ბლოგი
კატეგორია - ბლოგი
მას შემდეგ, რაც დამოუკიდებლობა მოვიპოვეთ, ჩვენს ქვეყანაში რუსული საინფორმაციო ველის გავლენა თანდათანობით შემცირდა.

განსაკუთრებით, „ვარდების რევოლუციის“ შემდეგ, რუსული პროპაგანდისტული გამოშვებების დაბლოკვამ თანდათანობით მოგვწყვიტა ყოფილი კოლონიზატორისა და ამჟამინდელი ოკუპანტის საინფორმაციო ველს. გარკვეულწილად, საქართველოს წინააღმდეგ წარმოებულ რუსულ საინფორმაციო ომთან გასამკლავებლად ეს აუცილებელ ნაბიჯად შეიძლება ჩავთვალოთ.

ამ ლოგიკით, რაც უფრო ნაკლები შეხება გვექნება რუსულ კულტურულ და საინფორმაციო სივრცესთან, მით უფრო ნაკლებად მოვექცევით ოკუპანტი იმპერიის გავლენის ქვეშ. შედეგად, საქართველოში გარკვეული საინფორმაციო ვაკუუმი შეიქმნა - ქართული მედია, როგორც წესი, რუსეთის შიდა მოვლენებს იშვიათად და ზერელედ აშუქებს.

ბოლო პერიოდში, იმის გასაგებად, თუ რა ხდება რუსეთში, ძირითადად, დასავლურ წყაროებს ვკითხულობ ხოლმე - მათ შორის, განსაკუთრებით, დიდ ყურადღებას ვუთმობ ამერიკული არასამთავრობო ორგანიზაციის, “ომის კვლევის ინსტიტუტის“  ანგარიშებს. მაგალითად, ისიც, რომ ბოლო დროს რუსეთის შიგნით შესაძლოა გამწვავდა დაპირისპირება ძალოვან უწყებებს შორის, ასევე, დასავლური გამოცემიდან გავიგე.

საკითხავია, რამდენად სწორია ის, რომ რუსეთის შიდა მოვლენებს, ძირითადად, იშვიათად და ზერელედ ვაშუქებთ. ნიშნავს თუ არა რუსულ პროპაგანდასთან ბრძოლა რუსეთის შიდა მოვლენების ანალიზზე უარის თქმას? ამ სტატიაში მოვიყვან სულ მცირე სამ არგუმენტს, თუ რატომაც უნდა გავაშუქოთ და გავაანალიზოთ რუსეთი, მიუხედავად იმისა, რომ მისგან კულტურულ და საინფორმაციო თვალსაზრისით დისტანცირებასაც აუცილებლად უნდა ვეცადოთ.

პირველი მნიშვნელოვანი მიზეზი, რატომაც რუსეთის გაშუქება და გაანალიზებაა საჭირო, ის არის, რომ ეს არის ქვეყანა, რომლისგანაც ეგზისტენციალური საფრთხე გველოდება. სწორედ ამიტომ, საჭიროა მასზე ადეკვატური წარმოდგენა გვქონდეს. აუცილებელია, რომ სათანადოდ შევისწავლოთ და გავაშუქოთ რუსეთის მიერ მსოფლიოს მასშტაბით წარმოებული ჰიბრიდული და საინფორმაციო ომი და შემდეგ ამ ყველაფრის გათვალისწინებით, ვცადოთ სიტუაციის ანალიზი საქართველოში. თეორიულადაც კი გამორიცხულია ის, რომ რუსეთი მთელი მსოფლიოს მასშტაბით ეწეოდეს სხვადასხვა სახის ძირგამომთხრელ საქმიანობებს და არაფერს აკეთებდეს საქართველოში - ქვეყანაში, რომლის 20%-იც ოკუპირებული აქვს და რომლის დამორჩილებასაც ცდილობს. იმისათვის, რომ უკეთ გავიგოთ, თუ რას აკეთებს და გეგმავს რუსეთი საქართველოში, მეტი უნდა გავიგოთ ოკუპანტის შესახებ.

ამას გარდა, ვფიქრობ, რომ რუსეთის პოლიტიკური რეჟიმის ჯეროვნად გაშუქება და გაანალიზება სწორედ რუსული პროპაგანდის გასაბათილებლად გვჭირდება. საქართველოში ბევრ ადამიანს არ აქვს სათანადო წარმოდგენა იმაზე, თუ როგორ მუშაობს რუსეთში ავტორიტარული და ახლა უკვე, თითქმის ტოტალიტარული რეჟიმი. ბევრმა ქართველმა, ასევე, კარგად არ იცის, თუ როდის რა პოზიციები ჰქონდათ და აქვთ რუს ოპოზიციონირებს (სწორედ ამის გამო ქართველების ერთი ნაწილისთვის გასაკვირი იყო ოპოზიციონერ ქსენია სობჩაკის ქცევები საქართველოში). როგორც დავწერე, რაღაც დოზით, ეს ცუდი სულაც არ არის, რადგან რუსული სოციოკულტურული სივრციდან თავის დაღწევას ვცდილობთ. თუმცა მეორე მხრივ, აუცილებელია ფაქტობრივ დონეზე პროპაგანდის გაშუქება და გაანალიზება. ეს დაგვეხმარება იმაში, რომ არ შევიქმნათ არასწორი საზოგადოებები რუსეთის პოლიტიკურ რეჟიმსა და მის ოპონენტებზე.

მესამე (თუმცა არა უკანასკნელი) მიზეზი, რატომაც რუსეთის უკეთ შესწავლა და გაშუქება გვჭირდება, ის არის, რომ რუსეთი, გარკვეული აზრით, არის იმ პოსტსაბჭოთა მენტალური მანკიერებების პირველწყარო, რომელიც მათ შორის, საქართველოს განვითარებასაც აფერხებს. პოსტსაბჭოთა ერთპარტიული და ერთპიროვნული მმართველობის, კორუფციის, გულგრილი და არაეფექტური მართვის სტილის, შოვინიზმის, ორგანიზებული დანაშაულის, უმცირესობების სასტიკი დევნის და ა.შ.

ის მოდელები, რაც რუსეთშია დომინანტური, ხშირად, გაბატონებულია მის ყოფილ კოლონიებშიც. იმისათვის, რომ პოსტსაბჭოთა ავტორიტარიზმი თავისი კლასიკური ფორმით შევისწავლოთ, ამისთვის პირველ რიგში, რუსეთს უნდა დავაკვირდეთ. ამითი ჩვენ მეტს გავიგებთ იმ მანკიერებათა ბუნების შესახებ, რაც საქართველოშია გავრცელებული; ასევე, გავიგებთ იმასაც, თუ რა გველის იმ შემთხვევაში, თუ განვითარებაზე უარს ვიტყვით და უკან, რუსეთის გავლენის სფეროში დავბრუნდებით.

საბოლოო ჯამში, რუსეთის გავლენისგან თავის დახსნა გულისხმობს არა მხოლოდ რუსულ პროპაგანდაზე უარის თქმას, არამედ რუსეთიდან მომავალი საფრთხეების ჯეროვნად გაანალიზებას, რუსული პროპაგანდის ემპირიულ დონეზე გაბათილებას და რუსეთის ავტორიტარული რეჟიმის ბუნების შესწავლას. ეს ყველაფერი დაგვეხმარება იმაშიც, რომ გავთავისუფლდეთ (პოსტ)კოლონიური მენტალობისგან, რომელიც დროდადრო დღემდე გვექაჩება იმპერიისკენ.
კატეგორია - ბლოგი
ირანში 22 წლის მაჰსა ამინი, მორალის პოლიციამ ჰიჯაბის ტარების წესის დარღვევისთვის დააპატიმრა. პოლიციის მიერ მიყენებული ფიზიკური დაზიანებების შედეგად ქალი გარდაიცვალა. მომხდარის შემდეგ, ირანში არ წყდება საპროტესტო ტალღა, აქციის დაღუპულ და დაშავებულ მონაწილეთა რიცხვი კი დღითიდღე იზრდება.

მედიის უმთავრესი როლი საზოგადოებისთვის მნიშვნელოვან და საინტერესო თემებზე დისკუსიების გამართვაა.

აქედან გამომდინარე, CNN-ის წამყვანს, კრისტიან ამანპურს პრეზიდენტ, ებრაჰიმ რაისთან ირანში მიმდინარე საპროტესტო აქციებზე უნდა ესაუბრა. ინტერვიუმდე 40 წუთით ადრე პრეზიდენტის თანაშემწემ წამყვანს უთხრა, რომ თავსაბურავი გაეკეთებინა, რაზეც ამანპურიმ უარი განაცხადა.

ინტერვიუ ჩაიშალა.

წამყვანის საქციელს მედიაში არაერთგვაროვანი შეფასებები მოჰყვა. ერთი მხარე ფიქრობს, რომ ამ საქციელით, კრისტიანმა წაართვა ირანელ ქალებს უფლება, რომ მიეღოთ პრეზიდენტისგან კრიტიკულ კითხვებზე პასუხები, ხოლო მეორე ნაწილისთვის, მისი სოლიდარობა უფრო ფასეული იყო, ვიდრე ის პასუხები, რომელსაც ჟურნალისტი ირანის პრეზიდენტისგან მიიღებდა.

ვფიქრობ, ებრაჰიმ რაისის პასუხი ირანელმა ქალებმა მაშინ მიიღეს, როდესაც მათ სამართლიან პროტესტს „ქაოსური აქტები“ უწოდა და განაცხადა, რომ პროტესტის იდეა, რომელმაც ირანის თითქმის ყველა პროვინცია გააერთიანა, შეთქმულთა მოფიქრებულია და „დაარბევენ მათ, ვინც ეწინააღმდეგება ქვეყნის უსაფრთხოებასა და სიმშვიდეს.“ ირანის პრეზიდენტმა ისიც თქვა, პოლიციამ ყველაფერი გააკეთა მაჰსას უსაფრთხოებისთვისო, არადა თვითმხილველების თქმით ქალს ფიზიკურად დაკავების დროსაც უსწორდებოდნენ.

ამანპურმა განმარტა, რომ 1995 წლიდან მოყოლებული, ირანში ჩაუწერია ქვეყნის ყველა ლიდერი და მათ ტერიტორიაზე მუშაობისას მუდმივად ატარებდა თავსაბურავს, რადგან სხვანაირად ჟურნალისტისთვის მუშაობა შეუძლებელია. თუმცა, ნიუ-იორკში, იქ სადაც არ ვრცელდება ისლამური ტრადიციები და წესები არ აპირებს, რომ შეასრულოს პრეზიდენტის მოთხოვნა.

მოთხოვნისას, პრეზიდენტის ასისტენტმა წმინდა მუჰარამის თვე მოიმიზეზა, თუმცა, ეს საქციელი შესაძლოა მხოლოდ რელიგიური დღესასწაულით არ აიხსნებოდეს.

ებრაჰიმ რაისს არ სურდა, რომ კამერების წინ გამოჩენილიყო უთავსაბურავო ქალთან ერთად, რადგან ეს გააძლიერებდა პროტესტს ირანში, ხოლო თავად პრეზიდენტისთვის კი რეპუტაციული რისკი იქნებოდა.

იმ მომენტში, თავსაბურავი არ გავიკეთე არც როგორც ჟურნალისტმა და არც როგორც ქალმა“ - თქვა კრისტიან ამანპურმა გადაცემა, The Daily Show with Trevor Noah-ში.

ირანში მუშაობისას ქალ ჟურნალისტებს აქვთ ვალდებულება, რომ ეკეთოთ თავსაბურავი, ეს ერთადერთი გზაა, რომ მოიპოვონ სასურველი მასალა ისე, რომ საფრთხე არ შეექმნას მათ სიცოცხლეს.

ჟურნალისტი ხშირად დგება პროფესიული დილემის წინაშე:

1. გააკეთოს ყველაფერი, იმისთვის, რომ მოიპოვოს სასურველი ინფორმაცია და ამ შემთხვევაშიც, თავსაბურავის გაკეთებით ამანპური მიიღებდა პასუხებს პრეზიდენტისგან.

2. სწორად შეაფასოს, ინფორმაციით მიღებული სარგებელი და ზიანი, რომელიც შეიძლება საზოგადოებას მიაყენოს.

პარადოქსულია, მაგრამ ჟურნალისტურ საქმიანობაში, არსებობს შემთხვევები, როდესაც უპასუხოდ დატოვებული კითხვები ყველაზე ამომწურავ ინფორმაციას გვაწვდის.

აქედან გამომდინარე, წამყვანის გადაწყვეტილება იყო:

ერთადერთი გზა, რომელიც მას ჰქონდა, რადგან მაჰსა ამინის გარდაცვალების მიზეზი სწორედ თავსაბურავი გახდა, შესაბამისად ჟურნალისტის მიერ პრეზიდენტის მოთხოვნის შესრულება სხვა ტერიტორიაზეც, იქნებოდა ერთგვარი მორჩილება იმ შეზღუდვების მიმართ, რომელსაც ისლამური სამყარო უწესებს ქალებს.

სამართლიანი, რადგან ის იმყოფებოდა ამერიკის შეერთებული შტატების ტერიტორიაზე სადაც ქალებს არ აქვთ თავსაბურავის ტარების ვალდებულება.

„ევროპელი ქალი პოლიტიკოსები ჩამოდიან ირანში და ატარებენ თავსაბურავს, ვფიქრობ, რომ სხვა უამრავ მიზეზებთნ ერთად, ესეც არის ერთ-ერთი ბიძგი ირანის მთავრობისთვის, რომ მოკლას მაჰსა და სხვა ქალები თავსაბურავის არასწორად ტარებისთვის“ - ამბობს ირანელ-ამერიკელი ჟურნალისტი და აქტივისტი, მასიჰ ალინჯედი -ABC-ის დილის გადაცემაში საუბრისას.

ირანში ჩასულ უცხოელ პოლიტიკოსებსა თუ ჟურნალისტებს ახლანდელი მდგომარეობით ალტერნატივა არც აქვთ, რადგან ამ პირობის შეუსრულებლობა მათი სიცოცხლისთვის საფრთხეა. ხოლო მსოფლიოს მედიისა თუ ლიდერების სოლიდარობას და მათ მიერ ამ საკითხზე ღიად საუბარს ახლა ირანელი ქალების უფლებებისთვის გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს.
კატეგორია - ბლოგი
ცოტა შორიდან დავიწყოთ.  

Netflix-ს აქვს ცნობილი სამეცნიერო ფანტასტიკის ჟანრის სერიალი "შავი სარკე", რომელიც ჩვენშიც საკმაოდ პოპულარულია.  

სერიალი, მაღალტექნოლოგიური ახლო მომავლის მაგალითზე გვაჩვენებს, როგორ შეიძლება მოდიოდეს წინააღმდეგობაში კაცობრიობის უდიდესი ინოვაციები ადამიანისთვის შეუცვლელ ინსტიქტებსა და საჭიროებებთან. 

შოუმ, ასეთი დილემური თეორიებიდან, სხვადასხვა სერიაში სხვადასხვა საკითხი გვაჩვენა, მათგან ორი კი — White Christmas და The entire history of you, სხვა საკითხებთან ერთად, ადამიანებისთვის ციფრული მეხსიერების ქონის შესაძლებლობის თეორიას ავითარებს, რომელიც იმ ყველაფრის რეალურ დროში გაციფრულებას გულისხმობს, რასაც ჩვენი თვალით ვხედავთ. ასეთი "ციფრული მეხსიერება" კი, ადამიანის მხედველობას ისეთივე სამომხმარებლო ფუნქციებს მისცემს, როგორიც დღეისათვის ციფრული პროდუქტების მოხმარებისას უკვე გვაქვს — ინტერნეტში, ან ტელევიზორში აუდიოვიზუალური მასალის გადახვევა, წაშლა, ან არასასურველი გამოსახულების დაცენზურება და დაბლოკვაც კი.  

მარტივად რომ ვთქვათ, წარმოიდგინეთ მომავალი, რომელშიც შეგიძლიათ აღარ უყურებდეთ და ხედავდეთ მათ, ვისი დანახვა და მოსმენაც ნერვებს გიშლით, ან ფიქრობთ, რომ გაზიანებთ. ასეთ ადამიანებს დაბლოკავ და მორჩა, გათავდა! 

აი, დაახლოებით ამ ფუტურისტულ იდეას მიუახლოვა "ქართულმა ოცნებამ" მათთვის არასასურველი მედიებისადმი მიდგომა, როდესაც ხელისუფლებაში მეორე ვადით მოსვლის შემდეგ, უარი თქვა მათ მიმართ კრიტიკულად განწყობილი ტელევიზიების თოქ-შოუებში სიარულზე და, თოქ-შოუები რაღა მოსატანია, ოფიციალურ სამთავრობო ღონისძიებებზე შესვლისა და კითხვების დასმის შესაძლებლობაც კი გაუქრო მათ. 

სულ ახლახან ინტერნეტგამოცემა BM.ge-ის მთავარი რედაქტორი თელარა გელანტია საერთოდ არც კი შეუშვეს იმ პრესკონფერენციაზე, რომელსაც მთავრობა ყოველკვირეული მთავრობის სხდომის შემდეგ მართავს-ხოლმე და ამ ფორმატში, ცალკეული მინისტრები ჟურნალისტების შეკითხვებს პასუხობენ. მთავრობის ადმინისტრაციის არაოფიციალური პასუხის მიხედვით, გელანტიას არდაშვების მიზეზად "ბევრი შეკითხვის დასმა" დასახელდა, არადა, ეს პრესკონფერენციები, კრიტიკული მედიებისთვის, მინისტრებთან პირდაპირი კომუნიკაციის თითქმის ერთადერთი ოფიციალური "ფანჯარაა". 

მედიის მიმართ, "ქართული ოცნების" "შავი სარკისეულმა" დამოკიდებულებამ — იმის არდანახვისა და არმოსმენის სურვილმა, რაც არ მოსწონთ, ქართული მედია საოცრად მოსაწყენი და ერთფეროვანი გახადა. თითქოს დიდად აღარც თოქ-შოუების ყურება ღირს, რადგან ისედაც წინასწარ იცი, რომ ასეთი ფორმატის გადაცემებში წამყვანებისაც და მოწვეული სტუმრების უმეტეს ნაწილსაც, ერთმანეთთან მიახლოებული ხედვები და ღირებულებები აქვთ და ეს ასეა-ხოლმე როგორც სამთავრობო, ასევე, ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად განწყობილ ტელევიზიებში. ამის გამო კი, თითქოს, სანახავი და მოსასმენიც აღარაფერი დარჩა. უკვე ვიცით რას იტყვით, გავიგეთ, გასაგებია.  

სწორედ ამის საპირისპირო მიზეზის გამო იყო "უცნობისა" და ჯაფარიძის ეთერი კარგი. ვნახეთ ერთმანეთისგან ხედვებით, მიდგომებითა და ღირებულებებით განსხვავებული ორი ადამიანი და იმდენად მოწყურებულები ვართ ერთი გადაცემიდან ორი სხვადასხვა აზრის მოსმენას, ეს ყველაფერი სრულიად საკმარისი აღმოჩნდა იმისთვის, რომ თოქ-შოუ სენსაციად ქცეულიყო.  

არ ვაპირებ გადაცემის შინაარსში შესვლასა და პოზიციების განხილვას. ჯერ თუ არ გინახავთ, ნახეთ, მაგრამ წარმოიდგინეთ, ვინც უკვე ვუყურეთ გადაცემას, რა გვიხარია?! 

გვიხარია ის, რომ შეიძლება, ერთ გადაცემაში, სხვადასხვა პოზიციებს ვუსმინოთ და ვუყუროთ დებატებს "ქართული ოცნების" მიმართ აშკარა ერთგულებითა და მხარდაჭერით გამორჩეული გიორგი გაჩეჩილაძესა და ოპოზიციონერს შორის. 

2022 წელს, დამოუკიდებლობის 30 წლის შემდეგ გვიხარია ეს და ალბათ, ამ მხოლოდ ამ ფაქტმა აქცია გადაცემა სენსაციად და არა წამყვანისა და სტუმრის პოზიციებმა, რადგან რას ფიქრობს ჯაფარა, ან "უცნობი" დასავლეთზე, რუსეთზე, ან "მეორე ფრონტზე", ეს ისედაც კარგად ვიცოდით. 

ასევე წაიკითხეთ: ხელისუფლება კრიტიკულ გადაცემებთან ბოიკოტის რეჟიმში [მედიაჩეკერის არქივი, 2021 წელი]
კატეგორია - ბლოგი
საქართველოში, საჯარო სივრცესა და მედიაში გავრცელებული ერთ-ერთი ყველაზე უცვლელი ტენდენცია ლიბერალიზმის ლანძღვაა. ქართული მედია, როგორც წესი, იდეოლოგიურ საკითხებს - ისევე, როგორც, ზოგადად, პოლიტიკის კეთებასთან დაკავშირებულ საკითხებს (ურბანული პოლიტიკა, ჯანდაცვის პოლიტიკა, საგარეო პოლიტიკა, განათლების პოლიტიკა და ა.შ.) ნაკლებად უღრმავდება ხოლმე. მიიჩნევა, რომ პიროვნული თემები: ვინ ვის პარტიაში გადავიდა, ვინ ვის მიაყენა შეურაცხყოფა, ვინ რომელი ქვეყნის აგენტია (მარადიული „წმინდა“ თემა ქართულ პოლიტიკაში), ვის როგორი წარსული და პირადი ცხოვრება აქვს და ა.შ. უფრო მნიშვნელოვანია, ვიდრე თემები, რომლებიც მოქალაქეების ცხოვრებას პირდაპირ ეხება. ამიტომ ხშირ შემთხვევაში, სიტყვა „ლიბერალიზმიც“ რჩება გაუგებარ ტერმინად, რომელიც არავინ განმარტავს, რას ნიშნავს, მაგრამ რომელსაც ყველა ტალახს ესვრის.

ვინ აღარ არის დაკავებული „ლიბერალიზმის“ და მითიური „ლიბერალების“ ლანძღვით: ტრადიციონალისტები, რომლებსაც ცხოვრების წესის ცვლილება და პროგრესი აშინებთ, მემარცხენეები, რომლებიც ლიბერალიზმს კაპიტალიზმის საძულველ ფორმებთან აიგივებენ, ნაციონალისტები, რომლებიც ლიბერალიზმს ანტისახელმწიფოებრივ იდეოლოგიად მიიჩნევენ, რელიგიური ფუნდამენტალისტები, რომლებისთვისაც ლიბერალიზმი ათეიზმთან ასოცირდება და ა.შ. მოკლედ, თითქმის ყველა გავრცელებულ იდეოლოგიას საქართველოში რაღაც პრობლემა აქვს ლიბერალიზმთან.

ამ სტატიაში, სამწუხაროდ, ვის რა პრობლემა აქვს, ამის გარკვევას ვერ შევძლებ, მაგრამ მინიმუმ, ის მაინც მინდა ვეცადო, რომ ტერმინ „ლიბერალიზმს“ გარკვეული სიცხადე შევძინო.

დავიწყეთ იქიდან, რომ ლიბერალიზმი არ არის ერთგვაროვანი იდეოლოგია, არამედ უფრო მეტად ქოლგა-იდეოლოგიაა, რომელიც სხვადასხვა ქვეიდეოლოგიურ მიმართულებას ფარავს. მაგალითად, კლასიკური ლიბერალები ძალიან ახლოს არიან მემარჯვენე ლიბერტარიანელებთან (რომლებიც სახელმწიფოს ჩარევისგან თავისუფალ ბაზარს ქადაგებენ), ხოლო თანამედროვე ლიბერალები, პირიქით - ფაქტობრივად, სოციალ-დემოკრატები არიან (ამ სიტყვის ევროპული გაგებით). ამ განსხვავების მიუხედავად, არსებობს გარკვეული საერთო ნიშნები, რომლებიც ლიბერალების დიდ ნაწილს აერთიანებს და რაზეც ქვემოთ მოკლედ მოგახსენებთ.

პირველი და მთავარი საერთო ნიშანი ის არის, რომ ლიბერალები თვლიან, რომ საჭიროა არსებობდეს ფორმალური თანასწორობა ადამიანებს შორის. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, კანონი ყველა ადამიანს თანაბრად უნდა მოექცეს და არა მიკერძოებულად. კლასიკური ლიბერალები მიიჩნევენ, რომ ფორმალური თანასწორობა არ უნდა გავიგოთ, როგორც შესაძლებლობების თანასწორობა, არამედ უნდა გავიგოთ, როგორც უფლებების თანასწორობა. თანამედროვე ლიბერალები ამის საპირისპიროდ თვლიან, რომ ფორმალური თანასწორობის მისაღწევად საჭიროა სოციალური და სხვა სახის შესაძლებლობების მეტნაკლებად გათანაბრება. საბოლოო ჯამში, ორივე ტიპის ლიბერალები თანხმდებიან, რომ ადამიანები ყველა შემთხვევაში თანასწორები უნდა იყვნენ კანონის წინაშე.

მეორე მთავარი ნიშანი ლიბერალიზმისა ის არის, რომ სახელმწიფოს მმართველობის დროს ლიბერალები ემხრობიან მერიტოკრატიას.

მერიტოკრატია ნიშნავს ყველაზე კომპეტენტური ადამიანების მმართველობას და არა, ვთქვათ, ყველაზე მეტი კავშირის, სოციალური კაპიტალის მქონეების (მარტივად რომ ვთქვათ, ვისაც მეტი გავლენიანი ბიძაშვილ- მამიდაშვილი ჰყავს).

ლიბერალები მიიჩნევენ, რომ სახელმწიფო უნდა მართონ ადამიანებმა, რომლებიც ყველაზე მეტად აქვთ ამისი უნარი. საჯარო სამსახურებიც უნდა დაკომპლექტდეს არა რომელიმე პარტიის „აქტივისგან“ ან გამგებლის ნათესავებისგან, არამედ კომპეტენტური და უნარიანი ხალხისგან.

ლიბერალიზმის მესამე ამოსავალი წერტილი ის არის, რომ მას არ აინტერესებს როგორი ცხოვრების წესით ცხოვრობენ კონკრეტული ადამიანები. მისთვის სულ ერთია, ვიღაც რელიგიური ადამიანია, ათეისტია, გეია, ჰეტეროსექსუალია, კონსერვატორია, ლიბერალია (ამ სიტყვის, კულტურული და არა პოლიტიკური გაგებით), მფლანგველია, მომჭირნეა, ჭორიკანაა, მარტოსულია თუ სოციალურია. ლიბერალიზმს არ აინტერესებს სხვა ადამიანების პირადი ცხოვრება და მიიჩნევს, რომ ეს მათი პირადი ცხოვრებაა.

ლიბერალებს, ამის ნაცვლად, სჯერათ იმის, რომ ადამიანებს, მიუხედავად მათ შორის არსებული ბევრი განსხვავებისა, შეუძლიათ პოლიტიკურ დონეზე ერთმანეთთან თანაცხოვრება. ლიბერალიზმი მშვიდობიან პოლიტიკურ თანაცხოვრებას ქადაგებს და არა ჩაგვრას და დიქტატურას.

შესაბამისად, ლიბერალიზმი არ ეწინააღმდეგება არც რელიგიას და არც ტრადიციებს. ლიბერალები მიიჩნევენ, რომ არაფერი მიუღებელი არ არის იმაში, რომ ვინმეს ღმერთის სწამდეს ან ვინმე იყოს რომელიმე ეკლესიის მრევლის წევრი. უმალ პირიქით, რელიგიური თავისუფლება ერთ-ერთი მთავარი ლიბერალური პრინციპია, რომელიც ბევრი ქვეყნის - მათ შორის, საქართველოს კონსტიტუციაში არის ასახული.

და ბოლოს, ლიბერალიზმის მეოთხე მთავარი ნიშანი ის არის, რომ ის უმრავლეს შემთხვევაში ამრეზით უყურებს „სახელმწიფოს ინტერესების“ სახელით ინდივიდების უფლებებისა და თავისუფლებების შეზღუდვას. ამიტომ, ბევრი ლიბერალი სკეპტიკურად შეხედავდა პოსტსაბჭოთა „ლიბერალებს“, რომლებიც ზოგიერთ შემთხვევებში, რეპრესიული სოციალისტური წარსულის გავლენით, ჩვეულებრივი ნაციონალისტი „გოსუდარსტვენიკები“ (განგებ გამოვიყენებ რუსულენოვან ბარბარიზმს) არიან ხოლმე.

ლიბერალების დიდი ნაწილი თვლის (გარკვეული სახის ლიბერტარიანელების გამოკლებით) რომ არსებობს შემთხვევები, როდესაც სახელმწიფოს ინტერესი ინდივიდის ინტერესებზე მაღლა დგება - მაგალითად, საგანგებო მდგომარეობების (როგორიცაა მაგ. პანდემია) ან განსაკუთრებით, ომების დროს (ბევრ შემთხვევაში, ომის დროს დაშვებულია მედიის თავისუფლების შეზღუდვაც). თუმცა უმრავლეს შემთხვევაში ლიბერალებისთვის ინდივიდების უფლებებისა და თავისუფლებების გაუქმება გაუმართლებელია.

ლიბერალიზმის ერთ-ერთი მთავარი ამოსავალი წერტილი ის არის, რომ დიახ, თავისუფალი აზრი - ისევე, როგორც ზოგადად, თავისუფლება, ხშირად არის საშიში. ის არის სუბვერსიული და ზოგჯერ საფრთხეს უქმნის სახელმწიფოსაც. თუმცა მისი შეზღუდვა მხოლოდ უკიდურეს შემთხვევებშია დაშვებული. სხვა დროს კი ინდივიდებმა თავად უნდა შეძლონ ერთმანეთთან მშვიდობიანი ურთიერთობების დამყარება და შენარჩუნება. მხოლოდ ძლიერი სამოქალაქო საზოგადოების მეშვეობით არის შესაძლებელი სიცოცხლისუნარიანი დემოკრატიული სახელმწიფოს შექმნა. ლიბერალები თვლიან, რომ ადამიანები რაციონალურ განსჯას მოკლებული რობოტები არ არიან, ისინი რაციონალური არსებები არიან, რომელთაც ძალუძთ თავად შექმნან და შეინარჩუნონ მშვიდობა და თავისუფლება.

მაშინ, როდესაც ქართველი პოლიტიკოსები, ინტელექტუალები, იდეოლოგები და მედია, „ლიბერალიზმს“ ებრძვიან, ისინი გააზრებით ან გაუაზრებლად ებრძვიან ზემოხსენებულ იდეალებს, იმიტომ, რომ ლიბერალიზმის არსს, პირველ რიგში, ეს იდეალები წარმოადგენს.

თუ დააკვირდებით, ეს იგივე პრინციპებია, რომლებსაც საქართველოში აბსოლუტურად არ სცემენ პატივს. აქედან გამომდინარე, სასაცილოა ხოლმე, ქართულ კონტექსტში ლიბერალიზმზე, როგორც დომინანტურ იდეოლოგიაზე საუბარი. დომინანტური კი არა, პირიქით, ლიბერალიზმი საქართველოში ერთ-ერთი ყველაზე მარგინალური იდეოლოგიაა, რომელიც ყოველდღიურად ყველა მხრიდან განიცდის გაუგებარი დანიშნულების შეტევებს. იმისთვის, რომ ეს გაუგებრობა გაიფანტოს, მინიმუმ, მეინსტრიმულ და სოციალურ მედიაში ტერმინის სწორად გამოყენებაზე უნდა შევთანხმდეთ. სხვა შემთხვევაში, შეიძლება საკმაოდ მნიშვნელოვანი იდეალები ექცეოდეს დაუსაბუთებელი დარტყმების ქვეშ.
კატეგორია - ბლოგი
სოციალურ მედიაში არსებულ ვირტუალურ თემებს ხშირად ინგლისურიდან შემოტანილი ბარბარიზმით - "ბაბლით" აღნიშნავენ ხოლმე. "ბუშტი", ანუ "ბაბლი", აღნიშნავს ადამიანების ისეთ ჩაკეტილ წრეს, რომელსაც გარესამყაროსთან მინიმალური შინაარსობრივი კონტაქტი აქვს. "შინაარსობრივ კონტაქტში" ვგულისხმობ ისეთი სახის ნებაყოფლობით ურთიერთობებს, რომლებიც სცდება ყოველდღიურ საქმიან ინტერაქციებს. ასეთ "ბაბლებში" მყოფები, ანუ "ბაბლელები", ნაკლებად მეგობრობენ სხვებთან; ისინი თითქმის არ ერთვებიან საზოგადოებრივ აქტივობებში ისეთ ადამიანებთან, ვისაც თანამოაზრეებად არ მიიჩნევენ და ა.შ.

ზოგიერთი მკვლევარი მიიჩნევს, რომ პოლიტიკურად მიკერძოებული ჯგუფების წარმოქმნაში ტრადიციულ მედიას — მაგალითად, ტელევიზიას, უფრო მეტი წვლილი მიუძღვის, ვიდრე თანამედროვე, სოციალურ მედიას. საპირისპირო შეხედულებების ავტორები კი, პირიქით, ამტკიცებენ, რომ ადამიანთა შორის, მიკერძოებისა და კოლექტივიზმისკენ ისედაც არსებულ მიდრეკილებებს, სოციალური მედია კიდევ უფრო მეტად ამძაფრებს. ამჯერად ამ დებატებში შესვლას არ ვაპირებ (და ალბათ, არც არის შესაძლებელი). ამ შემთხვევაში, მე უფრო ის მაინტერესებს, რა გავლენა შეიძლება იქონიოს რაიმე სახის "ბაბლში" ყოფნამ რეალობის აღქმაზე და რა გზებით შეიძლება არასწორი აღქმების კორექტირება.

იქიდან გამომდინარე, რომ ბოლო წლების განმავლობაში თავადაც "ბაბლის" უკიდურესად ვიწრო ხედვას მივდევდი, ვერავის მივცემ რჩევას იმაზე, თუ როგორ დააღწიოს თავი ვირტუალურ, ან რეალურ "ბუშტებს". ბოლო პერიოდში უკვე ლამის იმ დასკვნამდე მივდივარ, რომ შესაძლოა, ადამიანთა უმრავლესობისთვის ბუნებრივი მდგომარეობა იყოს გარკვეული დოზით, "ბაბლებში" ყოფნა. ამ შეხედულებას მიმყარებს ისიც, რომ ჩვენი ქვეყნის დიდი ნაწილი ორ ურთიერთსაპირისპირო - ოპოზიციურ და სამთავრობო "ბაბლად" არის დაყოფილი. ეს დაყოფა ზოგჯერ იმდენად მწვავეა, რომ პირად ურთიერთობებს - მაგალითად, მეგობრობასაც უშლის ხელს (დაახლოებით მსგავსი სიტუაციაა აშშ-შიც, თუმცა ამის შესახებ სხვა დროს ვისაუბრებ).

მაშინაც კი, თუკი დავუშვებთ იმას, რომ "ბაბლში" ყოფნა, გარკვეული დოზით, ადამიანთა უმრავლესობისთვის ბუნებრივი მდგომარეობაა, შესაძლებელია საერთო ნიადაგის შექმნისკენ სწრაფვა. ბოლოს და ბოლოს, შესაძლებელია დარჩე "ბაბლში" ისე, რომ ამის პარალელურად, თვალი გეჭიროს იმაზე, თუ როგორია შენ გარშემო არსებული ობიექტური რეალობა. ამისათვის, მინიმუმ, ორი რამის გაკეთებაა საჭირო, რასაც ჩემი დაკვირვებით, ქართველი "ბაბლელები" თითქმის არასდროს შვრებიან.

პირველი — აუცილებელია, მუდმივად ვამოწმებდეთ და ვიკვლევდეთ იმას, თუ როგორია სხვა "ბაბლებში" ცხოვრება. მაგალითად, თუ ოპოზიციის მხარდამჭერი ხარ, ზოგჯერ მაინც, სასარგებლოა ტელეკომპანია "იმედის" ყურება, ან მათი ნიუსების წაკითხვა. თუ მთავრობის მხარდამჭერი ხარ, ზოგჯერ მაინც, კარგი იქნება, თუ შეხედავ, რას ამბობენ "მთავარზე", ან "ფორმულაზე" იმავე თემებზე, რაზეც უკვე ჩამოყალიბებული აზრი გაგაჩნია. დიდი ალბათობით, საწინააღმდეგო მოსაზრებების მოსმენა საკუთარ შეხედულებებს არ შეგაცვლევინებს, მაგრამ, მინიმუმ, ის მაინც გეცოდინება, რას ფიქრობს მოწინააღმდეგე. ეს კი, თავისთავად უფრო სწორ შეხედულებას შეგიქმნის იმაზე, როგორია რეალობა (ვიდრე საკუთარ ნაჭუჭში ჩაკეტვა და მუდმივად თანამოაზრეებთან ურთიერთობა).

რა თქმა უნდა, ტელევიზიების ყურება მხოლოდ ერთი მაგალითია და ასევე, აუცილებელია სოციალურ ქსელებში საპირისპირო მოსაზრებების გაცნობა, ან ზოჯერ მაინც, რეალურ ცხოვრებაში განსხვავებულ ადამიანებთან გარკვეული სახის ინტერაქცია. კრიტიკულად მნიშვნელოვანია, რომ სწორად შეაფასო მოწინააღმდეგე და წინასწარ არ შეიქმნა მცდარი მოსაზრებები მასზე და გარესამყაროზე.

მეორე მნიშვნელოვანი ნაბიჯი, "ბაბლის" უარყოფითი გავლენების შესამცირებლად, არის სოციოლოგიური გამოკითხვების რეგულარულად გაცნობა და გაშუქება. როგორც ერთ-ერთ წინა ბლოგში ვწერდი, საქართველოში მედია და მეცნიერება ხშირად ერთმანეთს არის აცდენილი. არადა, მეცნიერულად გამართული სოციოლოგიური გამოკითხვების გაცნობის გარეშე შეუძლებელია რაიმე სახის წარმოდგენის შექმნა ობიექტურ რეალობაზე. საქართველოსგან განსხვავებით, ეს აშშ-ში და დასავლეთის სხვა პოლიტიკურად პოლარიზებულ ქვეყნებში, კარგად ესმით. შესაბამისად, ასეთ ქვეყნებში "ბაბლების" უარყოფით ეფექტებთან ბრძოლა უფრო ადვილია, ვიდრე ჩვენთან, სადაც მეცნიერებას ნაკლებად სწყალობენ.

რეალობაზე სწორი შეხედულების ქონის გარეშე, შეუძლებელია არა მხოლოდ დემოკრატიული და ინკლუზიური პროცესის შექმნა, არამედ, საერთოდ, რაიმე სახის რაციონალური ნაბიჯის გადადგმა. ჩვენთან საჯარო სივრცეში არსებული ირაციონალიზმი, ნაწილორივ, სწორედ რეალობის არასწორად აღქმით არის გამოწვეული. ამის გამოსწორება კი, ხშირად, უბრალოდ, პერსპექტივის გაფართოებას მოითხოვს.
კატეგორია - ბლოგი
ბოლო პერიოდში, უკრაინაში რუსეთის შეჭრის პარალელურად, სოციალურ ქსელებში განსაკუთრებით გახშირდა გადაუმოწმებელი ფაქტების ცირკულაცია, ვიდეობისა და ფეისბუქ პოსტების სახით. ასეთ გახმაურებულ შემთხვევებს შორის შეგვიძლია გამოვყოთ „რუსი ტურისტების“ ცნობილი ვიდეო მარჯანიშვილზე და კატების სტენსილები თბილისის ცენტრალურ ქუჩებში (). ამათ გარდა, ვრცელდება უამრავი მულტიმედია მასალა და მონათხრობი, რომელიც ომს ან რუსეთ-დასავლეთის ურთიერთობას შეეხება.

ხშირ შემთხვევაში, გადაუმოწმებელი ფაქტების გამავრცელებლებს კეთილი მიზნები ამოძრავებთ - მათ შორის, რუსეთის იმპერიალისტური პოლიტიკის შეკავება ან რუსეთის რბილი ძალის განეიტრალება. თუმცა ამ სტატიაში მინდა იმ შესაძლო საფრთხეებზე ვისაუბრო, რაც კეთილი მიზნებით გავრცელებულ გადაუმოწმებელ ფაქტებს სდევს თან.

ცნობილია, რომ გადაუმოწმებელი ამბებისადმი დაუსაბუთებელი ნდობა არ არის დამახასიათებელი მხოლოდ ერთი რომელიმე კონკრეტული იდეოლოგიის ადამიანებისთვის. მართალია, როგორც ზოგიერთი კვლევა აჩვენებს, დასავლეთში კონსერვატორები უფრო არიან მიდრეკილები ყალბი ამბების დაჯერებისკენ, ვიდრე ლიბერალები, მაგრამ ლიბერალობა აპრიორი არ იცავს ადამიანს ყალბი ამბების მავნე ზეგავლენისგან.

ამ ფონზე, ვიღაცამ შეიძლება თქვას, რომ თუკი ყალბი ამბებისადმი ნდობა ესეთი გავრცელებული ფენომენია, მაშინ რატომ არ შეიძლება კეთილი ზრახვებით ბოროტებას ვებრძოლოთ თავისივე იარაღით? რატომ არ შეიძლება ყალბი ამბებისადმი მიდრეკილების ჩვენს სასიკეთოდ გამოყენება - მაგალითად, რუსული იმპერიალიზმის წინააღმდეგ საბრძოლველად ან რამე სხვა ზოგადსაკაცობრიო კეთილშობილი მიზნისთვის?

ამ კითხვაზე უარყოფითი პასუხი მინდა ორ ნაწილად დავყო. პირველ რიგში, უნდა გვახსოვდეს, რომ სიმართლეს აქვს თავისთავადი ღირებულება. ჩვენი მორალური ვალდებულებაა, რომ სიმართლე გავარკვიოთ. ეს ისეთივე ვალდებულებაა, როგორც ის, რომ სამართლიანად მოვეპყრათ ადამიანებს ან დავეხმაროთ გაჭირვებულებს. უმრავლეს შემთხვევებში, უბრალოდ, აუცილებელია, რომ სიმართლე გავარკვიოთ.

თუმცა სკეპტიკოსებმა შეიძლება ამაზე მოგვიგონ, რომ სიმართლის თქმა ყოველთვის შესაძლებელი ან მორალურად გამართლებული არ არის. მაგალითად, წარმოიდგინეთ ცნობილი ჰიპოთეტური შემთხვევა, როდესაც სახლში ანა ფრანკს მალავთ, ნაცისტები მოგადგდნენ და გეკითხებიან მისი ადგილსამყოფელის შესახებ. ცხადია, ამ შემთხვევაში, სიმართლის თქმა მორალურად სწორი არ არის. ერთი სიტყვით, უნდა დავუშვათ, რომ არსებობს განსაკუთრებული შემთხვევები, როდესაც სიმართლე განგებ უნდა დავმალოთ და ამაში ცუდი არაფერი იქნება.

ზემოთქმულის გათვალისწინებთ, სტატიის დასაწყისში დასმული პრობლემის ხელახლა ფორმულირება შემდეგნაირად შეგვიძლია: რუსეთის უკრაინაში შეჭრის ფონზე ან სხვა მსგავს ექსტრემალურ ვითარებაში, არსებობს თუ არა საკმარისი მიზეზები იმისთვის, რომ სიმართლე არ გადავამოწმოთ და უბრალოდ, ვიდეოს ან პოსტის სასარგებლო მესიჯზე ვკონცენტრირდეთ?

ვფიქრობ, მიუხედავად ყველაფრისა, არსებობს სულ მცირე ორი მიზეზი, რატომაც უნდა ყოველთვის გადავამოწმოთ ნებისმიერი ვიდეო ან პოსტი, რა შინაარსისაც არ უნდა იყოს. პირველი მიზეზი ის არის, რომ ზოგიერთ შემთხვევაში არსებობს პოტენციური მსხვერპლი (ზოგჯერ არა ერთი), რომელსაც განსაკუთრებული ზიანი მიადგება იმ შემთხვევაში, თუ ინფორმაცია არასწორი აღმოჩნდება. ნებისმიერი მედიის და საჯარო ინსტიტუტიციის ვალდებულებაა, რომ დააბალანსოს კერძო და კოლექტიური ინტერესი. ამის გაკეთება ხშირად რთულია, მაგრამ უმრავლეს შემთხვევაში, შესაძლებელია.

მეორე მიზეზი, რატომაც ყოველთვის უნდა გადავამოწმოთ გადაუმოწმებელი ფაქტები, ის არის, რომ კეთილი მიზნებისთვის ბრძოლაში ძალიან მნიშვნელოვანია ნდობის მოპოვება და შენარჩუნება. როდესაც რომელიმე მედია ან საჯარო პირი ხშირად ცდება, ეს მის რეპუტაციას აყენებს ზიანს. ამის შედეგად, მოქალაქეები ხდებიან ცინიკურები და ნიჰილისტურები, რაც თავის მხრივ, მტერს ეხმარება თავისი მიზნების განხორციელებაში. სანდო და პროფესიონალური მედია ყველა პრობლემის გასაღები არ არის, მაგრამ მისი არსებობა აუცილებელი წინაპირობაა საერთო ეროვნული კონსენსუსის მისაღწევად და რაც შეიძლება მეტი ადამიანის ისტორიის სწორ მხარეს გადასაბირებლად.

რომ შევაჯამოთ, სიმართლის თქმას არა მხოლოდ თავისთავადი ღირებულება აქვს, არამედ ამის გაკეთება, ასევე, ადამიანურად სწორია და პოლიტიკურად გამართლებული. უმეტეს შემთხვევებში, ექსტრემალური ვითარება, რომელშიც ვცხოვრობთ, არ არის საკმარისი მიზეზი იმისათვის, რომ არ ჩავეძიოთ ჭეშმარიტებას და კეთილი მიზნებისთვის გადაუმოწმებელ ფაქტებს დავეყრდნოთ. იმ უპრეცედენტო გამოწვევის ფონზე, როგორიც არის რუსეთის საინფორმაციო ომი უკრაინისა და ცივილიზებული კაცობრიობის წინააღმდეგ, ეს არც თუ ისე ბანალური ჭეშმარიტება არ უნდა დაგვავიწყდეს. სხვა შემთხვევაში, ბრძოლაში არასწორი მეთოდების გამოყენებით ადვილად დავსუსტდებით.
კატეგორია - ბლოგი
რა შეიძლება რადიომ მისცეს ომში მყოფ ჯარისკაცს, რომელიც ხან სანგარში წევს, ხან ვერტმფრენიდან იბრძვის, ხანაც ვიეტნამის ჭაობებსა და ჯუნგლებს აფარებს თავს?

ბარი ლევინსონის კინოკლასიკად ქცეული კომედიური დრამა, რეალური ისტორიაა სამხედროზე, რომელიც ვიეტნამის ომისას უჩვეულო რადიო DJ გახდა. 1965 წელს, ადრიან კრონაუერის საიგონში ჩასვლამდე, ბრძოლის ველზე მყოფი ამერიკელი ჯარისკაცები განსაზღვრული დიეტის მსგავსად იღებდნენ რადიოდან საგანმანათლებლო პროგრამებსა თუ საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის გაფრთხილებებს, კრონაუერმა კი პირველივე დღიდან ყველაფერი თავდაყირა დააყენა.

რობინ უილიამსის უსაზღვრო იმპროვიზაციით შექმნილ კინოგმირს უფროსი ლეიტენანტისგან კრიტიკა-შენიშვნები რადიოში მისვლის დღიდან არ აკლია. უკიდურესად კომიკურ დი-ჯეის ზემდგომი წამდაუწუმ ახსენებს, რომ ის მხოლოდ რადიოდიქტორია, მაგრამ ეს ხომ საიგონია - პლანეტის ყველაზე ცხელი ადგილის ცენტრი, კანზასელ ბიჭებს ისედაც გვარიანად უჭირთ, ჰოდა ბარემ ბოლომდე იხალისონ... კრონაუერს ბადალი არ ჰყავს ჯარისკაცების გართობასა თუ სასაცილო აბსურდული ტექსტების მოფიქრებაში, მაგალითად - როგორ აპირებენ რუსები ამერიკული რადარების ჩახშობას ბალეტით...

საიგონში ადრიან კრონაუერის მეორე საქმიანობა ინგლისურის მასწავლებლობაა, რაშიც ასევე უნიკალურია. იგი ხომ არაა ის სტერეოტიპული ამერიკელი, როგორიც ადგილობრივებს თავიდან ეგონათ. მისი საგანმანათლებლო სტილი და მიდგომებიც ექსცენტრიულია - იგი ვიეტნამელ უფროსი ასაკის მოსწავლეებს უხამს გამოთქმებსა და სასაცილო ფრაზებს ასწავლის და ბოლოს მათივე თხოვნით, ბეისბოლშიც ავარჯიშებს.

შემდეგ მის რეალობაში ქალი ჩნდება, მაგრამ მაყურებელი თავიდანვე ხვდება, რომ მათ რომანტიკულ ურთიერთობას მომავალი არ აქვს... კრონაუერი ტერორისტულ აქტსაც თავად შეესწრება, შემდეგ რადიოდანაც ათავისუფლებენ, მიზეზი უფროსობის ახირებაა. რადიოდიქტორად მას თავისივე ზემდგომი სამხედრო ანაცვლებს - საკუთარ თავსა და იუმორში დარწმუნებული, სწორხაზოვანი პედანტი, თუმცა ხალხი კრონაუერის ეთერში დაბრუნებას ითხოვს. ის ხომ უკვე ამერიკელი ჯარისკაცების ვიეტნამური ყოფის განუყოფელი ნაწილია. რადიო ყველას აქვს ჩართული, იქ კი ყველა კრონაუერსა და მისივე არჩეულ 60-იანი წლების სიმღერებს ელოდება...

„დილა მშვიდობისა, ვიეტნამო“ დღეს ვიეტნამის ომის თემაზე შექმნილ ერთ-ერთ საუკეთესო ფილმად ითვლება, გამოსვლისას კი იგი სარისკო ნამუშევრადაც ჩათვალეს - ვიეტნამის ომი ხომ ამერიკელებისთვის მეტად მგრძნობიარე და მტკივნეული თემაა, რობინ უილიამსის იუმორისტი გმირი კი, ხომ შეიძლებოდა ქვეყნის სამხედრო იმიჯისა და ამერიკელი ხალხის წარმოჩენის მხრივ შეურაცხმყოფელი ყოფილიყო, თუმცა რობინ უილიამსის ენერგიული პერსონაჟი უმალ გახდა ჰიტი.

ადრიან კრონაუერი ის აუცილებელი და საჭირო ელემენტია, რომელმაც ძნელბედობის ჟამს ხალხი უნდა აცინოს და ტკივილი შეუმსუბუქოს. ფილმის მიწურულს ადრიან კრონაუერი კიდევ უფრო უკეთეს, ღრმა აზროვნების, ბრძენ ადამიანად იქცევა, ვიდრე თავიდან იყო, რადგან როგორც დიდმა ამერიკელმა კინოკრიტიკოსმა, როჯერ იბერტმა თქვა „ფილმი მისი განათლებისა და განვითარების ისტორიაცაა.“

ბარი ლევინსონის ფილმის გამოსვლიდან 35 წლის შემდეგ, დღესაც იოლად იპყრობს კინომოყვარულთა გულებს რობინ უილიამსის გიჟური მისალმება: „Gooooooooooood Morning, Vietnaaaaaaaam!“ კიდევ არაერთხელ ირთვება Creedence Clearwater Revival, The Beach Boys, The Castaways, ჯეიმს ბრაუნი თუ ფილმის ერთგვარ ფონად ქცეული ლუი არმსტრონგის "What A Wonderful World".

სხვათა შორის, ფილმს გაგრძელებაც უნდა ქონოდა, 1968 წლის ჩიკაგოს მოვლენების ფონზე, თუმცა პროექტი ვერ განხორციელდა. რობინ უილიმსმა მოგვიანებით კიდევ ერთხელ შეასრულა რადიოწამყვანის როლი ტერი გილიამის დრამედიაში (The Fisher King), მაგრამ ეს უკვე სხვა ისტორიაა.
კატეგორია - ბლოგი
13 ივნისს ტელეკომპანია „იმედის“ გადაცემა „ქრონიკაში“ გავიდა საქართველოს საზოგადოებრივი აზრის კვლევის ცენტრის, „გორბის“ გამოკითხვა. ამ სტატიაში იმაზე ნაკლებად შევჩერდები, თუ რამდენად ვალიდური იყო ეს გამოკითხვა ან რამდენად სწორად გადმოსცეს „იმედის“ ჟურნალისტებმა მისი შედეგები და ა.შ. ამის მიზეზი ის არის, რომ ჩვენ ვერც მიღებულ მონაცემებს გადავამოწმებთ და ვერც კვლევის მეთოდოლოგიას. ჩავთვალოთ, რომ მიღებული შედეგები სინამდვილეს შეესაბამება.

ამ სტატიაში, ყურადღება უფრო იმაზე მინდა გავამახვილო, თუ როგორ იყენებს „იმედი“ ანტიდასავლური პროპაგანდის გაძლიერებისთვის სოციოლოგიურ გამოკითხვებს.

„გორბის“ გამოკითხვის ყველაზე პრობლემური კითხვა არის შემდეგი: „თუ დასავლეთი მოსთხოვს საქართველოს რუსეთის წინააღმდეგ ომში ჩაბმას, როგორი უნდა იყოს საქართველოს პოზიცია?“ როგორც წესი, როდესაც მსგავს პოლიტიკურ გამოკითხვებში სვამენ კითხვას ჰიპოთეტური სიტუაციების შესახებ, იგულისხმება, რომ ასეთი სიტუაციების დადგომა რეალისტურია. თუ ასეთი სიტუაციის დადგომა რეალისტური არ არის, მაშინ კითხვის დასმას და მით უმეტეს, მის გაშუქებასაც აზრი არ აქვს. მაგალითად, წარმოიდგინეთ, რომ დავსვათ კითხვა, იმასთან დაკავშირებით, თუ რას ვიზამთ იმ შემთხვევაში, თუკი ერთ დღეს ბიძინა ივანიშვილი სხვა გალაკტიკაში გაფრინდება. ვინაიდან ჰიპოთეტური სიტუაცია სიურეალისტურია, ამ კითხვის დასმას და მის სერიოზულად განხილვასაც აზრი არ აქვს.

გამოდის, რომ ტელეკომპანია „იმედი“ სერიოზულად უშვებს იმას, რომ დასავლეთმა, შეიძლება, მოცემულ სიტუაციაში რუსეთთან ომში ჩართვა მოგვთხოვოს.

საქართველოს დამოუკიდებლობის დღიდან დღემდე დასავლეთი ჩვენი მთავარი პარტნიორია; ის, ასევე, ჩვენი სუვერენიტეტის მთავარი გარანტორიც არის, ვინაიდან საერთაშორისო სისტემაში პატარა ქვეყნებს, როგორც წესი, აგრესიული იმპერიალისტური მეზობლების თავდასხმებისდან დიდი ქვეყნები იცავენ. როგორც აშშ-ს ელჩმა, კელი დეგნანმა თავისი ქვეყნის სახელით მართებულად აღნიშნა, „100%-ით რუსული დეზინფორმაციაა“ ის, რომ აშშ-ს საქართველოს რუსეთთან ომში ჩართვა სურს.

ვიღაცამ შეიძლება თქვას, რომ ამის პარალელურად, ტელეკომპანია „იმედის“ რედაქცია აქტიურად უჭერს მხარს საქართველოსთვის ევროკავშირის კანდიდატი ქვეყნის სტატუსის მინიჭებს; ასევე, წარსულში „იმედი“ დადებითად აფასებდა ევროკავშირთან ასოცირების ხელშეკრულების გაფორმებას და ა.შ. თუმცა ამ ყველაფრის მიუხედავად, ბოლო პერიოდში „იმედის“ მხრიდან რუსული დეზინფორმაციისთვის პლატფორმის მიცემა მდგომარეობას რადიკალურად ცვლის. მსგავსი პროპაგანდის ხელშეწყობით „იმედი“ ხაზს უსვამს ყველაფერს, რაც კი აქამდე პროდასავლური უთქვამს ან გაუკეთებია.

ლოგიკურად შეუძლებელია, ერთდროულად თან დასავლეთის განზრახვებს ეჭვის ქვეშ აყენებდე (ფაქტობრივად, აკეთებდე დაშვებას, რომ მას შენი სიკვდილის ხარჯზე საკუთარი თავის გაძლიერება სურს) და თან მასთან დაახლოებს სურვილის გამოთქვამდე. ამგვარი ვარაუდების გამოთქმა თავისთავად ძირს უთხრის მეგობრობის თხოვნას და ეჭვის ქვეშ აყენებს აქამდე არსებული პარტნიორობის სიმტკიცესაც.

ზემოთქმულის გათვალისწინებით, შეგვიძლია თამამად მივიჩნიოთ, რომ ტელეკომპანია „იმედი“, დღეს, ანტიდასავლურ ნარატივებს ავრცელებს.

ამაზე შეიძლება გვიპასუხონ, რომ ეს პრორუსული კი არა, სინამდვილეში, პროქართული ნარატივებია. თუმცა ეს უბრალოდ, სიტყვათა თამაში იქნება. ჩვენს შემთხვევაში, საერთაშორისო ვითარებიდან გამომდინარე, ანტიდასავლური სენტიმენტის გავრცელება, ავტომატურად პრორუსული პოზიციის დაკავებას ნიშნავს. როგორც ზემოთ აღვნიშნე, საერთაშორისო სისტემაში პატარა ქვეყნებს სჭირდებათ დაცვა დიდი ქვეყნებისგან ან ძლევამოსილი სამხედრო ალიანსებისგან, სხვანიარად მათ იმპერიალისტურად განწყობილი მეზობლები გადაყლაპავენ.

აღსანიშნავია, რომ „ქრონიკის“ ეთერში გასული „გორბის“ გამოკითხვის სხვა შედეგებიც სელექციურად არის გაშუქებული. „იმედის“ ჟურნალისტი, ძირითადად, აშუქებს ისეთ კითხვებს, რომლებიც ეხება ან „მეორე ფრონტის“ გახსნას ან რომლებზეც მეტი ალბათობაა, რომ პოლარიზებულ გარემოში მთავრობისთვის სახარბიელო პასუხები მოვისმინოთ. ამის საპირისპიროდ, „იმედის“ ტელეთერში ევროკავშირის კანდიდატი ქვეყნის სტატუსის მიღებისთვის საჭირო ყველაზე მთავარ მოთხოვნებს - მაგალითად, სასამართლოს ან მედიის დამოკიდებულებას არანაირი სერიოზული განხილვა არ მოჰყოლია.

საქართველოს მთავრობა და მისი მხარდამჭერი ტელეკომპანია დღეს საკითხს ისე აყენებენ, რომ ჩვენ ან ომი უნდა დავიწყოთ რუსეთთან ან თუ არ დავიწყებთ, მაშინ ევროკავშირზე უარის თქმა მოგვიწევს. როგორც ზემოთ აღვნიშნე, ეს ცალსახად ანტიდასავლური ნარატივია, რომელიც რუსეთის გავლენის სფეროსკენ მიგვაქანებს. დღესდღეობით, საქართველოს საზოგადოების ერთ-ერთი მთავარი ამოცანა სწორედ ამ ნარატივთან დაპირისპირებაა.
კატეგორია - ბლოგი
ნებისმიერ საჯარო დისკუსიაში პროფესიონალური მედია განსაკუთრებულ როლს ასრულებს (და ასეც უნდა იყოს). თუმცა საქართველოში ხშირად დისკუსიის ხარისხი დრამატულად იკლებს ხოლმე იმის გამო, რომ ჟურნალისტებმა, უბრალოდ, არ იციან, თუ ვისთან რა თემაზე ჩაწერონ ინტერვიუ. ზოგჯერ ისეც გამოდის, რომ თავის დარგში კომპეტენტურ ადამიანს აბსოლუტურად სხვა თემაზე ეკითხებიან აზრს და შედეგად გზასაცდენილ დებატებს ვიღებთ.

ამ სტატიაში შევეცდები მოკლედ გადმოვცე ის, თუ როგორ ახერხებს დასავლეთში პროფესიონალი მედია საზოგადოებისთვის მნიშვნელოვან თემებზე კომპეტენტური დისკუსიების წამოწყებას. ამის გასაგებად, პირველ რიგში, უნდა დავიწყოთ სულ თავიდან და აღვწეროთ ის, თუ როგორია დასავლეთში ახალი ცოდნის წარმოებისა და ამ ცოდნის გადაცემის სისტემები.

უმთავრესი ინსტიტუცია, რომელიც დასავლეთში ახალ ცოდნას აწარმოებს და სხვებს გადასცემს, არის აკადემია. ყველაზე პრესტიჟული აკადემიური ინსტიტუცია არის უნივერსიტეტი, რომელიც აწარმოებს არა მხოლოდ კვლევას, არამედ უზრუნველყოფს ძველი და ახალი ცოდნის სტუდენტებისთვის გადაცემას. უნივერსიტეტები სტუდენტებს ანიჭებენ ბაკალავრის, მაგისტრისა და დოქტორის აკადემიურ ხარისხებს (აკადემიური ხარისხების ჩამონათვალი ქვეყნების მიხედვით განსხვავდება, მაგრამ ყველაზე გავრცელებული კლასიფიკაცია ეს არის); ამას გარდა, არსებობს უნივერსიტეტებისგან სრულად ან ნაწილობრივ დამოუკიდებელი კვლევითი ინსტიტუტებიც (მაგალითად, ნასას კვლევითი ცენტრები აშშ-ში ან CNRS საფრანგეთში).

აკადემიური ინსტიტუტების ერთ-ერთი ფუნდამენტური დანიშნულება ახალი ცოდნის შექმნაა. ისინი ამისათვის სამეცნიერო კვლევებს ატარებენ. გასათვალისწინებელია, რომ სამეცნიერო კვლევები ტარდება არა მხოლოდ საბუნებისმეტყველო მეცნიერებებში (როგორიცაა მაგალითად, ფიზიკა, ქიმია, ბიოლოგია), არამედ სოციალურ მეცნიერებებშიც (როგორიცაა მაგალითად, სოციოლოგია, პოლიტოლოგია, ანთროპოლოგია, საერთაშორისო ურთიერთობები, ისტორია, ფსიქოლოგია).

იდეალურ შემთხვევაში, როდესაც საჯარო სივრცეში რაიმე სახის სადავო საკითხი წამოიჭრება, პროფესიონალური მედია, პირველ რიგში, აზრს ეკითხება ხოლმე კონკრეტული დარგის მკვლევრებს ან მოცემულ სფეროში მოღვაწე დამსახურებულ პრაქტიკოსებს. მაგალითად, თუ საკითხი ეხება მე-15 საუკუნეში კათოლიკური ეკლესიის ისტორიას, აზრს ვეკითხებით, პირველ რიგში, მოცემული პერიოდით დაინტერესებულ რელიგიის ისტორიკოსს და არა ვთქვათ, ფართო პროფილის პოლიტოლოგს ან სოციოლოგს.

დასავლური პროფესიონალი მედიების უმეტესობა სწორედ ამ სქემით მოქმედებს. ნებისმიერ თემაზე, პირველ რიგში, საინტერესოა ისეთი ადამიანის აზრი, რომელმაც ა) ცხოვრების გარკვეული პერიოდი მიუძღვნა ამ საკითხის კვლევას და სწავლებას;

ბ) რომელიც ფლობს კაცობრიობისთვის ღირებულ ახალ ცოდნას.

ამის შემდეგ არის უკვე საინტერესო იმ ადამიანების აზრი, რომლებიც მომიჯნავე დისციპლინებს წარმოადგენენ ან რომლებსაც უბრალოდ, ამ თემაზე ბევრი უფიქრიათ და ღირებული არგუმენტების შემოთავაზება შეუძლიათ.

გასათვალისწინებელია, რომ დასავლურ აკადემიაში ახალი ცოდნის შექმნისა და გადაცემის სტანდარტები არის, როგორც წესი, უფრო მაღალი, ვიდრე ვთქვათ, არასამთავრობო ინსტიტუტებში ან პოლიტიკურ ორგანიზაციებში. ამიტომ პროფესიონალი მედია, პირველ რიგში, ცდილობს ამ მაღალი კვლევითი სტანდარტებით მიღებული ცოდნის მოპოვებას, დამუშავებასა და სხვებისთვის გაცნობას.

საქართველოში, იმის გამო, რომ ადგილობრივი აკადემიური და კვლევითი ინსტიტუტების შესაძლებლობები ბევრად შეზღუდულია, ვიდრე დასავლეთის დიდ და განვითარებულ ქვეყნებში, ნებისმიერ საკითხზე ვიწრო სპეციალიზაციის ადამიანის პოვნა გაჭირდება. თუმცა ხშირ შემთხვევაში, ქართული მედია არც მომიჯნავე სფეროს ან ფართო პროფილის სპეციალისტების მოძებნას ცდილობს.

ქართულ მედიაში, როგორც წესი, ნებისმიერ თემაზე, უმთავრესად, აზრს გამოთქვამენ ადამიანები, რომლებსაც შესაბამის სამეცნიერო კვლევების შესახებ არანაირი ცოდნა არ გააჩნიათ. ძირითადად, ამის გამო საქართველოში საჯარო დისკუსიების უმეტესობა აცდენილია თანამედროვეობას.

ქართულ მედიას ამ მოჯადოებული წრის გარღვევა მარტივად შეუძლია. თუმცა ეს ამ დრომდე ვერ ხერხდება, ვინაიდან გარდა იმისა, რომ პოლიტიკური ნების ნაკლებობაა (განსაკუთრებით, სამთავრობო მედიაში), არსებობს ჟურნალისტების კომპეტენციის პრობლემაც.

ჟურნალისტების ნაწილს ბუნდოვანი წარმოდგენა აქვს იმაზე, თუ როგორ მუშაობს თანამედროვე სამყაროში მეცნიერება, რა არის სამეცნიერო კვლევა, როგორი სტანდარტებით იწარმოება ის, რა არის რეცენზიის სისტემა, როგორ ხდება კვლევების მნიშვნელობის რანჟირება და ა.შ. ერთი სიტყვით, მათ არ აქვთ ელემენტარული ცოდნა იმისთვის, რომ გაიგონ, რომელი ინფორმაციაა ღირებული და რომელი - უბრალოდ, საეჭვო.

ქართულ მედიაში კომპეტენციის პრობლემები ერთ დღეში ვერ მოგვარდება. ასევე, გასათვალისწინელია ისიც, რომ ბოლო დროს ე.წ. „ფეისბუქ-ექსპერტების“ გაჩენამ ვითარება კიდევ უფრო მეტად დაამძიმა. თუმცა ყველაფერი გამოსწორებადია, იმ შემთხვევაში, თუკი იარსებებს იმის სურვილი, რომ ჩვენს საზოგადოებაში მიმდინარე დისკუსიები თანამედროვეობას დაეწიოს.
კატეგორია - ბლოგი
რუსეთ-უკრაინის მიმდინარე ომმა ჰოლოდომორის საკითხი გააცოცხლა. მასობრივი შიმშილობა, რომელმაც 1932-1933 წლებში მილიონობით უკრაინელი იმსხვერპლა, დღემდე საზოგადო და პოლიტიკური დავის საგანია. ზოგი მიიჩნევს, რომ საშინელი სიკვდილიანობა საბჭოური ეკონომიკური კრიზისის შედეგი იყო, ხოლო დიდი ნაწილის მოსაზრებით, ეს ხელოვნურად გამოწვეული და უკრაინული ნაციონალიზმის ჩასახშობად მიზანმიმართული სტალინისეული პოლიტიკა გახლდათ.

აღიარებული პოლონელი რეჟისორის, აგნეშკა ჰოლანდის ბიოგრაფიული დრამა სათაურად „მისტერ ჯონსი“, ბრიტანელი ჟურნალისტის, გარეთ ჯონსის (1905-1935) საბჭოთა კავშირში მოგზაურობაზე მოგვითხრობს. ახალგაზრდა უელსელი რეპორტიორი პირველი ადამიანი იყო, რომელმაც მთელ სამყაროს აუწყა საშინელი შიმშილობისა და უდიდესი მსხვერპლის შესახებ. ბრიტანულ-უკრაინულ-პოლონური ერთობლივი ნამუშევარი 2019 წლის ბერლინის საერთაშორისო კინოფესტივალის მთავარ პროგრამაში იყო ჩართული.

სიმბოლურია, რომ ფილმი ჯორჯ ორუელისეული, ფერმისა და ღორების კადრებით იწყება. ამერიკელი მწერალი ხომ სწორედ ამ დროს მუშაობდა თავის ცნობილ რომანზე. ორუელს მაყურებელი კიდევ შეხვდება და მისი ალუზიური „ცხოველების ფერმაც“ ფილმს ყურებისას, ერთგვარ ლაიტმოტივად გაყვება.

მთავარი გმირი აქტიური, ენთუზიაზმით სავსე, დიდი ბრიტანეთის ყოფილ პრემიერთან, დევიდ ლოიდ-ჯორჯთან დაახლოებული ამბიციური ჟურნალისტია, რომელმაც უკვე ჩამოართვა ინტერვიუ ქვეყნის სათავეში ახალმოსულ ადოლფ ჰიტლერს, ამჯერად კი საბჭოთა კავშირში მიემგზავრება იოსებ სტალინთან სასაუბროდ.

პირქუშ მოსკოვში ჩასული გარეთ ჯონსი უცხოელი რეპორტიორების ბოჰემურ წრეში ექცევა. აქ ლიდერი ინგლისელი ჟურნალისტი, პულიცერის პრემიის ლაურეატი უოლტერ დიურანტია, რომელიც მრავალი წელია საბჭოეთში ცხოვრობს და შესაბამისად, სტალინის მეხოტბეა. სხვათა შორის, დიურანტი მსოფლიომ მოგვიანებით გააკრიტიკა ჰოლოდომორისა და საბჭოური მასობრივი შიმშილობის უარყოფისთვის. ჯონსი მალევე ხვდება, რომ მისი ადგილი მოსკოვსა და ხსენებულ წრეში არაა და მკაცრ რეალობასაც აწყდება. „გარეთ, დაბრუნდი სახლში, არაა ეს ქვეყანა საშენო“, - ურჩევს დიურანტი ახალგაზრდა მისტერ ჯონსს, მას შემდეგ რაც უელსელი ჟურნალისტი ცივ ზამთარში თავად გახდება საშინელების მოწმე - შეძრწუნებული გარეთ ჯონსი საკუთარი თვალით ნახავს ნეკროფაგებად ქცეულ ადამიანებსა და კანიბალიზმის შემთხვევებს, რასაც მართლა მასობრივად იყო მოდებული ჰოლოდომორის მძიმე პერიოდში.

საბოლოოდ, ჯონსი The Times-ში აქვეყნებს ვრცელ ინფორმაციას ტოტალიტარული რეჟიმის ქვეშ მყოფი ხალხის უმძიმესი ფიზიკური და მორალური ყოფის შესახებ, ფილმის ეპილოგი კი ჟურნალისტის სიკვდილს გვახსენებს, რომელიც სწორედ ჰოლოდომორზე ინფორმაციის გავრცელებას უკავშირდება - მომდევნო წელს გარეთ ჯონსი საბჭოეთის შინაგან საქმეთა სახალხო კომისარიატის (НКВД) მიერ დაქირავებულმა ბანდიტების ჯგუფმა გაიტაცა და ოცდაათი წლის იუბილის წინა დღეს, 1935 წლის 12 აგვისტოს მოკლა.

დღეს უკვე ყველასთვისაა ცნობილი, რომ 2010 წელს, კიევის სასამართლომ ჰოლოდომორი იოსებ სტალინის მმართველობით განხორციელებულ გენოციდად აღიარა, ხოლო დანაშაულისთვის ასევე პასუხისმგებლებად დაასახელა იმ დროის უკრაინელი და საბჭოელი კომუნისტი ჩინოსნები: ლაზარ კაგანოვიჩი, სტანისლავ კოსიორი, მენდელ ხატაევიჩი, ვლას ჩუბარი და სხვები.

ჰოლოდომორი გენოციდად აღიარებული ასევე აქვს მსოფლიოს ოცამდე ქვეყანას, მათ შორის - საქართველოს.
კატეგორია - ბლოგი
უკრაინა ომშია. ქვეყნის მოსახლეობა, ყოველდღიურად, ნამდვილ ჯოჯოხეთს გადის. პუტინის ჯარისკაცები სადისტურად ხოცავენ მშვიდობიან მოქალაქეებს. რუსების დაუნდობელი შეტევის შემდეგ, ასობით ნაწამებ, შემდეგ კი, დახვრეტილი მოქალაქის გვამებს საერთო სასაფლაოებში პოულობენ. მესამე თვეა, მედია უწყვეტად აჩვენებს იქაურ ამბებს.  არავინ იცის, როდის დაასრულებს თანამედროვე სამყაროს ტირანი უმოწყალო ხოცვა-ჟლეტას ჩვენს მეგობარ და მეზობელ უკრაინაში და შესაძლოა, დიდად არც ის ვიცით, რეალურად, რის გაკეთება შეუძლია ჩვენს ქვეყანას მათი ტკივილის შესამსუბუქებლად, მაგრამ ის კი ზუსტად ვიცით, რა არ უნდა გავაკეთოთ საიმისოდ, რომ მოძმე ერს ჭრილობებზე მარილი არ დავაყაროთ. ჭრილობებზე მარილის მოყრა ჩვენს მთავრობას ჰკითხეთ.

პრემიერმინისტრმა ღარიბაშვილმა, ზღვარი შენივე ქვეყნის ოკუპანტი რუსეთის მიერ წამოწყებულ ომში მყოფი ქვეყნის მიმართ გასაკეთებელ და არ გასაკეთებელ განცხადებებს შორის, ჯერ კიდევ ომის დაწყებისთანავე მოშალა. ამ განცხადებებს, რა თქმა უნდა, ზურგს მუდამ უმაგრებს სახელისუფლებო მედიაც. ეს კი, პოლიტიკური პარტიისთვის ძალიან დიდი ძალაა და სატელევიზიო რეიტინგების მიხედვით, ამ ქვეყნის მოსახლეობის უმრავლესობას სწორედ მთავრობისადმი კეთილგანწყობილი მედია ფარავს.  დამოუკიდებელი საქართველოს მედია ისტორია გვიჩვენებს, რომ სახელისუფლებო მედიად ყოფნა ბევრი კომფორტის მომტანია. კომფორტი, თავის დროზე, არც სააკაშვილს დაუკლია რევოლუციის შემდეგ სასურველი პარტნიორებისთვის გადაფორმებული “რუსთავი 2"-ისთვის, დარბევის შემდეგ “დათრეული” “იმედისა” თუ საზოგადოებრივი მაუწყებლისთვის, რომელიც, ჩვენს ქვეყანაში, არჩევნებში გამარჯვებული ძალებისთვის გარდამავალი პროპაგანდისტული ჩირაღდანივით ვაქციეთ. 

იყო სამთავრობო მედია, ნიშნავს, არ გაგაჩნდეს არც საკუთარი აზრი, არც ხმა, არც ტონი — არაფერი, რაც მედიას მედიად აქცევს. ამას რა დიდი ანალიზი ან დაკვირვება სჭირდება, მაგრამ რუსეთის მიერ, უკრაინაში ომის დაწყებამ მაინც უფრო მკვეთრად დაგვანახა ეს ყველაფერი და, მაგალითისთვის, ტელეიმედისთვის თვალის დევნებაც კმარა.

ტელეკომპანია „იმედმა“, ჯერ კიდევ წლების წინ გამოაცხადა, რომ ერთვებოდა ბრძოლაში “ნაციონალური მოძრაობის” წინააღმდეგ და მოქმედი ხელისუფლების მხარდასაჭერად. ოღონდ, იმ ხელისუფლებისა, რომელიც ერთი მხრივ, ქვეყნის დემოკრატიული განვითარებისთვის დამაზიანებელი პოლიტიკით სულ უფრო და უფრო ემსგავსება წინამორბედს, მეორე მხრივ კი, თავის მიერვე, “ომის პარტიად” გამოცხადებული “ნაციონალების” დევნაში, ოპონენტებზე თავდასხმის ასპარეზი იმდენად გააფართოვა, რომ რეალურ, სასტიკ ომში ჩართული უკრაინა ლამის სიტუაციურ მტრად აქცია.

“ოცნების” ხელისუფლების უკრაინასთან სიტუაციურ მტრობას თავისი საფასური აქვს სამთავრობო მედიისთვის. მათ უწევთ თავადაც იქცნენ უკრაინის სიტუაციურ მტრად და რამდენადაც მძიმედ არ უნდა ჟღერდეს, გარკვეული გაგებით - რუსული პროპაგანდის სიტუაციურ მოკავშირედაც და კი, ეს სამთავრობო მედიად ყოფნის ძალიან მძიმე საფასურია.

ტელეიმედის ტონი უკრაინაში ომის გაშუქებისას ერთი ერთზე მიჰყვება სამთავრობო გუნდის დღის წესრიგს. გაამკაცრებს კობახიძე ტონს? - გაამკაცრებს “იმედი”, შეარბილებს კობახიძე ტონს? - შეარბილებს “იმედიც”. საკუთარი გაუაზრებელი, თუ გააზრებული (და ღმერთმა უწყის, რომელი უარესია) განცხადებებით გადაგვკიდებს ღარიბაშვილი უკრაინას? - გადაეკიდება “იმედიც”, უკრაინასთან ურთიერთობებში შექმნის მეგობრულ, “მოდი, ყველაფერი დავიწყოთ თავიდან, ოღონდ ნაცების გარეშე” ფონს პარლამენტის თავმჯდომარე? - ამავე ხაზს, სამთავრობო ტონშივე შეუერთდება “იმედიც”. 

და სამთავრობო სურვილებს, სამთავრობო არხზე, ვერავინ აღუდგება წინ, იმიტომ რომ მთავრობამ უკეთ იცის, როგორც ებრძოლოს ნაცებს, ანუ - უკრაინას, ანუ - მტრებს და ამგვარად, ტელევიზიისთვის სულ უფრო და უფრო ვიწროვდება ზღვარი სამთავრობო პროპაგანდასა და რუსული ინტერესებისთვის ხელსაყრელ პროპაგანდისტულ მესიჯებს შორის, რადგან, როდესაც მთავრობა უკრაინის მაღალჩინოსნებზეა გამწარებული, “იმედიც” გამწარდება და კვირის ცენტრალურ საინფორმაციო - ანალიტიკური გამოშვების დასაწყისშივე, ძირითად დროს დაუთმობს იმას, თუ „როგორ გადაგვემტერა უკრაინა“.  ჰო, ამას. აი, ამას - როგორი ომში ჩამთრევია უკრაინა. აი, ის უკრაინა, ახლა, ამ ბლოგის კითხვის მომენტში, რუსეთი რომ უხოცავს ხალხს. რომელი რუსეთი და ის რუსეთი, აი, ჩვენ რომ ამოგვიწყვიტა ხალხი 2008 წელს, კიდევ 90-იანებიც, კიდევ მანამდეც, ერთი საუკუნის წინაც... და “იმედი” იმაზე საუბარს, თუ როგორ გვითრევს ცუდი უკრაინა ომში, არ დასჯერდება არგუმენტების მხოლოდ წულუკიანისა და ვოლსკის კომენტარებით გამყარებას და სიუჟეტს დაიწყებს იუთუბზე ატვირთული იმ პროვოკაციული ვიდეოს ჩვენებით, რომელშიც სახედამალული ვიღაც ტიპები აფხაზეთში შეჭრისკენ მოგვიწოდებენ და ამის გავრცელებასაც უკრაინის სურვილებს დაუკავშირებს, გახსნას საქართველომ “მეორე ფრონტი”. 

ეს ის ვიდეოა, რომელიც დიდი ხნის წინ გამოქვეყნდა და არცერთ თავმოყვარე ქართულ ონლაინ, თუ ტელემედიას არ გაუშვია ეთერში, სამაგიეროდ, არსებობს ეჭვები, რომ მის გავრცელებაში ძალისხმევა არ დაუშურებია რუსეთს და ამ ვიდეოს, იუტუბზე, დასპონსორებული სახით უგდებდა ქართულენოვან აუდიტორიას. აი, ასე ვიწროვდება ზღვარი სამთავრობო პროპაგანდასა და რუსულ პროპაგანდას შორის, თუ ხდება ისე, რომ ეს ორი, ნაცების, ანუ - უკრაინის, ანუ - ბოროტების წინააღმდეგ სიტუაციური მოკავშირეები ხდებიან. 

ჰოდა, სად გადის ზღვარი სამთავრობო მედიისთვის ხელისუფლების მხარდაჭერასა და რუსულ პროპაგანდას შორის? ვფიქრობ, რაც უნდა მიუღებელი იყოს მათთვის ჩემი, ან სხვა მაყურებლების კრიტიკული მიდგომა მათი საქმიანობის ამ ნაწილის მიმართ, სულ მცირე, ამ კითხვამ უნდა დააფიქროს ამ არხების ინტელექტუალური რესურსი და კი, არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ სამთავრობო არხები ბევრ გონიერ, კარგი შემოქმედებითი უნარებისა და შესაძლებლობების ადამიანსაც აერთიანებს.
კატეგორია - ბლოგი
დასავლეთი ის სოციოპოლიტიკური სივრცეა, რომლისკენაც ჩვენი საზოგადოება მიისწრაფვის. ასევე, დასავლეთში მიღებული გადაწყვეტილებები ძალიან დიდ გავლენას ახდენს ჩვენი ქვეყნის პოლიტიკურ და ეკონომიკურ განვითარებაზე. ამ ყველაფრის გათვალისწინებით, საქართველოსთვის კრიტიკულად მნიშვნელოვანია ევროპასა და ამერიკაში მიმდინარე მოვლენების ადეკვატურად აღქმა.

თუმცა სამწუხაროდ, დასავლეთის სწორად აღქმაში ზოგჯერ ჩვენში ღრმად გამჯდარი კომპლექსები გვიშლის ხელს. ქართული მეინსტრიმული მედიისა და ზოგადად, საზოგადოების დამოკიდებულება ევროპისა და ამერიკის მიმართ ორ ურთიერთსაწინააღმდეგო ტენდენციაც შეგვიძლია დავყოთ. მიუხედავად იმისა, რომ ეს ტენდენციები ერთმანეთთან წინააღმდეგობაში მოდიან, ორივე მათგან თანაბრად კონტრპროდუქტიულია. ქვემოთ თითოეულ მათგანს ცალ-ცალკე განვიხილავ.

პირველი ტენდენცია, რომელიც ერთი შეხედვით, მეორეზე უფრო დომინანტურია, არის დასავლეთში მიმდინარე მოვლენების განხილვა ნაციონალისტური პრიზმიდან. ეს გულისხმობს საქართველოში აქტუალური პრობლემებისა და პოლიტიკური დაყოფების მთელ მსოფლიოზე და განსაკუთრებით, დასავლეთზე განვრცობას. ამ მავნე პრაქტიკას, განსაკუთრებით, დომინანტური ქართული პოლიტიკური პარტიები მისდევენ და მათი გავლენით, მედიისა და საზოგადოების ნაწილიც ადგილობრივი შავ-თეთრი პოლიტიკური დიქოტომიებით აღიქვამს დასავლურ პოლიტიკას.

ზემოთაღნიშნული მსოფლმხედველობის ერთი მაგალითია დასავლეთში მიმდინარე მოვლენების „ნაცებისა“ და „ქოცების“ მოკავშირეების დაპირისპირებად აღქმა. ალბათ ზედმეტია იმის ახსნა, რომ დასავლურ პოლიტიკურ დებატებში საქართველოს და ქართული პოლიტიკური პარტიების საქმიანობას ცენტრალური ადგილი, ძირითადად, არ უკავიათ. ამასთანავე დემოკრატიული დასავლური ქვეყნების პოლიტიკა ხშირ შემთხვევაში რთული და მრავალშრიანია, ვინაიდან ის სხვადასხვა ინტერესთა ჯგუფების დაპირისპირებას მოიცავს.

უფრო მეტიც, ბოლო დრომდე დასავლურ პოლიტიკურ დებატებში არც რუსეთთან დაპირისპირება იყო მთავარი პოლიტიკური თემა. მართალია, რუსეთის უკრაინაში შეჭრის შემდეგ, ამ მხრივ ვითარება ცალსახად შეიცვალა, თუმცა არ უნდა წარმოვიდგინოთ ისე, რომ დასავლეთის წამყვან ქვეყნებში - ისე, როგორც საქართველოში, ნებისმიერი არჩევნების ცენტრალური თემა ეს არის.

საქართველო არის ქვეყანა, რომლის 20% მიტაცებული აქვს რუსეთს და, რომელიც მუდმივად განიცდის მცოცავი თუ სრულმასშტაბიანი ოკუპაციის საფრთხეს. ამის გათვალისწინებით, ბუნებრივია, რომ საქართველოში ცენტრალური პოლიტიკური საკითხი რუსული იმპერიალიზმის შეჩერებაა. თუმცა როგორც ზემოთ აღვნიშნე, ანალოგიური მოლოდინი ვერ გვექნება დასავლეთის ქვეყნებთან მიმართებაში. მაგალითად, საფრანგეთის ბოლო საპრეზიდენტო არჩევნებში რუსეთი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი თემა იყო, მაგრამ არა ერთადერთი. საფრანგეთის პრეზიდენტობის კანდიდატებმა, ლე პენმა და მაკრონმა, რუსული იმპერალიზმის გარდა, ბევრი სხვა საკითხი განიხილეს - მათ შორის, ეკოლოგია, იმიგრაცია, სოციალური დახმარებები, ევროკავშირის წევრობა და ა.შ.

ნაციონალისტური პრიზმა მკვეთრად ამახინჯებს ჩვენ მიერ დასავლეთის აღქმას. იმის გამო, რომ ვერ ვიგებთ, თუ სინამდვილეში, რით აიხსნება კონკრეტული მოვლენები, არასწორ მოლოდინებს ვიქმნით ამა თუ იმ საკითხის შესახებ და შემდეგ არასწორ ნაბიჯებსაც ვდგამთ. იმისთვის, რომ მავნე შედეგები თავიდან ავიცილოთ, გვჭირდება ჩვენ გარშემო არსებული სამყაროს და განსაკუთრებით, დასავლეთის უკეთ გაცნობა და სხვა სოციოკულტურულ და პოლიტიკურ სივრცეებში მიმდინარე მოვლენების კონტექსტუალური აღქმა.

ამავე დროს, არსებობს საპირისპირო ტენდენციაც, რომელიც ნაციონალისტურ მიდგომაზე არანაკლებ საზიანოა. კერძოდ, ვგულისხმობ ჩვენი საზოგადოებისა და მედიის ნაწილისთვის დამახასიათებელ ერთგვარ (კვაზი)კოლონიალისტურ მიდგომას დასავლური ქვეყნების მიმართ. დასავლეთში ბევრ სოციალურ, შიდა პოლიტიკურ და საგარეო პოლიტიკურ თემაზე არ არსებობს ერთიანი შეთანხმებული აზრი. ამის მიუხედავად, ჩვენი საზოგადოების ერთ ნაწილში მაინც არსებობს ერთიანი, მონოლითური „წმინდა“ დასავლეთის ხატი.

ამ ხატის არსებობა საზიანოა, ვინაიდან ის უაზრობისკენ და ზოგჯერ, საკუთარი ინტერესების უგულებელყოფისკენ გვიბიძგებს. ზოგიერთ შემთხვევაში, დასავლეთის გარკვეული ქვეყნები ან ცალკეული პოლიტიკოსები ცდებიან და ამ შეცდომებზე მითითება აუცილებელია. მაგალითად, ბოლო დროს, ბევრს აკრიტიკებდნენ გერმანიისა და საფრანგეთის პოზიციებს რუსეთთან მიმართებაში. ამ ქვეყნებმა თავიანთი პოზიციების სიმცდარე, გარკვეულწილად, თავადაც აღიარეს და ახლა, ნაწილობრივ მაინც, ცდილობენ, რომ თავიანთი საგარეო პოლიტიკა ახალ რელსებზე გადააწყონ. დასავლეთის მონოლითურ, შეუმცდარ და საკრალურ ერთობად აღქმა მსგავსი ჩავარდნების შემჩნევასა და მათზე მითითებაში ხელს შეგვიშლის. ეს კი, საბოლოოდ, ჩვენი ინტერესებისთვის დამაზიანებელი იქნება.

იმისათვის, რომ დასავლეთში მიმდინარე მოვლენები გავიაზროთ, არ არის საჭირო არც საკუთარი კონტექსტის დასავლურ სოციოკულტურულ სივრცეზე ხელაღებით განვრცობა და არც ამ სოციოკულტურული სივრცის ირაციონალური „გაფეტიშება“. ორივე შემთხვევაში თავს ამოვყოფთ მცდარ და ზოგჯერ კომიკურ სიტუაციაში (აქ უკვე არა ერთხელ ამოგვიყვია ისედაც თავი). ამ ბალანსის დაცვა, ასევე, აუცილებელია იმისთვისაც, რომ დასავლეთმა მიგვიღოს, როგორც თანასწორი პარტნიორი, რომელიც თავის წვლილს შეიტანს დიდებული ცივილიზაციის განვითარებაში.