განახლება [00:22 სთ]: პოლიციამ დაკავებული ჟურნალისტები — ბექა ჯიქურაშვილი და ზურა ვარდიაშვილი ხელმოწერის საფუძველზე გაათავისუფლა.

---

პოლიციამ "პუბლიკას" ჟურნალისტი და დირექტორი, ზურა ვარდიაშვილი დააკავა.  
"საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია" (საია) ამბობს, რომ ვარდიაშვილის უფლებებს დაიცავს და მათი იურისტი დაკავებული ჟურნალისტის ადგილსამყოფელის გარკვევას ცდილობს. 

ადგილზე გადაღებულ ვიდეომასალაში ჩანს ფაქტი, თუმცა, ჟურნალისტის დაკავების მიზეზი უცნობია. შინაგან საქმეთა სამინისტრო ჟურნალისტის დაკავებასთან დაკავშირებით კომენტარს არ აკეთებს და ამბობს, რომ ამ დროისათვის, პარლამენტთან მიმდინარე საპროტესტო აქციაზე ოთხი პირია დაკავებული.

ასევე: პარლამენტთან "ტაბულას" ჟურნალისტი ბექა ჯიქურაშვილი დააკავეს



ჟურნალისტების დაკავების ფაქტებთან დაკავშირებით, განცხადება გაავრცელა "ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ", სადაც წერია, რომ:

• "ქარტია გმობს მედიის წარმომადგენლის დაკავებას და პარლამენტის მხრიდან მედიის წარმომადგენლებისთვის ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელის შეშლას. ეს საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის (154-ე მუხლი) დარღვევა და დანაშაულია. დაუშვებელია მედიის მიმართ მსგავსი ფორმით მოპყრობა."
• დაკავებული კოლეგების გათავისუფლების მოთხოვნით, შინაგან საქმეთა სამინისტროს შენობასთან ჟურნალისტები მივიდნენ.

რა ხდება?

• დღეს, 2 მარტს, "ქართული ოცნების" მხარდაჭერილი რუსული შინაარსის კანონპროექტს, საგარეო და თავდაცვის გაერთიანებულმა კომიტეტებმა პირველი მოსმენით დაუჭირეს მხარი.
• ამის პარალელურად, არასამთავრობო ორგანიზაციებისა და დამოუკიდებელი მედიის ნაწილმა შენობის წინ და შენობაში გამართეს საპროტესტო აქცია და გააპროტესტეს ღიად ანტიდასავლური პოლიტიკური პარტიის, "ხალხის ძალის" საკანონმდებლო ინიციატივა, რომლითაც საპარლამენტო უმრავლესობას სურს, დამოკიდებელი მედია და არასამთავრობო სექტორი "აგენტებად" გამოაცხადოს.

ჟურნალისტების დაკავებამდე, პარლამენტის შიდა ტერიტორიიდან, ძალის გამოყენებით გააძევეს ტელეკომპანია "ფორმულას" ფოტორეპორტიორი და ინტერნეტგამოცემების — "ნეტგაზეთისა" და On.ge-ს ჟურნალისტები.

• სამივე მათგანი პარლამენტის შენობიდან, დღის განმავლობაში აშუქებდა საპროტესტო აქციებსა და პროცესებს, რომელიც საგარეო და თავდაცის კომიტეტებში, რუსული შინაარსის კანონპროექტის მოსმენის პარლალელურად მიმდინარეობდა.
• შესაბამისად, ჟურნალისტებზე, პარლამენტის ადმინისტრაციის მიერვე იყო დაშვებული საკანონმდებლო ორგანოში მუშაობისთვის შესაბამისი საშვი.

დეტალები:
On.ge-ის მიერ გავრცელებულ ვიდეოში ჩანს, როგორ გამოაძევეს ამ გამოცემის ჟურნალისტი და რედაქტორი თამუნა გეგიძე ძალის გამოყენებით.




"პარლამენტში მიმდინარე ამბებს პირდაპირ ეთერშიც ვაშუქებდი და იქ მუშაობისთვის შესაბამისი საშვი დღეს პარლამენტის ადმინისტრაციამ მომცა, თუმცა, იმის გამო, რომ ჩვენი გამოცემა ღიად გამოხატავს პოზიციას ამ რუსულ კანონპროექტთან დაკავშირებით, ჟურნალისტური საქმიანობის პარალელურად, პროტესტსაც გამოვხატავდი", — ამბობს გეგიძე, რომელმაც ასევე გვითხრა, რომ:

• თავდაპირველად დააფიქსირეს, როგორ უღებდა მათ დაცვის თანამშრომელი მაშინ, როდესაც ჟურნალისტები შენობასთან მიმდინარე პროტესტს აშუქებდნენ; ამის შემდეგ, მათთან მივიდა დაცვის კიდევ ერთი თანამშრომელი და ჟურნალისტებს ტერიტორიის დატოვება მოსთხოვა;
• მას შემდეგ, რაც ჟურნალისტებმა სხვა გასასვლელისკენ გადაინაცვლეს, საიდანაც ასევე იქ მიმდინარე პროტესტს აშუქებდნენ, მათთან სახელმწიფო დაცვის სპეციალური სამსახურის წარმომადგენელი მივიდა, რომელმაც, იმის მიუხედავად, რომ ჟურნალისტებმა წარუდგინეს შენობაში საქმიანობისთვის, პარლამენტის მიერვე გაცემული შესაბამისი საშვი, ჯერ On.ge-ს რედაქტორი, შემდეგ კი "ნეტგაზეთისა" და "ფორმულას" ჟურნალისტები ფიზიკური ძალის გამოყენებით გააძევა.
• გამოცემა "ნეტგაზეთის" ჟურნალისტის ინფორმაციით, დავის სამსახურის წარმომადგენელი, რომელმაც ჟურნალისტები პარლამენტიდან გააძევა, თორნიკე ჯანელიძეა.

რა ხდება?
პარლამენტის შიდა ტერიტორიიდან, ძალის გამოყენებით გააძევეს ტელეკომპანია "ფორმულას" ფოტორეპორტიორი და ინტერნეტგამოცემების — "ნეტგაზეთისა" და On.ge-ს ჟურნალისტები.

• სამივე მათგანი პარლამენტის შენობიდან, დღის განმავლობაში აშუქებდა საპროტესტო აქციებსა და პროცესებს, რომელიც საგარეო და თავდაცის კომიტეტებში, რუსული შინაარსის კანონპროექტის მოსმენის პარლალელურად მიმდინარეობდა.
• შესაბამისად, ჟურნალისტებზე, პარლამენტის ადმინისტრაციის მიერვე იყო დაშვებული საკანონმდებლო ორგანოში მუშაობისთვის შესაბამისი საშვი.

დეტალები:
On.ge-ის მიერ გავრცელებულ ვიდეოში ჩანს, როგორ გამოაძევეს ამ გამოცემის ჟურნალისტი და რედაქტორი თამუნა გეგიძე ძალის გამოყენებით.




"პარლამენტში მიმდინარე ამბებს პირდაპირ ეთერშიც ვაშუქებდი და იქ მუშაობისთვის შესაბამისი საშვი დღეს პარლამენტის ადმინისტრაციამ მომცა, თუმცა, იმის გამო, რომ ჩვენი გამოცემა ღიად გამოხატავს პოზიციას ამ რუსულ კანონპროექტთან დაკავშირებით, ჟურნალისტური საქმიანობის პარალელურად, პროტესტსაც გამოვხატავდი", — ამბობს გეგიძე, რომელმაც ასევე გვითხრა, რომ:

• თავდაპირველად დააფიქსირეს, როგორ უღებდა მათ დაცვის თანამშრომელი მაშინ, როდესაც ჟურნალისტები შენობასთან მიმდინარე პროტესტს აშუქებდნენ; ამის შემდეგ, მათთან მივიდა დაცვის კიდევ ერთი თანამშრომელი და ჟურნალისტებს ტერიტორიის დატოვება მოსთხოვა;

• მას შემდეგ, რაც ჟურნალისტებმა სხვა გასასვლელისკენ გადაინაცვლეს, საიდანაც ასევე იქ მიმდინარე პროტესტს აშუქებდნენ, მათთან სახელმწიფო დაცვის სპეციალური სამსახურის წარმომადგენელი მივიდა, რომელმაც, იმის მიუხედავად, რომ ჟურნალისტებმა წარუდგინეს შენობაში საქმიანობისთვის, პარლამენტის მიერვე გაცემული შესაბამისი საშვი, ჯერ On.ge-ს რედაქტორი, შემდეგ კი "ნეტგაზეთისა" და "ფორმულას" ჟურნალისტები ფიზიკური ძალის გამოყენებით გააძევა.

• გამოცემა "ნეტგაზეთის" ჟურნალისტის ინფორმაციით, დავის სამსახურის წარმომადგენელი, რომელმაც ჟურნალისტები პარლამენტიდან გააძევა, თორნიკე ჯანელიძეა.

რა ხდებოდა დღეს პარლამენტში?

• დღეს, 2 მარტს, "ქართული ოცნების" მხარდაჭერილი რუსული შინაარსის კანონპროექტს, საგარეო და თავდაცვის გაერთიანებულმა კომიტეტებმა პირველი მოსმენით დაუჭირეს მხარი.
• ამის პარალელურად, არასამთავრობო ორგანიზაციებისა და დამოუკიდებელი მედიის ნაწილმა შენობის წინ, და შენობაში გამართეს საპროტესტო აქცია და გააპროტესტეს ღიად ანტიდასავლური პოლიტიკური პარტიის, "ხალხის ძალის" საკანონმდებლო ინიციატივა, რომლითაც საპარლამენტო უმრავლესობას სურს, დამოკიდებელი მედია და არასამთავრობო სექტორი "აგენტებად" გამოაცხადოს.

დღესვე, პოლიციამ, პარლამენტის შენობის მიმდებარე ტერიტორიაზე დააკავა ორი ჟურნალისტი

• "პუბლიკას" დირექტორი ზურა ვარდიაშვილი
• და "ტაბულას" ჟურნალისტი ბექა ჯიქურაშვილი.

ორგანიზაციები: "საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია" და "საერთაშორისო გამჭვირვალობა-საქართველო" აცხადებენ, რომ დაკავებული ჟურნალისტების უფლებებს დაიცავენ.
ჟურნალისტების დაკავების ფაქტებთან დაკავშირებით, განცხადება გაავრცელა "ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ", სადაც წერია, რომ:

• "ქარტია გმობს მედიის წარმომადგენლის დაკავებას და პარლამენტის მხრიდან მედიის წარმომადგენლებისთვის ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელის შეშლას. ეს საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის (154-ე მუხლი) დარღვევა და დანაშაულია. დაუშვებელია მედიის მიმართ მსგავსი ფორმით მოპყრობა." 
• დაკავებული კოლეგების გათავისუფლების მოთხოვნით, შინაგან საქმეთა სამინისტროს შენობასთან ჟურნალისტები მივიდნენ.

სტატიის ფოტო: კადრი "ნეტგაზეთის" ვიდეოდან

საქართველოს პრეზიდენტი, სალომე ზურაბიშვილი ვეტოს დაადებს "ქართული ოცნების" მხარდაჭერილი, ანტიდასავლური პარტიის — "ხალხის ძალის" მიერ ინიცირებულ კანონპროექტს "უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ".

ამის შესახებ, პრეზიდენტმა გენდერული თანასწორობისთვის ყოველწლიურ პოლიტიკურ ფორუმზე განაცხადა, რომელსაც ესწრებოდნენ როგორც მმართველი პარტიის, ისე ოპოზიციის წევრები და სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლები.

"არ შევალ ამ კანონის განხილვაში, ვეტოს ყოველ შემთხვევაში დავადებ", — ამბობს ზურაბიშვილი და აცხადებს, რომ შემოთავაზებული კანონი პირდაპირ არის მიმართული იმისკენ, რომ დააშოროს საქართველო ევროპას.

რა უნდა ვიცოდეთ ვეტოზე?

• კანონით, ვეტოს დაძლევა საპარალამენტო უმრავლესობას შეუძლია და ამისთვის 76 ხმაა საჭირო;
• პარლამენტში საპარლამენტო უმრავლესობას "ქართულ ოცნება", 83 დეპუტატით წარმოადგენს. უმრავლესობის შემადგენლობაშია პარტია "ხალხის ძალაც".
• შესაბამისად, მმართველი პარატია ვეტოს დაძლევს.

კანონპროექტისათვის ვეტოს დადება პრეზიდენტ ზურაბიშვილის პოლიტიკური პოზიციაა და ეს ვერ შეაჩერებს მთავრობის სურვილს, "აგენტებად" გამოაცხადოს დამოუკიდებელი მედია და არასამთავრობო სექტორი.

პროცედურულად:

• კანონპროექტის საკომიტეტო მოსმენები სავარაუდოდ, 2023 წლის 13 მარტს დასრულდება;
• კანონპროექტი, პლენარულ სხდომაზე სავარაუდოდ, 7 აპრილამდე გავა.

რა უნდა გვახსოვდეს ამ კანონპროექტზე?

"ოცნების" მიერ მხარდაჭერილი და ღიად ანტიდასავლური პარტიის, "ხალხის ძალის" კანონპროექტის მიხედვით,

• "უცხო აგენტად" დასახელდებიან მედიასაშუალებები, რომელთა შემოსავლის 20%-ზე მეტის წყარო "უცხოური ძალაა", ანუ საგრანტო პროექტებია.
• საქართველოში დამოუკიდებელი მედიის უდიდესი ნაწილი სწორედ უცხოური არასამთავრობო და დონორი ორგანიზაციებიდან მიღებული გრანტებით ფინანსდება.

რა მოხდება, თუ მედია თავს აარიდებს უცხო აგენტად რეგისტრაციას?

• კანონპროექტში ნათქვამია, რომ უცხოური გავლენის აგენტად რეგისტრაციისთვის თავის არიდება ან საფინანსო დეკლარაციის წარუდგენლობა გამოიწვევს დაჯარიმებას 25 000 ლარით.

რას ამბობს დამოუკიდებელი მედია?

• არ აპირებენ, იმუშაონ "აგენტის" იარლიყით და ამ კანონპროექტის კანონად ფორმირების შემთხვევაში, უარს აცხადებენ "უცხო გავლენის აგენტად" რეგისტრაციაზე.
• ამ კანონის მიზანია, აღარ ისმოდეს კრიტიკული ხმა, მედიამ და საზოგადოებრივმა ორგანიზაციებმა ვეღარ ასახონ ქვეყანაში არსებული კორუფცია, უსამართლობა და სიღარიბე.
• ხელისუფლება ცდილობს, რუსული მეთოდებით დაახშოს ინფორმაცია;

რატომ მიიჩნევს მედია, რომ ეს რუსული კანონია?

• ანტიდასავლური "ხალხის ძალისა" და პარტია "ქართული ოცნების" ლიდერების მსგავსად, 2012 წელს, ამ კანონის მიღების დროს ვლადიმერ პუტინი სწორედ 1938 წელს მიღებულ ამერიკულ კანონს იშველიებდა.
• 2022 წლის თებერვლის მონაცემებით, რუსეთში "უცხო აგენტად" ასობით ორგანიზაცია და ადამიანია დასახელებული, და მათი დიდი ნაწილი დამოუკიდებელი მედია, ჟურნალისტები, ადამიანის უფლებათა დამცველები, და რუსეთის ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად განწყობილი პირები არიან.
• 2022 წლის პირველ დეკემბერს ვლადიმერ პუტინმა კანონით გააფართოვა "უცხო აგენტის" განმარტება ისე, რომ აგენტად ცნეს თითქმის ყველა, ვინც ეწევა სამოქალაქო აქტივიზმს, ან სარგებლობს გამოხატვის თავისუფლების პრინციპებით.

წაიკითხეთ ვრცლად ამ თემაზე:

• საფრთხეები ქართული მედიისთვის კანონპროექტში "უცხოეთის აგენტების" შესახებ
• მედიის პროტესტი პარლამენტში, რუსული კანონპროექტის განხილვის პარალელურად
• "რუსული კანონი საქართველოს მოსახლეობის წინააღმდეგ" — 280-ზე მეტი მედია და არასამთავრობო ორგანიზაციის განცხადება

ქართული ოცნების მიერ მხარდაჭერილ კანონპროექტს რუსულ კანონს უწოდებს მედია, რომელმაც, კანონპროექტის ბიუროს სხდომაზე განხილვის პარალელურად, დერეფანში აქცია გამართა.

მედიის მთავარი საპროტესტო გზავნილებია:

• "ამ კანონის მიღების მთავარი სამიზნეა მოსახლეობა, რომ მათ არ გაიგონ სიმართლე კრიტიკული მედიიდან", — ნინო ზურიაშვილი, სტუდია მონიტორი.
• "ხელისუფლება ცდილობს, რუსული მეთოდებით დაახშოს ინფორმაცია", — ნათია კაპანაძე, "მედიაომბუდსმენი".
• "ეს კანონი არის სამოქალაქო საზოგადოების განადგურებისკენ მომართული რუსული კანონი", — ნანა ბიგანიშვილი, სტუდია მონიტორი.
• "ხელისუფლება ზღუდავს ინფორმაციას. მიზანია, მხოლოდ დაცენზურებული ინფორმაცია მივიდეს მოქალაქემდე — რომ წაართვან შესაძლებლობა, გადაწყვეტილების მიღების პროცესში იყვნენ ინფორმირებული", — ხატია ღოღობერიძე, Queer.ge-ის მთავარი რედაქტორი, "ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის" საბჭოს თავჯმდომარე.
• "ხელისუფლების მიზანია, აღარ ისმოდეს კრიტიკული ხმა. ამ კანონით, აღმოვჩნდებით მსგავს მდგომარეობაში, რა მედიგარემოცაა პუტინის რუსეთში", — მარიამ გოგოსაშვილი, "ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის" დირექტორი.

აქციის პარალელურად, 70-მდე მედიაორგანიზაციამ თბილისსა და საქართველოს რეგიონებიდან, გაავრცელა ერთობლივი განცხადება, რომ:

• არ აპირებენ, იმუშაონ "აგენტის" იარლიყით და ამ კანონპროექტის კანონად ფორმირების შემთხვევაში, უარს აცხადებენ "უცხო გავლენის აგენტად" რეგისტრაციაზე.
• ამ კანონის მიზანია, აღარ ისმოდეს კრიტიკული ხმა, მედიამ და საზოგადოებრივმა ორგანიზაციებმა ვეღარ ასახონ ქვეყანაში არსებული კორუფცია, უსამართლობა და სიღარიბე.

"ჩვენ ვემსახურებით საზოგადოებას და გვაღელვებს ჩვენი ქვეყნის მომავალი. არ ვაპირებთ ამ იარლიყით მუშაობას. შესაბამისად, რუსული კანონის მიღების შემთხვევაში, უარს ვაცხადებთ „უცხოური გავლენის აგენტად” რეგისტრაციაზე. ეს შეურაცხყოფს ჩვენს პროფესიულ ღირსებას", — წერია მედიასაშუალებების საერთო განცხადებაში.

---

ეს ბოლო პერიოდში, ჟურნალისტების მიერ, პარლამენტის შენობაში გამართული რიგით მეორე აქციაა, იგივე მიზეზით — არ მიიღოს პარლამენტმა "ქართული ოცნების" მხარდაჭერილი კანონი, რომელიც დამოუკიდებელ მედიას რუსული მეთოდით ცნობს "აგენტად".

პირველი აქციის მსგავსად, ჟურნალისტების ნაწილს საკანონმდებლო ორგანოში შესვლისას ისევ ბარიერები შეექმნა. მათ შორის მათ, ვისზე საშვი ოპოზიციონერმა დეპუტატებმა დაუშვეს.
ფოტოზე: ჟურნალისტები, რომლებმაც შენობაში შესვლა ვერ შეძლეს



გამოცემა On.ge-ს რედაქცია აცხადებს, რომ მათ არ მიეცათ შესაძლებლობა, პლაკატი შეეტანათ შენობაში წარწერით — "თქვენ თვითონ ხართ აგენტები". ასეთივე პრობლემა ჟურნალისტებს პარლამენტის შენობაში გამართულ წინა აქციის დროსაც შეექნათ.

"მე, როგორც საქართველოს პარლამენტის არჩეულმა წევრმა, დავუშვი საშვი რამდენიმე ადამიანზე, რაც არც თქვენთვის დამიმალავს და არც - დაცვისთვის, რომ მედიას ესარგებლა კონსტიტუციური უფლებით, გამოხატოს პროტესტი. დაცვის წევრები ხელებს აფარებდნენ და არ უშვებდნენ ამ ადამიანებს, რაც უმსგავსობად მიმაჩნია", — თქვა ბიუროს სხდომაზე ალეკო ელისაშვილმა, ოპოზიციონერმა დეპუტატმა პარტიიდან "მოქალაქეები".

ბიუროს სხდომას, საპარლამენტო ოპოზიციიდან, მხოლოდ პარტია "მოქალაქეები" ესწრებოდნენ.

"[…] რომელია ამ დარბაზში ისეთი, გრანტი და დაფინანსება რომ არ მიუღია უცხოეთიდან? ყველანი აგენტები არიან, შალვა პაპუაშვილის თამადობით, რომელიც საერთოდ, "აგენტების აგენტი" იყო, რადგან როგორც დონორი, ფულს აძლევდა სხვებს?", — თქვა ალეკო ელისაშვილმა ბიუროს სხდომაზე.

ადგილობრივ ორგანიზაციებთან ერთად, ამ კანონპროექტს აკრიტიკებენ გავლენიანი საერთაშორისო ორგანიზაციები, დასავლელი დიპლომატები, თუ ინსტიტუციები, რომლებიც საქართველის მოქმედი ხელისუფლების აშკარად შეცვლილი და მკაფიოდ გამოხატული ანტიდასავლური საგარეო პოლიტიკის მიუხედავად, ოფიციალურად, ჯერ კიდევ საქართველოს სტრატეგიული პარტნორები არიან.

სტატიის ფოტო: მზია საგანელიძე

• 63 მედიაორგანიზაცია, თბილისიდან და საქართველოს რეგიონებიდან, ერთობლივ განცხადებას ავრცელებს. ეს უკავშირდება კანონპროექტს "უცხო აგენტების შესახებ", რომელსაც ისინი "რუსულ კანონად" მიიჩნევენ.
• განცხადებაზე ხელმომწერი მედია ორგანიზაციები აცხადებენ, რომ არ აპირებენ, იმუშაონ "აგენტის" იარლიყით და ამ კანონპროექტის კანონად ფორმირების შემთხვევაში, უარს აცხადებენ "უცხო გავლენის აგენტად" რეგისტრაციაზე.
• "ქართული ოცნების" მხარდაჭერილი კანონპროექტის ინიციატორია ანტიდასავლური პარტია, "ხალხის ძალა". პროცედურულად, ამ კანონპროექტის მოსმენები საქართველოს პარლამენტში უკვე მიმდინარეობს.

"მედიაჩეკერი" უცვლელად აქვეყნებს განცხადებას.

---

მედიაორგანიზაციები დაუშვებლად მივიჩნევთ „უცხოური გავლენის აგენტების შესახებ“ რუსული კანონის მიღებას

ჩვენ, განცხადებაზე ხელმომწერი მედიაორგანიზაციები, კატეგორიულად ვეწინააღმდეგებით საპარლამენტო უმრავლესობის წევრების მიერ ინიცირებულ რუსულ კანონპროექტებს „უცხოური გავლენის აგენტების” შესახებ.

მიგვაჩნია, რომ ამ კანონის მიზანია, აღარ ისმოდეს კრიტიკული ხმა, მედიამ და საზოგადოებრივმა ორგანიზაციებმა ვეღარ ასახონ ქვეყანაში არსებული კორუფცია, უსამართლობა და სიღარიბე.

ამას ადასტურებს წლების წინ რუსეთში მიღებული ანალოგიური კანონის შედეგები - დაიხურა სამოქალაქო და მედიაორგანიზაციები, ჟურნალისტები კი დევნის მსხვერპლნი გახდნენ.

ამ კანონის მიღება აზიანებს ევროკავშირში გაწევრების პროცესს, რაზეც 24 თებერვლის განცხადებით ევროკავშირის უმაღლესმა წარმომადგენლობამ მკაფიოდ მიუთითა. შესაბამისად, წარდგენილი საკანონმდებლო ცვლილება საქართველოს განვითარებას აფერხებს და დღეს გაჩენილ შესაძლებლობის ფანჯარას ხურავს.

ჩვენ ვემსახურებით საზოგადოებას და გვაღელვებს ჩვენი ქვეყნის მომავალი. არ ვაპირებთ ამ იარლიყით მუშაობას. შესაბამისად, რუსული კანონის მიღების შემთხვევაში, უარს ვაცხადებთ „უცხოური გავლენის აგენტად” რეგისტრაციაზე. ეს შეურაცხყოფს ჩვენს პროფესიულ ღირსებას.

ხელმომწერები: თბილისი

netgazeti.ge

პუბლიკა (publika.ge)

ინდიგო

სტუდია მონიტორი

queer.ge

dev.ge

On.ge

Ტაბულა

სამოქალაქო საქართველო - civil.ge

მედიაჩეკერი

პროექტი 64

Chai Khana media

Ufleba.ge

გამომძიებელ ჟურნალისტთა გაერთიანება “აი, ფაქტი”

მედია ჰოლდინგი კომერსანტი

OC Media

მედიაპორტალი “კაქტუსი,” cactus-media.ge

ჯემნიუსი (jam-news.net)

ონლაინ გამოცემა sova.news

რეალპოლიტიკა (realpolitika.ge)

“მთის ამბები” - mtisambebi.ge

საქართველოს ამბები - sakartvelosambebi.ge

ჟურნალისტიკის რესურსცენტრი JRC

საქართველოს რეგიონულ მაუწყებელთა ალიანსი

შიდა ქართლი:

ქართლის ამბები (qartli.ge)

გორის სათემო რადიო მოზაიკა, mozaikanews.ge

TV მედიამონიტორინგი

"ქართული მედია ჯგუფი" - metalab.ge / feminism.ge

დია

ქვემო ქართლი:

სათემო რადიო "მარნეული"

ქალთა სათემო რადიო ww

ქვემო ქართლის მედია - qvemoqartli.ge

ნეო ტვ - neotv.ge

მარნეული TV

რადიო ბოლნელი

სამცხე-ჯავახეთი:

სათემო რადიო "ნორი", ნინოწმინდა, nor.ge

ტელეკომპანია “ბორჯომი”, borjomi.tv

მეცხრე არხი, ახალციხე

სამცხე-ჯავახეთის ჟურნალისტთა კავშირი

მედია სახლი - სამხრეთის კარიბჭე sknews.ge

ჯავახეთის საინფორმაციო ცენტრი, ახალქალაქი, jnews.ge

TOK TV

აჭარა

Batumelebi.ge

TV 25

სამეგრელო:

ტელეკომპანია "მეცხრე ტალღა", ფოთი

რადიო ათინათი

კოლხეთი 89

ეგრისი TV

რადიო ოდიში

ჰარმონია

კახეთი:

კახეთის ხმა, knews.ge

საინფორმაციო სააგენტო "სპექტრი", გურჯაანი, speqtri.ge

პანკისის სათემო რადიო

თანამგზავრი TV

იმერეთი:

ონლაინ გამოცემა “ქუთაისიპოსტი” kutaisipost.ge

რიონი TV

იმერვიზია TV

მეგა TV

TV ზარი

რადიო რიონი

რადიო ზარი

გურია

გურია TV

მცხეთა-მთიანეთი

აგროგარემო TV

"როგორი კანონები მოქმედებს მსოფლიოს დემოკრატიულ ქვეყნებში უცხოური გავლენისა და ჩარევის გამჭვირვალობასთან დაკავშირებით", — ასე ჰქვია სტატიას, რომელიც თავდაპირველად, ტელეკომპანია "იმედის" ვებგვერდმა, 22 თებრვალს, 23:00-ზე გამოაქვეყნა.

23 თებრვალს კი, იგივე სტატია, იმავე სათაურითა და შინაარსით, ისე გამოაქვეყნეს "პოსტივის", "პრაიმტაიმისა" და "რუსთავი 2"-ის ვებგვერდებმა, რომ მასალაში ერთი სიტყვაც კი არ შეუცვლიათ. იგივე მასალა გაავრცელეს სააგენტოებმა Reportiori.ge, Kvira.ge და Pia.ge.

---

განახლება: "მედიაჩეკერის" ამ სტატიის გამოქვეყნების შემდეგ, საინფორმაციო პორტალებმა: Rustavi2.ge და Primetime.ge, მასალის შესწორების პრინციპით იხელმძღვანელეს, სტატიის მანამდე გამოქვეყნებული შინაარსი შეცვალეს და დაწერეს, რომ შესწორება შეიტანეს სტატიაში მოცემულ ფაქტებთან დაკავშირებით, რადგან "როგორც გაირკვა, ინფორმაცია იყო არასრული და საჭიროებდა მეტ სიცხადეს".
გამოცემები განუმარტავენ მკითხველს, რომ არ ეთანხმებიან შეფასებას, რომ "იმედზე" გამოქვეყნებული მასალის კოპირებისას, კოორდინირებულად მოქმედებდნენ.

განახლდა "მედიაჩეკერის" სტატიაც, რადგან, იმაზე მეტ სააგენტოზე აღმოჩნდა "იმედის" მიერ, გუშინ ღამით გამოქვეყნებული სტატიის კოპირებული ვერსიები, ვიდრე სტატიის თავდაპირველ ვერსიაში იყო მაგალითის სახით მოყვანილი. მასალას დაემატა ინფორმაცია, რომ "იმედიდან", უცვლელი სათაურითა და ტექსტით, სტატია გამოაქვეყნეს "რეპორტიორმა", "კვირამ" და "პიამ".

---

ერთი და იმავე ტექსტის რამდენიმე სხვადასხვა ვებ-გვერდზე გამოქვეყნება ქმნის განცდას, რომ შესაძლოა, მიზანი საზოგადოებრივი აზრის ფორმირების მცდელობა იყოს, რომ თითქოს, "ქართული ოცნების" მხარდაჭერილი და ღიად ანტიდასავლური პარტიის, "ხალხის ძალის" მიერ ინიცირებული კანონპროექტის შინაარსი ახლოსაა აშშ-ის მიერ, 1938 წელს, ადოლფ ჰიტლერის ნაცისტური პროპაგანდის შესაჩერებლად მიღებული კანონის, FARA-ს მიხედვით მომზადებულ კანონებთან, რომელიც დემოკრატიულ ქვეყნებში სხვადასხვა ფორმით მიიღეს.

პრობლემაა, რომ:

• ანტიდასავლური "ხალხის ძალის" იდეის მხარდასაჭერად, კოორდინირებულ მოქმედებაზე მიანიშნებს მედიების მცდელობა, შექმნან წარმოდგენა, რომ საქართველოში ინიცირებული კანონი არ შეაფერხებს ქვეყანაში დემოკრატიულ პროცესს. 
• მანიპულირების მცდელობაზე მიანიშნებს ერთი და იმავე მასალის გავრცელებისას, აუდიტორიისთვის იმის დამალვა, რამდენად აცდენილია ამერიკის შეერთებული შტატების, ავსტრალიის, დიდი ბრიტანეთის, კანადისა და ახალი ზელანდიის მიერ მიღებული კანონების იდეა და პარამეტრები იმასთან, რასაც ანტიდასავლური "ხალხის ძალა" გვთავაზობს საქართველოში — სამთავრობო მედიებით გავრცელებულ სტატიაში მკითხველისთვის არ განუმარტავთ კონტექსტი ამ ქვეყნების წინაშე არსებული ეროვნული უსაფრთხოების რისკების თაობაზე, რაც არსებითად ცვლის შინაარსს.

და რაც მთავარია, სამთავრობო მედიამ, ამ მასალის გავრცელებისას, მკითხველს დაუმალა:

• რომელი ქვეყანა წარმოადგენს საქართველოსთვის ეროვნული უსაფრთხოებისთვის რისკებს, ვინაიდან, ამგვარი კანონების მიღება, ნებისმიერ ქვეყანაში, უპირველესად, სწორედ ამ მოტივით საბუთდება.

ამ თემაზე: ვინ არის მტერი? — კონტრდაზვერვის ანგარიშები

• და ისიც, რა რისკებს შეიცავს "უცხო აგენტების" შესახებ კანონის მიღება განვითარებადი, ან ნაკლებად დემოკრატიული ქვეყნებისთვის.

რისკები კი, ასეთია:

მაგალითად, რუსეთის პრაქტიკამ გვაჩვენა, რომ:

• ავტორიტარულ, ან ავტორიტარიზმისკენ მიდრეკილ რეჟიმებს ახასიათებთ, გამოარჩიონ გარკვეული ჯგუფები, ვისაც ქვეყანაში არსებულ პოლიტიკურ, ეკონომიკურ, თუ სოციალურ გამოწვევებს მიაწერენ. უფრო გასაგებად რომ ვთქვათ, იყენებენ მათ, როგორც "განტევების ვაცებს".
• ამ ჯგუფებს, როგორც "სახელმწიფოს მტრებს", ანიჭებენ "უცხო ქვეყნის აგენტის" სტატუსს, რათა ხაზი გაუსვან იმას, თითქოს, ისინი ეროვნული ინტერესების წინააღმდეგ მოქმედებენ.

რატომ?

• "უცხო აგენტებად" გამოცხადების მთავარი სამიზნე, უმთავრესად, დამოუკიდებელი მედია და არასამთავრობო სექტორი ხდება, რადგან მათ აქვთ დამოუკიდებლობის მაღალი ხარისხი, მათი გაკონტროლება რთულია და ღიად საუბრობენ ადამიანის უფლებებსა, თუ დემოკრატიულ გამოწვევებზე.

ამიტომ, ავტორიტარული, ან მმართველობის ამ ფორმისკენ მიდრეკილი პოლიტიკოსები ფიქრობენ, სჯობს, ისინი პირდაპირ სახელმწიფოს მტრებად განსაზღვრონ, რათა "გამოაცალონ" მათ რესურსები, რომ მათ კვლევებს, შეფასებებსა თუ კრიტიკულ ანგარიშებს სახალხო ლეგიტიმაცია "წაართვან".

---

ახლა ისევ დღეს გავრცელებულ სტატიაზე:

ამ მედიებიდან, "იმედსა" და "პოსტივის" ღიად აქვთ გაცხადებული სარედაქციო პოლიტიკის შესახებ, რომელიც თანხვედრაშია როგორც მმართველ პარტიასთან, "ქართულ ოცნებასთან", ასევე, ანტიდასავლურ "ხალხის ძალასთან".
თუმცა, სარედაქციო კურსის შესახებ ღიად არ განუცხადებია ტელეკომპანია "რუსთავი 2"-ს, ამიტომ მედიაჰოლდინგის ციფრული დეპარტამენტის უფროსს, მირიან ბოქოლიშვილს ვკითხეთ, რა იყო მიზანი, როდესაც "რუსთავი 2"-ისა და "პრაიმტაიმის" ვებგვერდებმა გამოაქვეყნა "იმედის" მიერ გამოქვეყნებული სტატია, იმავე სათაურითა და შინაარსით.

• "შესაძლოა, ასე ჩანდეს, რომ ეს კოორდინირებულად გამოქვეყნების ნაწილი იყოს, მაგრამ ეს ასე არ არის, არავის ვუთანხმებთ, რა გამოქვეყნდეს ჩვენს ვებგვერდებზე [rustavi2.ge, Primetime.ge) — ამბობს ბოქოლიშვილი — ჩვენ გვაქვს პრაქტიკა, გადმოვიტანოთ სხვა საიტებიდანაც ისეთი მასალები, რომელსაც ვფიქრობთ, რომ შესაძლოა, ნახვების მაღალი მაჩვენებელი ჰქონდეს, ისევე, როგორც ჩვენი მასალები მიაქვთ სხვა ვებგვერდებს".

ვკითხეთ, იზიარებენ თუ არა ღიად პრო-სახელისუფლებო "იმედის" მიერ მომზადებული ამ მასალის რედაქტირების გარეშე გავრცელებით, ამავე არხის სარედაქციო პოლიტიკას. მირიან ბოქოლიშვილმა გვითხრა, რომ აუდიტორიის ინფორმირების მიზნით, მკითხველს სთავაზობენ დემოკრატიული ქვეყნების პრაქტიკასაც და საქართველოში ამ კანონპროექტის მოწინააღმდეგეთა არგუმენტებსაც.

---

რა უნდა ვიცოდეთ საქართველოში ინიცირებული კანონის შესახებ

"ქართული ოცნების" მხარდაჭერილი, და მათივე ყოფილი წევრების მიერ დაფუძნებული, ღიად ანტიდასავლური პარტიის, "ხალხის ძალის" მიერ ინიცირებული კანონპროექტი უკვე ოფიციალურად დარეგისტრირდა.

დამოუკიდებელი მედიისა და არასამთავრობო სექტორისთვის საფრთხისშემცველი ამ კანონპროექტის კანონად ქცევა არის ძალიან რეალური, რადგან "ხალხის ძალას", მმართველი პარტია — საპარლამენტო უმრავლესობა დაუჭერს მხარს.

პროცედურულად:

• საკომიტეტო მოსმენები 24 თებერვლიდან 27 მარტამდე პერიოდში განისაზღვრა;
• კანონპროექტის პლენარულ სხოდამაზე განხილვა კი მაქსიმუმ, აპრილის დასაწყისშია დაგეგმილი.

"ქართულ ოცნებასა" და "ხალხის ძალას", ამ კანონის მიღებით სურთ, "უცხო აგენტებად" გამოაცხადონ დამოუკიდებელი მედია, და მათთან ერთად, არასამთავრობო ორგანიზაციები, რომლებიც მუშაობენ რიგითი მოქალაქის უფლებრივ საკითხებზე, და მათ შორის:

• ძალადობის მსხვერპლი ბავშვებისა და ქალებისთვის;
• შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირებისთვის;
• დევნილებისთვის;
• უსახლკაროებისთვის.

და უნდათ, "უცხო აგენტად" სცნონ ორგანიზაციები, ვინც იკვლევს და აქვეყნებს ფაქტებს კორუფციის, უკანონობისა და შერჩევითი სამართლის შესახებ არსებულ ასობით შემთხვევაზე, რაც შესაძლოა, მოქმედ ხელისუფლებას დისკომფორტს უქმნის.

ადგილობრივ ორგანიზაციებთან ერთად, ამ კანონპროექტს აკრიტიკებენ გავლენიანი საერთაშორისო ორგანიზაციები, დასავლელი დიპლომატები, თუ ინსტიტუციები, რომლებიც საქართველის მოქმედი ხელისუფლების აშკარად შეცვლილი და მკაფიოდ გამოხატული ანტიდასავლური საგარეო პოლიტიკის მიუხედავად, ოფიციალურად, ჯერ კიდევ საქართველოს სტრატეგიული პარტნორები არიან.

"პრესის საერთაშორისო ინსტიტუტი" (IPI) "უცხო აგენტების შესახებ" ინიცირებულ კანონპროექტს ეხმაურება და ქართველ დეპუტატებს პროცესის შეჩერებისკენ მოუწოდებს.

"უარი თქვით ამ კანონპროექტზე და ამის ნაცვლად, დამოუკიდებელი მედიისთვის უსაფრთხო და თავისუფალი გარემოს უზრუნველყოფაზე მიმართეთ ყურადღება", — მოუწოდებენ საქართველოს პარლამენტის წევრებს.

რა ვიცით IPI-ის შესახებ?

• პრესის თავისუფლების ინსტიტუტი საერთაშორისო ქსელია და აერთიანებს რედაქტორებს, ჟურნალისტებსა და მედიის ხელმძღვანელებს, რომლებიც აღიარებენ და იცავენ მედიასტანდარტსა და დამოუკიდებელი ჟურნალისტიკის პრინციპებს.

IPI მიიჩნევს, რომ:

• ეს კანონპროექტი არის რუსული კანონის გამოძახილი და მისი სამიზნეა მედია და არასამთავრობო სექტორი;
• ასეთი შინაარსის მქონე კანონის მიღება, ავტორიტარულ ხელისუფლებებს ახასიათებს და ამის მაგალითია რუსეთი;
• არსებობს დაშვება, რომ ხელისუფლებამ კანონი კრიტიკული მედიის დისკრედიტებისთვის გამოიყენოს;
• კანონი, ხელისუფლებისთვის იქნება მძლავრი იარაღი კრიტიკულად განწყობილი ადამიანების, მათ შორის, ჟურნალისტების დასაშინებლად;
• საბოლოოდ, ეს კანონი, საფრთხეს შეუქმნის ქართულ საზოგადოებას, ისარგებლოს ახალი ამბებისა და ინფორმაციის სხვადასხვა წყაროდან მიღების უფლებით.

"კანონპროექტის ავტორები ირწმუნებიან, რომ ინიციატივა დაფუძნებულია "ღიაობისა და გამჭვირვალობის პრინციპებზე", თუმცა, ეს ზომები მედიისა და არასამთავრობო ორგანიზაციების დისკრედიტაციის იარაღად იქნება გამოყენებული", — აცხადებს ორგანიზაცია.

მასალაში მოყვანილია "პრესის საერთაშორისო ინსტიტუტის" დირექტორის მოადგილის, სკოტ გრიფენის ციტატა, რომ IPI ღრმად შეშფოთებულია, რადგან ქართველი კანონმდებლები, ამ კანონის მიღებისას, რუსეთის ავტორიტარული წესებით ხელმძღვანელობენ.

• "პუტინის კანონი "უცხოელი აგენტების შესახებ", ერთ-ერთი ყველაზე ძლიერი იარაღია კრემლისთვის პრესის თავისუფლებისა და გამოხატვის თავისუფლების წინააღმდეგ. ასეთი კანონმდებლობა შეუსაბამოა ქვეყნისთვის, რომელიც ევროკავშირში გაწევრიანებისკენ ისწაფის და დემოკრატიული მმართველობის პრინციპებს იცავს" , — ამბობს გრეფინი.

კონტექსტი:

• მმართველი პარტია, "ქართული ოცნება" აცხადებს, რომ მხარს დაუჭერს ღიად ანტიდასავლური პოლიტიკური პარტიის, "ხალხის ძალის" მიერ ინიცირებულ კანონპრპექტს "უცხო აგენტების შესახებ".
• მიუხედავად იმისა, რომ კანონპროექტის ავტორების თქმით, ისინი აშშ-ში 1938 წელს მიღებული კანონპროექტით ხელმძღვანელობენ, ეს კანონპროექტი ძალიან ჰგავს რუსეთში მოქმედ კანონს უცხოეთის აგენტების შესახებ.
• რუსული კანონი პირდაპირ არის მიმართული დამოუკიდებელი მედიისა და ადამიანის უფლებათა დამცველი ორგანიზაციების შესავიწროებლად, რაც განსაკუთრებით გააქტიურდა უკრაინასთან ომის დროს.

"ხალხის ძალის" კანონპროექტის მიხედვით,

• "უცხო აგენტად" დასახელდებიან მედიასაშუალებებიც, რომელთა შემოსავლის 20%-ზე მეტის წყარო "უცხოური ძალაა", ანუ საგრანტო პროექტებია.

საქართველოში დამოუკიდებელი მედიისა და ადამიანის უფლებების საკითხებზე მომუშავე არასამთავრობო ორგანიზაციების უდიდესი ნაწილი სწორედ უცხოური არასამთავრობო და დონორი ორგანიზაციებიდან მიღებული გრანტებით ფინანსდება.

მეტი, ამ თემაზე:

• "რუსული კანონი საქართველოს მოსახლეობის წინააღმდეგ" — 280-ზე მეტი მედია და არასამთავრობო ორგანიზაციის განცხადება
• ეს ტექსტი მიემართება ჩემს მშობლებს
• საფრთხეები ქართული მედიისთვის კანონპროექტში "უცხოეთის აგენტების" შესახებ

მედია და არასამთავრობო ორგანიზაციები საქართველოს სხვადასხვა რეგიონიდან უერთდებიან განცხადებას, სახელწოდებით — "რუსული კანონი არ არის საქართველოს არჩევანი".  ეს უკავშირდება ანტიდასავლური "ხალხის ძალის" საკანონმდებლო ინიციატივას "უცხო აგენტების" შესახებ.

კანონპროექტის კანონად ქცევის პერსპექტივა რეალურია, ვინაიდან, "ქართული ოცნების" თავმჯდომარემ, მამუკა მდინარაძემ, თქვა, რომ "ხალხის ძალის" ამ ინიციატივას პარლამენტში მმართველი პარტია დაუჭერს მხარს.

ხელმომწერთა სია განახლებადია. ამ მომენტში, [14:00 საათის მონაცემებით] 286 ორგანიზაცია აცხადებს, რომ
ეს კანონი მიზნად ისახავს, დაუცველად დარჩნენ:

• ძალადობის მსხვერპლი ბავშვები და ქალები;
• შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირები,
• უმცირესობები, მეცნიერები,
• მშრომელები და ახალგაზრდები;
• დახმარება არ გაეწიოთ სოციალურად დაუცველ ოჯახებს, ფერმერებს, მაღაროელებს, უკანონოდ გათავისუფლებულ, დევნილ, უსახლკარო, თავისუფლებაშეზღუდულ და საკუთარი უფლებებისთვის მებრძოლ სხვა ადამიანებს; არ გაშუქდეს მაღალმთიან და სხვა რეგიონებში მცხოვრები ადამიანების ხმა, ვინც მხოლოდ ადგილობრივი, დამოუკიდებელი მედიის მეშვეობით აცნობს საზოგადოებას თავის გასაჭირს.

ხელმომწერი ორგანიზაციები ამბობენ, რომ კანონპროექტი მიმართულია არა მხოლოდ თავისუფალი სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციებისა და კრიტიკული მედიის, არამედ, საქართველოს მოსახლეობის წინააღმდეგ.

ასევე, ორგანიზაციების შეფასებით,

• ამ კანონპროექტის მიღება იქნება შეტევა მთავარ ქართულ ფასეულობებზე — ღირსების განცდაზე, დამოუკიდებლობასა და სამოქალაქო სოლიდარობაზე;
• კანონპროექტის მიღება სერიოზულად დააზიანებს ევროინტეგრაციის პროცესს;
• ეს კანონპროექტი არის პასუხი ძალადობის, კორუფციის, უკანონობისა და შერჩევითი სამართლის იმ ასობით ფაქტზე, რომელსაც საზოგადოებრივი ორგანიზაციები და დამოუკიდებელი მედია სწავლობს და ასაჯაროვებს.

რომ:

• რუსეთში ანალოგიური კანონის მიღების შემდეგ, ბევრმა ორგანიზაციამ უარი თქვა მის აღსრულებაზე და დაიხურა. ვინც განაგრძო ფუნქციონირება, მზარდი კონტროლის, შევიწროებისა და რეპრესიების მსხვერპლი გახდა.

---

სასარგებლო მასალები ამ თემაზე:

• ეს ტექსტი მიემართება ჩემს მშობლებს — "მედიაჩეკერის" რედაქტორის სვეტი
• დეტალები: საფრთხეები კანონპროექტში "უცხოეთის აგენტების" შესახებ

ქართულ სამთავრობო მედიაში ანტიდასავლური განწყობები მკვეთრად გაიზარდა რუსეთის უკრაინაში შეჭრიდან ერთი წლის შემდეგ.
ქართული მედიის კიდევ ერთი პრობლემაა პოლარიზება და ეს წერია კიდეც ევროკავშირის 2022 წლის ანგარიშში, ქართული მედიაგარემოს შეფასებისას.

ამ სტატიის მიზანია:

• სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის (სუს) კონტრდაზვერვითი საქმიანობის მიხედვით შედგენილ ოფიციალურ დოკუმენტებზე დაყრდნობით, ვცადოთ, გავაანალიზოთ, რა ფაქტორებსა და პროცესებს შეეძლო წაეხალისებინა ქვეყანაში ანტიდასავლური განწყობების ასეთი მკვეთრი ზრდა.
• და ისიც, რამდენად საზიანოა პოლარიზება სახელმწიფო უსაფრთხოების თვალსაზრისით, რადგან სუს-ის 2015/21 წლების დოკუმენტების მიხედვით, ქართული საზოგადოების პოლარიზება, საქართველოს წინააღმდეგ, რუსეთის ჰიბრიდული და საინფორმაციო ომის მიზნების ნაწილია.

რას ნიშნავს პოლარიზება და რატომ უნდა მივისწრაფოდეთ დეპოლარიზებისკენ?

• პოლარიზება ნიშნავს საზოგადოების დაყოფას, დაპირისპირების მიზნით, და ამ პროცესის წაქეზებას საზოგადოებრივი და პოლიტიკური ჯგუფების პოზიციებში სხვაობის გაზრდით — რაც საქართველოში, რუსეთის ერთ-ერთი პრიორიტეტული და ძირითადი მიზანია.

სუს-ის დოკუმენტებში წერია, რომ:
"საქართველოში, უცხო ქვეყნების სპეცსამსახურების ძირითადი ამოცანებია:

• ქართულ საზოგადოებაში ანტიდასავლური განწყობების გაღვივება;
• მოსახლეობის მხრიდან ევრო-ატლანტიკური კურსის მიმართ არაერთხელ გაცხადებული მტკიცე მხარდაჭერის მიუხედავად, სხვადასხვა დეზინფორმაციული თუ პროპაგანდისტული მეთოდების გამოყენებით, მოსახლეობაში საქართველოს დასავლელი პარტნიორების მიმართ უნდობლობის გაღვივება, დემოკრატიული ღირებულებებისა და სისტემების დაკნინება და საპირწონედ, ცალკეული ქვეყნების ინტერესებს მორგებული მსოფლმხედველობის გავრცელება;
• საერთაშორისო დონეზე საქართველოს, როგორც საიმედო პარტნიორის იმიჯის შელახვა;
• ეთნიკურ და რელიგიურ ნიადაგზე დესტაბილიზაციის კერების შექმნა, რათა ქვეყანაში განვითარდეს დეზინტეგრაციული პროცესები და მოხდეს ქართული საზოგადოების პოლარიზაცია" [სუს-ის ყოველწლიური ანგარიში, 2017 წელი].

პოლარიზება, როგორც სახელმწიფო უწყებისგან ოფიციალურად აღიარებული ეროვნული საფრთხე, რუსეთის მიერ წაქეზებულ პროცესში, "ჰიბრიდული" და "საინფორმაციო ომის" ტაქტიკებს აერთიანებს.

რას ნიშნავს "ჰიბრიდული ომი"?

სამხედრო თუ პოლიტიკური მიზნების მისაღწევად, სხვადასხვა მეთოდების, და მათ შორის, საინფორმაციო საშუალებების, კოორდინირებულად მოქმედების ერთობლიობა.

• სუს-ის ანგარიშების მიხედვით, რუსეთია ის ქვეყანა, რომელიც საქართველოს ოკუპაციის ფარგლებში აქტიურად იყენებს საქართველოს წინააღმდეგ "ჰიბრიდული ომის" ინსტუმენტებს.

რატომ?

სუს-ის თანახმად: "საქართველოს სახელმწიფო ინსტიტუტების დისკრედიტაციის, საზოგადოებაში ნიჰილიზმის, პესიმიზმის დათესვისა და ევროატლანტიკური ინტეგრაციის გზაზე დაბრკოლების შექმნის მიზნით".

"საინფორმაციო ომი" კი, განიმარტება, როგორც:
მოწინააღმდეგეზე უპირატესობის მოსაპოვებლად, თანამედროვე ინსტრუმენტების — კიბერ- თუ სატელეკომუნიკაციო გზების გამოყენება, საზოგადოებრივი აზრის ფორმირების მიზნით.

• სუს-ის ანგარიშებში, ისევ რუსეთი სახელდება ქვეყნად, რომელმაც დეზინფორმაციული მიზნებისთვის, მაგალითად, 2020 წლისთვის მზარდ ტენდენციად აქცია "იდეოლოგიურ-პროპაგანდისტული კამპანიების წარმოებისას ახალი საინფორმაციო ტექნოლოგიების, მათ შორის, სხვადასხვა ონლაინ-აპლიკაციების გამოყენება."
• 2020 წლის ანგარიშის მიხედვით, რუსეთმა, ამ განზრახვისთვის გამოიყენა "გარკვეული ჯგუფები, რომლებიც პატრიოტული მოტივებით აპელირებდნენ და პოპულისტური მოწოდებებით რადიკალურ შეხედულებებს ავრცელებდნენ ეთნიკურ, თუ რელიგიურ უმცირესობებთან მიმართებით".

ზოგადად, ჰიბრიდული და საინფორმაციო ომის რუსული ტაქტიკები, მათ შორის გულისხმობს ისტორიის გაყალბებას და საზოგადოებაში იმ შეთანხმებული პრინციპების დაზიანებას, ჩამოშლასა და სრულიად "ამოყირავებას", რაც ქვეყანას - სახელმწიფოდ აქცევს.

ამ სურათში კი, საქართველოს მიმართ მტრულად განწყობილი ქვეყნის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ამოცანაა, საზოგადოებამ დაკარგოს ფოკუსი იმის განსაზღვრისას, რეალურად, ვინ არის მტერი და ვინ — მოყვარე.

---

"სპეცრეპორტაჟი: მშვიდობის მტრები" — ასე ქვია 9-წუთიან სიუჟეტს, რომელიც "იმედის კვირაში" 2023 წლის 15 იანვარს გავიდა.
არხი, რომლის ახალი ამბებისა და პოლიტიკურ-ანალიტიკური გადაცემების რეიტინგებთან ახლოსაც კი ვერ მიდის რომელიმე სხვა კონკურენტი, რაც მაყურებელზე ძალიან დიდი გავლენის მანიშნებელია, საქართველოს რიგით მოქალაქეს მტრად განუსაზღვრავს უკრაინელ მაღალჩინოსნებს, რომლებსაც "საქართველოს ომში ჩართვა სურთ", და სიუჟეტის ავტორი უკრაინელებს, ამ რეპორტაჟის ამგვარი დასათაურებით, მოურიდებლად დაასვამს მშვიდობის მტრების დამღას, სათქმელში კი, "ქართული ოცნებისა" და "ხალხის ძალის" დეპუტატებს დაიმოწმებს.

შედეგად, ტელემაყურებელი დაიმახსოვრებს უკრაინელს, როგორც "მტერს", ვისაც "ომი უნდა", რადგან "იმედს", ამ სიუჟეტში მაყურებელისთვის ერთი სიტყვითაც კი არ შეუხსენებია ნამდვილი ამბები საქართველოს რეალურ მტერზე.

• "ჩვენ, იმ ევროპის დედაც ვატირეთ, სადაც შესვლის ბილეთი არის მიშას გაშვება და სადაც ბიძინა ივანიშვილის სანქცირებას ითხოვენ", — ამ სიტყვებით დაიწყო სამთავრობო და ამავდროულად, ანტიდასავლური "ხალხის ძალის" ღიად მხარდამჭერი არხის, "პოსტივის" ყველაზე რეიტინგული გადაცემა, "სამნი და კო", მას შემდეგ, რაც 2023 წლის 15 თებერვალს ევროპარლამენტარებმა მიიღეს რეზოლუცია, რომელშიც ნათქვამია, რომ "ოლიგარქ ბიძინა ივანიშვილს აქვს ფუნდამენტური როლი სააკაშვილის დაკავებაში".

არსებითად, "სამნი და კო"-ს წამყვანებმა გაიმეორეს თბილისის მერის, კახა კალაძის შეფასება ევროპარლამენის რეზულუციისას, როდესაც თქვა, არ მოგვცემენ ევროკავშირის კანდიდატი ქვეყნის სტატუსს და თავისთვის დაიტოვონო. ამ გზავნილის ხელისუფლების, ან მათთან დაკავშირებული მედიაპერსონებით ტირაჟირება არის უარყოფითი განწყობების დანერგვა ქვეყნის მიერ სტრატეგიულ პარტნიორად აღიარებული ევროკავშირის მიმართ.

პრობლემაა, რომ:

• ეს მხოლოდ მცირე მაგალითებია იმის, თუ როგორ განაწყობს მედია საკუთარ ტელემაყურებელს სახელმწიფოს მიერ დეკლარირებული მიზნებისა და მისწრაფებების წინააღმდეგ.
• ერთ შემთხვევაში მიზანი რეალური მტრის იგნორირება და მხოლოდ მოქმედი მთავრობის ინტერესით, "მშვიდობის მტრად" არა აგრესორი რუსეთის, არამედ, ომში მყოფი ქვეყნის გამოცხადებაა;
• მეორე შემთხვევაში კი, მიზანია ევროსკეპტიციზმის დათესვა, რაც ცხადია, ზრდის პოლარიზებას, რადგან საქართველოს დეკლარირებულ დასავლურ საგარეო კურსს მოსახლების უდიდესი ნაწილი უჭერს მხარს.

ამ მოცემულობის და, სუს-ის მიერ რუსეთისგან მომავალი საფრთხეების ანალიზი გვიჩვენებს, რამდენად თანხვედრაში შეიძლება იყოს სახელისუფლებო მედიის ნარატივი მტრულად განწყობილი ქვეყნის ზრახვებთან — ნებსით, თუ უნებლიედ.

---

როგორ განისაზღვრება, ვინ არის სახელმწიფოსთვის მოკავშირე?

• საქართველოს კონსტიტუციით.

"კონსტიტუციურმა ორგანოებმა თავიანთი უფლებამოსილების ფარგლებში მიიღონ ყველა ზომა ევროკავშირსა და ნატოში საქართველოს ინტეგრაციის უზრუნველსაყოფად", — წერია საქართველოს კონსტიტუციაში, ევროპულ და ევროატლანტიკურ სტრუქტურებში ინტეგრაციის შესახებ.

• საქართველოს პარტნიორებად განსაზღვრავს ამერიკის შეერთებულ შტატების მთავრობას, ნატოს, ევროკავშირსა და სხვა დასავლურ ინსტიტუციებს საქართველოს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურიც, მის მიერ მომზადებულ ყოველწლიურ ანგარიშებში, რომელიც 2015 წლიდან ქვეყნდება.

როგორ განისაზღვრება, ვინ არის მტერი?

სახელმწიფო ამას კონტრდაზვერვითი საქმიანობით ადგენს, იკვლევს და აანალიზებს ქვეყნის უსაფრთოების საფრთხისშემცველ სიგნალებს და ეფექტური რეაგირების სამოქმედო გზებს ეძებს.

სუს-ის 2015/2022 წლებში მომზადებული ანგარიშების მიხედვით,

• ქვეყანა, რომელიც ყოველწლიურად არის მოხსენიებული საქართველოს ეროვნული უსაფრთხოებისათვის საფრთხისშემცველად, შესაბამისად, საქართველოს მიმართ მტრულად განწყობილად, რუსეთია.

---

რა მიზანი აქვს რუსეთს საქართველოსთან მიმართებით?

სუს-ი, 2021 წლის ანგარიშში ამბობს, რომ:

• რუსეთის მიზანია არამხოლოდ ოკუპაცია, არამედ უკვე ოკუპირებული რეგიონების ანექსია (*ქვეყნის ტერიტორიის, ან მისი ნაწილის მითვისება ძალით, ან მისი გამოყენების მუქარით.);
• ამას გამოიყენებს საქართველოში არასტაბილური გარემოს შესაქმნელად;
• რომ ამ მიზანმა დააზიანოს ქვეყნის იმიჯი და შეაფერხოს ეკონომიკური განვითარების პროცესი.

2022 წლიდან, უკრაინაში რუსეთის შეჭრის შემდეგ, ქართულ პოლიტიკასა თუ მედიაში გამძაფრებული ანტიდასავლური ისტერიის ფონზე, განსაკუთრებით საგულისხმოა, რომ:

• "[...] 2021 წელს, საქართველოში დეზინფორმაციული კამპანიების მთავარ სამიზნეს კვლავ ქვეყნის საგარეო პოლიტიკური კურსი და ევროატლანტიკურ სივრცეში ინტეგრაციის საკითხი წარმოადგენდა.
• ყალბი ამბებისა და გამოგონილი ისტორიების გავრცელებით, მიმდინარეობდა საქართველოს მოსახლეობაში ქვეყნის სტრატეგიული პარტნიორებისა და მოკავშირეების დისკრედიტების მცდელობები", — წერია სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის 2021 წლის ანგარიშში.

ამავე, 2021 წლის ანგარიშში უწყებამ დაწერა, რომ:

• "საქართველოზე ზეგავლენის ბერკეტების მოსაპოვებლად, კვლავ აქტუალური იყო საქართველოს სახელმწიფო ინტერესების წინააღმდეგ მიმართული დეზინფორმაციული და პროპაგანდისტული კამპანიების წარმოება",

და რომ:

• "უცხო ქვეყნის სპეციალური სამსახურები ცდილობდნენ საკუთარი ხელისუფლების პოლიტიკური კურსის პროპაგანდას, საქართველოში მიმდინარე მოვლენებზე ინფორმაციის შეგროვებას და პროცესებზე გავლენის მოსახდენად, შესაბამისი რესურსის გაზრდას."

ასევე:

• უცხო ქვეყნის სადაზვერვო სამსახურები გამუდმებით ცდილობენ, არალეგალური გზებითაც მოიპოვონ მათთვის სასურველი ინფორმაცია, შეაღწიონ ხელისუფლების ორგანოებსა და ქვეყნის უსაფრთხოების სტრუქტურებში და მოიპოვონ წვდომა სახელმწიფო საიდუმლოებაზე, გადაიბირონ, ან/და ჩანერგონ კონკრეტული პირები, ქვეყნის პოლიტიკაზე ზეგავლენის მიზნით.

---

5 ინსტრუმენტი საქართველოს წინააღმდეგ

სუს-ის ანგარიშებით, "ჰიბრიდული ომისას" გამოიყენება:

• საოკუპაციო ძალები და დე ფაქტო რეჟიმები — "სხვა ინსტუმენტებთან ერთად, აღნიშნული ინსტრუმენტით მოქმედებს მხოლოდ რუსეთის ფედერაცია", — დასძენს სუს-ი, 2019 წლის ანგარიშში.

ასევე:

• ე.წ. საინფორმაციო ომი;
• ე.წ. რბილი ძალა;
• ეკონომიკური ბერკეტები;
• ფარული ოპერაციები.

---

კიდევ როგორ მუშაობს საინფორმაციო ომის სქემა საქართველოს წინააღმდეგ?
კონტრდაზვრევის მიხედვით, "რბილი ძალისა" და ფარული ოპერაციების გამოყენებითაც:

• ე.წ. დონორი ორგანიზაციები, ანტიდასავლური პროპაგანდის გავრცელებისთვის აფინანსებენ დესტრუქციულ ჯგუფებს

2021 წლის ანგარიშში წერია, რომ სუს-მა გამოავლინა უცხო ქვეყნის მოქალაქეებით დაკომპლექტებული ასეთი არაერთი ჯგუფი, ისევე, როგორც საზღვარგარეთ მოქმედი "დონორი ორგანიზაციები", არასამთავრობო ორგანიზაციები, რომლებიც ხელს უწყობდნენ საქართველოში ისეთი ორგანიზაციების დაარსებას, რომელთა მიზანი ანტიდასავლური პროპაგანდის წარმოებაა.

• სოციოლოგიური კვლევები

იმის დასადგენად, საზოგადოებრივი აზრის ფორმირებისთვის, რომელ სოციალურ ჯგუფებზე უკეთ იმოქმედებდა უცხო სპეცსამსახურების “ზეგავლენის ოპერაციები”, სოციალოგიურ კვლევებს აწარმოებენ.

• ფსევდოპატრიოტული ნარატივი

სოციოლოგიური კვლევებით აიდენტიფიცირებენ მოსახლეობისთვის სენსიტიურ საკითხებს, რათა შემდეგ მართონ, ან ჩაერიონ ისეთ პროცესებში, რომელიც ქვეყანაში ფსევდოპატრიოტულ, დესტრუქციული პროცესების განვთარებას შეუწყობს ხელს.

• გავლენიანი სუბიექტები

სუს-ი წერს, რომ 2021 წელს, ოპერატიულ კონტროლზე აიყვანა ორგანიზაციები, რომლებიც მსგავსი მიზნებით სხვა ქვეყნებშიც მოქმედებდნენ, და ასევე, საქართველოში მათთან დაკავშირებული სუბიექტები, რომლებიც ხელს უწყებდნენ ქართულ საზოგადოებაში შუღლისა და სეპარატისტული განწყობების გაღვივებას.

მათ შორის არიან, მათდამი ლოიალურად განწყობილი:

• კულტურის სფეროს წარმომადგენლები;
• ექსპერტები;
• პოლიტოლოგები;
• ბიზნესსექტორის წარმომადგენლები;
• სტუდენტური ჯგუფები;
• სამოქალაქო აქტივისტები;
• "ჰუმანიტარული პროექტები".

უწყება ამბობს, რომ 2021-ში უცხო ქვეყნების მიერ საქართველოს წინააღმდეგ "ჰიბრიდული ომის" ელემენტების გამოყენებით დაგეგმილი ღონისძიებების აღსაკვეთად შესაბამისი ზომებიც მიიღეს.

საქართველოს მოსახლეობის წინააღმდეგ მიმართული ამ და სხვა ღია, თუ ფარული ოპერაციების ერთობლიობა შედეგად ქმნის პოლარიზებას, დაყოფას, რაც მტრულად განწყობილ ქვეყანას უმარტივებს საზოგადოებრივი აზრის ფორმირების პროცესს.

რა შეამცირებდა პოლარიზებას?

• სიმართლე.

რუსული დეზინფორმაციით საზოგადოებების პოლარიზების მცდელობები არამხოლოდ საქართველოს, ევროპული ქვეყნების ტვირთიც არის. ჰიბრიდულ ომთან გამკლავების ტაქტიკები კი, გაყალებებული ამბებისა და გაყალბებული ისტორიების მხილებითა და სიმართლის გავრცელებით აღიწერება, თუმცა საამისოდ, პოლიტიკური ნებაა საჭირო.

პროცესს დაეხმარებოდა ისიც, რომ მედიები, იმის მიუხედავად, რომელ პოლიტიკურ პარტიის ინტერესს ემსახურებიან, უფრო ხშირად შეახსენებდეს საზოგადოებას არამხოლოდ იმ საკითხებზე, რაც გვყოფს, არამედ იმასაც, რაც გვაერთიანებს, მით უფრო ყველაფერი, რაზეც შევთანხმდით, რაც ჩვენ, როგორც საზოგადოებას - სახელმწიფოდ გვაქცევს, დეკლარირებული გვაქვს კანონებში, ოფიციალურ დოკუმენტებში და რაც მთავარია, საქართველოს კონსტიტუციაში.

მათ შორის, ჩანაწერები კონსტიტუციაში, რომ:

• "ჩვენი, საქართველოს მოქალაქეთა ურყევი ნებაა, დავამკვიდროთ დემოკრატიული საზოგადოებრივი წესწყობილება, ეკონომიკური თავისუფლება, სოციალური და სამართლებრივი სახელმწიფო, უზრუნველვყოთ ადამიანის საყოველთაოდ აღიარებული უფლებანი და თავისუფლებანი".
• "ყველა ადამიანი სამართლის წინაშე თანასწორია. აკრძალულია დისკრიმინაცია რასის, კანის ფერის, სქესის, წარმოშობის, ეთნიკური კუთვნილების, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური ან სხვა შეხედულებების, სოციალური კუთვნილების, ქონებრივი ან წოდებრივი მდგომარეობის, საცხოვრებელი ადგილის ან სხვა ნიშნის მიხედვით."
• "მასობრივი ინფორმაციის საშუალებები თავისუფალია. ცენზურა დაუშვებელია. სახელმწიფოს ან ცალკეულ პირებს არა აქვთ მასობრივი ინფორმაციის ან მისი გავრცელების საშუალებათა მონოპოლიზაციის უფლება".

20 თებერვალს, ჟურნალისტებმა და მედიის საკითხებზე მომუშავე ორგანიზაციებმა საქართველოს პარლამენტში საპროტესტო აქცია გამართეს "უცხოეთის აგენტების კანონპროექტის" გასაპროტესტებლად.

მათ ნაწილს პარლამენტში შესვლასა და პროტესტის გამოხატვაში ადმინისტრაციისგან ბარიერები შეექმნა, რადგან ერთი გამოცემიდან, მხოლოდ 2-3 ჟურნალისტზე გასცეს საშვი, თუმცა, საბოლოოდ, ამ ჟურნალისტებმა ოპოზიციონერი დეპუტატების დახმარებით შეძლეს შენობაში შესვლა.

რა არის პრობლემა?

• ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის პოზიციით, მედიაორგანიზაციების ნაწილს პრობლემა შეექმნა პარლამენტში დაშვებასთან დაკავშირებით, ამას კი ჟურნალისტებისთვის პროტესტის გამოხატვაში ხელშეშლად აფასებს.
• "სტუდია მონიტორის" მიერ, "ფეისბუკზე" გავრცელებული ვიდეოჩანაწერის მიხედვით, მათ გადამღებღებ ჯგუფს არ მიეცა შესაძლებლობა, შეეტანათ საპროტესტო პლაკატები საქართველოს პარლამენტში.

რა ხდება?

• მედია აპროტესტებს ანტიდასავლურად განწყობილი "ხალხის ძალის" საკანონმდებლო ინიციატივას "უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ", რომელიც საფრთხეს შეუქმნის მედიასა და არასამთავრობო სექტორს.
• პროტესტის მონაწილე ჟურნალისტები ამბობენ, რომ კანონპროექტის კანონად ქცევის შემთხვევაში, არ აპირებენ "უცხო აგენტებად" დარეგისტრირებას.
• ჟურნალისტებს, "ხალხის ძალის" ინიციატივა ახსენებს რუსულ კანონს "უცხო აგენტების" შესახებ, რომელიც პირდაპირ არის მიმართული დამოუკიდებელი მედიისა და ადამიანის უფლებათა დამცველი ორგანიზაციების შესავიწროებლად, რაც განსაკუთრებით გააქტიურდა უკრაინასთან ომის დროს.

"ხალხის ძალის" კანონპროექტის მიხედვით, უცხოური გავლენის აგენტად რეგისტრაციისთვის თავის არიდება ან საფინანსო დეკლარაციის წარუდგენლობა გამოიწვევს დაჯარიმებას 25 000 ლარით.

ქარტია მოუწოდებს საქართველოს მთავრობისა და პარლამენტის წევრებს, ხელი შეუწყონ ჟურნალისტების დამოუკიდებელ საქმიანობას პარლამენტში, არა მარტო მედიის თავისუფლების, არამედ ქვეყნის დემოკრატიული განვითარების თვალსაზრისითაც.

• ქარტიას მიაჩნია, რომ საპარლამენტო უმრავლესობის რადიკალური ფრთის მიერ ინიცირებული კანონპროქტი მიმართულია არა მხოლოდ თავისუფალი სამოქალაქო საზოგადოებისა და დამოუკიდებელი მედიის, არამედ საქართველოს მოსახლეობის წინააღმდეგ", —

წერია განცხადებაში.

პარლამენტის საზოგადოებასთან ურთიერთობის დეპარტამენტის პოზიცია

• "არ მქონდა განცდა, რომ ჟურნალისტები პარლამენტში შემოსვლის ნებართვას ჟურნალისტური საქმიანობისთვის ითხოვდნენ, შესაძლოა, ეს ყოფილიყო აქცია, ან პერფორმანსი", — გვითხრა მიშა ფეიქრიშვილმა, პარლამენტის საზოგადოებასთან ურთიერთობის დეპარტამენტის უფროსმა, სატელეფონო კომენტარში, რომელიც მასთან მანამდე ჩავწერეთ, ვიდრე ჟურნალისტები შენობაში საპროტესტო აქციას გამართავდნენ.
• ამ დროსთვის, პარლამენტში ჟურნალისტების დაშვებასთან დაკავშირებული პრობლემების შესახებ უკვე ცნობილი იყო.

ფეიქრიშვილის თქმით:
როგორც წესი, სააგენტოებიდან, ჟურნალისტების ორი, ან სამი ადამიანისგან შემდგარ ჯგუფს უშვებენ-ხოლმე, და როდესაც თითოეული გამოცემიდან ერთდროულად, რვა ჟურნალისტის შესვლაზე მიიღეს მიმართვა, პარლამენტის საზოგადოებასთან ურთიერთობის დეპარტამენტს გაუჩნდა განცდა, რომ მოთხოვნა არ იყო შესაბამისობაში საპარლამენტო დღის წესრიგით გამოწვეულ შესაძლო ინტერესთან.

"დღეს რომ პარლამენტში ყოფილიყო რამდენიმე ღონისძიება, არ გამიჩნდებოდა ასეთი ეჭვი და არც პრობლემას შევქმნიდით, შემოსულიყო რამდენიმე ჯგუფი", — ამბობს მიშა ფეიქრიშვილი.

კონტექსტი

"ხალხის ძალის" მიერ ინიცირებული კანონპროექტის მიხედვით,

• "უცხო აგენტად" დასახელდებიან მედიასაშუალებებიც, რომელთა შემოსავლის 20%-ზე მეტის წყარო "უცხოური ძალაა", ანუ საგრანტო პროექტებია.

საქართველოში დამოუკიდებელი მედიის უდიდესი ნაწილი სწორედ უცხოური არასამთავრობო და დონორი ორგანიზაციებიდან მიღებული გრანტებით ფინანსდება.

დეტალები: საფრთხეები ქართული მედიისთვის კანონპროექტში "უცხოეთის აგენტების" შესახებ

საქართველოში შემოსვლაზე უარი უთხრეს კიდევ ერთ რუს ჟურნალისტსა და მწერალს, ფილიპ დზიადკოს. ის არის პორტალის, "Arzamas"-ის მთავარი რედაქტორი. 
მისი ძმის, ტიმოტი დზიადკოს თქმით, ის რამდენიმე საათია, თბილისის საერთაშორისო აეროპორტშია გაჩერებული, და "ცდილობენ, მისთვის ტელეფონის ჩამორთმევას".

რა ვიცით:

• ფილიპ დზიადკო თბილისში ოჯახთან ერთად, გასული წლის გაზაფხულიდან ცხოვრობს;
• მან თბილისი გასულ სამშაბათს, 14 თერბერვალს დატოვა და ბერლინში გაფრინდა;
• ბერლინიდან, ვენის გავლით, თბილისში დაბრუნდა გუშინ, 19 თებერვალს, 22:30-ზე, თუმცა ის თბილისის საერთაშორისო აეროპორტში დააყოვნეს;
• დღეს, 10:30-ზე მას ოფიციალურად განუცხადეს უარი საქართველოში შემოსვლაზე, თუმცა არ უთქვამთ, რა გახდა ამ გადაწყვეტილების მიზეზი.

ჟურნალისტის ძმა, ტიმოტი დზიადკო ამბობს, რომ ფილიპს შესთავაზეს, დაბრუნდეს ვენაში საკუთარი ფინანსებით, ან დაელოდოს 23 თებერვალს და დეპორტაციით დააბრუნებენ. 
თბილისის საერთაშორისო აეროპორტში შექმნილ პრობლემასთან დაკავშირებით, "ტვიტერზე" წერს ფილიპის კიდევ ერთი ძმა, ტიხონ დზიაკო, "დოჟდის" მთავარი რედაქტორი. 

დეტალების დასაზუსტებლად, "მედიაჩეკერი" ელოდება პასუხს შინაგან საქმეთა სამინისტროსგან.

ვინ არის ფილიპ დზიადკო?

• ფილიპ დზიატკო არის რუსი ჟურნალისტი და მწერალი, პროექტის, "რადიო Armazas"-ის დამფუძნებელი და ინტერნეტპროექტის რედაქტორი.
• მისი ერთი ძმა, ტიხონ დზიადკო არის რუსული დამოუკიდებელი არხის, "დოჟდის" მთავარი რედაქტორი. "დოჟდი" არის რუსეთის ხელისუფლების მიერ, "უცხო აგენტად" გამოცხადებული მედიასაშუალება.
• მედიასაქმიანობას ეწევა ფილიპ დიადკოს კიდევ ერთი ძმა, ტიმოტი დზიადკო. ის არის რუსული "RBK"-ს რედაქტორი. უკრაინაში რუსეთის შეჭრის შემდეგ, ისიც თბილისში ცხოვრობს.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია მოუწოდებს საქართველოს მთავრობას, დაუყოვნებლივ გააკეთოს განმარტება ჟურნალისტის საზღვარზე არ შემოშვების თაობაზე და პატივი სცეს მედიის წარმომადგენლის უფლებებს, შეასრულოს პროფესიული მოვალეობა. ქარტიას მიაჩნია, რომ ჟურნალისტის შეზღუდვის ფაქტი შესაძლოა, დისკრიმინაციული იყოს იმ ფონზე, როცა ეს არ არის პირველი შემთხვევა, როდესაც რუსეთის უკრაინაში შეჭრის შემდეგ, საქართველოში შემოსვლაზე ჟურნალისტებს უარი უთხრეს.

• "რუსეთის ხელისუფლების მიერ დაწესებული რეგულაციების ფონზე, ჟურნალისტების ნაწილი პერიოდულად ტოვებს რუსეთს, ამის ფონზე საქართველოს დახმარება სჭირდებათ პუტინის რეჟიმის წინააღმდეგ ღიად მომუშავე რუს ჟურნალისტებს", — წერია ქარტიის მიერ გავრცელებულ განცხადებაში. 

მსგავს საკითხზე საქართველოს მთავრობას გასულ წელსაც მიმართა მედიის საკითხებზე მომუშავე კიდევ ერთმა ორგანიზაციამ, კოალიციამ "მედიის ადვოკატირებისთვის".
2022 წლის 19 ნოემბერს უკრაინელ ჟურნალისტთან, ვლადიმერ ზოლკინის შემთხვევასთან დაკავშირებით, საქართველოს მთავრობას კოალიციამ მოუწოდა, მიეცათ ჟურნალისტისთვის გადაადგილების თავისუფლებისა და პროფესიული მოვალეობის შესრულების უფლება.

კონტექსტი:
ეს არ არის პირველი შემთხვევა, როდესაც რუსეთის უკრაინაში შეჭრის შემდეგ, საქართველოში შემოსვლაზე ჟურნალისტებს უარი უთხრეს.
მაგალითად:

• 2022 წლის სექტემბერში საქართველოში არ შემოუშვეს ვასილი კრესტიანინოვი, რომელიც Associated Press-სა და The Insider-ისთვის მუშაობს.
• გასული წლის ნოემბერში, მესაზღვრეებმა უარი უთხრეს უკრაინელ ჟურნალისტსა და ბლოგერს, ვლადიმირ ზოლკინის ისე, რომ მიზეზი არ განუმარტავთ.
• საქართველოში არ შემოუშვეს რუსული დამოუკიდებელი არხის, "დოჟდის" წამყვანი მიხაილ ფიშმანი. ტელეწამყვანმა თქვა, რომ ოჯახთან ერთად ჩამოვიდა, მისი 4 წლის შვილი შემოუშვეს, მას კი უარი უთხრეს ქვეყანაში შემოსვლაზე.

ანტიდასავლურად განწყობილი პარტიის, "ხალხის ძალის" კანონპროექტი, მიღების შემთხვევაში, საფრთხეს შეუქმნის მედიასა და არასამთავრობო სექტორს.

რა ხდება?

14 თებერვალს, "ხალხის ძალამ", ოფიციალურად განაცხადა, რომ საქართველოს პარლამენტს წარუდგენს კანონპროექტს „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“. მათი თქმით, ეს კანონი "გამჭვირვალობის უზრუნველყოფის მიზნით აწესრიგებს სუბიექტის უცხოური გავლენის აგენტად რეგისტრაციას."

რა არის პრობლემა?

• მიუხედავად იმისა, რომ კანონპროექტის ავტორების თქმით, ისინი აშშ-ში 1938 წელს მიღებული კანონპროექტით ხელმძღვანელობენ, ეს კანონპროექტი ძალიან ჰგავს რუსეთში მოქმედ კანონს უცხოეთის აგენტების შესახებ.
• რუსული კანონი პირდაპირ არის მიმართული დამოუკიდებელი მედიისა და ადამიანის უფლებათა დამცველი ორგანიზაციების შესავიწროებლად, რაც განსაკუთრებით გააქტიურდა უკრაინასთან ომის დროს.

"ხალხის ძალის" კანონპროექტის მიხედვით,

• "უცხო აგენტად" დასახელდებიან მედიასაშუალებებიც, რომელთა შემოსავლის 20%-ზე მეტის წყარო "უცხოური ძალაა", ანუ საგრანტო პროექტებია.

საქართველოში დამოუკიდებელი მედიის უდიდესი ნაწილი სწორედ უცხოური არასამთავრობო და დონორი ორგანიზაციებიდან მიღებული გრანტებით ფინანსდება.

• კანონპროექტის მიხედვით, "შემოსავალში" იგულისხმება არამხოლოდ თანხა, არამედ ნებისმიერი მოძრავი ან უძრავი ნივთი, რომელიც მედიასაშუალებამ უცხოური დაფინანსებით შეიძინა.
• "იმ შემოსავლის ღირებულება, რომელიც არ არის ფულადი თანხა, მისი საბაზრო ფასით გამოითვლება", - წერია კანონპროექტში.

მედიას მოუწევს უცხო აგენტად რეგისტრაციისათვის მიმართოს იუსტიციის სამინისტროს იმ შემთხვევაშიც, თუ "პირდაპირ ან არაპირდაპირ მიიღო შემოსავალი იმ იურიდიული პირისგან, რომელმაც უცხოური ძალისგან პირდაპირ ან არაპირდაპირ მიიღო შემოსავალი."

რა მოხდება, თუ მედია თავს აარიდებს უცხო აგენტად რეგისტრაციას?

• დაჯარიმდება.

კანონპროექტში ნათქვამია, რომ უცხოური გავლენის აგენტად რეგისტრაციისთვის თავის არიდება ან საფინანსო დეკლარაციის წარუდგენლობა გამოიწვევს დაჯარიმებას 25 000 ლარით.

კიდევ ვის მიიჩნევენ კანონპროექტის ავტორები "უცხოურ ძალად"?

• ფონდებს, ასოციაციებს, კორპორაციებს, კავშირებს, და სხვა ორგანიზაციებს, ან გაერთიანებას, რომელიც სხვა სახელმწიფოს სამართლის საფუძველზეა დაფუძნებული.

საქართველოში დამოუკიდებელი მედიის ხელშეწყობისა და სხვა მიზნებით, ასეთი არაერთი ორგანიზაცია გამოყოფს გრანტებს.

ასევე, კანონპროექტი "უცხოურ ძალად" განსაზღვრავს:

• უცხო ქვეყნის ხელისუფლების წარმომადგენელს;
• ფიზიკურ პირს, რომელიც არ არის საქართველოს მოქალაქე;
• იურიდიულ პირს, რომელიც არ არის დაფუძნებული საქართველოს კანონმდებლობის საფუძველზე.

---

რუსეთის მაგალითი

კანონპროექტის ავტორები ამბობენ, რომ ხელმძღვანელობენ ამერიკის შეერთებული შტატების მიერ, 1938 წელს მიღებული კანონის, FARA-ს (*უცხოეთის აგენტების რეგისტრაციის აქტი) პრინციპით.

• 2012 წელს, ამ კანონის მიღების დროს ვლადიმერ პუტინი სწორედ 1938 წელს მიღებულ ამერიკულ კანონს იშველიებდა.
• 2022 წლის თებერვლის მონაცემებით, რუსეთში "უცხო აგენტად" ასობით ორგანიზაცია და ადამიანია დასახელებული, და მათი დიდი ნაწილი დამოუკიდებელი მედია, ჟურნალისტები, ადამიანის უფლებათა დამცველები, და რუსეთის ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად განწყობილი პირები არიან. 2022 წლის პირველ დეკემბერს ვლადიმერ პუტინმა კანონით გააფართოვა "უცხო აგენტის" განმარტება ისე, რომ აგენტად ცნეს თითქმის ყველა, ვინც ეწევა სამოქალაქო აქტივიზმს, ან სარგებლობს გამოხატვის თავისუფლების პრინციპებით.
• მთლიანობაში, ხელს უშლის არასამთავრობო ორგანიზაციებს, მიიღონ მდგრადი დაფინანსება მათთვის ხელმისაწვდომი ფორმით, მით უფრო, იმის გათვალისწინებით, რომ რუსეთის ხელისუფლება ხელს უშლის რუსულ ბიზნესს, დააფინანსონ არასამთავრობო ორგანიზაციები.

არქივიდან, ამ თემაზე:

• რუსეთის მთავრობა დამოუკიდებელ ჟურნალისტებს "უცხოელ აგენტებად" დაარეგისტრირებს
• რუსეთში Deutsche Welle “უცხოელ აგენტად” გამოაცხადეს
• საინფორმაციო ომი რუსეთში - დაბლოკილი მედია და პროპაგანდა

2017 წელს, უნგრეთში მსგავსი კანონპროექტი მმართველი პარტიის, Fidesz-ის სამმა წევრმა წარადგინა. ამას კი წინ უძღოდა ჯერ კიდევ 2013 წლიდან ხელისუფლების მიერ წამოწყებული კამპანია, რომელიც ქვეყანაში არასამთავრობო სექტორის დისკრედიტაციას ისახავდა მიზნად — რომ არასამთავრობო ორგანიზაციები უნგრეთის ეროვნული ინტერესების წინააღმდეგ მოქმედებენ.

---

რა არის FARA?

• ეს არის 1938 წელს, ნაცისტური გერმანიის პროპაგანდის შესაჩერებლად მიღებული კანონი.
• 1938 წლიდან დღემდე ეს კანონი ბევრჯერ შეიცვალა და დღევანდელი შინაარსით, მიმართულია იმ პირთა მიმართ, რომლებსაც სხვა, უცხო ქვეყნების დაფინანსებით ამერიკაში საზოგადოებრივი აზრის ფორმირება სურთ და ამისთვის ინსტრუმენტად იყენებენ ლობისტურ საქმიანობას, ან ინფორმაციის, მათ შორის, ყალბი ინფორმაციის გავრცელებას.
• ასეთ შემთხვევაში კანონი აკისრებს ვალდებულებას, დარეგისტრირდნენ და განაცხადონ საკუთარი საქმიანობის შესახებ იუსტიციის დეპარტამენტში.

ამერიკაში უცხოეთის აგენტებად არის ცნობილი ისეთი პროპაგანდისტული მედიასაშუალებები, როგორიცაა:

• რუსული Russia Today;
• ჩინური China Daily;
• იაპონური NHK.

მაშინ, როდესაც რუსეთში უცხოეთის აგენტად არიან გამოცხადებული როგორც უცხოური, ასევე, ადგილობრივი დამოუკიდებელი გამოცემები, მათ შორის:

• დოჟდი;
• მედუზა;
• რადიო თავისუფლება;
• ამერიკის ხმა;
• ბელინგქეთი;
• დოიჩე ველე;
• ინსაიდერი.