კომუნიკაციების კომისიის ინფორმაციით, 2025 წლის III კვარტალში ტელევიზიებმა 29.5 მილიონი ლარის კომერციული სარეკლამო შემოსავალი მიიღეს. 

სატელევიზიო კომერციული სარეკლამო შემოსავლების ყველაზე დიდი წილი - 14.4 მილიონი ლარი ამ პერიოდშიც ისევ „ტელეიმედს“ ჰქონდა.

ივლისი-სექტემბრის პერიოდში 6.7 მილიონი ლარის კომერციული შემოსავალი მიიღო „რუსთავი 2“-მა. „ჯი-დი-ეს თი-ვის“ სარეკლამო შემოსავალი 2.1 მილიონ ლარს გაუტოლდა, „პოსტვ“-ის კი - 1.9 მილიონს.

მიმდინარე წლის მე-3 კვარტალში 1.4 მილიონი ლარის კომერციული სარეკლამო შემოსავალი მიიღო „ტელეკომპანია პირველმა“, 0.8 მილიონი ლარი კი - „ფორმულამ“.

ივლისი-სექტემბრის პერიოდში 0.2 მილიონი ლარის კომერციული შემოსავალი ჰქონდა „საზოგადოებრივ მაუწყებელს“. 

როგორც ComCom-ი წერს, 2025 წლის III კვარტალში ტელე და რადიო მაუწყებლების ჯამური კომერციული სარეკლამო შემოსავალი, წინა წლის იმავე პერიოდთან შედარებით, 73.6%-ით გაიზარდა და 31.4 მილიონი ლარი შეადგინა. მხოლოდ ტელევიზიების მიერ მიღებული კომერციული სარეკლამო შემოსავლები კი 85%-ით გაიზარდა და 29.5 მილიონი ლარი შეადგინა.

დღეს, 14 ნოემბერს, ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოში „ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებლისა და დირექტორის, მზია ამაღლობელის საჩივრის განხილვა განახლდება. დღევანდელ სხდომაზე პროკურორები დასკვნით სიტყვას წარმოთქვამენ.

მზია ამაღლობელის ადვოკატები ბათუმის საქალაქო სასამართლოს იმ განაჩენს ასაჩივრებენ, რომლითაც მას 2-წლიანი პატიმრობა მიესაჯა, ისინი ნინო სახელაშვილის მიერ გამოტანილი განაჩენის გაუქმებას და გამამართლებელი განაჩენის დადგენას ითხოვენ.

ბათუმის საქალაქო სასამართლოს 6 აგვისტოს განაჩენს ასაჩივრებს პროკურატურაც და ისევ სისხლის სამართლის კოდექსის 353¹ მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებულ სასჯელს, 4-დან 7 წლამდე თავისუფლების აღკვეთას, ითხოვს. 

---------------------------------

„ბათუმელები”/“ნეტგაზეთის” დამფუძნებელსა და დირექტორს ბათუმის პოლიციის უფროსისთვის, ირაკლი დგებუაძისთვის სილის გაწვნის გამო პოლიციელზე თავდასხმას ედავებოდნენ, თუმცა მოსამართლე ნინო სახელაშვილმა მზია ამაღლობელს ბრალი გადაუკვალიფიცირა და ის დამნაშავედ სისხლის სამართლის კოდექსის 353-ე მუხლის პირველი ნაწილით ცნო: 

„პოლიციის მუშაკის, სპეციალური პენიტენციური სამსახურის მოსამსახურის ან ხელისუფლების სხვა წარმომადგენლის მიმართ წინააღმდეგობა საზოგადოებრივი წესრიგის დაცვისთვის ხელის შეშლის, მისი საქმიანობის შეწყვეტის ან შეცვლის მიზნით, აგრეთვე აშკარად უკანონო ქმედებისთვის მისი იძულება, ჩადენილი ძალადობით ან ძალადობის მუქარით – ისჯება ჯარიმით ან შინაპატიმრობით ვადით ორ წლამდე ანდა თავისუფლების აღკვეთით ვადით ორიდან ექვს წლამდე“.

------------------------------

ქუთაისის საააპელაციო სასამართლომ მზია ამაღლობელის საჩივრის განხილვა 11 ნოემბერს დაიწყო. საქმის მომხსენებელი მოსამართლე ნიკოლოზ მარგველაშვილია, კოლეგიაში კი შედიან მოსამართლეები: მარინა სირაძე და ნანა ჯოხაძე. 

11 ნოემბრის სხდომა 24-ადგილიან მცირე დარბაზში ჩატარდა. პროცესზე დასწრების მსურველთა რაოდენობა გაცილებით მეტი იყო, თუმცა ისინი სასამართლოს ეზოშიც არ შეუშვეს. სააპელაციო სასამართლოსთან მყოფმა მზია ამაღლობელის კოლეგებმა და მხარდამჭერებმა მოსამართლეს სხდომის დიდ დარბაზში გადატანისკენ მოუწოდეს. დარბაზის შეცვლის შუამდგომლობა დააყენეს ადვოკატებმაც, თუმცა მოსამართლემ თქვა, რომ ეს საკითხი უკვე განიხილეს და მათ თხოვნას მომდევნო სხდომისთვის გაითვალისწინებდნენ.

სხდომას ესწრებოდა მზია ამაღლობელიც, რომელსაც საკუთარი სიტყვის დარბაზიდან წარმოთქმის საშუალება პირველად მიეცა. აქამდე გამართულ პროცესებზე ამაღლობელს შემინული კაბინიდან გამოსვლისა და ადვოკატების გვერდით დაჯდომის შესაძლებლობა არ ჰქონდა. მან თქვა, რომ ამ საქმეს არანაირი კავშირი არ აქვს სამართალთან და სამართლიანობასთან და მისი პატიმრობა რეჟიმის პოლიტიკური გადაწყვეტილებაა.

11 ნოემბერს ხელისუფლებას მზია ამაღლობელის წინააღმდეგ საქმის შეწყვეტისა და მისი დაუყოვნებელ გათავისუფლებისკენ მოუწოდა „მედიის თავისუფლების სწრაფი რეაგირების“ (MFRR) კონსორციუმმა:

„დღეს, როდესაც საქართველოს სააპელაციო სასამართლო ჟურნალისტ მზია ამაღლობელის საქმეს განიხილავს, ჩვენ კიდევ ერთხელ ვაცხადებთ, რომ მის მიმართ წაყენებული ბრალდებები არაპროპორციული და პოლიტიკურად მოტივირებულია. მოვუწოდებთ ხელისუფლებას, შეწყვიტოს მზიას წინააღმდეგ საქმე და უზრუნველყოს მისი დაუყოვნებელი გათავისუფლება“.

ამაღლობელის დაუყოვნებლივ გათავისუფლება მოითხოვა „პრესის საერთაშორისო ინსტიტუტმაც“: „მზიას მზიას წინააღმდეგ წაყენებული ბრალდებები გადაჭარბებული და პოლიტიკურად მოტივირებულია და მისი განაჩენი უნდა გაუქმდეს“.

„ბათუმელებისა“ და „ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელი და დირექტორი 11-12 იანვარს, ბათუმის პოლიციის მთავარ სამმართველოსთან ორჯერ დააკავეს. პირველად მზია ამაღლობელი პოლიციამ კედელზე იმ სტიკერის გაკვრის გამო დააკავა, რომელზეც „გაიფიცე“ ეწერა, ის მოგვიანებით ხელწერილის საფუძველზე გაათავისუფლეს, თუმცა მალევე მეორედ, ირაკლი დგებუაძისთვის სილის გაწვნის გამო დააკავეს. დაკავებისას მზია ამაღლობელს ღირსების შემლახავად მოექცნენ, თუმცა პროკურატურას საქმის გამოძიება არ დაუწყია.

სასამართლომ მზია ამაღლობელი დააჯარიმა ორ ადმინისტრაციულ საქმეზეც. მოსამართლე სალიხ შაინიძემ ამაღლობელი პირველ ადმინისტრაციულ საქმეზე სამართალდამრღვევად 18 მარტს ცნო და 2 000 ლარით დააჯარიმა. 18 ივნისს კი, ის სამართალდამრღვევად მოსამართლე მარიანა ფამოევამ ცნო და 1000 ლარით დააჯარიმა. შსს ამაღლობელს პოლიციელების სიტყვიერ შეურაცხყოფასა და  აჭარის პოლიციის დეპარტამენტის წინ, დამხმარე ნაგებობაზე სტიკერის გაკვრის გამო იერსახის დამახინჯებას ედავებოდა. მზია ამაღლობელის ადმინისტრაციული დაკავების საქმის განხილვა უკვე დაიწყო სტრასბურგის ევროპულმა სასამართლომ.

„ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელი და დირექტორი დაკავების დღიდან, 38 დღე შიმშილობდა. პატიმრობაში მას მკვეთრად დაუქვეითდა მხედველობა. 

მზია ამაღლობელი ბოლო თვეების განმავლობაში არაერთი საერთაშორისო ჯილდოს მფლობელი გახდა. მათ შორის, ამაღლობელმა მიიღო სახაროვის პრემია - ევროკავშირის ადამიანის უფლებათა უმაღლესი ჯილდო.

სასამართლოში მომუშავე ჟურნალისტები ვარაუდობენ, რომ სასამართლოს შენობაში მობილური ტელეფონის გამოყენება შესაძლოა მათაც აუკრძალონ. ისინი რამდენიმე დღეა ცდილობენ, გაარკვიონ „პრევენციისთვის“ მობილური ტელეფონის კარადაში შესანახად მანდატურისთვის გადაცემის წესი მედიის წარმომადგენლებზეც გავრცელდება თუ არა. იუსტიციის უმაღლეს საბჭოს დამატებითი განმარტება ამ დრომდე არ გაუკეთებია. მას ოფიციალური განცხადებით მიმართა „მედიაჩეკერმაც“.

—------------------------

თბილისის საქალაქო სასამართლოში კარადები მობილური ტელეფონის შესანახი 960 სათავსოთი უკვე დამონტაჟებულია. სატენდერო დოკუმენტების მიხედვით, კარადებს უნდა ჰქონდეს შედარებით დიდი ზომის (27სიმ.-33სიგ.-21სიღ.) 22 ქვედა თაროც. სათავსო მცირე ზომის უჯრებით დამონტაჟდა თბილისის სააპელაციო სასამართლოშიც.

იუსტიციის საბჭოსთან არსებულმა სსიპ საერთო სასამართლოების დეპარტამენტმა ქვეყნის მასშტაბით 19 სასამართლოსთვის ავეჯის, მათ შორის მობილური მოწყობილობების შესანახი სათავსოების, შესაძენად ტენდერი 19 სექტემბერს გამოაცხადა. მიმწოდებელთან - შპს „ავე“ ხელშეკრულება კი, ჯამური ღირებულებით 91 700 ლარი, 17 ოქტომბერს გააფორმა.

მანამდე, 17 ივლისს, იუსტიციის უმაღლესმა საბჭომ „საქართველოს საერთო სასამართლოებში ფოტო-, კინო-, ვიდეოგადაღების, ტრანსლაციის და აუდიოჩაწერის უკანონოდ განხორციელების პრევენციის წესი“ დაამტკიცა. ერთგვერდიან დოკუმენტში ვკითხულობთ, რომ „სასამართლოს მანდატური უფლებამოსილია არ დაუშვას სასამართლო სხდომის დარბაზში ფოტო-, კინო-, ვიდეოგადაღების, ტრანსლაციის და აუდიოჩაწერის ფუნქციის მქონე ნებისმიერი ტექნიკური საშუალების (მობილური ტელეფონის, აგრეთვე - სხვა ისეთი ნივთის ჩათვლით, რომელიც, ერთი შეხედვით, არ წარმოადგენს ამგვარ ტექნიკურ საშუალებას, თუმცა ვიზუალური დათვალიერების შედეგად აჩენს ვარაუდს, რომ მას გააჩნია ფოტო-, კინო-, ვიდეოგადაღების, ტრანსლაციის და აუდიოჩაწერის ფუნქცია) შეტანა (გამოყენება) და შესთავაზოს მფლობელს, აღნიშნული ტექნიკური საშუალებები გადასცეს დროებით შესანახად მანდატურს“. 

—-------------------------------

გამოცემა „პუბლიკას“ რედაქტორი, ნათია ამირანაშვილი შიშობს, რომ მობილური ტელეფონების სასამართლოს შენობაში შეტანის აკრძალვა მედიისთვისაც იქნება დაწესებული. ამირანაშვილი ამბობს, რომ ჯერ კიდევ ივნისის ბოლოს, როდესაც ჟურნალისტებს სასამართლოში ფოტო, ვიდეო, აუდიო ჩაწერა ერთიანად აეკრძალათ და სასამართლოს ეზოში მუშაობაც კი აღარ შეუძლიათ, მედიის წარმომადგენლები ფიქრობდნენ, რომ ეს სწორედ მათ გაშუქებას, სასამართლოში მიმდინარე საქმეებთან დაკავშირებით საზოგადოებრივ ინტერესს უკავშირდებოდა და ცვლილებები მიმართული იყო იმისკენ, რომ მედიას არ ემუშავა და პროცესებიდან ნაკლები ინფორმაცია გასულიყო.

„მიუხედავად ამ შეზღუდვებისა, მედიამ გააგრძელა მუშაობა სასამართლოში და გააგრძელა, ვერ ვიტყოდი რომ ცუდად. ვცდილობდით, რომ ვიზუალური ნაწილიც შეგვევსო და დაგვებალანსებინა…რა თქმა უნდა, ვიდეოები არ იყო, მაგრამ ინფორმაცია საქმის განხილვასთან დაკავშირებით, არგუმენტები ჩვენს მკითხველს გავაცანით. აქედან გამომდინარე, სისტემას, ძალაუფლებაში მყოფ ჯგუფს შესაძლოა, არც ამ ტიპის გაშუქება არ აწყობდეს და ეს ცვლილებები სწორედ ამას შეიძლება უკავშირდებოდეს“. 

ნათია იხსენებს იმ მუქარანარევ რეპლიკებსაც, რომლებიც სასამართლოში მომუშავე ჟურნალისტებს ხშირად ესმოდათ: მაგალითად, „მიშას დროს, 2012 წლამდე, ტელევიზია იდგა ხიდქვეშ და იქიდან იღებდა“, „აი, ადრე ტელეფონებსაც კი ატოვებინებდნენ როგოც ადვოკატებს, ასევე სასამართლოში ნებისმიერ შემსვლელს“, გაახსენდა კოლეგისთვის არაოფიციალურად ნათქვამი ფრაზაც: „აი, ცოტახანში მოგიწევთ ტელეფონების დატოვება“. 

ამირანაშვილის თქმით, ახლა სასამართლოში საკმაოდ დატვირთული პერიოდია, იწყება როგორც დიდი პროცესების სააპელაციო განხილვები, ასევე, არის პოლიტიკური ნიშნით დაკავებული 64 ახალი ბრალდებულის საქმე. სწორედ ამიტომ, ის ფიქრობს, რომ „სისტემა კიდევ უფრო მეტად ემზადება იმისთვის, რომ მაქსიმალურად დაიხუროს და ჩაიხშოს ინფორმაცია სასამართლოდან“.

„ტელეკომპანია პირველის“ ჟურნალისტს, ნანუკა ქაჯაიას რამდენიმე გარემოება აფიქრებინებს, რომ „ტელეფონების დატოვების უკანონო შეზღუდვა“ მედიასაც შეიძლება შეეხოს:

„კვირა იწურება, რაც სასამართლოში ახალი შეზღუდვის შესახებ გახდა ცნობილი, დაისვა ლეგიტიმური შეკითხვები, მათ შორის მედიაზეც და ამ დრომდე არავის  აღნიშნულთან დაკავშირებით განმარტება არ გაუკეთებია. მინიმუმ ბუნდოვანებას ტოვებენ. 

მეორე, თუ „ქართული ოცნების“ ლოგიკასა და აქამდე გადადგმულ ნაბიჯებს გავყვებით, მათ აქვთ მხოლოდ ერთი მიზანი: სრულად დაიხუროს სასამართლო მედიისთვის. ანუ მედიის წარმომადგენლები სრულად იზოლირებულები გავხდეთ, რადგან მიუხედავად გაშუქებების აკრძალვისა, მაგალითად, სასამართლოს დერეფნებში მანდატურის სამსახურის უკანონო, ძალადობრივი ქმედებების საზოგადოებისთვის გამოტანას მაინც ვახერხებდით. 

თუ აღნიშნული ახალი უკანონო შეზღუდვა მედიასაც შეეხო, ფაქტიურად ეს ნიშნავს სასამართლოს სრულ და ყოვლისმომცველ გაუმჭვირვალობას, არა მარტო სხდომების დონეზე, რაც საზოგადოებისთვის კიდევ უფრო დიდ უსამართლობაში აისახება, რადგან ერთ უკანონო ნაბიჯს აუცილებლად მოჰყვება მეორე და ასე შემდეგ“. 

ნანუკა ქაჯაიასთვის ეს ნიშნავს იმასაც, რომ თუ დამოუკიდებელი მედია გადარჩენას და ბრძოლას ასე თუ ისე ახერხებს, სასამართლო ამ შემთხვევაში ის სივრცე გახდება, სადაც „ეს თავისუფლების კუნძულებიც აღარ იარსებებს“.

„რადიო თავისუფლების“ ჟურნალისტი, სალომე ჩადუნელი ჰყვება, რომ სასამართლოში შეზღუდვებსა და აკრძალვებს წინ უძღოდა პატარ-პატარა ძვრები, რაც მედიის წარმომადგენლებს მოსალოდნელ შედეგებზე მიანიშნებდა. მას სურს, იუსტიციის საბჭომ განმარტოს ჩანაწერი, რომელიც ძალიან დიდი ინტერპრეტაციის სივრცეს ტოვებს.

„მე ყველაზე მეტად მაშფოთებს სიტყვა - „მანდატური უფლებამოსილია“. ანუ ფაქტობრივად მანდატურზე, ერთ კონკრეტულ ადამიანზე ჩამოკიდეს გადაწყვეტილების მიღება ჩემთვის უმნიშვნელოვანეს საკითხთან დაკავშირებით, რაც განსაზღვრავს ჩემი საქმიანობის ეფექტურობას. 

მანდატური უფლებამოსილია თავად განსაზღვროს, მე ან სხვას ჩამოართმევს თუ არ ჩამოართმევს [მობილურს]. რის საფუძველზე? რატომ? ეს ხომ არის ძალიან სუბიექტური ჩანაწერი და თუ გავითვალისწინებთ იმ პროცესებს, რაც სასამართლოში მიდის, მათ შორის მანდატურების მხრიდან გამოვლენილ ძალადობას, მუშაობაში ხელის შეშლის ფაქტებს, რომ თუ გადაიღე, ტელეფონს გამოგართმევენ, წაგიშლიან და მათი არგუმენტია, რომ აი, კანონში წერია, რომ გადაღება არ შეიძლება.

მაგალითად, სოციალურ ქსელში გავრცელდა სხვის მიერ გადაღებული ვიდეო, სადაც ჩანს მათი ქმედებები და მათ, დიდი ალბათობით, საკუთარი თავი არ მოსწონთ. მე მიმანიშნებს ეს, რომ შესაძლოა, ეს ჩანაწერი - „უფლებამოსილი“ იყოს სუბიექტურადაც, მიკერძოებულადაც გამოყენებული და კონკრეტული მედიები და ჟურნალისტები გავხდეთ მხოლოდ სამიზნეები ან კონკრეტული მოქალაქეები, ამიტომ ჩვენ მოვითხოვთ, რომ განიმარტოს, რას ნიშნავს ეს ჩანაწერი“.

ჩადუნელს აინტერესებს, რა სიკეთეს შეიძლება ემსახურებოდეს ეს ჩანაწერი თუ არა უკეთურებას და იმას, რომ ჟურნალისტების მიერ დაწერილი ტექსტებიც არ გამოვიდეს სასამართლოს გარეთ: 

„ზიანდება საჯარო ინტერესი, ზიანდება ინფორმაციის გავრცელების უფლება, ინფორმაციის მიღების უფლება. პროფესიული გარემო, რომელიც ისედაც სტრესული და ხელისშემშლელია, კიდევ უფრო მეტად რთულდება. ტელეფონი ხომ არ არის მხოლოდ ფოტო-ვიდეო გადაღების საშუალება. ჟურნალისტებისთვის ტელეფონი არის კომუნიკაციის საშუალება პროდიუსერებთან, რედაქტორებთან. ჩვენს ზარებზე, ჩვენს შეტყობინებებზეა დამოკიდებული, როგორ წარიმართება დღის პროგრამა ონლაინ მედიასა თუ ტელევიზიაში. იკლებს ინფორმაციის გავრცელების სისწრაფე და სიხშირე, ოპერატიულობა იკლებს და შემდგომ ამ ოპერატიულობაზე - რეაგირებაც.

ჩვენ საათობით პერიოდს ვატარებთ სასამართლოში. ეს არ არის ერთი და ორი საათი, რომ ტელეფონი დაგატოვებინონ და შეხვიდე. ერთ-ერთ დღეს, ღამის 4 საათზე მოვრჩით მუშაობას, წარმოიდგინეთ და მაშინ რომ ეს წესი ყოფილიყო ამოქმედებული და ჟურნალისტებს შეხებოდათ. პიროვნული ნაწილიც შემოდის, არა მხოლოდ პროფესიული. ოჯახი, ზოგს შვილები ჰყავს, პასუხისმგებლობები და ამდენი ხნის განმავლობაში შენ ხარ მიუწვდომელი“.

იუსტიციის უმაღლეს საბჭოს „საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“ მოუწოდებს, სასწრაფოდ განმარტოს, გეგმავს თუ არა სასამართლო ჟურნალისტებისთვის სასამართლოს შენობაში მობილური ტელეფონების გამოყენების აკრძალვას. 

„ჟურნალისტები დიდ ძალისხმევას იღებენ იმისთვის, რომ აუდიტორიამ მათ რეპორტაჟებში ფოტო და ვიდეო გამოსახულებისა და ხმის დანაკლისი ნაკლებად იგრძნოს. ამის გაკეთებას ჟურნალისტები სიზუსტის ასე ზედმიწევნით დაცვითა და ისეთი მაღალი ოპერატიულობით ვეღარ შეძლებენ, თუკი მათ სასამართლოს დარბაზებში მხოლოდ კალმისა და ფურცლის გამოყენების უფლებას დაუტოვებენ.

თბილისის საქალაქო სასამართლოში ახლა ბევრი ისეთი პროცესი მიმდინარეობს, რომელთა მიმართ საზოგადოების ინტერესი მაღალია. ჟურნალისტებისთვის სამუშაო პირობების გაუარესება საზოგადოებას მათთვის მნიშვნელოვან ინფორმაციაზე წვდომას დააკარგვინებს“, - ვკითხულობთ ქარტიის განცხადებაში.

„მედიის ადვოკატირების კოალიციის“ შეფასებით, „ქართული ოცნების“ სასამართლო სისტემა დამოუკიდებელი მედიის წინააღმდეგ რეპრესიულ პოლიტიკას  აგრძელებს და დამატებით დაბრკოლებებს უქმნის ჟურნალისტებს, რომლებსაც სასამართლო პროცესების სრულფასოვნად გაშუქება სურთ.

„სასამართლო ხელისუფლება, რომელიც სამართლიანობის გარანტი უნდა იყოს, გადაიქცა „ქართული ოცნების“ ზეგავლენის ქვეშ მყოფ უსამართლობის სიმბოლოდ - იქ, სადაც კანონი აღარ იცავს, არამედ დევნის. ჟურნალისტები და აქტივისტები ხშირად ხდებიან სასამართლოსა და „ქართული ოცნების“ მიერ განხორციელებული ზეწოლის, დევნისა და ძალადობის სამიზნე. „ნეტგაზეთისა“ და „ბათუმელების“ დირექტორი მზია ამაღლობელი, პოლიტპატიმარია „ქართული ოცნების“ მმართველობის პირობებში, ხოლო სასამართლო ამ დევნაში მოქმედებს როგორც დამსჯელი უწყება. უფრო მეტიც, სასამართლო მედიის წარმომადგენლებზე ფიზიკური ძალადობისა და შეურაცხყოფის ადგილიც გახდა. მედიისა და აქტივისტების წინააღმდეგ ჩადენილი ძალადობის ფაქტები კი კვლავ დაუსჯელი რჩება - გამოძიებები არ ტარდება.

მედიისთვის სასამართლო სხდომების გაშუქების შეზღუდვა არა მხოლოდ უხეშად არღვევს ჟურნალისტების უფლებებს, არამედ საზოგადოებას ართმევს შესაძლებლობას, იყოს ინფორმირებული იმის შესახებ, თუ როგორ აღსრულდება სამართალი“, - აცხადებს კოალიცია, რომელიც ადამიანის უფლებების დამცველ და მედიის საკითხებზე მომუშავე 17 ორგანიზაციას აერთიანებს.

ივნისის ბოლოს „ქართული ოცნების“ პარლამენტმა დაჩქარებული წესით მიიღო ,„საერთო სასამართლოების შესახებ“ კანონში ცვლილებები, რომლითაც სასამართლოს შენობაში, სასამართლო სხდომის დარბაზში, სასამართლოს ეზოში ფოტო-, კინო-, ვიდეოგადაღება, ტრანსლაცია და აუდიოჩაწერა დაუშვებელი გახდა, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ამას სასამართლო ან სასამართლოს მიერ უფლებამოსილი პირი ახორციელებს.

კონკრეტულ სასამართლო სხდომასთან დაკავშირებით გადაღებისა და აუდიოჩაწერის დაშვება იუსტიციის უმაღლეს საბჭოს შეუძლია. თუმცა, მედიის წარმომადგენლების არაერთი განცხადების მიუხედავად, საბჭომ აქამდე ნება მხოლოდ ერთხელ, ივლისში, სამთავრობო ტელეკომპანია „იმედს“ და საზოგადოებრივ მაუწყებელს დართო, რომ გადაეღოთ „თანაინვესტირების ფონდის“ ყოფილ ხელმძღვანელის გიორგი ბაჩიაშვილის სასამართლო სხდომა სააპელაციო სასამართლოში.

„საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“ საქართველოს იუსტიციის უმაღლეს საბჭოს მოუწოდებს, სასწრაფოდ განმარტოს, გეგმავს თუ არა სასამართლო ჟურნალისტებისთვის სასამართლოს შენობაში მობილური ტელეფონების გამოყენების აკრძალვას. 

„როგორც საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიისთვის მედიიდან გახდა ცნობილი, საერთო სასამართლოების დეპარტამენტმა 19 სასამართლოსთვის, რომელთა შორის არის თბილისის საქალაქო სასამართლო და თბილისის სააპელაციო სასამართლო, სხვადასხვა სახის ავეჯი შეისყიდა. ამ შესყიდვის ნაწილია კარადები მობილური ტელეფონების შესანახი ასობით დანომრილი და საკეტიანი სათავსოთი.

იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს 2025 წლის 17 ივლისის დადგენილებით, სასამართლოს მანდატურს აქვს უფლება, არ დაუშვას სასამართლო სხდომის დარბაზში ფოტო-, კინო-,  ვიდეოგადაღების, ტრანსლაციის და აუდიოჩანაწერის ფუნქციის მქონე ნებისმიერი ტექნიკური საშუალების შეტანა. დადგენილება აკონკრეტებს, რომ ამგვარ საშუალებებში მოიაზრება მობილური ტელეფონიც.

ინფორმაციამ მობილური ტელეფონების შესანახი კარადების შესყიდვის შესახებ ჟურნალისტურ თემში განსაკუთრებული  მღელვარება გამოიწვია - გაჩნდა მოლოდინი, რომ ამ კარადების დამონტაჟების შემდგომ ჟურნალისტებს სასამართლოში მუშაობა და  პროცესების გაშუქება კიდევ უფრო გაუჭირდებათ.

საერთო სასამართლოების შესახებ კანონში შეტანილი ცვლილებებით, 28 ივნისიდან სასამართლოს შენობასა და ეზოში ფოტო და ვიდეო გადაღება და აუდიოჩაწერა აკრძალულია. თუმცა ჟურნალისტებს დღემდე აქვთ საშუალება, სასამართლოს შენობაში შეიტანონ მობილური ტელეფონები და ლეპტოპები და სასამართლო სხდომები ფოტო და ვიდეოგამოსახულების და ხმის გარეშე, ლაივ რეჟიმში, ტექსტური სახით გააშუქონ.

ჟურნალისტები დიდ ძალისხმევას იღებენ იმისთვის, რომ აუდიტორიამ მათ რეპორტაჟებში ფოტო და ვიდეო გამოსახულებისა და ხმის დანაკლისი ნაკლებად იგრძნოს. ამის გაკეთებას ჟურნალისტები სიზუსტის ასე ზედმიწევნით დაცვითა და ისეთი მაღალი ოპერატიულობით ვეღარ შეძლებენ, თუკი მათ სასამართლოს დარბაზებში მხოლოდ კალმისა და ფურცლის გამოყენების უფლებას დაუტოვებენ.

თბილისის საქალაქო სასამართლოში ახლა ბევრი ისეთი პროცესი მიმდინარეობს, რომელთა მიმართ საზოგადოების ინტერესი მაღალია. ჟურნალისტებისთვის სამუშაო პირობების გაუარესება საზოგადოებას მათთვის მნიშვნელოვან ინფორმაციაზე წვდომას დააკარგვინებს“, - ვკითხულობთ ქარტიის განცხადებაში. 

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია იმედს იტოვებს, რომ ამგვარი ზომების მიღებისგან იუსტიციის უმაღლესი საბჭო თავს შეიკავებს, ვინაიდან მსგავსი აკრძალვა არ შედის არც სასამართლოების და, რაც მთავარია, არც საზოგადოების ინტერესებში: „საზოგადოებას უნდა ჰქონდეს საშუალება, დროულად მიიღოს სრული ინფორმაცია მართლმსაჯულების აღსრულების პროცესზე მისთვის სანდო მედიასაშუალების დახმარებით“.

10-მდე გამომცემლობა თბილისის წიგნის დღეების ფარგლებში უერთდება კამპანიას - „სინათლე არ უნდა ჩაქრეს“. თბილისის წიგნის დღეები „ექსპო ჯორჯიაში“, 14-16 ნოემბერს გაიმართება. 

„სინათლე არ უნდა ჩაქრეს“ - 22 დამოუკიდებელი ონლაინ გამოცემის ერთობლივი კამპანიაა, რომლის მიზანიც დამოუკიდებელი მედიის დასაცავად მხარდამჭერების გაერთიანებაა. პლატფორმაზე - sinatle.media ერთ ანგარიშზე ჩარიცხვით მათი მხარდაჭერა ერთად არის შესაძლებელი.

გამომცემლები, რომლებიც კამპანიას - „სინათლე არ უნდა ჩაქრეს“ უერთდებიან:

„მატარებელის“ ინიციატივით, თბილისის წიგნის დღეებზე გაყიდული ყოველი წიგნიდან თუ სხვა ნაწარმიდან, ერთი ლარი „სინათლე მედიის“ მხარდასაჭერად გადაირიცხება:

„ჩვენი ეს მხარდაჭერა შესაძლოა ზღვაში წვეთი იყოს, მაგრამ ბნელ მიწაში სიცოცხლეს წვეთები აღვივებენ!“

„ზიარი“ კი წერს, რომ დამოუკიდებელი მედია ყველა მოქალაქის თავისუფლების ქვაკუთხედია: 

„14-16 ნოემბერს წიგნის დღეებზე ადამ ზამოისკის წიგნის „ვარშავა 1920 - რუსეთის მარცხი ევროპაში“ გაყიდვიდან შემოსული თანხა გადაერიცხება დამოუკიდებელი მედიის მხარდაჭერის ფონდს“.

„მათი ძლიერი შუქი ჩვენთვის, ჩვენი ქვეყნისთვის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია“ - თბილისის წიგნის დღეებზე ქართული პროზის გაყიდული წიგნებიდან შემოსული თანხის ნაწილს დამოუკიდებელ მედიებს გადაურიცხავს „სულაკაურის გამომცემლობა“. 

„სინათლე მედიისთვის“ სერია Magnum Opus-ის ყველა გაყიდული ეგზემპლარიდან შემოსულ 30%-ს გადარიცხავს „ინტელექტიც“.

ქართულ დამოუკიდებელ მედიებს მხარს უჭერს „პალიტრა L“: „სწორედ ამ კამპანიის ფარგლებში, თბილისის წიგნის დღეებზე, 14, 15 და 16 ნოემბერს სერია „ლიტერე ინვენტეს” გაყიდული წიგნებიდან შემოსული თანხის ნაწილს გადავურიცხავთ დამოუკიდებელ მედიებს“. 

ქართველი ავტორების გაყიდული წიგნებიდან მიღებული თანხის ნაწილს მედიების მხარდასაჭერად გადარიცხავს „მედუზა“.  

დამოუკიდებელი მედიების მხარდასაჭერად ნაირა გელაშვილის საბავშვო წიგნების გაყიდვიდან შემოსული თანხის ნახევარს გადარიცხავს „ალონიც“.

„წიგნები ვაკეში“ კი წერს, „წიგნის დღეებზე თითოეული გაყიდული წიგნის თანხიდან, ლარი გადაირიცხება დამოუკიდებელი მედიის მხარდაჭერის ფონდში. „სინათლე არ უნდა ჩაქრეს“ ერთად ყველაფერს შევძლებთ!“

განახლება: კამპანიას - „სინათლე არ უნდა ჩაქრეს“ კიდევ 4 გამომცემლობა შეუერთდა.

ქართულ დამოუკიდებელ მედიებს მხარს უჭერს „დიოგენე“ და სერია „დიოგენე NONFICTION” გაყიდული წიგნებიდან შემოსული თანხის ნაწილს მათ გადაურიცხავს.

თბილისის წიგნის დღეებზე შემოსული თანხის ნაწილს დამოუკიდებელ მედიებს გადაურიცხავს „მოუბარიც“. 

„სიესტა“ კი წერს, რომ „თავისუფალი მედიის გარეშე არ არსებობს დემოკრატია!“ და აცხადებს აქციას: „გადაიხადე, რამდენიც გინდა ვაცლავ ჰაველის წიგნში „ძალა უძალოთა“ (მინიმალური ფასი - 5 ლარი). 5 ლარამდე გადახდილი თანხის 10% გადაირიცხება თავისუფალი ონლაინმედიის დასახმარებელ ფონდში, ხოლო 5 ლარზე მეტის გადახდის შემთხვევაში, მთელი ნამატი თანხა იმავე ფონდის შევსებას მოხმარდება“.

„აზროვნების აკადემიის გამომცემლობას“ სჯერა, რომ „თავისუფალი და დამოუკიდებელი მედია თავისუფალი და დამოუკიდებელი ქვეყნის წინაპირობაა“ და თბილისის წიგნის დღეებზე გაყიდული წიგნებიდან შემოსული თანხის ნაწილს დამოუკიდებელ მედიებს გადაურიცხავს.

კამპანიას - „სინათლე არ უნდა ჩაქრეს“ შეუერთდნენ ავტორებიც: ლელა ცუცქირიძე და ვასილ გულეური.

აფგან სადიგოვს პარლამენტის მიმდებარე ტერიოტირაზე გზის ხელოვნურად გადაკეტვის საბაბით ადმინისტრაციული პატიმრობა მეორედ შეუფარდეს. მოსამართლე ნინო ენუქიძემ მას 7-დღიანი ადმინისტრაციული პატიმრობა მიუსაჯა. 

შსს აზერბაიჯანელ ჟურნალისტს გზის გადაკეტვას ამჯერად 19-21 ოქტომბერს ედავებოდა. სადიგოვი 18 ოქტომბრის აქციაზე გზის გადაკეტვის საბაბით სამართალდამრღვევად ერთხელ უკვე ცნეს და 14-დღიანი ადმინისტრაციული პატიმრობა შეუფარდეს. მან დროებითი მოთავსების იზოლატორი 5 ნოემბერს დატოვა. 

„სოციალური სამართლიანობის ცენტრის“ განცხადებით, რომელიც აზერბაიჯანელი ჟურნალისტის ინტერესებს იცავს, მაშინ შსს-მ სასამართლოს დანარჩენ დღეებთან დაკავშირებით განზრახ არ მიმართა, რათა მას აფგან სადიგოვის მიმართ ადმინისტრაციული პატიმრობის გამოყენების შესაძლებლობა ორჯერ ჰქონოდა.

აფგან სადიგოვი აზერბაიჯანელი ჟურნალისტია, რომელიც თბილისში, აზერბაიჯანის მოთხოვნით, შარშან დააკავეს. სადიგოვი საექსტრადიციო პატიმრობაში თითქმის 9 თვე იმყოფებოდა. მან პროტესტის ნიშნად 161 დღე იშიმშილა.

გამოცემა „ინდიგოს“ განცხადებით, ანტიკორუფციულმა ბიურომ სხვა მეგობარი ორგანიზაციების მსგავსად, „ინდიგოს“ მიმართაც დაიწყო წარმოება „გრანტების შესახებ“ კანონის საფუძველზე. 

„რადგან მთელი ჩვენი საქმიანობა ღია კომუნიკაციასა და მხოლოდ თქვენს ნდობაზე დგას, გვინდა ეს ამბავიც იცოდეთ. ცხადია, ჩვენ ისევ ვაგრძელებთ და ვემსახურებით მისიას, რომელმაც შეგვქმნა - თავისუფალი სიტყვისა და გამოხატვისთვის, თავისუფალი აზრისა და იდეებისთვის ვაგრძელებთ მუშაობას. თქვენ ყველაზე კარგად იცით, რას ვაშუქებთ, რატომ აღვწერთ და როგორ ვყვებით ამბებს.

ახლაც გვჯერა, რომ ამ რთულ დროს, როდესაც ქვეყანაში სამართლიანი მართლმსაჯულების რწმენა დაკარგულია, ერთმანეთის თანადგომა, პრინციპულობა და სიმართლე გაიმარჯვებს. ინდიგო მუდამ დააკვირდება და აღწერს  ყველაფერს, რაც ჩვენ გარშემო ხდება, რაც აღგვაფრთოვანებს, გვიზიდავს, გვაშინებს და შთაგვაგონებს“, - წერს გამოცემა სოციალურ ქსელში.

ანტიკორუფციულმა ბიურომ სექტემბრის ბოლოს საქმის წარმოება დაიწყო ორგანიზაციების: iFact, „მთის ამბები“, „ფლანგვის დეტექტორი“, „რეალპოლიტიკა“, „პროექტი 64“, „საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“ წინააღმდეგაც. 

მაშინ ქართული მედიებისგან ინფორმაციის მოთხოვნის თაობაზე განგაშის სიგნალი ჩართო ევროსაბჭოს „ჟურნალისტების უსაფრთხოების პლატფორმამ“. საქართველოს მთავრობას უცხოური დაფინანსების შესახებ ახალი რეპრესიული კანონების უკან გაწვევისკენ მოუწოდა „ჟურნალისტთა დაცვის კომიტეტმაც“.

„გრანტების შესახებ“ კანონთან დაკავშირებით საკონსტიტუციო სასამართლოს სარჩელებით მიმართა „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციამ“. ორგანიზაციის შეფასებით, „სადავო ნორმა ანტიკორუფციულ ბიუროს ანიჭებს განუზომელ უფლებამოსილებას, სასამართლოს თანხმობით, არასამთავრობო ორგანიზაციიდან, ბანკებიდან, ნებისმიერი სახელმწიფო დაწესებულებიდან გამოითხოვოს განსაკუთრებული კატეგორიის და სხვა პერსონალური მონაცემების შემცველი ინფორმაციები, ნებისმიერი საიდუმლო ინფორმაცია, გარდა სახელმწიფო საიდუმლოებისა“.

„ქართული ოცნების“ პარლამენტმა 16 აპრილს „გრანტების შესახებ“ კანონში მიიღო ცვლილებები, რომლითაც მთავრობის ნებართვის გარეშე არასამთავრობო ორგანიზაციებისა და მედიისთვის გრანტების გაცემა აიკრძალა. უნებართვო გრანტისთვის კი სასჯელი გრანტის მიმღებს - „საგრანტო თანხის ორმაგი ოდენობით“ დაეკისრება.  

საქართველოში დამოუკიდებელ და კრიტიკულ მედიას მუშაობა რთულ გარემოში უწევს. „ქართულმა ოცნებამ“ ერთიმეორის მიყოლებით მიიღო მედიის შემზღუდავი საკანონმდებლო ცვლილებები. მნიშვნელოვნად შეიზღუდა მედიისთვის სასამართლოში მუშაობაც.

31 მაისიდან ამოქმედდა „უცხოეთის აგენტების რეგისტრაციის აქტიც“, რომელსაც „ქართული ოცნება“ ამერიკული FARA-ს სიტყვასიტყვით ნათარგმნს უწოდებს, სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციები კი მიიჩნევენ, რომ ის მიზნად ისახავს დამოუკიდებელი ორგანიზაციებისა და მედიების გაჩუმებას, დისკრედიტაციასა და დევნას. 

„მაუწყებლობის შესახებ“ კანონში შესული ცვლილების საფუძველზე, კომუნიკაციების კომისიამ „უცხოური ძალისგან“ დაფინანსების მიღების შეწყვეტა დაავალა ტელე და რადიო მაუწყებლებს: „ფორმულა“, „ფორმულა მულტიმედია“, „ჟურნალისტთა კავშირი ხალხის ხმა“(რადიო „მარნეული), „რადიო-ტვ ნორი“ და „სისტემა გამა“.

ფოტო: „ბათუმელები“

„ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელი და დირექტორი, პატიმრობაში მყოფი მზია ამაღლობელი პაულ ვაიზის პრემიით დააჯილდოვეს. პაულ ვაიზის პრემია, რომელიც სამოქალაქო საზოგადოების ინიციატივის, Courage2030-ის მიერ გაიცემა, სიმამაცისთვის გადაეცემათ იმ პირებსა და ორგანიზაციებს, რომლებმაც ადამიანის უფლებების დაცვაში განსაკუთრებული წვლილი შეიტანეს.

დაჯილდოების ცერემონიას, რომელიც 10 ნოემბერს, ვენაში გაიმართა, „ნეტგაზეთის“ მთავარი რედაქტორი, ნესტან ცეცხლაძე და „ბათუმელების“ მთავარი რედაქტორი, ეთერ თურაძე დაესწრნენ. ადამიანის უფლებების დაცვაში შეტანილი წვლილისთვის პაულ ვაიზის პრემია წელს მესამედ, სამ კატეგორიაში, მათ შორის ჟურნალისტიკაში გაიცა.

6 ნოემბერს, გერმანიაში, მზია ამაღლობელს გადაეცა თავისუფალი მედიის პრემიაც. Free Media Awards-ი ნორვეგიული The Fritt Ord Foundation-ისა და გერმანული The Zeit Stiftung Bucerius-ის მიერ არის ინიციირებული. ორი ევროპული ფონდი აღნიშნავს, რომ ამაღლობელი საქართველოში დამოუკიდებელი ჟურნალისტიკის სახე გახდა და იგი ჟურნალისტური ეთიკისა და სიმართლის მიმართ 25-წლიანი ერთგულებისთვის არის დაჯილდოებული.

„პრესის თავისუფლების კვირეულის“ ფარგლებში გამართულ დაჯილდოების ცერემონიალზე წაიკითხეს მზია ამაღლობელის გზავნილიც: „მინდა იცოდეთ, რომ ეს პრიზი მარტო მე კი არა, ეკუთვნის ჩემს კოლეგებს, ყველა იმ ქართველ ჟურნალისტს, რომლებიც რეპრესიების პირობებში იცავენ და იბრძვიან სიტყვის თავისუფლებისთვის“.

ამაღლობელის გარდა, თავისუფალი მედიის პრემიის 2025 წლის ლაურეატები გახდნენ: მედია-პლატფორმა Gwara Media (უკრაინა), საგამოძიებო ონლაინ-მედია Direkt 36 (უნგრეთი), ფოტოგრაფი და ფოტოჟურნალისტი ალექსანდრა ასტახოვა (რუსეთი), მედია არხი Belarusian Investigative Center (ბელარუსი), ჟურნალისტი ნარგიზ აბსალამოვა (აზერბაიჯანი). 

22 ოქტომბერს, მზია ამაღლობელს, ბელარუს პატიმარ ჟურნალისტთან ერთად, გადაეცა სახაროვის პრემია. დაჯილდოების ცერემონია 16 დეკემბერს, სტრასბურგში გაიმართება. 

2025 წლის სახაროვის პრემიის ფინალისტები კი იყვნენ: 

„თქვენი და ჩვენი თავისუფლებისთვის მებრძოლი პატიმრები, ანდჟეი პაჩობუტი ბელორუსიდან და მზია ამაღლობელი საქართველოდან“;

„სერბი სტუდენტები“;

„ჟურნალისტები და ჰუმანიტარული დახმარების მუშაკები პალესტინასა და ყველა კონფლიქტურ ზონაში, რომლებსაც წარმოადგენენ პალესტინის ჟურნალისტთა სინდიკატი, წითელი ნახევარმთვარე და UNRWA;“

ანდრეი სახაროვის სახელობის სახაროვის პრემია ევროკავშირის უმაღლესი ჯილდოა ადამიანის უფლებების სფეროში. მას ევროპარლამენტი ყოველწლიურად გადასცემს ფიზიკურ პირებს, ჯგუფებს ან ორგანიზაციებს ადამიანის უფლებების, გამოხატვის თავისუფლებისა და დემოკრატიული ღირებულებების მხარდაჭერის სფეროში მათი მოღვაწეობის აღიარების მიზნით.

მზია ამაღლობელი გახდა 2025 წლის მსოფლიო პრესის თავისუფლების გმირის ჯილდოს მფლობელიც, რომელსაც „პრესის საერთაშორისო  ინსტიტუტი“ (IPI) „საერთაშორისო მედიის მხარდაჭერასთან“ (IMS-სთან) პარტნიორობით ყოველწლიურად გასცემს. 

მსოფლიო პრესის თავისუფლების გმირის ჯილდო 2025 წლის 7 გამარჯვებულს 24 ოქტომბერს, ვენაში, „პრესის საერთაშორისო ინსტიტუტის“ 75-ე წლისთავისადმი მიძღვნილ მსოფლიო კონგრესზე, გადაეცა.

ამაღლობელს გადაეცა „ფორუმ 2000“-ის საერთაშორისო ჯილდოც. ის არის ვაცლავ ჰაველის სახელობის ადამიანის უფლებათა პრემიის 2025 წლის ფინალისტთა სიაშიც.

„ბათუმელებსა“ და მის დამფუძნებლებს, მზია ამაღლობელსა და ეთერ თურაძეს ასევე გადაეცათ „ილია ჭავჭავაძის ეროვნული პრემია - საზოგადოების განვითარებისთვის გაწეული განსაკუთრებული ღვაწლისთვის“.

„ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელსა და დირექტორს, მზია ამაღლობელს 6 აგვისტოს, ბათუმის საქალაქო სასამართლოს მოსამართლე ნინო სახელაშვილმა 2-წლიანი პატიმრობა მიუსაჯა. ის მე-10 თვეა უკანონო პატიმარია. „ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელი და დირექტორი დაკავების დღიდან, 38 დღე შიმშილობდა. პატიმრობაში მას მკვეთრად დაუქვეითდა მხედველობა.

აზერბაიჯანელმა ჟურნალისტმა, აფგან სადიგოვმა, რომელიც „გზის ხელოვნურად გადაკეტვის“ საბაბით იყო დაკავებული, 5 ნოემბერს, 19:16 საათზე, მარნეულის დროებითი მოთავსების იზოლატორი დატოვა. მას 14-დღიანი ადმინისტრაციული პატიმრობა ჰქონდა შეფარდებული.

„მან [ბიძინა ივანიშვილმა] აუცილებლად უნდა მიმართოს ექიმს, რადგან მან ვერ შეიყვარა თავისი ხალხი, ქართველი ხალხი. არც ვიცი, ის ქართველ ხალხს თავისად თვლის თუ უცხოდ. საქართველოს და ქართველ ხალხს მიაქანებს სიღარიბეში, უბედურებაში. ის უბრალოდ პუტინის ბინძურ გეგმას ასრულებს საქართველოში. ჩვენ ვითხოვთ სასწრაფოდ გაათავისუფლონ ყველა პოლიტიკური პატიმარი. ჩვენ ამისთვის ბოლომდე ვიბრძოლებთ,“ - თქვა სადიგოვმა იზოლატორიდან გამოსვლის შემდეგ.



აფგან სადიგოვი 22 ოქტომბერს, დაახლოებით 20:00 საათზე, სახლთან დააკავეს. ოჯახი მას რამდენიმე საათის განმავლობაში ეძებდა. შსს აზერბაიჯანელ ჟურნალისტს გზის ხელოვნურად გადაკეტვის 18 ოქტომბრის აქციაზე ედავებოდა. ამ საბაბით მოსამართლე ზვიად ცეკვავამ სადიგოვს ადმინისტრაციული პატიმრობა 23 ოქტომბერს შეუფარდა.

„სოციალური სამართლიანობის ცენტრის“ ინფორმაციით, სასამართლო გადაწყვეტილების ჩაბარების შემდეგ ორგანიზაციისთვის ცნობილი გახდა, რომ აფგან სადიგოვი დამატებით 55-ჯერ არის დაჯარიმებული 5000 ლარით - გზის სავალი ნაწილის გადაკეტვისთვის: 

„როგორც საქმის მასალებიდან ირკვევა, შსს მას პერიოდულად 2025 წლის 29 ივლისიდან 17 ოქტომბრამდე აჯარიმებდა, თუმცა აღნიშნულის შესახებ ამ პერიოდში მისთვის არავის შეუტყობინებია“.

ცენტრმა ეს ჯარიმები თბილისის საქალაქო სასამართლოში უკვე გაასაჩივრა, „თუმცა არსებული სასამართლო პრაქტიკის ფონზე, მოლოდინი იმისა, რომ სასამართლო ობიექტურად შეაფასებს მტკიცებულებებს და ადამიანის უფლებებზე დაფუძნებულ მიდგომას გამოიყენებს, საკმაოდ მცირეა“.

ორგანიზაციისთვის, რომელიც აზერბაიჯანელი ჟურნალისტის ინტერესებს იცავს, ცხადია, რომ ამ პირობებში არსებობს მაღალი რისკი, რომ „ქართული ოცნება“ ამ რეპრესიულ მექანიზმს აფგან სადიგოვის წინააღმდეგაც გამოიყენებს.

„შეიძლება ითქვას, რომ აფგან სადიგოვის მიმართ ერთი მხრივ სასამართლოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილება, ხოლო მეორე მხრივ მის წინააღმდეგ გამოწერილი ათობით ჯარიმა, ნათლად აჩვენებს მიზანს - პროტესტში აქტიურად ჩართული აქტივისტის სამაგალითო დასჯას. ეს ინტერესი, მათ შორის, უკავშირდება აზერბაიჯანის ხელისუფლების ინტერესებს, რომელიც ბაქოში ჟურნალისტის ექსტრადიციას თვეების განმავლობაში აქტიურად ითხოვდა. ექსტრადიციის პროცესის შეჩერება მხოლოდ ევროპული სასამართლოს გადაწყვეტილების შედეგად გახდა შესაძლებელი“, -  ვკითხულობთ SJC-ის განცხადებაში. 

აფგან სადიგოვი აზერბაიჯანელი ჟურნალისტია, რომელიც თბილისში, აზერბაიჯანის მოთხოვნით, შარშან დააკავეს. სადიგოვი საექსტრადიციო პატიმრობაში თითქმის 9 თვე იმყოფებოდა. მან პროტესტის ნიშნად 161 დღე იშიმშილა.

„გზის ხელონურად გადაკეტვის“ საბაბით 19 ოქტომბრიდან დღემდე პოლიციამ არაერთი ჟურნალისტი დააკავა. სასამართლომ მათ ადმინისტრაციული პატიმრობაც შეუფარდა. 

24 ოქტომბერს დააკავეს „პუბლიკას“ ჟურნალისტი ბასტი მგალობლიშვილიც, რომელსაც მოგვიანებით უთხრეს, რომ „სხვაში შეეშალათ“. მგალობლიშვილი აშუქებს რუსთაველის პროტესტსაც. სასამართლო 12 ნოემბერს გააგრძელებს „მედიაჩეკერის“ ჟურნალისტის, ნინია კაკაბაძის ადმინისტრაციული საქმის განხილვასაც. კაკაბაძე, რომელიც რუსთაველის გამზირზე პროფესიულ საქმიანობას ასრულებდა, პოლიციამ „გზის ხელოვნურად გადაკეტვის“ საბაბით 3 ნოემბერს დააკავა და მოგვიანებით გაათავისუფლა.

გუშინ, 5 ნოემბერს, პოლიციამ მანქანაში ძალის გამოყენებით ჩასვა და მალევე გაათავისუფლა ტელეკომპანია „ფორმულას“ ჟურნალისტი, ლიზა ციციშვილი, რომელიც რუსთაველის გამზირზე მიმდინარე აქციას აშუქებდა.

ოქტომბერში „ქართულმა ოცნებამ" გამოხატვის თავისუფლების შემზღუდავი ის საკანონმდებლო ცვლილებები მიიღო, რის საფუძველზეც პოლიციამ „გზის ხელოვნურად გადაკეტვის“ საბაბით პროტესტის ათეულობით მონაწილე დააკავა. ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსში შესული ცვლილებით, შეკრებისა და მანიფესტაციის მონაწილე უალტერნატივოდ 15 დღემდე ვადით ადმინისტრაციული პატიმრობით დაისჯება ტრანსპორტის სავალი ნაწილის ნაწილობრივ ან სრულად გადაკეტვისთვის, თუ რაოდენობის გათვალისწინებით აქციის ჩატარება სხვაგვარად შესაძლებელია.

ევროკავშირის გაფართოებასთან დაკავშირებული 2025 წლის ანგარიშის მიხედვით, რომელიც ევროინტეგრაციის გზაზე კანდიდატი ქვეყნების პროგრესს აფასებს, საქართველოში ვითარება კანონის უზენაესობისა და ადამიანის უფლებების კუთხით მკვეთრად გაუარესდა. დოკუმენტში შემზღუდავი საკანონმდებლო ცვლილებების, სამოქალაქო საზოგადოების დევნის, დემონსტრანტების დაკავებებისა და ოპოზიციონერი პოლიტიკოსების პატიმრობასთან ერთად, საუბარია მედიაგარემოზეც.

საქართველოს შესახებ მომზადებულ 90-გვერდიან ანგარიშში ვკითხულობთ, რომ საკანონმდებლო ცვლილებები, მათ შორის: ცვლილებები „მაუწყებლობის შესახებ“ კანონში, „უცხოეთის აგენტების რეგისტრაციის აქტი“ და „ოჯახური ღირებულებებისა და არასრულწლოვანთა დაცვის შესახებ“ კანონები უარყოფითად მოქმედებს გამოხატვის თავისუფლებასა და მედიის თავისუფლად მოქმედების შესაძლებლობაზე:

„ამჟამინდელ კონტექსტში, საქართველომ სასწრაფო ზომები უნდა მიიღოს შემდეგი მიმართულებით:

• გაათავისუფლოს წინასწარი პატიმრობაში მყოფი ჟურნალისტები და უზრუნველყოს, რომ მათ წინააღმდეგ სისხლის სამართლის საქმეები დასრულდეს ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციითა და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს (ECtHR) შესაბამისი პრეცედენტული სამართლით დადგენილი კრიტერიუმების შესაბამისად;

• უზრუნველყოს ჟურნალისტების უსაფრთხოება და უზრუნველყოს სწრაფი, მიუკერძოებელი და სათანადო სამართლებრივი რეაგირება ჟურნალისტების წინააღმდეგ თავდასხმის და დაშინების ყველა შემთხვევაზე;აღადგინოს უსაფრთხო და პლურალისტური გარემო, რომელიც მედიას საშუალებას მისცემს, დამოუკიდებლად და შურისძიების ან სამსახურიდან გათავისუფლების შიშის გარეშე განახორციელოს თავისი საქმიანობა;

• გააუქმოს „მაუწყებლობის შესახებ “კანონში შეტანილი ცვლილებები“.

დოკუმენტში აღნიშნულია, რომ საქართველოში მედიაგარემო მნიშვნელოვნად გაუარესდა, გაიზარდა მუქარა, დაშინება და ძალადობა ჟურნალისტების მიმართ:

„FARA დამატებით ზეწოლას ახდენს სამოქალაქო საზოგადოებასა და დამოუკიდებელ მედიაზე, იმის გათვალისწინებით, რომ მისი მოთხოვნების შეუსრულებლობამ შეიძლება ხუთ წლამდე თავისუფლების აღკვეთა გამოიწვიოს. „მაუწყებლობის შესახებ“ შესწორებული კანონი კომუნიკაციების კომისიას მეტ უფლებამოსილებას ანიჭებს მაუწყებლობის კონტენტის კონტროლის თვალსაზრისით და კრძალავს აუდიოვიზუალური მაუწყებლების პირდაპირ ან ირიბ დაფინანსებას უცხოური სუბიექტების მიერ. ეს მოვლენები კიდევ უფრო აძლიერებს გამოხატვის თავისუფლებაზე იმ შემაფერხებელ ეფექტს, რაც უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ კანონს ჰქონდა, სტიგმატიზაციას უკეთებს უცხოური დაფინანსების მიმღებ მედიასაშუალებებს და მათ დამამძიმებელ მოთხოვნებს უქმნის“.

ანგარიშში ყურადღებაა გამახვილებული 2024 წლის 29 ნოემბრიდან 2025 წლის 4 ივნისის ჩათვლით პერიოდში მომხდარ ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელშეშლის 150-ზე მეტ შემთხვევაზეც:

„სპეციალური დანიშნულების რაზმებისა და პოლიციის მიერ ჟურნალისტების მიმართ ძალადობის შესახებ ინფორმაციის მიუხედავად, მათ შორის ფიზიკური შეურაცხყოფისა და მათი აღჭურვილობის განადგურების შესახებ, ამ ინციდენტებიდან არცერთს არ მოჰყოლია ბრალდება ან გამამტყუნებელი განაჩენი, რის გამოც დამნაშავეები დაუსჯელები დარჩნენ. მრავალ ჟურნალისტსა და მედიის თანამშრომელს არაპროპორციული ადმინისტრაციული ჯარიმები დაეკისრა ან თვითნებურად დააკავეს სამუშაოს შესრულებისას. ონლაინ მედია „ბათუმელების“ დამფუძნებელი და დირექტორი საპროტესტო აქციების დროს დააკავეს და ორწლიანი პატიმრობა მიუსაჯეს. გრძელდება SLAPP (სტრატეგიული სამართალწარმოება სამოქალაქო ჩართულობის წინააღმდეგ) სარჩელების გამოყენება. საჭიროა ევროკავშირის ანტი-SLAPP დირექტივასთან და რეკომენდაციასთან შესაბამისობის უზრუნველყოფა“.

საქართველოს საზოგადოებრივი მაუწყებლის შეფასებისას კი, ვკითხულობთ, რომ არხს არ გააჩნია დამოუკიდებლობა და მიკერძოებული სარედაქციო პოლიტიკა აქვს:

„საქართველოს საზოგადოებრივ მაუწყებელს არ გააჩნია დამოუკიდებლობა, აქვს მიკერძოებული სარედაქციო პოლიტიკა და ხელს უწყობს ევროკავშირის საწინააღმდეგო რიტორიკის პოპულარიზაციას. 2024 წლის ოქტომბრის საპარლამენტო არჩევნებამდე მან არაპროპორციულად გამოყო საეთერო დრო, საარჩევნო კამპანიის გაშუქების უმეტესი ნაწილი (61%) „ქართულ ოცნებაზე“ იყო ფოკუსირებული. 2025 წლის აპრილში, სხვა კანდიდატების არარსებობის პირობებში, „ქართული ოცნების“ ყოფილი მაღალჩინოსანი პოლიტიკოსი ხელახლა აირჩიეს საზოგადოებრივი მაუწყებლის საბჭოს თავმჯდომარედ. საბჭოსა და მენეჯმენტის წინააღმდეგ საჩივრებია შეტანილი საზოგადოებრივი ინტერესების დაუცველობისა და მოსაზრებების მრავალფეროვნების უგულვებელყოფისთვის საპროტესტო აქციების გაშუქებაზე უარის თქმის გამო.

რამდენიმე ჟურნალისტი სამსახურიდან გაათავისუფლეს მას შემდეგ, რაც მათ გააკრიტიკეს მაუწყებლის გადაწყვეტილება, დაეხურა ხელისუფლებისადმი კრიტიკულად განწყობილი ტოქშოუ“.

ევროკავშირის გაფართოებასთან დაკავშირებული 2025 წლის ანგარიში 4 ნოემბერს გამაოქვეყნა.

„საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“ მოითხოვს, დაუყოვნებლივ შეწყდეს ადმინისტრაციული საქმის წარმოება მისი მედიაპლატფორმის „მედიაჩეკერის“ ჟურნალისტის, ნინია კაკაბაძის მიმართ და გაუქმდეს შედგენილი ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმი.

ქარტიის განცხადებით, „მედიაჩეკერის“ ჟურნალისტები პროევროპული პროტესტის დაწყების დღიდან აშუქებენ საპროტესტო აქციებს, პარლამენტის მიმდებარე ტერიტორიაზე თუ სხვა ლოკაციებზე. ნინია კაკაბაძე 3 ნოემბერსაც პროფესიულ მოვალეობას ასრულებდა. ის იდგა არა მანიფესტანტებთან, არამედ სხვა ჟურნალისტებთან ერთად და კადრებს იღებდა. 

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია პროფესიული მოვალეობის შესრულების დროს, ნინია კაკაბაძისა და სხვა ჟურნალისტების დაკავებას დამოუკიდებელ მედიაზე ზეწოლის და კრიტიკული ხმების ჩახშობის მცდელობად მიიჩნევს.

„გუშინ, 3 ნოემბერს, დაახლოებით 22:00 საათზე, პოლიციამ დააკავა საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მედიაპლატფორმის „მედიაჩეკერის“ ჟურნალისტი ნინია კაკაბაძე. შსს მას, სავარაუდოდ, გზის ხელოვნურად გადაკეტვას ედავება. ნინია კაკაბაძე რუსთაველის გამზირიდან, სადაც ის პროფესიულ მოვალეობას ასრულებდა, სახლში ბრუნდებოდა, რა დროსაც დააკავეს და კახეთის გზატკეცილზე მდებარე შინაგან საქმეთა სამინისტროს შენობაში გადაიყვანეს. 

ჟურნალისტის თქმით, მას დიდი ხნის განმავლობაში არ აძლევდნენ მცირეწლოვან შვილთან დარეკვის საშუალებას, რომელიც სახლში მარტო იმყოფებოდა. მოგვიანებით ნინია კაკაბაძე გაათავისუფლეს. სასამართლო მის მიმართ შედგენილ სამართალდარღვევის ოქმთან დაკავშირებით სავარაუდოდ დღეს, 4 ნოემბერს, იმსჯელებს. 

„მედიაჩეკერის“ ჟურნალისტები პროევროპული პროტესტის დაწყების დღიდან აშუქებენ საპროტესტო აქციებს, პარლამენტის მიმდებარე ტერიტორიაზე თუ სხვა ლოკაციებზე. ისინი ფოტო და ვიდეოკამერაზე ასახავენ ჟურნალისტების უფლებების დარღვევის შესაძლო ფაქტებსაც.

როგორც ვიდეოკადრებიდან ჩანს, ნინია კაკაბაძე 3 ნოემბერსაც პროფესიულ მოვალეობას ასრულებდა. ის იდგა არა მანიფესტანტებთან, არამედ სხვა ჟურნალისტებთან ერთად და კადრებს იღებდა. 

ნინია კაკაბაძის და სხვა ჟურნალისტების დაკავებას პროფესიული მოვალეობის შესრულების დროს, ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია დამოუკიდებელ მედიაზე ზეწოლის და კრიტიკული ხმების ჩახშობის მცდელობად მიიჩნევს. 

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია მოითხოვს, დაუყოვნებლივ შეწყდეს ადმინისტრაციული საქმის წარმოება მისი მედიაპლატფორმის „მედიაჩეკერის“ ჟურნალისტის, ნინია კაკაბაძის, მიმართ და გაუქმდეს შედგენილი ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმი“ - ვკითხულობთ ქარტიის განცხდებაში.

„გზის ხელონურად გადაკეტვის“ საბაბით 19 ოქტომბრიდან დღემდე პოლიციამ არაერთი ჟურნალისტი დააკავა. სასამართლომ მათ ადმინისტრაციული პატიმრობაც შეუფარდა. 24 ოქტომბერს დააკავეს „პუბლიკას“ ჟურნალისტი ბასტი მგალობლიშვილიც, რომელსაც მოგვიანებით უთხრეს, რომ „სხვაში შეეშალათ“. მგალობლიშვილი რუსთაველის პროტესტსაც აშუქებს. 

ოქტომბერში „ქართულმა ოცნებამ" გამოხატვის თავისუფლების შემზღუდავი ის საკანონმდებლო ცვლილებები მიიღო, რის საფუძველზეც პოლიციამ „გზის ხელოვნურად გადაკეტვის“ საბაბით პროტესტის ათეულობით მონაწილე დააკავა. ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსში შესული ცვლილებით, შეკრებისა და მანიფესტაციის მონაწილე უალტერნატივოდ 15 დღემდე ვადით ადმინისტრაციული პატიმრობით დაისჯება ტრანსპორტის სავალი ნაწილის ნაწილობრივ ან სრულად გადაკეტვისთვის, თუ რაოდენობის გათვალისწინებით აქციის ჩატარება სხვაგვარად შესაძლებელია.

„მედიაჩეკერის“ ჟურნალისტი ნინია კაკაბაძე, რომელიც პოლიციამ 3 ნოემბერს, დაახლოებით 22:00 საათზე, დააკავა, თავისუფალია. კაკაბაძის თქმით, სასამართლო მის მიმართ შედგენილ ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევის ოქმთან დაკავშირებით ხვალ, 4 ნოემბერს იმსჯელებს. შსს მას „გზის ხელოვნურად გადაკეტვას“ ედავება. ნინია კაკაბაძე რუსთაველის გამზირზე პროფესიულ საქმიანობას ასრულებდა, ეკეთა პრესის მაიდენტიფიცირებელი ბარათიც. 

როგორც კაკაბაძე ჰყვება, ის რუსთაველის გამზირიდან სახლისკენ მიმავალ გზაზე დააკავეს და კახეთის გზატკეცილზე მდებარე შინაგან საქმეთა სამინისტროს შენობაში მიიყვანეს:

„ბავშვთან დარეკვის უფლებას არ მაძლევდნენ ძალიან დიდ ხანს. დაახლოებით 20 პოლიციელისგან მხოლოდ ერთი აღმოჩნდა გულისხმიერი, რომელმაც, როგორც იქნა, დამთანხმდა და მომცა საშუალება, რომ ბავშვთან დამერეკა, ნიკოსთან, რომელიც სახლში მარტო იყო და ვერ გავაფრთხილე აქამდე, რომ 22:00 საათზე, როდესაც წავედი უკვე სახლისკენ, რომ სახლში ავსულიყავი და დამაპატიმრეს, სადღაც 12-ის წუთებზე ძლივს დამარეკინეს, მანამდე არ მარეკინებდნენ. ადვოკატთან ბოლომდე არ დამარეკინეს, მაგრამ აი, ახლა გამომიშვეს…დიდი ექსკორტით მომაქანეს აქ, როგორც ცნობილი კრიმინალი და ახლა, ასე ძაღლივით გამომაგდეს გარეთ“.

„გზის ხელონურად გადაკეტვის“ საბაბით 19 ოქტომბრიდან დღემდე პოლიციამ არაერთი ჟურნალისტი დააკავა. სასამართლომ მათ ადმინისტრაციული პატიმრობაც შეუფარდა. 24 ოქტომბერს დააკავეს „პუბლიკას“ ჟურნალისტი ბასტი მგალობლიშვილიც, რომელსაც მოგვიანებით უთხრეს, რომ „სხვაში შეეშალათ“. მგალობლიშვილი რუსთაველის პროტესტსაც აშუქებს. 

ოქტომბერში „ქართულმა ოცნებამ" გამოხატვის თავისუფლების შემზღუდავი ის საკანონმდებლო ცვლილებები მიიღო, რის საფუძველზეც პოლიციამ „გზის ხელოვნურად გადაკეტვის“ საბაბით პროტესტის ათეულობით მონაწილე დააკავა. ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსში შესული ცვლილებით, შეკრებისა და მანიფესტაციის მონაწილე უალტერნატივოდ 15 დღემდე ვადით ადმინისტრაციული პატიმრობით დაისჯება ტრანსპორტის სავალი ნაწილის ნაწილობრივ ან სრულად გადაკეტვისთვის, თუ რაოდენობის გათვალისწინებით აქციის ჩატარება სხვაგვარად შესაძლებელია.