19 აგვისტოს “ეროვნულ-დემოკრატიულმა ინსტიტუტმა” (NDI) გამოაქვეყნა ანგარიში, რომელშიც საუბარია საქართველოში არსებულ წინასაარჩევნო გარემოზე. ანგარიშის მიგნებები, სხვადასხვა აქცენტებით, ყველა ცენტრალური მაუწყებლის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში მოხვდა, ტელეკომპანია“იმედმა" კი NDI-ს ანგარიში დღის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში არ გააშუქა. 

NDI-ის ანგარიშში, რომელზეც “იმედის” მაყურებელს ინფორმაცია არ მიუღია, ნათქვამია, რომ საქართველოში არჩევნების სანდოობასთან დაკავშირებული გარკვეული საკითხები კვლავ გამოწვევად რჩება, რაც ქვეყანაში პოლარიზაციას კიდევ უფრო აძლიერებს და საარჩევნო პროცესის მიმართ საზოგადოების ნდობას ამცირებს. ამავე ანგარიშში ორგანიზაციამ გამოაქვეყნა 30 რეკომენდაცია საარჩევნო გარემოს გასაუმჯობესებლად.

19 აგვისტოს მთავარ საინფორმაციო გამოშვებებში NDI-ის კვლევა სხვადასხვა აქვენტებით გააშუქეს შემდეგმა მაუწყებლებმა: “რუსთავი 2”, “მთავარი”, “ფორმულა”, “ტვ პირველი”, “აჭარა” და “პოსტვ”.

რაც შეეხება საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველ არხს, 21:00 საათზე, იმ დროს, როდესაც არხზე დღის მთავარი საინფორმაციო გამოშვება გადის, 19 აგვისტოს დინამო თბილისი - ტირანას საფეხბურთო მატჩი გავიდა, შესაბამისად, მთავარი საინფორმაციო ეთერში არ ყოფილა.

ორმა ტელეკომპანიამ, „იმედმა“  და აჭარის ტელევიზიამ, „მთავარი არხის“ ჟურნალისტის გიორგი გაბუნიას ლიკვიდაციის მზადების საქმე, რომელიც 15 ივნისს გახდა ცნობილი, იმ დღის მთავარ გამოშვებაში არ გააშუქა.




შეგახსენებთ, 15 ივნისს ცნობილი გახდა, რომ რუსეთის მოქალაქე, 40 წლის კაცი, ტელეკომპანია „მთავარი არხის“ ჟურნალისტის, გიორგი გაბუნიას ლიკვიდაციას გეგმავდა. ეს ინფორმაცია თავდაპირველად ტელეკომპანია „ფორმულამ“ გაავრცელა. არხის საიტზე ეს ამბავი 15 ივნისს, 18:35 საათზე გამოქვეყნდა, 20:00 საათზე კი ტელეკომპანია „მთავარი არხის“ დირექტორმა ნიკა გვარამიამ სპეციალური ბრიფინგი გამართა და ამ საკითხებზე ვრცლად ისაუბრა.

გაბუნიას ლიკვიდაციის მზადების შესახებ ინფორმაცია მაუწყებელთა უმეტესობისთვის საინფორმაციო გამოშვებების მთავარი თემა იყო. ეს საქმე, შესაბამისად, გვარამიას ბრიფინგიც, მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში პირველ ამბად გააშუქა: „ფორმულამ“, „TV პირველმა“, „კავკასიამ“ და „რუსთავი 2-მა“(თუმცა, „რუსთავი 2-მა“ ეს ბოკოვის დაკავების ერთ-ერთ ვერსიად განიხილა)

საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა გვარამიას ბრიფინგი და ბოკოვის დაკავების საქმე საინფორმაციო გამოშვების 34-ე წუთზე გააშუქა.

ტელეკომპანია „იმედისა“ და საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიის15 ივნისის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებებში კი ეს თემა საერთოდ ვერ მოხვდა.

“გამოიძიე, “ნუ გვესვრი” - ამ და მსგავსი მოწოდებებით, 21 დეკემბერს, ათობით ჟურნალისტმა საქართველოს სხვადასხვა რეგიონიდან და დედაქალაქიდან, თბილისში, პარლამენტის წინ, საყვირებით, საპროტესტო აქცია გამართა. ჟურნალისტები აპროტესტებდნენ ბოლო პერიოდში მედიაზე ზეწოლის მცდელობებს, ჟურნალისტების მუშაობაში ხელშეშლას და ამ ფაქტების გამოუძიებლობასა და სხვა მსგავს შემთხვევებს.

21 დეკემბერს, სხვადასხვა დროს, საინფორმაციო გამოშვებებში აქცია გააშუქა ტელეკომპანია “მთავარმა არხმა”, “იმედმა”, “TV პირველმა”, “ფორმულამ”, “რუსთავი2-მა” და საზოგადოებრივი მაუწყებლის “აჭარის ტელევიზიამ”. მიუხედავად იმისა, რომ საპროტესტო აქცია 16:00 საათზე გაიმართა, საზოგადოებრივი მაუწყებლის “პირველი არხის” მაყურებელს არც 18:00 საათიან და არც 21:00 საათიან გამოშვებაში აქციის შესახებ ინფორმაცია არ მიუღია. “მედიაჩეკერმა” პირველი არხის ვებსაიტიც დაამონიტორინგა, სადაც დღის განმავლობაში პროაქტიულად ქვეყნდება ახალი ამბები, თუმცა, ვერ საძიებო სისტემის მეშვეობით, ვერც 21 დეკემბერს გამოქვეყნებული ყველა ამბის გადამოწმებით, აქციის შესახებ საიტზე რაიმე ტიპის ინფორმაცია ვერ აღმოვაჩინეთ.

საპროტესტო აქცია საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერ იყო ორგანიზებული. აქცია სპეციალურად დაემთხვა 21 დეკემბერს, ამ დღეს ზუსტად ექვსი თვე გავიდა მას შემდეგ, რაც საპროტესტო აქციის დაშლის დროს მედიის 40-მდე წარმომადგენელი დაშავდა. თუმცა ამ ფაქტის შესახებ ეფექტური გამოძიება და ჟურნალისტების დაშავებაში მონაწილე პირების გამოვლენა და დასჯა დღემდე არ მომხდარა. ამასთან ერთად, ჟურნალისტებმა გააპროტესტეს თბილისის საკრებულოს შენობიდან და პარლამენტის კომიტეტიდან მედიის წარმომადგენლების გამოძევება, ქუჩებში - აქციებზე მომუშავე ჟურნალისტებზე თავდასხმა, პოლიტიკოსების მხრიდან შეურაცხყოფის ფაქტების მომრავლება, საჯარო ინფორმაციის მიღების გართულება, აჭარის ტელევიზიაში განვითარებული მოვლენები და ა.შ.

• ამ თემაზე:  "გამოიძიე", "ხელს ნუ გვიშლი მუშაობაში" - ჟურნალისტების საპროტესტო აქცია
  

ინფორმაცია აქციის შესახებ წინა დღეს, 20 დეკემბერს, გამოქვეყნდა ქარტიის საიტზე, გავრცელდა სოციალურ ქსელში, მედიას გაეგზავნა პრესრელიზი და ფეისბუკზე გაკეთდა ე.წ. ივენთიც.

“მედიაჩეკერი” შეეცადა გადაემოწმებინა, რატომ არ მოხვდა ეს ამბავი არხის საინფორმაციო გამოშვებებსა და ვებსაიტზე და პირველ არხზე რამდენიმე ადამიანს დაუკავშირდა. ახალი და მიმდინარე ამბების ბლოკის დირექტორმა გიორგი გვიმრაძემ ჩვენს სატელეფონო ზარებს არ უპასუხა და მოგვწერა, რომ შეხვედრაზეა. მას შემდეგ, რაც მოკლე ტექსტური შეტყობინებებით ავუხსენით რა გვაინტერესებდა, გვიპასუხა, რომ “ამაზე ინფორმაცია არ აქვს და არც ამის გადამოწმების დრო აქვს”.

პირველი არხის საინფორმაციო სამსახურის ხელმძღვანელმა ეკა შონიამ კითხვაზე ასე გვიპასუხა: “ეტყობა, ბევრად უფრო მნიშვნელოვანი თემები გვქონდა გასაშუქებელი და ჯგუფი არ გვყავდა”.

“მედიაჩეკერი” პირველი არხის ვებსაიტის რედაქტორის, ირინა დეკანოიძესაც დაუკავშირდა, თუმცა, მან გვითრხა, რომ უახლოესი ადამიანი გარდაიცვალა და კითხვა აღარ დაგვისვამს.


⇒  პირველი არხის 18:00 და 21:00 საათიან საინფორმაციო გამოშვებებში გაშუქებული ამბები


18:00 საათიანი გამოშვება

• ცოტნე გამსახურდიას საქმე (პირდაპირი ჩართვა და სინქრონები)
• ცოტნე გამსახურდიას მდგომარეობა (კ/ს)
• შეხვედრა განათლების სამინისტროში (პირდაპირი ჩართვა და სინქრონები)
• აქცია კანცელარიასთან (კ/ს)
• გასაჩივრებული გადაწყვეტილება (კ/ს)
• სასამართლო პროცესი ბათუმში (კ/ს)
• სასამართლო პროცესი რუსთავში (კ/ს)
• ანტისაოკუპაციო აქცია წალენჯიხაში (კ/ს)
• ამერიკის საელჩოს განცხადება (კ/ს)
• ევროკავშირის განცხადება (კ/ს)
• უკანონო პატიმრობა (კ/ს)
• ფეისბუქის ადმინისტრაციის გადაწყვეტილება (კ/ს)
• ფეისბუქის დახურული გვერდები და ტრამპი (კ/ს)
• ტრამპმა თავდაცვის ბიუჯეტს ხელი მოაწერა (კ/ს)
• ადვოკატების საერთო კრება (კ/ს)
• ფსიქოლოგიის ინსტიტუტი (კ/ს)
• ესეების კონკურსი “მე ვარ ტოლერანტი” (კ/ს)
• თავშესაფარი ცხოველებს (კ/ს)
• “საქართველოს ვარსკვლავის” ნახევარფინალი (პირდაპირი ჩართვა და სინქრონები)

21:00 საათიანი გამოშვება

• ცოტნე გამსახურდიას საქმე (სიუჟეტი)
• 42 დღე უკანონო პატიმრობაში (სიუჟეტი)
• შეხვედრა განათლების სამინისტროში (კ/ს)
• ფეისბუქის ადმინისტრაციის განცხადება (კ/ს)
• გაუქმებული გვერდები (კ/ს)
• ქარიშხალი ევროპაში (სიუჟეტი)
• ესეების კონკურსი - “მე ვარ ტოლერანტი” (კ/ს)
• “საქართველოს ვარსკვლავის” ნახევარფინალი (პირდაპირი ჩართვა და სინქრონები)

27 ივნისს 19:00 საათზე თბილისში, პარლამენტის წინ ანტისაოკუპაციო აქცია გაიმართა. აქციის ბოლოს, დაახლოებით, 22:30 საათზე საპროტესტო აქციის მონაწილეებმა პარტია „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის ბიძინა ივანიშვილის სახლისკენ მსვლელობა გამართეს. საპროტესტო აქციას და შემდგომ მსვლელობას პირდაპირ ეთერში გადასცემდნენ მაუწყებლები - ტელეკომპანია პირველი, საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხი და “რუსთავი 2”. ტელეკომპანია „იმედმა“ კი არც საპროტესტო აქცია და არც მსვლელობა, 27 ივნისის საღამოს არ გააშუქა.

„იმედის“ ეთერში დღის მთავარი საინფორმაციო გამოშვება 22:18 საათზე დასრულდა, რის შემდეგაც ეთერში მხატვრული ფილმი - „მანდარინების“ ჩვენება დაიწყო. მანამდე, “იმედის” მაყურებელს შესაძლებლობა ჰქონდა პირდაპირ ეთერში ედევნებინა თვალი პრემიერ მინისტრ მამუკა ბახტაძის ბრიფინგისთვის და შემდგომ შინაგან საქმეთა მინისტრ გიორგი გახარიას ტელეწამყვანებთან შეხვედრისთვის.

იმ დროს, როდესაც ტელეკომპანია „იმედის“ ეთერში მხატვრული ფილმი გადიოდა, მშვიდობიანი აქციის მონაწილეები, შს მინისტრის გადადგომის მოთხოვნით, რუსთაველის გამზირიდან ბიძინა ივანიშვილის სახლამდე ფეხით მსვლელობით მივიდნენ.

პარლამენტის წინ საპროტესტო აქციები 20 ივნისიდან იმართება. საპროტესტო აქცია თბილისში, პარლამენტთან, მას შემდეგ დაიგეგმა, რაც რუსეთის დუმის დეპუტატი სერგეი გავრილოვი მართლმადიდებლობის საპარლამენტთაშორისო გენერალურ ასამბლეას პარლამენტის თავმჯდომარის სავარძლიდან გაუძღვა. აქციის პირველ დღეს, გვიან ღამით, ხალხმრავალი საპროტესტო აქცია ხელისუფლებამ ძალის გამოყენებით დაშალა. აქციის დარვების დროს 2-მა ადამიანმა თვალი დაკარგა, დაშავდა 240 მოქალაქე, მათ შორის, 38 ჟურნალისტი და 80 პოლიციელი, 305 მოქალაქე კი დააკავეს.

მეცხრე დღეა აქციის მონაწილეები შინაგან საქმეთა მინისტრის გიორგი გახარიას გადადგომას ითხოვენ. მათი დანარჩენი ორი მოთხოვნა - 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნების პროპორციული წესით ჩატარება და აქციის დაკავებული მონაწილეების გათავისუფლება, ხელისუფლებამ დააკმაყოფილა.

 

 

განახლება:  მასალის თავდაპირველ ვერსიაში, რომლის სათაური იყო: ISFED-ის ანგარიში ია კერზაიას საქმეზე იმედისა და პირველი არხის მთავარ გამოშვებებში არ მოხვდა - საუბარი იყო იმაზე, რომ ანგარიშის შესახებ ინფორმაცია არც საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა გააშუქა. თუმცა, განმეორებითი გადამოწმების შედეგად აღმოჩნდა, რომ საინფორმაციო გამოშვების ბოლოს, 47-ე წუთზე, ია კერზაიას საქმის შესახებ ამბავი კადრ-სინქრონად გავიდა. 

ამბის მთავარი აქცენტი იყო ის, რომ ფრაქცია "ევროპული საქართველო" ია კერზაიას საქმეზე პარლამენტში გენერალურ პროკურორს და განათლების მინისტრს იბარებს. აქვე თქვეს, რომ ორგანიზაციაში "სამართლიანი არჩევნები"  მიიჩნევენ, რომ  სკოლის ინსპექტრიება ია კერზაიას პოლიტიკური მოტივით დისკრიმინაციის ნიშნებს შეიცავს. პარლამენტის თავმჯდომარე კი ორგანიზაციის დასკვნას უპასუხისმგებლოს უწოდებს". 

მედიაჩეკერი ბოდიშს იხდის უზუსტობისთვის. 

-------

26 მარტს არასამთავრობო ორგანიზაცია “სამართლიანი არჩევნებისა და დემოკრატიის საერთაშორისო საზოგადოებამ” (ISFED) ანგარიში წარადგნია, რომელიც გასულ წელს განათლების სამინსიტროს მიერ საჯარო სკოლებში ჩატარებულ ინსპექტირებებს ეხებოდა.

ანგარიშში სახელწოდებით - “ინსპექტირება, როგორც სადამსჯელო ღონისძიება ზუგდიდის მე6-ე საჯარო სკოლაში”, ვკითხულობთ, რომ განათლების სამინისტრომ 2018 წელს სკოლებში სულ შვიდი ინსპექტირება ჩაატარა, მათგან ექვსი ნოემბერში, საპრეზიდენტო არჩევნების პირველ და მეორე ტურებს შორის პერიოდში. მათ შორის იყო ზუგდიდის მე-6 საჯარო სკოლაც, რომლის დირექტორზეც, ია კერზაიზე, სავარაუდოდ ზეწოლა განხორციელდა. მას საპრეზიდენტო არჩევნებში მმართველი გუნდის მიერ მხარდაჭერილი კანდიდატის სალომე ზურაბიშვილის სასარგებლოდ აგიტაციას სთხოვდნენ. კერზაიას ოჯახის განცხადებით, მან ზეწოლას ვერ გაუძლო და ინსულტის ნიშნებით საავადმყოფოში გადაიყვანეს, სადაც რამდენიმე დღეში გარდაიცვალა.

ISFED-ის განმარტებით, 2018 წლის ნოემბერში ზუგდიდის მე-6 საჯარო სკოლაში ჩატარებული ინსპექტირება ეჭვებს აღძრავს იმის თაობაზე, რომ ინსპექტირების მექანიზმი საპრეზიდენტო არჩევნების წინ პოლიტიკური მიზნით იყო გამოყენებული. ამასთან, ორგანიზაციისავე განცხადებით, ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის საგანმანათლებლო დაწესებულებებში პოლიტიკური ნიშნით ზეწოლას და მუქარას სისტემური ხასიათი ჰქონდა.

ეს ამბავი გაშუქდა ტელეკომპანია “რუსთავი 2-ის”, tv პირველისა და საზოგადოებრივი მაუწყებლის 26 მარტის მთავარ გამოშვებებში, იმედმა კი  მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში არ გააშუქა.

23 იანვარს “კურიერის” მთავარ გამოშვებაში გავიდა ექსკლუზიური მასალა ბრიტანეთის პოლიციის მიერ ინტერპოლის წითელი ცირკულარით ძებნილი, მკვლელობაში ბრალდებული მამაკაცის ჯეკ შეფარდის შესახებ. აღმოჩნდა, რომ იგი საქართველოში რამდენიმე თვის განმავლობაში ცხოვრობდა და სახელმწიფო საზღვარიც ისე გადმოკვეთა, რომ ქართველი სამართალდამცველების მხრიდან პრობლემა არ შექმნია.

როგორც "რუსთავი 2" იუწყება, ინტერპოლის მიერ ძებნილი მამაკაცი ქართველ სამართალდამცველებამდე ადრე ტელეკომპანია რუსთავი 2-მა იპოვა და მასთან ექსკლუზიური ინტერვიუც ჩაწერა. ჯეკ შეფარდი ქართულ პოლიციას “რუსთავი 2-ის” კამარების თანდასწრებით ჩაბარდა. რუსთავი 2-ის ინფორმაციით, პოლიციაში მისული ჯეკ შეფარდი ქართველმა სამართალდამცველებმა ვერ იცნეს და მისი ვინაობა საძიებო სისტემის, გუგლის მეშვეობით გადაამოწმეს.

სიუჟეტის ეთერში გასვლის მეორე დღეს, 24 იანვარს, ამბავი ყველა მედიასაშუალების ერთ-ერთ მთავარ თემად იქცა, თუმცა, ის საზოგადოებრივი მაუწყებლის დღის მთავარ გამოშვებაში ვერ მოხვდა.

ადამიანის უფლებათა დაცვის საერთაშორისო ორგანიზაცია Human Rights Watch-მა 17 იანვარს 2018 წლის ანგარიში გამოაქვეყნა. დოკუმენტი 100-მდე ქვეყანას ეხება, მათ შორის საქართველოს. საქართველოსთან დაკავშირებით ანგარიშში ყურადღება გამახვილებულია ისეთ თემებზე, როგორიცაა: 2018 წლის საპრეზიდენტო არჩევნები, სამართალდამცავთა მხრიდან უფლებამოსილებების გადაჭარბებისა და მათი დაუსჯელობის შემთხვევები, ნარკოპოლიტიკა, შრომითი უფლებები, სექსუალურ ორიენტაციასა და გენდერულ იდენტობასთან დაკავშირებული უფლებრივი მდგომარეობა ქვეყანაში, მედიაპლურალიზმის შემცირების საფრთხე და სამოქალაქო სექტორში არსებული მდგომარეობა.

აღნიშნული ანგარიში და მისი მიგნებები 17 იანვარს ერთ-ერთი მთავარი თემა იყო ქართული მედიისთვის, თუმცა, არა ყველასთვის. საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა დღის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში ანგარიშს 1 წუთიანი კადრ-სინქრონი მიუძღვნა. წამყვანმა მხოლოდ ის თქვა, რომ ანგარიში გამოქვეყნდა და ჩამოთვალა ის საკითხები, რაზეც ორგანიზაცია ამახვილებს ყურადღებას. ასევე კადრ-სინქრონით მოუთხრო მაყურებელს ანგარიშის შესახებ ტელეკომპანია პირველმა. "იმედის" მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში კი Human Rights Watch-ის ანგარიში საერთოდ არ მოხვდა.

სანაცვლოდ, „ქრონიკამ“ 6-წუთიანი სიუჟეტი მიუძღვნა მეორე საერთაშორისო უფლებადამცველი ორგანიზაციის, “ფრიდომ ჰაუსის” კვლევების მიმართულების ხელმძღვანელის ნეით შენკანის ინტერვიუს იმის შესახებ, რომ საქართველოს დემოკრატია გამოწვევის წინაშეა. სტატია „საქართველოს დემოკრატია გამოწვევის წინაშე“ ამერიკის ხმამ 16 იანვარს გამოაქვეყნა. სიუჟეტის მთავარი აქცენტი იყო ის, რომ „მმართველი გუნდი“ შენკანს მიზანმიმართული დეზინფორმაციის განცხადებაში ადანაშაულებს. გაიხსენეს ფრიდომ ჰაუსის გასულ წელს გამოქვეყნებული ანგარიშიც, რომლის გამოც, მათი თქმით, ორგანიზაციას ბოდიშის მოხდა მოუხდა და დასძინეს, რომ სავარაუდოდ, ორგანიზაცია „ნაციონალური მოძრაობის“ დაკვეთით ატარებს ნეგატიურ ნარატივს.

11 იანვარს, პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმა კიდევ ერთხელ დააანონსა, რომ მისი ადმინისტრაცია ცილისწამების შესახებ კანონმდებლობის გამკაცრებაზე მუშაობის დაწყებას გეგმავს. ამ თემას პრეზიდენტი თავდაპირველად საახალწლო გამოსვლაში 31 დეკემბერს შეეხო. სიტყვის თავისუფლების ბოროტად გამოყენებაზე ისაუბრა საქართველოს პატრიარქმაც თავის საშობაო ეპისტოლეში. ამ დროისთვის უცნობია, რა გახდა ამ თემის აქტუალიზების კონკრეტული მიზეზი სასულიერო თუ საერო ხელისუფლების სხვადასხვა შტოში, თუმცა პრეზიდენტისა და პატრიარქის მსგავსად, კომენტარი ამ თემაზე პარლამენტის თავმჯდომარემ ირაკლი კობახიძემ და თბილისის მერმა კახა კალაძემაც გააკეთეს.

აღსანიშნავია, რომ თუკი სალომე ზურაბიშვილი აქცენტს ცილისწამებისათვის კანონის გამკაცრებაზე აკეთებდა, ირაკლი კობახიძემ ყურადღება გაამახვილა სოციალური ქსელებით მძიმე შეურაცხყოფისა და ბილწსიტყვაობის გამოყენებაზე, კახი კალაძემ კი ყალბი ახალი ამბების გავრცელებაზე. ოფიციალურმა პირებმა ასევე ახსენეს, რამდენიმე თვის წინ, საფრანგეთში მიღებული ახალი კანონიც, რომელსაც, რეალურად, ცილისწამებასთან არავითარი კავშირი არ აქვს და სინამდვილეში, ის წინასაარჩევნო პერიოდში ყალბი ინფორმაციის გავრცელებას შეეხება.

ოფიციალური პირების მიერ მსგავსი ინიციატივების გაჟღერებას მალევე მოჰყვა მედია და არასამთავრობო ორგანიზაციების რეაგირება. კოალიციამ მედიის ადვოკატირებისათვის, სალომე ზურაბიშვილის ბრიფინგიდან 2 დღეში განცხადება გაავრცელა, სადაც ხაზგასმული იყო, რომ საქართველოში არსებული კანონმდებლობა უკვე ითვალისწინებს კერძო და საჯარო პირებისათვის ცილისწამებისათვის სამოქალაქო სამართლებრივ პასუხისმგებლობას. „ჩვენი საზოგადოების მრავალწლიანი ძალისხმევის შედეგია ის, რომ მოქმედი კანონმდებლობა გამოხატვის თავისუფლების მაღალ სტანდარტს აწესებს და ეს ყოველთვის მიიჩნეოდა ქართული დემოკრატიის დიდ მონაპოვრად. ღრმად ვართ დარწმუნებული, რომ ნებისმიერი საკანონმდებლო ცვლილება, რომელიც გამოხატვის თავისუფლების დღეს არსებულ სტანდარტს გააუარესებს, საფრთხეს შეუქმნის ქვეყნის დემოკრატიულ განვითარებას“ , - აღნიშნულია კოალიციის განცხადებაში.

საკანონმდებლო ცვლილებები, რომელზე მუშაობის დაწყებაც დაანონსდა, შეიძლება ითქვას, რომ პირდაპირ შეეხება საქართველოში მომუშავე მედიასაშუალებებს. როგორც არასამთავრობო სექტორის წარმომადგენლები აცხადებენ, ცილისწამების შესახებ კანონმდებლობის გამკაცრება შესაძლოა პირდაპირ აისახოს სიტყვის თავისუფლებაზე. სიტყვის თავისუფლების საკანონმდებლო გარანტიების გაუარესება კი, შეიძლება ითქვას, პირდაპირ უკავშრდება ჟურნალისტების საქმიანობასა. საინტერესოა, რამდენად დაინტერესდნენ წამყვანი ტელემედიები ამ თემით და შეეცადნენ თუ არა ისინი, რომ პრეზიდენტის განცხადების შემდეგ, მოსახლეობისათვის მეტ-ნაკლებად ამომწურავად მიეწოდებინათ ინფორმაცია სავარაუდო საკანონმდებლო ცვლილებებსა და ამ ცვლილებებით გამოწვეულ შესაძლო საფრთხეებზე.

ტელეკომპანია „იმედმა“ აღნიშნულ თემას საკუთარ საინფორმაციო გამოშვებებში ყურადღება ორი დღის განმავლობაში, 13 და 14 იანვარს დაუთმო. 13 იანვარს, ტელეკომპანიის 14:00 და 17:00-საათიან გამოშვებებში გავიდა მოკლე კადრ-სინქრონი, სადაც საუბარი იყო ზემოთნახსენებ განცხადებაზე, რომელიც კოალიციამ მედიის ადვოკატირებისათვის გაავრცელა. სინქრონებში საუბარი იყო არასამთავრობოთა მიერ მეტი განმარტების მოთხოვნაზე ამ საკითხზე და პრეზიდენტისა და პარლამენტის თავმჯდომარის განცხადებებზე.

14 იანვარს, იმედმა ეს თემა „ქრონიკის“ თითქმის ყველა გამოშვებაში გააშუქა 11:00 საათიდან 20:00-საათიანი გამოშვების ჩათვლით. დღის გამოშვებებში აქცენტი კეთდებოდა, რომ კანონმდებლობის გამკაცრებაზე პარლამენტი, სავარაუდოდ, საგაზაფხულო სესიაზე იმსჯელებდა. ასევე, საინფორმაციო გამოშვებებში აღნიშნული იყო, რომ კანონზე მსჯელობაში მთავრობა არასამთავრობოთა ჩართვას გეგმავს და რომ არ მოხდება აღნიშნული კანონის კოპირება რომელიმე ქვეყნის გამოცდილებიდან. დღის გამოშვებებში, ასევე აღნიშნული იყო, რომ არასამთავრობო ორგანიზაციების სხვადასხვა წარმომადგენლის აზრით, ზურაბიშვილმა აღნიშნულ კანონზე უარი უნდა თქვას. როგორც დღის, ასევე საღამოს გამოშვებაში, სადაც ამ თემაზე ვრცელი სიუჟეტი მომზადდა, ტელეკომპანიამ ამბის თითქმის ყველა მხარეს დაუთმო დრო და მაყურებელს მიაწოდა როგორც ხელისუფლების, ისე არასამთავრობოებისა და ოპოზიციის შეფასება. მთავარ გამოშვებაში გასულ სიუჟეტში აქცენტირებული იყო, რომ მესამე სექტორი და ოპოზიცია ამ საკანონმდებლო ინიციატივაში სიტყვის თავისუფლების შეზღუდვის საფრთხეს ხედავს, ხოლო მთავრობა გამორიცხავს სიტყვის თავისუფლების შეზღუდვის შესაძლებლობას და ოპოზიციას მიზანმიმართულ პროვოკაციაში ადანაშაულებს. ამ თემაზე მოგვიანებით კი, ასევე განმარტება გაკეთდა პრეზიდენტის ადმინისტრაციის მხრიდანაც.

ამ თემის გაშუქებას საკმაოდ დიდი ყურადღება დაუთმო რუსთავი 2-მაც 13 იანვრის „კურიერის“ ყველა გამოშვებაში. დილიდან მოყოლებული, საინფორმაციო გამოშვება, საკმაოდ ვრცელ ჩართვებსა და სიუჟეტებს უძღვნიდა ცილისწამების შესახებ კანონის შესაძლო გამკაცრებას. „კურიერში“ გასულ სიუჟეტებში უფრო მეტად იყო აქცენტირებული საფრთხე, რომელიც შესაძლოა ცილისწამების შესახებ კანონმდებლობის გამკაცრებამ გამოიწვიოს. ნახსენები იყო როგორც პრეზიდენტის საახალწლო მილოცვა, ასევე პატრიარქის საშობაო ეპისტოლე. „კურიერმა“ დიდი დრო დაუთმო ოპოზიციისა და არასამთავრობო ორგანიზაციის წარმომადგენლების შეფასებებს. ასევე იყო ხელისუფელბის წარმოამდგენლების კომენტარებიც. მართალია ტელეკომპანიას არ ჰქონია კომენტარი პრეზიდენტის ადმინისტრაციიდან, თუმცა კურიერში გავიდა კახა კალაძისა და უმრავლესობის წევრის არჩილ თალაკვაძის კომენტარები.

საერთო ჯამში, როგორც რუსთავი 2-ის, ისე იმედის მაყურებელი მიიღებდა მეტ-ნაკლებად ამომწურავ ინფორმაციას მიმდინარე დებატის შესახებ. სამი წამყვანი ტელეარხიდან ერთადერთი, რომელმაც ცილისწამების კანონმდებლობის შესაძლო გამკაცრებისა და თანმდევი პრობლემების შესახებ ინფორმაცია არ მიაწოდა მაყურებელს საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხი იყო. 12-15 იანვრის შუალედში არხზე მხოლოდ და მხოლოდ ერთხელ მოხვდა ეს თემა. 14 იანვარს, მოამბის 12:00-საათიან გამოშვებაში გავიდა რამდენიმეწამიანი სინქრონი, რომელიც შეეხებოდა კახი კალაძის შეფასებას ცილისწამების შესახებ კანონმდებლობის სავარაუდო გამკაცრებაზე. დანარჩენ დღეებსა და გამოშვებებში, არხს არ გაუწევია ძალისხმევა საიმისოდ, რომ მოეხდინა მაყურებლების ინფორმირება მიმდინარე დებატის შესახებ. პირველ არხს არ გაუშუქებია არც კოალიცია მედიის ადვოკატირებისათვის განცხადება და არც რომელიმე მხარე, რომელიც პრობლემურად ხედავს ცილისწამების კანონმდებლობის სავარაუდო გამკაცრებას.

გარდა ამისა, მედიაჩეკერმა გადაამოწმა პირველი არხის ვებ-გვერდზე ამ თემაზე გამოქვეყნებული ნიუსები. ძიების ველში სიტყვა „ცილისწამებაზე“ 12-15 იანვრის პერიოდში მხოლოდ 4 ნიუსი იძებნება. ამათგან 3 ნიუსი შეეხება მთავრობის წარმომადგენლების (ირაკლი კობახიძე, კახი კალაძე, სოფიო კილაძე) განმარტებებს, რომ საჭირო არის ადამიანის ღირსებისა და პატივის დაცვის სტანდარტის გაუმჯობესება და რომ ისინი მიესალმებიან კანონის გამკაცრებას, თუმცა სიტყვის თავისუფლების სტანდარტმა არ უნდა დაიწიოს. ამ პერიოდში გამოქვეყნებული 1 ნიუსი კი შეეხება ანალიტიკოს გია აბაშიძის შეფასებას, რომლის მიხედვითაც ცილისწამების კრიმინალიზება არ უნდა მოხდეს, თუმცა ე.წ. ფეიკ ნიუსების წინააღმდეგ აუცილებელია კანონის მიღება. პირველი არხის გვერდზე ასევე იძებნება 16 იანვარს ომბუდსმენის ნინო ლომჯარიას გაკეთებული განცხადება, სადაც იგი აღნიშნავს, რომ ცილისწამებასთან დაკავშირებული კანონმდებლობის გამკაცრება საჭირო არ არის.

საქართველოში დემოკრატიის ინდექსის მკვეთრი კლება, რაც The Economist Intelligence Unit-ის კვლევამ აჩვენა, ტელეკომპანია „იმედისა“ და საზოგადოებრივი მაუწყებლის დღის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებებში არ გაშუქდა.

“დემოკრატიის ინდექსის” შესახებ ანალიტიკური კვლევითი კომპანია The Economist Intelligence Unit-ის კვლევა ჟურნალმა “ეკონომისტმა” გამოაქვეყნა. კვლევის მიხედვით, საქართველოს რეგიონში დემოკრატიის ინდექსის ყველაზე მკვეთრი ვარდნა აქვს. 2018 წელს საქართველოს მაჩვენებელი 5.50 ქულაა (ათქულიანი სისტემით), გასულ წელს კი ეს მონაცემი - 5.93 ქულა იყო.

ამ მაჩვენებლით, საქართველომ, ქვეყნების საერთო რეიტინგში 2018 წელს 89-ე ადგილი დაიკავა, წინა, 2017 წელს კი 79-ე ადგილზე იყო.

აღნიშნული თემა ერთ-ერთი მთავარი იყო რუსთავი 2-სა  მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში,  კვლევის შედგების შესახებ მაყურებელს tv პირველის მტავარ საინფორმაციო გამოშვებაშიც უამბეს და თემა აქტიურად გააშუქდა ონლაინმედიაშიც. იმედისა და საზოგადოებრივი მაუწყებლის 9 იანვრის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებებში, „ქრონიკასა“ და „მოამბეში“ კი ამ კვლევის შედეგების შესახებ მასალა არ მოუმზადებიათ.

 

26 სექტემბერს, საზოგადოებრივი მაუწყებლის საბჭოს წევრმა, გია იაკობაშვილმა საბჭოს სხდომაზე განაცხადა, რომ 12 სექტემბრის შეხვედრის ჩანაწერი, რომელიც არხის თანამშრომლების სამუშაო პირობების შეცვლის საკითხს ეხებოდა, მან წაშალა. მიუხედავად იმისა, რომ საზოგადოებრივ მაუწყებელში მიმდინარე რეორგანიზაციისადმი მაღალი საჯარო ინტერესი არსებობს, არხმა ეს თემა 26 სექტემბრის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში არ გააშუქა.

შეგახსენებთ, 3 სექტემბერს, ცნობილი გახდა, რომ საზოგადოებრივი მაუწყებლის 42 თანამშრომელს არხის მენეჯმენტმა შეცვლილი სამუშაო პირობები შესთავაზა. ცვლილება, რომელიც არხის ტექნიკურ თანამშრომლებს შეეხოთ, საათობრივ სამუშაო რეჟიმს და შესაბამის ანაზღაურებას გულისხმობს.

ამ შეთავაზებას არხის თანამშრომელთა ნაწილის საპროტესტო აქციები მოჰყვა. 12 სექტემბრის გაფართოებული სამუშაო შეხვედრა, რომლის ჩანაწერის განადგურების შესახებაცაა საუბარი, მაუწყებლის პროფკავშირების მოთხოვნით გაიმართა. ამ შეხვედრას საბჭოს წევრები, მენეჯმენტისა და თავად პროფკავშირის წარმომადგენლები ესწრებოდნენ. მათ იმ თანამშრომელთა შესახებ იმსჯელეს, რომლებიც ახალ ხელშეკრულებაზე გადაიყვანეს.

ამ შეხვედრიდან რამდენიმე დღეში, საბჭოს ერთ-ერთმა წევრმა, ნინია კაკაბაძემ განაცხადა, რომ შეხვედრა ყველა მხარის შეთანხმებით ჩაიწერა, თუმცა მოგვიანებით იგი განადგურდა. 26 სექტემბრის სხდომაზე გია იაკობაშვილმა განაცხადა, რომ მას ჰქონდა საბჭოს წევრთა უმრავლესობის თანხმობა ჩანაწერის განადგურებაზე, თუმცა ვინ არიან ეს წევრები, არ დააკონკრეტა. გარდა ამისა, მისი თქმით, ეს შეხვედრა საჯარო არ იყო და მისი ჩაწერისა და გასაჯაროების ვალდებულება საბჭოს არ ჰქონია.

არ იზიარებს ამ არგუმენტებს მაუწყებელთა პროფკავშირების თავმჯდომარე ნინო ზაუტაშვილი. იგი ამბობს, რომ ამ შეხვედრის ამონარიდები იქნებოდა მნიშვნელოვანი მტკიცებულება სასამართლო პროცესებზე, რომელიც აუცილებლად გაიმართება თანამშრომელთა გათავისუფლების საკითხზე.

საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციაში ფიქრობენ, რომ გია იაკობაშვილის ქმედება შესაძლოა დანაშაულის ნიშნებს შეიცავდეს. იაკობაშვილის მიერ შესაძლო დანაშაულის ჩადენის ფაქტთან დაკავშირებით საიამ ასევე გუშინ, 26 სექტემბერს მიმართა მთავარ პროკურატურას. ისევე როგორც სხდომის ამბავი, საზოგადოებრივი მაუწყებლის მთავარი საინფორმაციო გამოშვების მაყურებელს გუშინ არც საიას მიერ პროკურატურისთვის მიმართვის შესახებ მიუღია ინფორმაცია.

ეს პირველი შემთხვევა არ არის, როდესაც არხზე მიმდინარე ხმაურიანი ამბები მაუწყებლის პრიორიტეტებში არ ხვდება. თანამშრომელთა ახალი სამუშაო პირობების შესახებ ცნობილი სექტემბრის დასაწყისში გახდა და თემა მთელი კვირის განმავლობაში მედიის ყურადღების ცენტრში იყო. საზოგადოებრივი მაუწყებელი ამბავს მაშინაც მხოლოდ კადრ-სინქრონებად, არასაკმარისი სიმწვავით აშუქებდა.

ბოლო ერთი კვირის განმავლობაში, საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა მთავარ გამოშვებაში საზოგადოებისთვის მნიშვნელოვანი სამი თემა არ გააშუქა. თუმცა, ეთერი დაუთმო ამ პრობლემებზე შესაბამისი უწყებების პასუხს, რაც ტოვებდა შთაბეჭდილებას, რომ მანამდე განხილული საკითხის მაყურებლისთვის ნაკლებ მნიშვნელოვან პრობლემად წარმოჩენას ისახავდა მიზნად.

სამიდან ორი თემა მედიის დღის წესრიგში 28 ივნისს გაჩნდა. ამ დღეს გამოქვეყნდა "ადამიანის უფლებათა ცენტრისა" და სახალხო დამცველის სპეციალური ანგარიში ქალი და არასრულწლოვანი პატიმრების მდგომარეობაზე. დოკუმენტში ნათქვამია, რომ კრიმინალური სუბკულტურა არასრულწლოვან პატიმრებს შორის ძალადობისა და ჩაგვრის მიზეზია, ასევე, საპატიმრო შემოწმებისთვის ისევ იყენებს ქალი პატიმრების გაშიშვლების პრაქტიკას, საკნებში კი არასათანადო ჰიგიენური პირობებია და ცხელი წყლი არ მოდის.

ამავე დღეს ცნობილი გახდა, რომ მაღალი ტემპერატურის მიუხედავად, ერთიანი ეროვნული გამოცდებისთვის მოწყობილ საგამოცდო ცენტრებში კონდიციონერები არც წელს დამონტაჟდება, გარდა ერთი, რუსთავის საგამოცდო ცენტრისა. გამოცდებამდე რამდენიმე დღით ადრე ამ ინფორმაციის გასაჯაროებას საზოგადოებაში დიდი ვნებათაღელვა და დისკუსია მოჰყვა.

28 ივნისს მაუწყებელს მასალა მთავარი გამოშვებისთვის არცერთ თემაზე არ მოუმზადებია. მიუხედავად იმისა, რომ ამ საკითხებზე მათ ვებსაიზტე ნიუსები იძებნება, რაც ადასტურებს იმას, რომ მაუწყებელს საკითხებზე ინფორმაციაც ჰქონდა და მისი ჟურნალისტები, რაღაც ფორმით, თემებზე მუშაობდნენ კიდეც.

ამ პრობლემებზე საუბარი 28 ივნისის შემდეგაც გაგრძელდა, - რუსთავის მე-5 ქალთა კოლონიაში ანგარიში გააპროტესტეს, კონდიციონერების თემას კი არაერთი საჯარო პირის კომენტარი მოჰყვა. განსხვავებით 28 ივნისისგან, ამჯერად საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა მთავარ გამოშვებებში აღნიშნულ საკითხებს დრო დაუთმო.

იმის მიუხედვად, რომ წინა დღეს პრობლემის შესახებ მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში არაფერი გასულა, 29 ივნისს საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა აუდიტორიას საგამოცდო ცენტრებში გამაგრილებელი სისტემების დამონტაჟების შესახებ ამცნო.



“საგამოცდო ოთახებში გაუსაძლის სიცხეს აბიტურიენტები 2005 წლის შემდეგ, ყოველ წელს აპროტესტებდნენ, თუმცა 13 წლის განმავლობაში პრობლემის მოგვარება ვერ მოხერხდა. მესამე სექტორის არაერთი მოთხოვნის მიუხედავად, სიტუაცია წელსაც უცვლელი იყო. შესაბამისმა უწყებამ გამაგრილებელი სისტემების შეძენა მხოლოდ პრემიერის დღევანდელი განცხადების შემდეგ გადაწყვიტა. გამოცდების დაწყებამდე კი ორი დღე რჩება”, - განაცხადა წამყვანმა სიუჟეტის წარდგენისას.

30 ივნისს ეთერში საპატიმროების თემა გაჩნდა. მასალიდან, რომელიც ამ კვლევასთან დაკავშირებით მომზადდა, გავიგეთ, რომ პატიმრები ანგარიშში დასახელებულ ფაქტებს არ ეთანხმებიან, ბოდიშის მოხდას ითხოვენ და პროტესტის ნიშნად შიმშილობა დაიწყეს. რუსთავის მე-5 ქალთა კოლონიაში იმ კვლევას აპროტესტებენ, სადაც ნათქვამია, რომ შემოწმება არა სკანერით, არამედ გაშიშვლების პრაქტიკით ხდება”, - ამცნო წამყვანმა მაყურებელს.



გაცილებით დიდხანს, მთელი ერთი კვირის განმავლობაში იყო აქტუალური მესამე თემა, რომელსაც მაუწყებელი ასევე უცნაურად გამოეხმაურა. თუმცა, წინა ორი შემთხვევისგან განსხვავებით, ეს თემა მთავარი გამოშვებისთვის საინტერესო მაინც არ აღმოჩნდა.

25 ივნისს “სტუდია მონიტორმა” გაავრცელა მასალა, რომელშიც ნათქვამია, რომ პირი, რომელიც რუსეთის სპეცსასმახურებთან თანამშრომლობაში იყო ბრალდებული, თავდაცვისა და შინაგან საქმეთა სამინისტროების სოლიდურ ტენდერებს იგებს. ვიდეომასალით ირკვევა, რომ პეტრე დერვიშაძისა (შპს გლობალ თრეიდ გრუპ) და მისი ოჯახის წევრის, ინგა დევრიშაძის (შპს MAGIOLTD) კომპანიებმა ჯამში 4 100 000 ლარის ღირებულების ტენდერები მოიგო.

ამ საკითხს 2 ივლისს თავდაცვის სამინისტრო გამოეხმაურა. უწყებამ გაავრცელა განცხადება, რომელშიც ნათქვამია, რომ ტენდერში მონაწილე კომპანიებისა და მისი დამფუძნებლების წარსული საქმიანობის შესახებ სამინისტრო ინფორმაციას არ ფლობდა. მათივე განმარტებით, ტენდერში გამარჯვებულის ვინაობა მხოლოდ ელექტრონული ფარული პროცედურების დასრულების შემდეგ ხდება ცნობილი.

25 ივნისიდან 2 ივლისამდე პერიოდში, საზოგადოებრივ მაუწყებელს, მთავარ გამოშვებებში, ამ თემაზე მასალა არ ჰქონია. 2 ივლისს კი საკითხზე გამოხმაურებებს დაუთმო ეთერი, თუმცა, არა მთავარ გამოშვებაში. 09:00 საათიან გამოშვებაში აუდიტორიას ოპოზიციის მიერ ძალოვანი მინისტრების პარლამენტში დაბარებაზე უამბო, 12:00 საათზე თავდაცვის სამინისტროს პასუხს დაუთმო დრო, 18:00 საათზე კი “ნაციონალური მოძრაობის” მიერ მოწყობილ აქციას. მიუხედავად ამ მასალებისა და დიდი საზოგადოებრივი რეზონანსისა, იმ დღეს დევრიშაძის თემა მთავარ გამოშვებაში მაინც ვერ მოხვდა.

24 მაისს საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის საპატრიარქომ განცხადება გაავრცელა და სასულიერო პირებსა და მათთან ღირებულებით თანხვედრ ადამიანებს “რუსთავი 2-ის” ბოიკოტორებისკენ მოუწოდა. საპატრიარქომ ეს განცხადება მას შემდეგ გაავრცელა, რაც 22 მაისს გიორგი გაბუნიამებიან “ცენზურაზე სასაუბროდ” სტუდიაში მხატვარ ლია უკლებას ნახატი "თვითმკვლელი ღვთისმშობელი" მიიტანა.

საპტრიარქოს განცხადება მოხვდა ტელეკომპანიების “რუსთავი 2-ის”, “იმედისა” და “TV პირველის” დღის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებებაში, საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა კი - არ გააშუქა.