ტელეკომპანია რუსთავის 2-ის ეთერში, „კურიერის“ დღის გამოშვებაში გავიდა ინფორმაცია არასრულწლოვანის შესახებ, რომელიც სავარაუდოდ, სექსუალური ძალადობის მსხვერპლია. კადრ სინქრონის ტიპის მასალაში წამყვანი ასახელებს მსხვერპლის სახელსა და გვარს და აღნიშნავს, რომ მისმა ადვოკატებმა ექსპერტიზის დასკვნა გაასაჯაროვეს, რომლის თანახმადაც მოზარდზე ძალადობის ფაქტი მტკიცდება. თავად ადვოკატი კომენტარში დეტალურად ახმოვანებს ექსპერტიზის დასკვნას, რითიც არასრულწლოვნის პირად ცხოვრებასთან დაკავშირებული საკითხები საჯაროვდება.

ტელეკომპანიის საინფორმაციო სამსახური ეთერში გასულ მასალათან დაკავშირებით განცხადებას ავრცელებს:

„კურიერისერთ-ერთ გამოშვებაში ეთერში გავიდა მასალა, კონკრეტული სისხლის სამართლის დანაშაულისა და მასთან დაკავშირებულ სასამართლო პროცესზე, სადაც სექსუალური ძალადობის სავარაუდო მსხვერპლი არასრულწოლოვანია. მასალაში იდენტიფიცირებული იყო მსხვერპლის ვინაობა, ხოლო ინტერვიუს ფრაგმენტი უხეშად არღვევდა მის პირად ცხოვრებას. ჩვენ ვწუხვართ მომხდარის გამო, რამდენადაც მეტი ყურადღებით და სიფრთხილით უნდა მოვკიდებოდით მსგავსი თემის გაშუქებას და ვაცნობიერებთ, რომ ამ ფაქტის ტირაჟირებამ შესაძლოა არასრულწლოვანს ზიანი მიაყენოს. აღნიშნული მასალა უკვე ამოღებულია ჩვენი ვებ-გვერდიდან,"-აღნიშნულია „კურიერის“ მეირ გავრცელებულ განცხადებაში.

გოგონა იდენტიფიცირებულია სხვა მედიასაშუალებების მიერ ამავე თემაზე მომზადებულ მასალებში. მათ შორისაა Palitratv.ge, interpressnews.ge, kirispalitra.ge, etanews.ge, ambebi.ge.

„მაუწყებელთა ქცევის კოდექსის“ თანახმად, „მაუწყებელმა უნდა დაიცვას არასრულწლოვან ეჭვმიტანილთა, ბრალდებულთა, განსასჯელთა, მსჯავრდებულთა, მოწმეთა და დაზარალებულთა (განსაკუთრებით სქესობრივი თავისუფლებისა და ხელშეუხებლობის წინააღმდეგ მიმართული დანაშაულის ჩამდენ პირთა) ანონიმურობა“. ამავე კოდექსის 44-ე მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად, „არასრულწლოვნის ინფორმაციისა და გამოხატვის თავისუფლების პატივისცემასთან ერთად, მაუწყებელმა უნდა უზრუნველყოს პროგრამაში მონაწილე არასრულწლოვანთა ფიზიკური, ფსიქოლოგიური და სულიერი კეთილდეობის დაცვა, მშობელთა, მზრუნველთა ან მეურვეთა თანხმობის მიუხედავად“.

იმავე მუხლის მეორე პუნქტში აღნიშნულია, რომ „მაუწყებელმა უნდა უზრუნველყოს არასრულწლოვანის პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობის დაცვა, არასრულწლოვანი არ კარგავს პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობის უფლებას მშობლების ან სკოლაში მომხდარი მოვლენების გამო“.

მახსოვს, 2010 წელი იქნებოდა, “მაესტროს” პერიოდი, ბავშვთა საკითხების მონიტორინგი ახალი დაწყებული იყო, ერთი შენიშვნა უკვე მიღებული მქონდა იასგან (ია ანთაძეს ვგულისხმობ) და ცოტა არ იყოს, დამფრთხალი ვიყავი. შევაწუხე ზარებით, ხან რაზე ვრეკავდი, ხან რაზე. ერთხელ, სიუჟეტი გვქონდა უკიდურესად გაჭირვებულ მრავალშვილიან ოჯახზე. რთულია აღწერა, როგორ სიღარიბეში ცხოვრობდნენ. დედა საწოლზე იჯდა, გვერდით სამი თუ ოთხი ბავშვი მოესვა, ორიც - კალთაში და ისე ყვებოდა კამერასთან საკუთარ გაჭირვებაზე, სათითაოდ ბავშვებზე - რომელს რა უჭირდა, რა სტკიოდა, რა წამალი სჭირდებოდა, რისი ანალიზი, რომელს რომელი საჭმელი ენატრებოდა… დავრეკე ისევ და პასუხის მიღების შემდეგ სერიოზული პრობლემის წინაშე დავდექი. ამდენი ბავშვი უნდა დამეფარა კადრში. რაღა რჩებოდა, “ბლარებიდან”თავამოყოფილი დედა, რომელიც საუბრობდა შვილებზე, რომლებიც არ ჩანდნენ. (“გავბლაროთ”, “დავბლაროთ” ასე უწოდებენ ტელევიზიაში ადამიანის სახის დაფარვას, როდესაც ვინმეს გამოჩენა არ გინდა).

ტელევიზია კადრია. მაყურებელი ძირითად ინფორმაციას სწორედ კადრებიდან იღებს, შემდეგ მოდის ხმა და“ბუნებრივი ხმაური”, ე.წ. „ინტერშუმი“ (ესეც ყოველდღიური სატელევიზიო ტერმინია) და ბოლოს ჟურნალისტის ტექსტი და მისი შინაარსი. როდესაც კადრში არაფერი ჩანს, საყურებელიც არაფერია. ამიტომაც, ძალიან კარგად მესმის იმ რედაქტორებისა და ჟურნალისტების, რომლებიც “დაფარეს” თქმაზე მწარედ ამოიოხრებენ ხოლმე, რადგან “დაფარო”, ნიშნავს, კადრი გააფუჭო. გარკვეულწილად სტიგმაც გააძლიერო, რადგან მგონია, რომ სახედაბლარული ადამიანის დანახვა მაყურებელისთვის რაღაც დანაშაულთან ასოცირდება, სურათთან, როდესაც პოლიციელები მიაცილებენ დაკავებულს, რომლის სახესაც ვერ ხედავს.

მეც გავაფუჭე მაშინ ის კადრი და კიდევ, ალბათ, ბევრი სხვა კადრიც, ვიდრე არ მივხვდი, რომ ის, ვისი გამოჩენაც არ გვინდა ან არ შეიძლება, კი არ უნდა გადავიღოთ და მერე დავფაროთ, არამედ ჯერ დავფაროთ და მერე გადავიღოთ. ეს კი იმას ნიშნავდა, რომ ჯერ უნდა გვეფიქრა.

გვეფიქრა იმაზე, როგორ გადაგვეღო ვინმე, მათ შორის ბავშვი, ისე, რომ ბავშვიც დაენახა მაყურებელს, პრობლემაც აღექვა და არც ემოცია დაეკარგა.

ვიცი, რომ ასე იქცევიან ხოლმე ჩემი კოლეგებიც - ბევრ კადრს აფუჭებენ, რადგან, როგორც წესი, მხოლოდ ნიუსრუმში დაბრუნების შემდეგ, ზოგჯერ სამონტაჟოში აღმოაჩენენ, რომ კადრში ბავშვია, რომლისთვისაც სიუჟეტში გამოჩენა, შესაძლოა, საზიანო აღმოჩნდეს. ხან კი, სიფრთხილის გამო, საერთოდაც უარს ამბობენ ბავშვების გადაღებაზე. ვიცი, რომ ახალ ამბებში დრო ყველაზე შეზღუდული რესურია, საეთერო დროც და ეთერისთვის მზადების დროც, მაგრამ ვიდრე ბავშვის გადასაღებად წახვიდოდეთ ან შეცდომის დაშვების შიშით, უარს იტყოდეთ მის გადაღებაზე, მინდა ეს რამდენიმე წუთიანი ვიდეო ნახოთ და მერე გადაწყვიტოთ, არსებობს თუ არა გამოსავალი, თანაც ისეთი, რომელიც ამბავსაც ბოლომდე მიგატანინებთ მაყურებელთან და შეცდომისგანაც დაგაზღვევთ. ამ გამოსავალს სწორი და ამავე დროს, საუკეთესო ფორმის მოძებნა ჰქვია, ისეთის, როგორიც ამ ფილმის ავტორმა იპოვა და ისეთის, რომელშიც დეტალები ავსებენ კადრსაც და ამბავსაც.

თამარ რუხაძე

„დღეს ქმრისგან მიტოვებული 12 წლის ორსულის შესახებ გიამბობთ. თემის დელიკატურობიდან გამომდინარე, მათი ვინაობა დაფარული იქნება. ამ თემით უკვე სამართალდამცველებიც დაინტერესდნენ. ნაადრევი ქორწინების ისტორიამ გურჯაანში განსაკუთრებული ყურადღება მას შემდეგ მიიქცია, რაც ცნობილი გახდა, რომ ქმრისგან მიტოვებული არასრულწლოვანი უკვე ექვსი თვის ორსულია“, - ასე დაიწყო 17 თებერვალს „იმედზე“საინფორმაციო გადაცემა „ქრონიკის“ ერთ-ერთი სიუჟეტი, სათაურით - „ქმრისგან მიტოვებული 12 წლის ორსული“.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მე-8 მუხლში აღნიშნულია, რომ ჟურნალისტმა ბავშვთა საკითხების გაშუქებისას უპირატესი მნიშვნელობა უნდა მიანიჭოს ბავშვის ინტერესებს; არ უნდა მოამზადოს და გამოაქვეყნოს ბავშვების შესახებ ისეთი სტატიები ან რეპორტაჟები, რომლებიც საზიანო იქნება მათთვის.

12 წლის ორსული გოგონას შესახებ „ქრონიკის“ სიუჟეტში ნაწილობრივ დაცულია ჟურნალისტური ეთიკის პრინციპები. მსხვერპლი, ბრალდებული და მათი ოჯახის წევრები იდენტიფიცირებულნი არ არიან. ამ მხრივ ისიც მნიშვნელოვანია, რომ სიუჟეტის ავტორები მომხდარის ადგილსაც არ აკონკრეტებენ და სიუჟეტის ტიტრში ფართო გეოგრაფიულ არეალს, კახეთს უთითებენ.

თუმცა, სიუჟეტში შესამჩნევია სხვა ტიპის პრობლემები. კერძოდ, თვალშისაცემია შემთხვევის ზედაპირული და ამავე დროს დრამატიზებული გაშუქება.

თუკი წამყვანის შესავალ ტექსტსა და სიუჟეტის პირველ ნაწილში აღნიშნულია, რომ საქმეში ბრალდებული 18 წლისაა, მეორე ნაწილში ნათქვამია, რომ ის 19 წლისაა.

"აწამებდნენ და აწვალებდნენ სახლში ყველანი“ – 12 წლის ორსული გოგონას მამის ეს ფრაზა „ქრონიკის“ მთავარ ანონსშიც გატანილი იყო. ანონსიდანვე დაიწყო ისტორიის გამძაფრება და დრამატიზება, თანაც - ძალადობაზე აქცენტით.

ბრალდებულის დედა (მისი სახე დაფარულია) სიუჟეტში უარყოფს გოგონაზე ძალადობას (აქვე ის ჟურნალისტებს მიმართავს: „არ გაგვიგდია ჩვენ და სხვა რაღა გინდათ?!“).

სიუჟეტში უფრო მეტი ადგილი ისეთ კომენტარებს ეთმობა, სადაც გოგონაზე ძალადობის თემაა წინ წამოწეული. ჟურნალისტი ამბობს - „მიტოვებული გოგონას ოჯახის წევრები ყოფილ სიძეს ძალადობაში ადანაშაულებენ და კანონის მთელი სიმკაცრით დასჯას მოითხოვენ“. „ძალადობდა ყველანაირად, მასხარადაც მიგდებდაო“, - ამბობს გოგონას მამა. მისი დაც აცხადებს, რომ დაკავებული გოგონას ფეხმძიმობის პერიოდშიც აიძულებდა სქესობრივ კავშირს, რაც მოზარდის ჯანმრთელობას აზიანებდა.

სიუჟეტის ბოლოს საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის თელავის ოფისის იურისტი იმ მუხლს განმარტავს, რომელიც 16 წელს მიუღწეველთან სქესობრივი კავშირის დამყარებას ეხება. მისი თქმით, ეს მუხლი თავისუფლების აღკვეთას 7-დან 9 წლამდე ვადით ითვალისწინებს.

საიას იურისტის მოკლე კომენტარის შემდგომ, ჟურნალისტებმა სიუჟეტი კვლავ ძალადობის თემაზე აქცენტით დაასრულეს: „არასამთავრობოები არასრულწლოვნებზე ძალადობის გახშირებულ შემთხვევებზე ამახვილებენ ყურადღებას. ცოტა ხნის წინ პროკურატურამ კახეთში 14 წლის მოზარდს სექსუალური ძალადობისთვის ბრალი წაუყენა. მე-7 კლასელ გოგონაზე ძალადობაში მონაწილე მეორე პირი კი დაუსჯელი რჩება, რადგან კანონით 14 წლის მოზარდის სისხლის სამართლის პასუხისგებაში მიცემა არ შეიძლება“.

როგორ და რატომ მოხდა, რომ ოჯახმა და სკოლამ თვალი დახუჭეს 18(თუ 19?) და 12 წლის მოზარდების„დაქორწინებაზე“? რატომ არ იყო ინფორმირებული პოლიცია ამ შემთხვევის შესახებ? ხოლო თუ იყო, რატომ არ რეაგირებდა? ეს კითხვები მასალაში არ დასმულა. სიუჟეტს მიღმა დარჩა ასევე ნაადრევი ქორწინების თემა და თანმდევი პრობლემები. ნაცვლად პრობლემის წარმოჩენისა, მისი მიზეზების ძიებისა, „ქრონიკის“ ჟურნალისტები 12 წლის გოგონას „საინტერესო ამბავს“გვიყვებიან.