გურანდას სინდრომი
22.06.2016
„ბრიტანელ მეცნიერებსაც“ კი გაუჭირდებათ ზუსტად დადგენა თუ რა მოტივაციით აიკვიატეს ქართულმა ტელეარხებმა ისეთი რესპონდენტები, როგორებიც არიან ლალი ბადურაშვილი, გიგა ნასარიძე, გურანდა გაბუნია, ქეთი დოლიძე, კორკოტა, გიორგი ნაზღაიძე, ხთუნა ბოკუჩავა და ა.შ. თუმცა ფაქტია, რომ ტელეეკრანებზე იმდენად ხშირად ხვდებიან ეს ადამიანები, კარდაშიანი-ვესტის წყვილს არ დაესიზმრება ამერიკულ ყვითელ მედიაში გამოჩენის ასეთი სიხშირე. ადამიანების კატეგორიზაცია ცუდი საქმეა, მაგრამ ჟურნალისტიკა იტანს რესპონდენტების კატეგორიზაციას. საქმის გამარტივების მიზნით, ეს ადამიანები შეგვიძლია ერთ კატეგორიაში მოვათავსოთ და ქართულ მედიაში არსებულ კოლექტიურ გურანდა გაბუნიაზე ან კოლექტიურ გივი სიხარულიძეზე ვისაუბროთ - სახელი და გვარი, რა თქმა უნდა, პირობითია.

სქემა მარტივია: მომავალი რჩეული რესპონდენტი უნდა იყოს საშუალო ან საშუალოზე მეტი ასაკის, მისი საქმიანობის ძირითადი სფერო უნდა შემოიფარგლებოდეს თეატრით ან კინოთი (გამონაკლისად ესტრადის მომღერლობა ან პოეტობაც შესაძელებელია), უნდა ჰქონდეს კავშირი ვაკე-ვერა-საბურთალოს ელიტასთან, საუბრისას ცოტა რუსულ სიტყვებსაც თუ შეურევს კიდევ უკეთესი, ხმარობდეს დიდთვლიან ბეჭდებს ან სხვა თვალშისაცემ სამკაულს, ორღობის დონეზე მაინც უნდა ერკვეოდეს ქართულ პოლიტიკაში, უნდა აღმერთებდეს ან სძულდეს ბიძინა ივანიშვილი, უნდა უყვარდეს პატრიარქი, გადაცემაში თითო მოსვლაზე ერთი-ორი, რბილად რომ ვთქვათ, სისულელის თქმის უნარი უნდა შესწევდეს, უნდა იყოს ოდიოზური ან ექსცენტრიული მაინც, უნდა შეეძლოს, რომ თანაბარი სერიოზულობით გესაუბროს „ქართული ოცნების“ ეკონომიკურ პოლიტიკაზე, ნაციონალური მოძრაობის მმართველობისას სისტემურ ძალადობაზე, გასპარ ნოეს ფილმზე “LOVE”, მაგდა პაპიძის საქმეზე, ჰომოსექსუალების მიერ ქართველი კაცების მასიურად გადაბირების აშშ-ში შემუშავებულ გეგმაზე, ქალიშვილობის აპკის როლზე ეროვნული იდენტობის შენარჩუნებაში, რუსულ ბალეტზე და ბულატ ოკუჯავას რომანსებზე, ბიძინა ივანიშვილის ზებრაზე ან მიხეილ სააკაშვილის და სანდრა რულოვსის მიერ ბავშვების ორგანოებით ვაჭრობაზე. თუკი ამ კრიტერიუმების ნაწილს მაინც აკმაყოფილებთ, ჩათვალეთ, რომ სატელევიზიო სივრცეში ვარსკვლავობის უდიდესი პოტენციალი გაქვთ.

რაც ყველაზე საინტერესოა, ასეთი რესპონდენტების ეთერებში ჩამორიგებით ტელეწამყვანები მაყურებლებს უმტკიცებენ, რომ ისინი საზოგადოების სხვადასხვა სფეროს წარმომადგენლების აზრს და „ხალხის ხმას“ უთმობენ სატელევიზიო სივრცეს. არადა, საქმე რესპონდენტების რელევანტურობაზე თუ მიდგება, მათი მხრიდან ტოქ შოუს საცირკო წარმოდგენად გადაქცევის საფრთხეს თუ გავზომავთ, ეჭვი მაქვს ე.წ. უბრალო მაყურებლებმა როგორმე მოახდინონ საკუთარი თავის, საკუთარი სათქმელის ასოცირება კოლექტიური ლალი ბადურაშვილის ისტერიკასთან ან გივი სიხარულიძის 37-მანეთიან მაჩოიზმთან. როგორც წესი, ასეთი რესპონდენტები ადვილად გამოდიან წყობიდან, ხშირად ერთ ხმაში საუბრობენ, ლანძღავენ ერთმანეთს და ხშირად ამბობენ ფრაზებს, რომლებიც შემდგომში რეიტინგულ ვიდეოებად იტვირთება Youtube-ზე. მართალია მაყურებელი ვერაფერს ისმენს ღირებულს თავად გადაცემის თემაზე, მაგრამ მეორე დღეს ყველას შეუძლია დაასრულოს ფრაზა "გაჩუმდი, მე სახალხო არტისტი ვარ, ..... ......". ასეთია საჯაროდ გაჟღერებული სისულელის სოციალური ბუნება.

სინამდვილეში, პირველყოვლისა, ალბათ საზოგადოებრივი აზრი და საზოგადოებრივი უაზრობა უნდა გავმიჯნოთ. უბრალოდ უნდა ვაღიაროთ, რომ ჟურნალისტები ჩვენ თავად ვქმნით ე.წ. სელებრითებს, რომლებიც მერე ბედისწერად იქცევიან ხოლმე და რთული ხდება უარის თქმა ცდუნებაზე, კიდევ ერთი სისულელე დასტყუო ოდესღაც უბრალოდ მსახიობს ან რეჟისორს, ახლა კი უკვე პოლიტიკურ ექსპერტს. ქვემოთ შეგიძლიათ იხილოთ საზოგადოების აზრად შემოსაღებული საზოგადოებრივი უაზრობის ერთ-ერთი ბოლო მაგალითი, ნაწყვეტი ტ/კ „იბერიას“ ტოქ შოუ „პრიორიტეტიდან“:

- „მეც ქართველი ვარ ქალბატონო. რა ნახეთ ჩემში რომელიმე მთავრობისკენ მომხრე ვიყავი თუ მოწინააღმდეგე? რა ნახეთ ჩემში მოღალატეობის? ან რა ნახეთ რომ მე ჩავრეცხე ვინმე?“

- „თქვენ თვითონ ამბობთ, რომ იმიტომ ხართ გამწარებული რომ 3 სამსახურში მუშაობდი და დაკარგე სამსახური“.

- „ქალბატონო შეხედეთ რა კარგად გამოვიყურები, თქვენგან განსხვავებით. არ ვარ გამწარებული“

- „გიორგი, ვაიმე უხერხულია ...“

- „ვაიმე, მე შენზე უკეთესად გამოვიყურები, შენზე უკეთესად. 31 წლისა გავხარ 190 წლის ბებერს და მე ძაან ახალგაზრდა ვარ და ყოველთვის ახალგაზრდა ვიქნები“.

დიალოგში, რომელიც მოდელ გიორგი ნაზღაიძესა და მსახიობ ხათუნა ბოკუჩავას შორის გაიმართა და რომელმაც მეორე დღეს სოციალური მედია დაიპყრო, არაფერია ახალი. საერთოდ, ამ დიალოგში ძველიც კი არაფერია, გარდა ერთისა - მასში კარგად ჩანს „პრიორიტეტის“ პრიორიტეტები. ნაცვლად საგნობრივი დისკუსიისა, ეს გადაცემა საეჭვოდ ხშირად უთმობს ეთერს მსგავს რესპონდენტებს - ადამიანებს, რომლებიც საკუთარი თავის გარდა არავის გამოხატავენ, იშვიათად ამბობენ საზოგადოებრივად ღირებულ, საინტერესო სათქმელს, სამაგიეროდ, ხშირად ჩხუბობენ და ილანძღებიან პირდაპირ ეთერში.

თუმცა, მხოლოდ ამ არხის ამ გადაცემას ნუ ავკიდებთ მაყურებლების ცოდვას. საზოგადოებრივი უაზრობის საზოგადოებრივ აზრად შეფუთვის ტრადიციას დიდი ხნის წინ ჩაეყარა საფძველი ჩვენს ტელე სივრცეში. ახლა უკვე რთულია მიაკვლიო სათავეებს, მაგრამ „ლალი ბადურაშვილის სინდრომის“ დამკვიდრებაში არაერთ ქართველ ჟურნალისტს მიუძღვის წვლილი. მაგალითად, არ უნდა დავუკარგოთ წვლილი ინგა გრიგოლიას, რომელმაც უდიდესი როლი ითამაშა მსგავსი „ორთა“ და „მრავალთაბრძოლების“ განვითარებაში. ასე იქმნებიან ცრურესპონდენტები, ცრუ ანტიგმირები და ცრუ ტოპ თემები. რა არის იმაზე ადვილი, რომ ნახევრად უსაქმოდ დარჩენილი არტისტები შემოსვა მაგიდების გარშემო და საზოგადოებრივ-პოლიტიკური ტოქ შოუ გასართობ შოუდ აქციო?!

საბოლოოდ კი ყველაფერი აი აქამდე მიდის ხოლმე:


ბლოგის ავტორი : ლაშა ქავთარაძე;
კომენტარი, რომელიც შეიცავს უხამსობას, დისკრედიტაციას, შეურაცხყოფას, ძალადობისკენ მოწოდებას, სიძულვილის ენას, კომერციული ხასიათის რეკლამას, წაიშლება საიტის ადმინისტრაციის მიერ

ასევე იხილეთ