ამერიკის შეერთებული შტატების საელჩო საქართველოში ღრმა შეშფოთებას გამოხატავს სააპელაციო სასამართლოს მიერ ნიკა გვარამიას პატიმრობაში დატოვების შესახებ.

საელჩოს გზავნილები:

• მთავარი ოპოზიციური ტელეარხის გენერალური დირექტორის, ნიკა გვარამიას მიმდინარე პატიმრობა რისკის ქვეშ აყენებს ქართველი ხალხის მკაფიო არჩევანსა და საქართველოს ლიდერების გაცხადებულ მიზანს - უფრო უსაფრთხო, დემოკრატიული, ევროპული მომავლისა.

• არაერთმა საერთაშორისო და ქართველმა უფლებადამცველმა თავიდანვე წამოჭრა სერიოზული კითხვები ამ საქმის შესახებ, მათ შორის დროსა და ბრალდებებთან დაკავშირებით, აგრეთვე, მსჯავრდებისა და სასჯელის შესახებ.

• შერჩევითი გამოძიების, სისხლისსამართლებრივი დევნისა და მსჯავრდების აღქმაც კი ასუსტებს საზოგადოების ნდობას სამართალდამცავების, პროკურატურის, სასამართლოებისა და თავად ხელისუფლების მიმართ.

საელჩოს განცხადებაში წერია, რომ შეერთებული შტატები გააგრძელებს მედიის თავისუფლებისა და სასამართლო რეფორმის მხარდაჭერას.

კონტექსტი:

სააპელაციო სასამართლომ 2 ნოემბრის გადაწყვეტილებით, “მთავარი არხის” დამფუძნებელი და დირექტორი, ნიკა გვარამია პატიმრობაში დატოვა.

თანაბარი სასჯელის შთანთქმის პრინციპით გვარამიას საბოლოო სასჯელად თავისუფლების აღკვეთა 3 წლითა და 6 თვის ვადით დარჩა.

სააპელაციო სასამართლომ “მთავარი არხის” დამფუძნებელი და დირექტორი, ნიკა გვარამია პატიმრობაში დატოვა.

მოსამართლეთა კოლეგიამ მერაბ ჯორბენაძის, ლავრენტი მაღლაკელიძისა და დავით მამისეიშვილის შემადგენლობით გადაწყვეტილება 2 ნოემბერს გამოაცხადა.

• მოსამართლეებმა ძალაში დატოვეს საქალაქო სასამართლოს გადაწყვეტილება ე.წ ავტომობილის ეპიზოდზე და ნიკა გვარამია პატიმრობაში 3 წლითა და 6 თვის ვადით დატოვეს.

• გარდა ამისა, სააპელაციო სასამართლომ შეცვალა გადაწყვეტილება კომპანიისთვის ზიანის მიყენების ეპიზოდზე, რაზეც გვარამიას საქალაქო სასამართლოსგან ჯარიმა ჰქონდა დაკისრებული და ამ ეპიზოდზეც მეორე ინსტანციამ პატიმრობა მიუსაჯა 3 წლითა და 6 თვის ვადით.

• თანაბარი სასჯელის შთანთქმის პრინციპით კი “მთავარი არხის” დირექტორს საბოლოო სასჯელად თავისუფლების აღკვეთა 3 წლითა და 6 თვის ვადით დარჩა.

რატომ არის თემა მნიშვნელოვანი?

ტელეკომპანია “მთავარი არხის” დამფუძნებლისა და დირექტორის, ნიკა გვარამიას დაკავებას კრიტიკა მოჰყვა საერთაშორისო საზოგადოების მხრიდან. ზოგ შემთხვევაში ეს მედიაზე ზეწოლადაც შეფასდა.

კონტექსტი

• 16 მაისს თბილისის საქალაქო სასამართლოს მოსამართლე ლაშა ჩხიკვაძემ „მთავარი არხის” დირექტორ ნიკა გვარამიას „რუსთავი 2-ის“ საქმეზე 3 წლით და 6 თვით პატიმრობა მიუსაჯა.

• სასამართლომ ნიკა გვარამია დამნაშავედ ცნო სამეწარმეო ორგანიზაციაში უფლებამოსილების ბოროტად გამოყენების ფაქტზე, სისხლის სამართლის კოდექსის 220-ე მუხლით და საბოლოო სასჯელის სახედ და ზომად 3 წლითა და 6 თვით თავისუფლების აღკვეთა განესაზღვრა.

• საქალაქო სასამართლომ გვარამია დამნაშავედ ცნო „რუსთავი 2-სთვის“ 7 მილიონი ლარის ზიანის მიყენების საქმეზეც და ამ ნაწილში სასჯელის ზომად 50 000 ლარის ოდენობით ჯარიმა დააკისრა.

• მედიის ადვოკატირების კოალიციის წევრი ორგანიზაციები საქართველოს პრეზიდენტს “მთავარი არხის” დირექტორის, ნიკა გვარამიას შეწყალებისკენ მოუწოდებენ.

რა ხდება?
სახალხო დამცველმა საზოგადოებრივ მაუწყებელს "ახალი კვირის" გათავისუფლებული ჟურნალისტების სამსახურში აღდგენის მოთხოვნით მიმართა.

• იმედა დარსალია, სოფიო ზედელაშვილი და თამთა ჯანაძე სამსახურიდან 2022 წლის 29 ოქტომბერს დაითხოვეს.
• 22 ოქტომბერს, ომბუდსმენმა სამი ჟურნალისტის საქმეზე არსებითი დარღვევა დაადგინა.

დეტალურად:

დასკვნაში წერია, რომ "საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა" მაუწყებლის შინაგანაწესის პროცედურული ნორმები დაარღვია, როდესაც ჟურნალისტების გათავისუფლებისას, შრომის კოდექსის 4-ე მუხლის პირველი "ზ" ქვეპუნქტით (შრომის შინაგანაწესით დაკისრებული ვალდებულების უხეში დარღვევა) იხელმძღვანელა.

"დისციპლინური სანქცია დასაქმებულს უნდა შეეფარდოს არა უგვიანეს 1 თვისა, მის მიერ შრომის დისციპლინის დარღვევის გამოვლენის დღიდან. ამდენად, მათთვის სანქციის შეფარდება გახორციელდა სადავო ქმედების ჩადენიდან 1 თვეზე მეტი პერიოდის გასვლის შემდეგ", - წერია დოკუმენტში.

კონტექსტი

•  
• “ახალი კვირის” ბოლო გადაცემა საზოგადოებრივი მაუწყებლის ეთერში, 2021 წლის 26 დეკემბერს გავიდა.
• "ახალი კვირის" წამყვანი და კორესპონდენტები პირველი არხიდან 2022 წლის 29 აპრილს გაათავისუფლეს.
• საზოგადოებრივი მაუწყებლის ამ გადაწყვეტილებამდე, ჟურნალისტებმა, არხზე არსებული "შავი სიებისა" და ცენზურის შესახებ მედიასთან ისაუბრეს.
• "პირველმა არხმა" მაუწყებელში ცენზურასა და “შავის სიების” არსებობაზე ბრალდებები უარყო და მის წინააღმდეგ მიმდინარე მიზანმიმართული კამპანია უწოდა.
• არხიდან გათავისუფლებული სამივე ჟურნალისტის უფლებას "საერთაშორისო გამჭვირვალობა — საქართველო" იცავს.

რა ხდება?
საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ ევროპის დამოუკიდებელი პრესის საბჭოების ალიანსის (AIPCE) წევრობა შეიჩერა.

• ალიანსი დატოვა უკრაინამაც.
• გადაწყვეტილება მას შემდეგ მიიღეს, რაც ალიანსმა არ დაუჭირა მხარი უკრაინის პრესის საბჭოს მოთხოვნას, გაერიცხათ ალიანსიდან რუსეთის პრესის საბჭო.

ალიანსი კიდევ 8 ქვეყნის ეთიკის საბჭომ დატოვა:
სომხეთმა, მოლდოვამ, ფინეთმა, ნორვეგიამ, შვედეთმა, ესტონეთმა, დანიამ, ირლანდიამ.

რას ითხოვდა უკრაინა?

• 2022 წლის აპრილში, უკრაინის პრესის საბჭომ ალიანსის წინაშე დააყენა საკითხი, გაერთიანება დაეტოვებინა რუსეთის პრესის საბჭოს.
• ამ საკითხის განხილვა, ალიანსის 2022 წლის შეხვედრის ძირითადი თემა იყო.

უკრაინის მოთხოვნას მხარს უჭერდა ალიანსის რამდენიმე წევრი, მათ შორის, საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიაც, რომელიც მიიჩნევდა, რომ რუსეთის უკრაინაში შეჭრის, მედიის თავისუფლების უკიდურესი შეზღუდვის და ფართომასშტაბიანი პროპაგანდის ფონზე რუსეთის პრესის საბჭო ვერ ასრულებდა მასზე დაკისრებულ მოვალეობას და, შესაბამისად, ვერ იქნებოდა დამოუკიდებელ პრესის საბჭოთა ალიანსის წევრი.

რას ამბობს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია?
"ის ფაქტი, რომ ალიანსის წევრი აღარ არის უკრაინა და არის რუსეთი, შეუძლებელს ხდის ჩვენს დარჩენას AIPCE-ში. დღეს რუსეთში პრესის თავისუფლება პრაქტიკულად არ არსებობს, მთელი მედია სექტორი კი პუტინის საშინელ პროპაგანდისტული მანქანის ნაწილია.

ჩვენ ყველანი მხარს ვუჭერთ AIPCE-ს მიზნებს და დამოუკიდებელი პრესისა და პრესის საბჭოების განვითარებას ევროპაში. ჩვენ გავაგრძელებთ ნებისმიერი ინიციატივის მხარდაჭერას მდგრადი თვითრეგულირების ორგანოების შექმნის მიმართულებით და განვიხილავთ დაბრუნებას ისეთ ალიანსში, სადაც იქნება უკრაინა და შესაძლებლობა გვექნება გავიზიაროთ საუკეთესო პრაქტიკა, იდეები და ღირებულებები."

საკითხზე შეხვედრა კვიპროსში, 20-21 ოქტომბერს გაიმართა. ხმის მიცემა ანონიმური იყო და კენჭიყრაში 25 ქვეყნის წარმომადგენელმა ორგანიზაციამ მიიღო მონაწილეობა.

რა ხდება?
რუსული პროპაგანდისტული შინაარსის ტელეკომპანია "პირველი გასართობი" საქართველოში უკვე ერთი კვირაა, აღარ მოაუწყებლობს. გათიშულია ტელევიზიის ოფიციალური ვებგვერდიც.

მულტიპლექს ოპერატორის, "სტერეო პლუსის" აღმასრულებელი დირექტორი, გიორგი ხითარიშვილი ამბობს, რომ არხს დავალიანება ჰქონდა და მისი ინფორმაციით, ოფისიც დახურულია.

"პირველი გასართობის" დირექტორი, ანა მანჯგალაძე გვეუბნება, რომ ამ ეტაპზე კომენტარას არ აკეთებს, ამბობს რომ "ოფისი გადასულია" და არ გვიდასტურებს, არხმა მაუწყებლობა დროებით შეწყვიტა თუ სრულად.

რა უნდა ვიცოდეთ?
საქართველოს კანონით "მაუწყებლობის შესახებ", ტელეკომპანიას უფლება აქვს, მაუწყებლობა 12 თვით შეაჩეროს.

12 თვის შემდეგ, ავტორიზაციის შეჩერების საფუძველი შეიძლება გახდეს კომუნიკაციების კომისიისთვის კომპანიის პირადი მიმარათვა, ან ისეთი გარემოება, როცა ავტორიზებული პირი ერთ წელზე მეტი ხნის განმავლობაში, ერთობლივად არღვევს ქვემოთ მოყვანილ შემდეგ პუნქტებს:

• არ ახორციელებს ავტორიზებულ საქმიანობას;
• არ წარუდგენს კომისიას რეგულირების საფასურის გაანგარიშებებს, ან წარუდგენს ნულოვან გაანგარიშებას;
• არ იხდის რეგულირების საფასურს;

რა ვიცით "პირველი გასართობის" შესახებ?

• საქართველოში, რუსული პროპაგანდისტული იდეების გამტარებელი ტელეკომპანია "პირველი გასართობი" 2015 წლიდან მაუწყებლობდა.
• ის ქართულად თარგმნიდა და ავრცელებდა რუსეთის სახელმწიფო ტელეკომპანიის — "პერვი კანალის" (OPT) პროპაგანდისტულ გადაცემებს, სერიალებსა და მხატვრულ ფილმებს.
• 2022 წლის პირველი კვარტლის ჩათვლით, "პირველი გასართობის" ერთადერთი დაფინანსების წყარო რუსეთის სახელმწიფო პროპაგანდისტული ტელევიზია "პერვი კანალი" (OPT) იყო.
• იანვარში "პირველ გასართობს" "ოერტესგან" 61 358 ლარი ჩაერიცხა, თებერვალში - 57 895. ამის შემდეგ კი რუსეთის პირველი არხისგან დაფინანსება შეწყდა.

რა შეიძლება იყოს ამის მიზეზი?
რუსული "პერვი კანალი" სანქცირებულია 2022 წლის 3 ივნისიდან, ევროკავშირის სანქციების მეექვსე პაკეტის ამოქმედების შემდეგ, რაც ევროკავშირის ტერიტორიაზე რუსული სახელმწიფო პროპაგანდისტული ტელევიზიების მაუწყებლობის შეჩერებას და SWIFT-დან (მსოფლიო ბანკთაშორისი ფინანსური ტელეკომუნიკაციის საზოგადოება) გათიშვასაც გულისხმობს.

რადგან საქართველოს საბანკო სისტემა SWIFT-ის ნაწილია, რუსეთის საქნცირების ამ ნაწილს ავტომატურად იზიარებს.

საქართველოს ეროვნული ბანკის 16 ივნისს გაკეთებული განცხადების თანახმად, "ქვეყნის ცენტრალური ბანკი კატეგორიულად გამორიცხავს, რომ სანქცირებულმა პირმა საქართველოს საბანკო სექტორის გამოყენებით ნებისმიერი სახის ფინანსური ოპერაციის განხორციელება შეძლოს. ასეთის აღმოჩენის შემთხვევაში, ეროვნული ბანკი უმკაცრეს რეაგირებას მოახდენს." სავარაუდოდ, ამ შეზღუდვებმა განაპირობა არხის ძირითადი დაფინანსების წყაროს შეზღუდვა.


მეტი დეტალი "პირველი გასართობის" შესახებ.

• 2015 წლიდან "პირველი გასართობი" შეუზღუდავად ვრცელდებოდა მთელ საქართველოში, როგორც საკაბელო ტელევიზიებით, ასევე, ე.წ. სეტ ტოპ ბოქსებითაც, ანუ მისი ყურება ნებისმიერი ანტენით არის შესაძლებელი.
• არხმა "მაუწყებლობის შესახებ" საქართველოს კანონი, ეთერში გასვლისთანავე, არაერთგზის დაარღვია.
• მაუწყებლობდა რუსეთის სახელმწიფო ტელევიზიის ლოგოთი და წარწერით: "Грузия".
• ეთერში ათავსებდა პროპაგანდისტული OPT-ს საინფორმაციო-პოლიტიკურ პროგრამებსაც.
• 2015 წელს კომპლექსური დარღვევების გამო, კომუნიკაციების არეგულირებელმა კომისიამ მას შემდეგ დააკისრა სანქციები, რაც შესაბამისი მოთხოვნით, "ინფორმაციის განვითარების თავისუფლების ინსტიტუტმა (IDFI) მიმართა.
• შედეგად, არხი იძულებული გახდა, 2015 წლის 18 აგვისტოდან მაუწყებლობის შინაარსი შეეცვალა და "პირველი გასართობის" სახელით დღემდე მაუწყებლობს.
• რუსული სახელმწიფო საინფორმაციო პროპაგანდა კი, "კულტურული პროპაგანდით" ჩაანაცვლა.

რას ნიშნავს კულტურული პროპაგანდა?

ეს პროპაგანდის ერთ-ერთი ფორმაა. ემსახურება გრძელვადიან მიზნებზე გათვლილ საგარეო-პოლიტიკურ ამოცანებს, რაც სხვა ქვეყანაში იმ ქვეყნის იდეების გავრცელებას გულისხმობს, რომელ ქვეყანაც ამაში ფულს ხარჯავს.

კულტურულ პროპაგანდას ავრცელებენ:

• ფილმებით,
• სერიალებით,
• ჟურნალებით,
• რადიო და სატელევიზიო გადაცემებით.

ეს აქტივობები გამიზნულია ერის იმიჯის გასაძლიერებლად და კეთილგანწყობის შესაქმნელად სხვა ქვეყნების მოსახლეობაში, რათა მოახდინონ გავლენა მათი ქვეყნის მთავრობებსა და პოლიტიკაზე, საზოგადოებრივი აზრის ზეწოლის გზით.

საგულისხმოა, რომ რუსეთის მიერ უკრაინაში დაწყებული ომის შემდეგ, საქართველომ არ გაიზიარა სხვა დასავლური ქვეყნების გადაწყვეტილება, აეკრძალა რუსული პროპაგანდა, შესაბამისად, უპრობლემოდ ვრცელდებოდა "პირველი გასართობიც", რომელსაც რუსული პროპაგანდისტული OPT წლებია, აფინანსებს.

არხის ფინანსური შემოსავლები 2016-2022 წლამდე, ასეთია:

სარეკლამო კომპანია "Betterfly Media" "ფიფლმეტრების" მონაცემებს ამუშავებს, მათი ინფორმაციის მიხედვით კი, 2021-2022 წლის ანალოგიურ პერიოდში, ყველაზე პოპულარული ტელევიზიების რეიტინგმა საგრძნობლად იკლო.

წინა სტატიაში მოგიყევით, როგორ ადგენენ ტელევიზიების რეიტინგს ე.წ. ფიფლმეტრების ტენოლოგიით.

ამჯერად გავაანალიზებთ, რას გვეუბნება "ფიფლმეტრებზე" დაკვირვება ქართველი ტელემაყურებლისა და მისი ინტერესების შესახებ.

რა ხდება?

• მაყურებელი დაკარგეს ამ არხებმა: "იმედი", "მთავარი არხი", "რუსთავი 2", "GDS".
• უმნიშვნელოდ, მაგრამ გაზრდილია საზოგადოებრივი მაუწყებლისა და "ფორმულას" აუდიტორია.

რამ გამოიწვია აუდიტორიის კლება?

მიზეზი მარტივია:

• 2020 წლის მარტიდან, ტელევიზიის მიმართ ინტერესი მნიშვნელოვნად გაიზარდა, რაც Covid 19-ის პანდემიამ განაპირობა.
• ადამიანებს სახლში ყოფნა მოუხდათ, ვირუსის გავრცელებისა და პრევენციული ზომების შესახებ ინფორმაციის მიმართ ინტერესი მაღალი იყო, ამან კი ტელეყურების მაჩვენებელი 2019 წელთან შედარებით, დაახლოებით, 27%-ით გაზარდა.
• 2022 წელს, პოსტპანდემიურ პერიოდში, ტელემაყურებლის რაოდენობამ 6%-ით იკლო და კლება ყველა არხის წილზე აისახა.

რა შინაარსის პროგრამები აინტერესებს ქართველ ტელემაყურებელს?

უპირველესად, სპორტი — მნიშვნელოვან სპორტულ მოვლენებს ტელემაყურებლის ყველაზე დიდი აუდიტორია ჰყავს.

მაგალითად, TV MR-ის მონაცემებით, 2022 წლის სექტემბრის თვის 25 ყველაზე პოპულარული პროგრამიდან 8 სპორტულ კატეგორიაშია — რეიტინგების სათავეში კი, უეფას ერთა ლიგაა (საზოგადოებრივი მაუწყებელი). ინტერესი მაღალია არა მხოლოდ ფეხბურთის, არამედ, რაგბისა და კალათბურთის მიმართაც, რაზეც გასული თვეების მონაცემებიც მოწმობს.

გართობა - 2022 წლის 9 თვის მონაცემებით, რეიტინგების სათავეებში გხვდება ღამის შოუები, გასართობი, “ყვითელი” თოქ-შოუები და ე.წ. "მეგაშოუები". ამ მიმართულებით ყველაზე მეტი ტელემაყურებელი "იმედს" ჰყავს.

სერიალები - ცალკეული ტელევიზიების რეიტინგებში მეტწილად, თურქული სერიალები ლიდერობენ. მთლიანობაში, განსაკუთრებულად პოპულარულია — "ერთხელ ჩუკუროვაში" (იმედი).

ახალი ამბები და საინფორმაციო-ანალიტიკური გადაცემები - ამ კატეგორიაშიც "იმედი" ლიდერობს. სხვადასხვა თვის 25 ყველაზე რეიტინგულ პროგრამას შორისაა "იმედის კვირა". "ქრონიკას" კი, ახალი ამბების გამოშვებებს შორის, ყველაზე მაღალი აუდიტორია ჰყავს.

საინტერესო ფაქტები:

• სტატისტიკურად, ტელევიზორს ყველაზე მეტი მაყურებელი 21:00-დან 23:00-მდე ჰყავს. ტელეინდუსტრიაში დღე-ღამის ამ მონაკვეთს ძირითად დროს, იგივე Prime time-ს უწოდებენ.
• საქართველოში, ტელევიზიას, ყველაზე დიდი აუდიტორია იანვარსა და თებერვალში, ყველაზე მცირე კი, ივლისსა და აგვისტოში ჰყავს.
• ტელევიზორს ყველაზე ნაკლებად სამშაბათობით უყურებენ, ყველაზე მეტად — კვირას.

• მაყურებელი ტელევიზორთან ყველაზე დიდი ხნით ჩერდება, თუ უყურებს ფილმს, ახალ ამბებსა და თოქშოუებს.
• მხატვრული ფილმები ქართული სატელევიზიო პროგრამების 20%-ს შეადგენს.

რა ვიცით პოპულარული ტელევიზიების მაყურებლის შესახებ?

შემოსავლები:

• მეტწილად, საშუალო და მაღალი შემოსავალი აქვს იმედისა და ფორმულას მაყურებელს;
• მეტწილად, დაბალი შემოსავალი აქვს რუსთავი 2-ის, მთავარი არხისა და მაესტროს მაყურებელს;
• მეტწილად, საშუალო და დაბალი შემოსავალი აქვს ტელეკომპანია პირველის მაყურებელს.

ასაკი:

• საშუალოდ, ყველაზე ახალგაზრდა აუდიტორია ჰყავს იმედს (35 წელი და ზემოთ);
• საშუალოდ, 45 წელს გადაცილებული მაყურებელი ჰყავს რუსთავი 2-ს, მთავარ არხს, ტვ პირველსა და ფორმულას
• მაესტროს მაყურებელი კი საშუალოდ, 55 წელს ზემოთ აუდიტორიაა.

სქესი:

• უფრო მეტი ქალი მაყურებელი ჰყავს: რუსთავი 2-ს, იმედს, მთავარ არხს;
• უფრო მეტი კაცი უყურებს: მაესტროს, ფორმულას, ტვ პირველს.

ქართველი ტელემაყურებლის ზოგადი პორტრეტი კი ასეთია:

• შემოსავალი: მეტწილად, დაბალი და საშუალო
• ასაკი: მეტწილად, 45
• სქესი: მეტილად, ქალი
• უყურებენ: მეტწილად რეგიონებში, ვიდრე თბილისში.

სტატიაში გამოყენებულია betterfly media-ს, Tri media-სა და TV MR-ის მონაცემები.

თბილისის საქალაქო სასამართლომ დამნაშავედ ცნო ტელეკომპანია “ფორმულას” გადამღებ ჯგუფზე თავდამსხმელი პირი დავით ველიჯანაშვილი და მას ერთი წლით თავისუფლების აღკვეთა შეუფარდა.

სასამართლოს გადაწყვეტილება

ტელეკომპანია "ფორმულას" ინფორმაციით, მოსამართლემ ბრალდებული:

• ჟურნალისტური საქმიანობის ხელის შეშლისა და დევნის ნაწილში გაამტყუნა.

• ხოლო 118-ე მუხლი - ჯანმრთელობის ნაკლებად მძიმე დაზიანება 122-ე მუხლად გადაკვალიფიცირდა, რაც გულისხმობს ჯანმრთელობის მძიმე ან ნაკლებად მძიმე დაზიანებას აუცილებელი მოგერიების ფარგლების გადაცილებით.

კონტექსტი

ჟურნალისტს ნანო ჩაკვეტაძეს, ოპერატორსა და მის ასისტენტს თბილისში, აბაშიძის ქუჩაზე ერთ-ერთ ბარში ინტერვიუს ჩაწერის დროს მოქალაქე დავით ველიჯანაშვილი 17 მარტს დაესხა თავს.

თავდამსხმელმა ჟურნალისტს და ოპერატორებს ფიზიკური და სიტყვიერი შეურაცხყოფა მიაყენა, დაემუქრა, ინტერვიუს ჩაწერის შეწყვეტა და ობიექტის დატოვება მოსთხოვა.

ვრცლად მომხდარის შესახებ წაიკითხეთ ამ ბმულზე.

სატელევიზიო და სარეკლამო ინდუსტრიისთვის რეიტინგი მთავარი სავაჭრო ვალუტაა — ის შემოსავლებს განსაზღვრავს. დამკვეთმა რომ რეკლამა რომელიმე არხზე, ან გადაცემაში განათავსოს, პოტენციური აუდიტორიის შესახებ დეტალური ინფორმაცია სჭირდება.

სატელევიზიო აუდიტორიას საქართველოში აუდიტორიის მთვლელი ორი სხვადასხვა საერთაშორისო კომპანიის წარმომადგენლობა ზომავს, თუმცა, მათი მონაცემები ერთმანეთს არ ემთხვევა და ტელევიზიებიდანაც ნდობას ზოგი ერთს უცხადებს, ზოგი — მეორეს.

რა არის პრობლემა?

მსოფლიო პრაქტიკას თუ გადავხედავთ, ბევრ ქვეყანაში სატელევიზიო რეიტინგებს არა ორი ან მეტი, არამედ ერთი კომპანია ადგენს. 2020 წელს მსგავსი საკითხი საქართველოშიც დადგა, თუმცა, ამას შედეგი არ მოჰყოლია.

• მაუწყებლები, ორივე კომპანიის მიღმა პოლიტიკურ მოტივაციებს ხედავენ.
• ტელევიზიები, გადაწყვეტილებასაც იმის მიხედვით იღებენ, თუ ვის მონაცემებს უფრო ენდობიან.
• სწორედ მთვლელი კომპანიების მონაცემები განსაზღვრავს მათ შემოსავლებს, განვითარებასა და საერთოდ, არსებობის საკითხსაც კი.

მოკლედ, ტელევიზიების რეიტინგის მთვლელი კომპანიების შესახებ საქართველოში:

Nielsen — ამერიკული კომპანიაა, რომლის ლიცენზირებული პარტნიორიც საქართველოში კომპანია "TV MR საქართველოა".

მის დამკვეთებს შორის არიან:

• მთავარი არხი;
• ტვ პირველი;
• ფორმულა;
• საზოგადოებრივი მაუწყებელი;
• კავკასია.

Kantar Media — ბრიტანული კომპანია. საქართველოში მისი ექსკლუზიური ლიცენზია "Tri Media Intelligence"-ს ეკუთვნის.

მის დამკვეთებს შორის არიან:

• იმედი;
• რუსთავი 2;
• მაესტრო;
• პოს ტვ;
• ალტ ინფო;
• GDS.

რეიტინგების მდგენელი ორგანიზაციები და პოლიტიკა

"TV MR საქართველო" გოჩა ცქიტიშვილმა დააარსა და ბაზარზე 2005 წლიდან ოპერირებს, როგორც აუდიტორიის მთვლელი კომპანია.

"ნაციონალური მოძრაობის" მმართველობის პერიოდში მათ მთავრობის ინტერესების გატარებაში ადანაშაულებდნენ, ხელისუფლებაში "ქართული ოცნების" მოსვლის შემდეგ კი კომპანიას პრობლემები შეექმნა — 2014 წელს შემოსავლების სამსახურის აუდიტის სამსახურმა მათი შემოწმება დაიწყო და სატელევიზიო კვლევაში მონაწილე ოჯახების მისამართების გამჟღავნება მოსთხოვა.

რა პრობლემაა, თუ შემოსავლების სამსახურს ეცოდინება კვლევაში მონაწილე ოჯახების მისამართები?

• 2014 წელს, არასამთავრო ორგანიზაციები ამბობდნენ, რომ ხელისუფლებას ეს კვლევაში მონაწილე ოჯახებზე ზეწოლის საშუალებას მისცემდა, რაც შესაძლოა, ოჯახების თვითცენზურაზეც ასახულიყო — თავი შეეკავებინათ ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად განწყობილი არხების ყურებისაგან.

კომპანიის დამფუძნებელი გოჩა ცქიტიშვილი 2011 წლიდან ფლობს საზოგადოებრივი კვლევით ცენტრს "IPM", რომელიც ასევე, 2014 წელს ბიძინა ივანიშვილმა გააკრიტიკა, ცქიტიშვილს კი "პრაქტიკულად, ნაციონალური მოძრაობის წევრი" უწოდა.

2 წლის შემდეგ, 2016 წელს საქართველოში მეორე მთვლელი კომპანია "Tri Media Intelligence" შემოვიდა.

Tri Media Intelligence - მას ორი დამფუძნებელი ჰყავს — გიორგი თევდორაშვილი და მერაბ ფაჩულია.

ფაჩულიას ეკუთვნის კომპანია “გორბი”, რომელიც ხელისუფლების მიმართ ლოიალურად განწყობილი ტელეკომპანია “იმედისთვის” ეგზიტპოლებსა და გამოკითხვებს ატარებს.

"იმედისა" და "გორბის" ეგზიტპოლები და გამოკითხვები არაერთხელ გახდა პოლიტიკური სკანდალის მიზეზი. "გორბის" ეკუთვნის "იმედის" ბოლო გახმაურებული გამოკითხვა, სადაც კითხვა ასეთი ფორმულირებით დასვეს: "თუ დასავლეთი მოსთხოვს, საქართველოს რუსეთის წინააღმდეგ ომში ჩაბმას, როგორი უნდა იყოს პოზიცია?".

• საგულისხმოა, რომ სწორედ მერაბ ფაჩულიას "გორბი" ატარებს საველე სამუშაოებს მისივე სატელევიზიო აუდიტორიის კვლევის კომპანიისთვის — "Tri Media Intelligence".

როგორ ადგენს სატელევიზიო რეიტინგებს "TV MR საქართველო" და "Tri Media Intelligence"?

"ფიფლმეტრებით" — ასე ჰქვია ტექნოლოგიას, რომელსაც სატელევიზიო აუდიტორიის კვლევებისთვის, სტანდარტულად მთელ მსოფლიოში იყენებენ.

"ფიფლმეტრს" აყენებენ კვლევისთვის შერჩეულ ოჯახებში არსებულ ყველა ტელევიზორზე. მოწყობილობის დისტანციური მართვის პულტზე კი, ოჯახის ყველა წევრისთვის შესაბამისი ღილაკია გამოყოფილი.

კვლევაში მონაწილე ოჯახების ქცევაზე დაკვირვებით, "ფიფლმეტრი" მუდმივად ასახავს და ინახავს ინფორმაციას თუ რას უყურებს ოჯახის თითოეული წევრი.

სარეკლამო კამპანიის დაგეგმვისას, დამკვეთი სწორედ ამ დამუშავებულ მონაცემებზე დაყრდნობით იღებს გადაწყვეტილებას — რომელ არხზე, ან რომელ კონკრეტულ გადაცემაში დახარჯოს ფული.

სად ტარდება კვლევა?

კომპანიები, აუდიტორიის კვლევისთვის ირჩევენ ქალაქებს, სადაც 40 000-ზე მეტი ადამიანი ცხოვრობს და საქართველოში ასეთი 7 ქალაქია.

აუდიტორიის შერჩევისას გათვალისწინებულია ქვეყნის სოციო-ეკონომიკური და დემოგრაფიული ფაქტორები, რათა სარეკლამო ინდუსტრიამ იცოდეს, რა შემოსავლების მქონე ადამიანები უყურებენ ამა თუ იმ არხს, ან გადაცემას.

• Kantar Media კვლევისთვის 540 ოჯახს აკვირდება.
• Nielsen კი, 450 ოჯახს.

კვლევისთვის შერჩეული ოჯახების რაოდენობა შესაძლოა, ცოტა მოგვეჩვენოს, თუმცა, მოსახლეობის საერთო რაოდენობის პროპორციის თვალსაზრისით, სხვა ქვეყნების პრაქტიკაც მსგავსია.

კვლევაში მონაწილეობა არ შეუძლიათ ოჯახებს, რომელთა წევრ(ებ)ი დაკავშირებული არიან საქმიანობის ისეთ სფეროებთან, როგორიცაა: მედია, რეკლამა, პოლიტიკა, ან საჯარო სამსახური, თუმცა, იმ შემთხვევაში, თუ ოჯახის რომელიმე პირი მაღალ თანამდებობას იკავებს.

მთელი ეს პროცესი მაყურებლისთვის უფრო მარტივად გასაგები რომ იყოს, სარეკლამო კომპანია „Betterfly Media“-მ პოპულარულ ენაზე მომზადებულ ამ ვიდეოში ახსნა — რა არის სატელევიზიო კვლევის პანელი.



რას გვაჩვენებს სტატისტიკა?

• ორივე მთვლელი კომპანიის შედეგების მიხედვით, ტელეკომპანია "იმედი" საქართველოში ყველაზე პოპულარული ტელევიზიაა და მას ყველაზე მეტი მაყურებელი ჰყავს.
• მანამ, სანამ "რუსთავი 2"-ში მენეჯმენტი შეიცვლებოდა და არხს მაშინდელი დირექტორის, ნიკა გვარამიას გუნდი დატოვებდა, "იმედს" ყველაზე დიდ კონკურენციას სწორედ ტელეკომპანია "რუსთავი 2" უწევდა.
• 2019 წლიდან კი, მას შემდეგ, რაც "რუსთავი 2"-დან წასულმა შემადგენლობამ ტელეკომპანია "მთავარ არხზე" გააგრძელა მუშაობა, "იმედის" მთავარი კონკურენტი "მთავარი არხია".

დაბოლოს,  სარეკლამო კომპანია „Betterfly Media“-ს ამ გრაფიკულ ვიდეოში ჩანს, როგორ იცვლებოდა ქართულ სატელევიზიო ბაზარზე ტელევიზიების წილის მაჩვენებლები 2016-2020 წლებში.

---

ამავე თემაზე: ქართველი მაყურებლის პორტრეტი — ვინ და რას უყურებს ტელევიზორში

რა ხდება?

• დემოკრატიის კვლევის ინსტიტუტმა (DRI) ულტრამემარჯვენე ძალების რიტორიკა შეისწავლა, რომელსაც ისინი ონლაინ და სოციალური მედიით ავრცელებდნენ.
• ორგანიზაციამ, პროპაგანდისტული შინაარსის 2 000-ზე მეტი მასალა გააანალიზა. მონიტორინგის პერიოდი: 2021 წლის სექტემბრიდან 2022 წლის აგვისტო.

რატომ არის ეს თემა მნიშვნელოვანი?

DRI-ის კვლევის მიხედვით, გასულ წელს ულტრამემარჯვენე ჯგუფების ლეგიტიმაცია და გავლენა გაიზარდა და ეს ორმა ფაქტორმა განაპირობა:

• მათ მიერ სოციალურ მედიაში წარმოებულმა კამპანიებმა და
• ულტრამემარჯვენე ლიდერების მედია გაშუქების სიხშირემ.

ულტრამემარჯვენე ჯგუფები სოციალურ ქსელებს მხარდამჭერთა მობილიზაციისა და საპროტესტო აქციების ორგანიზებისთვისაც აქტიურად იყენებენ.

კვლევის ძირითადი მიგნებები:

• ულტრამემარჯვენე ძალები გავლენას ახდენენ ქვეყანაში მიმდინარე პოლიტიკურ პროცესებზე. მათ შორის, 2021 წლის თვითმმართველობის არჩევნებზე.
• ანტიდასავლური რიტორიკით თანხვედრაში არიან მმართველ პარტიასთან, "ქართული ოცნებასთან".
• მხარს უჭერენ რუსეთის სასარგებლო პოზიციებს რუსეთ-უკრაინის ომის მიმდინარეობისას.
• ვაქცინაციის პროცესის დასაზიანებლად, საზოგადოებაში მცდარ წარმოდგენებსა და განწყობებს ქმნიდნენ.

ულტრამემარჯვენეების 3 მთავარი მიზანი:

1 — ანტიდასავლური რიტორიკის გავრცელება

• ულტრამემარჯვენეები, ხელისუფლების წარმომადგენლებისა და მათთან ღიად დაკავშირებული პირების მსგავსად, აწარმოებდნენ დეზინდორმაციულ კამპანიას, თითქოს, დასავლეთი მხარს უჭერს საქართველოში ომის მეორე ფრონტის გახსნას.
• ეს რიტორიკა განსაკუთრებით აქტიურდება მაშინ, როდესაც დასავლეთი ბიძინა ივანიშვილს აკრიტიკებს.
• მაგალითად: 2022 წლის 9 ივნისს ევროპარლამენტმა მიიღო რეზოლუცია "საქართველოში მედიის თავისუფლებისა და ჟურნალისტების უსაფრთხოების დარღვევის შესახებ" და ივანიშვილი დემოკრატიული პროცესების გაუარესების გამო გააკრიტიკეს. ამას მოჰყვა ანტიდასავლური რიტორიკა როგორც "ქართული ოცნების", ასევე ულტრამემარჯვენე "კონსერვატიული მოძრაობის" ლიდერებისგან.

2 — ნატოს წინააღმდეგ მიმართული კამპანია

• სამხედრო ნეიტრალიტეტზე აპელირებით ავრცელებდნენ მოსაზრებას საქართველოს საგარეო კურსის ცვლილების აუცილებლობის შესახებ.
• კოლექტიური დასავლეთისა და ნატოს წინააღმდეგ მიმართული მედია კამპანია კრემლისტური მედია საშუალებების მიზნებთან მოდიოდა თანხვედრაში.

3 — პროკრემლისტური რიტორიკის მხარდაჭერა

• რუსეთ-უკრაინის ომის ფონზე, ღიად ლობირებდნენ რუსეთთან პარტნიორული ურთიერთობის ჩამოყალიბებას.
• მიმართავდნენ უკრაინის ხელისუფლების დისკრედიტაციას.
• უარყოფდნენ რუსეთის მიერ, მშვიდობიანი მოსახლეობის მიზანში ამოღების ფაქტებს.
• ულტრამემარჯვენე ლიდერები ცდილობდნენ დაემკვიდრებინათ აზრი, რომ რუსეთ-უკრაინის ომის დაწყება უკრაინის პროვოცირებული იყო, "დასავლური" ძალების წაქეზებით.

როგორ ავრცელებენ დეზინფორმაციას?

კვლევის ავტორები ამბობენ, რომ ულტრამემარჯვენეები იყენებენ:

1 — ულტრამემარჯვენე პოლიტიკური პარტიების ოფიციალურ და მხარდამჭერ გვერდებს:

• "ეროვნული მოძრაობა — ქართული მარში"
• "ქართული იდეა"
• "კონსერვატიული მოძრაობა"
• "საქართველოს პატრიოტთა ალიანსი"

2 — მედიებს:

• "ალტ-ინფო"
• "საქართველო და მსოფლიო"
• "საქინფორმი"
• News Front"

3 — ორგანიზაციებს:

• "ბავშვთა უფლებების დაცვის საზოგადოება"
• "ზნეობა"
• "ერთობა, რაობა, იმედი"
• "ერი და სახელმწიფო"

4 — ულტრამემარჯვენე განწყობებით ცნობილი პირების პირად ფეისბუქგვერდებს.

პროპაგანდისტური პოსტების ტიპები:

DRI-ის მონიტორინგის ფარგლებში საინფორმაციო მასალის რაოდენობრივი და თვისებრივი ანალიზის შედეგად გამოიკვეთა, რომ:

• პოსტების თითქმის სამ მეოთხედს შეადგენდა ტექსტური მასალა (სტატუსი, სტატია).
• 11%-ს ვიდეო კონტენტი (ლაივ ჩართვების ჩათვლით) და 16%-ს ფოტო მასალა. შესწავლილი.
• პოსტების ჯამურმა ინტერაქციამ გამოავლინა, რომ ყველაზე მაღალი ინტენსივობით ომის საფრთხეებზე ხაზგასმით ანტიდასავლური განწყობების გაღვივებისკენ მიმართული გზავნილები გამოირჩეოდა.

კვლევის მეთოდოლოგია:

კვლევის ავტორები ამბობენ, რომ:

• გაანალიზდა ის ონლაინ მედია კონტენტი, სადაც ყველაზე აქტიურად მიმდინარეობს ულტრამემარჯვენე ძალების სამოქმედო დღის წესრიგისა და პოსტულატების ჩამოყალიბება-გავრცელება.
• მანიპულაციური და პოპულისტური ნარატივების გავრცელების სიხშირე და არეალი ხარისხობრივად ფეისბუქის ანალიტიკური ხელსაწყო CrowdTangle-ს გამოყენებით შეისწავლეს.

დეპუტატი ვიქტორ ჯაფარიძე "პოსტივის" საკონტროლო პაკეტის მფლობელი გახდა. კომუნიკაციების კომისია ამაში პრობლემას ვერ ხედავს, თუმცა, 2016 წელს, მსგავს შემთხვაში კანონდარღვევა დაადგინა.

მოკლედ, რა ხდება?

• საქართველოს პარლამენტის მოქმედმა წევრმა, ვიქტორ ჯაფარიძემ ტელეკომპანია "პოსტვ"-ის ს 52% 520 000 ლარად იყიდა.
• ეს ნიშნავს, მოქმედი დეპუტატი ფლობს კომპანიის საკონტროლო პაკეტს.

რა არის პრობლემა და რა არ არის?

• კანონით, პრობლემა არ არის, რომ პარლამენტის წევრი მედიას ფლობდეს.
• პრობლემაა, რომ კანონის ამავე რედაქციით იხელმძღვანელა მარეგულირებელმა კომისიამ, როდესაც 2016 წელს დეპუტატ ნატო ჩხეიძეს არ მისცა ტელევიზიის ფლობის უფლება.

რატომ არის თემა მნიშვნელოვანი?

• "მაუწყებლობის შესახებ" კანონში განსაზღვრულია, ვის არ აქვს უფლება ფლობდეს მაუწყებლობის სფეროში ლიცენზიას.
• ჩამონათვალში დეპუტატები არ არიან, თუმცა, პრაქტიკა გვაჩვენებს, რომ კანონში ტერმინების გაგება მარეგულირებელი კომისიისა და მედიის საკითხებზე მომუშავე ორგანიზაციებისთვის განსხვავებული და დილემურია.

დეტალურად

რას ამბობს კანონი?

• "მაუწყებლობის შესახებ" კანონის 37-ე მუხლით, არ შეიძლება ადმინისტრაციული ორგანოს თანამდებობის პირი, ან საჯარო მოხელე მაუწყებლის სფეროში ლიცენზიის მფლობელი იყოს.
• ასეთ შემთხვევაში კომუნიკაციების მარეგულირებელი კომისია ვალდებულია, განიხილოს საკითხი და კანონით განსაზღვრული ნორმის მიხედვით იმოქმედოს.

პოზიციები:

• კომუნიკაციების ეროვნული კომისია: "საჯარო სამსახურის კანონის თანახმად, დეპუტატი არ წარმოადგენს საჯარო მოხელეს. შესაბამისად, ვინაიდან ვიქტორ ჯაფარიძე არც საჯარო მოხელეა და არც ადმინისტრაციული ორგანოს, ან პოლიტიკური პარტიის თანამდებობის პირი, მის მიერ მაუწყებლის წილის შეძენა არ ეწინააღმდეგება "მაუწყებლობის შესახებ" საქართველოს კანონის მოთხოვნებს".
• ვიქტორ ჯაფარიძე არ მიიჩნევს, რომ "პოსტივის” წილის ფლობით კანონს არღვევს თუმცა, თქვა, რომ აპირებს, კანონით განსაზღვრულ 10 დღის ვადაში მინდობილობით გადასცეს მართვაში სხვა პირს.
• ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია და მედიის ადვოკატირების კოალიცია, რომელიც 16 ორგანიზაციას აერთიანებს, კომუნიკაციების კომისიას მოუწოდებენ, შეისწავლოს ვიქტორ ჯაფარიძის მიერ, "პოსტვ"-ის ფლობის კანონიერების საკითხი და იხელმძღვანელოს იმავე სტანდარტით, რაც 2016 წელს, ტელეკომპანია “იბერიის” შემთხვევაში გამოიყენეს.
• ორგანიზაციების მიმართვისთვის მარეგულირებელ კომისიას ჯერ არ უპასუხია.

სანქციები:

• მაუწყებლობის შესახებ კანონის 37-ე მუხლის დარღვევის შემთხვევაში მარეგულირებელი კომისია უფლებამოსილია, მაუწყებელი წერილობით გააფრთხილოს.
• მარეგულირებელი კომისიის მიერ მაუწყებლობის მიმართ სანქციის გამოყენების მიზანი უნდა იყოს დარღვევის აღმოფხვრა, ან პრევენცია, ხოლო ამისთვის მაუწყებელს "გონივრული ვადა ეძლევა".

რა ხდება, თუ მაუწყებელი მარეგულირებელი კომისიის გაფრთხილებას არ გაითვალისწინებს?

• კომისია ვალდებულია მაუწყებელს ჯარიმა დააკისროს.
• ხოლო, მაუწყებელს აქვს უფლება კომისიის გადაწყვეტილება სასამართლოში გაასაჩივროს.

კონტექსტი:

• ვიქტორ ჯაფარიძემ "ქართული ოცნება" 2022 წლის 4 ოქტომბერს დატოვა და მოძრაობა "ხალხის ძალას" შეუერთდა. ეს მოძრაობა ანტიდასავლური განხადებებითაა ცნობილი.
• "ხალხის ძალა" თავდაპირველად, "ქართული ოცნებიდან" წასულმა ოთხმა დეპუტატმა დააარსა, ახლა მათ მმართველი პარტიიდან კიდევ 5 დეპუტატი შეუერთდა.
• "პოსტვის" წილების შეძენის შემდეგ, ტელევიზია ოფიციალურ განცხადებაში ამბობს, "რომ არხი "ხალხის ძალას" მედიაპლატფორმა გახდება - მოძრაობას “პოსტივის” 8 წამყვანი და ანალიტიკოსი შეუერთდა.

მე-20 საუკუნის 80-იან წლებამდე, "ქვიარი" (Queer) ლგბტქი ადამიანების მიმართ დამკვიდრებული არასასურველი მიმართვის ფორმა იყო, მაგრამ დრომ და აქტივიზმმა ბევრი რამ შეცვალა და ახლა ეს ტერმინი, პოზიტიური დატვირთვით და პოლიტიკური შინაარსით, ჰეტერონორმატიულ დღის წესრიგს უპირისპირდება.

ასეთი სახელწოდებით და ასეთივე მიზნით — გააუმჯობესოს საქართველოში ქვიარ ადამიანების უფლებრივი მდგომარეობა და გარემო, 2021 წლის 17 მაისს, ლგბტქი აქტივისტებმა, თამაზ სოზაშვილმა და ნინო ბოლქვაძემ ონლაინ გამოცემა, Queer.ge დააფუძნეს.

"გვინდა, დავანახოთ ხალხს, რომ ყველანი ერთი საზოგადოების წევრები ვართ, იმის მიუხედავად, ვინ გვიყვარს" - ამბობს გამოცემის რედაქტორი, ხატია ღოღობერიძე, რომელიც Queer.ge-ს რედაქციას 2022 წლის აგვისტოდან ხელმძღვანელობს. მანამდე ის On.ge-ის მთავარი რედაქტორი იყო.

მედიასტანდარტი და ბალანსი

ხატია ღოღობერიძე, ტელევიზიაში, თუ ონლაინ-მედიაში მუშაობისას, ძირითადად ახალ და მიმდინარე ამბებს აშუქებდა. ბოლო წლებში კი მისთვის მთავარ პრიორიტეტად ადამიანის უფლებები იქცა.

"ერთი მხრივ არ მინდოდა ჟურნალისტიკიდან აქტივიზმში წასვლა, მეორე მხრივ, მინდოდა, ქვიარებისა და ქალების უფლებებზე მემუშავა და ზუსტად ეს არის Queer.ge. აქ შემიძლია ლგბტქი ადამიანების მდგომარეობა გავაუმჯობესო” - ამბობს ხატია ღოღობერიძე.

გამოცემა ცდილობს, ლგბტქ+ საკითხები ჟურნალისტური სტანდარტებით გააშუქოს ერთი მთავარი პრინციპით - “არ ავნო”. “გვინდა, ჩვენი მუშაობით შევქმნათ მაგალითი: როგორ გავაშუქოთ ლგბტქ+ საკითხები ისე, რომ არავინ დავაზიანოთ, რადგან სტანდარტებს შორის ეს ერთ-ერთი უმთავრესია”, - გვეუბნება რედაქტორი.

მაგალითად, როდესაც გამოცემა წერს რესპონდენტზე, რომელიც დაქამინგაუთდა, სტატიას გამოქვეყნებამდე კარგად განუმარტავს შესაძლო რისკებს: რა შეიძლება მოიტანოს საჯაროობამ, რა შეილება მოჰყვეს ამ ყველაფერს მათ შორის Facebook-ზე.

ამას ყველა მედია უნდა აკეთებდესო - ამბობს ხატია ღოღობერიძე - "არ შეიძლება ლგბტქ+ საკითხებს ისევე აშუქებდე, როგორც პოლიტიკური პარტიებს და თქვა, რომ ერთი მხარეც გააშუქე და მეორეც, რადგან არ არსებობს "ბალანსი" და ლეგიტიმური "მეორე მხარე", როგორც ადამიანის უფლებების საწინააღმდეგო პოზიცია. არ შეიძლება თოქ-შოუში მიიყვანო ქვიარ ადამიანი და "არგუმენტებისთვის" დაუსვა ის, ვინც მას ქუჩაში ურტყამს.”

უსაფრთხოება

რედაქციის მისამართი საჯარო არ არის. ეს “მეტწილად ჰომოფობიურ საზოგადოებაში და ასევე, ჰომოფობიისა და ძალადობისკენ წამქეზებელი ხელისუფლების პირობებში” უსაფრთხო არ იქნებოდაო, ამბობს ხატია ღოღობერიძე.

უსაფრთხოების კუთხით, რისკები მაინც არსებობს. 2021 წლის ხუთმა ივლისმა აჩვენა, რომ ქვეყანაში ადამიანებს ერთი მხრივ, სექსუალური იდენტობის გამო ესხმიან თავს, მეორე მხრივ კი თავდასხმის სამიზნეა, მედიაც. Queer.ge-კი ორივე მხრივ რისკის ქვეშაა.

“მაგრამ ეს არ გვაფერხებს, რადგან მიგვაჩნია, რომ ჩვენი საქმიანობით შეგვიძლია შევცვალოთ რეალობა" - ამბობს გამოცემის რედაქტორი.

დაფინანსება

8 ავტორისგან შემდგარი სარედაქციო გუნდი სტატიებს ქართულად, რუსულად და ინგლისურად აქვეყნებს.

“ქვიარი” დონორების ფინანსური მხარდაჭერით ფუნქციონირებს, მაგრამ კომერციული განვითარების გეგმაც აქვთ. ხატიას იმედი აქვს, რომ გამოცემის ქვიარ თემატიკა ბიზნესს არ დააბრკოლებს.

"კომპანიებს, რომლებიც დღეს ხმამაღლა გველაპარაკებიან თანასწორობაზე, შეუძლიათ ნამდვილად გადადგან ნაბიჯი თანასწორობისკენ და არ შეშინდნენ, რომ ჩვენთან რეკლამის მოტანის გამო ვინმე გააკრიტიკებს. მგონია, ეს ერთგვარი გამოწვევაც კი შეიძლება იყოს ბიზნესისთვის", — ამბობს "ქვიარის" რედაქტორი.

ინფორმაცია პოზიტიური ცვლილებებისთვის

"ქვიარში" სჯერათ, რომ ჰომოფობიასთან ბრძოლა ქვიარ საკითხების მიმართ ინფორმაციის მიწოდების გარეშე, შეუძლებელია - სწორი ინფორმაცია ადამიანებში არარაციონალურ შიშებს ამარცხებს, ამიტომაც საგანმანათლებლო სტატიები გამოცემის ერთ-ერთი მთავარი მიმართულებაა.

“ერთ-ერთი რესპონდენტი გვიყვებოდა თავისი ბარის შესახებ, სადაც ხშირად უნახავს ჰომოფობები, რომლებიც რაღაც პერიოდის შემდეგ შეიცვალნენ. ისინი შეიცვალნენ, რადგან ეს ბარი, ლგბტქი ადამიანების მიმართ მეგობრულია და ნახეს, რომ ქვიარ ადამიანების შესახებ მათი წარმოდგენები, რაც ემყარებოდა ხელისუფლების, საპატრიარქოს ან ცალკეული ძალადობრივი ჯგუფების განცხადებებს, არასწორი იყო", - ჰყვება ხატია ღოღობერიძე.

გამოცემა მხოლოდ პრობლემებსა და გამოწვევებზე არ წერს. ლგბტქი ადამიანების მიღწევების გაშუქება მათთვის არანაკლები პრიორიტეტია, რადგან "თემში ბევრი წარმატებული ადამიანია და მათთვის ბევრად რთულად მოდის ეს წარმატება, ვიდრე სხვებისთვის."

გამოცემაში ამისთვის სპეციალური რუბრიკაა შექმნილი — "ქვიარი ამბობს", სადაც ადამიანები საკუთარ თავზე საუბრობენ. ამ რუბრიკაში ბევრ წარმატებულ ადამიანსაც ნახავთ. პრობლემებზეც საუბრობენ, რომელიც მათ, როგორც ქვიარ ადამიანებს აქვთ, მაგრამ ამ პრობლემებს შორის ხშირად არის ისეთი საკითხებიც, რაც ნებისმიერ მოქალაქეს შეიძლება აღელვებდეს გენდერული, ან სექსუალური იდენტობის მიუხედავად. ეს იქნება სიღარიბე, ინფლაცია, ოკუპაცია, გარემო, თუ სხვა საკითხები.

ხატია ღოღობერიძის თქმით, გამოცემის კიდევ ერთი მიზანია, ადამიანები გააცნოს საზოგადოებას არა მხოლოდ მათი იდენტობის, არამედ შეხედულებების გამო, “რადგან თემში ძალიან დიდი აზრთა სხვადასხვაობაა ნებისმიერ თემაზე — იდეოლოგიებზე, თუ პოლიტიკაზე, და ეს სრულიად ნორმალურია. გოგოები მოგწონს, თუ ბიჭები, ეს ვერ იქნება იდეოლოგიის, სოციალურ, თუ პოლიტიკურ საკითხებზე შენი მოსაზრებების განმსაზღვრელი და ჩვენ ამის ჩვენებასაც ვცდილობთ".

"ქვიარი" და პოლიტიკა

ლგბტქი ადამიანების ცხოვრებისა და უსაფრთხოების ხარისხზე პოლიტიკა უდიდეს გავლენას ახდენს. მით უფრო, რომ ლგბტ+ ადამიანებს ჯერ კიდევ უწევთ ბრძოლა ისეთი ფუნდამენტური უფლებებისთვის, როგორიცაა, მაგალითად:

• დისკრიმინაციული მიდგომები შრომით ურთიერთობებში;
• ანტიდისკრიმინაციული კანონების მიღებისათვის ბრძოლა;
• ჰომო/ბი/ტრანსფობიური სიძულვილით მოტივირებული დანაშაულების;
• რეგულაცია სამართალში;
• ჯანდაცვის სერვისებზე ხელმისაწვდომობა

და ა.შ. და ასე შემდეგ.

ბევრ ასეთი საკითხის პოზიტიური ცვლილება იმაზეა დამოკიდებული, თუ ვის აირჩევს ხალხი და როგორი იქნება პოლიტიკური აქტორების მიდგომები ლგბტქი ადამიანების, და ზოგადად, ადამიანის უფლებების მიმართ. ამის გათვალისწინებით, ჩვენ Queer.ge-ს რედაქტორს პოლიტიკაზეც ვკითხეთ.

"როდესაც ვამბობ, რომ ლგბტ თემში ბევრი სადისკუსიო საკითხია, ერთ-ერთი სწორედ პოლიტიკაა. ვინ როგორ შეიძლება წარმართოს პოლიტიკა ლგბტ ადამიანების უფლებრივი მდგომარეობის გასაუმჯობესებლად, ამაზე ყველას საკუთარი შეხედულება აქვს და აზრებიც გაყოფილია, რაც სრულიად ნორმალურია.

“ქვიარის” ერთ-ერთი მიზანი სწორედ ლგბტქ+ ადამიანებისთვის ღია სადისკუსიო სივრცის შექმნაა.

"გვინდა, "ქვიარი" იყოს მედია, სადაც ერთი მხრივ, ქვიარ ადამიანებს ექნებათ ღია დისკუსია პოლიტიკაზე და “მეორე მხრივ — პოლიტიკოსები შემოვიყვანოთ "ქვიარში" და გავიგოთ, რას ფიქრობენ ისინი. ამის ცოდნა მნიშვნელოვანია, რადგან ამომრჩეველს შორის ბევრი ქვიარია და, სულ რომ არ იყოს ადამიანი ქვიარი, მას აქვს უფლება იცოდეს, რას ფიქრობს ესა თუ ის პოლიტიკოსი. თუ პოლიტიკოსი ჰომოფობია, ესეც უნდა ვიცოდეთ, რომ შესაბამისად მივიღოთ გადაწყვეტილება საარჩევნო ყუთთან". - ამბობს “ქვიარის” რედაქტორი.

რა ხდება?

საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს მოქმედმა დირექტორმა გიორგი კოხრეიძემ, რომელსაც ისევ სურდა მაუწყებლის ხელმძღვანელობა, დირექტორობის შესარჩევი კონკურსიდან კანდიდატურა მოხსნა.

• კოხრეიძე ერთ-ერთი იყო ტელევიზიის გენერალური დირექტორობის მსურველ 5 კანდიდატს შორის.
• მისი გასაუბრება მრჩეველთა საბჭოსთან 2022 წლის 30 სექტემბერს იყო ჩანიშნული.
• მრჩეველთა საბჭოს წევრმა, გია ქარცივაძემ "მედიაჩეკერს" უთხრა, რომ კოხრეიძემ მიმართა წერილით, რომელშიც წერია, რომ "ჯანმრთელობის მდგომარეობის გაუარესების გამო, გასაუბრებაზე ვერ მივა."
• სხვა კანდიდატებთან გასაუბრება 29 და 30 სექტემბერს გაიმართება.

ახალი მოცემულობით, დირექტორობის ოთხი კანდიდატია:

• აკაკი ბერიძე
• ნათია თავდგირიძე
• ირაკლი გიორგაძე
• დავით ჩხარტიშვილი

გიორგი კოხრეიძე 2019 წელს, წინა დირექტორის, ნათია კაპანაძის იმპიჩმენტით გათავისუფლების შემდეგ აირჩიეს, რასაც ტელევიზიაში კრიზისი მოჰყვა.

---

დეტალურად: რა ვიცით სხვა კანდიდატებზე და როგორია აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს გენერალური დირექტორის არჩევის წესი

---