ჯონ სტიუარტი შეერთებულ შტატებში ერთ-ერთი გამორჩეული სატელევიზიო სახეა. ტელეწამყვანი, პროდიუსერი, კომიკოსი, მწერალი - ამ რეგალიებით იცნობენ სტიუარტს ამერიკაში. მიუხედავად სხვადასხვა სფეროში მუშაობისა ჯონ სტიუარტის კარიერის ერთ-ერთ ყველაზე მნიშვნელოვან ნაწილს სატირული სატელევიზიო ახალი ამბების გადაცემა The Daily Show წარმოადგენს, რომელიც მას Comedy Central-ის ეთერში 1999-დან 2015 წლამდე მიჰყავდა.

ჯონ სტიუარტი ( ჯონათან სტუარტ ლიბოვიცი) 1962 წლის 28 ნოემბერს აშშ-ში, ნიუ-იორკში დაიბადა. თუმცა, მისი ოჯახი საცხოვრებლად ნიუ-ჯერსიში გადავიდა და ამიტომ სტიუარტს ახალგაზრდობის წლების ძირითადი ნაწილი სწორედ ამ შტატში აქვს გატარებული. 1984 წელს ვირჯინიის შტატში, უილიამსბურგის "უილიამისა და მერის" კოლეჯში ფსიქოლოგიის ფაკულტეტი დაამთავრა. 1986 წელს კი ნიუ-იორკში დაბრუნდა და ჯონ სტიუარტის სახელით კლუბებში კომიკოსად გამოსვლები დაიწყო. სტიუარტმა კომედიის ამ ჟანრში პოპულარობა მალევე მოიპოვა. 1990-იანი წლების დასაწყისიდან კი ის უკვე ტელევიზიაში რეგულარულად ჩანდა.

1990 წლიდან Comedy Central-ის არხზე კომედიური შოუ Short Attention Span Theater-ი 1992 წლიდან კი MTV -ის კომედიური სკეჩების სერიები You Wrote It, You Watch It-ი მიჰყავდა.



მომდევნო წელს MTV-ის ეთერში ჯონ სტიუარტს უკვე საკუთარი თოქ-შოუ The Jon Stewart Show ჰქონდა. გადაცემა ცნობილ ადამიანებთან ინტერვიუებსა და კომედიური ჟანრის სკეტჩებს მოიცავდა. მიუხედავად გადაცემის დადებითი შეფასებებისა, "ჯონ სტიუარტის შოუმ" მხოლოდ 2 წელს იარსება.

კადრი The Jon Stewart Show-დან

სტიუარტმა თავი მსახიობობაშიც გამოსცადა. მისი დებიუტი დიდ ეკრანზე 1994 წელს ფილმ Mixed Nuts-ში შედგა. სტიუარტი მონაწილეობდა ფილმებში Half Baked-ი (1998), The Faculty -სა (1998) და Big Daddy-ი(1999) და სხვ. 

ჯონ სტიუარტი და ადამ სნდლერი ფილმში Big Daddy

ჯონ სტიუარტი წამყვანობას 1999 წელს დაუბრუნდა, როცა The Daily Show-ში ქრეიგ კილბორნი ჩაანაცვლა. მან ამავე დროს შოუს ერთ-ერთი აღმასრულებელი პროდიუსერის როლიც შეითავსა. The Daily Show - ახალი ამბების პროგრამაა, რომელიც მედიის, პოლიტიკისა და პოპკულტურის სატირას წარმოადგენს.

ჯონ სტიუარტი The Daily Show-ს სტუდიაში 1999წ. Comedy Central/Everett

მას შემდეგ რაც ჯონ სტიუარტი გადაცემის წამყვანი გახდა, The Daily Show-ს მაყურებელთა რიცხვმა მკვეთრად იმატა. აშშ-ის 2000 წლის საპრეზიდენტო არჩევნების თემაზე The Daily Show-ს მომზადებული მასალა იმდენად რეიტინგული გახდა, რომ არჩევნების ღამეს ზოგიერთ ტრადიციული ახალი ამბების გამოშვებას მეტოქეობას უწევდა. ჯონ სტიუარტს გადაცემაში ცნობილი პოლიტიკოსები, ჟურნალისტები და ექსპერტები სტუმრობდნენ.

ბარაკ ობამა სტუმრად The Daily Show-ში 2010 წ. Jim Watson—AFP/Getty Images

The Daily Show-ში წარმატებული კარიერის დასაწყისი გახდა დღესდღეობით ცნობილი მსახიობებისა და სატელევიზიო სახეებისთვის, მათ შორისაა სტეფან კოლბერტი, სტივ ქარელი და ლუის ბლეკი, რომლებიც მაშინ სატირული ახალი ამბების "კორესპონდენტებად" მუშაობდნენ.

The Daily Show-ს გუნდი. 2000 წ. COMEDY CENTRAL

მიუხედავად იმისა, რომ სტიუარტს „ფსევდო ახალი ამბების“ გამოშვება მიჰყავდა, მის გადაცემები პოლიტიკურ დღის წესრიგზე გარკვეულწილად გავლენას ახდენდა. მაგალითად, CNN-ის გადაცემა Crossfire-ი მას შემდეგ დახურეს, რაც სტიუარტმა განაცხადა, რომ შოუ ამერიკელებს შორის უთანხმოების გაღვივებას უწყობდა ხელს. The Daily Show სატირას წარმოადგენდა, თუმცა ამავე დროს მის ეთერში მნიშვნელოვანი საკითხები განიხილებოდა, რომელსაც არჩევნებში ხმის მიცემის უფლების მქონე ამერიკელების დიდი აუდიტორია უყურებდა. The Daily Show-ს მიღებული აქვს "პიბოდისა" და "ემის" არაერთი ჯილდო.

ჯონ სტიუარტი და The Daily Show-ს გუნდი ემის ჯილდოებით 200წ. Chris Weeks—FilmMagic/Getty Images

2015 წელს ჯონ სტიუარტმა შოუს დატოვების გადაწყვეტილება მიიღო. გადაცემა დღეს ტრევორ ნოას მიჰყავს.

 
ჯონ სტიუარტს ხშირად იწვევდნენ მნიშვნელოვანი ღონისძიების წამყვანად. 2001 და 2002 წლებში გრემის დაჯილდოების ცერემონიის, 2006 და 2008 წლებში კი "ოსკარების დაჯილდოების" წამყვანი იყო. გარდა სატელევიზიო საქმიანობისა, სტიუარტი რამდენიმე წიგნის ავტორია, მათ შორისაა Naked Pictures of Famous People (1998), America (the Book): A Citizen’s Guide to Democracy Inaction (2004) და Earth (the Book): A Visitor’s Guide to the Human Race (2010). ბოლო ორი წიგნის აუდიოვერსიებმა 2005 და 2011 წლებში სტიუარტსა და The Daily Show-ს გუნდს "გრემის" ჯილდოები მოუტანა.

ჯონ სტიუარტი ოსკარების 78-ე დაჯიდლოებაზე. 2006 წ. Academy of Motion Picture Arts—WireImage/Getty Images

ჯონ სტიუარტის სარეჟისორო დებიუტი კი 2014 წელს ფილმ Rosewater-ით შედგა. ფილმი ჟურნალისტ მაზირ ბაჰარის მემუარებს ეფუძნება. ის ირანში ჯაშუშობის ბრალდებით 2009 წელს არჩევნებთან დაკავშირებული პროტესტის გაშუქების დროს დააკავეს.

ჯონ სტიუარტი Rosewater-ის გადაღებებისას 2014 წ. Open Road Films

The Daily Show-დან წამოსვლის შემდეგ ჯონ სტიუარტმა HBO-სთან თანამშრომლობა დაიწყო. 2017 წლის ნოემბერში მას საქველმოქმედო ტელემარათონი Night of Too Many Stars-ი მიჰყავდა, რომელიც მიზნად აუტიზმის შესახებ ცნობიერების ამაღლებასა და თანხის შეგროვებას ისახავდა. სტიუარტი დღესდღეობით ეკრანებზე არც ისე ხშირად ჩანს, თუმცა კომედიური ჟანრის „სთენდაფ შოუებში“ მონაწილეობას ისევ განაგრძობს.

ჯონ სტიუარტი Stand Up For Heroes-ის ღონისძიებაზე. 2019 წ. MIKE COPPOLA / GETTY IMAGES

კეიტ (კატრინ) ედი ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი ბრიტანელი ჟურნალისტი და BBC-ის ომის ვეტერანი რეპორტიორია. 34-წლიანი ჟურნალისტური კარიერის განმავლობაში, ედს არაერთი კონფლიქტი აქვს გაშუქებული, მათ შორის, ჩინეთში, ლიბიაში, კოსოვოსა და კუვეიტში.

ამასთან, კეიტ ედი რამდენიმე ყველაზე გაყიდვადი წიგნის ავტორიცაა, მათ შორის:

• “უცხოთა სიკეთე” (The Kindness of Strangers);
• “კორსეტები კამუფლაჟისთვის: ქალები და ომი” (Corsets to Camouflage: Women and War);
• “არავის შვილი” (Nobody's Child);
• “საფრთხეში: ადამიანები, რომლებიც საკუთარ სიცოცხლეს სამსახურის გამო რისკავენ” (Into Danger: People Who Risk Their Lives for Work);
• “ბრძოლა საშინაო ფრონტზე: ქალების მემკვიდრეობა პირველ მსოფლიო ომში” (Fighting on the Home Front: The Legacy of Women in World War One).

კეიტ ედიმ ჟურნალისტური საქმიანობა ერთ-ერთ რეგიონულ ტელევიზიაში ახალი ამბების რეპორტიორად დაიწყო და მალევე BBC-ზე აღმოჩნდა. ედის BBC-სთან თანამშრომლობა BBC Radio Durham-ის სადგურის ასისტენტის პოზიციიდან დაიწყო. 1979 წელს კი, იგი უკვე BBC News-ს შეუერთდა.

1980 წლის მაისში, როდესაც ლონდონში მდებარე ირანის საელჩო, სადაც ტერორისტებს საელჩოს თანამშრომლები მძევლებად ჰყავდათ აყვანილი, ბრიტანეთის არმიის სპეციალურმა საჰაერო სამსახურმა (SAS) ალყაში მოაქცია და მასზე შტურმი მიიტანა, კეიტ ედი BBC News-ის მორიგე რეპორტიორი იყო. მაშინ BBC-მ მომხდარის გამო, ერთ-ერთი ჩემპიონატის ტრანსლირება შეწყვიტა და კეიტ ედი საელჩოზე შტურმს, მრავალრიცხოვანი აუდიტორიისთვის, პირდაპირ ეთერში, მანქანის კარის უკნიდან, აფეთქებებისა და სამართალდამცველების გარემოცვაში აშუქებდა.

მისი კარიერული წინსვლაც სწორედ აქედან დაიწყო. მოგვიანებით, ირანის საელჩოზე მიტანილი შტურმის შესახებ ფილმიც გადაიღეს სახელწოდებით - “ექვსი დღე” (6 Days), რომელშიც კეიტ ედის როლს მსახიობი ები კორნიში ასრულებს.

ირანის საელჩოს ინციდენტის შემდეგ, ედიმ ბუნებრივი კატაკლიზმების, კონფლიქტური სიტუაციებისა და ომის შესახებ არაერთი ამბავი გააშუქა. მათ შორის, “პრობლემები” ჩრდილოეთ ირლანდიაში, 1986 წელს აშშ-ის მიერ ტრიპოლის დაბობმბვა (მის მიერ აღნიშნული ამბის გაშუქება კონსერვატული პარტიის თავმჯდომარემ ნორმან ტბიტმა გააკრიტიკა) და 1988 წელს ლოკარბის დაბომბვა.

1989 წელს კეიტ ედი BBC News-ის მთავარი კორესპონდენტის პოზიციაზე დააწინაურეს, სადაც იგი 14 წლის განმავლობაში მუშაობდა. 2003 წელს მან BBC News-ში მთავარი კორესპონდენტის პოზიცია დატოვა საქმიანობა დამოუკიდებელი ჟურნალისტის სტატუსით განაგრძო. ამჟამად იგი BBC Radio 4-თან და Radio New Zealand-თან სწორედ ამ ფორმატში თანამშრომლობს.

ჟურნალისტური საქმიანობის განმავლობაში, კეიტ ედისთვის ერთ-ერთი ყველაზე გამორჩეული პერიოდი 1989 წელი იყო, როდესაც იგი ჩინეთში, ტიანანმენის მოედანზე მიმდინარე პროტესტს აშუქებდა. ედის გადამღები ჯგუფი ერთადერთი იყო, ვინც იმ მომენტისთვის მოედანზე აღმოჩნდა და მათ ჩინეთის ხელისუფლების მხრიდან მომიტინგეების მიმართ გამოვლენილი სისასტიკის დოკუმენტურად აღბეჭდვა და საზოგადოებისთვის ჩვენება შეძლო. “ჩვენ იქ ვიყავით და შევძელით იმის გადაღება, რაც მათ ჩაიდინეს, თუმცაღა ამის წაშლის სურვილი ჰქონდათ”, - თქვა მოგვიანებით კეიტ ედიმ.

ამის შემდეგ იყო სპარსეთის ყურის ომი, ომი იუგოსლავიაში, ომი ბოსნიაში, 1994 წელს რუანდის გენოციდი და 2000 წელს ომი სიერა ლეონეში - ყველა ამ ადგილას კეიტ ედი მოვლენების შუაგულში იყო და საზოგადოებას საომარი ზონიდან უახლეს ინფორმაციას აწვდიდა. იმის გათვალისწინებით, რომ იგი მუდამ მოვლენების ეპიცენტრში იმყოფებოდა, რამდენჯერმე ფიზიკური დაზიანებაც მიიღო. საბედნიეროდ, ფატალური შედეგი არცერთ შემთხვევაში დამდგარა და მან გამოჯანმრთელება მალევე შეძლო.

გამორჩეული და საუკეთესო ჟურნალისტური ნამუშევრებისთვის კეიტ ედის ბრიტანეთის იმპერიის ოფიცრის ჯილდოც აქვს მიღებული.

ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი და მაღალანაზღაურებადი ამერიკელი ჟურნალისტი ანდერსონ კუპერი CNN-ის სახე და გადაცემა "360 გრადუსი ანდერსონ კუპერთან" წამყვანია. კუპერმა კარიერა 1992 წელს დაიწყო და მას შემდეგ პროფესიული მოვალეობა 40-ზე მეტ ქვეყანაში შეასრულა. მას გაშუქებული აქვს მსოფლიოში მიმდინარე თითქმის ყველა მნიშვნელოვანი მოვლენა და არაერთი პრესტიჟული ჯილდო აქვს მიღებული.

პრივილეგია და ტრაგედია

ანდერსონ კუპერი დაიბადა 1967 წლის 3 ივნისს ნიუ-იორკში. ის ერთ-ერთი ყველაზე წარმატებული ამერიკელი ბიზნესმენის კორნელიუს ვანდერბილტის მემკვიდრის - დიზაინერისა და არტისტის გლორია ვანდერბილტისა და მწერალ ვაიეტ ემორი კუპერის მეორე ვაჟია.

 გლორია ვანდერბილტი შვილებთან: ანდერსონ კუპერთან (მარცხნივ) და კარტერ ვანდერბილტ კუპერთან, 1972  

გავლენიანი ოჯახის გამო კუპერი ადრეული ასაკიდან საზოგადოების ყურადღების ცენტრში იზრდებოდა. ჯერ კიდევ რამდენიმე თვის იყო, როდესაც ფოტოგრაფმა დაიან არბუსმა ჟურნალ Harper's Bazaar-ისთვის გადაიღო. 10 წლიდან კუპერი ბავშვი მოდელი იყო და სხვადასხვა სარეკლამო კამპანიაში, მათ შორის Macy's-სა და Ralph Lauren-ის პროექტებში მონაწილეობდა. 13 წლისამ მოდელობა შეწყვიტა, როგორც კუპერმა წლების შემდეგ განაცხადა ამის მიზეზი კაცი ფოტოგრაფის მიერ ფულის სანაცვლოდ სექსუალური შეთავაზება გახდა.

 კუპერების ოჯახი, 1972  

კუპერების ოჯახის ტრაგედია 1978 წელს დაიწყო, როცა ანდერსონის მამა ვაიეტ კუპერი გულის ოპერაციის დროს დაიღუპა. ტრაგედიას 10 წლის შემდეგ კუპერის ძმის კარტერის სუიციდი მოჰყვა. მომხდარმა კუპერი და დედამისი უფრო დააახლოვა.

მოგვიანებით ანდერსონ კუპერმა ოჯახის ტრაგედია თავისი პროფესიის არჩევას დაუკავშირა. "დამაინტერესა გადარჩენის შესახებ კითხვებმა: რატომ რჩებოდა ზოგიერთი ადამიანი ცოცხალი და ზოგიერთი არა... ომების გაშუქება ლოგიკურად ჩანდა."

1980-იანი წლების ბოლოს ანდერსონ კუპერი მანჰეტენის კერძო ინსტიტუტში დალტონის სკოლაში ჩაირიცხა. 1985 წელს ,ინსტიტუტის დამთავრების შემდეგ, სწავლა განაგრძო ჟურნალისტიკაზე იელის უნივერსიტეტში, რომელიც 1989 წელს დაამთავრა.

ამ პერიოდის განმავლობაში კუპერმა სტაჟირება აშშ-ის ცენტრალური სადაზვერვო სააგენტოში (CIA) გაიარა.

კარიერის დასაწყისი - პრესის გაყალბებული ბარათი

სწავლის დასრულების შემდეგ ანდერსონ კუპერს რეპორტიორის სამსახურის პოვნა გაუჭირდა. ის თავდაპირველად Channel One-ისთვის ფაქტჩეკერად (ფაქტების გამდამმოწმებლად) მუშაობდა, თუმცა ყოველდღიური რუტინული სამსახურისგან მოწყენილმა პრესის ყალბი ბარათი დაამზადა და მიანმარში გაემგზავრა, სადაც ტაილანდის საზღვართან ლტოლვილებისა და სამთავრობო ძალების დაპირისპირება გადაიღო.

Channel One-მა კუპერის გადაღებული კადრები შეიძინა და ის კორესპონდენტად დააწინაურეს, რის შემდეგაც კუპერი ბოსნიაში, კამბოჯაში, ჰაიტიში, ისრაელში, მიანმარში, რუსეთში, რუანდაში, სომალსა და სამხრეთ აფრიკაში მიმდინარე კონფლიქტებს აშუქებდა.

კუპერის მუშაობამ ყურადღება მიიქცია და დაახლოებით 4 წლის შემდეგ 1995 წელს ჟურნალისტი ABC News-მა რეპორტიორად და მსოფლიოს ახალი ამბების (World News Now) თანაწამყვანად დაიქირავა.


გადატვირთული სამუშაო გრაფიკის გამო კუპერმა ახალი ამბებისგან შესვენება გადაწყვიტა და 2000 წელს ABC-ის ახალი რეალითი შოუს The Mole-ის წამყვანი გახდა. თუმცა 2001 წლის 11 სექტემბრის ტერაქტის შემდეგ ანდერსონ კუპერი კვლავ მიმდინარე მოვლენების გაშუქებას დაუბრუნდა.

"ABC-ში ჩემი მუშაობის ბოლო წელს ღამით ახალი ამბების წამყვანად ვმუშაობდი, დღისით კი გადაცემა 20/20-ისთვის, 2-4 საათს მეძინა და ძალიან დაღლილი ვიყავი. ცვლილება, გონების გასუფთავება და ახალი ამბებისგან ცოტათი ჩამოშორება მინდოდა და დავინტერესდი რეალითი შოუთი. ორი სეზონი საკმარისი იყო, 9/11 მოხდა და ვიფიქრე, საჭირო იყო ახალ ამბებს დავბრუნებოდი", - აცხადებდა კუპერი.

 ანდერსონ კუპერი კონგოში ABC News-ისთვის, 1997 

CNN-ის სახე 

2001 წლის იანვარში კუპერმა მუშაობა CNN-ზე შაბათ-კვირის ახალი ამბების წამყვანად დაიწყო, 2003 წელს ერაყის ომის შემდეგ პრაიმტაიმიც დაიკავა. ამავე წლის 8 სექტემბერს კი მისი შოუს "360 გრადუსი ანდერსონ კუპერთან" დებიუტი შედგა.

გარდა საავტორო გადაცემისა კუპერი აშუქებდა მნიშვნელოვან სოციალურ და პოლიტიკურ მოვლენებს, მათ შორის აშშ-ის 2004 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებს, ქარიშხალ კატრინასა და სხვ. წლების განმავლობაში ანდერსონ კუპერი იმდენად ცნობილი გახდა, რომ მის პაროდიებს გადაცემა Saturday Night Live-ში უამრავი მაყურებელი ჰყავდა.



2007 წელს კუპერმა ომის ზონებში მუშაობის გამოცდილების შესახებ წიგნი (Dispatches from the Edge) გამოაქვეყნა.

წარმატებული კარიერის მქონე ჟურნალისტი პირად ცხოვრებაზე წლების განმავლობაში არ საუბრობდა. კუპერი 2005 წელს New York magazine-თან ინტერვიუში ამბობდა, რომ პირად ცხოვრებაზე საუბარი საზოგადოების ყურადღებას გაფანტავდა მასზე, როგორც რეპორტიორზე. მიუხედავად ამისა, 2012 წელს კუპერმა საჯაროდ განაცხადა, რომ გეია. მისი თქმით, სექსუალობის შესახებ კითხვაზე თავის არიდება უფრო მეტად ზიანს მოიტანდა.

"ჩემთვის უფრო ცხადი გახდა, რომ პირადი ცხოვრების ზოგიერთ ასპექტზე ჩუმად ყოფნის გამო ზოგერთს დავუტოვე მცდარი შთაბეჭდილება თითქოს ვცდილობ დავმალო ისეთი რამ, რაც დისკომფორტს მიქმნის, რისიც მრცხვენია და მეშინია, ეს სიმართლე არ არის", - წერდა კუპერი.

ანდერსონ კუპერს CNN-სა და CBS-ის "60 წუთზე" მუშაობისას ემის 16 ჯილდო, პიბოდის ორი და ედვარდ მუროუს ერთი ჯილდო აქვს მიღებული.

გარდა ამისა, ანდესრონ კუპერი 2003 წლიდან ახალი წლის ღამის პირდაპირი ეთერის უცვლელი თანამწამყვანია. კუპერს ახალი წლის ღამე 10 წლის განმავლობაში მსახიობ კეტი გრიფინთან ერთად იქამდე მიჰყავდა, სანამ გრიფინს ტრამპის სისხლიანი თავის ფიგურასთან გადაღებული ფოტოს გამო კონტრაქტი შეუჩერეს.

გრიფინის ფოტოს კუპერმა შეუფერებელი უწოდა, თუმცა აღნიშნა, რომ კეტი გრიფინთან მაინც მეგობრობდა და მას ყველაფერს საუკეთესოს უსურვებდა. გრიფინმა მოგვიანებით განაცხადა, რომ მასსა და ანდერსონ კუპერს შორის მომხდარის შემდეგ მეგობრობა დასრულდა. კეტი გრიფინი კი ენდი ქოენმა ჩაანაცვლა.

2016 წელს ანდერსონ კუპერმა კიდევ ერთი წიგნი (The Rainbow Comes and Goes) გამოაქვეყნა, რომელიც დედამისთან ერთად მათ ურთიერთობისა და ცხოვრების შესახებ დაწერა.

იმავე წელს საპრეზიდენტო არჩევნების კამპანიის პერიოდში კუპერი ყველა მნიშვნელოვან მომენტს აშუქებდა. ის სამჯერ იყო დონალდ ტრამპისა და ჰილარი კლინტონის დებატების მოდერატორი.



ჟურნალისტური საქმიანობის მიღმა კუპერი ცნობილ სახედ ჩამოყალიბდა. ის თავის ცნობილ მეგობრებთან ერთად ესწრება ნიუ-იორკის მოდის კვირეულებსა და სხვა ღონისძიებებს.  2011 წელს ანდერსონ კუპერის ცვილის ფიგურაც შექმნეს.

ანდერსონ კუპერის ერთ-ერთი დასამახსოვრებელი ეთერი 2019 წლის 17 ივნისს იყო, როდესაც კუპერმა დედამისს გლორია ვანდერბილტს, რომელიც 95 წლის ასაკში გარდაიცვალა, პატივი მიაგო. "აქამდე ვერასდროს ვხვდებოდი როგორი ჩრდილოეთის ვარსკვლავი იყო ჩემთვის. ყველაფერი ნაკლებად კაშკაშა და ჯადოსნური ჩანს მის გარეშე. მამაჩემი გარდაიცვალა მაშინ, როცა 10 წლის ვიყავი, ჩემი ძმა მაშინ, როცა 21 წლის ვიყავი. დედაჩემი იყო ჩემი ოჯახის ბოლო წევრი, ადამიანი, რომელიც თავიდანვე მიცნობდა. ახლა ყველა წავიდა და ძალიან მარტოსულად ვგრძნობ თავს. იმედი მაქვს, რომ ისინი ერთად მაინც არიან", - განაცხადა კუპრმა. 

52 წლის ანდერსონ კუპერი დღესდღეობით აშშ-ში ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი და მაღალანაზღაურებადი ტელეწამყვანია. მისი ქონება $110 მილიონს შეადგენს. კუპერმა დედამისისგან მემკვიდრეობა საკუთარი სურვილით არ მიიღო. Variety-ის ინფორმაციით, ჟურნალისტი CNN-იდან ყოველწლიურად $12 მილიონს გამოიმუშავებს.

ამერიკელი ჟურნალისტი და მწერალი ბობ ვუდვორდი 1943 წლის 26 მარტს აშშ-ში, ილინოისის შტატში დაიბადა. 1971 წლიდან the Wahington Post-ის რეპორტიორად მუშაობდა, სადაც კოლეგასთან კარლ ბერნშტეინთან ერთად, ე.წ. უოტერგეიტის სკანდალთან დაკავშირებით არაერთი მასალა მოამზადა. მათ მიერ მომზადებულ სტატიებს აშშ-ის მაშინდელი ხელისუფლების არაერთი ჩინოვნიკის დაკავება და საბოლოოდ პრეზიდენტ ნიქსონის გადადგომაც მოჰყვა.

უოტერგეიტის მასალებისთვის the Washington Post-ი პულიცერის პრემიის მფლობელიც გახდა, რაშიც უდიდესი წვლილი სწორედ ბობ ვუდვორდს მიუძღვის.

⇒   “ჯიმის სამყაროს” სკანდალი

1980 წლის სექტემბერში Post-ის მთავარ გვერდზე ჟურნალისტ ჯანეტ კუკის მასალა გამოჩნდა, სათაურით “ჯიმის სამყარო”, რომელიც 8 წლის ჰეროინზე დამოკიდებული მოზარდის ცხოვრებას აღწერდა. მიუხედავად იმისა, რომ თავად გამოცემაშიც ამბის ნამდვილობაზე ბევრს ეჭვი ეპარებოდა, ის რედაქტორების გადაწყვეტილებით მაინც გამოქვეყნდა.

მათ შორის იყო ბობ ვუდვორდიც, რომელიც მაშინ რედაქტორის ასისტენტის მოვალეობას ასრულებდა. სწორედ მან გაგზავნა მასალა პულიცერის პრიზის ნომინაციაზე და ავტორი მასალისთვის ჯილდოს მფლობელიც გახდა. თუმცა, საბოლოოდ აღმოჩნდა, რომ მთელი ისტორია მოგონილი იყო და Washington Post-ს პრიზის უკან დაბრუნება მოუხდა.

“ვფიქრობ, რომ მასალის საპრიზო ნომინაციაზე წარდგენა ნაკლებად სადავოა. ასევე, ნაკლებად სადავოდ მიმაჩნია ის ფაქტი, რომ მასალამ პულიცერის ჯილდო მიიღო, იმიტომ, რომ ის ბრწყინვალე ისტორიაა, მიუხედავად იმისა, რომ ის სრულიად ყალბია. ნებისიერი რედაქტორის, მათ შორის ჩემი მხრიდან აბსურდი იქნებოდა იმ ისტორიის ნამდვილობის გადამოწმება, რომელიც პულიცერის ჯილდოზე იყო ნომინირებული”, - განაცხადა მან მომხდარის კომენტირებისას.

⇒   ვუდვორდი და ბუშის ადმინისტრაცია

ბობ ვუდვორდი სწორედ ის ჟურნალისტია, რომელმაც ყველაზე მეტი დრო გაატარა პრეზიდენტ ჯორჯ ბუშ უმცროსის ადმინისტრაციაში. მან ყოფილ პრეზიდენტთან ექვსი ხანგრძლივი პირისპირ ინტერვიუ ჩაწერა და ოთხი წიგნი დაწერა, რომლებშიც დეტალურად არის აღწერილი ბუშის პრეზიდენტობის წლები, მათ შორის 11 სექტემბრის თავდასხმა და ომის დაწყება ავღანეთსა და ერაყში.

ვუდვორდს გულწრფელად სჯეროდა, რომ ბუშის ადმინისტრაციის მიერ ერაყში ომის დაწყების მთავარი მიზეზი იქ არსებული მასობრივი განადგურების იარაღი იყო. ლარი კინგის შოუში სტუმრობისას, ერთ-ერთი მაყურებელის კითხვას - “დავუშვათ, რომ წავედით ერაყში საბრძოლველად და იქ მასობრივი განადგურების იარაღი არ აღმოჩნდა?” ვუდვორდმა ასე უპასუხა - “ვფიქრობ, ამის შანსი ნულია, რადგანაც იქ უამრავი ასეთი იარაღია”.

მოგვიანებით, მან აღიარა, რომ შოუში სტუმრობისას, ზედმეტად თავდაჯერებულად საუბრობდა და რეალობის მიმართ მეტად სკეპტიკური უნდა ყოფილიყო.

“უნდა მეთქვა, შეხედეთ, რეალურად ამის არც თუ ისე ბევრი სამხილია, როგორც პრეზიდენტის ადმინისტრაცია ამტკიცებდა”, - განაცხადა მან.

⇒   დავა ობამას ადმინისტრაციასთან

2013 წლის თებერვალში, ვიდრე აშშ-ის ბიუჯეტის სეკვესტრი ძალაში შევიდოდა, Washington Post-მა ვუდვორდის საავტორო სვეტი გამოაქეყნა. ამ სვეტში ობამას ადმიანისტრაცია იმ განცხადებების გამო იყო გაკრიტიკებული, რომ თითქოს 2012-2013 წლების ბიუჯეტის სეკვესტრირების შესახებ წინადადება კონგრესში რესპუბლიკელების მხრიდან იყო ინიცირებული. ვუდვორდი ამბობდა, რომ მისმა კვლევამ აჩვენა, რომ ბიუჯეტის სეკვესტრის შესახებ იდეა სწორედ თეთრ სახლში დაიბადა და ეს ადმინისტრაციის პრესსამსახურშიც დაუდასტურეს.

Politico-სთან საუბარში ვუდვორდმა განაცხადა, რომ ვიდრე მასალა დაიბეჭდებოდა თეთრი სახლის ადმინისტრაციის წარმომდგენლებმა მას უყვირეს, მოგვიანებით კი, ვრცელი იმეილი გაუგზავნეს, რომელშიც მას უთხრეს, რომ ასეთი მსჯელობისთვის აუცილებლად ინანებდა.

მეორე დღეს, Politico-მ ვოდვორდსა და თეთრ სახლს შორის მიმოწერის სრული ტექსტი გამოაქვეყნა,  რომელშიც სიტყვა “ინანებ” ნამდვილად იყო გამოყენებული, თუმცა ის ისე იყო ფორმულირებული, რომ მუქარა არ იკითხებოდა. მიუხედავად ამისა, ვუდვორდის მიმართ მხარდაჭერა რამდენიმე ჟურნალისტმა მაინც გამოხატა. ისინი ამბობდნენ, რომ ობამას ადმინისტრაციასთან მსგავსი ურთიერთობის გამოცდილება მათაც ჰქონდათ.

⇒   აღიარება და ჯილდოები

მრავალწლიანი მოღვაწეობის განმავლობაში, ვუდვორდი არაერთი ჟურნალისტური ჯილდოსა და პრიზის მფლობელი გახდა. გარდა უოტერგეიტის სკანდალზე მომზადებული მასალებისა, the Washington Post-მა 2002 წელს სწორედ მისი დამსახურებით აიღო პულიცერის კიდევ ერთი ჯილდო 2001 წლის 11 სექტემბრის ტერაქტზე მომზადებული მასალებისთვის. გარდა ამისა, ვუდვროდი ამერიკაში არსებული თითქმის ყველა ჟურნალისტური ჯილდოს მფლობელია. ბოლო 35 წლის განმავლობაში 18 საავტორო წიგნი აქვს გამოშვებული, რომელთაგან ყველა ბესტსელერია.

⇒   კრიტიკა

მიუხედავად მრავალმხრივი აღიარებისა და უამრავი ჯილდოსი, ვუდვორდისთვის არც მის მიმართ არსებული სკეპტიკური დამოკიდებულება და კრიტიკაა უცხო. იქიდან გამომდინარე, რომ თხრობისას საკუთარ მასალებში ხშირად ანონიმურ წყაროებს, სხავადასხვა ჩანაწერებსა და დღიურებს იყენებს, მის მიერ გადმოცემული ამბების მიმართ ბევრს კითხვის ნიშანი აქვს, ბევრიც მას ფაბრიკაციასა და ამბების გაყალბებაში ადანაშაულებს.

თუმცა, ის დღემდე ამერიკის ერთ-ერთ ყველაზე დაბალანსებულ და ავტორიტეტულ ჟურნალისტად ითვლება. “მის მსგავსად სხვა არცერთ რეპორტიორს აქვს უნარი, მოიპოვოს ამბავი და ის დამაჯერებლად გადმოსცეს”, - ამბობენ ვუდვორდზე.

ბობ ვუდვორდი ამ დრომდე Post-ისთვის მუშაობს, სადაც მას ასოცირებული, უმცროსი რედაქტორის პოზიცია უკავია. 

აზერბაიჯანელმა გამომძიებელმა ჟურნალისტმა და აქტივისტმა ხადიჯა ისმაილოვამ მიმდინარე, 2019 წლის დასაწყისში აზერბაიჯანის ხელისუფლებას ადამიანის უფლებათა ევროპულ სასამართლოში დავა მოუგო. ევროპულმა სასამართლომ მის მიმართ ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის ორი მუხლის დარღვევა დაადგინა. 

ამ გადაწყვეტილებამდე ხადიჯამ რთული, გამუდმებული ბრალდებებისა და დევნის გზა გაიარა. ჟურნალისტური კარიერის დაწყებიდან ხადიჯა აზერბაიჯანის ხელისუფლების დანაშაულებრივი საქმიანობის მხილებისთვის, ხელისუფლება კი მისი გაჩუმებისთვის იბრძოდა. 

♦  ბიოგრაფიული დეტალები

ხადიჯა ისმაილოვა 1976 წლის 27 მაისს, ბაქოში დაიბადა. 1997 წელს ბაქოს სახელმწიფო უნივერსიტეტის ფილოლოგიის ფაკულტეტის კურსდამთავრებული გახდა. მისი ჟურნალისტური საქმიანობა აქედან იწყება. მომდევნო 10 წლის განმავლობაში, იგი არაერთ ადგილობრივ და საერთაშორისო მედიასაშაულებასთან თანამშრომლობდა.

♦  გზა საგამოძიებო ჟურნალისტიკამდე

2008-2010 წლებში ხადიჯა რადიო თავისუფლების აზერბაიჯანულ სამსახურს ხელმძღვანელობდა. 2010 წლიდან მუშაობა რიგითი რეპორტიორის რანგში განაგრძო. 2010 წლიდან ხადიჯა ისმაილოვა აზერბაიჯანში არსებული კორუფციის მამხილებელი სტატიების სერიის ავტორი გახდა. მისი ყველა სტატია საზოგადოების ყურადღების ცენტრში ექცეოდა, რამდენადაც ის ქვეყნის ამჟამინდელი პრეზიდენტის ილჰამ ალიევის, მისი მეუღლისა და შვილების კორუფციულ გარიგებებში ჩართულობას ასახავდა. მათგან ორი სტატია წლის საგამოძიებო ნაშრომადაც დასახელდა.

იმის გათვალისწინებით, რომ აზერბაიჯანული მედია ქვეყნის მთავრობის მიერ სრულად კონტროლდება, ამგვარი ტიპის სტატიების გამოქვეყნება ადგილობრივი მედიისა და ჟურნალისტებისგან დიდ გამბედაობას მოითხოვს. ხადიჯა ისმაილოვას მიერ მომზადებულ სტატიებზე დაყრდნობით, ქვეყანაში არსებული კორუფციის შესახებ არაერთმა უცხოურმა სოლიდურმა გამოცემამაც დაწერა. მათ შორის იყო the Washington Post-იც.

♦  მუქარა და შანტაჟი პროფესიული საქმიანობის გამო

საგამოძიებო სტატიების გამოქვეყნებიდან მალევე ხადიჯამ მუქარისა და შანტაჟის შემცველი შინაარსის შეტყობინებებისა და იმეილების მიღება დაიწყო. დაემუქრნენ პირადი ცხოვრების შემცველი კადრების გავრცელებითაც, თუ მსგავსი ტიპის მასალების წერას არ შეწყვეტდა. მალევე ავტორებმა მუქარა სისრულეში მოიყვანეს და ერთ-ერთ ინტერნეტ საიტზე მისი პირადი ცხოვრების კადრების ამსახველი ვიდეო გავრცელდა. ქვეყნის ხელისუფლებამ ვიდეოს გავრცელებასთან კავშირი კატეგორიულად უარყო. ხადიჯა ისმაილოვას მიმართ მხარდაჭერა არაერთმა საერთაშორისო უფლებადამცველმა ორგანიზაციამ გამოხატა და აზერბაიჯანის ხელისუფლებას საქმის სათანადო გამოძიებისკენ მოუწოდა.

2013 წელს ხადიჯა ისმაილოვა ბაქოში მიმდინარე მშვიდობიან აქციაში მონაწილეობდა. მაშინ, სხვა პროტესტანტებთან ერთად, ხადიჯა კანონის დარღვევისთვის დააკავეს და ჯარიმის გადახდა დააკისრეს. იგი დაკისრებული ჯარიმის გადახდაზე უარს აცხადებდა და ამბობდა, რომ არანაირი კანონი არ დაურღვევია. აზერბაიჯანულმა სასამართლომ, საბოლოოდ, მას სასჯელის სახით 220 საათიანი საზოგადოებისთვის სასარგებლო შრომა, კერძოდ კი ქუჩების დასუფთავება დააკისრა. სასამართლოს განაჩენთან დაკავშირებით ისმაილოვამ განაცხადა, რომ “დაკისრებული “სასჯელით” კმაყოფილია, რადგანაც “ქვეყნის ნაგვისგან გაწმენდა” სწორედ ის საქმიანობაა, რაზეც წლების განმავლობაში აქტიურად მუშაობს”. ამას აზერბაიჯანის ხელისუფლების მხრიდან მის წინააღმდეგ კიდევ რამდენიმე ბრალდება მოჰყვა. თუმცა არ დაუკავებიათ.

♦  პატიმრობა და აზერბაიჯანული სასამართლოს განაჩენი

ერთ-ერთი ბოლო ბრალი ხადიჯა ისმაილოვას 2014 წელს წაუყენეს. აზერბაიჯანული მართლმსაჯულება მას ერთ-ერთი მოქალაქის თვითმკვლელობამდე მიყვანის მცდელობას ედავებოდა. ისმაილოვას სასამართლომ 2 თვიანი წინასწარი პატიმრობა შეუფარდა. მალევე მას ბრალი წაუყენეს, რაც გადასახადების თავიდან არიდებას და თანამდებობის ბოროტად გამოყენებას გულისხმობდა.

2015 წელს მამაკაცმა, რომლის თვითმკვლელობამდე მიყვანის მცდელობაც ბრალად ისმაილოვას ედებოდა, ჟურნალისტის წინააღმდეგ სასამართლო დავა შეწყვიტა. თუმცა მის მიმართ წაყენებული სხვა ბრალდებები ძალაში დარჩა და 2015 წელს აზეირბაიჯანულმა სასამართლომ ჟურნალისტს 7.5 წლიანი პატიმრობა შეუფარდა.




სასამართლოს განაჩენს საერთაშორისო საზოგადოების მძაფრი რეაქცია და აზერბაიჯანის ხელისუფლების მწვავე კრიტიკა მოჰყვა. ისინი მთავრობას ჟურნალისტის გათავისუფლებისკენ მოუწოდებდნენ.

საერთაშორისო თანამეგობრობის წნეხის შედეგად, აზერბაიჯანის ხელისუფლება იძულებული გახდა, რომ ხადიჯა ისმაილოვა გაეთავისუფლებინა. 2016 წელს იგი ციხიდან გამოუშვეს, თუმცა ქვეყნის ფარგლებს გარეთ გასვლა აკრძალული აქვს.

♦  დავა ადამინის უფლებათა ევროპულ სასამართლოში

ხადიჯა ისმაილოვამ აზერბაიჯანის სასამართლოს განაჩენი ადამიანის უფლებათა ევროპულ სასამართლოში გაასაჩივრა და აზერბაიჯანის ხელისუფლების მიმართ საერთაშორისო დავა დაიწყო. ევროპულ სასამართლოში მისი უფლებების ერთ-ერთი დამცველი ჰოლივუდის ცნობილი მსახიობის ჯორჯ კლუნის მეუღლე ამალ კლუნი იყო. მან ჟურნალისტის დაცვის სურვილი თავად გამოთქვა.

♦  ევროპული სასამართლოს განაჩენი

საქმეზე გადაწყვეტილება ევროპულმა სასამართლომ მიმდინარე წლის იანვრის დასაწყისში, ჟურნალისტის სასარგებლოდ გამოიტანა. სასამართლომ ხადიჯას მიმართ აზერბაიჯანის ხელისუფლების მხრიდან ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის მე-10 (გამოხატვის თავისუფლება) და მე-8 მუხლების (პირადი და ოჯახური ცხოვრების პატივისცემა) დარღვევა დაადგინა.

“მათ [აზერბაჯანის ხელისუფლებას] ეგონათ, რომ მე გამანადგურებდნენ, არადა ისინი საკუთარ თავებს ანადგურებენ. ამიერიდან მსოფლიოს ეცოდინება როგორ ძალადობენ თავისუფალ ჟურნალისტებზე აზერბაიჯანში”, - განაცხადა ხადიჯა ისმაილოვამ ევროპული სასამართლოს გადაწყვეტილებაზე.

„წერეთ მოკლედ და წაიკითხავენ, წერეთ ნათლად და გაიგებენ, წერეთ მხატვრულად და დაამახსოვრდებათ" - ჯოზეფ პულიცერი

უნგრული წარმოშობის ამერიკელი ჟურნალისტი, გამომცემელი და კონგრესმენი, ჯოზეფ პულიცერი ერთ-ერთი საკვანძო ფიგურა იყო მე-19 საუკუნის ბოლოს ამერიკულ საზოგადოებრივ ცხოვრებაში. მისი წვლილი უმნიშვნელოვანესია, როგორც პრესის, ისე სხვა დემოკრატიული ინსტიტუტების განვითარებაში. საგამომცემლო საქმიანობის გარდა, პულიცერი ამერიკის პოლიტიკურ ცხოვრებაშიც აქტიურად იყო ჩართული. მის სახელს უკავშირდება ცნობილი პულიცერის პრემია, რომელიც 1917 წელს დაარსდა და მას შემდეგ ყველაზე პრესტიჟულ ჯილდოდ ითვლება ჟურნალისტებისა და პუბლიცისტებისთვის ამერიკაში.

ჯოზეფ პულიცერი 1847 წლის 10 აპრილს, უნგრეთში, პატარა ქალაქ მაკოში დაიბადა. მამამისი მარცვლეულით მოვაჭრე შეძლებული ებრაელი იყო, დედა კი უნგრელი კათოლიკე მედდა. სასკოლო განათლება ჯოზეფმა ბუდაპეშტში მიიღო. სკოლის დამთავრების შემდეგ, სამხედრო კარიერაზე მეოცნებე ახალგაზრდამ, ჯერ ავსტრიის, შემდეგ კი გერმანიის არმიებში მოხალისედ ჩაწერა სცადა. თუმცა, ცუდი მხედველობის გამო ორივეგან უარი უთხრეს.

ჰამბურგში ყოფნისას პულიცერმა ერთი გავლენიანი ამერიკელი სამხედრო რეკრუტერი გაიცნო, რომელიც დაჰპირდა, რომ მიზნის მიღწევაში დაეხმარებოდა. მისი რეკომენდაციით ჯოზეფი ბოსტონში გაემგზავრა და ამერიკის ჩრდილოეთის არმიის კონტრაქტორი უცხოელი ჯარისკაცი გახდა. (იმ პერიოდში ამერიკის ჩრდილოეთ და სამხრეთ შტატებს შორის სამოქალაქო ომი მიმდინარეობდა). ჯოზეფი აქ 8 თვე მსახურობდა. ომის დასრულების შემდეგ სამხედრო სამსახურიდან გაათავისუფლეს.

უცხო ქვეყანაში დარჩენილ ახალგაზრდას თავის სარჩენად რამე სამსახური უნდა მოეძებნა. კარგად იცოდა უნგრული, გერმანული და ფრანგული ენები, რაც დიდი პლუსი იყო ამერიკაში, თუმცა, იქ დამკვიდრებისთვის საჭირო ინგლისური არ იცოდა.

ჯოზეფი სხვადასხვა შტატებსა და ქალაქებში მოგზაურობდა და დროებით სამუშაოებზე მუშაობდა. ყველაზე დიდხანს სენტ-ლუისში, მისურის შტატში დაიდო ბინა. მუშაობის პარალელურად დიდ ნაწილს ქალაქის ბიბლიოთეკაში ატარებდა, რომ ენის ცოდნა გაეღრმავებინა. მისი ჟურნალისტური კარიერაც სწორედ აქ, სრულიად მოულოდნელად და უცნაურად დაიწყო. ერთხელ, ბიბლიოთეკაში ყოფნისას, პულიცერი ჭადრაკის სათამაშო ოთახში იმყოფებოდა. ჭადრაკის თამაში ძალიან უყვარდა და კარგადაც ერკვეოდა. იმ დღეს ოთახში ბიბლიოთეკის ორი ხშირი სტუმარი ერთმანეთს ეთამაშებოდა, ახალგაზრდა ჯოზეფი მათ გულმოდგინედ აკვირდებოდა და რამდენჯერმე რჩევა მისცა. სხარტი აზროვნებით მოხიბლულმა მოთამაშეებმა, რომლებიც ამერიკაში მთავარი გერმანულენოვანი გამოცემის, Westliche Post-ის რედაქტორები აღმოჩნდნენ, ჯოზეფს გაზეთში სამსახური შესთავაზეს.

Westliche Post-ში პულიცერი ოთხი წელი წერდა. ამ დროის განმავლობაში, თავი დაიმკვიდრა, როგორც ნიჭიერმა, დაუღალავმა და იდეებით სავსე ჟურნალისტმა. 1872 წელს გაკოტრების საშიშროების წინაშე მდგარმა გამომცემლებმა წილი შესთავაზეს და სთხოვეს, თავის თავზე აეღო საგამომცემლო საქმიანობა. ასე გახდა, 25 წლის ასაკში, ჯოზეფ პულიცერი გამომცემელი.

1878 წელს პულიცერმა გაზეთი St. Louis Post-Dispatch შეიძინა და თავდაუზოგავად მუშაობდა გამოცემის ბიზნესმოდელის ჩამოსაყალიბებლად. წარმატებული მცდელობის შემდეგ ჯოზეფმა საქმიანობის კიდევ უფრო გაფართოება გადაწყვიტა და საცხოვრებლად ნიუ-იორკში გადავიდა. 1883 წელს მან აქ გაკოტრების საფრთხის ქვეშ მყოფი კიდევ ერთი გაზეთი - The New York World -ი შეიძინა, რედაქტორობა თავის თავზე აიღო და მალე ის ნიუ-იორკის და ამერიკის ერთ-ერთ ყველაზე პოპულარულ და მაღალშემოსავლიან გამოცემად აქცია. რამდენიმე წელიწადში გაზეთის ტირაჟი 15 ათასიდან ნახევარ მილიონამდე გაიზარდა, რაც შტატებში რეკორდული მაჩვენებელი იყო.

მისი საიდუმლო იმ დროისთვის ნოვატორულ მიდგომაში იყო - გაეხადა პრესა მასობრივი და ყველასთვის საინტერესო და გასცდენოდა მდიდარი კლასის ინტერესებს. თუ მანამდე გამოცემები ყველაზე აქტიურად საფონდო ბირჟებისა და ბიზნეს ელიტების მსხვილ პროექტებზე და მათ მიერ ლობირებულ იდეებზე წერდნენ, პულიცერი საკუთარ გაზეთებში მოსახლეობის ყველა ფენისთვის, ფართო აუდიტორიისთვის საჭირო და სასარგებლო ინფორმაციის მიწოდებას და მათთვის საინტერესო თემებზე საუბარს ცდილობდა. ამან გაამართლა, როგორც საზოგადოებრივი სარგებელის, ისე მეწარმეობის კუთხით. პულიცერი მედია მაგნატი გახდა.

St. Louis Post-Dispatch-სა დ The New York World-ის შემდეგ მან კიდევ რამდენიმე გაზეთი იყიდა და ყველგან იგივე კონცეფცია დანერგა. მასობრივ აუდიტორიაზე გასასვლელად ყველა ხერხი სცადა: დიდი, მკვეთრი შრიფტით დაწერილი მყვირალა სათაურები, დიფერენცირებული რუბრიკები, ჟურნალისტური გამოძიებები, კულტურისა და სპორტის სიახლეები, იუმორისტული და სარეკლამო გვერდები - ეს ყველაფერი იმ დროისთვის სიახლე იყო, როგორც სტილისტური, ისე შინაარსობრივი თვალსაზრისით.

პულიცერის სახელს უკავშირებენ ტერმინს “ ყვითელი ჟურნალისტიკა“, რასაც თავიდან პირდაპირი დატვირთვა ჰქონდა. ეს ტერმინი The New York World-ის ფერად დამატებას და იქ გამოქვეყნებულ კომიქსს უკავშირდება ყვითელ ტანსაცმლიან ბიჭზე. ეს პირველი ფერადი გამოცემა იყო ამერიკაში და ყვითელი კი პირველი ფერი, რომელმაც შავ-თეთრის იდილია დაარღვია. პულიცერის გაზეთებში იწერებოდა როგორც სკანდალურ, სენსაციურ თემებზე, ისე სერიოზულ საკითხებსა და პრობლემებზე. მათ შორის, ხშირი იყო გავლენიანი პირების მხილება ამა თუ იმ მავნე საქციელში.

პულიცერი წლების განმავლობაში ებრძოდა კორუფციას და სხვადასხვა მანკიერებებს პოლიტიკურ და ბიზნეს წრეებში. ჯერ გაზეთების, მოგვიანებით კი უკვე პოლიტიკაში ჩართვის საშუალებით. მის სახელს უკავშირდება ნიუ-იორკის თავისუფლების ქანდაკების ამერიკაში ჩატანის ისტორია. მან შეიტყო, რომ საფრანგეთის ამ მნიშვნელოვან საჩუქარს მისი ქვეყნის ჩინოვნიკები სათანადოდ არ აფასებდნენ და მისთვის პედესტალის დადგმისა და ქანდაკების ამერიკაში გადატანის თანხების გამოყოფას აგვიანებდნენ. პულიცერმა თავად დაიწყო სპონსორების მოზიდვა საგაზეთო კამპანიებით და სწორედ მისი დიდი დამსახურებით მოხერხდა, რომ ქანდაკება მალევე ჩაიტანეს ამერიკაში და საზეიმოდ გახსნეს კიდეც 1886 წლის 28 ოქტომბერს.

ჟურნალისტიკის პარალელურად ჯოზეფ პულიცერი ახალგაზრდობაშივე დაინტერესდა პოლიტიკით. თავდაპირველად რესპუბლიკური პარტიის წევრი გახდა და კარიერის დასაწყისში მათ მხარდამჭერად თლიდა თავს. თუმცა, მას შემდეგ რაც ამ პარტიაში არსებული კორუფცია და მისი ლიდერების არაჯანსაღი მერკანტილური სურვილები აღმოაჩინა, დემოკრატიულ პარტიას შეუერთდა. პულიცერი სიცოცხლის ბოლომდე დემოკრატად დარჩა. იგი ჯერ მისურის შტატის წარმომადგენელი იყო კონგრესში, მოგვიანებით კი ნიუ იორკის.

1890 წელს პულიცერმა მხედველობასთან დაკავშირებული პრობლემების გამო The New York World-ის რედაქტორის პოზიცია დატოვა. მალე მას დეპრესია და ხმაურის აუტანლობაც დაეწყო, რამაც კიდევ უფრო მოწყვიტა საზოგადოებრივ ცხოვრებას. ცხოვრების ბოლო წლებში, ჯოზეფი დროის დიდ ნაწილს სახლის ხმაურგაუმტარ ოთახებში ან საკუთარ იახტაზე ატარებდა, რომელსაც “Liberty” ერქვა. მკურნალობის მცდელობები წარუმატებელი გამოდგა. პულიცერმა თანდათან სრულიად დაკარგა მხედველობა და დეპრესიაც სულ უფრო გაუმძაფრდა. 1911 წლის 29 ოქტომბერს ის სამხრეთ კაროლინაში, საკუთარ იახტაზე გარდაიცვალა. პულიცერის ანდერძის თანახმად, მისი ქონებიდან 2 მილიონი დოლარი კოლუმბიის უნივერსიტეტს გადაეცა ჟურნალისტიკის უმაღლესი სკოლის შესაქმნელად და გამორჩეული ჟურნალისტებისთვის, ასევე მწერლებისა და მუსიკოსებისთვის პრემიის დასაწესებლად.

ამერიკელი ჟურნალისტი, კინომცოდნე და სცენარისტი როჯერ ებერტი ყველა დროის ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული და გავლენიანი კინოს ჟურნალისტი იყო, რომელმაც სახელი Chicago Sun times-ისთვის წერით და სატელევიზო შოუების ავტორობით გაითქვა.

ებერტი პირველი კინომცოდნე იყო, ვისაც პულიცერის პრიზი გადასცეს და ასევე პირველი ამ სფეროში, ვისაც ჰოლივუდის დიდების ხეივანში ვარსკვლავი გაუხსნეს. ის ერთნაირი ენთუზიაზმით წერდა როგორც ჰოლივუდის ბლოკბასტერებზე, ისე არტ-ჰაუს ფილმებზე და რაც მთავარია, წერდა ყველასთვის გასაგებ და საინტერესო ენაზე.

როჯერ ებერტი ილიონისის შტატის ქალაქ ურბანაში, 1942 წლის 18 ივნისს დაიბადა, ბუღალტერი დედისა და ელექტრიკოსი მამის ოჯახში.

ებერტი ჟურნალისტიკით ჯერ კიდევ სკოლის პერიოდში დაინტერესდა. იგი სამეცნიერო ფანტასტიკით იყო გატაცებული და საკუთარ მოსაზრებებს და მიმოხილვებს მაშინდელ ნახევრად სამოყვარულო გამოცემებს უგზავნიდა.

15 წლის ასაკში ებერტმა ურაბანას გაზეთ Champaign-Urbana News-Gazette-ში დაიწყო მუშაობა, სადაც სპორტზე წერდა სტატიებს. მალე ებერტი სკოლის გაზეთის The Echo-ს მთავარ რედაქტორად აირჩიეს. 1958 წელს, 16 წლის ასაკში, ილინოისის უმაღლესი სკოლის ასოციაციის ჩემპიონატი მოიგო საუკეთესო რადიო გადაცემის მომზადებისთვის.

ებერტმა ილიინოისის უნივერსიტეტში იმაზე ადრე ჩააბარა, ვიდრე მისმა თანატოლებმა. ჯერ კიდევ უმაღლესი სკოლის ბოლო კურსებს ამთავრდებდა, როცა პარალელურად უნივერსიტეტში დაიწყო სწავლა. სტუდენტობისას როჯერმა ადგილობრივ გამოცემა Daily Illini-ში დაიწყო რეპორტიორად მუშაობა, რამდენიმე წელიწადში კი მისი რედაქტორი გახდა.

პირველი კინო მიმოხილვა ებერტმა 1961 წლის ოქტომბერში, 19 წლის ასაკში დაწერა The Daily Illin-ისთვის. ეს იყო ფედერიკო ფელინის ფილმი „დოლჩე ვიტა“.

უნივერსიტეტის დამთავრების შემდეგ როჯერმა მაგისტრატურაზე გააგრძელა სწავლა, რომლის ფარგლებშიც ერთი წელი გაცვლითი პროგრამით ქეიფ თაუნის უნივერსიტეტში გაატარა. ებერტს სწავლა არც მაგისტრის დიპლომის აღების შემდეგ შეუწყვეტია. მან ჩიკაგოს უნივერსიტეტში დოქტორანტურაზე ჩააბარა. პარალელურად კი სამსახურის ძებნა დაიწყო, რომ თავის რჩენა შესძლებოდა. 1966 წელს როჯერ ებერტი Chicago Sun Times-ში აიყვანეს რეპორტიორად. ასე დაიწყო მისი 47-წლიანი თანამშრომლობა გამოცემასთან.

ერთი წლის შემდეგ გაზეთიდან მთავარი კინოკრიტიკოსი ელიანორ კინი წავიდა, რედაქტორმა კი მის ადგილზე ებერტი დანიშნა. როჯერი ცოტა ხანში მიხვდა, რომ სწავლა და აქტიურად წერა ერთად არ გამოსდიოდა და გადაწყვიტა, უნივერსიტეტისთვის თავი დაენებებინა და კინოკრიტიკაზე ფოკუსირებულიყო. თუმცა, 1968 წელს ჩიკაგოს უნივერსიტეტს კვლავ მიუბრუნდა, ამჯერად ლეტქორის ამპლუაში. მას შემდეგ ებერტი აქ წლების განმავლობაში კითხულობდა ლექციებს კინოს შესახებ. პარალელურად კი, აქტიურად წერდა ახალ ფილმებზე და მალე ერთ-ერთ ყველაზე გავლენიან ფიგურად იქცა ამ სფეროში. მის შეფასებას ახალ გამოსულ ფილმზე ყველა მოუთმენლად ელოდა: როგორც რეჟისორები, ისე მაყურებლები.

1975 წელს როჯერ ებერტი პირველი კინოკრიტიკოსი გახდა, ვისაც პულიცერის პრიზი მიანიჭეს კრიტიკის მიმართულებით. ამავე წელს ებერტმა და Chicago Tribune-ის კინოკრიტიკოსმა, ჯინ სისკელმა ჩიკაგოს საზოგადოებრივ ტელევიზიისთვის გადაცემების მომზადება დაიწყეს. ყოველკვირეულ შოუში ავტორები ფილმებს მიმოიხილავდნენ და საკუთარი ვერდიქტი გამოჰქონდათ. მათი დუეტი მალევე გახდა პოპულარული.

წლების განმავლობაში კინოკრიტიკოსებმა რამდენიმე ტელევიზია გამოიცვალეს, თუმცა შოუ თითქმის უწყვეტად გადიოდა, სანამ 1999 წელს სისკელი არ გარდაიცვალა. ვიდრე პროდუსერები მის შემცვლელს ნახავდნენ, ცოტა ხანი ებერტს გადაცემა მარტო მიჰყავდა. 2000 წლიდან კი მისი პარტნიორი Chicago Sun Times-ის მესვეტე, რიჩარდ როეპერი გახდა. შოუს “ფილმები ებერტთან და როეპერთან“ დაარქვეს, მოგვიანებით კი უბრალოდ „ფილმები“.

ტელევიზიის პარალელურად როჯერ ებერტი აქტიურად აგრძელებდა წერას გაზეთისთვის. 80-იანი წლებიდან მან წიგნებზე მუშაობაც დაიწყო. ებერტი 20-ზე მეტი წიგნის ავტორია, მათ შორისაა ბესტსელერები: მემუარული ჟანრის “Life itself” და მარტინ სკორსეზეზე დაწერილი წიგნი „Scorsese by Ebert”.

1992 წელს, 50 წლის ასაკში, ებერტმა იურისტ შაზ ჰამმელსმიტზე იქორწინა და სიცოცხლის ბოლომდე მასთან ერთად ცხოვრობდა. კინოკრიტიკოსის ვებგვერდის და მისი ინტელექტუალური საკუთრების მფლობელი დღეს სწორედ ჰამმელსმიტია.

2005 წელს როჯერ ებერტი პიველი კინოკრიტიკოსი გახდა, ვისაც ჰოლივუდის დიდების ხეივანში ვარსკვლავი გაუხსნეს.

2002 წელს ებერტს ფარისებრი ჯირკვლის კიბოს დიაგნოზი დაუსვეს. წარმატებულმა ოპერაცის შდეგად განიკურნა, თუმცა, ოთხი წლის შემდეგ დაავადებამ ისევ იჩინა თავი და ამჯერად ექიმებს მის გადასარჩენად ქვედა ყბის ნაწილის მოჭრა მოუხდათ. ებერტს ლაპარაკის უნარი წაერთვა. ამის გამო ტელეწამყვანობას თავი დაანება და კიდევ უფრო აქტიურად მიჰყო წერას ხელი.

2010 წელს, კომპიუტერული ხმოვანი სისტემის საშუალებით ებერტს ხმა დაუბრუნეს. ამავე წელს ის ოპრა უინფრის შოუში იყო სტუმრად, სადაც საკუთარ მდგომარეობაზე, კინოზე, მუსიკასა და არაერთ საინტერესო თემაზე ისაუბრა.

ორი წლის შემდეგ კინოკრიტიკოსის ჯანმრთელობის მდგომარეობა ისევ გაუარესდა, თუმცა ის კინო მიმოხილვებს სიცოცხლის ბოლო დღეებამდე წერდა. გარდაცვალებამდე ცოტა ხნით როჯერ ებერტმა ახალი პროექტიც კი დაანონსა. თუმცა, ბოლო დღეებში მისი მდგომარეობა ძალიან გართულდა და საკუთარ ვებგვერდზე წერილი გამოაქვეყნა, რომ შეუძლოდ ყოფნის გამო დროებით საქმიანობის შეწყვეტას აპირებდა.

როჯერ ებერტი 2014 წლის 4 აპრილს, 70 წლის ასაკში სიმსივნით გარდაიცვალა. იმავე წელს მის შესახებ დოკუმენტური ფილმი „Life itself“ გამოვიდა. რეჟისორმა, სტივ ჯეიმსმა გადაღება ჯერ კიდევ ებერტის სიცოცხლეში დაიწყო. ფილმი კინოკრიტიკოსის კარიერასთან ერთად მისი ცხოვრების ბოლო პერიოდსაც აღწერს და მისი ოჯახის წევრებთან და მეგობრებთან ინტერვიუებსაც მოიცავს, რაც განსაკუთრებით საინტრესოს ხდის ნამუშევარს.

გლორია სტაინემი თანამედროვეობის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ავტორი და უკვე საკულტოდ ქცეული ფიგურაა, როგორც პუბლიცისტიკაში, ისე ფემინიზმის ისტორიაში. ჟურნალისტი, მწერალი და ქალთა უფლებების აქტივისტი 84 წლის ასაკშიც აქტიურად აგრძელებს საქმიანობას. მის სტატიებს თუ ინტერვიუებს ხშირად შეხვდებით, როგორც ამერიკულ, ისე ევროპულ გამოცემებსა და ტელევიზიებში.

გლორია სტაინემი1934 წლის 25 მარტს, ოჰაიოს შტატის ქალაქ ტოლედოში დაიბადა, შოტლანდიური და გერმანული ფესვების მქონე დედისა და ებრაელი მამის ოჯახში. მისი ბებია მამის მხრიდან, პოლინ პერლმუტერ სტაინემი გასული საუკუნის დასაწყისში სუფრაჟისტ ქალთა ასოციაციის თავმჯდომარე იყო, 1908 წელს კი ქალთა საერთაშორისო საბჭოში დელეგატად იქნა არჩეული. გლორიაც, ბებიის მსგავსად, ადრეული ასაკიდანვე დაინტერესდა პოლიტიკით და ადამიანის უფლებებით. 50-იანი წლების დასაწყისში, მასაჩუსეტსის Smith-ის კოლეჯში სწავლისას საგნებს სწორედ ამ მიმართულებით ირჩევდა, რაც მაშინ ქალისთვის დიდი იშვიათობა იყო.

1956 წელს, კოლეჯის დამთავრების შემდეგ, სტაინემმა გრანტი მიიღო და ინდოეთში განაგრძო სწავლა, სადაც ორი წელი დარჩა და ინდოეთის სასამართლო სისტემაშიც მოასწრო მუშაობა. ამერიკაში დაბრუნების შემდეგ, ცოტა ხანში ახლადდაარსებულ სატირულ ჟურნალში - Help დაიწყო მუშაობა. პარალელურად, თანამშრომლობდა სხვადასხვა გამოცემებთან ფრილანსერის სტატუსით. როგორც სტაინემი იხსენებს, მისი პირველი სერიოზული სტატია, 1961 წელს, Esquire-ში გამოქვეყნდა. ეს იყო მასალა კონტრაცეპტივებზე, რასაც მნიშვნელოვანი გამოხმაურება მოჰყვა. მომდევნო წლიდან მან უკვე აქტიურად დაიწყო ქალთა უფლებებზე წერა და იმის განხილვა, როგორ ხდებიან ქალები იძულებული კარიერასა და ქორწინებას შორის არჩევანი გააკეთონ.

1963 წლიდან გლორია ცოტა ხნით ცნობილი გამოცემის, Playboy-ს კლუბში მუშაობდა მიმტანად. სწორედ ამ დროს მან Show magazine-სთვის დაიწყო სტატიის წერა, სადაც კლუბში მუშაობის გამოცდილებას აღწერდა. „კურდღლის ამბავი“ - ასე ერქვა სტატიას, რომელიც 1963 წლის მაისში გამოქვეყნდა. მასში სტაინემი დეტალურად ყვებოდა, როგორ ექცეოდნენ ქალებს ასეთ კლუბებში და როგორ ხდებოდა მასკულინური სისტემის მიერ მათი ჩაგვრა და ექსპლუატაცია. სტატია ორ ნაწილად გამოქვეყნდა და მალევე გახდა დიდი ინტერესის საგანი. 1985 წელს, სტაინემის მონათხრობის მიხედვით, ტელეარხმა ABC-მ სატელევიზიო ფილმიც კი გადაიღო.

1964 წლის დეკემბერში გლორია სტაინემმა Cosmopoliten-ისთვის ჯონ ლენონთან ჩაწერა ინტერვიუ, რომელიც ჟურნალის გარეკანზე მოხვდა. მომდევნო წლიდან კი ტელეკომპანია NBC-ის სატირული გადაცემაში დაიწყო სცენარისტად მუშაობა. 1968 წელს სტაინემს New York Magazine-ში შესთავაზეს სამსახური. ჟურნალი ახალი დაარსებული იყო და საინტერესო ავტორებს ეძებდა. თანამშრომლობა ორმხრივად წარმატებული გამოდგა. ჟურნალში სტაინემის არაერთი მნიშვნელოვანი მასალა გამოქვეყნდა, რამაც მასაც და გამოცემასაც დიდი პოპულარობა მოუტანა. განსაკუთრებული ინტერესი გამოიწვია მისმა სტატიებმა აბორტის და ქალთა ემანსიპაციის თემებზე. გლორია სტაინემი ფემინისტური მოძრაობის ერთ-ერთი ლიდერი გახდა. წერასთან ერთად ის სოციალურ და პოლიტიკურ აქტივიზმშიც მონაწილეობდა და სხვადასხვა გაერთიანებებთან და მოძრაობებთან თანამშრომლობდა. ქალების და შავკანიანების უფლებები, შრომის უფლებები, ვიეტნამის ომის საპროტესტო კამპანიები - გლორია სტაინემი 60-იანი წლების ამერიკის ყველა აქტუალურ მოვლენაში იყო ჩართული და საკუთარი მნიშვნელოვანი წვლილი შეჰქონდა.

1972 წელს მან აფრო-ამერიკელ ფემინისტ აქტივისტთან, დოროთი პიტმან ჰიუგსთან ერთად ფემინისტური ჟურნალი Ms. დააფუძნა. სატესტო 300 000 ეგზემპლარი ერთ კვირაში სრულად გაიყიდა. მალე ჟურნალმა 26 000-მდე ხელმომწერი შეაგროვა, რედაქციაში კი მუდმივად მიდიოდა მკითხველთა წერილები და შეკითხვები. იმავე 1972 წელს გლორია სტაინემი პირველი ქალი ჟურნალისტი გახდა, რომელიც ამერიკის „ეროვნულ პრეს კლუბში“ სიტყვით გამოვიდა. 1976 წელს გლორია Women's Institute for Freedom of the Press -ის წევრი გახდა. ეს ორგანიზაცია ქალთა შორის კომუნიკაციის ზრდაზე და მათთვის აქტუალური მედია გამოცემების მხარდაჭერაზე მუშაობდა.

1978 წელს „კოსმოპოლიტენში“ მისი ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი სტატია დაიბეჭდა, რომელსაც ასე ერქვა : „კაცებს რომ მენსტრუაცია ჰქონდეთ“. სტაინემი სატირულ ჟანრში განიხილავდა, როგორ ჰეროიკულად იქნებოდა აღქმული ეს მოვლენა მამაკაცების შემთხვევაში, მაშინ როცა ქალებისთვის ხშირად სასირცხვილო და დასამალ ამბად მიიჩნევა. დიდი გამოხმაურება მოჰყვა ასევე სტაინემის New York Times- ში გამოქვეყებულ მასალას ბილ კლინტონის სექსუალური სკანდალის შემდეგ. სტატიაში „ფემინიზმი და კლინტონის დაკითხვა“ ის წერდა, რომ კლინტონის კრიტიკისას მთავარი საკითხი სექსუალური შვიწროვება უნდა ყოფილიყო, რაც ასე არ მოხდა და პრეზიდენტი კრიტიკის ობიექტი სულ სხვა მიმართულებით გახდა.

2000-იან წლებიდან გლორია სტაინემი ისევ აქტიურად აგრძელებს როგორც ჟურნალისტურ საქმიანობას, ისე ქალების უფლებების თუ სხვა სოციალური და პოლიტიკური უფლებებისთვის ბრძოლას. 2005 წელს მან მსახიობ და აქტივისტ, ჯეინ ფონდასთან და პოეტთან და პოლიტიკის თეორეტიკოსთან, რობინ მორგანთან ერთად „ქალთა მედია ცენტრი“ დააარსა. ორგანიზაცია ქალთა ადვოკატირების, მათი მედიაში ხილვადობისა და გავლენის მიმართულებით მუშაობს.

ბოლო 20 წელია, სტეინემი აკადემიურ საქმიანობაშიც აქტიურად არის ჩართული და სხვადასხვა უნივერსიტეტებში ლექციებს კითხულობს. მას სხვადასხვა საჯარო შეხვედრებსა თუ დემონსტრაციებზეც ხშირად შეხვდებით. დონალდ ტრამპის ინაუგურაციის შემდეგ, 2017 წლის 21 იანვარს გამართულ ქალების მარშზე ვაშინგტონში, 82 წლის სტაინემი ერთ-ერთი მთავარი სპიკერი იყო. 2018 წლის მაისიდან გლორია სტაინემი მსოფლიოს გარშემო მოგზაურობს და საჯარო ლექციებს ატარებს ქალების უფლებებისა და თანასწორობის თემაზე.

„ყველა, ვისაც ცხოვრებაში ხვდები, რაღაც ისეთს ებრძვის, რის შესახებაც წარმოდგენა არ გაქვს. იყავი კეთილგანწყობილი. ყოველთვის ...“ - ამ სიტყვებით გამოემშვიდობა იტალიელი მსახიობი და რეჟისორი, აზია არჯენტო ენტონი ბორდეინს თავის ინსტაგრამის გვერდზე. ჟურნალისტი და მსახიობი ერთმანეთს 2016 წლის ბოლოდან ხვდებოდნენ, მას შემდეგ, რაც არჯენტომ მას რომში CNN-ის გადაცემის ჩაწერისას უმასპინძლა. მსახიობის ეს სევდიანი და მრავლისმეტყველი გამოთხოვება საყვარელ ადამიანთან განსაკუთრებით საგულისხმო იყო იმ ფონზე, როდესაც ბოლო წლებში დეპრესიისა თუ სხვადასხვა სახის ფსიქიკური აშლილობის გამო არაერთმა ცნობილმა ადამიანმა დაასრულა სიცოცხლე თვითმკვლელობით. როგორც აღმოჩნდა, დეპრესია იყო ბორდეინის სუიციდის მიზეზიც. ამ ტრაგიკული შემთხვევის შემდეგ დასავლური პრესა კიდევ ერთხელ ალაპარაკდა ფსიქიკური ჯანმრთელობის მნიშვნელობაზე და ამ მიმართულებით არსებული სტიგმების დაძლევაზე.

ენტონი ბორდეინი ბოლო ოცწლეულის ამერიკაში ერთ-ერთი ყველაზე გამორჩეული მედია პერსონა იყო. მზარეული, ჟურნალისტი და მწერალი საინტერსო და სახალისო რეპორტაჟების, წიგნების თუ ტელეშოუების გამო ყოველთვის დიდ ინტერესს იწვევდა და გულშემატკივრების მთელი არმია ჰყავდა, როგორც ამერიკაში, ისე სხვა ქვეყნებში. განსაკუთრებული პოპულარობა ბორდეინს CNN-ის სამოგზაურო-კულინარიულმა შოუმ - Parts Unknown მოუტანა, რომელშიც ის მსოფლიოს გარშემო მოგზურობდა და დოკუმენტური ფილმების სახით სხვადასხვა ქვეყნების კულტურასა და კულინარიას გვაცნობდა. ამას ისე ახერხებდა, რომ ტელევიზიის სპეციფიკაც გაეთვალისწინებინა და ის სიღრმე და ავთენტურობაც არ დაეკარგა, რაც ყოველთვის იგრძნობოდა მის ხელწერაში.

8 ივნისს, ყველასთვის მოულოდნელად 61 წლის ბორდეინი საფრანგეთის ერთ-ერთ სასტუმროში გარდაცვლილი იპოვეს. სტრასბურგთან მდებარე პატარა დასახლება, კაიზერსბერგში ის Parts Unknown-ის მორიგი სერიის გადასაღებად იმყოფებოდა, სადაც მეგზურობას ფრანგი მეგობარი და კოლეგა, ერიკ რიპერი უწევდა. სწორედ რიპერმა შეატყობინა პოლიციას მისი გაუჩინარების შესახებ, მას შემდეგ, რაც მეგობარი არც საუზმეზე გამოჩნდა და არც ტელეფონის ზარებს პასუხობდა. ბორდეინის სიკვდილის მიზეზმა საზოგადოება გაოგნებული დატოვა. დაუჯერებელი იყო, რომ ადამიანს, რომელსაც ერთი შეხედვით ბევრისთვის საოცნებო ცხოვრება ჰქონდა, ეკრანს მიღმა საკუთარ ემოციურ მდგომარეობასთან გამკლავება უჭირდა. როგორც მისი და აზია არჯენტოს ახლო მეგობარი, მსახიობი როუზ მაკგოვანი წერს, სიკვდილამდე ცოტა ხნით ადრე ბორდეინმა დეპრესიის გამო დახმარებისთვის ექიმსაც მიმართა, თუმცა, შემდეგ მისი რჩევები არ გაითვალისწინა.

ენტონი, იგივე ტონი ბორდეინი 1956 წლის 25 ივნისს, ნიუ იორკში ფრანგი დედისა და ამერიკელი მამის ოჯახში დაიბადა. მედიასთან და სახელოვნებო ინდუსტრიასთან ბავშვობიდანვე ჰქონდა შეხება, რადგან დედა Ney York Times- ის ერთ-ერთი რედაქტორი იყო, მამა კი ხმის ჩამწერი სტუდიის, Columbia Records-ის მენეჯერი. სკოლის დამთავრების შემდეგ ტონიმ კოლეჯში გააგრძელა სწავლა, თუმცა, არასათანადო ინტერესისა და ნარცისულ/დესტრუქციული მიდრეკილებების გამო 2 წელიწადში გარიცხეს. იმ პერიოდში მან ნარკოტიკების აქტიური მოხმარება დაიწყო და მალე ჰეროინ-დამოკიდებული გახდა, რასაც შემდეგ დიდი ხანი ებრძოდა. მოგვიანებით ბორდეინი არაერთხელ ისაუბრებს ამ თემაზე თავის რეპორტაჟებსა და წიგნებში.

კოლეჯში სწავლისას ტონიმ პარალელურად ზღვის პროდუქტების რესტორანში ჭურჭლის მრეცხავად დაიწყო მუშაობა. სწორედ იქ მიხვდა, რომ კულინარია ძალიან აინტერესებდა და ამ მიმართულებით  უნდოდა კარიერის გაგრძელება. ამიტომ, კოლეჯიდან გაგდებულს, ბევრი არ უდარდია და იმავე წელს ამერიკის კულინარიულ ინსტიტუტში ჩააბარა. 3-წლიანი სწავლის შემდეგ, პრაქტიკული გამოცდილების მისაღებად, ნიუ იორკის რესტორნებში დაიწყო მუშობა.



1985 წელს სკოლის დროინდელ შეყვარებულზე, ნენსი პუტკოსკიზე დაქორწინდა, რომელთანაც 2005 წლამდე ცხოვრობდა. 80-90- იან წლებში ბორდეინმა უამრავი  სამუშაო ადგილი გამოიცვალა. იმუშავა ნიუ იორკის არაერთ რესტორანსა თუ კაფეში, შეისწავლა სხვადასხვა ქვეყნების სამზარეულოები. 1998 წელს, უკვე გამოცდილი და პროფესიულ წრეში პოპულარული კულინარი, მანჰეტენზე მდებარე პოპულარულ ფრანგულ რესტორნის, Brasserie Les Halles-ის მთავარი მზარეული გახდა. ეს იყო ადგილი, სადაც ტონიმ ყველაზე დიდხანს იმუშავა და სადაც მიხვდა, რომ მისი კიდევ ერთი მოწოდება წერა იყო. სწორედ ამ რესტორნის ინსპირაციით დაწერა 2000 წელს მემუარის ჟანრის წიგნი Kitchen Confidential , რომელიც მალევე გახდა კულინარიული ჰიტი და New York Times-ის ბესტსელერი. წიგნში ის Brasserie Les Halles -სთან ერთად სხვა რესტორნებში მუშაობის გამოცდილებას იგონებს და იმასაც ჰყვება, როგორ მუშაობდნენ ახალგაზრდობაში ის და მისი მეგობრები კოკაინის, LSD-ის, კანაფის და სხვა ნარკოტიკების ზეგავლენის ქვეშ: „გამუდმებით კაიფში ვიყავით, საწყობ-მაცივარში ვიპარებოდით „კონცეპტუალიზებისთვის“. ნარკოტიების გარეშე იშვიათად ვიღებდით მნიშვნელოვან გადაწყვეტილებას" - იხსენებს ბორდეინი.

წიგნის პოპულარობიდან გამომდინარე მისით მალე ტელევიზიებიც დაინტერესდნენ. 2002 წელს ბორდეინი Food Network-ის სახე გახდა და ერთი წლის განმავლობაში მიჰყავდა კულინარიული გადაცემა A Cook's Tour. 2005 წლიდან Discovery -ის მფლობელობაში მყოფ ტელეარხ Travel Channel -ზე გადავიდა და 2012 წლამდე გადაცემა No Reservations -ის ავტორი იყო. მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნებში მოგზაურობითა და კულინარიული გამოცდილებების გაზიარებით, ბორდეინის შოუმ მალევე მოიპოვა პოპულარობა.

2007 წელს ჟურნალისტი იტალიელ სპორტსმენზე, ოტავია ბუსიაზე დაქორწინდა და იმავე წელს, 51 წლის ასაკში პირველი და ერთადერთი შვილი, არიანი გაუჩნდა. 2013 წლიდან ბორდეინი უკვე CNN-ზე მიიწვიეს ასევე სამოგზაურო-კულინარიული სტილის გადაცემის, Parts Unknown-ის მოსამზადებლად. ეს გადაწყვეტილება როგორც ტელევიზიის, ისე ავტორის მხრიდან საკმაოდ რისკიანი ნაბიჯი იყო, რადგან მანადმე CNN მხოლოდ ახალ ამბებთან ასოცირდებოდა. თუმცა, შოუმ გაამართლა. ნიჭიერმა და ქარიზმატულმა ბორდეინმა მალევე მოიპოვა მაყურებლის სიყვარული და მისი ექსკლუზიური რეპორტაჟები ერთ-ერთ მთავარ მოვლენად იქცა ტელეარხზე. თავად ავტორი კი პოპულარობის ზენიტში აიყვანა. 2000-იან წლებში ბორდეინმა კიდევ არაერთი წიგნი გამოსცა კულინარიის თემაზე. მათ შორის ბესტსელერები - "No Reservation" და "Medium Raw". 

2014 წელს Smithsonian-ის ინსტიტუტმა მას კულინარიული სამყაროს როკ-ვარსკვლავიც კი უწოდა. ეს შეფასება შემთხვევითი არ იყო - ბორდეინს თინეიჯერობიდან განსაკუთრებულად უყვარდა როკ-მუსიკა და მეგობრობდა კიდეც მუსიკოსებთან. მათ შორის იყვნენ იგი პოპი, მარკი რემონი (Ramones), ელის კუპერი და სხვებთან.

მარკი რემონმა მისი გარდაცვალების შემდეგ ვრცელი კომენტარი მისცა ჟურნალ Rolling Stone-ს, სადაც ბორდეინს როგორც უბრალო, გულწრფელ ადამიანს, ისე იხსენებს, რომელიც ზუსტად ისეთივე იყო კამერის მიღმა, როგორც კამერის წინ. მუსიკოსი მეგობრის იშვიათ უნარზეც ამახვილებს ყურდღებას, რის გამოც მან შეძლო მასობრივი პოპულარობის ფონზე საკუთარი იდენტობა არ დაეკარგა : „ის ნამდვილი პანკი იყო. მიუხედვად იმ ნაგავისა, რაც მის სისტემაში იყო, ცდილობდა საკუთარი ცხოვრების სტილი შეენარჩუნებინა, რაც ძალიან რთული იყო“.





შედარებით გვიანდელ ასაკში მიღწეული წარმატების გამო ენტონი ბორდეინი ხშირად ხუმრობდა ხოლმე საკუთარ თავზე და ამბობდა, რომ წესით 20-ან წლებში უნდა მომკვდარიყო, არადა, პოპულარული 40-ის მერე გახდა, შვილი კი 50-ის მერე გაუჩნდა. ბოლომდე მაინც ვერ იჯერებდა საკუთარ პოპულარობას და ცხოვრების ასე განვითარებას: „44 წლამდე შემნახველი ანგარშიც კი არ მქონია... ისეთი შეგრძნება მაქვს, თითქოს მანქანა მოვიპარე, ძალიან კარგი მანქანა და გამუდმებით უკან ვიყურები პოლიციის ანთებული ფარების მოლოდინში“- უთხრა მან 2016 წელს მიცემულ ინტერვიუში გამოცემა biography.com-ის ჟურნალისტს.

ამერიკელი მწერალი და ჟურნალისტი, ჰანტერ ტომპსონი გასული საუკუნის ერთ-ერთი გამორჩეული ავტორი და საკულტო ფიგურაა. მისი წიგნები და ჩანაწერები დღემდე მილიონობით ახალგაზრდის შთაგონების წყაროა და პოპ კულტურაშიც ერთ-ერთ ყველაზე ხშირად ციტირებადი ავტორია.

ტომპსონი ჟურნალისტიკაში ახალი მიმდინარეობის - გონზო ჟურნალისტიკის ფუძემდებლად მიიჩნევა, რაც თხრობისას ამბავში ავტორის აქტიურ ჩართულობას მოიაზრებს. მისი ტექსტები სავსეა თავისუფალი, სუბიექტური ინტერპრეტაციებით და მოვლენების ავტორისეული შეფასებებით.

ჰანტერ ტომპსონი 1937 წლის 18 ივლისს დაიბადა კენტუკის შტატის ქალაქ ლუისვილში, ბიბლიოთეკარი დედისა და სადაზღვევო აგენტი მამის ოჯახში. წერით ჯერ კიდევ კოლეჯის პერიოდში დაინტერესდა, როდესაც სპორტული კლუბის წევრობის გამო ყოველწლიური წიგნისთვის სტატიების დაწერა მოუწია. მოგვიანებით უკვე სხვადასხვა სპორტულ ჟურნალ-გაზეთებთანაც დაიწყო თანამშრომლობა, თუმცა, რადგანაც კარიერის აწყობას სამხედრო ავიაციაში აპირებდა, გარკვეული შეზღუდვები ჰქონდა და საკუთარი სახელით წერილების გამოქვეყნება არ შეეძლო.

დაახლოებით ერთწლიანი სამხედრო სამსახურის შემდეგ მას უარი უთხრეს ამ საქმიანობის გაგრძელებაზე. მთავარი მიზეზი ტომპსონის მეამბოხე ხასიათი და სხვების აყოლიების განსაკუთრებული უნარი იყო, რის გამოც ის სამხედრო რეჟიმისთვის შეუფერებლად ჩათვალეს. ამის შემდეგ მან უკვე აქტიურად დაიწყო წერა და სპორტის გარდა სხვა თემებითაც დაინტერესდა.

ჰანტერ ტომპსონის ახალგაზრდობა 60-70 -იან წლებს დაემთხვა, დიდი კულტურული ძვრების პერიოდს ამერიკასა და ევროპაში. ჰიპების მოძრაობა, ახალგაზრდული ამბოხი, ბრძოლა უთანასწორობის და ჩაგვრის წინააღმდეგ, სექსუალური რევოლუცია... ეს ყველაფერი ცხადია ახალგაზრდა მწერალსა და ჟურნალისტს ყურადღების მიღმა არ დარჩებოდა, მით უმეტეს, როდესაც თავადაც ამ ყველაფრის ნაწილი იყო. თავისუფლებისა და ბოჰემური ცხოვრების მოყვარული ტომპსონი ექსპერიმენტებს არ ერიდებოდა და ცდილობდა, პირადად ენახა და გამოეცადა ის სიტუაციები, გარემო და კარგად გაეცნო ადამიანები, ვისზეც წერდა.

60-იანი წლების დასაწყისში თანამშრომლობდ ისეთ გამოცემებთან, როგორებიცაა: New York Herald Tribune, National Observer , Rouge magazine და სხვ. მისი ერთ-ერთი მთავარი ინტერესის სფერო ახალგაზრდული კულტურა და ხელოვნება იყო, თუმცა სხვა მიმართულებითაც არაერთხელ მოუსინჯავს ძალები. მაგალითად, 1962 წლის მაისში ის სამხრეთ ამერიკაში გაემგზავრა და დაახლოებით ერთი წლის განმავლობაში იქ national observer -ის სპეციალური კორესპონდენტად მუშაობდა. სტატიების პარალელურად ტომპსონმა ნოველების წერაც დაიწყო. დაგროვილი გამოცდილების შედეგად მიხვდა, რომ უფრო მეტი ჰქონდა მოსაყოლი, ვიდრე ეს საგაზეთო მასალებში შეიძლებოდა გადმოეცა.

ჰანტერ ტომპსონის პირველი წიგნი Hell’s Angels 1967 წელს გამოვიდა და ის ამავე სახელწოდების ცნობილ მოტოციკლეტისტთა კლუბს ეხებოდა. იმისთვის, რომ მათი ცხოვრება კარგად შეესწავლა და თვითონაც ამ სუბ კულტურის ნაწილი გამხდარიყო, ტომპსონი ერთი წელი ცხოვრობდა ბაიკერებთან. მისი ტექსტი ძალიან პერსონალურია და ამ ერთი წლის გამოცდილების ავტორისეული რეფლექსიაა. აქაც, ისევე როგორც სტატიების დიდ ნაწილში, ამბის ერთ-ერთი ცენტრალური ფიგურა ავტორია.

ტომპსონის მეორე და დღემდე ყველაზე პოპულარული წიგნი “შიში და სიძულვილი ლას ვეგასში” პირველად 1971 წელს გამოქვეყნდა ჟურნალ Rolling Stone-ში. საოცარი თავგადასავლებით სავსე ნოველამ ტომპსონს მალევე მოუტანა წარმატება, როგორც გამორჩეული სტილის მქონე ავტორს. მას არაჩვეულებრივად შეეძლო შეეხამებინა ერთმანეთისთვის ჟურნალისტური და მხატვრული თხრობა. ნოველა ორი მეგობრის ველური მოგზაურობის შესახებ მოგვითხრობს ლას ვეგასში და დეტალურად აღწერს მათ ბოჰემურ ცხოვრებას და ფსიქოდელიური ნარკოტიკების მოხმარებისგან მიღებულ დაუჯერებელ გამოცდილებებს. წიგნი მალევე იქცა საკულტო ნაწარმოებად და მომდევნო ოთხი ათეული წლის განმავლობაში არაერთხელ გახდა შთაგონების წყარო ხელოვნების სფეროში მომუშავე ადამიანებისთვის.

რა თქმა უნდა, ეს ნოველაც პირველ პირშია დაწერილი და ერთ-ერთი მთავარი მოქმედი პირი თავად ჰანტერ ტომპსონია. წიგნი ორჯერ იქნა ფილმად ადაპტირებული - პირველად 1980 წელს არტ ლინსონის where the buffalo roam, ბილ მიურეითა და ბოილით მთავარ როლში, მეორედ კი 1998 წელს, როდესაც ტერი გილიამმა ლიტერატურული პირველწყაროს სახელწოდების მქონე ფილმი გადაიღო, სადაც მთავარ როლებს კინოს ხელი და ბენისიო დელ ტორო ასრულებენ.

2005 წლის 20 თებერვალს ჰანტერ ტომპსონმა სიცოცხლე თვითმკვლელობით დაასრულა. როგორც ამბობენ, მიზეზი დეპრესია იყო. მან მეუღლეს მოკლე გამოსამშვიდობებელი წერილი დაუტოვა, რომელშიც წერს, რომ ძალიან მოწყენილია და ასე გაგრძელება აღარ უნდა. "No More Games. No More Bombs. No More Walking. No More Fun. No More Swimming. 67. That is 17 years past 50. 17 more than I needed or wanted. Boring. I am always bitchy. No Fun — for anybody. 67. You are getting Greedy. Act your (old) age. Relax — This won't hurt".

1950 წლის 23 თებერვალს BBC-ის პროდიუსერმა გრეის უინდჰემ გოლდიმ პოლიტიკის გაშუქების ახალ ერაში შეაბიჯა და არჩევნების შედეგების ტრანსლირებას ჩაუყარა საფუძველი. ეს იყო პირველი შოუ, სადაც არჩვნების ღამეს შედეგები პირდაპირ ეთერში გადაიცემოდა. სტუდიიდან, გადაცემის წამყვანი ჩესტერ უილმოტი ორ ექსპერტთან ერთად, საზოგადოებას არჩევნების შედეგების შესახებ ინფორმაციას პირდაპირ ეთერში აწვდიდნენ. ეს ყველაფერი შესაბამისი გრაფიკებისა და სტუდიაში ჟურნალისტის პირდაპირი ჩართვების ფონზე ხდებოდა.

წლების წინ გოლდის უთხრეს, რომ ტელევიზიაში კარიერის თვალსაზირისით დიდ წარმატების იმედი არ უნდა ჰქონოდა. თუმცა, დრო გავიდა და დღეისთვის BBC-ის გადაცემებს, რომლის მთავარი მიმართულება არჩევნების შედეგების გაშუქებაა, მილიონობით მაყურებელი ჰყავს.

BBC-ზე, სადაც იმ პერიოდში კაცები დომინირებდნენ და მთავარ გადაწყვეტილებებსაც სწორედ ისინი იღებენ, გრეის გოლდიმ შეძლო არაერთი წარმატებული სატელევიზიო პროექტის შექმნა.

გოლდი 1900 წლის 26 მარტს შოტლანდიის ჩრდილოეთში, პატარა სოფელში დაიბადა და ბავშვობის დიდი ნაწილი ეგვიპტეში გაატარა, სადაც მამამისი საინჟინრო საქმიანობით იყო დაკავებული.

უინდჰემ გოლდიმ კარიერა გამოცემა The Listener დაიწყო. 1944 წელს ის BBC-ის რადიოს პროდიუსერად მიიწვიეს. 1947 წელს კი ის BBC-ის ტოქ-შოუების დეპარტამენტში გადავიდა. 1950 წელს მან პირველი საარჩევნო შოუ შექმნა, რომელმაც პოპულარობა მალევე მოიპოვა.

1952 წელს გოლდიმ ახალი ამერიკული სატელევიზიო ფორმატის პროგრამა - Press Conference შექმნა. გადაცემა კვირაში ერთხელ მაყურებელს წამყვან პოლიტიკურ ფიგურასთან ინტერვიუს სთავაზობდა. მას შემდეგ, მის სახელს BBC-ის არაერთი წარმატებული პროდუქტი უკავშირდება. მაგალითად: Panorama, Tonight და Monitor.

გოლდი ჟურნალისტებზე დაბალი წარმოდგენის იყო და მათ „ბინძური ადამიანების რაზმად“ მოიხსენიებდა. თუმცა, ის სერიოზულ ჟურნალისტიკას პატივს სცემდა, რომელსაც მის თვალში განასახიერებდნენ: The Times, The Manchester Guardian, The Economist და New Statesman.

როგორც BBC-ის ტოქ-შოუების ხელმძღვანელმა, მან ტელევიზიის სერიოზული იმიჯის ჩამოყალიბებაში მნიშვნელოვანი როლი ითამაშა. ის მგზნებარედ იცავდა საზოგადოებრივი მაუწყებლის იდეას და აქტიურად იბრძოდა BBC-ის დამოიკიდებლობისა და პოლიტიკური ზეგავლენებისგან დაცვისთვის.

გრეის უინდჰემ გოლდმა BBC-ზე მუშაობა 1965 წელს 65 წლის ასაკში დაასრულა. ის 1986 წლის 3 ივნისს 86 წლის ასაკში გარდაიცვალა.

წყარო: The Guardian

დევიდ ფროსტის ინტერვიუ ამერიკის პრეზიდენტ ნიქსონთან ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი ჟურნალისტური პროდუქტია. ინტერვიუ მოიცავდა 12 შეხვედრას, სამი კვირის გნამავლობაში და მთლიანად 28 საათსა და 45 წუთს გრძელდებოდა. უოტერგეიტის სკანდალისა და პრეზიდენტობიდან გადადგომის შემდეგ, ნიქსონი ორი წელი თავს არიდებდა მედიას. თუმცა, დევიდ ფროსტმა, რესპონდენტისთვის ანაზღაურების მიცემის, სხვა ფინანსური ვალდებულებების საკუთარ თავზე აღებისა და დიდი ძალისხმევის შემდეგ, მოახერხა ნიქსონთან ვრცელი ინტერვიუების ჩაწერა. ჟურნალისტთან საუბარში ექსპრეზიდენტმა აღიარა საკუთარი დანაშაული უოტერგეიტის სკანდალთან დაკავშირებით. ფროსტის ამ ინტერვიუზე 2006 წელს მხატვრული ფილმიც გადაიღეს, რომელიც თავის მხრივ, წარმატებული აღმოჩნდა.

“საუბრის შუა ნაწილში მივხვდი, რომ უოტერგეიტი იყო ის საწყისი წერტილი, რომლითაც ჩვენი მომდევნო ინტერვიუს დაწყება მსურდა,” - ფროსტმა ყოფილ პრეზიდენტ ნიქსონს ინტელექტუალური “როკი” შეარქვა, რადგან ის მის კარიერაში, ალბათ, ყველაზე რთული რესპონდენტი აღმოჩნდა.

დევიდ ფროსტი 80-იანი წლებიდან მსოფლიოს წამყვანი ჟურნალისტი იყო. მიიღო პროფესიული ჯილდოები, წლობით მიჰყავდა გადაცემები BBC-ზე და ჟურნალისტიკის ისტორიაში ერთ-ერთ ყველაზე დასამახსოვრებელ პიროვნებად მიიჩნევა. “მეგობარი და საშიში ინტერვიუერი” - ასე იხსენებდა მას დიდი ბრიტანეთის ყოფილი მინისტრი დევიდ კამერონი.

25 აპრილს, ცნობილი ჟურნალისტისა და წამყვანის დაბადების დღეა. ედვარდ მაროუ ერთ-ერთი ყველაზე გამორჩეული ჟურნალისტია. თუმცა, თავად არც წარმოედგინა რეპორტიორი და წამყვანი თუ გახდებოდა. მან 1930 წელს ვაშინგტონის სახელმწიფო უნივერსიტეტი პოლიტიკის მეცნიერებისა და საერთაშორისო ურთიერთობების განხრით დაამთავრა. კარიერაც უფრო აკადემიური მიმართულებით დაიწყო. მოგვიანებით, 1935 წელს მომავალმა ჟურნალისტმა CBS-ში კომუნიკაციების დირექტორად დაიწყო მუშაობა.

სარა მარგარეტ ფულერ ოსოლი - XIX საუკუნის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი ამერიკელი ჟურნალისტი, კრიტიკოსი და ქალთა უფლებების აქტივისტი. იყო პირველი ქალი კორესპონდენტი, რომელიც იმდროინდელ პრესაში ომისა და საზღვარგარეთის საკითხებს აშუქებდა. მისი წიგნი „ქალი მეცხრამეტე საუკუნეში“ კი პირველ სერიოზულ ამერიკულ ფემინისტურ ნამუშევრად მიიჩნევა.

ბავშვობა მან მასაჩუსეტში, კემბრიჯპორტში გაატარა, ოჯახთან ერთად. გოგონას დაბადებით (1810 წელი) იმედგაცრუებულმა მამამ, რომელიც მასაჩუსეტში საკმაოდ პატივსაცემი იურისტი და პოლიტიკოსი გახლდათ, გადაწყვიტა რომ გოგონას განათლებისთვის დიდი ძალისხმევა გაეღო. მარგარეტმა საკმაოდ კარგი განათლება მიიღო, ჯერ გროტონის გოგონათა სკოლაში, შემდგომ, 20 წლამდე კი, მას პირადად ასწავლიდა ელაიზა ფარერი, ცნობილი პროფესორის ჯონ ფარერის ცოლი და ეტიკეტის შესახებ არაერთი წიგნის ავტორი. ჯერ კიდევ 23 წლის ასაკში, მარგარეტმა North American Review-ში ისტორიკოს ჯორჯ ბანკროფტის საპასუხო კრიტიკული წერილი გამოაქვეყნა. 1835 წელს კი მისი პირველი ლიტერატურული კრიტიკა გამოქვეყნდა Western Messenger-ში. 30 წლის ასაკში მარგარეტი უკვე ითვლებოდა ყველაზე განათლებულ ადამიანად მის გარემოცვაში. მამის გარდაცვალების შემდეგ, უსახსრობის გამო, ევროპაში მოგზაურობა ვერ მოახერხა და იძულებული გახდა, აეღო პასუხისმგებლობა ოჯახის რჩენაზე. დაიწყო პედაგოგიური საქმიანობა სხვადასხვა სასწავლო დაწესებულებაში. 1834 წელს კი მისი წერილების გამოქვეყნება დაიწყო „North American Review”-მ, თუმცა სხვადასხვა პრობლემის გამო, მარგარეტს მოუწია დროებით შეეწყვიტა სამწერლო კარიერაზე ფიქრი.

1839 წელს, ტრანსცენდენტალისტი პოეტისა და ამავე მოძრაობის ერთ-ერთი ლიფერისგან, რალფ ვალდო ემერსონისაგან მარგარეტ ფულერმა მიიღო მოწვევა გამხდარიყო ჟურნალ “Te Dail”-ის რედაქტორი. 1840 წლიდან ის შეუდგა უკვე საგამომცემლო საქმიანობას. მან გაზეთი 1844 წელს დატოვა ჯანმრთელობის პრობლემების გამო (თუმცა გსათვალისწინებელია ისიც, რომ მას იმედები გაუცრუვდა, სამუშაოსთან დაკავშირებით).

1940-იანი წლების დასაწყისში ფიულერმა სახელი გაითქვა თავისი ცნობილი „საუბრებითაც“ - დისკუსიათა ციკლით, რომელშიც იმდროინდელი ინტელექტუალური წრის წარმომადგენელთა უმეტესობა მონაწილეობდა.

იმავე წლის შემოდგომაზე, მარგარეტმა დაიწყო მუშაობა ჰორაცი გრილის “New York Tribune”-ში ლიტერატურის კრიტიკოსად. ის გახდა პირველი სრულ განაკვეთზე მომუშავე ქალი მიმომხილველი ჟურნალისტიკის ისტორიაში. გარდა ადგილობრივი მწერლებისა ის წერდა უცხოელი ავტორების, სხვდასხვა ლექციისა და გამოფენის შესახებ.

1846 წელს მარგარეტი ევროპაში, კერძოდ კი ინგლისსა და იტალიაში, გაზეთის დავალებით სამოგზაუროდ გაემგზავრა და გახდა გამოცემის პირველი ქალი საერთაშორისო რეპორტიორი. ინგლისში ყოფნისას, მას მოუწია ემუშავა არაერთ მნიშვნელოვან პოლიტიკოსთან და მწერალთან. აქ შეხვდა ის იტალიის გაერთიანებითვის მებრძოლ ჯუზეპე მაზინის, რომლის გარემოცვაშიც მარგარეტმა გაიცნო მომავალი პარტნიორი ჯოვანი ანჯელო ოსოლი. ოსოლისთან ერთად ის იტალიაში, ფლორენციაში გადავიდა საცხოვრებლად და მასთან ერთად უჭერდა მხარს ჯუზეპე მაზინის ბრძოლას იტალიის გასაერთიანებლად და ე.წ. 1444-49 წლების რევოლუციაში.

ევროპაში ყოფნა მას დაეხმარა უკეთ გაცნობოდა ადგილობრივი ფემინისტების იდეებს და თანხმობაში მოეყვანა ის ამერიკულ რეალობასთან. მანამდე, 1945 წელს გამოქვეყნებული წიგნის „ქალი მეცხრამეტე საუკუნეში“ დამსახურებით, ფიულერი უკვე მიიჩნეოდა ყველაზე გავლენიან ფემინისტ ჟურნალისტად და მწერლად. თუმცა მის წიგნს კრიტიკოსიც ბევრი ჰყავდა და ბრალს დებდნენ რომ ის აქტივისტზე მეტად, მოსაუბრე იყო.

1850 წელს ის და მისი ქმარ-შვილი გემ „ელიზაბეტიით“ უკან აშშ-ში გამოემგზავრნენ. გზაში დაღუპული კაპიტნის, გამოუცდელი თანაშემწის გამო, გემი „ელიზაბეტი“ აფეთქდა, ცეცხლოვან კუნძულთან, ნიუ-იორკიდან 100 მეტრის მოშორებით. აფეთქების შედეგად, მარგარეტი და მისი ქმარი დაიღუპნენ, მათი ნეშთიც კი ვერ იპოვეს. გარკვეული დროის შემდეგმ მხოლოდ ანჯელინოს (მარგარეტის შვილი) სხეული გამორიყა წყალმა. აფეთქების დროს დაიკარგა და დაიწვა მარგარეტის ნაწერების დიდი ნაწილიც.

“შიმშილი სუდანში” - ფოტოგრაფიის ისტორიაში ერთ-ერთი ყველაზე გამორჩეული სურათია. სვავისა და ბავშვის ფოტო, მტაცებლისა და მსხვერპლის სიკვდილის მოლოდინი. კევინ კარტერის ფოტომ გამოქვეყნების დღიდან გამოიწვია ხმაური. “ნიუ-იორკ თაიმზის” რედაქციას უამრავი ადამიანის წერილი მისდიოდა: “რა ბედი ეწია ბავშვს?” მერე იყო ფოტოგრაფის კრიტიკა, რომ რომ თითქოს კარტერი უგულო ადამიანი იყო, ბოროტი. შემდეგ ისიც ითქვა, რომ კევინს ბავშვი არ მიუტოვებია. მოკლედ, დიდი გამოხმაურება მოჰყვა. თუმცა, ალბათ ეს აზრები ერთი დიდი შეშფოთების გამოძახილი იყო. ხალხს არ უნდოდა იმის დაჯერება, რომ იმ დღეს მსოფლიოს რომელიმე ქვეყანაში შიმშილით სიკვდილი შეიძლება ყოველდღიური რუტინა ყოფილიყო. რომ პატარა ბავშვები შეიძლება ცხოველებზე დაუცველები იყვნენ, სვავების საკვებად იქცნენ.

კევინ კარტერი მკაცრად იცავდა წესს, მუდამ მდგარიყო ობიექტივის უკან. მიიჩნევდა, რომ მისი მთავარი იარაღი ფოტოაპარატი იყო, არ უნდა გამოსულიყო დამკვირვებლის როლიდან. ამის გამო აკრიტიკებდნენ ფოტოგრაფს და უგულოდ მიიჩნევდნენ. თუმცა, მისი მეგობარი, ჟურნალისტი იუდიტ მატლოფი იხსენებდა, რომ კევინი ბევრს ფიქრობდა იმ ხალხზე, ვისაც უღებდა. “ის ძალიან განიცდიდა იმ ხალხის ბედს. წუხდა, რომ ვერ ეხმარებოდა სასიკვდილოდ განწირულ ადამიანებს” - ყვებოდა მატლოფი მოგვიანებით.

კარტერი თითქმის ათი წელი მუშაობდა ცხელ წერტილებში, შიმშილისთვის განწირულ დასახლებებში. საკუთარი თვალით ხედავდა “ყელსაბამებს” - ადამიანებს, რომლებსაც ყელზე ცეცხლწაკიდებული საბურავების ჩამოცმით სჯიდნენ. მასობრივ ხოცვას, შიმშილს, უამრავ ტრაგედიას. თუმცა ფოტოგრაფი სულ უფრო დეპრესიული ხდებოდა და მისი დამოკიდებულება კოკაინზეც იზრდებოდა. ბოლოს მან პულიტცერის პრემია მიიღო, მოიპოვა აღიარება. თუმცა, იმ დღეს როცა ის ამ ჯილდოზე ინტერვიუს აძლევდა ჟურნალისტს, მისი მეგობარი და “შეშლილთა კლუბის” წევრი კენ ოსტბრუკი მოკლეს. კარტერი თავს ირწმუნებდა, რომ მის ადგილას თავად უნდა ყოფილიყო, ამის მაგივრად კი ქალაქში დარჩა ინტერვიუსთვის.

მალევე, სამხრეთ აფრიკის პრეზიდენტი გახდა ნელსონ მანდელა. ეს აპარტეიდის დასასრულს ნიშნავდა, იმ მოვლენების, რომლის სასტიკი ბუნების გაშუქებასაც მთელი ცხოვრება მიუძღვნა. კევინ კარტერი 1994 წლის 27 ივლისს, საკუთარ მანქანაში, იმ ადგილთან ახლოს იპოვეს, სადაც ბავშვობაში თამაში უყვარდა. ფოტოგრაფმა თავი მოიკლა.

კევინ კარტერი 1960 წლის 30 სექტემბერს, თეთრკანიან სამხრეთ აფრიკელთა ოჯახში დაიბადა. შემდეგ ფარმაციას სწავლობდა, მსახურობდა არმიაშიც. მაგრამ, საბოლოოდ, კარტერმა ცხოვრება ფოტოგრაფიას და აფრიკის მძიმე რეალობის გაშუქებას მიუძღვნა, რამაც 1994 წელს პულიტცერის პრემიაც მოუტანა. ბოლოს კი, ბევრი ტრაგიკული ფოტოს ავტორმა საკუთარი სიცოცხლეც ტრაგიკულად დაასრულა.

2009 წლის 23 ივლისს ნიუ იორკში, 92 წლის მოხუც კაცს უკანასკნელად გამოეთხოვნენ მეგობრები. ის ახალი ამბის გმირი უოლტერ კრონკაითი იყო, ცნობილი ამერიკელი ჟურნალისტი და ტელეწამყვანი. როგორც მას სამშობლოში უწოდებდნენ - “ყველაზე სანდო კაცი ამერიკაში”.

უოლტერ ლელან კრონკაითი 1916 4 ნოემბერს სენტ ჯოზეფში, მისურის შტატში დაიბადა. იზრდებოდა კანზასში, შემდეგ ქალაქ ჰიუსტონში, სადაც მოსწავლეობისას სკოლის გაზეთის რედაქტორიც იყო. კრონკაითი ჟურნალისტიკამ იმდენად მოხიბლა, რომ სწავლა მიატოვა და 1935 წელს ჰიუსტონ პოსტში რეპორტიორად მუშაობა დაიწყო. გაზეთის შემდეგ იყო რადიოკორესპონდენტობა უოლტერ უილოქსის ფსევდონიმით. სწორედ ამ დროს გაიცნო მომავალი მეუღლე მერი ელიზაბეტ მაქსველი, რომელიც მთელი ცხოვრება გამორჩეულად უყვარდა.

კარიერის საწყის ეტაპზე კრონკაითის ცხოვრებაში მეორე მსოფლიო ომი შემოიჭრა. ამ დროს ის გაერთიანებული პრესისთვის (United Press) რეპორტიორად მუშაობდა და მათი დავალებით გაემგზავრა ევროპაშიც. ომმა ახალგაზრდა კორესპონდენტის პროფესიონალად ჩამოყალიბებაში ერთ-ერთი გარდამტეხი როლი შეასრულა. თუკი აქამდე მას ნაკლებად უწევდა სერიოზულ თემებზე მუშაობა, ევროპასა და ჩრდილოეთ აფრიკაში პირდაპირ ფრონტის ხაზიდან აშუქებდა მოვლენებს. კრონკაითმაც თავი მალევე გამოიჩინა, ის ერთ-ერთი გახდა რვა ჟურნალისტიდან, რომლებიც ამერიკელებისა და გერმანელების საჰაერო ბრძოლებს, უშუალოდ თვითმფრინავებიდან აკვირდებოდნენ.

ომის დასრულების შემდგომ ნიურნბერგის პროცესს კრონკაითი უკვე უფროსი ჟურნალისტის რანგში აშუქებდა გაერთიანებული პრესისთვის. აღსანიშნავია, რომ იმ პერიოდში უოლტერს CBS-დანაც დაუკავშირდნენ და ომის კორესპონდენტობა შესთავაზეს, მაგრამ კრონკაიტმა უარი თქვა რედაქციის გამოცვლაზე, ეს თავდაპირველად ძალიან არ მოეწონათ ტელეკომპნაიის წარმომადგენლებს, თუმცა კი მოგვიანებით სწორედ CBS-მა ითამაშა კრონკაიტის ცხოვრებაში უდიდესი როლი, უოლტერმა კი მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა არხის პოპულარობაში.

ტელეკომპანია CBS-ს უოლტერ კრონკაიტი 1950 წელს შეუერთდა. თავდაპირველად, მიყავდა მცირეხნიანი საინფორმაციო გამოშვება კვირა საღამოს - “წუთი წუთზე” (Up To the Minutes).1951-1962 წლებში კი ამავე არხზე შოუს “რომელია ჩემი ხაზი?” (What’s My Line?) წამყვანად განაგრძო საქმიანობა. თუმცა, კრონკაითის ჟურნალისტობა მხოლოდ ამით არ შემოიფარგლება, ის უძღვებოდა დისკუსიებს საპრეზიდენტო მარათონის დროს, ჩართული იყო CBS-ის პროგრამაში “შენ ხარ აქ” (You Are There), მიყავდა დოკუმენტური ფილმების სერია, ზამთრის ოლიმპიური თამაშები 1960 წელს, დილის გადაცემაც კი.

თუმცა, უოლტერ კრონკაითის ცხოვრების ყველაზე მნიშვნელოვანი ეტაპი მაინც შემდეგ იწყება. 1962 წლის 16 აპრილს მან დუგლას ედვარდსი CBS-ის მთავარი საინფორმაციო გამოშვების წამყვანობიდან შეცვალა. სწორედ საღამოს ახალი ამაბებიდან გაითქვა კრონკაითმა სახელი. თავიდანვე მას NBC-ის გამოშვებასთან საკმაოდ რთულ კონკურენციაში მოუწია ჩაბმა, რადგან, იმ დროს, კონკურენტ არხს შედარებით მეტი მაყურებელი ჰყავდა. მაგრამ 60-იანი წლების ბოლოს კრონკაითის პროფესიულმა ზრდამ შედეგი გამოიღო და მისი “საღამოს გამოშვება” აშშ-ში დომინანტი გახდა. კრონკაითს თხრობის კარგი მანერა ჰქონდა, მიმზიდველი, ობიექტური და გაწონასწორებული. საინფომრაციო გამოშვებასაც საკუთარი ხელწერა შემატა. That’s the way it is გამონაკლისი შემთხვევების გარდა, ამ ფრაზით ასრულებდა ყოველ გამოშვებას უოლტერ კრონკაითი. საინფორმაციო გამოშვების წამყვანად მან 1981 წლამდე იმუშავა და ამ დროის განმავლობაში, ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული და სანდო ჟურნალისტი გახდა.

კრონკაითს, თუ შეიძლება ასე ითქვას, პროფესიულად ერთ რამეში კი გაუმართლა, მისი ჟურნალისტური კარიერა დიდ სოციალურ და პოლიტიკურ პროცესებს დაემთხვა. მეორე მსოფლიო ომი, “ბითლზის” გამოჩენა, პრეზიდენტ კენედის მკვლელობა, აფროამერიკელთა ბრძოლა უფლებებისთვის და ვიეტნამის ომი, უოტერგეიტის სკანდალი და სოციალური მოძრაობები ამერიკაში. კრონკაითმა სახელი ამ სერიოზული და რთული მოვლენების მაღალპროფესიული გაშუქებით გაითქვა. სწორედ მისგან გაიგო ამერიკამ, რომ პრეზიდენტი ჯონ კენედი მოკლეს, ეს სიტყვა, შეიძლება ითქვას, ისტორიულია. როგორც მოგვიანებით თავად უოლტერი იხსენებდა, ეს იყო ერთ-ერთი ყველაზე რთული მომენტი მის საქმიანობაში. “თვალები ცრემლით მევსებოდა და ხმაც მიწყდებოდა… საბედნიეროდ, მოვახერხე თავის შეკავება”.

უოლტერ კორნკაითმა წამყვანობიდან წასვლა ჯერ კიდევ 1980 წელს გადაწყვიტა, თუმცა კი მას დიდი გავლენა და რეპუტაცია ჰქონდა. ტელეკომპანია CBS-ის პოლიტიკის მიხედვით, მას შემდეგ რაც 65 წელს გადასცილდებოდა, წამყვანს სხვისთვის უნდა დაეთმო ადგილი და კრონკაითიც ასე მოიქცა, ის საღამოს გამოშვებაში დენ რაზერმა შეცვალა. უოლტერ კორნკაითი მაყურებელს 1986 წლის 6 მარტს დაემშვიდობა. კარიერა კი სპეციალური კორსპონდენციითა და დოკუმენტალისტიკით განგარძო.


ტელეწამყვანობის გარდა, კრონკაითი ახმოვანებდა და იშვიათად თავადაც მონაწილეობდა ფილმებში. ჟურნალისტიკიდან წასვლის შემდეგ, ჩაერთო პოლიტიკასა და აკადემიურ საქმიანობაშიც. დღესაც არიზონას სახლემწიფო უნივერსიტეტში ჟურნალისტიკისა და მასობრივი კომუნიკაციის სკოლა მის სახელს ატარებს.

2005 წელს მან მეუღლე დაკარგა, 2009 წლის 17 ივლისს კი, თავადაც ინსულტის შედეგად გარდაიცვალა.

ომის ფოტოგრაფი ანდრე ფრიდმანი, ფსევდონიმით რობერტ კაპა, 1913 წლის 22 ოქტომბერს უნგრეთის დედაქალაქ ბუდაპეშტში დაიბადა. რობერტ კაპამ 5 ომი გააშუქა და ისტორიას უნიკალური კადრები დაუტოვა.

რობერტ კაპა აშუქებდა ესპანეთის სამოქალაქო ომს, ჩინეთ-იაპონიის მეორე ომს, მეორე მსოფლიო ომს ევროპაში, 1948 წლის არაბეთი-ისრაელის ომს და ინდოჩინეთის პირველ ომს. ასევე, ის იყო პირველი ფოტოსააგენტოს მაგნუმის დამფუძნებელ ანრი კარტიე-ბრენსონთან, დევიდ სეიმურთან და ჯორჯ როჯერსთან ერთად.

რობერტ კაპა საკმაოდ ახალგაზრდა ჩაერთო უნგრეთის პოლიტიკურ ცხოვრებაში. ის მონაწილეობდა მიტინგებსა და გამოსვლებში. ერთერთი მიტინგის შემდეგ 17 წლის კაპა დააკავეს და ქვეყნიდან გააძევეს. 1929 წელს კაპა ბერლინში დასახლდა და გერმანულ უნივერსიტეტში ჟურნალისტიკისა და პოლიტიკური მეცნიერებების შესწავლა დაიწყო. პარალელურად ერთ-ერთი გერმანული ფოტოსააგენტოს ლაბორატორიაში ასისტენტად მუშაობდა. კაპამ ბერლინში გადაწყვიტა, რომ მისი პროფესია ფოტოგრაფია და ფოტოჟურნალისტიკა გამხდარიყო.

ნაცისტური იდეოლოგიის გაძლიერების გამო, 1933 წელს კაპამ გერმანიაც დატოვა და პარიზში გადავიდა საცხოვრებლად. აქ მან მისი საყვარელი ქალი, ასევე ფოტოგრაფი გერმანელი გრეტა ტარო გაიცნო. კაპა ასევე დაუახლოვდა ანრი კარტიე-ბრენსონსა და დევიდ სეიმურს. მან სწორედ პარიზში დაირქვა კაპას ფსევდონიმი. გრეტა ტარო და ანდრე ფრიდმანი რობერტ კაპას ფოტოებს საზოგადოებას წარუდგენდნენ, როგორც ამერიკელი წარმატებული ფოტოგრაფის ფოტოებს. მოგვიანებით თავად ფრიდმანმა თქვა: “რობერტ კაპა დაიბადა პარიზში, 22 წლის ასაკში”.


1936-1939 წლებში, კაპამ პარიზში დაიწყო აქტიური საქმიანობა, როგორც ფოტოჟურნალისტმა. ის რამდენჯერმე იმყოფებოდა ესპანეთში გრეტა ტაროსთან ერთად სამოქალაქო ომის გასაშუქებლად. კაპას მიერ ესპანეთში გადაღებულმა ფოტოებმა საოცარი ეფექტი მოახდინა. მათ შორის, ომის ამსახველი ყველაზე აღიარებული ფოტო “ჯარისკაცის სიკვდილია”.

ფოტოს გადაღების სცენას კაპა ასე იხსენებს: “იმ დღეს ყველას ძალიან გვეშნოდა. ფრანკოს მომხრეები გაუჩერებლად ისროდნენ. რესპუბლიკელების მხრიდან დახოცილების რაოდენობა რამდენიმე ათეული იყო. მთელი დღე სანგარში ვიჯექი. მაშინ, როცა რესპუბლიკელებმა შეუტიეს, სანგრიდან ფოტოკამერა ამოვწიე და ბრმად დავაჭირე თითი”. შედეგად კაპამ გადაიღო ფოტო, რომელმაც მას 1938 წელს მსოფლიოში უდიდესი ომის ფოტოგრაფის სახელი მოუტანა.

პროფესიულ აღიარებას თან ახლდა მნიშვნელოვანი დანაკარგიც. კაპამ ესპანეთში საყვარელი ადამიანი გრეტა ტარო დაკარგა. ის საომარი მოქმედებებისას დაიღუპა.

მეორე მსოფლიოს ომის დაწყებამდე კაპამ ამერიკის მოქალაქეობა მიიღო. ის მუშაობდა სხვადასხვა გამოცემისთვის, მათ შორის, ჟურნალების Life-სა და Time-ისთვის. რაღაც პერიოდით ჰოლივუდშიც სცადა საქმიანობის დაწყება. თუმცა საომარი ფოტოჟურნალისტიკისთვის თავი არ დაუნებებია.

ის ერთერთი იყო იმ ფოტოგრაფებს შორის, ვინც მეორე მსოფლიო ომის მნიშვნელოვან ფაქტებს აღბეჭდავდა ფირზე. 1941-1946 წლებში ის იყო Life-ის და Collier-ის ომის ფოტოგრაფი, მოგზაურობდა ამერიკულ არმიასთან ერთად და აშუქებდა მოკავშირეთა გამარჯვებას ჩრდილოეთ აფრიკაში, მოკავშირეთა დანაყოფების გადასხმას ნორმანდიის სანაპიროზე, ასევე ლაიფციგის, ნიურემბერგისა და ბერლინის აღებას.

ყველაზე მნიშვნელოანი ფოტოები მეორე მსოფლიო ომისას კაპამ ნორმანდიაში მეკავშირეთა დესანტის გადასხმისას გადაიღო. ის ერთადერთი ფოტოგრაფი იყო, ვინც ასეთ მნიშვნელოვან მოვლენას აშუქებდა. თუმცა მის მიერ გადაღებული 100-ზე მეტი კადრიდან, ფირის გამჟღავნებისას ლაბორანტის მიერ დაშვებული შეცდომის გამო, ისტორიას მხოლოდ 11 ფოტო შემორჩა.

“ჩვენი ბარჯის ზედაპირი საფრანგეთის მიწას შეეხო”, - იხსენებს კაპა მის წიგნში “ცოტა მეტად ფოკუსს მიღმა”, - ბოცვანმა ბარჯა ფოლადის ფირფიტას ამოაფარა, წყლიდან ამოშვერილ ფოლადის კონსტრუქციებს შორის ზოლად ჩანდა მიწა, რომელიც კვამლში იყო გახვეული. ჩემი მშვენიერი საფრანგეთი საცოდავად გამოიყურებოდა. გერმანული ტყვიამფრქვევი მიწას ტყვიებით რწყავდა და სრულად აფუჭებდა ჩემ დაბრუნებას. ჩემ ბარჯაზე მყოფები წყალში გადახტნენ და ნაპირისკენ გაემართნენ. მე მოვემზადე და პირველი კადრი გადავიღე წელამდე წყალში მყოფი ჯარისკაცები დაბრკოლებებისა და კვამლიანი სანაპიროს ფონზე. ბოცვანი, რომელიც გასაგები მიზეზების გამო ჩქარობდა, რომ იქაურობას გასცლოდა, ვერ მიხვდა რატომ შევჩერდი, სურათის გადაღებაში ხელი შემიშალა და ნავიდან გადმოსვლაში “დამეხმარა”. წყალი ცივი იყო, ტყვიები ზუზუნებდნენ. ახლოსმდებარე თავდაცვით ნაგებობას შევეფარე. ჩემთან ერთად სხვა ჯარისკაციც იყო თავშესაფარში. მან იარაღი მოამზადა და ნაპირისკენ დაიწყო სროლა. ასე არასდროს შემშინებია, შიშისა და სიცივისგან აკანკალებული ვიღებდი და ვიღებდი ფოტოებს. მერე წამოვხტი და უკან ბარჯისკენ გავიქეცი. ვიცოდი, რომ მხდალივით ვიქცეოდი, მაგრამ უკან მიბრუნება ვერ შევძელი”.

ომის შემდეგ კაპამ ანრი კარტიე-ბრენსონთნ, დევიდ სეიმურთან და ჯორჯ როჯერსთან ერთად ფოტოსააგენტო მაგნუმი დააფუძნა. ეს იყო სააგენტო ფოტოგრაფებისთვის, რომლებიც საერთაშორისო გამოცემებს ამარაგებდნენ ფოტომასალით.

მიუხედავად დიდი რისკისა საომარი ჟურნალისტიკა მისი ცხოვრების მთავარი თანამგზავრი აღმოჩნდა. ისრაელის კონფლიქტის შემდეგ კაპა ჰანოიში გაემგზავრა 1954 წელს. აქ საფრანგეთი საომარ ოპერაციებს აწარმოებდა. კაპა ინდოჩინეთში ჟურნალ Life-ისთვის მუშაობდა და გეგმავდა საომარ პირობებში მშვიდობიანი მოსახლეობის მდგომარეობა აღეწერა. თუმცა 25 მაისს გადაღებისას 40 წლის ფოტოგრაფმა ნაღმს დააბიჯა ფეხი და გარდაიცვალა.


რობერტ კაპამ 1946 წელს მწერალ ჯონ სტაინბეკთან ერთად საბჭოთა კავშირში იმოგზაურა. ისინი საქართველოსაც ესტუმრნენ.

სტაინბეკი წერდა: “მოსკოვში, უკრაინასა თუ სტალინგრადში, ყველგან გვესმოდა მაგიური სიტყვა - საქართველო. ისინი საქართველოზე გრძნობითა და დიდი აღტაცებით საუბრობდნენ. ქართველ მამაკაცებზე საუბრობდნენ, როგორც სუპერმენებზე, კარგ მსმელებზე, უბადლო მოცეკვავეებზე, დიდ მუსიკოსებზე, მათ გამორჩეულ თვისებებზე, როგორც სანიმუშო მშრომელებსა და საუკეთესო საყვარლებზე. ქვეყანას, რომელიც მდებარეობს კავკასიაში, შავი ზღვის სანაპიროზე, ისინი მეორე სამოთხეს უწოდებდნენ. საქართველოში მოგზაურობისას ჩვენ ვრწმუნდებოდით, რომ რუსები არ ტყუოდნენ… ეს ქვეყანა მართლაც მიწიერი სამოთხე იყო…”


“სიმართლე საუკეთესო ფოტოა, ყველაზე კარგი პროპაგანდა”

"ფოტოები ისედაც არსებობენ, შენ ისინი მხოლოდ უნდა გადაიღო"

“ომი ისევეა, როგორც მსახიობი, რომელიც ბერდება. ის უფროდაუფრო ნაკლებ ფოტოგენური და მეტად სახიფათოა”

“თუ ფოტოები საკმარისად კარგი არ არის, ესე იგი საკმარისად ახლოს არ ხარ”

"ვიმედოვნებ, სიცოცხლის ბოლომდე უმუშევარი ვიქნები, როგორც ომის ფოტოგრაფი"

ნელი ბლაი ერთ-ერთი პირველი ამერიკელი ქალი ჟურნალისტის, ელიზაბეტ ჯეინ კოჩრანის ფსევდონიმია. მან სახელი ჯერ კიდევ 1880-იან წლებში გაითქვა ბლექვილის ფსიქიატრიული საავადმყოფოში პაციენტებისადმი მკაცრი და არაადამიაური მოპყრობის შესახებ სიღრმისეული და საგამოძიებო რეპორტინგის გამო. საყოველთაოდ ცნობილი კი, ნელი ჟურნალისტური საქმიანობის გარდა, იმითაც გახდა, რომ მან დედამიწას 72 დღეში შემოუარა და 80-დღიანი რეკორდი გააუმჯობესა.

ელიზაბეტი 1864 წლის 5 მაისს, კოჩრანს მილში, პენსილვანიის შტატში, დაიბადა. 6 წლის ასაკში მომავალ ჟურნალისტს მამა დაეღუპა, რომელიც ქალაქის დამაარსებელი და ცნობილი იურისტი იყო. მამის დაღუპვამ ოჯახი ფინანსურ კრიზისში ჩააგდო და ელიზაბეტი იძულებული გახდა ერთი სემესტრის შემდეგ, სკოლა-პანსიონატში სწავლისთვის თავი დაენებებინა. 1880 წელს, მისი ოჯახი საცხოვრებლად პიტსბურგში გადავიდა.“Pittsburg Dispatch”-ში გამოქვეყნებულ ერთ-ერთ საავტორო სვეტს, 18 წლის ასაკში, ნელიმ უპასუხა საკმაოდ ვრცელი და სერიოზული წერილით, ფსევდონიმით „მარტოხელა ობოლი გოგონა“. წერილის სერიოზულობამ და პათოსმა გაზეთის რედაქტორი იმდენად მოხიბლა, რომ მან მალევე შესთავაზა ელიზაბეტს მათ გაზეთთან თანანმშრომლობა. მას ფსევდონიმიც სათანადო შეურჩიეს „ნელი ბლაი“ (იმ დროს პოპულარული სიმღერის მიხედვით).

„Pittsburg Dispatch”-ში მისულმა ნელიმ დაიწყო წერა ქალ მუშებზე, მათ უმძიმეს სამუშაო და საცხოვრებელ პირობებზე. რედაქტორები კი მისგან მოითხოვდნენ, რომ მოდაზე, მებაღეობასა და ხელოვნებაზე ანუ იმ თემებზე ეწერა, რომლის შესახებ საუბარიც ქალის მხრიდან უფრო მისაღები იყო იმდროინდელი ამერიკული საზოგადოებისთვის. ამ ყველაფრით უკმაყოფილო ნელიმ გადაწყვიტა, წასულიყო მექსიკაში და გამხდრიყო უცხოეთის ამბების კორესპონდენტი. 21 წლის ელიზაბეტმა თითქმის ნახევარი წელი დაჰყო მექსიკაში, საიდანაც “Pittsburg Dispatch-ს” ადგილობრივ ცნობებს აწვდიდა. მოგვიანებით, ეს პერიოდი მან აღწერა საკუთარ წიგნში „ექვსი თვე მექსიკაში“. ერთ-ერთ წერილში, რომელიც ადგილობრივი ჟურნალისტის დაპატიმრებას შეეხებოდა, ნელი ბლაიმ მექსიკის მთავრობა და პორფირიო დიასის დიქტატურა გააკრიტიკა. როდესაც მექსიკელმა ცენზორებმა მისი წერილი შეისწავლეს, აღმოაჩინეს რომ წერილი სავსე იყო რეჟიმის საწინააღმდეგი პათოსით, რის გამოც ელიზაბეტი მექსიკიდან გამოაგდეს.

აშშ-ში დაბრუნებულმა ჟურნალისტმა განაგრძო წერა თეატრსა და ხელოვნებაზე, თუმცა 1887 წელს მან დატოვა “Pittsburg Dispatch“ და ნიუ-იორკში გაემგზავრა. შემოსავლების გარეშე დარჩენილი ელიზაბეტი იძლებული გახდა სამუშაოდ მისულიყო პულიტცერის „New York World-ში“. სწორედ აქ მუშაობისას გაითქვა მან სახელი ბლექველის კუნძულზე მდებარე „შეშლილ ქალთა თავშესაფარში“ არსებული განუკითხაობის გაშუქების გამო.

აღსანიშნავია, რომ გარკვეული პერიოდის განმავლობაში, ნელი ბლაი თავად ცხოვრობდა ამ დაწესებულებაში, როგორც პციენტი. ჟურნალისტის ბლექვილის თავშესაფარში მოხვედრამ პრესის განსაკუთრებული ყურადღება მიიპყრო. “New York Sun-მა“ მას სტატიაც კი მიუძღნა სათაურით „ვინ არის ეს შეშლილი გოგო?“. “New York Times-მა“ კი ელიზაბეტს უწოდა „იდუმალი მეუღლე“, რომლის თვალებშიც „ცხოველური, შეშლილი მზერა“ იმალება და რომელიც გაიძახის, რომ არაფერი ახსოვს.

დაწესებულების შიგნით ყოფნა ნელი ბლაის დაეხმარა, ცხადად აღეწერა ის სასტიკი და არაადამიანური პირობები, რომელშიც ბლექვილის ფსიქიატრიული ინსტიტუციის პაციენტები იმყოფებოდნენ. ბლაის რეპორტაჟებმა დიდი გამოხმაურება ჰპოვა მაშინდელ საზოგადოებაში და ხელი შეუწყო ინსტიტუციურ რეფორმასა და ჰუმანური მეთოდების დამკვიდრებას ფსიქიატრიულ დაწესებულებებში.

ელიზაბეტ ჯაეინ კოჩრანი საყოველთაოდ პოპულარული მას შემდეგ გახდა, რაც 1889 წლის 14 ნოემბერს, იგი 80 დღეში 24 899 მილის დასაფარად, დედამიწის გარშემო სამოგზაუროდ გაემართა. მისი მიზანი იყო ჟიულ ვერნის ცნობილი პერსონაჟის ფიბესებინა. თან თითქმის არაფერი წაუღია ორი ხელი ტანსაცმლისა და 200 ინგლისური გირვანქის გარდა. მოგზაურობისას, ნელი ეწვია ინგლისს, საფრანგეთს, იტალიას, სუეცის არხს, ჰონ-კონგს, სინგაპურსა და იაპონიას. აშშ-ში ის 1890 წლის 12 იანვარს, 72 დღეში დაბრუნდა, რითიც მან იმდროისთვის მსოფლიო რეკორდი დაამყარა. „World-ის“ მფლობელმა პულიტცერმა მას ჩარტერული მატარებელიც კი დაახვედრა, რომ სან ფრანცისკოდან ნიუ ჯერსიში ჩამოსულიყო.

1895 წელს ნელი დაქორწინდა მილიონერ მეწარმეზე რობერტ სიმენზე. ჟურნალისტიკით გადაღლილმა კი გადაწყვიტა გამხდარიყო „Iron Clad Manufacturing”-ის პრეზიდენტი. ეს იყო კომპანია, რომელიც რკინის ჭურჭელს ამზადებდა და იმ დროისათვის წამყვანი პოზიციებიც ეკავა აშშ-ის ბაზარზე. 1904 წელს, ელიზაბეტი დაქვრივდა და კომპანიის მართვა მთლიანად გადაიბარა. მის სახელს მიეწერება რამდენიმე გამოგონება, თუნუქისგან ჭურჭელის დამზადებაში და ერთ-ერთ წამყვან ქალ მწარმოებლად ითვლებოდა.

ნელი ბლაი 1910-იანი წლების ბოლოს კვლავ დაუბრუნდა ჟურნალისტიკას. პირველი მსოფლიო ომის პერიოდში ის წერდა ევროპის აღმოსავლური ფრონტის შესახებ. მანამდე კი სუფრაჟისტების 1913 წლის პარადი გააშუქა. 1920 წელს ბლაიმ New York Journal-ში დაიწყო მუშაობა. თუმცა მალევე, 1922 წლის 27 იანვარს, 57 წლის ასაკში, ბრონქების პნევმონიით ნელი ბლაი დაიღუპა წმინდა მარკის საავადმყოფოში და ბრონქსში, ვუდლოუნის სასაფლაოზე დაკრძალეს.