მსუბუქი მანქანებით გადააგილების აკრძალვა 27 აპრილამდე, საგანგებო
მდგომარეობა კი 22 მაისამდე გახანგრძლივდა. პარალელურად,
მედიასაშუალებებს, რომელთათვისაც სამუშაო პროცესის ორგანიზებისთვის
ავტომობილებით გადაადგილება აუცილებელია, დამატებით საშვების გაცემაზე
უარს ეუბნებიან. მედიაორგანიზაციებში ამბობენ, რომ მათ მუშაობაში ხელი
ეშლებათ და საშვებს ითხოვენ.
კორონავირუსის გავრცელების პრევენციის მიზნით, 31 მარტიდან
საქართველოში კომენდანტის საათი ამოქმედდა, რაც იმას ნიშნავს, რომ
21:00-დან 06:00 საათამდე მთელი ქვეყნის მასშტაბით გადაადგილება
იკრძალება. შეზღუდვა ეხება მედიასაც, 31 მარტიდან კომენდანტის საათის
მოქმედების დროს, გადაადგილება მხოლოდ სპეციალური საშვის მქონე პირებს
შეუძლიათ.
ე.წ. კომენდატის საათის ამოქმედების შესახებ საქართველოს მთავრობამ 30
მარტს გაავრცელა განცხადება. სპეციალური საშვის მისაღებად მედიას სულ
რამდენიმე საათი ჰქონდა. მედიასაშუალების წარმომადგენლებს მთავრობის
ადმინისტრაციის პრესსამსახურსისთვის ოფიციალური წერილით 30 მარტის
23:30 საათამდე უნდა მიემართათ და თითოეული თანამშრომლის სახელი,
გვარი, პირადი ნომერი, თანამდებობა და ავტოსატრანსპორტო საშუალების
სახელმწიფო ნომერი უნდა გაეგზავნათ. როგორც მედიაორგნიზაციებში
ამბობენ, თავდაპირველად მათ უთხრეს, რომ საშვები ლიმიტირებული იყო და
მხოლოდ გარკვეული რაოდენობის თანამშრომელბზე გაიცემოდა, ამიტომ,
მედიაორგანიზაციების უმეტესობამ საშვები იმ პირებისთვის მოითხოვა,
ვისაც მისი საქმიანობიდან გამომდინარე, ღამის საათებში უწევდა მუშობა
და მოძრაობა.
“მთავარი არხის” იურისტი თამთა მურადაშვილი ამბობს, რომ მათთვის
თავიდანვე გარკვეული ლიმიტი იყო დაწესებული და თანამშრომლების სრული
სიის გაგზავნა ვერ შეძლეს:
“თავიდან გვითხრეს რომ არის ლიმიტირებული რაოდენობა, ჯერ იყო 100,
მერე 150, რაღაც კრიტერიუმებით დააწესეს ეს ლიმიტები და ამ შეზღუდული
რაოდენობით მოვიპოვეთ ე.წ. ღამის საშვები”, - ამბობს თამთა
მურადაშვილი.
ეს ლიმიტი გაცილებიც მცირე აღმოჩნდა “რადიო თავისუფლებისთვის”,
დაახლოებით 10 თანამშრომელი. მედიასაშუალებების ნაწილმა კი თავად
გაგზავნა “მოკრძალებული” სია, რადგან ვერავინ წარმოიდგენდა, რომ
მთავრობა საკარანტინო შეზღუდვებს კიდევ უფრო გაამკაცრებდა.
მთავრობის გადაწყვეტილებით, 15 აპრილიდან ჩაიკეტა თბილისი, რუსთავი,
ბათუმი და ქუთაისი, 17-დან 22 აპრილამდე კი საავტომობილო გადაადგილება
მთელი საქართველოს მასშტაბით სრულად აიკრძალა. დღეს, 21 აპრილს
ცნობილი გახდა, რომ ეს შეზღუდვა 27 აპრილამდე გაგრძელდა, საგანგებო
მდგომარეობა კი 22 მაისამდე გახანგრძლივდა.
ავტომობილებით გადაადგილების შეზღუდვის და საგანგებო მდგომარეობის
გახანგრძლივების პირობებში, მედიის ნაწილს საქმიანობაში სერიოზულად
ეშლება ხელი, მეტიც, მედიასაშუალებების წარმომადგენლები ამბობენ, რომ,
ფაქტობრივად, ვერ ასრულებენ პროფესიულ მოვალეობას.
თავდაპირველად, თუ მედიის მხოლოდ იმ თანამშრომლებს ესაჭიროებოდათ
სპეციალური საშვი, რომლებიც ღამის საათებში(21:00-დან 06:00 საათამდე)
ასრულებდნენ პროფესიულ მოვალეობას, საგანგებო მდგომარეობის
გამკაცრების და დამატებითი აკრძალვების გამო, სპეციალური საშვი მედიის
თითქმის ყველა თანამშრომლისთვის გახდა საჭირო.
თამთა მურადაშვილი ამბობს, რომ თავდაპირველად მხოლოდ იმ
ადამიანებისთვის გაკეთდა ე.წ. ღამის საშვები, რომლებიც ღამის ეთერში
მუშაობდნენ. მისი თქმით, მაუწყებლობა საფრთხეშია და მათთვის,
დამატებითი საშვების არქონის პირობებში, საგანგებო მდგომარეობის
გაგრძელება და ავტომობილებით გადაადგილების აკრძალვის გახანგრძლივება
მაუწყებლის პარალიზებას ნიშნავს:
“ახლა უკვე, როცა შეზღუდვამ კიდევ გადაიწია ერთი კვირით, ეს ნიშნავს
რომ დღის მაუწყებლობა საფრთხეშია. 24 საათი ვმაუწყებლობთ, ღამის
საშვები ლიმიტირებულია, და საეთერო დროის უმეტესი დრო, დღის
გადაცემებს ეთმობა და თანამშრომლები რომლებიც დღე მუშაობენ, ვეღარ
მოვლენ სამსახურში. მძღოლების რაოდენობა რომლებიც იყო ბაზაში,
განკუთვნილი იყო ღამის საათებში მოძრაობისთვის, ისინი ძლივს
უმკლავდებოდნენ თანამშრომლების სახლებიდან სამსახურებში მოყვანას,
იმიტომ, რომ გადამღები ჯგუფებიც უნდა ეტარებინათ. ახლა კიდევ ერთი
კვირით გაგრძელება ნიშნავს, რომ პარალიზებული ვიქნებით, ფიზიკურად ვერ
გავუმკლავდებით.”
ნინო ჯაფიაშვილი ამბობს, რომ აქამდე “რადიო თავისუფლების”
ჟურნალისტები, ძირითადად, ტაქსით და პირადი ავტომობილებით
მოძრაობდნენ, მსუბუქი ავტომობილების აკრძალვის შემდეგ კი,
ფაქტობრივად, ვეღარ გადაადგლდებიან. მისივე თქმით, ავტომობილებზე
დამატებითი საშვების დაშვებაზე უარი 2-ჯერ მიიღეს:
“როდესაც მანქანებისთვის ვიღებდით საშვებს, მაშინ მსუბუქი
ავტომობილების გადაადგილებაზე შეზღუდვა არ იყო დაწესებული. იმ
მომენტისთვის ჩვენ გჭირდებოდა რამდენიმე მანქანა, რომელსაც მოძრაობის
უფლება ექნებოდა მხოლოდ კომენდანტის საათის პერიოდში - საღამოს 9-დან
დილის 6-მდე, დღის სხვა მონაკვეთში ჩვენ ვსარგებლობდით პირადი
მანქნებით ან ტაქსით. ახლა, თბილისშიც და რეგიონებშიც ჩვენი
კორესპონდენტების უმრავლესობას შეზღუდული აქვს გადადგილების
შესაძლებლობა და შესაბამისად ჟურნალისტური საქმიანობაც".
ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელი ეშლება რეგიონულ მედიასაც. რეგიონულ
მაუწყებელთა ალიანსის ხელმძღვანელის, ნათია კუპრაშვილის თქმით, ყველა
რეგიონულ ტელევიზიას პრობლემა შეექმნა, შეზღუდული დროისა და
გაუთვალისწინებელი გარემოებების გამო, ვერ მოახერხეს თანაშრომლების
სრული სიის გაგზავნა, საშვების დამატებით დაშვებაზე კი მუდმივად უარს
იღებენ:
“ძალიან შეზღუდული დრო იყო და ამ დროში ტეელვიზიებმა გააკეთეს და
გაგზავნეს “მოკრძალებული” სიები. რა თქმა უნდა, ვერავინ წარმოიდგენდა,
რომ მანქანების შეზღუდვას დააწესებდნენ. ბევრმა ასე შორს ვერ გათვალა
და გააგზავნა შეზღუდული სიები… მუდმივად ხაზზე ვიყავი კანცელარიასთან
რეგიონული მედიების სახელით, მუდმივად ვთხოვდი, რომ აი, აქ ძალიან
გვიჭირს, შეიძლება ამის გამო გადაცემა ჩავარდეს და ა.შ., მაგრამ,
საშვები არ დაგვიმატეს, ზოგადად, ხისტი უარი მივიღეთ ყველაზე.”
საშვების დაშვებაზე პრობლემა აქვთ მარნეულის ტელევიზიის
თანამშრომლებსაც. ნათია კუპრაშვილი ამბობს, რომ მიუხედავად მთავრობის
განცხადებისა, რომ მარნეულის ჩაკეტვის შემდეგ ადგილობრივ მედიას
მუშაობაში ხელი არ შეეშლებოდა, მარნეულის ტელევიზიის ტოქშოუს
წამყვანს, რომელიც რუსთავში ცხოვრობს, ამ დრომდე არ აქვს საშვი, რომ
სამსახურში მისვლა შეძლოს.
“იმის გამო, რომ წამყვანები დარჩნენ ჩაკეტილი რეგიონის მიღმა,
მარნეულის ტელევიზიას მოუწია სამოქალაქო აქტივისტთან შეთანხმება.
ეთერში დავსვით, ფაქტობრივად, ყოველგვარი შემზადების გარეშე და
საინფორმაციო და ტოქშოუები მას მიჰყავს. ამ დრომდე ვერ მივიღეთ იმის
უფლება, რომ წამყვანებმა შეძლონ მარნეულში შესვლა და გამოსვლა.
მაგალითად, ისე, როგორც საზოგადოებრივი მაუწყებლის ჟურნალისტები
შედიან. თავდაპირველად, განცხადებაში ითქვა, რომ ადგილობრივ მედიას და
საზოგადოებრივ მაუწყებელს არ შეეშლებოდა ხელი, მაგრამ ადგილობრივ
მედიას შეეშალა, ფაქტია", - ამბობს ნათია კუპრაშვილი.
განიხილება თუ არა
საშვთა სისტემის გადახედვა და მედიის წარმომადგენლებისთვის დამატებითი
საშვების გაცემა ? ვის და რა შემთხვევაში შეუძლია მიიღოს საშვი - ამ
კითხვებზე პასუხს "მედიაჩეკერი" საქართველოს მთავრობის
ადმინისტრაციიდან წერილობით ელოდება. როგორც კი ჩვენს გაგზავნილ
კითხვებზე პასუხს მივიღებთ, მასალა განახლდება.
მასალას აგრეთვე დაემატება იმ მედიების ჩამონათვალი და გამოცდილება,
რომელთაც ასევე ეშლებათ ხელი მუშაობაში საშვების არქონის
გამო.
