აზერბაიჯანელმა ჟურნალისტმა, აფგან სადიგოვმა, რომელიც „გზის ხელოვნურად გადაკეტვის“ საბაბით იყო დაკავებული, 5 ოქტომბერს, 19:16 საათზე, მარნეულის დროებითი მოთავსების იზოლატორი დატოვა. მას 14-დღიანი ადმინისტრაციული პატიმრობა ჰქონდა შეფარდებული.

„მან [ბიძინა ივანიშვილმა] აუცილებლად უნდა მიმართოს ექიმს, რადგან მან ვერ შეიყვარა თავისი ხალხი, ქართველი ხალხი. არც ვიცი, ის ქართველ ხალხს თავისად თვლის თუ უცხოდ. საქართველოს და ქართველ ხალხს მიაქანებს სიღარიბეში, უბედურებაში. ის უბრალოდ პუტინის ბინძურ გეგმას ასრულებს საქართველოში. ჩვენ ვითხოვთ სასწრაფოდ გაათავისუფლონ ყველა პოლიტიკური პატიმარი. ჩვენ ამისთვის ბოლომდე ვიბრძოლებთ,“ - თქვა სადიგოვმა იზოლატორიდან გამოსვლის შემდეგ.



აფგან სადიგოვი 22 ოქტომბერს, დაახლოებით 20:00 საათზე, სახლთან დააკავეს. ოჯახი მას რამდენიმე საათის განმავლობაში ეძებდა. შსს აზერბაიჯანელ ჟურნალისტს გზის ხელოვნურად გადაკეტვის 18 ოქტომბრის აქციაზე ედავებოდა. ამ საბაბით მოსამართლე ზვიად ცეკვავამ სადიგოვს ადმინისტრაციული პატიმრობა 23 ოქტომბერს შეუფარდა.

„სოციალური სამართლიანობის ცენტრის“ ინფორმაციით, სასამართლო გადაწყვეტილების ჩაბარების შემდეგ ორგანიზაციისთვის ცნობილი გახდა, რომ აფგან სადიგოვი დამატებით 55-ჯერ არის დაჯარიმებული 5000 ლარით - გზის სავალი ნაწილის გადაკეტვისთვის: 

„როგორც საქმის მასალებიდან ირკვევა, შსს მას პერიოდულად 2025 წლის 29 ივლისიდან 17 ოქტომბრამდე აჯარიმებდა, თუმცა აღნიშნულის შესახებ ამ პერიოდში მისთვის არავის შეუტყობინებია“.

ცენტრმა ეს ჯარიმები თბილისის საქალაქო სასამართლოში უკვე გაასაჩივრა, „თუმცა არსებული სასამართლო პრაქტიკის ფონზე, მოლოდინი იმისა, რომ სასამართლო ობიექტურად შეაფასებს მტკიცებულებებს და ადამიანის უფლებებზე დაფუძნებულ მიდგომას გამოიყენებს, საკმაოდ მცირეა“.

ორგანიზაციისთვის, რომელიც აზერბაიჯანელი ჟურნალისტის ინტერესებს იცავს, ცხადია, რომ ამ პირობებში არსებობს მაღალი რისკი, რომ „ქართული ოცნება“ ამ რეპრესიულ მექანიზმს აფგან სადიგოვის წინააღმდეგაც გამოიყენებს.

„შეიძლება ითქვას, რომ აფგან სადიგოვის მიმართ ერთი მხრივ სასამართლოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილება, ხოლო მეორე მხრივ მის წინააღმდეგ გამოწერილი ათობით ჯარიმა, ნათლად აჩვენებს მიზანს - პროტესტში აქტიურად ჩართული აქტივისტის სამაგალითო დასჯას. ეს ინტერესი, მათ შორის, უკავშირდება აზერბაიჯანის ხელისუფლების ინტერესებს, რომელიც ბაქოში ჟურნალისტის ექსტრადიციას თვეების განმავლობაში აქტიურად ითხოვდა. ექსტრადიციის პროცესის შეჩერება მხოლოდ ევროპული სასამართლოს გადაწყვეტილების შედეგად გახდა შესაძლებელი“, -  ვკითხულობთ SJC-ის განცხადებაში. 

აფგან სადიგოვი აზერბაიჯანელი ჟურნალისტია, რომელიც თბილისში, აზერბაიჯანის მოთხოვნით, შარშან დააკავეს. სადიგოვი საექსტრადიციო პატიმრობაში თითქმის 9 თვე იმყოფებოდა. მან პროტესტის ნიშნად 161 დღე იშიმშილა.

„გზის ხელონურად გადაკეტვის“ საბაბით 19 ოქტომბრიდან დღემდე პოლიციამ არაერთი ჟურნალისტი დააკავა. სასამართლომ მათ ადმინისტრაციული პატიმრობაც შეუფარდა. 

24 ოქტომბერს დააკავეს „პუბლიკას“ ჟურნალისტი ბასტი მგალობლიშვილიც, რომელსაც მოგვიანებით უთხრეს, რომ „სხვაში შეეშალათ“. მგალობლიშვილი აშუქებს რუსთაველის პროტესტსაც. სასამართლო 12 ნოემბერს გააგრძელებს „მედიაჩეკერის“ ჟურნალისტის, ნინია კაკაბაძის ადმინისტრაციული საქმის განხილვასაც. კაკაბაძე, რომელიც რუსთაველის გამზირზე პროფესიულ საქმიანობას ასრულებდა, პოლიციამ „გზის ხელოვნურად გადაკეტვის“ საბაბით 3 ნოემბერს დააკავა და მოგვიანებით გაათავისუფლა.

გუშინ, 5 ნოემბერს, პოლიციამ მანქანაში ძალის გამოყენებით ჩასვა და მალევე გაათავისუფლა ტელეკომპანია „ფორმულას“ ჟურნალისტი, ლიზა ციციშვილი, რომელიც რუსთაველის გამზირზე მიმდინარე აქციას აშუქებდა.

ოქტომბერში „ქართულმა ოცნებამ" გამოხატვის თავისუფლების შემზღუდავი ის საკანონმდებლო ცვლილებები მიიღო, რის საფუძველზეც პოლიციამ „გზის ხელოვნურად გადაკეტვის“ საბაბით პროტესტის ათეულობით მონაწილე დააკავა. ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსში შესული ცვლილებით, შეკრებისა და მანიფესტაციის მონაწილე უალტერნატივოდ 15 დღემდე ვადით ადმინისტრაციული პატიმრობით დაისჯება ტრანსპორტის სავალი ნაწილის ნაწილობრივ ან სრულად გადაკეტვისთვის, თუ რაოდენობის გათვალისწინებით აქციის ჩატარება სხვაგვარად შესაძლებელია.

 

ევროკავშირის გაფართოებასთან დაკავშირებული 2025 წლის ანგარიშის მიხედვით, რომელიც ევროინტეგრაციის გზაზე კანდიდატი ქვეყნების პროგრესს აფასებს, საქართველოში ვითარება კანონის უზენაესობისა და ადამიანის უფლებების კუთხით მკვეთრად გაუარესდა. დოკუმენტში შემზღუდავი საკანონმდებლო ცვლილებების, სამოქალაქო საზოგადოების დევნის, დემონსტრანტების დაკავებებისა და ოპოზიციონერი პოლიტიკოსების პატიმრობასთან ერთად, საუბარია მედიაგარემოზეც.

საქართველოს შესახებ მომზადებულ 90-გვერდიან ანგარიშში ვკითხულობთ, რომ საკანონმდებლო ცვლილებები, მათ შორის: ცვლილებები „მაუწყებლობის შესახებ“ კანონში, „უცხოეთის აგენტების რეგისტრაციის აქტი“ და „ოჯახური ღირებულებებისა და არასრულწლოვანთა დაცვის შესახებ“ კანონები უარყოფითად მოქმედებს გამოხატვის თავისუფლებასა და მედიის თავისუფლად მოქმედების შესაძლებლობაზე:

„ამჟამინდელ კონტექსტში, საქართველომ სასწრაფო ზომები უნდა მიიღოს შემდეგი მიმართულებით:

• გაათავისუფლოს წინასწარი პატიმრობაში მყოფი ჟურნალისტები და უზრუნველყოს, რომ მათ წინააღმდეგ სისხლის სამართლის საქმეები დასრულდეს ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციითა და ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს (ECtHR) შესაბამისი პრეცედენტული სამართლით დადგენილი კრიტერიუმების შესაბამისად;

• უზრუნველყოს ჟურნალისტების უსაფრთხოება და უზრუნველყოს სწრაფი, მიუკერძოებელი და სათანადო სამართლებრივი რეაგირება ჟურნალისტების წინააღმდეგ თავდასხმის და დაშინების ყველა შემთხვევაზე;აღადგინოს უსაფრთხო და პლურალისტური გარემო, რომელიც მედიას საშუალებას მისცემს, დამოუკიდებლად და შურისძიების ან სამსახურიდან გათავისუფლების შიშის გარეშე განახორციელოს თავისი საქმიანობა;

• გააუქმოს „მაუწყებლობის შესახებ “კანონში შეტანილი ცვლილებები“.

დოკუმენტში აღნიშნულია, რომ საქართველოში მედიაგარემო მნიშვნელოვნად გაუარესდა, გაიზარდა მუქარა, დაშინება და ძალადობა ჟურნალისტების მიმართ:

„FARA დამატებით ზეწოლას ახდენს სამოქალაქო საზოგადოებასა და დამოუკიდებელ მედიაზე, იმის გათვალისწინებით, რომ მისი მოთხოვნების შეუსრულებლობამ შეიძლება ხუთ წლამდე თავისუფლების აღკვეთა გამოიწვიოს. „მაუწყებლობის შესახებ“ შესწორებული კანონი კომუნიკაციების კომისიას მეტ უფლებამოსილებას ანიჭებს მაუწყებლობის კონტენტის კონტროლის თვალსაზრისით და კრძალავს აუდიოვიზუალური მაუწყებლების პირდაპირ ან ირიბ დაფინანსებას უცხოური სუბიექტების მიერ. ეს მოვლენები კიდევ უფრო აძლიერებს გამოხატვის თავისუფლებაზე იმ შემაფერხებელ ეფექტს, რაც უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ კანონს ჰქონდა, სტიგმატიზაციას უკეთებს უცხოური დაფინანსების მიმღებ მედიასაშუალებებს და მათ დამამძიმებელ მოთხოვნებს უქმნის“.

ანგარიშში ყურადღებაა გამახვილებული 2024 წლის 29 ნოემბრიდან 2025 წლის 4 ივნისის ჩათვლით პერიოდში მომხდარ ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელშეშლის 150-ზე მეტ შემთხვევაზეც:

„სპეციალური დანიშნულების რაზმებისა და პოლიციის მიერ ჟურნალისტების მიმართ ძალადობის შესახებ ინფორმაციის მიუხედავად, მათ შორის ფიზიკური შეურაცხყოფისა და მათი აღჭურვილობის განადგურების შესახებ, ამ ინციდენტებიდან არცერთს არ მოჰყოლია ბრალდება ან გამამტყუნებელი განაჩენი, რის გამოც დამნაშავეები დაუსჯელები დარჩნენ. მრავალ ჟურნალისტსა და მედიის თანამშრომელს არაპროპორციული ადმინისტრაციული ჯარიმები დაეკისრა ან თვითნებურად დააკავეს სამუშაოს შესრულებისას. ონლაინ მედია „ბათუმელების“ დამფუძნებელი და დირექტორი საპროტესტო აქციების დროს დააკავეს და ორწლიანი პატიმრობა მიუსაჯეს. გრძელდება SLAPP (სტრატეგიული სამართალწარმოება სამოქალაქო ჩართულობის წინააღმდეგ) სარჩელების გამოყენება. საჭიროა ევროკავშირის ანტი-SLAPP დირექტივასთან და რეკომენდაციასთან შესაბამისობის უზრუნველყოფა“.

საქართველოს საზოგადოებრივი მაუწყებლის შეფასებისას კი, ვკითხულობთ, რომ არხს არ გააჩნია დამოუკიდებლობა და მიკერძოებული სარედაქციო პოლიტიკა აქვს:

„საქართველოს საზოგადოებრივ მაუწყებელს არ გააჩნია დამოუკიდებლობა, აქვს მიკერძოებული სარედაქციო პოლიტიკა და ხელს უწყობს ევროკავშირის საწინააღმდეგო რიტორიკის პოპულარიზაციას. 2024 წლის ოქტომბრის საპარლამენტო არჩევნებამდე მან არაპროპორციულად გამოყო საეთერო დრო, საარჩევნო კამპანიის გაშუქების უმეტესი ნაწილი (61%) „ქართულ ოცნებაზე“ იყო ფოკუსირებული. 2025 წლის აპრილში, სხვა კანდიდატების არარსებობის პირობებში, „ქართული ოცნების“ ყოფილი მაღალჩინოსანი პოლიტიკოსი ხელახლა აირჩიეს საზოგადოებრივი მაუწყებლის საბჭოს თავმჯდომარედ. საბჭოსა და მენეჯმენტის წინააღმდეგ საჩივრებია შეტანილი საზოგადოებრივი ინტერესების დაუცველობისა და მოსაზრებების მრავალფეროვნების უგულვებელყოფისთვის საპროტესტო აქციების გაშუქებაზე უარის თქმის გამო.

რამდენიმე ჟურნალისტი სამსახურიდან გაათავისუფლეს მას შემდეგ, რაც მათ გააკრიტიკეს მაუწყებლის გადაწყვეტილება, დაეხურა ხელისუფლებისადმი კრიტიკულად განწყობილი ტოქშოუ“.

ევროკავშირის გაფართოებასთან დაკავშირებული 2025 წლის ანგარიში 4 ნოემბერს გამაოქვეყნა.

„საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“ მოითხოვს, დაუყოვნებლივ შეწყდეს ადმინისტრაციული საქმის წარმოება მისი მედიაპლატფორმის „მედიაჩეკერის“ ჟურნალისტის, ნინია კაკაბაძის მიმართ და გაუქმდეს შედგენილი ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმი.

ქარტიის განცხადებით, „მედიაჩეკერის“ ჟურნალისტები პროევროპული პროტესტის დაწყების დღიდან აშუქებენ საპროტესტო აქციებს, პარლამენტის მიმდებარე ტერიტორიაზე თუ სხვა ლოკაციებზე. ნინია კაკაბაძე 3 ნოემბერსაც პროფესიულ მოვალეობას ასრულებდა. ის იდგა არა მანიფესტანტებთან, არამედ სხვა ჟურნალისტებთან ერთად და კადრებს იღებდა. 

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია პროფესიული მოვალეობის შესრულების დროს, ნინია კაკაბაძისა და სხვა ჟურნალისტების დაკავებას დამოუკიდებელ მედიაზე ზეწოლის და კრიტიკული ხმების ჩახშობის მცდელობად მიიჩნევს.

„გუშინ, 3 ნოემბერს, დაახლოებით 22:00 საათზე, პოლიციამ დააკავა საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მედიაპლატფორმის „მედიაჩეკერის“ ჟურნალისტი ნინია კაკაბაძე. შსს მას, სავარაუდოდ, გზის ხელოვნურად გადაკეტვას ედავება. ნინია კაკაბაძე რუსთაველის გამზირიდან, სადაც ის პროფესიულ მოვალეობას ასრულებდა, სახლში ბრუნდებოდა, რა დროსაც დააკავეს და კახეთის გზატკეცილზე მდებარე შინაგან საქმეთა სამინისტროს შენობაში გადაიყვანეს. 

ჟურნალისტის თქმით, მას დიდი ხნის განმავლობაში არ აძლევდნენ მცირეწლოვან შვილთან დარეკვის საშუალებას, რომელიც სახლში მარტო იმყოფებოდა. მოგვიანებით ნინია კაკაბაძე გაათავისუფლეს. სასამართლო მის მიმართ შედგენილ სამართალდარღვევის ოქმთან დაკავშირებით სავარაუდოდ დღეს, 4 ნოემბერს, იმსჯელებს. 

„მედიაჩეკერის“ ჟურნალისტები პროევროპული პროტესტის დაწყების დღიდან აშუქებენ საპროტესტო აქციებს, პარლამენტის მიმდებარე ტერიტორიაზე თუ სხვა ლოკაციებზე. ისინი ფოტო და ვიდეოკამერაზე ასახავენ ჟურნალისტების უფლებების დარღვევის შესაძლო ფაქტებსაც.

როგორც ვიდეოკადრებიდან ჩანს, ნინია კაკაბაძე 3 ნოემბერსაც პროფესიულ მოვალეობას ასრულებდა. ის იდგა არა მანიფესტანტებთან, არამედ სხვა ჟურნალისტებთან ერთად და კადრებს იღებდა. 

ნინია კაკაბაძის და სხვა ჟურნალისტების დაკავებას პროფესიული მოვალეობის შესრულების დროს, ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია დამოუკიდებელ მედიაზე ზეწოლის და კრიტიკული ხმების ჩახშობის მცდელობად მიიჩნევს. 

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია მოითხოვს, დაუყოვნებლივ შეწყდეს ადმინისტრაციული საქმის წარმოება მისი მედიაპლატფორმის „მედიაჩეკერის“ ჟურნალისტის, ნინია კაკაბაძის, მიმართ და გაუქმდეს შედგენილი ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმი“ - ვკითხულობთ ქარტიის განცხდებაში.

„გზის ხელონურად გადაკეტვის“ საბაბით 19 ოქტომბრიდან დღემდე პოლიციამ არაერთი ჟურნალისტი დააკავა. სასამართლომ მათ ადმინისტრაციული პატიმრობაც შეუფარდა. 24 ოქტომბერს დააკავეს „პუბლიკას“ ჟურნალისტი ბასტი მგალობლიშვილიც, რომელსაც მოგვიანებით უთხრეს, რომ „სხვაში შეეშალათ“. მგალობლიშვილი რუსთაველის პროტესტსაც აშუქებს. 

ოქტომბერში „ქართულმა ოცნებამ" გამოხატვის თავისუფლების შემზღუდავი ის საკანონმდებლო ცვლილებები მიიღო, რის საფუძველზეც პოლიციამ „გზის ხელოვნურად გადაკეტვის“ საბაბით პროტესტის ათეულობით მონაწილე დააკავა. ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსში შესული ცვლილებით, შეკრებისა და მანიფესტაციის მონაწილე უალტერნატივოდ 15 დღემდე ვადით ადმინისტრაციული პატიმრობით დაისჯება ტრანსპორტის სავალი ნაწილის ნაწილობრივ ან სრულად გადაკეტვისთვის, თუ რაოდენობის გათვალისწინებით აქციის ჩატარება სხვაგვარად შესაძლებელია.

 

(ფოტო: „პუბლიკა“)

„მედიაჩეკერის“ ჟურნალისტი ნინია კაკაბაძე, რომელიც პოლიციამ 3 ნოემბერს, დაახლოებით 22:00 საათზე, დააკავა, თავისუფალია. კაკაბაძის თქმით, სასამართლო მის მიმართ შედგენილ ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევის ოქმთან დაკავშირებით ხვალ, 4 ნოემბერს იმსჯელებს. შსს მას „გზის ხელოვნურად გადაკეტვას“ ედავება. ნინია კაკაბაძე რუსთაველის გამზირზე პროფესიულ საქმიანობას ასრულებდა, ეკეთა პრესის მაიდენტიფიცირებელი ბარათიც. 

როგორც კაკაბაძე ჰყვება, ის რუსთაველის გამზირიდან სახლისკენ მიმავალ გზაზე დააკავეს და კახეთის გზატკეცილზე მდებარე შინაგან საქმეთა სამინისტროს შენობაში მიიყვანეს:

„ბავშვთან დარეკვის უფლებას არ მაძლევდნენ ძალიან დიდ ხანს. დაახლოებით 20 პოლიციელისგან მხოლოდ ერთი აღმოჩნდა გულისხმიერი, რომელმაც, როგორც იქნა, დამთანხმდა და მომცა საშუალება, რომ ბავშვთან დამერეკა, ნიკოსთან, რომელიც სახლში მარტო იყო და ვერ გავაფრთხილე აქამდე, რომ 22:00 საათზე, როდესაც წავედი უკვე სახლისკენ, რომ სახლში ავსულიყავი და დამაპატიმრეს, სადღაც 12-ის წუთებზე ძლივს დამარეკინეს, მანამდე არ მარეკინებდნენ. ადვოკატთან ბოლომდე არ დამარეკინეს, მაგრამ აი, ახლა გამომიშვეს…დიდი ექსკორტით მომაქანეს აქ, როგორც ცნობილი კრიმინალი და ახლა, ასე ძაღლივით გამომაგდეს გარეთ“.

„გზის ხელონურად გადაკეტვის“ საბაბით 19 ოქტომბრიდან დღემდე პოლიციამ არაერთი ჟურნალისტი დააკავა. სასამართლომ მათ ადმინისტრაციული პატიმრობაც შეუფარდა. 24 ოქტომბერს დააკავეს „პუბლიკას“ ჟურნალისტი ბასტი მგალობლიშვილიც, რომელსაც მოგვიანებით უთხრეს, რომ „სხვაში შეეშალათ“. მგალობლიშვილი რუსთაველის პროტესტსაც აშუქებს. 

ოქტომბერში „ქართულმა ოცნებამ" გამოხატვის თავისუფლების შემზღუდავი ის საკანონმდებლო ცვლილებები მიიღო, რის საფუძველზეც პოლიციამ „გზის ხელოვნურად გადაკეტვის“ საბაბით პროტესტის ათეულობით მონაწილე დააკავა. ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსში შესული ცვლილებით, შეკრებისა და მანიფესტაციის მონაწილე უალტერნატივოდ 15 დღემდე ვადით ადმინისტრაციული პატიმრობით დაისჯება ტრანსპორტის სავალი ნაწილის ნაწილობრივ ან სრულად გადაკეტვისთვის, თუ რაოდენობის გათვალისწინებით აქციის ჩატარება სხვაგვარად შესაძლებელია.

Meta-ს რეკლამების ბიბლიოთეკის (Ad Library) მიხედვით, პროპაგანდისტულმა Postv-იმ 2 აგვისტოდან 30 ოქტომბრამდე პერიოდში, Facebook-ის სხვადასხვა გვერდზე 3 049 პოსტი დაასპონსორა, რაშიც ჯამურად $66 857 დახარჯა:

• „POSTV-ანალიტიკა“: 645 პოსტი - $29 681;

• POSTV News: 2 312 პოსტი - $29 044;

• „ევროკრატია-ყოფილი ევროპა“: 40 პოსტი - $5 150;

• „ევროპის დაისი“: 10 პოსტი - $1 589;

• „ლიბერალიზმის ანატომია“: 19 პოსტი - $1 169;

• „კონსერვატორია“: 23 პოსტი - $224;

Postv-ს, რომლის 52%-იანი წილის მფლობელიც პარლამენტარი ვიქტორ ჯაფარიძეა, 2020 წლის აგვისტოდან [Meta-ს რეკლამების ბიბლიოთეკა ამ დროიდან მოქმედებს] 2025 წლის 30 ოქტომბრამდე, Facebook-ის სხვადასხვა გვერდზე, ჯამში 435 000 დოლარზე მეტი ღირებულების პოსტები აქვს დასპონსორებული. 

სამთავრობო ტელეკომპანია „იმედმა“ კი ანალოგიურ პერიოდში (2 აგვისტო - 30 ოქტომბერი) Facebook-ის 2 გვერდზე 68 პოსტი დაასპონსორა, რაშიც ჯამურად 24 268 დოლარი დახარჯა:

• tv imedi: 64 პოსტი - $23 275;

• „იმედის კვირა“: 4 პოსტი - $993;

სამთავრობო „იმედს“, რომლის მფლობელიც ბიზნესმენი ირაკლი რუხაძეა, 2020 წლის აგვისტოდან 2025 წლის 30 ოქტომბრამდე, Facebook-ის სხვადასხვა გვერდზე, ჯამში 209 000 დოლარზე მეტი ღირებულების პოსტები აქვს დასპონსორებული.

რეკლამების ბიბლიოთეკა არჩევნების, სოციალური და პოლიტიკური საკითხების შესახებ დასპონსორებულ პოსტებს აერთიანებს და Meta-ს კუთვნილ პლატფორმებზე განთავსებული ყველა იმ რეკლამის შესახებ მოიცავს ინფორმაციას, რომელიც განმათავსებლის მიერ მონიშნული იქნა სოციალურ/პოლიტიკურ რეკლამად ან თავად პლატფორმამ მიიჩნია ასეთად. 

 

„რეპორტიორები საზღვრებს გარეშემ“ (RSF) 2 ნოემბერთან - ჟურნალისტების წინააღმდეგ ჩადენილ დანაშაულთა დაუსჯელობის აღმოფხვრის საერთაშორისო დღესთან დაკავშირებით გამოქვეყნებულ „პრესის თავისუფლების მტაცებელთა“ 2025 წლის 34-კაციან სიაში „ქართული ოცნების“ დამფუძნებელი და საპატიო თავმჯდომარე ბიძინა ივანიშვილიც შეიყვანა.

ბიძინა ივანიშვილთან ერთად სიაში მოხვდნენ: სი ძინპინი (ჩინეთი), ვლადიმერ პუტინი(რუსეთი), ალექსანდრ ლუკაშენკო (ბელარუსი), ილჰამ ალიევი (აზერბაიჯანი), ნიკოლას მადურო (ვენესუელა), ვიქტორ ორბანი (უნგრეთი), ალექსანდრ ვუვიჩი (სერბეთი), რეჯეფ თაიფ ერდოღანი (თურქეთი), დანიელ ორტეგა (ნიკარაგუა) და სხვები.

RSF-ის შეფასებით, მიუხედავად იმისა, რომ თითოული მათგანის მედიასთან ბრძოლის მეთოდები განსხვავებულია, მიზანი ერთია - დამოუკიდებელი მედიის ხმის ჩახშობა:

„რა აქვთ მათ საერთო? პრესის თავისუფლების სიძულვილი. მათი მეთოდები განსხვავებულია, მაგრამ მათი მიზნები თანხვედრაშია: დამოუკიდებელი მედიის ხმის გაჩუმება და ახალი ამბებისა და ინფორმაციის მიღების უფლების გათელვა“.

RSF-ის გენერალური დირექტორის, ტიბო ბრუტენის განცხადებით, დაუსჯელობა გარდაუვალი არ არის და ვინც ინფორმაციის თავისუფლებას არღვევს, „უნდა დასახელდნენ და პასუხისგებაში მიეცნენ“.

„რეპორტიორების საზღვრებს გარეშე“ ივანიშვილს მილიარდელ ოლიგარქს უწოდებს, რომელიც მიუხედავად იმისა, რომ ოფიციალურად წასულია პოლიტიკური ცხოვრებიდან, საქართველოში კვლავ ძალაუფლების ცენტრად რჩება:

„მისი ბიზნესიმპერია  მას გადამწყვეტ გავლენას ანიჭებს, რადგან რამდენიმე კომერციული ტელეკომპანია, მათ შორის „იმედი“ და „რუსთავი 2“, ავრცელებენ მის მიერ დაფუძნებული პარტიის - „ქართული ოცნების“ პოზიციებსა და ხედვებს.

მისი გავლენის ქვეშ პლურალიზმი მცირდება, ხოლო დამოუკიდებელი ჟურნალისტები ხდებიან დისკრედიტაციის, ძალადობრივი თავდასხმების, უმეტესად დაუსჯელად,  ან სასამართლო დევნის ობიექტები“.

RSF-ი მიიჩნევს, რომ 2025 წელს ბიძინა ივანიშვილის სახელს უკავშირდება: „ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებლისა და იდრექტორის, მზია ამაღლობელის პატიმრობა; საქართველოს ევროკავშირში გაწევრიანების ჩაშლა, პირველ რიგში, მედიის თავისუფლების გარანტიების შეუსრულებლობის გამო; დამოუკიდებელი მედიებისა და მათ მხარდამჭერი არასამთავრობო ორგანიზაციების შევიწროება ანტიკორუფციული ბიუროს მეშვეობით; ოპოზიციური ტელეკომპანიების დევნა სახელმწიფოსა და „ქართული ოცნების“ პარტიის მხრიდან.

„პრესის თავისუფლების მტაცებლების 2025 წლის სია“ RSF-ის მიერ ყოველწლიურად გამოქვეყნებული „მსოფლიო პრესის თავისუფლების ინდექსის“ ნაწილია. ინდექსი აფასებს პრესის თავისუფლების მდგომარეობას მსოფლიოს მასშტაბით, „მტაცებელთა სია“ კი გამოყოფს მათ, ვინც თავისუფალ მედიას ებრძვის. „პრესის თავისუფლების მტაცებლები“ 5 კატეგორიად არის [პოლიტიკური, ეკონომიკური, უსაფრთხოების, სამართლებრივი და სოციალური] დაყოფილი. ბიძინა ივანიშვილი კი მათ შორის მოხვდა, ვინც მედიებს ფინანსურად ანადგურებს.

კომუნიკაციების კომისიის თავმჯდომარეს, კახი ბექაურს უფლებამოსილების ვადა ეწურება. „მაუწყებლობის შესახებ“ კანონის შესაბამისად, ბექაურის უფლებამოსილების ვადის გასვლამდე 100 დღით ადრე, მთავრობამ კომუნიკაციების კომისიის წევრის ერთი ვაკანტური თანამდებობის დასაკავებლად ღია კონკურსი გამოაცხადა. კომისიის წევრობაზე კანდიდატურის დასახელების უფლება ყველას აქვს, შესაბამის საბუთებს მთავრობის ადმინისტრაცია 15 ნოემბრის ჩათვლით მიიღებს.

--------------------

კახი ბექაური კომუნიკაციების კომისიის თავმჯდომარე 2017 წლიდან არის. ის მესამე ვადით 2023 წლის იანვარში აირჩიეს. მანამდე, 2014-2017 წლებში ბექაური კომისიის წევრი იყო, 2012 წელს კი, ტელეკომპანია „მეცხრე არხს“ ხელმძღვანელობდა. აღსანიშნავია, რომ 2019 წლამდე  ერთი და იგივე პირის თავმჯდომარედ ორჯერ არჩევა შეუძლებელი იყო. 2019 წელს მიღებული ცვლილებითკი, ეს შეზღუდვა გაუქმდა.

21 ბინა, 14 მიწის ნაკვეთი, 7 მანქანა, 5 ცეცხლსასროლი იარაღი - რა ქონებას ფლობს კახი ბექაურის ოჯახი - წაიკითხეთ „მედიაჩეკერის“ მასალა ვრცლად.

--------------------

„მაუწყებლობის შესახებ“  კანონით, ComCom-ის წევრობის კანდიდატი უნდა იყოს საზოგადოებრივი აღიარებისა და ნდობის მქონე პირი, რომელსაც აქვს ეკონომიკის, ფინანსების, საჯარო ადმინისტრირების, ბიზნესადმინისტრირების, სამართლის, ელექტრონული კომუნიკაციების ან ჟურნალისტიკის მაგისტრის ან მასთან გათანაბრებული აკადემიური ხარისხი და არანაკლებ 10 წლის მუშაობის გამოცდილება, მათ შორის, მმართველ თანამდებობაზე - არანაკლებ 3 წლისა.

საბუთების მიღების ვადის ამოწურვიდან 10 დღეში კანდიდატთა სია და წარდგენილი საკონკურსო დოკუმენტები მთავრობის ოფიციალურ ვებგვერდზე  გამოქვეყნდება, შემდეგ მთავრობა არანაკლებ სამ კანდიდატურას პრეზიდენტს  წარუდგენს, პრეზიდენტი კი - პარლამენტს.

კომუნიკაციების ეროვნული კომისია 5 წევრისგან შედგება, მათი უფლებამოსილების ვადა 6 წლითაა განსაზღვრული. პირის კომისიის წევრად არჩევა 2-ზე მეტი ვადით არ შეიძლება. კომისიის თავმჯდომარეს კი ფარული კენჭისყრით კომისია საკუთარი შემადგენლობიდან, 3 წლის ვადით ირჩევს.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭომ „საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს“ დირექტორის თანამდებობის დასაკავებლად ღია კონკურსი ხელმეორედ გამოაცხადა.

პირველად კონკურსი 12 აგვისტოს გამოცხადდა, თუმცა სამეურვეო საბჭომ 17 სექტემბრის სხდომაზე „აჭარის ტელევიზიის“ დირექტორი ვერ აირჩია და   კონკურსი ჩაშლილად გამოაცხადა. მასში ორი კანდიდატი ნიკოლოზ მეგრელიშვილი და აკაკი ბერიძე მონაწილეობდნენ, თუმცა კენჭისყრის დროს ამ კანდიდატებმა სამეურვეო საბჭოს წევრების ვერცერთი ხმა ვერ მიიღეს. 

„საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს“ დირექტორობის მსურველებმა შესაბამისი დოკუმენტები ამჯერად 23 ნოემბრის ჩათვლით უნდა წარადგინონ. კანდიდატურების წარდგენის ვადის ამოწურვიდან 3 კალენდარულ დღეში სამეურვეო საბჭო დირექტორობის კანდიდატთა სიას ტელევიზიის ვებგვერდზე გამოაქვეყნებს და მომდევნო 7 დღის განმავლობაში დირექტორს დანიშნავს. კონკურსი ორ ეტაპად ჩატარდება. 

„მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონით, „აჭარის ტელევიზიის“ დირექტორს თანამდებობაზე საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭო ღია კონკურსის წესით, 3 წლის ვადით ნიშნავს. 

ტელევიზიის ბოლო დირექტორი ვლადიმერ ტატიშვილია, რომელმაც თანამდებობა 1 სექტემბერს, მის ადგილზე კონკურსის გამოცხადების შემდეგ, დატოვა. ტატიშვილს დირექტორობის ვადა მიმდინარე წლის ნოემბერში ეწურებოდა.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის „პირველი არხი“ ტექნიკისა და ტექნოლოგიების საეთერო ჯგუფის პულტის რეჟისორს, კახა მელიქიძეს „საჯარო სივრცეში, მაუწყებლის რეპუტაციის შემლახავი განცხადებების“ გავრცელების გამო ნოემბრის თვის შრომის ანაზღაურებიდან ერთჯერადად, 30%-ს დაუქვითავს.

დისციპლინარული სანქციის შესახებ ბრძანებით, თინათინ ბერძენიშვილმა კახა მელიქიძე 12 თვის განმავლობაში „მის მიერ ანალოგიური ან/და სხვა სახის დარღვევის შემთხვევაში“ სამუშაოდან შესაძლო გათავისუფლების შესახებაც გააფრთხილა.

მელიქიძე ამ სანქციის მიზეზად Internazionale-სთვის სექტემბერში მიცემულ ინტერვიუს მიიჩნევს. იტალიურ გამოცემასთან საზოგადოებრივ მაუწყებელზე საუბრისას ის ამბობს, რომ „საქართველოს ნებისმიერი წერტილიდან შეგვიძლია და შეგვეძლო მაშინაც, ჩვენ რომ გაგვეკეთებინა პირდაპირი ეთერი ნებისმიერი რაოდენობის ადამიანის, 4-5 კაცისგან. ამას იტყუებოდა ჩვენი არხის მენეჯმენტი და ამბობდა, რომ ჩვენ ამის საშუალება არ გვქონდა“.

საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა რუსთაველის გამზირზე საჯაროდ გამოსვლის დროს, არხისთვის „რეპუტაციული ზიანის“ მოყენების გამო სექტემბრის თვის ხელფასიდან 30% დაუქვითა მემონტაჟე-ოპერატორს, გიგა კიტიასაც. მაუწყებელმა 12 თვის განმავლობაში ანალოგიური ან სხვა სახის დარღვევის შემთხვევაში, სამუშაოდ შესაძლო გათავისუფლების შესახებაც კიტიაც გააფრთხილა.

„პირველი არხმა“ კახა მელიქიძესა და გიგა კიტიას, სხვა თანამშრომელთან ერთად, საჯარო სივრცეში გავრცელებული განცხადებებით „დამსაქმებლისთვის რეპუტაციული ზიანის მიყენების“ გამო აპრილში საყვედურიც გამოუცხადა.

მიმდინარე წლის 11 აპრილს, საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა სამსახურიდან გაათავისუფლა ნინო ზაუტაშვილი, ვასილ ივანოვ-ჩიქოვანი; დახურა გადაცემები „რეალური სივრცე“, „ამ შაბათ-კვირას“ და მათი გუნდის წევრებს, რომლებმაც ახალ შეთავაზებაზე უარი თქვეს, ხელშეკრულებები შეუწყვიტა. ისინი რამდენიმე თვეა „პირველი არხის“ სარედაქციო პოლიტიკას ღიად აკრიტიკებენ და პოლიტიკურ გავლენებზე საუბრობენ.

ტელეკომპანია „ფორმულას“ თანამშრომელს, „დროების“ ოპერატორ ნიკა პატარაიას, გზის გადაკეტვის საბაბით, თბილისის საქალაქო სასამართლოს მოსამართლე თორნიკე ქოჩქიანმა 4-დღიანი ადმინისტრაციული პატიმრობა შეუფარდა.

ტელეკომპანიის ინფორმაციით, „მან დილით პროფესიული მოვალეობის შესრულებისას გადაიღო „ფორმულას“ ტელეწამყვანის, ქეთა ციცქიშვილის იზოლატორიდან გამოსვლის კადრები“.

დღეს წინასწარი მოთავსების იზოლატორი დატოვა „ფორმულას“ წამყვანმა ვახო სანაიამაც. მას მოსამართლე მანუჩარ ცაცუამ 6-დღიანი ადმინისტრაციული პატიმრობა 19 ოქტომბერს შეუფარდა. შინაგან საქმეთა სამინისტრო სანაისაც გზის ხელოვნურად გადაკეტვას ედავება.

გზის ხელოვნურად გადაკეტვის საბაბით, 5-დღიანი ადმინისტრაციული  პატიმრობა ჰქონდა შეფარდებული ქეთა ციცქიშვილსაც. 

24 ოქტომბერს დააკავეს და გზის ხელოვნურად გადაკეტვის საბაბით 3-დღიანი ადმინისტრაციული პატიმრობა შეუფარდეს ტელეკომპანია „ფორმულას“ თანადამფუძნებელს, რეჟისორ გიორგი ლიფონავას. ამავე საბაბით 10-დღიანი ადმინისტრაციული პატიმრობა აქვს შეფარდებული „ფორმულას“ ჟურნალისტს, ცირა ჟვანიას. 

გზის ხელოვნურად გადაკეტვის საბაბით, 7-დღიანი ადმინისტრაციული პატიმრობა შეეფარდა საზოგადოებრივი მაუწყებლის ყოფილ წამყვანს, ჟურნალისტ ვასილ ივანოვ-ჩიქოვანს. მის მეუღლეს, ჟურნალისტ მაიკო ბოკერიას კი ამავე საბაბით, მოსამართლე კობა ჩაგუნავამ 5 000-ლარიანი ჯარიმა დააკისრა. 

მოსამართლე ზვიად ცეკვავამ 23 ოქტომბერს, გზის გადაკეტვის საბაბით, 14-დღიანი ადმინისტრაციული პატიმრობა შეუფარდა აზერბაიჯანელ ჟურნალისტს, აფგან სადიგოვსაც.

გუშინ 5-დღიანი ადმინისტრაციული პატიმრობა შეუფარდეს საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს წევრს, ლიკა ბასილაია-შავგულიძეს. მას შინაგან საქმეთა სამინისტრო წვრილმან ხულიგნობასა და პოლიციის სიტყვიერ შეურაცხყოფას ედავებოდა. 

საზოგადოებრივი მაუწყებლის ყოფილ წამყვანს, ჟურნალისტ ვასილ ივანოვ-ჩიქოვანს თბილისის საქალაქო სასამართლოს მოსამართლე ლელა ცაგარეიშვილმა გზის გადაკეტვის საბაბით, 7-დღიანი ადმინისტრაციული პატიმრობა შეუფარდა. მის მეუღლეს, ჟურნალისტ მაიკო ბოკერიას კი ამავე საბაბით, მოსამართლე კობა ჩაგუნავამ 5 000-ლარიანი ჯარიმა დააკისრა. 

„გზა უკვე გადაკეტილი იყო და საპატრულო პოლიციის თანამშრომლები ადგილზე აღარ იმყოფებოდნენ, როცა გზაზე გადავედი. ხალხი იძახდა, რომ ვეღარ ეტეოდნენ ტროტუარზე. გადავიდნენ გზაზე, საპატრულო პოლიციამ დატოვა ტერიტორია, მე მივიჩნიე ავტომატურად, რომ მოქალაქეთა რაოდენობა იყო საკმარისი, რომ გადავსულიყავით სავალ ნაწილზე. რომ ყოფილიყო მოწოდება არგადასვლაზე, არ გადავიდოდი. არ ვარ კანონის ურჩი მოქალაქე. არც ერთხელ დაჯარიმებული არ ვარ. არაერთ საპროტესტო აქციაზე მიმიღია მონაწილეობა და არც ერთხელ დამირღვევია კანონმდებლობა. დღეს ჩემს მეუღლეს 5000 ლარი შეეფარდა, ჩვენ ორივე ერთად დაგვაკავეს. ორივე უმუშევრები ვართ და იმედი მაქვს, რომ ამას გაითვალისწინებთ სახდელის დაკისრებისას, რადგან წინააღმდეგ შემთხვევაში, ჩვენს შვილებს სერიოზული პრობლემა შეექმნებათ,“ - თქვა ივანოვ-ჩიქოვანმა სასამართლო პროცესზე.

ვასილ ივანოვ-ჩიქოვანი და მაიკო ბოკერია 24 ოქტომბერს დააკავეს. „ახლა დამირეკეს პოლიციიდან, დაკავებულია ჩემი რძალი, ვასკას ცოლი, სამი შვილის დედა მაიკო ბოკერია“, - დოდო შონავამ ჯერ რძლის დაკავების შესახებ გაავრცელა ინფორმაცია, მოგვიანებით კი - შვილზე. 

ივანოვ-ჩიქოვანისა და ბოკერიას დაკავებას გამოეხმაურა „მედიის ადვოკატირების კოალიცია“: „ვასილ-ივანოვ ჩიქოვანმა, საზოგადოებრივ მაუწყებელზე კარიერის მდუმარედ გაგრძელებას მისი მხილება და წინააღმდეგობა არჩია. მისი უწყვეტი პროტესტი, მზია ამაღლობელისადმი მისი თანმიმდევრული მხარდაჭერა სოლიდარობის მაგალითი უნდა იყოს საზოგადოებისთვის. თავისუფლება უკანონოდ და უსამართლოდ დაკავებულ ჟურნალისტებს. თავისუფლება რეჟიმის ტყვეებს!“

24 ოქტომბერსვე დააკავეს ტელეკომპანია „ფორმულას“ თანადამფუძნებელი, რეჟისორი გიორგი ლიფონავაც.  

„მიმდინარე რეპრესიები „ფორმულას“ მრავალი ფორმით შეეხო - ტელეკომპანიის დამფუძნებელ გიორგი ლიფონავამდე დააკავეს და ციხეში ჩასვეს მისი წამყვანები და ჟურნალისტები ვახო სანაია, ქეთა ციცქიშვილი, ცირა ჟვანია. დღესვე აიყვანეს გადაცემა „ყოველდღეს“ თანაწამყვანი ზვიად კვარაცხელია.

საზოგადოების დაშინებისკენ მიმართული რეპრესიები მძიმედ ზღუდავს გამოხატვის თავისუფლებას, შემთხვევითი არ არის, რომ დაკავებულთა შორის მედიასთან დაკავშირებული ამდენი ადამიანია.

„ფორმულა“, როგორც დამოუკიდებელი მედია, თავს რეჟიმის სამიზნედ განიხილავს და მოითხოვს დაკავებულთა გათავისუფლებას”, - განაცხადა „ფორმულამ“.

გიორგი ლიფონავას, მოსამართლე ნინო ენუქიძემ გზის ხელოვნურად გადაკეტვის საბაბით 3-დღიანი ადმინისტრაციული პატიმრობა შეუფარდა. მოსამართლემ გადაწყვეტილება ღამის 02:52 საათზე გამოაცხადა.

4 ოქტომბრის აქციის მიმდინარეობისას პროსამთავრობო მედიების საქმიანობაში ხელის შეშლის მუხლით ბრალდებულ 6 პირს: გიორგი დუშენკო, მარიამ ოთინაშვილი, თამარ კირტავა, ვახტანგ გაბელაია, ინგა პაპუნაშვილი-გაბელაია, ალექსანდრე ცნობილაძე თბილისის საქალაქო სასამართლომ 3 000-ლარიანი გირაო შეუფარდა, მე-7 პირის, ირაკლი წულაიას კი - 5 000-ლარიანი.

გუშინ, 23 ოქტომბერს, პროკურატურამ გაავრცელა ინფორმაცია, რომ 4 ოქტომბრის აქციაზე საზოგადოებრივი მაუწყებლის, „იმედისა” და „რუსთავი 2-ის“ ჟურნალისტებისთვის პროფესიულ საქმიანობაში ხელის შეშლის ფაქტებზე 7 პირს ბრალდება წარუდგინა.

პროკურატურის მტკიცებით, ამ დღეს, თბილისში, ათონელის ქუჩის და მიმდებარე ტერიტორიაზე გამართული საპროტესტო აქციის მიმდინარეობისას, ირაკლი წულაიამ, გიორგი დუშენკომ, მარიამ ოთინაშვილი, თამარ კირტავა, ინგა პაპუნაშვილი-გაბელაიამ, ალექსანდრე ცნობილაძემ და ვახტანგ გაბელაიამ „წიწაკის სპრეის შესხმისა და ფიზიკური ხელშეშლის გზით, ასევე, ძალადობის მუქარით პროფესიულ საქმიანობაში უკანონოდ შეუშალეს ხელი“ პროსამთავრობო მედიების გადამღებ ჯგუფებს.

ირაკლი წულაიას ბრალდება სისხლის სამართლის კოდექსის 154-ე მუხლის მე-2 ნაწილით (ჟურნალისტისთვის პროფესიულ საქმიანობაში უკანონოდ ხელის შეშლა, ესე იგი მისი იძულება, გაავრცელოს ინფორმაცია ან თავი შეიკავოს მისი გავრცელებისაგან, ჩადენილი ძალადობის მუქარით) წარედგინა, რაც სასჯელის სახედ და ზომად, ჯარიმას ან 2 წლამდე თავისუფლების აღკვეთას, თანამდებობის დაკავების ან სამ წლამდე საქმიანობის უფლების ჩამორთმევას (ან უამისოდ), ითვალისწინებს.

დანარჩენ 6 პირს კი პროკურატურამ ბრალდება სისხლის სამართლის კოდექსის 154-ე მუხლის 1-ლი ნაწილით (ჟურნალისტისათვის პროფესიულ საქმიანობაში უკანონოდ ხელის შეშლა, ესე იგი მისი იძულება, გაავრცელოს ინფორმაცია ან თავი შეიკავოს მისი გავრცელებისაგან) წარუდგინა, რაც სასჯელის სახედ და ზომად, ჯარიმას, ან საზოგადოებისათვის სასარგებლო შრომას, ან 2 წლამდე ვადით გამასწორებელ სამუშაოს, ან ორ წლამდე შინაპატიმრობას ითვალისწინებს.