დღეს საზოგადოებრივი მაუწყებლის მეურვეობა „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონით დაწესებული სამი ძირითადი საკონკურსო ეტაპის წარმატებულად გადალახვის შემდეგაა შესაძლებელი.

მეურვის კანდიდატურის შერჩევა ღია კონკურსით ხდება და სამეურვეო საბჭოში პლურალისტული გარემოს შესაქმნელად საკონკურსო ეტაპებში გადაწყვეტილებას განსხვავებული სუბიექტები იღებენ:

1. საქართველოს პარლამენტის მიერ შექმნილი საკონკურსო კომისიის წევრები - კომისია მხოლოდ კონკურსის პირველი ეტაპის ჩატარების მიზნით იქმნება. მას შემდეგ, რაც, საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარე საპარლამენტო უმრავლესობასთან, საპარლამენტო უმრავლესობის გარეთ დარჩენილ პარლამენტის წევრებთან, აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლეს საბჭოსთან და საქართველოს სახალხო დამცველთან გაივლის კონსულტაციებს, ის საქართველოს პარლამენტს დასამტკიცებლად წარუდგენს საკონკურსო კომისიის წევრთა კანდიდატურებს. კომისიის შემადგენლობაში კი უნდა შედიოდნენ სამოქალაქო საზოგადოებისა და აკადემიური წრეების წარმომადგენლები;

2. საპარლამენტო უმრავლესობა, საპარლამენტო უმრავლესობის გარეთ დარჩენილი პარლამენტის წევრები, აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭო და საქართველოს სახალხო დამცველი - ჩამოთვლილი სუბიექტები სარგებლობენ მეურვეობის კანდიდატების დასახელების უფლებით საქართველოს პარლამენტში;

3. საქართველოს პარლამენტი - შესაბამისი სუბიექტების მიერ წარმოდგენილი კანდიდატების მეურვეობის ლეგიტიმაციას ახდენს საქართველოს პარლამენტის სიითი შემადგენლობის უმრავლესობა/საქართველოს პარლამენტის სიითი შემადგენლობის ერთი მესამედი მაინც.

ამჯერად საზოგადოებრივი მაუწყებლის მეურვეთა შერჩევის პირველი ეტაპი უკვე დასრულდა. საკონკურსო კომისიამ საზოგადოებრივი მაუწყებლის განვითარების კონცეფციების საჯარო განხილვისა და კანდიდატებთან პირდაპირი ეთერით წარმოებული გასაუბრების შედეგად უკვე შეარჩია 13 კანდიდატი და ისინი ოფიციალური წერილით 9 აპრილს წარუდგინა შერჩევის უფლების მქონე სუბიექტებს.

"მაუწყებლობის შესახებ" საქართველოს კანონის თანახმად, მეურვეობის კანდიდატი ასევე ვალდებულია საქართველოს პარლამენტის მიერ მეურვეთა არჩევამდე მონაწილეობა მიიღოს საზოგადოებრივი მაუწყებლის ეთერში გამართულ ტელედებატებში და ამ გზით, კიდევ ერთხელ გაუსვას ხაზი საზოგადოებრივი მაუწყებლის განვითარების ინდივიდუალურ ხედვას და მისი განხორციელების საჭიროებას.

დღეისათვის ასარჩევია 4 მეურვე, წარდგენის უფლება კი განსხვავებულია: საკონკურსო კომისიის მიერ შერჩეულ მეურვეობის კანდიდატთაგან ერთს საქართველოს სახალხო დამცველი, ერთს საპარლამენტო უმრავლესობა, ორს საპარლამენტო უმრავლესობის გარეთ დარჩენილ პარლამენტის წევრთა არანაკლებ ერთი მეოთხედი წარუდგენს საქართველოს პარლამენტს ასარჩევად.

მნიშვნელოვანია, რომ აღნიშნულმა სუბიექტებმა კანდიდატები უნდა დაასახელონ საკონკურსო კომისიის მიერ მეურვეობის კანდიდატთა შერჩევიდან არაუგვიანეს 3 კალენდარული დღისა. გამომდინარე იქედან, რომ 9 აპრილს მოხდა ოფიციალური წერილის მიწოდება, დასახელების ბოლო ვადაა არაუგვიანეს 12 აპრილი.

კანდიდატურების წარდგენა კი შემდეგი რიგითობით უნდა მოხდეს: თავდაპირველად – საქართველოს სახალხო დამცველი, შემდეგ – საპარლამენტო უმრავლესობის გარეთ დარჩენილი პარლამენტის წევრები და ბოლოს – საპარლამენტო უმრავლესობა.

საქართველოს სახალხო დამცველის მიერ შერჩეული კანდიდატების წარდგენის შესახებ გადაწყვეტილებას ხელს აწერს საქართველოს სახალხო დამცველი.

საპარლამენტო უმრავლესობის მიერ შერჩეული კანდიდატების წარდგენის შესახებ გადაწყვეტილებას ხელს აწერენ უმრავლესობაში შემავალი საპარლამენტო ფრაქციების თავმჯდომარეები.

საპარლამენტო უმრავლესობის გარეთ დარჩენილი პარლამენტის წევრების მიერ შერჩეული კანდიდატების წარდგენის შესახებ გადაწყვეტილებას ხელს აწერენ პარლამენტის ის წევრები, რომლებმაც თანხმობა განაცხადეს მათ წარდგენაზე.

საკონკურსო კომისიის მიერ მეურვეობის კანდიდატთა შერჩევიდან არაუგვიანეს 10 სამუშაო დღისა (ამ შემთხვევაში, არაუგვიანეს 22 აპრილისა) საქართველოს პარლამენტი სიითი შემადგენლობის უმრავლესობით, ცალ-ცალკე აირჩევს საქართველოს სახალხო დამცველის, საპარლამენტო უმრავლესობის და საპარლამენტო უმრავლესობის გარეთ დარჩენილ პარლამენტის წევრთა არანაკლებ ერთი მეოთხედის მიერ წარდგენილ კანდიდატებს.

ჯერ აირჩევა კანდიდატი საქართველოს სახალხო დამცველის კვოტით, შემდეგ – კანდიდატი საპარლამენტო უმრავლესობის გარეთ დარჩენილი პარლამენტის წევრების კვოტით და ბოლოს – კანდიდატი საპარლამენტო უმრავლესობის კვოტით.

თუ მეურვეობის კანდიდატმა ვერ მიიღო არჩევისათვის საკმარისი ხმები, საქართველოს სახალხო დამცველი, საპარლამენტო უმრავლესობა და საპარლამენტო უმრავლესობის გარეთ დარჩენილ პარლამენტის წევრთა არანაკლებ ერთი მეოთხედი 10 კალენდარული დღის ვადაში (2 მაისი) წარუდგენენ საქართველოს პარლამენტს ახალ კანდიდატურებს.

მეურვის კანდიდატურის წარდგენის უფლების მქონე სუბიექტებს შეუძლიათ საქართველოს პარლამენტს წარუდგინონ სამი კანდიდატურა საკონკურსო კომისიის მიერ შერჩეულ კანდიდატთაგან. შესაძლებელია ერთი და იმავე კანდიდატურის ორჯერ წარდგენაც.

თუ ვერც ერთი კანდიდატი ვერ მიიღებს არჩევისათვის საკმარის ხმებს, არჩეულად ჩაითვლება კანდიდატი, რომელიც დააგროვებს ყველაზე მეტი ხმას, მაგრამ არანაკლებ საქართველოს პარლამენტის სიითი შემადგენლობის ერთი მესამედის ხმებისა. ყველაზე მეტი ხმის მიმღები კანდიდატი აირჩევა საქართველოს სახალხო დამცველის, საპარლამენტო უმრავლესობის და საპარლამენტო უმრავლესობის გარეთ დარჩენილ პარლამენტის წევრთა არანაკლებ ერთი მეოთხედის კვოტებით.

ხელახალი კენჭისყრის დროს, თუ ვერც ერთმა კანდიდატმა ვერ მიიღო საქართველოს პარლამენტის სიითი შემადგენლობის არანაკლებ ერთი მესამედის ხმები და საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭო ვერ დაკომპლექტდა 9 წევრით, დარჩენილი ვაკანტური ადგილებისათვის გაიმართება ხელახალი კონკურსი.

გასათვალისწინებელია, რომ მოქმედ მეურვეებს (ლელა გაფრინდაშვილი, ალექსანდრე ვახტანგოვი) უფლებამოსილების ვადა 2016 წლის 17 აპრილს ეწურებათ. ამ თარიღის შემდეგ, საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს 5 კაციანი შემადგენლობა, დროულად შეუვსებლობის შემთხვევაში, ვეღარ მიიღებს საზოგადოების მიერ დაფინანსებული მედიაპლატფორმების (პირველი არხი, მეორე არხი, რადიო 1, რადიო 2, აჭარის ტელევიზია, აჭარის რადიო) ფუნქციონირებისათვის საჭირო გადაწყვეტილებებს. რაც ერთი მხრივ, უმოქმედოს გახდის როგორც დამტკიცებულ მეურვეებს, ისე საზოგადოებრივი არხების ფუნქციონირებისათვის მნიშვნელოვან სამეთვალყურეო მექანიზმს.