„ბათუმელები“ და „ნეტგაზეთი“ ყველა შესაბამის დაინტერესებულ მხარეს მოუწოდებს, მოახდინონ რეაგირება ჟურნალისტური თავისუფლების მიუღებელ დარღვევებზე. მათი განცხადებით, დაცვის მხარე საქმის მასალებს ელოდება და კომენტარებისგან თავს იკავებს. გირაოს შუამდგომლობაზე გადაწყვეტილებას კი საქალაქო სასამართლო დღეს, 13 იანვარს მიიღებს.

„სანამ დეტალებზე არ საუბრობს დაცვის მხარე, “ქართული ოცნების” პროპაგანდისტებმა მიმართეს თავიანთ ჩვეულ ტაქტიკას და გაავრცელეს რამდენიმე წამიანი ვიდეოკადრები კონტექსტის გარეშე ამაღლობელის რეპუტაციის შესალახად. 

თუმცა, TV ფორმულა-ს ვიდეოკადრები აჩვენებს დაკავებამდე სიტუაციას, სადაც ნათლად ჩანს, როგორ ქოლავენ ამაღლობელს პოლიციელები ძირს და აწვებიან მხრებზე. ამაღლობელმა ასევე განაცხადა პოლიციის უფროს დგებუაძის მხრიდან არასათანადო მოპყრობის შესახებ დაკავების შემდეგ“. 

„ბათუმელები“ და „ნეტგაზეთი“ წერს “ბათუმელების” ოპერატორის, გურამ მურვანიძის უკანონო დაკავებისა და  ჟურნალისტურ საქმიანობაში აშკარა ხელშეშლის შესახებაც. 

„12 იანვარს, დაახლოებით 21:20 საათზე, ბათუმში, საკონსტიტუციო სასამართლოსთან მიმდინარე აქციის გაშუქებისას, პროფესიული მოვალეობის შესრულების დროს, დააკავეს გურამ მურვანიძე. იგი გადაიყვანეს ფოთის წინასწარი დაკავების იზოლატორში და ადვოკატთან შეხვედრის უფლება მხოლოდ 13 იანვარს, დაახლოებით დილის 6 საათზე მისცეს.

მისი ადვოკატის, მირზა მამულაძის განცხადებით, გამოძიება მიმდინარეობს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 166-ე (წვრილმანი ხულიგნობა) და 173-ე (კანონიერი ბრძანებისადმი დაუმორჩილებლობა) მუხლებით.

გურამ მურვანიძის მონათხრობი მიუთითებს მის ჟურნალისტურ საქმიანობაში აშკარა, მიზანმიმართულ ჩარევაზე. მან ადვოკატს აცნობა, რომ დააკავეს მაშინ, როდესაც იღებდა პოლიციის მიერ დემონსტრანტების დაკავებას.

გურამმა ადვოკატს უთხრა, რომ როდესაც აქციაზე შეხლა-შემოხლა შენიშნა, მობილური ტელეფონით დაიწყო დაკავებების გადაღება. ამ მომენტში მან გაიგონა, როგორ იკითხა ბათუმის პოლიციის უფროსმა ირაკლი დგებუაძემ: “ვინ იღებს?” გურამმა თავი “ბათუმელების” წარმომადგენლად წარადგინა. ადვოკატის თქმით, გურამის ინფორმაციით, ამას მოჰყვა ბათუმის პოლიციის უფროს დგებუაძის მხრიდან სიტყვიერი შეურაცხყოფა და გამოცემის მიმართ გინება, რის შემდეგაც მან თანამშრომლებს გურამის ტელეფონის წართმევა უბრძანა.

აშკარაა, რომ პოლიციამ და ბათუმის პოლიციის უფროსმა კარგად იცოდნენ გურამ მურვანიძის ვინაობა, რომ ის “ბათუმელების” თანამშრომელი იყო. მიუხედავად ამისა, ბათუმის პოლიციის უფროსმა მოგვიანებით, “TV პირველთან” დაკავებულთა რაოდენობის შესახებ საუბრისას განაცხადა, რომ ოპერატორის ვინაობა არ იცოდა.

გურამის თქმით, პოლიციელებმა სცადეს მისი ტელეფონის წართმევა. მან რამდენიმეწამიანი წინააღმდეგობა გაწია სანამ მოწყობილობის დაბლოკვას ცდილობდა, მაგრამ ტელეფონი საბოლოოდ წაართვეს; დაკავებისას მას წინააღმდეგობა არ გაუწევია. ამას ადასტურებს მისი დაკავების ვიდეოჩანაწერიც.

დაკავების შემდეგ, გურამის განცხადებით, მას სთხოვდნენ ტელეფონის პაროლს და სიტყვიერ შეურაცხყოფას აყენებდნენ, აგინებდნენ.

ადვოკატის შეფასებით, ეს ქმედებები წარმოადგენს მიზანმიმართულ მცდელობას, ხელი შეუშალონ მის ჟურნალისტურ საქმიანობას და მიზანმიმართულ თავდასხმას გამოცემა “ბათუმელებზე”. გურამის მონათხრობი ხაზს უსვამს, რომ პოლიციის აგრესია გაძლიერდა მას შემდეგ, რაც მან თავი წარადგინა “ბათუმელების” თანამშრომლად.

ასევე გაცნობებთ, რომ 11-12 იანვრის ღამეს ორჯერ დააკავეს “გაზეთი ბათუმელების” – 2001 წელს დაარსებული ქართული დამოუკიდებელი მედია ორგანიზაციისა, რომელიც ამჟამად ორ ონლაინ მედია პლატფორმას – netgazeti.ge-სა და batumelebi.ge-ს მართავს – თანადამფუძნებელი და აღმასრულებელი დირექტორი მზია ამაღლობელი.

იგი პირველად დააკავეს ბათუმის პოლიციის მთავარი სამმართველოს ეზოს ღობის საგუშაგო ნაწილი ნაგებობის კედელზე პლაკატის გაკვრისთვის. პლაკატზე ეწერა “იფიცება საქართველო” და წარმოადგენდა ამაღლობელის პროტესტს იმ ღამეს მსგავსი ქმედებისთვის ცხრა მოქალაქის რეპრესიული დაკავების წინააღმდეგ.

გათავისუფლებიდან მოკლე ხანში იგი მეორედ დააკავეს, ამჯერად სისხლის სამართლის ბრალდებით, რომელიც 4-დან 7 წლამდე პატიმრობას ითვალისწინებს.

დაცვის მხარე ელოდება საქმის მასალებს და თავს იკავებს კომენტარებისგან. სანამ დეტალებზე არ საუბრობს დაცვის მხარე, “ქართული ოცნების” პროპაგანდისტებმა მიმართეს თავიანთ ჩვეულ ტაქტიკას და გაავრცელეს რამდენიმე წამიანი ვიდეოკადრები კონტექსტის გარეშე ამაღლობელის რეპუტაციის შესალახად. თუმცა, TV ფორმულა-ს ვიდეოკადრები აჩვენებს დაკავებამდე სიტუაციას, სადაც ნათლად ჩანს, როგორ ქოლავენ ამაღლობელს პოლიციელები ძირს და აწვებიან მხრებზე. ამაღლობელმა ასევე განაცხადა პოლიციის უფროს დგებუაძის მხრიდან არასათანადო მოპყრობის შესახებ დაკავების შემდეგ. საქალაქო სასამართლო გირაოს შუამდგომლობაზე გადაწყვეტილებას 13 იანვარს მიიღებს.

მოვუწოდებთ ყველა შესაბამის დაინტერესებულ მხარეს, რეაგირება მოახდინონ ჟურნალისტური თავისუფლების ამ მიუღებელ დარღვევებზე, ხოლო სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურს – უზრუნველყონ პასუხისმგებელ პირთა ანგარიშვალდებულება“, - ვკითხულობთ გამოცემების განცხადებაში. 

„ბათუმელებისა“ და „ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელსა და დირექტორის, მზია ამაღლობელს საქართველოს პროკურატურამ ბრალი ოფიციალურად უკვე წარუდგინა.

„ბათუმელებისა“ და „ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელსა და დირექტორის, მზია ამაღლობელს საქართველოს პროკურატურამ ბრალი ოფიციალურად წარუდგინა.

ადვოკატის, ჯუბა ქათამაძის თქმით, ბათუმის საქალაქო სასამართლო მზია ამაღლობელის აღკვეთის ღონისძიების სახეზე უახლოეს 24 საათში იმსჯელებს. 

ამაღლობელის წინააღმდეგ გამოძიება სისხლის სამართლის კოდექსის 353-ე პრიმა მუხლის პირველი ნაწილით დაიწყო, რაც პოლიციელზე, სპეციალური პენიტენციური სამსახურის მოსამსახურეზე ან ხელისუფლების სხვა წარმომადგენელზე ანდა საჯარო დაწესებულებაზე თავდასხმას გულისხმობს.

ბრალის დადასტურების შემთხვევაში ამაღლობელს ოთხიდან შვიდ წლამდე პატიმრობა ემუქრება. 

„ბათუმელების“ დირექტორი 11-12 იანვარს ბათუმის პოლიციის მთავარ სამმართველოსთან ორჯერ დააკავეს. პირველად მზია ამაღლობელი პოლიციამ კედელზე იმ სტიკერის გაკვრის გამო დააკავა, რომელზეც „გაიფიცე“ ეწერა, ის მოგვიანებით ხელწერილის საფუძველზე გაათავისუფლეს, თუმცა, მალევე მეორედ დააკავეს.

მზია ამაღლობელთან ადვოკატებს რამდენიმე საათის განმავლობაში არ უშვებდნენ. სახალხო დამცველის წარმომადგენელს კი მონახულობის დროს მან უთხრა, რომ არასათანადოდ მოეპყრნენ.

„ბათუმებელის“ ინფორმაციით, პირველი დაკავების შემდეგ აჭარის პოლიციის დეპარტამენტიდან გამოსულ მზია ამაღლობელს ახლობლები დახვდნენ, რომლებიც სამმართველოსთან მისი დაკავების შემდეგ მივიდნენ. 

„მზია ამაღლობელი მის საგულშემატკივროდ მისულ ადამიანებს ესაუბრებოდა, რა დროსაც პოლიციამ დაკავების ახალი ტალღა დაიწყო. უწყვეტ, ლაივ კადრებში ჩანს, რომ პოლიციამ უმიზეზოდ დააკავა ჯერ ერთი პირი, შემდეგ კი მეორე. ორივე დაკავებული მზია ამაღლობელის ახლობლები იყვნენ.

პოლიციის მხრიდან პროვოკაციული ქმედებების გამო აქციის მონაწილეებსა და პოლიციას შორის დაპირისპირება დაიწყო, დაიწყო ჭყლეტა და სწორედ ამ დროს დააკავეს მზია ამაღლობელი“, - წერს გამოცემა

„ბათუმელების“ დირექტორის დაკავებასთან დაკავშირებით მედიისა და სამოქალაქო სექტორის წარმომადგენლებმა გუშინ ერთობლივი მიმართვა გაავრცელეს. მათი განცხადებით, ამაღლობელის დაკავება და მისი სისხლის სამართლის პასუხისგებაში მიცემა წინასწარ დაგეგმილი დანაშაულებრივი პროვოკაციაა.  

„დაკავების შემდეგ მზია ამაღლობელის მიმართ ადგილი ჰქონდა არასათანადო მოპყრობას, რასაც ასევე კრიტიკული მედიის მიმართ ანგარიშსწორებად, სამაგალითო დასჯად მივიჩნევთ.  არაერთი მოთხოვნისა და საჯარო მოწოდებების მიუხედავად, დაკავებულთან სამ საათზე მეტი ხნის განმავლობაში არ უშვებდნენ ადვოკატებს, რითაც დაარღვიეს მისი დაცვის კონსტიტუციური უფლებები“.

დამოუკიდებელი მედიასაშუალებების, პროფესიული და მედიის უფლებების დამცველი ორგანიზაციების წარმომადგენლებმა გუშინ მთავრობის კანცელარიასთან ამაღლობელის მხარდასაჭერი აქციაც გამართეს. მათ სიმბოლურად იმ შინაარსის სტიკერები გააკრეს, რის გამოც „ბათუმელების“ დირექტორი 11 იანვარს პირველად დააკავეს. 

გუშინ საკონსტიტუციო სასამართლოსთან აქციაზე პროფესიული მოვალეობის შესრულებისას დააკავეს „ბათუმელების“ ოპერატორი, გურამ მურვანიძეც. როგორც გამოცემა წერს, ოპერატორმა ადვოკატს, მირზა მამულაძეს უთხრა, რომ გაიგონა, თუ როგორ იკითხა ბათუმის პოლიციის უფროსმა, ირაკლი დგებუაძემ, ვინ იღებდა.

„ადვოკატის თანახმად, გურამ მურვანიძემ პოლიციელს უთხრა, რომ „ბათუმელებიდან“ იყო, რასაც მოჰყვა გინება დგებუაძის მხრიდან და მისი უშუალო მოწოდება, წაერთმიათ ტელეფონი“. ადვოკატს გურამ მურვანიძემ უამბო ისიც, რომ დაკავების შემდეგ, ტელეფონის კოდს სთხოვდნენ და სიტყვიერ შეურაცხყოფას აყენებდნენ.

მირზა მამულაძეს თქმით, ოპერატორის წინააღმდეგ გამოძიება ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 166-ე-173 მუხლებით განიხილება.

„ბათუმელების“ თანამშრომლების დაკავებას გამოეხმაურა „საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“. ორგანიზაცია შინაგან საქმეთა სამინისტროს აჭარის პოლიციის დეპარტამენტს მოუწოდებს, დაუყოვნებლივ გაათავისუფლოს გურამ მურვანიძე და მზია ამაღლობელი. ქარტია მიიჩნევს, რომ "ბათუმელების" და "ნეტგაზეთის" დამფუძნებლის და დირექტორის და  ოპერატორის  დაკავება გამოხატვის თავისუფლების და მედიაზე ზეწოლის მოტივით მოხდა.

„ბათუმელებისა” და „ნეტგაზეთის” დამფუძნებლის, მზია ამაღლობელის დაუყოვნებლივ გათავისუფლება, არასათანადო მოპყრობის შემთხვევების გამოძიება და ბრალეული პირების პასუხისგებაში მიცემა მოითხოვა „სოციალური სამართლიანობის ცენტრმაც“.

„მოგვიანებით „ტვ იმედზე“ გავრცელდა ვიდეომასალა, რომელშიც ჩანს მზია ამაღლობელის მხრიდან პოლიციელზე ხელის გარტყმის ეპიზოდი. ვიდეოს ხმა არ ახლავს და ის სრულად არ ასახავს მომხდარს. მიუხედავად ამისა, სამთავრობო პროპაგანდისტული მედია მას ავრცელებს ისე, რომ არ განმარტავს მოვლენების წინმსვლელობას და აღნიშნული ეპიზოდის კონტექსტს. 

თვითმხილველების მიერ ჩვენთვის მიცემული განმარტებით, აღნიშნულ ეპიზოდს წინ უძღოდა პოლიციელების მხრიდან ადგილზე მყოფი მშვიდობიანი შეკრების მონაწილეების, მათ შორის მედია გამოცემა „ბათუმელების“ რედაქტორის, ეთერ თურაძის ნათესავების, თვითნებური და აგრესიული დაკავება, რასაც ჭყლეტაც ახლდა თან. ეს ქმედებები მზია ამაღლობელმა და ეთერ თურაძემ ადგილზე გააპროტესტეს. ამ დროს პოლიციის უფროსმა მზია ამაღლობელს შეაგინა და როგორც ქალს, უხამსი სიტყვიერი შეურაცხყოფა მიაყენა. მზია ამაღლობელის რეაქცია, როგორც ჩანს, პოლიციელების მხრიდან უკანონო, თვითნებური და ღირსების შემლახავი ქმედებების შედეგად იყო პროვოცირებული. 

აღსანიშნავია, რომ ჯერ კიდევ 2024 წლის 16 დეკემბერს, ერთ-ერთი საპროტესტო შეკრების დროს, აჭარის პოლიციის დეპარტამენტის დირექტორმა, გრიგოლ ბესელიამ, და ბათუმის პოლიციის უფროსმა, ირაკლი დგებუაძემ, დაკავებით დაემუქრნენ „ბათუმელებს“ და მის რედაქტორს, ეთერ თურაძეს, ხოლო კომუნიკაცია ხორციელდებოდა უხეშ და უპატივცემულო ტონალობაში. 

როგორც ჩანს, „ბათუმელების“ მუშაობა, რომელიც სისტემატურად ააშკარავებს პოლიციის საქმიანობაში კანონსაწინააღმდეგო პრაქტიკებს და უფლებების დარღვევებს, გამაღიზიანებელი აღმოჩნდა ადგილობრივი პოლიციის მენეჯმენტისთვის, რაც ამ უკანასკნელთა განსაკუთრებულ ინტერესს განაპირობებდა“, - ვკითხულობთ განცხადებაში

„მედიაომბუდსმენის“ განცხადებით კი, სპეციალური საგამოძიებო სამსახური ვალდებულია, დაკავების პროცესში „ბათუმელებისა“ და „ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელისა და დირექტორის უფლებების დარღვევის ფაქტები შეისწავლოს.

ორგანიზაცია მზია ამაღლობელის უფლებების დარღვევის ფაქტების დაუყოვნებლივ შესწავლასთან ერთად, მოითხოვს, კანონის მოთხოვნათა შესაბამისად, დაისაჯონ მასზე ძალადობის განმახორციელებელი პირები, მათ შორის, აჭარის პოლიციის უფროსი, ირაკლი დგებუაძე. მზია ამაღლობელის დაუყოვნებლივ გათავისუფლება მოითხოვა „მედიის ადვოკატირების კოალიციამაც“. 

11 იანვრის ღამესვე თბილისში, შინაგან საქმეთა სამინისტროსთან შეიკრიბნენ მედიის წარმომადგენლები. 

დღეს, 19 საათზე მედიის წარმომადგენლები აქციას გამართავენბათუმის იზოლატორთანაც (გრიბოედოვის 4).

„მედიაჩეკერს“ სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურში უთხრეს, რომ მზია ამაღლობელს გამომძიებელი გუშინ შეხვდა, თუმცა იგი თავს შეუძლოდ გრძნობდა და მასთან გასაუბრება ვერ მოხერხდა. 

„ბათუმელების” დირექტორის, მზია ამაღლობელის დაკავებასთან დაკავშირებით ჟურნალისტები და სამოქალაქო სექტორის წარმომადგენლები ერთობლივ მიმართვას ავრცელებენ. გთვაზობთ განცხადებას სრულად, რომელსაც 50-ზე მეტი ხელმომწერი ჰყავს: 

„12 იანვარს, ღამით, პოლიციამ ბათუმში უკანონოდ დააკავა ონლაინგამოცემების „ბათუმელების“ და „ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელი და დირექტორი მზია ამაღლობელი.

დამოუკიდებელი მედიასაშუალებების, პროფესიული და მედიის უფლებების დამცველი ორგანიზაციების წარმომადგენლები მივიჩნევთ, რომ მზია ამაღლობელის დაკავება და მისი სისხლის სამართლის პასუხისგებაში მიცემა არის წინასწარ დაგეგმილი დანაშაულებრივი პროვოკაცია.  

ბათუმის პოლიციის უფროსი ირაკლი დგებუაძე, რომელიც გუშინ განვითარებული მოვლენების დროს განსაკუთრებული აგრესიით გამოირჩეოდა, ჯერ კიდევ 16 დეკემბერს დაემუქრა “ბათუმელების” თანადამფუძნებელსა და რედაქტორს, ეთერ თურაძეს.

მზია ამაღლობელი 11 იანვარს, პირველად, უკანონოდ, კანონმდებლობით დადგენილი საპროცესო მოქმედებების უხეში დარღვევით დააკავეს, მაშინ, როცა მან აჭარის პოლიციის სამმართველოს შესასვლელის ღობეზე გააკრა სტიკერი 15 იანვარს დაგეგმილ საყოველთაო გაფიცვასთან დაკავშირებით. დაკავებისას მზია ამაღლობელისთვის არავის განუმარტავს დაკავების საფუძველი და სამართლებრივი ნორმები, რასაც პოლიციას კანონმდებლობა ავალდებულებს. მზია ამაღლობელი ხელწერილით მალევე გაათავისუფლეს.

სამმართველოს შენობიდან გამოსვლის შემდეგ მზია ამაღლობელი დარჩა მიმდინარე აქციაზე. მის გვერდით იმყოფებოდა ორი ახლობელი, ორივე მათგანი პოლიციამ სრულიად უკანონოდ დააკავა. თვითმხილველების მიერ მოწოდებული ინფორმაციით, დაძაბულობის დროს, მზია ამაღლობელი და „ბათუმელების“ რედაქტორი ეთერ თურაძე მოჰყვნენ ჭყლეტაში. ბათუმის პოლიციის უფროსმა ირაკლი დგებუაძემ მზია ამაღლობელს შეაგინა. შემდეგ მოხდა მზიას უკანონო დაკავება. მზია ამაღლობელი სისხლის სამართლის კოდექსის 353-ე პრიმა მუხლის პირველი ნაწილითაა დაკავებული, რაც 4-დან 7 წლამდე ითვალისწინებს თავისუფლების აღკვეთას.

“ქართული ოცნების” პროპაგანდისტული მედიის მიერ გავრცელებული ვიდეომასალა, რომელზეც მზია ამაღლობელის დაკავებაა აღბეჭდილი, არ არის სრულყოფილი, დამუშავებულია და არ ასახავს ადგილზე განვითარებული მნიშვნელოვანი მოვლენების ნაწილს.

„ბათუმელების“ და „ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელი პოლიციელებმა ფიზიკური ძალის გამოყენებით შეიყვანეს სამმართველოს შენობაში.  დაკავების შემდეგ მზია ამაღლობელის მიმართ ადგილი ჰქონდა არასათანადო მოპყრობას, რასაც ასევე კრიტიკული მედიის მიმართ ანგარიშსწორებად, სამაგალითო დასჯად მივიჩნევთ.  არაერთი მოთხოვნისა და საჯარო მოწოდებების მიუხედავად, დაკავებულთან სამ საათზე მეტი ხნის განმავლობაში არ უშვებდნენ ადვოკატებს, რითაც დაარღვიეს მისი დაცვის კონსტიტუციური უფლებები.

საქართველოს დამოუკიდებელი მედიასაშუალებების, პროფესიული და მედიის უფლებების დამცველი ორგანიზაციების წარმომადგენლები მოვითხოვთ და მოვუწოდებთ:

• შინაგან საქმეთა სამინისტროს - მზია ამაღლობელის დაუყოვნებლივ გათავისუფლებას;
• სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურს - მზია ამაღლობელის მიმართ არასათანადო მოპყრობისა და უკანონოდ დაკავების ფაქტების სასწრაფო გამოძიებას;
• შინაგან საქმეთა სამინისტროს - ბათუმის პოლიციის უფროსის, ირაკლი დგებუაძისთვის ამ ეტაპზე სამსახურებრივი უფლებამოსილების შეჩერებას; მისი მხრიდან აგრესიული, უკანონო ქმედებების აღკვეთას.
• საერთაშორისო ორგანიზაციებსა და დიპლომატიურ კორპუსს - მზია ამაღლობელის საქმით დაუყოვნებლივ დაინტერესებას, უწყვეტ
• მონიტორინგს და შესაბამის შეფასებას." 

„საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“ შინაგან საქმეთა სამინისტროს აჭარის პოლიციის დეპარტამენტს მოუწოდებს, დაუყოვნებლივ გაათავისუფლოს „გაზეთი ბათუმელების“ დამფუძნებელი და დირექტორი, მზია ამაღლობელი. 

„„ბათუმელები“ და „ნეტგაზეთი“ გამორჩეულად მაღალპროფესიული გამოცემებია, რომლებიც დაარსების დღიდან უშიშრად აკრიტიკებენ ხელისუფლებას კორუფციისა და ადამიანის უფლებების დარღვევის გამო, თანმიმდევრულად აშუქებენ ყველა პრობლემას, რომელიც საზოგადოებას აწუხებს.

მზია ამაღლობელი გაბედული სამოქალაქო პოზიციისა და სიტყვის და გამოხატვის თავისუფლების დაცვის გამო არაერთხელ გამხდარა ხელისუფლების სამიზნე. ნიშანდობლივია, რომ მისი დაკავება სწორედ გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვის მოტივით მოხდა“.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია გმობს მშვიდობიანი აქციის მონაწილეებისა და მედიის წარმომადგენლის დაკავებას და შინაგან საქმეთა სამინისტროს აჭარის პოლიციის დეპარტამენტს მზია ამაღლობელისა და სხვა დაკავებულების დაუყოვნებლივ გათავისუფლებისაკენ მოუწოდებს“, - ვკითხულობთ ორგანიზაციის განცხადებაში.

„ბათუმელების" დირექტორის, მზია ამაღლობელის დაუყოვნებლივ გათავისუფლებას მოითხოვს „მედიის ადვოკატირების კოალიციაც“. 

მზია ამაღლობელი პოლიციამ დღეს, 11 იანვარს ბათუმის პოლიციის მთავარ სამმართველოსთან აქციაზე ყოფნის დროს, კედელზე იმ პლაკატის გაკვრის გამო დააკავა, რომელზეც ეწერა - „იფიცება საქართველო“. ამაღლობელს სამართალდამცველისადმი დაუმორჩილებლობას ედავებიან ( ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის, 173-ე მუხლი).

11 იანვრის საღამოს, ამ საპროტესტო პლაკატის გაკვრის გამო ბათუმში პოლიციამ ათამდე ადამიანი დააკავა. 

მზია ამაღლობელის დაუყოვნებლივ გათავისუფლების მოთხოვნით მედიის წარმომადგენლები თბილისში 00:30 საათისთვის იკრიბებიან შინაგან საქმეთა სამინისტროსთან. 

ფოტო : „ბათუმელები"

„ბათუმელებისა“ და „ნეტგაზეთის“ დამფუძნებლისა და დირექტორის, მზია ამაღლობელის წინააღმდეგ გამოძიება სისხლის სამართლის კოდექსის 353 პრიმა მუხლის პირველი ნაწილით დაიწყო, რაც პოლიციელზე, სპეციალური პენიტენციური სამსახურის მოსამსახურეზე ან ხელისუფლების სხვა წარმომადგენელზე ანდა საჯარო დაწესებულებაზე თავდასხმის ბრალდებას გულისხმობს. როგორც გამოცემა წერს, ამის შესახებ ამაღლობელის ოჯახს გამომძიებელმა აცნობა. ეს დაადასტურეს შეხვედრიდან გამოსულმა ადვოკატებმაც, რომლებსაც მზია ამაღლობელთან რამდენიმე საათის განმავლობაში არ უშვებდნენ. 

„ბათუმელების“ დირექტორი გუშინ, 11 იანვარს ბათუმის პოლიციის მთავარ სამმართველოსთან ორჯერ დააკავეს. პირველად მზია ამაღლობელი პოლიციამ კედელზე იმ სტიკერის გაკვრის გამო დააკავა, რომელზეც „გაიფიცე“ ეწერა, ის მოგვიანებით ხელწერილის საფუძველზე გაათავისუფლეს, თუმცა, მალევე მეორედ დააკავეს.

ამასთან, მზია ამაღლობელმა აჭარაში სახალხო დამცველის წარმომადგენელს მონახულობის დროს უთხრა, რომ არასათანადო მოპყრობას ჰქონდა ადგილი. როგორც გამოცემა წერს, ამაღლობელმა მას უამბო, რომ „როდესაც იგი პირველი დაკავების შემდეგ გაათავისუფლეს, ჭყლეტაში მოხვდა და ხელზე ტკივილი იგრძნო, რადგან მას ხელზე ძლიერად უჭერდნენ. ხელის გათავისუფლების მიზნით, მან ხელი ძლიერად აიქნია და უნებურად მოარტყა პოლიციელს, რომელიც როგორც გაირკვა, აღმოჩნდა ბათუმის პოლიციის უფროსი ირაკლი დგებუაძე. პოლიციის უფროსმა მზია ამაღლობელი მყისიერად, თავადვე დააკავა“.

11-12 იანვარს პოლიციამ ბათუმში გამართულ აქციაზე 12 ადამიანი დააკავა, მათგან რამდენიმე ხელწერილის საფუძველზე გაათავისუფლეს.

ფოტო - „ბათუმელები"


„მედიის ადვოკატირების კოალიცია“ გამოცემა „ბათუმელების" დირექტორის, მზია ამაღლობელის დაუყოვნებლივ გათავისუფლებას მოითხოვს.

„განსაკუთრებით შემაშფოთებელია, რომ მედიის წარმომადგენლის დაკავება მოხდა მშვიდობიანი საპროტესტო აქციის დროს, სადაც პოლიციამ ასევე უკანონოდ დააკავა ათობით მოქალაქე. აღსანიშნავია, რომ დაკავების საფუძველი - კედელზე წარწერის „იფიცება საქართველო" განთავსება - წარმოადგენს გამოხატვის თავისუფლების ლეგიტიმურ ფორმას.

კოალიცია აღნიშნავს, რომ “ქართული ოცნება” აგრძელებს მედიის წარმომადგენლებზე ზეწოლას და მათი საქმიანობის შეზღუდვას. განსაკუთრებით საგანგაშოა, რომ მაშინ, როდესაც აქციის მონაწილეთა მიმართ ძალადობის ჩამდენ პირთა მიმართ გამოძიება არ მიმდინარეობს, პოლიცია უკანონოდ აკავებს მშვიდობიან მომიტინგეებს და მედიის წარმომადგენლებს.

მედიის ადვოკატირების კოალიცია მოითხოვს დაუყოვნებლივ გათავისუფლდეს მზია ამაღლობელი, ასევე, სხვა უკანონოდ დაკავებული პირები და წინასწარ პატიმრობაში მყოფი პოლიტპატიმრები“, - წერია განცხადებაში 

მზია ამაღლობელი პოლიციამ დღეს, 11 იანვარს ბათუმის პოლიციის მთავარ სამმართველოსთან აქციაზე ყოფნის დროს, კედელზე იმ პლაკატის გაკვრის გამო დააკავა, რომელზეც წერია - „იფიცება საქართველო“.

თბილისში დაკავებული აზერბაიჯანელი ჟურნალისტისთვის საერთაშორისო დაცვის მინიჭებაზე სააპელაციო სასამართლო 15 იანვარს იმსჯელებს. 

„სოციალური სამართლიანობის ცენტრმა“ სააპელაციოში აფგან სადიგოვისთვის  საერთაშორისო დაცვის მინიჭებაზე უარის შესახებ თბილისის საქალაქო სასამართლოს გადაწყვეტილება 3 დეკემბერს გაასაჩივრა.

SJC-ის ინფორმაციით, 2024 წლის 28 ნოემბერს თბილისის საქალაქო სასამართლოსა და საქართველოს უზენაესი სასამართლოს 9 დეკემბრის განჩინებებით, დასაშვებად იქნა მიჩნეული აფგან სადიგოვის აზერბაიჯანში ექსტრადიციაც.

როგორც ორგანიზაცია განმარტავს, „სისხლის სამართლის სფეროში საერთაშორისო თანამშრომლობის” შესახებ საქართველოს კანონის 34-ე მუხლის შესაბამისად, მიუხედავად იმისა, რომ უზენაესმა სასამართლომ დასაშვებად ცნო აფგან სადიგოვის ექსტრადიცია აზერბაიჯანში, საქართველოს იუსტიციის მინისტრს აქვს შესაძლებლობა ექსტრადიციის თაობაზე უარყოფითი გადაწყვეტილება მიიღოს და ჟურნალისტი აზერბაიჯანს არ გადასცეს. როგორც „მედიაჩეკერთან“ საუბრისას აფგან სადიგოვის იურისტი, ქეთი ჩუთლაშვილი განმარტავს, მათ იუსტიციის სამინისტროს მიმართეს, თუმცა პასუხი ამ დრომდე არ მიუღიათ. სამინისტროს დაუკავშირდა რედაქციაც და პასუხის მიღების შემთხვევაში, მასალა შესაბამისად განახლდება. 

აფგან სადიგოვი საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტრომ აზერბაიჯანში ექსტრადიციის მიზნით 3 აგვისტოს თბილისში დააკავა. მას ამ დრომდე აღკვეთის ღონისძიების სახით საექსტრადიციო პატიმრობა აქვს შეფარდებული. სადიგოვი ციხის სამედიცინო დაწესებულებაში 111-ე დღეა შიმშილობს.

ჟურნალისტის მეუღლის, სევინჩ სადიგოვას თქმით, აფგანის ჯანმრთელობის მდგომარეობა დღითიდღე უარესდება. 

„მდგომარეობა რთულია, მაგრამ შიმშილობას აგრძელებს. ექიმი ძალიან ღელავს, მისი სიცოცხლე საფრთხის ქვეშააა. რამდენ ხანს გაძლებს ასე და ხვალ რა იქნება, არ ვიცი“.

სადიგოვა აღნიშნავს, რომ ის სასამართლოს აღარ ენდობა. „იცით, რომ ისინი ბრძანებებს ასრულებენ. აფგანი ძალიან ცუდად არის. ალიევის რეჟიმმა ბრძანება მისცა ივანიშვილის რეჟიმს. მათ გაანადგურეს ხალხი, კანონი და სასამართლო. მე და ჩემმა შვილებმა არ ვიცით, რა ვქნათ, ჩვენთვის ძალიან რთულია, რადგან ისინი აფგანს კლავენ“.

აფგან სადიგოვი საქართველოში 2023 წლის 24 დეკემბრიდან იმყოფება და მას საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს მიერ გაცემული დროებითი ბინადრობის მოწმობა აქვს. აფგან სადიგოვი ონლაინ მედია Azel.Tv-ის მთავარი რედაქტორია. 

პარლამენტის ინფორმაციით, 2025 წლისთვის აკრედიტაცია 33 მედიასაშუალების 312 წარმომადგენელზე გაიცა. მათ შორის 13 ტელეკომპანია, 16 ონლაინ გამოცემა, 3 გაზეთი და 1 რადიოა. ერთწლიანი საპარლამენტო აკრედიტაცია გაიცა უცხოურ მედიასაშუალებებზეც. 

 „საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველომ“ გასული წლის შეფასებისას, პარლამენტის მიერ აკრედიტაციის წესის მედიის წინააღმდეგ გამოყენება ჟურნალისტებისა და მედიის მიმართ ძალადობის ერთ-ერთ ძირითად კატეგორიაში გააერთიანა: 

„აპრილში, ე.წ. რუსული კანონის განხილვებისას, პარლამენტში ე.წ. უსაფრთხოების ყვითელი დონე ამოქმედდა, რის გამოც, საკანონმდებლო ორგანოში შესვლა და ჟურნალისტური საქმიანობის განხორციელება შეეზღუდათ ონლაინმედიის წარმომადგენლებს. ეს იმ დროს, როდესაც საკანონმდებლო ინიციატივა არასამთავრობო ორგანიზაციებთნ ერთად, ონლაინმედიასაც ეხებათ. 

ივნისში, ქართული ოცნების დეპუტატის, ნინო წილოსანის მოთხოვნით, პარლამენტში 1 და 6 თვით შესვლა აუკრძალეს, ტელეკომპანია “მთავარი არხისა” და “ფორმულას” ჟურნალისტებს - ნინი ბალანჩივაძესა და სოფო გოზალიშვილს. ამავე თვეში, უმრავლესობის კიდევ ორი დეპუტატის განცხადების საფუძველზე აკრედიტაცია შეუჩერეს “ტელეკომპანია პირველის” ჟურნალისტებსაც - ნატა ქაჯაიასა და მაკა ჩიხლაძეს.

ივნისში, პრემიერის საპარლამენტო გამოსვლაზე ონლაინმედიის ჟურნალისტები არ დაუშვებეს.

ნოემბერში, კვლავ ე.წ. უსაფრთხოების ყვითელი დონის ამოქმედების შედეგად, ონლაინმედიის წარმომადგენლებს პარლამენტში შესვლა გაურკვეველი დროით შეეზღუდათ. შეზღუდვა 12 დეკემბერს გაუქმდა“. 

მედიას პარლამენტისგან სპეციალური აკრედიტაციის მიღება დასჭირდა მიხეილ ყაველაშვილის ინაუგურაციისა და პრეზიდენტად არჩევის დღის გასაშუქებლადაც. 

„საქართველოს პარლამენტში მასობრივი ინფორმაციის საშუალებათა წარმომადგენლების აკრედიტაციის წესის დამტკიცების თაობაზე“ საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარის ბრძანება 2023 წლის 6 თებერვალს გამოიცა. შალვა პაპუაშვილის ამ ბრძანებამდე პარლამენტში უვადო აკრედიტაციების წესი არსებობდა.

პარლამენტში ჟურნალისტების აკრედიტაციის წესი, როგორც გამოხატვის თავისუფლებით სარგებლობის დამაბრკოლებელი საკითხი სახალხო დამცველის 2023 წლის ანგარიშშიც მოხვდა. 

პარლამენტში მასობრივი ინფორმაციის საშუალებათა წარმომადგენლების აკრედიტაციის წესი თბილისის საქალაქო სასამართლოში გაასაჩივრეს და მისი ნაწილობრივ ბათილად ცნობა მოითხოვეს „ტელეკომპანია პირველმა“ და ნატალია ქაჯაიამ. 

„საქართველოს დემოკრატიული ინიციატივის“ დახმარებით, აკრედიტაციის წესით გათვალისწინებული ნორმა, რესპონდენტის უარის მიუხედავად, კითხვების დასმის გამო აკრედიტაციის შეჩერება, საკონსტიტუციო სასამართლოში გაასაჩივრეს ტელეკომპანია „ფორმულას“ აკრედიტაცია შეჩერებულმა ჟურნალისტმა, გიორგი კიკაბიძემ და ოპერატორმა, გიორგი ქვაჩახიამ.

„პროტესტი“ და „ადევნება“ - რატომ დაიხურა პარლამენტი მედიისთვის - წაიკითხეთ „მედიაჩეკერის“ მასალა ვრცლად. 

საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის და ააიპ „მედიააკადემიის“ 2025 წლის ბიუჯეტის განხილვისა და დამტკიცების შესახებ დოკუმენტის მიხედვით, ComCom-ის 2025 წლის ბიუჯეტი 22 001 000 ლარი იქნება.

როგორც ComCom-ის გადაწყვეტილებაში ვკითხულობთ, მომავალი წლის ბიუჯეტის პროექტი შემუშავდა 2024 წლის ფაქტიური შემოსავლებიდან და ხარჯებიდან გამომდინარე, ასევე კომისიის აპარატის შესაბამისი სტრუქტურული ერთეულების მიერ წარმოდგენილი 2025 წლის სავარაუდო ხარჯების გათვალისწინებით.

ბიუჯეტის პროექტის თანახმად: კომისიის 2025 წლის საპროგნოზო წლიურმა შემოსავალმა 17 841 362 ლარი შეადგინა, საიდანაც რეგულირების საფასურის შემოსავალი  13 659 753 ლარია, რადიოსიხშირული და ნუმერაციის რესურსით სარგებლობის საფასურის შემოსავალი 3 345 231 ლარი, ხოლო სხვა შემოსავლები (საპროცენტო შემოსავლები) 836 378 ლარი. სარეზერვო ფონდიდან ასათვისებელმა თანხამ კი,  4 159 639 ლარი შეადგინა. 

„შესაბამისად, 2024 წლის საპროგნოზო შემოსავლებისა და ასათვისებელი სარეზერვო ფონდის თანხის ჯამი შეადგენს 22,001,000 ლარს“. 

კომუნიკაციების კომისიის მომავალი წლის ბიუჯეტიდან შრომის ანაზღაურების ხარჯებისთვის 9 687 554 ლარია განკუთვნილი. 

22 001 000 ლარიდან მედიაწიგნიერებაზე 4 322 117 ლარი დაიხარჯება, საიდანაც 2 991 331 ლარს ა(ა)იპ „მედიააკადემიის“ ბიუჯეტი შეადგენს.

„მედიააკადემიის“ 2025 წლის ბიუჯეტიდან (2 991 331 ლარი) 1 426 261 ლარი შრომის ანაზღაურებაზე მოდის, 1 565 070 ლარი კი ადმინისტრაციულ და საოპერაციო ხარჯებს მოხმარდება.

კომუნიკაციების კომისიამ ა(ა)იპ „მედიააკადემია“, რომლის ერთ-ერთი პლატფორმაც „მედიაკრიტიკაა“, 2018 წელს დააფუძნა.

„მედიაომბუდსმენის“ სექტემბრის თვის ანგარიშის მიხედვით, „მედიაკრიტიკის” პლატფორმაზე კვლავ ხელისუფლების პოლიტიკური ხედვების ანარეკლები იკვეთებოდა, მასალები კი,  შიდა და საერთაშორისო პოლიტიკის თემებზე მმართველი პარტიის „ქართული ოცნებისეული“ დამოკიდებულებების გაგრძელებას ჰგავდა. ოქტომბრის თვეში კი, წინასაარჩევნო და საარჩევნო პერიოდის ფონზე, კომუნიკაციების კომისიის მიერ დაფუძნებულმა „მედიაკრიტიკამ“ სულ სამი მასალა გამოაქვეყნა, საიდანაც ორი მასალა: „არშემდგარი ინტერვიუ მელანია ტრამპთან“ და „მოულოდნელი არჩევანი“ ამერიკის შეერთებულ შტატებში მიმდინარე არჩევნებს და ამერიკული მედიის გამოწვევებს შეეხებოდა, ერთი მასალა კი - „ინტერაქტიული თუ ინტერაქტიური?“ გრამატიკულ წესებს დაეთმო.

კომუნიკაციების კომისიის პლატფორმის - “მედიაკრიტიკა" 139 სტატია გააანალიზა „მედიის განვითარების ფონდის“ ფაქტების გადამოწმების პორტალმა, „მითების დეტექტორმაც“. 2023 წლის 1 მარტი - 2024 წლის 31 ივლისის პერიოდის მონიტორინგის შედეგად აღმოჩნდა, რომ ყველაზე დიდ დროს mediacritic.ge კვლავ იმ მედიასაშუალებების კრიტიკას უთმობდა, რომლებიც ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულ სარედაქციო პოზიციას ატარებენ.

ბიუჯეტის დეტალური განაწილება იხილეთ ფოტოს სახით:

„საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ“ „ქარტიის პრიზი 2024-ის“ გამარჯვებულები გამოავლინა. პრიზი გაიცა შვიდ კატეგორიაში:

• „სიღრმისეული ან საგამოძიებო ნამუშევარი“ -  გიორგი მგელაძე (რადიო თავისუფლება)
• „ბლოგი/მოსაზრება ონლაინ მედიაში“ -  ნინო ლომაძე (ინდიგო)
• „სტატია/მულტიმედია სტატია ონლაინ მედიაში“ -  მაია მეცხვარიშვილი, ნინო რამიშვილი (სტუდია მონიტორი)
• „ფოტო/ფოტორეპორტაჟი ონლაინ ან ბეჭდურ მედიაში“ -  გიორგი ყოლბაია (ინდიგო)
• „ადგილობრივი პრობლემების საუკეთესო გაშუქება“ -  ნინო ართმელაძე (ბათუმელები)
• „ხალხის რჩეული“- ნათია ამირანაშვილი (პუბლიკა)
• „ქალთა უფლებებისა და გენდერული თანასწორობის გაშუქება“ -  ნინო თარხნიშვილი (რადიო თავისუფლება)

„საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ“ და „მედიის ადვოკატირების კოალიციამ“ წელს პირველად გასცა პრიზი ჟურნალისტიკაში შეტანილი განსაკუთრებული წვლილისთვისაც და ამ ნომინაციის პირველი გამარჯვებული "ბათუმელების“ მთავარი რედაქტორი ეთერ თურაძე გახდა.

„ქარტიის პრიზი“ წელს მეთორმეტედ გაიმართა. მისი მიზანია, ხელი შეუწყოს ეთიკური ჟურნალისტიკის განვითარებასა და პროფესიული სტანდარტების დამკვიდრებას.

პირველ ექვს კატეგორიაში კონკურსი USAID მედია პროგრამის მხარდაჭერით გამოცხადდა, ხოლო ქალთა უფლებებისა და გენდერული თანასწორობის გაშუქების კატეგორიაში პრიზი გაეროს ქალთა ორგანიზაციასთან თანამშრომლობით გაიცა. 

28 დეკემბერს გაიმართა „საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის“ ყოველწლიური, რიგით მეთექვსმეტე საერთო კრებაც და წევრებს ანგარიშები წარუდგინეს ქარტიის საბჭოს თავმჯდომარემ ნანა ბიგანიშვილმა, ქარტიის აღმასრულებელმა დირექტორმა ლია ჩახუნაშვილმა და სარევიზიო კომისიის​  თავმჯდომარემ ნინო შუბითიძემ. საერთო კრებაზე აირჩიეს ქარტიის საბჭოს სამი ახალი წევრიც: ნინო გელაშვილი („მითების დეტექტორი“), თიკო დავაძე („რადიო მარნეული“) და ირაკლი მსხილაძე („აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებელი“). 

ქარტიის საბჭოს თავმჯდომარე კი მეორე ვადით ნანა ბიგანიშვილი გახდა. 

„საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“ წევრობაზე დაფუძნებული დამოუკიდებელი ორგანიზაციაა, რომლის ხელმომწერიც 300-ზე მეტი ჟურნალისტია. 

„საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველოს“ შეფასებით, 2024 წელი „ქართული ოცნებისადმი“ კრიტიკულად განწყობილი მედიის მიმართ სხვადასხვა ტიპის ძალადობისა და საქმიანობაში ხელშეშლის შემთხვევების დრამატული ზრდის კუთხით, საგანგაშო იყო.

ანგარიშის - „მედიის მიმართ ძალადობის შემთხვევები და მათზე სახელმწიფოს რეაგირება“ მიხედვით, მიმდინარე წელს, მედიის წარმომადგენლების მიმართ სიტყვიერი და ფიზიკური ძალადობის, ასევე მათი სხვადასხვა ფორმით დაშინებისა და გაჩუმების მცდელობების 200-მდე შემთხვევა აღირიცხა, აქედან 80% ოქტომბრის ბოლოდან დღემდე. 

„2024 წელს ჟურნალისტების მიმართ საჯაროდ დაფიქსირებული ძალადობის შემთხვევები 2023 წლის ანალოგიურ მაჩვენებელზე თითქმის 5-ჯერ მეტია“. 

ანგარიშში განსაკუთრებულად არის აღნიშნული ბოლო ერთი თვის განმავლობაში საქართველოს მასშტაბით პროევროპული აქციების გაშუქებისას ჟურნალისტების მიმართ გამოვლენილი ძალადობის ფაქტები, რომელთა შორის იყო: მიზანმიმართული თავდასხმა, მძიმე ფიზიკური დაზიანება, უკანონო დაკავება, დაჯარიმება, აპარატურის განზრახ დაზიანება, ჟურნალისტურ საქმიანობაში უკანონოდ ხელის შეშლა, გაზის, სპრეის და წყლის ჭავლის გაშვების შედეგად დაშავება, მუქარა, შეურაცხყოფა. 

„პროევროპული აქციის გაშუქებისას, მმართველი პარტიის მიერ წახალისებული ე.წ. „ტიტუშკები“ პირდაპირ ეთერში განსაკუთრებული სისასტიკით გაუსწორდნენ „ტელეკომპანია პირველის“ ჟურნალისტს, მაკა ჩიხლაძესა და მის ოპერატორს, გიორგი შეწირულს. ასევე პირდაპირ ეთერში სპეცრაზმელის მიერ მიზანმიმართული თავდასხმის შედეგად, თავის არეში მიღებული მძიმე დაზიანებებით საავადმყოფოში გადაიყვანეს ტელეკომპანია „ფორმულას“ ჟურნალისტი, გურამ როგავა. ის სარეაბილიტაციო კურსს ამ დრომდე გადის. აქციების მიმდინარეობისას, მძიმედ დაშავდა და სამედიცინო დახმარება დასჭირდა ათობით სხვა ჟურნალისტსა და ოპერატორს“. 

როგორც „საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველო“ აღნიშნავს, ჟურნალისტებისთვის მძიმე იყო 26 ოქტომბრის საპარლამენტო არჩევნების დღეც, რა დროსაც საქმიანობაში ხელი მედიის 70 წარმომადგენელს შეუშალეს.

“საერთაშორისო გამჭვირვალობა-საქართველომ” ჟურნალისტების წინააღმდეგ ჩადენილი დანაშაულების სტატისტიკისა და სამართლებრივი რეაგირების შესახებ ინფორმაციაც გამოითხოვა. სპეციალური საგამოძიებო სამსახურის მიერ ორგანიზაციისთვის მიწოდებული მონაცემებით, 2024 წლის 1 იანვრიდან 30 ნოემბრის ჩათვლით პერიოდში, ჟურნალისტებისათვის პროფესიულ საქმიანობაში უკანონოდ ხელის შეშლის სავარაუდო ფაქტებთან დაკავშირებით, გამოძიება სულ 16 სისხლის სამართლის საქმეზე დაიწყო, საიდანაც 9-ზე გამოძიება კვლავ მიმდინარეობს. ამასთან, გენერალურმა პროკურატურამ სისხლის სამართლებრივი დევნა 7 პირის მიმართ დაიწყო, 1 სისხლის სამართლის საქმეზე კი - გამოძიება შეწყვიტა. როგორც TI აღნიშნავს, საგამოძიებო სამსახურის პასუხიდან არ ჩანს, მივიდა თუ არა რომელიმე საქმის გამოძიება ბოლომდე და დაისაჯნენ თუ არა დამნაშავე პირები. 

ჟურნალისტებისა და მედიის მიმართ ძალადობა „საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველომ“ 5 ძირითად კატეგორიაში გააერთიანა: მედიის წარმომადგენლების მიმართ ღია თავდასხმების მაგალითები,  ჟურნალისტების უკანონო დაკავება და დაჯარიმება,  მედიის წარმომადგენლების მიმართ სავარაუდო მუქარის, ზეწოლისა და დაშინების მცდელობები, პარლამენტის მიერ აკრედიტაციის წესის მედიის წინააღმდეგ გამოყენება,  მართლმსაჯულების მედიის წინააღმდეგ გამოყენება. 

ორგანიზაციის შეფასებით, 2024 წელს კიდევ ერთხელ მკაფიოდ გამოიკვეთა კომუნიკაციების კომისიის უარყოფითი როლიც კრიტიკული მაუწყებლების წინააღმდეგა, რაც კიდევ უფრო თვალსაჩინო წინასაარჩევნო პერიოდში გახდა, რა დროსაც კომისიამ „ქართული ოცნების” საჩივრების საფუძველზე, ხელისუფლებისადმი კრიტიკულ ტელევიზიებს სამართალდარღვევის არაერთი სადავო ოქმი შეუდგინა, რომელთა საფუძველზეც, სასამართლომ ისინი დააჯარიმა. 

„მართალია, წინასაარჩევნო პერიოდში, კომუნიკაციების კომისიამ რამდენიმე სამართალდარღვევის ოქმი პროსამთავრობო მაუწყებლებსაც შეუდგინა, თუმცა, მთლიანობაში, ეს ვერ დააბალანსებს იმ გამოუსწორებელ ზიანს, რაც კომუნიკაციების კომისიის გადაწყვეტილებებით კრიტიკულ ტელევიზიებსა და ზოგადად წინასაარჩევნო გარემოს მიადგა“.

ანგარიშში ყურადღება გამახვილებულია უცხოელი ჟურნალისტების ქვეყანაში არშემოშვების ტენდენციის შენარჩუნებაზეც.

„მიმდინარე წელს, დასაბუთების გარეშე, უარი უთხრეს არაერთ უცხოელ ჟურნალისტს, რომელთაც საქართველოში მიმდინარე პროცესების გაშუქება სურდათ“. 

როგორც TI აღნიშნავს, ჟურნალისტებზე თავდასხმების, მათ მიმართ მუქარისა და პროფესიულ საქმიანობაში ხელშეშლის, დაშინებისა და დისკრედიტაციის გახშირებული მცდელობები, ნათლად გამოხატავს „ქართული ოცნების“  პოლიტიკური ნების არქონას მედიაგარემოს გაუმჯობესებისა და ჟურნალისტებისათვის უსაფრთხო სამუშაო პირობების უზრუნველყოფის კუთხით. 

„მეტიც, მედიის წარმომადგენლების მიმართ ჩადენილი დანაშაულების გამოუძიებლობა და დამნაშავეთა დაუსჯელობა ტოვებს განცდას, რომ ამგვარი ქმედებები სწორედ მათი მხრიდან არის წახალისებული და ნებადართული“. 

„საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველოს“ შეფასებით, „მედიის მიმართ დანაშაულების წინააღმდეგ სახელმწიფო ინსტიტუტების უუნარობა და არაეფექტიანი ფუნქციონირება სახელმწიფოს მიტაცების თვალსაჩინო მაგალითია, როდესაც ერთი პარტიის გარშემო კონცენტრირებული ხელისუფლების სხვადასხვა შტო, მხოლოდ ამავე პარტიის ძალაუფლების გამყარების მიზნებს ემსახურება და აცდენილია მის მთავარ დანიშნულებას, რაც საზოგადოების ინტერესების მიუკერძოებელ მსახურებას ნიშნავს“. 

საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა საქართველოს პირველი არხის წინასაარჩევნო მონიტორინგის ანგარიში გამოაქვეყნა, რომელიც რაოდენობრივი კვლევის მეთოდით ჩატარდა. როგორც 10-გვერდიან დოკუმენტში ვკითხულობთ, „პირველი არხის“ წინასაარჩევნო შიდა მონიტორინგი 27 აგვისტოდან დაიწყო და 26 ოქტომბრამდე პერიოდი მოიცვა. 

„მონიტორინგი, როგორც საზოგადოებრივი მაუწყებლის ანგარიშვალდებულების კომპონენტი, მოიცავდა წინასაარჩევნო პერიოდში პირველი არხის ყველა საინფორმაციო და საზოგადოებრივ-პოლიტიკურ გადაცემასა და საქართველოს რადიოს თოქშოუებს“.

რაოდენობრივი კვლევის მეთოდით გაიზომა: პირველი არხის გადაცემები - „მოამბე“ 10:00, „მოამბე“ 12:00, „მოამბე“ 15:00, „მოამბე“ 18:00, „მოამბე“ 21:00, „მოამბე სპეციალური გამოშვება“, „არჩევნები 2024“ - პირდაპირი ეთერები, „არჩევნები 2024 - მაკა ცინცაძესთან ერთად“, „ყველა შეკითხვა ცესკოს“, „არჩევნები 2024 - გიორგი გვიმრაძესთან ერთად“ და „დებატები 2024“. გადაცემები საქართველოს რადიოში - „ღია სტუდია“, „რეალური სივრცე“.

საინფორმაციო გადაცემები

როგორც შიდა მონიტორინგის ანგარიშში ვკითხულობთ, მასში „ასახულია საარჩევნო სუბიექტების გაშუქება მათი წინასაარჩევნო აქტივობების შესაბამისად“.

საარჩევნო სუბიექტების პირდაპირი და ირიბი გაშუქების ქრონომეტრაჟის ამსახველი გრაფიკის მიხედვით, „ქართულ ოცნებას“ ყველაზე მეტი დრო დაეთმო. 

მაგალითად, „ქართული ოცნების“ პირდაპირი გაშუქების ქრონომეტრაჟი [25:10:03] 3-ჯერ მეტია იმ საარჩევნო სუბიექტებისთვის დათმობილ დროზე, რომელიც გრაფიკის მიხედვით, მეორე [„ერთიანობა - ნაციონალური მოძრაობა“ - 7:39:11] და მესამე ადგილზეა [„ძლიერი საქართველო - ლელო ხალხისთვის, თავისუფლებისთვის“ - 7:27:51]. 

მონიტორინგის მეთოდოლოგიის მიხედვით, პირდაპირ გაშუქებად ითვლება დრო, როდესაც სუბიექტი თავად საუბრობს.

ანგარიშში მითითებულია, რომ „პირველმა არხმა“ საარჩევნო სუბიექტებს მათი პროგრამების პრეზენტაციის პირდაპირი გაშუქება შესთავაზა თუ სუბიექტი პირდაპირი ტრანსლაციისთვის სიგნალის მიწოდებას თავად უზრუნველყოფდა და შედეგად „პირველი არხი“ ერთადერთი მედია იყო, „რომელმაც მაყურებელს ინფორმაცია მიაწოდა სხვადასხვა საარჩევნო სუბიექტის საარჩევნო კამპანიებისა და პროგრამების შესახებ“.

„პარტიების მომართვის საფუძველზე პირდაპირი ეთერი დაეთმო: ქართული ოცნება -დემოკრატიული საქართველოს, ერთიანობა - ნაციონალური მოძრაობის, ძლიერი საქართველო - ლელო ხალხისთვის, თავისუფლებისთვის, საქართველოს პატრიოტთა ალიანსის კამპანიებს. საარჩევნო სუბიექტებისთვის დათმობილი პირდაპირი ეთერის ქრონომეტრაჟი აისახა მონიტორინგის რაოდენობრივი კვლევის მონაცემებში, „მოამბის“ 10:00, 12:00, 15:00, 18:00, 21:00 საათიან და „მოამბის“ სპეციალურ გამოშვებებთან ერთად. შესაბამისად, ანგარიშის მიხედვით, გაიზარდა პირდაპირი გაშუქების ქრონომეტრაჟი. აღსანიშნავია, რომ ერთიანობა- ნაციონალური მოძრაობის საარჩევო კამპანიის მიმდინარეობის პროცესში გამოყენებული იყო ქართული ოცნების პარტიული ატრიბუტიკა, რაც მონიტორინგის მეთოდოლოგიის მიხედვით ჩაითვალა ქართული ოცნების გაშუქებად და თავის მხრივ გაზარდა აღნიშნული საარჩევნო სუბიექტისთვის დათმობილი დრო“.

არასაარჩევნო სუბიექტებიდან ყველაზე მეტი დრო - 8:24:46 აღმასრულებელი ხელისუფლების პირდაპირ გაშუქებას დაეთმო, მაშინ როცა მაგალითად, პრეზიდენტმა „პირველი არხის“ ეთერში 2 თვის მანძილზე 1 საათზე ნაკლები დროის (0:44:48) განმავლობაში ისაუბრა. ამასთან, პრეზიდენტი ის არასაარჩევნო სუბიექტია, რომელზეც „საზოგადოებრივი მაუწყებლის“ ეთერში ყველაზე მეტს (4:24:39) საუბრობდნენ. 

მონიტორინგის მეთოდოლოგიის მიხედვით, ირიბ გაშუქებად ითვლება დრო, როდესაც სუბიექტზე საუბრობენ სხვები. 

როგორც „პირველი არხის“ წინასაარჩევნო შიდა მონიტორინგის ანგარიშში ვკითხულობთ, „აღმასრულებელი ხელისუფლების პირდაპირი გაშუქება მნიშვნელოვნად გაზარდა მსხვილი ინფრასტრუქტურული და ეკონომიკური პროექტების შესახებ „მოამბის“ სპეციალურმა გამოშვებებმა: ეთერი დაეთმო რიკოთის მაგისტრალური გზის ახალი მონაკვეთის გახსნას, ასევე ანაკლიის ღრმაწყლოვანი პორტის მშენებლობის დაწყებას. გაშუქდა პრემიერ-მინისტრის გამოსვლა გაეროს უშიშროების სხდომაზე, ბრიფინგი კულტურისა და სპორტის მინისტრის წარდგენის შესახებ და სხვ.“

ანგარიშის მიხედვით, „გაშუქების მაღალი უარყოფითი ტონი პროცენტული გადანაწილების მიხედვით დაუგროვდათ საარჩევნო სუბიექტებს: ერთიანობა - ნაციონალური მოძრაობა, გახარია საქართველოსთვის, ქართული ოცნება - დემოკრატიული საქართველო. მნიშვნელოვანი პოზიტიური გაშუქებით გამოირჩევა კოალიცია ძლიერი საქართველოსთვის. ხოლო დომინანტური გაშუქების ტონი ყველა საარჩევნო სუბიექტის მიმართ კვლავ ნეიტრალურია“.

ამ ცხრილის მიხედვით, „ქართული ოცნებისთვის“ დათმობილი ირიბი და პირდაპირი გაშუქების საერთო ქრონომეტრაჟის 81.32% ანუ 30:37:45 საათი ნეიტრალური ტონით იყო გაშუქებული, 2:50:27- დადებითად, 4:11:36 კი - უარყოფითად. 

თოქშოუები

„პირველი არხის“ წინასაარჩევნო შიდა მონიტორინგის მიხედვით, წინასაარჩევნო პერიოდისთვის შექმნილი გადაცემის - „არჩევნები 2024’’ ფორმატით 17-მა საარჩევნო სუბიექტმა ისარგებლა და მათ დრო თანაბრად, თითოეულს 15 წუთი, დაეთმო. 

„ოთხ კვალიფიციურ სარჩევნო სუბიექტს შორის პოლიტიკური დებატები მაყურებელმა 21 ოქტომბერს იხილა, ორმა საარჩევნო სუბიექტმა „კოალიციამ ცვლილებებისთვის გვარამია, მელია გირჩი, დროამ’’ და „ერთიანობა- ნაციონალურმა მოძრაობამ’’ დებატებში მონაწილეობაზე უარი განაცხადეს“.

საქართველოს რადიოში კი 28 სექტებრიდან 25 ოქტომბრამდე საარჩევნო სუბიექტები გაშუქდნენ გადაცემებში „რეალური სივრცე’’ და „ღია სტუდია“.

საარჩევნო სუბიექტების მედიაგაშუქების თვისებრივი  კვლევის ანგარიშები გამოაქვეყნა „საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ“, რომლის მიხედვითაც, „პირველი არხი“ ხელისუფლების მიმართ მიკერძოებულ სარედაქციო პოლიტიკას ატარებდა.

მონიტორინგის შედეგებით დადგინდა, რომ „პირველი  არხი“ მიმდინარე საზოგადოებრივ-პოლიტიკური ამბების გაშუქებისას წინასააჩევნო პერიოდში ხელისუფლების მიმართ  მიკერძოებულ სარედაქციო პოლიტიკას ატარებდა. ხოლო, ახალი ამბების გაშუქებისას „მოამბეში“ გარდა მიკერძოებისა, ასევე იგრძნობოდა ანტიდასავლური განწყობებიც, რაც „ქართული ოცნების“ განცხადებებს ეხმიანებოდა. 

„“მოამბემ”  მმართველ პოლიტიკურ გუნდს, ანტიდასავლური მოსაზრების გასავრცელებლად, ასევე, ჰომოფობიური და კონსპირაციული თეორიების ტირაჟირებისათვის კომფორტული, ხელსაყრელი გარემო შეუქმნა“.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის „პირველი არხის“ ახალი ამბებისა და ტოქშოუების მონიტორინგის შედეგები ვრცლად იხილეთ აქ: