სიცხისგან დამდნარი ავტომობილები, ჯანდაცვის პროგრამით დაფინანსებული მშობიარობა პენსიონერებისთვის და პოლონეთში საქართველოს ელჩის გადადგომა - ივნისის თვეში გავრცელებულ ამ სამ ყალბ ამბავს არაფერი ჰქონდა საერთო და მათგან მხოლოდ ერთი უკავშირდებოდა ქვეყანაში მიმდინარე მოვლენებს. მიუხედავად იმისა, რომ სამივე შემთხვევაში მარტივად დასადგენი იყო სიმართლე, სოციალურ ქსელში გავრცელებული კომენტარებიდან და რეაქციებიდან გამომდინარე, შეიძლება ითქვას, რომ საზოგადოების გარკვეულმა ნაწილმა ზემოთ ჩამოთვლილი ყალბი ამბები მარტივად დაიჯერა.

სიცხისგან დამდნარი ავტომობილების შესახებ ინფორმაცია თავდაპირველად „ექსკლუზივი TV“-ის ფეისბუკის გვერდზე გავრცელდა. გვერდი იუწყებოდა, რომ 14 ივნისს არაბულ ქვეყნებში მსოფლიოში ყველაზე მაღალი ტემპერატურა - 63°C დაფიქსირდა, რის გამოც ავტომობილები დადნა.

„ქუვეითში შუადღის საათებში ტემპერატურამ 50°C მიაღწია(იხ.ფოტოზე), რის შემდეგაც, ტემპერატურა ისევ გაიზარდა და 63°C გახდა, რამაც ქუჩებში მანქანების დნობა გამოიწვია. ადგილობრივებმა კი მოძრაობა შეწყვიტეს და ქუჩები ორ წუთში დაცარიელდა,“ - წერდა „ექსკლუზივი TV“.  მოგვიანებით, 14-18 ივნისის პერიოდში კი იდენტური ინფორმაცია გავრცელდა რადიო ოდიშისა და „The Tbilisi Times“ ფეისბუკის გვერდებზე და საიტებზე: sarkenews.ge, progressnews.ge, cnobisfurceli.ge, gmtv.ge.

სინამდვილეში, ფოტოზე ასახული მანქანები არიზონაშია გადაღებული და მათი დადნობა არა სიცხემ, არამედ ხანძარმა გამოიწვია. აღნიშნულ ყალბ ამბავს სხვადასხვა დროს უცხოური გვერდებიც ხშირად ავრცელებენ.

ყალბი ამბავი, თითქოს ჯანდაცვის პროგრამით პენსიონერებს მშობიარობა დაუფინანსდებოდათ, 10 ივნისს გავრცელდა. გამოცემა გურიის მოამბე და საიტები qronika.ge, newpost.com.ge, geoshock.blogspot.com წერდნენ, რომ „ჯანდაცვის პროგრამით პენსიონერებს მშობიარობა/საკეისრო კვეთა დაუფინანსდებათ:

"პროგრამით ვერ ისარგებლებენ პირები, რომელთა წლიური შემოსავალი არის 40 000 ლარი და მეტი, გარდა საპენსიო ასაკის პირებისა. მათ შესაძლებლობა ექნებათ მიიღონ მომსახურება პროგრამის მხოლოდ შემდეგი კომპონენტების ფარგლებში: მშობიარობა/საკეისრო კვეთა და მაღალი რისკის ორსულთა, მშობიარეთა და მელოგინეთა სტაციონარული მომსახურება". - წერდნენ გვერდები.

იდენტური შინაარსის ყალბი ინფორმაცია 2017 წელსაც გავრცელდა. საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს ინფორმაციით, აღნიშნული ინფორმაცია სიმართლეს არ შეესაბამება და ზემოთ მოყვანილი ამონარიდი არასწორად არის გაგებული.

გვერდების ნაწილმა (მაგალითად, digest.pia.ge, bfm.ge) ინფორმაცია წაშალა და ახლა მხოლოდ საძიებო სისტემაში ჩანს, რომ ეს ამბავი გამოცემებს გამოქვეყნებული ჰქონდათ.

ბოლო ყალბი ინფორმაცია მიმდინარე მოვლენებს უკავშირდებოდა. 20 ივნისს, მაშინ, როდესაც თბილისში, საქართველოს პარლამენტის შენობაში რუსეთის დუმის დეპუტატ სერგეი გავრილოვის გამოსვლას აპროტესტებდნენ, გამოცემა presa.ge-მ გაავრცელა ინფორმაცია პოლონეთში საქართველოს ელჩის გადადგომის შესახებ. „პოლონეთში საქართველოს სრულუფლებიანმა ელჩმა ილია დარჩიაშვილმა პროტესტის ნიშნად თანამდებობა დატოვა“ -წერდა presa.ge, სტატიის კომენტარებში კი მოქალაქეები, ვისაც ინფორმაცია ნამდვილი ეგონა, აღნიშნავდნენ, რომ ელჩის საქციელი გმირობის ტოლფასი იყო.

მოგვიანებით, presa.ge-ის მიერ გავრცელებულ ცრუ ინფორმაციას საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტრო გამოეხმაურა. სამინისტროს წარმომადგენელმა ელჩის მიერ თანამდებობის დატოვება არ დაადასტურა . presa.ge-მ კი გამოქვეყნებული ტექსტი ვებგვერდიდან და სოციალური ქსეიდან ისე წაშალა, რომ მკითხველისთვის შეცდომის შესახებ არ უცნობებია.

ორი კვირაა თბილისში, პარლამენტის წინ, ყოველ საღამოს საპროტესტო აქციები იმართება, რომელშიც ათასობით ადამიანი მონაწილეობს. ხალხის სიმრავლის გამო, დედაქალაქის მთავარ გამზირზე, მეტწილად ქუჩაც იკეტება. ამ აქციებს, რომელიც თავდაპირველად რუსეთის დუმის დეპუტატის სერგეი გავრილოვის თბილისში ვიზიტს მოჰყვა, ანტისაოკუპაციო აქციები უწოდეს. პროტესტი გამწვავდა მას შემდეგ, რაც აქციის პირველ დღეს ხალხმრავალი საპროტესტო აქცია ხელისუფლებამ ძალის გამოყენებით დაშალა და შედეგად არაერთი ადამიანი დაშავდა. ახლა აქციის მონაწილეების მთავარი მოთხოვნა საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის გიორგი გახარიას გადადგომაა.

ამბის მასშტაბურობისა და მნიშვნელობიდან გამომდინარე, მე-14 დღეა საპროტესტო აქციები მედიის ერთ-ერთი მთავარი თემაა. ცენტრალურმა მაუწყებლებმა, ამ ამბის გამო, შეცვალეს სამაუწყებლო ბადე და საღამოობით ეთერში სპეციალური გამოშვებით გადიან. თუმცა, სპეციალური გამოშვების ხანგრძლივობა, კადრები, რასაც ამ გამოშვებებში ვხედავთ და მიმდინარე მოვლენების შეფასებები, ერთმანეთისგან, რიგ შემთხვევაში, მკვეთრად განსხვავდება.

საპროტესტო აქციების გაშუქების ტენდენციას “მედიაჩეკერი” პროტესტის მე-10 დღეს დააკვირდა. მაშინ, როდესაც აქციის ორგანიზატორებმა მასშტაბური, ხალხმრავალი საპროტესტო მსვლელობა - თავისუფლების მარში დააანონსეს. “მედიაჩეკერი” 18:00-დან 24:00 საათამდე პერიოდში 4 მაუწყებელს დააკვირდა: ტელეკომპანია “იმედი”, “რუსთავი 2”, ტელეკომპანია “პირველი” და საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხი.

4-დან 3-მა მაუწყებელმა, საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველმა არხმა, “ტელეკომპანია პირველმა” და “რუსთავი 2-მა”, 29 ივნისის საღამოს, აქციასა და მსვლელობაზე საუბარი 18:00 საათიდან დაიწყო, ტელეკომპანია “იმედმა” კი 19:00 საათზე. 19:00 საათზე, “იმედის” 20:00-საათიანი “ქრონიკის” დაანონსებისას, წამყვანმა თქვა, რომ თბილისში საპროტესტო მსვლელობისთვის ემზადებოდნენ და ამ დეტალებს 20:00-საათიან “ქრონიკაში” ნახავდნენ, თუმცა, “ქრონიკის” სპეციალური გამოშვება დაგეგმილზე ნახევარი საათით ადრე, 19:25 საათზე დაიწყო.

ორ არხს, საზოგადოებრივ მაუწყებელსა და რუსთავი 2-ს საინფორმაციო გამოშვება, არასპეციალური ეთერის დროსაც 18:00 საათზე აქვს. ამ დღისთვის განრიგი, “იმედის” გარდა, შეცვალა “TV პირველმაც”, რომელსაც საინფორმაციო გამოშვებები შაბათ დღეს 17:00 საათზე და შემდეგი 22:00 საათზე აქვს.

4-დან 2-მა მაუწყებელმა, “რუსთავი 2-მა” და “Tv პირველმა” 29 ივნისის საღამოს სპეციალური გამოშვება საპროტესტო აქციის დასრულებამდე გააგრძელა: “რუსთავი 2” - 23:22 სთ, “tv პირველი” - 23:29 სთ. 2-მა, საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველმა არხმა და “იმედმა” სპეციალური ეთერები იქამდე დაასრულა, ვიდრე რუსთაველზე აქცია დამთავრდებოდა, "იმედმა” 22:26 საათზე, პირველმა არხმა კი 22:02 საათზე. (სპეციალური ეთერის დასრულების შემდეგ, საზოგადოებრივი მაუწყებლის წამყვანმა მაყურებელს განუმარტა, რომ აქციის პირდაპირ ეთერში გაშუქება გაგრძელდებოდა მათ ონლაინ პლატფორმებზე და ასევე საზოგადოებრივი მაუწყებლის მეორე არხზე).

ამ ხნის განმავლობაში, ყველა მაუწყებელს ჰქონდა სარეკლამო ჭრები და აქციის, ან ქვეყანაში მიმდინარე მოვლენებზე მომზადებული სხვა თემები, თუმცა მცირე დოზით (იმ დღის ამბავი იყო ასევე ბრიფინგი “ქართულ ოცნებაში”).

29 ივნისის საღამოს, შაბათს, “რუსთავი 2-ის” ეთერში გადაცემა “შაბათის კურიერიც” გავიდა. წამყვანს გადაცემა აქციების ეპიცენტრიდან, რუსთაველის გამზირზე მოწყობილი სპეციალური ღია სტუდიიდან მიჰყავდა. გადაცემა 21:00 საათზე, აქციაზე მიმდინარე მოვლენების მიმოხილვით (მარიამ გაფრინდაშვილის ჩართვა) დაიწყო და 22:24 საათზე დასრულდა. გადაცემაში ხუთი სიუჟეტი გავიდა და ყველა მათგანის თემა საპროტესტო აქციები იყო. სიუჟეტებს შორის პერიოდში ეთერში აქციის კადრები გადიოდა, მათ შორის, მაყურებელს მოასმენინეს რამდენიმე გამომსვლელის სიტყვა, ანიტა რაჭველიშვილის სიმღერა და აჩვენეს ბანერის “გახარია წადი” გაშლა. “შაბათის კურიერის” დასრულების შემდეგ “რუსთავი 2-ზე” ისევ “კურიერის” სპეციალური გამოშვება გაგრძელდა.

ტელეკომპანია “იმედზე” კი გადიოდა შაბათის “ქრონიკა”, რომლის ფორმატი სხვადასხვა საკითხების სტუმრებთან ერთად განხილვას ითვალისწინებს. იმ საღამოს “ქრონიკას” 7 სტუმარი ჰყავდა, მათგან 2 სტუდიაში მივიდა, დანარჩენები კი სხვადასხვა ადგილებიდან ერთვებოდნენ. გამოშვების პარალელურად, ეკრანზე გადიოდა აქციის კადრებიც და იმ კონკრეტულ თემასთან ერთად, რაზე სასაუბროდაც კონკრეტული სტუმარი იყო მიწვეული, საუბრობდნენ თბილისში მიმდინარე აქციებზეც, პერიოდულად კი უბრუნდებოდნენ რუსთაველის გამზირს და მაყურებელს ჰქონდა საშუალება მოესმინა აქციაზე გამომსვლელებისთვის.

29 ივნისის საღამოს, აქციების მიმდინარეობისას, ოთხივე მაუწყებელი მაყურებელს ძირითადად აქციაზე მყოფი მოქალაქეებისა და ოპოზიციური პარტიების ლიდერების მოსაზრებებს აცნობდა. თუმცა, განსხვავება რესპონდენტებში, არხებს შორის, მაინც თვალშისაცემია.

ქვემოთ გთავაზობთ ინფორმაციას რესპონდენტების რაოდენობის შესახებ და ამ მონაცემებში, “იმედის” შემთხვევაში, მითვლილია ის რესპონდენტებიც, რომლებიც “შაბათის ქრონიკას” ჰყავდა ეთერში სტუმრად, ან ჩართვით სხვა ლოკაციიდან.

აქვე, ამ მონაცემებში არ შედიან აქციაზე გამომსვლელები, რომელთა მოსმენის შესაძლებლობა, პერიოდულად, პირდაპირ ეთერში ყველა არხის მაყურებელს ჰქონდა.



საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველ არხზე, გამომსვლელების გარდა, მოვისმინეთ ოპოზიციის 13 წარმომადგენლის, აქციის 2 ორგანიზატორისა და 6 მონაწილის (6-დან ერთი იყო არასამთავრობო სექტორიდან) შეფასება.

“იმედის” მაყურებელმა, აქციაზე გამომსვლელების გარდა, იმ საღამოს უსმინა ეთერში მყოფ 7 რესპონდენტს, საიდანაც 6 მმართველი გუნდის წარმომადგენელი იყო და მხოლოდ ერთი ოპოზიციის. მოისმინა ოპოზიციის 4 წარმომადგენლის და აქციის 2 მონაწილის კომენტარი.

“TV პირველზე”, აქციაზე სიტყვით გამომსვლელთა პარალელურად, შესაძლებელი იყო ოპოზიციის 21 წარმომადგენელის, მთავრობის 2 წარმომადგენელის, აქციის 5 ორგანიზატორისა და 23 მონაწილის (მათ შორის იყვნენ: 2 არასამთავრობო სექტორიდან, 7 ხელოვანი, ერთი ფოტოჟურნალისტი) შეფასების მოსმენა.

“რუსთავი 2-ზე” კი, აქციაზე გამომსვლელთა პარალელურად, გავიდა ოპოზიციის 27 წარმომადგენლის, მთავრობის 2 წევრის, აქციის 3 ორგანიზატორისა და 26 მონაწილის (მათ შორის იყვნენ, 8 ხელოვნების სფერდან, 3 ჟურნალისტიკის, 1 პოლიტოლოგი, 1 გარემოსდამცველი აქტივისტი) კომენტარი.

 

4-დან სამ არხზე, აქციებზე საუბრისას, საინფორმაციო გამოშვებების წამყვანები ან ჟურნალისტები, რომლებიც ჩართვებზე იდგნენ, აქციას რომელიმე პოლიტიკურ ძალას არ მიაწერდნენ. ტელეკომპანია “იმედზე” კი ყურადღებას ამახვილებდნენ იმ ფაქტზე, რომ მსვლელობას ოპოზიციური პოლიტიკური პარტების ლიდერები მიუძღოდნენ, განსაკუთრებული აქცენტი კი "ნაციონალური მოძრაობაზე" კეთდებოდა.

მაგალითისთვის, სპეციალური გამოშვების დასაწყისში, წამყვანმა თქვა:

“ეს მსვლელობა დაიგეგმა გუშინ, როგორც იქ შეკრებილმა პოლიტიკოსებმა გუშინვე განაცხადეს, მოხდებოდა მათი აქტივისტების მობილიზება რეგიონებიდან. ჩვენს მაყურებელს ჰქონდა შესაძლებლობა, რომ მიეღო ინფორმაცია იმის შესახებ, თუ როგორ მოემართებიან რეგიონებიდან სწორედ ნაციონალური მოძრაობისა და ევროპული საქართველოს პარტიის რეგიონული აქტივისტები ამ აქცია-მსვლელობაში მონაწილეობის მისაღებად. თქვენ კადრში სწორედ პოლიტიკოსებს ხედავთ, ნაციონალური მოძრაობის ლიდერებს. ისინი წინ მიუძღვიან ამ აქცია-მსვლელობას” [იმედი, წამყვანი, 19:28სთ, 29 ივნისი, 2019წ]

მსვლელობაში ოპოზიციური პოლიტიკური პარტიების მონაწილეობაზე საუბრობდნენ სხვა არხებზეც და ცხადია, აჩვენებდნენ კიდეც შესაბამის კადრებს, თუმცა, ამ არხებზე, “იმედის” მსგავსად, “ნაციონალური მოძრაობაზე” განსაკუთრებული აქცენტი არ კეთდებოდა.

მაგალითად, ისევ “იმედის” წამყვანის ტექსტი:

“თქვენ ხედავთ, ამ აქცია-მსვლელობის სათავეში ნაციონალური მოძრაობის ლიდერები იმყოფებიან და ისინი მიუძღვიან სწორედ ამ აქციას, რომელსაც ერთადერთი მოთხოვნა აქვს ამჯერად - ეს არის შს მინისტრის გადადგომა...

მთელი ამ დროის განმავლობაში, აქციის ორგანიზატორები ხაზს უსვამდნენ იმას, რომ ეს არ არის პოლიტიკოსების მიერ დაგეგმილი პროტესტი, აქცია, რომ ამ აქციის სათავეში დგანან რიგითი მოქალაქეები და პოლიტიკური პარტიის წარმომადგენლები არიან გამიჯნულები, გვერდზე დგანან, მაგრამ ჩვენ თითქმის ყოველდღე, ამ აქციის მსვლელობას როდესაც ვაკვირდებით, პირდაპირ ეთერში ვხედავთ, რომ პოლიტიკოსები აქტიურად არიან აქციებზე წარმოდგენილნი, რიგ შემთხვევაში სიტყვითაც მიმართავენ იქ მოქალაქეებს. დღეს კი უკვე ვხედავთ, რომ ამ აქციის პირველ რიგებში დგანან და ისინი მოუძღვებიან სწორედ ამ მსვლელობას. როგორც უკვე გითხარით, თავადვე დააანონსეს, რომ რეგიონებიდან ჩამოიყვანდნენ ისინი საკუთარ მხარდამჭერებს და აქტივისტებს და მიიღებდნენ ამ მსვლელობაში მონაწილეობას”. [იმედი, წამყვანი, 19:30 სთ, 29 ივნისი, 2019წ]

მსგავსი აქცენტი ჰქონდა ჩართვებში იმედის ჟურნალისტსაც. მაგალითად: „აქ მყოფ ადამიანებში საკმაოდ დიდი ნაწილი არიან ამ პოლიტიკური პარტიების მხარდამჭერები და სავარაუდოდ, დღეს ტრიბუნასთან ამ პარტიის ლიდერებს ვიხილავთ“ [იმედი, ჟურნალისტის ჩართვა აქციიდან, 19:33 სთ. 29 ივნისი, 2019წ]

საპროტესტო აქციების დაწყებიდან დღემდე, მაუწყებლები აქციაზე რამდენიმე კამერით მუშაობენ, მათ შორის, საჰაერო გადაღების კამერებით, ე.წ. დრონით. 29 ივნისის საღამოს დრონით გადაღებული კადრები ოთხივე მაუწყებელმა გამოიყენა, თუმცა, სხვადასხვა დროს, განსხვავებული რაკურსითა და სიხშირით.

მსვლელობის დაწყებამდეც და შემდეგ, მსვლელობის პერიოდშიც, ოთხივე მაუწყებელი მაყურებელს ახლო კადრებით უყვებოდა რა ხდებოდა თბილისში.

საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა საჰაერო გადაღების კამერის მიერ გადაღებული კადრების გამოყენება დაახლოებით 21:00 საათიდან დაიწყო. სპეციალური გამოშვების დაწყებიდან ამ დრომდე, ეთერში სამი სხვადასხვა რაკურსით გადაღებული ახლო კადრები გადიოდა.

21:00 საათამდე ასევე ახლო ხედები და პანორამული ხედები გადიოდა “იმედის” ეთერშიც. 21:00 საათიდან გამოშვების ბოლომდე კი მაყურებელი ძირითადად ხედავდა დრონის კადრს და იშვიათად გამომსვლელების საშუალო ხედით გადაღებულ კადრს.

“TV პირველზე” მუშაობდა 4 კამერა სხვადასხვა ადგილიდან. მაყურებელი ხედავდა აქციის მონაწილეების პანორამულ ხედებს, გამომსვლელების ახლო და საშუალო კადრებს, დრონით გადაღებული კადრი კი მხოლოდ ერთ ეპიზოდში(გიორგი გახარიას ბანერის გაშლისას) იხილა.

TV პირველის მსგავსად, აქციის ახლო კადრები გადიოდა “რუსთავი 2-ის” ეთერშიც. აქ დრონის კადრი პირველად 22:17 საათიდან გამოჩნდა.

[შენიშვნა: სტატიის მთავარ ფოტოდ გამოყენებულია On.ge-ს ფოტო]

დრონის კადრები მაუწყებლებიდან

27 ივნისს 19:00 საათზე თბილისში, პარლამენტის წინ ანტისაოკუპაციო აქცია გაიმართა. აქციის ბოლოს, დაახლოებით, 22:30 საათზე საპროტესტო აქციის მონაწილეებმა პარტია „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის ბიძინა ივანიშვილის სახლისკენ მსვლელობა გამართეს. საპროტესტო აქციას და შემდგომ მსვლელობას პირდაპირ ეთერში გადასცემდნენ მაუწყებლები - ტელეკომპანია პირველი, საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხი და “რუსთავი 2”. ტელეკომპანია „იმედმა“ კი არც საპროტესტო აქცია და არც მსვლელობა, 27 ივნისის საღამოს არ გააშუქა.

„იმედის“ ეთერში დღის მთავარი საინფორმაციო გამოშვება 22:18 საათზე დასრულდა, რის შემდეგაც ეთერში მხატვრული ფილმი - „მანდარინების“ ჩვენება დაიწყო. მანამდე, “იმედის” მაყურებელს შესაძლებლობა ჰქონდა პირდაპირ ეთერში ედევნებინა თვალი პრემიერ მინისტრ მამუკა ბახტაძის ბრიფინგისთვის და შემდგომ შინაგან საქმეთა მინისტრ გიორგი გახარიას ტელეწამყვანებთან შეხვედრისთვის.

იმ დროს, როდესაც ტელეკომპანია „იმედის“ ეთერში მხატვრული ფილმი გადიოდა, მშვიდობიანი აქციის მონაწილეები, შს მინისტრის გადადგომის მოთხოვნით, რუსთაველის გამზირიდან ბიძინა ივანიშვილის სახლამდე ფეხით მსვლელობით მივიდნენ.

პარლამენტის წინ საპროტესტო აქციები 20 ივნისიდან იმართება. საპროტესტო აქცია თბილისში, პარლამენტთან, მას შემდეგ დაიგეგმა, რაც რუსეთის დუმის დეპუტატი სერგეი გავრილოვი მართლმადიდებლობის საპარლამენტთაშორისო გენერალურ ასამბლეას პარლამენტის თავმჯდომარის სავარძლიდან გაუძღვა. აქციის პირველ დღეს, გვიან ღამით, ხალხმრავალი საპროტესტო აქცია ხელისუფლებამ ძალის გამოყენებით დაშალა. აქციის დარვების დროს 2-მა ადამიანმა თვალი დაკარგა, დაშავდა 240 მოქალაქე, მათ შორის, 38 ჟურნალისტი და 80 პოლიციელი, 305 მოქალაქე კი დააკავეს.

მეცხრე დღეა აქციის მონაწილეები შინაგან საქმეთა მინისტრის გიორგი გახარიას გადადგომას ითხოვენ. მათი დანარჩენი ორი მოთხოვნა - 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნების პროპორციული წესით ჩატარება და აქციის დაკავებული მონაწილეების გათავისუფლება, ხელისუფლებამ დააკმაყოფილა.

 

 

26 ივნისს მედიაში გავრცელდა ინფორმაცია, რომ სვანეთში 12 წლის მოზარდმა ცეცხლსასროლი იარაღით მამა, შემთხვევით, სასიკვდილოდ დაჭრა. გამოცემების ნაწილმა, ამბის გაშუქებისას დაასახელა გარდაცვლილის სახელი და გვარი, ასაკი, ფოტო და სხვა დეტალები, რითაც არასრულწლოვნის ირიბი იდენტიფიცირება მოხდა. ეთიკური ჟურნალისტიკის მიხედვით, დაუშვებელია კრიმინალურ ისტორიებში მონაწილე არასრულწლოვნის როგორც პირდაპირი, ისე ირიბი იდენტიფიცირება.

გამოცემებმა „ინტერპრესნიუსი“, „კვირის პალიტრა“, „დრონი.ჯი“, „პალიტრა ვიდეო“, „ნიუპოსტი“, „ინტერმედია“, „პრაიმტაიმი“, „ალია“, „რეზონანსი“ და გვერდებმა itv.ge, ambebi.ge, geoinformer.tk, vog.ge, news.coa.ge, timenews.ge მომხდარის გაშუქებისას, გაავრცელეს არასრულწლოვნის მიერ შემთხვევით მოკლული მამის ფოტო, დაასახელეს მისი სახელი, გვარი და სხვა არასაჭირო დეტალები, რამაც არასრულწლოვნის ირიბი იდენტიფიცირება გამოიწვია.

ჟურნალისტური ეთიკის მიერ მომზადებულ კრიმინალის გაშუქების სახელმძღვანელოში ხაზგასმით აღნიშნულია, რომ დაუშვებელია კრიმინალურ ისტორიებში მონაწილე, დაზარალებული, ბრალდებული და მსჯავრდებული ან/და თვითმხილველი არასრულწლოვნების იდენტიფიცირება. ბავშვთა საკითხების გაშუქების სახელმძღვანელოში კი ნათქვამია, რომ ბავშვის დაფარვა უპირობოდ აუცილებელია, როდესაც იგი არის ბრალდებული/მსჯავრდებული ან თუნდაც მოწმე. გარდა ამისა, სახელმძღვანელო მიუთითებს მედიებს, რომ გაითვალისწინონ „ბავშვის სახის დაფარვა არ არის საკმარისი მისი სრულად არაიდენტიფიცირებისთვის, ხშირად მისი ამოცნობა შესაძლებელია გარემოს აღწერით, ან სხვა რესპონდენტების იდენტიფიცირებით“.

 

აქვე, იხილეთ:   

5 რეკომენდაცია მედიას მკვლელობაში ბრალდებული არასრულწლოვნის საკითხის გაშუქებისთვის [Video]

26 ივნისს რუსთავი2-მა გაავრცელა ინფორმაცია, თითქოს 20 ივნისს, რუსთაველის გამზირზე საპროტესტო აქციის დარბევაში მონაწილე სპეცრაზმელები დასასვენებლად ანტალიაში გაუშვეს. რუსთავი 2-ზე დაყრდნობით, დაუდასტურებელი ინფორმაცია, გადამოწმების გარეშე გაავრცელეს გვერდებმა დრონი.ge, პრესა.ge, ფაქტები.ge, თაიმერი, ალია, newsreport.ge, itv.ge.

რუსთავი 2 წერდა, რომ სპეცრაზმელების დასასვენებლად გაშვების შესახებ ინფორმაცია „სპეციალური ავიარესის ერთ-ერთმა მგზავრმა აცნობა და ფოტო მიაწოდა. ამავე მგზავრის ინფორმაციით, სპეცრაზმელები ბორტზე სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის თანამშრომლებმა შეაცილეს.“

შსს-ის პრესსამსახურში „მედიაჩეკერს“ განუცხადეს, რომ რუსთავი2-ის მიერ გავრცელებული ინფორმაცია სიმართლეს არ შეესაბამება. დაშავებული 80 სამართალდამცველიდან ორს მკურნალობის საზღვარგარეთ გაგრძელება დასჭირდა, რის გამოც ისინი თურქეთში გაემგზავრნენ.

რუსთავი 2-ის გავრცელებულ ინფორმაციას სოციალურ ქსელში ერთ-ერთი პოლიციელის ოჯახის წევრიც გამოეხმაურა. მისი თქმით, მის მეუღლეს აქციის დროს თვალი დაუზიანდა და მხედველობა თითქმის დაკარგა, რის გამოც, მინისტრის ბრძანებით, იგი თურქეთში, ქალაქ სტამბოლში წაიყვანეს, რათა მხედველობა შეუნარჩუნდეს.

26 ივნისს მაღაზია „აიპლიუსის“ დაყაჩაღების მცდელობის ბრალდებით, სამართალდამცველებმა 31 წლის ნოდარ რაფავა დააკავეს. შემთხვევიდან მალევე, ონლაინ ტელევიზია POSTV-მ სოციალურ ქსელში სათვალთვალო კამერის ჩანაწერები გაავრცელა შემდეგი შესავლით - „აიპლიუსის” მაღაზიის დაყაჩაღების მცდელობისას ნოდარ რაფავა დააკავეს - ბრალდებული 21 ივნისს, პარლამენტთან აქციაზე გიორგი გახარიას გადადგომას ითხოვდა”.

იგივე ნარატივით გაავრცელეს ამბავი გამოცემებმა: ქართული აზრი, კვირა +, პრაიმტაიმი, ექსკლუზივ ნიუსი, ტელეკომპანია "დია", ალია, digest.pia.ge და სოციალურ ქსელში არსებულმა გვერდმა iNews.  უმეტესობა სათაურში უთითებს, რომ “მაღაზიის დაყაჩაღებაში ბრალდებული აქციაზე გახარიას გადადგომას ითხოვდა, ან აქციის ერთ-ერთი მონაწილეა".

ბრალდებული აქციებთან დააკავშირა ტელეკომპანია „იმედმაც“ . 14:00 საათიან საინფორმაციო გამოშვებაში გასულ სიუჟეტში ჟურნალისტმა აღნიშნა, რომ დაკავებული პარლამენტის წინ მიმდინარე აქციაში მონაწილეობდა.

ვინ არის რაფავა ან რა კავშირი აქვს აქციასთან, - დამატებითი ინფორმაცია მკითხველისთვის არცერთ გამოცემას არ შეუთავაზებია. მოგვიანებით, გამოცემებმა, ტაბულამ და ნეტგაზეთმა, გაავრცელეს ინფორმაცია, რომ ნოდარ რაფავას არანაირი კავშირი არ აქვს აქციის ორგანიზატორებთან და პირიქით, ის აქციაზე პროვოკაციის მოწყობას ცდილობდა. არსებობს ვიდეომასალაც, რომელშიც ჩანს როგორ გაჰყავთ სამართალდამცავებს აქციიდან ნოდარ რაფავა.

როგორც “მედიაჩეკერმა” გადაამოწმა, ნოდარ რაფავა 2015 წლიდან 2019 წლის 5 ივნისამდე თბილისის მერიის მიერ დაფინანსებული შპს - „წყალთა სახეობის ცენტრი - ტონუსის“დირექტორი იყო. 50%-იან წილს ფლობს კომპანია შპს “კრისტალი 111-ში”, რომელიც 2012 წლის დეკემბერშია დაფუძნებული, თუმცა ამ კომპანიის შესახებ ინტერნეტში რაიმე ინფორმაცია არ იძებნება.

რაფავას შესახებ ეს მონაცემები იმ გამოცემებს, რომელთა გაშუქების მთავარი აქცენტი მისი აქციასთან კავშირი იყო, მასალისთვის არ დაურთავთ. გამოცემებს არც აქციიდან მისი გაძევების შესახებ უცნობებიათ მკითხველისთვის. ამბის ამგვარი გაშუქება კი ტოვებს შთაბეჭდილებას, რომ ის თბილისში მიმდინარე ანტისაოკუპაციო აქციების დისკრედიტაციას ისახავს მიზნად.

***

პარლამენტის წინ საპროტესტო აქციები 20 ივნისიდან იმართება. საპროტესტო აქცია თბილისში, პარლამენტთან, მას შემდეგ დაიგეგმა, რაც რუსეთის დუმის დეპუტატი სერგეი გავრილოვი მართლმადიდებლობის საპარლამენტთაშორისო გენერალურ ასამბლეას პარლამენტის თავმჯდომარის სავარძლიდან გაუძღვა. აქციის პირველ დღეს, გვიან ღამით, ხალხმრავალი საპროტესტო აქცია ხელისუფლებამ ძალის გამოყენებით დაშალა. აქციის დარვების დროს 2-მა ადამიანმა თვალი დაკარგა, დაშავდა 240 მოქალაქე, მათ შორის, 38 ჟურნალისტი და 80 პოლიციელი, 305 მოქალაქე კი დააკავეს.

მეშვიდე დღეა აქციის მონაწილეები შინაგან საქმეთა მინისტრის გიორგი გახარიას გადადგომასა და დაკავებულების გათავისუფლებას ითხოვენ. მათი კიდევ ერთი მოთხოვნა, 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნების პროპორციული წესით ჩატარება, ხელისუფლებამ დააკმაყოფილა.

 

"ამ წუთებში ცნობილი გახდა, რომ პოლონეთში საქართველოს სრულუფლებიანმა ელჩმა ილია დარჩიაშვილმა პროტესტის ნიშნად თანამდებობა დატოვა", - ეს ტექსტი, ამავე სათაურით, გამოცემა presa.ge-მ 20 ივნისს გამოაქვეყნა, იმ მოვლენების პარალელურად, რაც თბილისში, საქართველოს პარლამენტში, მართლმადიდებლობის საპარლამენტთაშორისო გენერალურ ასამბლეაზე რუსი დეპუტატის მიერ თავმდჯომარის სავარძლის დაკავებას მოჰყვა.

მასალა, სოციალურ ქსელში გამოქვეყნებიდან ერთ საათში 70-მდე ადამიანმა გააზიარა, მოქალაქეები წერდნენ, რომ ელჩის საქციელი გმირობის ტოლფასია.

როგორც "მედიაჩეკერმა" გაარკვია, presa.ge-ს მიერ გავრცელებული ინფორმაცია სიმართლეს არ შეესაბამება. ელჩის მიერ თანამდებობის დატოვებას არ ადასტურებენ საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტროში. აღნიშნული ინფორმაცია სხვა მედიასაშუალებებმაც გადაამოწმეს, presa.ge-მ კი გამოქვეყნებული ტექსტი ვებგვერდიდანაც და სოციალური ქსეიდანაც ისე წაშალა, რომ მკითხველისთვის შეცდომის შესახებ არ უცნობებია.

 

შეგახსენებთ, დღეს, 20 ივნისს, თბილისში, საქართველოს პარლამენტის შენობაში მართლმადიდებლობის საპარლამენტთაშორისო გენერალური ასამბლეის სესია მიმდინარეობდა, რომელიც რუსეთის დუმის დეპუტატმა სერგეი გავრილოვმა გახსნა. გავრილოვი სესიას საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარის სავარძლიდან უძღვებოდა. ამ ფაქტს მოქალაქეთა და ოპოზიცისს აღშფოთება მოჰყვა. “ევროპული საქართველოსა” და “ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” დეპუტატებმა ასამბლეის მონაწილეებს სესიის გაგრძელების საშუალება არ მისცეს, მოქალაქეებმა კი სოციალური ქსელით პარლამენტთან საპროტესტო აქცია დააორგანიზეს.

ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის პოსტზე ეკატერინე ტიკარაძის დანიშვნამდე ორი დღით ადრე, რომელსაც მანამდე საჩხერის სამედიცინო ცენტრის ხელმძღვანელის თანამდებობა ეკავა, ტელეკომპანია “იმედმა” სწორედ ამ კლინიკის “საერთაშორისო აღიარების” შესახებ ამბავს კვირის შემაჯამებელ გადაცემაში - “იმედის კვირა” 10 წუთიანი სიუჟეტი მიუძღვნა.

“სიკვდილს გადარჩენილი პაციენტების ისტორიები საჩხერის საავადმყოფოდან. "იმედის კვირა" იმ დაწესებულებას სტუმრობდა, რომელიც მომავალში საერთაშორისო აღიარებას ელოდება. თანამედროვე სტანდარტების შესაბამისად აღჭურვილი საავადმყოფო არა მარტო საჩხერეში, არამედ ქვეყნის მასშტაბით ერთ-ერთ მოწინავე ადგილს იკავებს. ეს არის კლინიკა, რომელიც ჭიათურელ მაღაროელებს უფასოდ მოემსახურება, ამის შესახებ მათ მთავრობის წარმომადგენელმა მიმდინარე კვირას აცნობა”, - ასე წარადგინა წამყვანმა თემა.

ამის შემდეგ სიუჟეტში უკვე ჟურნალისტი გვიყვება, რომ “აქ მთავარი სიკვდილზე გამარჯვებაა, მართვითი სუნთქვით რეანიმაციულ განყოფილებაში და კომატოზური მდგომარეობიდან გამოყვანა, საჩხერის საავადმყოფოს ექიმებისთვის მარტივი არ არის”.

სიუჟეტიდან აღნიშნული კლინიკის მედპერსონალის მხრიდან „უმძიმესი ბრძოლისა და შრომის შედეგად“ გადარჩენილი სიცოცხლეების შესახებ ისტორიები მოვისმინეთ და იმ „ულტრათანამედროვე“ აპარატურისა და ტექნიკის შესახებ მივიღეთ ინფორმაცია, რომელსაც საჩხერის კლინიკა ფლობს.

„საჩხერის რეანიმაციულ განყოფილებაში სულ 10 ინდივიდუალური პალატაა, ყველა ოთახი თანამედროვე, მაღალი საერთაშორისო აპარატურითა და ინვენტარითაა აღჭურვილი“, - ვისმენთ სიუჟეტიდან და იმ მომსახურებების შესახებ დეტალურად ვიღებთ ინფორმაციას, რომლითაც „ათობით საჩხერელი და სხვადასხვა რეგიონიდან ჩამოსული პაციენტები ყოველდღიურად სარგებლობს“.

„2018 წლის აპრილში საავადმყოფოში გაიხსნა ჰემოდიალეზის განყოფილება, თანამედროვე სტანდარტის 14 სპეციალური აპარატით სარგებლობა უფასოა საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამის ფარგლებში. ჰემოდიალეზის განყოფილების გახსნიდან დღემდე პროფესიონალმა ექიმებმა დახმარება 50 ადამიანზე მეტს გაუწიეს. ჰემოდიალეზის განყოფილება რეგიონში ახალია და ადგილობრივებს კვირაში ოთხჯერ დედაქალაქში ჩასვლა აღარ უწევთ“, - განმარტავს ჟურნალისტი.

ამასთან, ის ხაზგასმით აღნიშნავს, რომ საჩხერის სამედიცინო ცენტრი ერთ-ერთი მოწინავეა არა მარტო რეგიონში არამედ ქვეყნის მასშტაბით, რომ წლებია საავადმყოფო საერთაშორისო სტანდარტების შესაბამისად ფუნქციონირებს. ყველაფერს თან კლინიკის შიდა პერიმეტრის კადრები ახლავს, რის ფონზეც ჟურნალისტი გვიყვება:

„ასე გამოიყურება კლინიკის საოპერაციო, ახალი თანამედროვე სამედიცინო ტექნიკით, დაწესებულების ხელმძღვანელობის ინიციატივით შეიძინეს გულის კონორანოგრაფიის სპეციალური აპარატი, რომელიც სისხლძარღვების გამოკვლევებისთვის არის საჭირო, გარდა ამისა, კლინიკაშია უნიკალური, 2018 წელს გამოშვებული ვიდეოენდოსკოპური აპარატი, რომლითაც საჭმლის მომნელებელი სისტემის დეტალური კვლევა ხდება“.

სიუჟეტიდან ისიც შევიტყვეთ, რომ ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის წარმომადგენელი საჩხერის საავადმყოფოს მუშაობას აქტიურად აკვირდება, სულ მალე დაწესებულება სამედიცინო სფეროში ერთ-ერთ მაღალ საფეხურზე აიწევს და აისო სერტიფიკატს მიიღებს, სერტიფიცირების პროცესი უკვე დაწყებულია.

„საჩხერის სამედიცინო ცენტრში, სულ 500 ადგილობრივია დასაქმებული. დაწესებულება მუდმივად ცდილობს ექიმებისა და მედპერსონალის განვითარებასა და გადამზადებას. რამდენიმე დღის წინ საავადმყოფოშივე გაიხსნა უფასო საბავშვო ბაღი მხოლოდ საავადმყოფოს თანამშრომლების შვილებისთვის. საჩხერის სამედიცინო დაწესებულება თანამშრომლობს თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტთან და აქტიურად მონაწილეობს მომავალი ექიმების აღზრდაში… საჩხერის საავადმყოფოს წინ დიდი გეგმები აქვს, მალე პალიატიური განყოფილებაც დაემატება და უფრო მეტიც, აქვე გაიხსნება კოლეჯი, სადაც საავადმყოფოს გამოცდილი ექიმები ცოდნას მომავალ ექთნებს გაუზიარებენ“, - ასე სრულდება მაყურებლისთვის საჩხერის სამედიცინო ცენტრში 10 წუთიანი მოგზაურობა.

ტელეკომპანია „იმედის“ მხრიდან ჯანდაცვის მინისტრის ცვლილებამდე ორი დღით ადრე, საჩხერის სამედიცინო ცენტრის შესახებ მსგავსი შინაარსის სიუჟეტის მომზადება და კლინიკის სიკეთეებზე სიკეთეებზე ხაზგასმა, იმის შთაბეჭდილებას ქმნის, რომ არხის მხრიდან ეს სწორედ ამ კლინიკის ხელმძღვანელის და მომავალი ჯანდაცვის მინისტრის შესახებ საზოგადოებაში გარკვეული პოზიტიური განწყობისა და დამოკიდებულების შექმნის მცდელობა იყო. ამასთან, კლინიკის აშენება ბიძინა ივანიშვილის სახელთან არის ასოცირებული. მინისტრად დანიშვნამდე, აღნიშნული ცენტრის ხელმძღვანელი იყო ჯანდაცვის უკვე ყოფილი მინისტრი დავით სერგეენკოც.

24 მაისს მხატვარმა ლია უკლებამ ფეისბუკის პირად გვერდზე თავისი ახალი ნამუშევრის ფოტო გამოაქვეყნა. ფოტოზე ასახულია ტრანსგენდერი ქალი, რომელსაც თავზე შარავანდედი აქვს და ხელში ბავშვი უჭირავს.

ლია უკლებას ნახატს სოციალურ ქსელში სიძულვილის ენის შემცველი დისკუსია მოყვა. 10 ივნისს კი მის ნამუშევარს „ასავალ-დასავალის“ ჟურნალისტი გიორგი გიგაური გამოეხმაურა. გიგაურმა მხატვრის წინააღმდეგ ფეისბუკის გვერდზე მუქარის და სიძულვილის ენის შემცველი, ჰომოფობიური ტექსტი გამოაქვეყნა, რომელიც სხვადასხვა საიტებზე და სოციალურ ქსელში ვირუსულად გავრცელდა.

გიგაური წერდა, რომ ლია უკლებას ნახატზე „ტრანსგენდერი იესოა“ გამოსახული და ნამუშევარს „სატანისტობად“ აფასებდა. მისივე თქმით, ამით ავტორი ქართველთა რელიგიურ გრძნობებს შეურაცხყოფდა და წერდა, „სანამ ამ სატანისტებს ,,შარლი ებდოს'' მოუწყობდეს ვინმე, სასწრაფოდ მისაღებია კანონი, რომლითაც რელიგიური სიწმინდეებისა და გრძნობების შეურაცხყოფისათვის, პატიმრობა მიესჯებათ!“

გამოცემებმა topnews.com.ge, alia.ge, resonancedaily.com, progressnews.ge გიგაურის მუქარანარევი ტექსტი უცვლელად გამოაქვეყნეს და, მიუხედავად იმისა, მხატვარს ნამუშევრის სახელი არ დაუსახელებია, წერდნენ, თითქოს „იესო პომადით და ჩვილი ბავშვით ხელში“ ნახატის სახელწოდება იყო.

თავად ავტორი „ნეტგაზეთთან“ საუბრისას განმარტავს, რომ მისი ნამუშევარი რეფლექსიაა ტრანსგენდერი ადამიანების პრობლემებზე, ნახატზე ქრისტეს წარმოდგენაზე კი ამბობს, რომ ეს მხოლოდ და მხოლოდ მათი ინტერპრეტაციაა.

„სკანდალზე ორიენტირებული ონლაინ-მედიების ნაწილმა, ისე, რომ ამბავი ჩემთან არ გადაუმოწმებიათ, ეს სათაური ფაქტად გაასაღეს, ნებით თუ უნებლიეთ, ტყუილის ტირაჟირებას შეუწყვეს ხელი. ასე იქცა გუნდა ზვავად. ადამიანებმა ეს ინტერპრეტაცია ჭეშმარიტებად ისე მიიღეს, რომ საკუთარი თავისთვის არ უკითხავთ – იქნებ ტილოზე ქრისტე არ არის. იქნებ შარავანდედი დედასაც შეიძლება ჰქონდეს, დედას, რომელიც ყველაფერს აკეთებს შვილის კეთილდღეობისთვის,“ - აცხადებს ლია უკლება და ამბობს, რომ მისი მიზანი ადამიანების და მათი რწმენის შეურაცხყოფა არ ყოფილა.

გამოცემებმა, რომლებმაც ჰომოფობიური და სიძულვილის ენის შემცველი ტექსტების გაავრცელეს, ლია უკლებას წინააღმდეგ მიმართული აგრესია უფრო გააღვივეს. მსგავსი შეტევა მხატვარზე 2015 წელსაც იყო,  მაშინ, როდესაც მისი ნამუშევარი „თვითმკვლელი ღვთისმშობელი“ ილიას უნივერსიტეტში გამოიფინა.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მეშვიდე პრინციპის თანახმად,

• ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით.
  
  
  ⇒  ⇒ ფოტოგალერეა

10 ივნისს გაზეთ „ალიას“ გვერდზე ფრაქცია „ნაციონალური მოძრაობის“ თავმჯდომარე რომან გოცირიძის სახელით გავრცელდა ყალბი ინფორმაცია. „ალია“ წერდა, თითქოს რომან გოცირიძე "რუსთავი 2-ის" ეთერში ზაზა სარალიძის ემოციურ გამოსვლას „სტანდარტული შოუ პროგრამად“ აფასებდა და ამბობდა:

"ის რაც გუშინ ზაზა სარალიძის მხრიდან რუსთავი ორის ეთერში ვიხილეთ, იყო სტანდარტული შოუ პროგრამა ! არ შეიძლება ანგელოზივით შვილი მიწაში ჩააწვინო და შენ თეატრალურის სტუდენტებზე ნიჭიერად თამაშობდე! ნაციონალური მოძრაობა მთელი ეს პერიოდი მას მხარში ედგა, თუმცა მისმა შეცდომებმა ნახეთ რაც მოიტანა! არ მიკვირს განგებამ რატომ არგუნა ამ კაცს ასეთი განსაცდელი".

„ალიამ“ ინფორმაციის წყაროდ მიუთითა 2019 წლის 21 მაისს ფეისბუკში შექმნილი გვერდი „სირცხვილის კორიდორი“, რომელიც ფოტო/ვიდეო მანიპულაციებით, დამონტაჟებული მასალებით და დეზინფორმაციის გავრცელებით „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ დისკრედიტაციას ცდილობს.

„ალიას“ მასალას რომან გოცირიძე მალევე ფეისბუკის პირად გვერდზე გამოეხმაურა. მისი სახელით გავრცელებულ ინფორმაციას „ბინძური ჭორი“ უწოდა და გაზეთს ბოდიშის მოხდისკენ და მასალის დაუყოვნებლივ წაშლისკენ მოუწოდა. გოცირიძემ ოფიციალური განცხადება 11 ივნისს პარლამენტშიც გააკეთა. მისი თქმით, დაფინანსებული ე.წ. ტროლები და გაზეთი „ალია“ მიზანმიმართულად ავრცელებენ ყალბ ინფორმაციებს:

„მე ამას არ აღვიქვამ, როგორც ჩემზე პირადად თავდასხმას. აქ საგანგაშო ის ფაქტია, რომ ისინი ამით ეწევიან ბატონი ზაზა სარალიძის ფსიქოლოგიურ ტერორს. უნდათ, ადამიანი გამოიყვანონ წყობიდან და უნდათ, რომ მან აიღოს ხელი თავის სამართლიან ბრძოლაზე.“

მიუხედავად იმისა, რომ „ალია“ რომან გოცირიძეს დაუკავშირდა(რასაც მასალის განახლებული ვერსიიდან ვიგებთ) და მან მისი სახელით გავრცელებული ინფორმაცია უარყო, გაზეთი წერს, რომ „ალიას საბოდიშო არაფერი აქვს“ და ამტკიცებს, რომ ინფორმაციის დამადასტურებელი „სქრინები“ აქვს. თუმცა იმის მტკიცებულება, რომ რომან გოცირიძემ მსგავსი სიტყვები თქვა, მასალაში არ ჩანს.

„ალიას“ მიერ გავრცელებული დეზინფორმაცია სხვა რამდენიმე გვერდსაც ჰქონდა გამოქვეყნებული, თუმცა მათ მალევე წაშალეს. მასალა ამ დროისთვის მხოლოდ alia.ge-ზე და geotimes.ge-ზე იძებნება. geotimes.ge მასალის ბოლოს წერს, რომ „სად და როდის გააკეთა პარლამენტარმა ეს განცხადება, უცნობია. ამას ვერც ერთი წყარო ვერ აზუსტებს.“

 

2019 წლის 9 ივნისს მთაწმინიდის მაჟორიტარულ ოლქში პარლამენტის შუალედური არჩევნების მეორე ტური გაიმართება. ერთმანეთს მმართველი გუნდის მიერ მხარდჭერილი კანდიდატი ვლადიმერ კახაძე და ევროპული საქართველო-თავისუფალი დემოკრატების კანდიდატი შალვა შავგულიძე დაუპირისპირდებიან.

არჩევნების მეორე ტურმა, პოლიტიკური სიმპატიების გათვალისწინებით, კონკრეტული მედიასაშუალებების დღის წესრიგიც შეცვალა. ეს მეორე ტურში გადასული მაჟორიტარობის კანდიდატების გაშუქების დისკურსში გამოიხატა. მაგალითად ტელეკომპანია “იმედმა”, პირველი ტურის შემდეგ, მაჟორიტარობის ოპოზიციურ კანდიდატს შალვა შავგულიძეს, მთავარ საინფორმაციო გამოშვებებში, 7 სიუჟეტი მიუძღვნა. ამ მასალებში მის ირგვლივ უარყოფითი კონტექსტის შექმნის მიზნით, შავგულიძე ყოფილ სახელისუფლებო პარტიასთან “ნაციონალურ მოძრაობასთან” არის გაიგივებული.

 

⇒    მიხეილ სააკაშვილის მხარდაჭერა

 

მაგალითად, 22 და 23 მაისს, ორი სიუჟეტი მიუძღვნა “იმედმა” საქართველოს ყოფილი პრეზიდენტის მიხეილ სააკაშვილის შავგულიძისადმი გამოხატულ მხარდაჭერას. მასალების მთავარი აქცენტი კი ისაა, რომ შავგულიძე ამ მხარდაჭერას იღებს და სააკაშვილს მადლობას უხდის.

“შალვა შავგულიძეს მხარს მეორე ტურში მიხეილ სააკაშვილი უჭერს. მხარდაჭერა კანდიდატს ყოფილმა პრეზიდენტმა მორიგი facebook ლაივით გამოუცხადა. შესაძლოა, ეს გირგვლიანის ოჯახის ყოფილი ადვოკატისთვის, რომელიც რიგგარეშე არჩევნების წინ ყოფილი ნაციონალების ბანაკში აღმოჩნდა, ერთადერთი მხარდაჭერა იყოს. ჯერჯერობით დამარცხებული კანდიდატები შალვა შავგულიძის სასარგებლოდ ნაბიჯის გადადგმას არ ჩქარობენ”, - ამ ტექსტით წარადგინა წამყვანმა ამ თემაზე მომზადებული ერთ-ერთი სიუჟეტი.

 

⇒  "შავგულიძემ მორალური ზღვარი გადაკვეთა"

 

27 და 28 მაისს, შავგულიძის შესახებ მომზადებული ორი სიუჟეტის მთავარი აქცენტი იყო ის, რომ “შავგულიძეს არ ახსოვს რაზე იხდის სასჯელს ბაჩო ახალაია და უჭირს კითხვაზე პასუხი არიან თუ არა ახალაია და ვანო მერაბიშვლი პოლიტპატიმრები”.

ამავე სიუჟეტებში მმართველი გუნდის წევრების კომენტარებით კიდევ ერთი მესიჯი ვრცელდება შალვა შავგულიძეზე: “მან მორალური ზღვარი გადაკვეთა”.

“შალვა შავგულიძის ადვოკატი, პასუხს ვერ გვცემს და ერიდება პასუხის გაცემა იმაზე, იყვნენ და არიან თუ არა, ვანო მერაბიშვილი და ბაჩო ახალაია პოლიტპატიმრები, ვერ ამბობს ამას. ანუ, იმასაც კი ვერ ბედავს, რომ განაცხადოს ღიად, რომ სანდრო გირგვლიანის ფაქტიურად მკვლელები, ადამიანები, რომლებმაც სისტემა შექმნეს, რომელმაც თავის მხრივ მოკლა სანდრო გირგვლიანი, პოლიტპატიმრები არ არიან. ამით ყველაფერი არის ნათქვამი”, - ამბობს ოცნების ერთ-ერთი დეპუტატი დავით მათიკაშვილი.

“ოცნების” კიდევ ერთი დეპუტატი კარლო კოპალიანი კი განმარტავს, რომ “შავგულიძე დადგა იმ ხალხის გვერდით, ვინც მოკლა მისი დაცვის ქვეშ მყოფი გირგვლიანი და მოლაშვილი, ამაზე მეტი ამაზრზენი რა უნდა იყოს?!”

 

⇒  შავგულიძე "იმედის კვირის" რაკურსით

 

შავგულიძის თემა აქტუალური იყო იმედის კვირის შემაჯამებელ გადაცემა “იმედის კვირაშიც”. მასზე ამ ფორმატში ასევე ორი ვრცელი სიუჟეტი მომზადდა. ამ მასალებშიც მთავარი ხაზი მიხეილ სააკაშვილის მხარდაჭერასა და “ნაციონალურ მოძრაობასთან” მის აფილაციაზე გადიოდა.

2011 წლის 26 მაისზე მომზადებული სიუჟეტის შემდეგ, წამყვანმა თემა ასე წარადგინა:

“ამ გუნდთან ერთად, ამ ყველაფრის შემოქმედთან ერთად აპირებს შალვა შავგულიძე ქვეყანაში სამართლიანობისთვის ბრძოლას უსამართლობის წინააღმდეგ. პოლიტიკური და სამართლებრივი პარადოქსი იქნება ჩვენი შემდეგი თემა. ძალადობრივი რეჟიმის შემოქმედი მიხეილ სააკაშვილი შალვა შავგულიძეს მხარდაჭერას უცხადებს. რა მიზანმა გააერთიანა გირგვლიანის ოჯახის ადვოკატი გირგვლიანის მკვლელ ყოფილ სახელისუფლებო გუნდთან? რა მოსულა და რა არა პოლიტიკაში?”

სანდრო გირგვლიანის მკვლელობის კონტექსტში განიხილა "იმედის კვირამ" შალვა შავგულიძის თემა 2 ივნისის გადაცემაში.

“კომფორტი და ძალაუფლება რომ არ ეთმობოდა მიხეილ სააკაშვლს ამის ნათელი მაგალითია ახალგაზრდა ბანკირის მკვლელობის საქმე, რომლის გასაყალბებლად ყველაფერზე წავიდა, მკვლელებს სასათბურე პირობები შეუქმნა და კანონმდებლებს კანონებიც კი შეაცვლევინა იმისთვის, რომ საკუთარი იმიჯი და ხელისუფლება გადაერჩინა. მკვლელობიდან 13 წლის შემდეგაც წარმოუდგენელია იმ სისასტიკეზე საუბარი, რომლის ავტორიც სააკაშვილის რეჟიმი იყო. როგორ გაანადგურეს ოჯახი, რომელიც უსამართლობის წინააღმდეგ ქუჩაში გამოვიდა. სამართლიანობისთვის ბრძოლას შვილმკვდარი დედაც შეეწირა,რომლის გვერდითაც სამართლებრივი ბრძლის გზაზე მაშინ შალვა შავგულიძე იდგა. დღეს კი იმ გუნდის წარმომადგენელია, რომელიც თავის დროზე, ადამიანის სიცოცხლის ხელყოფაში ამხილა”, - ამბობს წამყვანი.

შემდეგ თემა გირგვლიანის საქმეზე დაკავებულებისთვის განსაკუთრებული პირობების შექმნის მიზნით განხორციელებული საკნონმდებლო ცვლილელებების კუთხით გაიშალა. საუბარი იყო იმაზე, რა როლი ჰქონდა ამ საქმეში საკანონმდებლო ორგანოს. აღნიშნულით სიუჟეტში იმას გაესვა ხაზი, რომ მაშინდელი კანონშემმოქმედები მოცემული მომენტისთვის ევროპულ საქართველოს წარმოადგენენ, რომლებიც თავის მხრივ არჩევნებში მხარს შალვა შავგულიძეს უჭერენ.

“აი ასეთ ადამიანებთან ურთიერთობა შემოგვთავაზა ბატონმა შავგულიძემ, რაც იყო ამ ფილმის შექმნის მიზეზი და მიზანიც ის იყო, რომ ადამინებმა დაინახონ და ადამიანებმა გადაწყვიტონ შეიძლება თუ არა ასეთი ურთიერთობების დაშვება ჩვენს პოლიტიკურ ცხოვრებაში”, - ამბობს აღნიშნულ თემაზე მომზადებული საგამოძიებო ფილმის ავტორი ვახტანგ კომახიძე.

“მის [შავგულიძის] საქმეში ახლა არავინ ერევა ის, როგორც ნაციონალური რეჟიმის შემოქმედები… თანამოაზრეა იმ კანონშემოქმედების, ვინც გირგვლიანის მკვლელვებს კანონები მოარგო და ვისზეც სტრასბურგის საჩივარშიც ამბობდა, რომ ცვლილება სწორედ ამ საქმეს მოარგეს… ბრძოლა მანდატისთვის აერთიანებს მათთან, ვისაც წლების განმავლობაში ებრძოდა, მათთან ერთად აპირებს კანონშემოქმედებას ვინც კანონმდებლობა საკუთარ ინტერესებს და გირგვლიანის მკვლელობის საქმის გაყალბებას მოარგო”, - განმარტავს ჟურნალისტი. 

 

 ⇒  გირგვლიანისა და ხორავას ქუჩის საქმე

 

შავგულიძის თემაზე მომზადებული ერთ-ერთი ბოლო სიუჟეტი იმედის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში 5 ივნისს გავიდა. ამ მასალაში ხაზგასმულია, რომ მთაწმინდის მაჟორიტარობის კანდიდატი გირგვლიანის საქმეს ხორავას ქუჩაზე მომხდარ მკვლელობას ადარებს. ჟურნალისტის თქმით, ეს თავის მხრივ “ნაციონალური მოძრაობის” მანკიერ წარსულზე ხაზგასმაა, ეს კი იმ ფონზე, როდესაც შვგულიძე მთაწმინდაზე მაჟორიტარობისთვის სწორედ ყოფილი ხელისუფლების წარმომადგენლების სახელით იბრძვის.

აღსანიშნავია, რომ ყველა ზემოთდასახელებულ სიუჟეტში საპირისპირო მხარის კომენტარებსაც ვისმენთ. თუმცა, მასალების ყურებისას იქმნება შთაბეჭდილება, რომ ეს მხოლოდ ხელოვნური ბალანსის შექმნის მცდელობაა და სხვა არაფერი. სიუჟეტების აქცენტები, კონტექსტი, ტონი და ლექსიკა, ცალსახად, ერთი კონკრეტული კანდიდატის მიმართ უარყოფითი ფონის შექმნისა და ამომრჩევლის ემოციებით მანიპულირების შთაბეჭდილებას ტოვებს. აღსანიშნავია, რომ სანდრო გირგვლიანის თემა შავგულიძის კონტექსტში ტელეკომპანია იმედისთვის არჩევნების პირველი ტურის წინასაარჩევნო კამპანიის დროსაც აქტუალური იყო. მაშინ შალვა შავგულიძეს პასუხს იმაზე სთხოვდნენ, რატომ არ გაასაჩივრა გირგვლიანის საქმე სააპელაციო სასამართლოში.

⇒  შავგულიძის თემა არჩევნების პირველ ტურამდე

ამ თემაზე, ტელეკომპანია იმედმა გადაცემაში “პირისპირ” შავგულიძესა და გირგვლიანის საქმის მოსამართლეს ლევან მურუსიძეს შორის დებატიც მოაწყო. ამ გადაცემაში კამათი სწორედ იმაზე წარიმართა, რამდენად სწორი იყო ადვოკატის მხრიდან საქმის სააპელაციო სასამართლოში არგასაჩივრება. იმავე თემაზე, იმავე სტუდიაში დისკუსია შალვა შავგულიძესა და ფრაქცია ქართული ოცნების” ხელმძღვანელს მამუკა მდინარაძეს შორისაც შედგა.

შუალედური არჩევნების პირველი ტური 19 მაისს გაიმართა. არჩევნებში მოსახლეობის დაბალი აქტივობის გამო, პირველ ტურში გამარჯვება ვერცერთმა კანდიდატმა მოიპოვა. ქართუკი ოცნების კანდიდატმა ვლადიმერ კახაძმ ამომრჩევლების ხმების 41%, ხოლო ევროპული საქართველო-თავისუფალი დემოოკრატების კანდიდატმა 36.83% მიიღო.

ბოლო რამდენიმე დღის განმავლობაში, 4-დან 7 ივნისის ჩათვლით პერიოდში, საქართველოში სუიციდის ოთხი შემთხვევა მოხდა. ოთხიდან ერთი გარდაცვლილი არასრულწლოვანი იყო. ოთხივე შემთხვევა მედიის დღის წესრიგში მოხვდა, თუმცა, მედიასაშუალებების ნაწილმა მომხდარი ეთიკური სტანდარტების დარღვევით გააშუქა - გამოაქვეყნეს გარდაცვლილის ფოტოები, აღწერეს სუიციდის მეთოდი, გაასაჯაროვეს არასაჭირო დეტალები გარდაცვლილთა პირადი ცხოვრებიდან, ისაუბრეს სუიციდის სავარაუდო მიზეზებზე და ახალ ამბებად აქციეს გარდაცვლილთა ახლობლების მიერ სოციალურ ქსელში გამოქვეყნებული ემოციური პოსტები. გარდა ამისა, ოთხი ფაქტის გაშუქებიდან სამ შემთხვევაში სუიციდის რომანტიზებას ჰქონდა ადგილი, რაც განსაკუთრებით სახიფათოა.

ეს არ არის პირველი შემთხვევა, როდესაც სუიციდიაპრობლემურად შუქდება. არაერთი სტატია იძებნება “მედიაჩეკერის” არქივშიც. ყველა ამ მასალაში საუბარია, რომ თვითმკვლელობის შემთხვევების გაშუქებისას მედიას განსაკუთრებული სიფრთხილე მართებს, რისკები განსაკუთრებულად დიდია, თუ საქმე არასრულწლოვანს ეხება.

ამ რისკებზე საუბრობს “მედიაჩეკერთან” ფსიქოლოგი მაია ცირამუაც. მისი თქმით, განსაკუთრებულ რისკ ჯგუფს მოზარდები წარმოადგენენ, რადგან ისინი ასმაგად უფრო იმპულსურები არიან, ვიდრე ნებისმიერი სხვა ადამიანი: „ახლა უამრავი თინეიჯერი არის შეძრული იმ ამბებით, რაც ხდება. თანამედროვე სამყაროში ისედაც ძალიან სერიოზული გამოწვევის წინაშე არიან მოზარდები. ჩვენს ქვეყანაში კი, სადაც ზოგადად არ არის ხალისიანი ცხოვრება, არაფერს არ სთავაზობს მოზარდს სახელმწიფო, რომ მან ბედნიერად იცხოვროს - უფრო მეტად იზრდება რისკები. თინეიჯერები პირდაპირ ახდენენ კოპირებას თავიანთ ცხოვრებაში იმ სულისკვეთების, იმ მეთოდის, იმ მიზნის, რაც იკვეთება სუიციდის არსებულ სიტუაციებში. ნაცვლად იმისა, რომ ვილაპარაკოთ პრევენციაზე, ჩვენ ვავრცელებთ და ვატრიალებთ სარისკო და სახიფათო ინფორმაციას.“

მაია ცირამუა რამდენიმე დეტალზე ამახვილებს ყურადღებას, რაც მისი თქმით, განსაკუთრებით პრობლემურია სუიციდის შემთხვევების გაშუქებისას. მათ შორის, მომხდარის დეტალების აღწერა და სუიციდის რომანტიზება.

“დეტალების აღწერა არის ცეცხლზე ნავთის დასხმა. კატეგორიულად არ შეიძლება საუბარი თვითმკვლელობის ფორმაზე, მიზეზებზე, მითუმეტეს მაშინ, როდესაც მიზეზით შესაძლოა მოხდეს ფაქტის რომანტიზება. დაუშვებელია, ილაპარაკო სუიციდის საშუალებებზე, რადგან ის ადამიანი, რომელიც მოწყვლადია ამ თვალსაზრისით და შეიძლება ამაში პოულობდეს რაღაც „გზას“, შესაძლოა, შენ მას უკარნახო რა და როგორ გააკეთოს”, - ამბობს იგი და ამატებს, რომ ე.წ. რომანტიკული თვითმკვლელობა გაცილებით უფრო სარისკოა და უფრო ფრთხილად უნდა გაშუქდეს: “არც ვიცი, საერთოდ უნდა გაშუქდეს თუ არა მიზეზის მითითებით. მე დავაკვირდი, რომ ბოლო დღეებში გამოიკვეთა შემთხვევები, სადაც ფიგურირებს შეყვარებულის გამო თვითმკვლელობა. ეს უკვე ძალიან სახიფათო სიგნალია”.

⇒ ამავე თემაზე: რა უნდა ვიცოდეთ სუიციდის გაშუქებისას

სუიციდის დეტალების აღწერა, პრობლემის გადაჭრის საშუალებად წარმოჩენა და ა ერთ მარტივ მიზეზამდე დაყვანა რომ დაუშვებელია, ამის შესახებ საუბარია სუიციდის გაშუქების სახელმძღვანელო წესებშიც.

• “არ დაიყვანოთ სუიციდი მხოლოდ ერთ მარტივ მიზეზამდე, მაგალითად, პირად ურთიერთობებში არსებული პრობლემები, ფინანსური მდგომარეობა, ნარკოტიკები და აშ. განსაკუთრებით საშიშია სუიციდის მიზეზად ჯანმრთელობის მდგომარეობის (მაგალითად, ფსიქიკური პრობლემები) დასახელება. ამგვარი გაშუქება ფარულ მესიჯს ატარებს, რომ ამ მდგომარეობაში მყოფი ადამიანისთვის გამოსავალი სუიციდია”, - ვკითხულობთ სახელმძღვანელოში.

უკანასკნელ დღეებში მომხდარი სუიციდის შემთხვევების გაშუქება მხოლოდ ზემოთჩამოთვლილი პრობლემებით არ დასრულებულა. გარკვეულმა გამოცემებმა მკითხველის ყურადღების მიქცევა გარდაცვლილების ახლობლების ემოციური განცხადებების გავრცელებითაც სცადეს.

„ნახეთ, რას წერს ტრაგიკულად გარდაცვლილის მამა“, „წაიკითხეთ დაღუპული გოგონას მამის პირველი კომენტარი“ - ამ და მსგავსი სათაურებით ონლაინ გამოცემების ნაწილმა სუიციდით გარდაცვლილის მშობლების ფეისბუკის პირად გვერდზე გამოქვეყნებული სტატუსები გამოაქვეყნა. მაია ცირამუას თქმით, მსგავსი შინაარსის ტექსტების გავრცელება განსაკუთრებით სარისკო და სახიფათოა.

„როდესაც მშობელი ემოციურ სტატუსს წერს თავის შვილთან დაკავშირებით, მას პატიებას სთხოვს, სიტყვა „მაპატიეს“ იყენებს და მისი ეს სტატუსი ელვისებური სისწრაფით ვრცელდება, ჩათვალეთ, რომ ეს ზრდის რისკს იმისას, რომ ვინც გაბრაზებულია მშობელზე, მან იპოვოს რაღაც „გზა“, - ამბობს ფსიქოლოგი.

მისივე თქმით, სუიციდი იმდენად მძიმე თემაა, რომ ზემოთჩამოთვლილი რეკომენდაციები არამხოლოდ ჟურნალისტებმა უნდა გაითვალისწინონ, არამედ მოქალაქეებმაც: “ჩვენ უნდა გვეყოს სამოქალაქო პასუხისმგებლობა, ადამიანობა, სიყვარული ბავშვების მიმართ, რომ ეს არ გავავრცელოთ”.

ისევე როგორც ბოლო დღეებში მომხდარ შემთხვევებში, სხვა დროსაც, ხშირად, მედიასაშუალებების ნაწილი მომხდარს ზედაპირულად აშუქებს. იფარგლება მხოლოდ მომხდარი ფაქტით და არ იწყებს მსჯელობას, რა არის აუცილებელი პრევენციისთვის, არ ცდილობს ადამიანების დახმარებას და არ აწვდის მათ ინფორმაციას მსგავს შემთხვევებში საჭირო სერვისების შესახებ.

სუიციდის გაშუქების სახელმძღვანელო წესებში ნათქვამია, რომ სუიციდის ფაქტის გაშუქებამდე, სასურველია მედია დაფიქრდეს, რატომ აშუქებს ამ კონკრეტულ შემთხვევას, რა არის მისი მიზანი.