27 ივნისს, პარლამენტში, ირაკლი კობახიძის მოხსენებისთვის უსაფრთხოების დამატებითი ზომები იმოქმედებს და ონლაინ მედიას შენობაში არ დაუშვებენ.

პარლამენტის განცხადებით, უსაფრთხოების ყვითელი დონის მოქმედების გამო, შენობაში თითო მაუწყებლიდან აკრედიტებული არაუმეტეს სამი ჯგუფი დაიშვება.

როგორც საკანონმდებლო ორგანო წერს, „აღნიშნული ღონისძიების მიზანია საქართველოს პარლამენტის სასახლეში სამუშაო და უსაფრთხო გარემოს უზრუნველყოფა“.

წელს ონლაინ მედია პარლამენტში არ დაუშვეს შალვა პაპუაშვილისა და მიხეილ ყაველაშვილის მოხსენებების დროსაც.

უსაფრთხოების ყვითელი დონის მოქმედების გამო პარლამენტში ონლაინ მედიის წარმომადგენლებს არ უშვებდნენ გასულ წელსაც. ისინი პარლამენტში არ დაუშვეს 28 ივნისს, ირაკლი კობახიძის წლიური ანგარიშის მოსმენისას.

ონლაინ მედიის წარმომადგენლებს საკანონმდებლო ორგანოში შესვლა რუსული კანონის განხილვების დროსაც ეკრძალებოდათ.

ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ ,,ბათუმელებისა” და „ნეტგაზეთის“ დამფუძნებლისა და დირექტორის, მზია ამაღლობელის საჩივრის განხილვა დაიწყო. „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის“ განცხადებით, სასამართლო  კორესპონდენციაში განმარტავს, რომ საქმეს შესაძლოა მნიშვნელოვანი ზეგავლენის სტატუსი (Impact Case) მიენიჭოს.  

საიამ მზია ამაღლობელის მიმართ ყველაზე მკაცრი აღკვეთის ღონისძიების გამოყენებასთან და მის სისხლის სამართლის საქმეში არსებულ არაერთ პროცედურულ დარღვასთან დაკავშირებით ადამიანის უფლებათა ევროპულ სასამართლოს 28 აპრილს მიმართა. 

საჩივარში აღნიშნულია, რომ ამაღლობელის მიმართ დაირღვა ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის ისეთი ფუნდამენტური უფლებები, როგორებიცაა: თავისუფლებისა და უსაფრთხოების უფლება (კონვენციის მე-5 მუხლი), საქმის სამართლიანი განხილვის უფლება (კონვენციის მე-6 მუხლი), პირადი და ოჯახური ცხოვრების დაცულობის უფლება (კონვენციის მე-8 მუხლი), გამოხატვის თავისუფლება (კონვენციის მე-10 მუხლი), კონვენციის მე-13 მუხლი მე-8 და მე-10 მუხლებთან ერთობლიობაში (სამართლებრივი დაცვის ქმედითი საშუალების უფლება), უფლების შეზღუდვათა გამოყენების ფარგლები (კონვენციის მე-18 მუხლი). 

„კერძოდ, საჩივარში მითითებულია, რომ მზია ამაღლობელი დააკავეს უსაფუძვლოდ, ხოლო მის მიმართ აღკვეთის ღონისძიების, პატიმრობის გამოყენება მოხდა თვითნებურად, შესაბამისი საფუძვლების გარეშე და ეროვნულმა სასამართლოებმა წინასწარი პატიმრობის კანონიერება არ შეაფასეს. 

ამასთან, მზია ამაღლობელის თავისუფლების უფლება შეიზღუდა კონვენციაში გათვალისწინებული მიზნებისგან განსხვავებული მიზნებით, და წინასწარი პატიმრობის გამართლება, მიმდინარე ადმინისტრაციული სამართალწარმოების პარალელურად, წარმოადგენდა მის ბრალეულობაზე ნაადრევ დასკვნას. საჩივარში ასევე აღნიშნულია, მობილური ტელეფონის სავარაუდოდ უკანონო ჩამორთმევისა და ჩხრეკის ფაქტზე, რამაც შეზღუდა მზია ამაღლობელის პირადი ცხოვრებისა და გამოხატვის თავისუფლება, რასთან დაკავშირებითაც მას არ ჰქონია ეფექტიანი დაცვის საშუალება ეროვნულ დონეზე“, - ვკითხულობთ „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის“ განცხადებაში. 

ორგანიზაციის ცნობით, სასამართლომ საჩივარში მითითებული ფუნდამენტური უფლებების დარღვევებთან დაკავშირებით მხარეებს ვრცელი შეკითხვებით მიმართა:

„საქმის წარმოების პირველ ეტაპზე, სახელმწიფომ ევროპული სასამართლოს წინაშე უნდა  წარადგინოს პოზიცია მზია ამაღლობელის თავისუფლების უფლების და ამასთან კავშირში სხვა დარღვევებთან მიმართებით“.

„ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელსა და დირექტორს ბათუმის პოლიციის უფროსისთვის, ირაკლი დგებუაძისთვის სილის გაწვნის გამო 4-დან 7 წლამდე პატიმრობა ემუქრება.

სასამართლომ მზია ამაღლობელი დააჯარიმა ორ ადმინისტრაციულ საქმეზეც. მოსამართლე სალიხ შაინიძემ ამაღლობელი პირველ ადმინისტრაციულ საქმეზე სამართალდამრღვევად 18 მარტს ცნო და 2 000 ლარით დააჯარიმა. 18 ივნისს კი, ის სამართალდამრღვევად მოსამართლე მარიანა ფამოევამ ცნო და 1000 ლარით დააჯარიმა. შსს მზია ამაღლობელს პოლიციელების სიტყვიერ შეურაცხყოფასა და  აჭარის პოლიციის დეპარტამენტის წინ, დამხმარე ნაგებობაზე სტიკერის გაკვრის გამო იერსახის დამახინჯებას ედავებოდა.

„საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“ ტელეკომპანია „კავკასიის“ ჟურნალისტისგან გადაღებული მასალის იძულებით ამოღების მცდელობას გმობს. 

ორგანიზაცია 23 ივნისს, გვიან საღამოს მომხდარ შემთხვევას აღწერს და წერს, რომ პოლიციელებს ჰქონდათ მცდელობა ნინო კოდალაშვილი სამმართველოში მოწმედ იძულებით გადაეყვანათ და მოეპოვებინათ წვდომა მის ტელეფონში სავარაუდოდ არსებულ ინფორმაციაზე:

„პოლიციის ინტერესის საგანს წარმოადგენდა ინციდენტის, რომელსაც ჟურნალისტი შეესწრო, ტელეფონით გაკეთებული ვიდეოჩანაწერი. 

მას შემდეგ, რაც ტელეკომპანია “კავკასიის” ჟურნალისტისა და ხელმძღვანელის, ნინო ჯანგირაშვილის, ირგვლივ მოქალაქეები შეიკრიბნენ, და ერთ-ერთი მათგანი პოლიციასთან მათი საუბრის ფეისბუქის ლაივში გადაცემას შეუდგა, პოლიციელებს მოუწიათ, ეღიარებინათ, რომ ამგვარი გამოკითხვა ნებაყოფილობითია და რომ მოწმეს შეეძლო ჩვენება მიეცა მოგვიანებითაც, მოსამართლის წინაშე და ადვოკატის თანდასწრებით. პოლიციელმა ჟურნალისტებს უთხრა, რომ მას აღელვებდა ტელეფონში შენახული მტკიცებულების განადგურების რისკი. საბოლოოდ, პოლიციელებმა ჟურნალისტებს ადგილის დატოვების შესაძლებლობა მისცეს და შეჰპირდნენ, რომ მომდევნო დღეს ოფიციალურად მიმართავდნენ“.   

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის განცხადებით, მოქმედი კანონდებლობით, პოლიციას არ აქვს უფლება, ჟურნალისტი აიძულოს, რომ მისცეს წვდომა პროფესიული მოვალეობის შესრულებისას მოპოვებულ მასალებზე, იმ შემთხვევაშიც კი, როცა ეს მასალები პოლიციისთვის მნიშვნელოვან მტკიცებულებას წარმოადგენს. 

„ამ მასალების იმ ნაწილის პოლიციისთვის გაზიარების საკითხი, რაც არ გასაჯაროვდება ჟურნალისტური ნაშრომის სახით, სრულად ჟურნალისტის/მედიასაშუალების დისკრეციაშია“.   

ორგანიზაცია პოლიციელებს ახსენებს, რომ ჟურნალისტებს არ ევალებათ პროფესიული საქმიანობის შესრულებისას მათთვის მოიპოვონ ვიდეომტკიცებულებები და მისცენ მათ წვდომა პირად/სამსახურებრივ ტექნიკაზე, „ამაზე პოლიციელებმა, რომლებიც სამხრე კამერებით არიან აღჭურვილი, თავად უნდა იზრუნონ“.

„საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“ შინაგან საქმეთა სამინისტროს მოუწოდებს, კარგად განუმარტონ პოლიციელებს მოწმეებთან და მტკიცებულებებთან მიმართებაში მათი უფლებამოსილების ფარგლები და ჟურნალისტთა უფლებები, რათა პოლიციელებმა კანონის დარღვევით არ სცადონ ზეწოლა ინციდენტის შემსწრე ჟურნალისტებზე.

კომუნიკაციების კომისიის ინფორმაციით, 2025 წლის I კვარტალში ტელევიზიებმა კომერციული სარეკლამო შემოსავლებიდან 14.8 მილიონი ლარი მიიღეს. კომისიამ გამოაქვეყნა „იმედის“, „რუსთავი 2“-ის, „პოსტვ“-ის, „ფორმულას“ და „TV პირველის“ იმ დამფინანსებლების ათეულიც, რომლებიც ამ პერიოდში მაუწყებლებს რეკლამაში ყველაზე მეტს უხდიდნენ.

კომუნიკაციების კომისიის მონაცემებით, ამ ტელევიზიებს შორის სამთავრობო ტელეკომპანია „იმედი“ ერთადერთია, რომელმაც იანვარ-მარტის პერიოდში ნახევარ მილიონზე მეტი რეკლამის ერთი დამკვეთისგან მიიღო.

„“ტელეიმედის“ რეკლამის დამკვეთ კომპანიას, რომელმაც აღნიშნულ პერიოდში მაუწყებელს 500 000 ლარზე მეტი გადაუხადა - „საქართველოს ბანკი“ წარმოადგენს“, - წერს ComCom-ი. 

რეკლამის დამკვეთები, რომლებმაც „იმედს“ 50 000-დან 500 000 ლარამდე გადაუხადეს:

• „შპს ავენიუ ბაი ორბი“;
• „პსპ ფარმა“;
• „კოკა-კოლა ბოთლერს ჯორჯია“;
• „ავერსი ფარმა“;
• „ლაქტალის ჯორჯია“;
• „დიპლომატ ჯორჯია“;
• „ბერლინ ქიმიას წარმომადგენლობა საქართველოში“;
• „არქი პრომოუშენი“;
• „აიდიეს ბორჯომი თბილისი“.

„რუსთავის 2-ის“ ტოპ 10 რეკლამის დამკვეთი, რომლებმაც ტელევიზიას 7 000-დან 500 000 ლარამდე გადაუხადეს:

• „კოკა-კოლა ბოთლერს ჯორჯია“;
• „შპს ავენიუ ბაი ორბი“;
• „პსპ ფარმა“;
• „ავერსი ფარმა“;
• „ლაქტალის ჯორჯია“;
• „2025 წლის ევროპის ზამთრის ახალგაზრდული ოლიმპიური ფესტივალი“;
• „დიპლომატ ჯორჯია“;
• „ვიმ ბილ დან საქართველო“;
• „ჯი ემ ფარმასიუთიქალი“;
• „ბერლინ ქიმიას წარმომადგენლობამ საქართველოში“.

„პოსტვ-ის“ ტოპ 10 რეკლამის დამკვეთი, რომლებმაც  ტელევიზიას 50 000-დან 500 000 ლარამდე გადაუხადეს:

• „შპს ბუმბა“;
• „შპს ჯეოკეპ“;
• „შპს ფალავანი ვაინ“;
• „სტერეო+“;
• „შპს ბუნებრივი აირი“;
• „ფალავანი“;
• „შპს ბუნება“ 
• „ქართული რძის პროდუქტები“;
• „შპს სოლუშენ გრუპ“;
• „ტიფლის ფაბ“.

„ფორმულას“ ტოპ 10 რეკლამის დამკვეთი, რომლებმაც  ტელევიზიას 7 000-დან 500 000 ლარამდე გადაუხადეს:

• „თიბისი ბანკი“;
• „კოკა-კოლა ბოთლერს ჯორჯია“;
• „პსპ ფარმა“;
• „ლე ლაბორატუა სერვიეს წარმომადგენლობა“;
• „შპს მერკადო“;
• „თეგეტა მოტორსი“;
• „ორბი ჯგუფი ბათუმი“;
• „კ. ერისთავის სახელობის ექსპერიმენტული და კლინიკური ქირურგიის ეროვნული ცენტრი“;
• „ლაქტალის ჯორჯია“;
• „შპს ორთაჭალა გეითი“.

„TV პირველის“ ტოპ 10 რეკლამის დამკვეთი, რომლებმაც  ტელევიზიას 7 000-დან 500 000 ლარამდე გადაუხადეს:

• „შპს ორბი ჯგუფი თბილისი“;
• „კოკა-კოლა ბოთლერს ჯორჯია“;
• „პსპ ფარმა“;
• „სან პეტროლეუმ ჯორჯია“;
• „შპს პირველი მეღვინეობა“;
• „ვისოლ პეტროლიუმ ჯორჯია“;
• „შპს მერკადო“;
• „დიპლომატ ჯორჯია“;
• „შპს მონოლითი ჯგუფი პლიუსი“;
• „ჩინური მედიცინის ცენტრი“.

2025 წლის I კვარტალში სარეკლამო შემოსავლების შეახებ ინფორმაცია იხილეთ აქ.

„მედიის ადვოკატირების კოალიცია“ „ქართული ოცნების“ მიერ დაჩქარებული წესით წარდგენილ კანონპროექტებსა და ანტიკორუფციული ბიუროს მიერ სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციების წინააღმდეგ განხორციელებულ ღონისძიებებს ეხმაურება და აღნიშნავს, რომ საქართველოში მედიის თავისუფლებისა და სამოქალაქო საზოგადოების მდგომარეობამ კრიტიკულ ზღვარს მიაღწია. 

კოალიციის, რომელიც ადამიანის უფლებების დამცველ და მედიის საკითხებზე მომუშავე 17 ორგანიზაციას აერთიანებს, განცხადებით, „ქართული ოცნების“ მიერ ინიციირებული და განხორციელებული ანტიდემოკრატიული ღონისძიებები საბჭოთა კავშირისა და დღევანდელი რუსეთის რეპრესიული სისტემის მეთოდებს იმეორებს და ავტორიტარული მმართველობის დამკვიდრებისკენ არის მიმართული.

კოალიციის შეფასებით, „ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებლისა და დირექტორის, მზია ამაღლობელის უკანონო პატიმრობა „ქართული ოცნების“ რეპრესიული ხასიათის გამოვლინება, ამაღლობელი კი რეპრესიული სისტემის სიმბოლოა:

„ამაღლობელის ჯანმრთელობის მდგომარეობის, კერძოდ მხედველობის,  მწვავე გაუარესება აშკარად მიუთითებს უკანონო პატიმრობის ნეგატიურ ზეგავლენას მის ჯანმრთელობაზე.  ევროპარლამენტის მიერ 324 ხმით მიღებული რეზოლუცია, რომელიც მზია ამაღლობელისა და სხვა პოლიტპატიმრების გათავისუფლებას მოითხოვს, ცხადყოფს, რომ საერთაშორისო საზოგადოება აღიარებს საქართველოში მიმდინარე რეპრესიების პოლიტიკურ ხასიათს“.

„სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების შესახებ“ კანონში ინიციირებული ცვლილებები კი „მედიის ადვოკატირების კოალიციის“ განცხადებით, გამოხატვის თავისუფლებაზე მიზანმიმართული შეტევის გაგრძელებას წარმოადგენს და 

ისეთ სამართლებრივ ჩარჩოს ქმნის, რომელიც პრაქტიკულად აუქმებს მედიას, ჟურნალისტებს თვითცენზურას აიძულებს და საბოლოოდ ასამარებს კრიტიკულ საზოგადოებრივ დისკურსს:

„კერძოდ,  უქმდება ნორმა, რომლის მიხედვით, სიტყვის თავისუფლების შეზღუდვისას მტკიცების ტვირთი შეზღუდვის ინიციატორს ეკისრება, ხოლო ყოველგვარი ეჭვი, რომელიც ვერ დადასტურდება, სიტყვის თავისუფლების შეზღუდვის საწინააღმდეგოდ უნდა გადაწყდეს. ასევე უქმდება ჩანაწერიც, რომლის გათვალისწინებით, დაუშვებელია, სიტყვის თავისუფლების შეზღუდვის საქმეზე მოპასუხის უარი – გაამხილოს პროფესიული საიდუმლოება ან მისი წყარო – მოპასუხის საწინააღმდეგო გადაწყვეტილების გამოტანის ერთადერთი საფუძველი გახდეს. წესდება სიტყვისა და გამოხატვის შინაარსობრივი რეგულირება, თუ ეს ეხება როგორც პირისპირ შეურაცხყოფას, ასევე შეურაცხყოფას საჯარო სივრცეში“.

როგორც კოალიცია აღნიშნავს, წყაროების დაცვის უფლების გაუქმება პრაქტიკულად საგამოძიებო ჟურნალისტიკის დასასრულს ნიშნავს: 

„შეუძლებელი გახდება მნიშვნელოვანი საზოგადოებრივი ინტერესის საკითხების გაშუქება. სიტყვისა და გამოხატვის შინაარსობრივი რეგულირების დაწესება კი იძლევა ძალიან ფართო ინტერპრეტაციის საშუალებას და შეიძლება გამოყენებულ იქნას ნებისმიერი კრიტიკული ხმის ჩასახშობად, რომელიც თითოეულ მოქალაქეს დააყენებს სამართლებრივი პასუხისმგებლობის წინაშე“.

„მედიის ადვოკატირების კოალიცია“ „ქართული ოცნების“ მიერ დაჩქარებული წესით წარდგენილ იმ კანონპროექტსაც ეხმაურება, რომლითაც მედიისთვის სასამართლოში ფოტო-ვიდეო გადაღება ფაქტობრივად შეუძლებელი გახდება.

ორგანიზაციის შეფასებით, წარდგენილი კანონპროექტით, მედიის მიერ სასამართლოს პროცესების გადაღება შეუძლებელი ხდება, რაც საზოგადოებას წაართმევს შესაძლებლობას, თვალის ადევნოს მართლმსაჯულების სისტემის მუშაობას:

„პროექტი ითვალისწინებს სასამართლოს ეზოსა და დერეფნებში გადაღების აკრძალვას. პროცესების ვიზუალური გადაღების უფლებამოსილება მხოლოდ სასამართლოს ან მის მიერ უფლებამოსილ პირს ენიჭება. სასამართლო სხდომის ვიდეო და აუდიო ჩაწერა მხოლოდ დასაბუთებული შუამდგომლობის საფუძველზე იქნება შესაძლებელი, მოსამართლის მოტივირებული გადაწყვეტილების შემდეგ. კანონპროექტი სასამართლოს უფლებას აძლევს, ჩამოართვას შესულ პირებს პირადი ნივთები, მათ შორის მობილური ტელეფონები, კომპიუტერები და ნებისმიერი ფოტო-, კინო-, ვიდეო- ან აუდიოსაშუალება. ეს ცვლილებები მედიის საქმიანობას კრიტიკულად შეზღუდავს და ფაქტობრივად გამორიცხავს სასამართლო სისტემის კონტროლს საზოგადოების მხრიდან“.

კოალიცია სამოქალაქო საზოგადოებაზე კოორდინირებულ შეტევას უწოდებს ანტიკორუფციული ბიუროს მიერ სამოქალაქო საზოგადოების, მათ შორის მათი წევრი ორგანიზაციების: „საერთაშორისო გამჭვირვალობა-საქართველოს“, „მედიის განვითარების ფონდის“, „სამოქალაქო საზოგადოების ფონდისა“ და „სამართლიანი არჩევნებისა და დემოკრატიის საერთაშორისო საზოგადოების“ წინააღმდეგ განხორციელებული ღონისძიებებს:

„ბენეფიციარების პირადი მონაცემების, საადვოკატო საიდუმლოების და საქმიანობის ყველა დეტალის უკანონოდ მოთხოვნა არღვევს არა მხოლოდ ორგანიზაციების, არამედ ათასობით მოქალაქის კონსტიტუციურ უფლებებს. ეს ღონისძიებები მიზნად ისახავს ბენეფიციარების უფლებების შეზღუდვას, სამოქალაქო საზოგადოების დაშინებას, მისი საქმიანობის შეჩერებას და საბოლოოდ – დემოკრატიული ინსტიტუტების სრულ განადგურებას.

მედიის ადვოკატირების კოალიცია გამოხატავს სრულ სოლიდარობას წევრი ორგანიზაციების მიმართ. ასევე, მხარს ვუჭერთ პარტნიორ ორგანიზაციებს, ჩვენს კოლეგებს მათ სამართლებრივ ბრძოლაში და გვჯერა, რომ ეს რეპრესიული ღონისძიებები ვერ შეაჩერებს სამოქალაქო საზოგადოების მუშაობას. ჩვენი ორგანიზაციები გამოიყენებენ ყველა ხელმისაწვდომ სამართლებრივ მექანიზმს მათი უფლებების და ღირსების დასაცავად“. 

კოალიცია საერთაშორისო პარტნიორებს, ორგანიზაციებსა და დემოკრატიულ ქვეყნებს მოუწოდებს, საქართველოში მიმდინარე პროცესებზე ყურადღება გააძლიერონ და დემოკრატიულ ძალებს ქვეყანაში მხარდაჭერა გამოუცხადონ:

„ამ კრიტიკულ მომენტში მედია ადვოკატირების კოალიცია მიმართავს საქართველოს ყველა დემოკრატიულ ძალას, მედია ორგანიზაციას, სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენელს და თითოეულ მოქალაქეს – გააერთიანონ ძალები მედიისა და სამოქალაქო საზოგადოების მხარდასაჭერად. მედიის თავისუფლებისა და სამოქალაქო საზოგადოების დაცვა არის დემოკრატიის თავისუფლების საფუძველი“. 

„ქართული ოცნების“ პარლამენტი დაჩქარებული წესით, 27 ივნისამდე მიიღებს იმ საკანონმდებლო პაკეტს, რომლითაც მედიისთვის სასამართლოში ფოტო-ვიდეო გადაღება ფაქტობრივად შეუძლებელი გახდება. 

„საერთო სასამართლოების შესახებ“ საქართველოს კანონში დაგეგმილი შესაბამისი ცვლილებები პარლამენტის ბიურომ გუშინ, 23 ივნისს დაარეგისტრირა. იმ მუხლის განახლებული რედაქციით, რომელიც სასამართლო სხდომის მასობრივი ინფორმაციის საშუალებებით გაშუქებას შეეხება, სასამართლოში (სასამართლოს შენობაში, სასამართლო სხდომის დარბაზში, სასამართლოს ეზოში) ფოტო, კინო, ვიდეოგადაღება და ტრანსლაცია დაუშვებელი გახდება, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ამას სასამართლო ან სასამართლოს მიერ უფლებამოსილი პირი ახორციელებს. 

დაგეგმილი ცვლილებით, „სასამართლოს შეუძლია გაავრცელოს თავის ხელთ არსებული სასამართლო პროცესის ფოტო, კინო და ვიდეოგადაღების მასალები, თუ ეს არეწინააღმდეგება კანონს. 

სასამართლო სხდომის ვიდეო და აუდიო ჩაწერა დაიშვება მხოლოდ დასაბუთებული შუამდგომლობის საფუძველზე, მოსამართლის მიერმიღებული მოტივირებული გადაწყვეტილებით“. 

აქამდე მოქმედით კანონით, საზოგადოებრივ მაუწყებელს სასამართლო პროცესის ფოტოგადაღება, კინო, ვიდეო, აუდიოჩაწერა შეუზღუდავად შეეძლო, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც სასამართლო სხდომა ნაწილობრივ ან სრულად დახურული იყო. ამასთან, ის ვალდებული იყო ჩანაწერი მასობრივი ინფორმაციის სხვა საშუალებებისთვის მათი მოთხოვნისთანავე გადაეცა. იმ შემთხვევაში კი თუ საზოგადოებრივი მაუწყებელი კანონით მინიჭებული უფლებით არ სარგებლობდა, გადაღების უფლება სხვა საერთო საეთერო მაუწყებელს, სასამართლო სხდომის დაწყების წინ საქმის განმხილველი მოსამართლისთვის წერილობითი განცხადების წარდგენის საფუძველზე, შეეძლო. 

უქმდება კანონის ის ჩანაწერიც, რომლის მიხედვითაც სასამართლოს ეზოსა და შენობის დერეფანში ფოტოგადაღება, კინო, ვიდეო, აუდიოჩაწერა და ეთერში გადაცემა ყოველგვარი შეზღუდვის გარეშე იყო ნებადართული.

კანონპროექტის ინიციატორები „ქართული ოცნებისა“ და „ხალხის ძალის“ წარმომადგენლები: არჩილ გორდულაძე, თორნიკე ჭეიშვილი, რატი იონათამიშვილი, ალუდა ღუდუშაური, დავით მათიკაშვილი, თენგიზ შარმანაშვილი, ალექსანდრე ტაბატაძე, გურამ მაჭარაშვილი და აკაკი ალადაშვილი არიან. 

ბოლო პერიოდში ჟურნალისტებს თბილისის საქალაქო სასამართლოში მუშაობისას პროფესიულ საქმიანობაში ხელი ეშლებოდათ, მათ რამდენჯერმე სასამართლოს შენობაში კამერებით შესვლაც აუკრძალეს. 

კონტექსტი: საქართველოში დამოუკიდებელ და კრიტიკულ მედიას მუშაობა რთულ გარემოში უწევს. „ქართულმა ოცნებამ“ ერთიმეორის მიყოლებით მიიღო მედიის შემზღუდავი საკანონმდებლო ცვლილებები. 

31 მაისიდან ამოქმედდა „უცხოეთის აგენტების რეგისტრაციის აქტიც“, რომელსაც „ქართული ოცნება“ ამერიკული FARA-ს სიტყვასიტყვით ნათარგმნს უწოდებს, სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციები კი მიიჩნევენ, რომ ის მიზნად ისახავს დამოუკიდებელი ორგანიზაციებისა და მედიების გაჩუმებას, დისკრედიტაციასა და დევნას. 

კრიტიკული ტელევიზიების წინააღმდეგ საჩივრებით „ქართულმა ოცნებამ“ მიმართა კომუნიკაციების კომისიასაც. მიმართვის საფუძველი „მაუწყებლობის შესახებ“ კანონში შეტანილი ის ცვლილებები გახდა, რომლითაც კომისიას აქამდე თვითრეგულირების სფეროში მოქცეული საკითხების განხილვისა და მაუწყებლების დასანქცირების შესაძლებლობა მიეცა.

ხუთ თვეზე მეტია უკანონო პატიმარია „ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელი და დირექტორი მზია ამაღლობელი; სატელევიზიო მაუწყებლობა შეწყვიტა ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად განწყობილმა ტელეკომპანია „მთავარმა არხმა“. საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა სამსახურიდან გაათავისუფლა ნინო ზაუტაშვილი, ვასილ ივანოვ-ჩიქოვანი და დახურა გადაცემა „რეალური სივრცე“. ისინი „პირველი არხის“ სარედაქციო პოლიტიკას ღიად აკრიტიკებენ და პოლიტიკურ გავლენებზე საუბრობენ. 

ჟურნალისტებს ხელს უშლიან პროფესიული მოვალეობის შესრულებისას, მათ აქციების გაშუქებისას აჯარიმებენ „გზის ხელოვნურად გადაკეტვისთვისაც“. ამასთან, დღემდე არ დასჯილან პროევროპული აქციების გაშუქებისას ჟურნალისტებზე (გურამ როგავა, ალექსანდრე ქეშელაშვილი, მაკა ჩიხლაძე, გიორგი შეწირული და სხვები) თავდამსხმელები. 

„საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“ პროტესტისა და საპროტესტო განწყობების გაშუქებისას ჟურნალისტთა დევნის ფაქტებს ეხმაურება და სოლიდარობას უცხადებს ყველა იმ ჟურნალისტს, „რომლებიც ამ დამთრგუნველ გარემოში, მაღალი პროფესიონალიზმით აგრძელებენ საქმიანობას და საზოგადოების ინფორმირებას მათთვის მნიშვნელოვანი საკითხებისა და პროცესების შესახებ“.

ქარტიის განცხადებით, ადგილობრივ და საერთაშორისო საზოგადოებას ქვეყანაში საპროტესტო მოძრაობისა და საპროტესტო განწყობების შესახებ ინფორმაციაზე წვდომა ეზღუდება, რის მისაღწევადაც სახელისუფლებო სტრუქტურები საკანონმდებლო ბერკეტებსა და მათ ხელთ არსებულ ძალაუფლებას იყენებენ.

როგორც „საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“ აღნიშნვას, დამოუკიდებელი მედიასაშუალებები, მწირი რესურსების მიუხედავად, ყველაფერს აკეთებენ სასამართლო სხდომების გასაშუქებლად და საზოგადოებამდე ინფორმაციის მისატანად. ამის პარალელურად კი მოსამართლეები, ყოველგვარი დასაბუთების გარეშე, ჟურნალისტებს სხდომათა დარბაზებში პროცესებზე დასასწრებად ხან საერთოდ არ უშვებენ, ხან კი პროცესს მის დასრულებამდე ატოვებინებენ. 

„ზოგჯერ მათ ფოტო და ვიდეო გადაღების უფლებას არ აძლევენ. არის შემთხვევები, როცა ჟურნალისტებს სასამართლოს შენობაში მუშაობასაც კი უშლიან. მდგომარეობას ამძიმებს სასამართლოს მანდატურების ძალადობრივი ქცევა, რომლებიც ჟურნალისტთა მიმართ უხეშ ძალას იყენებენ“. 

ქარტიის განცხადებით, სასამართლოში გაუარესებულ სამუშაო პირობებსა და ხელშეშლაზე ის ჟურნალისტები საუბრობენ, რომლებიც უკვე წლებია  სასამართლო სხდომებს აშუქებენ:

• „12 ივნისს, მანდატურებმა, პროევროპულ აქციაზე დაკავებული სტუდენტის, მათე დევიძის, სასამართლო პროცესის გასაშუქებლად თბილისის საქალაქო სასამართლოში მისული ჟურნალისტების ერთ ნაწილს, მოქალაქეებთან ერთად, შენობა ძალით დაატოვებინეს. ჟურნალისტთა მეორე ნაწილს ისინი სასამართლოს შენობაში არ უშვებდნენ. 
• 11 ივნისს მოსამართლემ პროევროპული აქციების მონაწილე ექიმის, ნარკოდანაშაულში ბრალდებული გიორგი ახობაძის, პროცესი სრულად დახურა და ჟურნალისტებს დარბაზი ყოველგვარი ახსნა-განმარტების გარეშე დაატოვებინა. 10 ივნისს, იგივე გააკეთა მოსამართლემ პროევროპული აქციების მონაწილე ჯგუფურ ძალადობაში ბრალდებული 11 პირის სასამართლო პროცესზეც, ოთხი მოწმის დაკითხვის შემდეგ. „პუბლიკას“ ჟურნალისტმა ნათია ამირანაშვილმა სოციალურ მედიაში დაწერა, რომ მათ, ჟურნალისტებს, 11 ივნისს სხდომაზე წესრიგი არ დაურღვევიათ და რომ არც 11 ივნისს და არც წინა დღეს, 10 ივნისს, მედიის, მათ შორის იმ მედიის, რომელთაც გადაღების ნებართვა ჰქონდათ, დარბაზიდან გაძევებისთვის არანაირი საფუძველი არ არსებობდა. 
• 11 ივნისს, მოსამართლე, პროევროპული აქციების მონაწილე ჯგუფური ძალადობაში ბრალდებული რვა პირის სასამართლო პროცესზე, „პუბლიკას“ ფოტოგრაფს, მინდია გაბაძეს, მის პროცესზე ფოტოგადაღების უფლების ჩამორთმევით დაემუქრა. ჟურნალისტმა სოციალურ ქსელში დაწერა, რომ ის ფოტოების გადაღებას სხდომის დასრულების შემდეგაც განაგრძობდა, თუმცა სრულიად უხმაუროდ, რამაც მოსამართლის გაღიზიანება გამოიწვია. 
• 9 ივნისს სასამართლოს შენობაში ჟურნალისტებზე იძალადეს პროევროპული აქციების მონაწილის, ნარკოდანაშაულში ბრალდებული ნიკა კაციას, საქმის მოწმე პოლიციელის თანმხლებმა პირებმა“. 

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია „ქართული ოცნების“ წევრების მიმართ დაწერილი Facebook-პოსტების გამო ჟურნალისტების სასამართლოში დაბარებისა და დაჯარიმების ფაქტებსაც გამოეხმაურა. ორგანიზაციის შეფასებით, სოციალურ მედიაში გამოქვეყნებული პოსტები შეფასებით მსჯელობას წარმოადგენს და გამოხატვის თავისუფლების ფარგლებში სრულად ჯდება:

„მამუკა მდინარაძემ საჩივარი ტელეწამყვანების ვახო სანაიას, ვიკა ბუკიას, ეკა მიშველაძის და ნანუკა ჟორჟოლიანის, ჟურნალისტ დეა მამისეიშვილის და „ფორმულას“ თანამფლობელის მიშა მშვილდაძის წინააღმდეგ ახლად ამოქმედებული ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა 173(16)-ე მუხლის საფუძველზე შეიტანა. ეს მუხლი პასუხისმგებლობას ითვალისწინებს სახელმწიფო-პოლიტიკური თანამდებობის პირის, პოლიტიკური თანამდებობის პირის, სახელმწიფო მოსამსახურის/მასთან გათანაბრებული პირის ან/და საჯარო მოსამსახურის სიტყვიერი შეურაცხყოფისთვის. ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის წუხილის საგანია ამ მუხლის მსუსხავი ეფექტი და მის საფუძველზე მასობრივი ცენზურის საფრთხე“. 

ქარტიის განცხადებით, 173(16)-ე მუხლში ჩამოთვლილ პირებს თმენის მაღალი ვალდებულება აქვთ, მოქალაქეებსა და ჟურნალისტებს კი მათი მისამართით კრიტიკული აზრის გამოთქმის არ უნდა ეშინოდეთ. 

„ძალიან ცხადია, რომ მზიას [ამაღლობელი] დაპატიმრება უსამართლოა. ის ისჯება არაპროპორციულად და ნათელია, რომ ეს მისი, როგორც ჟურნალისტის, რედაქტორის საქმიანობის საპასუხოდ ხდება“, - ამის შესახებ „მედიაჩეკერთან“ საუბრისას „ჟურნალისტთა დაცვის კომიტეტის“ აღმასრულებელმა დირექტორმა, ჯოდი გინზბერგმა განაცხადა. 

ჯოდი გინზბერგის თქმით, „ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებლი და დირექტორი, მზია ამაღლობელი 4-7 წლამდე პატიმრობის საფრთხის წინაშე არ უნდა იყოს „შეთითხნილი ბრალდებების“ გამო:

„უნდა აღინიშნოს, რომ ეს მხოლოდ მზიას არ ეხება, სინამდვილეში, ეს ყველა ქართველ ჟურნალისტსა და მთელი მსოფლიოს ჟურნალისტებს ეხებათ, რომლებიც სულ უფრო ხშირად აწყდებიან ხელისუფლების მხრიდან შევიწროებას… ასევე, ეს არის ძალიან ძლიერი მესიჯი სხვა ჟურნალისტებისთვის, რომ შეწყვიტონ ხელისუფლებებისა და ავტორიტეტების კრიტიკული გაშუქება. ამ მომენტში კრიტიკულად მნიშვნელოვანია მისთვის სოლიდარობისა და მხარდაჭერის გამოცხადება, ვაჩვენოთ, რომ ჩვენ არ გავჩუმდებით და გავაგრძელებთ გაშუქებას“.

მზია ამაღლობელი „ცრუ ბრალდებების სამიზნეა“ ირლანდიელი ადამიანის უფლებათა დამცველისა და ნობელის პრემიის ლაურეატი ჟურნალისტის, მარია რესას ადვოკატის კილიან გალაგერისთვისაც:

„ძალიან შეშფოთებული ვარ მზიას ქეისის გამო. მე მჯერა, რომ საქმეს აქვს პოლიტიკური სარჩული და ის პოლიტპატიმარია. ძალიან ცხადი/ნათელია, რომ ის გახდა ცრუ ბრალდებების სამიზნე ძალიან სერიოზული პროცედურული დარღვევების ქვეშ, ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის განგრძობადი დარღვევის გამო... ღრმა პრობლემები აქვს საქმეს. იმედი მაქვს, რომ საქმე გაუქმდება და ის ციხიდან რაც შეიძლება მალე გათავისუფლდება. თუ არადა, იმედი მაქვს, რომ საერთაშორისო საზოგადოება საქართველოს პასუხისმგებლობას მოსთხოვს“.

გუშინ, 15 ივნისს, ZEG Storytelling Festival-ის დასკვნითი დღის ერთ-ერთი სესია მზია ამაღლობელზე საუბარს დაეთმო. ამ სესიას მოდერატორობას სწორედ „ჟურნალისტთა დაცვის კომიტეტის“ აღმასრულებელი დირექტორი, ჯოდი გინზბერგი უწევდა, ერთ-ერთი სპიკერი კი ირლანდიელი ადამიანის უფლებათა დამცველი კილიან გალაგერი იყო. სესიას ონლაინ დაესწრო მარია რესაც, რომელმაც მზია ამაღლობელს სოლიდარობა გამოუცხადა.

 ZEG ფესტივალი, რომელიც დისკუსიებს, სესიებს, ფილმების ჩვენებებს, ვორქშოფებს, შემეცნებით ტურებსა და არაფორმალურ ღონისძიებებს მოიცავს,13-15 ივნისს გაიმართა და 120-ზე მეტ მომხსენებელს უმასპინძლა.

--------------------

„ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელი და დირექტორი 11-12 იანვარს, ბათუმის პოლიციის მთავარ სამმართველოსთან ორჯერ დააკავეს. პირველად მზია ამაღლობელი პოლიციამ კედელზე იმ სტიკერის გაკვრის გამო დააკავა, რომელზეც „გაიფიცე“ ეწერა, ის მოგვიანებით ხელწერილის საფუძველზე გაათავისუფლეს, თუმცა მალევე მეორედ, ირაკლი დგებუაძისთვის სილის გაწვნის გამო დააკავეს.

15 იანვარს „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციამ“ გაავრცელა ინფორმაცია, რომ დაკავების შემდეგ, მზია ამაღლობელს დგებუაძე სიტყვიერ შეურაცხყოფას აყენებდა და აგრესიულად ეპყრობოდა, მან ამაღლობელს სახეშიც შეაფურთხა.

„ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელი და დირექტორი მოსამართლე სალიხ შაინიძემ ადმინისტრაციულ საქმეზე სამართალდამრღვევად 18 მარტს ცნო და 2 000 ლარით დააჯარიმა.

პოლიცია „ბათუმელებისა“ და „ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელსა და დირექტორს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 173-ე მუხლით გათვალისწინებული ქმედების ჩადენას ედავებოდა, თუმცა „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის“ ინფორმაციით, საქმეში შესაბამისი ფაქტების დამადასტურებელი მტკიცებულებები წარმოდგენილი არ იყო და მზია ამაღლობელის წინააღმდეგ პოლიციას ყალბი ადმინისტრაციული დაკავების და სამართალდარღვევის ოქმები ჰქონდა შედგენილი. 

მზია ამაღლობელის დაკავების ოქმში წერია, რომ ის არა სტიკერის გაკვრისთვის, არამედ პოლიციელების სიტყვიერი შეურაცხყოფის გამო დააკავეს. თუმცა, ამაღლობელი სტიკერის გაკვრისთვის, ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 150-ე მუხლით რომ დააკავეს, ამას არსებულ ვიდეოჩანაწერში ბათუმის პოლიციის უფროსი, ირაკლი დგებუაძეც ადასტურებს. 

ადვოკატების განმარტებით, რადგან 150-ე მუხლი დაკავების საფუძველი არ არის, ოქმში 173-ე მუხლი სწორედ იმიტომ ჩაიწერა, რომ მზია ამაღლობელის დაკავების საფუძველი შექმნილიყო. 

შინაგან საქმეთა სამინისტრომ „ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებლისა და დირექტორის წინააღმდეგ, 150-ე მუხლით დაიწყო მეორე ადმინისტრაციული საქმეც. უწყება ამაღლობელს ამჯერად 11 იანვარს, აჭარის პოლიციის დეპარტამენტის წინ, დამხმარე ნაგებობაზე სტიკერის გაკვრის გამო იერსახის დამახინჯებას ედავება.

მზია ამაღლობელის სისხლის სამართლის საქმის არსებითი განხილვა კი ბათუმის საქალაქო სასამართლოში მიმდინარეობს. ამაღლობელს 4-დან 7 წლამდე პატიმრობა ემუქრება. ის დაკავების დღიდან, 38 დღე შიმშილობდა.

მზია ამაღლობელის დაუყოვნებლივ გათავისუფლებას 300-ზე მეტი ჟურნალისტი, რედაქტორი, მედიამენეჯერი და პრესის თავისუფლებისა და ჟურნალისტების უფლებების დამცველი 80-ზე მეტი ორგანიზაცია ითხოვს. 18 მარტიდან „ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელისა და დირექტორის სასამართლო პროცესების მონიტორინგი დაიწყო მსახიობ ჯორჯ კლუნისა და უფლებადამცველ ამალ კლუნის ფონდმა. ამაღლობელის საქმეში სამართლიანობის მოთხოვნით კამპანია დაიწყო ადამიანის უფლებადამცველი საერთაშორისო ორგანიზაცია Amnesty International-მაც. 

„საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციამ“ მზია ამაღლობელის სახელით მიმართა ადამიანის უფლებათა ევროპულ სასამართლოსაც.

ამაღლობელმა თბილისის საქალაქო სასამართლოს მიმართა ირაკლი კობახიძის, მამუკა მდინარაძისა და სოზარ სუბარის წინააღმდეგაც. მოსარჩელე კობახიძის, მდინარაძის და სუბარის მიერ მედიასაშუალებებით, სხვადასხვა დროს გაკეთებული განცხადებების ცილისწამებად მიჩნევას და იმავე საშუალებით მათ უარყოფას ითხოვს. 

„ქართული ოცნების“ წევრების მიმართ Facebook-ზე გამოთქმული მოსაზრებების გამო ჟურნალისტების, პოლიტიკოსებისა და სამოქალაქო აქტივისტების სასამართლოში დაბარებას „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია“ ეხმიანება და აღნიშნავს, რომ შეფასებითი მსჯელობის გამო საქმეთა წარმოება მასობრივი ცენზურის პრეცედენტს ქმნის.

საიას შეფასებით, ეს წარმოადგენს გამოხატვის თავისუფლების გაუმართლებელ შეზღუდვას, ქმნის მსუსხავ ეფექტს და მიზნად ისახავს საზოგადოებაში შიშის დანერგვას, რათა ადამიანებმა „ქართული ოცნების“ ქმედებებისა და პოლიტიკოსების კრიტიკული შეფასებისგან თავი შეიკავონ.

„საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის“ განცხადებით, გამოხატვის თავისუფლება სახელმწიფოს ავალდებულებს თავი შეიკავოს გამოხატვის თავისუფლებაში თვითნებური ჩარევისგან, რითაც იდეებისა და მოსაზრებების თავისუფალი გაცვლის შესაძლებლობა იქნება უზრუნველყოფილი:

„გამოხატვის თავისუფლება სახელმწიფოებს ასევე პოზიტიური ვალდებულებებს უწესებს, რაც გულისხმობს, რომ სახელმწიფოები ვალდებულნი არიან, ინდივიდების ან ჟურნალისტების დაცვის ეფექტიანი სისტემის შექმნის პარალელურად, შექმნან გარემო, რომელიც ხელს შეუწყობს ყველა დაინტერესებული პირის საჯარო დებატებში მონაწილეობას, რაც მათ საშუალებას მისცემს შიშის გარეშე გამოხატონ თავიანთი მოსაზრებები და იდეები, მაშინაც კი, თუ ისინი გამაღიზიანებელად ან შოკისმომგვრელად აღიქმება საჯარო ფიგურების მიერ“. 

როგორც საია აღნიშნავს, ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს განმარტებით, დასაშვები კრიტიკის ფარგლები საჯარო პირების მიმართ უფრო ფართოა, ვიდრე კერძო პირების მიმართ. შესაბამისად, პოლიტიკოსებსა და სახელმწიფო დაწესებულებების წარმომადგენლებს მათ მიმართ გამოთქმული კრიტიკის მიმართ თმენის გაცილებით მაღალი ვალდებულება აქვთ, ვიდრე სხვა ნებისმიერ მოქალაქეს:

„ეს მსჯელობა პოლიტიკური ფიგურების მიღმა, ასევე, ვრცელდება ნებისმიერ პირზე, რომელიც შეიძლება ჩაითვალოს საზოგადო მოღვაწედ, კერძოდ, იმ პირებზე, რომლებიც თავიანთი ქმედებებით ან თუნდაც რაიმე სხვა ფორმით არიან საზოგადოებრივ ასპარეზზე. ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლო არ მიიჩნევს პოლიტიკოსებს, ან თუნდაც საჯარო ინსტიტუციებს ისეთ სუბიექტებად, რომელიც გაძლიერებული დაცვის ქვეშ უნდა იყვნენ შეურაცხყოფის ან დაცინვისაგან“.

ორგანიზაციის განცხადებით, სოციალურ ქსელში გამოქვეყნებული პოსტები, თუ  ისინი არ შეიცავენ რეალური რისკის შემცველ მუქარას და მიმართულია პოლიტიკოსების მიმართ, რომელთაც აქვთ თმენის მაღალი ვალდებულება, დაცულია გამოხატვის თავისუფლებით. ამ სტანდარტის საწინააღმდეგოდ გაკეთებული ნებისმიერი სასამართლო განმარტება კი მასობრივი ცენზურის პრეცედენტი იქნება:

„აქვე, გარდა იმისა, რომ, გამოხატვის თავისუფლების წინააღმდეგ მართლმსაჯულების სისტემა სადამსჯელო ინსტრუმენტად გამოიყენება, ხაზი უნდა გაესვას მართლმსაჯულების აღსრულების შერჩევით სტანდარტსაც. საზოგადოებისვის ცნობილია, რომ 2024 წლის აპრილი - მაისის “რუსული კანონის” წინააღმდეგ აქციების დროს, კანონის მოწინააღმდეგეებს, აქტივისტებს, უფლებადამცველებს, მათი ოჯახების წევრებს და ჟურნალისტებს აქტიურად ურეკავდნენ უცხო ნომრებიდან, აგინებდნენ აქციაზე მონაწილეობის გამო და ემუქრებოდნენ ფიზიკური ანგარიშსწორებით. ეს მუქარა იყო რეალური, რადგან რიგ შემთხვევაში განხორციელდა კიდეც. 2024 წლის 31 მაისს საჯაროდ გავრცელებული განცხადებისა და ვიდეოს შედეგად, ნათელი იყო, რომ „ქართული ოცნების“ დეპუტატი დიტო სამხარაძე წარმოადგენდა ერთ-ერთ იმ პირს, რომელიც სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციებსა და რუსული კანონის სხვა მოწინააღმდეგეების მიმართ ორგანიზებულ დევნას ახორციელებდა. რაც გამოიხატებოდა კონკრეტული ჯგუფის გამორჩევასა და მის მიმართ სხვადასხვა რეპრესიული ზომის (მაგალითად, სატელეფონო ზარები, კერძო საკუთრების დაზიანება) გატარებაში. ამ ყველაფერს კი არანაირი სამართლებრივი რეაგირება არ მოჰყოლია“.

მათ შორის, რომელთა წინააღმდეგაც სოციალურ ქსელებში გამოთქმული მოსაზრებების გამო „ქართულმა ოცნებამ“ შინაგან საქმეთა სამინისტროს საჩივრებით მიმართა, არიან ჟურნალისტები და ტელეწამყვანები: ნანუკა ჟორჟოლიანი, ვახო სანაია, ვიკა ბუკია, ეკა მიშველაძე, მიშა მშვილდაძე და დეა მამისეიშვილი. მათ გუშინ, 11 ივნისს დაუკავშირდნენ და სასამართლოში დაიბარეს. 

„ქართული ოცნების“ წევრების საჩივრების სამართლებრივი საფუძველი ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის ახლად ამოქმედებული 17316-ე მუხლია, რომელიც პასუხისმგებლობას ითვალისწინებს ისეთი ქმედებებისთვის როგორიცაა: სახელმწიფო-პოლიტიკური თანამდებობის პირის, პოლიტიკური თანამდებობის პირის, სახელმწიფო მოსამსახურის/ მასთან გათანაბრებული პირის ან/და საჯარო მოსამსახურის სიტყვიერი შეურაცხყოფა, ლანძღვა-გინება, შეურაცხმყოფელი გადაკიდება ან/და სხვაგვარი შეურაცხმყოფელი ქმედების განხორციელება სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულების დროს ან სამსახურეობრივი მოვალეობის შესრულებასთან/საქმიანობასთან დაკავშირებით. ამ ქმედებისთვის განსაზღვრულია 1 500 ლარიდან 4 000 ლარამდე ჯარიმა ან 45 დღემდე პატიმრობა. 

ფოტო : მითების დეტექტორი


„მითების დეტექტორის“ ინფორმაციით, საზოგადოებრივი მაუწყებლის ახალი ამბების ბლოკის ყოფილი დირექტორი და ამჟამად გადაცემა „42° პარალელის“ წამყვანი გიორგი გვიმრაძე და ამავე არხის ანალიტიკოსი ნინო ხელაია კრემლისტურ პარტიასთან - „სოლიდარობა მშვიდობისთვის“ დაკავშირებული ორგანიზაციების ღონისძიებებში მონაწილეობენ.

18 მაისს გვიმრაძე და ხელაია თბილისში, ორგანიზაცია „სოციალისტური პლატფორმის“ ინიციატივით გამართულ კონფერენციაში - „თანამედროვე ფაშიზმი, პროდასავლური ულტრამემარჯვენე ძალები და რუსეთ-უკრაინის კონფლიქტის გავლენა საქართველოზე“ მონაწილეობდნენ. 

„სოციალისტური პლატფორმა“ კრემლისტურ პარტიასთან - „სოლიდარობა მშვიდობისთვის“ დაკავშირებული ფეისბუკ გვერდია, რომელიც ანტიდასავლური და კრემლისტური პრორუსული ნარატივების გავრცელებისთვის გამოიყენება.  

როგორც ფაქტების გადამოწმების პორტალი წერს, კონფერენციის მონაწილეებმა დასავლური ლიბერალური სისტემის კრიზისზე, კონსერვატიული და ულტრამემარჯვენე ძალების გაძლიერებასა და აშშ-ის როლზე ისაუბრეს:

„კონფერენციის რეზოლუციაში დასავლეთი და უკრაინა იმპერიალიზმისა და ნაციზმის გამაძლიერებლებად იყვნენ წარმოჩენილი. „სოციალისტური პლატფორმის” მიერ მომზადებულ სიუჟეტში ხაზი გაესვა, რომ ლიბერალიზმი და ფაშიზმი საერთო იდეოლოგიებია და მათ წინააღმდეგ ბრძოლა კოორდინაციითაა აუცილებელი. სიუჟეტი აღნიშნავს, რომ კონფერენციის მონაწილეები საქართველოს კონსტიტუციის 78-ე მუხლის გადახედვის აუცილებლობაზე შეთანხმდნენ. კონფერენციამ მხარი დაუჭირა „ქართული ოცნების“ პრაგმატულ საგარეო კურსს და დაგმო ქვეყნის ანტირუსულ კოალიციაში ჩართვის მცდელობები. 

„სოციალისტური პლატფორმის“ მიერ გამოქვეყნებულ პოსტში აღნიშნულია, რომ 2003-2012 წლებში საქართველოში პროფაშისტური და ულტრამემარჯვენე ლიბერალური რეჟიმი დამყარდა, რომელიც დასავლეთის გეოპოლიტიკური ინტერესების სამსახურში იდგა. მათი შეფასებით, ამ რეჟიმმა ქვეყანა რუსეთის წინააღმდეგ სამხედრო კონფლიქტში ჩაითრია, რასაც ტერიტორიების დაკარგვა და მძიმე სოციალური კრიზისი მოჰყვა. პლატფორმა ამ პერიოდს აფასებს როგორც დასავლური გეგმის ერთ-ერთ ეტაპს, სადაც საქართველო რუსეთის წინააღმდეგ „პოლიგონად“ გამოიყენეს. რეზოლუციაში ასევე დადებითად არის შეფასებული ის, რომ „ქართული ოცნების“ ხელისუფლებამ რუსეთის წინააღმდეგ კოალიციაში შეერთების მოთხოვნით ზეწოლას გაუძლო“.

კონფერენციას ასევე ესწრებოდნენ „სოლიდარობა მშვიდობისთვის“ გადაცემის „მილენიალის“ წამყვანი ნუკრი შოშიაშვილი, პარტიის „სოლიდარობა მშვიდობისთვის“ სარევიზიო კომისიის თავმჯდომარე ჯაბა ჭანკვეტაძე, ამავე პლატფორმის გადაცემების სტუმარი, სოციოლოგი ბაქარ ბერეკაშვილი. 

როგორც „მითების დეტექტორი“ აღნიშნავს, კონფერენციის მიღმა, გიორგი გვიმრაძე და ნინო ხელაია რამდენჯერმე იმყოფებოდნენ სტუმრად „სოლიდარობა მშვიდობისთვის” YouTube-გადაცემა „მილენიალში“, რომლის წამყვანიც ნუკრი შოშიაშვილია. გადაცემაში ისინი მედიის მხრიდან მოსახლეობის მანიპულაციაზე, ე.წ „ვოუქიზმზე“ და არასამთავრობო ორგანიზაციებისა და მათ მიერ თავსმოხვეულ ე.წ „ჰეგემონურ დისკურსზე“ საუბრობდნენ. 

„სოლიდარობა მშვიდობისთვის” 2021 წელს საზოგადოებრივი ორგანიზაციის სახით ჩამოყალიბდა და 2023 წლის დეკემბერში პოლიტიკურ პარტიად გარდაიქმნა. myth detector-ის ინფორმაციით, „სოლიდარობა მშვიდობისთვის“ საქართველოში რუსული გავლენის მნიშვნელოვან აქტორს წარმოადგენს. მათი ლიდერები აქტიურად თანამშრომლობენ როგორც რუსეთის სახელმწიფო, ისე არასახელმწიფო სტრუქტურებთან და მონაწილეობენ მოსკოვის მიერ ორგანიზებულ ღონისძიებებში. „სოლიდარობა მშვოდიბისთვის“ წევრები: თემურ ფიფია, პაატა აბულაძე და მიხეილ ჟღენტი რუსეთის „სახალხო ერთობის კლუბის“ პრეზიდიუმის წევრები არიან. ამავე კლუბის პრეზიდიუმის წევრები არიან: რუსი ულტრანაციონალისტი იდეოლოგი ალექსანდრ დუგინი, რუსი დიპლომატი ევგენი პრიმაკოვი და პოლიტოლოგი სერგეი კარაგანოვი.

„საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“ შინაგან საქმეთა სამინისტროსა და სასამართლოებს მოუწოდებს, „გზის გადაკეტვისთვის“ ჟურნალისტების უკანონოდ დაჯარიმების პრაქტიკაზე უარი თქვან.

ქარტიის განცხადებით, ბოლო ხანებში შსს-ს მიდგომა შეიცვალა. თავიდან უწყება ჟურნალისტებისთვის გამოწერილ ჯარიმებს აუქმებდა, [როდესაც ისინი წარადგენდნენ: პრესის ბარათს, ცნობას სამსახურიდან, ფოტოებს, ვიდეოკადრებსა და სხვა იმ მტკიცებულებებს, რითაც დასტურდებოდა, რომ დაჯარიმების მომენტში ჟურნალისტები პროფესიულ მოვალეობას ასრულებდნენ] ივნისში კი ჟურნალისტებმა საჩივრების დაკმაყოფილებაზე  შსს-სგან უარი მიიღეს:

„ჟურნალისტებისა და მათი უფლებადამცველების თქმით, ეს დადგენილებები შაბლონურია, რაც აჩვენებს,რომ შსს-ს გადაწყვეტილების მიღებისას მათი პროფესიული კუთვნილება და სამუშაოს სპეციფიკა საერთოდ არ გაუთვალისწინებია. 

სასამართლო პრაქტიკაც იმავეს აჩვენებს იმ შემთხვევებზე, სადაც საქმე სასამართლომდე მივიდა“. 

„საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიისთვის“ ეს ცვლილება აჩენს საფუძვლიან ეჭვს, რომ შსს-სა და სასამართლოების მიზანია, ჯარიმების მსუსხავი ეფექტის პოტენციალის გამოყენებით, ჟურნალისტებს საპროტესტო აქციების გაშუქებაზე უარი ათქმევინონ, რათა ამ აქციების შესახებ ინფორმაციამ საზოგადოებამდე არ მიაღწიოს: 

„დაჯარიმებულთა შორის არიან როგორც სამაუწყებლო, ისე ონლაინ მედიაში დასაქმებული ჟურნალისტები, როგორც დამწყები, ისე გამოცდილი პროფესიონალები, როგორც ფრილანსერები და მედიასაშუალებებში შტატიან პოზიციებზე დასაქმებულები. 

კომუნიკაცია ჟურნალისტებსა და შსს-ს შორის და სასამართლო პროცესები ნათლად აჩვენებს, რომ არც შსს-სა და არც სასამართლოში არ ესმით ან არ სურთ გაიგონ, თუ როგორ ფუნქციონირებს მედია და რა პროცესებისა და პრაქტიკის შედეგად იქმნება მედიაპროდუქტი. განსაკუთრებულად რთული გასაგები მათთვის ონლაინ მედიის სპეციფიკა აღმოჩნდა. ზოგიერთ შემთხვევაში შსს-მ ონლაინ მედიისგან მტკიცებულებებად მოითხოვა პირდაპირი ჩართვები და იმ დღესვე გამოქვეყნებული მასალები. 

ცალკე წუხილის საგანია ჯარიმის ოდენობა - 5,000 ლარი, რაც მედიაში დასაქმებულებისთვის  არაპროპორციულად მძიმე ტვირთს წარმოადგენს“.

• დაჯარიმებულთა შორის არის „პუბლიკას“ ჟურნალისტი ბასტი მგალობლიშვილი, რომელსაც შსს გზის გადაკეტვას 14 თებერვალს ედავებოდა. მგალობლიშვილმა 6 ივნისს, ფეისბუკის პირად გვერდზე დაწერა, რომ შსს-მ საჩივარი არ დაუკმაყოფილა, მიუხედავად იმისა, რომ მან მტკიცებულებები წარადგინა იმის საჩვენებლად, რომ იმ დღეს პროფესიულ მოვალეობას ასრულებდა.
• 31 მაისს დააჯარიმეს „მედია აპრილის“ მთავარი რედაქტორი ხატია ღოღობერიძე. ჟურნალისტი იმ დღეს, 29 მარტს, ქალების მარშზე პროფესიულ მოვალეობას ასრულებდა. შსს-ს შესაბამისი მასალები მიაწოდა ღოღობერიძემაც.
• 30 მაისს სასამართლომ დააჯარიმა „მთავარი არხის“ ჟურნალისტი ნათია გოგსაძე. შსს მას „გზის გადაკეტვას“ 2 თებერვალს ედავებოდა. 
• 23 მაისს სასამართლომ დააჯარიმა „პუბლიკას“ ჟურნალისტი მარიამ ქავშბაიაც, რომელსაც შსს „გზის გადაკეტვას“ 3 თებერვალს ედავებოდა.
• 3 ივნისს დააჯარიმეს ფოტოჟურნალისტი გოგა ჩანადირიც.
• OC Media-ს დამფუძნებელსა და ფოტოჟურნალისტ მარიამ ნიკურაძეს კი შსს-მ 4 ჯარიმა გამოუწერა. ნიკურაძემ 4 ივნისს დაწერა, რომ მათგან ერთზე შსს-მ მისი საჩივარი არ დააკმაყოფილა.  

ორგანიზაციის განცხადებით, გასაჩივრებულ ოქმებზე უარის მოლოდინში არიან სხვა ჟურნალისტებიც. 

„ჟურნალისტებისა და მათი უფლებადამცველების შეფასებით, რასაც ქარტიაც იზიარებს, ჟურნალისტების დაჯარიმება გზის გადაკეტვის გამო პროფესიული მოვალეობის შესრულებისას წარმოადგენს გაუმართლებელ ჩარევას მედიის საქმიანობის თავისუფლებაში. ქარტიისთვის განსაკუთრებით შემაშფოთებელია შსს და სასამართლოების მიდგომის სისტემური ხასიათი და ის გულგრილობა, რასაც ისინი იჩენენ წარდგენილი მტკიცებულებების მიმართ. ჟურნალისტები მაშინაც კი მკაცრად ისჯებიან, როცა ისინი ცდილობენ არ დაარღვიონ თვით იმგვარი კანონები, რომლებიც სამართლიანობის საბაზისო ტესტსაც ვერ უძლებენ“. 

ქარტია შსს-ს და სასამართლოებს მოუწოდებს, იმოქმედონ კანონიერად და სამართლიანად, შეწყვიტონ მართლმსაჯულების სისტემის მიმართ ნდობის დაზიანება და ჟურნალისტებისთვის საქმიანობაში ხელშეშლა, მათ წინააღმდეგ ფინანსური ბერკეტების გამოყენების გზით. 

დღეს, 13:00 საათზე „ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებლისა და დირექტორის, მზია ამაღლობელის კიდევ ერთი ახალი ადმინისტრაციული საქმის განხილვა დაიწყება. 

შინაგან საქმეთა სამინისტრო მზია ამაღლობელს ამჯერად 11 იანვარს, აჭარის პოლიციის დეპარტამენტის წინ, დამხმარე ნაგებობაზე სტიკერის გაკვრის გამო იერსახის დამახინჯებას ედავება. 

მოსამართლე სალიხ შაინიძემ ამაღლობელი პირველ ადმინისტრაციულ საქმეზე სამართალდამრღვევად 18 მარტს ცნო და 2 000 ლარით დააჯარიმა.

ამ საქმეზე პოლიცია „ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელსა და დირექტორს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 173-ე მუხლით გათვალისწინებული ქმედების ჩადენას ედავებოდა, „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის“ ინფორმაციით კი, შესაბამისი ფაქტების დამადასტურებელი მტკიცებულებები წარმოდგენილი არ იყო და მზია ამაღლობელის წინააღმდეგ პოლიციას ყალბი ადმინისტრაციული დაკავების და სამართალდარღვევის ოქმები ჰქონდა შედგენილი. 

----------------------------

მზია ამაღლობელის ადმინისტრაციული დაკავების ოქმში წერია, რომ ის არა სტიკერის გაკვრისთვის, არამედ პოლიციელების სიტყვიერი შეურაცხყოფის გამო დააკავეს. თუმცა, ამაღლობელი სტიკერის გაკვრისთვის, ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 150-ე მუხლით რომ დააკავეს, ამას არსებულ ვიდეოჩანაწერში ბათუმის პოლიციის უფროსი, ირაკლი დგებუაძეც ადასტურებს. 

ადვოკატების განმარტებით, რადგან 150-ე მუხლი დაკავების საფუძველი არ არის, ოქმში 173-ე მუხლი სწორედ იმიტომ ჩაიწერა, რომ მზია ამაღლობელის დაკავების საფუძველი შექმნილიყო. 

----------------------------

დღესვე, ადმინისტრაციული საქმის განხილვის შემდეგ, მზია ამაღლობელის სისხლის სამართლის საქმის არსებითი განხილვა განახლდება. დღევანდელ პროცესზე მოსამართლე ნინო სახელაშვილი დაცვის მხარის მოწმეებს მოუსმენს. 

ამაღლობელს ირაკლი დგებუაძისთვის, ბათუმის პოლიციის უფროსისთვის სილის გაწვნის გამო 4-დან 7 წლამდე პატიმრობა ემუქრება.

„საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციამ“ „ბათუმელებისა“ და „ნეტგაზეთის“ დამფუძნებლის, მზია ამაღლობელის სახელით 28 აპრილს  საჩივრით ადამიანის უფლებათა ევროპულ სასამართლოსაც მიმართა. 

ამაღლობელის დაუყოვნებლივ გათავისუფლებას 300-ზე მეტი ჟურნალისტი, რედაქტორი, მედიამენეჯერი და პრესის თავისუფლებისა და ჟურნალისტების უფლებების დამცველი 80-ზე მეტი ორგანიზაცია ითხოვს. 18 მარტიდან „ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელისა და დირექტორის სასამართლო პროცესების მონიტორინგი დაიწყო მსახიობ ჯორჯ კლუნისა და უფლებადამცველ ამალ კლუნის ფონდმა. ამაღლობელის საქმეში სამართლიანობის მოთხოვნით კამპანია დაიწყო ადამიანის უფლებადამცველი საერთაშორისო ორგანიზაცია Amnesty International-მაც.