სნაიდესირეული გაგებით) რეჟიმზე. მისი და ივანიშვილის სხვა ულტრაკონსერვატორი მხარდამჭერების - განსაკუთრებით, „ხალხის ძალის“ რიტორიკიდან ისე ჩანს, რომ სამყაროში მთავარი პრობლემა დასავლეთი და მისი „ლიბერალური იდეოლოგიაა“. ამ უკუღმართი პერსპექტივიდან, რუსეთი და მისი ფაშისტური რეჟიმი, მაქსიმუმ, მარგინალურ უსიამოვნებად შეიძლება ჩავთვალოთ.
აღსანიშნავია ის, რომ საშიშ ანტიდასავლურ რიტორიკას, ჯერჯერობით, ქვეყნის პირველი პირები ნაკლებად ავითარებენ. თუმცა „ქართული ოცნების“ მიერ კონტროლირებული პროპაგანდისტული მედიები, „საზოგადოებრივი მაუწყებლის“ ჩათვლით, გამალებით არიან ჩართულები დასავლეთის ყოველი მხრიდან დისკრედიტაციის საქმეში. აღნიშნული ქმედებები, საბოლოო ჯამში, ქვეყნის დასავლური ორბიტიდან ნაბიჯ-ნაბიჯ ჩამოშორებას და იმპერიალისტური რუსეთის ორბიტაზე დაბრუნებას უწყობს ხელს.
ეს ტექსტი იქნება ჟურნალისტურ ეთიკაზე, მაგრამ არ ვილაპარაკებ
არცერთ პროფესიულ სტანდარტზე, არც რამე ტექნიკურ წიაღსვლებში ჩავალ და
არც ქარტიის პრინციპებს მოვიშველიებ არგუმენტებად.
სკოლას რომ ვამთავრებდი და ჟურნალისტობა გადავწყვიტე, წარმოდგენა
რომ არ მქონდა, სინამდვილეში სად მივდიოდი და რის გაკეთებას
ვაპირებდი, ერთმა უფროსმა მეგობარმა მანქანაში ჩამისვა და მხოლოდ ეს
მკითხა, რატომ გინდა ჟურნალისტობა? მეც არც ვაციე, არც ვაცხელე,
ძალიან თავდაჯერებით ვუპასუხე, იმიტომ, რომ სიმართლე მინდა ვილაპარაკო
მეთქი.
აი მაშინ მითხრა ერთი რამ, რამაც რეალურად განსაზღვრა მთელი ჩემი
წარმოდგენა ამ პროფესიაზე - ჟურნალისტობა სიმართლის ლაპარაკი კი არა,
ამბის სამართლიანად მოყოლააო (შეიძლება ზუსტი ციტატა არ არის, მაგრამ
შინაარსი ეს იყო).
მას შემდეგ 13 წელი გავიდა და ყოველ დღე უფრო და უფრო მეტად
ვრწმუნდები, რამდენად მნიშვნელოვანია, ყველამ, ვინც თავს ჟურნალისტს
უწოდებს, ეს გაიაზროს.
ჟურნალისტობა პასუხისმგებლობაა, დიდი პასუხისმგებლობა. ოღონდ არა ის,
რაც ზოგიერთს ჰგონია, რომ ჩვენ ვართ მესიები, მოციქულები,
მქადაგებლები, სამყაროს გადამრჩენლები და ათასი მსგავსი ეგოცენტრული
სისულელე...
არა.
ჟურნალისტობა პასუხისმგებლობაა იმდენად, რამდენადაც ჩვენ გვაქვს
პირდაპირი გავლენა ადამიანებზე. ჩვენ ვქმნით საზოგადოებრივ აზრს
(მეტწილად თუ არა, ნაწილობრივ მაინც) და, შესაბამისად, ძალიან
მარტივად შეგვიძლია მისით მანიპულირებაც. სწორედ ამის გააზრება უნდა
იყოს პასუხისმგებლობის საფუძველი - გააზრება იმისა, რომ მაგ ცდუნებამ
არ უნდა გძლიოს.
ეს ტექსტი ლიზა ქისტაურის დაღუპვაზეა. ახალგაზრდა გოგოზე, რომლის
სიკვდილიც ქართულმა მედიამ (საბედნიეროდ, ყველამ არა, მაგრამ მაინც,
ბევრმა), წინასწარ გამოაცხადა. არადა, იმ დროისთვის დროს ეს ამბავი
მხოლოდ ჭორი იყო და როგორც აღმოჩნდა, ოჯახმაც არაფერი იცოდა ზუსტად.
შესაბამისად, მედიამაც სამართლიანი კრიტიკა და ზოგ შემთხვევაში
ლანძღვაც მიიღო პასუხად, მისი სიკვდილის წინასწარ გამოცხადების
გამო.
სამწუხაროდ, ეს ინფორმაცია მეორე დღეს დადასტურდა. მათ კი, ვინც ლიზას
სიკვდილზე წინა დღეს დაწერეს, ამჯერად ნიშნის მოგებით გამოაცხადეს,
აი, რომ გვლანძღეთ და გვაგინეთ, ხომ მართლები აღმოვჩნდითო.
ჰოდა, მაპატიეთ, მაგრამ კარგი, რა, მართლა და მართლა, როგორც
ბებიაჩემი იტყოდა, ნამუსიც კარგი საქონელია.
ყველა ადამიანი, ვისაც თანაგრძნობის ნატამალი მაინც შემოგვრჩა, მთელი
დღე სულ მცირე იმედს მაინც ვიტოვებდით, რომ „იქნებ გადარჩა, იქნებ არ
დადასტურდეს, იქნებ ეგრე ცუდადაც არ არის ყველაფერი“. და ამ დროს შენ,
ვინც თავს ჟურნალისტს უწოდებ, თავს იმართლებ (კიარადა, აქეთ
გვანამუსებ), რომ „იშ, ხომ სიმართლე აღმოჩნდა?!“
სიმართლე კი არა, სულ რომ წყალგაუვალი ინფორმაცია ყოფილიყო, თითი არ
უნდა გაანძრიო ასეთ ამბავზე, სანამ ამას ოჯახი არ გაიგებს. მშობლები
შვილების სიკვდილს მედიიდან არ უნდა იგებდნენ. ამის გააზრებას არ
სჭირდება „ენჯეოშნიკური ტრენინგები“ (როგორც ზოგიერთი უწოდებს), არც
ქარტიის 11 პრინციპის დაზუთხვა, არც რამე სამეცნიერო ხარისხი
ჟურნალისტიკაში და არც საერთოდ ჟურნალისტობა, მე თუ მკითხავ.
ელემენტარულად, უნდა შეძლო სხვის ადგილას თავის წარმოდგენა და გაიაზრო
რომ შენი ნებისმიერი საქციელი შეიძლება სხვა ადამიანისთვის
დამანგრეველი აღმოჩნდეს.
ნებისმიერი მსგავსი გაშუქება, და შემდეგ ამ გაშუქების ნებისმიერი
„გაპრავება“ ისევ ჟურნალისტების წინააღმდეგ მოქმედებს - პატიოსანი
ჟურნალისტების, კარგი ჟურნალისტების, სინდისიერი ჟურნალისტების,
რომლებიც კი, ჯერ კიდევ ვარსებობთ თუმცა, სამწუხაროდ, უფრო და უფრო და
უფრო ნაკლებ ადამიანს სჯერა ჩვენი არსებობის.
არ არსებობს ინფორმაცია, რომელიც უფრო მნიშვნელოვანია, ვიდრე
ადამიანების კეთილდღეობა - და პირიქით, ინფორმაცია მხოლოდ მაშინაა
ღირებული, თუ ის ადამიანების კეთილდღეობას ემსახურება.
2022 წლის შეჯამება:
სამოქალაქო დაპირისპირების რიტორიკა გაერთიანების ნაცვლად
2022 წლის თებერვალში რუსეთის უკრაინაში შეჭრამ რეგიონალური და მსოფლიო წესრიგი შეარყია. დასავლურ ქვეყნებში ამ მოვლენამ ბუნებრივად დაიკავა ლამის მთელი საინფორმაციო ველი. უკრაინის გადარჩენა რუსეთის კლანჭებიდან, სავსებით მართებულად, გამოცხადდა ბრძოლად თავისუფლებისა და დემოკრატიისთვის. დასავლეთის იმ ქვეყნებმა, რომლებსაც აქამდე რუსეთთან დაკავშირებით ამბივალენტურ პოზიციები ჰქონდათ (მაგალითად, გერმანიამ და საფრანგეთმა), აღიარეს ახალი რეალობა და მისი სიმწარე. დასავლთის ერები, იმის ნაცვლად, რომ უფრო მეტად დაყოფილიყვნენ, ახალ საფრთხესთან გასამკლავებლად ახალი შემართებით გაერთიანდნენ.
პარადოქსულია, მაგრამ გაერთიანების ნაცვლად, რუსეთის უკრაინის შეჭრის შემდეგ, პოლიტიკური და მედია ელიტები საქართველოში კიდევ უფრო მეტად დაიყო და დაიქსაქსა. სააკაშვილის უკრაინიდან ჩამოსვლამ შიდა პოლიტიკური დაყოფები კიდევ უფრო მეტად გაამწვავა და ქართული პოლიტიკა უფრო მეტად პერსონალური გახადა, ვიდრე აქამდე იყო.
მთელი ამ ხნის განმავლობაში, „ქართული ოცნების“ და მისი გავლენის ქვეშ მყოფი მედია საშუალებების (ასევე, მისი პარტიული სატელიტების) რიტორიკის ცენტრალური მოტივი იყო ყველა ისეთი ადამიანის „ომის მომხრედ“ გამოცხადება, ვისაც საქართველოს ამჟამინდელ საგარეო პოლიტიკაზე განსხვავებული შეხედულება აქვს. ამ გზით, „ქართული ოცნება“ ცდილობდა საწინააღმდეგო აზრის ჩახშობას და საინფორმაციო ველის კონსოლიდირებას ეგზისტენციალური საფრთხის მოხმობით.
მაშინ, როდესაც რაღაც მოვლენა ეგზისტენციალური მნიშვნელობის საფრთხედ ინათლება, მთავარ პრიორიტეტად ქვეყნის გადარჩენა ცხადდება ისე, რომ მოცემულ თემაზე რაციონალური დისკუსიების გამართვის ადგილი აღარ რჩება. შესაბამისად, „ქართული ოცნების“ რიტორიკამ მის მიერ კონტროლირებულ მედიასაშუალებებში კრიტიკული განხილვისთვის აუცილებელი სივრცე მოსპო. მართლაც, რაღაა განსახილველი, თუკი ყველა ადამიანი, ვინც „ქართული ოცნების“ პოლიტიკას არ ემხრობა, ქვეყნისთვის საფრთხეა? ესეთი იყო ხელისუფლების და მისი პროპაგანდისტების ლოგიკა.
მთელი ამ ხნის განმავლობაში, ოპოზიციურ მედიაში „ომის დაწყების“ ნარატივს უპირისპირდებოდა „ქართული ოცნების“ და მისი პოლიტიკის მხარდამჭერების პრორუსულ, პუტინისტურ ძალად გამოცხადების ტენდენცია. საქართველოს ამჟამინდელი პოლიტიკა რუსეთთან მიმართებაში ახალი შემართებით მოინათლა „პუტინისტური რეჟიმის“ მიერ საქართველოს ინტერესების ღალატად და კოლაბორაციონიზმად. აქედან გამომდინარე, ოპოზიციურ საინფორმაციო ველში მოიმატა საფრთხემ, რომ განსაკუთრებით, ყველაზე რადიკალური ჯგუფების მხრიდან, მოღალატედ გამოცხადებულიყო ყველა, ვინც მოცემულ თემაზე შედარებით ნიუანსურ პოზიციას გამოხატავდა. ამან, ცხადია, საქართველოს საგარეო პოლიტიკის შესახებ რაციონალური დისკუსიის გამართვის შესაძლებლობა დრამატულად შეამცირა.
სააკაშვილის ჩამოსვლამ პოლიტიკური პოლარიზაციის არსებული ტენდენცია კიდევ უფრო მეტად გაამწვავა, სულ მცირე, ორი მიზეზით:
პირველი, „ქართულმა ოცნებამ“ და მისმა სატელიტებმა სააკაშვილის ჩამოსვლა „ომის დაწყების“ ნარატივთან დააკავშირეს. „ქართულ ოცნებასთან“ ასოცირებული, ღიად ანტიდასავლური პარტია „ხალხის ძალა“ საუბრობს იმაზე, რომ სააკაშვილის საქართველოში შემოსვლა რაღაც „დიდი სცენარის“ ნაწილია, რომლის მიზანიც ქვეყანაში არეულობის შემოტანაა.
ერთი სიტყვით, „ქართულ ოცნებასთან“ აფილირებული პოლიტიკური ძალების და პროპაგანდისტების ნაწილი ცდილობს სააკაშვილის (და ასევე, ქართული სასამართლოს და პროკურატორის) შესახებ დისკუსია მთლიანად დაიცალოს რაციონალური განსჯისგან და მასზე მსჯელობა მხოლოდ ომისა და ეგზისტენციალური საფრთხის კონტექსტში მოხდეს.
ამის საპირისპიროდ, ოპოზიციაში გამყარდა შეხედულება, რომლის მიხედვითაც სააკაშვილი პუტინის პირადი ტყვეა და შესაბამისად, მისი პატიმრობიდან გამოხსნა ქვეყნის სუვერენიტეტის შესანარჩუნებლად კრიტიკულად მნიშვნელოვანია. მაგალითად, „ნაციონალური მოძრაობის“ თავმჯდომარეობის ერთ-ერთი კანდიდატის, ნონა მამულაშვილის თქმით, იმის გამო, რომ სააკაშვილი რუსეთის ტყვეა, ის უკრაინაში დატყვევებულ რუსებზე უნდა გაიცვალოს.
ოპოზიციურ საინფორმაციო სივრცეში სააკაშვილის შესახებ დისკუსია, ძირითადად, სწორედ მსგავსი რიტორიკის ფონზე მიმდინარეობდა (არსებობს მცირე გამონაკლისებიც, ცხადია). იმის გამო, რომ დღის წესრიგში არსებული საკითხი საგანგებო ზომების მიღებას მოითხოვს, არ რჩება იმის ადგილი, რომ რაციონალურად ვიმსჯელოთ სამართლიანობის უნივერსალურ პრინციპებსა და იდეალებზე. ეს კი თავისთავად ყველაზე უფრო მიკერძოებულ და რადიკალურ აქტორებს აძლევს მეტ გასაქანს, შედარებით ზომიერი პოზიციების დასუსტების ხარჯზე.
ყველაფერი ზემოთქმულიდან გამომდინარე, საგანგაშოა ის, რომ საქართველოში, 1991-1993 წლების სამოქალაქო ომის შემდეგ, დაპირისპირებული მხარეები ერთმანეთს აშკარა ეგზისტენციალურ საფრთხედ პირველად განიხილავენ. საშიში პოლარიზაციის ეს ტენდენცია განსაცვიფრებელია იმ ფონზე, როდესაც გამოკითხვების მიხედვით, მოსახლეობის დიდი ნაწილის პოზიციების კონსოლიდირება უფრო ხდება, ვიდრე დაყოფა. 2022 წლის თებერვალ-მარტის NDI-ის გამოკითხვის მიხედვით, უკრაინის ომის დაწყებამდე მოსახლეობის 24 % მიიჩნევდა, რომ საჭირო იყო რუსეთთან მჭიდრო პოლიტიკური თანამშრომლობა. ომის დაწყების შემდეგ, რუსეთთან მჭიდრო ურთიერთობის მომხრე ქართველების რიცხვი 13 %-მდე შემცირდა
რთული საკითხია ის, თუ რას შეიძლება გამოეწვია პოლიტიკური ელიტების არნახულად პოლარიზაცია იმ ფონზე, როდესაც მოცემულ საკითხებზე საზოგადოებაში არსებული დაპირისპირება მცირდებოდა. სავარაუდოდ, პოლარიზაციის მიზეზები ოლიგარქიულ გავლენებში, რუსეთის აგენტურის (მათ შორის, არა მხოლოდ პოლიტიკური სუბიექტების, არამედ ბოტებისა და ტროლების) მოქმედებებსა და ორივე მხარეს ექსტრემისტული და რადიკალური ძალების მოქმედებებში უნდა ვეძებოთ.
ზემოთ აღწერილი „ელიტური“ პოლარიზაციის ფონზე, მაინც იმედისმომცემია ის, რომ საზოგადოებაში ქვეყნისთვის ეგზისტენციალურ მნიშვნელოვან საკითხებზე პოლარიზაცია მცირდება. ადრე თუ გვიან, ამ ფაქტმა შეიძლება მთავარ პოლიტიკურ აქტორებს ერთმანეთთან დაახლოებისკენ უბიძგოს. იმ შემთხვევაში, თუკი რომელიმე მათგანი (ამ შემთხვევაში, პირველ რიგში, „ქართული ოცნება“) უკრაინაში მიმდინარე კონფლიქტის შესახებ საზოგადოების უმრავლესობის აზრს ვერ აჰყვება, ეს, სავარაუდოდ, უკონტროლო პროცესების დაწყებას გამოიწვევს. ამიტომ, მომდევნო წლისთვის, ხელი უნდ შევუწყოთ იმას, რომ საზოგადოების დიდ ნაწილში არსებულმა გამაერთიანებელმა განწყობებმა პოლიტიკური დაპირისპირების შემცირება და შეკავება გამოიწვიოს, საინფორმაციო ველი კი უფრო მეტად დემოკრატიული და კრიტიკული გახადოს. ამისთვის, პირველ რიგში, დამოუკიდებელ და კრიტიკულ მედიას, თავისუფალ და რაციონალურ განსჯას და დემოკრატიულ საინფორმაციო ველს უნდა დავუჭიროთ მხარი.
სამოქალაქო დაპირისპირების რიტორიკა გაერთიანების ნაცვლად
2022 წლის თებერვალში რუსეთის უკრაინაში შეჭრამ რეგიონალური და მსოფლიო წესრიგი შეარყია. დასავლურ ქვეყნებში ამ მოვლენამ ბუნებრივად დაიკავა ლამის მთელი საინფორმაციო ველი. უკრაინის გადარჩენა რუსეთის კლანჭებიდან, სავსებით მართებულად, გამოცხადდა ბრძოლად თავისუფლებისა და დემოკრატიისთვის. დასავლეთის იმ ქვეყნებმა, რომლებსაც აქამდე რუსეთთან დაკავშირებით ამბივალენტურ პოზიციები ჰქონდათ (მაგალითად, გერმანიამ და საფრანგეთმა), აღიარეს ახალი რეალობა და მისი სიმწარე. დასავლთის ერები, იმის ნაცვლად, რომ უფრო მეტად დაყოფილიყვნენ, ახალ საფრთხესთან გასამკლავებლად ახალი შემართებით გაერთიანდნენ.
პარადოქსულია, მაგრამ გაერთიანების ნაცვლად, რუსეთის უკრაინის შეჭრის შემდეგ, პოლიტიკური და მედია ელიტები საქართველოში კიდევ უფრო მეტად დაიყო და დაიქსაქსა. სააკაშვილის უკრაინიდან ჩამოსვლამ შიდა პოლიტიკური დაყოფები კიდევ უფრო მეტად გაამწვავა და ქართული პოლიტიკა უფრო მეტად პერსონალური გახადა, ვიდრე აქამდე იყო.
მთელი ამ ხნის განმავლობაში, „ქართული ოცნების“ და მისი გავლენის ქვეშ მყოფი მედია საშუალებების (ასევე, მისი პარტიული სატელიტების) რიტორიკის ცენტრალური მოტივი იყო ყველა ისეთი ადამიანის „ომის მომხრედ“ გამოცხადება, ვისაც საქართველოს ამჟამინდელ საგარეო პოლიტიკაზე განსხვავებული შეხედულება აქვს. ამ გზით, „ქართული ოცნება“ ცდილობდა საწინააღმდეგო აზრის ჩახშობას და საინფორმაციო ველის კონსოლიდირებას ეგზისტენციალური საფრთხის მოხმობით.
მაშინ, როდესაც რაღაც მოვლენა ეგზისტენციალური მნიშვნელობის საფრთხედ ინათლება, მთავარ პრიორიტეტად ქვეყნის გადარჩენა ცხადდება ისე, რომ მოცემულ თემაზე რაციონალური დისკუსიების გამართვის ადგილი აღარ რჩება. შესაბამისად, „ქართული ოცნების“ რიტორიკამ მის მიერ კონტროლირებულ მედიასაშუალებებში კრიტიკული განხილვისთვის აუცილებელი სივრცე მოსპო. მართლაც, რაღაა განსახილველი, თუკი ყველა ადამიანი, ვინც „ქართული ოცნების“ პოლიტიკას არ ემხრობა, ქვეყნისთვის საფრთხეა? ესეთი იყო ხელისუფლების და მისი პროპაგანდისტების ლოგიკა.
მთელი ამ ხნის განმავლობაში, ოპოზიციურ მედიაში „ომის დაწყების“ ნარატივს უპირისპირდებოდა „ქართული ოცნების“ და მისი პოლიტიკის მხარდამჭერების პრორუსულ, პუტინისტურ ძალად გამოცხადების ტენდენცია. საქართველოს ამჟამინდელი პოლიტიკა რუსეთთან მიმართებაში ახალი შემართებით მოინათლა „პუტინისტური რეჟიმის“ მიერ საქართველოს ინტერესების ღალატად და კოლაბორაციონიზმად. აქედან გამომდინარე, ოპოზიციურ საინფორმაციო ველში მოიმატა საფრთხემ, რომ განსაკუთრებით, ყველაზე რადიკალური ჯგუფების მხრიდან, მოღალატედ გამოცხადებულიყო ყველა, ვინც მოცემულ თემაზე შედარებით ნიუანსურ პოზიციას გამოხატავდა. ამან, ცხადია, საქართველოს საგარეო პოლიტიკის შესახებ რაციონალური დისკუსიის გამართვის შესაძლებლობა დრამატულად შეამცირა.
სააკაშვილის ჩამოსვლამ პოლიტიკური პოლარიზაციის არსებული ტენდენცია კიდევ უფრო მეტად გაამწვავა, სულ მცირე, ორი მიზეზით:
პირველი, „ქართულმა ოცნებამ“ და მისმა სატელიტებმა სააკაშვილის ჩამოსვლა „ომის დაწყების“ ნარატივთან დააკავშირეს. „ქართულ ოცნებასთან“ ასოცირებული, ღიად ანტიდასავლური პარტია „ხალხის ძალა“ საუბრობს იმაზე, რომ სააკაშვილის საქართველოში შემოსვლა რაღაც „დიდი სცენარის“ ნაწილია, რომლის მიზანიც ქვეყანაში არეულობის შემოტანაა.
ერთი სიტყვით, „ქართულ ოცნებასთან“ აფილირებული პოლიტიკური ძალების და პროპაგანდისტების ნაწილი ცდილობს სააკაშვილის (და ასევე, ქართული სასამართლოს და პროკურატორის) შესახებ დისკუსია მთლიანად დაიცალოს რაციონალური განსჯისგან და მასზე მსჯელობა მხოლოდ ომისა და ეგზისტენციალური საფრთხის კონტექსტში მოხდეს.
ამის საპირისპიროდ, ოპოზიციაში გამყარდა შეხედულება, რომლის მიხედვითაც სააკაშვილი პუტინის პირადი ტყვეა და შესაბამისად, მისი პატიმრობიდან გამოხსნა ქვეყნის სუვერენიტეტის შესანარჩუნებლად კრიტიკულად მნიშვნელოვანია. მაგალითად, „ნაციონალური მოძრაობის“ თავმჯდომარეობის ერთ-ერთი კანდიდატის, ნონა მამულაშვილის თქმით, იმის გამო, რომ სააკაშვილი რუსეთის ტყვეა, ის უკრაინაში დატყვევებულ რუსებზე უნდა გაიცვალოს.
ოპოზიციურ საინფორმაციო სივრცეში სააკაშვილის შესახებ დისკუსია, ძირითადად, სწორედ მსგავსი რიტორიკის ფონზე მიმდინარეობდა (არსებობს მცირე გამონაკლისებიც, ცხადია). იმის გამო, რომ დღის წესრიგში არსებული საკითხი საგანგებო ზომების მიღებას მოითხოვს, არ რჩება იმის ადგილი, რომ რაციონალურად ვიმსჯელოთ სამართლიანობის უნივერსალურ პრინციპებსა და იდეალებზე. ეს კი თავისთავად ყველაზე უფრო მიკერძოებულ და რადიკალურ აქტორებს აძლევს მეტ გასაქანს, შედარებით ზომიერი პოზიციების დასუსტების ხარჯზე.
ყველაფერი ზემოთქმულიდან გამომდინარე, საგანგაშოა ის, რომ საქართველოში, 1991-1993 წლების სამოქალაქო ომის შემდეგ, დაპირისპირებული მხარეები ერთმანეთს აშკარა ეგზისტენციალურ საფრთხედ პირველად განიხილავენ. საშიში პოლარიზაციის ეს ტენდენცია განსაცვიფრებელია იმ ფონზე, როდესაც გამოკითხვების მიხედვით, მოსახლეობის დიდი ნაწილის პოზიციების კონსოლიდირება უფრო ხდება, ვიდრე დაყოფა. 2022 წლის თებერვალ-მარტის NDI-ის გამოკითხვის მიხედვით, უკრაინის ომის დაწყებამდე მოსახლეობის 24 % მიიჩნევდა, რომ საჭირო იყო რუსეთთან მჭიდრო პოლიტიკური თანამშრომლობა. ომის დაწყების შემდეგ, რუსეთთან მჭიდრო ურთიერთობის მომხრე ქართველების რიცხვი 13 %-მდე შემცირდა
რთული საკითხია ის, თუ რას შეიძლება გამოეწვია პოლიტიკური ელიტების არნახულად პოლარიზაცია იმ ფონზე, როდესაც მოცემულ საკითხებზე საზოგადოებაში არსებული დაპირისპირება მცირდებოდა. სავარაუდოდ, პოლარიზაციის მიზეზები ოლიგარქიულ გავლენებში, რუსეთის აგენტურის (მათ შორის, არა მხოლოდ პოლიტიკური სუბიექტების, არამედ ბოტებისა და ტროლების) მოქმედებებსა და ორივე მხარეს ექსტრემისტული და რადიკალური ძალების მოქმედებებში უნდა ვეძებოთ.
ზემოთ აღწერილი „ელიტური“ პოლარიზაციის ფონზე, მაინც იმედისმომცემია ის, რომ საზოგადოებაში ქვეყნისთვის ეგზისტენციალურ მნიშვნელოვან საკითხებზე პოლარიზაცია მცირდება. ადრე თუ გვიან, ამ ფაქტმა შეიძლება მთავარ პოლიტიკურ აქტორებს ერთმანეთთან დაახლოებისკენ უბიძგოს. იმ შემთხვევაში, თუკი რომელიმე მათგანი (ამ შემთხვევაში, პირველ რიგში, „ქართული ოცნება“) უკრაინაში მიმდინარე კონფლიქტის შესახებ საზოგადოების უმრავლესობის აზრს ვერ აჰყვება, ეს, სავარაუდოდ, უკონტროლო პროცესების დაწყებას გამოიწვევს. ამიტომ, მომდევნო წლისთვის, ხელი უნდ შევუწყოთ იმას, რომ საზოგადოების დიდ ნაწილში არსებულმა გამაერთიანებელმა განწყობებმა პოლიტიკური დაპირისპირების შემცირება და შეკავება გამოიწვიოს, საინფორმაციო ველი კი უფრო მეტად დემოკრატიული და კრიტიკული გახადოს. ამისთვის, პირველ რიგში, დამოუკიდებელ და კრიტიკულ მედიას, თავისუფალ და რაციონალურ განსჯას და დემოკრატიულ საინფორმაციო ველს უნდა დავუჭიროთ მხარი.
