03.05.2022
“ოფიციალური ჩარევა ძირს უთხრის პრესის თავისუფლების გაუმჯობესების ძალისხმევას. 2021 წელს ქვეყანამ ჟურნალისტებზე ფიზიკური შეურაცხყოფის უპრეცედენტო რაოდენობა ნახა”- წერს RSF.
რატომ არის მნიშვნელოვანი? პრესის თავისუფლება დემოკრატიის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი განმსაზღვრელი ფაქტორია. “რეპორტიორები საზღვრებს გარეშე” კი თავის შეფასებაში მიუთითებს, რომ ეს თავისუფლება კიდევ უფრო გაუარესებულია და საქართველო ამ კუთხით ისევ პრობლემურ ქვეყნებს შორისაა.
რა უნდა ვიცოდეთ? “რეპორტიორიები საზღვრებს გარეშე” (RSF) ყოველწლიურად აქვეყნებს მსოფლიოს ქვეყნებში პრესის თავისუფლების ამსახველ ინდექსს. ორგანიზაცია შეფასებისას პოლიტიკური, ეკონომიკური, სამართლებრივი, სოციალური და უსაფრთხოების მაჩვენებლებით ხელმძღვანელობს.
RSF-ის შეფასებით მედია ლანდშაფტი საქართველოში:
- მრავალფეროვანია და, ამავე დროს, მძიმედ პოლარიზებული.
- მედიის მფლობელები ხშირად ერევიან სარედაქციო შინაარსის კონტროლში.
- ბეჭდური მედიის მკითხველი იკლებს, იზრდება ონლაინ ახალი ამბების აუდიტორია და ძლიერდება რეგიონული და სათემო რადიოსადგურები.
პოლიტიკური ინტერესები
- დიდი მედიასაშუალებები ზოგადად იცავენ თავიანთი მფლობელების ინტერესებს, რომლებსაც ხშირად აქვთ მჭიდრო კავშირები პოლიტიკურ ლიდერებთან.
- ხელისუფლება ერევა სახელმწიფო მედიაში და მედიის კრიტიკას პასუხობს ცენზურით, რეიდებითა და დაშინებით.
სამართლებრივი პრობლემები
- მთავრობამ ნათლად აჩვენა თავისი მიზანი, გააკონტროლოს დამოუკიდებელი რადიოები და სატელევიზიო ქსელები ელექტრონული კომუნიკაციების კანონის ცვლილების გზით.
- სასამართლოები ეცადნენ წყაროს კონფიდენციალობაზე თავდასხმას, მიუხედავად იმისა, რომ გამოხატვის თავისუფლების შესახებ კანონი მის გარანტიას იძლევა.
სარეკლამო ბაზრის განუვითარებლობა და დაფინანსების პრობლემა
სარეკლამო ბაზარი არასაკმარისად განვითარებულია ბეჭდურ და ონლაინ პრესაში, რომლებსაც ძირითადად აფინანსებენ დონორები, როგორც წესი, დასავლეთიდან.
საკითხები, რომლებიც გავლენას ახდენს გაშუქებაზე
- ქართული საზოგადოება გამოირჩევა ძლიერი სოციალური დაძაბულობით გარკვეულ საკითხებზე, რაც გავლენას ახდენს ჟურნალისტურ გაშუქებაზე.
- ეს თემები მოიცავს რელიგიას, ლგბტ უფლებებს და რუსეთის გავლენას.
- გავლენიანი სოციალური ფიგურები, როგორებიცაა მართლმადიდებელი სამღცდელოების წევრები, ელექტრონულად კონტროლდებიან უსაფრთხოების სამსახურების მიერ, ამით ირღვევა ჟურნალისტების კონფიდენციალური წყაროს დაცულობა.
უპრეცედენტო თავდასხმა მედიაზე
- ხშირია სიტყვიერი თავდასხმები და ფიზიკური შეურაცხყოფა ჟურნალისტებზე. აგრესორებს შორის არიან ხელისუფლების მაღალჩინოსნები, განსაკუთრებით საარჩევნო კამპანიის დროს.
- უპრეცენდენტო უკუსვლა იყო 2021 ივლისში 50 რეპორტიორზე თავდასხმა უსაფრთხოების ძალების თვალწინ.
- მოვლენის გამოძიებაში გამჭვირვალობისა და პროგრესის არარსებობა აჩვენებს იმ დაუსჯელობას, რომლითაც სარგებლობენ ჟურნალისტების მიმართ დანაშაულის ჩამდენი პირები.
