„მედიის განვითარების ფონდი“ ერთ-ერთია იმ ორგანიზაციებს შორის, რომლებსაც ანტიკორუფციული ბიურო ე.წ. FARA-ს დარღვევას ედავება და სისხლის სამართლებრივი პასუხისმგებლობით ემუქრება. 

თამარ კინწურაშვილი 10 წელზე მეტია „მედიის განვითარების ფონდს“ ხელმძღვანელობს. წელს მას „დოიჩე ველეს“ სიტყვის თავისუფლების ჯილდო გადაეცა. როგორია მისი პროფესიული გამოცდილება და როგორ ხედავს დამოუკიდებელი მედიის მომავალს, წაიკითხეთ თამარ კინწურაშვილთან „მედიაჩეკერის“ ინტერვიუში. 

90-იანი წლების დასასრულს, როდესაც ჟურნალისტიკის ფაკულტეტი დაამთავრეთ, თქვენი პირველი სამუშაო ადგილი გაზეთი „დრონი“ აღმოჩნდა. რა მიმართულებით მუშაობდით და როგორი იყო მაშინდელი ჟურნალისტიკა?  

- დიახ, იქ სტაჟირებაზე მივედი და შემდეგ გარკვეული ხნით დავრჩი. იმ პერიოდში დამოუკიდებელი მედია ახალი ხილი იყო და სახელმწიფო მედია ჯერ კიდევ პრივილეგიებით სარგებლობდა. პირველ რიგში, ეს იყო ინფორმაციაზე წვდომის პრივილეგია. ეს მაინც ის პერიოდია, როდესაც სახელმწიფოს პირველი კონტურები იკვეთება. დღევანდელი გადმოსახედიდან რომ ვუყურებ, მართალია, მაშინ ფუნქციონირებადი ინსტიტუტები არ არსებობდნენ, მაგრამ არსებობდა შემაკავებელი ფაქტორები, თუნდაც დასავლეთის ინსტიტუტების სახით. მაგალითად, აშშ-ის საელჩო ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ინსტიტუტი იყო, რომელიც ხელს უწყობდა დამოუკიდებელი მედიის განვითარებასა და ჟურნალისტების უფლებების დაცვას. 

იმ პერიოდში დაიწყო „საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის“ მოდერნიზაციის პროცესიც და კანონში გაჩნდა თავი ინფორმაციის თავისუფლების შესახებ, რომელიც ნებისმიერ მოქალაქეს საჯარო ინფორმაციაზე წვდომის უფლებას აძლევს, რაც ხელისუფლების გამჭვირვალობას უწყობს ხელს და ჟურნალისტებისთვის მნიშვნელოვანი ინსტრუმენტია. ჩინოვნიკებისთვის დეკლარაციების შევსების ვალდებულებაც სწორედ იმ დროს განხორციელებული საკანონმდებლო ინიციატივების შედეგად გახდა შესაძლებელი. 

საპარლამენტო კორესპონდენტი ვიყავი და პრაქტიკულად ჩემ თვალწინ იწერებოდა თანამედროვე საქართველოს ისტორია. მაშინ იწერებოდა კონსტიტუცია. მახსოვს, მე და მაკა ანთიძე როგორ ველოდით გვიან ღამემდე მოლაპარაკებებზე შესული პოლიტიკოსების გამოსვლას, რომ ჩვენთვის კომენტარი მოეცათ. ასე მოპოვებულ ინფორმაციას სხვა ფასი აქვს. მერე ჩქარა უნდა გაქცეულიყავი რედაქციაში, ტექსტი გაგემზადებინა. მახსოვს, კომპიუტერები ახალი შემოსული რომ იყო, მბეჭდავი გვყავდა, ვისაც ხელნაწერი ტექსტი კომპიუტერში შეჰყავდა. პირველად ამერიკაში რომ ვიყავი სტაჟირებაზე, საკუთარი კომპიუტერი მომცეს. მე იმდენად მიჩვეული ვიყავი ხელით წერას, რომ ტექსტს ჯერ ფურცელზე ვწერდი და მერე ვიწერდი კომპიუტერში. 

რაც შეეხება უსაფრთხოებას, ცხადია, უსაფრთხო არც მაშინ იყო ჟურნალისტის პროფესია. მახსოვს მხედრიონის მუქარები ცალკეული ჟურნალისტების მიმართ. 


კორესპონდენტობიდან არასამთავრობო ორგანიზაცია „თავისუფლების ინსტიტუტში“ წახვედით. მაშინ ჟურნალისტური საქმიანობა შეწყვიტეთ? 

- „თავისუფლების ინსტიტუტში“ ჟურნალ „თავისუფლებას“ გამოვცემდით, მაგრამ ეს არ იყო საინფორმაციო ხასიათის ჟურნალი. ეს უფრო იყო საზოგადოების ცნობიერების ამაღლებისა და ინფორმირების მიზნით მომზადებული მასალები. უფრო თვითრეგულირების საკითხებზე ვმუშაობდით, ამ მიმართულებით რამდენიმე სახელმძღვანელოც შევქმენით, რომელსაც დღესაც იყენებენ ჟურნალისტური ეთიკისა და მედია სამართლის სწავლებისას. ჩვენ პრაქტიკულად „სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების შესახებ“ კანონის მიღებამდე მოვახდინეთ ამ საკითხის სიღრმისეული შესწავლა. ძალიან საინტერესო საქმეებია თავმოყრილი ამ სახელმძღვანელოებში ქართული სამართლებრივი პრაქტიკიდანაც, თუნდაც იმის შესახებ პოლიტიკური კონიუნქტურა რა გავლენას ახდენს სასამართლოზე, ეს ტენდენციაც ჩანს. საკმაოდ რთული პერიოდი იყო. მაშინ მახსოვს, ცალკეულ ჟურნალისტებს ეკისრებოდათ ფინანსური სანქციები, რაც მათ საკმაოდ დაუცველს ხდიდა. ამიტომაც ვლობირებდით ცვლილებას კანონში, რითაც პასუხისმგებლობა მესაკუთრეზე გადავიდა. 

ზოგადად ის ძალიან საინტერესო პერიოდი იყო. ვსწავლობდით უცხო ქვეყნების პრაქტიკას, ვთარგმნიდით და ვბეჭდავდით სასწავლო რესურსებს. 

იმ პერიოდში, ასევე, პრობლემური იყო გამოხატვის თავისუფლების საკითხები. მაგალითად, მაშინ გაჩნდა გადაცემა - „60 წუთი“, რამაც გავლენა მოახდინა საზოგადოებრივ განწყობებზე, რადგან ის ქვეყანაში არსებულ კორუფციას ამხელდა. მაშინ ძალიან ბევრი სასამართლო დავა იყო „60 წუთის“ ჟურნალისტების წინააღმდეგ, მათ არაპროპორციულ სანქციებს აკისრებდნენ. მოგვიანებით „გამოხატვის თავისუფლების“ ორტომეული რომ გამოვეცით, მასში ძალიან ბევრი ეს საქმე შევიდა. იქ მკაფიოდ ჩანს კონტრასტი სასამართლოს პრაქტიკაში - „სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების შესახებ“ კანონის მიღების შემდეგ სიტუაცია  რადიკალურად შეიცვალა და სამართლებრივმა დავებმა გამოხატვის თავისუფლების საქმეებზე მნიშვნელოვნად იკლო. მაშინ ყველაზე პრეცედენტული იყო კლარა შუკვანის საქმე, როდესაც გენერალურმა პროკურატურამ მიიჩნია, რომ შუკვანის მიერ საჯაროდ გამოტანილი პლაკატი - „ძირს არძინბას ნახმარი შევარდნაძე“ ცილისწამების ნიშნებს შეიცავდა, პატივსა და ღირსებას ულახავდა საქართველოს პრეზიდენტს და ამის გამო გაასამართლეს. 

ვარდების რევოლუციის შემდეგ, „სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების შესახებ“ კანონი ნამდვილად არის ერთ-ერთი უმთავრესი მონაპოვარი, რომელიც არა მხოლოდ მედიის წარმომადგენლების, არამედ ნებისმიერ მოქალაქის გამოხატვის თავისუფლებას უზრუნველყოფს. ეს კანონი კი „ქართულმა ოცნებამ“ თავდაყირა დააყენა იმ ცვლილებებით, რომელიც ბოლო დროს მიიღო. 

იმ პერიოდში დაიწყო საუბარი მედიებში თვითრეგულირების მექანიზმის დანერგვაზეც, შეიქმნა „საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიაც“. როგორ ფიქრობთ, რატომ ვერ მოხერხდა დღემდე მედიის, განსაკუთრებით სატელევიზიო მედიის თვითრეგულირების გაძლიერება და ეფექტიანი მუშაობა?

- ჩვენთან მაშინაც კი, როდესაც „მაუწყებელთა ქცევის კოდექსი“ მიიღეს, მარეგულირებელი კომისიის, როგორც ინსტიტუტის მიმართ უნდობლობა უკვე არსებობდა. ამიტომ ევროსაბჭოს ექსპერტების რჩევით, „მაუწყებელთა ქცევის კოდექსი“ უზრუნველყოფს იმასაც, რომ ცალკე მედიებში იყოს გასაჩივრების მექანიზმი. მაგრამ თუკი არ ხდება საზოგადოების ინფორმირება და ის არ მიმართავს ამ ინსტიტუციას, ის რჩება ქაღალდზე. ძირითადად სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციები ვიყენებთ „მაუწყებელთა ქცევის კოდექსს“ გასაჩივრებისთვის, მაგრამ ხშირად იმ საბაბით, რომ არ ხარ დაინტერესებული მხარე, საჩივარს არც კი იღებენ. ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია და „მაუწყებელთა ქცევის კოდექსიც“ შესაძლებელია, რომ თვითრეგულირების მართლაც ეფექტური მექანიზმი ყოფილიყო. მაგრამ თვითრეგულირების პოპულარიზაციის ნაცვლად, რაც პირველ რიგში ამ მექანიზმის შესახებ საზოგადოების ინფორმირებას ისახავს მიზნად, მარეგულირებელმა კომისიამ ქარტიის პარალელური სტრუქტურა შექმნა, „მედიაჩეკერს“ საპირწონედ „მედიაკრიტიკა“ დაუყენა, რომლის სამიზნე ძირითადად ხელისუფლების არაკონტროლირებადი მედიებია. ხელისუფლების მხრიდან დამოუკიდებელი ინსტიტუტების პარალელური ორგანიზაციების შექმნის მიზანია დააბნიოს საზოგადოება. ამის კიდევ ერთი მაგალითია ფაქტების გადამოწმების ორგანიზაციების ალტერნატივად პარტიული „ფაქტ ჩეკინგის“ შექმნა.

წლებია თქვენი ორგანიზაცია - „მედიის განვითარების ფონდი“ ატარებს მედიის კვლევებს სწორედ ეთიკური პრინციპების, სიძულვილის ენის, გენდერული დისკრიმინაციის შესახებ. რა შეიცვალა ამ პერიოდის განმავლობაში? 

- თუკი ადრე ამგვარი ინფორმაციის გავრცელების მთავარი არხები მარგინალიზებული და რუსეთთან დაკავშირებული მედიები იყვნენ, ახლა ვხედავთ, რომ გენდერულ და იდენტობასთან დაკავშირებულ თემებს საზოგადოებრივი აზრით მანიპულირებისთვის თავად ქვეყნის ხელისუფლება და სახელისუფლებო სარედაქციო პოლიტიკის მედიები იყენებენ. მთავარი სხვაობა ეს არის. 

2005-2008 წლებში საზოგადოებრივი მაუწყებლის „პირველი არხის“ გენერალური დირექტორი იყავით. როგორ შეაფასებდით დღევანდელი გადმოსახედიდან იმ პერიოდს?

- მაშინ მთავარი იყო მაუწყებლობის ფუნდამენტური ცვლილება, რაც ახალი კანონის ნორმების დანერგვას გულისხმობდა და რაც წინა მემკვიდრეობის გამო არ იყო მარტივი. მე მახსოვს, როგორი მოტივირებულები იყვნენ კერძო არხების ჟურნალისტები. მაშინ „პირველ არხზე“ განცდა იმისა, რომ ეს შენი არხია, არ არსებობდა. ხდებოდა რესურსების აუტსორსინგი, რის გამოც ტელევიზიაში ტექნიკური აღჭურვილობის პრობლემაც იყო. 

პირველი, ჩვენ რაც გავაკეთეთ, იყო, რომ მივიღეთ ჩვენი „საზოგადოებრივი მაუწყებლის ქცევის კოდექსი“, რომელიც საუკეთესო დასავლურ გამოცდილებას ეფუძნებოდა. პირველები ვიყავით, ვისაც საქართველოში მაუწყებლებიდან საკუთარი ქცევის კოდექსი ჰქონდა. ამის გაკეთებაში დაგვეხმარა ქეთი მსხილაძე, რომელსაც BBC-ზე ჰქონდა ნამუშევარი. კონტრაქტის შემადგენელი ნაწილი გახდა ნორმა, რომლის მიხედვითაც გათვალისწინებული იყო, რომ ერთი მხრივ, ადმინისტრაცია არ ჩაერეოდა ჟურნალისტურ საქმიანობაში და მეორე მხრივ, ჟურნალისტს ჰქონდა ვალდებულება დაეცვა ეთიკური წესები. 

მაშინ ჩვენ კონკურსის წესით ბევრი ახალი ჟურნალისტიც მივიღეთ. ერთი სიტყვით, ვცდილობდით, რომ პლურალისტური მაუწყებლობა გვქონოდა. გვყავდა უცხოელი ექსპერტი, რომელთან ერთადაც აქტიურად ვმუშაობდით იმაზე, რომ ინფორმაციის გავრცელების და მოვლენების გაშუქების კულტურა შეცვლილიყო. 

გვქონდა საგამოძიებო ჟურნალისტიკა, რომელიც შაბათის საინფორმაციოში იყო ინტეგრირებული და რომელსაც ის ხალხი ამზადებდა, ვინც ოდესღაც „60 წუთში” მუშაობდა და დღესაც სხვადასხვა დამოუკიდებელ მედიებში ამ მიმართულებით მუშაობს. ჩვენთან არ ყოფილა ტაბუირებული თემები, შუქდებოდა გირგვლიანის საქმის დეტალებიც. ასევე, გვქონდა ტოქშოუები, რომელსაც უძღვებოდნენ ზაალ ანდრონიკაშვილი და დავით აფრასიძე. 

რაც შეეხება პრობლემებს, არსებობდა ტექნიკური პრობლემები, რადგან წინა პერიოდში მეტწილად რესურსების აუტსორსინგზე გატანა ხდებოდა, ეს ხელს უწყობდა კერძო სტუდიების განვითარებას, მაგრამ ასუსტებდა თავად ტელევიზიას. მახსოვს, კოდორის ხეობის მოვლენების გაშუქებისას, ხმის პულტების პრობლემა შეიქმნა, და როცა ეს პრობლემა მოვაგვარეთ, მწარმოებელი ჩამოვიდა ადგილზე. ასევე, არსებობდა სხვა პრობლემები, მაგალითად, ნიუსრუმში ჩამოდიოდა წყალი, მიუხედავად იმისა, რომ რემონტისთვის საკმაოდ დიდი თანხა იყო გადახდილი. ამიტომ ერთ-ერთი მთავარი ამოცანა არხის ტექნიკური აღჭურვა იყო. გავყიდეთ ის ქონებები, რომელიც საბჭოთა მემკვიდრეობით ერგო არხს, მაგალითად, დუშეთის რადიოგადამცემი, რომელიც თავის დროზე დასავლეთიდან შემოსული რადიოების ხმებს ახშობდა. ამ ქონების გაყიდვიდან შემოსული თანხებით დავიწყეთ „პირველი არხის“ დიდი სტუდიის მშენებლობა. 

მაშინ ჩვენი პრიორიტეტი იყო საინფორმაციო-პოლიტიკური გადაცემების არსებობა და მათ შორის, ეთნიკური უმცირესობების ინტეგრირება, რაც მათ ენაზე მაუწყებლობას გულისხმობდა. მაშინ ჩვენ არ გვქონდა სრულფასოვანი დაფარვა ე.წ. გადამცემების მეშვეობით, რაც, სხვათა შორის, ციფრულ მაუწყებლობაზე გადასვლით ამ ხელისუფლებამ უზრუნველყო. ახლა საშუალება არის, მაგრამ გაქრა კონტენტი ეთერიდან, რაც ეთნიკური უმცირესობების ენაზე უნდა აწარმოონ. ეს ძალიან მნიშვნელოვანია, მაგალითად, პანდემიის დროს ხალხი არ იყო ინფორმირებული, რა წესები მოქმედებდა ქვეყანაში, რადგან ვერ იღებდა ინფორმაციას მისთვის გასაგებ ენაზე. 

ასევე, პრობლემა იყო ის, რომ ჩემი დირექტორობის პერიოდში სამეურვეო საბჭოს დიდი ნაწილი პარლამენტის მაშინდელი თავმჯდომარის, ნინო ბურჯანაძის პოლიტიკური გავლენის ქვეშ იყო და ამიტომ (მისი სუბიექტური დამოკიდებულებიდან გამომდინარე ჩემ მიმართ) ბევრ საკითხში ჩვენ არ გვქონდა ბორდის მხარდაჭერა, რაც მართვის მხრივ საკმაოდ დიდ პრობლემებს ქმნიდა. 

„პირველი არხის“ მიმართ ყოველთვის არსებობდა უკმაყოფილება, რომ ის არ იყო მიუკერძოებელი და ატარებდა ხელისუფლების ინტერესებს. თქვენი შეფასებით, როგორი იყო არხის სარედაქციო პოლიტიკა თქვენი მმართველობის პერიოდში?

- მე არ ვფიქრობ, რომ ეს ობიექტური შეფასება იყო. ჩემი აზრით, მთავარი პრობლემა იმაშია, რომ საზოგადოებას საზოგადოებრივი მაუწყებელი კრიტიკულ ვითარებებში ახსენდება, მანამდე კი მის მაუწყებლობას თვალს არ ადევნებს. მაგალითად, როდესაც დირექტორი ვიყავი, ჩვენ შევქმენით საზოგადოებრივი საბჭოები, რომელიც მოქალაქეების მართვის პროცესში ჩართულობას გულისხმობდა. ამას კანონი საზოგადოებრივ მაუწყებელს დღესაც ავალდებულებს, მაგრამ, მგონი, დღეს ეს საბჭოები აღარ არსებობს. მაგალითად, ერთ-ერთი გადაცემის - „კედელი“ ინიციირება სწორედ ამ საბჭოების მეშვეობით მოხდა. ამ გადაცემის წამყვანი იმ ახალგაზრდების ჯგუფში იყო, რომელსაც ჩვენ შევხვდით და ამ გადაცემის მომზადების იდეაც იქიდან გაჩნდა. 

ასე რომ, ვფიქრობ, ყველა კრიტიკულ და მნიშვნელოვან მოვლენას ვაშუქებდით. 7 ნოემბერს ყველაფერი პირდაპირ ეთერში გადაიცემოდაა, მათ შორის ტელეკომპანია „იმედში“ შეჭრაც. ცხადია, ყველაფერი იდეალური არ იყო. არსებობდა რესურსების პრობლემა. ასევე, როგორც უკვე ვთქვი, ბორდის მხრიდან მხარდაჭერის პრობლემა, პარლამენტის მხრიდან ზეწოლის პრობლემა, მიბარებდნენ ხოლმე და ცდილობდნენ გავლენის მოხდენასა და ჩარევას შინაარსობრივ საკითხებში. ასე რომ, საკმაოდ რთული ბრძოლა იყო. ყველაფერი იდეალური იყო-მეთქი, ვერ ვიტყვი, მაგრამ ნამდვილად მივიწევდით უკეთესობისკენ, ჩვენი საინფორმაციო გამოშვებები კვლევებში და მათ შორის, ეუთოს კვლევებში არ იყო მოხსენიებული მიკერძოებულად, ვცდილობდით დაბალანსებასა და გაშუქების ახალი კულტურის დამკვიდრებას. მაშინდელი ჟურნალისტები დაადასტურებენ, რომ მათ საქმიანობაში ჩარევა არ ხდებოდა. პირიქით, ისინი, ვინც წინა პერიოდში  მიკერძოებულები იყვნენ, სამსახურიდან დავითხოვეთ სწორედ იმ ნიშნით, რომ გარკვეული პოლიტიკური დღის წესრიგი ჰქონდათ. 

ერთ-ერთი მთავარი პრეტენზია ფილმის - „ნოემბრიდან ნოემბრამდე“ „პირველი არხის“ ბაზაზე მომზადება და შემდეგ ამავე არხის ეთერში გაშვება იყო. 

- კი. ეს ფილმი არ ყოფილა ჩვენ მიერ მომზადებული. მე, გულწრფელად რომ გითხრათ, ეთერში გასვლამდე ნანახიც არ მქონდა. „ნოემბრიდან ნოემბრამდე“ არ იყო ჩვენი სარედაქციო პროდუქტი და მაშინაც ვთვლიდი და ახლაც მიმაჩნია, რომ ჩვენ დავიცავით მთავარი პრინციპი, განსხვავებით სხვა ტელევიზიებისგან, მაყურებელს ფილმის დასრულებისთანავე შევთავაზეთ ტრიბუნა, ტოქშოუ, სადაც ითქვა ყველაფერი, რაც ამაზე შეიძლებოდა თქმულიყო. 

რა არის ის, რასაც დღევანდელი გადმოსახედიდან სხვაგვარად გააკეთებდით და რაზეც გული გწყდებათ? 

- გული რაზეც მწყდება, არის ის, რომ კარგი იქნებოდა, ბოლომდე მოგვეგვარებინა უმცირესობების ენებზე საინფორმაციო გამოშვებების მაუწყებლობა, რომელიც გადიოდა, მაგრამ უფრო ხარისხიანი რომ ყოფილიყო და გავრცელება გაგვეუმჯობესებინა. ჩვენი პრიორიტეტი იყო საინფორმაციო და საზოგადოებრივ-პოლიტიკური გადაცემები, რაც არის საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველადი ამოცანა. ცარიელი ფურცლიდან დაწყება ყოველთვის უფრო ადვილია, ვიდრე ინსტიტუციიდან, რომელსაც აქვს სახელმწიფოს ხელში ინსტრუმენტალიზაციის პრობლემა. ამიტომ ერთი მხრივ, ახალი კადრების მოზიდვა და კონკურენტული გარემოს შექმნა იყო მნიშვნელოვანი და ვფიქრობ, რომ ამ მიმართულებით წინ მივდიოდით ნამდვილად. 

რაც შეეხება „დოიჩე ველეს“ სიტყვის თავისუფლების ჯილდოს, რომელიც თქვენ გადმოგეცათ. თუკი მის ლაურეატებს გადავხედავთ, იმ ქვეყნის ჟურნალისტებს აქვთ მიღებული, სადაც დემოკრატიის მწვავე პრობლემებია. როგორ ფიქრობთ, რა იყო განმსაზღვრელი, რომ წელს ეს ჯილდო თქვენ გადმოგეცათ? 

- არ ვიცი, შერჩევის როგორი მექანიზმია, მე უბრალოდ მივიღე ინფორმაცია, რომ „დოიჩე ველემ“ გადაწყვიტა, ეს ჯილდო გადმომცეს. ჩვენ წლებია მათთან ვთანამშრომლობთ და ის პროცესები, რომელიც ჩვენი პროფესიული საქმიანობიდან გამომდინარე ჩვენ წინააღმდეგ განვითარდა, ალბათ, განმსაზღვრელი იყო. ჩვენ ვართ სამიზნე, როგორც გარე საინფორმაციო ომის, ისე შიდა სახელისუფლო აქტორების მხრიდან, იმის გამო რომ მუდმივად ვავლენთ ე.წ. ტროლ-ბოტებს, ყალბ ინფორმაციას და ა.შ. განსაკუთრებით ფეისბუკთან პარტნიორობიდან გამომდინარე. თანაც, როდესაც „ფაქტ ჩეკინგს“ ვაკეთებთ, ჩვენ ვფარავთ რუსეთს, უკრაინას და ბელარუსსაც.

ალბათ, გარკვეულწილად ისიც განმსაზღვრელი იყო, რომ ქვეყანაში დემოკრატიის უკუსვლის მწვავე პრობლემაა, რის გამოც საქართველო მსოფლიო ყურადღების ცენტრში მოექცა. 

რამდენად ჰგავს სამოქალაქო აქტივისტებისა თუ მედიის წინააღმდეგ რუსეთისა და ბელარუსის ბრძოლის მეთოდები ქართულს?  

- კანონმდებლობის გარდა, ძალიან დიდი მსგავსებაა ჟურნალისტებისა და სამოქალაქო აქტივისტების წინააღმდეგ ძალადობრივი ჯგუფების მობილიზებაში. ერთ-ერთი პროგრამის ფარგლებში ჩვენ ვაჩვენებდით ფილმს - „პუტინის კოცნა“, სადაც ჩანს ახალგაზრდული მოძრაობა „ნაში“, რომელიც თავს სწორედ მედიისა და სამოქალაქო სექტორის წარმომადგენლებს ესხმის. ამ დისკუსიების ფარგლებში ვბჭობდით ხოლმე, რამდენად შესაძლებელია, რომ საქართველოშიც ასე განვითარდეს მოვლენები. მაშინ ძალიან ბევრი ფიქრობდა, რომ ჩვენთან იმავე სცენარის განვითარება არარეალისტური იყო, მაგრამ ბოლო პერიოდში ჩვენ ვნახეთ ჟურნალისტების, აქტივისტებისა და სამოქალაქო სექტორის წარმომადგენლების სახლებთან მისული ჯგუფები, რომლებიც აბსოლუტურად იდენტური მეთოდებით მოქმედებდნენ, მანქანების, სახლების, სადარბაზოების შეღებვა და ა.შ 

შემდეგი ეტაპი, რაც ახლა ხდება, ეს არის ანტიკორუფციული ბიუროს გამოძიება და საინტერესოა, რომ ჩვენს შემთხვევაში გამოძიების საფუძველი გახდა ფეისბუკ პოსტები. ეს იყო „მედიის ადვოკატირების კოალიციისა“ და კიდევ 30 სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციის გაერთიანებული განცხადება რუსულ კანონთან დაკავშირებით. ზუსტად ასეთი შეთითხნილი საქმეებით დაიწყო სამოქალაქო სექტორის განადგურება რუსეთში. 

ბოლოს, როგორ ხედავთ დამოუკიდებელი მედიის უახლოეს მომავალს? 

- ახლა ხელისუფლებისთვის მთავარი დაბრკოლება არის მის მიერ არაკონტროლირებადი მედია. აუცილებლად იქნება მეტი რეპრესიის მცდელობა, მაგრამ აქ მნიშვნელოვანია საზოგადოების წინააღმდეგობა და ჩვენი ამ ბრძოლის გაგრძელება. ავტოკრატიიდან დიქტატურისკენ მიმავალ გზაზე დამახასიათებელია მომავლის განუჭვრეტელობა. დემოკრატიულ სახელმწიფოში ნებისმიერი ახალი კანონი არის განჭვრეტადი, ჩვენთან კი, ბოლო პერიოდში სულ მცირე 17 რეპრესიული კანონი მიიღეს, ამიტომ რთულია თქმა, რა იქნება შემდეგი. 

არსებობს „ინფორმაციული ავტოკრატია“ - 21-ე საუკუნის ახალი ავტოკრატია, რომელიც რეჟიმის ლეგიტიმაციისა და ნაკლები რეპრესიების განხორციელებისათვის მთავარ ინსტრუმენტად ინფორმაციით მანიპულირებას იყენებს. მისთვის დამახასიათებელია დემოკრატიული ინსტიტუტების პარალელურ ინსტიტუტების შექმნა, ანუ დემოკრატიული მექანიზმების დემოკრატიის წინააღმდეგ გამოყენება. პარალელური ინსტიტუტების მაგალითია, იგივე ქარტიის ანალოგიური პლატფორმის შექმნა მარეგულირებლის მიერ, პარტიული „ფაქტ ჩეკინგი“ და ა.შ. 

ახლა მნიშვნელოვანია ისიც, თუ ვინ შეჰყვება ხელისუფლებას იმ ინიციატივებში, რომლის მიზანია დამოუკიდებელი ინსტიტუტების კონტროლი. მაგალითად, შექმნეს გრანტების გამცემი სააგენტო, გამოაცხადეს კონკურსი. ახლა მნიშვნელოვანია, სამოქალაქო საზოგადოება რამდენად იქნება კონსოლიდირებული და არ მიიღებს მონაწილეობას ამ პროცესში. 

საქართველოში დამოუკიდებელ და კრიტიკულ მედიას მუშაობა რთულ გარემოში უწევს. 2-წლიანი პატიმრობა მიუსაჯეს „ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელსა და დირექტორს, მზია ამაღლობელს. ის 7 თვეზე მეტია უკანონო პატიმარია. 

„ქართულმა ოცნებამ“ ერთიმეორის მიყოლებით მიიღო მედიის შემზღუდავი საკანონმდებლო ცვლილებები. მნიშვნელოვნად შეიზღუდა მედიისთვის სასამართლოში მუშაობაც.
31 მაისიდან ამოქმედდა „უცხოეთის აგენტების რეგისტრაციის აქტიც“, რომელსაც „ქართული ოცნება“ ამერიკული FARA-ს სიტყვასიტყვით ნათარგმნს უწოდებს, სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციები კი მიიჩნევენ, რომ ის მიზნად ისახავს დამოუკიდებელი ორგანიზაციებისა და მედიების გაჩუმებას, დისკრედიტაციასა და დევნას. 

სატელევიზიო მაუწყებლობა შეწყვიტა ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად განწყობილმა ტელეკომპანია „მთავარმა არხმა“. 

საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა სამსახურიდან გაათავისუფლა ნინო ზაუტაშვილი, ვასილ ივანოვ-ჩიქოვანი; დახურა გადაცემები „რეალური სივრცე“, „ამ შაბათ-კვირას“ და მათი გუნდის წევრებს, რომლებმაც ახალ შეთავაზებაზე უარი თქვეს, ხელშეკრულებები შეუწყვიტა. ისინი რამდენიმე თვეა „პირველი არხის“ სარედაქციო პოლიტიკას ღიად აკრიტიკებენ და პოლიტიკურ გავლენებზე საუბრობენ. 
კრიტიკული ტელევიზიების წინააღმდეგ საჩივრებით „ქართულმა ოცნებამ“ მიმართა კომუნიკაციების კომისიასაც. მიმართვის საფუძველი „მაუწყებლობის შესახებ“ კანონში შეტანილი ის ცვლილებები გახდა, რომლითაც კომისიას აქამდე თვითრეგულირების სფეროში მოქცეული საკითხების განხილვისა და მაუწყებლების დასანქცირების შესაძლებლობა მიეცა. ComCom-მა ისინი სამართალდამრღვევებად „მიუკერძოებლობის პრინციპის დარღვევისთვის“ ცნო. 

ამასთან, დღემდე არ დასჯილან გასულ წელს, პროევროპული აქციების გაშუქებისას ჟურნალისტებზე (გურამ როგავა, ალექსანდრე ქეშელაშვილი, მაკა ჩიხლაძე, გიორგი შეწირული და სხვები) თავდამსხმელები.