„ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელს, დირექტორს, მზია ამაღლობელსა და ბელარუს პატიმარ ჟურნალისტს, ანდჟეი პოჩობუტის სახაროვის პრემია გადაეცათ.

-----------------------------------------------------

მზია ამაღლობელს გადაეცა „ფორუმ 2000“-ის საერთაშორისო ჯილდო. ის გახდა 2025 წლის მსოფლიო პრესის თავისუფლების გმირის ჯილდოს მფლობელი. „ბათუმელები”/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელი და დირექტორი დასახელდა თავისუფალი მედიის პრემიის ლაურეატად. ამაღლობელი არის ვაცლავ ჰაველის სახელობის ადამიანის უფლებათა პრემიის 2025 წლის ფინალისტთა სიაშიც.

„ბათუმელებსა“ და მის დამფუძნებლებს, მზია ამაღლობელსა და ეთერ თურაძეს ასევე გადაეცათ „ილია ჭავჭავაძის ეროვნული პრემია - საზოგადოების განვითარებისთვის გაწეული განსაკუთრებული ღვაწლისთვის“.

-----------------------------------------------------

სახაროვის პრემიის დაჯილდოების ცერემონია 16 დეკემბერს, სტრასბურგში გაიმართება. გამარჯვებული კი დღეს, 22 ოქტომბერს, ევროპარლამენტის პლენარულ სხდომაზე რობერტა მეცოლამ დაასახელა. 

2025 წლის სახაროვის პრემიის ფინალისტები იყვნენ: 

„თქვენი და ჩვენი თავისუფლებისთვის მებრძოლი პატიმრები, ანდჟეი პაჩობუტი ბელორუსიდან და მზია ამაღლობელი საქართველოდან“;

„სერბი სტუდენტები“;

„ჟურნალისტები და ჰუმანიტარული დახმარების მუშაკები პალესტინასა და ყველა კონფლიქტურ ზონაში, რომლებსაც წარმოადგენენ პალესტინის ჟურნალისტთა სინდიკატი, წითელი ნახევარმთვარე და UNRWA;“

ანდრეი სახაროვის სახელობის სახაროვის პრემია ევროკავშირის უმაღლესი ჯილდოა ადამიანის უფლებების სფეროში. მას ევროპარლამენტი ყოველწლიურად გადასცემს ფიზიკურ პირებს, ჯგუფებს ან ორგანიზაციებს ადამიანის უფლებების, გამოხატვის თავისუფლებისა და დემოკრატიული ღირებულებების მხარდაჭერის სფეროში მათი მოღვაწეობის აღიარების მიზნით.

„ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელსა და დირექტორს, მზია ამაღლობელს 6 აგვისტოს, ბათუმის საქალაქო სასამართლოს მოსამართლე ნინო სახელაშვილმა 2-წლიანი პატიმრობა მიუსაჯა. ის 9 თვეზე მეტია უკანონო პატიმარია. 

მზია ამაღლობელს ბათუმის პოლიციის უფროსისთვის, ირაკლი დგებუაძისთვის სილის გაწვნის გამო პოლიციელზე თავდასხმას ედავებოდნენ, მოსამართლემ კი მას ბრალი გადაუკვალიფიცირა და დამნაშავედ სისხლის სამართლის კოდექსის 353-ე მუხლის პირველი ნაწილით ცნო. 

„ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელი და დირექტორი დაკავების დღიდან, 38 დღე შიმშილობდა. პატიმრობაში მას მკვეთრად დაუქვეითდა მხედველობა.

ტელეკომპანია „ფორმულას“ სოციალური მედიის ჟურნალისტს, ცირა ჟვანიას, რომელიც გზის გადაკეტვის საბაბით დააკავეს, მოსამართლე თორნიკე ქოჩქიანმა 10-დღიანი ადმინისტრაციული პატიმრობა შეუფარდა.

ცირა ჟვანია „ფორმულას“ მესამე ჟურნალისტია, რომელსაც გზის გადაკეტვის საბაბით პატიმრობა შეეფარდა. 20 ოქტომბერს, მოსამართლე კობა ჩაგუნავამ 5-დღიანი ადმინისტრაციული პატიმრობა შეუფარდა ქეთა ციცქიშვილს. 19 ოქტომბერს, ამავე ბრალდებით დააკავეს და 6-დღიანი პატიმრობა შეუფარდეს ვახო სანაიასაც.

ტელეკომპანიის განცხადებით, „ფორმულას“ ჟურნალისტების დევნა გრძელდება: „რეჟიმი იყენებს მის მიერ კანონად გამოცხადებულ რეპრესიულ წესებს, რომ დევნოს ჟურნალისტები და მწირი რესურსების პირობებში, პრობლემები შეუქმნას დამოუკიდებელი მედიის ფუქნციონირებას. მისი თანამშრომლების დაკავებას „ფორმულა“ განიხილავს მიზანმიმართულ ზეწოლად, რომლის მიზანი თავისუფალი აზრის ჩახშობაა“.

„საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“ შინაგან საქმეთა სამინისტროს მოუწოდებს, შეწყვიტოს ტელეკომპანია „ფორმულას“ ჟურნალისტების დევნა და სამივე დაკავებული ჟურნალისტი დაუყოვნებლივ გაათავისუფლოს. 

ქარტიის განცხადებით, დაკავებების სერია აჩენს ეჭვს, რომ „ფორმულა“ მიზანშია ამოღებული და „ქართული ოცნების“ ამოცანა მისი ფუნქციონირების შეფერხებაა:

„„ქართული ოცნება“ ვეღარ ფარავს აგრესიას კრიტიკულად განწყობილი ჟურნალისტებისა და მედიასაშუალებების მიმართ და მათთვის სხვადასხვა გზით ზიანის მიყენებას ცდილობს. „ქართულმა ოცნებამ“ მოახდინა საკანონმდებლო პროცესის ინსტრუმენტალიზაცია ოპონენტების დასათრგუნად და მისი მორჩილი პოლიცია და სასამართლო კორპუსი დიდი  ენთუზიაზმით შეუდგა ახლად მიღებული უსამართლო კანონების აღსრულებას.  

დამოუკიდებელი მედია ორგანიზაციები ტელეკომპანია „ფორმულას“ ჟურნალისტს, ქეთა ციცქიშვილს მხარდაჭერას უცხადებენ და მისი დაკავების ფაქტს მედიაზე თავდასხმის კიდევ ერთ გამოვლინებად მიიჩნევენ.

ტელეკომპანია „ფორმულას“ ჟურნალისტს, ქეთა ციცქიშვილს გზის გადაკეტვის საბაბით, მოსამართლე კობა ჩაგუნავამ 5-დღიანი ადმინისტრაციული პატიმრობა შეუფარდა. ციცქიშვილმა დღეს, 20 ოქტომბერს, შუადღით ფეისბუკის პირად გვერდზე დაწერა: „ჩემამდეც მოვიდნენ! მომაკითხეს მილიციელებმა! რო გონიათ ან მე შემეშინდება ან ჩემი ოჯახის რომელიმე წევრს ან ჩემს რომელიმე მეგობარს! ბოლოს მაინც ჩვენ მოვიგებთ. ქართული ოცნება რუსებო!!!“

ქეთა ციცქიშვილი „ფორმულას“ მეორე ჟურნალისტია, რომელსაც გზის გადაკეტვის საბაბით პატიმრობა შეეფარდა. გუშინ, 19 ოქტომბერს, ამავე ბრალდებით დააკავეს და 6-დღიანი ადმინისტრაციული პატიმრობა შეუფარდეს ვახო სანაიასაც.

ვახო სანაიას შემდეგ, მეორე ჟურნალისტის დაკავებას მალევე გამოეხმაურა თავად ტელევიზია, რომელმაც ქეთა ციცქიშვილის დაკავება დამოუკიდებელი მედიის წინააღმდეგ შეტევად განიხილა:

„„ფორმულა“ ჟურნალისტების გახშირებულ დევნას განიხილავს შეტევად დამოუკიდებელი მედიის წინააღმდეგ, რომლის მიზანი კრიტიკული აზრის ჩახშობაა. მოვითხოვთ ქეთა ციცქიშვილის გათავისუფლებას, ასევე მოვუწოდებთ საერთაშორისო მეგობრებს ქმედითი მხარდაჭერისკენ, რათა რეჟიმმა კრიტიკული მედიის დევნისთვის შესაბამისი პოლიტიკური ფასი გადაიხადოს. მიუხედავად მძიმე სამუშაო პირობებისა, „ფორმულა“ განაგრძობს თავისუფალი სიტყვის დაცვას“.

ციცქიშვილის დაკავება დამოუკიდებელ მედიაზე თავდასხმისა და ზეწოლის კიდევ ერთ შემთხვევად მიიჩნია „მედიის ადვოკატირების კოალიციამაც“, რომელიც ადამიანის უფლებების დამცველ და მედიის საკითხებზე მომუშავე 17 ორგანიზაციას აერთიანებს:

„„ქართული ოცნების“ მიერ ჟურნალისტების დაკავება მედიისა და გამოხატვის თავისუფლებაზე პირდაპირი შეტევაა. ასეთ პირობებში, დამოუკიდებელი მედიის საქმიანობა სერიოზული საფრთხის წინაშე დგას, რაც დემოკრატიული საზოგადოების ინფორმირების უფლებას მნიშვნელოვნად ზღუდავს“. 

ჟურნალისტების მიზანმიმართული დევნისა და შევიწროების გამო პროტესტი გამოთქვა „საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ“. ორგანიზაციამ „ქართულ ოცნებას“ მოუწოდა „შეწყვიტოს კრიტიკული მედიისა და ჟურნალისტების დევნა კონსტიტუციის დარღვევით მიღებული კანონების გამოყენებით და მათ წინააღმდეგ ჩადენილი დანაშაულები დროულად გამოიძიოს“.

ქარტიის განცხადებით, „ქართული ოცნება“ განაგრძობს დამოუკიდებელი მედიის წინააღმდეგ შეტევას, მოქალაქეებისთვის შეკრების კონსტუტუციით დაცული უფლების შეზღუდვის ფონზე:

„მედია „ქართული ოცნების“ სამიზნედ რჩება. მკვეთრად გაუარესებული საკანონმდებლო ჩარჩო, ძალადობრივი, სიცოცხლისა და ჯანმრთელობისათვის საფრთხის შემცველი გარემო, დაუსაბუთებელი ბრალით მაღალი ჯარიმებისა და პატიმრობის შეფარდება, სრული დაუცველობის განცდა - დღემდე ჟურნალისტების მიმართ ჩადენილი არცერთი დანაშაული არ არის გამოძიებული, ჟურნალისტებს პროფესიული მოვალეობის სრულფასოვნად შესრულებაში ხელს უშლის“. 

ქეთა ციცქიშვილს, ვახო სანაიას მსგავსად, ერთობლივი განცხადებით მხარდაჭერა გამოუცხადა 40-მდე დამოუკიდებელმა მედია ორგანიზაციამ:

„მიგვაჩნია, რომ ბოლოს მიღებული რეპრესიული კანონდებლობა, ისევე, როგორც მანამდე მიღებული და ამოქმედებული კანონები, მიზნად ისახავს ქვეყანაში კრიტიკული აზრის, თავისუფალი მედიისა და სამოქალაქო საზოგადოების სრულად განადგურებას. ვახო სანაიასა და ქეთა ციცქიშვილის დაკავებაც “ქართული ოცნების” ამ ავტორიტარული პოლიტიკის ნაწილია და ჟურნალისტებისა და კრიტიკულად განწყობილი მოქალაქეების დაშინებას ემსახურება.

მიუხედავად იმისა, რომ „ოცნების” ხელისუფლება ყველა გზას იყენებს მედიის გასაჩუმებლად, ვაგრძელებთ ჩვენი პროფესიული მისიის შესრულებას,  საზოგადოების ინფორმირებას და სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების დაცვას“.

ტელეკომპანია „ფორმულას“ ჟურნალისტების დაკავება მკაცრად დაგმო „პრესის საერთაშორისო ინსტიტუტმაც“: „ამით მართლაც რომ მიზანშია ამოღებული „ფორმულა“, საქართველოში დარჩენილ სულ რამდენიმე კრიტიკულ ხმათაგან ერთი. მოვითხოვთ მათ დაუყოვნებლივ და უპირობო გათავისუფლებას“.

ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსში შესული ცვლილებით, შეკრებისა და მანიფესტაციის მონაწილე უალტერნატივოდ 15 დღემდე ვადით ადმინისტრაციული პატიმრობით დაისჯება ტრანსპორტის სავალი ნაწილის ნაწილობრივ ან სრულად გადაკეტვისთვის, თუ რაოდენობის გათვალისწინებით აქციის ჩატარება სხვაგვარად შესაძლებელია.

30-ზე მეტი დამოუკიდებელი მედია ორგანიზაცია ტელეკომპანია „ფორმულას“ ჟურნალისტს, ვახო სანაიას მხარდაჭერას უცხადებს და მისი დაკავების ფაქტს „ქართული ოცნების“ მხრიდან თავისუფალი მედიის წინააღმდეგ გადადგმულ მორიგ  ნაბიჯად მიიჩნევს.

მედიების ერთობლივი განცხადება:

„19 ოქტომბერს დააკავეს და 6-დღიანი ადმინისტრაციული პატიმრობა შეუფარდეს ტელეკომპანია “ფორმულას” ჟურნალისტს, ვახო სანაიას. პოლიცია მას გზის გადაკეტვას ედავება.

დამოუკიდებელი მედია ორგანიზაციების წარმომადგენლები მხარდაჭერას და სოლიდარობას ვუცხადებთ ვახო სანაიას. მიგვაჩნია, რომ მისი დაკავება რეპრესიების მაგალითი და “ქართული ოცნების” მხრიდან თავისუფალი მედიის წინააღმდეგ გადადგმული კიდევ ერთი ნაბიჯია.

ბოლო ორი წელია, დამოუკიდებელი მედია ხელისუფლების რეპრესიების სამიზნეა. მზია ამაღლობელის პატიმრობა, მუქარა, ჯარიმები, ფიზიკური ანგარიშსწორება, პროფესიული მოვალეობის შესრულებაში ხელის შეშლა და რეპრესიული კანონები — ეს “ქართული ოცნების” მხრიდან მედიაზე ზეწოლის მხოლოდ მცირე ჩამონათვალია. ამავდროულად, ჟურნალისტების წინააღმდეგ ჩადენილი დანაშაულებისთვის ამ დრომდე არავინ დასჯილა.

მიუხედავად ზეწოლის არაერთი მცდელობისა, ვაგრძელებთ მუშაობას საზოგადოების ინფორმირებისთვის და ერთად ვდგავართ სიმართლისა და დამოუკიდებლობის იდეის მხარეს“.

განცხადებაზე ხელმომწერი ორგანიზაციები [სია განახლებადია]:

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია/„მედიაჩეკერი“;

მედიასახლი „გურია NEWS“;

მედია აპრილი;

ინდიგო;

ბათუმელები/ნეტგაზეთი;

რადიო WW;

აჭარა თაიმსი;

მედიაჰოლდინგი „ქრონიკა+“;

რადიო „მარნეული“; 

სამცხე-ჯავახეთის მედიის ხელშეწყობის ფონდი|TOK ;

ქართლის ამბები;

ჩემი ხარაგაული;

ტვ კავკასია;

ტაბულა;

ტვ პირველი;

Artarea;

რადიო ქალაქი;

On.ge;

სტუდია „მონიტორი“;

„ინფო იმერეთი“;

BMG (Business Media Georgia);

ახალი ამბების სააგენტო ექსპრესნიუსი;

ფორმულა;

სამხრეთის კარიბჭე;

ქუთაისიპოსტი;

ჯავახეთის საინფორმაციო ცენტრი;

პროექტი 64;

პუბლიკა;

Chai Khana;

მაუწყებელი;

ტელეკომპანია „ფორმულას“ წამყვანს, ჟურნალისტ ვახო სანაიას მოსამართლე მანუჩარ ცაცუამ 6-დღიანი ადმინისტრაციული პატიმრობა შეუფარდა. ის გზის გადაკეტვის ბრალდებით დღეს, 19 ოქტომბერს დააკავეს. 

„ფორმულამ“ ვახო სანაიას დაკავება როგორც ჟურნალისტის და მთლიანად დამოუკიდებელი მედიის შევიწროებად მიიჩნია. 

„ამ რეპრესიულ გარემოში სამოქალაქო უფლებების უკიდურესი შეზღუდვის ფონზე, მედიის თავისუფლების ხელყოფა კიდევ უფრო თვალსაჩინო ხდება. ეს ხდება მაშინ, როცა ხვალ, 20 ოქტომბერს ევროკავშირის უმაღლესი რანგის დიპლომატები საქართველოში არსებულ ვითარებას, მათ შორის მედიაზე ზეწოლას განიხილავენ.

ვახო სანაია მთავარი საინფორმაციო გადაცემის წამყვანია და ის ახლა ეთერისთვის უნდა ემზადებოდეს. მოვითხოვთ მის დაუყოვნებლივ გათავისუფლებას და მოვუწოდებთ საერთაშორისო საზოგადოებას მხარდაჭერისკენ“, - განაცხადა ტელეკომპანიამ. 

ტელეწამყვანის დაკავება მედიის და სიტყვის თავისუფლების უხეში დარღვევად შეაფასა „მედიის ადვოკატირები კოალიციამ“, რომელიც ადამიანის უფლებების დამცველ და მედიის საკითხებზე მომუშავე 17 ორგანიზაციას აერთიანებს:

„მედიის წარმომადგენლებზე მსგავსი სახის ზეწოლა, გამონაკლისი არ არის. განსაკუთრებით, ბოლო წლების განმავლობაში , როცა მედიაზე ზეწოლამ “ქართული ოცნების” მხრიდან სისტემური და ორგანიზებული ხასიათი მიიღო. მსგავსი ქმედებები შეტევაა არა მხოლოდ მედიის წინააღმდეგ, არამედ თითოეული მოქალაქის თავისუფლების წინააღმდეგ.

კოალიცია  სოლიდარობას უცხადებს ვახო სანაიას, ყველა მის კოლეგას და მშვიდობიან დემონსტრანტებს, რომლებიც საკუთარი უფლებების დაცვას ცდილობენ. ვითხოვთ ვახო სანაიას და ყველა უკანონოდ დაკავებული მოქალაქის დაუყოვნებლივ გათავისუფლებას“.

ვახო სანაიას დაკავებას გამოეხმაურა „საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიაც“, რომელმაც შინაგან საქმეთა სამინისტროს მისი დაუყოვნებლივ გათავისუფლებისაკენ მოუწოდა.

„ბოლო თვეებში შემოღებული საკანონმდებლო ცვლილებებით „ქართული ოცნება“ თანმიმდევრულად ზღუდავს სივრცეს სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლებისათვის და მოქალაქეებს პრაქტიკულად ართმევს შეკრებისა და პროტესტის გამოხატვის უფლებას. ის, თუ რა ფორმით ხდება ამ ახლად მიღებული საკანონმდებლო ცვლილებების აღსრულება - „ქართული ოცნების მიმართ კრიტიკულად განწყობილი მოქალაქეების დაკავება შეუსაბამოდ მრავალრიცხოვანი საპოლიციო ჯგუფების მიერ, პოლიციელების მიერ გამოჩენილი მონდომება და სიხისტე, ცხადად აჩვენებს, რომ ამ რეპრესიული ზომების მთავარი მიზანი პროტესტის დამორჩილება და კრიტიკული ხმების ჩახშობაა.

მედია უკვე დიდი ხანია, „ქართული ოცნების“ სამიზნედაა ქცეული. ჟურნალისტებს აყენებენ ფიზიკურ და სიტყვიერ შეურაცხყოფას, ტოვებენ საარსებო რესურსების გარეშე, ყველა საშუალებით ხელს უშლიან ინფორმაციის მოპოვებასა და გავრცელებაში.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია სწორედ ამ კონტექსტში განიხილავს ვახო სანაიას დაკავებას და მას მედიაზე ზეწოლის კიდევ ერთ გამოვლინებად მიიჩნევს. უსამართლო კანონების საფუძველზე, რომლებიც არანაირ ლეგიტიმურ მიზანს და საზოგადოებრივ სიკეთეს არ ემსახურება, ჟურნალისტს ხელი ეშლება პროფესიული მოვალეობის შესრულებაში. ის დღეს ვერ შეძლებს „ფორმულას“ საღამოს ეთერში გადაცემის წაყვანას.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია სოლიდარობას უცხადებს ვახო სანაიას და ყველა ჟურნალისტს, ვინც „ქართული ოცნების“ მხრიდან დევნასა და შევიწროებას განიცდის.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია შსს-ს მოუწოდებს, დაუყოვნებლივ გაათავისუფლოს ვახო სანაია და მომავალშიც თავი შეიკავოს ჟურნალისტების დევნისა და მათთვის პროფესიულ საქმიანობაში ხელშეშლისგან“, - ვკითხულობთ ქარტიის განცხადებაში. 

ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსში შესული ცვლილებით, შეკრებისა და მანიფესტაციის მონაწილე უალტერნატივოდ 15 დღემდე ვადით ადმინისტრაციული პატიმრობით დაისჯება ტრანსპორტის სავალი ნაწილის ნაწილობრივ ან სრულად გადაკეტვისთვის, თუ რაოდენობის გათვალისწინებით აქციის ჩატარება სხვაგვარად შესაძლებელია.

სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის განცხადებით, „იმედი“ ტექნიკურ ხარვეზის გამო იყო გათიშული და დანაშაულებრივი ფაქტი არ დასტურდება.

„ტელეკომპანია “იმედის” და ჰოლდინგში შემავალი არხების - “მაესტროსა” და “ჯიდიესის” მაუწყებლობის შეწყვეტასთან დაკავშირებით გამოძიებით დგინდება, რომ ადგილი ჰქონდა ტექნიკურ ხარვეზს ტელეკომპანიის შიდა ერთ-ერთ ელექტრომოწყობილობაზე, რის გამოც მაუწყებლობა 45 წუთის განმავლობაში გაითიშა. გამოძიების მასალების მიხედვით დანაშაულებრივი ფაქტი არ დასტურდება. შესაბამისად, ანალოგიური საბოლოო საექსპერტო დასკვნის მიღების შემთხვევაში, სისხლის სამართლის საქმეზე გამოძიება შეწყდება“, - წერია სუსის განცხადებაში.

13 ოქტომბერს, 19:01 საათზე სამთავრობო „იმედმა“ განაცხადა, რომ არხის მაუწყებლობა „დაუდგენელი მიზეზით, მოულოდნელად, დაახლოებით 45 წუთით გაითიშა“. არხმა არ გამორიცხა, რომ ადგილი ჰქონოდა „არხის წინააღმდეგ მიმართულ დანაშაულებრივ აქტს“.

იმავე დღეს, სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურმა სამთავრობო პროპაგანდისტული „იმედის“ მიმართვის საფუძველზე, ტელეკომპანიის ჰოლდინგში შემავალი სამი ტელეარხის („იმედი“, „მაესტრო“ და GDS) დროებით გათიშვის გამო, გამოძიება საბოტაჟის მუხლით დაიწყო.

საქართველოს საპატრიარქოს საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურის განცხადებით, 14 ოქტომბერს შიგა განაწესის დარღვევის გამო, „TV პირველისა“ და „ფორმულას“ გადამღები ჯგუფები, მომდევნო საეკლესიო დღესასწაულებზე აკრედიტაციას ვერ მიიღებენ. 

„დღეს, 14 ოქტომბერს, სვეტიცხოველის ტაძრის ეზოში ჟურნალისტური საქმიანობის საბაბით, შიგა განაწესის დარღვევისათვის, არაერთგზის გაფრთხილების მიუხედავად, პრესისთვის გამოყოფილი სივრცის თვითნებურად დატოვებისათვის, ტვ. პირველის და ტვ. ფორმულას გადამღები ჯგუფები მომდევნო საეკლესიო დღესასწაულებზე აკრედიტაციას ვერ მიიღებენ“,  - ნათქვამია განცხადებაში. 

სვეტიცხოვლობამდე რამდენიმე დღით ადრე, 11 ოქტომბერს, საპატრიარქოს პრესამსახურმა განაცხადა, რომ სვეტიცხოვლობაზე მასმედიის წარმომადგენლები ისარგებლებდნენ ისეთივე რეგულაციით, როგორიც „კანონით განსაზღვრულია სახელმწიფოს სხვადასხვა ინსტანციის ოფიციალურ ღონისძიებებზე“.

მათ აკრედიტაციისთვის საპატრიარქოს საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურისთვის უნდა მიემართათ.

სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურმა სამთავრობო პროპაგანდისტული „იმედის“ მიმართვის საფუძველზე, ტელეკომპანიის ჰოლდინგში შემავალი სამი ტელეარხის („იმედი“, „მაესტრო“ და GDS) დროებით გათიშვის გამო, 13 ოქტომბერს, გამოძიება საბოტაჟის მუხლით დაიწყო:

„ტელეკომპანია „იმედის“ მომართვის საფუძველზე, სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურმა გამოძიება საბოტაჟის მუხლით დაიწყო. არხის მაუწყებლობა 17 საათსა და 48 წუთზე გაითიშა და დაახლოებით 45 წუთის განმავლობაში არხი ეთერში ვერ გავიდა. „ტელეიმედთან“ ერთად  მაუწყებლობა შეწყდა ჰოლდინგში შემავალი კიდევ ორი კომპანიის - „მაესტროსა“ და „ჯიდიესის“ შემთხვევაშიც. მიმდინარეობს შესაბამისი საგამოძიებო მოქმედებები“.

სუსის განცხადებამდე 36 წუთით ადრე, 19:01 საათზე სამთავრობო „იმედმა“ განაცხადა, რომ არხის მაუწყებლობა „დაუდგენელი მიზეზით, მოულოდნელად, დაახლოებით 45 წუთით გაითიშა“. არხმა არ გამორიცხა, რომ „ადგილი ჰქონდეს არხის წინააღმდეგ მიმართულ დანაშაულებრივ აქტს“.

12 ოქტომბერს, პრაღაში, მზია ამაღლობელსა და საქართველოს წინააღმდეგობის მოძრაობას „ფორუმ 2000“-ის საერთაშორისო ჯილდო გადაეცა.

„ფორუმ 2000“-ის ჯილდო სიმამაცისა და პასუხისმგებლობისთვის 2021 წელს დაწესდა და ის ყოველწლიურად იმ ადამიანებს ან ინსტიტუციებს გადაეცემა, რომლებმაც სამოქალაქო სიმამაცე გამოიჩინეს და პირად ინტერესებზე მაღლა საზოგადოებრივი პასუხისმგებლობა, დემოკრატიისა და ადამიანის უფლებების დაცვა დააყენეს.

„მზია რომ აქ ყოფილიყო, აუცილებლად იტყოდა, რომ ის ამ ჯილდოს იღებს არა მხოლოდ საკუთარი, არამედ „ბათუმელებისა“ და „ნეტგაზეთის“ გუნდის და თავისი კოლეგების სახელით. საქართველოს იმ მამაცი ჟურნალისტების სახელით, რომლებიც დღევანდელი წინააღმდეგობის მოძრაობის ცენტრში არიან. 

ისინი იმსახურებენ თქვენს ყურადღებას, სოლიდარობას და მხარდაჭერას. ამიტომ გთხოვთ, ხმა აიმაღლეთ მათ დასაცავად.

საქართველოს დამოუკიდებელი მედიის, სამოქალაქო საზოგადოების, პოლიტპატიმრებისა და იმ მოქალაქეების დასაცავად, რომლებიც რუსული გავლენის წინაშე არ ნებდებიან. რადგან ეს ბრძოლა არ ეხება მხოლოდ ძალაუფლების მყოფ ერთ პარტიას, ეს ეხება რუსეთის მცდელობას, ჩვენი მთავრობის დახმარებით, საქართველო საკუთარ ორბიტაში დააბრუნოს. საქართველო არ შეიძლება დარჩეს მარტო ამ ბრძოლაში, რადგან ევროპისა და დემოკრატიის უსაფრთხოება სწორედ ასეთი რეპრესიების წინააღმდეგ ბრძოლით იწყება. 

და ჩვენ დღეს გვჭირდება მხარდაჭერა, არა მხოლოდ სიტყვებით, არამედ მოქმედებებით. მოქმედებებით, რომლებიც რეალურ შედეგებს მოუტანს მათ, ვინც ებრძვის დემოკრატიას, ანადგურებს მედიას და არღვევს ადამიანის უფლებებს. სანქციები მათთვის, ვინც იტაცებს სასამართლოს, ახშობს განსხვავებულ აზრს და შიგნიდან შლის ინსტიტუტებს[…] დღეს საქართველოს მხარდაჭერა ნიშნავს იმ იდეის მხარდაჭერას, რომ თავისუფლება და პასუხისმგებლობა განუყოფელია, და რომ ძალაუფლება ეკუთვნის მათ, ვისაც ჰყოფნის გამბედაობა, თქვას სიმართლე, მაშინაც კი, როდესაც ამის გაკეთება ძალიან საშიშია“, - განაცხადა დაჯილდოების ცერემონიალზე „ბათუმელები“/ „ნეტგაზეთის“ წარმომადგენელმა, თამარ რუხაძემ.

--------------------------------

მზია ამაღლობელი 2025 წლის მსოფლიო პრესის თავისუფლების გმირის ჯილდოს მფლობელია. „ბათუმელები”/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელი და დირექტორი არის სახაროვის პრემიის ნომინანტებს შორის. ამაღლობელი დასახელდა თავისუფალი მედიის პრემიის ლაურეატად. ის მოხვდა ვაცლავ ჰაველის სახელობის ადამიანის უფლებათა პრემიის 2025 წლის ფინალისტთა სიაშიაც.

„ბათუმელებსა“ და მის დამფუძნებლებს, მზია ამაღლობელსა და ეთერ თურაძეს ასევე გადაეცათ „ილია ჭავჭავაძის ეროვნული პრემია - საზოგადოების განვითარებისთვის გაწეული განსაკუთრებული ღვაწლისთვის“.

------------------------------

„ფორუმ 2000“-ის ჯილდოები კი გასულ წლებში გადაეცათ:

• 2024 წელს - როსიო სან მიგელი, ვენესუელელი ადვოკატი და სამხედრო საკითხებში სპეციალიზებული უფლებადამცველი, რომელიც უკანონოდ,  ოფიციალური ბრალდების გარეშე დააპატიმრეს.
• 2023 წელს - ვლადიმირ კარა-მურზა, რუსი ოპოზიციონერი პოლიტიკოსი, ავტორი და ისტორიკოსი, რომელსაც 25 წლით თავისუფლების აღკვეთა ჰქონდა მისჯილი რუსეთში, უკრაინაში რუსეთის ქმედებების ღიად დაგმობისთვის.
• 2022 წელს - ჟანგ ჟანი, ჩინელი ჟურნალისტი და ყოფილი ადვოკატი. მისმა რეპორტაჟებმა COVID-19-ის შესახებ ეჭვქვეშ დააყენა კრიზისის მართვის გამართულობა, რაც მისი დაპატიმრების საფუძველი გახდა.
• 2021 წელს - კარლ გერშმანი, დემოკრატიის მცველი, ადამიანის უფლებათა დამცველი და დემოკრატიის ეროვნული ფონდის ყოფილი პრეზიდენტი.

---------------------------------

„ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელსა და დირექტორს, მზია ამაღლობელს 6 აგვისტოს, ბათუმის საქალაქო სასამართლოს მოსამართლე ნინო სახელაშვილმა 2-წლიანი პატიმრობა მიუსაჯა. ის 9 თვეზე მეტია უკანონო პატიმარია. 

მზია ამაღლობელს ბათუმის პოლიციის უფროსისთვის, ირაკლი დგებუაძისთვის სილის გაწვნის გამო პოლიციელზე თავდასხმას ედავებოდნენ და ბრალი სისხლის სამართლის კოდექსის 353 (1) მუხლის პირველი ნაწილით ჰქონდა წარდგენილი. მოსამართლემ კი მას ბრალი გადაუკვალიფიცირა და დამნაშავედ სისხლის სამართლის კოდექსის 353-ე მუხლის პირველი ნაწილით ცნო. 

„ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელი და დირექტორი დაკავების დღიდან, 38 დღე შიმშილობდა. პატიმრობაში მას მკვეთრად დაუქვეითდა მხედველობა.

ფოტო: მარიამ ნიკურაძე

„პრესის საერთაშორისო ინსტიტუტი“ (IPI) და მედიის უფლებადამცველი საერთაშორისო ორგანიზაციები „ქართული ოცნების“ მხრიდან მედიის წინააღმდეგ გაძლიერებულ რეპრესიებს მკაცრად გმობენ და ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ.

„ვინაიდან „ქართული ოცნების“ რეჟიმის პრემიერ-მინისტრი აშკარად გვპირდება განსხვავებული აზრის ჩახშობას“, მედიის უფლებადამცველი 6 საერთაშორისო ორგანიზაცია ევროკავშირსა და საერთაშორისო საზოგადოებას მოუწოდებს მკაცრად უპასუხონ მმართველი პარტიის მიერ მედიისა და სამოქალაქო საზოგადოების წინააღმდეგ განხორციელებულ შეზღუდვებს:

„საქართველოში მედიის თავისუფლება კვლავ სავალალო მდგომარეობაშია და მუდმივად უარესდება. 4 ოქტომბერს, როგორც დამოუკიდებელი, ასევე მთავრობის მიერ კონტროლირებადი მედიის, სულ მცირე, 14 ჟურნალისტი გახდა სამიზნე მთავრობის საწინააღმდეგო დემონსტრაციის დროს, რომელიც ოპოზიციის მიერ ნაწილობრივ ბოიკოტირებულ ადგილობრივ მუნიციპალურ არჩევნებთან ერთად გაიმართა

მიუხედავად იმისა, რომ პროკურატურამ, როგორც ამბობენ, გამოძიება დაიწყო პროსამთავრობო საზოგადოებრივი მაუწყებლისა და მთავრობის მიერ კონტროლირებადი ტელეკომპანია „იმედის“ ჟურნალისტების პროფესიულ საქმიანობაში ხელის შეშლის ფაქტზე, დამოუკიდებელ მედიაზე თავდასხმებთან დაკავშირებით გამოძიება ჯერ არ დაწყებულა. სამართლიანობისადმი ეს შერჩევითი მიდგომა უაღრესად საგანგაშოა და აღრმავებს საქართველოში ჟურნალისტების წინააღმდეგ ჩადენილი დანაშაულების დიდი ხნის დაუსჯელობას“.

განცხადებაზე ხელმომწერი ორგანიზაციები ანტიკორუფციული ბიუროს მიერ ქართული მედიებისგან ინფორმაციის მოთხოვნის ფაქტსაც ეხმაურებიან და მიჩნევენ, რომ „ქართულმა ოცნებამ“ გაზარდა ინსტიტუციური ზეწოლა და გაამკაცრა კონტროლი მედიასა და სამოქალაქო საზოგადოებაზე, მათ შორის დამოუკიდებელი მედიის მხარდამჭერ ჯგუფებზე. 

მედიის უფლებადამცველი საერთაშორისო ორგანიზაციები მიესალმებიან ევროკავშირის უმაღლესი წარმომადგენლების, ევროკომისიის ვიცე-პრეზიდენტ კაია კალასისა და გაფართოების საკითხებში ევროკავშირის კომისარ მარტა კოსის განცხადებას, რომლითაც ისინი „ქართული ოცნების“ მიერ საქართველოს მედიისა და სამოქალაქო საზოგადოების წინააღმდეგ განხორციელებულ ზეწოლას გმობენ.

„მოლოდინის მიუხედავად, რომ მედიის წინააღმდეგ მკაცრი ზომები მომდევნო თვეებში გაძლიერდება, კიდევ ერთხელ ვიმეორებთ ჩვენს მოწოდებას „ქართული ოცნების“ რეჟიმზე უფრო ძლიერი ზეწოლისკენ, მათ შორის დამატებითი მიზნობრივი სანქციების დაწესებისკენ. გარე მხარდაჭერისა და სოლიდარობის გარეშე ქართული მედია და სამოქალაქო საზოგადოება ვერ გადარჩება“.

განცხადებაზე ხელმომწერი ორგანიზაციები:

International Press Institute (IPI) 

European Federation of Journalists (EFJ)

ARTICLE 19 Europe

European Centre for Press and Media Freedom (ECPMF)

OBC Transeuropa

Free Press Unlimited

მსოფლიო პრესის თავისუფლების გმირის ჯილდოს 2025 წლის გამარჯვებულების ვინაობა ცნობილია. მას „პრესის საერთაშორისო  ინსტიტუტი“ (IPI) „საერთაშორისო მედიის მხარდაჭერასთან“ (IMS-სთან) პარტნიორობით ყოველწლიურად გასცემს. 

„შვიდი გამორჩეული ჟურნალისტი საქართველოდან, აშშ-დან, ღაზას სექტორიდან, პერუდან, ჰონგ-კონგიდან, უკრაინიდან და ეთიოპიიდან 2025 წლის IPI-IMS-ის მსოფლიო პრესის თავისუფლების გმირებად დასახელდა თავისუფალი მედიისთვის ბრძოლაში გამოჩენილი განსაკუთრებული გამბედაობისა და გამძლეობისთვის.

ბევრმა განიცადა პატიმრობა, რეპრესიები და დაუნდობელი მცდელობები მათი საქმიანობის გასაჩუმებლად, მაგრამ ისინი აგრძელებდნენ რეპორტაჟების მომზადებას შესანიშნავი გამძლეობითა და ჟურნალისტიკისადმი ერთგულებით.

დაჯილდოვებულთაგან ორი, ორივე ქალი, ომის ზონებიდან მსოფლიოსთვის ახალი ამბების მიწოდებისას დაიღუპა. ეს ჯილდო პატივს მიაგებს მათ მემკვიდრეობას. კიდევ ორი ​​დაჯილდოვებული ამჟამად ციხეშია პრესისა და გამოხატვის თავისუფლების წინააღმდეგ მიმართული რეპრესიების ფონზე“, – ნათქვამია IPI-IMS-ის მიერ გავრცელებულ რელიზში.

წელს მსოფლიო პრესის თავისუფლების გმირის ჯილდოს მფლობელები გახდნენ:

მზია ამაღლობელი - „ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელი და დირექტორი, ბათუმის პოლიციის უფროსის, ირაკლი დგებუაძისთვის სილის გაწვნის გამო თითქმის 9 თვეა პატიმრობაშია. IPI-IMS-ის განცხადებით, ამაღლობელის დევნა და მიმდინარე პატიმრობა სიმბოლურად გამოხატავს მედიის წინააღმდეგობის ძალას მზარდი ავტორიტარიზმის მიმართ: 

„ამაღლობელის ათწლეულების განმავლობაში მიღწეულმა საქმიანობამ საქართველოს დამოუკიდებელი მედიის განვითარებაში შთააგონა ქართველი ჟურნალისტების თაობები, რომლებიც ახლა უარს ამბობენ გაჩუმებაზე, მთავრობის მხრიდან უკიდურესი ზეწოლის მიუხედავად. ეს ჯილდო პატივს მიაგებს ამაღლობელის სიმტკიცესა და მდგრადობას და მასთან ერთად ჩვენ კვლავ ვითხოვთ მისი დაუყოვნებლივ გათავისუფლებას“. 

მარტინ ბარონი - „ვაშინგტონ პოსტისა“ და „ბოსტონ გლოუბის“ ყოფილი რედაქტორია. გავრცელებულ რელიზში მითითებულია, რომ ბარონმა მისი ხელმძღვანელობით მოქმედ რედაქციებს 18 პულიცერის პრემია მოუტანა:

„ბარონისთვის ამ ჯილდოს მინიჭებით, IPI და IMS აღიარებენ მის მნიშვნელოვან წვლილს ჟურნალისტიკასა და მისი დაცვის გზებში, რაც კიდევ უფრო მეტ აქტუალობას იძენს იმ დროს, როდესაც პრესის თავისუფლება სულ უფრო მეტად საფრთხის ქვეშაა მთელ მსოფლიოში და ახლა უკვე შეერთებულ შტატებშიც კი“.

მარიამ აბუ დაგა - ფრილანსერი პალესტინელი ფოტოჟურნალისტი იყო, რომელიც 2025 წლის 25 აგვისტოს სამხრეთ ღაზაში, „საავადმყოფოზე ისრაელის სამხედრო ორმაგი დარტყმის შედეგად დაიღუპა“. ის რეგულარულად თანამშრომლობდა Associated Press-სა და Independent Arabia-სთან. (მას ჯილდო გადაეცა სიკვდილის შემდეგ):

„დაგამ სიცოცხლე არაერთხელ გაწირა, რათა თავისი ფოტოებით მსოფლიოსთვის ეჩვენებინა ღაზაში მიმდინარე სისასტიკეები. მისი მკვლელობა - რომლისთვისაც არავინ დასჯილა - ასევე ასახავს ღაზას ჟურნალისტებისთვის სულ უფრო საშიშ პირობებს, რომლებიც მიზანმიმართული თავდასხმების, იძულებით გადაადგილებისა და შიმშილის წინაშე დგანან“.

გუსტავო გორიტი - პერუს საგამოძიებო გამოცემა IDL-Reporteros-ის დამფუძნებელი და მთავარი რედაქტორია. IPI-IMS-ის რელიზის მიხედვით, მან ჩაატარა გამოძიებები, რომლებმაც რეგიონში ძალაუფლების დინამიკა შეცვალა, ამასთანავე, ათწლეულების განმავლობაში არაერთხელ განიცადა განმეორებითი შევიწროება:

„ახლაც კი, მას პატიმრობა ემუქრება, რადგან მისი წარსული გამოძიებების სუბიექტები ცდილობენ მის დასჯას კორუფციის წინააღმდეგ მიმართული რეპორტაჟებისთვის“.

ჯიმი ლაი - ჰონგ-კონგელი გამომცემელი და დემოკრატიული გამომცემლობის Apple Daily-ს დამფუძნებელია, რომელიც 2021 წელს ჰონგ-კონგში პრესის თავისუფლების, გამოხატვის თავისუფლებისა და სამოქალაქო თავისუფლებების მასშტაბური რეპრესიების ფონზე დაიხურა:

„ის თითქმის ხუთი წელია უსამართლოდ იხდის სასჯელს ბრალდებებით, რომლებიც ფართოდ პოლიტიკურად მოტივირებულად ითვლება. ლაის შესაძლოა სამუდამო პატიმრობა მიესაჯოს, რადგან ის სასამართლო პროცესის განაჩენს ელოდება, რომელიც ჰონგ-კონგში გამოხატვის თავისუფლებისთვის ბრძოლის სიმბოლოდ იქცა. ლაის ამ ჯილდოთი დაჯილდოვებით, IPI და IMS აღიარებენ ლაის მიერ პრესის თავისუფლების, სიტყვის თავისუფლებისა და დემოკრატიის მამაც დაცვას, მიუხედავად უზარმაზარი პირადი დანაკარგისა“.

ვიქტორია როშჩინა - უკრაინელი ჟურნალისტი იყო, რომელიც რუსეთის პატიმრობაში გარდაიცვალა. ჟურნალისტი 2023 წლის აგვისტოში, აღმოსავლეთ უკრაინაში რეპორტაჟის გასაკეთებლად ჩასვლის შემდეგ, რუსეთის მიერ ოკუპირებულ ტერიტორიებზე გაუჩინარდა. 2024 წლის მაისში კი, რუსეთმა დაადასტურა, რომ ჟურნალისტი დააკავეს და ის რუსეთის ტერიტორიაზე იმყოფებოდა. (მას ჯილდო გადაეცა სიკვდილის შემდეგ):

„როშჩინას 2024 წლის 19 სექტემბერს რუსეთის ტყვეობაში გარდაცვალებამ გამოავლინა რუსეთის ხელისუფლების მიერ უსამართლოდ დაკავებული ათობით უკრაინელი ჟურნალისტის მიმართ სასტიკი მოპყრობა და ახალი აქტუალობა შესძინა პრესის დაცვისა და ჟურნალისტებზე თავდასხმებისთვის პასუხისმგებლობის უზრუნველყოფის აუცილებლობას“.

ტესფალემ ვალდიესი - Ethiopia Insider-ის თანადამფუძნებელი და მთავარი რედაქტორია, რომელიც მისი ჟურნალისტური საქმიანობის გამო არაერთხელ დააკავეს:

„მრავალი თვითნებური დაპატიმრებისა და დაკავების მიუხედავად - რომელთაგან ერთ-ერთი ერთ წელზე მეტხანს გაგრძელდა Zone 9 bloggers-ის საქმესთან დაკავშირებით - და იძულებითი ემიგრაციაში მუშაობის მიუხედავად, ტესფალემი დაბრუნდა ეთიოპიაში და თავისუფალი მედიისთვის სულ უფრო რთულ გარემოში საზოგადოებრივი ინტერესების ჟურნალისტიკისთვის სივრცის შენარჩუნებას მიუძღვნა თავი“. 

მსოფლიო პრესის თავისუფლების გმირის ჯილდოები IPI-ის 75-ე წლისთავისადმი მიძღვნილ მსოფლიო კონგრესზე, 24 ოქტომბერს, ვენაში გაიცემა.