„ქართული ოცნების“ წევრების მიმართ Facebook-ზე გამოთქმული მოსაზრებების გამო ჟურნალისტების, პოლიტიკოსებისა და სამოქალაქო აქტივისტების სასამართლოში დაბარებას „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია“ ეხმიანება და აღნიშნავს, რომ შეფასებითი მსჯელობის გამო საქმეთა წარმოება მასობრივი ცენზურის პრეცედენტს ქმნის.

საიას შეფასებით, ეს წარმოადგენს გამოხატვის თავისუფლების გაუმართლებელ შეზღუდვას, ქმნის მსუსხავ ეფექტს და მიზნად ისახავს საზოგადოებაში შიშის დანერგვას, რათა ადამიანებმა „ქართული ოცნების“ ქმედებებისა და პოლიტიკოსების კრიტიკული შეფასებისგან თავი შეიკავონ.

„საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის“ განცხადებით, გამოხატვის თავისუფლება სახელმწიფოს ავალდებულებს თავი შეიკავოს გამოხატვის თავისუფლებაში თვითნებური ჩარევისგან, რითაც იდეებისა და მოსაზრებების თავისუფალი გაცვლის შესაძლებლობა იქნება უზრუნველყოფილი:

„გამოხატვის თავისუფლება სახელმწიფოებს ასევე პოზიტიური ვალდებულებებს უწესებს, რაც გულისხმობს, რომ სახელმწიფოები ვალდებულნი არიან, ინდივიდების ან ჟურნალისტების დაცვის ეფექტიანი სისტემის შექმნის პარალელურად, შექმნან გარემო, რომელიც ხელს შეუწყობს ყველა დაინტერესებული პირის საჯარო დებატებში მონაწილეობას, რაც მათ საშუალებას მისცემს შიშის გარეშე გამოხატონ თავიანთი მოსაზრებები და იდეები, მაშინაც კი, თუ ისინი გამაღიზიანებელად ან შოკისმომგვრელად აღიქმება საჯარო ფიგურების მიერ“. 

როგორც საია აღნიშნავს, ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს განმარტებით, დასაშვები კრიტიკის ფარგლები საჯარო პირების მიმართ უფრო ფართოა, ვიდრე კერძო პირების მიმართ. შესაბამისად, პოლიტიკოსებსა და სახელმწიფო დაწესებულებების წარმომადგენლებს მათ მიმართ გამოთქმული კრიტიკის მიმართ თმენის გაცილებით მაღალი ვალდებულება აქვთ, ვიდრე სხვა ნებისმიერ მოქალაქეს:

„ეს მსჯელობა პოლიტიკური ფიგურების მიღმა, ასევე, ვრცელდება ნებისმიერ პირზე, რომელიც შეიძლება ჩაითვალოს საზოგადო მოღვაწედ, კერძოდ, იმ პირებზე, რომლებიც თავიანთი ქმედებებით ან თუნდაც რაიმე სხვა ფორმით არიან საზოგადოებრივ ასპარეზზე. ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლო არ მიიჩნევს პოლიტიკოსებს, ან თუნდაც საჯარო ინსტიტუციებს ისეთ სუბიექტებად, რომელიც გაძლიერებული დაცვის ქვეშ უნდა იყვნენ შეურაცხყოფის ან დაცინვისაგან“.

ორგანიზაციის განცხადებით, სოციალურ ქსელში გამოქვეყნებული პოსტები, თუ  ისინი არ შეიცავენ რეალური რისკის შემცველ მუქარას და მიმართულია პოლიტიკოსების მიმართ, რომელთაც აქვთ თმენის მაღალი ვალდებულება, დაცულია გამოხატვის თავისუფლებით. ამ სტანდარტის საწინააღმდეგოდ გაკეთებული ნებისმიერი სასამართლო განმარტება კი მასობრივი ცენზურის პრეცედენტი იქნება:

„აქვე, გარდა იმისა, რომ, გამოხატვის თავისუფლების წინააღმდეგ მართლმსაჯულების სისტემა სადამსჯელო ინსტრუმენტად გამოიყენება, ხაზი უნდა გაესვას მართლმსაჯულების აღსრულების შერჩევით სტანდარტსაც. საზოგადოებისვის ცნობილია, რომ 2024 წლის აპრილი - მაისის “რუსული კანონის” წინააღმდეგ აქციების დროს, კანონის მოწინააღმდეგეებს, აქტივისტებს, უფლებადამცველებს, მათი ოჯახების წევრებს და ჟურნალისტებს აქტიურად ურეკავდნენ უცხო ნომრებიდან, აგინებდნენ აქციაზე მონაწილეობის გამო და ემუქრებოდნენ ფიზიკური ანგარიშსწორებით. ეს მუქარა იყო რეალური, რადგან რიგ შემთხვევაში განხორციელდა კიდეც. 2024 წლის 31 მაისს საჯაროდ გავრცელებული განცხადებისა და ვიდეოს შედეგად, ნათელი იყო, რომ „ქართული ოცნების“ დეპუტატი დიტო სამხარაძე წარმოადგენდა ერთ-ერთ იმ პირს, რომელიც სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციებსა და რუსული კანონის სხვა მოწინააღმდეგეების მიმართ ორგანიზებულ დევნას ახორციელებდა. რაც გამოიხატებოდა კონკრეტული ჯგუფის გამორჩევასა და მის მიმართ სხვადასხვა რეპრესიული ზომის (მაგალითად, სატელეფონო ზარები, კერძო საკუთრების დაზიანება) გატარებაში. ამ ყველაფერს კი არანაირი სამართლებრივი რეაგირება არ მოჰყოლია“.

მათ შორის, რომელთა წინააღმდეგაც სოციალურ ქსელებში გამოთქმული მოსაზრებების გამო „ქართულმა ოცნებამ“ შინაგან საქმეთა სამინისტროს საჩივრებით მიმართა, არიან ჟურნალისტები და ტელეწამყვანები: ნანუკა ჟორჟოლიანი, ვახო სანაია, ვიკა ბუკია, ეკა მიშველაძე, მიშა მშვილდაძე და დეა მამისეიშვილი. მათ გუშინ, 11 ივნისს დაუკავშირდნენ და სასამართლოში დაიბარეს. 

„ქართული ოცნების“ წევრების საჩივრების სამართლებრივი საფუძველი ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის ახლად ამოქმედებული 17316-ე მუხლია, რომელიც პასუხისმგებლობას ითვალისწინებს ისეთი ქმედებებისთვის როგორიცაა: სახელმწიფო-პოლიტიკური თანამდებობის პირის, პოლიტიკური თანამდებობის პირის, სახელმწიფო მოსამსახურის/ მასთან გათანაბრებული პირის ან/და საჯარო მოსამსახურის სიტყვიერი შეურაცხყოფა, ლანძღვა-გინება, შეურაცხმყოფელი გადაკიდება ან/და სხვაგვარი შეურაცხმყოფელი ქმედების განხორციელება სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულების დროს ან სამსახურეობრივი მოვალეობის შესრულებასთან/საქმიანობასთან დაკავშირებით. ამ ქმედებისთვის განსაზღვრულია 1 500 ლარიდან 4 000 ლარამდე ჯარიმა ან 45 დღემდე პატიმრობა. 

ფოტო : მითების დეტექტორი


„მითების დეტექტორის“ ინფორმაციით, საზოგადოებრივი მაუწყებლის ახალი ამბების ბლოკის ყოფილი დირექტორი და ამჟამად გადაცემა „42° პარალელის“ წამყვანი გიორგი გვიმრაძე და ამავე არხის ანალიტიკოსი ნინო ხელაია კრემლისტურ პარტიასთან - „სოლიდარობა მშვიდობისთვის“ დაკავშირებული ორგანიზაციების ღონისძიებებში მონაწილეობენ.

18 მაისს გვიმრაძე და ხელაია თბილისში, ორგანიზაცია „სოციალისტური პლატფორმის“ ინიციატივით გამართულ კონფერენციაში - „თანამედროვე ფაშიზმი, პროდასავლური ულტრამემარჯვენე ძალები და რუსეთ-უკრაინის კონფლიქტის გავლენა საქართველოზე“ მონაწილეობდნენ. 

„სოციალისტური პლატფორმა“ კრემლისტურ პარტიასთან - „სოლიდარობა მშვიდობისთვის“ დაკავშირებული ფეისბუკ გვერდია, რომელიც ანტიდასავლური და კრემლისტური პრორუსული ნარატივების გავრცელებისთვის გამოიყენება.  

როგორც ფაქტების გადამოწმების პორტალი წერს, კონფერენციის მონაწილეებმა დასავლური ლიბერალური სისტემის კრიზისზე, კონსერვატიული და ულტრამემარჯვენე ძალების გაძლიერებასა და აშშ-ის როლზე ისაუბრეს:

„კონფერენციის რეზოლუციაში დასავლეთი და უკრაინა იმპერიალიზმისა და ნაციზმის გამაძლიერებლებად იყვნენ წარმოჩენილი. „სოციალისტური პლატფორმის” მიერ მომზადებულ სიუჟეტში ხაზი გაესვა, რომ ლიბერალიზმი და ფაშიზმი საერთო იდეოლოგიებია და მათ წინააღმდეგ ბრძოლა კოორდინაციითაა აუცილებელი. სიუჟეტი აღნიშნავს, რომ კონფერენციის მონაწილეები საქართველოს კონსტიტუციის 78-ე მუხლის გადახედვის აუცილებლობაზე შეთანხმდნენ. კონფერენციამ მხარი დაუჭირა „ქართული ოცნების“ პრაგმატულ საგარეო კურსს და დაგმო ქვეყნის ანტირუსულ კოალიციაში ჩართვის მცდელობები. 

„სოციალისტური პლატფორმის“ მიერ გამოქვეყნებულ პოსტში აღნიშნულია, რომ 2003-2012 წლებში საქართველოში პროფაშისტური და ულტრამემარჯვენე ლიბერალური რეჟიმი დამყარდა, რომელიც დასავლეთის გეოპოლიტიკური ინტერესების სამსახურში იდგა. მათი შეფასებით, ამ რეჟიმმა ქვეყანა რუსეთის წინააღმდეგ სამხედრო კონფლიქტში ჩაითრია, რასაც ტერიტორიების დაკარგვა და მძიმე სოციალური კრიზისი მოჰყვა. პლატფორმა ამ პერიოდს აფასებს როგორც დასავლური გეგმის ერთ-ერთ ეტაპს, სადაც საქართველო რუსეთის წინააღმდეგ „პოლიგონად“ გამოიყენეს. რეზოლუციაში ასევე დადებითად არის შეფასებული ის, რომ „ქართული ოცნების“ ხელისუფლებამ რუსეთის წინააღმდეგ კოალიციაში შეერთების მოთხოვნით ზეწოლას გაუძლო“.

კონფერენციას ასევე ესწრებოდნენ „სოლიდარობა მშვიდობისთვის“ გადაცემის „მილენიალის“ წამყვანი ნუკრი შოშიაშვილი, პარტიის „სოლიდარობა მშვიდობისთვის“ სარევიზიო კომისიის თავმჯდომარე ჯაბა ჭანკვეტაძე, ამავე პლატფორმის გადაცემების სტუმარი, სოციოლოგი ბაქარ ბერეკაშვილი. 

როგორც „მითების დეტექტორი“ აღნიშნავს, კონფერენციის მიღმა, გიორგი გვიმრაძე და ნინო ხელაია რამდენჯერმე იმყოფებოდნენ სტუმრად „სოლიდარობა მშვიდობისთვის” YouTube-გადაცემა „მილენიალში“, რომლის წამყვანიც ნუკრი შოშიაშვილია. გადაცემაში ისინი მედიის მხრიდან მოსახლეობის მანიპულაციაზე, ე.წ „ვოუქიზმზე“ და არასამთავრობო ორგანიზაციებისა და მათ მიერ თავსმოხვეულ ე.წ „ჰეგემონურ დისკურსზე“ საუბრობდნენ. 

„სოლიდარობა მშვიდობისთვის” 2021 წელს საზოგადოებრივი ორგანიზაციის სახით ჩამოყალიბდა და 2023 წლის დეკემბერში პოლიტიკურ პარტიად გარდაიქმნა. myth detector-ის ინფორმაციით, „სოლიდარობა მშვიდობისთვის“ საქართველოში რუსული გავლენის მნიშვნელოვან აქტორს წარმოადგენს. მათი ლიდერები აქტიურად თანამშრომლობენ როგორც რუსეთის სახელმწიფო, ისე არასახელმწიფო სტრუქტურებთან და მონაწილეობენ მოსკოვის მიერ ორგანიზებულ ღონისძიებებში. „სოლიდარობა მშვოდიბისთვის“ წევრები: თემურ ფიფია, პაატა აბულაძე და მიხეილ ჟღენტი რუსეთის „სახალხო ერთობის კლუბის“ პრეზიდიუმის წევრები არიან. ამავე კლუბის პრეზიდიუმის წევრები არიან: რუსი ულტრანაციონალისტი იდეოლოგი ალექსანდრ დუგინი, რუსი დიპლომატი ევგენი პრიმაკოვი და პოლიტოლოგი სერგეი კარაგანოვი.

„საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“ შინაგან საქმეთა სამინისტროსა და სასამართლოებს მოუწოდებს, „გზის გადაკეტვისთვის“ ჟურნალისტების უკანონოდ დაჯარიმების პრაქტიკაზე უარი თქვან.

ქარტიის განცხადებით, ბოლო ხანებში შსს-ს მიდგომა შეიცვალა. თავიდან უწყება ჟურნალისტებისთვის გამოწერილ ჯარიმებს აუქმებდა, [როდესაც ისინი წარადგენდნენ: პრესის ბარათს, ცნობას სამსახურიდან, ფოტოებს, ვიდეოკადრებსა და სხვა იმ მტკიცებულებებს, რითაც დასტურდებოდა, რომ დაჯარიმების მომენტში ჟურნალისტები პროფესიულ მოვალეობას ასრულებდნენ] ივნისში კი ჟურნალისტებმა საჩივრების დაკმაყოფილებაზე  შსს-სგან უარი მიიღეს:

„ჟურნალისტებისა და მათი უფლებადამცველების თქმით, ეს დადგენილებები შაბლონურია, რაც აჩვენებს,რომ შსს-ს გადაწყვეტილების მიღებისას მათი პროფესიული კუთვნილება და სამუშაოს სპეციფიკა საერთოდ არ გაუთვალისწინებია. 

სასამართლო პრაქტიკაც იმავეს აჩვენებს იმ შემთხვევებზე, სადაც საქმე სასამართლომდე მივიდა“. 

„საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიისთვის“ ეს ცვლილება აჩენს საფუძვლიან ეჭვს, რომ შსს-სა და სასამართლოების მიზანია, ჯარიმების მსუსხავი ეფექტის პოტენციალის გამოყენებით, ჟურნალისტებს საპროტესტო აქციების გაშუქებაზე უარი ათქმევინონ, რათა ამ აქციების შესახებ ინფორმაციამ საზოგადოებამდე არ მიაღწიოს: 

„დაჯარიმებულთა შორის არიან როგორც სამაუწყებლო, ისე ონლაინ მედიაში დასაქმებული ჟურნალისტები, როგორც დამწყები, ისე გამოცდილი პროფესიონალები, როგორც ფრილანსერები და მედიასაშუალებებში შტატიან პოზიციებზე დასაქმებულები. 

კომუნიკაცია ჟურნალისტებსა და შსს-ს შორის და სასამართლო პროცესები ნათლად აჩვენებს, რომ არც შსს-სა და არც სასამართლოში არ ესმით ან არ სურთ გაიგონ, თუ როგორ ფუნქციონირებს მედია და რა პროცესებისა და პრაქტიკის შედეგად იქმნება მედიაპროდუქტი. განსაკუთრებულად რთული გასაგები მათთვის ონლაინ მედიის სპეციფიკა აღმოჩნდა. ზოგიერთ შემთხვევაში შსს-მ ონლაინ მედიისგან მტკიცებულებებად მოითხოვა პირდაპირი ჩართვები და იმ დღესვე გამოქვეყნებული მასალები. 

ცალკე წუხილის საგანია ჯარიმის ოდენობა - 5,000 ლარი, რაც მედიაში დასაქმებულებისთვის  არაპროპორციულად მძიმე ტვირთს წარმოადგენს“.

• დაჯარიმებულთა შორის არის „პუბლიკას“ ჟურნალისტი ბასტი მგალობლიშვილი, რომელსაც შსს გზის გადაკეტვას 14 თებერვალს ედავებოდა. მგალობლიშვილმა 6 ივნისს, ფეისბუკის პირად გვერდზე დაწერა, რომ შსს-მ საჩივარი არ დაუკმაყოფილა, მიუხედავად იმისა, რომ მან მტკიცებულებები წარადგინა იმის საჩვენებლად, რომ იმ დღეს პროფესიულ მოვალეობას ასრულებდა.
• 31 მაისს დააჯარიმეს „მედია აპრილის“ მთავარი რედაქტორი ხატია ღოღობერიძე. ჟურნალისტი იმ დღეს, 29 მარტს, ქალების მარშზე პროფესიულ მოვალეობას ასრულებდა. შსს-ს შესაბამისი მასალები მიაწოდა ღოღობერიძემაც.
• 30 მაისს სასამართლომ დააჯარიმა „მთავარი არხის“ ჟურნალისტი ნათია გოგსაძე. შსს მას „გზის გადაკეტვას“ 2 თებერვალს ედავებოდა. 
• 23 მაისს სასამართლომ დააჯარიმა „პუბლიკას“ ჟურნალისტი მარიამ ქავშბაიაც, რომელსაც შსს „გზის გადაკეტვას“ 3 თებერვალს ედავებოდა.
• 3 ივნისს დააჯარიმეს ფოტოჟურნალისტი გოგა ჩანადირიც.
• OC Media-ს დამფუძნებელსა და ფოტოჟურნალისტ მარიამ ნიკურაძეს კი შსს-მ 4 ჯარიმა გამოუწერა. ნიკურაძემ 4 ივნისს დაწერა, რომ მათგან ერთზე შსს-მ მისი საჩივარი არ დააკმაყოფილა.  

ორგანიზაციის განცხადებით, გასაჩივრებულ ოქმებზე უარის მოლოდინში არიან სხვა ჟურნალისტებიც. 

„ჟურნალისტებისა და მათი უფლებადამცველების შეფასებით, რასაც ქარტიაც იზიარებს, ჟურნალისტების დაჯარიმება გზის გადაკეტვის გამო პროფესიული მოვალეობის შესრულებისას წარმოადგენს გაუმართლებელ ჩარევას მედიის საქმიანობის თავისუფლებაში. ქარტიისთვის განსაკუთრებით შემაშფოთებელია შსს და სასამართლოების მიდგომის სისტემური ხასიათი და ის გულგრილობა, რასაც ისინი იჩენენ წარდგენილი მტკიცებულებების მიმართ. ჟურნალისტები მაშინაც კი მკაცრად ისჯებიან, როცა ისინი ცდილობენ არ დაარღვიონ თვით იმგვარი კანონები, რომლებიც სამართლიანობის საბაზისო ტესტსაც ვერ უძლებენ“. 

ქარტია შსს-ს და სასამართლოებს მოუწოდებს, იმოქმედონ კანონიერად და სამართლიანად, შეწყვიტონ მართლმსაჯულების სისტემის მიმართ ნდობის დაზიანება და ჟურნალისტებისთვის საქმიანობაში ხელშეშლა, მათ წინააღმდეგ ფინანსური ბერკეტების გამოყენების გზით. 

დღეს, 13:00 საათზე „ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებლისა და დირექტორის, მზია ამაღლობელის კიდევ ერთი ახალი ადმინისტრაციული საქმის განხილვა დაიწყება. 

შინაგან საქმეთა სამინისტრო მზია ამაღლობელს ამჯერად 11 იანვარს, აჭარის პოლიციის დეპარტამენტის წინ, დამხმარე ნაგებობაზე სტიკერის გაკვრის გამო იერსახის დამახინჯებას ედავება. 

მოსამართლე სალიხ შაინიძემ ამაღლობელი პირველ ადმინისტრაციულ საქმეზე სამართალდამრღვევად 18 მარტს ცნო და 2 000 ლარით დააჯარიმა.

ამ საქმეზე პოლიცია „ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელსა და დირექტორს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 173-ე მუხლით გათვალისწინებული ქმედების ჩადენას ედავებოდა, „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის“ ინფორმაციით კი, შესაბამისი ფაქტების დამადასტურებელი მტკიცებულებები წარმოდგენილი არ იყო და მზია ამაღლობელის წინააღმდეგ პოლიციას ყალბი ადმინისტრაციული დაკავების და სამართალდარღვევის ოქმები ჰქონდა შედგენილი. 

----------------------------

მზია ამაღლობელის ადმინისტრაციული დაკავების ოქმში წერია, რომ ის არა სტიკერის გაკვრისთვის, არამედ პოლიციელების სიტყვიერი შეურაცხყოფის გამო დააკავეს. თუმცა, ამაღლობელი სტიკერის გაკვრისთვის, ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 150-ე მუხლით რომ დააკავეს, ამას არსებულ ვიდეოჩანაწერში ბათუმის პოლიციის უფროსი, ირაკლი დგებუაძეც ადასტურებს. 

ადვოკატების განმარტებით, რადგან 150-ე მუხლი დაკავების საფუძველი არ არის, ოქმში 173-ე მუხლი სწორედ იმიტომ ჩაიწერა, რომ მზია ამაღლობელის დაკავების საფუძველი შექმნილიყო. 

----------------------------

დღესვე, ადმინისტრაციული საქმის განხილვის შემდეგ, მზია ამაღლობელის სისხლის სამართლის საქმის არსებითი განხილვა განახლდება. დღევანდელ პროცესზე მოსამართლე ნინო სახელაშვილი დაცვის მხარის მოწმეებს მოუსმენს. 

ამაღლობელს ირაკლი დგებუაძისთვის, ბათუმის პოლიციის უფროსისთვის სილის გაწვნის გამო 4-დან 7 წლამდე პატიმრობა ემუქრება.

„საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციამ“ „ბათუმელებისა“ და „ნეტგაზეთის“ დამფუძნებლის, მზია ამაღლობელის სახელით 28 აპრილს  საჩივრით ადამიანის უფლებათა ევროპულ სასამართლოსაც მიმართა. 

ამაღლობელის დაუყოვნებლივ გათავისუფლებას 300-ზე მეტი ჟურნალისტი, რედაქტორი, მედიამენეჯერი და პრესის თავისუფლებისა და ჟურნალისტების უფლებების დამცველი 80-ზე მეტი ორგანიზაცია ითხოვს. 18 მარტიდან „ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელისა და დირექტორის სასამართლო პროცესების მონიტორინგი დაიწყო მსახიობ ჯორჯ კლუნისა და უფლებადამცველ ამალ კლუნის ფონდმა. ამაღლობელის საქმეში სამართლიანობის მოთხოვნით კამპანია დაიწყო ადამიანის უფლებადამცველი საერთაშორისო ორგანიზაცია Amnesty International-მაც. 

„მედიის ადვოკატირების კოალიცია“ „მაუწყებლობის შესახებ“ კანონში დაგეგმილ იმ ცვლილებებს ეხმაურება, რომლითაც ComCom-ს ბანკებისგან მაუწყებლების შესახებ კონფიდენციალური ინფორმაციის მიღება სასამართლოს მეშვეობით შეეძლება და მიიჩნევს, რომ მარეგულირებლისთვის მსგავსი უფლებამოსილების მინიჭების აუცილებლობა არ არსებობს. 

კოალიციის შეფასებით, ComCom-თვის საბანკო კონფიდენციალურობის დარღვევის შესაძლებლობის მინიჭება მედიაზე ფინანსური ზეწოლისა და შანტაჟის ახალი იარაღია: 

„აღნიშნული ცვლილებები არ ითვალისწინებს მკაფიო კრიტერიუმებსა და ბოროტად გამოყენებისგან დაცვის მექანიზმებს. „ქართული ოცნება“ ბოროტად იყენებს საკუთარ გავლენებს პოლიტიზებულ სახელმწიფო უწყებებზე, მათ შორის მარეგულირებელზე, მედიის საქმიანობის შესაზღუდად. კომუნიკაციების კომისია არ არის მიუკერძოებელი ინსტიტუტი, ის „ქართული ოცნების“ კონტროლის ქვეშ მყოფი ორგანოა, ხოლო მისი თავმჯდომარე რეპრესირებული რეჟიმის მხარდაჭერის გამო არის დასანქცირებული“.

„მედიის ადვოკატირების კოალიციის“ განცხადებით, „მაუწყებლობის შესახებ“ კანონში დაგეგმილი ცვლილებები მედიის სისტემური დევნის ფონზე ხორციელდება:

„ჯერ კიდევ უკანონო პატიმრობაში იმყოფება პირველი სინდისის პატიმარი  ჟურნალისტი ქალი მზია ამაღლობელი, მიღებულია ათობით ანტიდემოკრატიული კანონი, მათ შორის დამოუკიდებელი მედიის წინააღმდეგ, ჟურნალისტებზე ფიზიკური თავდასხმები გამოუძიებელია, გრძელდება მედიის წარმომადგენლებზე მიზანმიმართული დეზინფორმაციული კამპანია, საზოგადოებრივ მაუწყებელში ხელმძღვანელობა უკანონოდ ათავისუფლებს პროფესიონალ და დამოუკიდებელ ჟურნალისტებს, ხურავს გადაცემებს და.ა.შ.

წარმოდგენილი კანონპროექტი ეწინააღმდეგება ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის მე-10 მუხლს, OSCE/ODIHR-ისა, ვენეციის კომისიის და ევროპის საბჭოს რეკომენდაციებს, რომელიც კრძალავს მარეგულირებელი მექანიზმების პოლიტიკური ზეწოლისთვის გამოყენებას“.

კოალიცია, რომელიც ადამიანის უფლებების დამცველ და მედიის საკითხებზე მომუშავე 17 ორგანიზაციას აერთიანებს, მიიჩნევს, რომ „ქართული ოცნების“ მიერ ინიციირებული ცვლილებები წარმოადგენს კიდევ ერთ ნაბიჯს ავტორიტარული რეჟიმის მშენებლობისკენ, სადაც მედიის დამოუკიდებლობა და გამოხატვის თავისუფლება სისტემურად ირღვევა. 

„დამოუკიდებელ მედიას უნდა შეეძლოს პროფესიული მოვალეობის შესრულება, ინფორმაციის მოძიება თუ გავრცელება, ასევე კრიტიკული კითხვების დასმა და მათზე პასუხების მოთხოვნა“, - აღნიშნულია კოალიციის განცხადებაში.

„ქართული ოცნების“ წევრების საკანონმდებლო ინიციატივით, რომელიც  პარლამენტის ბიურომ 2 ივნისს დაარეგისტრა, შესაბამისი ცვლილებები „საქართველოს ადმინისტრაციულ საპროცესო კოდექსში“ და საქართველოს კანონებში: „მაუწყებლობის შესახებ’’, „კომერციული ბანკების საქმიანობის შესახებ’’ და „მიკრობანკების საქმიანობის შესახებ“ შევა. 

დაგეგმილი ცვლილებებით, „კომერციული ბანკების საქმიანობის შესახებ“ და „მიკრობანკების საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონების შესაბამის მუხლებში, რომელიც საბანკო საიდუმლოებას შეეხება, გაჩნდება ჩანაწერი, რომ ნებისმიერი გარიგების (მათ შორის, გარიგების დადების მცდელობის შემთხვევაში), განხორციელებული გადახდის ოპერაციის, ანგარიშის, ანგარიშიდან განხორციელებული ოპერაციისა და ანგარიშზე არსებული ნაშთის შესახებ ინფორმაცია საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსით გათვალისწინებული სასამართლო გადაწყვეტილების საფუძველზე, საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნულ კომისიასაც შეიძლება მიეცეს.

ვრცლად ინიციირებულ საკანონმდებლო ცვლილებებზე იხილეთ „მედიაჩეკერის“ მასალა - კომუნიკაციების კომისიას მაუწყებლების შესახებ კონფიდენციალური ინფორმაციის მიღება ბანკებისგან სასამართლოს მეშვეობით შეეძლება

„საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“ კომუნიკაციების კომისიის მიერ ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად განწყობილი ტელევიზიების წინააღმდეგ „ქართული ოცნების“ საჩივრების განსახილველად მიიღებას ეხმაურება და აღნიშნავს, რომ ამ საჩივრის დაშვებით, ComCom-ი ცენზურას აკანონებს: 

„მაუწყებლობის შესახებ კანონში 1 აპრილს შეტანილი ცვლილებები კომუნიკაციების კომისიას შინაარსში ჩარევის უფლებამოსილებას ანიჭებს და მას ქვეყანაში მთავარ ცენზორად აქცევს. ნიშანდობლივია, რომ 27 მაისს, პირველი საჩივრით კანონში ცვლილებების შეტანის შემდეგ კომისიას მიმართა არა რიგითმა მოქალაქემ, რომელთა ინტერესების დაცვის მოტივითაც ასაბუთებდა „ქართული ოცნება“ ამ ცვლილებების აუცილებლობას, არამედ ირაკლი კობახიძემ“.

ქარტიას მიაჩნია, რომ მსგავსი ტერმინების შესახებ გადაწყვეტილება იმ სფეროს განეკუთვნება, რომელიც მედიასაშუალებებმა სარედაქციო დამოუკიდებლობის ფარგლებში უნდა მიიღონ და არა მარეგულირებელი კომისიის მითითებით. 

„სიტუაციაში, როცა ქვეყანაში ძალაუფლების მქონე სტრუქტურების ლეგიტიმურობას ეჭვქვეშ აყენებენ როგორც შიდა, ისე გარე აქტორები, რაც არაერთი დოკუმენტითა თუ რეზოლუციითაა დადასტურებული, მედიასაშუალებების მხრიდან მათ მიმართ არაერთგვაროვანი დამოკიდებულება სრულიად ბუნებრივია და მოსალოდნელი. მედიასაშუალებებს აქვთ სრული უფლება, სიტუაციის აღსაწერად გამოიყენონ იმგვარი ტერმინები, რაც მათ საჭიროდ მიაჩნიათ თავიანთი ინდივიდუალური სარედაქციო ხაზიდან გამომდინარე“.  

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია ComCom-ს მოუწოდებს, კარგად გაიაზროს სიტუაციის კომპლექსურობა და სიმძიმე. არასწორი და უსამართლო გადაწყვეტილებებით კი არ მიიღოს მონაწილეობა აბსურდულ პროცესში, რომელიც მისი როგორც ინსტუტუციისადმი ისედაც შერყეულ ნდობასა და ცალკეული კომისიონერების პროფესიულ რეპუტაციას საბოლოოდ დაასამარებს.

„ამ საჩივრის დაშვებით, კომუნიკაციების კომისია ცენზურას აკანონებს. ყველას გვესმის, რომ ეს მხოლოდ დასაწყისია და რომ მაუწყებლობის შესახებ კანონში შეტანილი ცვლილებები და ეს კონკრეტული საჩივარი კომუნიკაციების კომისიას აქცევს მძლავრ იარაღად „ქართული ოცნების“ ხელში დამოუკიდებელი და კრიტიკული მედიის წინააღმდეგ“.   

„ტელეკომპანია პირველის“, „ფორმულასა“ და „მთავარი არხის“ წინააღმდეგ კომისიას „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის, ირაკლი კობახიძის მინდობილმა პირმა, ნათია ბოკუჩავამ 27 მაისს მიმართა და „კანონის ცალკეულ ნორმათა მოთხოვნების დარღვევისათვის“ მათი დასანქცირება მოითხოვა. 

საჩივრის საფუძველი სამივე ტელეკომპანიის შემთხვევაში „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონში შეტანილი ის ცვლილებებია, რომელიც „ქართული ოცნების“ პარლამენტმა მესამე მოსმენით 1 აპრილს მიიღო. „ქართული ოცნების“ საჩივრები პირველია, რომელიც კომუნიკაციების კომისიამ მისი უფლებამოსილების გაზრდის შემდეგ მიიღო და  არსებითად 19 ივნისს განიხილავს. 

„ქართული ოცნება“ მიიჩნევს, რომ ტელევიზიებმა ისეთი სიტყვების გამოყენებით, როგორებიცაა: „ოლიგარქი“, „ოლიგარქის რეჟიმი“, „კლანის მსახური მოსამართლე“,„ოლიგარქის დეპუტატი“, „რეჟიმის პატიმრები“, „არალეგიტიმური პარლამენტი“ და სხვა „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონის 54-ე მუხლი დაარღვიეს. ეს მუხლი სამართლიანობას და მიუკერძოებლობას შეეხება და მაგალითად, განსაზღვრავს, რომ „ახალი ამბების პროგრამაში მაუწყებელი ვალდებულია უზრუნველყოს ფაქტისა და მოსაზრების მკაფიო გამიჯვნა“.

ვრცლად განსახილველად მიღებულ საჩივრებზე, იხილეთ „მედიაჩეკერის მასალა - კომუნიკაციების კომისიამ კრიტიკული ტელევიზიების წინააღმდეგ „ქართული ოცნების“ საჩივრები განსახილველად მიიღო

კომუნიკაციების კომისიამ ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად განწყობილი ტელევიზიების წინააღმდეგ „ქართული ოცნების“ საჩივრები განსახილველად მიიღო. 

„ტელეკომპანია პირველის“, „ფორმულასა“ და „მთავარი არხის“ წინააღმდეგ კომისიას „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის, ირაკლი კობახიძის მინდობილმა პირმა, ნათია ბოკუჩავამ 27 მაისს მიმართა და „კანონის ცალკეულ ნორმათა მოთხოვნების დარღვევისათვის“ მათი დასანქცირება მოითხოვა. 

საჩივრის საფუძველი სამივე ტელეკომპანიის შემთხვევაში „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონში შეტანილი ის ცვლილებებია, რომელიც „ქართული ოცნების“ პარლამენტმა მესამე მოსმენით 1 აპრილს მიიღო. „ქართული ოცნების“ საჩივრები პირველია, რომელიც კომუნიკაციების კომისიამ მისი უფლებამოსილების გაზრდის შემდეგ მიიღო და  არსებითად 19 ივნისს განიხილავს. 

„ქართული ოცნება“ მიიჩნევს, რომ ტელევიზიებმა ისეთი სიტყვების გამოყენებით, როგორებიცაა: „ოლიგარქი“, „ოლიგარქის რეჟიმი“, „კლანის მსახური მოსამართლე“,„ოლიგარქის დეპუტატი“, „რეჟიმის პატიმრები“, „არალეგიტიმური პარლამენტი“ და სხვა „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონის 54-ე მუხლი დაარღვიეს. ეს მუხლი სამართლიანობას და მიუკერძოებლობას შეეხება და მაგალითად, განსაზღვრავს, რომ „ახალი ამბების პროგრამაში მაუწყებელი ვალდებულია უზრუნველყოს ფაქტისა და მოსაზრების მკაფიო გამიჯვნა“.

---------------------

1 აპრილის ცვლილებებით, რომელიც მაუწყებლების ვებგვერდებსა და სოციალური ქსელების მეშვეობით გავრცელებულ ინფორმაციასაც შეეხო, კომუნიკაციების კომისიას, საჩივრის მიმართვის საფუძველზე, აქამდე თვითრეგულირების სფეროში მოქცეული საკითხების განხილვისა და მაუწყებლების დასანქცირების შესაძლებლობა მიეცა. ამ ცვლილებების დაინიიცირებამდე ეს წესები „მაუწყებელთა ქცევის კოდექსით“ იყო განსაზღვრული. 

კომუნიკაციების კომისიას მაუწყებლების დასანქცირება 2025 წლის პირველი ივნისიდან შეუძლია, მანამდე შეფარდებული სანქციები კი არ აღსრულდება. დარღვევის დადგენის შემთხვევაში კომისიას შეუძლია მაუწყებელს დააკისროს ჯარიმა, გარემოებების შესაბამისად, წლიური შემოსავლის 0,5%-ის, 1%-ის ან 3%-ის ოდენობით, შეაჩეროს ან გააუქმოს მაუწყებლის ლიცენზია.

---------------------

„საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის“ შეფასებით, „მაუწყებლობის შესახებ“ კანონის 54-ე მუხლი თავისი შინაარსით, ცენზურის დაწესების, მაუწყებლობის შინაარსის კონტროლისა და სარედაქციო პოლიტიკაში ჩარევის მექანიზმია. გარდა ამისა, ეს მუხლი ფუნდამენტურად ეწინააღმდეგება კონსტიტუციით და საერთაშორისო ხელშეკრულებებით დაცულ გამოხატვის და მედიის თავისუფლებას, პრაქტიკაში შინაარსობრივი კონტროლის მიზნით მისი გამოყენება კი ეწინააღმდეგება ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრაქტიკას.

„მედიის თავისუფლება მოიცავს აზრების გავრცელებას სახელმწიფო ცენზურის გარეშე და ის განუყოფელია დემოკრატიისაგან, ვინაიდან „უნდა ემსახუროს ხალხს და არა მმართველებს“ (The press was to serve the governed, not the governors).  კანონის 54-ე მუხლი არის ფართო და ბუნდოვანი და საშუალებას აძლევს სახელმწიფოს, ერთის მხრივ დისპროპორციულად ჩაერიოს მაუწყებლობის შინაარში და ასევე მსუსხავი ეფექტის გამოყენებით ირიბად დაუწესოს ცენზურა მაუწყებლობებს. საჩივარი არის იმ ზოგადი პოლიტიკის ნაწილი, რომლის დროსაც აქტიურად ხდება ჟურნალისტებზე ფიზიკური და სიტყვიერი თავდასხმების (განსაკუთრებით პროტესტების დროს), მადისკრედიტებელი კამპანიების წახალისება მედიისა და მისი წარმომადგენლების წინააღმდეგ“.

„ქართული ოცნების“ მიერ კრიტიკული მაუწყებლების წინააღმდეგ შეტანილი საჩივრების გამო, ძლიერი შეშფოთება გამოხატა 40-მდე სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციამ. მათი შეფასებით, ეს კრიტიკული მედიის დაშინებისა და დამოუკიდებელი ჟურნალისტიკის ჩახშობის აშკარა და სახიფათო მცდელობაა, განსაკუთრებით იმ პირობებში, როდესაც კომუნიკაციების კომისია წარმოადგენს არა მიუკერძოებელ არბიტრს, არამედ ორგანოს, რომელიც სხვა სახელმწიფო ინსტიტუტების მსგავსად, „ქართული ოცნების“ კონტროლის ქვეშ არის.

ტელევიზიების წინააღმდეგ კომუნიკაციების კომისიაში შეტანილი საჩივრების გამო განგაშის სიგნალი დააფიქსირა „ჟურნალისტთა უსაფრთხოების პლატფორმამაც“. 

განგაშის სიგნალს, რომელშიც ჟურნალისტების უსაფრთხოებისა და მედიის თავისუფლების მიმართ არსებული საფრთხეები აისახება, ევროპის საბჭოს პარტნიორი ორგანიზაციები გამოსცემენ.

კომუნიკაციების კომისიამ გასულ წელს ჩატარებული წინასაარჩევნო თვისებრივი მედიამონიტორინგის ტენდენციები 189-გვერდიან წლიურ ანგარიშში რამდენიმე აბზაცით ასახა, საიდანაც საზოგადოებრივ მაუწყებელს მხოლოდ 1 წინადადება ეხება:

„კერძო მაუწყებლებთან შედარებით, „საზოგადოებრივ მაუწყებელსა“ და „საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიის“ ეთერებში, ჟურნალისტური ეთიკის სტანდარტები, შედარებით, უკეთ იყო დაცული“.

კომუნიკაციების კომისიამ 2024 წლის საპარლამენტო არჩევნების წინასაარჩევნო პერიოდის დროს, რაოდენობრივთან ერთად, თვისებრივი მედიამონიტორინგი საზოგადოებრივ მაუწყებლებზე, „ტელეიმედზე“, „რუსთავი 2“-ზე, „პოსტვ“-ზე, „მთავარ არხსა“ და „ტელეკომპანია პირველზე“ ჩაატარა. 

როგორც ComCom-ი წერს, თვისებრივმა მედიამონიტორინგმა აჩვენა, რომ წინასაარჩევნო პერიოდში მედიაგარემო პლურალისტური და მრავალფეროვანი იყო:

„მაყურებელი, მიმდინარე მოვლენებისა და წინასაარჩევნო კამპანიის შესახებ ინფორმაციას, სხვადასხვა წყაროდან იღებდა, საარჩევნო სუბიექტებს კი, ჰქონდათ შესაძლებლობა მაუწყებლის ეთერიდან პოტენციური ამომრჩევლებისთვის მიემართათ და საკუთარი პროგრამა გაეცნოთ. ამასთან, უნდა აღინიშნოს, რომ გასული წლებისგან განსხვავებით, მაუწყებლების ეთერში არ ისმოდა სიძულვილის ენა. 

მიუხედავად იმისა, რომ წინასაარჩევნო პერიოდში მედიაგარემო პლურალისტური და მრავალფეროვანი იყო, კვლავ გამოწვევად დარჩა მიკერძოება და მკვეთრი პოლარიზაცია, რაც დასტურდება როგორც ხარისხობრივი, ისე რაოდენობრივი მონიტორინგის შედეგებით. კერძო მაუწყებლებში, როგორც საინფორმაციო გამოშვებების, ისე საზოგადოებრივ-პოლიტიკური თოქ-შოუების წამყვანები, უმეტესწილად, ღიად აფიქსირებდნენ საკუთარ პოლიტიკურ შეხედულებებს და აკეთებდნენ პირდაპირ მოწოდებებს“. 

მედიამონიტორინგის ანგარიშის მიხედვით, „მთავარ არხსა“ და „ტელეკომპანია პირველზე“ მკვეთრად ნეგატიური განწყობა შეიმჩნეოდა „ქართული ოცნებისა“ და საქართველოს მთავრობის მიმართ.

„მომზადებული სიუჟეტები, ჟურნალისტური გამოძიებები, ასევე, მიწვეულ სტუმრებთან გამართული დისკუსიები, მიმართული იყო მთავრობის, „ქართული ოცნებისა“ და მისი პოლიტიკის ნეგატიურ კონტექსტში წარმოჩენისკენ. პარალელურად, შეინიშნებოდა პოზიტიური დამოკიდებულება ოპოზიციური პარტიების მიმართ. „მთავარ არხზე“ განსაკუთრებულად პოზიტიურად შუქდებოდა „კოალიცია ცვლილებებისთვის“, ხოლო „ტელეკომპანია პირველზე“ შესამჩნევი იყო გამოკვეთილი სიმპათია „ძლიერი საქართველოს“ მიმართ. 

აღნიშნული მაუწყებლების ეთერში ადგილი ჰქონდა ჟურნალისტური ეთიკის სტანდარტების დარღვევას, მათ შორის, საინფორმაციო გამოშვებებსა და გადაცემებში გვხვდებოდა შეცდომაში შემყვანი ინფორმაცია, ისმოდა მძიმე ბრალდებები, რომლებიც არ იყო გამყარებული მტკიცებულებებით. მიკერძოებული დამოკიდებულება შეინიშნებოდა ჟურნალისტების ირონიულ კომენტარებში. ჟურნალისტები აკეთებდნენ ოპოზიციური საარჩევნო სუბიექტების მხარდასაჭერ მოწოდებებსაც“. 

ანგარიშში აღნიშნულია, რომ „პოსტვ“-ისა და „ტელეიმედის“ ეთერებში შესამჩნევი იყო მიკერძოება „ქართული ოცნებისადმი“: 

„როგორც საინფორმაციო გამოშვებებში, ისე საზოგადოებრივ-პოლიტიკურ პროგრამებში, მთავრობისა და „ქართული ოცნების“ მიერ განხორციელებული ღონისძიებები ყოველთვის პოზიტიურად შუქდებოდა. პარალელურად, ოპოზიციური პარტიების შესახებ მომზადებული გადაცემები მიმართული იყო მათი და მათი დაპირებების ნეგატიურად წარმოჩენისკენ. მიკერძოება შეინიშნებოდა საარჩევნო სუბიექტებისთვის გამოყოფილი დროის პროცენტულ გადანაწილებაშიც. ასევე, აღნიშნული მაუწყებლების ეთერებში ადგილი ჰქონდა ჟურნალისტური ეთიკის სტანდარტების დარღვევას. მაუწყებლების ეთერში განთავსებული გადაცემები თანხვედრაში იყო მმართველი პარტიის წინასაარჩევნო პროგრამასთან. გადაცემის წამყვანები, ხშირად, ახდენდნენ საკუთარი თავის იდენტიფიცირებას მმართველ პარტიასთან, აკეთებდნენ პარტიის მხარდამჭერ მოწოდებებსა და კომენტარებს“.

რაც შეეხება „რუსთავი 2“-ს, როგორც ანგარიშში ვკითხულობთ, „წინასაარჩევნო პროცესების გაშუქებისას, მთავარი პრობლემა „ქართული ოცნების“ სასარგებლოდ ბალანსის პრინციპის დარღვევა იყო. შეიმჩნეოდა კრიტიკული დამოკიდებულება ოპოზიციური პარტიების წინასაარჩევნო დაპირებების მიმართ“.

 2025 წლის 20 მაისს, წლიურ ანგარიშთან ერთად, გამოქვეყნდა წინასაარჩევნო რაოდენობრივი მედიამონიტორინგის ანგარიშიც. 

„მედიაომბუდსმენი“ ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად განწყობილი 3 ტელეკომპანიის: „ტელეკომპანია პირველის“, „ფორმულასა“ და „მთავარი არხის“ წინააღმდეგ „ქართული ოცნების“ საჩივრებს, რომელთა დასაშვებობაზეც კომუნიკაციების კომისია დღეს იმსჯელებს, ეხმაურება. 

ორგანიზაციის შეფასებით, ეს დავა „ქართული ოცნების“ კიდევ ერთი მცდელობაა, მარეგულირებლის მეშვეობით დაისაჯონ კრიტიკული მაუწყებლები.

„მედიაომბუდსმენი“ აღნიშნავს, რომ კომუნიკაციების კომისია და მის მიერ დაფუძნებული „მედიააკადემია“ მმართველი პარტიის ხედვებთან კოორდინირებულად მუშაობენ.

„მედიააკადემიის“ ერთ-ერთმა პლატფორმამ - „მედიაკრიტიკაა“ კი მასალების სერიების მეშვეობით ფაქტების და შეფასების გამიჯვნის დავებთან დაკავშირებით ერთგვარად საფუძველი მოამზადა.

„მედიაომბუდსმენის“ ინფორმაციით, 2025 წლის 2 აპრილიდან „მედიაკრიტიკამ“ დაიწყო ე.წ. რეპლიკა - „ფაქტია თუ შეფასება“ და ორი თვის განმავლობაში ჯამში 9 მასალა გამოაქვეყნა, საიდანაც 8 - „ფორმულასა“ და „TV პირველს“, ხოლო 1 „იმედს“ ეხება. 

3 აპრილიდან კი „მედიაკრიტიკამ“ კიდევ ერთი ახალი რეპლიკა - „კონტექსტის მნიშვნელობის შესახებ“ დაიწყო და ამ შემთვევაშიც 9 მასალა გამოაქვეყნა, რომელთა უმრავლესობაც პროსამთავრობო ტელევიზიებს შეეხებათ:

„ორი თვის განმავლობაში მედიაკრიტიკის პლატფორმაზე 21 მასალა განთავსდა. აქედან, 18 შეეხებოდა ფაქტისა თუ შეფასები, ასევე კონტექტის მნიშვნელობის საკითხებს, ხოლო სამი მასალა დაეთმო ტრამპს, ცუკენბერგს და BBC-ს. ვიცავთ მედიას, ვიცავთ თავისუფლებას“.

გარდა ამისა, ორგანიზაციის მიგნებებით: 

„მედიაკრიტიკა კვლავაც უწყობს ხელს დამოუკიდებელი მედიასაშუალებების მიმართ აგრესიის გაზრდას; 

მედიაკრიტიკის პოლიტიკა თანხვედრაშია მმართველი პარტიის ხედვებთან;

მედიაკრიტიკა მოჩვენებითი ბალანსისთვის აკრიტიკებს პროსახელისუფლებო არხს.  სინამდვილეში კი აძლიერებს კრიტიკულად მოაზროვნე ადამიანების დევნის პოლიტიკას. მაგალითად, 16 მაისს გამოქვეყნებულ მასალაში მითითებულია, რომ  ჟურნალისტის ჩართვა გერმანიის ელჩის, პეტერ ფიშერის გამართული შეხვედრის შესახებ, რომელიც ბათუმის ერთ-ერთ კაფეში შედგა. მედიაკრიტიკა მიიჩნევს რომ უნდა ჩასწორდეს შემდეგნაირად: „ფაქტი: - ოპოზიციონერი აქტივისტები დიპლომატთან შეხვედრის დეტალებზე არ საუბრობენ„“.

ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად განწყობილი ტელევიზიების წინააღმდეგ კომუნიკაციების კომისიას „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის, ირაკლი კობახიძის მინდობილმა პირმა, ნათია ბოკუჩავამ 27 მაისს მიმართა და „კანონის ცალკეულ ნორმათა მოთხოვნების დარღვევისათვის“ მათი დასანქცირება მოითხოვა. 

საჩივრის საფუძველი სამივე ტელეკომპანიის შემთხვევაში „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონში შეტანილი ის ცვლილებებია, რომელიც „ქართული ოცნების“ პარლამენტმა მესამე მოსმენით 1 აპრილს მიიღო. „ქართული ოცნების“ საჩივრები პირველია, რომელიც კომუნიკაციების კომისიამ მისი უფლებამოსილების გაზრდის შემდეგ მიიღო. 

„ქართული ოცნება“ მიიჩნევს, რომ ტელევიზიებმა ისეთი სიტყვების გამოყენებით, როგორებიცაა: „ოლიგარქი“, „ოლიგარქის რეჟიმი“, „კლანის მსახური მოსამართლე“,„ოლიგარქის დეპუტატი“, „რეჟიმის პატიმრები“, „არალეგიტიმური პარლამენტი“ და სხვა „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონის 54-ე მუხლი დაარღვიეს. ეს მუხლი სამართლიანობას და მიუკერძოებლობას შეეხება განსაზღვრავს სწორედ იმასაც, რომ „ახალი ამბების პროგრამაში მაუწყებელი ვალდებულია უზრუნველყოს ფაქტისა და მოსაზრების მკაფიო გამიჯვნა“.

ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად განწყობილი 3 ტელეკომპანიის: „ტელეკომპანია პირველის“, „ფორმულასა“ და „მთავარი არხის“ წინააღმდეგ „ქართული ოცნების“ საჩივრებს საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნული კომისია 5 ივნისს, 15:00 საათზე დანიშნულ სხდომაზე განიხილავს. 

ტელევიზიების წინააღმდეგ კომისიას „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის, ირაკლი კობახიძის მინდობილმა პირმა, ნათია ბოკუჩავამ 27 მაისს მიმართა და „კანონის ცალკეულ ნორმათა მოთხოვნების დარღვევისათვის“ მათი დასანქცირება მოითხოვა. 

საჩივრის საფუძველი სამივე ტელეკომპანიის შემთხვევაში „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონში შეტანილი ის ცვლილებებია, რომელიც „ქართული ოცნების“ პარლამენტმა მესამე მოსმენით 1 აპრილს მიიღო. „ქართული ოცნების“ საჩივრები პირველია, რომელიც კომუნიკაციების კომისიამ მისი უფლებამოსილების გაზრდის შემდეგ მიიღო და განიხილავს. 

„ქართული ოცნება“ მიიჩნევს, რომ ტელევიზიებმა ისეთი სიტყვების გამოყენებით, როგორებიცაა: „ოლიგარქი“, „ოლიგარქის რეჟიმი“, „კლანის მსახური მოსამართლე“,„ოლიგარქის დეპუტატი“, „რეჟიმის პატიმრები“, „არალეგიტიმური პარლამენტი“ და სხვა „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონის 54-ე მუხლი დაარღვიეს. ეს მუხლი სამართლიანობას და მიუკერძოებლობას შეეხება და მაგალითად, განსაზღვრავს, რომ „ახალი ამბების პროგრამაში მაუწყებელი ვალდებულია უზრუნველყოს ფაქტისა და მოსაზრების მკაფიო გამიჯვნა“.

---------------------

1 აპრილის ცვლილებებით, რომელიც მაუწყებლების ვებგვერდებსა და სოციალური ქსელების მეშვეობით გავრცელებულ ინფორმაციასაც შეეხო, კომუნიკაციების კომისიას, საჩივრის მიმართვის საფუძველზე, აქამდე თვითრეგულირების სფეროში მოქცეული საკითხების განხილვისა და მაუწყებლების დასანქცირების შესაძლებლობა მიეცა. ამ ცვლილებების დაინიიცირებამდე ეს წესები „მაუწყებელთა ქცევის კოდექსით“ იყო განსაზღვრული. 

კომუნიკაციების კომისიას მაუწყებლების დასანქცირება 2025 წლის პირველი ივნისიდან შეუძლია, მანამდე შეფარდებული სანქციები კი არ აღსრულდება. დარღვევის დადგენის შემთხვევაში კომისიას შეუძლია მაუწყებელს დააკისროს ჯარიმა, გარემოებების შესაბამისად, წლიური შემოსავლის 0,5%-ის, 1%-ის ან 3%-ის ოდენობით, შეაჩეროს ან გააუქმოს მაუწყებლის ლიცენზია.

---------------------

„TV პირველის“ იურისტის, თორნიკე მიგინეიშვილის შეფასებით, ეს პირდაპირი ცენზურაა:

„რა თქმა უნდა, დიდ ჯარიმებზე გაიყვანს ისედაც მძიმე მდგომარეობაში მყოფ მედიას. საერთოდ, დახურვის რისკი იქნება ძალიან რეალური ძალიან მოკლე პერიოდში. მით უმეტეს, ეს არ არის ისეთი ჯარიმა, როგორზეც საუბარი იყო პოლიტიკური რეკლამების განთავსების დროს. მაშინ იცოდი, რომ რაღაც დარღვევა გიჯდებოდა 5 000 ლარი. ახლა 2500 ლარიდან ზევით, შემოსავლის პროცენტულობიდან გამომდინარე, შეიძლება განისაზღვროს ყოველი შემდგომი ჯარიმა. შეიძლება ერთი ჯარიმა იყოს 2500-ლარიანი, მეორე ჯარიმა პირობითად, 3000-ლარიანი და შემდგომი იყო ათი ათასობით ლარი, რასაც ცალსახად, ჯერ ერთი, ვერ გადაიხდის მაუწყებელი და რომ ვერ გადაიხდის, უკვე ეს ლიცენზიის შეჩერების საფუძველია, მაგრამ მაგასაც რომ თავი დავანებოთ, რამდენიმე ჯარიმის შემდგომ, ლიცენზიის შეჩერების რეალური საფრთხე ისედაცაა“. 

„TV პირველის“ იურისტი ამჯერად ვარაუდობს, რომ რადგან სადავო ტერმინები 1 ივნისამდე გასული, სხვადასხვა დღის საინფორმაციო გამოშვებებიდან არის შეგროვებული, ComCom-ი ტელეკომპანიას მხოლოდ სიტყვიერად გააფრთხილებს. 

მომხდარი მედიის, ჟურნალისტებისა და წამყვანების გამოხატვის თავისუფლებას ზღუდავს ტელეკომპანია „ფორმულას“ იურისტისთვისაც.

„რეალურად, ეს კანონიც იმიტომ მიიღეს და ცვლილებები შეიტანეს „მაუწყებლობის შესახებ“ კანონში, რომ ამის ბერკეტი და სამართლებრივი საშუალება ჰქონოდათ. ამ ყველაფრით ძალიან ცუდი პრაქტიკა მკვიდრდება, რეალურად, მარტო ამ საჩივრითაც კი…მარტო ეს საჩივარიც კმარა იმისთვის, რომ ეს კანონი ესეთი არასწორი ფორმით ამოქმედდა“, - ამბობს ეთერ ქათამაძე. 

„მედიის ადვოკატირების კოალიციის“ განცხადებით კი, „ქართული ოცნების“ მიერ ბოლო პერიოდში ინიციირებული და მიღებული რეპრესიული კანონმდებლობა მიზანმიმართულად ზღუდავს გამოხატვის თავისუფლებას და საზოგადოების წვდომას ალტერნატიულ აზრსა და ინფორმაციაზე:

„2 ივნისს ცნობილი გახდა, რომ ქართულმა ოცნებამ კომუნიკაციების კომისიას მიმართა საჩივრით და პარტიისთვის არასასურველი სიტყვებისა და ტერმინების გამოყენების გამო  „ტვ პირველსა“ და „ფორმულას“  სამართალდამრღვევად ცნობა და დასანქცირება მოითხოვა.

აღნიშნულ საქმეებს განიხილავს კომუნიკაციების ეროვნული კომისია, რომლის თავმჯდომარე, დასანქცირებული კახა ბექაური, უკვე შეყვანილია იმ სიაში, რომელშიც ჩამოთვლილი პირების სანქცირების რეკომენდაციასაც, ძალადობრივი რეჟიმის მხარდაჭერისთვის, იძლევა ევროპარლამენტის რეზოლუცია“.

„ქართული ოცნების“ მიერ 28 მაისს ინიციირებული საკანონმდებლო ცვლილებებით, კომუნიკაციების კომისიას შესაძლებლობა ექნება თბილისის საქალაქო სასამართლოს მიმართოს და ბანკებისგან მაუწყებლების შესახებ კონფიდენციალური ინფორმაცია სასამართლოს მეშვეობით გამოითხოვოს. 

„ქართული ოცნების“ წევრების საკანონმდებლო ინიციატივით, რომელიც  პარლამენტის ბიურომ გუშინ, 2 ივნისს დაარეგისტრა, შესაბამისი ცვლილებები „საქართველოს ადმინისტრაციულ საპროცესო კოდექსში“ და საქართველოს კანონებში: „მაუწყებლობის შესახებ’’, „კომერციული ბანკების საქმიანობის შესახებ’’ და „მიკრობანკების საქმიანობის შესახებ“ შევა. 

„მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონის იმ მუხლს, რომლითაც კომუნიკაციების კომისიას მედიამომსახურებისა და ვიდეოგაზიარების პლატფორმის მომსახურების მიმწოდებლებისგან მათი საქმიანობის შესახებ ინფორმაციის მოთხოვნა შეეძლო, „კომერციული ბანკების საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-17 მუხლით ან „მიკრობანკების საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის 24-ე მუხლით გათვალისწინებული კონფიდენციალური ინფორმაციის მიწოდებაც დაემატება. 

მოთხოვნის შეუსრულებლობის შემთხვევაში კი, კომისია უფლებამოსილი იქნება „კომერციული ბანკისგან ან/და მიკრობანკისგან გამოითხოვოს „კომერციული ბანკების საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-17 მუხლით ან „მიკრობანკების საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონის 24-ე მუხლით გათვალისწინებული კონფიდენციალური ინფორმაცია საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსით დადგენილი წესით.“

„ქართული ოცნების“ წევრები „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონში დაგეგმილი ცვლილებების განმარტებით ბარათში უთითებენ, რომ მაუწყებლების დაფინანსების რეგულირება მიზნად ისახავს მაუწყებლების და შესაბამისად საზოგადოების დაცვას სხვადასხვა ჯგუფების გავლენებისგან. „ამ ლეგიტიმური, მაღალი საზოგადოებრივი ინტერესის დასაცავად“ კი საჭიროა შეიქმნას ქმედითი მექანიზმი, რომელიც კომუნიკაციების კომისიას „საშუალებას მისცემს მაუწყებლების მიერ მოთხოვნილი ინფორმაციის წარმოუდგენლობის შემთხვევაში, მესამე პირისგან - საბანკო დაწესებულებიდან გამოითხოვოს ინფორმაცია მაუწყებლის მიერ მიღებული შემოსავლების შესახებ“.

---------------------------------

„მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონის 66-ე პრიმა მუხლით, აკრძალულია მაუწყებლის დაფინანსება ადმინისტრაციული ორგანოს, პოლიტიკური პარტიის, თანამდებობის პირისა და საჯარო მოსამსახურის მიერ. ასევე აკრძალულია მაუწყებლის მიერ უცხოური ძალისგან პირდაპირი ან არაპირდაპირი დაფინანსების (ფულადი თანხის ან ქონებრივი ღირებულების სხვა სახის მატერიალური სიკეთის) მიღებაც.

„ქართული ოცნების“ პარლამენტმა „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონში ცვლილება, რომელიც მაუწყებლებისთვის „უცხოეთიდან დაფინანსების“ აკრძალვას გულისხმობს, 2025 წლის 1 აპრილს მიიღო.

---------------------------------

დაგეგმილი ცვლილებებით, „კომერციული ბანკების საქმიანობის შესახებ“ და „მიკრობანკების საქმიანობის შესახებ“ საქართველოს კანონების შესაბამის მუხლებში, რომელიც საბანკო საიდუმლოებას შეეხება, გაჩნდება ჩანაწერი, რომ ნებისმიერი გარიგების (მათ შორის, გარიგების დადების მცდელობის შემთხვევაში), განხორციელებული გადახდის ოპერაციის, ანგარიშის, ანგარიშიდან განხორციელებული ოპერაციისა და ანგარიშზე არსებული ნაშთის შესახებ ინფორმაცია საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კოდექსით გათვალისწინებული სასამართლო გადაწყვეტილების საფუძველზე, საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნულ კომისიასაც შეიძლება მიეცეს.

„საქართველოს ადმინისტრაციულ საპროცესო კოდექსს“ კომუნიკაციების კომისიის მიერ კომერციული ბანკისგან, მიკრობანკისგან მაუწყებლის შესახებ კონფიდენციალური ინფორმაციის მოპოვების შესახებ სპეციალური თავი დაემატება, რომელშიც ვკითხულობთ

„საჯარო სამართლის იურიდიული პირი - საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნული კომისია უფლებამოსილია სასამართლოს მიმართოს შუამდგომლობით მაუწყებლის მიერ “მაუწყებლობის შესახებ” საქართველოს კანონის 66(1) მუხლით გათვალისწინებული ვალდებულებების შესრულების მონიტორინგის ფარგლებში კომერციული ბანკისგან, მიკრობანკისგან მაუწყებლის შესახებ კონფიდენციალური ინფორმაციის გამოთხოვის თაობაზე, თუ კომისიამ ამ მაუწყებელს საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით ერთხელ მაინც მიმართა ინფორმაციის წარდგენის შესახებ, მაგრამ მან აღნიშნული ინფორმაცია დადგენილ ვადაში არ წარუდგინა“. 

„ქართული ოცნების“ წევრები ცვლილებების დაჩქარებული წესით განხილვას მოითხოვენ, „რათა მისი მიღება და ამოქმედება მოესწროს მიმდინარე წლის საგაზაფხულო სესიაზე, რაც, თავის მხრივ, უზრუნველყოფს საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნულ კომისიის მიერ საკუთარი ფუნქციების ეფექტიანად განხორციელების ხელშეწყობას“. 

„მედიის ადვოკატირების კოალიციამ“, რომელიც ადამიანის უფლებების დამცველ და მედიის საკითხებზე მომუშავე 17 ორგანიზაციას აერთიანებს, მედიის სფეროში არსებულ გამოწვევებთან დაკავშირებით ბრიფინგი გამართა.

კოალიციამ ყურადღება გაამახვილა ისეთ საკითხებზე, როგორებიცაა: მზია ამაღლობელის დაკავება, მედიის წარმომადგენლებზე განხორციელებული ფიზიკური ძალადობა, დამოუკიდებელი მედიების მიმართ ეკონომიკური ზეწოლა, პროფესიული მოვალეობის შესრულებისას ჟურნალისტებისთვის ხელშეშლა და „გზის გადაკეტვის ბრალდებით“ მათი დაჯარიმება. 

კოალიციის წევრები მკაცრად გმობენ დამოუკიდებელ მედიაზე განხორციელებულ კოორდინირებულ და სისტემურ თავდასხმას და ჟურნალისტებს, რომლებიც რთულ გარემოში პროფესიული მოვალეობის შესრულებას აგრძელებს, სოლიდარობას უცხადებენ.

კოალიციის განცხადება სრულად:

„მედიის ადვოკატირების კოალიცია მკაცრად გმობს დამოუკიდებელ მედიაზე ბიძინა ივანიშვილის რეჟიმის მიერ განხორციელებულ კოორდინირებულ და სისტემურ თავდასხმას და სოლიდარობას უცხადებს ყველა ჟურნალისტს, რომელიც ასეთ რთულ გარემოში აგრძელებს პროფესიული მოვალეობის შესრულებას.

სინდისის პატიმარი - მზია ამაღლობელი - დამოუკიდებელი მედიის ერთ-ერთი სიმბოლო - „ბათუმელებისა“ და „ნეტგაზეთის“ დირექტორი, მზია ამაღლობელი, კვლავ პატიმრობაში რჩება. მისი საქმე, ისევე როგორც სხვა სინდისის პატიმრების საქმეები, აშკარად პოლიტიკურად მოტივირებულია, რაც პროცესების მიმდინარეობისას ნათლად ჩანს.

ფიზიკური ძალადობა მედიის წინააღმდეგ - პროევროპული აქციების დაწყებიდან დღემდე დამოუკიდებელი ჟურნალისტებზე თავდასხმისა თუ პროფესიულ საქმიანობაში უკანონოდ ჩარევის ასობით შემთხვევა დაფიქსირდა. ამ ინციდენტებიდან არცერთი საქმე არ არის გამოძიებული და არცერთი მოძალადე პასუხისგებაში მიცემული, რაც ამყარებს დაუსჯელობის განცდას და ხელს უწყობს ძალადობრივი გარემოს ჩამოყალიბებას.

სამართლებრივი რეპრესიები - „ქართული ოცნების“ მიერ ბოლო პერიოდში ინიციირებული და მიღებული რეპრესიული კანონმდებლობა მიზანმიმართულად ზღუდავს გამოხატვის თავისუფლებას და საზოგადოების წვდომას ალტერნატიულ აზრსა და ინფორმაციაზე. 2 ივნისს ცნობილი გახდა, რომ ქართულმა ოცნებამ კომუნიკაციების კომისიას მიმართა საჩივრით და პარტიისთვის არასასურველი სიტყვებისა და ტერმინების გამოყენების გამო  „ტვ პირველსა“ და „ფორმულას“  სამართალდამრღვევად ცნობა და დასანქცირება მოითხოვა.

აღნიშნულ საქმეებს განიხილავს კომუნიკაციების ეროვნული კომისია, რომლის თავმჯდომარე, დასანქცირებული კახა ბექაური, უკვე შეყვანილია იმ სიაში, რომელშიც ჩამოთვლილი პირების სანქცირების რეკომენდაციასაც, ძალადობრივი რეჟიმის მხარდაჭერისთვის, იძლევა ევროპარლამენტის რეზოლუცია.

საზოგადოებრივი მაუწყებელი - “ქართული ოცნების” სამსახურში - საზოგადოებრივ მაუწყებელში შექმნილი ვითარება უკვე აშკარად აჩვენებს, რომ მისი ხელმძღვანელობა ემსახურება “ქართული ოცნების” პოლიტიკურ ინტერესებს. დირექტორი თინათინ ბერძენიშვილი და სამეურვეო საბჭოს თავმჯდომარე ვასილ მაღლაფერიძე მონაწილეობენ დამოუკიდებელი და კრიტიკული ჟურნალისტების დევნასა და დათხოვნაში. მაუწყებელი დღითიდღე ემიჯნება საზოგადოებას და რეალურ ფუნქციას კარგავს, რასაც მოწმობს სარედაქციო პოლიტიკის ტენდენციური შინაარსი და განსხვავებული მოსაზრების მიზანმიმართული უგულებელყოფა.

სასამართლო შენობებში კამერების აკრძალვა - დახურულ საჯარო უწყებების სიას დაემატა სასამართლო სისტემაც. გასულ კვირას მედიას კვლავ შეეზღუდა კამერებით შესვლა სასამართლო შენობებში - მაშინ, როცა ერთდროულად მიმდინარეობდა რამდენიმე მაღალი საზოგადოებრივი ინტერესის მქონე პროცესი. ეს ნაბიჯი არღვევს საჯაროობის პრინციპს და ხელს უშლის საზოგადოებას სასამართლო პროცესების მონიტორინგში.

ჟურნალისტების დაჯარიმება - მედიაში მომუშავე ჟურნალისტებზე კვლავ გრძელდება სისტემური ზეწოლა - მათ ყოველდღიურად აჯარიმებენ პროფესიული საქმიანობის შესრულებისას, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც ისინი უწყვეტი საპროტესტო აქციების გაშუქებას ცდილობენ. ეს პრაქტიკა წარმოადგენს თავისუფალი პრესის დევნის პირდაპირ მაგალითს.

ეკონომიკური ზეწოლა - დამოუკიდებელ მედიაზე ზეწოლა ხორციელდება ფინანსური ბერკეტების  საშუალებით. უცხოეთიდან მიღებული დაფინანსების აკრძალვასთან ერთად, ცნობილი ხდება, რომ ბიზნეს-კომპანიებზე ხორციელდება ზეწოლა, რათა მათ შეწყვიტონ კონტრაქტები დამოუკიდებელ მედიასთან. ბიზნესს აიძულებენ, უარი თქვას მაღალი რეიტინგის მქონე არხთან თანამშრომლობაზე.

მიზანმიმართული დეზინფორმაცია - დამოუკიდებელი მედიასა და ჟურნალისტების წინააღმდეგ უწყვეტად მიმდინარეობს დეზინფორმაციული კამპანია. ამით “ქართული ოცნება” ცდილობს საზოგადოებაში მედიისადმი უნდობლობის დათესვას და ინფორმაციის ობიექტური წყაროების დისკრედიტაციას.

მედიის ადვოკატირების კოალიცია სოლიდარობას უცხადებს ყველა დამოუკიდებელ მედიასაშუალებას და აგრძელებს მათ მხარდაჭერას დემოკრატიული ღირებულებების დასაცავად და უკეთესი ევროპული მომავლის უზრუნველსაყოფად.

ქართველი საზოგადოება იმსახურებს თავისუფალ და დამოუკიდებელ მედიას, რომელიც უზრუნველყოფს სანდო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობას და მოქალაქეთა სრულფასოვან მონაწილეობას ქვეყნის პოლიტიკურ და სოციალურ ცხოვრებაში.

მედიის თავისუფლება არის ფუნდამენტური ღირებულება, რომლის დაცვაც აუცილებელია საქართველოს დემოკრატიული განვითარებისა და ევროპული ინტეგრაციისთვის“.