საქართველო, როგორც ეკონომიკური ზრდის მიხედვით ევროპაში პირველ ადგილზე მყოფი და ზრდის საუკეთესო საპროგნოზო მაჩვენებლის მქონე ქვეყანა ევროპასა და რეგიონში, სწორედ ეს კონტექსტი შემოგვთავაზა ტელეკომპანია “იმედმა” 9 იანვარს მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში ქვეყნის ეკონომიკური მდგომარეობის შეფასებისას, ისე, რომ ამ მხრივ არსებულ გამოწვევებზე მასალაში ყურადღება არ გამახვილებულა.

თემის წარდგენისას, წამყვანმა, აღნიშნა, რომ “საქართველო ეკონომიკური ზრდის მიხედვით, ევროპაში პირველ ადგილზეა, საერთაშორისო სავალუტო ფონდის შეფასებით კი, მომავალი ხუთი წლის განმავლობაში ქვეყნის რეალური ეკონომიკა ევროპაში ყველაზე მეტად გაიზრდება”. მანვე ეკონომიკის სამინისტროს მიერ გავრცელებული განცხადების შინაარსიც გაგვაცნო, სადაც უწყება განმარტავს, რომ სტატისტიკის ეროვნულმა სამსახურმა ქვეყნის მთლიანი შიდა პროდუქტის (მშპ) ახალი მეთოდოლოგიით დათვლილი მონაცემები გამოაქვეყნა, რაც საერთაშორისო ორგანიზაციების სტატისტიკურ წყაროებში ჯერ არ ასახულა და რომ საქართველო მშპ-ის ზრდის მიხედვით ლიდერის პოზიციას კვლავაც ინარჩუნებს.

წამყვანის ტექსტიდან ასევე შევიტყვეთ, რომ სწორედ ახალი მეთოდოლოგიით დათვლამ აჩვენა, რომ ქვეყნის მთლიანი შიდა პროდუქტის დონე 8.6%-ით გაიზარდა. “ეკონომიკის სამინისტროს ინფორმაციით, საგარეო გამოწვევების, ზოგადი გეოპოლიტიკური დაძაბულობის და გლობალურად შემცირებული ნაკადების ფონზე, საქართველო ერთ-ერთი ლიდერია ეკონომიკური ზრდის თვალსაზრისით”, - დასძინა მანვე.

წამყვანების ტექსტების მსგავსად, თემაზე მომზადებული სიუჟეტიც იმგვარად იყო აგებული, რომ მთავარი აქცენტები მთლიანი შიდა პროდუქტის ზრდის მიხედვით, საქართველოს წამყვან პოზიციებზე კეთდებოდა. იმავეს ამბობდნენ, სიუჟეტში წარმოდგენილი რესპონდენტებიც, რომლებიც ხელისუფლების ოპონენტების მხრიდან მიზანმიმართულ სიცრუესა და რიცხვებით მანიპულირებაზე მიუთითებდნენ.

“ხელისუფლების ოპონენტებმა აჟიოტაჟი ჯერ არარსებული მონაცემების მიხედვით მას შემდეგ ატეხეს, რაც სომხეთის პრეზიდენტმა საკუთარი ქვეყნის ეკონომიკურ ზრდაზე ისაუბრა. ფაშინიანმა სწორედ ის მეთოდოლოგია გამოიყენა, რომელიც საქართველოში ახლა დაინერგა და შესაბამისად 2019 წლის მონაცემები საერთაშორისო სავალუტო ფონდის მიმოხილვაში ჯერ ვერ მოხვდა”, - თქვა ჟურნალისტმა სიუჟეტის დასასრულს.

არასამთავობო ორგანიზაცია GRASS-ის მედიაპროექტ Factcheck-ის მთავარი ეკონომისტი ვალერი კვარაცხელია “მედიაჩეკერთან” საუბარში ამბობს, რომ საერთაშორისო ორგანიზაციების ანგარიშებში ამ მომენტისთვის ასახული სომხეთის მშპ-ის აბსოლუტური მაჩვენებლის, მათ შორის, ერთ სულ მოსახლეზე მშპ-ის საქართველოს მაჩვენებლებთან შედარება ნამდვილად არასწორია, რადგან დათვლა მართლაც ახალი მეთოდოლოგიით განხორციელდა და იმავე მეთოდით საქართველოს მიერ დათვლილი მშპ-ის მაჩვენებლები მათ ანგარიშებში ჯერ არ ასახულა. მისივე განმარტებით, ახალი მეთდოლოგიით დათვლის შედეგად, საქართველოს მთლიანი შიდა პროდუქტის ზრდა დაახლოებით 8.5%-ია და ის, უსწრებს თუ არა იგი ამ მაჩვენებლით სომხეთს 2019 წელს, მას შემდეგ გახდება ცნობილი, რაც საქსტატი ახალი მეთოდოლოგიით გადაანგარიშებულ მონაცემებს გამოაქვეყებს. მისივე თქმით, ისიც აღსანიშნავია, რომ სომხეთი საქართველოს ერთ სულ მოსახლეზე მშპ-ის ზრდის მიხედვით ბოლო წლებია, უსწრებს.

ვალერი კვარაცხელია იმასაც განმარტავს, რომ რაც შეეხება საპროგნოზო მაჩვენებლებს, უახლოესი 5 წლის მონაცემებით საქართველო ევროპულ ქვეყნებს, მათ შორის, განვითარებადს ნამდვილად უსწრებს, თუმცა იგი იქვე განმარტავს, რომ მსგავსი ტიპის შედარება სპეკულაციის ნიშნებს შეიცავს, რადგან როგორც წესი, ეკონომიკურად შედარებით განვითარებული ქვეყნები ნაკლებად განვითარებულ ქვეყნებთან შედარებით ნელა იზრდება, რასაც განსხვავებული ეკონომიკური პოლიტიკა, ათვისებული პოტენციალის განსხვავებულობა და სხვა ფაქტორები განაპირობებს.

შესაბამისად, საქართველოს ეკონომიკური ტემპის შესაფასებლად, ნიშნულად ამ ქვეყნების მაჩვენებელების აღება გარკვეულწილად არასწორია, რადგან სრულიად ბუნებრივია, საქართველოს ეკონომიკა იზრდებოდეს უფრო სწრაფად, ამ ქვეყნებთან შედარებით”, - ამბობს იგი.

მისივე განმარტებით, საერთაშორისო სავალუტო ფონდიც შეფასებების გასაკეთებლად, მეტნაკლებად მსგავსი მახასიათებლების მქონე ქვეყნებს აერთიანებს ცალკეულ ჯგუფებში და საქართველოსაც “ახლო აღმოსავლეთისა და ცენტრალური აზიის ქვეყნების” ჯგუფში განიხილავს. მისივე თქმით, 2020 წლისთვის მოცემულ ჯგუფში საქართველოზე მაღალი ეკონომიკური ზრდის საპროგნოზო მაჩვენებელი 5 ქვეყანას აქვს (ჯიბუტი, ეგვიპტე, მავრიტანია, თურქმენეთი და უზბეკეთი), 2020-2024 წლების საშუალო საპროგნოზო მონაცემებით კი საქართველოს (5.07%)ამ ხუთ ქვეყენასთან ერთად იემენიც უსწრებს.

“საერთო ჯამში, არითმეტიკულად საქართველოს პროგნოზირებული ეკონომიკური ზრდა ნამდვილად არის ერთ-ერთი მაღალი, თუმცა აღსანიშნავია, რომ, ერთი მხრივ, დანარჩენი ქვეყენების დიდი ნაწილის ანალოგიური მაჩვენებელი არსებითად არ განსხვავდება, მეორე მხრივ კი, მნიშვნელოვანია, რომ შეფასებისას მეტი ყურადღება დაეთმოს ზრდის კონკრეტული მაჩვენებელი, ამ შემთხვევაში - 5% რამდენად არის მისაღები [და საკმარისი] საქართველოსთვის და შესაძლებელია თუ არა მისი გაუმჯობესება, ვიდრე სხვა ქვეყნებთან შედარებას”, - ამბობს იგი.

შესაბამისად, “იმედის” მხრიდან ამ კუთხით გაკეთებული მანიპულაციური შეფასებები და აქცენტები, ტოვებდა შთაბეჭდილებას, რომ არხის მიზანი არა ამ მხრივ ქვეყნის წინაშე არსებულ გამოწვევებზე საუბარი და პრობლემების რეალური განხილვა, არამედ მაყურებლისთვის მხოლოდ მთავრობისა და ეკონომიკური გუნდის წარმატებულ საქმიანობაზე ხაზგასმა იყო, რაც ეთიკური და პასუხისმგებლიანი ჟურნალისტიკის ჩარჩოებს მიღმაა.

მგლოვიარე ჭირისუფლები, კუბოსთან მყოფი ახლობლების ემოციური კომენტარები და გარდაცვლილის ცხედრის კადრები - სწორედ ასე გააშუქა ტელეკომპანია “მთავარმა არხმა” 24 წლის მურად წურწუმიას გარდაცვალების საქმე, რომელსაც 2 იანვარს, თბილისში ე.წ. “დამპალოს სასაფლაოზე” შშ-ს თანამშრომელმა და მისმა თანმხლებმა პირმა სიცოცხლისთვის სახიფათო მძიმე დაზიანებები მიაყენეს, რის გამოც იგი 4 იანვარს საავადმყოფოში გარდაიცვალა.

ამბავი არხის ეთერში პირველად 6 იანვარს მოხვდა და ის მომდევნო სამი დღის განმავლობაში მთავარი საინფორმაციო გამოშვების ერთ-ერთი ძირითადი თემა იყო. მთელი ამ ხნის განმავლობაში თემაზე მომზადებულ მასალებში დიდი დოზით იყო ნაჩვენები ისეთი კადრები, რომლებიც მაყურებლის ემოციების გამძაფრებაზე იყო გათვლილი და თავად ამბავს დამატებით ინფორმაციულ ღირებულებას არ მატებდა. მიუხედავად იმისა, რომ ნათლად ჩანდა, ოჯახი მედიასთან ურთიერთობას არ გაურბოდა და არ იქმნებოდა შთაბეჭდილება, რომ ჟურნალისტს სხვა გამოსავალი არ ჰქონდა, მათი კომენტარების ძირითადი ნაწილი, გარდაცვლილის კუბოს ფონზე იყო ჩაწერილი, რაც მსგავსი ქმედების მიზანმიმართულობაზე მიუთითებდა.

ოთახი, რომელშიც გარდაცვლილის კუბო იყო განთავსებული, ოჯახის წევრების გლოვა და ტირილი, ასევე ემოციური კომენტარი იმავე ოთახიდან მაყურებელს “ტელეკომპანია პირველმაც” აჩვენა. გარდაცვლილის კუბოს კადრები, მგლოვიარე ახლობლები იმავე ოთახში და გარდაცვლილის ფოტოები მცირე დოზით, თუმცა ტელეკომპანია “რუსთავი 2-ის” ეთერშიც მოხვდა. ასევე მცირე დოზით, კიბოს კადრები და მგლოვიარეთა ტირილის ხმების “ტელეკომპანია “ფორმულამაც” შემოგვთავაზა.

მაუწყებელთა ქცევის კოდექსი განმარტავს, რომ მედია სიფრთხილით უნდა მოეკიდოს ისეთი ვიზუალური მასალის ჩვენებას, რომელზეც ასახულია ადამიანთა ტრაგედია და ტანჯვა:

“მაუწყებელმა არ უნდა გადაიღოს ან გაავრცელოს მასალა, რომელშიც ასახულია უბედური შემთხვევის შედეგად დაზარალებულები ან პიროვნება პირადი ტრაგედიის ან მწუხარების დროს, მათ შორის საზოგადოებრივი თავშეყრის ადგილებში, ან დაკრძალვაზე, როდესაც ეს პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობას ხელყოფს, გარდა იმ შემთხვევებისა, როდესაც მიღებულია პირის თანხმობა. პირის გარდაცვალების შემთხვევაში საჭიროა ოჯახის წევრების თანხმობა”, - ვკითხულობთ კოდექსში.

ჟურნალისტიკის ეთიკის ქარტიის მიერ შემუშავებულ კრიმინალის გაშუქების სახელმძღვანელო წესებში კი ნათქვამია, რომ დაზარალებულის, გვამისა ან დასახიჩრებული სხეულის, სისხლისა და სხვა მსგავსი სცენების ჩვენება, მნიშვნელოვანი სარედაქციო დასაბუთების გარეშე, მიზანშეწონილი არ არის.

• “დაიკეტოს ფრენები, რომ არ ჩამოვიდნენ საქართველოში ჩვენი დაუნდობელი მტრები!”
• “ქართველები გავრბივართ, თურქები, ირანელები, ჩინელები კი საქართველოში შემოდიან”...

ასობით ასეთ ქსენოფობიურ კომენტარს იხილავთ ტელეკომპანია “მთავარის” ფეისბუკის გვერდზე გაზიარებულ სიუჟეტზე საქართველოში ჩამოსული ირანელი ტურისტების შესახებ.

სიუჟეტის წარდგენის დროს “მთავარის” წამყვანი მაყურებელს აუწყებს:

“თეირანიდან ადამიანები, რომლებიც ჩვენმა კამერამ დააფიქსირა, ჩამოსულები არიან უჩვეულოდ ბევრი ბარგით, რაც სავარაუდოდ უნდა მიუთითებდეს იმაზე, რომ მათ საქართველოში დიდი ხნით სურთ დარჩენა”.

მოგვიანებით იგივე ორჯერ გაიმეორა სიუჟეტის ავტორმა ჟურნალისტმაც:

• “ჩვენი ეჭვი გამოიწვია იმან, რომ ეს ადამიანები არიან საქართველოში ჩამოსულები ძალიან დიდი რაოდენობის ტვირთით”
• “ირანიდან ირანის მოქალაქეები ჩამოდიოდნენ ძალიან დიდი რაოდენობით ბარგით”.

სიუჟეტი, რომელიც 3 წუთზე მეტ ხანს გრძელდება, მთლიანად ამ ეჭვზეა აგებული, რომ ირანიდან ჩამოსულ ტურისტებს დიდი რაოდენობით ბარგი აქვთ თან. საილუსტრაციოდ ნაჩვენებია 3-4 მგზავრის ბარგი, თითოეულის შემთხვევაში 3-4 ჩემოდანი.

“მთავარის” ჟურნალისტები იუწყებიან, რომ მგზავრებს არ სურდათ საუბარი, თუმცა ჩაწერილი 5 ინტერვიუს პასუხები ეხმაურება შეკითხვას, თუ რა ვითარებაა ირანში მას შემდეგ, რაც მკვეთრად დაიძაბა ამ ქვეყნის ურთიერთობა აშშ-სთან. სიუჟეტში არ არის ნაჩვენები, დაუსვა თუ არა ჟურნალისტმა ამ მგზავრებს შეკითხვა სიუჟეტში გამოთქმულ ეჭვზე ბარგთან და საქართველოში შესაძლო დარჩენასთან დაკავშირებით, შესაბამისად, არც ამ ეჭვებზე პასუხებია მოცემული.

“ფაქტია, რომ ირანიდან ავიარეისები ბოლო დღეებში ძალიან ინტენსიური გახდა”, - უთხრა მაყურებელს “მთავარის” წამყვანმა. თუმცა ამის დამადასტურებელი ფაქტები არც მას და არც სიუჟეტის ავტორს არ წარმოუდგენიათ.

ამას გარდა, საზღვრის კვეთის დროს ტურისტების ვიზიტის დეტალებზე სრულ ინფორმაციას იღებენ სახელმწიფო უწყებები, კერძოდ, იმაზე, თუ რამდენი ხნით და რა მიზნით კვეთენ ვიზიტორები საზღვრებს. შესაბამისად, ჟურნალისტს შეეძლო სიუჟეტში გამოთქმულ ეჭვებზე პასუხები მოეძიებინა შინაგან საქმეთა სამინისტროში, გაერკვია, რამდენი მგზავრი შემოვიდა ირანიდან, არის თუ არა ეს რაოდენობა გაზრდილი ბოლო დღეებში და ა.შ.

ამ კონკრეტულ კითხვებზე კონკრეტული პასუხების ნაცვლად, ჟურნალისტმა ვარაუდების ჟანრი აირჩია, რამაც გამოიწვია ჟურნალისტის მხრიდან მანიპულაცია ცხელი საერთაშორისო ნიუსით, რომელიც შეეხებოდა აშშ-სა და ირანს შორის დაძაბული ურთიერთობის გამწვავებას.

Fake News-ები და ოპონენტების ე.წ. “გაშავების პოლიტიკა”, როგორც ოპოზიციის პოლიტიკური ბრძოლის იარაღი - სწორედ აღნიშნულ კონტექსტში განიხილა ტელეკომპანია “იმედმა” 24 დეკემბერს ტოქშოუ “არენაში” სოციალური ქსელის Facebook-ის განცხადება და ატლანტიკური საბჭოს ანგარიში, რომელშიც ხელისუფლების მხრიდან ე.წ. ტროლებისა და ბოტების გამოყენებაზე იყო საუბარი. გადაცემაში თემაზე ისე იმსჯელეს, რომ ამ კონტექსტში მხოლოდ ოპოზიციის როლი გამოკვეთეს და მმართველი გუნდის წინააღმდეგ ყალბი ამბების გავრცელებაშიც სწორედ ისინი დაადანაშაულეს.

აღნიშნულზე სასაუბროდ სტუდიაში “ქართული ოცნების” მიმართ ლოიალურად და ოპოზიციის მიმართ კრიტიკულად განწყობილი პირები იყვნენ მიწვეულნი, საპირისპირო პოზიცია კი წარმოჩენილი არ იყო. ასე მაგალითად, თემაზე რეჟისორმა გოგა ხაინდრავამ, ანალიტიკოსმა ამირან სალუქვაძემ, ყოფილმა დეპუტატმა ხათუნა ხოფერიამ, ჟურნალისტმა გიორგი პაპუაშვილმა, იმედის წამყვანმა გურამ ნიკოლაიშვილმა, ახალგაზრდული ცენტრის დამფუძნებელმა ზურაბ ქადაგიძემ, კინოკრიტიკოსმა და PosTv-ს წამყვანმა ბაჩო ოდიაშარიამ და ჟურნალისტმა ნუგზარ რუხაძემ ისაუბრეს.

დისკუსიის დაწყებამდე ეთერში სიუჟეტი გავიდა, რომელიც ოპოზიციის მიერ სიცრუისა და ყალბი ამბების გამოყენების ხელოვნებას ეხებოდა და აღნიშნული იყო, რომ ოპოზიციის მხრიდან პოლიტიკური “მანიპულაციების მთელი ხელოვნება ყველაზე თვალსაჩინო 2018 წლის საპრეზიდენტო არჩევნების დროს გახდა, როდესაც “ნაციონალური მოძრაობის” მიერ დაქირავებულმა რუსმა პიარტექნოლოგმა შკრიალოვმა პოლიტიკურად ყველაზე ბინძური და მთლიანად სიცრუეზე აგებული საარჩევნო კამპანია დაგეგმა”.

ითქვა ისიც, რომ “ზურაბიშვილის წინააღმდეგ “ნაციონალური მოძრაობის” ლიდერების უსაფუძვლო ბრალდებების პარალელურად, სოციალურ ქსელში ასობით ყალბი გვერდიც გამოჩნდა, რომელიც დამოუკიდებელი კანდიდატის წინააღმდეგ შეურაცხმყოფელ და ცრუ ინფორმაციას მთელი საარჩევნო კამპანიის დროს ავრცელებდა. რატომღაც მთელ ამ ბინძურ კამპანიას არც ოპოზიცია შეუწუხებია და არც არასამთავრობო ორგანიზაციები. მეტიც სოციალურ ქსელში დღემდე ასობით გვერდი იძებნება, რომლებიც ყალბ ინფორმაციასა და სიძულვილის ენას ყოველდღიურად ავრცელებს. თუმცა რატომღაც ეს გვერდები ვითომ დამოუკიდებელი დამკვირვებლების, ავტორიტეტული საერთაშორისო ორგანიზაციების და ფეისბუკის ყურადღების მიღმა რჩება”.

იმის საილუსტრაციოდ კი, რომ Facebook-მა მხოლოდ “ქართულ ოცნებასთან” აფილირებული ანგარიშები და გვერდები არ წაშალა, სიუჟეტში ხაზი გაუსვეს აშშ-ის პრეზიდენტის მხარდამჭერი გვერდის წაშლასაც. საუბარია ტრამპის მხარდამჭერ გვერდზე, 55 მილიონი გამომწერით. ასევე, თქვეს, რომ CNN-ის მიერ ახლახან გავრცელებული ინფორმაციის თანახმად, Facebook-მა მხოლოდ გასულ წელს ხუთ მილიარდზე მეტი ანგარიში დახურა.

ამის შემდეგ, საუბარი სტუდიაში, სტუმრებთან ერთად გაგრძელდა. დისკუსიის მთავარი ხაზი დეზინფორმაციასა და ყალბი ამბების გავრცელებაში ოპოზიციის დადანაშაულება იყო. რეჟისორმა გოგა ხაინდრავამ ოპოზიციას “ერთი დიდი სიცრუის სამყარო” უწოდა და თქვა, რომ “ნაციონალურმა მოძრაობამ” სიცრუის გავრცელება ჯერ კიდევ 2008 წლის აგვისტოს ომის დროს დაიწყო, როდესაც “საქართველოს ომში გამარჯვება აზეიმა”. მანვე Facebook-ს “შეუმდგარი ადამიანებისა” და “დაფარული ვნებების სამყარო” უწოდა და თქვა, რომ “ის რაც მოხდა, გვერდების წაშლა, არის “ნაციონალური მოძრაობის” მიერ განხორციელებული”.

“ასწრებენ ხოლმე მოვლენებს. ეს დაგეგმილი იყო წინასწარ, წინ უსწრებენ ხოლმე მოვლენებს და ამით საკუთარ თავს აჩენენ”, - დასძინა მანვე.

“პირველი მძლავრი ორგანიზებული ტროლინგის” შექმნაში “ნაციონალური მოძრაობის” დამსახურებაზე ისაუბრა ყოფილმა დეპუტატმა ხათუნა ხოფერიამაც, რომელიც ასევე მტკიცებით ფორმაში ამბობდა, რომ ჯერ კიდევ წლების წინ ტროლების სახით მხოლოდ შსს-ს 500 ადამიანი ჰყავდა დასაქმებული და რომ “ნაციონალურმა მოძრაობამ” თავის დროზე ეს სამსახურები ძალიან კარგად ამუშავა. იგი გოგა ხაინდრავას მოსაზრებას დაეთანხმა და დაადასტურა, რომ Facebook-ის მიერ წაშლილი ანგარიშების უკან სწორედ “ნაციონალური მოძრაობის” წევრები იდგნენ.

იმავე პათოსით გაგრძელდა საუბარი სხვა სტუმრებთანაც. ითქვა, რომ “ოპოზიცია სხვადასხვა მიმართულებით ანტისამთავრობო ნარატივს ქმნის და ამის გასამყარებლად Fake News-ს იყენებს. ასევე, იმის საჩვენელად, რომ Facebook-ის განცხადება და ატლანტიკური საბჭოს ანგარიში, შესაძლოა, მთლად ლეგიტიმური არ იყოს, გადაცემაში რამდენჯერმე აღინიშნა, რომ Facebook-ს გაუქმებული გვერდების შესახებ ინფორმაცია ადგილობრივმა რესურსმა მიაწოდა, რომ ატლანტიკური საბჭოს ანგარიში, ასევე საქართველოს ორი მოქალაქის ნამუშევარი, რომლიდანაც ერთი ეთო ბუზიაშვილი უშიშროების საბჭოს ყოფილი მდივნის გიგა ბოკერიას თანამშრომელი იყო.

გადაცემაში ასევე ვრცლად ისაუბრეს სახელმწიფო დეპარტამენტის მიერ 23 დეკემბერს გამოქვეყნებულ განცხადებაზეც. სახელმწიფო დეპარტამენტის განცხადების “სათავისოდ” თარგმანში ოპოზიცია დაადანაშაულეს და თქვეს, რომ მათ “მორიგი სიცრუე საზოგადოების წინაშე ისე შეთხზეს, რომ ამის გამო მინიმალური უხერხულობაც კი არ უგრძვნიათ”.

გარდა ამისა, ამ კონტექსტში განხილვის საგანი ონლაინგამოცემა “ტაბულას” მიერ სახელმწიფო დეპარტამენტის განცხადების თარგმანის ერთი ნაწილიც გახდა. კერძოდ, სიტყვა “Urge”-ის თარგმანში ტაბულას “დაჟინებით მოწოდება” აქვს გამოყენებული, რაც საქართველოში აშშ-ის საელჩოს მიერ გავრცელებულ ოფიციალურ განცხადებაში არ გვხვდება. აღნიშნული კი, წამყვანის შეფასებით “ტაბულამ” ტექსტის შინაარსის გამძაფრებისთვის მოიმოქმედა.

მიუხედავად იმისა, რომ გადაცემის ერთ-ერთი სტუმარი ინგლისური ენის სპეციალისტი და ჟურნალისტი ნუგზარ რუხაძეც ამბობს, რომ ამ სიტყვას ინგლისურში სხვადასხვა სემანტიკური დატვირთვა აქვს და ერთ-ერთი შეიძლება იყოს “დაჟინებით მოთხოვნაც”, იგი იქვე განმარტავს, რომ ასეთი ტიპის ტექსტებში ის უნდა ითარგმნოს, როგორც უბრალოდ “მოწოდება”.

სიტყვა Urge, რომ “დაჟინებით მოთხოვნად, მოწოდებად” შეიძლება ითარგმნოს, ეს სიტყვის სხვადასხვა ლექსიკონში მარტივი გადამოწმებითაც შეიძლება რომ დადგინდეს. ამასთან, არის მეორე მხარეც, რომელიც ამბობს, რომ როდესაც დიპლომატიურ ენაზე სათქმელისთვის მეტი სიმძაფრის შეძენა სურთ, მითითებულ სიტყვას სწორედ ამ დროს იყენებენ. ამ მიმართლებით მსჯელობა კი გადაცემაში არ ყოფილა.

ასევე აღსანიშნავია, გადაცემის ინტერაქტივიც, რომლის კითხვაც ასე იყო ფორმულირებული: “ვისი პოლიტიკური იარაღია ფეიკნიუსი - ხელისუფლების თუ ოპოზიციის?” რომელზეც მაყურებლების 82.2%-მა უპასუხა, რომ ოპოზიციის.

გადაცემის მეორე ნაწილში სტუდიას პარლამენტის ყოფილი თავმჯდომარე ირაკლი კობახიძე სტუმრობდა, რომელმაც ქვეყანაში 2019 წელს განვითარებული მოვლენები შეაფასა. აღსანიშნავია, რომ მასთან საუბარმა კრიტიკული კითხვების გარეშე ჩაიარა. მასთან არც ხელისუფლების მხრიდან ე.წ. ტროლებისა და ბოტების გამოყენების შესახებ თქმულა რამე. პირიქით, კობახიძემაც სიცრუისა და ყალბი ამბების გავრცელებაში ოპოზიცია დაადანაშაულა. წამყვანი კი მისგან მხოლოდ იმით დაინტერესდა, ოპოზიციის მიერ მოწყობილი ღვარძლის საპასუხოდ ხომ არ იგეგმება რაიმე საკანონმდებლო რეგულაცია.

გადაცემაში ყალბი ამბების გავრცელებაში სრულად ოპოზიციის დადანაშაულებით იქმნებოდა შთაბეჭდილება, რომ გადაცემის ავტორებისა და წამყვანების მიზანი არა საკითხზე ჯანსაღი დისკუსიის გამართვა და დაფიქსირებულ პრობლემაზე საუბარი და გამოსავლის ძიება, არამედ “ქართული ოცნების” ხელისუფლების გამართლება და მისი იმიჯის გაპატიოსნება იყო.

“ვინ დაიწყო დაპირისპირება, რომელსაც გამსახურდიას დაჭრა მოჰყვა?! - "კურიერმა" სისხლიანი გარჩევის ყველა დეტალი გაარკვია” - ამ სათაურით, 24 დეკემბერს “რუსთავი 2-ის” მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში, ცოტნე გამსახურდიას დაჭრის საქმეზე, მანიპულაციური სიუჟეტი გავიდა. მასალის ავტორი და გადაცემის წამყვანი მთავარ აქცენტს აკეთებდნენ იმაზე, რომ “ცოტნე გამსახურდია იმ დღეს აგრესიით გამოირჩეოდა და თავად იყო დაპირისპირების ინიციატორი”.

“ვინ დაიწყო დაპირისპირება, რომლის შემდეგაც ცოტნე გამსახურდია უკვე რამდენიმე დღეა სიკვდილს ებრძვის”, - ამ კითხვით იწყებს წამყვანი სიუჟეტის წარდგენას და თავისივე ტექსტში, თვითონვე პასუხობს კითხვას - მოწმეთა ჩვენებებზე დაყრდნობით, წამყვანი ამბობს, რომ საქმის გარჩევა თავად ცოტნე გამსახურდიამ დაიწყო.

“კურიერმა” მოიპოვა საქმეში არსებული ჩვენებები, სადაც დეტალურად არის აღწერილი გალის ქუჩაზე მომხდარი სისხლიანი დაპირისპირების დეტალები. საქმეში ფიგურირებს სუფრის დანა და ყავარჯენი. მოწმეთა აბსოლუტური უმრავლესობა კი ამბობს, რომ საქმის გარჩევა პირველად თავად ცოტნე გამსახურდიამ დაიწო. ასევე, ირკვევა, რომ მკვლელობის მცდელობაში ბრალდებული პირები ქვეყნის დატოვებას ცდილობდნენ. მათ შორის არის გიორგი სოლოღაშვილი, რომლის დაკითხვის ოქმი ასევე მოიპოვა სალომე ბოკუჩავამ. სწორედ ის ისაუბრებს ყველა დეტალზე. სალომე, რა ირკვევა ჩვენებებიდან, რას მოყვა ჩხუბი და რატომ დაიწყო უთანხმოება” - ამ კითხვით წამყვანი გადადის ჟურნალისტთან, რის შემდეგაც, ჟურნალისტი აგრძელებს წამყანის ნარატივს და მაყურებელს არწმუნებს, რომ გამსახურდიას მკვლელობის მცდელობაში ბრალდებულები სიტუაციის განეიტრალებას ცდილობდნენ, ცოტნე გამსახურდიამ კი კონფლიქტი თავად გაამწვავა.

სიუჟეტის შესავალ ნაწილში, ჟურნალისტი მტკიცებით ფორმაში ყვება, რომ “სწორედ ცოტნე გამსახურდია გამოირჩეოდა აგრესიით” და მას “კონფლიქტის გამწვავებაში” ადანაშაულებს:

“ჩვენებების მიხედვით ირკვევა, რომ ყოფით საკითხზე დაიწყო დაპირისპირება. თუმცა, შეიძლება თავისუფლად ითქვას, რომ ცოტნე გამსახურდია, ახლა უკვე დაკავებული პირების მიმართ, მთელი დღის განმავლობაში იყო საკმაოდ აგრესიული. ისინი ერთად იმყოფებოდნენ გარდაცვლილი მეგობრის დაბადების დღეზე და პირებმა, რომლებიც ახლა უკვე ბრალდებულები არიან, სცადეს ტერიტორიიდან წამოსვლა ვითარების გასანეიტრალებლად. თუმცა, მათ ქუჩაში დაეწია ცოტნე გამსახურდია, რა დროსაც უკვე გამწვავდა კონფლიქტი და, ჩვენებების მიხედვით, სწორედ ცოტნე გამსახურდია გამოირჩეოდა თავიდან აგრესიით”, - ამბობს ჟურნალისტი სიუჟეტის წარდგენისას.

სიუჟეტის ძირითადი ნაწილი აგებული იყო მოწმეთა ჩვენებებზე. ავტორმა, აღნიშნულ ჩვენებებზე დაყრდნობით, საზოგადოებას ქრონოლოგიის მიხედვით მოუყვა 19 დეკემბერს მომხდარის შესახებ. რის შემდეგაც მაყურებელმა მოისმინა ბრალდებულების ადვოკატების შეფასებები. სიუჟეტის დასკვნით ნაწილში კი, ცოტნე გამსახურდიას ადვოკატის და ოჯახის წევრების კომენტარები გავიდა, რომლებიც მომხდარის სავარაუდო ვერსიაზე და გამოძიებასთან დაკავშირებით არსებული კითხვების შესახებ საუბრობდნენ.

და მიუხედავად იმის, რომ მასალა ცოტნე გამსახურდიას ახლობლების კომენტარებსაც შეიცავდა და ერთი შეხედვით, მასალას მხარეების თანაბრად წარმოჩენის მცდელობა არ აკლდა, წამყვანისა და ჟურნალისტის ტექსტებმა მას იმგვარი ელფერი შესძინა, რომ თითქოს საქმეში მთავარი დამნაშავე ცოტნე გამსახურდიაა. რისი მტკიცება ანდა უარყოფა, ცხადია, არ არის მართებული, რადგან ოფიციალურად დადასტურებული ინფორმაცია და გამოძიების შედეგები ამ დრომდე უცნობია.

“გამოიძიე, “ნუ გვესვრი” - ამ და მსგავსი მოწოდებებით, 21 დეკემბერს, ათობით ჟურნალისტმა საქართველოს სხვადასხვა რეგიონიდან და დედაქალაქიდან, თბილისში, პარლამენტის წინ, საყვირებით, საპროტესტო აქცია გამართა. ჟურნალისტები აპროტესტებდნენ ბოლო პერიოდში მედიაზე ზეწოლის მცდელობებს, ჟურნალისტების მუშაობაში ხელშეშლას და ამ ფაქტების გამოუძიებლობასა და სხვა მსგავს შემთხვევებს.

21 დეკემბერს, სხვადასხვა დროს, საინფორმაციო გამოშვებებში აქცია გააშუქა ტელეკომპანია “მთავარმა არხმა”, “იმედმა”, “TV პირველმა”, “ფორმულამ”, “რუსთავი2-მა” და საზოგადოებრივი მაუწყებლის “აჭარის ტელევიზიამ”. მიუხედავად იმისა, რომ საპროტესტო აქცია 16:00 საათზე გაიმართა, საზოგადოებრივი მაუწყებლის “პირველი არხის” მაყურებელს არც 18:00 საათიან და არც 21:00 საათიან გამოშვებაში აქციის შესახებ ინფორმაცია არ მიუღია. “მედიაჩეკერმა” პირველი არხის ვებსაიტიც დაამონიტორინგა, სადაც დღის განმავლობაში პროაქტიულად ქვეყნდება ახალი ამბები, თუმცა, ვერ საძიებო სისტემის მეშვეობით, ვერც 21 დეკემბერს გამოქვეყნებული ყველა ამბის გადამოწმებით, აქციის შესახებ საიტზე რაიმე ტიპის ინფორმაცია ვერ აღმოვაჩინეთ.

საპროტესტო აქცია საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერ იყო ორგანიზებული. აქცია სპეციალურად დაემთხვა 21 დეკემბერს, ამ დღეს ზუსტად ექვსი თვე გავიდა მას შემდეგ, რაც საპროტესტო აქციის დაშლის დროს მედიის 40-მდე წარმომადგენელი დაშავდა. თუმცა ამ ფაქტის შესახებ ეფექტური გამოძიება და ჟურნალისტების დაშავებაში მონაწილე პირების გამოვლენა და დასჯა დღემდე არ მომხდარა. ამასთან ერთად, ჟურნალისტებმა გააპროტესტეს თბილისის საკრებულოს შენობიდან და პარლამენტის კომიტეტიდან მედიის წარმომადგენლების გამოძევება, ქუჩებში - აქციებზე მომუშავე ჟურნალისტებზე თავდასხმა, პოლიტიკოსების მხრიდან შეურაცხყოფის ფაქტების მომრავლება, საჯარო ინფორმაციის მიღების გართულება, აჭარის ტელევიზიაში განვითარებული მოვლენები და ა.შ.

• ამ თემაზე:  "გამოიძიე", "ხელს ნუ გვიშლი მუშაობაში" - ჟურნალისტების საპროტესტო აქცია
  

ინფორმაცია აქციის შესახებ წინა დღეს, 20 დეკემბერს, გამოქვეყნდა ქარტიის საიტზე, გავრცელდა სოციალურ ქსელში, მედიას გაეგზავნა პრესრელიზი და ფეისბუკზე გაკეთდა ე.წ. ივენთიც.

“მედიაჩეკერი” შეეცადა გადაემოწმებინა, რატომ არ მოხვდა ეს ამბავი არხის საინფორმაციო გამოშვებებსა და ვებსაიტზე და პირველ არხზე რამდენიმე ადამიანს დაუკავშირდა. ახალი და მიმდინარე ამბების ბლოკის დირექტორმა გიორგი გვიმრაძემ ჩვენს სატელეფონო ზარებს არ უპასუხა და მოგვწერა, რომ შეხვედრაზეა. მას შემდეგ, რაც მოკლე ტექსტური შეტყობინებებით ავუხსენით რა გვაინტერესებდა, გვიპასუხა, რომ “ამაზე ინფორმაცია არ აქვს და არც ამის გადამოწმების დრო აქვს”.

პირველი არხის საინფორმაციო სამსახურის ხელმძღვანელმა ეკა შონიამ კითხვაზე ასე გვიპასუხა: “ეტყობა, ბევრად უფრო მნიშვნელოვანი თემები გვქონდა გასაშუქებელი და ჯგუფი არ გვყავდა”.

“მედიაჩეკერი” პირველი არხის ვებსაიტის რედაქტორის, ირინა დეკანოიძესაც დაუკავშირდა, თუმცა, მან გვითრხა, რომ უახლოესი ადამიანი გარდაიცვალა და კითხვა აღარ დაგვისვამს.


⇒  პირველი არხის 18:00 და 21:00 საათიან საინფორმაციო გამოშვებებში გაშუქებული ამბები


18:00 საათიანი გამოშვება

• ცოტნე გამსახურდიას საქმე (პირდაპირი ჩართვა და სინქრონები)
• ცოტნე გამსახურდიას მდგომარეობა (კ/ს)
• შეხვედრა განათლების სამინისტროში (პირდაპირი ჩართვა და სინქრონები)
• აქცია კანცელარიასთან (კ/ს)
• გასაჩივრებული გადაწყვეტილება (კ/ს)
• სასამართლო პროცესი ბათუმში (კ/ს)
• სასამართლო პროცესი რუსთავში (კ/ს)
• ანტისაოკუპაციო აქცია წალენჯიხაში (კ/ს)
• ამერიკის საელჩოს განცხადება (კ/ს)
• ევროკავშირის განცხადება (კ/ს)
• უკანონო პატიმრობა (კ/ს)
• ფეისბუქის ადმინისტრაციის გადაწყვეტილება (კ/ს)
• ფეისბუქის დახურული გვერდები და ტრამპი (კ/ს)
• ტრამპმა თავდაცვის ბიუჯეტს ხელი მოაწერა (კ/ს)
• ადვოკატების საერთო კრება (კ/ს)
• ფსიქოლოგიის ინსტიტუტი (კ/ს)
• ესეების კონკურსი “მე ვარ ტოლერანტი” (კ/ს)
• თავშესაფარი ცხოველებს (კ/ს)
• “საქართველოს ვარსკვლავის” ნახევარფინალი (პირდაპირი ჩართვა და სინქრონები)

21:00 საათიანი გამოშვება

• ცოტნე გამსახურდიას საქმე (სიუჟეტი)
• 42 დღე უკანონო პატიმრობაში (სიუჟეტი)
• შეხვედრა განათლების სამინისტროში (კ/ს)
• ფეისბუქის ადმინისტრაციის განცხადება (კ/ს)
• გაუქმებული გვერდები (კ/ს)
• ქარიშხალი ევროპაში (სიუჟეტი)
• ესეების კონკურსი - “მე ვარ ტოლერანტი” (კ/ს)
• “საქართველოს ვარსკვლავის” ნახევარფინალი (პირდაპირი ჩართვა და სინქრონები)

“იმ მოზარდების უმრავლესობის შემთხვევაში, ვინც სუიციდი სცადა, საბოლოო მიზანი არ იყო თვითმკვლელობა, არამედ იყო პერფორმანსი, ჩვენება ვიღაცისთვის, რომ ის არის ცუდად. აქედან გამომდინარე, ძალიან საფრთხილოა მსგავსი რამ, თუკი ბავშვები ამ ფორმით დაიწყებენ საუბარს იმაზე, რომ არიან ცუდად, ეს იქნება კატასტროფა. ამიტომ უნდა ვეცადოთ ყველამ, რომ ეს კარგად გავიაზროთ”, - რას უნდა მიაქციოს მედიამ ყურადღება როდესაც სუიციდის შემთხვევებს აშუქებს, განსაკუთრებით მაშინ, თუ საქმე არასრულწლოვნებს ეხება, მედიაჩეკერი“ ფსიქოლოგ მაია ცირამუას ესაუბრა.

- ჩვენ არაერთხელ გამოგვიყენებია ჩვენს მასალებში თქვენი მოსაზრება იმ რისკებზე, რასაც შეიცავს სუიციდის შემთხვევების პრობლემური გაშუქება. მოდით, კიდევ ერთხელ ვისაუბროთ ამ საფრთხეებზე..

სუიციდის შემთხვევების არაკვალიფიციური გაშუქების დროს, იზრდება რისკი, განსაკუთრებით, მოზარდების შემთხვევაში, რომ შეიძლება ეს იყო განმეორებული და ამას მოჰყვეს შემთხვევების ციკლი. ეს ნაკვლევია კიდეც მეცნიერულად, ამას უწდებენ copy-paste პრინციპს, ან, ე.წ. ვერტერის სინდრომს, როდესაც ის მოვლენა, რაც ერთხელ მოხდა, იქიდან გამომდინარე, როგორ მიაწოდეს საზოგადოებას, შეიძლება განმეორდეს, შეიძლება გამოიწვიოს დაინტერესება.

ძალიან სარისკოა უშუალოდ თვითმკვლელობის იარაღზე თუ შესაძლებლობებზე ლაპარაკი, იმ ადგილის ჩვენება, სადაც შემთხვევა მოხდა.

ასევე, ძალიან სახიფათოა (და ამას უნდა აარიდოს მედიამ თავი), რომ არ მოხდეს გაიდეალიზება, ან ზედმეტი ვიქტიმიზირება იმ ადამიანისა, რომელმაც სუიციდი ჩაიდინა. არ არის სასურველი და არც ერთ შემთხვევაში არ შეიძლება, რომ ის გამოვიყვანოთ გმირად და გავხადოთ ე.წ. “კუმირი”. ასეთი გაშუქება სარისკოა უშუალოდ მისი ახლობელი მოზარდებისთვის, მის გარშემო მყოფი ადამიანებისთვის.

მედია უნდა იყოს ფაქტებზე ორიენტირებული და ამ ფაქტებსაც სიფრთხილით უნდა მოეკიდოს. არის ფაქტი, რომელიც შეიძლება მნიშვნელოვანია, მაგრამ ამავდროულად არის სარისკო. მაგალითად, სუიციდის დროს ძალიან სარისკოა ვაჩვენოთ, როგორ განიცდის ახლობელი და ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს, თუ როგორ ვაჩვენებთ ამას. ეს შეიძლება იყოს დამაინტერესებელი იმ ადამიანებისთვის, რომლებიც გულში ატარებენ წყენას, რომელთაც აქვთ გარკვეული ბრაზი, ამიტომ, ძალიან საფრთხილოა ამის ჩვენება.

- ხშირად, როდესაც ამგვარი შემთხვევა ხდება, მედიის ნაწილის ფოკუსი ინაცვლებს იმაზე, როგორი ლამაზი, კეთილი, წარმატებული იყო ეს ადამიანი, რას წერდა ბოლოს და ა.შ.

ძალიან სარისკოა იმის ჩვენება, რომ ის ადამიანი, ვინც თვითმკვლელობა ჩაიდინა, იყო ლამაზი, მოღიმარი, წარმატებული... ალბათ, ჯობია, რომ ძალიან ნეიტრალური მასალა იყოს.

ნებისმიერი პირი, იქნება ეს სოციალური ქსელის მომხმარებელი თუ მედიის წარმომადგენელი, პირველ რიგში, უნდა გადიოდეს გონების ფილტრს, რამდენად შეიძლება ამ თუნდაც ძალიან სენსიტიურმა, თუნდაც კეთილი სურვილებით გაკეთებულმა ემპათიურმა ფოტომ, მონათხრობმა, ზიანი მოუტანოს სხვა ადამიანს.

- ალბათ, არასრუწლოვნები არიან კიდევ უფრო მეტად მოწყვლადები მსგავსი ამბების დროს. ამ შემთხვევაში რა დამატებითი საფრთხეები ჩნდება?

არასრულწლოვნებისთვის ეს რისკები უკავშირდება იმას, რომ ძალიან მნიშვნელოვანია მათთვის, როგორ აღიქვამენ თანატოლები, რამ შეიძლება ის გადააქციოს პოპულარულად, გმირად. განსაკუთრებით სახიფათოა ეს იმ მოზარდებისთვის, რომელთაც შეიძლება ამ კუთხით გარკვეული გამოწვევები ჰქონდეთ, მარტოობის განცდა აწუხებდეთ, ან ურთიერთობის დეფიციტს განიცდიდნენ. ამიტომ არის ეს საფრთხილო.

და მეორეც, ზოგადად, ახასიათებთ ეს მოზარდებს, რომ ისინი ძალიან შთაგონებადები არიან და ადვილად შეიძლება გახდნენ შეპყრობილი რაღაც იდეით, რომელიც არის მოდური, შეიძლება ითქვას, და პოპულარული მათ თანატოლებში. ესეც ზუსტად, ისევ და ისევ, ამ საჭიროებას უკავშირდება, რომ თუ შენ აიტაცებ იმ იდეას, რომელიც არის პოპულარული თანატოლთა წრეში, თუ შენ დაემსგავსები “კუმირს”, შენ გაღიარებენ და მიგიღებენ.

ამ ყველაფერს ემატება ის, რომ ხშირად ისინი არიან იმპულსურები, არ ფიქრობენ შედეგებზე. როგორც კვლევები აჩვენებს, იმ მოზარდების უმრავლესობის შემთხვევაში, ვინც სუიციდი სცადა, საბოლოო მიზანი არ იყო თვითმკვლელობა, არამედ იყო პერფორმანსი, ჩვენება ვიღაცისთვის, რომ ის არის ცუდად. აქედან გამომდინარე, ძალიან საფრთხილოა მსგავსი რამ, თუკი ბავშვები ამ ფორმით დაიწყებენ საუბარს იმაზე, რომ არიან ცუდად, ეს იქნება კატასტროფა. ამიტომ უნდა ვეცადოთ ყველამ, რომ ეს კარგად გავიაზროთ.

- არის შემთხვევები, რომელთა გაშუქებას, გარკვეული დეტალების ჩვენებას, ვხსნით მაღალი საზოგადოებრივი ინტერესით...

ჟურნალისტმა ამას უნდა შეხედოს როგორც ადამიანმა, არის ხოლმე ზოგჯერ ასაწონ-დასაწონი, რა დევს სასწორზე, საზოგადოების მაღალი ინტერესი, პოპულარობა, მაღალი რეიტინგი თუ ადამიანი? როდესაც ერთ მხარეს არის მინიმალური რისკი მაინც, რომ შეიძლება ადამიანის სიცოცხლე საფრთხეში ჩავარდეს, ეს უნდა იყოს ის, რაც გადაწონის ყველაფერს, აბსოლუტურად ყველაფერს. ამაზე წასვლა, მე მგონია, რომ არამხოლოდ ეთიკის საკითხია, ადამიანობის საკითხიც არის.

თუ შენ იცი, რომ შენმა ქმედებამ შეიძლება ვიღაცას ზიანი მოუტანოს და არღვევ მთავარ პრინციპს სამყაროში - „არ ავნო“, მაშინ ეს უკვე არასწორია. შეიძლება პოპულარული გადაცემა გააკეთო, რომელსაც ექნება ძალიან ბევრი ნახვა, ასე ვითვლით ხოლმე, მარამ ეს შეიძლება გახდეს სარისკო. ერთი ადამიანიც კი, ვინც შეიძლება თუნდაც ემოციურად დაზიანდეს, არის საფიქრალი ჟურნალისტის მიერ.

- ბევრს ვსაუბრობთ რისკებზე, შეცდომებზე. ასეთ ამბებს მედია რომ უნდა აშუქებდეს, ამაზეც არ ვდაობთ, მაგრამ ახლა ვისაუბროთ, როგორ უნდა აშუქებდეს, რას უნდა სთავაზობდეს აუდიტორიას?

ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ მედიამ ისაუბროს პრევენციის გზებზე, პრობლემებზე, რომლებიც მიდის ასეთი ფატალური შემთხვევებისკენ, რისკ ფაქტორებზე, იმაზე, რომ არ არის სერვისები და, გარკვეულწილად, “ფუშინგი” გააკეთოს, გამოვიყენებ ამ სიტყვას.

მედიას ძალიან დიდი ძალა აქვს იმის, რომ აჩვენოს ის დეფიციტი, რაც არსებობს ამ საკითხთან მიმართებაში. ჰქონდეს, ასე ვთქვათ, სპეციალისტების მოსაზრებები, ინფორმაცია, როგორ დავეხმაროთ ბავშვს, თუ მას უდგინდება დეპრესია, ვის მივმართოთ, ამაზე სუბარია ძალიან მნიშვნელოვანი.

თუ ხდება ფაქტი, გარკვეული სტანდარტები, რაც დადგენილია კვლევით, უნდა დაიცვა. ეს არის ძალიან მნიშვნელოვანი.

- რა ხდება ტერმინების გამოყენების ნაწილში?

ძალიან სახიფათოა, როცა სათაურში არის გამოტანილი სიტყვები - თვითმკვლელობა, სუიციდი. არ არის სწორი - “წარმატებული სუიციდი”, არ შეიძლება ამ სიტყვათშეთანხმების გამოყენება, სუიციდი არც ერთ შემთხვევაში არ შეიძლება ჩათვალოს ვინმემ წარმატებულად, ამ შემთხვევაში იყენებენ ტერმინს “დასრულებული სუიციდი”.

ტერმინები არ უნდა იყოს მყვირალა, სიუჟეტის დროს, როდესაც კი არ ვკითხულობთ, ხმა გვესმის, ეს სიტყვები ხშირად არ უნდა მეორდებოდეს და მათი გამოყენება უნდა იყოს ნეიტრალური. ნებისმიერი ემოციური შეფერილობა არის სახიფათო.

მიუხედავად იმისა, რომ ეს შეიძლება იყოს მთავარი თემა, თვითონ ეს მოვლენა, თვითმკვლელობა არ უნდა გადაიქცეს მთავარ მოვლენად. არ უნდა გადაიქცეს ამბავი სკანდალად, ყვითელ, გაყიდვად თემად, რისი ძალიან ბევრი მაგალითიც გვაქვს ჩვენ, არ უნდა მოხდეს რომანტიზება და ნებისმიერ სიტყვას, ფრაზას, რომელიც ამას ხელს შეუწყობს, თავი უნდა ავარიდოთ.

17 დეკემბერს, დაახლოებით 20:20 საათზე, გავრცელდა ინფორმაცია, რომ 15 წლის მოზარდი, რომელმაც სავარაუდოდ, პოლიციის  მხრიდან ზეწოლის გამო 12 დეკემბერს თვითმკვლელობა სცადა, გარდაიცვალა. გამოძიება მას ერთ-ერთი კერძო სკოლის კედელზე წარწერის გაკეთებას ედავებოდა.  

მოზარდის გარდაცვალების შესახებ ინფორმაცია სწორედ მაშინ გავრცელდა, როდესაც მაუწყებლების დღის მთავარი საინფორმაციო გამოშვებები ან უკვე პირდაპირ ეთერში იყო ან საეთეროდ ემზადებოდნენ. “მედიაჩეკერი” მათ მიერ ამბის გაშუქების ტენდენციას დააკვირდა.

მომხდარი ტრაგედიის გაშუქებით დაიწყო მთავარი საინფორმაციო გამოშვება “მთავარმა არხმა”.  საღამოს ეთერში აქტიურად გაშუქდა საგამოძიებო და სახელისუფლებო ორგანოებთან დაგეგმილი სპონტანური სოლიდარობის აქციებიც. ამასთან, მოზარდის გარდაცვალება ერთ-ერთი მთავარი თემა იყო ტოქშოუ "ღამის მთავარშიც".

იმავე რეჟიმში მუშაობდნენ ტელეკომპანიები - “ფორმულა” და “TV პირველი”.  "ფორმულამ" მოზარდის გარდაცვალების შესახებ ამბავი ჯერ დღის მთავარი საინფორმაციო გამოშვებით დაფარა, შემდეგ კი, თემაზე დისკუსია ტოქშოუ “პოლიტიკის ფორმულაში" განაგრძო. ამავე გადაცემაში შემოგვთავაზეს ჩართვები სოლიდარობის აქციებიდან.

იმ დროს, როდესაც ტრაგედიის შესახებ გახდა ცნობილი, “TV პირველის” ეთერში გადაცემა “რეაქცია” გადიოდა. არხის მაყურებელმა მომხდარის შესახებ პირველად სწორედ აქედან გაიგო. ამავე გადაცემაში დაიფარა სოლიდარობის აქციებიც. ამასთან, დღის მთავარი საინფორმაციო გამოშვების დიდი ნაწილი სწორედ მოზარდის გარდაცვალების შესახებ ამბავს დაეთმო. ამავე თემაზე გაგრძელდა დისკუსია ტოქშოუ “ღამის ამბებშიც”.

რაც შეეხება საზოგადოებრივ მაუწყებელს, “პირველმა არხმა” მომხდარის შესახებ მაყურებელს მთავარი საინფორმაციო გამოშვების დაახლოებით 38-ე წუთზე, მეექვსე ამბად, მოკლე ინფორმაციის სახით ამცნო.  გადაცემის მიწურულს კი მაყურებელს მომხდარზე სახელმწიფო ინსპექტორის აპარატში გამართული ბრიფინგი შესთავაზა, სადაც ინსპექტორმა საზოგადოებას საქმის გამომძიებლის დაკავების შესახებ ამცნო.

ამის შემდეგ ეთერში სერიალი “იდეალური დედა” გავიდა. მისი დასრულების შემდეგ საეთერო დრო ტოქშოუ “თავისუფალ ხედვას” დაეთმო, რომელიც სწორედ ამ ამბის შესახებ ჟურნალისტის ჩართვით გაიხსნა. ამის შემდეგ, გადაცემის წამყვანმა, არასრულწლოვანთა მართლმსაჯულების მიმართულებით სისტემურ პრობლემაზე გაამახვილა ყურადღება და თქვა, რომ საქმე მხოლოდ ერთი გამომძიებლის დაკავებით არ უნდა დასრულდეს. 

მოზარდის გარდაცვალებით დაიწყო დღის მთავარი საინფორმაციო გამოშვება ტელეკომპანია „რუსთავი 2-მაც“, გადაცემის დასასრულს კი, ამავე თემაზე სახელმწიფო ინსპექტორის სამსახურის უფროსის ბრიფინგი შემოგვთავაზა. ამის შემდეგ, ეთერში იუმორისტული შოუ „გააცინე და მოიგე“ გავიდა. შემდეგ ეთერი ტელესერიალითა და მხატვრული ფილმით გაგრძელდა.

ამბის შესახებ დღის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში ასევე მოკლე ინფორამციის სახით მიიღო ინფორმაცია “საზოგადოებრივი მაუწყებლის” “აჭარის ტელევიზიის” მაყურებელმა. ამის შემდეგ ეთერი ჯერ სერიალს, შემდეგ კი - დოკუმენტურ ფილმს დაეთმო.

მოზარდის გარდაცვალებისა და მომხდარის სავარაუდო მიზეზების შესახებ მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში ორი ჩართვის სახით უამბო მაყურებელს ტელეკომპანია “იმედმა”. გადაცემის დასრულების შემდეგ, ეთერში თურქული სერიალი “ერთხელ ჩუკუროვაში” გავიდა. სერიალს ყოველკვირეული ტოქშოუ “არენა” მოჰყვა, რომლის მთავარი თემაც 14 დეკემბერს "ქართული ოცნების" მიერ გამართული აქცია/კონცერტი და ოპოზიციის მიერ მისი დისკრედიტაციის მცდელობა იყო.

მიუხედავად იმისა, რომ გადაცემა პირდაპირი ეთერის ფორმატში გადის, დასაწყისში წამყვანებს არც მოზარდის გარდაცვალების შესახებ უთქვამთ და  არც საპროტესტო აქციების. აღნიშნულის შესახებ კითხვა არც დედაქალაქის მერისა და "ქართული ოცნების" გენერალური მდივნისთვის კახა კალაძისთვის დაუსვამთ, რომელიც გადაცემაში "ოცნების" აქციის შესახებ სასაუბროდ იყო მიწვეული.

მოზარდის გარდაცვალებას, წამყვანების ძალისხმევის გარეშე, თავად კახა კალაძე გამოეხმაურა, მომხდარის გამო მწუხარება გამოთქვა და გარდაცვლილის ოჯახს მიუსამძიმრა. გადაცემის ერთ-ერთმა წამყვანმა ვაკა გორგილაძემ მომხდარზე ყურადღება მხოლოდ ამის შემდეგ გაამახვილა და უბრალოდ თქვა, რომ სამძიმარს ისინიც უერთდებიან. მისი მხრიდან საკითხზე დისკუსიის გაგრძელების მცდელობა არ ყოფილა.

აღსანიშნავია გადაცემის ინტერაქტივიც, რომლის კითხვაც ასე იყო ფორმულირებული - “14 დეკემბრის ღონისძიება იყო თუ არა მოსახლეობის მხარდაჭერა "ქართული ოცნების" მიმართ?” ინტერაქტივის შედეგების მიხედვით, კითხვაზე დადებითი პასუხი 90%-ზე მეტმა გასცა.

“არენის” შემდეგ გვიანი ეთერი უკვე ტოქშოუ “SWOT ანალიზს” დაეთმო, რომლის სტუმარიც ზემოთ ხსენებული გადაცემის წამყვანი, სოციოლოგი ვაკა გორგილაძე, დისკუსიის საგანი კი - ქართული სოციოლოგიის SWOT ანალიზი იყო.

სპორტულმა ვებგვერდებმა worldsport.ge, lelo.ge, sportall.ge, popsport.com, sarbieli.com, croco.ge და გამოცემა allmedia.news-მა ქართველი ჩოგბურთელის, ნიკოლოზ ბასილაშვილის, ჩაწყობილ თამაშებთან კავშირზე დაუდასტურებელი ინფორმაცია გაავრცელეს. აღნიშნულმა გამოცემებმა რამდენიმე ევროპულ სპორტულ გამოცემაზე დაყრდნობით დაწერეს, თითქოს, ჩოგბურთის გახმაურებულ სკანდალში ქართველი სპორტსმენიც ფიგურირებს. ვებგვერდების ნაწილი კი იმასაც წერდა, რომ უცხოური გამოცემები პირდაპირ ადებდნენ ხელს ქართველ სპორტსმენს. მიუხედავად მძიმე ბრალდებებისა, არც ერთ მასალაში არ ჩანდა მცდელობა, რომ გამოცემებს დამატებითი არგუმენტები მოეძიებინათ და ინფორმაცია თავად ნიკოლოზ ბასილაშვილთანაც გადაემოწმებინათ.

საქმე ეხება ბოლო დროს გახმაურებულ სკანდალს, ჩოგბურთის ჩაწყობილ მატჩებს, რომელშიც, სავარაუდოდ, 135 სპორტსმენი მონაწილეობდა. ამბავი თავდაპირველად გერმანული ტელეარხის ZDF-ის ჟურნალისტებმა გამოიძიეს, რის შემდეგაც ბელგიის პოლიციამ გამოძიება დაიწყო.

ევროპული გამოცემები წერენ, რომ საქმეში არის ATP-ის რეიტინგის TOP30-ის წევრი, რომელსაც პროფესიულ დონეზე სამი ტურნირი აქვს მოგებული, ასეთი კი მხოლოდ ხუთი ჩოგბურთელია - მატეო ბერეტინი, დიეგო შვარცმანი, ალექს დე მინორი, ბენუა პერი და ნიკოლოზ ბასილაშვილი. თუმცა დადასტურებულად ნიკოლოზ ბასილაშვილის ბრალეულობაზე არც ერთი გამოცემა არ წერს.

მაგალითად, worldsport.ge წერს, თითქოს “სხვადასხვა გამოცემები იტყობინებიან, რომ ერთ-ერთი ჩოგბურთელი რეიტინგის საუკეთესო 30-ეულშია და ATP-ის სამი ტიტული აქვს მოგებული. 

ოპოზიციის მიერ “დაცინვის” ობიექტად ქცეული და “დაშინებულებად” მონათლული ათიათასობით ადამიანი, რომელიც “ევროპულ ოჯახში დაბრუნების” სურვილის დადასტურების მიზნით, 14 დეკემბერს თავისუფლების მოედანზე შეიკრიბა - სწორედ ამ კონტექსტში გააშუქა ტელეკომპანია “იმედმა” კვირის შემაჯამებელ გადაცემაში “იმედის კვირა” “ქართული ოცნების” მიერ ორგანიზებული აქცია-კონცერტი, რომელზე დასასწრებადაც მმართველმა გუნდმა საჯარო სტრუქტურებში, სსიპ-ებსა და ააიპ-ებში დასაქმებულები, ასევე საჯარო სკოლებისა და ბაღების პერსონალი რეგიონებიდან ორგანიზებულად ჩამოიყვანა.

გადაცემის წამყვანმა დასაწყისშივე განმარტა, რომ 14 დეკემბერს “თავისუფალების მოედანი 150 000 ადამიანის თავშეყრის ადგილად იქცა”, ისე, რომ არ განუმარტავს კონკრეტულად რა მონაცემს ეყრდნობოდა. მანვე ხაზგასმით აღნიშნა, რომ ოპოზიციამ აქციაზე შეკრებილ მოქალაქეებს დასცინა, მათ იძულებით ჩამოყვანილები უწოდა და შეკრების ზუსტად ის სცენარი განიხილა, რომელსაც “ნაციონალური მოძრაობა” მმართველობის დროს თავად იყენებდა და დაუმორჩილებლებს სამაგალითოდ სჯიდა - სახლში ან ციხეში უშვებდა”.

ღონისძიებაზე მისული ადამიანების სიმრავლეზე ყურადღება სიუჟეტში ჟურნალისტმაც გაამახვილა და თქვა, რომ “ქართული ოცნების” მმართველობის მეშვიდე წელს, მმართველი გუნდის მიერ ორგანიზაებულ ღონისძიებას 2012 წლის მსგავსად კვლავ ათიათასობით მოქალაქე შეუერთდა. მანვე განმარტა, რომ ოცნების ახალგაზრდული ფრთის მიერ ორგანიზებულ ღონისძიებაზე, რეგიონებიდან მოქალაქეების ტრანსპორტირება, რომ უზრუნველყოფილი იქნებოდა, ეს “ღონისძიებამდე საგანგებო ბრიფინგზე ითქვა”.

ჟურნალისტს სიუჟეტში არ უსაუბრია საჯარო მოხელეებზე “ქართული ოცნების” წარმომადგენლების მხრიდან განხორციელებულ შესაძლო ზეწოლასა და მუქარის ფაქტებზე, რომლის შესახებაც აქციამდე ერთი კვირის განმავლობაში, არაერთი ინფორმაცია გავრცელდა. ამასთან, აღნიშნულის შესახებ განცხადება აქციამდე ერთი კვირით ადრე, არასამთავრობო ორგანიზაციებმა და სახალხო დამცველმაც გაავრცელეს და მმართველ პარტიას მოქალაქეებზე ზეწოლისა და იძულების ნებისმიერი ფორმების აღკვეთისკენ მოუწოდეს.

ამასთან, სიუჟეტში აქციის მონაწილეების ისეთი კომენტარები იყო წარმოდგენილი, სადაც ყველა ამბობდა, რომ ისინი ღონისძიებაზე საკუთარი სურვილით მივიდნენ და დაძალებას ადგილი არ ჰქონია. ეს მაშინ, როდესაც სხვა ტელეკომპანიების მიერ ჩაწერილი რესპონდენტები ღიად ამბობდნენ, რომ ისინი აქციაზე ადგილობრივი თვითმმართველობების დავალებით, ორგანიზებულად ჩამოიყვანეს. აგრეთვე, მათმა დიდმა ნაწილმა არ იცოდა ის, თუ რა ღონისძიებას ესწრებოდნენ და რას ზეიმობდნენ. ტელეკომპანია “იმედის” სიუჟეტში ვერცერთი ასეთი კომენტარი ვერ მოხვდა.

გუშინვე “იმედმა” ტელეკომპანია “მთავარი არხი” ტყუილსა და “პოლიტიკურ სპექტაკლშიც” დაადანაშაულა. კერძოდ, “მთავარმა არხმა” აქციის დღეს ერთ-ერთი ქალის კომენტარი გაუშვა, სადაც ჩანს, რომ სავარაუდოდ “ქართული ოცნების” მხარდამჭერი აქციაზე არმოსვლისთვის ერთ-ერთ მოქალაქეს სამსახურის დაკარგვით ემუქრება. “იმედის” მასალიდან გავიგეთ, რომ აღნიშნული ქალი უმუშევარია და იგი “მითუმეტეს არ არის დასაქმებული ქუთაისის გამგეობაში”, როგორც “მთავარი არხის” მიერ გავრცელებულ ინფორმაციაში ითქვა.

ჟურნალისტი იქვე ამბის საეჭვო დეტალებზე საუბრობს და ამბობს, რომ “მთავარი არხის” ჟურნალისტმა ქალს რატომღაც არცერთი კითხვა არ დაუსვა, მიუხედავად იმისა, რომ ესმოდა თუ როგორ ემუქრებოდა იგი “თავის თანამშრომლებს სამსახურის დაკარგვით”. აგრეთვე იგი განმარტავს, რომ “ამ ხარისხის ხმის ჩაწერა, ამ მანძილიდან რაც ჩვენ კადრში ვნახეთ”, წარმოუდგენელია. “იმედმა” იმის დასტურად, რომ “მთავარი არხის” მიერ გავრცელებული ინფორმაცია სიმართლეს არ შეესაბამება, მხოლოდ “მთავარი არხის” კადრში მოხვედრილი ქალის სიძის კომენტარი შემოგვთავაზა, რომელიც ჟურნალისტთან სატელეფონო საუბრისას ამბობს, რომ მისი სიდედრი “თავის ბიძაშვილს ეღადავებოდა”. სიძისვე თქმით, მათ “მთავარ არხს” ვიდეოს წაშლაც სთხოვეს, თუმცა უშედეგოდ.

"იმედის" ცნობით, თავად ქალი ტელეკომპანია “იმედთან” ინტვერვიუზე უარს ამბობს. დედის სურვილის გათვალისწინებით, იმავე აზრზეა მისი შვილიც, რომელიც “იმედისავე” ინფორმაციით ტელეკომპანია “ფორმულაშია” დასაქმებული. სიუჟეტში არ იყო წარმოჩენილი “მთავარი არხის” პოზიცია. არც ის იყო განმარტებული, რომ ტელეკომპანიას ამის მცდელობა ჰქონდა და უარი მიიღო. “მედიაჩეკერთან” საუბრისას “მთავარი არხის” საინფორმაციო სამსახურის უფროსი ნოდარ მელაძე “იმედის” მიერ ამბის მსგავს ინტერპრეტაციას პასკვილს უწოდებს და ამბობს, რომ კადრი არხის ოპერატორმა გადაიღო და ის მხოლოდ ტელევიზიაში ამბის “გადაგორების” შემდეგ აღმოაჩინეს. მისივე განმარტებით, ჟურნალისტმა, რომელიც მთავარი არხის კადრშივე ჩანს სავარაუდო მუქარის ავტორს კითხვებით სწორედ ამიტომ ვერ მიმართა. მისივე თქმით, მათ აღნიშნული ქალის პოვნის მცდელობა ჰქონდათ, თუმცა ვერ იპოვეს.

მელაძისვე განმარტებით, არხს რომ რაიმე სცენის წინასწარ დადგმის სურვილი ჰქონოდა, ამას ისეთი ფორმით გააკეთებდნენ, რომ კადრში ქალის სახე საერთოდ არ გამოჩნდებოდა და სხვა არხის მიერ მისი იდენტიფიცირება ასე მარტივი არ იქნებოდა. რაც შეეხება სუფთა ხმას, მელაძის თქმით, ის “senheiser 4G მიკროფონის” დამსახურებაა.

მელაძე ადასტურებს, რომ ქალის ოჯახის წევრებმა არხს ვიდეოს წაშლა ნამდვილად სთხოვეს, თუმცა იქიდან გამომდინარე, რომ მან “მთავარ არხს” სანაცვლოდ შეთავაზებულ ინტერვიუზე უარი უთხრა, რედაქციამ ჩანაწერი არ აიღო. “საჯარო სივრცეში მოპოვებული ვიდეო იყო და ვფიქრობ, რომ არ უნდა წაგვეშალა”, - ამბობს “მედიაჩეკერთან” საუბრისას მელაძე.

მოვლენების მსგვავსი ცალმხირივი რაკურსით წარმოჩენა ქმნიდა შთაბეჭდილებას, რომ “იმედის” მიზანი საზოგადოებისთვის სწორედ იმის ჩვენება იყო, რომ “ოცნების” მიერ ორგანიზებულ აქციაზე დაძალებით არავინ მისულა და არა ამბის ობიექტურად და მრავალმხრივ კონტექსტში წარმოჩენა.

27 ნოემბერს პარტია „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარე ბიძინა ივანიშვილი ტელეკომპანია “იმედზე” ნიკა ლალიაშვილის გადაცემა „SWOT ანალიზს” სტუმრობდა. ინტერვიუ ამავე დღეს, დაახლოებით შუადღის სამ საათზე დაანონსდა და მაყურებელში დიდი მოლოდინი შექმნა.  ბიძინა ივანიშვილი იმედის ეთერში საათ-ნახევრის განმავლობაში, თითქმის მონოლოგის რეჟიმში, კრიტიკული კითხვების, ოპონირების და ქვეყნისთვის მნიშვნელოვან საკითხებზე საუბრის გარეშე კომფორტის ზონაში იყო.

“დღეს მე გთავაზობთ გავაკეთოთ ქართული პოლიტიკის SWOT ანალიზი, რაც იმას ნიშნავს, რომ ჩვენ უნდა შევაფასოთ ქართული პოლიტიკის არსებული მდგომარეობა ოთხი კრიტერიუმის მიხედვით - ეს არის სუსტი მხარეები, ძლიერი მხარეები, შესაძლებლობები და საფრთხეები”, - ამ შესავლით დაიწყო წამყვანმა გადაცემა, რასაც სტუმრის რეპლიკა მოჰყვა:

- “კარგი ფორმაა, კარგი ფორმაა”

შემდეგ კი წამყვანმა სტუმარს ფაქტობრივად ტრიბუნა დაუთმო და მთელი საათნახევრის განმავლობაში არც კი უცდია მისი კომფორტის ზონიდან გამოყვანა.

წამყვანს არ დაუსვამს არცერთი კრიტიკული კითხვა, ეჭვი არ შეუტანია ივანიშვილის არცერთ სიტყვაში და მეტიც, დაუფარავად აცხადებდა, რომ მის აზრს თავადაც იზიარებდა და ეთანხმებოდა - ზოგჯერ მიმიკებით, თავის დაქნევით, ზოგჯერ კი სიტყვებით - “დიახ”, “კი”, “რა თქმა უნდა”, “ზუსტად” და ა.შ.

გადაცემის მსვლელობისას, წამყვანი თავისი კითხვებით, მსჯელობით, შეფასებითი რეპლიკებითა და დიალოგით, მიკერძოებულისა და სუბიექტურის შთაბეჭდილებას ტოვებდა. ეს ყველაზე უკეთ ჩანდა მაშინ, როდესაც იგი საპროტესტო აქციის მონაწილეებზე, ოპოზიციურ პარტიებსა და არასამთავრობო ორგანიზაციებზე საუბრობდა .


⇒ წამყვანის შეფასებები:

• მთავარი საკითხი ქართულ პოლიტიკაში რაც არის, ეს გახლავთ ის ხმაური, რომელიც არის რუსთაველის გამზირზე და არამარტო ამ ერთ გამზირზე. ხმაური, რომელიც, ჩემი აზრით, ხელოვნურად არის შექმნილი.
  
  
• მიშამ აკრძალა ქუჩა და ეხლა კრებითი მიშა დგას ქუჩაში (იცინის)
  
  
• ნაცებს ჰქონდათ გულაგი და ირქმევდნენ დემოკრატიის შუქურას, თქვენ გაქვთ დემოკრატია და გეძახიან უნიათოებს
  
  
• შეიძლება ქვეყანა, ქვეყნის პოლიტიკური სპექტრი ცხოვრობდეს რომელიღაც არასამთავრობო ორგანიზანიზაციების მიერ გამოქვეყნებული რეიტინგებით. რომელსაც არავინ არ ენდობა… არც საზოგადოებაში, არც პოლიტიკურ სპექტრში, არც ამ რეიტინგებში გამარჯვებულებში და არც ამ რეიტინგებში დამარცხებულებში - არავისში ნდობა ნდობა აღარა აქვს უკვე რა (იცინის)
  
  
• ერთხელ უკვე ვნახეთ 20 ივნისს, ე.ი. გადატრიალების პირდაპირი მცდელობა, პარლამენტის შტურმის მცდელობა, ეხლა რაღაც ანალოგიურ, ასე ვთქვათ, იმიტაციას, აი, ამ რევოლუციური სიტუაციის იმიტაციას ვხედავთ

წამყვანს სტუმრისთვის დამაზუსტებელი კითხვა არ დაუსვამს, როცა იგი ამტკიცებდა, რომ საზოგადოება ცილს წამებს, როდესაც მას შეუსრულებელ დანაპირებს ახსენებს: “ჩვენ ცილს გვწამებენ მუდამ, რომ რაღაც ვერ შევასრულეთ, რაღაც არ გავაკეთეთ, მაგრამ მე არცერთი პრინციპული არ მახსოვს, ჩვენი 7 წლიანი ისტორიის განმავლობაში, რომ რამე სერიოზული დაპირება ჩვენ არ შეგვესრულებინა.”

წამყვანი ბიძინა ივანიშვილის მონოლოგს მშვიდად უსმენდა მაშინაც, როდესაც მან თქვა, რომ “არავინ ეჭვქვეშ არ აყენებს “ქართული ოცნების” დემოკრატიულობას. და, ნახეთ, ყველა რეიტინგში, ყველა მიმართულებით რამდენად პრინციპულად წინა ვართ”. მას არ დაუსვამს კითხვა და არ უცდია დაზუსტება, კონკრეტულად რომელ რეიტინგებს გულისხმობდა იგი.

მთელი გადაცემიდან ნათელი გახდა, რომ ივანიშვილის გადაცამაში მიწვევა ემსახურებოდა არა საზოგადოების ინტერესის დაკმაყოფილებას და დღეს აქტუალურ ბევრ საკითხზე ქვეყნის ფაქტობრივი მმართველის განმარტებების მოსმენას, არამედ ბიძინა ივანიშვილისთვის სასურველი კითხვების დასმას და მისი ხშირად დაუსაბუთებელი განცხადებების ტირაჟირებას, რაც მედიის მთავარ მოვალეობასთან საზოგადოების ინფორმირებასთან წინააღმდეგობაში მოდის. ამას ადასტურებს წამყვანის შეკითხვების დეტალური აღწერა.

⇒  ნიკა ლალიაშვილის შეკითხვები:

1. სანამ დავიწყებთ, მთავარი საკითხი ქართულ პოლიტიკაში რაც არის, ეს გახლავთ ის ხმაური, რომელიც არის რუსთაველის გამზირზე და არამარტო ამ ერთ გამზირზე. ხმაური, რომელიც, ჩემი აზრით, ხელოვნურად არის შექმნილი. მაგრამ სახელდება კონკრეტული საფუძველი ამ ხმაურის - ეს არის თქვენს მიერ მიცემული დაპირება, რომელიც არ შესრულდა. ამაზე, ასე ვთქვათ, რა შეგიძლიათ რომ თქვათ.”
   
   
2. კიბატონო, გადავიდეთ “SWOT” ანალიზზე და აქ უფრო კარგად გავაკეთებთ დასკვნებს, ჩემი აზრით. ბატონო ბიძინა, ქართული პოლიტიკური სპექტრი, თუ შევხედავთ, დიდ სურათს თუ დავინახავთ, ცოტა თუ ვდისტანცირდებით, შეიძლება, ესეთი რაღაც აღმოვაჩინოთ, რომ დიდი ნაწილი ამ სპექტრის, შეიძლება უდიდესი ნაწილიც, არის აბსოლუტურად დაცლილი ერთის მხრივ იდეალიზმისგან, და მეორეს მხრივ - პრაგმატიზმისგანაც. ანუ არც იდეალისტები არიან და არც რაციონალიური არსი შიგნით არ არის.(“საოცარია” - ბიძინა ივანიშვილი) დარჩათ მარტო რადიკალიზმი. აი, ეს, ასე ვთქვათ, დაცარიელება, იდეებისგან დაცარიელება, იდეების ერთგულების აბსოლუტური დეფიციტი, ისეთი ადამიანების დადგომა ერთად და გაერთიანება, რომლებიც წესით, რომლებიც წესით, საერთოდ, ანუ კლასიფიკატორი მოიშალა, არც მემარჯვენე აღარ არის, არც მემარცხენე, არც ლიბერალი, არც კონსერვატორი, არაფელი აღარ არის, არის მარტო წყურვილი ძალაუფლების. ეს არის თუ არა სუსტი მხარე ქართული პოლიტიკის?
   
   
3. ბატონო ბიძინა, პრაგმატიზმის არარსებობა, ე.ი. ელემენტარული გათვლების, სუფთა რაციონალურად რომ მიუდგეს, ხო, ვთქვათ, ქართული პოლიტიკური სპექტრი, ე.ი. შეუძლებლობა ის გზა რომელიც არჩეულია, შეუძლებელია, რომ მიიყვანოს მათ მიზნამდე. (“აი, რა კარგი რამე თქვით და რა კარგ რამეზე მიმანიშნეთ”) ეს არის თუ არა სუსტი მხარე?
   
   
4. რახან რეიტინგები ახსენეთ, ბატონო ბიძინა, არ ვაპირებდი საერთოდ ამ შეკითხვას, აი, მაგალითად, IRI-ის კვლევა გამოქვეყნდა ამას წინათ, სადაც, კვლავ(იცინის) ე.ი. IRI-ის რეიტინგებით, მაგალითად, ბოლო 10 წელია ლიდერობს, ყველაზე პოპულარული ადამიანი ქვეყანაში არის მაგალითად, დათო ბაქრაძე. ძალიან ბევრი, ასე ვთქვათ, მონაცემი არის თავდაყირა დაყენებული და მთელი ჩვენი პოლიტიკური სპექტრი, ე.ი. ელოდება ამ რეიტინგების გამოქვეყნებას წლიდან წლამდე, რეიტინგიდან რეიტინგამდე ვცხოვრობთ ყველანი, მთელი მედია. გამოქვეყნდება ეს რეიტინგი, მერე ვწერთ პოლიტიკოსებს, რომლებიც ამბობენ, რომ არ ენდობიან ამას, მერე ამაზე მიდის დისკუსიები, თოქ-შოუები, მერე ჩაწყნარდება ყველაფერი და ახლა ველოდებით მეორე კვლევა როდის გამოქვეყნდება. ეს ნორმალურია? შეიძლება ქვეყანა, ქვეყნის პოლიტიკური სპექტრი ცხოვრობდეს რომელიღაც არასმთ.., თუნდაც ავტორიტეტული არასამთავრობო ორგანიზაციების მიერ გამოქვეყნებული რეიტინგებით. რომელსაც არავინ არ ენდობა… (მოგვიანებით ამატებს) არც საზოგადოებაში, არც პოლიტიკურ სპექტრში, არც ამ რეიტინგებში გამარჯვებულებში და არც ამ რეიტინგებში დამარცხებულებში - არავისში ნდობა აღარა აქვს უკვე რა (იცინის).
   
   
5.  - ძალიან მარტივი შეკითხვა დამებადა, ბატონო ბიძინა, რა. თუ ეს ასეა და ასეა, ვხედავთ ჩვენ, გუშინ, მაგალითად, ჩვენ გადაცემაში, ტელეკომპანია “იმედის” გადაცემა არის “არენა”,სადაც ინტერაქტივი გვქონდა და ასეთი შეკითხვა დავსვით - როგორ აფასებთ არასამთავრობო ორგანიზაციების მოღვაწეობას საქართველოში, დადებითად, უარყოფითად - იყო პასუხები. ე.ი. უარყოფითად იყო 95%.   
   
    - ნუ, გასაგებია [ბიძინა ივანიშვილი]  
   
   - მე მესმის, რომ ესეც არ არის ინდიკატორი  [წამყვანი]
   
   - არის ინდიკატორი  [ბიძინა ივანიშვილი]
   
   - კიბატონო  [წამყვანი]
   
   -მე ვთვლი, რომ ეს განცდა, საზოგადოებას უკვე ეზიზღებათ. აი, პირდაპირი მნიშვნელობით გეტყვით, რომ საზოგადოებას აგრესია აქვს ამ ტიპის ენჯეოებზე. წლობის განმავლობაში ცრუობენ და პირდაპირ სატელიტები არიან "ნაციონალური მოძრაობის"   [ბიძინა ივანიშვილი]
   
   - ვიცე თავმჯდომარე IRI-ის აღმოჩნდა რომ არის ოფიციალურად დარეგისტრირებული საერთაშორისო აგენტი ნაციონალური მოძრაობის, ლობისტი. ეს საერთოდ სკაანდალია და, მე ვფიქრობ, რომ გლობალურად შეიძლება ამ ინსტიტუტის რეპუტაციას დაარტყას. პარალელურად, არსებობს სრულიად სხვა რეალობა და ვაშინგტონსა და თბილისს შორის, ოფიციალურ ვაშინგტონსა და თბილისს შორის არასოდეს არ ყოფილა ამ ნიშნულზე ურთიეთობა და (ივანიშვილი - დიახ, დიახ, დიახ, სწორედ…) ამას თქვენ ამბობთ, ხო? მაშინ გამოსავალი რაშია?   [წამყვანი] 
   
   
6. ძალიან საინტერესოა, საფრთხეებზე გადავიდეთ, ბატონო ბიძინა. ე.ი. ჩვენ მოვამზადეთ ერთი ვიდეო, თქვენი გამოსვლა, მაგრამ სანამ ამ ვიდეოს გაჩვენებთ, ესეთი თქვენი ფრაზა მინდა შეგახსენოთ. ზუსტად, ნუ, დაახლოებით, ერთი წლის წინ ნათქვამი: “ვარწმუნებ საზოგადოებას, რომ მაქსიმუმ ერთ წელიწადში, ყველაფერს თავისი სახელი დაერქმევა”. ე.ი., გავიდა ერთი წელი და ვხედავთ გაუარესებას სიტუაციის. ვხედავთ ხმაურს რუსთაველის გამზირზე, ვხედავთ, ერთხელ უკვე ვნახეთ 20 ივნისს, ე.ი. გადატრიალების პირდაპირი მცდელობა, პარლამენტის შტურმის მცდელობა, ეხლა რაღაც ანალოგიურ, ასე ვთქვათ, იმიტაციას, აი, ამ რევოლუციური სიტუაციის იმიტაციას ვხედავთ. რა გაკეთდა ამ ერთ წელიწადში, რა გაუმჯობესდა? ( კარგი მაგალითები მოიყვანეთ… - ივანიშვილი)
   
   
7. ბატონო ბიძინა, ეხლა უნდა გაჩვენოთ ერთი ვიდეო, სადაც თქვენ ამბობთ ფრაზას, რომელიც, აი, როგორც კამერტონმა, ეგრე განსაზღვრა ე.ი. რაღაცა რეგისტრი, მთელი ამ 7 წლის. მოდი, ვნახოთ ეს ვიდეო და მერე დაგისვამთ შეკითხვას (ვიდეო). ე.ი. ჩვენ ჩვენს ოპონენტებს მოვექცევით არა ისე, როგორც იმსახურებენ, არამედ როგორც ამას იმსახურებს ქართული კულტურა(ციტირებს ვიდეოდან) - ნანობთ ეხლა ამ სიტყვებს? აი, ეხლა რომ დააბრუნოთ, გადაახვიოთ ყველაფერი უკან …შეკითხვა ესეთი იყო, ე.ი., უარეს მდგომარეობაში ვართ, ხო, ე.ი. არსებობს თუ არა საფრთხე მეორეჯერ განმეორებით წრეზე წასვლის და გადატრიალების... კოჰაბიტაციით, აი, ამ თქვენი ფრაზით, რომელმაც განსაზღვრა კოჰაბიტაცია, ხო არ მოვედით ჩვენ აქამდე?
   
   
8. გადატრიალების განმეორება იქნება თუ არა საფრთხე? (უფრო სწორად,)ამას თქვენ აღიქვამთ თუ არა საფრთხედ?
   
   
9. აი, ზუსტად ეგ უნდა გკითხოთ, ბატონო ბიძინა. ძლიერი მხარე ქართული პოლიტიკის არის თუ არა არა პოლიტიკურ სპექტრში, არამედ თვითონ ხალხში. ხალში, რომელიც თავისი ალღოთი, თავისი ინსტიქტით, თავისი საზრისით ხვდება სად ტყუილია, სად მართალია, სად შენებაა, სად ნგრევაა
   
   -  გენიალურია, გენიალურია [ბიძინა ივანიშვილი]
   
   -  ეს არის ძლიერი მხარე, თქვენი აზრით?
   
   
10. ჩვენ კიდევ ერთი შეკითხვა გვაქვს, აუცულებელი, ეს არის შესაძლებლობები. აი, ზუსტად მაქ შეიძლება ეს გავიაროთ. თქვენი ცნობილი ფრაზა იყო, რომ ჩვენი დემოკრატია უსწრებს ეკონომიკას. ეკონომიკის დაწევა დემოკრატიაზე ეგ არის თუ არა მთავარი შესაძლებლობა?
    
    
11. ეს არის საზოგადოება, რომელიც ვერ თანხმდება ფუნდამენტურ საკითხებზე, ვერაფერზე ვერ ვთანხმდებით. კონსტიტუციას ვწვავთ და ვთბებით იმით რუსთაველის გამზირზე, ე.ი., იმაზეც კი ვერ ვთანხმდებით 2008 წლის აგვისტოს ომი მოვიგეთ თუ წავაგეთ, დავმარცხდით თუ გავიმარჯვეთ, მეორე მსოფლიო ომი 8 მაისს დამთავრდა თუ 9 მაისს დამთავრდა, ისტორიულ ფიგურებზე ვერ ვთანხმდებით. ე.ი. ისეთ თემებზე ვერ ვთანხმდებით, რომლის ირგვლივაც უნდა მოხდეს დაკონსოლიდირება ერის. ამ საზოგადოებას აქვს პერსპექტივა?

როგორ მუშაობენ არასამთავრობო ორგანიზაციები საქართველოში - დადებითად თუ უარყოფითად? - ამ თემის გამოკვლევას მიუძღვნა ტელეკომპანია “იმედმა” 26 ნოემბერს გადაცემა “არენაში” ინტერაქტივიც და გადაცემის მეორე ბლოკიც.

გადაცემის წამყვანებმა და შერჩეულმა სტუმრებმა, რომელთა შორის არავინ იყო განსხვავებული მოსაზრების, მაყურებელს ასეთი სქემა დაუხატეს: ადგილობრივი არასამთავრობო ორგანიზაციები, რომლებიც ხელისუფლებას აკრიტიკებენ, რეალურად კი ე.წ. მოდარაჯე ნაგაზის ფუნქციას ასრულებენ, არიან პოლიტიკური აქტორები და ყოფილი სახელისუფლებო, ამჟამად კი ოპოზიციური პარტიის “ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” მხარდამჭერები; საქართველოში მომუშავე გავლენიან საერთაშორისო არასამთავრობო ორგანიზაციებს კი სათავეში უდგანან იგივე “ნაციონალური მოძრაობის” მხარდამჭერები და ლობისტები.

ამ კონსპირაციული თეზისის უკეთ წარმოსაჩენად “არენაში” შემოგვთავაზეს სიუჟეტი, რომლის მიხედვით, საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტი (IRI) საქართველოში ემსახურება “ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” ინტერესებს. კერძოდ, სიუჟეტის მიხედვით, “ნაციონალურმა მოძრაობამ” ოქტომბერში ლობისტური მომსახურება შეისყიდა კომპანია “ორიონ სტრატეჯისგან”, რომლის სახელით ხელშეკრულებას ხელს აწერს რენდი შუნემანი, რომელიც იმავდროულად არის IRI-ის თავმჯდომარის მოადგილე.

“გამოდის, რომ შუნემანი, ერთის მხრივ, “ნაციონალური მოძრაობის” პიარით არის დაკავებული, მეორე მხრივ, IRI-ში მუშაობს, რომელიც საქართველოში საზოგადოებრივ აზრს იკვლევს და ამ რეიტინგების გამოქვეყნებას ხშირად ახლავს კითხვები”, - ნათქვამია სიუჟეტში.

“არენას” წამყვანის თქმით, უცნაურად დაემთხვა თბილისში პროპორციული არჩევნების მოთხოვნით მიმდინარე აქციებს IRI-ის კვლევის გამოქვეყნება, რომლის მიხედვით, გამოკითხულთა აბსოლუტური უმრავლესობა პროპორციული არჩევნების მომხრეა. რეალურად, ეს ორგანიზაცია საქართველოში რეგულარულად ატარებს კვლევებს, თუმცა რაიმე კონკრეტული დადგენილი თარიღი ამ კვლევების ჩატარება-გამოქვეყნებისთვის არ აქვს.

რენდი შუნემანის ნეგატიური პორტრეტის შესაქმნელად სიუჟეტში გამოყენებულია, მაგალითად, გაეროს განიარაღების კომისიის ყოფილი ხელმძღვანელის, სკოტ რიტერის შეფასებები მაშინ, როცა თავად რიტერი არაერთ საერთაშორისო სკანდალშია გახვეული თავისი განცხადებებისა და ქმედებების გამო.

ამასთან, სიუჟეტში ნეგატიური კონტექსტის გასაღრმავებლად გამოყენებულია ის ფაქტი, რომ შუნემანი მუშაობდა სენატორ ჯონ მაკკეინთან, რომელიც აშშ-ის მოქმედი პრეზიდენტის, დონალდ ტრამპის მოწინააღმდეგე იყო.

“იმედის” სიუჟეტის მიხედვით, შუნემანის მსგავსად, ღიად ანტიტრამპისტია IRI-ის კიდევ ერთი წარმომადგენელი დევიდ კრემერი, რომელიც გასულ წლებში Freedom House-ში მუშაობდა. იმის მიუხედავად, რომ კრამერის მუშაობის პერიოდს არ უკავშირდება, სიუჟეტის ავტორი გვიამბობს Freedom House-ის მიერ დაშვებულ შეცდომაზე საზოგადოებრივ მაუწყებელთან მიმართებაში და ცდილობს დაგვარწმუნოს, რომ ეს შეცდომა საქართველოში მოქმედი ადგილობრივი არასამთავრობო ორგანიზაციების მიერ მიწოდებული არასწორი ინფორმაციის გამო მოხდა.

IRI-ის მსგავსად სიუჟეტში მიკერძოებულობაშია დადანაშაულებული ეროვნულ-დემოკრატიული ინსტიტუტიც (NDI), რომელიც, ასევე, პერიოდულად აქვეყნებს კვლევებს საქართველოში და რომლებსაც მოქმედი ხელისუფლება უნდობლობას უცხადებს. სიუჟეტის მიხედვით, ამ უნდობლობას იწვევს ის, რომ NDI-ისთვის საველე სამუშაოებს ატარებს “კომპანია, რომელიც ლევან თარხნიშვილის მიერაა დაფუძნებული”.

რეალურად, NDI-ის კონტრაქტორი 2008 წლიდან არის CRRC-საქართველო, რომელსაც ჯერ კიდევ 2014 წელს აქვს გაცემული “ოცნების” ბრალდებებზე პასუხი, რომ ლევან თარხნიშვილი 2007 წლამდე იყო ამ ორგანიზაციის დირექტორი.  ქარტიის საბჭოს 2015 წლის გადაწყვეტილებაშიც, საქმეზე CRRC-საქართველო ჯაბა ხუბუას წინააღმდეგ, აღწერილია, რომ  "CRRC-საქართველოს" "ნაციონალური მოძრაობის" წევრების: ლევან თარხნიშვილის და თინათინ ბოკუჩავას მიერ დაფუძნების შესახებ ინფორმაცია არაზუსტია”.

სიუჟეტში არ იყო წარმოჩენილი ენმ-სთან გარიგებაში ბრალდებული არც ერთი ადამიანის კომენტარი, რომელიც დააბალსანსებდა “არენას” ჯგუფის მიერ შეთხზულ კონსპირაციას, რაც მანამდე არაერთგზის მოგვისმენია ხელისუფლების მაღალი ეშელონებიდან, როდესაც მმართველი პარტიის ლიდერი ბიძინა ივანიშვილი დაესხა თავს არასამთავრობო ორგანიზაციების ცალკეულ ლიდერებს, ყოფილი პარლამენტის სპიკერი ირაკლი კობახიძე ფაშისტებად და გონგოებად მოიხსენიებდა მათ, როცა “ოცნების” წევრები ერთმანეთის მიყოლებით გმობდნენ საერთაშორისო ორგანიზაციების მიერ ჩატარებულ კვლევებს და ა.შ.

იგივე პათოსით გაგრძელდა გადაცემის სტუმრებთან საუბარი, რომელთა შორის იყვნენ მოქმედი ხელისუფლებისადმი ღიად გამოხატული სიმპათიების მქონე ანალიტიკოსი გია აბაშიძე, ფილოსოფოსი გური სულთანიშვილი, ისტორიკოსი ნუკრი შოშიაშვილი, ანალიტიკოსი სოსო მანჯავიძე და ჟურნალისტი ნუგზარ რუხაძე.

სტუმრების მთავარი ამოცანა იყო, რაც შეიძლება მკაცრად გაეკრიტიკებინათ კონკრეტული არასამთავრობო ორგანიზაციების ლიდერები და “გაეპრავებინათ” მათზე ხელისუფლების მიერ მიწებებული ე.წ. “მიშისტების”, მარგინალიზებული ჯგუფის იარლიყი.

• გური სულთანიშვილის შეფასებები არასამთავრობო ორგანიზაციებზე: “ეს არის ძალიან მყარად გადაჯაჭვული მიშიზმთან”; “ჩვენი არასამთავრობოები არ არიან ხალხის რეპრეზენტატორები”. “მათი დღის წესრიგი და რეალური დღის წესრიგი განსხვავდება”.
• გია აბაშიძის თქმით, ეკა გიგაური (საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველოს აღმასრულებელი დირექტორი) პოლიტიკური ფიგურაა და შესაბამისად, მის ორგანიზაციაზე პარტიების დაფინანსების კუთხით არსებული კანონი უნდა ვრცელდებოდეს. მანვე ურჩია ხელისუფლებას, იმუშაონ IRI-ისა და NDI-ის დონორებთან, რომ შეუწყვიტონ მათ დაფინანსება;
• ნუკრი შოშიაშვილმა ახალი ზედსართავი სახელი მოიფიქრა ამ ორგანიზაციებთან მიმართებაში - “NGO-ლიბერალური კლასი”, რომელიც ფიქრობს, რომ მხოლოდ ლიბერალები არიან პოლიტური სუბიექტები;
• “ეს არის ლიბერალების ხელწერა” - მიიჩნევს ნუგზარ რუხაძე, რომლის თქმით, IRI, NDI და სხვა შერისხული ორგანიზაციები არიან აშშ-ში დემოკრატიული პარტიის მიმდევრები არიან, ამიტომ უპირისპირდებიან ტრამპს, “რომელსაც სურს ამერიკა დაამსგავსოს ამერიკას”;
• მანჯავიძის თქმით, არასამთავრობოები არიან დესტაბილიზაციის წყარო საქართველოში, რომელთა იდეოლოგი და დონორია სოროსის ფონდი და ა.შ.

არასამთავრობოების დისკრედიტაციისკენ მიმართული გადაცემა დასრულდა ინტერაქტივის შედეგების გამოცხადებით, რომელშიც 7541 ზარი დაფიქსირდა და აქედან 93.7%-მა არასამთავრობოების მუშაობა საქართველოში უარყოფითად შეაფასა.

გადაცემის წამყვანმა გვითხრა, რომ მათ შეთავაზეს ერთ-ერთი არასამთავრობო ორგანიზაციის ხელმძღვანელს, მიხეილ ბენიძეს გადაცემაში მონაწილეობა, თუმცა მან ეს არ ისურვა. გადაცემაში არაფერი უთქვამთ, თუ რატომ არ მონაწილეობდა მასში არც ერთი სხვა წარმომადგენელი მესამე სექტორის, რომლებიც დადანაშაულებულნი იყვნენ დესტრუქციულ ქმედებებში და წინა ხელისუფლების წარმომადგენლებთან გარიგებაში. არ ყოფილა წარმოჩენილი ამის დამადასტურებელი მტკიცებულებები, უფრო მეტიც მანიპულაციურად იყო შერჩეული ცალკეული ფაქტები.

იგივე პრობლემები ჰქონდა გადაცემის პირველ ბლოკსაც, რომელიც ე.წ. გერმანული მოდელის განხილვას მიეძღვნა. დებატები “გერმანული მოდელის” მომხრე დავით უსუფაშვილსა და მოწინააღმდეგე ირაკლი კობახიძეს შორის გაგრძელდა აუდიტორიაში, რომელშიც მხოლოდ კობახიძის პოზიციის მომხრეები იყვნენ შერჩეული.

“შესაძლოა ამ სკამზე მჯდარიყო ბატონი ჯონის [ხეცურიანის] კოლეგა, ასევე, საკონსტიტუციო სასამართლოს ყოფილი თავმჯდომარე ავთანდილ დემეტრაშვილი, რომელსაც სხვა პოზიცია ექნებოდა, ასევე მჯდარიყო ბატონი ვახუშტი მენაბდე, რომელიც არა მგონია ბატონ ლადოზე [ბოჟაძე] ნაკლები სპეციალისტია ამ საქმეში და ასეთ შემთხვევაში ჩვენ ალბათ ორივე მხრიდან მოსაზრებებს მოვისმენდით, მაგრამ მე ეს არ მიკვირს”, - დავით უსუფაშვილის ამ შენიშვნას დუმილით უპასუხეს გადაცემის წამყვანებმა.