24.03.2021
არ სცალია, ქალაქიდან არის გასული, მივლინებაშია, ვერ მოვა - ეს არასრული ჩამონათვალია იმ მიზეზებისა, რომელსაც გადაცემის წამყვანები, პროდიუსერები თუ ჟურნალისტები, საჯარო მოხელეების ან მათი წარმომადგენლების ეთერში მიწვევის პასუხად, ყოველდღიურად ისმენენ სამთავრობო უწყებების პრესსამსახურებისგან, ისიც იმ შემთხვევაში, თუ მათთან დაკონტაქტება შეძლეს.
“ბოლო პერიოდში ჯანდაცვის სისტემაზე, სოციალურ მუშაკებზე უამრავი გადაცემა გავაკეთეთ ისე, რომ სახელმწიფო უწყებიდან არც ერთი ადამიანი არ იყო მოპასუხედ მოსული”, - იხსენებს საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხის გადაცემა “რეალური სივრცის” წამყვანი ნინო ზაუტაშვილი და ამბობს, რომ ბოლო სამი წელია ხელისუფლების წარმომადგენლები, სხვადასხვა მიზეზით, თავს არიდებენ კრიტიკულ კითხვებს და უარს აცხადებენ გადაცემაში მისვლაზე.
“ორშაბთს ვიწყებთ სახელმწიფო უწყებებთან რეკვას, იმიტომ, რომ ზუსტად ვიცით, შაბათამდე იქნება “ვაჭრობა”. ყველა გადაცემაში ვაცხადებთ, რომ მოწვეული გვყავდა ესა თუ ის უწყება და არავინ არ მოვიდა ჩვენთან. მე შთაბეჭდილება მრჩება, რომ აღარც ამაზე რეაგირებენ და ნაკლებად აწუხებთ და ადარდებთ ეს ამბავი”.
ნინო ზაუტაშვილი ამბობს, რომ ხელისუფლებას თავისი ვალდებულება, რომ ელაპარაკოს ხალხს, დავიწყებული აქვს და მარტივად წყვეტს პრობლემას - არ მიდის ისეთ გადაცემებში, სადაც, შესაძლოა, დაუსვან კრიტიკული, არასასურველი კითხვები:
“ეს ხდება საზოგადოებრივი მაუწყებლის ერთ გადაცემაში - “რეალურ სივრცეში”. ხელისუფლების წარმომადგენლები თვითონ წყვეტენ, რომ მივიდნენ ისეთ გადაცემაში, სადაც “ზედმეტი” კითხვა არ იქნება დასმული. ძირითადად, ასე ხდება, სამწუხაროდ. სადაც კრიტიკული შეკითხვები შეიძლება დახვდეთ, არასოდეს არ მიდიან სტუმრად. ჩვენს შემთხვევაში, ეს, განსაკუთრებით, ეხება ეკონომიკის სამინისტროს, აღარაფერს ვამბობ ჯანდაცვის სამინისტროზე. ეს არის უკვე აბსოლუტური ბოიკოტის რეჟიმი, რაც აქვთ ჩვენს გადაცემასთან დაკავშირებით. ანუ, ადამიანებთან სალაპარაკოდ ეს ხალხი მზად არ არის. ავიწყდებათ, რომ სწორედ ადამიანები ირჩევენ მათ და ფულს უხდიან იმაში, რომ მართონ მათი პრობლემები. საერთოდ, ეს მათი ვალდებულებაა და ამ ვალდებულებას ვერ გრძნობენ, ეს საქმეშიც ჩანს და მედიასთან ურთიერთობაშიც”.
(მას შემდეგ, რაც ნინო ზაუტაშვილი “მედიაჩეკერს” ესაუბრა, “რეალური სივრცეში” ნამახვან ჰესის საკითხზე, ეკონომიკის მინისტრ ნათია თურნავასთან ინტერვიუ გავიდა პირდაპირ ეთერში. როგორც გადაცემის წამყვანმა აღნიშნა, ეკონომიკის სამინისტრო მინისტრის გადაცემაში სტუმრობას მხოლოდ იმ პირობით დათანხმდა, თუ იგი გადაცემაში დებატების გარეშე, მარტო იქნებოდა)
იმავე პრობლემაზე საუბრობს ტოქშოუ “პოლიტიკის ფორმულას” წამყვანი სოფო ზურაბიანი და ამბობს, რომ კონკრეტულ გადაცემებში არმისვლა - ეს “ქართული ოცნების” პარტიული გადაწყვეტილებაა. მისივე თქმით, ყველა ჯერზე, როდესაც ქვეყანაში რაღაც გადამწყვეტი ხდება, აქვთ იმედი, რომ ისინი შეცვლიან პოზიციას და ყველა გადაცემის წინ უშედეგოდ ახსენებენ ხელისუფლებას, რომ მათი კარი კვლავ ღიაა:
“ყველა ამბობს, რომ ეს არის სადღაც “ზევით” მიღებული გადაწყვეტილება. პარტიის საერთო პოზიციაა, რომ ისინი არ დადიან ტელეკომპანია “ფორმულას” ტოქშოუებში. მიუხედავად ამისა, ჩვენ არ ვწყვეტთ ჩვენი ჟურნალისტური მოვალეობის შესრულებას და მუდმივად ვთავაზობთ ეთერს. ძალიან ხშირად ვახსენებ მათ, რომ მაინც საჭირონი არიან ისინი გადაცემაში. რამდენიმე დღის წინ ირაკლი კობახიძეს შევუთვალეთ პრესსამსახურის საშუალებით, რომ ისევ ღიაა ჩვენი კარი მათი პოზიციებისთვის, მაგრამ უარი მივიღეთ”.
სოფო ზურაბიანის თქმით, მედიას ხელი ეშლება მთავარი ფუნქციის შესრულებაში - საზოგადოების ინფორმირებაში:
“არ ესმის ხოლმე პოლიტიკურ კლასს, რომ ხელისუფლებაში მოსვლასთან ერთად, მათ პასუხისმგებლობა და ანგარიშვალდებულება აქვთ ყველა მოქალაქის წინაშე. ამ ანგარიშვალდებულების ნაწილია კრიტიკულ კითხვებზე პასუხი. მოქალაქეებს არ აქვთ საშუალება, რომ ყოველდღიურად მივიდნენ და პრემიერ მინისტრს, უმრავლესობის ლიდერს თუ მის მიერ არჩეულ დეპუტატს კითხვები დაუსვან. ისინი ამას აკეთებს ჩვენი საშუალებით, მედიაა შუამავალი საზოგადოებასა და ხელისუფლებას შორის. მოქალაქე, რომელიც მხოლოდ შელამაზებულ პასუხებს ისმენს კონკრეტული არხებიდან, რომლებიც კითხვას არ სვამენ, რჩება არაინფორმირებული. მე, მედიას, ხელი მეშლება მთავარი ფუნქციის შესრულებაში, რომ საზოგადოებას მივაწოდო ყველა მხარის ინფორმაცია, ვაჩვენო ორივე რაკურსი ამბავზე და მერე თავად მოქალაქემ განსაჯოს, რისი სჯერა”.
მთავრობის წარმომადგენლები, ტელეკომპანია “მთავარის” დაარსების დღიდან, უარს აცხადებენ მაუწყებლის ეთერში სტუმრობაზე. ტოქშოუ “მთავარი აქცენტების” წამყვანი ეკა კვესიტაძე ამბობს, რომ ყოველთვის მზადაა ხელისუფლების ნებისმიერი წარმომადგენელს დაუთმოს ეთერი და დაუსვას კითხვები, თუმცა, დიდი ხანია მთავრობას ოფიციალური ბოიკოტის რეჟიმი აქვს გამოცხადებული ოპოზიციური მაუწყებლებისთვის:
“ბოიკოტის რეჟიმი ხელისუფლებამ
დაიწყო ჯერ კიდევ “რუსთავი 2-ზე” როცა ვიყავით. “მთავარზე” რაც
გადმოვედით, არავინ მოსულა ეთერში. ჩვენ გვყავს ჩვენი მაყურებელი,
რომლის ძირითადი ნაწილი ოპოზიციურად არის განწყობილი, ამიტომ არ
ცდილობს ხელისუფლება, რომ დაელაპარაკოს მის ამომრჩეველს, რომელიც მის
მიმართ კრიტიკულადაა განწყობილი. სრული იგნორია, თითქოს არ არსებობენ
ისინი. ოპოზიციურ მედიაში საერთოდ არ ჩანან. “ტვ პირველზე” იყვნენ
ხოლმე და იქიდანაც ამოიკვეთეს ფეხი”.
ტელეკომპანია “პირველის” ტელეწამყვანი, რომელსაც არხზე ორი ტოქშოუ - “პოლიტიკური პარასკევი” და “საჯარო პოლიტიკა” მიჰყავს, ამბობს, რომ ერთი წელია ხელისუფლებიდან არავინ მისულა მის გადაცემებში.
“დადიან მხოლოდ იქ, სადაც
საკუთარი თავის პროპაგანდის საშუალება აქვთ და არ მიდიან იქ, სადაც
შესაძლოა კრიტიკული კითხვები მოისმინონ. რა დემოკრატიაზე ვლაპარაკობთ
საერთოდ, როდესაც კითხვებზეც კი არ გვპასუხობენ. ესა თუ ის ტელევიზია
მოგწონს თუ არა ამას რა მნიშვნელობა აქვს, როცა ხელისუფლება ხარ.
გამოდის, რომ შენ მხოლოდ საზოგადოების რაღაც ნაწილს ელაპარაკები. თუ
ამას იმით ამართლებენ, რომ პოზიციურად განწყობილ არხებზე არ მიდიან,
მილიონზე მეტმა ადამიანმა ოპოზიციას მისცა ხმა და ეს რა მიდგომაა, რომ
ვიღაცასთან ანგარიშვალდებულად მიიჩნევ თავს და ვიღაცასთან - არა, არ
მესმის”, - ამბობს ეკა მიშველაძე და ამატებს, რომ წლებია
ჟურნალისტიკაშია და ასეთი შემთხვევა არ არასდროს ჰქონია, - “მიჭირს
ასე მუშაობა, ასე ვთქვათ, გიწევს სულ ერთ კარში ითამაშო, რაც ძალიან
რთულია”.გარდა ცენტრალური მაუწყებლებისა, ადგილობრივი ხელისუფლების მხრიდან ბოიკოტის რეჟიმზე საუბრობენ კრიტიკული სარედაქციო პოლიტიკის მქონე რეგიონულ მაუწყებლებშიც. “ადგილობრივი ხელისუფლება გვაიგნორებს” - ამბობს სულხან მესხიძე, TV 25-ის საინფორმაციო სამსახურის ხელმძღვანელი. მისი თქმით, პანდემიის პირობებში პრობლემა კიდევ უფრო უფრო გამწვავდა:
“ერთი წელია ასე გრძელდება. მინისტრები ხომ საერთოდ ხელმიუწვდომლები არიან ჩვენთვის და ვთავაზობ მოადგილეებს, წარმომადგენლებს მოსვლას, თითო მინისტრს 3-4 მოადგილე ჰყავს და არცერთი არ მოდის. არგუმენტირებული, დასაბუთებული პასუხი არ გვაქვს, მკაფიო პოზიცია არ ვიცით, რატომ არ მონაწილეობენ ჩვენს გადაცემებში. მიზეზებს იგონებენ, რომ რაღაც შეხვედრები აქვთ, ქალაქში არ იმყოფებიან და ა.შ. და იმავე დღეს ვხედავთ სამთავრობო მედიებში. ადრე ფაქტებიც კი შევაგროვე და აჭარის მთავრობას მივმართე, რომ მაშინ, როდესაც მე უარს მეუბნებოდნენ, წარმოდგენილნი იყვნენ სამთავრობო მედიებში. პასუხი არ მაქვს კონკრეტული, რის გამო არ მონაწილეობენ. ყველა მათგანს საჯაროდაც მივმართე და პირადადაც, მათთვის მოსახერხებელ დროზე და კომუნიკაციის საშუალებაზე, ყველაფერზე თანახმა ვიყავი, რომ პირობები თავად აერჩიათ, მაგრამ არანაირ თანამშრომლობაზე არ მოდიან”.
რადიო “მარნეულის” ხელმძღვანელი კამილა მამედოვა ფიქრობს, რომ ტენდენცია, რაც რეგიონებშიც დამკვიდრდა ჟურნალისტების მიმართ, ცენტრიდან მოდის:
“ცენტრალურ ხელისუფლებას რა
დამოკიდებულებაც აქვს მედიის მიმართ, ეს გადადის რეგიონებზე. თვლიან,
რომ შეუძლიათ არ აიღონ ყურმილი, არ მოგცენ კომენტარი და ა.შ. ჩვენ
გვაქვს ანალიტიკური გადაცემა დღეგამოშვებით აზერბაიჯანულ ენაზე
სპეციალურად, რომ ადგილობრივებმა საზოგადოებრივ-პოლიტიკურ საკითხებზე
მშობლიურ ენაზე მიიღონ ინფორმაცია. ხელისუფლების წარმომადგენლების,
ადგილობრივი მუნიციპალიტეტის, დეპუტეტების ჩართულობა ამ დისკუსიაში
საჭიროა და არასდროს მოდიან ეთერში. ეს მხოლოდ ბოლო პერიოდში კი არა,
მუდმივად ამ რეჟიმში ვართ, უბრალოდ, წინასაარჩევნოდ ცოტა “გვწყალობენ”
ხოლმე”.“ვერცერთ სახელმწიფო უწყებას, ვერცერთ პასუხისმგებელ პირს ვერ ვიხსენებ, რომელიც თამამად ადგება და მოვა ეთერში, სამწუხაროდ. ამბობენ, რომ საქმე აქვთ და ვერ მოვლენ. მე ვფიქრობ, ყველაზე დიდი პრობლემა ის არის, რომ ხელისუფლების წარმომადგენლები ვერ აცნობიერებენ, რომ მედიასთან ურთიერთობაც საქმეა. მეორე პლანზე გადააქვთ, რომ თავიანთ ამომრჩეველს დაელაპარაკონ და ინფორმაცია მიაწოდონ”, - ამბობს ტელეკომპანია “მეცხრე არხის” საინფორმაციო სამსახურის უფროსი და ტოქშოუ “დიალოგის” წამყვანი რუსუდან გვარამაძე.
მმართველი პარტიის წარმომადგენლების მხრიდან კონკრეტულ ტელეარხებზე არმისვლას რომ ტენდენციური ხასიათი აქვს, აღნიშნულია 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნების გაშუქების მონიტორინგის ანგარიშშიც:
“ტოქშოუების წამყვანების კომენტარებიდან შეგვიძლია დავასკვნათ, რომ „ქართული ოცნების“ წარმომადგენლები უარს აცხადებენ ტელეკომპანია „ფორმულაში“, „TV პირველსა“ და „კავკასიაში“ ვიზიტზე, მაშინ, როდესაც “იმედსა” და “POSTV-ს” ხშირად სტუმრობდნენ. მმართველი პარტიის წარმომადგენლები არ იყვნენ წარმოდგენილი არც „მთავარ არხზე“. „ქართული ოცნების“ წარმომადგენლები ასევე უარს აცხადებდნენ მონაწილეობა მიეღოთ „პალიტრა TV-ის“ ეთერში გამართულ დებატებში და ისინი, ამ არხზე ძირითადად წარმოდგენილი იყვნენ მარტო, ოპონენტების გარეშე, გადაცემის ბოლო ნაწილში” - ნათქვამია ტოქშოუების მონიტორინგის ანგარიშში.
