სექსუალური ძალადობის სავარაუდო მსხვერპლი ქალის რევიქტიმიზაცია, რეტრავმატიზაცია, დისკრიმინაცია და დამნაშავედ წარმოჩენა - გადაცემა “სხვა ნანუკას” წამყვანის ნანუკა ჟორჟოლიანის შეკითხვებმა და რეპლიკებმა, რომელსაც ის პოლიტიკოს გოგი წულაიას მხრიდან სავარაუდო სექსუალური ძალადობის მსხვერპლ ქალთან ასმათ დვალიშვილთან საუბარში იყენებდა, არამხოლოდ გადაცემის სტუმრის, არამედ, ზოგადად, ძალადობის მსხვერპლი ქალების დისკრიმინაციასა და ამ თემაზე საზოგადოებაში ღრმად გამჯდარი სტერეოტიპების გაღრმავებას შეუწყო ხელი.

• "ცოტათი დაუჯერებლად ჟღერს, რომ კაცმა გონება წაგივიდეს ისე იძალადოს შენზე, გაგკოჭოს, მერე ტუჩზე უკბინო და მერე შენ მაინც ამ კაცთან ერთ სივრცეში გაჩერდე"
  
  
• "მე რომ რომელიმე მეგობარმა ეს მაკადროს ახლა, რასაც შენ ამბობ კომენდანტის საათი კი არა დაიწყევლის, რომ დაიბადა"
  
  
• "მძაფრად მიყვები ამ ძალადობას და საერთოდ აღარ მესმის იმ სივრცეში როგორ მოხდა შენი გაჩერება”
• "ანუ ამის შემდეგაც არ მიდიხარ სახლიდან?"
  
  
• “მე რას ვიზამდი შენ ადგილას, თუ გაინტერესებს, პირველივე ძალადობაზე მექნებოდა რეაქცია"

ეს არის ნაწილი იმ რეპლიკებისა და შეკითხვებისა, რომლითაც 24 მარტს, ტელეკომპანია "მთავარი არხის" გადაცემა "სხვა ნანუკას” წამყვანი სექსუალური ძალადობის სავარაუდო მსხვერპლ ქალს მიმართავდა. გადაცემის სტუმარი ასმათ დვალიშვილი იყო, რომელიც პარტია “თავისუფალი საქართველოს” ყოფილ თანათავმჯდომარეს, გოგი წულაიას სექსუალური ძალადობის მცდელობაში ადანაშაულებს.

გადაცემის მსვლელობისას წამყვანმა არაერთხელ გამოხატა გაკვირვება რესპონდენტის პასუხზე, რომლის მიხედვითაც, მასზე რამდენჯერმე ძალადობის მცდელობის მიუხედავად ის მოძალადესთან ერთ სივრცეში რჩებოდა:

"ეს ძალიან ინდივიდუალურია ასმათ, მაგრამ, როგორ გგონია, მხოლოდ ეს არის პრობლემა, რომ გოგი წულაია ცნობილია, რომ არ დაგიჯერეს თუ მაგალითად, ის, რომ ერთხელ იძალადა, ორჯერ იძალადა, სამჯერ, ოთხჯერ, ფიზიკურად მერე გაგკოჭა, მერე ქალი იძულებული გახდი, რომ ტუჩზე გეკბინა, თავი ისე დაგეცვა და არ გახვედი სივრციდან, სადაც შენზე ძალადობდნენ”... წამყვანი ეჭვქვეშ აყენებდა ძალადობის სავარაუდო მსხვერპლის გულისწასვლასაც:

“აი მე ხომ უნდა გითხრა რისი არ მესმის, რომ ცოტათი დაუჯერებლად ჟღერს, რომ კაცმა, არ ვიცი ახლა გონება წაგივიდეს ისე იძალადოს შენზე, გაგკოჭოს, მერე ტუჩზე უკბინო და მერე შენ მაინც ამ კაცთან ერთ სივრცეში გაჩერდე, თან მე ხომ რამდენჯერმე გკითხე როგორი მეგობარია შენი გოგი წულაია და ყოველთვის მითხარი, რომ საქმიანი. ეს არ არის შენი ბავშვობის მეგობარი, რომელიც არ გინდა, რომ ციხეში ჩავსა, გაწირო და აი, ხომ მიხვდი რას გიხსნი”, - უთხრა მან გადაცემის სტუმარს…

"ასმათ, ძალით კოცნაც ძალადობაა, ძალით შეხებაც ძალადობაა, ეს ყველაფერი ძალადობაა, უბრალოდ იცი რა ეპიზოდია ჩემთვის ცოტათი კითხვისნიშნის… ეს გულისწასვლის ეპიზოდი"...

როდესაც რესპონდენტმა თქვა, რომ სახლს კომენდანტის საათის მიზეზით ვერ ტოვებდა, წამყვანმა, ნანუკა ჟორჟოლიანმა უპასუხა: "გოგომ აგერ კვერზე დააშვებინა საშვი კაცო, შენ თუ მაგალითად ეტყოდი, რომ რაღაცა ან ბავშვი სადღაც ან რაღაცა სხვადასხვა მიზეზით გასვლის პრობლემა არ არის".

მაშინ როდესაც ძალადობის სავარაუდო მსხვერპლი საზოგადოების განწყობებზე საუბრობდა, თქვა, რომ მისთვის იმ პოზიციაში ყოფნა რთული იყო: “მრცხვენოდა იმის თქმის, რომ მე ძალადობის მსხვერპლი აღმოვჩნდი და მე მესმის ყველა იმ ქალბატონის, რომელიც ერიდება და რცხვენია ამის თქმის. მე ძალიან დღესაც მრცხვენია, რომ ამ მდგომარეობაში მოვედი. საზოგადოება არ არის ლმობიერი ასეთ ქალებთან”.

წამყვანი კი მის ამ მოსაზრებას არ დაეთანხმა: “არა, ვერ ვიტყვი, საზოგადოება შევაქოთ მოდი და მოვეფეროთ . არ ესმით იცი როგორი ქალების? ვინც ოჯახებს ანგრევს, ასეთ ქალებს აკრიტიკებენ. ათასპროცენტიანი”.

გადაცემა ვერც პოლიტიკურ ელფერს აცდა, რაც ბუნებრივია, ვინაიდან, საქმეში პოლიტიკოსი ფიგურირებს. თუმცა, მთავარი აქცენტი იყო არა ის, რომ ძალადობის საქმეში მსხვერპლი მეტად დაუცველია, როდესაც სავარაუდო მოძალადე ცნობილი პირია, არამედ, ის, რომ სავარაუდო მსხვერპლი სინამდვილეში შესაძლოა პროვოკატორი იყოს:

“ობიექტურად უნდა გითხრა და გულწრფელად, წარმოუდგენლად მეჩვენება და შენ არ ვიცი, ჩემზე ძლიერი ხარ შეიძლება, ჩემზე ამტანი ხარ შეიძლება და შეიძლება კიარა ასეა, რომ ადამიანმა ამდენჯერ იძალადოს, ასე იძალადოს და მიუხედავად ამისა, ერთ სივრცეში მასთან დარჩე. ასევე მინდა მაყურებელმა იცოდეს, რომ საზოგადოების ნაწილი განიხილავს, რომ ეს არის პროვოკაცია. პროვოკაციაზე წამოგებაც დანაშაულია. თუნდაც ამ კუთხით რომ ვიმსჯელოთ, მე კი არ განვიხილავ, რომ ეს პროვიკაციაა, უბრალოდ პროვოკაციაზე წამოგებაც არ არის სწორი სამართლებრივად”...

"შეიძლება შეკითხვები არსებობდეს, მათ შორის იმ ქალთანაც, რომელზედაც იძალადეს. ძალადობა დასაგმობია ერთი მხრივ და სასტიკად. ეს ცალკე საკითხია, მაგრამ სხვა საკითხია, როდესაც პოლიტიკოსზეა საუბარი, ხომ არ აქვს ამას პოლიტიკური ელფერი. ეს ხომ ბუნებრივი და ლოგიკურია, რომ ბატონ გოგი წულაიასთან ეს შეკითხვები ჩვენ გვექნება. იმიტომ, რომ ძალიან დაემთხვა მართლა მის პოლიტიკურ აქტივობას. ამიტომ ჟურნალისტებს გვიჩნდება შეკითხვები და ნუ უკვირთ ეს ადამიანებს”, - კიდევ ერთხელ თქვა გადაცემის ბოლოს წამყვანმა.

მიუხედავად იმისა, რომ გადაცემის ავტორი გამუდმებით უსვამდა ხაზს, რომ ნებისმიერი ფორმის ძალადობა ძალადობაა და ამბობდა, რომ შეკითხვების დასმისას ის რესპონდენტს არ აკრიტიკებდა, მისი შეკითხვები და რეპლიკები სწორედ რომ მსხვერპლის დადანაშაულების ტონს ატარებდა.

“ქალთა მიმართ სექსუალური ძალადობა არის უმძიმესი თემა. მათ მიმართ ემპათიის გამოჩენა უმნიშვნელოვანესია. ჟურნალისტს მუდმივად უნდა ახსოვდეს დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე ,რაც აშკარად მთლიანად უგულებელყოფილი იყო მისი [ნანუკა ჟორჟოლიანის] მხრიდან”, - ვკითხულობთ განცხადებაში, რომლითაც “ფემინა” (სივრცე, სადაც ქალები თავს გადამხდარ ძალადობაზე ყვებიან) გამოეხმაურა გადაცემა “სხვა ნანუკას”.

“ფემინა” უთითებს, რომ “მედიის მხრიდან მსგავსი დამოკიდებულება ნამდვილად არ ახალისებს მსხვერპლს ხმა აიმაღლოს მის მიმართ განხორციელებულ ძალადობაზე”.

გადაცემა განხილვის თემა იყო სოციალური ქსელის სხვა თემატურ ჯგუფებშიც. “ნანუკა ჟორჟოლიანიამა ასმათ დვალიშვილთან გამოავლინა მთელი რიგი არაეთიკური და არაპროფესიონალური ქცევებისა. ძალადობის მსხვერპლი ქალის მიმართ გაჟღერებული უამრავი დამცინავი და დამამუნათებელი რეპლიკა არამხოლოდ ასმათ დვალიშვილის, არამედ ზოგადად ძალადობის მსხვერპლი ქალებისთვის საზიანო და ფსიქოლოგიურად დამანგრეველია”, - წერენ ჯგუფში Space for Female talk/სივრცე ქალური საუბრებისთვის.

ამავე განცხადებაში ხაზგასმულია, რომ ქალების დიდი ნაწილი მოძალადესთან პირისპირ შეჯახების შემთხვევაში შიშისა და შოკის ფონზე შეშდება, ამიტომ, მათი დამუნათება, რატომ დარჩნენ მოძალადესთან ერთ სივრცეში, დაუშვებელია.

“სექსუალური ძალადობა უმძიმესი და ტრამვული გამოცდილებაა. უამრავი კვლევებით დასტურდება, რომ ქალების დიდი ნაწილი მოძალადესთან პირისპირ შეჯახების შემთხვევაში შიშისა და შოკის ფონზე შეშდება, ხმას ვერ იღებს. ქალების დიდი ნაწილი აღნიშნავს, რომ სხეულს ერთგვარი პარალიზება ეუფლებათ. ხშირად ქალები ცდილობენ მოძალადე უფრო მეტად არ გააღიზიანონ და სიკვდილსგან დაიხსნან თავი.

სწორედ ამიტომაც, ნანუკა ჟორჟოლიანის მიერ გადაცემაში გაჟღერებული დამუნათებები ასმათ დვალიშვილის მიმართ თუ რატომ არ გაიქცა, იყვირა ან შეეწინააღმდეგა მოძალადეს, აღრმავებს ჩვენს საზოგადოებაში გავრცელებულ მოსაზრებას იმის შესახებ, რომ ქალი ფიზიკურად თუ არ შეეწინააღმდეგა მოძალადეს ან არ დაზიანდა სექსულური ძალადობის დროს მას მოსწონდა ან თანხმდებოდა ძალადობის აქტს”.

“ ფრთხილად იყავით, რომ თქვენი გაშუქებით ხელი არ შეუწყოთ მსხვერპლის ისე წარმოჩენას, თითქოს ის აძლევდა საფუძველს და უბიძგებდა მოძალადეს დანაშაულის ჩადენისკენ”, - ვკითხულობთ გენდერული საკითხების გაშუქების სახელმძღვანელოში, რომელიც საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერაა მომზადებული.

ამავე სახელმძღვანელოში ხაზგასმულია, რომ მედიამ არათუ ხელი არ უნდა შეუწყოს გენდერული სტერეოტიპების გამყარებას, არამედ უნდა ებრძოლოს მას.

პირველ მარტს „პრაიმტაიმმა“, ანონიმურ წყაროზე დაყრდნობით, გაავრცელა ინფორმაცია ერთი არასრულწლოვნის მხრიდან მეორეზე სავარაუდო სექსუალური ძალადობის შესახებ. სტატიაში დეტალურად არის მოთხრობილი, რა მოხდა ერთ-ერთ სკოლაში და იდენტიფიცირებულია სკოლის მდებარეობა. გარდა ამისა, ხაზგასმულია სავარაუდო ინცინდენტში მონაწილეთა ეთნიკური წარმომავლობა, რასაც ამ შემთხვევაში არანაირი მნიშვნელობა არ აქვს და გარდა იმისა, რომ ამ ჯგუფის შესახებ სტერეოტიპებს აჩენს,  დამატებითი ინფორმაციული ღირებულება არ აქვს.

„პრაიმტაიმზე“ დაყრდნობით იდენტური ინფორმაცია გაავრცელეს შემდეგმა ვებგვერედებმა: dianews.ge, resonancedaily.com, cyc.ge, alia.ge, 2020news.ge, news.coa.ge, mediamall.ge, newposts.ge, exclusivenews.ge.

ვებსაიტების ნაწილი სათაურშივე მტკიცებით ფორმაში, ნაწილი კი - კითხვის ნიშნით წერს, რომ მეოთხე კლასელ გოგონაზე მეექვსე კლასელმა ბიჭმა სექსუალურად იძალადა.

„პრაიმტაიმს“ ანონიმური წყაროს გარდა, სხვა რესპონდენტი მომხდარს არ უდასტურებს. ამ წყაროს გარდა მასალაში ჩანს მხოლოდ სკოლის დირექტორი, რომელიც ამბობს, რომ მსგავსი შემთხვევა არ მომხდარა. მიუხედავად ამისა, გამოცემების ნაწილი სათაურშივე მტკიცებით ფორმაში, ნაწილი კი - კითხვის ნიშნით წერს, რომ ერთმა არასრულწლოვანმა მეორეზე სექსუალურად იძალადა.

ტექსტებში არ ჩანს ჟურნალისტის მცდელობა, სხვა წყაროებთანაც გადაემოწმებინა, ჰქონდა თუ არა მსგავს ფაქტს ადგილი; ვერ ვიგებთ ინფორმირებულია თუ არა სავარაუდო ძალადობის შესახებ განათლების სამინისტრო; ვინ და რა ფორმით იმუშავა მომხდარში მონაწილე არასრულწლოვნებთან, თუ ასეთ ფაქტს ნამდვილად ჰქონდა ადგილი და ა.შ.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის ბავშვთა საკითხების გაშუქების სახელმძღვანელო წესებში ხაზგასმით აღნიშნულია, რომ მედია ბავშვებთან დაკავშირებული პრობლემების სენსაციურ და სტერეოტიპულ ჭრილში გაშუქებას უნდა მოერიდოს. გარდა ამისა, სახელმძღვანელო წესებში ვკითხულობთ, რომ ნებისმიერი ფორმის ძალადობის შემთხვევაში არასრულწლოვნის იდენტიფიცირება, როგორც პირდაპირი, ისე ირიბი, დაუშვებელია, იმის მიუხედავად ბავშვი მოძალადის როლშია, მსხვერპლის თუ მოწმის.

“ეცადეთ თავიდან აიცილოთ ბავშვის რეტრავმირება და არ გაახსენოთ ის ამბავი, რაც მასზე ნეგატიურად იმოქმედებს, თუ ეს რედაქციულად დასაბუთებული არ არის და არ გადაწონის საჯარო ინტერესი, მაგალითად გამოააშკარავებს სხვა დანაშაულს”, - ვკითხულობთ დოკუმენტში.

არც ისე დიდი ხნის წინ ქართული მედია ყურადღების მიღმა ტოვებდა ქალთა უფლებებთან დაკავშირებულ პრობლემებს და სრულიად აიგნორებდა ისეთ თემებსაც კი, როგორიც არის ოჯახში ძალადობა და ფემიციდი/ქალთა მკვლელობები.

 

მახსოვს 2010 წელს, ჯერ კიდევ გენდერის კვლევების მაგისტრატურის სტუდენტი, ერთ-ერთ კვლევით პროექტში ვმონაწილეობდი. 2006-2010 წლებში გავრცელებული რამდენიმე დიდტირაჟიანი ჟურნალ-გაზეთი და ნაციონალური არხის სატელევიზიო გადაცემა გავაანალიზეთ იმ მიზნით, რომ მედიის როლი გაგვერკვია ოჯახში ძალადობისა და გენდერული თანასწორობის პრობლემებთან მიმართებაში.

ცხადია, ჩვენ კონტენტ- ანალიზი გვაინტერესებდა, მაგრამ აღმოჩნდა, რომ ქართულ მედიაში მაშინ ამ თემებზე დისკურსი თითქმის არ არსებობდა. ოჯახში ძალადობის პრობლემაზე სულ 11 სტატია (3 გაზეთი: ახალი თაობა, თბილისელები, 24 საათი და 4 ჟურნალი: ცხელი შოკოლადი, პრაიმ თაიმი, ლიბერალი, კარიბჭე) და 4 ტელეგადაცემა ვიპოვნეთ. აქედან უმრავლესობა უფრო აღწერითი ხასიათის იყო ვიდრე ანალიტიკური. მაშინ ვფიქრობდი და ამას სხვებიც იზიარებდნენ, რომ მთავარი მედიის დღის წესრიგში ქალთა პრობლემების გაჩენა იყო და ეს ყველა შემთხვევაში პოზიტიური შედეგების მომტანად წარმომედგინა.

2011 წელს, თვითორგანიზებული არაფორმალური ფემინისტური ჯგუფები როდესაც გამოჩდნენ, რომლის ნაწილი მეც ვიყავი, მედია, ჩვენი დიდი ძალისმხევის მიუხედავად, საერთოდ არ ინტერესდებოდა არც აქციებით და არც იმ თემებით, რომლებსაც ვაყენებდით. შემდეგ უკვე ნელ-ნელა, მაგრამ გამოჩნდა თითო-ოროლა მოკავშირე მედია-პლატფორმა, რომლებმაც აქტიურად დაიწყეს ფემინისტი აქტივისტების მიერ ორგანიზებული აქციებისა და დისკუსიების გაშუქება.

ასე, მცირე დოზით, მაგრამ ფემინისტური დისკურსი დაიწყო ქართულ მედიაში. ცხადია, შეცდომები ბევრი მოსდიოდათ და ეს მაშინ ლოგიკურიც იყო, რადგან არც ამ თემების გაშუქების გამოცდილება არსებობდა და არც ქართულ ენაზე შექმნილ სახელმძღვანელოებზე მიუწვდებოდათ ხელი ჟურნალისტებს. ამიტომ, ჩვენ, ახალბედა ფემინისტი აქტივისტებიც და ჟურნალისტებიც, ერთად ვსწავლობდით, როგორ გვემუშავა უკეთესად.

მაგალითად, თავიდან სათითაოდ გვიწევდა თხოვნა ჟურნალისტებისთვის, რომ „სუსტი სქესის“, „მშვენიერი სქესისა“ და „მანდილოსანის“ ნაცვლად, სიტყვა „ქალი“ გამოეყენებინათ. მიხარია, როცა ვხედავ წარსულში სრულიად სექსისტური და მიზოგინიური სტატიებისა თუ სატელევიზიო სიუჟეტების ავტორი არაერთი ჟურნალისტი გენდერულად მგრძნობიარე მედია-პროდუქტს როგორ ქმნის ახლა. ასევე, როგორ გადაიქცნენ ჩვენს მოკავშირეებად წარსულში ანტიფემინისტური გამოცემები და ახლა მაღალპროფესიონალური სტანდარტით აშუქებენ გენდერული თანასწორობის პრობლემებს დღეს. ამის ერთ-ერთი კარგი მაგალითია „ტაბულა“.

და დღეს თითქოს მოვედით იქ, სადაც შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ქალთა უფლებები ხვდება მედიის დღის წესრიგში, რადგან უამრავი სტატია და ბლოგი იწერება, სიუჟეტები და გადაცემებიც მზადდება. აქციებზე კი ზოგჯერ უფრო მეტი ჟურნალისტია, ვიდრე აქტივისტი და ამ თემებზე დისკუსია-დებატიც აღარ წარმოადგენს იშვიათობას სხვადასხვა ცენტრალურ არხზე. მაგრამ, დღეს მე აღარ ვფიქრობ, რომ გენდერული თემატიკის არსებობა მედიაში ყოველთვის პოზიტიურ როლს ასრულებს საზოგადოების ცნობიერების ამაღლებისთვის. პირადი გამოცდილებით ვხედავ, რომ სიკეთეების მომტან ცვლილებებთან ერთად, მედიას პირიქითაც ასეთივე წარმატებით შეუძლია გაამყაროს და კვლავაწარმოოს ის კულტურული ნორმები, რომლებიც საბედისწერო როლს ასრულებენ ადამიანების ცხოვრებაში.

წინა წლებისგან განსხვავებით, დღეს ქართულ ენაზე ცოდნა უკვე ხელმისაწვდომია - სახელმძღვანელოებიც არსებობს და არაერთი სასწავლო კურსიც, როგორ გააშუქონ ჟურნალისტებმა სხვადასხვა პრობლემური თემები. გარდა ამისა, არსებობს ოჯახში ძალადობისა და ქალთა მკვლელობების სტატისტიკაც და არაერთი კვლევა სხვადასხვა პრობლემაზე.

ამიტომ, ამ ფონზე მიამიტური უცოდინრობით ვეღარ აიხსნება, მაგალითად, „რუსთავი 2“-ის ეთერში გასული „კომედი შოუს“ ერთ-ერთი სკეჩი, სადაც ოჯახში ძალადობა გაშარჟებულია. ქალის მსხვერპლობის კომიკურობის დემონსტრირება რას ემსახურება იქ, სადაც ყოველი მეშვიდე ქალი ძალადობის მსხვერპლია, ხოლო ყოველწლიურად ოცზე მეტ ქალს კლავენ ქმრები, შეყვარებულები თუ ყოფილი პარტნიორები?!

მსხვერპლ ქალებს ისედაც ჰგონიათ, რომ ჩვენ მათი არ გვესმის, რომ ეს პრობლემა სხვებისთვის არასერიოზულია და ამიტომ ხმის ამოღებას აზრი არ აქვს. მედიის მხრიდან ეს მიზანმიმართული მავნებლობაა და მას არ აინტერესებს, რომ მსგავსი გზავნილები მოძალადეებისთვის წამქეზებლურია, ხოლო ტრამვირებული ქალების თვითშეფასებაზე დამანგრევლად მოქმედებს.

2018 წლის მარტში კი, როცა ქალებმა სექსუალურ შევიწროვებაში ზვიად დევდარიანი ამხილეს და ამ თემაზე ხმამაღლა საუბრის დაწყება ძლივს გაბედეს, იმავე „კომედი შოუში“ მორიგი სკეჩით ანალოგიურად გააშარჟეს სექსუალური შევიწროვების პრობლემაც. რა არის ეს, თუ არა ქალების ტრაგიკული გამოცდილების მიზანმიმართული ვულგარიზება? 2018 წლის 6 სექტემბერს, სხვადასხვა არხზე გასული სიუჟეტებით კი ქართულმა მედიამ მოახერხა და ბარნოვის ქუჩაზე მოკლული თაკო გამრეკელაშვილის სასამართლო პროცესის გაშუქება „სიყვითლით“ შეაზავა. პროცესის გაშუქებისას საინფორმაციო გამოშვებებმა მთავარ ამბად მოკლულის დედასა და ბრალდებულის ოჯახის წევრებს შორის მომხდარი დაპირისპირება გადმოგვცეს. საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა და იმედმა საერთოდ ამ კადრებით დაიწყეს სიუჟეტები, თითქოს უფრო მნიშვნელოვანი არა ქალის სიცოცხლე, არამედ სასამართლოში იმ დღეს ატეხილი ხმაური იყო.

განსაკუთრებული მავნებლობით მაინც ის გასართობი ტოქშოუები გამოირჩევიან, რომლებმაც ქალთა უფლებები ე.წ. ყვითელ თემად გადააქციეს. ყველაზე დიდი ცინიზმი კი ის არის, რომ ხშირად თავად ქალების, უფლებადამცველების, ფემინისტი და ლგბტ აქტივისტების მონაწილეობით ეწყობა სრულიად უშინაარსო, ანალიზისგან და გადაჭრის გზებზე მსჯელობისგან დაცლილი ცირკი.

დიდი არჩევანი რადგან არ არის, ქალები ცდილობენ ასეთი შოუები გამოიყენონ საკუთარი სათქმელის გასაჟღერებლად. გადაცემაში მისულმა კი შეიძლება აღმოაჩინონ, რომ არა პრობლემაზე სადისკუსიოდ, არამედ გივი სიხარულიძესთან პირისპირ სხედან, რომელსაც ისინი სელექციური აბორტებისა და ადრეული ქორწინებების სტატისტიკაზე ესაუბრებიან, გივი სიხარულიძე კი მათი საუბრის ფონზე ყვირის, მაგალითად, რომ მათნაირ ქალს ლექსს არავინ მიუძღვნის (!). შედეგად, პრობლემებზე საუბრის მცდელობისა და ჩართული სადღეგრძელობის სინთეზით იქმნება საუკეთესო ყვითელი შოუ.

მსგავს ყვითელ გადაცემებში სიარული დროის კარგვის გარდა, რომ არსებული პატრიარქალური წესრიგის გამყარებაში თანამონაწილეობა იყო, მე დიდი ხნის წინ მივხვდი. მიუხედავად ამისა, მაინც აღმოვჩნდი 2017 წლის 24 ივნისს ერთ-ერთ ასეთ გადაცემაში „პრაიმშოუ“. მსგავსი ტოქშოუების მიზანმიმართულ მავნებლობაში კიდევ ერთხელ დავრწმუნდი მაშინ, როცა შეთანხმების მიუხედავად, გივი სიხარულიძე და ბესო ჩუბინიძე შემოიყვანეს გადაცემაში შუა ჩაწერის დროს. წამოვედით, მაგრამ ჩვენი მონაწილეობით შოუ მაინც შედგა და იმ საღამოს ქალთა უფლებებზე კიდევ ერთხელ გაერთო „იმედის“ მაყურებელი.

ერთ-ერთ ბოლო „პრაიმშოუ“ კი, რომელიც 17 ოქტომბერს გავიდა ეთერში, მარადიული და ამოუწურავი სექსის თემას მიუძღვნეს. მოწვეულ სტუმრებში, ტრადიციულად ლალი ბადურაშვილი და გივი სიხარულიძე მოიხმეს, რომლებსაც მოაყოლეს ვინმე არქიმანდრიტი და დოდოშკა ხურცილავა, მამა-შვილი ფალავანდიშვილი და სხვანი. ე.წ. „მეორე მხარე“, ასევე, ტრადიციულად ბლოგერი ირინა ტორონჯაძით იყო წარმოდგენილი.

კითხვაზე - რატომ წამოწიეს ეს თემა, წამყვან-პროდიუსერმა გადაცემის ბოლოს კმაყოფილი სახით გვაუწყა „აი, თუნდაც ამიტომ, რაც ნახეთ მთელი დღევანდელი გადაცემის განმავლობაშიო“. და რა ვნახეთ? მით უმეტეს, რა გავიგეთ? ყველაზე საგანგაშო მაინც ის არის, რომ მთელი ამ გადაცემით კიდევ ერთხელ უთხრეს ახალგაზრდა გოგონებს, რომ სექსი თუ მოუნდებათ, ერთადერთი გზა ამის მისაღებად ქორწინებაა. იმიტომ, რომ მამა ფალავანდიშვილი ქორწინებამდე სექსს მრუშობად გვითვლის ქალებს. იმ ვინმე არქიმანდრიტმა კი დაგმოძღვრა, ქალწულება ღვთისმშობლის ბაძვაა და თან კაცებსაც ურჩევნიათ ქალწული ჩაბარდეს ქალიო. გივი სიხარულიძემ ტრადიციას არ უღალატა და რაღაცნაირი სიამაყით გამოაცხადა, რომ ანგელოზი სულაც არ არის, მაგრამ ამ თვითგამოცხადებულმა მრუშმა და ცოდვილმა, მორალი წაგვიკითხა სულის სისპეტაკზე, რომელიც, მისივე აზრით, ქალისთვის უსექსობით მიიღწევა.

ბევრი დასამახსოვრებელი მომენტიდან, ლალი ბადურაშვილის აღშფოთება საუკეთესო იყო გივის ცოდვილობასთან დაკავშირებით. „პირიქით, ამაზე სუფთა და მოყვარული ადამიანი არ არსებობსო“ კატეგორიული ტონით დაასკვნა და იქვე დაამატა „ აბა, ცოლის ღალატი რა მოსატანია იმასთან, ზოგი ამხანაგს და სამშობლოს რომ ღალატობსო“. იქ მყოფთაგან ზოგი წამყვანი და სტუმარი ქალების სექსითვის პატიებისკენ მოგვიწოდებდა, ქალს ერთხელ „იქნებ შეეშალაო“ ან „შეცდომა დაუშვაო“.

მოკლედ, საათზე მეტხანს ვისმინეთ ორმაგი მორალური სტანდარტებით გაჯერებული მავნებლური განხილვა ქალების სექსუალურ ცხოვრებაზე და თან მორალიც ისევ ქალებს წაგვიკითხეს - რა პრობლემებიც გვაქვს, თურმე, ჩვენივერ ბრალია, რადგან თავად ქალებს არ უნდათ თანასწორობა.

ვხედავთ და ფაქტია, რომ ქალთა უფლებების „გაყვითლება“ და გაკომიკურება ქართული მედიის ბოლო წლების განსაკუთრებული ვნებაა. ტელევიზიებმა კარგად იციან ეს როგორ გააკეთონ და ცირკად ქცეულ სანახაობას, ზოგჯერ, შენივე მონაწილეობით „რეიტინგი დააწერინონ“. მედია კი, რომელმაც იცის, რომ მსგავსი გადაცემებით საზოგადოებაში არსებულ სტიგმებს და სტერეოტიპებს ამყარებს, მაგრამ აგრძელებს და ამას რეიტინგით ამართლებს, მიზანმიმართული მავნებელია და საერთო არაფერი აქვს საზოგადოებრივ სიკეეთეებთან.

24 ივლისს,  "რეზონანსმა", საქართველოში ტურიზმისა და უცხოელი გიდების მუშაობის შესახებ მოამზადა მასალა. სტატია, რომელიც ქვეყნის ტურისტულ მზადყოფნასა და კვალიფიციური გიდების ნაკლებობას ეხება, პრობლემაზე მსჯელობის ნაცვლად, ქსენოფიბიური გზავნილებითაა გაჯერებული.

მიუხედავად იმისა, რომ მასალაში არც ერთი კონკრეტული შემთხვევა არ არის მოყვანილი, ჟურნალისტი მტკიცებით ფორმაში ამბობს, რომ ირანელი გიდები ტურისტებს თბილისს სპარსულ ქალაქად აცნობენ. მისივე თქმით, პრობლემაა ბათუმშიც, სადაც "თურქული უბნებია" მოწყობილი და თავიანთ დღესასწაულებს აღნიშნავენ. ყოველ დილით, უთენია ადგილობრივებს მოლას ლოცვა აღვიძებთ”.

"თითქმის ყველა მათგანი [ირანელი გიდები] ირანელ ტურისტებს უყვება, რომ თბილისი სპარსული ქალაქი იყო, შემდეგ რუსებმა მიითვისეს და ასე მოხვდა დღევანდელი საქარველოს ტერიტორიის შემადგენლობაში. ისინი თბილისის, როგორც თავიანთი ქალაქის, დაბრუნებას სხვადასხვა ფორმით ითხოვენ", - წერს ჟურნალისტი.

ამავე სტატიაში ავტორი ტურიზმის ექსპერტების სტატუსით ჩაწერილი რესპონდენტების მოსაზრებებს გვთავაზობს. ამ კომენტარებსაც ქსეონოფობიური კონტექსტი აქვს.

"წელს ბათუმში ვიყავი და ყოველი ცისმარე დილა მოლას ლოცვით იწყება და მისი ხმა მთელ ქალაქში ისმის. ჩემს ქვეყანაში კი არა, რომელიღაც მუსლიმანურ ქალაქში მეგონა თავი... აღარაფერს ვამბობ იმაზე, რომ ძველი ბათუმის ქუჩები შესყიდული აქვთ თურქებს და თავიანთ დღესასწაულებს აწყობენ. ობლებივით დადიან ქართველები იმ ქუჩებში", - ამბობს ერთ-ერთი რესპონდენტი და იქვე ამატებს, რომ პრობლემა უკვე გაცდა ტურიზმის სფეროს, - “მარტო გიდების მიერ გავრცელებულ ინფორმაციაში არ არის პრობლემა, საქმე ეხება იმ დიდ უფლებებს, რასაც სახელმწიფო აძლევს უცხოელებს ჩვენს ქვეყანაში".

მიუხედავად იმისა, რომ მასალა თითქოსდა საქართველოს ტურიზმის სეზონისთვის მზაობისა და გიდების შესახებ არის მომზადებული, მასში არც შესაბამისი სახელმწიფო უწყების მოსაზრება და არც თავად ქართველი გიდების კომენტარი არ გვხვდება. სტატიაში ვერსად ვხვდებით პრობლემასა და მისი გადაჭრის გზაზე არგუმენტირებულ მსჯელობას. ქსენოფობიური შინაარსის ტექსტისა და კომენტარების სიმრავლე მკითხველში მხოლოდ და მხოლოდ უცხოელების მიმართ ნეგატიურ განწყობებს აღვივებს. აქვე მნიშვნელოვანია, რომ აქცენტი ირანელ და თურქ ხალხზეა, ამ ერების მიმართ კი საზოგადოების გარკვეულ ნაწილში ისედაც უარყოფითი განწყობებია.

23 ივნისს ტელეკომპანია "რუსთავი 2-ის" საინფორმაციო გამოშვება "კურიერის" მთავარი გამოშვების ერთ-ერთი სიუჟეტი ინტერნეტში არასრულწლოვნების ფოტოების გავრცელებას ეხებოდა. თემის წარდგენისას წამყვანმა განმარტა, რომ ათობით არასრულწლოვანი მოზარდის მშობელი მათი შვილების ფოტოების არაბი, ირანელი და თურქი მომხმარებლების გვერდებზე ატვირთვისა და შეურაცხმყოფელი კომენტარების გამო პანიკაშია. მანვე თქვა, რომ შსს-ში წერილი არასამთავრობო ორგანოებმაც გაგზავნეს, მაგრამ “ქართველი ბავშვების ფოტოების უცხოურ პროფილებზე ატვირთვაში და საშიშ კომენტარებში პოლიციამ დანაშაულის ნიშნები ვერ დაინახა და გამოძიებაც არ დაიწყო”.

ის, რომ ფოტოები სოციალურ ქსელში სწორედ არაბი, თურქი და ირანელი მომხმარებელების გვერდზეა ატვირთული და უხამსი შინაარსის შემცველი კომენტარებიც არაბულ ენაზეა გაკეთებული, სიუჟეტში ჟურნალისტმაც გაიმეორა. თუმცა, ჟურნალისტს არ დაუშვია, შესაძლოა, აღნიშნული გვერდების უკან სხვა მომხმარებლები იდგნენ და ხსენებული წარმომავლობის ადამიანები მომხდრთან კავშირში საერთოდ არ იყვნენ. ჟურნალისტს არ უცდია გარკვევა და ამ მომხმარებლების გადამოწმება, მათთან დაკავშირება. მიუხედავად ამისა, მტკიცებით ფორმაში მასალაში თქვეს, რომ არასრულწლოვნების ფოტოებს სწორედ ირანელი, თურქი და არაბი მომხმარებლები ტვირთავენ და მშობლები მათ პედოფილიაში ადანაშაულებენ.

სიუჟეტიდან გაურკვეველი დარჩა, საერთოდ რა მიზანი და საჭიროება ჰქონდა შესაძლო მოძალადეების ეთნიკური წარმომავლობის დასახელებას მაშინ, როდესაც ნაციონალური კუთვნილების მიუხედავად, ფაქტი ისედაც მძიმეა. მსგავსი ფორმით ინფორმაციის გაჟღერება კი საზოგადოებაში უკვე არსებული ქსენოფობიური განწყობების კიდევ უფრო გაღვივებას და გამძაფრებას უწყობს ხელს.

კიდევ ერთი პრობლემა, რაც სიუჟეტში გამოიკივეთა, ეს არასრულწლოვნების მშობლების იდენტიფიცირება იყო. ერთ-ერთი სავარაუდო მსხვერპლის დედის სახე ისე იყო დაფარული, რომ მისი იდენტიფიცირება მარტივად შეიძლებოდა. სიუჟეტის ბოლოს კი იგივე ქალი ყოველგვარი დაფარვის გარეშე ჩანდა. ასეთ შემხვევაში საერთოდ გაუგებარია რესპონდენტის დაფარვის მიზანი და ფორმაც. სიუჟეტში ასევე შეიძლებოდა სხვა დაფარული არასრულწლოვნების იდენტიფიცირებაც.

მასალაში ასევე არ ჩანდა შსს-სა და სამართალდამცველი ორგანოების პოზიცია. არადა, ამბის წარდგენისას წამყვანმა და ჟურნალისტმა უწყების მხრიდან ფაქტის მიმართ გულგრილ დამოკიდებულებაზე მიანიშნეს, თუმცა, სიუჟეტის დასასრულს აღნიშნეს, რომ შსს-მ მოკვლევა დაიწყო. საბოლოოდ გაუგებარი დარჩა რა როლს ასრულებს ძალოვანი უწყება ამ საქმეში და რა სამართლებრივი მექანიზმები არსებობს ასეთი შემთხვევების აღსაკვეთად. ამ მიმართულებით ჟურნალისტს საკითხი არ მოუკვლევია.

რასიზმის პრობლემა არის ყველგან  და სამწუხაროდ გამონაკლისი არც საქართველოა. ამის მიუხედავად, ქართული მედიის ნაწილი ხშირად თემას ზედაპირულად და არასწორი მიმართულებით აშუქებს. საკითხზე სასაუბროდ არაკომპეტენტურ სტუმრებს იწვევს და შესაბამისად აუდიტორიას ვერ სთავაზობს არგუმენტირებულ მსჯელობას. მეტიც, ხანდახან ჟურნალისტებს უჭირთ გაუმკლავდენენ გადაცემის მონაწილეს, რომლის სტერეოტიპული დამოკიდებულებები, დიდი ალბათობით, წინასწარაც იცოდნენ. საქართველოში ძირითადად ანტითურქული, ანტიირანული, ანტიარაბული და ანტიინდური განწყობებია.

არცთუ იშვიათია ისეთი შენიღბული რასიზმის შემცველი განცხადებები, როგორიცაა - „მიგრანტები „ქართულ გენს“ უქმნიან საფრთხეს“, „ქართველები საქართველოში მალე უმცირესობაში აღმოჩნდებიან“, „უცხოელები ქართველ ქალებს გვართმევენ“ (თითქოს ქართველი ქალები ქართველი კაცების საკუთრება არიან). ამასთან, დასავლეთშიც და საქართველოშიც უფრო და უფრო იმატებს ულტრამემარჯვენე ჯგუფების რიცხვი. რასიზმის პრობლემის საილუსტაციოდ, ბოლო წლებში, მედიაში გავრცელებული რამდენიმე შემთხვევაც კმარა.

• წარმოშობით ბანგლადეშელი, ლატვიაში მცხოვრები აჰსან ჰაბიბ ამტკიცებს, რომ ყველა დოკუმენტი წესრიგში ჰქონდა, თუმცა თბილისის აეროპორტიდან კანის ფერის გამო დაადეპორტეს
• ნიგერიელი სტუდენტი სამუელ ალავოდი დარწმუნებულია, რომ 2018 წელს ბელიაშვილის ქუჩაზე მომხდარი ინციდენტი მისი კანის ფერის გამო მოხდა;
• 2017 წელს სტუდენტი ნიგერიიდან ამბობდა, რომ თბილისში რასისტული თავდასხმის მსხვერპლი გახდა. იმავეს წერდა ფეისბუკზე მისი მეგობარი;
• 2017 წელს ინდოელი ტურისტები ქართველ მესაზღვრეებს რასიზმში ადანაშაულებდნენ;
• 2017 წელს ინდოეთის მოქალაქე თბილისის აეროპორტში მომუშავეებს რასიზმში ადანაშაულებდა;
• ნეონაცისტებს ნიგერიის მოქალაქეების რასობრივი დისკრიმინაციისთვის 4-4 წლით თავისუფლების აღკვეთა მიუსაჯეს;

რასისტული შინაარსის განცხადებები უცხო არც ქართველი პოლიტიკოსებისთვისაა. რამდენიმე ასეთი განცხადება რასიზმისა და შეუწყნარებლობის წინააღმდეგ ევროპული კომისიის 2015 წლის მოხსენებაშიც მოხვდა. სახალხო დამცველის 2017 წლის ანგარიშის თანახმადაც, საქართველოში კვლავ გამოწვევად რჩება სავარაუდოდ სიძულვილით მოტივირებული დანაშაულების არაეფექტური გამოძიება.

ამგვარი ფონის მიუხედავად ტოქშოუში საკითხზე არარელევანტური სტუმრებით, უფოკუსო და ზედაპირული მსჯელობა იშვიათი გამონაკლისი არ არის. ამის ნათელი მაგალითი იყო 23 აპრილს “TV პირველის” ეთერში გასული გადაცემა “ხალხის პოლიტიკა”, რომლის მეორე ბლოკის მიზანი იყო დაედგინა, არის თუ არა საქართველოში რასიზმის პრობლემა. საკითხის ამგვარად დასმით, ზემოთ აღნიშნული რასობრივი დისკრიმინაციის არაერთი მაგალითის მიუხედავად, გადაცემაში საერთო ჯამში პრობლემა დაკნინდა და საერთოდ არსებობა არარსებობამდე დავიდა დისკუსიის ფოკუსი. სტუმრების ერთი ნაწილი ამტკიცებდა, რომ საქართველოში რასისტული განწყობები საერთოდ არ არის და მედიამ სხვა საკითხები უნდა გააშუქოს.

გადაცემაში ცდილობდნენ დაეცვათ ბალანსი იმ საკითხში, სადაც მეორე მხარე არ არსებობს, რადგან რასიზმს გამართლება არ აქვს და ყველა შემთხვევაში მიუღებელი უნდა იყოს. ამ გადაცემაში კი ერთ მხარეს იურისტები ნინო ბოლქვაძე და ლევან ალაფიშვილი იდგნენ, მეორე მხარეს კი ნიკოლოზ მჟავანაძე და დავით ლორია “უფლებადამცველთა გაერთიანებიდან“. მსჯელობაში მონაწილეობდნენ დარბაზში მსხდომებიც, მათ შორის საქართველოში მცხოვრები ფერადკანიანი პირები.

გადაცემის ამგვარი ფოკუსისა და სტუმრების გამო რაიმე საკითხის საფუძვლიანი განხილვის ნაცვლად დისკუსია ურთიერთბრალდებების რეჟიმში წარიმართა. გადაცემაში “უფლებათა დამცველის” სტატუსით მიიწვეული იყო სტუმარი (ნიკოლოზ მჟავანაძე), რომლის ანტიდასავლური და ისლამოფობიური განცხადებები მრავლად იძებნება. გადაცემაში კი მის დისკრიმინაციულ და უფოკუსო რეპლიკებსა და ბრალდებებს წამყვანი ვეღარ გაუმკლავდა, არაერთხელ მიუთითა, რომ სისულელეს ამბობდა და გადაცემის დატოვებისკენაც მოუწოდა. რეალურად რესპონდენტის ეს განცხადებები არაფრით განსხვავდებოდა მისი სხვა გამოსვლებისგან და წამყვანისთვის მოულოდნელი არ უნდა ყოფილიყო ამგვარი რიტორიკა, შესაბამისად გაუგებარია მაშინ რატომ მიიწვია და რა ინფორმაციის მიღებას ელოდა მისგან. 

ტოქშოუს წინ უძღოდა რამდენიმე დღის წინ Facebook-ზე შავკანიანი კაცისა და სავარაუდოდ, ქართველი ქალის ქორწინების ცერემონიის ფოტოზე საზოგადოების ნაწილის უარყოფითი გამოხმაურება. კიდევ ერთი გახმაურებული ინციდენტი მოხდა ბელიაშვილზე, სადაც ნიგერიელ სტუდენტებს შესაძლო დისკრიმინაციული მოტივით ადგილობრივები თავს დაესხნენ. ეს ინციდენტები გაიხსენა წამყვანმა, ვახო სანაიამ და სტუმრებს ამ კითხვით მიმართა: “არის თუ არა ეს ყველაფერი რეალობა, თუ მაინც გაზვიადებულია ეს თემა?!”

გადაცემის განმავლობაში, რომლის უდიდესი ნაწილი ხმაურის ფონზე წარიმართა, მჟავანაძე ამტკიცებდა, რომ “ერთი ბელიაშვილის ქუჩით ავაგეთ მთელი ჰიპოთეზა, რომ საქართველოში ფერადკანიან ადამიანებს ჩაგრავენ.” ის მოუწოდებდა წამყვანს გაეშუქებინა აზერბაიჯანში მცხოვრები ეთნიკურად ქართველი მოსახლეობის პრობლემები და აცხადებდა, რომ ამ საკითხით “TV პირველი” კომპანია სოკარის რეკლამის გამო არ ინტერესდება.

“გინდა სტუდიაში, გინდა გარეთ, ეთერის მერე, გაბედეთ რაც გინდათ; ისე არ ქნათ, რომ ბოლო ეთერი იყოს თქვენთვის აქ; წადით თუ გინდათ… უკაცრავად მაყურებელთან, თქვენ როგორც უფლებადამცველი აღორძინდით. რაც ხართ ის ხართ, კარგად გამოჩნდა”, - უთხრა წამყვანმა. დისკუსის არასწორმა ფოკუსმა და არარელევანტურმა სტუმრებმა საბოლოოდ გამოიწვია ის, რომ ერთი საათისა და 15 წუთის განმავლობაში გადაცემაში ძირითადად ზოგადი მოსაზრებები ისმოდა, დისკუსია დაცლილი იყო კონკრეტიკისგან და არგუმენტირებული მსჯელობისგან. საბოლოოდ, ვერც გადაცემის მთვარ კითხვას გაეცა პასუხი და მაყურებელმა ვერ გაიგო “არის თუ არა რასიზმი საქართველოში”.

0,3726 გრამი სუბოტექსის შენახვისთვის ბრალდებული მსახიობის, გიორგი გიორგანაშვილსთვის 8-წლიანი პატიმრობის მისჯასთან ერთად, ნარკოტიკების დეკრიმინალიზაციის საკითხი საზოგადოებისა და მედიის ყურადღების ეპიცენტრში კიდევ ერთხელ მოექცა. პარლამენტში ნარკოტიკების დეკრიმინალიზაციაზე ნარკოპოლიტიკის ეროვნული პლატფორმის შემუშავებული კანონპროექტი განიხილება.

პარალელურად კი ონლაინ მედიის ერთი ნაწილი გვარწმუნებს, რომ ნარკოპოლიტიკის ლიბერალიზაცია ევროინტეგრაციას უკავშირდება და მარიხუანის დეკრიმინალიზაციის შემთხვევაში ქვეყანა „დასავლეთის შეკვეთას“ შეასრულებს, მეორე ნაწილი კი ადამიანის ორგანიზმზე მარიხუანას დამღუპველ შედეგებზე წერს. იკვეთება, რომ სტატიებს, ნარკოპოლიტიკის ლიბერალიზაციის წინააღმდეგ კამპანიური ხასიათი აქვს და ამ მხრივ, განსაკუთრებით ანტიდასავლური გამოცემები აქტიურობენ. მედიაჩეკერი დააკვირდა ასეთ გამოცემაში თემის გაშუქებას.

„ვესტერნიზაციის ნამდვილი სახე“ - სტატია ამ სათაურით „საქართველო და მსოფლიოზე“ 2 თებერვალს გამოქვეყნდა. მასალის ავტორის მტკიცებით, საქართველოს საგარეო კურსს - ევროინტეგრაციას, „უამრავ სხვა სიმახინჯესთან ერთად, უკვე ნარკორეალიზატორების მიმართ თანაგრძნობა და მხურვალე მხარდაჭერაც მოჰყვა“. სტატიაში ვკითხულობთ, თითქოს ნარკოპოლიტიკის ცვლილების მომხრეები ნარკოტიკების გამსაღებლების დაცვას ითხოვენ. ავტორი ადამიანის უფლებათა დამცველებსა და აქტივისტებს ნარკორეალიზატორობის პროპაგანდაში ადანაშაულებს და წერს:

„ახლა კი აგერ, ნარკობარიგებს ვუძღვნით ტელეგადაცემებს, თოქშოუებს, აქციებს, მიტინგებს, ლექსებს, სიმღერებს და ლამისაა, ეროვნულ გმირებად გამოვაცხადოთ ისინი“.

გარდა ამისა, ამავე სტატიაში ვხვდებით ჰომოფობიურ და სექსისტურ გამონათქვამებსაც: „მაშ, ვინ არიან ის ადამიანები, რომლებიც ევროპულ საზოგადოებად ნარკობარიგების დაცვას გვიხატავენ? ვინც ქალის თავაშვებულ ქცევას ქალის თავისუფლებად გვაწვდის, ხოლო მამაკაცის გაუკუღმართებას _ მის პირად უფლებად?“

სტატიის ავტორი უფრო შორსაც მიდის და თუკი ერთი მხრივ ევროპას „ნარკობარიგების, ქალების თავაშვებული ქცევისა და მამაკაცების გაუკუღმართების“ ლობისტად წარმოაჩენს, მეორე მხრივ, „გვიჩვენებს“, რომ საქართველო ყველაზე ძლევამოსილი საბჭოთა პერიოდში იყო:

„როდის იყო ქართული ენა უფრო დაცული - საბჭოთა პერიოდში თუ ახლა? როდის უფრო ვრცელ ტერიოტორიას აკონტროლებდა, თუნდაც ფორმალურად თბილისი - საბჭოთა პერიოდში თუ ახლა? როდის უფრო იყო ხელშეუხებელი სარწმუნოება - საბჭოთა პერიოდში თუ ახლა? გინდა, იფიქრეთ, რომ საბჭოეთს მივტირი; გინდა, იფიქრეთ, რომ ვსლუკუნებ და ვბღავი, ოღონდ, უბრალოდ, მიპასუხეთ იმ კითხვებზე, რომლებიც დავსვი“.

ამავე გამოცემამ, ამავე რიტორიკით გამოაქვეყნდა კიდევ ერთი მასალა -„ნარკომაფია გულუხვად აფინანსებს ღონისძიებებს, რომლებიც ნარკოტიკების დეკრიმინალიზაციისა და ლეგალიზაციის მოთხოვნით ეწყობა“. მასალაში ვკითხულობთ, რომ მარიხუანის მომხმარებელთა 30 პროცენტს სხვადასხვა ტიპის ფიზიკური და ფსიქიკური პრობლემა უვითარდება, თუმცა ავტორი არმაზ სანებლიძე არ აკონკრეტებს, რომელი სამეცნიერო ინსტიტუტის მონაცემებს ეყრდნობა.

„ბევრი უცხოელი სპეციალისტის აზრით, სამხრეთ-აღმოსავლეთი აზია ჩამორჩენილი რეგიონია იმის გამოც, რომ იქაური მოსახლეობა დიდი რაოდენობით ეწეოდა და ეწევა მარიხუანას, რაც არხეინობის განცდას იწვევდა, კლავდა და კლავს მიზნის მიღწევის, დაბრკოლების გადალახვის სურვილს“, - წერს სანებლიძე.

ონლაინმედია For.ge-ის სტატიაში კი, სათაურით „ბარიგების ხელში ვართ“, ვკითხულობთ, თითქოს ქართველი ნარკოლოგები თანხმდებიან, რომ „მარიხუანა უაღრესად საშიში ნარკოტიკული ნივთიერებაა, რომელიც გზას უხსნის სხვა უფრო მძიმე ნარკოტიკებს და ამ დამღუპველი ნივთიერებების მიმართ ადამიანის შეჩვევას იწვევს.“

სტატიის ავტორი თელავის სამხარეო ნარკოლოგიური ცენტრის ხელმძღვანელზე, ლია კირვალიძეზე დაყრდნობით წერს, რომ პაციენტების ნაწილში, რომელთაც მერყევი ფსიქიკა აქვთ, მარიხუანა შეიძლება გახდეს ფსიქოზების, ფსიქოზური აშლილობების გამომწვევი:

მასალაში მოყვანილია ექიმ-ნარკოლოგ ილია ჩიკვილაძის მოსაზრება, რომლის თანახმად, ნარკოტიკების გამსაღებლები ჯანმრთელობის საერთაშორისო ორგანიზაციას იყენებენ და სინამდვილეში მცდარია მოსაზრება, რომ მარიხუანის შემადგენლობა უვნებელია. ალტერნატიული პოზიციები სფეროს სხვა სპეციალისტების მხრიდან, არ ისმის.

თბილისი 24-სთვის ინსპირაციის წყარო კი „კლუბ ბასიანთან“ მომხდარი ინციდენტი გახდა, როცა მოქალაქემ კლუბის დაცვის წევრები დაჭრა. 31 იანვარს გამოქვეყნებული სტატიის სათაური ასეთია - „დაბოლილებს და დაშტერებულებს წინ ნაჯა თუ არ წაგვიძღვა, ისე ევროკავშირში ვინ მიგვიღებს?!“ სტატიის ავტორი ამტკიცებს, რომ კლუბში ნარკოტიკები იყიდება და „რამდენიმე ახალგაზრდა საიქიოდან მოაბრუნეს“. ზემოხსენებულ მედიასაშუალებებში თემის გაშუქებაზე დაკვირვებამ ცხადყო, რომ მედიის ნაწილი ნარკოპოლიტიკის ლიბერალიზაციის საკითხს განიხილავს ანტიდასავლურ კონტექსტში და წარმოაჩენს, როგორც „გარყვნილი დასავლეთისგან“ თავსმოხვეულ პროცესს, რომელიც ეწინააღმდეგება ე.წ. ქართულ, ტრადიციულ ღირებულებებს.

27 ოქტომბერს, ტელეკომპანია „მაესტროს“ ეთერში სტუმრად ფეხბურთის ფედერაციის ვიცე-პრეზიდენტი ნიკა ჯღარკავა იყო მიწვეული. ინტერვიუ ნიდერლანდების გუნდვიტესისქართველი კაპიტნის, გურამ კაშიას მიერ, ერთ-ერთი თამაშის დრო ლგბტ დროშის ფერებში სამკლაურის გაკეთებას შეეხებოდა. წამყვანის კითხვები იყო დისკრიმინაციული და ის ცდილობდა ჰომოფობია წარმოეჩინა ამბის ლეგიტიმურ, მეორე მხარედ.

„ზოგადად რამდენად მისასალმებელია ფეხბურთელის მხრიდან საკუთარი პოზიციის გამოხატვა მოედანზე? პრინციპში, ნებისმიერ ფეხბურთელს შეიძლება ჰქონდეს ესა თუ ის პოზიცია, მაგრამ მოედანზე ის არის თამაშისთვის ხო? ის მოედანზე გამოსულია იმისთვის, რომ კარგად წარმოაჩინოს ეს სპორტი, თავისი ოსტატობა. თქვენ მიესალმებით, რომ აი თუნდაც ლგბტ თემის მხარდაჭერა, ან თუნდაც რაიმე პოლიტიკური ტიპის აქცია, ეს ყველაფერი გადავიდეს მოედანზე, ეს თავისთავად, საკამათო საკითხია. და ამ დროს ფეხბურთელი, მე არ მინდა რომ ვიყო ძალიან ასე ვთქვათ, რადიკალური გურამის მიმართ, მაგრამ ასე ვთქვათ, თავს ახვევს გულშემატკივარს თავის პოზიციას და იყენებს ფეხბურთს საკუთარი პოზიციის გასავრცელებლად“.



სტუმარი წამყვანს უხსნის, რომ სრულიად გასაგები და მისასალმებელია, როცა ფეხბურთელი გამოხატავს პოზიციას და ებრძვის დისკრიმინაციას თუნდაც, სათამაშო მოედანზე.

სტუდიაში წამყვანის მხრიდან დასმული კიდევ ერთი კითხვით კი იქმნებოდა შთაბეჭდილება, რომ ის სტუმარს და ზოგადად ფეხბურთელებს მოუწოდებდა, პატივი ეცათ მათი გულშემატკივრების როგორც არაჰომოფობიური, ისე ჰომოფობიური მოსაზრებებისთვის:

„ფეხბურთს ბევრი გულშემატკივარი ჰყავს, მათ შორის განსხვავებული მოსაზრებების, ამ დროს ფეხბურთელებმა პატივი უნდა სცენ ამ გულშემატკივრების მოსაზრებებს, ხო? ამ გულშემატკივართა შორის არიან ადამიანები, რომლებიც იცავენ და ლოიალურად არიან განწყობილი ლგბტ თემის მიმართ, მაგრამ არიან ადამიანები, რომლებიც არ ფიქრობენ ასე და მათთვის მიუღებელია ეს ღირებულებები, ხო. ამ ადამიანების აზრის გათვალისწინება, გათვალისწინება თუ არა, თავს არმოხვევა მაინც მოედანზე, თამაშის დროს, ამ ღირებულებების. აი, ეს არ იქნებოდა უფრო კეთილსინდისიერი, უფრო ნეიტრალური დამოკიდებულება გულშემატკივრის მიმართ? არიან კონსერვატორი გულშემატკივრებიც, ამაზე მაქვს ლაპარაკი.

ინტერვიუს ბოლო წამყვანი საუბრობს იმაზე, რომ საქართველოში სხვა, ჰოლანდიისგან განსხვავებული გარემოა. ის ასევე დაინტერესდა, გაიკეთებდა თუ არა გურამ კაშია ასეთ სამკლაურს საქართველოში.

ეთიკის ქარტიის მეშვიდე პრინციპის განმარტებებში ვკითხულობთ, რომ ჟურნალისტი არა თუ თავად არ უნდა იყენებდეს ჰომოფობიურ გამონათქვამებს, არამედ უნდა ებრძოდეს დისკრიმინაციის გამოვლენის ფორმებს.

რატომ არ არის ჰომოფობია, ქსენოფობია და სხვა სახის სიძულვილის ენა ამბის მეორე, ლეგიტიმური მხარე, რატომ მიიჩნევა პროფესიული სტანდარტის დარღვევად ამგვარი თემების ნეიტრალურად, მხოლოდ ფაქტების მშრალი აღწერით, ან ორივე მხარის ლეგიტიმურ, თანაბარზომად მხარეებად წარმოჩენა - ამ საკითხზე შეგიძლიათ გაეცნოთ „მედიაჩეკერის“ ბლოგპოსტებს:

„შიდსიანმა პატიმარმა ნემსი, რომელიც მას გაუკეთეს, ექიმს შეურჭო“ - ამ სათაურით ქვეყნდება გაზეთ „ახალ თაობაში“ ინტერვიუ უფლებადაცმველთა გაერთიანების თავმჯდომარესთან, ნიკოლოზ მჟავანაძესთან. მჟავანაძე ფონდ „ღია საზოგადოება - საქართველოს“ კვლევას ეხმიანება, სადაც მისი განმარტებით, აღნიშნულია, რომ ექიმების მიერ პატიმრების შემოწმებისას, ადგილზე სასჯელაღსრულების დაწესებულების თანამშრომლების ყოფნა, პრობლემაა. მჟავანაძე ფონდს სამინისტროს და მისი თქმით, ყველაზე წარმატებული მინისტრის, კახი კახიშვილის მიზანმიმართულ დისკრედიტაციაში ადანაშაულებს და ცდილობს მკითხველი დაარწმუნოს, რომ ექიმის უსაფრთხოებიდან გამომდინარე, რიგ შემთხვევებში დაწესებულების თანამშრომლის ადგილზე ყოფნა აუცილებელია. ამ არგუმენტის გასამყარებლად, მჟავანაძე ყვება, რომ იყო შემთხვევა, როცა „შიდსიანმა პატიმარმა ნემსი, რომელიც მას გაუკეთეს, ექიმს შეურჭო“. მჟავანაძეს არ დაუკონკრეტებია, როდის მოხდა ეს ფაქტი, ან საიდან იცის მან ამის შესახებ. ინფორმაცია არც ჟურნალისტს გადაუმოწმებია შესაბამის წყაროებთან (გადამოწმების მცდელობა მასალიდან არ ჩანს), მიუხედავად ამისა, ინტერვიუს ეს ნაწილი სათაურად არის გატანილი.

ინფორმაციის სანდოობა ეჭვს აჩენს, არ დასტურდება, ნამდვილად მოხდა თუ არა ამგვარი ფაქტი და არ ჩანს მისი გადამოწმების მცდელობა. გარდა ამისა, შესაძლოა, აივ/შიდსთან დაკავშირებული საკითხების ამგვარად გაშუქებამ ხელი შეუწყოს აივ დადებითი ადამიანების სტიგმატიზაციას.

“აივ ინფექციისა და ნარკოტიკის მოხმარებასთან დაკავშირებული საკითხების გაშუქება მედიაში” - ამ სახელმძღვანელო წესებში, რომელიც USAID-ის დაფინანსებით და “აივ პრევენციის პროექტის” ფინანსური და ტექნიკური მხარდაჭერით მომზადდა, აღნიშნულია:

„თავი აარიდეთ უარყოფით ქვეტექსტს: აივ/შიდსთან დაკავშირებული პუბლიკაციები აუცილებლად ადამიანის უფლებების დაცვაზე დაყრდნობით უნდა მომზადდეს. განსაკუთრებით მაშინ, როცა საუბარია მარგინალიზებულ ან მოწყვლად ჯგუფებზე. გამიჯნეთ ერთმანეთისგან ფაქტები და მოსაზრები: მოსაზრების ფაქტებთან აღრევის საფრთხემ შესაძლოა გამოიწვიოს დისკრიმინაციული ქმედებები. თავი აარიდეთ სენსაციური ენას. მნიშვნელოვანია ინფორმაციის გადამოწმება: განსაკუთრებული ყურადღება მივაქციოთ “გადამოწმების” პრინციპს“.

მედიას უშუალოდ ფსიქიკურ ჯანმრთელობასთან დაკავშირებული საკითხები როგორც წესი, ნაკლებად აინტერესებს, თუმცა მაშინ როცა ანტისოციალურ ქცევას, მკვლელობას, ძალადობას ან რაიმე მსგავს შემთხვევას აშუქებს, ჟურნალისტები ხშირად სვამენ კითხვას - ხომ არ აქვს ბრალდებულს ფსიქიკური პრობლემები.

ერთ-ერთი ბოლო შემთხვევა, როცა მედიამ დანაშაული - სავარაუდოდ ოჯახის წევრის მკვლელობა ფსიქიკურ პრობლემებს დაუკავშირა 17 სექტემბერს იყო. ამ შემთხვევაშიც მედიას არ ჰქონდა არც სამედიცინო დასკვნა და არც გამოძიების შედეგები, რომელითაც ამ ორი ამბის ერთმანეთთან კავშირი დადასტურდებოდა.

მასალაში მეზობლებზე დაყრდნობით აცხადებდნენ, რომ მკვლელობაში ბრალდებულს ფსიქიკური პრობლემები ჰქონდა:

“50 წლამდე კაცმა სანადირო თოფით საკუთარი მამა მოკლა, დედა კი - დაჭრა. შემთხვევა ბაღდათის რაიონის სოფელ დიმში მოხვდა. მეზობლების თქმით, ბრალდებულს ფსიქიატრიული პრობლემები აქვს და ბოლო დღეების განმავლობაში ის თავს ცუდად გრძნობდა. ოჯახის წევრებს ფისიქიატრიულ დაწესებულებაში ის დღეს უნდა წაეყვანათ”, - ამ სიტყვებით დაიწყო ამბის მოყოლა “კურიერის” წამყვანმა 17 სექტემბერს 18 საათიანი საინფორმაციო გამოშვებაში.

თითქმის იდენტური იყო შესავალი ტექსტი “მოამბის” 17 სექტემბერს დღის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში: “ბაღდათის მუნიციპალიტეტში მომხდარ საზარელ დანაშაულზე გამოძიება გრძელდება. სოფელ დიმში სანადირო თოფიდან გასროლით კაცმა საკუთარი მამა მოკლა, დედა კი - დაჭრა. ბრალდებული 50 წლამდე ასაკისაა. მეზობლების ინფორმაციით, მშობლებთან ჩხუბის დროს ის ალკოჰოლის ზემოქმედების ქვეშ იყო. ახლობლები ასევე აცხადებენ, რომ მას ფსიქიკური პრობლემები ჰქონდა და მკურნალობის კურსს ფსიქიატრიულ დაწესებულებებშიც გადიოდა”.

“ფსიქიკური პრობლემები ჰქონდა?” - ეს კითხვა მედიამ მაშინაც არაერთხელ დასვა, როცა გასულ წელს, ქმრისა და შვილის მკვლელობაში მსჯავრდებულის გახმაურებულ შემთხვევას აშუქებდა. მედიის დიდი ნაწილი ამგვარ კითხვას ავტომატურად სვამს, როცა საქმე განსაკუთრებით მძიმე ან უჩვეულო დანაშაულს ეხება.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ ფსიქიკური ჯანმრთელობის გაშუქების შესახებ სახელმძღვანელო წესები მოამზადა, სადაც ხაზგასმულია, რომ დაუშვებელია დანაშაულის ან ანტისოციალური ქმედების დაკავშირება ადამიანის ფსიქიკურ ჯანმრთელობასთან:

- კრიმინალური ამბების გაშუქებისას ბრალდებულის ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე ხაზგასმა ხელს უწყობს ზოგადად თემის სტიგმატიზებასა და ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემების მქონე ადამიანების პოტენციურ დამნაშავეებად წარმოჩენას. კვლევები ცხადყოფს, რომ მოძალადეთა და მძიმე დანაშაულების ჩამდენთა უმეტესობას ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემა არ აქვს, ხოლო ფსიქიკური ჯანმრთელობის რომელიმე პრობლემის დიაგნოზის მქონე ადამიანების სრული უმეტესობა მოძალადე არ არის და არც კანონთან ჰქონიათ პრობლემები.

- მედიამ ძალადობის, კრიმინალის ან ანტისოციალური ქმედებების გაშუქებისას თავი უნდა აარიდოს ჟურნალისტურ პროდუქტში მოწმეთა, თვითმხილველთა ან მეზობელ-ახლობელთა იმგვარი კომენტარების გამოყენებას, სადაც წყარო ხაზს უსვამს ბრალდებულის ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემას და ჩადენილ ქმედებას მას უკავშირებს.

- არ გამოთქვათ ვარაუდი ადამიანის ფსიქიკური ავადმყოფობის შესახებ, თუკი ზუსტად არ იცით, რომ მას ამგვარი დიაგნოზი აქვს. დიაგნოზის არსებობის შემთხვევაშიც, ხაზგასმა პირის ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე დასაშვებია მხოლოდ მაშინ, როცა ამ დეტალის მიმართ განსაკუთრებული საჯარო ინტერესი არსებობს.

- განსაკუთრებით დაუშვებელია პირის შესაძლო ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემის ხსენება კრიმინალის ან ანტისოციალური ქმედების გაშუქებისას, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც სასამართლოში საქმის წარმოებაზე რაიმე გავლენას იქონიებს პირის დადასტურებული დიაგნოზი ანდა ამ კონკრეტული დეტალის მიმართ საჯარო ინტერესი მკაფიო და მაღალია. საჯარო ინტერესი ყოველ ცალკეულ შემთხვევაში უნდა იყოს დასაბუთებული.

- არ მოიხსენიოთ ადამიანი ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემის მქონედ, თუკი ეს დეტალი ჟურნალისტური პროდუქტის თემას ცხადად არ უკავშირდება და დამატებით ინფორმაციას არ აწვდის საზოგადოებას. მიუღებელია, ადამიანის მიერ სხვადასხვა ქმედების მტკიცებითი ფორმით დაკავშრება მის დიაგნოზთან, როდესაც დადასტურებული არ არის, რომ კონკრეტული ქმედება მისი ჯანმრთელობის მდგომარეობით იყო გამოწვეული.

- როდესაც ასახელებთ პირის ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემას, აუცილებელია დააზუსტოთ დიაგნოზის დასმის დრო და ამჟამინდელი მდგომარეობა. შესაძლოა, ადამიანს ოდესღაც ჰქონდა დიაგნოზი, მაგრად დღეს მისგან თავისუფალია.

მას შემდეგ, რაც საპარლამენტო უმრავლესობამ საქართველოს მოქალაქეობის არმქონე პირებისთვის სასოფლო-სამეურნეო მიწის მიყიდვის აკრძალვის შესახებ საკონსტიტუციო ცვლილებები შეიმუშავა, ონაილნმედიაში ხშირად შუქდება უცხოელებთან დაკავშირებული ინფორმაცია. ერთი შეხედვითაც ცხადია, რომ ამბების ნაწილი ემსახურება ქვეყანაში მცხოვრები უცხოელების დისკრედიტაციას.

თუკი მანამდე მედიასაშუალებების ნაწილი ქართული მიწის „დასაცავად“ უცხოეთიდან მომდინარე საფრთხეებზე ღიად ქსენოფობიურ კონტექსტში წერდა, ამჯერად ონლაინმედიაში სხვა ტენდენციაც გააქტიურდა. გამოცემები ფაქტის სახით, სხვა ქვეყნების მაგალითზე გვიყვებიან უცხოელების მიერ შექმნილ პრობლემებზე და ამით, ირიბად „ამართლებენ“ მიწის გასხვისების ამკრძალავი საკონსტიტუციო ცვლილებების საჭიროებას.

16 აგვისტოს „geworld.ge“ გერმანიის მაგალითზე ყვებოდა, რომ ევროპაში „საზოგადოებრივი აზრის ტრანსფორმაცია მოხდა“ და ისინი ეძებენ საშუალებებს, რითიც მიგრაციის ტალღას შეაჩერებენ და თავიდან აირიდებენ იმ დანაშაულებს, რომლებსაც ქვეყანაში შემოსული უცხოელები სულ უფრო და უფრო ხშირად სჩადიან.

„პირველ კვარტალში სოფლის მეურნეობაში განხორციელებული უცხოური ინვესტიციები ნულის ტოლია“ ამ სტატიით კი, სავარაუდოდ, ავტორს სურდა, ეჩვენებინა, რომ მიწის გასხვისების აკრძალვით, საქართველო ბევრს მაინც არაფერს კარგავს, რადგან უცხოური ინვესტიციები ისედაც არ ჩანს. იგივე გამოცემა, ამერიკელ არქიეპისკოპოსზე დაყრდნობით, ამტკიცებდა, რომ „თუ გსურთ გაიგოთ ევროპის სახე 100 წლის შემდეგ, უნდა შეხედოთ ახალგაზრდა მუსლიმი იმიგრანტების სახეებს“.

მიგრანტების რაოდენობის ზრდის თემაზე „geworld-ი“ სხვა დროსაც აქტიურობდა: „გამოკითხვის მიხედვით, მსოფლიოს 31 ქვეყანაში 10 ზრდასრული ადამიანიდან, სულ ცოტა, სამს სურს, მუდმივად გადადიოდეს ერთი ქვეყნიდან მეორეში, ამის შესაძლებლობა რომ ჰქონდეს,“ - ვკითხულობთ ერთ-ერთ მასალაში.

„საქართველოს ირანიზაცია ემუქრება? - საგანგაშო სტატისტიკა,“ - ამ სათაურის სტატიის პირველწყარო „pia.ge“ იყო, თუმცა სტატია სხვა ონლაინგამოცემებმაც გაავრცელეს, მათ შორის, „info9-მ“ და „digest.pia.ge-მ.“ ავტორი ყოველგვარი დასაბუთების გარეშე წერდა, რომ „ირანელების მასობრივი მიგრაციის საფრთხე რეალურია და ირანს დამშრალი ურმიის ტბის აღდგენა საქართველოდან და სომხეთიდან მიღებული წყლით სურს“. თემა რომ ირიბად უკავშირდებოდა ზემოთ ნახსენებ კანონპროექტს, კარგად ჩანს ფრაზიდანაც: „მათ ჩვენს ქვეყანაში უვიზოდ შემოსვლა შეუძლიათ. ამ დრომდე, ირანელები მიწასაც უპრობლემოდ ყიდულობდნენ. სულ რაღაც, რამდენიმე თვეა, რაც ხელისუფლებამ მიიღო კანონი, რომლითაც უცხოელებზე სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის ნაკვეთები აღარ გაიყიდება. თუმცა, ბინადრობის უფლებას ძველებურად თავისუფლად იღებენ.“

კიდევ ერთი თემა, რომლითაც ქსენოფობიით გამორჩეული მედიები სპეკულირებდნენ, სოფელ კუმისის მიწების უცხოელებზე გასხვისების საკითხია. „ახლა მიწის უცხოელებზე გაყიდვაზე შეზღუდვაა, თუმცა, მათ მოასწრეს ყიდვა,“ - ვკითხულობთ მასალაში.

კუმისის ტერიტორიაზე არაბული დასახლების მშენებლობაზე და ვარაუდზე, რომ არაბული სოფელი ადგილობრივებს „ლუკმასა და თავისთავადობას წაართმევს“ წერდა „საქინფორმიც.“

რამდენიმე დღის წინ, საქართველოს ერთ-ერთ რეგიონში ცოლის მკვლელობის ბრალდებით კაცი დააკავეს. მედიასაშუალებების უმრავლესობამ დაწერა, რომ ქალის მკვლელობის სავარაუდო მიზეზი ეჭვიანობა იყო. მათი ნაწილი უფრო შორსაც კი წავიდა და ფეისბუკით გავრცელებული ჭორებიც კი გამოაქვეყნა იმის შესახებ, კონკრეტულად რა ვითარებაში ჩაიდინა ბრალდებულმა მკვლელობა. იქვე მითითებული იყო, რომ “კაცი ჭკუიდან გადავიდა”, რის გამოც, მკვლელობა ჩაიდინა.

ერთ-ერთი ასეთი მასალის კომენტარებში მკითხველთა ნაწილი ქალს კიცხავდა და დანაშაულში ბრალდებულ ქმარს თანაუგრძნობდა. ამ დროის მონაცემებით, მასალები ხელმისაწვდომი არ არის, წაიშალა თუმცა, არაერთი ონლაინ გამოცემისა და ტელეარხის ვებსაიტზე შეხვდებით ინფორმაციას ამ მკვლელობის შესახებ, სადაც სავარაუდო მოტივად ეჭვიანობაა დასახელებული.

ეს არ არის პირველი შემთხვევა, როცა ქართული მედიასაშუალებების ნაწილი ქმრის მიერ ცოლის მკვლელობის მიზეზების ძიებისას, მთავარ მოტივად ეჭვიანობას ასახელებს. ონლაინ სივრცეში ასეთი ათეულობით ფაქტის მოძიება შეიძლება.

ფემიციდი, ანუ ქალის მკვლელობა მისი სქესის გამო, საქართველოში ბოლო წლებში განსაკუთრებით აქტუალური გახდა. შესაბამისად, მსგავსი ამბები სულ უფრო ხშირად ხვდება მედიაში. პრობლემის მასშტაბურობიდან გამომდინარე, საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ შეიმუშავა გენდერული საკითხების გაშუქების სარეკომენდაციო დოკუმენტი. აღნიშნულ რეკომენდაციებში მნიშვნელოვანი ადგილი უჭირავს სწორედ ქალთა მიმართ ძალადობისა და ფემიციდის ეთიკურად გაშუქების წესებს.

ამ წესების მიხედვით, ჟურნალისტმა ფემიციდის გაშუქებით ხელი არ შეუწყოს მსხვერპლის ისე წარმოჩენას, თითქოს ის აძლევდა საფუძველს და უბიძგებდა მოძალადეს დანაშაულის ჩადენისკენ. მაგალითად, ჟურნალისტი უნდა მოერიდოს დანაშაულის მიზეზად “ეჭვიანობის ნიადაგის” დასახელებას. ამით ის უნებურად მიანიშნებს იმაზე, რომ მსხვერპლი ქალი “არასწორად” იქცეოდა, პროვოცირება გაუკეთა მოძალადეს და მისცა საფუძველი დანაშაულის ჩადენისა. გარდა იმისა, რომ არ არსებობს რაიმე ტიპის ქცევა, რაც გაამართლებს მოძალადის ქმედებას, საკანონდებლო ბაზა დანაშაულის მოტივად არ სცნობს “ეჭვიანობის ნიადაგს”. არსებობს სიძულვილით მოტივირებული დანაშაული, დისკრიმინაცია, შურისძიება და აშ, რაც შესაძლებელია დანაშაულის საფუძველი იყოს, მაგრამ არა “ეჭვიანობს ნიადაგი“.

ამავე რეკომენდაციაში ასევე ვკითხულობთ: “ფემიციდი ქალთა მიმართ ძალადობის უკიდურესი ფორმაა. ეს არის ქალების მკვლელობა მათი სქესის გამო. მოძალადეთა უმეტესობა ყოფილი ან ახლანდელი პარტნიორია. ფემიციდის გაშუქებისას ისე, როგორც ძალადობის სხვა ფორმებზე ყურადღების გამახვილებისას, არ დაიწყოთ იმის გარკვევა, რა დააშავა ქალმა და რატომ მოკლეს ის. მნიშვნელოვანი არა მიზეზი, არამედ ფაქტი. არც ერთი მიზეზი არ არსებობს, რაც მკვლელობას გაამართლებს”.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია ჟურნალისტებს ასევე ურჩევს, გააშუქონ ფემიციდის გამოძიებისა და სასამართლო პროცესის საბოლოო შედეგები. აუცილებელია, საზოგადოებამ იცოდეს, როგორ ისჯება დამნაშავე და რამდენად ეფექტიანად მუშაობს ხელისუფლება ამ მიმართულებით.

„საქართველო და მსოფლიო“ ეხმაურება იმ გადაწყვეტილებას, რომლითაც 13 ივლისს საკონსტიტუციო სასამართლომ არაკონსტიტუციურად მიიჩნია ჯანდაცვის სამინისტროს ბრძანება, ჰომოსექსუალი პირებისთვის სისხლის დონორობის აკრძალვის შესახებ.

გარდა იმისა, რომ ტექსტი ჰომოფობიურია, იგი შეიცავს ცრუ ინფორმაციასაც, თითქოს ჰომოსექსუალობა სისხლით გადადის და დღეს უკვე არაკონსტიტუციურად ცნობილი ნორმა თავის დროზე სწორედ იმიტომ მიიღეს, რომ ჰომოსექსუალი მამაკაცის სისხლის გადასხმის შემთხვევაში „არავინ იყო დაზღვეული, რომ ერთ მშვენიერ დღეს გული სხვა კაცისკენ გაუწევდა“.

„ახლა კი, არ არის გამორიცხული, სისხლის ბანკში ნაყიდი სისხლი არატრადიციული ორიენტაციის ადამიანისა იყოს და ჩვენს შვილებს გადავუსხათ, მერე კი… მერე ის, რომ მოზარდის ორგანიზმში მიმდინარე ცვლილებები ჩვენც შეგვაშინებს და ბავშვსაც; საბოლოოდ კი, ვერც მივხვდებით, რა მოხდა და რატომ აერია ცხოვრება თუ გონება შვილს, რომელსაც მანამდე ანალოგიური ნიშნები არ ჰქონდა,“ - წერდა ავტორი.

სინამდვილეში, მიზეზი, რის გამოც მსმ პირებს საკონსტიტუციო სასამართლოს 13 ივლისის გადაწყვეტილებამდე სისხლის დონორობა ეკრძალებოდათ, არა მასალაში დასახელებული დეზინფორმაცია, არამედ ის გახდა, რომ შრომის ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის 2000 წლის 5 დეკემბრის ბრძანებით, ჰომოსექსუალი ადამიანები ინფექციური დაავადების შეძენის მაღალი რისკის მქონე დონორთა კატეგორიაში მოხვდნენ.

დღეისათვის კი, საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ დადგენილია, რომ ჰომოსექსუალი ადამიანებისთვის დაწესებული აკრძალვა იყო აბსოლუტური და არ განსაზღვრავდა კონკრეტული დროის პერიოდს, რომლის განმავლობაშიც აღნიშნული ქცევა ქმნიდა რისკებს დონაციის პროცესის უსაფრთხოებისათვის. სასამართლოს განმარტებით, „არსებული ტექნოლოგიებით აივ-ვირუსის გამოვლენა სრულად არის შესაძლებელი ე. წ. „ფანჯრის პერიოდის(ფარული პერიოდის, როდესაც ინფიცირებული დონორის გამოვლენა ტესტირების არსებული მეთოდებით ვერ ხერხდება)“ შემდეგ. შესაბამისად, სისხლისა და მისი კომპონენტების დონაციის განუსაზღვრელი ვადით შეზღუდვა სარისკო ქცევის მქონე ჰომოსექსუალი მამაკაცებისათვის არათანაზომიერია“.

მალაიზიურმა გამოცემა The Daily Star-მა პირველ გვერდზე გამოიტანა სტატიის სათაური: „მალაიზიელი ტერორისტი ლიდერი“, ამ ჰედლაინის ქვემოთ კი განთავსებული იყო მუსლიმი მლოცველების ფოტო. თუმცა როგორც რედაქციამ განმარტა, ფოტო ზემოხსენებულ მასალას არ უკავშირდებოდა და ის რამადანის დაწყების აღსანიშნავად გამოაქვეყნეს. ვინაიდან ტერორიზმის შესახებ გამოქვეყნებული სათაური და ფოტო მკაფიოდ არ იყო გამიჯნული, იქმნებოდა შთაბეჭდილება, რომ სურათი ზემოხსენებული სტატიის ვიზუალი იყო, რამაც ტვიტერზე მკითხველების კრიტიკა გამოიწვია. ისინი წერდნენ, რომ გამოცემამ ტერორიზმი და ისლამი ერთმანეთს დაუკავშირა, რითიც ამ რელიგიის მიმდევრების დისკრიმინაციას და სტერეოტიპიზაციას შეუწყო ხელი.

მოგვიანებით, გამოცემამ მკითხველს ბოდიში მოუხადა და განმარტა, რომ სტატიის და ფოტოს ერთად გამოქვეყნება ტექნიკური შეცდომა იყო, რომლისთვისაც რედაქტორს ყურადღება არ მიუქცევია: „ჩვენ ყოველ წელს, რამადანის პირველ დღეს, მთავარ გვერდზე, მუსლიმების პატივსაცემად, ვაქვეყნებთ ხოლმე მათი ლოცვის ამსახველ ფოტოებს. წელს დაემთხვა, რომ ტერორიზმთან დაკავშირებული სტატია და მუსლიმი მლოცველების ფოტო გვერდიგვერდ მოხვდა. გამოცემას უნდა გამოეჩინა მეტი მგრძნობელობა ამ საკითხის მიმართ, ბოდიშს ვუხდით ჩვენს მუსლიმ მკითხველს“.

წყარო: Imediaethics

ქართული პრესა ისევ აქტიურად აგრძელებს და არა ერთ მასალას უთმობს მიწის უცხოელებზე გასხვისების საკითხს. „თუ ასე გაგრძელდა, ჩვენს მინდვრებზე 1200 არაბული ოჯახი დასახლდება“ - ამ სათაურით ქვეყნდება მასალა გარეთ „კვირის პალიტრას“ 5-11 ივნისის ნომერში.

მასალის ძირითადი პათოსია, რომ როგორც მოსახლეობა ამბობს, სოფელ კუმისს ლუკმა პურის და „თვითმყოფადობის“ წართმევის საფრთხე ემუქრება. ამ საფრთხეს კი, მასალის მიხედვით, უცხო ქვეყნის მოქალაქეებზე, კონკრეტულად კი არაბებზე, მიწის გასხვისება ქმნის.

„ეს 200 ჰექტარი მიწა, რომელზეც ახლა საუდის არაბეთის მოქალაქეები სოფლის შენებას შეუდგნენ, რამდენიმე ათეული წლის წინ ფაქტობრივად, სოფელ კუმისის ბეღელი გახლდათ“ - ამბობს რესპონდენტი ჟურნალისტთან საუბარში.

გარდა ქსენოფობიური განწყობებისა, მასალა გვთავაზობს მხოლოდ ერთ რეალობას, რომ დასახელებული „პრობლემიდან“ გამომდინარე, პოზიტიურად უნდა შეფასდეს საკონსტიტუციო ცვლილებები მიწის უცხოელებზე გასხვისების აკრძალვასთან დაკავშირებით. მკითხველი იღებს მხოლოდ ცალმხრივ და დაუბალანსებელ ინფორმაციას, სტატიაში მოწოდებული არ არის, ალტერნატიული ინფორმაცია, მიწის გასხვისების პიზიტიურ შედეგებზე.

„ქართულ მიწებს არაბები, ინდოელები, ირანელები და თურქები ინაწილებენ,“ - ამ სათაურით ქვეყნდება მასალა გაზეთ „რეზონანსის“, 17 მაისის ნომერში, რუბრიკაში „საფრთხე“. მასალაში მიწის გასხვისების საკითხი ქსენოფობიურ კონტექსტშია განხილული. მასალის ავტორიც და წყაროც მიწის უცხოელებზე მიყიდვას პრობლემურ საკითხად სახავენ და აძლიერებენ საზოგადოებაში არსებულ სტიგმებს.

„2011-12 წლებში სახელმწიფოს დაუდევრობითა და ქართველი ბიზნესმენების ხელშეწყობითაც, უცხოელ მოქალაქეებზე 29 620 ჰა მიწა გაიყიდა,“ - წერს ჟურნალისტი მასალის პირველივე აბზაცში. შემდეგ კი, ცდილობს “გავრცელებულ ინფორმაციაზე” დაყრდნობით, თავისი ხედვით პრობლემურ საკითხზე, უცხოელი მოქალაქეების მიერ საქართველოში მიწის ყიდვის საკითხს კიდევ ერთხელ შეეხოს.

“გავრცელებული ინფორმაციით, მცხეთაში შესაძლოა, 3-4 ახალი სოფელი გაშენდეს, რომელიც უცხოელი მოქალაქეებით იქნება დასახლებული. ეს არ არის გამონაკლისი. მსგავსი საფრთხე დიდია სამეგრელოში, გურიასა და კახეთის რამდენიმე სოფელში, სადაც ქართულ მიწებს ინდოელები, ბურები, თურქი და ჩინელი მოქალაქეები ეუფლებიან. მსგავსი პრობლემის წინაშე ახლახან თბილისის ახლომდებარე სოფელი კუმისი აღმოჩნდა, რომლის მცხოვრებლებმა უცხოელზე მიწის მიყიდვის ფაქტი გააპროტესტეს,” - წერს ჟურნალისტი.

“პრობლემად” დასახული მოვლენის სიმწვავის კიდევ უფრო ნათლად დასანახად ჟურნალისტმა მკითხველს ანზორ მესხიშვილის კომენტარები შესთავაზა. ის მასალაში სასოფლო-სამეურნეო სფეროს სპეციალისტადაა მოხსენიებული. კომენტარით ირკვევა, რომ ჟურნალისტსა და რესპონდენტს მიწის გასხვისებასთან დაკავშირებით მსგავსი შეხედულებები აქვთ. მესხიშვილს არ სჯერა, რომ საჯარო რეესტრი უცხო ქვეყნის მოქალაქეების საკუთრებაში არსებულ მიწის შესახებ სწორ ინფორმაციას აქვეყნებს. „ქართული მიწის უცხოელებზე მიყიდვა საშიში ტენდენციაა, ეს შეცდომა ჩვენმა წინაპრებმაც დაუშვეს თავის დროზე და დღეს არ უნდა ვიმეორებდეთ, ცნობილი ფაქტია, რომ წარსულში მაჩაბელმა ჩამოიყვანა რამდენიმე ოჯახი პირუტყვის მოსავლელად და ეს პროცესი დიდი ხნის შემდეგ დასრულდა იმით, რომ ამ ტერიტორიიდან ქართველები გამოყარეს,“ - განუცხადა მესხიშვილმა “რეზონანს.”

მასალა ქსენოფობიური კონტექსტის მატარებელი და დაუბალანსებელია. არ ისმის საკითხთან დაკავშირებით განსხვავებული მოსაზრებები და არ ჩანს ჟურნალისტის მცდელობა მოეპოვებინა განსხვავებული მოსაზრებები. ჟურნალისტი არ ერიდება ისეთი სიტყვების გამოყენებას, როგორიცაა “დაუდევრობა”, “პრობლემა”, “საფრთხე”... მასალის რუბრიკაში - “საფრთხე” გამოქვეყნება მკითხველს უთითებს, რომ საკითხი პრობლემატურია, სტატიაში მიწის უცხოელებისთვის მიყიდვა კი “შეცდომადაა” მიჩნეული.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭომ გამოაქვეყნა გადაწყვეტილება „რუსთავი2-ზე“, გადაცემა „კურიერი P.S.-ში“ გასულ სიუჟეტთან დაკავშირებით. მასალა თბილისში არსებული საზოგადოებრივი საპირფარეშოების კეთილმოწყობის პრობლემას ეხებოდა. ქარტიის საბჭომ მიიჩნია, რომ სიუჟეტში ფაქტების ნაწილი არაზუსტად გაშუქდა, ნაწილი კი მიიჩქმალა, ხოლო წამყვანის შესავალი ტექსტი დისკრიმინაციული იყო.

სიუჟეტის მიხედვით, დავით ნარმანიას მერობისას გახსნილი საპირფარეშოები არ ფუნქციონირებს, მერიამ საზოგადოებრივი საპირფარეშოები ისე ააშენა, რომ საკანალიზაციო სისტემა არ გაითვალისწინა. საბჭოს გადაწყვეტილების მიხედვით, სიუჟეტის ავტორი დაეყრდნო სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის დასკვნას, რომლიდანაც ნათლად იკვეთება, რომ საპირფარეშოების კეთილმოწყობაზე ხელშეკრულებები დაიდო არა თბილის მოქმედი, არამედ ყოფილი მთავრობის უფლებამოსილების ფარგლებში. შესაბამისად, საბჭოს გადაწყვეტილებით, წამყვანის შესავალი ტექსტი, სადაც საპირფარეშოების გახსნა დავით ნარმანიას მიეწერებოდა, არ შეესაბამებოდა სიმართლეს და დაირღვა ქარტიის პირველი, ინფორმაციის სიზუსტის პრინციპი. შესავალი ტექსტი კი ასეთი იყო: „დავით ნარმანიას შეუდარებელმა კოლექტივმა გადაწყვიტა, ადამიანობა გამოეჩინა და თბილისის ყველაზე დატვირთულ წერტილებში საზოგადოებრივი ტუალეტები დაამონტაჟა“.

გარდა ამისა, საბჭო აღნიშნავს, რომ სიუჟეტის ავტორი იცნობდა აუდიტის დასკვნას, შესაბამისად, მისთვის ცნობილი იყო, რომ ხელშეკრულებები გაფორმდა ქ. თბილისის წინა მთავრობის მიერ. შესაბამისად, საბჭოს აზრით, სიუჟეტში მიიჩქმალა ეს ფაქტი და დადგინდა ქარტიის მესამე პრინციპის (ფაქტის მიჩქმალვა) დარღვევაც.

საბჭოს აზრით, გადაცემის წამყვანმა შესავალი ტექსტით ქარტიის მეშვიდე, დისკრიმინაციის პრინციპიც დაარღვია. „ალბათ დავით ნარმანიას დაავიწყდა, რომ ის დედაქალაქის მერად აირჩიეს და ისევ სადმე სოფელში ჰგონია თავი, სადაც ტუალეტებს დიდი ორმოების თავზე აშენებენ კანალიზაციის გარეშე“- ასეთი იყო წამყვანის ტექსტი. საბჭომ აღნიშნა, რომ გეოგრაფიულ წარმომავლობისა და უკანალიზაციო საპირფარეშოების პრობლემის ერთმანეთთან დაკავშირება დისკრიმინაციულია იმ ადამიანების მიმართ, რომლებიც სოფელში ცხოვრობენ. “წამყვანმა ისე გამოიყვანა თითქოს, კონკრეტულ გეოგრაფიულ არეალში მცხოვრები პირებისთვის მისაღები და დამაკმაყოფილებელია ის, რაც არ შეეფერება ქვეყნის დედაქალაქს“- ვკითხულობთ გადაწყვეტილებში.

განმცხადებელი ასევე ფიქრობდა, რომ წამყვანმა გიორგი გაბუნიამ დაარღვია ქარტიის მეთერთმეტე პრინციპიც, რომელიც ფაქტის განზრახ დამახინჯებას გულისხმობს, თუმცა საბჭომ არ გაიზიარა განმცხადებლის პოზიცია და ამ მუხლის დარღვევა არ დაუდგენია: „აღსანიშნავია, რომ თავად გიორგი გაბუნია არ იყო სიუჟეტის ავტორი და ლოგიკურად დასაშვებია, არ სცოდნოდა, რომ საზოგადოებრივი საპირფარეშოების მოწყობის შესახებ გადაწყვეტილება მიღებული იყო დავით ნარმანიას უფლებამოსილების ცნობამდე. საბჭო მიიჩნევს, რომ არასწორი ფაქტი გავრცელდა გიორგი გაბუნიას მიერ სიუჟეტის სუბიექტური შეფასების/ინტერპრეტაციის და ფაქტების გადაუმოწმებლობის საფუძველზე“ - აღნიშნულია გადაწყვეტილებაში.

კურიერ P.S- ს სიუჟეტი

11 აპრილს ტელეკომპანია "იბერიის" გადაცემა „კრაზანა“ ევანგელურ-ბაპტისტური ეკლესიის ეპიკოპოსს, რუსუდან გოცირიძეს სტუმრობდა. წამყვანი მთელი გადაცემის განმავლობაში სტუმარს წარმოაჩენდა „უჩვეულო“, „ეგზოტიკურ ქმნილებად,“ რომელიც თან ქალია და თან ეპისკოპოსი.

“ტრადიციული ქართული სახელი, რუსუდანი, გვარიც ქართული, გოცირიძე და საქართველოსთვის აბსოლუტურად განსხვავებული და არადამახასიათებელი წოდება -მეუფე რუსუდანი. ქალი ეპისკოპოსი, ქალი, რომელიც მსახურობს ევანგელურ-ბაპტისტურ ეკლესიაში” - ასეთი შესავლის შემდეგ, წამყვანი რესპონდენტის სახლში შეგვიძღვა და მასთან ინტერვიუ შემოგვთავაზა.

წამყვანი ლგბტ თემისა და მუსლიმებისადმი რესპონდენტის განწყობითაც დაინტერესდა და არაერთი არაადეკვატური შეკითხვა დასვა: „როდესაც მუსლიმების ინტერესებს იცავდით, მათ ჰყავთ თავიანთი მოძღვარი, თქვენი პოზიცია აქ ცოტა გაუგებარია. რა საჭირო იყო კიდევ თქვენი ჩარევა? იმისთვის ხომ არა, რომ მერე ჯილდო მიგეღოთ, ქულები დაგეწერათ?“

სტუმარს გადაცემაში არაერთხელ მოუწია წამყვანის სექსისტურ და დისკრიმინაციულ გამონათქვამებთან დაპირისპირება, რამაც წამყვანის მხრიდან, ასეთი შეფასება დაიმსახურა: „ვაიმე, უკაცრავად, რუსუდან, ახლა რომ არ მცოდნოდა, რომ ვესაუბრები მეუფეს და ეპისკოპოსს, ვიფიქრებდი, რომ ფემინისტებს ვესაუბრები“. რაზეც რესპონდენტმა უპასუხა: „დიახ, მე ფემინსტი ვარ“. სტუმარი ჟურნალისტს უხსნის, რომ ფემინისტობა ცუდი არ არის, რომ იყო ფემინისტი, არ ნიშნავს, იყო კაცთმოძულე. წამყვანი ფემინიზმის თავისებურ გაგებას მიანც გვიზიარებს: „ხო, მაგრამ ხშირად ქვები ზუსტად რომ კაცებს ხვდებათ და შესაბამისად, რჩება შთაბეჭდილება, რომ ზუსტად კაცთმოძულეობაა“.

წამყვანი იმდენად გაკვირვებული ჩანდა გენდერულ საკითხებზე რესპონდენტის დამოკიდებულებით, რომ განსხვავებული პასუხის მისაღებად მას არაერთხელ დაუკონკრეტა სექსისტური შინაარსის კითხვა: „თქვენ გყავთ ორი შვილი, დავიჯერო, თქვენ არ აკეთებთ ამ სხვაობას? არანაირ მიმართულებას არ აძლევთ გოგოს მაინც უფრო ქალურისკენ და ბიჭს უფრო მამაკაცურისკენ? მაგ. ბიჭს უნდა უთხრა აუცილებლად, რომ შენ თავი უნდა დაიცვა, თუ გცემენ, უნდა უპასუხო. გოგოს პირიქით, რომ კონფლიქტს მოარიდოს თავი“.

მას შემდეგ კი, რაც სტუმარი კვლავ თავის პოზიციას იცავდა, წამყვანმა დასვა შეკითხვა: „თქვენი ოპონენტები ამბობენ, რომ სწორედ იმიტომ არის, რომ ბევრი არამამკაცური მამაკაცი იზრდება უკვე ოჯახებში და თუნდაც ეს ჰომოსექსუალიზმი იმიტომაა, რომ ბიჭებს აღარ ზრდიან, როგორც უნდა გაზარდონ, ბიჭური მიმართულება რომ უნდა მისცენ?“

სექსისტური ფრაზები ისმოდა წამყვანის მხრიდან გადაცემის ბოლოსკენაც: „გოგოს არ უნდა უთხრა, რომ გოგო უნდა იყოს უფრო მოკრძალებული, გოგომ არ უნდა იძახოს ბოზის შვილი ვარ და ა.შ? არც ბიჭმა არ უნდა იძახოს, მაგრამ მე მგონი, გოგოს პირიდან უფრო საშინლად ჟღერს, არა?“

„ფიზიოლოგიურად იმდენად განსხვავებულები ვართ მამაკაცები და ქალები, რომ ალბათ ეს ბუნებრივიც არის, რომ ქცევაც უნდა იყოს განსხვავებული?“ - განაგრძობდა წამყვანი.

წამყვანი ინტერვიუს განმავლობაში თავად აღნიშნავდა, რომ გადაცემის სტუმრად რუსუდან გოცირიძის შერჩევის ერთადერთი მოტივი მისი სქესი და „უჩვეულობა“ გახდა: „ჩვენ თქვენთან მოვედით არა იმიტომ, რომ თქვენ გამორჩეული მოძღვარი ხართ, სულიერი მამა თქვენი მრევლის, ჩვენ მოვედით იმიტომ, რომ თქვენ ხართ ქალი და ხართ ეპისკოპოსი“.

მაუწყებელთა ქცევის კოდექსის მიხედვით, (მუხლი 33) მედიამ ხელი არ უნდა შეუწყოს სტერეოტიპების გამყარებას.

დღეს პირველი ივნისია, ბავშვთა დაცვის დღე, და როგორც წესი, მედიის ყურადღების ცენტრშიც ბავშვები იქნებიან. შეიძლება ვიფიქროთ, რომ ეს კარგია და მოსალოდნელიც. თუმცა მთავარია, როგორ არიან ბავშვები წარმოდგენილნი მედიასაშუალებების მიერ.

ბავშვები ხშირად გვევლინებიან ან ქველმოქმედების ობიექტებად,ან ფონად მავანთა ქველმოქმედების წარმოსაჩენად. პოლიტიკოსები და კერძო კომპანიების წარმომადგენლები ამ დღეს თავს ვალდებულად თვლიან ბავშვებს, განსაკუთრებით კი სოციალურად დაუცველებსა თუ სახელმწიფო ზრუნვის ქვეშ მყოფებს, საჩუქრები მიუტანონ და ამ გზით საკუთარი მისიაც შესრულებულად ჩათვალონ. და ვხედავთ ტელემარათონს,თუ ვინ ვის ეწვია და რა მიუტანა, სად რა კონცერტი და ღონისძიება გაიმართა და ა.შ.

ბავშვების გარკვეული სტერეოტიპებით წარმოჩენა ჩვენს მედიაში ჯერ კიდევ აქტუალურია. ძირითადად ორი სტერეოტიპი დომინირებს - ბავშვები, როგორც მსხვერპლნი და ბავშვები, როგორც გულუბრყვილო და საყვარელი არსებები. პირველ ივნისს ძირითადად მეორე სტერეოტიპს ვხვდებით, როცა იმართება სხვადასხვა გასართობი ღონისძიება ბავშვებისათვის და სადაც პატარა, საყვარელი არსებები ბედნიერნი ჩანან. რასაკვირველია, ეს მნიშვნელოვანია, თამაში და დასვენება ხომ ბავშვის ერთ-ერთი უფლებაა.

სხვა დროს კი ძირითადად მეორე სტერეოტიპი მუშაობს - ბავშვები როგორც მსხვერპლნი. ისინი გვახსენდებიან, როცა მაგალითად, მათ მიმართ ძალადობა ხდება ან რაიმე ტრაგიკული შემთხვევის მსხვერპლნი ხდებიან.

ცხადია, უნდა გავაშუქოთ ამბავი, მაგრამ ხშირად ამბის თხრობა მხოლოდ ფაქტის კონსტატაციით შემოიფარგლება და არ გვაინტერესებს ის საკითხი, რომელიც საზოგადოებრივ ინტერესს შეიძლება წარმოადგენდეს. აქცენტი კეთდება კონკრეტულ ფაქტზე და ნაკლები ყურადღება ექცევა იმ მიზეზებს, რაც ამ ამბის გამომწვევი შეიძლება იყოს და რაც სწორედ საზოგადოებაში მყარად ფესვგადგმულ სოციალურ ნორმებსა და სტერეოტიპებსუკავშირდება.

ცოტა ხნის წინ ერთ-ერთი რეგიონში მამინაცვალმა ბავშვებს სასტიკად სცემა და ეს ფაქტი, ბუნებრივია, მედიასაშუალებების ყურადღების ქვეშ მოექცა.

შემთხვევა ფართოდ გაშუქდა, იყო საუბარი იმაზეც, თუ რა მდგომარეობაა ბავშვთა მიმართ ძალადობის მხრივ, რა არის სტატისტიკა, რა კეთდება და ა.შ. ეს ძალიან კარგი. მაგრამ ეს შემთხვევა ხომ არც პირველია და სამწუხაროდ, არც უკანასკნელი იქნება იმ საზოგადოებაში, რომლის ნახევარიც დასაშვებად მიიჩნევს ბავშვის მიმართ ძალადობას. მხოლოდ ერთი კონკრეტული ფაქტის წარმოჩენით არაფერი შეიცვლება, თუ მედია უფრო სიღრმისეულად არ დაინტერესდა აღნიშნული საკითხით.

საქართველოში ფიზიკური დასჯა ბავშვების აღზრდის მიღებული და გავრცელებული ფორმაა და მშობლები ხშირად ვერ აცნობიერებენ იმ საფრთხეს, რომელიც საკუთარი შვილების აღზრდისას ძალადობრივი მეთოდების გამოყენებას შეიძლება მოჰყვეს. ამგვარი მეთოდების გამოყენებასთან დაკავშირებული საფრთხეებისა და აღზრდის პოზიტიური მეთოდების შესახებ მშობლებისთვის ინფორმაციის მიწოდებაში მედიის როლი მნიშვნელოვანია.

საზოგადოებაში ფართო დისკუსია და მსჯელობა უნდა მიმდინარეობდეს ძალადობის მიზეზებზე, იმ მანკიერ სოციალურ ნორმებსა თუ სტერეოტიპებზე, რომლებიც პირდაპირ უკავშირდება ძალადობას და ხელს უშლის ჩვენი საზოგადოების განვითარებას. მაგალითად, ჩვენთან მიღებული სოციალური ნორმა -„თუ ძალადობის მოწმე გავხდი, ვერ ჩავერევი, იმიტომ რომ რეაგირება ჩემი საქმე არაა“, ვერ შეუწყობს ხელს ნამდვილი დემოკრატიული საზოგადოების ჩამოყალიბებას, სადაც პასუხისმგებლობის გრძნობის მქონე მოქალაქეები იცხოვრებენ და თავადაც აქტიურ მონაწილეობას მიიღებენ ამ საზოგადოების მშენებლობაში.

ამ სოციალური ნორმებისა და სტერეოტიპების მსხვრევაში მედიის როლი განუზომელია. ხშირად კი მედია ხელს უწყობს არა სტერეოტიპების მსხვრევას, არამედ მათ კიდევ უფრო გამყარებას, როცა ბავშვებს საკუთარი აზრის არმქონე ქველმოქმედების ობიექტებად წარმოაჩენს და არა ინდივიდებად, რომელთაც აქვთ საკუთარი აზრი იმ საკითხებზე, რომლებიც მათ ეხებათ;როცა საუბრობს ფაქტზე, მაგრამ არა მიზეზებსა და იმ სოციალურ ნორმებზე, რომლებიც პირდაპირ უკავშირდება აღნიშნულ ფაქტს და რომელზე საუბარიც აუცილებელია ამ პრობლემის მოსაგვარებლად;როცა ბავშვებს ისეთი განზოგადებული სიტყვებითა და ეპითეტებით მოიხსენიებს, როგორიცაა „მაწანწალა ბავშვები“, „არასრულწლოვანი დამნაშავეები“, „უპატრონო ბავშვები“; როცა აქცენტს აკეთებს არა შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე ბავშვების უნარებზე, იმაზე თუ რამდენი რამ შუძლიათ მათ, არამედ სწორედ იმაზე, თუ რა არ შეუძლიათ.

ისევ პირველ ივნისს დავუბრუნდეთ, კარგია გასართობი ღონისძიებები, საჩუქრებიც, მაგრამ საქართველოში ბევრი ბავშვია, რომლებსაც, ალბათ, არც გასართობ პარკში წაიყვანენ და არც საჩუქარს მიუტანენ, ბევრი ისეთი პრობლემაა ბავშვების წინაშე, რომლის მოგვარებაც პირდაპირ უკავშირდება ქვეყნის განვითარებას. ბავშვები ხვალინდელი საქართველოს ადამიანური რესურსია და როგორ უნდა ვილაპარაკოთ ქვეყნის ეკონომიკის აღმავლობაზე, თუ ხვალ კვალიფიციური რესურსი არ ეყოლება ქვეყანას.სწორედ დღესაა მნიშვნელოვანი მეტი ინვესტიცია ბავშვებში, მათ განათლებაში, მათ ჯანდაცვაში. მედიის როლიც სწორედ ისაა, რომ ზემოქმედება მოახდინოს გადაწყვეტილების მიმღებებზე ამ საკითხების შესახებ, მოუთხროს საზოგადოებას, თუ როგორ ასრულებს მთავრობა თავის ვალდებულებებს, როგორ იცავს ბავშვის უფლებებს.

და რაც მთავარია, მოდით ვკითხოთ თავად ბავშვებს, მათ რა სურთ, რა მოსწონთ და რა არ მოსწონთ იმ საზოგადოებაში, სადაც ცხოვრობენ და იზრდებიან. მათ ბევრი რამის თქმა შეუძლიათ. მათი ხმა კი, სამწუხაროდ, დღეს მედიაში არ ისმის.