24 მარტს ხაშურში კაცმა ცოლი ცივი იარაღით დაჭრა. ეს ამბავი, მედიის ნაწილისთვის, 24 და 25 მარტს, ერთ-ერთი მთავარი თემა იყო. გამოცემების ნაწილმა ამბავი ზედაპირულად, სენსაციურ ჭრილში გააშუქა, გამოაქვეყნა მსხვერპლისა და ბრალდებულის ფოტოები, გაასაჯაროვა მათი ვინაობები და ნაცნობ-მეგობრებზე დაყრდნობით მოყვა დეტალებს ცოლ-ქმრის ურთიერთობიდან. გარდა ამისა, რამდენიმე საიტმა ჩადენილის სავარაუდო მოტივიც დაასახელა, რაც დანაშაულის გამართლების შთაბეჭდილებას ტოვებს.

მომხდარი მთავარი თემა იყო მაუწყებლებისთვისაც. „რუსთავი 2-მა“ ამბავს დღის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში 5 წუთიანი სიუჟეტი მიუძღვნა. ამბის გაშუქებისას ფოკუსი არა პრობლემასა და პრევენციაზე მსჯელობა, არამედ ამბის სენსაციურობა და დანაშაულის ჩადენის სავარაუდო მოტივები იყო. სიუჟეტში ბრალდებულიც და მსხვერპლიც იდენტიფიცირებულია. ასევე, აჩვენეს ახლობლები, რომლებიც ცოლ-ქმრის პირადი ცხოვრების დეტალებზე საუბრობენ.

გარდა ამისა, ჟურნალისტი ამბობს, რომ ბრალდებული სავარაუდოდ, ნარკოტიკების ზემოქმედების ქვეშ იმყოფებოდა. თუმცა, სიუჟეტში არ ჩანს წყარო, რომელიც ამ ფაქტს დაადასტურებდა ან თუნდაც ეჭვს გამოთქვამდა. შესაბამისად, უცნობია, რაზე დაყრდნობით აკეთებს მსგავს განცხადებას ჟურნალისტი.

„რუსთავი 2-ის” სიუჟეტი მალევე გაავრცელეს გვერდებმა palitravideo.ge, kvirispalitra.ge და vanoggg.ge.

“იმედმა” ამბავი კადრ-სინქრონად გააშუქა და მაყურებელს მსხვერპლის ჯანმრთელობის მდგომარეობა გააცნო. წამყვანის სიტყვის პარალელურად, კადრში ბრალდებულის და მსხვერპლის ფოტოებს აჩვენებდნენ.

იდენტიფიცირებას და ფოტოების გამოქვეყნებას არც შემდეგი გამოცემები მორიდებიან: dianews.ge, resonancedaily.com, newposts.ge, alia.ge, sarkenews.ge, primetime.ge, cyc.ge, kvira.ge, paqtebi.ge, presa.ge, akhalitaoba.ge, digest.pia.ge, news.coa.ge, info7.ge და marshalpress.ge. არცერთ ამ გამოცემას, ისევე როგორც “იმედსა” და “რუსთავი 2-ს”, არ გაუთვალისწინებია მსხვერპლისა და ბრალდებულის მცირეწლოვანი შვილების ინტერესები.

“რუსთავი 2-ის” მსგავსად, დანაშაულის მოტივსა და ბრალდებულის მდგომარეობაზე ზემოთჩამოთვლილი გამოცემების ნაწილმაც დაწერა.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის გენდერული საკითხების გაშუქების სახელმძღვანელო წესებში ხაზგასმით აღნიშნულია, რომ მედიამ სიფრთხილე უნდა გამოიჩინოს ქალთა მიმართ ძალადობასთან დაკავშირებული საკითხების გაშუქებისას და ხელი არ შეუწყოთ მსხვერპლის ისე წარმოჩენას, თითქოს ის აძლევდა საფუძველს და უბიძგებდა მოძალადეს დანაშაულის ჩადენისკენ.

„მოერიდეთ დანაშაულის მიზეზად “ეჭვიანობის ნიადაგის” დასახელებას. ამით თქვენ უნებურად მიანიშნებთ იმაზე, რომ მსხვერპლი ქალი “არასწორად” იქცეოდა, პროვოცირება გაუკეთა მოძალადეს და მისცა საფუძველი დანაშაულის ჩადენისა. გარდა იმისა, რომ არ არსებობს რაიმე ტიპის ქცევა, რაც გაამართლებს მოძალადის ქმედებას, საკანონდებლო ბაზა დანაშაულის მოტივად არ სცნობს “ეჭვიანობის ნიადაგს”. არსებობს სიძულვილით მოტივირებული დანაშაული, დისკრიმინაცია, შურისძიება და აშ, რაც შესაძლებელია დანაშაულის საფუძველი იყოს, მაგრამ არა “ეჭვიანობს ნიადაგი“.

მიუხედავად იმისა, რომ ამ ეტაპზე არ არსებობს არც სამედიცინო დასკვნა და არც სხვა ოფიციალური ცნობა, გამოცემები ერთ-ერთ ადგილობრივზე დაყრდნობით წერენ, რომ ბრალდებულს ფსიქიკური პრობლემები ჰქონდა. კრიმინალის გაშუქების სახელმძღვანელო წესების მიხედვით კი, მსგავსი ამბების გაშუქებისას განსაკუთრებით დაუშვებელია პირის შესაძლო ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემის ხსენება.

„კრიმინალური ამბების გაშუქებისას ბრალდებულის ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე ხაზგასმა ხელს უწყობს ზოგადად თემის სტიგმატიზებასა და ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემების მქონე ადამიანების პოტენციურ დამნაშავეებად წარმოჩენას. კვლევები ცხადყოფს, რომ მოძალადეთა და მძიმე დანაშაულების ჩამდენთა უმეტესობას ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემა არ აქვს, ხოლო ფსიქიკური ჯანმრთელობის რომელიმე პრობლემის დიაგნოზის მქონე ადამიანების სრული უმეტესობა მოძალადე არ არის და არც კანონთან ჰქონიათ პრობლემები”, - ვკითხულობთ სახელმძღვანელოში.

ტელეკომპანია “რუსთავი 2-ის” გადაცემა “შაბათის კურიერის” 23 მარტის გამოშვების ერთ-ერთი სიუჟეტი საქართველოდან ექსპორტზე შესაძლო ფალსიფიცირებული სპირტის გატანას ეხებოდა. სიუჟეტში ნათქვამი იყო, რომ ამ საქმეში “ქართული ოცნების” თავმჯდომარის ბიძინა ივანიშვილის ძმების ადიკო და ალექსანდრე ივანიშვილების ინტერესი იკვეთება. ამგვარი მსჯელობა მხოლოდ Presa.ge-ს ჟურნალისტსა და “ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” ერთ-ერთ წევრს ეყრდნობოდა, ფაქტების დასადასტურებლად მასალაში რაიმე დოკუმენტი არ გვინახავს.

გადაცემის წამყვანმა თემის წარდგენისას განმარტა, რომ “presa.ge-ს გამომძებელმა ჟურნალისტებმა დიდი სკანდალი გახეთქეს”. კერძოდ, ბიძინა ივანიშვილის ძმებს ადიკო და ალექსანდრე ივანიშვილებს ქვეყანაში ხორბლის სპირტი შემოაქვთ და საქართველოდან ღვინის სპირტის სახელით გააქთ. მანვე განმარტა, რომ ხორბლის სპირტი იაფია, ღვინის სპირტი კი, პრაქტიკულად სამჯერ ძვირი, “შესაბამისად, მარტო დოკუმენტების გაყალბებით, დიდი ფულის შოვნაა შესაძლებელი”.

“ვინც საქმე შეისწავლა, ამბობს, რომ დოკუმენტები ყალბდება და ამ სქემაში ჩართულია სოფლის მეურნეობის სამინისტრო. სქემის მიხედვით, ივანიშვილები სპირტის შავი ბიზნესისათვის ღვინის სამ კომპანიას იყენებენ. ერთის მეწილე ალექსანდრე ივანიშვილი თავად არის. მეორე ქარხანა სახელწიფოს ეკუთვნოდა, ქართუ ბანკის ვალი დაუგროვდა, გაყიდეს და კავშრები შეინარჩუნეს, მესამე ქარხანას კი ქართულ ოცნებასთან დაახლოებული ბიზნესმენები ფლობენ.... ჩვენ გამოვითხოვეთ ოფიციალური დოკუმენტები, რამდენი ღვინო და სპირტი გადის ექსპორტზე, როდესაც დავაჯამეთ დადგინდა, რომ ქვეყანაში ფიზიკურად არ არის იმდენი ღვინის და სპირტის მარაგი, ამდენი ყურძენი ვერ მოგვყავს, რომ ასეთი რაოდენობის ექსპორტი გვქონდეს”, - განმარტა წამყვანმა.

იმ მესიჯებს, რაც მასალის წარდგენისას მოვისმინეთ, მასალის ავტორი “presa.ge-ს გამომძიებელ ჟურნალისტზე დაყრდნობით ავრცელებს.

“გამომძებელმა ჟურნალისტებმა presa.ge-დან სპირტის არალეგალური ბიზნესის სქემა გაშიფრეს. სქემის სათავეში ბიძინა ივანიშვილის ორი ძმა ადიკო და ალექსანდრე ივანიშვილები არიან. მათ საქართველოში იაფი ხორბლის სპირტი შემოაქვთ, შემდეგ დოკუმენტაციას აყალბებენ და ქვეყნიდან ხორბლის სპირტი ღვინის სპირტის დასახელებით გადის. რაც უფრო ძვირია, მოგება მილიონობით ლარია”, - ამბობს ჟურნალისტი და იქვე აზუსტებს, რომ “ამ სქემისთვის ძმები ივანიშვილები ძმები ასკანელების, დუგლაძეების და ბოლერო ენდ კომპანის ღვინის ქარხნებს იყენებენ”.

მასალის მიხედვით, ამ კომპანიებიდან ორში საუბარი არ ისურვეს, ერთში კი სპირტის ფალსიფიცირების ფაქტი კატეგორიულად უარყვეს.

კომპანიების საკითხს ავტორი “ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის წევრთან” გიორგი ბოტკოველთან აზუსტებს, რომელიც ყოველგვარი დოკუმენტაციისა და ფაქტის დამადასტურებელი მტკიცებულებების გარეშე საუბრობს ივნიშვილების მიერ ერთ-ერთი ღვინის კომპანიის “ხელში ჩაგდების” სქემაზე.

ჟურნალისტი ამბობს, რომ presa.ge-ის მიერ გამოძიებაში მოყვანილი ფაქტები “კურიერმაც” გადაამოწმა. კერძოდ, ღვინის ეროვნული სააგენტოდან ექსპორტზე გატანილი ღვინისა და სპირტის მაჩვენებლები 2018 წელს ყურძნის მოსავალს შეადარეს და აღმოჩნდა, რომ “მოსავალი ამ პროდუქციის წარმოებისთვის საკმარისი არ იყო”. აღნიშნული მსჯელობის გასამყარებლადაც ისევ ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის წევრი გიორგი ბოტკოველი და presa.ge-ს ჟურნალისტი გვევლინებიან.

ჟურნალისტი, ასევე მხოლოდ presa.ge-ზე დაყრდნობით გვიყვება, რომ ფოთის პორტის გავლით, ბიძინა ივანიშვილის ძმას, ადიკო ივანიშვილის ხორბლის იაფფასიანი სპირტი შემოაქვს. შემდეგ სოფლის მეურნეობის სამინისტროს დახმარებით დოკუმენტები იცვლება და საქართველოდან საკონიაკე სპირტად გადის. “მოგება დიდია. პირობითად - 30 მლნ დოლარის ხორბლის სპირტს უცხოეთში საბუთების გაყალბების შემდეგ, 98 მლნ-დ ყიდიან”, - ამბობს ის.

დოკუმენტაციის გაყალბებაში სოფლის მეურნეობის სამინისტროს უშუალო ჩართულობაზე საუბრობენ ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის წევრი გიორგი ბოტკოველი და presa.ge-ის წარმომადგენელიც. “სოფლის მეურნეობის სამინისტროში კითხვებზე პასუხი არ ისურვეს”, - ამბობს ჟურნალისტი და აზუსტებს, რომ, კონტაქტზე არც ივანიშვილები გამოდიან, “რომელთა უშუალო ჩართულობაზეც ფალსიფიცირებული სპირტის ბიზნესში საუბრობენ გამომძებელი ჟურნალისტებიც, ოპოზიციაც და ფაქტებიც”. თუმცა, მაყურებელს მასალაში ჟურნალისტისა და ოპოზიციის წარმომადგენლის კომენტარის გარდა, ფაქტობრივად, სხვა ოფიციალური დოკუმენტი არ უნახავს.

ცხადია, იმის ხაზგასმა, რომ სიუჟეტში მოყოლილი ამბავი ცალსახა სიცრუეა და სიმართლეს არ შეესაბამება, ჩვენი მიზანი არ არის. თუმცა, მასალაში ივანიშვილებისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს მისამართით გაჟღერებული ბრალდებების გასამყარებლად მხოლოდ ორი რესპონდენტის ზეპირსიტყვიერი განმარტება სოლიდურობას მოკლებულია და მას ნაკლებად დამაჯერებელს ხდის.

 

 

დილის გადაცემა, რომელშიც სუშის ჭამის იაპონური ტრადიციის აღსაწერად ქალი, როგორც დეკორაცია ისე იყო გამოყენებული, „რუსთავი 2-მა“ თვითრეგულირების ორგანოში განიხილა და  „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონისა და მაუწყებელთა ქცევის კოდექსის ორი მუხლის დარღვევა დაადგინა. გადაცემა "რუსთავი 2-ის" ვებგვერდიდან აიღეს, „დილა მშვიდობისა საქართველოს“ სარედაქციო გუნდმა კი მაყურებელს დილის ეთერში გასული კადრების გამო ბოდიში მოუხადა.

საქართველოში სუშის ფედერაციის გახსნისა და სუშის ჭამის იაპონური ტრადიციის შესახებ გადაცემა 21 მარტს გავიდა, უფრო ზუსტად, ამ თემას „დილა მშვიდობისა საქართველოს“ ერთ-ერთი ნაწილი დაეთმო. გადაცემაში იაპონურ კულტურასა და სამზარეულოზე საუბრობდნენ. სუშის მირთმევის ერთ-ერთი ტრადიციის (ნიატაიმორი) აღსაწერად კი აჩვენეს შიშველი ქალი, რომელსაც სხეულის ნაწილები დაფარული ჰქონდა მცენარეებითა და სუშით. რუსთავი 2-ის ერთ-ერთი ჟურნალისტი და გადაცემის სტუმარი სუშს მოდელის სხეულიდან მიირთმევდნენ.

გადაცემის ამ ნაწილს საზოგადოებაში დიდი განხილვა მოჰყვა. იურისტი, ქალთა უფლებების დამცველი გვანცა ხონელიძე ბლოგში, რომელიც „მედიაჩეკერისთვის“ დაწერა, ამბობს, რომ ამ სცენაში ქალი გამოყენებული იყო როგორც დეკორაცია, ნივთი და ეს აღრმავებდა საზოგადოებაში ისედაც არსებულ გენდერულ სტერეოტიპებს.

ეს ფაქტი, მოგვიანებით, თავად „რუსთავი 2-ის“ თვითრეგულირების ორგანომაც დაადგინა. კომისიამ გადაცემის ამ ნაწილზე თვითინიცირებით იმსჯელა.

გადაწყვეტილების სამოტივაციო ნაწილის მიხედვით, კომისიამ რამდენიმე გარემოებაზე გაამახვილა ყურადღება.  გადაწყვეტილებაში ვკითხულობთ, რომ გადაცემის ნაწილი იაპონური სამზარეულოს კულტურის შესახებ ქმნიდა შთაბეჭდილებას, რომ ქალის სხეული წარმოადგენს საჭმლის ლანგარს, რაც არის დამამცირებელი, სექსისტური და ლახავს ადამიანის უფლებებს. ასევე, გადაცემის ეს ნაწილი იყო სექსისზმის გამოვლინება, მოხდა ქალის ობიექტივიზაცია, მისი ნივთად წარმოჩენა, გადაცემა იყო შეურაცხმყოფელი და აკნინებდა ქალს, რაც თავის მხრივ, ხელს უწყობს ქალთა მიმართ ისედაც არსებული სტერეოტიპული განწყობების გაძლიერებას.

ამავე, სამოტივაციო ნაწილში ნათქვამია, რომ ნიატაიმორი (ქალის სხეულიდან სუშის მირთმევა) ნამდვილად არის იაპონური კულტურის ნაწილი, თუმცა, ეს არ გამორციხვას მაუწყებლის პასუხისმგებლობას აიცილოს ქალთა მიმართ დამამცირებელი მოპყრობა.

ამ გარემოებების გამო, კომისიამ გადაცემას „მაუწყებელთა ქცევის კოდექსის“ 31-ე („მრავალფეროვნების, თანასწორობისა და შემწყნარებლობის პრინციპი) და 33-ე (სახელმწიფო რეკომენდაციები მაუწყებლის მიერ მრავალფეროვნების, თანასწორობისა და ტოლერანტობის პრინციპების დაცვის შესახებ) პრინციპების დარღვევა დაუდგინა.

„მაუწყებელმა თავიდან უნდა აიცილოს რელიგიური, ეთნიკური, ან სხვა ნიშნის მიხედვით მიხედვით რომელიმე ჯგუფის შეურაცხყოფა, მათ შორის, გარკვეული ლექსიკის ან გამოსახულების გამოყენება“, - ვკითხულობთ გადაწყვეტილების სამოტივაციო ნაწილში.

თვითრეგულირების ორგანოს გადაწყვეტილებით, "რუსთავი 2-ს" გადაცემის მაუწყებლის ინტერნეტ წყაროებიდან ამოღება, დილის გადაცემის სარედაქციო გუნდს კი მომხდარზე საჯარო რეაგირება დაევალა.

გადაწყვეტილების შემდეგ, „დილა მშვიდობისა საქართველოს“ სარედაქციო გუნდმა მაყურებელს ბოდიში მოუხადა.

„გუნდის მიზანს იაპონური კულტურის შესახებ ინფორმაციის გადმოცემა წარმოადგენდა, თუმცა ჩვენ ვაცნობიერებთ, რომ გადაცემაში გამოყენებული მეთოდი იყო შეცდომა, რომელსაც ნეგატიური შედეგების მოტანა შეუძლია ქალთა უფლებებისთვის. გვსურს, აღვნიშნოთ, რომ გადაცემის სარედაქციო გუნდი სრულად იაზრებს ამ პასუხისმგებლობას, ბოდიშს იხდის ეთერში გასული კადრების გამო და შეეცდება, მომავალში აღარასდროს დაუშვას მსგავსი მედიაკონტენტის განთავსება“, - ნათქვამია სარედაქციო გუნდის განცხადებაში.

 

20-22 მარტს, სოციალურ ქსელსა და საიტებზე: iTV.ge და droni.ge, გავრცელდა ლოს ანჯელესში ჩატარებული ერთ-ერთი სპეცოპერაციის ამსახველი ვიდეომასალა, რომელშიც ჩანს, რომ კაცი, რომელსაც სავარაუდოდ აკავებენ, ცეკვის მსგავს მოძრაობებს აკეთებს. ვიდეომასალას ქართული ნაციონალური ცეკვის “შალახოს” მელოდია ადევს, საიტები კი მტკიცებითში წერენ, რომ “ლოს ანჯელესში, ქართველმა, დაკავებისას “შალახო” იცეკვა”.

დამონტაჟებული ვიდეო, თავდაპირველად, 20 მარტს სოციალური ქსელის მომხმარებელმა ოთო ბარბაქაძემ გაავრცელა. “მგონი ქართველი დააკავეს LA-ში” - წერს იგი იუმორით. ამავე პოსტის კომენტარებიდან კი ირკვევა, რომ ვიდეო მან დაამონტაჟა და სპეცოპერაციის კადრებს “შალახოს“ მუსიკა დაადო.

iTV.ge-მ და droni.ge-მ დამონტაჟებული ვიდეო გადამოწმების გარეშე გამოაქვეყნეს. iTV.ge ვიდეოს ტექსტს აღარ ურთავს და სათაურშივე წერს, რომ დაკავებული ქართველია და ის “შალახოს” ცეკვავს. Droni.ge მტკიცებით ფორმაში მხოლოდ იმას წერს, რომ დაკავებისას კაცი “შალახოს” ცეკვავდა, სოციალური ქსელის მომხმარებლები კი ამ ფაქტის გამო ფიქრობენ, რომ ის ქართველია.

სინამდვილეში, სპეცოპერაცია კალიფორნიაში 19 მარტს ჩატარდა. ბრალდებულის აყვანის კადრებს CBS Los Angeles პირდაპირ ეთერში გადასცემდა. თუმცა, მისი ეთნიკური წარმომავლობის შესახებ ინფორმაცია უცნობია.

15 მარტს, ტელეკომპანია “რუსთავი 2-ის” მთავარი საინფორმაციო გამოშვების ერთ-ერთი სიუჟეტი ოჯახურ კონფლიქტს ეხებოდა. კერძოდ, 23 წლიანი თანაცხოვრების შემდეგ, ცოლ-ქმარი ერთმანეთს ურთიერთბრალდებებს უყენებს. 5 შვილის დედა ქმარს ფსიქოლოგიურ, ფიზიკურ და სექსუალურ ძალადობაში ადანაშაულებს. თავის მხრივ, ძალადობაში დადანაშაულებული ქმარი ბრალდებებს უარყოფს და მის მეუღლეს შვილებზე და დედამთილზე ძალადობაში სდებს ბრალს.

მიუხედავად იმისა, რომ ძალადობის სავარაუდო მსხვერპლი ქალი სიუჟეტში დაფარულია [დიდი ალბათობით, არასრულწლოვანი შვილების იდენტიფიცირების თავიდან ასაცილებლად], ერთ-ერთი დოკუმენტით მისი პირდაპირი იდენტიფიცირება ხდება. მასში სრულად იკითხება ქალის საახელი და გვარი, ასევე პირადი ნომერი. ეს კი, თავის მხრივ, მისი არასრულწლოვანი შვილების [სიუჟეტიდან ირკვევა, რომ 5 შვილიდან 3 არასრულწლოვანია] ირიბ იდენტიფიცირებასაც ახდენს.

ამასთან, დედის მხრიდან შვილზე სავარაუდო ძალადობის ნიშნების საილუსტრაციოდ, სიუჟეტში ერთ-ერთი არასრულწლოვნის ფოტოც არის ნაჩვენები, საიდანაც მიუხედავად იმისა, რომ ის დაფარულია, ახლობლებისთვის მისი ამოცნობა მაინც არის შესაძლებელი. ამასთან, ნაჩვენებია იმ სახლის შიდა კადრებიც, სადაც ამჟამად არასრულწლოვნები ცხოვრობენ. შესაბამისად, ნაცნობები სავარაუდო ძალადობის მსხვერპლი ბავშვების იდენტიფიცირებას სიუჟტიდან მარტივად შეძლებენ.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის “ბავშვთა საკითხების გაშუქების” სახელმძღვანელო წესებში ვკითხულობთ, რომ ნებისმიერი ფორმის ძალადობის შემთხვევაში, არასრულწლოვნის როგორც პირდაპირი, ისე ირიბი იდენტიფიცირება დაუშვებელია, მიუხედავად იმისა “ბავშვი მოძალადის როლშია, მსხვერპლის თუ მოწმის”.

“უფრო მეტად ნუღარ მოახდენთ ბავშვის სტიგმატიზებას. თავი აარიდეთ კატეგორიზაციას ან სიუჟეტის ისეთ აღწერას, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს ბავშვისათვის სამაგიეროს გადახდა - დამატებითი ფიზიკური ან ფსიქოლოგიური ზიანის მიყენება, დამცირება, დისკრიმინაცია ან საზოგადოების მიერ გარიყვა”, - ვკითხულობთ სახელმძღვანელოში.

12 მარტს, ტელეკომპანია „იმედის“ გადაცემა „პირისპირ“ საპენსიო რეფორმას ეხებოდა. მიწვეულ სტუმრებს შორის წარმატებული ბიზნესმენის სტატუსით კომპანია „კავკასიის ავტოიმპორტის“ დირექტორი დავით(დევი) გულაშვილი იყო, რომელიც საპენსიო რეფორმის სიკეთეებზე საუბრობდა. გულაშვილი მუშაობს კომპანიებში, რომლებიც საპენსიო სააგენტოს დირექტორის სახელთანაა დაკავშირებული, თუმცა, სტუმრის წარდგენისას გადაცემის წამყვანს აუდიტორიისთვის ამ კავშირების შესახებ არაფერი უთქვამს.

უფრო კონკრეტულად, კომპანია „კავკასიის ავტოიმპორტი“, რომლის აღმასრულებელი დირექტორი დავით გულაშვილია, საპენსიო სააგენტოს დირექტორის, ლევან სურგულაძის ოჯახის საკუთრებაში არსებული კომპანიაა. საჯარო რეესტრის მონაცემებით, კომპანია „კავკასიის ავტოიმპორტის“ ერთ-ერთი მფლობელი რევაზ სურგულაძე იყო, რომლის გარდაცვალების შემდეგაც მისი კუთვნილი წილი მის შვილებს - ლევან სურგულაძესა და გიორგი სურგულაძეს გადაეცათ. თუმცა, ამ ცვლილების რეგისტრაცია რეესტრში შეჩერებულია.

გარდა ამ კომპანიისა, საპენსიო სააგენტოს დირექტორთან იკვეთება მეორე კომპანიაც - „კავკასიის ბიზნეს ჯგუფი“, რომლის წევრიცაა "კავკასიის ავტოიმპორტი". დავით გულაშვილი ამ კომპანიის გენერალური დირექტორის მოადგილეა, ლევან სურგულაძე კი - სამეთვალყურეო საბჭოს წევრი. საპენსიო ფონდის პრესსსამსახურის ცნობით, სულგულაძემ სამეთვალყურეო საბჭო სექტემბერში დატოვა, თუმცა, ეს ცვლილება არ ასახულა არც საჯარო რეესტრში და მის მიერ 2018 წლის ნოემბერში შევსებული დეკლარაციაშიც მითითებულია, რომ ჯერ კიდევ სამეთვალყურეო საბჭოს წევრია.

დავით გულაშვილი რომ ნამდვილად მუშაობს ორივე კომპანიაში, „მედიაჩეკერმა” მასთანაც გადაამოწმა. იგი ადასტურებს, რომ კომპანია „კავკასიის ავტოიმპორტი”, რომელშიც აღმასრულებელი დირექტორია, ნამდვილად რევაზ სურგულაძის კომპანიაა. თუმცა, ამბობს, რომ არ აქვს ინფორმაცია ვის მფლობელობაში გადავიდა „კავკასიის ავტოიმპორტი” რევაზ სურგულაძის გარდაცვალების შემდეგ.

გადაცემა „პირისპირ” არ იყო პირველი შემთხვევა, როდესაც დაგროვებითი პენსიის შესახებ სასაუბროდ დავით გულაშვილი „იმედის“ ეთერში მიიწვიეს. ამავე არხსა და ამავე თემაზე, იგი 10 მარტს, “იმედის კვირაშიც” საუბრობდა. დავით გულაშვილი დაგროვებითი პენსიის დადებით მხარეებზე ამახვილებდა ყურადღებას. ამბობდა, რომ ეს ბიზნესისთვის მძიმე ტვირთი არ არის და მაგალითად მოჰყავდა საკუთარი კომპანია „კავკასიის ავტოიმპორტი“, რომელიც დასაქმებულებს თავად უხდის საპენსიო გადასახადს.

საპენსიო რეფორმა საქართველოში 2019 წლის იანვრიდან ამოქმედდა. ნაწილობრივ სავალდებულო დაგროვებითი პენსიის სქემაში ავტომატურად ერთვება ყველა მოქალაქე, ვინც ანაზღაურებას გაფორმებული კონტრაქტის შედეგად იღებს. 40 წელზე უფროსებს არჩევანი აქვთ, გაწევრიანდნენ თუ არა სისტემაში, 40 წლამდე პირები კი ვალდებულნი არიან. სქემის მიხედვით, დასაქმებულის საპენსიო ანგარიშზე ყოველთვიურად დაუბეგრავი ხელფასის 6% გროვდება, - დამსაქმებელიც, დასაქმებულიც და სახელმწიფოც, ფონდში ხელფასის 2-2%-ს რიცხავენ.

რეფორმა მასზე საუბრის დაწყებიდან დღემდე საზოგადოების კრიტიკის საგანია. დაგროვებითი პენსია საკონსტიტუციო სასამართლოშია გასაჩივრებული.

8 მარტს ტელეკომპანია “რუსთავი 2-ის” მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში ერთ-ერთი სიუჟეტი პოლიციის მხრიდან 15 წლის მოზარდზე განხორციელებულ სავარაუდო ძალადობას ეხებოდა, რომლის შედეგადაც არასრუწლოვანი ფიზიკურად დაშავდა. მიუხედავად იმისა, რომ სიუჟეტში თავად მოზარდი დაფარულია, მისი ამოცნობა ნაცნობებს არ გაუჭირდებათ, ვინაიდან იდენტიფიცირებულია დედა და ჩანს მისი საცხოვრებელი სახლი.

მასალიდან ცნობილი ხდება, რომ ბოლნისის პოლიციაში ქურდობაში ბრალდებულ მოზარდს 8 საათის განმავლობაში სავარაუდოდ, გაუპატიურებით ემუქრებოდნენ და მასზე მორალურად ძალადობდნენ, ბოლოს კი მას ფიზიკურად გაუსწორდნენ, რა დროსაც არასრულწლოვანს ხელი მოსტყდა და საავადმყოფოში გადაყვანა გახდა საჭირო.

სიუჟეტში სავარაუდო მსხვერპლი არასრულწლოვნის დედა კამერის წინ სამართალდამცველების მხრიდან განხორციელებულ ფსიქოლოგიურ ზეწოლაზე ღიად საუბრობს. ამასთან, სიუჟეტში კარგად ჩანს სავარაუდო მსხვერპლის სახლი და ეზო. კადრში ასევე ხვდება ქუჩის სახელწოდება და ნომერი, სადაც სახლი მდებარეობს.
საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის “ბავშვთა საკითხების გაშუქების” სახელმძღვანელო წესებში ვკითხულობთ, რომ ნებისმიერი ფორმის ძალადობის შემთხვევაში, არასრულწლოვნის როგორც პირდაპირი, ისე ირიბი იდენტიფიცირება დაუშვებელია, მიუხედავად იმისა “ბავშვი მოძალადის როლშია, მსხვერპლის თუ მოწმის”.

“უფრო მეტად ნუღარ მოახდენთ ბავშვის სტიგმატიზებას. თავი აარიდეთ კატეგორიზაციას ან სიუჟეტის ისეთ აღწერას, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს ბავშვისათვის სამაგიეროს გადახდა - დამატებითი ფიზიკური ან ფსიქოლოგიური ზიანის მიყენება, დამცირება, დისკრიმინაცია ან საზოგადოების მიერ გარიყვა”, - ვკითხულობთ სახელმძღვანელოში.

„ეს ვლინდება ყველაფერში. მაგალითად, ერს, რომელსაც საკუთარი ენა და სამი უნიკალური ანბანი აქვს, დამოუკიდებლობის შემდეგაც გზებსაც კი უცხო ენაზე ნიშნავს. მე ასეთ ფენომენს კოლონიურ ქვეყნებში ვხვდები, როგორიც ინოეთი და აფრიკის ქვეყნებია“, - ეს ციტატა გამოცემებმა იოსტ გიპერტის ნათქვამად გამოაქვეყნეს, წყაროდ კი სოციალური ქსელის მომხმარებელი მიუთითეს.

Presa.ge და Progressnews.ge-ის წყარო გოგა ჩანადირის მიერ სოციალურ ქსელში გამოქვეყნებული პოსტი გახდა. თავად გოგა ჩანადირი ეყრდნობოდა პაატა ვარდანაშვილს, რომლის კედელზეც ეს ინფორმაცია აღარ იძებნება.  For.ge-მ იდენტური მასალა progressnews.ge-ის სტატიაზე დაყრდნობით დაწერა. Geotimes.ge-მ კი, წყაროს მითითების გარეშე, მხოლოდ ციტატა გამოაქვეყნა, რომელიც, თითქოს, პროფესორ იოსტ გიპერტს ეკუთვნოდა. არცერთ მასალაში არ ჩანს ჟურნალისტის მიერ ამბის გადამოწმების მცდელობა, რათა ზუსტი და სანდო ინფორმაცია მიეწოდებინა მკითხველისთვის.

აღმოჩნდა, რომ ეს სიტყვები იოსტ გიპერტს საერთოდ არ უთქვამს. მედიაჩეკერთან საუბრისას, პროფესორმა იოსტ გიპერტმა მისი სახელით გავრცელებული ინფორმაცია კატეგორიულად უარყო: „ეს გამონათქვამი, რომელიც გამოქვეყნდა ჩემი სახელით, მე არ მეკუთვნის და არანაირი კავშირი არ მაქვს ამ ამბავთან. ეს არის ინფორმაციის გაყალბება, ამგვარი ქმედება მიუღებელია და იძულებული ვარ მივმართო სათანადო ორგანოებს რეაგირებისათვის“, - აღნიშნა იოსტ გიპერტმა

„ახალი ეპიდემია საქართველოში: ასობით პედოფილი, ათასობით განადგურებული ბავშვი“ - ამ სათაურით 2 მარტს „ქრონიკა+“-მა გამოაქვეყნა სტატია, რომელიც არასრულწლოვნების მიმართ ჩადენილ სექსუალური ხასიათის ძალადობას ეხება. მასალაში პედოფილებისა და სექსუალური მოძალადეების რაოდენობის შესახებ არგუმენტების და ოფიციალური სტატისტიკის გარეშე, მტკიცებით ფორმაში დაუდასტურებელი მონაცემებია მოყვანილი.

მაგალითად, სტატიის შესავალში ავტორი პედოფილიას ფსიქიკურ დარღვევად აფასებს, შემდგომ კი აღნიშნავს: „ბევრი ექსპერტის აზრით, საქართველოში ყოველი მე-10 პოტენციური სექსუალური მოძალადეა, ხოლო ყოველი მე-5 - პედოფილი.“ - სტატიაში არ არის მოყვანილი ამ მონაცემების დამადასტურებელი ოფიციალური სტატისტიკა და არსად ჩანს, თუ რომელი „ექსპერტების“ მოსაზრებას ეყრდნობა ავტორი, ან როგორ დადგინდა ვინ არის პოტენციური მოძალადე.

„ქრონიკა+“-ის მასალაში ბოლო პერიოდში არასრულწლოვანთა მიმართ ჩადენილი სექსუალური ხასიათის დანაშაულის ოთხი შემთხვევა და შინაგან საქმეთა სამინისტროს 2018 წლის სტატისტიკაა განხილული.

სტატიის დასკვნით ნაწილში კი ვკითხულობთ: „მიუხედავად იმისა, რომ არსებული ოფიციალური ინფორმაციის მიხედვით, საქართველოში პედოფილების რიცხვი შემაშფოთებლად მაღალია, სტატისტიკა ნახევრადაც არ ასახავს ბავშვის მიმართ სექსუალური ძალადობის რეალურ მდგომარეობას“ - ავტორს არგუმენტად შიშის ან „სხვადასხვა მიზეზების“ გამო დანაშაულის შეუტყობინებლობა მოჰყავს, თუმცა, ამ შემთხვევაშიც უცნობია ინფორმაციის წყარო და მასალაში არ ჩანს, თუ რაზე დაყრდნობით წერს ავტორი, რომ პედოფილების რიცხვი შემაშფოთებლად მაღალია.

ქვეყნის სხვადასხვა საერთაშორისო რეიტინგში დაწინაურება დადებითი ბიძგებისა და პროცესების მაჩვენებელი რომ არის, ამაში ყველა ვთანხმდებით. ამაზე თვალს ვერც მედია დახუჭავს, მათ შორის, კონკრეტული ხელისუფალის მიმართ უკიდურესად კრიტიკულად განწყობილიც კი. თუმცა, მთავარი აქ მაინც ის კრიტიკული ზღვარია, რომელიც მედიამ არასდროს უნდა დაკარგოს, ქებათა-ქების მორევში აღებული სიჩქარით ერთბაშად არ გადაეშვას და წონასწორობის მექანიზმი არ მოშალოს.

გასულ კვირას გაირკვა, რომ აუტოგრაფ ქოლექშენის“ (Autograph Collection) სასტუმროებს შორის შეკვეთილის სასტუმრო “პარაგრაფი” მომხმარებელთა კმაყოფილების ინდექსით ევროპაში პირველ ადგილზე გავიდა და უკან კოპენჰაგენის, ვარშავის, ბარსელონისა და მილანის სასტუმროები ჩამოიტოვა. თავად ფაქტი თავისთავად კარგია, იმდენად კარგიც კი, რომ ზოგიერთ მედიამესვეურში სიამაყის გრძნობა გაათმაგებით, უფრო ზუსტად კი, გაორმაგებით გააღვიძა და ამბავს პრაიმ-ტაიმში ორი ვრცელი სიუჟეტი მიუძღვნა - ტელეკომპანია "იმედმა" “პარაგრაფის” პირველობის ამბავი ისეთი მასშტაბებით შეაფასა, რომ მას 28 თებერვალს ჯერ თითქმის 7 წუთიანი სიუჟეტი დაუთმო, კვირის მთავარ შემაჯამებელ გამოშვებაში კი მთელი 15 წუთი მხოლოდ ამაზე ისაუბრა.

თუკი იმასაც დავაზუსტებთ, რომ ზემოთ ხსენებული სასტუმრო მმართველი პარტიის თავმჯდომარე ბიძინა ივანიშვილის სახელთან ასოცირდება, ბევრისთვის, ალბათ, ყველაფერი გეომეტრიული სიზუსტით დალაგდა. სასტუმროს ფლობელი არც ერთ სიუჟეტში უხსენებიათ. მათ, ვინც ამ სიახლეს სულმოუთქმელად ელოდა, “იმედმა” ნამდვილი დღესასწაული მოუწყო და რამდენიმე წუთის განმავლობაში საოცნებო ადგილას ვირტუალურად ამოგზაურა. პარალელურად კი პირველ ადგილოსანისადმი საქებარი სიტყვები არც წამყვანებმა დაიშურეს და არც თავად სიუჟტების ავტორმა ჟურნალისტებმა.

“... 200-ზე მეტი ნომერი, ზღვაში შეჭრილი აუზი და ზამთრის ბაღი სასტუმროს განსაკუთერებით მიმზიდველს ხდის. პარაგრაფის სავიზიტო ბარათი კი გრანდიოზული აკვარიუმია, რომელსაც რეგიონში ანალოგი არ ჰყავს. სასტუმროში დასაქმებული 450 ადამიანიდან 400 ადგილობრივი მცხოვრებია”, - წამყვანის ამ სიტყვებით დაიწყო “პარაგრაფში” მოგზაურობის პირველი დღე “იმედმა”.

ამის შემდეგ სათქმელს კიდევ უფრო აკონკრეტებს და დეტალებში შლის ნანახით მოხიბლული ჟურნალისტი და ყოველი შემთხვევისთვის ადგილსაც აზუსტებს და ამბობს, რომ თუკი ისეთ ადგილას მოხვედრა გვინდა, რომელიც “ქართულ რეალობას” არ ჰგავს, გეზი შეკვეთილისკენ უნდა ავიღოთ. ის სასტუმროს თვალის მომჭრელი ინტერიერისა და ექსტერიერის კადრების ფონზე მის უპირატესობებზე საუბრობს და  ხაზს ისიც უსვამს “აკვარიუმის” გრანდიოზულობას”, რომელსაც “რეგიონში ანალოგი არ აქვს”.

სიუჟეტიდან სასტუმროს ე.წ. საპრეზიდენტო ოთახის არსებობაც შევიტყეთ, რომელშიც ღამეს ცნობილი ვარსკვლავები ათევენ. ისიც გავიგეთ, რომ “ამ აპარტამენტების სტუმრებს კაბინეტი, პირადი საუნა, მინისავარჯიშო დარბაზი და რაც ყველაზე მთავარია, საუკეთესო პანორამული ხედი აქვთ ზღვასა და ტყეზე”.

ეს ყველაფერი არ არის. თუკი “პარაგრაფში” სტუმრობისას, ჯიბე საპრეზიდენტო აპარტამენტამდე ვერ გაგწვდათ, გული ხედზე მაინდამაინც არ დაგწყდეთ, თურმე, “აივანი შეკვეთილის სასტუმროში ხუთი სხვადასხვა კატეგორიის 220-ივე ნომერს აქვს”. ჟურნალისტს არც იმის აღნიშვნა დავიწყებია, რომ ბიზნეს შეხვედრებისთვის, პრეზენტაციებისა და კონფერენციებისთვის სასტუმროში სპეციალური სივრცეც არის გამოყოფილი".  ჟურნალისტს არც გურული მზარეული გამორჩენია, რომლებიც 35 სახეობის კერძით “ერთნაირად აოცებენ როგორც ქართველ, ისე უცხოელ სტუმრებს”.

ორი დღის შემდეგ "იმედზე" იმავე მარშრუტის დრო დგება, იმავე კონტექსტით, თითქმის იდენტური ტექსტებითა და ცხადია ზუსტად იმავე ადგილით, თუმცა გაორმაგებული დროით და ოდნავ განსხვავებული, უფრო მკაფიო აქცენტებით.

თუკი პირველ სიუჟეტში “იმედმა” მაყურებელს მხოლოდ “პარაგრაფზე” მოუყვა, ახლა მსჯელობა მისგან მოტანილ სიკეთეებზე გააკეთა. ამას “ბლექ სი არენა”, მინიატურების, და მუსიკოსებისა და დენდროლოგიური პარკები დაუმატა და ლოგიკური ჯაჭვი, მთავარი პერსონით აქაც შეიკრა. “ფაქტია, ამ ყველაფერმა რეგიონის განვითარებას მნიშვნელოვნად შეუწყო ხელი. უამრავი ადგილობრივის საცხოვრებელი პირობები არის გაუმჯობესებული. ნახეთ მსოფლიო დონის ტურისტული ზონა შეკვეთილიდან ნატა ქაჯაიას და კახა როინიშვილის რეპორტაჟში”, - გვაცნობა ახლა უკვე კვირის მთავარი შემაჯამებელი გადაცემის წამყვანმა.

ზემოთ უკვე ერთხელ მონათხრობი, გაორმაგებული დოზით რომ არ შემოგთავაზოთ, ყურადღებას მხოლოდ 15 წუთიანი სიუჟეტის მიწურულს დასმულ აქცენტებზე გავამახვილებთ. ასე მაგალითად, თურმე “პარაგრაფის პირველობა და საერთაშორისო წარმატება, პირდაპირ აისახება ქვეყანაში ტურიზმის განვითარებაზე, ამ აღიარების შემდეგ, საქართველოში დამსვენებელთა კმაყოფილებაზე ორიენტირებული მომსახურების თამასაც აიწევა და დიდი ალბათობით, ეს ეკონომიკურ სარგებელსაც მოიტანს”.

თუმცა, რამდენად სწორია ერთ კონკრეტულ ფეშენებელურ სასტუმროს ტურიზმის განვითარება, მომსახურების თამასის აწევა და ეკონომიკური სარგებლის მოტანა მიაწერო, რთული სათქმელია. მით უფრო, იმ ფონზე, რომ მის ამ მსჯელობას აჭარის ტურიზმის დეპარტამენტის თავმჯდომარის კომენტარი აძლიერებს, რომელიც ამბობს -, “აქ [პარაგრაფში] ჩამოსული ტურისტი ნიშნავს იმას, რომ ის იმოგზაურებს აუცილებლად აჭარაში, ბათუმში, გურიის სოფლებში, სადაც არის ფანტასტიკური ეკოტურისტული შესაძლებლობები, მთიანი გურია არის ფანტასტიკური. ანუ, ასეთი ტიპის ბიზნესპროექტი აჩენს მიზიდულობის ცენტრს”, - ამბობს ის.

“პარაგრაფიდან” სიუჟეტში აქცენტი უკვე შეკვეთილისა და ზოგადად რეგიონისთვის “ბლექ სი არენას” მნიშვნელობასა და მისგან მომდინარე სიკეთეებზე გადადის. ვიგებთ, რომ მისი ამუშავებიდან მალევე საოჯახო ტიპის სასტუმროების მშენებლობის ბუმი დაიწყო და მათი რიცხვი ბოლო რამდენიმე წელში, თითქმის გაათმაგდა, მნიშვნელოვნად გაიზარდა ტურისტების რაოდენობაც.

"ამ ციფრების და მშრალი სტატისტიკის მიღმა 100-ობით დასაქმებული ადამიანი დგას, გაუმჯობესებული მატერიალური და საყოფაცხოვრებო პირობებით”, - ამბობს ჟურნალისტი და მაყურებლისთვის სრულიად უცნობი რჩება რა სტატისტიკასა და მონაცემებს ეყრდნობა ის. ისევე როგორც არაფერია იმის დამადასტურებლად წარმოდგენილი, რომ საოჯახო სასტუმროების ბუმი სწორედ "პარაგრაფმა" გამოიწვია. დასასრულიც ისევე იყო მოკლებული არგუმენტებსა და მტკიცებულებებს, როგორც მისი სხვა ტექსტები .

“ფაქტია, რომ გურია რეგონის განვითარების ცენტრად იქცა, შეკვეთილი კი პარაგრაფის წყალობით მსოფლიო დონის ტურისტულ ცენტრად”, - ამ სიტყვებით დასრულდა 15 წუთიანი ოდისეა ისე, რომ ჟურნალისტს არაფერი უთქვამს, რეგიონის წინაშე არსებულ სხვადასხვა ინფრასტრუქტურულ პრობლემებსა თუ გამოწვევებზე, ეს მაშინ, როდესაც ტურიზმის განვითარება აღნიშნულთან პირდაპირ კავშირშია. რომ არაფერი ვთქვათ ტურისტების მონაცემების დივერსიფიკაციაზე, მათი კონკრეტულ ტურისტულ ობიექტებთან კორელაციასა და ბმაზე, ბლექ-სი არენას შენახვაზე სახელმწიფო ბიუჯეტიდან ყოველწლიურად დახარჯულ თანხაზე და ჩატარებული კონცერტებიდან მიღებულ შემოსავალზე და მათ დისპროპორციაზე.

სიუჟეტში ასევე არაფერი თქმულა, უკვე ტურისტებისთვის უკვე ლეგენდად ქცეულ წინაღობაზე, რომელიც ტურისტულ ცენტრებში საპირფარეშოების არარსებობას უკავშირდება. ასევე, ყურადღება არ გამახვილებულა, ზღვის სანაპირო ზოლის დასუფთავების საკითხზე, რომელიც ადგილობრივებისთვის, მათ შორის მცირე მეწარმეებისთვის, ერთ-ერთი ყველაზე აქტუალური პრობლემაა, რომლის გადაჭრასაც ისინი ზღვის ყველა სეზონზე თითქმის უშედეგოდ ითხოვენ.

და ბოლოს რიტორიკული კითხვა, რომელიც, შესაძლოა, ჩემსავით თქვენც დაგებადათ - მოხვდებოდა კი ნებისმიერ სხვა სასტუმრო, ან ტურისტული ობიექტი, “იმედის” ასეთი განსაკუთრებული ყურადღებისა და ფოკუსის ქვეშ, მსგავსი დოზითა და იდენტური აქცენტებით, რომ არა ერთი კონკრეტული სახელი და გვარი, რომელსაც ყველა ეს ობიექტი უკავშირდება? ალბათობის ჩემეულ ვერსიებს უკან წავიღებ, კითხვის ღია ფორმატს და პასუხისთვის ცარიელი სივრცეს დავტოვებ.

გასული იანვრის მსგავსად, ყალბი ამბების, ე.წ. Fake News-ების გარეშე არც თებერვალს ჩაუვლია. განსხვავებით იანვრისგან, როდესაც ასეთი ამბები იმ პერიოდში მიმდინარე მოვლენებთან იყო კავშირში, თებერვალში გავრცელებული Fake News-ების რამე თემასთან დაკავშირება შედარებით რთულია.

თებერვლის თვეში ონლაინ მედიასა და სოციალურ ქსელში განსაკუთრებული პოპულარობით სამი ყალბი ამბავი სარგებლობდა: უძველესი თაფლის აღმოჩენა ბორჯომში, ყოფილი პრეზიდენტის მიხეილ სააკაშვილის ემიგრანტებთან შესახვედრად საჭირო ფულის მოსაგროვებლად გაყიდული ეროვნული საგანძური და ქორწილის ღამეს უსაწოლოდ დარჩენილი სიძე-პატარძლის ამბავი, რომელიც მიუხედავად იმისა, რომ ერთი შეხედვითვე ტოვებდა ყალბი ამბის შთაბეჭდილებას, ონლაინგამოცემებში მაინც ვირუსულად გავრცელდა.

საქართველო არამხოლოდ ღვინის, თაფლის სამშობლოცაა - ამ პათოსით სტატიები სხვადასხვა საიტებზე 7 თებერვლიდან გაჩნდა. გამოცემები სოციალური ქსელის ერთ-ერთი მომხმარებლის გეგა ხვედელიძის სტატუსს ეყრდნობოდნენ. იგი წერდა, რომ “ბორჯომში, სოფელ საკირეში ჩატარებული არქეოლოგიური გათხრების შედეგად უძველესი თაფლი აღმოაჩინეს. რამდენიმე წლიანი ლაბორატორიული კვლევების შედეგად კი დადასტურდა, რომ აღმოჩენილი თაფლი 5 500 წლის წინანდელია”.

მიუხედავად იმისა, რომ კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის სააგენტომ გავრცელებული ინფორმაცია არ დაადასტურა, ხვედელიძის ფეისბუკ პოსტი დღემდე პოპულარობით სარგებლობს. ამ დროისთვის მას 16 192 გაზიარება აქვს.

ინფორმაციაგადამოწმების გარეშე გამოქვეყნდა საიტებზე: ქართული აზრი, ჯორჯიან თაიმსი, არტინფო, ინტერმედია, ასევე იძებნება საიტებზე: itar.ge, cnobisfurceli.ge, geonewss.com.

ძვ.წ. V საუკუნით დათარიღებული ყელსაბამის მოპარვასა და გაყიდვასთან დაკავშირებული ყალბი ინფორმაციის ერთადერთი წყაროც ფეისბუკის მომხმარებელი იყო. დეზინფორმაცია ამჯერად მანჩო მენაბდემ გაავრცელა. 9 თებერვალს ფეისბუკის პირად გვერდზე გამოქვეყნებულ პოსტში იგი წერდა, რომ საქართველოს ეროვნული მუზეუმიდან 2011 წელს „მოპარული“ ძვ.წ. V საუკუნით დათარიღებული ყელსაბამის ნაწილი - 12 ცალი კუს გამოსახულებიანი ფიგურა, საფრანგეთში სოსო თოფურიძის ცოლმა გაყიდა. მენაბდე მომხდარს საქართველოს მესამე პრეზიდენტთან აკავშირებდა. ამბობდა, რომ საგანძურის გაყიდვით მიღებული თანხა მიხეილ სააკაშვილისა და ემიგრანტების ლიეჟში დაგეგმილ შეხვედრის ორგანიზებას მოხმარდებოდა და ფეისბუკის მომხმარებლებს ამ ინფორმაციის გავრცელებისკენ მოუწოდებდა.

„გუშინწინ შემთხვევით წავაწყდი ამ განცხადებას ფრანგულ საიტზე სადაც ყიდიან ხელოვნების ნიმუშებს და ანტიკვარიატს, ეს არის 2011 წელს საქართველოდან გამქრალი, ვანის არქეოლოგიური გათხრების დროს აღმოჩენილი ოქროს ყელსაბამის ფრაგმენტი. ყელსაბამი თარიღდება ქრ.შობამდე მე-5 საუკუნით!!! ეს არის უნიკალური ქმნილება და ნიმუში ქართული კულტურისა. მაშინ როდესაც 2011 წელს პატიოსანმა ხალხმა ვისაც არ შეეშინდა განგაშის ზარების რეკვა დაიწყო და გამოიტანა ინფორმაცია რომ სამკაულს აკლდა 12 ცალი კუს გამოსახულებიანი ფიგურა, ამ ფაქტს არავინ ყურადღება არ მიაქცია. იყო მუქარის ზარები მაშინდელი მესვეურებიდან რომელთა სახელების დასახელებას მოვერიდები სხვადასხვა მიზეზებიდან გამომდინარე!“ - წერდა მენაბდე.

აღნიშნული პოსტი დღემდე იძებნება მის პირად გვერდზე და ამ დროისთვის მას 2 886 გაზიარება აქვს.

მომხმარებლის მიერ გავრცელებული ინფორმაცია, გადამოწმების გარეშე, გამოაქვეყნეს გამოცემებმა: მარშალპრესმა, ქართულმა აზრმა, ფაქტნიუსმა,  ასევე,  გავრცელდა საიტებზე:  otime.ge, infopostalioni.com, progressnews.ge.

ვანში აღმოჩენილ, ძვ.წ. V საუკუნით დათარიღებულ სამკაულთან დაკავშირებით დეზინფორმაციის გავრცელების ეს პირველი შემთხვევა არ ყოფილა. ყალბი ინფორმაცია „ოქროს კუების“ დაკარგვის შესახებ ბოლო რვა წლის განმავლობაში პერიოდულად ქვეყნდება. ინტერნეტ სივრცეში დღემდე იძებნება 2011 წელს ghn.ge-ზე გამოქვეყნებული მასალა, რომლის წყაროც გაზეთ „ალიაში“ დაწერილი სტატიაა.

სოციალურ ქსელში ვირუსულად გავრცელებულ დეზინფორმაციას საქართველოს ეროვნული მუზეუმი ოფიციალური განცხადებით გამოეხმაურა. განცხადებაში ნათქვამია, რომ ინფორმაცია, თითქოს, სამკაულს 12 ცალი კუს გამოსახულებიანი ფიგურა აკლiა, სიმართლეს არ შეესაბამება.

„მსგავსი ცრუ ინფორმაცია გასულ წლებშიც ვრცელდებოდა და საზოგადოების მაღალი ინტერესიდან გამომდინარე 2013 წელს საქართველოს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის მინისტრის ბრძანებით შეიქმნა „საქართველოს ეროვნული მუზეუმიდან 2004-2012 წლებში ექსპონატების გატანა-შემოტანის საკითხის შემსწავლელი დროებითი კომისია", რომელიც დაკომპლექტდა დარგის მაღალკვალიფიციური სპეციალისტებით. კომისიის მუშაობის შედეგად მიღებულ დასკვნაში ვკითხულობთ: „კომისიის მიერ ექსპონატების თანმხლები დოკუმენტაციის, შენახვა-დაცვის პირობებისა და მათი მდგომარეობის ვიზუალური შესწავლით დადგინდა, რომ ყველა ექსპონატი ადგილზეა და მათი ავთენტურობა ეჭვს არ იწვევს".

ეროვნული მუზეუმის ინფორმაციით, ვანის ყელსაბამი სიმონ ჯანაშიას სახელობის საქართველოს მუზეუმის საგანძურის მუდმივმოქმედ გამოფენაზეა წარმოდგენილი. „ქურდობა მამათში - სიძე-პატარძალი ქორწილის ღამეს საწოლის გარეშე დარჩა“ - ამ სათაურით, მესამე და ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული დეზინფორმაცია, 15 თებერვალს „გურიის მოამბემ“ გაავრცელა. გამოცემის ინფორმაციით, ლანჩხუთის მუნიციპალიტეტის სოფელ მამათში ახალდაქორწინებული წყვილი ქორწილის დღეს გაქურდეს.

„ქორწილის დღეს მასპინძელი ოჯახი ისე გაქურდეს, რომ რესტორნიდან უკან დაბრუნებულ სიძე-პატარძალს არც საწოლი დახვდათ და არც ქვეშაგები“, - წერდა „გურიის მოამბე“. გამოცემა ირწმუნებოდა, რომ ქურდობასთან დაკავშირებით საქმე აღიძრა და გამოძიება მიმდინარეობდა.

აღნიშნული ამბავი, „გურიის მოამბის“ სტატიაზე დაყრდნობით, გადამოწმების გარეშე გამოაქვეყნეს ვებგვერდებმა:  resonancedaily.com, alia.ge,  imedinews.ge, dianews.ge, droni.ge, newposts.ge, info9.ge, geonewss.com, plus.kvira.ge, 2020news.ge, sputnik-georgia.com, paqtebi.ge, newsmakers.ge, citytv.ge, geoinformer.tk, itar.ge, topnews.ge, mediamall.ge, exclusivenews.ge, zodiaqo.club,  cyc.ge, , lasose.com, digest.pia.ge.

გამოცემები ცრუ ინფორმაციას ახალ ამბად, კომიკური სათაურებით აქვეყნებდნენ. მოგვიანებით კი ცნობილი გახდა, რომ ოჯახის გაქურდვასთან დაკავშირებით გავრცელებული ინფორმაცია სიმართლეს არ შეესაბამებოდა.

პირველ მარტს „პრაიმტაიმმა“, ანონიმურ წყაროზე დაყრდნობით, გაავრცელა ინფორმაცია ერთი არასრულწლოვნის მხრიდან მეორეზე სავარაუდო სექსუალური ძალადობის შესახებ. სტატიაში დეტალურად არის მოთხრობილი, რა მოხდა ერთ-ერთ სკოლაში და იდენტიფიცირებულია სკოლის მდებარეობა. გარდა ამისა, ხაზგასმულია სავარაუდო ინცინდენტში მონაწილეთა ეთნიკური წარმომავლობა, რასაც ამ შემთხვევაში არანაირი მნიშვნელობა არ აქვს და გარდა იმისა, რომ ამ ჯგუფის შესახებ სტერეოტიპებს აჩენს,  დამატებითი ინფორმაციული ღირებულება არ აქვს.

„პრაიმტაიმზე“ დაყრდნობით იდენტური ინფორმაცია გაავრცელეს შემდეგმა ვებგვერედებმა: dianews.ge, resonancedaily.com, cyc.ge, alia.ge, 2020news.ge, news.coa.ge, mediamall.ge, newposts.ge, exclusivenews.ge.

ვებსაიტების ნაწილი სათაურშივე მტკიცებით ფორმაში, ნაწილი კი - კითხვის ნიშნით წერს, რომ მეოთხე კლასელ გოგონაზე მეექვსე კლასელმა ბიჭმა სექსუალურად იძალადა.

„პრაიმტაიმს“ ანონიმური წყაროს გარდა, სხვა რესპონდენტი მომხდარს არ უდასტურებს. ამ წყაროს გარდა მასალაში ჩანს მხოლოდ სკოლის დირექტორი, რომელიც ამბობს, რომ მსგავსი შემთხვევა არ მომხდარა. მიუხედავად ამისა, გამოცემების ნაწილი სათაურშივე მტკიცებით ფორმაში, ნაწილი კი - კითხვის ნიშნით წერს, რომ ერთმა არასრულწლოვანმა მეორეზე სექსუალურად იძალადა.

ტექსტებში არ ჩანს ჟურნალისტის მცდელობა, სხვა წყაროებთანაც გადაემოწმებინა, ჰქონდა თუ არა მსგავს ფაქტს ადგილი; ვერ ვიგებთ ინფორმირებულია თუ არა სავარაუდო ძალადობის შესახებ განათლების სამინისტრო; ვინ და რა ფორმით იმუშავა მომხდარში მონაწილე არასრულწლოვნებთან, თუ ასეთ ფაქტს ნამდვილად ჰქონდა ადგილი და ა.შ.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის ბავშვთა საკითხების გაშუქების სახელმძღვანელო წესებში ხაზგასმით აღნიშნულია, რომ მედია ბავშვებთან დაკავშირებული პრობლემების სენსაციურ და სტერეოტიპულ ჭრილში გაშუქებას უნდა მოერიდოს. გარდა ამისა, სახელმძღვანელო წესებში ვკითხულობთ, რომ ნებისმიერი ფორმის ძალადობის შემთხვევაში არასრულწლოვნის იდენტიფიცირება, როგორც პირდაპირი, ისე ირიბი, დაუშვებელია, იმის მიუხედავად ბავშვი მოძალადის როლშია, მსხვერპლის თუ მოწმის.

“ეცადეთ თავიდან აიცილოთ ბავშვის რეტრავმირება და არ გაახსენოთ ის ამბავი, რაც მასზე ნეგატიურად იმოქმედებს, თუ ეს რედაქციულად დასაბუთებული არ არის და არ გადაწონის საჯარო ინტერესი, მაგალითად გამოააშკარავებს სხვა დანაშაულს”, - ვკითხულობთ დოკუმენტში.