რამდენიმე ქართულმა მედიასაშუალებამ გამოაქვეყნა წერილი, რომელიც მათი თქმით, ისლამური სახელმწიფოს ლიდერის თარხან ბათირაშვილის ანდერძია. ამგვარი წერილის მედიის მხრიდან პირდაპირმა ტირაჟირებამ შესაძლოა, ხელი შეუწყოს ტერორიზმის პროპაგანდას. გარდა ამისა, გაუგებარია, რა საინფორმაციო ღირებულება აქვს ამ „ანდერძს“.

წერილში, რომელიც სავარაუდოდ თარხან ბათირაშვილს ეკუთვნის, მისი რეკომენდაციებია მოცემული და ის თანამოაზრეებს მიმართავს. ე.წ. ანდერძში არის მოწოდება ე.წ. ჯიჰადისა (წმინდა ომის) გაგრძელებისა და მუსლიმური წმინდა ადგილების, ასევე იერუსალიმის დაპრყობის შესახებ.

წერილი გამოაქვეყნეს შემდეგმა ვებ-გვერდებმა: ipn.ge, pia.ge, timesnews.ge, kvirispalitra.ge, ambebi.ge, primetimenews.ge, newposts.ge.

ე.წ. ალ შიშანის ანდერძი პირველად ისლამური სახელმწიფოს ხალიფატის ვებგვერდზე 2016 წლის 2 აგვისტოს გამოქვეყნდა. ქართულმა ვებგვერდებმა კი ინფორმაცია დაახლოებით 3 კვირის დაგვიანებით ისლამური სახელმწიფოს ფრანგულენოვან ონლაინ გამოცემაზე “დარ ალ-ისლამზე” (Dār al-Islām) დაყრდნობით გაავრცელეს.

“მომნუსხველი თერთმეტი” - ეს იმ 11 ფოტოს დასახელებაა, სადაც ფოტორეპორტიორმა რობერტ კაპამ ამერიკის მოკავშირეთა დესანტის ნორმანდიის სანაპირიოზე გადასხმა აღწერა. სწორედ ამ სახელწოდებით დაიბეჭდა ფოტოები ჟურნალ Life-ში 1944 წელს.

ფოტოები გადაღებულია 1944 წლის 6 ივნისს, როდესაც შეერთებული შტატების სამხედრო გემები მოკავშირეების სამხედრო ძალებთან ერთად საფრანგეთს, ნორმანდიის სანაპიროს მიადგა. ფოტოებზე ასახულია იმ ბრძოლის დასაწყისი, რომელმაც პრაქტიკულად შემოაბრუნა მეორე მსოფლიო ომი ნაცისტური გერმანიის წინააღმდეგ.

მიუხედავად იმისა, რომ რობერტ კაპამ 106 ფოტო გადაიღო, მათგან ისტორიას მხოლოდ 11 შემორჩა. დანარჩენი ფოტოები ლაბორანტის მიერ ფირის გამჟღავნებისას დაშვებული შეცდომის გამო დაიკარგა.

სურათები კაპამ ჟურნალ Life-ში ბრიტანეთში გაგზავნა, სადაც ფოტორედაქტორმა ჯონ მორისმა თანამშრომლებს ფირის სწრაფად გამჟღავნება დაავალა. სიჩქარეში, ერთერთმა თანამშრომელმა დენის ბენკმა დახურა იმ კარადის კარები, სადაც ფირი შრებოდა და 95 კადრი განადგურდა.

გადარჩენილი ფოტოების გარდა ისტორიას არ შემორჩა არცერთი ახლო კადრი, რაც ასახავდა სამხედროების ნორმანდიის სანაპიროზე გადასვლას.

“ჩვენი ბარჯის ზედაპირი საფრანგეთის მიწას შეეხო”, - იხსენებს კაპა მის წიგნში “ცოტა მეტად ფოკუსს მიღმა”, - ბოცვანმა ბარჯა ფოლადის ფირფიტას ამოაფარა, წყლიდან ამოშვერილ ფოლადის კონსტრუქციებს შორის ზოლად ჩანდა მიწა, რომელიც კვამლში იყო გახვეული. ჩემი მშვენიერი საფრანგეთი საცოდავად გამოიყურებოდა. გერმანული ტყვიამფრქვევი მიწას ტყვიებით რწყავდა და სრულად აფუჭებდა ჩემ დაბრუნებას.

ჩემ ბარჯაზე მყოფები წყალში გადახტნენ და ნაპირისკენ გაემართნენ. მე მოვემზადე და პირველი კადრი გადავიღე - წელამდე წყალში მყოფი ჯარისკაცები დაბრკოლებებისა და კვამლიანი სანაპიროს ფონზე. ბოცვანი, რომელიც გასაგები მიზეზების გამო ჩქარობდა, რომ იქაურობას გასცლოდა, ვერ მიხვდა რატომ შევჩერდი, სურათის გადაღებაში ხელი შემიშალა და ნავიდან გადმოსვლაში “დამეხმარა”. წყალი ცივი იყო, ტყვიები ზუზუნებდნენ. ახლოსმდებარე თავდაცვით ნაგებობას შევეფარე”, - წერდა კაპა თავის წიგნში.

როგორც ის აღწერს, კაპას გარშემო ტყვიების წვიმა იყო, თუმცა ჯარისკაცებთან ერთად მასაც ნაპირისკენ უწევდა გადაადგილება. ნორმანდიის სანაპირო იმ დღეს ყველაზე საშინელ სასაფლაოდ იქცა. როგორც მოგვიანებით გაირკვა, რამდენიმე საათიანი ბრძოლისას 3 ათასამდე ამერიკელი ჯარისკაცი დაიღუპა.

“ჩემთან ერთად სხვა ჯარისკაციც იყო თავშესაფარში. მან იარაღი მოამზადა და ნაპირისკენ დაიწყო სროლა. ის დამიზნების გარეშე ისროდა კვამლში ჩაძირული სანაპიროსკენ. თოფის ხმამ ჯარისკაცს გამბედაობა მისცა, მან წინ წაიწია და თავშესაფარში მარტო დავრჩი. ახლა უფრო დიდი ადგილი მქონდა და უფრო უსაფრთხოდ ვიგრძენი თავი. დავიწყე სხვა ჯარისკაცების გადაღება, რომლებიც ჩემსავით ფოლადის კონსტრუქციას ეფარებოდნენ”, - წერს თავის წიგნში კაპა.

როგორც ის იხსენებს ხელში ისე ბღუჯავდა ფოტოაპარატს, თითქოს გაფუჭებულ ტანკს ხელმძღვანელობდა. მის მაშინდელ მდგომარეობას კაპა ასე აღწერს: “რაღაც შიშის უცნაური ფორმა აცახცახებდა ჩემს სხეულს თითებიდან თმის ღერებამდე და მანჭავდა ჩემ სახეს”. დიდი გაჭირვებით მოახერხა და გადატვირთა კამერა. თან სულ იმეორებდა ერთ წინადადებას, რომელიც ესპანეთის სამოქალაქო ომიდან ახსოვდა: “Es una cosa muy seria” (“ეს ძალიან სერიოზული საქმეა”)

გარკვეული პერიოდის შემდეგ კაპა აღმოჩნდა სისხლიანი სანაპიროდან მოშორებით და ლაქასავით შეამჩნია მომავალი სადესანტო დანაყოფი.

“ასე არასდროს შემშინებია, შიშისა და სიცივისგან აკანკალებული ვიღებდი და ვიღებდი ფოტოებს. მე ვერც ვფიქრობდი და არც რაიმეს გადაწყვეტის უნარი მქონდა, უბრალოდ წამოვხტი და უკან ბარჯისკენ გავიქეცი. ვიცოდი, რომ მხდალივით ვიქცეოდი, მაგრამ უკან სახის მიბრუნებაც ვერ შევძელი და ვუთხარი ჩემ თავს: ‘მე მივდივარ, რადგან ნავზე ხელები გავიშრო”, - ამბობს კაპა.

44 წელი გავიდა ე.წ. უოტერგეიტის სკანდალიდან, რომელმაც მნიშვნელოვნად შეცვალა ამერიკის შეერთებული შტატების პოლიტიკა, მედია და საზოგადოების დამოკიდებულება მთავრობის მიმართ. ამ საქმის ბოლომდე მიყვანაში დიდი წვლილი ჟურნალისტებსაც მიუძღვით. სწორედ მათ შეუწყვეს ხელი საქმის საჯაროობას და მნიშვნელოვანი სამხილების მოპოვებას.

1972 წლის 17 ივნისს ამერიკის პრეზიდენტობის კანდიდატების წინასაარჩევნო კამპანიის პერიოდში დემოკრატების ოფისში დააკავეს 5 მძარცველი. ეს არ იყო ჩეულებრივი ძარცვა: დაკავებულები დაკავშირებული იყვნენ პრეზიდენტ ნიქსონის წინასაარჩევნო კამპანიასთან. დაკავების მომენტში ისინი ცდილობდნენ ტელეფონის მოსასმენი აპარატურის დამონტაჟებას კონკურენტი დემოკრატების ოფისში და საიდუმლო დოკუმენტების მოპარვას შენობიდან. დემოკრატების ოფისი სასტუმრო უოტერგეიტში მდებარეობდა. უოტერგეიტის საქმის გამო პირველად ამერიკის შეერთებული შტატების ისტორიაში ქვეყნის პრეზიდენტი გადადგა.

ამ სკანდალმა, რომელიც 2 წლისა და 2 თვის განმავლობაში გრძელდებოდა, მთლიანად შეცვალა ამერიკული პოლიტიკა და ჟურნალისტიკა. მედიაგაშუქებამ კი მკვეთრად გაზარდა საქმის საჯაროობა და პოლიტიკური შედეგები.

კავშირი დაკავებულებსა და საარჩევნო კომიტეტს შორის მედიაგაშუქებით დადგინდა. ამ საქმეზე ჟურნალისტურ გამოძიებას ძირითადად აწარმოებდნენ The Washington Post-ი, Time-ი და The New York Times-ი. თუმცა ყველაზე მნიშვნელოვანი წვლილი საქმეში The Washington Post-ის ჟურნალისტებმა ბობ ვუდვორდმა და კარლ ბერნშტაინმა შეასრულეს. გარდა იმისა, რომ მთელი 2 წელი ისინი უწყვეტად იძიებდნენ ამ საქმეს, მათ წიგნიც დაწერეს უოტერგეიტის საქმეზე, რაც საფუძვლად დაედო ფილმს “პრეზიდენტის მთელი ამალა”.

ანონიმურ წყაროებზე დაყრდნობით რეპორტიორებმა ბობ ვუდვორდმა და კარლ ბერნშტაინმა მოიპოვეს ინფორმაცია, რომ ძარცვა და მისი გადაფარვის მცდელობები მჭიდროდ უკავშირდებოდა მაღალი რანგის პირებს იურიდიულ დეპარტამენტში, FBI-ში, CIA-სა და ასევე თეთრ სახლში. ვუდვორდმა და ბერნშტაინმა ჩაწერეს ჯუდი ჰოუბექ მილლერი, ნიქსონის ბუღალტერი, რომელმაც მათ გაუმხილა ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ საარჩევნო ფონდის ფინანსები გაიფლანგა და ჩანაწერები განადგურდა. მათ პირველებმა გაავრცელეს ინფორმაცია 25 ათასი დოლარის შესახებ, რომელიც ნიქსონის კამპანიიდან ერთერთ მძარცველს გასაჩუმებლად ჩაურიცხეს.

მედიის საშუალებით გახდა ცნობილი, რომ ნიქსონის მომხრეები ხელს უშლიდნენ გამოძიებას და ანადგურებდნენ მტკიცებულებებს, ასევე სამსახურიდან ითხოვდნენ ყველა პასუხისმგებელ პირს.

ბობ ვუდვორდი და კარლ ბერნშტაინი

ვუდვორდისა და ბერნშტაინის ერთერთი მთავარი ანონიმური წყარო იყო პირი, რომელსაც ისინი მოიხსენიებდნენ, როგორც Deep Throat. მისი ვინაობა უოტერგეიტის საქმიდან 33 წლის შემდეგ 2005 წელს გახდა ცნობილი და როგორც გაირკვა, ის იყო უილიამ მარკ ფელტი, რომელიც FBI-ის დირექტორის მოადგილის პოსტს იკავებდა 1970-იან წლებში. ეს ინფორმაცია, ვუდვორდმა 2005 წელს დაადასტურა. ფელტი საიდუმლოდ შეხვდა ვუდვორდს რამდენჯერმე და მოუთხრო ჰოვარდ ჰანტის მონაწილეობის შესახებ უოტერგეიტის ძარცვაში. ასევე, მან უამბო ვუდვორდს, რომ თეთრი სახლის ადმინისტრაცია საკმაოდ მაღალ ფსონს დებდა უოტერგეიტის საქმეზე.

ფელტმა ასევე გააფრთხილა ვუდვორდი, რომ FBI-ს სურდა სცოდნოდა თუ საიდან იღებდნენ ის და სხვა რეპორტიორები ინფორმაციას, რადგან მათ მოახერხეს და აღმოაჩინეს კრიმინალის საკმაოდ ფართო ქსელი პირველებმა, ვიდრე ამას FBI შეძლებდა. ყველა საიდუმლო შეხვედრა ვუდვორდსა და მარკ ფელტს შორის მიწისქვეშა ავტოსადგომზე ხდებოდა 1972 წლის ივნისიდან 1973 წლის იანვრამდე პერიოდში. 1973 წლის 22 ივნისს მან FBI დატოვა. ის მანამდე ასევე ანონიმური წყარო იყო უოტერგეიტის საქმეზე ჟურნალ Time-სთვის, Washington Daily News-სთვის და სხვა გამოცემებისთვის.

საქმის საწყის ეტაპზე მედიაგამოცემების დიდმა ნაწილმა ვერ შეძლო უოტერგეიტის სკანდალში გარკვევა და სხვა თემებით იყვნენ დაკავებული, რაც 1972 წელს პრეზიდენტის არჩევნებს უკავშირდებოდა. სწორედ ამ დროს უკავშირდებოდნენ თავიანთ პირველ წყაროებს ვუდვორდი და ბერნშტაინი.

მას შემდეგ, რაც გავრცელდა ინფორმაცია ერთერთი მძარცველის მიერ მოსამართლისთვის მიწერილი წერილის შესახებ, სადაც ის მაღალი დონის ჯაშუშურ სქემაზე საუბრობდა, მედიამ გაშუქების ფოკუსი შეცვალა. უოტერგეიტის საქმის გაშუქებამ საკმაოდ გაზარდა მედიის ნდობა საზოგადოებაში. თუკი უოტერგეიტის საქმემდე მედიის ნდობა ამერიკულ საზოგადოებაში 40 პროცენტი იყო, შემდეგ წლებში ეს ციფრი გაიზარდა.

1974 წლის აგვისტოში, მას შემდეგ, რაც ნიქსონის მონაწილეობა უოტერგეიტის სკანდალში ნათელი მოეფინა, პრეზიდენტი გადადგა. მისმა უფლებამონაცვლემ ჯერალდ ფორდმა, დაუყოვნებლივ შეიწყალა ნიქსონი ყველა იმ დანაშაულისთვის, რაც ჩაიდინა ამ საქმეში.

მიუხედავად იმისა, რომ ნიქსონი პასუხისგებაში არ მისცეს, უოტერგეიტის სკანდალმა ამერიკის პოლიტიკა სამუდამოდ შეცვალა. ამერიკელებმა დაიწყეს მათი ხელმძღვანელების ეჭვქვეშ დაყენება და პრეზიდენტების მიმართ უფრო კრიტიკულად განეწყვნენ.

44 წელი გავიდა ე.წ. უოტერგეიტის სკანდალიდან, რომელმაც მნიშვნელოვნად შეცვალა ამერიკის შეერთებული შტატების პოლიტიკა, მედია და საზოგადოების დამოკიდებულება მთავრობის მიმართ. ამ საქმის ბოლომდე მიყვანაში დიდი წვლილი ჟურნალისტებსაც მიუძღვით. სწორედ მათ შეუწყვეს ხელი საქმის საჯაროობას და მნიშვნელოვანი სამხილების მოპოვებას.

1972 წლის 17 ივნისს ამერიკის პრეზიდენტობის კანდიდატების წინასაარჩევნო კამპანიის პერიოდში დემოკრატების ოფისში დააკავეს 5 მძარცველი. ეს არ იყო ჩეულებრივი ძარცვა: დაკავებულები დაკავშირებული იყვნენ პრეზიდენტ ნიქსონის წინასაარჩევნო კამპანიასთან. დაკავების მომენტში ისინი ცდილობდნენ ტელეფონის მოსასმენი აპარატურის დამონტაჟებას კონკურენტი დემოკრატების ოფისში და საიდუმლო დოკუმენტების მოპარვას შენობიდან. დემოკრატების ოფისი სასტუმრო უოტერგეიტში მდებარეობდა. უოტერგეიტის საქმის გამო პირველად ამერიკის შეერთებული შტატების ისტორიაში ქვეყნის პრეზიდენტი გადადგა.

ამ სკანდალმა, რომელიც 2 წლისა და 2 თვის განმავლობაში გრძელდებოდა, მთლიანად შეცვალა ამერიკული პოლიტიკა და ჟურნალისტიკა. მედიაგაშუქებამ კი მკვეთრად გაზარდა საქმის საჯაროობა და პოლიტიკური შედეგები.

კავშირი დაკავებულებსა და საარჩევნო კომიტეტს შორის მედიაგაშუქებით დადგინდა. ამ საქმეზე ჟურნალისტურ გამოძიებას ძირითადად აწარმოებდნენ The Washington Post-ი, Time-ი და The New York Times-ი. თუმცა ყველაზე მნიშვნელოვანი წვლილი საქმეში The Washington Post-ის ჟურნალისტებმა ბობ ვუდვორდმა და კარლ ბერნშტაინმა შეასრულეს. გარდა იმისა, რომ მთელი 2 წელი ისინი უწყვეტად იძიებდნენ ამ საქმეს, მათ წიგნიც დაწერეს უოტერგეიტის საქმეზე, რაც საფუძვლად დაედო ფილმს “პრეზიდენტის მთელი ამალა”.

ანონიმურ წყაროებზე დაყრდნობით რეპორტიორებმა ბობ ვუდვორდმა და კარლ ბერნშტაინმა მოიპოვეს ინფორმაცია, რომ ძარცვა და მისი გადაფარვის მცდელობები მჭიდროდ უკავშირდებოდა მაღალი რანგის პირებს იურიდიულ დეპარტამენტში, FBI-ში, CIA-სა და ასევე თეთრ სახლში. ვუდვორდმა და ბერნშტაინმა ჩაწერეს ჯუდი ჰოუბექ მილლერი, ნიქსონის ბუღალტერი, რომელმაც მათ გაუმხილა ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ საარჩევნო ფონდის ფინანსები გაიფლანგა და ჩანაწერები განადგურდა. მათ პირველებმა გაავრცელეს ინფორმაცია 25 ათასი დოლარის შესახებ, რომელიც ნიქსონის კამპანიიდან ერთერთ მძარცველს გასაჩუმებლად ჩაურიცხეს.

მედიის საშუალებით გახდა ცნობილი, რომ ნიქსონის მომხრეები ხელს უშლიდნენ გამოძიებას და ანადგურებდნენ მტკიცებულებებს, ასევე სამსახურიდან ითხოვდნენ ყველა პასუხისმგებელ პირს.

ვუდვორდისა და ბერნშტაინის ერთერთი მთავარი ანონიმური წყარო იყო პირი, რომელსაც ისინი მოიხსენიებდნენ, როგორც Deep Throat. მისი ვინაობა უოტერგეიტის საქმიდან 33 წლის შემდეგ 2005 წელს გახდა ცნობილი და როგორც გაირკვა, ის იყო უილიამ მარკ ფელტი, რომელიც FBI-ის დირექტორის მოადგილის პოსტს იკავებდა 1970-იან წლებში. ეს ინფორმაცია, ვუდვორდმა 2005 წელს დაადასტურა. ფელტი საიდუმლოდ შეხვდა ვუდვორდს რამდენჯერმე და მოუთხრო ჰოვარდ ჰანტის მონაწილეობის შესახებ უოტერგეიტის ძარცვაში. ასევე, მან უამბო ვუდვორდს, რომ თეთრი სახლის ადმინისტრაცია საკმაოდ მაღალ ფსონს დებდა უოტერგეიტის საქმეზე.

ფელტმა ასევე გააფრთხილა ვუდვორდი, რომ FBI-ს სურდა სცოდნოდა თუ საიდან იღებდნენ ის და სხვა რეპორტიორები ინფორმაციას, რადგან მათ მოახერხეს და აღმოაჩინეს კრიმინალის საკმაოდ ფართო ქსელი პირველებმა, ვიდრე ამას FBI შეძლებდა. ყველა საიდუმლო შეხვედრა ვუდვორდსა და მარკ ფელტს შორის მიწისქვეშა ავტოსადგომზე ხდებოდა 1972 წლის ივნისიდან 1973 წლის იანვრამდე პერიოდში. 1973 წლის 22 ივნისს მან FBI დატოვა. ის მანამდე ასევე ანონიმური წყარო იყო უოტერგეიტის საქმეზე ჟურნალ Time-სთვის, Washington Daily News-სთვის და სხვა გამოცემებისთვის.

საქმის საწყის ეტაპზე მედიაგამოცემების დიდმა ნაწილმა ვერ შეძლო უოტერგეიტის სკანდალში გარკვევა და სხვა თემებით იყვნენ დაკავებული, რაც 1972 წელს პრეზიდენტის არჩევნებს უკავშირდებოდა. სწორედ ამ დროს უკავშირდებოდნენ თავიანთ პირველ წყაროებს ვუდვორდი და ბერნშტაინი.

მას შემდეგ, რაც გავრცელდა ინფორმაცია ერთერთი მძარცველის მიერ მოსამართლისთვის მიწერილი წერილის შესახებ, სადაც ის მაღალი დონის ჯაშუშურ სქემაზე საუბრობდა, მედიამ გაშუქების ფოკუსი შეცვალა. უოტერგეიტის საქმის გაშუქებამ საკმაოდ გაზარდა მედიის ნდობა საზოგადოებაში. თუკი უოტერგეიტის საქმემდე მედიის ნდობა ამერიკულ საზოგადოებაში 40 პროცენტი იყო, შემდეგ წლებში ეს ციფრი გაიზარდა.

1974 წლის აგვისტოში, მას შემდეგ, რაც ნიქსონის მონაწილეობა უოტერგეიტის სკანდალში ნათელი მოეფინა, პრეზიდენტი გადადგა. მისმა უფლებამონაცვლემ ჯერალდ ფორდმა, დაუყოვნებლივ შეიწყალა ნიქსონი ყველა იმ დანაშაულისთვის, რაც ჩაიდინა ამ საქმეში.

მიუხედავად იმისა, რომ ნიქსონი პასუხისგებაში არ მისცეს, უოტერგეიტის სკანდალმა ამერიკის პოლიტიკა სამუდამოდ შეცვალა. ამერიკელებმა დაიწყეს მათი ხელმძღვანელების ეჭვქვეშ დაყენება და პრეზიდენტების მიმართ უფრო კრიტიკულად განეწყვნენ.

2016 წლის 6 ივნისს საინფორმაციო პორტალმა კვირამ (kvira.ge) გამოაქვეყნა სტატია “ზურაბ ქუმსიაშვილი: ლგბტ პირთა 98 პროცენტი გარყვნილი ცხოვრების წესის მიმდევარია”.სტატია გაზეთ “ასავალ დასავალში” ექიმ-პროფესორის ზურაბ ქუმსიაშვილის ინტერვიუს მიმოიხილავს. მასალა ლგბტ პირების სტიგმატიზებას უწყობს ხელს და მათი ცხოვრების წესის შესახებ საზოგადოებაში არსებულ სტერეოტიპებს აღვივებს.

“როგორც პროფესორი აღნიშნავს, ლგბტ პირების 98 პროცენტი გარყვნილების პროპაგანდას ეწევა. მისივე თქმით, ისინი მოსახლეობის ტრადიციებსა და კრედოს ეწინააღმდეგებიან. ისინი სექსუალური ორიენტაციას მორალური ნორმების მიმართ პროტესტის ან მატერიალური დაინტერსების გამო იცვლიან. აღსანიშნავია „მიბაძვის“ მომენტიც”,- აღნიშნულია სტატიაში. მოსაზრებები ფაქტადაა წარმოჩენილი.

ამასთანავე წერილში ლგბტ პირების წინააღმდეგ კანონის ძალით ბრძოლის აუცილებლობაზეა საუბარი, რაც საზოგადოებაში აგრესიას აღვივებს მათ მიმართ. კონკრეტული პირების სექსუალურ ორიენტაციას კი ავტორი დაავადებას უწოდებს და სახელმწიფოს მოუწოდებს, აღნიშნულ პირებს დაავადებებისგან განკურნებაში დაეხმაროს.

“სახელმწიფოს მთავარი დანიშნულება ის უნდა იყოს, რომ დაავადებულ 2 პროცენტს მაქსიმალურად დაეხმაროს პრობლემის მოგვარებაში და შექმნას არასრულფასოვან ადამიანებთან მიდგომის შემწყნარებლური გარემო. რაც შეეხება 98 პროცენტს, რომლებიც გარყვნილების პროპაგანდას ეწევიან, უპირისპირდებიან მოსახლეობის ტრადიციებს და მორალურ კრედოს – სახელმწიფო მათ დაუნდობლად უნდა ებრძოლოს შესაბამისი კანონშემოქმედი საქმიანობით და ზნეობრივი ნორმების პროგანდით გააბათილოს მათი უზნეო რიტორიკა”, - ვკითხულობთ წერილში.

საქართველოს დამოუკიდებლობის დღესთან დაკავშირებით პრესის არქივში პირველი რესპუბლიკის დროინდელი ცნობები ინახება.

დამოუკიდებლობის გამოცხადებამდე ქართული პრესა ამიერკავკასიის ერთიანობის იდეით ინტერესდებოდა. ასევე წერდნენ გერმანიის წარმომადგენელთა ვიზიტზე, რომლებიც ბათუმის საზავო კონფერენციაში გეგმავდნენ მონაწილეობას.პრესა ყურადღებას ამახვილებდა საქართველოს დამოუკიდებლობის გამოცხადების აუცილებლობაზე, ასევე ოსმალების სამხედრო მოქმედებებზე კავკასიისკენ, აფხაზთა განცხადებაზე, რომლითაც ისინი ბათუმის საზავო კონფერენციას და ამიერკავკასიის ერთიანობის იდეას უერთდებოდნენ.

პრესაში სხვადასხვა საზოგადოებრივი ჯგუფი ავრცელებდა განცხადებებს, თუ რამდენად მნიშვნელოვანი იყო მათი ერთიანობა საქართველოს დამოუკიდებლობისთვის.

“მედიაჩეკერმა” თვალი გადაავლო 1918-1921 წლის მაისში გამოცემულ გაზეთებს “საქართველოს”, “ერთობასა” და “პრავდას”.

“ბათუმის საზავო კონფერენციას უდიდესი მნიშვნელობა აქვს ჩვენი ქვეყნის ბედის გადაწყვეტაში. ხალხი ამასა ჰგრძნობს, იგი მიჰხვდა, რომ ამიერკავკასიის სახელმწიფოს მოწყობაში შინაურ განწყობილებას ისეთი მნიშვნელობა არა აქვს, როგორც გარეშე ძალთა დამოკიდებულებას, დიდ სახელმწიფოთა შეხედულებას ახალი ერთეულის შესახებ. ამიერ-კავკასიის სახელმწიფოს დამოუკიდებლობას, ალბად, სცნობენ ის სამეფონი და რესპუბლიკანი, რომელთა აზრს გადამჭრელი მნიშვნელობა აქვს ჩვენთვის, ყოველს შემთხვევაში, ახალი სახელმწიფოს სუვერენობა შეწყნარებული იქნება ცენტრალ ევროპის კავშირის მიერ. იმ ფაქტს, რომ ბათომში უკვე ჩამოსულა გერმანეთის დელეგაცია უცილობელი გავლენა ექნება საზავო მოლაპარაკების მსვლელობაზე: ცენტრალ კოალიციის ხელმძღვანელის წარმომადგენელნი თვით გადასწყვეტენ იმ საკითხსაც, რომელნიც შეურიგებელ უთანხმოებას ჰბადებენ ჩვენსა და ოსმალთა შორის;”

ეს ნომერი საქართველოსა და ამიერ-კავკასიის კონსტიტუციის შემუშავებას ეძღვნება. ამასთანავე მკითხველს გააცნეს ლიტვის დამოუკიდებლობის აღიარების და“ სომეხ-თათართა“ საზავო შეთანხმების შესახებ ცნობა. ამავე ნომერში გამოცხადდა, რომ საქართველოს ეროვნული ფონდის გასაძლიერებლად შემოწირულობა გროვდება ეროვნული საბჭოს სამმართველოში.

ამიერ-კავკასიის მოწყობის შესახებ

“როგორ უნდა მოეწყოს ამიერ-კავკასიის სახელმწიფოებრივი ცხოვრება? - ჩვენ მრავალჯერ გამოგვითქვამს აზრი რომ ამიერ-კავკასიის ერთა ცხოვრება ერთს რომელიმე სახელმწიფოებრივ ფარგლებში ვერ მოთავსდება ხანგრძლივად, ვინაიდან დიდათ განსხვავებულია ამ ერთა კულტურული და ეკონომიკური ვითარება და მათი ეროვნული და პოლიტიკური მისწრაფებანი. ამიერ-კავკასიის ერთა კულტურულ-ეკონომიკური ცხოვრების ბუნებრივი ზრდა განვითარება მოითხოვს ამ ერთა პოლიტიკური ცხოვრების ეროვნულად ჩამოყალიბებას”.

საქართველოს კონსტიტუციის შესახებ

“მიუხედავად ყოველივე საგარეო და საშინაო სირთულისა, საქართველოს ეროვნული საბჭო დაჩქარებით და მტკიცედ უნდა შეუდგეს საქართველოს კონსტიტუციის შემუშავებას და ტერიტორიული გადამიჯვნის საქმეს. საქართველოს პოლიტიკურ წყობილებას საფუძვლად სუვერენობა, დამოუკიდებლობა უნდა დაედვას. მხოლოდ დამოუკიდებელი და თავისუფალი პოლიტიკური წყობილება უზრუნველჰყოფს ერის თავისუფალს და შეუფერებელ ეკონომიურს და კულტურულ ზრდა-განვითარებას.ის ამა თუ იმ საკითხში, თუ მტკიცე პოლიტიკური ურთიერთობითაც შეუკავშირდება თავის მახლობელ, თუ შორეულ მეზობლებს, როდესაც ამას მოითხოვს საჭიროება და იმ პირობებში, როგორც ამას მოითხოვს მისი ეროვნული მიზნები და ინტერესები”.


ამ ნომერში რედაქცია საქართველოსთან მიმართებით გერმანიის როლს მიმოიხილავს:

“რა შედეგი უნდა მოჰყვეს ჩვენი ქვეყნის გერმანეთთან პოლიტიკურად და ეკონომიკურად დაახლოვებას და მის მფარველობისა და გავლენის ქვეშ მომწყვდევას? გერმანეთს არავითარი ინტერესი არა აქვს, რომ ჩვენი ეროვნული განვითარება შეაფერხოს, ან მოსპოს, ვინაიდან მისთვის არც ეკონომიკურად და არც პოლიტიკურად არავითარ საფრთხეს არ წარმოადგენს. გერმანეთი დაინტერესებული კი არის, რომ ჩვენ ქვეყანაში მისი მეტი გავლენა და განწყობილება და ერთგვარი უპირატესობანი ჰქონდეს სხვა დიდ სახელმწიფოებთან შედარებით. ჩვენი ქვეყანა იძლევა ისეთს მასალას, რომელიც ფრიად საჭიროა მისი მრეწველობისთვის და ახალი აღმოსავლეთისაკენ გზების გაკაფვისათვის. მარგანეცი, სპილენძი, ნავთი, ბამბა და სხვა სიმდიდრე, რომელიც უკვე მუშავდება, თუ შეიძლება დამუშავდეს მადნეულობით მდიდარს ჩვენს ქვეყანაში, შეადგენს მთავარს ინტერესს გერმანეთისათვის. მეორეს მხრივ ჩვენი ქვეყანა მისთვის გახდება ერთგვარი ბაზა მისი აღმოსავლეთისაკენ მიმართული პოლიტიკურ-ეკონომიკურ მსვლელობისათვის”.

“ამიერ-კავკასიის დამოუკიდებელ სახელმწიფოდ გამოცხადება, უნდა ვიფიქროთ, არ იყო სახუმარო აქტი. ამიერ-კავკასიის ხალხთა ნებისყოფამ შეგნებულად მოიშორა რუსეთის ქვეშევრდომობა და შეუდგა საკუთარ სახელმწიფოს მოწყობას. მაშასადამე, სრულიად დაიმედებულნი უნდა ვიყვნეთ, რომ რუსეთს გამოლაშქრება მოუხდება სუვერენულ სახელმწიფოს წინააღმდეგ, რომელიც იძულებული შეიქნება მტრის დასაძლევად ძლიერი მოკავშირე გამოძებნოს. ამიერ-კავკასიის განთავისუფლებულ ხალხს რუსეთის აღდგენა და ეროვნულ თავმოყვარეობის გაღვიძება სიამოვნებს, მაგრამ იმას კი ვერ შეურიგდება, რომ ამ ფაქტს შედეგად მოჰყვეს ჩვენი ქვეყნის განმეორებითი ოკუპაცია. მტრად მოსულ რუსეთს ჩვენი ხალხი გადაჭრილ და რადიკალურ ზომებით დაუხვდება”.


გაზეთი “საქართველოს” 23 მაისი ნომერში “საგულისხმო ცნობებში” შემდეგიინფორმაცია გამოქვეყნდა: “გერმანეთი საჭიროდ სთვლის რუსეთის თანხმობას ამიერ-კავკასიის დამოუკიდებლობაზე. გრაფ მირბახს დაევალა შეეკითხოს ამის შესახებ რუსეთის მთავრობას. გერმანეთი ამასთან გამოსთქვამს, რომ იგი მზადაა მიიღოს შუამდგომლობა, რათა შეათანხმოს რუსეთი და ამიერ-კავკასია. იგი აღნიშნავს, რომ ამიერ-კავკასიის გერმანეთის მიერ დამოუკიდებელ სახელმწიფოდ აღიარება დამოკიდებულია მხოლოდ მოსკოვის მთავრობის მიერ ამიერ-კავკასიის რუსეთიდან გამოყოფილად აღიარებაზე”.

ვრცელ წერილში სახელწოდებით “ნაადრევი სიხარული” საუბარია იმის შესახებ, თუ როგორ ითხოვა რუსეთის წარმომადგენელმა ბათუმის კონფერენციაზე დაშვება: „ რა უნდა გააკეთოს რუსეთის წარმომადგენელმა ბათომის კონფერენციაზე, რას იტყვის, ან რას მოითხოვს ის ჩვენი ფანტაზია ამას ვერ აღწევს”, - აღნიშნულია რედაქციის წერილში.

ამავე ნომერში შეხვდებით აფხაზეთის დადგენილებას ამიერკავკასიის ერთობაში გაწევრიანების შესახებ: “ქუთაისის გუბერნიის აღმ. კომიტეტის რწმუნებული გამსახურდია ტელეგრაფით ატყობინებს შინაგან საქმეთა მინისტრს, რომ აფხაზთა სახალხო საბჭოს კრებამ ოცს მაისს გამოიტანა რეზოლუცია, რომლის მიხედვითაც კატეგორიულად მტკიცდება აფხაზთა სახალხო საბჭოს და საოლქო გლეხთა საბჭოს (4-10 მარტს) გადაწყვეტილება, რომ აფხაზეთი შედის ამიერ კავკასიის ხალხთა საზოგადოების ოჯახში, როგორც მისი თანასწორი წევრი, რაიც დაუყოვნებლივ ეუწყოს ბათომის საზავო კონფერენციას საკუთარ დელეგატების პირით. დელეგატებად არჩეულნი არიან გ. მ. ზოხუბაია, ვ.ა. შერვაშიძე, ს.პ. ბასანია, კ. ხაჯიმათოვ-კუიუტ, ა.ი. ჩუბარ, ბაკი სენდიკოვ აეიზმა, ა.მ. ჩოჩუა,ხუჩიმ, მუსო, გიცბა. დელეგაცია გამოვა ხვალ, დილის 8 საათზე ფოთით”.

ამავდროულად ვრცელდება ცნობები ოსმალების სამხედრო ქმედებების შესახებ: “მთავრობამ ნაზარბეგოვისგან მიიღო შემდეგი ცნობა: „მიუხედავად იმისა, რომ დროებით ზავია გამოცხადებული, ოსმალები სამხედრო მოქმედებას განაგრძობენ და კარაკლისის ფრონტისკენ მოიწევენ. დღეს სოფელ ავდიბელიდიდან ჩვენები გამოდევნეს. ცნობები მივიღეთ, რომ ოსმალებს თბილისის გზატკეცილით დიდი ძალები გამოუგზავნიათ ლორის რაიონისკენ. გვაქვს აგრეთვე ცნობა, რომ მათ განზრახული აქვთ კარაკლისზე და შემდეგ თბილისზე წამოსვლა“.


უკვე 24 მაისს კითხვის ნიშნის ქვეშ დადგა ამიერ-კავკასიის ერთობის შექმნის საკითხი და აქტიურად მიმდინარეობდა საუბარი საქართველოს დამოუკიდებლობის გამოცხადებაზე: “ამიერ-კავკასიის რესპუბლიკის მდგომარეობა თავიდანვე არ იყო მტკიცე, მაგრამ დღეს ის განსაკუთრებულს ხიფათს განიცდის. ოსმალეთის ლაშქარი უკეთესს შემტხვევაში შუაზე გაჰყოფს ამიერ-კავკასიის რესპუბლიკას და მისი ლაშქარი გაივლის მუსლიმანთა მიწებს და ბოლშევიკებისგან ბაქოს გათავისუფლებას შეუდგება. ბევრს იმის შიშიც აქვს, რომ ოსმალთა ჯარები თბილისისკენაც გამოეშურებიან საქართველოს და დედა-ქალაქში შემოვლენ. საქართველოს დამოუკიდებლობის გამოცხადება იმდენად მნიშვნელოვანი აქტია, რომ არ შეიძლება მას დიდი ცვლილება არ მოჰყვეს ოსმალეთის სამხედრო და დიპლომატიურ ოპერაციებში. ყოველს შემთხვევაში ეს ოსმალეთის აქტიურ მოქმედებას დროებით მაინც შეაფერხებს. უფრო მოსალოდნელი კი არის, რომ დმოუკიდებელ საქართველოს ოსმალეთი აღარ შეეხება და მასთან მეგობრულ განწყობილებას დაიჭერს”.


"თბილისის ვაჭარ-მრეწველთა კავშირის განცხადება: “ჩვენი ეროვნული ცხოვრების აღორძინებისათვის მნიშვნელოვანი და საყურადღებო დღე იქნება 26 მაისი, როდესაც უნდა ჩაეყაროს საძირკველი თბილისის ვაჭ.-მრეწველთა კლასის შეკავშირებას. ვაჭარ-მრეწველთა კლასის შეკავშირება საქართველოში დღიურ საკითხად გარდაიქცა და ეს მთელი თავისის აუცილებლობით სდგას ქართველ ვაჭარ-მრეწველთა წინაშე. ქართველი ერის ყოფნა არ ყოფნის საკითხი მისი მომავალი სიძლიერე თუ უძლურება მჭიდროდ დაკავშირებულია ამ საკითხთან. ერის ეკონომიკურად აღმატებას და ამაღლებას სწორედ ამ შეკავშირებულმა კლასმა უნდა შეუწყოს ხელი, ვინაიდან პატარა ერის ხსნა მხოლოდ მის ეკონომიკურ განვითარებაშია. დღეს ყველა ნათლად ხედავს რომ დიდი სახელმწიფოები თუ უწევენ რაიმე ანგარიშს პატარა ერებს, მხოლოდ იმ შემთხვევაში, როდესაც ის ეკონომიურად და კულტურულად მოღონიერებული არის”.


"საქართველოს დამოუკიდებლობა გადასწყდა, დამოუკიდებელი საქართველო აღდგა, გაუმარჯოს საქართველოს!" - 26 მაისისი გაზეთი "საქართველო" მთლიანად დამოიკიდებლობის გამოცხადებას მიეძღვნა.

"მაისის 26-ს საქართველო დამოუკიდებელ სახელმწიფოდ გამოცხადდა. შესდგა ახალი სამინისტრო ნოე რამიშვილის თავმჯდომარეობით. ფინანსების მინისტრად არჩეულია გ. ჟურული. ბორჯომის რაიონში ქართველებმა ქურთები დაამარცხეს. ქართული ჯარი ახალციხეს უახლოვდება. რუსეთის მთავრობა თანახმაა ამიერ-კავკასიის დამოუკიდებლობის შესახემ მოლაპარაკება გამართოს კავკავში".

ამ ცნობებს კი თან ახლდა ნოე ჟორდანიას მისასალმებელი სიტყვა:

„მოქალაქენო, აქ თქვენ დღეს მოწმენი იყავით ერთ ისტორიულ ამბისა: დღეს ამ დარბაზში მოკვდა ერთი სახელმწიფო და აი ახლა ამავე დარბაზში უნდა იშვას მეორე სახელმწიფო. ამ ორ სახელმწიფოთა შორის არ შეიძლებოდა, რომ ყოფილიყო რაიმე ინტერესთა სხვა და სხვაობა და თუ მოკვდა პირველი სახელმწიფო, რომელიც დღეს დგება, არამედ ის, რომელიც დღეს არ დგება. (ტაში) დღეს აქ ახლად დაარსებული საქართველოს სახელმწიფო არ იქნება მიმართული არც ერთ ერის და არც ერთ სახელმწიფოს წინააღმდეგ. (ხანგრძლივი ტაში)”

ამავე ნომერში გამოცხადდა სხვადასხვა ეროვნებისა და ეთნიკური ჯგუფების მილოცვა ქართული სახელმწიფოსათვის.


გაზეთ “საქართველოში” კვლავ საუბრობენ დამოუკიდებლობის მნიშვნელობასა და ქართველი ერის სიხარულზე. ასევე დღის განმავლობაში დაგეგმლ სადღესასწაულო ღონისძიებებზე. “ეროვნულ ტანჯვაში, ეროვნულ მსხვერპლსა და მარხვაში გაწმიდანებული ქართველობა დღეს უკლებლივ მოკრებილია, რომ ცად აუშვას გულხმიანი ღაღადისი სამშობლოს სადიდებლად! უკლებლივ! ვინაიდან ქართველთა თესლის აბა რომელი გარეწარი გაბედავს იყოს იუდა და საქართველოზე გული ავით აივსოს; რომელი ცოდვილი იზვიადებს, თავის ქართულ ჩამომავლობას ლაქა დააღვენთოს და მოდმათა შეჩვენებას მიეცეს!დღეს საყოველთაო ეროვნული ლოცვის დღეა; სამშობლოს წინაშე ფიცის დადების ღვთისმსახურებაა.მაღალი საიდუმლოა; მთელი ერის გაზენაების დღესასწაულია”.

გაზეთ “ერთობაში” ჩამოთვლილია ღონისძიებები, რაც საქართველოს დამოუკიბელობის დღესთან დაკავშირებით დაიგეგმა 1919 წელს.

“თეატრ აპოლოში დადგმული იქნება შემდეგი სურათები:

1. სახალხო გვარდიის დღე საქართველოს დედაქალაქში 12 დეკ, 1918 წლისა

2. დღესასწაული დამფუძნებელი კრების გახსნის დღეს\

3. „ქრისტინე“ - დრამა 4 მოქმედებად, გადმოკეთებული ეგნატე ნინოშვილის მოთხრობიდან”

ასევე გამოქვეყნდა ნოე ჟორდანიას სიტყვა:

„ერთი წლისაა ჩვენი რესპუბლიკა. ერთი წლის გამოცდილება და ისტორია აქვს ჩვენს პატარა ქვეყანას. და ახლა შეგვიძლია რამდენიმეთ მაინც გავაკეთოთ საერთო დასკვნა ამ განვლილ ხანისა. ისტორიული დღეს, 26 მაისი, ჯერ ისტორიული გამორკვევისთვის არ გამოდგება. იგი ისე ცოცხლად დგას, როგორც გუშინდელი დღე. ეხლაც იგი ცოცხლობს აწმყოში, როგორც ჯერ დაუმთავრებელი ტრაგედია ქართველი რევოლუციური დემოკრატიისა და მთელი ერისა.

26 მაისიდან საქართველო გამოდის თანდათან ცეცხლის რკალიდან, გარშემორტყმულ მტერთა მახვილის საშიშროებიდან და მაგრდება შინ და გარეთ, თავის რევოლუციურ ნიადაგზე. ამ დღიდან იგი იწყებს თავის ფეხით სიარულს".

"დღეს - 26 მაისის დღეს, წითელი რევოლუციური დროშები გამოიფინება თავისუფალი ქართველი ხალხის თავზე, ხალხის, რომელმაც თავისი სისხლით შეღება ისინი.რევოლუციის პირველ დღეებში წითელი დროშების ტყით დაიფარა საქართველო.მხოლოდ ბნელი ძალები მიმალული რეაქციები მისტიროდნენ სამ ფერიან დროშას.ძალაუფლების სათავეში მოსულმა მენშევიკებმა რევოლუციის მოტივი შეცვალეს, წითელი ბანერი ნაციონალური სამ ფერიანით ჩაანაცვლეს და ირგვლივ იმათ მოუყარეს თავი, ვისაც უმოწყალოდ ეომება შრომისმოყვარე ხალხი.სამარცხვინოდ დასრულდა მენშევიკების ბატონობა... გათავისუფლებული მუშათა და გლეხთა საქათველოს, ბურჟუასა და მათ ქვეითებისგან თავისუფალი საქართველოს თავზე საამაყოდ ფრიალებს კომუნიზმის წითელი დროშა. გაუმარჯოს დამოუკიდებელ, თავისუფალ, შრომისმოყვარე ქართველ ხალხს, რომელმაც დაამარცხა თავისი მჩაგვრელი მის სამ ფერიან ნაციონალურ დროშასთან ერთად. გაუმარჯოს ჩვენს წითელ დროშას, პროლეტარიატის დაღვრილი სისხლის სიმბოლოს, ბრძოლისა და გამარჯვების სიმბოლოს, პროლეტარიატის ჭეშმარიტი დამოუკიდებლობის".

მასალის წყარო: საქართველოს ეროვნული ბიბლიოთეკა, ციფრული ბიბლიოთეკა "ივერიელი".

ომის ფოტოგრაფი ანდრე ფრიდმანი, ფსევდონიმით რობერტ კაპა, 1913 წლის 22 ოქტომბერს უნგრეთის დედაქალაქ ბუდაპეშტში დაიბადა. რობერტ კაპამ 5 ომი გააშუქა და ისტორიას უნიკალური კადრები დაუტოვა.

რობერტ კაპა აშუქებდა ესპანეთის სამოქალაქო ომს, ჩინეთ-იაპონიის მეორე ომს, მეორე მსოფლიო ომს ევროპაში, 1948 წლის არაბეთი-ისრაელის ომს და ინდოჩინეთის პირველ ომს. ასევე, ის იყო პირველი ფოტოსააგენტოს მაგნუმის დამფუძნებელ ანრი კარტიე-ბრენსონთან, დევიდ სეიმურთან და ჯორჯ როჯერსთან ერთად.

რობერტ კაპა საკმაოდ ახალგაზრდა ჩაერთო უნგრეთის პოლიტიკურ ცხოვრებაში. ის მონაწილეობდა მიტინგებსა და გამოსვლებში. ერთერთი მიტინგის შემდეგ 17 წლის კაპა დააკავეს და ქვეყნიდან გააძევეს. 1929 წელს კაპა ბერლინში დასახლდა და გერმანულ უნივერსიტეტში ჟურნალისტიკისა და პოლიტიკური მეცნიერებების შესწავლა დაიწყო. პარალელურად ერთ-ერთი გერმანული ფოტოსააგენტოს ლაბორატორიაში ასისტენტად მუშაობდა. კაპამ ბერლინში გადაწყვიტა, რომ მისი პროფესია ფოტოგრაფია და ფოტოჟურნალისტიკა გამხდარიყო.

ნაცისტური იდეოლოგიის გაძლიერების გამო, 1933 წელს კაპამ გერმანიაც დატოვა და პარიზში გადავიდა საცხოვრებლად. აქ მან მისი საყვარელი ქალი, ასევე ფოტოგრაფი გერმანელი გრეტა ტარო გაიცნო. კაპა ასევე დაუახლოვდა ანრი კარტიე-ბრენსონსა და დევიდ სეიმურს. მან სწორედ პარიზში დაირქვა კაპას ფსევდონიმი. გრეტა ტარო და ანდრე ფრიდმანი რობერტ კაპას ფოტოებს საზოგადოებას წარუდგენდნენ, როგორც ამერიკელი წარმატებული ფოტოგრაფის ფოტოებს. მოგვიანებით თავად ფრიდმანმა თქვა: “რობერტ კაპა დაიბადა პარიზში, 22 წლის ასაკში”.


1936-1939 წლებში, კაპამ პარიზში დაიწყო აქტიური საქმიანობა, როგორც ფოტოჟურნალისტმა. ის რამდენჯერმე იმყოფებოდა ესპანეთში გრეტა ტაროსთან ერთად სამოქალაქო ომის გასაშუქებლად. კაპას მიერ ესპანეთში გადაღებულმა ფოტოებმა საოცარი ეფექტი მოახდინა. მათ შორის, ომის ამსახველი ყველაზე აღიარებული ფოტო “ჯარისკაცის სიკვდილია”.

ფოტოს გადაღების სცენას კაპა ასე იხსენებს: “იმ დღეს ყველას ძალიან გვეშნოდა. ფრანკოს მომხრეები გაუჩერებლად ისროდნენ. რესპუბლიკელების მხრიდან დახოცილების რაოდენობა რამდენიმე ათეული იყო. მთელი დღე სანგარში ვიჯექი. მაშინ, როცა რესპუბლიკელებმა შეუტიეს, სანგრიდან ფოტოკამერა ამოვწიე და ბრმად დავაჭირე თითი”. შედეგად კაპამ გადაიღო ფოტო, რომელმაც მას 1938 წელს მსოფლიოში უდიდესი ომის ფოტოგრაფის სახელი მოუტანა.

პროფესიულ აღიარებას თან ახლდა მნიშვნელოვანი დანაკარგიც. კაპამ ესპანეთში საყვარელი ადამიანი გრეტა ტარო დაკარგა. ის საომარი მოქმედებებისას დაიღუპა.

მეორე მსოფლიოს ომის დაწყებამდე კაპამ ამერიკის მოქალაქეობა მიიღო. ის მუშაობდა სხვადასხვა გამოცემისთვის, მათ შორის, ჟურნალების Life-სა და Time-ისთვის. რაღაც პერიოდით ჰოლივუდშიც სცადა საქმიანობის დაწყება. თუმცა საომარი ფოტოჟურნალისტიკისთვის თავი არ დაუნებებია.

ის ერთერთი იყო იმ ფოტოგრაფებს შორის, ვინც მეორე მსოფლიო ომის მნიშვნელოვან ფაქტებს აღბეჭდავდა ფირზე. 1941-1946 წლებში ის იყო Life-ის და Collier-ის ომის ფოტოგრაფი, მოგზაურობდა ამერიკულ არმიასთან ერთად და აშუქებდა მოკავშირეთა გამარჯვებას ჩრდილოეთ აფრიკაში, მოკავშირეთა დანაყოფების გადასხმას ნორმანდიის სანაპიროზე, ასევე ლაიფციგის, ნიურემბერგისა და ბერლინის აღებას.

ყველაზე მნიშვნელოანი ფოტოები მეორე მსოფლიო ომისას კაპამ ნორმანდიაში მეკავშირეთა დესანტის გადასხმისას გადაიღო. ის ერთადერთი ფოტოგრაფი იყო, ვინც ასეთ მნიშვნელოვან მოვლენას აშუქებდა. თუმცა მის მიერ გადაღებული 100-ზე მეტი კადრიდან, ფირის გამჟღავნებისას ლაბორანტის მიერ დაშვებული შეცდომის გამო, ისტორიას მხოლოდ 11 ფოტო შემორჩა.

“ჩვენი ბარჯის ზედაპირი საფრანგეთის მიწას შეეხო”, - იხსენებს კაპა მის წიგნში “ცოტა მეტად ფოკუსს მიღმა”, - ბოცვანმა ბარჯა ფოლადის ფირფიტას ამოაფარა, წყლიდან ამოშვერილ ფოლადის კონსტრუქციებს შორის ზოლად ჩანდა მიწა, რომელიც კვამლში იყო გახვეული. ჩემი მშვენიერი საფრანგეთი საცოდავად გამოიყურებოდა. გერმანული ტყვიამფრქვევი მიწას ტყვიებით რწყავდა და სრულად აფუჭებდა ჩემ დაბრუნებას. ჩემ ბარჯაზე მყოფები წყალში გადახტნენ და ნაპირისკენ გაემართნენ. მე მოვემზადე და პირველი კადრი გადავიღე წელამდე წყალში მყოფი ჯარისკაცები დაბრკოლებებისა და კვამლიანი სანაპიროს ფონზე. ბოცვანი, რომელიც გასაგები მიზეზების გამო ჩქარობდა, რომ იქაურობას გასცლოდა, ვერ მიხვდა რატომ შევჩერდი, სურათის გადაღებაში ხელი შემიშალა და ნავიდან გადმოსვლაში “დამეხმარა”. წყალი ცივი იყო, ტყვიები ზუზუნებდნენ. ახლოსმდებარე თავდაცვით ნაგებობას შევეფარე. ჩემთან ერთად სხვა ჯარისკაციც იყო თავშესაფარში. მან იარაღი მოამზადა და ნაპირისკენ დაიწყო სროლა. ასე არასდროს შემშინებია, შიშისა და სიცივისგან აკანკალებული ვიღებდი და ვიღებდი ფოტოებს. მერე წამოვხტი და უკან ბარჯისკენ გავიქეცი. ვიცოდი, რომ მხდალივით ვიქცეოდი, მაგრამ უკან მიბრუნება ვერ შევძელი”.

ომის შემდეგ კაპამ ანრი კარტიე-ბრენსონთნ, დევიდ სეიმურთან და ჯორჯ როჯერსთან ერთად ფოტოსააგენტო მაგნუმი დააფუძნა. ეს იყო სააგენტო ფოტოგრაფებისთვის, რომლებიც საერთაშორისო გამოცემებს ამარაგებდნენ ფოტომასალით.

მიუხედავად დიდი რისკისა საომარი ჟურნალისტიკა მისი ცხოვრების მთავარი თანამგზავრი აღმოჩნდა. ისრაელის კონფლიქტის შემდეგ კაპა ჰანოიში გაემგზავრა 1954 წელს. აქ საფრანგეთი საომარ ოპერაციებს აწარმოებდა. კაპა ინდოჩინეთში ჟურნალ Life-ისთვის მუშაობდა და გეგმავდა საომარ პირობებში მშვიდობიანი მოსახლეობის მდგომარეობა აღეწერა. თუმცა 25 მაისს გადაღებისას 40 წლის ფოტოგრაფმა ნაღმს დააბიჯა ფეხი და გარდაიცვალა.


რობერტ კაპამ 1946 წელს მწერალ ჯონ სტაინბეკთან ერთად საბჭოთა კავშირში იმოგზაურა. ისინი საქართველოსაც ესტუმრნენ.

სტაინბეკი წერდა: “მოსკოვში, უკრაინასა თუ სტალინგრადში, ყველგან გვესმოდა მაგიური სიტყვა - საქართველო. ისინი საქართველოზე გრძნობითა და დიდი აღტაცებით საუბრობდნენ. ქართველ მამაკაცებზე საუბრობდნენ, როგორც სუპერმენებზე, კარგ მსმელებზე, უბადლო მოცეკვავეებზე, დიდ მუსიკოსებზე, მათ გამორჩეულ თვისებებზე, როგორც სანიმუშო მშრომელებსა და საუკეთესო საყვარლებზე. ქვეყანას, რომელიც მდებარეობს კავკასიაში, შავი ზღვის სანაპიროზე, ისინი მეორე სამოთხეს უწოდებდნენ. საქართველოში მოგზაურობისას ჩვენ ვრწმუნდებოდით, რომ რუსები არ ტყუოდნენ… ეს ქვეყანა მართლაც მიწიერი სამოთხე იყო…”


“სიმართლე საუკეთესო ფოტოა, ყველაზე კარგი პროპაგანდა”

"ფოტოები ისედაც არსებობენ, შენ ისინი მხოლოდ უნდა გადაიღო"

“ომი ისევეა, როგორც მსახიობი, რომელიც ბერდება. ის უფროდაუფრო ნაკლებ ფოტოგენური და მეტად სახიფათოა”

“თუ ფოტოები საკმარისად კარგი არ არის, ესე იგი საკმარისად ახლოს არ ხარ”

"ვიმედოვნებ, სიცოცხლის ბოლომდე უმუშევარი ვიქნები, როგორც ომის ფოტოგრაფი"

“ჟურნალისტების დაცვის კომიტეტისა” და “რეპორტიორები საზღვრებს გარეშეს” ცნობით 2016 წლის დასაწყისში მსოფლიოში 17 ჟურნალისტი მოკლეს. 11 შემთხვევაში იდენტიფიცირებულია, რომ ჟურნალისტები სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებისას დაიღუპნენ, 6 ჟურნალისტის გარდაცვალების მიზეზი კი ჯერ დადგენილი არ არის. ზოგიერთი გარდაცვლილი სამხედროების ტყვიამ იმსხვერპლა საპროტესტო აქციაზე, ან საბრძოლო მოქმედებებისას, ზოგიერთი - საჰარეო თავდასხმის მსხვერპლი გახდა, ან სხვადასხვა კრიმინალური დაჯგუფების დაპირისპირებას შეეწირა.

თურქეთი (1), სირია (1), იემენი (3), ინდოეთი (1), გვინეა (1), მექსიკა (4), ერაყი (2), ფილიპინები (1), სალვადორი (1), ავღანეთი (1) და პაკისტანი (1) - ეს იმ ქვეყნების ჩამონათვალია, სადაც 2016 წლის დასაწყისში მედიის წარმომადგენლები მოკლეს. ეს ციფრები გვიჩვენებს, თუ რამხელა რისკთანაა დაკავშირებული მედიის წარმომადგენლების საქმიანობა. მათ დიდ ნაწილს სიცოცხლისა და თავისუფლების ფასად უწევს ინფორმაციის მოპოვება.

მსოფლიოს სხვადასხვა მედიასაშუალებას შემუშავებული აქვს წესები, რის მიხედვითაც უნდა იმოქმედონ ჟურნალისტებმა კონფლიქტურ სიტუაციებში: საბრძოლო მოქმედებების, საპროტესტო აქციების, ტერორისტული აქტების, ან სხვა სახის არეულობის გაშუქებისას.

ძირითადი მითითებები მათთვის, ვინც სხვადასხვა კონფლიქტურ სიტუაციაში მუშაობას აპირებს:




წყარო: www.newssafety.org, www.mediashift.org, www.bbc.co.uk

ბრიუსელში 22 მარტს მომხდარი ტერაქტებიდან რამდენიმე საათში ინტერნეტში გაჩნდა სათვალთვალო კამერებით გადაღებული ვიდეოები, რომლებიც თითქოსდა ასახავდა აფეთქების ეპიზოდებს ბრიუსელის აეროპორტსა და მეტროსადგურებში. ვიდეოების თარიღად მითითებული იყო 2016 წლის 22 მარტი. შავ-თეთრი კადრებიდან ერთი შეხედვით შეუძლებელი იყო ადგილმდებარეობის გარჩევა.

ინტერნეტში მოკვლევის შედეგად, ცხადი ხდება რომ ეს ვიდეოები რამდენიმე წლის წინ არის ატვირთული. ორი მათგანი მოსკოვის დომოდედოვოს აეროპორტებში მომხდარ მოვლენებს ასახავს, მესამე კი - მინსკის მეტროში აფეთქებას.

ასეთი ვიდეოკადრები ქართულმა მედიასაშუალებებმაც გაავრცელეს.

„ანოტაციის გარეშე | აფეთქება ბრიუსელის აეროპორტში (ახალი ვიდეო)“, „აფეთქება ბრიუსელის აეროპორტში - სათვალთვალო კამერით გადაღებული შოკისმომგვრელი კადრები“, „ბრიუსელის აეროპორტში სათვალთვალო კამერის მიერ დაფიქსირებული აფეთქების კიდევ ერთი ვიდეო“, „სათვალთვალო კამერით გადაღებული აფეთქების მომენტი ბრიუსელის აეროპორტში“, „სათვალთვალო კამერამ ბრიუსელის აეროპორტში აფეთქების მომენტი დააფიქსირა“, - ამ სათაურებით გამოაქვეყნა ვიდეოები ქართული მედიასაშუალებების ნაწილმა.

ფოტოზე ასახული მომენტი სათვალთვალო კამერებით ჩაწერილი ვიდეოდან, რომელიც რეალურად მოსკოვის დომოდედოვოს აეროპორტში 2011 წლის 4 იანვარს მომხდარ აფეთქებას ასახავს. მაშინ თვითმკვლელი ტერორისტის აფეთქებას ჩამოსვლების დარბაზში 35 ადამიანის სიცოცხლე ემსხვერპლა, 100 კი - დაიჭრა.

ეს კადრები შეცდომით გააშუქეს უცხოურმა გამოცემებმაც.

ეს კადრიც დომოდედოვოს აეროპორტში აფეთქებას ასახავს. იგივე მასალა ვიპოვეთ რუსეთის „მეხუთე არხის“ კადრებში. მასალა 2011 წლის 24 იანვრითაა დათარიღებული.

კიდევ ერთი ვიდეო გავრცელდა ტვიტერზე, თუმცა ის ქართულ მედიასაშუალებებს არ გამოუქვეყნებიათ. ვიდეოს სათაურად მითითებული იყო, რომ კადრები ასახავდა ბრიუსელის მეტროში მომხდარ აფეთქებას 2016 წლის 22 მარტს. თუმცა BBC-ის ცნობით აღნიშნული მასალა მინსკის მეტროში 2011 წლის 11 აპრილს მომხდარ აფეთქებას ასახავს.