„საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“ შეშფოთებას გამოთქვამს „აჭარა თაიმსის“ რედაქტორზე სიტყვიერი თავდასხმის გამო. როგორც ორგანიზაციის განცხადებაში ვკითხულობთ, ეს არ არის პირველი შემთხვევა, როცა სულხან მესხიძე კრიტიკული გაშუქების გამო მსგავსი შეურაცხყოფის ობიექტი გახდა. 

„11 ოქტომბერს ბათუმის ახალი შემოვლითი გზის 14 კმ.-იანი მონაკვეთი საზეიმოდ გახსნეს საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა და აჭარის მთავრობამ. საღამოს გაირკვა, რომ სინამდვილეში მშენებლობა დასრულებული არ არის - მძღოლებმა, რომელთაც სასიხარულო ახალი ამბავი მედიით შეიტყვეს, გზით სარგებლობა იმ საღამოსვე გადაწყვიტეს, თუმცა მათ ის ბეტონის ფილებით გადაკეტილი დახვდათ და უკან გაბრუნება მოუწიათ. ეს ამბავი ონლაინ მედიასაშუალების, „აჭარა თაიმსის“ დამფუძნებელმა და რედაქტორმა, სულხან მესხიძემ ლაივით გააშუქა, რის შემდეგაც მას უცნობმა პირმა შეურაცხმყოფელი შეტყობინებები გაუგზავნა ტელეფონზე. 

ეს არ არის პირველი შემთხვევა, როცა სულხან მესხიძე მსგავსი შეურაცხყოფის ობიექტი გახდა კრიტიკული გაშუქების გამო. ის არც ერთადერთი ჟურნალისტია, რომელიც ბოლო თვეებში იმავე მიზეზით მსგავსი თავდასხმის ობიექტი გახდა“.

„საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“ საქართველოს ხელისუფლებას მოუწოდებს, აიღოს პასუხისმგებლობა შექმნილ ვითარებაზე, შეცვალოს დამაზიანებელი რიტორიკა და უზრუნველყოს ჟურნალისტთა მიმართ ჩადენილი დანაშაულების დროული და ეფექტური გამოძიება. 

„საქართველოს ხელისუფლება უკვე წლებია, მიზანმიმართულად და სისტემურად ეწევა ჟურნალისტიკის, როგორც პროფესიის დისკრედიტაციას. მაღალი თანამდებობის პირთა გახშირებულ თავდასხმებს ცალკეულ ჟურნალისტებზე, ზიზღისა და სიძულვილის ენის გამოყენებით, წახალისებულ და ზოგ შემთხვევაში, ორგანიზებულ ძალადობას და დაუსჯელობას ჟურნალისტთა მიმართ ჩადენილი დანაშაულებრივი ქმედებებისათვის, შედეგად მოსდევს ის, რომ ჟურნალისტები საქართველოში, პროფესიული მოვალეობის განხორციელებისას, თავს დაცულად ვეღარ გრძნობენ. დამძიმებული ვითარების  მსუსხავი ეფექტი საქართველოს მოსახლეობას სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი ინფორმაციის გარეშე ტოვებს“.

„აჭარა თაიმსის“ დამფუძნებლმა, სულხან მესხიძემ სექტემბრის დასაწყისშიც ფეისბუკის პირად გვერდზე დაწერა, რომ უცნობი პირი მის სახლში შეჭრას ცდილობდა. 

„საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“ წევრობაზე დაფუძნებული დამოუკიდებელი ორგანიზაციაა, რომლის ხელმომწერიც 300-ზე მეტი ჟურნალისტია.

„აჭარა თაიმსის“ დამფუძნებლის სახლში უცნობი პირი შეჭრას ცდილობდა 

ეუთოს დემოკრატიული ინსტიტუტებისა და ადამიანის უფლებების ოფისმა 26 ოქტომბერს დაგეგმილ საპარლმენტო არჩევნებზე სადამკვირვებლო მისიის შუალედური ანგარიში გამოაქვეყნა. ანგარიში 11 სექტემბერი – 9 ოქტომბრის პერიოდს მოიცავს.

დოკუმენტის მე-11 თავი მედიას ეთმობა და მასში ვკითხულობთ, რომ მედიაგარემო მრავალფეროვანი, მაგრამ ძალზედ პოლარიზებულია და ფართო პოლიტიკური ძალაუფლების სტრუქტურებს ირეკლავს.

ანგარიშის მიხედვით, მედიასაშუალებები ფინანსური გამოწვევებით სავსე გარემოში მუშობენ, რომელსაც ხელს აძლევს სარეკლამო ბაზარზე არსებული დეფიციტი, რის გამოც მედიასაშუალებები პოლიტიკურ და ბიზნეს ინტერესებზე დამოკიდებულები ხდებიან. პოლიტიკური ინფორმაციის გავრცელების უმთავრეს წყაროებად კი, კვლავაც კომერციული სატელევიზიო არხები რჩებიან. 

„მათ შორის ყველაზე პოპულარული არხებს შორის გვხვდება „იმედი“ და „რუსთავი 2“, რომლებიც აღქმულია, როგორც „ქართულ ოცნებასთან“ დაკავშირებული მედიასაშუალებები, და „მთავარი არხი“ და “ტვ პირველი“, რომლებიც, თავის მხრივ, ოპოზიციურ პარტიებთან აფილირებულ არხებად აღიქმება. „საქართველოს საზოგადოებრივ მაუწყებელს“ კი, რომელიც სახელმწიფო ბიუჯეტიდან ფინანსდება, შედარებით მცირე რაოდენობის მაყურებელი ჰყავს“.

როგორც დოკუმენტში ვკითხულობთ, ODIHR-ის არჩევნებზე სადამკვირვებლო მისიასთან საუბრებში პროცესში ჩართულ მხარეები აღნიშნავდნენ, რომ შედარებით მცირე ზომის, უპირატესად ინტერნეტმაუწყებლები, დამოუკიდებელი გაშუქების მთავარი წყარო არიან და ძირითადად საერთაშორისო გრანტებზე არიან დამოკიდებული. მედიის საკითხებზე მომუშავე ბევრი საერთაშორისო და ადგილობრივი პროფესიონალი და მედიასთან ასოცირებული პირები კი, შეშფოთებას გამოთქვამდნენ, რომ „უცხოური ზეგავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ მიღებულმა კანონმა შესაძლოა, დამოუკიდებელ ჟურნალისტიკას ძირი გამოუთხაროს.

კვლევის მიხედვით, მედიის საკითხებზე მომუშავე საერთაშორისო და ადგილობრივი სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციები თავის ანგარიშებში საუბრობენ სამოქალაქო ცილისწამების მაღალ მაჩვენებლებზე (რომელთა საფუძველზე  წამოწყებული სასამართლო განხილვები ხშირად მედიის წინააღმდეგ გამოცემული გადაწყვეტილებებით სრულდება) და ასევე, საჯარო ინფორმაციაზე წვდომასთან დაკავშირებით წარმოშობილ მნიშვნელოვან ბარიერებზე.

„ODIHR-ის არჩევნებზე სადამკვირვებლო მისიასთან საუბრებში პროცესში ჩართული დაინტერესებული მხარეების უმრავლესობა აღნიშნავდა, რომ მათი შეშფოთების მთავარი საგანი ჟურნალისტების დაცვა და მათი უსაფრთხოების უზრუნველჰყოფაა, რის დასტურადაც მათ ბოლო დროს მომხდარი თავდასხმების ფაქტები მოჰყავთ“. 

არჩევნებზე სადამკვირვებლო მისიის შუალედურ ანგარიშში ვკითხულობთ, რომ „მაუწყებლებმა აღნიშნეს, რომ არსებობს გარკვეული ბუნდოვანება უფასო სატელევიზიო დროის გამოყოფასთან და რეკლამის შინაარსთან დაკავშირებით ისეთ შემთხვევებში, როდესაც საარჩევნო სუბიექტები დე ფაქტო კოალიციებში ერთიანდებიან“.

ანგარიშის მიხედვით, საარჩევნო კამპანიის დაწყების დღიდან, სასამართლოებმა დაახლოებით ცხრა მაუწყებელს დაუწესა სანქციები უფასო სატელევიზიო დროის გამოყოფის დებულებათა დარღვევისთვის.

ODIHR-ის არჩევნებზე სადამკვირვებლო მისიამ 2024 წლის 18 სექტემბერს დაიწყო მთელი ქვეყნის მასშტაბით მაუწყებელი ექვსი სატელევიზიო არხისა და ორი ონლაინ მედიასაშუალების მედიამონიტორინგიც. 

ეუთოს/დემოკრატიული ინსტიტუტებისა და ადამიანის უფლებების ოფისის საქართველოში არჩევნებზე სადამკვირვებლო მისიამ (ODIHR EOM) საქართველოს მთავრობის მოწვევითა და თავისი მანდატის შესაბამისად მუშაობას 11 სექტემბერს დაიწყო. მისიის წევრები ეუთოს 22 წევრი ქვეყნიდან შეირჩნენ.

სახალხო დამცველი, ლევან იოსელიანი სამთავრობო მედიის, POSTV-ის იმ ვიდეოს ეხმაურება, რომელშიც ტელევიზიის ჟურნალისტი კოალიცია „ძლიერი საქართველოს“ ერთ-ერთ ლიდერს, მამუკა ხაზარაძეს ეკითხება, რატომ მალავს „სომხურ წარმომავლობას“.

„მიუხედავად იმისა, რომ მედიის მთავარი ფუნქცია კითხვების დასმაა,  ის არ უნდა ატარებდეს დისკრიმინაციულ ხასიათს. არანაირი მნიშვნელობა არ აქვს, საქართველოს მოქალაქე რომელ ეთნიკურ ჯგუფს განეკუთვნება. კონსტიტუციის და კანონის თანახმად, ჩვენ ყველანი თანასწორები ვართ“, - წერს იოსელიანი.

დღეს, 11 ოქტომბერს POSTV-იმ ფეისბუკის საკუთარ გვერდზე - „POSTV - ანალიტიკა“ არმენოფობიური შინაარსის მასალა გაავრცელა. 

გამოქვეყნებულ ვიდეომასალაში POSTV-ის ჟურნალისტი კოალიცია „ძლიერი საქართველოს” ერთ-ერთ ლიდერს, მამუკა ხაზარაძეს მისი წარმომავლობის შესახებ უსვამს კითხვებს. „ვიცით, რომ სომხური წარმომავლობა გაქვთ და გრცხვენიათ ამისი აღიარება?" - მიმართავს ჟურნალისტი ხაზარაძეს და ამატებს: „სომხები ხო ჩვენი მოძმე ერი არიან, საუკეთესო ხალხი, რატომ გრცხვენიათ ამისი აღიარება“.

42-წამიან ვიდეოს თან ახლავს შემდეგი ტექსტიც: „მალავს თუ არა ხაზარაძე საკუთარ წარმომავლობას?! - კავშირს იმ ერთან რომელთანაც ქართველებს მრავალსაუკუნოვანი ძმობა და ისტორია აკავშირებს, ხოლო თბილისელი სომხები ქალაქის განსაკუთრებულ კოლორიტს წარმოადგენენ?!“

10 ოქტომბერს „ძლიერი საქართველო“ ამომრჩევლებთან შეხვედრას კახეთში, ქალაქ თელავში მართავდა, სწორედ იქაა ჩაწერილი ეს ვიდეოც. კოალიცია „ძლიერი საქართველო“ 26 ოქტომბერს დაგეგმილ არჩევნებში მონაწილე ერთ-ერთი საარჩევნო სუბიექტია. POSTV კი, ამ ვიდეოს გამოქვეყნებით ეთნიკური წარმომავლობის მამხილებელ კომპრომატად გამოყენებას ცდილობს.

„სოციალური სამართლიანობის ცენტრის“ ხელმძღვანელის, თამთა მიქელაძის შეფასებით, „ეთნიკური უმცირესობების უცხოდ მონიშვნა, მათი მოქალაქეობის გაუქმება, არმენოფობია, ეთნო-ცენტრიზმი - 90-იანი წლების რეპრესიული და შავი ქართული ნაციონალიზმის მთავარი დისკურსების გაცოცხლებას უშვებს ქართული ოცნების ხელისუფლება“.

ვრცლათ ამ თემაზე იხილეთ „მედიაჩეკერის“ მასალაში: POSTV პოლიტიკოსის დისკრედიტაციას არმენოფობიური კონტექსტით ცდილობს

„ქართული ოცნების“ რეკლამის - „არა ომს, აირჩიე მშვიდობა“განუთავსებლობის გამო, სასამართლომ ტელევიზიები 5-5 000 ლარით დააჯარიმა. ComCom-მა ტელეკომპანიებს სამართალდარღვევის ოქმები, მმართველი პარტიის საჩივრის საფუძველზე, 9 ოქტომბერს შეუდგინა.

„ქართული ოცნება“ ამ ტელევიზიებისგან იმ უფასო პოლიტიკური რეკლამის („არა ომს, აირჩიე მშვიდობა“)  ეთერში გაშვებას ითხოვს, რომელშიც საქართველოს საპირწონედ, შავ-თეთრ ფერებში რუსეთის თავდასხმების შედეგად დანგრეული უკრაინის სხვადასხვა ადგილია ნაჩვენები. 

ტელეკომპანიებმა 5 ოქტომბერს ამასთან დაკავშირებით ერთობლივი განცხადებაც გაავრცელეს. მათ გადაწყვეტილებას მხარი სამოქალაქო საზოგადოების არაერთმა ორგანიზაციამ დაუჭირა.

„ქართული ოცნების“ უფასო პოლიტიკურ რეკლამის განუთავსებლობის გამო, რომელშიც არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლები და სამოქალაქო აქტივისტები ჩანან და პარალელურად ისმის ფრაზაც: „უთხარი არა საზოგადოების მორალურ გადაგვარებას და აირჩიე ტრადიციული ფასეულობები“, კომუნიკაციების კომისიამ ამ სამ ტელევიზიას სამართალდარღვევის ოქმები ორჯერ გამოუწერა, სასამართლომ კი ისინი 5-5 000 ლარით დააჯარიმა და სადავო ვიდეორგოლის ეთერში განთავსება დაავალა.

წინასაარჩევნო პერიოდში საერთო მაუწყებლებს არჩევნებში მონაწილე კვალიფიციური სუბიექტების უფასო პოლიტიკური რეკლამის განთავსების ვალდებულება აქვს, ვიდეორგოლის შინაარსზე პასუხისმგებელი კი, ტელევიზია არ არის.

აღსანიშნავია ისიც, რომ „იმედმა“ გუშინ, 10 ოქტომბერს განაცხადა, რომ ოპოზიციის რეკლამებს ეთერში აღარ გაუშვებს, სანამ ტელევიზიები („ფორმულა“, „მთავარი არხი“ და „ TV პირველი“)  „ქართული ოცნების“ ვიდეოებს არ განათავსებენ, ამ გადაწყვეტილებას იზიარებს POSTV-იც.

დღეს, 11 ოქტომბერს სამთავრობო მედიამ, POSTV-იმ ფეისბუკის საკუთარ გვერდზე - „POSTV - ანალიტიკა“ არმენოფობიური შინაარსის მასალა გაავრცელა. 

გამოქვეყნებულ ვიდეომასალაში POSTV-ის ჟურნალისტი კოალიცია „ძლიერი საქართველოს” ერთ-ერთ ლიდერს, მამუკა ხაზარაძეს მისი წარმომავლობის შესახებ უსვამს კითხვებს. „ვიცით, რომ სომხური წარმომავლობა გაქვთ და გრცხვენიათ ამისი აღიარება?" - მიმართავს ჟურნალისტი ხაზარაძეს და ამატებს: "სომხები ხო ჩვენი მოძმე ერი არიან, საუკეთესო ხალხი, რატომ გრცხვენიათ ამისი აღიარება". 

42-წამიან ვიდეოს თან ახლავს შემდეგი ტექსტიც: „მალავს თუ არა ხაზარაძე საკუთარ წარმომავლობას?! - კავშირს იმ ერთან რომელთანაც ქართველებს მრავალსაუკუნოვანი ძმობა და ისტორია აკავშირებს, ხოლო თბილისელი სომხები ქალაქის განსაკუთრებულ კოლორიტს წარმოადგენენ?!“

10 ოქტომბერს „ძლიერი საქართველო“ ამომრჩევლებთან შეხვედრას კახეთში, ქალაქ თელავში მართავდა, სწორედ იქაა ჩაწერილი ეს ვიდეოც. კოალიცია „ძლიერი საქართველო“ 26 ოქტომბერს დაგეგმილ არჩევნებში მონაწილე ერთ-ერთი საარჩევნო სუბიექტია. POSTV კი, ამ ვიდეოს გამოქვეყნებით ეთნიკური წარმომავლობის მამხილებელ კომპრომატად გამოყენებას ცდილობს.

„სოციალური სამართლიანობის ცენტრის“ ხელმძღვანელის, თამთა მიქელაძის შეფასებით, „ეთნიკური უმცირესობების უცხოდ მონიშვნა, მათი მოქალაქეობის გაუქმება, არმენოფობია, ეთნო-ცენტრიზმი - 90-იანი წლების რეპრესიული და შავი ქართული ნაციონალიზმის მთავარი დისკურსების გაცოცხლებას უშვებს ქართული ოცნების ხელისუფლება“.

აღსანიშნავია ისიც, რომ გუშინ, 10 ოქტომბერს ტელეკომპანია „რუსთავი 2-მა“ აზერბაიჯანელი თემი „ქართული ოცნების“ წევრებთან შეხვედრის გაშუქების დროს „დიასპორად“ მოიხსენია. 

„მედიის განვითარების ფონდის“ კვლევის  მიხედვით, არმენოფობია წლებია ძირითადად სომხური იდენტობის ნეგატიურ კონტექსტში წარმოჩენას ცალკეულ პოლიტიკოსებსა და საჯარო პირებთან მიმართებით ცდილობს, ყველაზე ხშირად სომხური იდენტობის ნეგატიურ კონტექსტში წარმოჩენა კი, საანგარიშო პერიოდში, ინდივიდუალურ პირებთან მიმართებით ხდებოდა.

უახლოეს წარსულში მსგავსი ნარატივები ხშირად ისმოდა ზურაბ ჟვანიასა და მიხეილ სააკაშვილის მიმართ. არმენოფობიური კომენტარები ვრცელდებოდა რუსული კანონის საწინააღმდეგო აქციების მონაწილის, მსახიობ ნატალია ყიფშიძის წინააღმდეგაც.

„საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის“ მე-7 პრინციპი განსაზღვრავს:

„ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით“.

„მაუწყებელთა ქცევის კოდექსის“ მიხედვით კი, „მაუწყებელმა თავი უნდა შეიკავოს ისეთი მასალის გამოქვეყნებისგან, რომელიც გააღვივებს სიძულვილს ან არატოლერანტობას რასის, ენის, სქესის, რელიგიური კუთვნილების, პოლიტიკური შეხედულებების, ეთნიკური, გეოგრაფიული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე“.

პარტია „გახარია საქართველოსთვის“ კომუნიკაციების კომისიას სასამართლოში უჩივის. პარტიის ერთ-ერთი ლიდერის, ნათია მეზვრიშვილის განცხადებით, კომისია, ზეწოლის გზით, მაუწყებლებს რეკლამის განთავსების საშუალებს არ აძლევს, ვინც განათავსა კი, მათ დასჯის მიზნით, სამართალდამრღვევად ცნობს. 

„კომუნიკაციების კომისია და მისი ხელმძღვანელი კახა ბექაური აგრძელებს ზეწოლას იმ ეროვნულ მაუწყებლებზე, რომლებმაც გვაღიარეს კვალიფიციურ სუბიექტად და მოგვანიჭეს უფასო პოლიტიკური რეკლამის განთავსების უფლება. 

დღეს ჩვენმა გუნდმა - პარტიამ „გახარია საქართველოსთვის“, კომისიის და ბექაურის უკანონო ქმედებების აღსაკვეთად, ოფიციალურად მიმართა სასამართლოს.  

კომისია, ზეწოლის გზით, მაუწყებლებს არ აძლევს რეკლამის განთავსების საშუალებას, ხოლო ვინც განათავსა, მათ სამართალდამრღვევად ცნობს მათი დასჯის მიზნით. კომისიის აღნიშნული ქმედება გვართმევს საარჩევნო კამპანიის სამართლიან მედიაგარემოში წარმართვის შესაძლებლობას“. 

ნათია მეზვრიშვილის განცხადებით, პარტია დაბლოკილი ჰყავს ტელეკომპანია „იმედსაც“, „ეს მაშინ, როცა უდიდეს საეთერო დროს უთმობენ „ნაციონალურ მოძრაობას“ და ეთერში შეუფერხებლად გადმოსცემენ მიხეილ სააკაშვილის საარჩევნო კამპანიას პირდაპირ სასამართლო დარბაზიდან“.

მეზვრიშვილის შეფასებით, ეთერების დახურვა მოქალაქეებს ართმევს ინფორმირებული არჩევანის გაკეთების შესაძლებლობას და უსამართლო საარჩევნო გარემოს ქმნის. 

„მოვუწოდებთ, „ოცნებას“ და მის პარტიულ ტელევიზიას „იმედს“, სასწრაფოდ გახსნან ეთერები და დაგვისხდნენ დებატებში, როგორც საარჩევნო დაპირებების განსახილველად, ისე წინასაარჩევნო გარემოს შესაფასებლად. 

მოვუწოდებთ სასამართლოს - არჩევნებამდე დარჩენილია 2 კვირა. დროულად მიიღეთ სამართლიანი გადაწყვეტილება და მოგვეცით მედიასივრცით სარგებლობის შესაძლებლობა.

კახა ბექაურს კი კიდევ ერთხელ შევახსენებთ, ყველა მსგავს უკანონობაზე პასუხისმგებლობები იქნება პერსონალიზებული“.

ComCom-მა გუშინ, 10 ოქტომბერს „ გახარია საქართველოსთვის“ კვალიფიციური საარჩევნო სუბიექტის სტატუსის მინიჭების გამო „ფორმულას“ სამართალდარღვევათა ოქმი შეუდგინა. 

კომისიის გადაწყვეტილებას გუშინვე გამოეხმაურა გიორგი გახარია, რომელმაც თქვა, რომ ComCom-ი პარტიას უფასო პოლიტიკურ რეკლამაზე წვდომას უზღუდავს. გახარიამ პერსონალურად მიმართა კომუნიკაციების კომისიის თავმჯდომარესაც:

„ძალიან კარგად მესმის, რომ მონური დამოკიდებულება ძალიან მარტივი და სწრაფი გზაა გამდიდრებისკენ, მაგრამ კომუნიკაციების მარეგულირებელი კომისია დამოუკიდებელი უწყებაა, რომელიც საქართველოს მოქალაქეებს უნდა ემსახურებოდეს, განსაკუთრებით, წინასაარჩევნო პერიოდში და ყველაფერს აკეთებდეს იმისთვის, რომ მოქალაქეებს ინფორმირებული არჩევანის გაკეთების შესაძლებლობა ჰქონდეთ. მინდა, გავაფრთხილო, პირადად მე, გიორგი გახარიამ, რომ პასუხისმგებლობა იქნება პერსონალიზებული და ამ პასუხისმგებლობას ვერავინ ვერ გაექცევა და ვერავისთვის უკან გასასვლელი კარი ვერ იქნება".

გიორგი გახარიას განცხადება მუქარად და შანტაჟად მიიჩნია კახა ბექაურმა: „გახარიას მცდელობა აქვს მედიის მარეგულირებელ დამოუკიდებელ ორგანოს გადაწყვეტილებაზე ზეწოლა მოახდინოს მუქარის და შანტაჟის გზით. ეს არ არის ის გზა, რომელიც სასურველ შედეგს მიაღებინებს. 

გახარიას მსგავსი დიქტატორული მიდრეკილების პოლიტიკური ელემენტები ჩემს ცხოვრებაში მრავლად შემხვედრიან, მათ შორის წინა ხელისუფლებაშიც. გახარია არც პირველია და არც უკანასკნელი. მსგავს მუქარებს ჩემს საქციელზე და გადაწყვეტილებებზე გავლენა არც წარსულში მოუხდენია და ვერც მომავალში მოახდენს“.

გიორგი გახარიამ მიმართა ტელეკომპანია „იმედსა“ და „რუსთავი 2-საც“, რომ მათი პოლიტიკური რეკლამა ეთერი გაუშვან. „იმედმა“ და „რუსთავი 2-მა“ რეკლამის განთავსებაზე უარი უთხრეს „ძლიერ საქართველოსაც“. კოალიცია მათ წინააღმდეგ ComCom-ს მიმართავს. 

თბილისის საქალაქო სასამართლომ დღეს, 11 ოქტომბერს „TV პირველსა“ და მის ჟურნალისტს, სოფიკო ნიაურს შინაგან საქმეთა ყოფილი მინისტრისთვის, ალექსანდრე ჭიკაიძისთვის 10 000 ლარის გადახდა დააკისრა. 

ჭიკაიძე სასამართლოში წარდგენილი სარჩელით, „TV პირველის“ მიერ გავრცელებული ინფორმაციის ცილისწამებად ცნობასა და მორალური ზიანის ანაზღაურებას ითხოვდა.

ტელეკომპანიის იურისტის, თორნიკე მიგინეიშვილის ინფორმაციით, „TV პირველი“ სასამართლოს გადაწყვეტილებას არ ეთანხმება და მას სააპელაციოში გაასაჩივრებენ. 

„TV პირველის“ სადავო სიუჟეტი პროკურატურის მიერ 2024 წლის 3 თებერვალს თაღლითური ქოლ-ცენტრების მოწყობისა და ორგანიზების ბრალდებით დაკავებულებს ეხებათ.

ტელეკომპანია „იმედმა“ და „რუსთავი 2-მა“ კოალიცია „ძლიერ საქართველოს“ ფასიანი პოლიტიკური რეკლამის განთავსებაზე უარი უთხრა, კოალიციას მათ წინააღმდეგ კომუნიკაციების კომისიაში საჩივრები შეაქვს. 

„ძლიერი საქართველოს“ ერთ-ერთი ლიდერის, ანა ნაცვლიშვილის განცხადებით, რასაც ეს ტელეკომპანიები  აკეთებენ, ეს არ არის მხოლოდ პოლიტიკური გაერთიანების წინააღმდეგ წასვლა, ეს საქართველოს თითოეული მოქალაქის უფლებების უხეში და სისტემური დარღვევაა. 

„როგორც ჩანს, ხელისუფლების პანიკა, რომ არჩევნებში მარცხდება, მის მიერ კონტროლირებად მედიებსაც გადაედო. სამწუხაროდ, ტელეკომპანია „იმედი“ და „რუსთავი 2“  საქართველოს კონსტიტუციის წინააღმდეგ წასვლასაც აღარ ერიდებიან იმისთვის, რომ კოალიცია „ძლიერი საქართველოს“ ხმა დაბლოკონ და ხელი შეგვიშალონ, საქართველოს მოქალაქეებს მთავრობის შესახებ სიმართლე ვესაუბროთ - სიმართლე, იმ დანაშაულების შესახებ, რაც ქართულმა ოცნებამ ჩაიდინა“.

ნაცვლიშვილის თქმით, წინასაარჩევნო გარემო და არჩევნები თავისუფლად ვერ შეფასდება, თუ ის თავისუფალ მედიაგარემოში არ ჩატარდება.

კოალიციის პრესსამსახურის ინფორმაციით, მათ „იმედსა“ და „რუსთავი 2“-ს ფასიანი პოლიტიკური რეკლამების განსათავსებლად რამდენიმე დღის წინ მიმართეს. გუშინ, 10 ოქტომბერს კი, „იმედმა“ გამოაქვეყნა განცხადება, რომ სანამ „მთავარი“, „ტვ პირველი“და „ფორმულა“ „ქართული ოცნების“ ვიდეოებს ეთერში არ გაუშვებს, „კოლექტიური ნაცმოძრაობის“ რეკლამებს ისიც აღარ განათავსებს. 

„იმედმა“ კოალიცია „ძლიერ საქართველოს“ ფასიანი პოლიტიკური რეკლამის განთავსებაზე უარი 1 ოქტომბერსაც უთხრა.

„იმედი“„კოლექტიური ნაცმოძრაობის“ რეკლამებს აღარ განათავსებს, სანამ „მთავარი“, „ტვ პირველი“და „ფორმულა“ „ქართული ოცნების“ ვიდეოებს ეთერში არ გაუშვებს. ტელეკომპანიამ ამ გადაწყვეტილების შესახებ განცხადება Facebook-ის ოფიციალურ გვერდზე გაავრცელა და ასე დაასაბუთა: „ყველა მაუწყებელი ვალდებულია გამორიცხოს დისკრიმინაციული მიდგომა და თავისი წილი პასუხისმგებლობის ფარგლებში უზრუნველყოს კონკურენტული საარჩევნო გარემო ქვეყანაში“.

„როგორც საზოგადოებისთვის ცნობილია, მედიასაშუალებები, „მთავარი“, ტვ პირველი”და „ფორმულა“ აგრძელებენ საარჩევნო კანონმდებლობის უხეშ დარღვევას. ისინი, მოგონილი არგუმენტებით, უარს ამბობენ თავიანთ ეთერებში განათავსონ კანონის მოთხოვნების დაცვით მომზადებული ვიდეორგოლები. ამ ვიდეორგოლების განთავსებას მათ კანონი პირდაპირ ავალდებულებს, რაც ასევე დადასტურებულია კომუნიკაციების კომისიისა და სასამართლოს გადაწყვეტილებებით. მათ საჯარო განცხადებებიც გააკეთეს და იქამდეც კი მივიდნენ, რომ ამტკიცებენ, თითქოს ომის საწინააღმდეგო ვიდეორგოლი ომის პროპაგანდაა.

როგორც საქართველოში ევროკავშირის ელჩმა, ბატონმა პაველ ჰერჩინსკიმ განაცხადა, „თავისუფალი მედიის გადასაწყვეტია, რა გადაწყვეტილებას მიიღებს...“.

მიუხედავად იმისა, რომ „ტელეიმედს“ აქვს მკაფიოდ გაცხადებული სარედაქციო პოლიტიკა - არ დაუშვას „ნაციონალური მოძრაობის“ დაბრუნება ხელისუფლებაში, რაც ქვეყანას სრულ კატასტროფამდე მიიყვანს, ჩვენ დღემდე ვუშვებდით მათ მიერ მოწოდებულ ვიდეორგოლებს. ჩვენი სუბიექტური დამოკიდებულება მოცემულ შემთხვევაში არ არის გადაწყვეტილების საფუძველი რეკლამების განთავსების თუ მის განთავსებაზე უარის თქმასთან დაკავშირებით - ყველა მაუწყებელი ვალდებულია გამორიცხოს დისკრიმინაციული მიდგომა და თავისი წილი პასუხისმგებლობის ფარგლებში უზრუნველყოს კონკურენტული საარჩევნო გარემო ქვეყანაში, რაც დემოკრატიული არჩევნების ერთ-ერთი მთავარი საფუძველია.

სწორედ აქედან გამომდინარე, ვიდრე არ აღმოიფხვრება ნაციონალური მოძრაობის მედიასაშუალებების მიერ შექმნილი დისბალანსი (რეიტინგების, მათ მიერ რეკლამის გაუშვებლობით გაცდენილი საათების და სხვა ობიექტური კრიტერიუმების გათვალისწინებით) და უზრუნველყოფილი არ იქნება კონკურენტული საარჩევნო გარემო ამ მიმართულებით, ეთერში აღარ განვათავსებთ კოლექტიური ნაციონალური მოძრაობის იმ პარტიების სარეკლამო ვიდეორგოლებს, რომლებიც წარმოადგენენ წინა ხელისუფლების დანაშაულებრივ სახეს“, - წერს ტელეკომპანია. 

„იმედის“ განცხადებას იზიარებს და ეთანხმება ტელეკომპანია „POSTV-იც“:

„იქიდან გამომდინარე, რომ „ნაცმოძრაობას“ დაქვემდებარებულმა „მთავარმა არხმა“, „ფორმულამ“ და „TV პირველმა“ თავხედურად, სრულიად უკანონოდ, პოლიტიკური მოტივებით უარი თქვეს „ქართული ოცნების“ საარჩევნო რგოლების განთავსებაზე, საარჩევნო სუბიექტების მიმართ შექმნა შერჩევითი, დისკრიმინაციული მიდგომა. 

„საარჩევნო პროცესში ადგილი აქვს დისბალანსს, რომლის გამო ყველა პოლიტიკურ სუბიექტს არ ეძლევა საშუალება, თანაბრად ისარგებლოს მისთვის კანონით მინიჭებული უფლებამოსილებით, შესაბამისად, გადავწყვიტეთ, ხელი არ შევუწყოთ პოლიტიკურ პარტიებს შორის დისკრიმინაციული და არათანაბარი საარჩევნო გარემოს შექმნას, უფრო მეტიც - მიგვაჩნია, რომ თავიდანვე შეცდომა იყო კოლექტიური "ნაცმოძრაობის" საარჩევნო რეკლამის ჩვენს ეთერში განთავსება.

ყოველივე ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, ტელეკომპანია „POSTV-მ“ მიიღო გადაწყვეტილება, ეთერში აღარ განათავსოს კოლექტიურ „ნაცმოძრაობაში“ შემავალი პარტიების საარჩევნო რგოლები“.

გუშინ, 9 ოქტომბერს კომუნიკაციების კომისიამ „ქართული ოცნების“ რეკლამის - „არა ომს, აირჩიე მშვიდობა“ განუთავსებლობის გამო ტელეკომპანიებს („მთავარი არხი“, „TV პირველი“, „ფორმულა“) სამართალდარღვევის ოქმები შეუდგინა. თბილისის საქალაქო სასამართლო კი მათ ხვალ, 11 ოქტომბერს, 15:00 საათზე  განიხილავს.

„ქართული ოცნება“ ამ ტელევიზიებისგან იმ უფასო პოლიტიკური რეკლამის („არა ომს, აირჩიე მშვიდობა“)  ეთერში გაშვებას ითხოვს, რომელშიც საქართველოს საპირწონედ, შავ-თეთრ ფერებში რუსეთის თავდასხმების შედეგად დანგრეული უკრაინის სხვადასხვა ადგილია ნაჩვენები. ტელეკომპანიებმა 5 ოქტომბერს ამასთან დაკავშირებით ერთობლივი განცხადებაც გაავრცელეს. მათ მხარი არაერთმა სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციამ დაუჭირა.

წინასაარჩევნო პერიოდში საერთო მაუწყებლებს არჩევნებში მონაწილე კვალიფიციური სუბიექტების უფასო პოლიტიკური რეკლამის განთავსების ვალდებულება აქვს, ვიდეორგოლის შინაარსზე პასუხისმგებელი კი, ტელევიზია არ არის.

„ქართული ოცნების“ უფასო პოლიტიკურ რეკლამის განუთავსებლობის გამო, რომელშიც არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლები და სამოქალაქო აქტივისტები ჩანან და პარალელურად ისმის ფრაზაც: „უთხარი არა საზოგადოების მორალურ გადაგვარებას და აირჩიე ტრადიციული ფასეულობები“, კომუნიკაციების კომისიამ ამ სამ ტელევიზიას სამართალდარღვევის ოქმები ორჯერ გამოუწერა, სასამართლომ კი ისინი 5-5 000 ლარით დააჯარიმა და სადავო ვიდეორგოლის ეთერში განთავსება დაავალა.

აღსანიშნავია ისიც, რომ „იმედმა“ რამდენიმე დღის წინ უარი კოალიცია „ძლიერ საქართველოს“ „ქართული ოცნების“ საწინააღმდეგო რეკლამის განთავსებაზე უთხრა. 

კომუნიკაციების კომისიამ „გახარია საქართველოსთვის“ კვალიფიციური საარჩევნო სუბიექტის სტატუსის მინიჭების გამო ტელეკომპანია „ფორმულა“ სამართალდამრღვევად სცნო და ოქმი შეუდგინა.

კომისიის განცხადებით, „ფორმულამ“ შესაბამისი წერილით 1 ოქტომბერს მიმართა. ტელეკომპანიამ კომისიას „ედისონ რისერჩის“ მიერ ჩატარებული 5 კვლევის შედეგი გაუგზავნა, რომლის მიხედვითაც, „გახარია საქართველოსთვის“ 4%-ზე მეტი მხარდაჭერა აქვს.

„საქართველოს საარჩევნო კოდექსის“ თანახმად, მაუწყებელი უფლებამოსილია კვალიფიციურ საარჩევნო სუბიექტად აღიაროს ის პოლიტიკური პარტია, რომელიც საქართველოს მთელ ტერიტორიაზე, კანონით დადგენილი პირობებით, არჩევნების წელს ჩატარებული არანაკლებ ხუთი, ან არჩევნებამდე ერთი თვის განმავლობაში ჩატარებული ერთი საზოგადოებრივი აზრის კვლევის თანახმად, სარგებლობს ამომრჩეველთა არანაკლებ 4%-ის მხარდაჭერით.

ამასთან, მაუწყებელი ვალდებულია გადაამოწმოს, რომ კვლევა ჩატარებულია „საქართველოს საარჩევნო კოდექსის“ შესაბამისად“, - ვკითხულობთ კომისიის განცხადებაში.

როგორც ComCom-ი წერს, „ფორმულას“ კომისიისთვის შესაბამისი ინფორმაცია და დოკუმენტაცია, რომლითაც დასტურდება, რომ მან შეისწავლა ან გადაამოწმა საზოგადოებრივი აზრის კვლევა და დარწმუნდა, რომ ის კანონით დადგენილ მოთხოვნებს აკმაყოფილებდა, არ წარუდგენია.

აქედან გამომდინარე, კომისიამ დაადგინა, რომ მაუწყებელმა „გახარია საქართველოსთვის“ კვალიფიციური სუბიექტის სტატუსი კანონდარღვევით მიანიჭა და მას ადმინისტრაციული სამართალდარღვევათა ოქმი შეუდგინა.

ComCom-ის მიერ შედგენილი ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმები წინასაარჩევნო პერიოდში სასამართლოში იგზავნება და საბოლოო გადაწყვეტილებას სასამართლო შემჭიდროვებულ ვადაში (2 დღე) იღებს.

სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციები საკონსტიტუციო სასამართლოს დღევანდელ გადაწყვეტილებასთან დაკავშირებით ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ. მათი შეფასებით, საკონსტიტუციოს გადაწყვეტილება, არ შეაჩეროს რუსული კანონის მოქმედება, სამართლებრივ დასაბუთებას მოკლებულია, არ ითვალისწინებს ადგილობრივი და საერთაშორისო ექსპერტების სამართლებრივ დასკვნებს და მოსამართლეთა მხრიდან კონსტიტუციის ღალატს წარმოადგენს.

„სასამართლოს ჰქონდა ისტორიული შანსი, შეწინააღმდეგებოდა ევროინტეგრაციის პროცესის შეჩერებას, არ დაეშვა მოქალაქეთა კონფიდენციალური ინფორმაციაზე მთავრობის უკონტროლო წვდომა და დამდგარიყო საკუთარი ხალხის გვერდით, ვინც თვეების განმავლობაში, სამთავრობო ძალადობის მიუხედავად, ურყევად ეწინააღმდეგებოდა რუსულ კანონს. სამწუხაროდ, საკონსტიტუციო სასამართლომ ვერ შეძლო დამოუკიდებელი გადაწყვეტილების მიღება, ის კვლავ მოექცა მმართველი პარტიის გავლენის ქვეშ და ვერ შეასრულა მასზე დაკისრებული ფუნქცია - კონსტიტუციის დაცვა.“ 

ორგანიზაციები აცხადებენ, რომ აგრძელებენ ბრძოლას საქართველოში ავტორიტარიზმისა და ცენზურის დამყარების წინააღმდეგ. 

„ჩვენ გავაგრძელებთ სამართლებრივ დავას რუსული კანონის წინააღმდეგ, როგორც ქვეყნის შიგნით, ისე - საერთაშორისო ინსტიტუტებში, და ქართველი ხალხის მხარდაჭერით, აუცილებლად მივაღწევთ მის საბოლოო და უპირობო გაუქმებას“.

სამოქალაქო საზოგადოება მადლობას უხდის იმ ორ მოსამართლესაც [გიორგი კვერენჩხილაძე, თეიმურაზ ტუღუში] განსხვავებული აზრისთვის, რომლებმაც რუსული კანონის მოქმედების შეჩერებას მხარი დაუჭირეს. 

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლომ რუსული კანონის მოქმედება არ შეაჩერა, თუმცა სარჩელი ნაწილობრივ განსახილველად მიიღო.

კომუნიკაციების კომისიამ „ქართული ოცნების“ საჩივარი „მთავარი არხის“, „TV პირველისა“ და „ფორმულას“ წინააღმდეგ დააკმაყოფილა და ტელევიზიებს მმართელი პარტიის უფასო საარჩევნო რეკლამის - „არა ომს, აირჩიე მშვიდობა“ განუთავსებლობის გამო სამართალდარღვევის ოქმები შეუდგინა.

ComCom-ის მიერ შედგენილი ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმები წინასაარჩევნო პერიოდში სასამართლოში იგზავნება და საბოლოო გადაწყვეტილებას სასამართლო შემჭიდროვებულ ვადაში (2 დღე) იღებს. 

კომუნიკაციების კომისიამ არ დააკმაყოფილა „მთავარი არხის“, „TV პირველისა“ და „ფორმულას“ შუამდგომლობა, სხდომა ცესკოს მიერ გადაწყვეტილების მიღებამდე გადადებულიყო. ტელეკომპანიებმა ცესკოს „ქართული ოცნების“ რეკლამის მიერ საარჩევნო კოდექსის შესაძლო დარღვევის დასადგენად მიმართეს.

საარჩევნო კოდექსის 45-ე მუხლის მესამე ნაწილი გულისხმობს, რომ „საარჩევნო პროგრამა არ უნდა შეიცავდეს ომისა და ძალადობის პროპაგანდას“.

„ქართული ოცნება“ ამ ტელევიზიებისგან იმ უფასო პოლიტიკური რეკლამის („არა ომს, აირჩიე მშვიდობა“)  ეთერში გაშვებას ითხოვს, რომელშიც საქართველოს საპირწონედ, შავ-თეთრ ფერებში რუსეთის თავდასხმების შედეგად დანგრეული უკრაინის სხვადასხვა ადგილია ნაჩვენები.

5 ოქტომბერს ტელეკომპანიებმა ერთობლივი განცხადება გაავრცელეს, სადაც აღნიშნული იყო:

„მიუხედავად იმისა, რომ ხელისუფლებისგან დაკისრებული დაუსრულებელი ჯარიმები კრიტიკული არხებისთვის მძიმე ტვირთია, ჩვენ მაინც არ ვაპირებთ, თუნდაც ირიბად, ხელი შევუწყოთ „ქართული ოცნების“ რუსულ პროპაგანდას და უკრაინელი ხალხის დაცინვას. ჩვენ სრულად ვიზიარებთ ევროკავშირის ელჩის შეფასებას, რომ ეს არის „აღმაშფოთებელი, სამარცხვინო და შემზარავი“ კამპანია და, შესაბამისად, უარს ვამბობთ ამ ვიდეორგოლების ეთერში განთავსებაზე.“

„მედიაომბუდსმენის“ მიერ გასაჯაროვებული წერილებიდან ირკვევა, რომ ტელეკომპანიებმა („მთავარი არხი“, „TV პირველი“, „ფორმულა“) „ქართული ოცნების“ ვიდეორგოლთან დაკავშირებით ერთობლივი განცხადების გამოქვეყნებამდე, 4 ოქტომბერს კომუნიკაციების კომისიას მიმართეს. 

ტელეკომპანიები ითხოვდნენ, ComCom-ს მათთვის მიეწოდებინა ინფორმაცია აღნიშნული ვიდეორგოლის („არა ომს, აირჩიე მშვიდობა“) საქართველოს კანონმდებლობასთან შესაბამისობისა და განთავსების შესახებ.

კომუნიკაციების კომისიამ სამივე ტელევიზიას იდენტურად უპასუხა: „კომისია მოკლებულია შესაძლებლობას წინასწარ, ადმინისტრაციული წარმოების პროცესის მიღმა, შეაფასოს კონკრეტული მასალა და გასცეს მის ეთერში განთავსების/განუთავსებლობის შესახებ რეკომენდაცია“.

ტელეკომპანიების გადაწყვეტილებას არაერთი სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაცია გამოეხმაურა. „საერთაშორისო გამჭვირვალობა-საქართველომ“ და „საქართველოს ევროპული ორბიტამ“ დამოუკიდებელ მედიასაშუალებებს სოლიდარობა გამოუცხადეს. ტელევიზიების გადაწყვეტილებას გამოეხმაურნენ „საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“ და „მედიის ადვოკატირების კოალიცია“.

„ქართული ოცნების“ უფასო პოლიტიკურ რეკლამის განუთავსებლობის გამო, რომელშიც არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლები და სამოქალაქო აქტივისტები ჩანან და პარალელურად ისმის ფრაზაც: „უთხარი არა საზოგადოების მორალურ გადაგვარებას და აირჩიე ტრადიციული ფასეულობები“, კომუნიკაციების კომისიამ ამ სამ ტელევიზიას სამართალდარღვევის ოქმები ორჯერ გამოუწერა, სასამართლომ კი ისინი 5-5 000 ლარით დააჯარიმა და სადავო ვიდეორგოლის ეთერში განთავსება დაავალა.

წინასაარჩევნო პერიოდში საერთო მაუწყებლებს არჩევნებში მონაწილე კვალიფიციური სუბიექტების უფასო პოლიტიკური რეკლამის განთავსების ვალდებულება აქვს, ვიდეორგოლის შინაარსზე პასუხისმგებელი კი, ტელევიზია არ არის.