21 თებერვალს Freedom House-მა ანგარიშის - „მსოფლიოში თავისუფლება - 2019“-ის ფარგლებში ცალკეულ ქვეყანაში არსებული მდგომარეობის დეტალური მიმოხილვა გამოაქვეყნა. საქართველოს შესახებ ანგარიშში რამდენიმე დეტალზეა ყურადღება გამახვილებული, მათ შორის, ბიძინა ივანიშვილის გავლენებსა და როლზე პოლიტიკასა და ბიზნესში, სასამართლოში არსებულ მდგომარეობაზე და ქვეყანაში არაფორმალურ მმართველობაზე.

Freedom House-ის ანგარიში საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა 21 თებერვლის დღის მთავარ გამოშვებაში საერთოდ არ გააშუქა. იმედმა კი 20:00-საათიან ქრონიკაში საკითხს 8 წუთიანი სიუჟეტი მიუძღვნა, რომლის მთავარი აქცენტი ორგანიზააციის არასანდოობა იყო.

“ქრონიკის” წამყვანმა და ჟურნალისტმა ამ თემაზე საუბრისას არაერთხელ ახსენეს ორგანიზაციის 2017 წლის ანგარიში, რომელშიც, მათი თქმით, „იმედთან“ დაკავშირებით ფაქტები დამახინჯებული იყო და რომლის გამოც ორგანიზაციამ ბოდიშიც მოიხადა.

“Freedom House-ის მმორიგი ანგარიში, რომელმაც ამ ორგანიზაციის მიმართ მორიგი კითხვები გააჩინა. 2019 წლის ანგარიშში საქართველო ისევ ნაწილობრივ თავისუფალი ქვეყნების სიაშია და გასულ წელთან შედარებით ერთი საფეხურით არის ჩამოქვეითებული. კვლევას ოპოზიციიდან მხოლოდ “პატრიოტთა ალიანსი” უცხადებს უნდობალობას, დანარჩენი ოპოზიცია კი მიიჩნევს, რომ ეს ქვეყნის რეალობაა. მმართველი გუნდი კი ფიქრობს, რომ საერთაშორისო ორგანიზაციას მესამე სექტორი მცდარ ინფორმაციას მიზანმიმართულად აწვდის. Freedom House-ის მიერ მომზადებული ანგარიშის მიმართ უნდობლობა შარშანაც გაჩნდა, მაშინ აღმოჩნდა, რომ ტელეკომპანია იმედთან დაკავშირებით ორგანიზაციამ ფაქტები დაამახინჯა, რის გამოც მათ ბოდიშიც მოიხადეს”, - ასეთი იყო წამყვანის შესავალი. ჟურნალისტმა კი თემაზე საუბარი ასე განაგრძო, - სავარაუდოდ, შარშანდელი გამოცდილებიდან გამომდინარე, წელს ანგარიშში „იმედი“ საერთოდ არ არის ნახსენები.“

ორგანიზაციის არასანდოობაზე აკეთებდნენ აქცენტს სიუჟეტისთვის ჩაწერილი რესპონდენტებიც, „ქართული ოცნებისა“ და „პატრიოტთა ალიანსის“ წარმომადგენლები. ისინი ამბობდნენ, რომ ანგარიშის “ნეგატიური ნარატივი ონკრეტული პოლიტიკური ძალისა და “ანგაჟირებული არასამთავრობო ორგანიზაციები” დაკვეთაა.

უკვე დიდი ხანია ვიცით, რომ ყოველთვის არ უნდა ვენდოთ იმას, რასაც ვკითხულობთ ან ვისმენთ, თუმცა თანამედროვე ტექნოლოგიების ერაში არც ნანახის უნდა გვჯეროდეს. ე.წ Deepfake ვიდეოები ბოლო პერიოდში არამარტო ინტერნეტის მომხმარებლების, არამედ მთავრობებისა და მედიის ყურადღებასაც იქცევს.

Deepfake ხელოვნურ ინტელექტზე დაფუძნებული ჰიპერრეალისტური ვიდეო ან აუდიო ჩანაწერია, რომელშიც ჩანს, რომ კონკრეტული ადამიანი ამბობს ან აკეთებს იმას, რაც სინამდვილეში არასდროს გაუკეთებია. ტერმინი ორ სიტყვას აერთიანებს - deep learning (სიღრმისეული შესწავლა) - რაც ხელოვნური ინტელექტის ერთერთ ალგორითმს წარმოადგენს და Fake - ყალბს.

მატივად, რომ ავხსნთ, ჩვეულებრივი ვიდეო მანიპულაციისგან განსხვავებით, უკვე არსებულ ალგორითმს ერთი ადამიანის მოძრაობა და სიტყვები გადააქვს მეორე ადამიანზე. წარმოიდგინეთ, რომ არსებობს ორი ვიდეო - ერთი მსახიობის ან კონკრეტული ადამიანის პაროდისტის და მეორე სამიზნე ადამიანის. ალგორითმი ქმნის ახალ სინთეზურ ვიდეოს, რომელშიც ნაჩვენებია, რომ სამიზნე ადამიანი ზუსტად ისე საუბრობს და მოძრაობს, როგორც მისი პაროდისტი. რაც უფრო მეტი ვიდეო და აუდიო მასალა არსებობს, რომელშიც სამიზნე პირია ასახული, მით უფრო მეტს შეისწავლის ხელოვნური ინტელექტი და შესაბამისად, deepfake-იც ვიზუალურად ბევრად რეალისტურია.

 

via GIPHY

ტერმინი თავდაპირველად 2017 წელს გაჩნდა, როდესაც Reddit-ის მომხმარებლმა სახელით Deepfake, ხელოვნური ინტელექტის deep learning ალგორითმით ცნობილი ადამიანების სახეები პორნოგრაფიულ ვიდეოებში დაამუშავა.

თუმცა, Deepfake ვიდეოები განსაკუთრებით აქტუალური მას შემდეგ გახდა, რაც გასული წლის აპრილში კომპანია Buzzfeed-მა გამოაქვეყნა ვიდეო, რომელშიც ბარაკ ობამა დონალდ ტრამპს დასცინის და შეურაცხყოფას აყენებს. რეალურად ობამას სახე deepfake ტექნოლოგიის გამოყენებით ჰოლივუდის მსახიობის, ჯიორდან პილის, ხმასა და სახის მოძრაობაზე იყო აგებული. ვიდეოს შექმნის მიზანს იმ საფრთხეების ჩვენება წარმოადგენდა, რაც შესაძლოა ამ ტიპის ვიდეოებს ახლდეს თან. Buzzfeed-ის ვიდეო მალევე გავირუსდა და Deepfake ტექნოლოგიაზე გაშუქება საერთაშორისო პრესამ, მათ შორის, Wall street Journal-მა, CNN-მა და BBC-იმ დაიწყეს.

via GIPHY

დღესდღეობით Deepfake შესაძლოა დეზინფორმაციის მძლავრ იარაღად იქცეს. თუ აქამდე მხოლოდ სპეცეფექტების ექსპერტებს შეეძლოთ ყალბი, მაგრამ რეალისტური ვიზუალური და აუდიო მასალის დამზადება, ახლა ხელოვნური ინტელექტი საშუალებას იძლევა ნებისმიერმა ადამიანმა შექმნას ასეთი კონტენტი. ამისთვის კი მხოლოდ ინტერნეტი, სამიზნე პირის ფოტო ან ვიდეო მასალაა სააჭირო. აშშ-ში ბერკლის უნივერსიტეტის კომპიუტერული მეცნიერებების პროფესორი ჰენი ფარიდი Wall street Journal-თან ინტერვიუში აცხადებს, რომ ვიზუალური გამოსახულებების შეცვლით შესაძლებელია ისტორიის შეცვლაც, ხელოვნური ინტელექტის ამგვარად გამოყენება კი ციფრულ სივრცეში ყველაფერს ცვლის.

⇒ ასეთი ვიდეოს დამზადების სქემა 

 

via GIPHY

აღსანიშნავია, რომ ისტორიის შეცვლა ვიზუალური მანიპულაციებით წლების წინაც ხდებოდა, მაგალითად, როდესაც სტალინი მისთვის არასასურველ ადამიანებს ფოტოებიდან აქრობდა. მოგვიანებით, ისტორიული მომენტების „გაყალბება“ კინოინდუსტრიაში ერთერთ პოპულარულ ტექნიკად იქცა. მაგალითად, სწორედ სპეც.ფექტებითაა დამუშავებული ფილმ „ფორესტ გამპში“ ტომ ჰენკსის შეხვედრა პრეზიდენტ ჯონ კენედისთან.

via GIPHY

2015 წელს გამოსულ „ფორსაჟ 7“-ის ბოლო სცენაში კი იმ დროისთვის უკვე დაღუპული მსახიობი პოლ უოლკერი ჩანს, რეალურად რეჟისორმა სცენაში უოლკერის ძმა ათამაშა და სახე ციფრული ტექნოლოგიის დახმარებით შეცვალა.

via GIPHY

დღეს კი ზუსტად ამავე ეფექტის მიღწევა შესაბამისი აპლიკაციის საშუალებით რამდენიმე წუთში შეიძლება. კარგად დამუშავებული Deepfake-ის ამოცნობას კი შესაძლოა რამდენიმე დღეც დასჭირდეს.


•     Deepfake-ის უარყოფითი მხარეები

ამჟამად ასეთი ვიდეოები ძირითადად ინტერნეტის ე.წ ბნელ ქსელში იძებნება. კერძოდ, ცნობილი ადამიანების: ემა უოტსონის, გალ გადოტის, ანჯელინა ჯოლის და სხვების სახეები ქალი პორნომსახიობების ვიდეოებშია გამოყენებული, რაც იძლევა იმის ილუზიას, რომ პორნოგრაფიულ ვიდეოში უშუალოდ ეს ადამიანები მონაწილეობენ. თუმცა, Deepfake პორნოგრაფიული ვიდეოების მსხვერპლი ნებისმიერი ადამიანი შეიძლება გახდეს. მათ შორისაა, 18 წლის ავსტრალიელი მოსწავლე ნოელ მარტინი, რომელმაც ინტერნეტში ორალური სექსის ამსახველი ვიდეო მისივე მონაწილეობით ნახა. მარტინმა პოლიციას მიმართა, თუმცა უშედეგოდ, რადგან არც ავსტრალიაში და არც სხვა ქვეყნებში არ არსებობს კანონი, რომელიც Deepfake-ის კრიმინალიზებას ახდენს.

საერთაშორისო ანალიტიკური ცენტრის Carnegie Endowment for International Peace-ის სილიკონ ველის ოფისის დირექტორი შარლოტ სტენტონი წერს, რომ Deepfake-ს შეუძლია უხეშად ჩაერიოს პოლიტიკაში, მოახდინოს არჩევნების საბოტაჟი და გააჭინაუროს დიპლომატიური ურთიერთობები.

მაგალითად, გასულ წელს ბელგიის ერთერთმა პოლიტიკურმა პარტიამ თვითერზე გამოაქვეყნა Deepfake ვიდეო, რომელშიც ტრამპი აკრიტიკებს ბელგიის პოზიციას კლიმატის ცვლილების შესახებ. ვიდეო ვიზუალურად არც ისე რეალისტურია და შესაბამისად მარტივად შესამჩნევი იყო მისი სიყალბეც, მიუხედავად ამისა მან ონლაინ პლატფორმაზე მაინც მოახერხა ასობით კომენტარის პროვოცირება, რომელებშიც აუდიტორია აღშფოთებას გამოხატავდა ტრამპის მიერ ბელგიის შიდა საქმეებში ჩარევაზე.

პროფესორი ფარიდი კი Deepfake-ის შესაძლო საფრთხეს ასე ხსნის: "წარმოიდგინეთ შემდეგი სცენარი: გამოქვეყნდა ტრამპის ხელოვნური ინტელექტით დამუშავებული ვიდეო, სადაც ის ამბობს, რომ "მე ახლახანს გავუშვი ატომური ბომბი ჩრდილოეთ კორეის წინააღმდეგ“. ეს ვიდეო მოხვდება თვითერზე და გავირუსდება 30-60 წამში. ჩრდილოეთ კორეა უპასუხებს მომდევნო 60 წამში, სანამ ვინმე გაარკვევს, რომ ვიდეო ყალბია. ამის შემდეგ როგორ უნდა დავიჯეროთ ყველაფერი, რასაც ვნახულობთ? ამიტომ Deepfake რეალური საფრთხეს უქმნის ჩვენს დემოკრატიას."

თუმცა, მეორე მხრივ Deepfake-ების რიცხვის მატებამ შესაძლოა აუდიტორიას ავთენტური ვიდეოების მიმართ სიყალბის ეჭვი გაუჩინოს. ამერიკელი პროფესორები რობერტ ჩესნი და დენიელ სიტრონი ამ ეფექტს "მატყუარას დივიდენდს" (liar’s dividend) უწოდებენ: რაც უფრო მეტ ინფორმაციას იღებს საზოგადოება deepfake-ების შესახებ, მით უფრო სკეპტიკურად უყურებს ვიდეოებს და მისთვის ბევრად ბუნებრივი ხდება ავთენტური ვიდეოს ყალბად აღქმა.

კიდევ ერთ საფრთხეს წარმოადგენს ისიც, რომ მომავალში პოლიტიკოსებს მარტივად შეეძლებათ თავი იმართლონ იმით, რომ მათზე გავრცელებული ჩანაწერები კომპიუტერულადაა დამუშავებული.


•     როგორ უნდა ამოვიცნოთ Deepfake?

კარგად დამუშავებული Deepfake-ის ამოცნობა რთულია, რადგან მას არ გააჩნია აშკარა ნიშანი, რითაც მის სიყალბეში დავრწმუნდებით. თუმცა, ასეთი ვიდეოების უმრავლესობას ზოგადად ახასიათებს რამდენიმე ფაქტორი: ადამიანის არაბუნებრივი სუნთქვა, პულსი ან თვალების დახამხამება. თუ ვიდეო 30 წამიანია და მასში ნაჩვენები ადამიანი თვალს არ ახამხამებს, მაშინ ეს ვიდეო შესაძლოა ყალბი იყოს. 

via GIPHY

აღსანიშნავია, რომ Deepfake-ებთან საბრძოლველად ევროკავშირმა ნაბიჯები უკვე გადადგა. ბრიუსელის ოფისმა გასულ წელს გამოაქვეყნა ყველა ფორმის დეზინფორმაციასთან ბრძოლის სტრატეგია, რომელიც Deepfake-ებსაც მოიცავს. აშშ-ის კი კონგრესმენებმა ადამ შიფმა და სტეფანი მერფიმ ეროვნული დაზვერვის დირექტორს მისწერეს წერილი, რომელშიც მოითხოვეს რომ გაირკვეს როგორ შეიძლება სხვა ქვეყნების ხელისუფლებებმა, სადაზვერვო სამსახურებმა და კერძო პირებმა Deepfake-ების საშუალებით აშშ-ის ინტერესებს ავნონ და რა ფორმით შეიძლება მათი შეჩერება. ამ თემას ცალკე მოხსენება დაუთმო სენატორმა მარკო რუბიომაც. გარდა ამისა, პენტაგონმა უკვე დააფინანსა საკვლევი პროექტი იმისთვის, რათა ახალი მეთოდები გამოიძებნოს deepfake-ების გამოსავლენად.

ფაქტია, ტექნოლოგიები მუდმივ პროგრესს განიცდის, რაც კიდევ უფრო მარტივს ხდის ყალბი, მაგრამ მაქსიმალურად რეალისტური კონტენტის შექმნას, რომელიც მედიაში შესაძლოა დეზინფორმაციისა და პროპაგანდის ნაწილად  იქცეს. 

13 და 14 იანვარს პლატფორმებზე: intermedia.ge, info9.ge, agora.ge,  infonews.ge, 2020news.ge, გამოქვეყნდა ამბავი, რომ საქართველოში განათლების სისტემა “საშინელ (ცუდ) მდგომარეობაშია”, რაც არაზუსტი და მანიპულაციურია. გამოცემები ამბის წყაროდ worldatlas-ის კვლევას უთითებენ. სინამდვილეში, worldatlas არ არის კვლევითი ორგანიზაცია. გარდა ამისა, მას ინფორმაცია 2017 წელს აქვს გამოქვეყნებული. იგივე მასალა გამოქვეყნებული აქვთ newpress.ge-სა და commersant.ge-საც, თუმცა მათ ტექსტი  intermedia.ge-დან აქვთ გადატანილი, დანარჩენ საიტებზე კი პირველწყარო მითითებული არ არის, რაც ნიშნავს, რომ მასალა თავად თარგმნეს. 

გამოცემების ნაწილმა, მათ შორის intermedia.ge-მ არასწორად თარგმნა worldatlas-ს შეფასება. “worldatlas''-მა საქართველო ყველაზე საშინელი განათლების სისტემის მქონე ქვეყნების რეიტინგში შეიყვანა”, - ამ სათაურით აქვთ მასალები გამოქვეყნებული საიტებს. Worldatlas-ს კი მასალა ასე აქვა დასათაურებული - Countries With The Worst Education Systems, რაც ნიშნავს ყველაზე ცუდს, და არა საშინელს.

Worldatlas-ს რეიტინგი დადგენილი აქვს ქვეყნების მთლიანი შიდა პროდუქტიდან განათლების სფეროზე დახარჯული წილის პროცენტული მაჩვენებლის მიხედვით. ჩამონათვალში 25 ქვეყანაა, სადაც განათლებას ყველაზე ნაკლები თანხა ხმარდება. ამ სიის მიხედვით, ირკვევა, რომ განათლებაზე ყველაზე ნაკლებ თანხას (0.7%) ეკვატორული გვინეა ხარჯვს და, შესაბამისად, მას რეიტინგში პირველი ადგილი უკავია. ხოლო საქართველო 2,7%-ით სიაში ყველაზე ბოლო - 25-ე ადგილზეა. ეს კიდევ ერთი მონაცემია, რაც მასალებში არასწორადაა ინტერპრეირებული და მკითხველში აჩენს განცდას, რომ საქართველოს ამ 25 ქვეყანას შორის ყველაზე ცუდი მდგომარეობა აქვს.

17 დეკემბერს, მედიასაშუალებებში გავრცელდა ინფორმაცია გაერთიანებული ოპოზიციის „ძალა ერთობაშიას“ და „ნაციონალური მოძრაობის“ ერთ-ერთი ლიდერის, დავით კირკიტაძის სახლთან სამართალდამცველების მობილიზაციის შესახებ. აღნიშნული ინფორმაცია, Megatv.ge-მ შეცდომაში შემყვანი სათაურით გამოაქვეყნა - „დავით კირკიტაძის სახლთან სამართალდამცველები და სპეცრაზმი არიან მობილიზებული - ქვეყანაში ოპოზიციის ლიდერების მასიური დაკავებები იწყება“.

Megatv.ge-მ ინფორმაცია “ინტერპრესნიუსზე” დაყრდნობით გაავრცელა. ინტერპრესნიუსის მასალაში ვინმეს დაკავების შესახებ არაფერია ნათქვამი. უკვე მომხდარ, ან დაგეგმილ დაკავებებზე არც Megatv საუბრობს. მისი ტექსტი ინტერპრესნიუსის ტექსტის იდენტურია და მასში მხოლოდ ისაა ნათქვამი, რომ დავით კირკიტაძის სახლთან მობილიზებული იყვნენ სამართალდამცველები. აღნიშნულია ისიც, რომ სამართალდამცველების მობილიზების მიზეზი უცნობია და ამ დროისთვის არავინ არის დაკავებული.

ამ თემის კომენტირებისას, საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის მოადგილემ ნათია მეზვრიშვილმა განაცხადა, რომ დაიწყო 16 დეკემბერს, ველისციხეში მომხდარი დაპირისპირებების ამსახველი მასალების შესწავლა, ამის გამო დაგეგმილია სხვადასხვა პირის დაბარება საგამოძიებო ორგანოში. მან თქვა, რომ “იქ სადაც სამართლებრივი საფუძველი იქნება, რა თქმა უნდა გამოყენებული იქნება იძულების ღონისძიებები”. თუმცა, ეს ინფორმაცია, რაც შეიძლებოდა გამხდარიყო სტატიის ამგვარი სათაურის საფუძველი, Megatv-ს მასალაში არ გვხვდება. ამავე დროს, სათაური მტკიცებით ფორმაშია - რაც მკითხველს დადასტურებულ ფაქტად, და ამავე დროს გაზვიადებულად (მასიური დაკავებები) აწვდის ამბავს, თითქოსდა ქვეყანაში დაკავებები იწყება, რაც ამ ეტაპზე არსად დასტურდება.

ერთ-ერთი საქმე, რომელიც სათაურის მნიშვნელობას უსვამს ხაზს, საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭომ მიმდინარე წლის 17 ნოემბერს განიხილა. საბჭოს გადაწყვეტილებაში ნათქვამია, რომ ინფორმაციის გავრცელების თანამედროვე პირობების და ფორმების გათვალისწინებით, მით უფრო, როცა საუბარია ონლაინ ფორმით მომზადებულ და სოციალურ ქსელებში გაზიარების [share] საშუალების მქონე სტატიებზე, სტატიის სათაურს განსაკუთრებული მნიშვნელობა ენიჭება.

“სოციალურ ქსელებში გავრცელებული სტატიის ძირითადი დატვირთვა მოდის მის სათაურზე, განსაკუთრებით მაშინ, როცა თავად სათაური იძლევა ინფორმაციას დადასტურებული სახით. საბჭო მიიჩნევს, რომ ძირითად შემთხვევებში სტატიის სათაური ცალკე ჟურნალისტური პროდუქტად უნდა განიხილებოდეს. მკითხველს აქვს მოლოდინი და ნდობა, რომ სათაური ზუსტად გადმოსცემს სტატიაში მოყვანილ ფაქტებსა და მოსაზრებებს. ზოგ შემთხვევაში შეიძლება არც ჩათვალოს საჭიროდ ტექსტის სრულად გაცნობა იმ დაშვებით, რომ სტატიის ძირითადი მიგნება მან უკვე წაიკითხა სათაურში”, - ნათქვამია გადაწყვეტილებაში.

„აღმაშენებლის გამზირზე ათობით მრავალწლოვანი ხე მოთხარეს“ - ამ სათაურით 5 დეკემბერს, „რუსთავი 2“-ის 19:00 საათიან გამოშვებაში კადრ-სინქრონი გავიდა. სათაური მანიპულაციურია, რადგან მაყურებელს აწვდის ინფორმაციას, რომ კონკრეტული ტერიტორიიდან ნარგავები უმიზეზოდ ამოთხარეს, მასალიდან კი ირკვევა, რომ ისინი უნდა ჩაანაცვლონ.

გარდა სათაურისა, მასალაში აქცენტიც ხეების მოთხრაზე, და არა მათ ჩანაცვლებაზეა, მიუხედავად იმისა, რომ ყველა რესპონდენტი ამბობს, რომ ხეები უნდა ჩაანაცვლონ.

მასალის წარდგენისას საინფორმაციო გამოშვების წამყვანი ამბობს, რომ ხეების მოთხრის მიზეზად მათი ჩანაცვლება სახელდება, მაგრამ იქვე ასეთ ტექტს ამატებს: “თუმცა ადგილზე მომუშავე პერსონალს არ აქვს ზუსტი ინფორმაცია რატომ გახდა აუცილებელი ძველი ხეების ახლით შეცვლა”.

ამის შემდეგ ისმის მუშებისა და სამუშაოების შემსრულებელი კომპანიის თანამშრომლის კომენტარი. ერთ-ერთი რესპონდენტი, რომელიც სამუშაოს ასრულებს, ამბობს, რომ მას არ აქვს ინფორმაცია მიზეზზე და ამის გასაგებად მის ხელმძღვანელს უნდა მიმართონ. იქვე იგი ამატებს, რომ “ალტერნატივა იქნება, ჩავრგავთ ახალს და უკეთესს”. ჩანაცვლებაზე საუბრობს მეორე რესპონდენტიც, სამუშაოების შემსრულებელი კომპანიის წარმომადგენელი და ბოლოს მერის მოადგილე ხსნის როდის დარგეს ეს ხეები და რატომ გადაწყდა მათი ჩანაცვლება.

მასალის ამგვარი შინაარსის მიუხედავად კი სათაურში აქცენტი მაინც ხეების მოთხრაზეა.

9 ნოემბერს სოციალურ ქსელში 2008 წლის აგვისტოს ომის შემსწავლელი კომისიის ვიდეოს ფრაგმენტი გავრცელდა, რომელშიც საქართველოს ყოფილი პრეზიდენტი მიხეილ სააკაშვილი ცხინვალის რეგიონში სამხედრო მოქმედებების წარმოების გადაწყვეტილების მიღებაზე საუბრობს.

ვიდეოს ტექსტი - მიხეილ სააკშვილი: “კითხვაზე - განვახორციელეთ თუ არა ჩვენ სამხედრო მოქმედებები აგვისტოს დასაწყისში, იმისათვის, რომ აგვეყვანა კონტროლქვეშ ცხინვალი და ის ადგილები სამხრეთ ოსეთის, რომლესაც ჩვენ ვერ ვაკონტროლებდით, მე ადრეც ღიად ვაცხადებდი და ახლაც ვაცხადებ, რომ დიახ, ჩვენ მივიღეთ გადაწყვეტილება, რომ გვეწარმოებინა სამხედრო მოქმედებები ცხინვალის რეგიონში, ჩვენ მივიღეთ ეს გადაწყვეტილება”.

მალევე ჯერ imedinews.ge გამოჩნდა ახალი ამბავი სახელწოდებით - “სააკაშვილი: ჩვენ დავიწყეთ სამხედრო მოქმედებები ცხინვალის რეგიონში”. საღამოს კი, ტელეკომპანია "იმედმა" მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში ამ თემას თითქმის 7-წუთიანი სიუჟეტი მიუძღვნა.

გადაცემის ე.წ. პრომოდან გავიგეთ, რომ გამოშვებაში 2008 წელთან დაკავშირებით მიხეილ სააკაშვილის აღიარებას ვნახავდით.

წამყვანების ტექსტი

“სააკაშვილის აღიარება, რომელიც ყველას კარგად ჰქონდა დავიწყებული და დღემდე არ იძებნებოდა. ყოფილი ხელისუფლების მცდელობით, ომთან დაკავშირებული ყველა მნიშვნელოვანი პოლიტიკური განცხადება წაშლილია და აღარ არსებობს. ეს ვიდეომასალა 2008 წლის ნოემბერშია გადაღებული. აგვისტოს ომის შემსწავლელი კომისიის სხდომაზე, ყოფილი პრეზიდენტი პირდაპირ ამბობს, რომ მან და მისმა ხელისუფლებამ განახორციელეს საბრძოლო მოქმედებები, იმისთვის, რომ აეყვანათ კონტროლქვეშ ცხინვალი და სამხრეთ ოსეთის ის ადგილები, რომელსაც საქართველოს ხელისუფლება ვერ აკონტროლებდა”, - ასე დაიწყო თემის წარდგენა “ქრონიკის” ერთ-ერთმა წამყვანმა

შემდეგ კი მისმა კოლეგამ განაგრძო: “დღეს კიდევ ერთხელ გაგახსენებთ, რომ ეს აღიარება საქართველოს მოსახლეობამ ჯერ კიდევ 2008 წელს მოისმინა. დღეს ეს ვიდეო სოციალურ ქსელში გავრცელდა, მაგრამ მალევე წაიშალა, თუმცა მომხმარებლებმა მისი გავრცელება მაინც მოასწრეს. ამ სიტყვებს მიხეილ სააკაშვილი და მისი პრეზიდენტობის კანდიდატი დღეს უკვე აღარ იმეორებენ”.

სიუჟეტის აქცენტები

სიუჟეტის დასაწყისში ჟურნალისტი განმარტავს, რომ “ვინ დაიწყო აგვისტოს ომი?” - ეს თემა კვლავ გააქტიურდა მას შემდეგ, რაც სოციალური ქსელში ვიდეო გავრცელდა. ამბობს რაზეა საუბარი გავრცელებულ ვიდეოში და ამატებს, რომ ვიდეოს გავრცელების შემდეგ, “ნაცინალური მოძრაობა” თავის მართლების რეჟიმში იყო, “ქართული ოცნება” კი ყოფილი მთავარსარდლის პასუხისმგებლობის საკითხზე საუბრობდა.

სიუჟეტიდან გავიგეთ, რომ ვიდეო სოციალურ ქსელში 9 ნოემბერს, დილით გავრცელდა, მოგვიანებით კი გაქრა, თუმცა მომხმარებლებმა მისი გავრცელება მაინც შეძლეს. ავტორის თქმით, საკითხი სოციალურ ქსელში მთავარი განხილვის საგანი იყო.



მასალაში ვიდეოს ფრაგმენტი რამდენჯერმე გამეორდა, რის შემდეგაც ჟურნალისტმა ხაზგასმით აღნიშნა, რომ “ის, რასაც დღეს მიხეილ სააკაშვილი აღარ ამბობს, 2008 წელს აღიარა”. მისივე თქმით, ამ საკითხზე ყოფილმა პრეზიდენტმა ომის შემსწავლელ კომისიაზე კითხვა თავად დასვა და თავადვე უპასუხა, რასაც კვლავ ვიდეოს ფრაგმენტი მოჰყვა.

სიუჟეტში სააკაშვლის აღიარების კონტექსტი საზოგადოებრივი აზრის გამოკითხვებითა და Facebook-ის პოსტებით გრძელდება, სადაც მიხეილ სააკაშვილი უარყოფით კონტექსტია წარმოჩენილი. ეს მაშინ როდესაც, თავად “იმედის” მიერ გავრცელებულ ამბავს სოციალურ ქსლეში არხის მიმართ არაერთი მოქალაქის უარყოფით რეაქცია და კრიტიკული შეფასება მოჰყვა.

ამის შემდეგ მასალაში არჩევნების თემა შემოდის: “ის, რასაც მიხეილ სააკაშვილი ამ ვიდეოში ამბობს, 10 წლის შემდეგ მისი და მისი გუნდის მთავარი კომპრომატია ხელისუფლების მიერ მხარდაჭერილი კანდიდატის წინააღმდეგ. მიხეილ სააკაშვილის ეს განცხადება 2008 წელს პირდად მოისმინა გრიგოლ ვაშაძემ, ის ლიდერის ნათქვამის გამართლებას დღეს ცდილობს”, - განმარტავს ჟურნალისტი, რასაც თავად გრიგოლ ვაშაძის კომენტარი მოსდევს. ვაშაძე ამბობს, რომ “მიხეილ სააკაშვილმა სამხედრო მოქმედებები დაიწყო, როგორც პასუხი იმ აგრესიაზე, რომელიც პირველი აგვისტოდან უკვე შეუწყვეტელ ხასიათს ღებულობდა”.

სიუჟეტში ასევე მოვისმინეთ ჟურნალისტის შეფასება, რომ “სამხედრო მოქმედებების არასწორ გათვლას მეტი ტერიტორიების დაკარგვა, გარდაცვლილი მოქალაქეები და დევნილების ახალი ტალღა მოჰყვა”. ნათქვამს მმართველი გუნდის წევრების კომენტარები მოსდევს, - ისინი აგვისტოს ომთან მიმართებით სრულ პასუხისმგებლობას ყოფილ ხელისუფლებას და მიხეილ სააკაშვილს აკისრებენ.

სიუჟეტის ავტორი ამბობს, რომ წინასაარჩევნო პერიოდში ექსპრეზიდენტი ევროპიდან განსაკუთრებით აქტიურობს, თუმცა აგვისტოს ომთან დაკავშირებით მისსავე განცხადებაზე ამ დრომდე არაფერი უთქვამს.

ყოფილი პრეზიდენტის პასუხი

ყოფილი პრეზიდენტი გავრცელებულ ვიდეოს Facebook-ის საკუთარ გვერდზე მოგვიანებით გამოეხმუარა. ამ დროს იმედის მთავარი საინფორმაციო გამოშვება უკვე დასრულებული იყო.

რაც მასალაში არ მოხვდა

იმედის მიერ მომზადებული სიუჟეტი მთლიანად აგვისტოს ომის დაწყებასთან დაკავშირებით ყოფილი პრეზიდენტის მიხეილ სააკაშვილის აღიარებაზე იყო დაფუძნებული, რომელიც ვრცელი ვიდეოს მხოლოდ რამდენიმეწამიან ფრაგმენტს ეფუძნებოდა. 

ამასთან, იმედის წამყვანებმა არაერთხელ გაუსვეს ხაზი, რომ “[წინა] ხელისუფლების მცდელობით, ომთან დაკავშირებული ყველა მნიშვნელოვანი პოლიტიკური განცხადება წაშლილია და აღარ არსებობს”, არადა ომის შემსწავლელი კომისიის სტენოგრამულ ჩანაწერს კონკრეტული გამოცემების არქივი დღემდეე ინახავს. მაგალითად, სააკაშვილის დაკითხვის სრული ტექსტი იძებნება საიტზე Civil.ge. მოგვიანებით, ტექსტის ვრცელი ვიდეოჩანაწერი ყოფილმა პრეზიდენტმა თავადაც გაავრცელა.

ტექსტის სრული ვერსიიდან ჩანს, რომ მიხეილ სააკაშვილი ცხინვალის რეგიონში სამხედრო მოქმედებების დაწყებაზე ნამდვილად საუბრობს, თუმცა ის იქვე ამბობს, რომ “ეს იყო მძიმე გადაწყვეტილება, რომელიც როკის გვირაბთან “რუსეთის არმიის ასობით ტანკის” გამოჩენას და საქართველოს მიერ კონტროლირებადი სოფლების “ინტენსიურ დაბომბვას” მოჰყვა. შესაბამისად, ყოფილი პრეზიდენტი ხელისუფლების მიერ ომის დაწყებას კი არ აღიარებს, არამედ ქართული მხარის მხრიდან რუსული სამხედრო აგრესიის საპასუხო რეაქციაზე მიუთითებს.

კონკრეტული მაწყებლის მიერ აღნიშნული ვიდეოს კონტექსტის გარეშე, მხოლოდ პატარა ფრაგმენტის გაშვება, არხის მიერ ფაქტით ცალსახა მანიპულაციაზე, შინაარსის დამახინჯებასა და მაყურებლის განზრახ შეცდომაში შეყვანის მცდელობაზე მიუთითებს.

იმედის გარდა ვინ როგორ/ან არ გააშუქა ეს თემა 

ამ თემაზე მასალა მაუწყებლებიდან, იმედის გარდა, მხოლოდ საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა მოამზადა.

საზოგადოებრივი მაუწყებელი ამბავს მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში ე.წ. კადრ-სინქრონით გამოეხმაურა. წამყვანის ტექსტს, რომელშიც ის ამბობს, რომ სოციალურ ქსელში გავრცელებულ ვიდეოში ყოფილი პრეზიდენტი “აცხადებს, რომ ცხინვალის რეგიონში სამხედრო მოქმედებების წარმოების გადაწყვეტილება მან მიიღო”, მხოლოდ ვიდეო და ქართული ოცნების დეპუტატის დიმიტრი ცქიტიშვილის კომენტარი მოსდევს. ცქიტიშვილი ყოფილი ხელისფლების ბრალეულობაზე საუბრობს.

ამბავი ვერ მოხვდა ტელეკომპანია პირველისა და რუსთავის 2-ის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებებში.

„ოზურგეთში ქორწილის ჩაშლის მიზეზი მარიხუანა გახდა“ - ამგვარი მანიპულაციური სათაურით გამოაქვეყნა გადაუმოწმებელი ინფორმაცია გამოცემა “გურიის მოამბემ” 27 სექტემბერს. მასალაში, რომელიც ერთ უცნობ წყაროს, როგორც ტექსტში ვკითხულობთ, თვითმხილველს ეყრდნობა, არ ჩანს არანაირი მტკიცებულება იმისა, რომ აღნიშნული შემთხვევა გურიაში ნამდვილად მოხდა და მას რაიმე კავშირი ჰქონდა მარიხუანასთან. გურიის მოამბეზე დაყრდნობით იდენტური ტექსტი ასევე მანიპუალციური სათაურებით, გამოქვეყნებულია შემდეგ საიტებზეც: presa.ge, resonancedaily.com და newposts.ge.

სტატიის თანახმად, ზურგეთში ქორწილი ახალი დაწყებული იყო, როდესაც სიძე მისმა მეგობრებმა რამდენჯერმე ჰაერში ააგდეს, შემდეგ კი მისი დაჭერა დაავიწყდათ: „მეფე დაეცა იატაკზე, გახდა ცუდად, ვერ სუნთქავდა, სასწრაფოდ გადაიყვანეს საავადმყოფოში. როგორც იქვე ამბობდნენ, როგორც მეფეს, ასევე მის მეგობრებს მარიხუანა ჰქონდათ მოწეული, ვინაიდან დედოფალი ქალაქ გორიდან იყო, გურულებმაც გორის მარიხუანა გასინჯეს და ის ადგილობრივზე მეტად ძლიერი აღმოჩნდა. მომხდარსაც გორის მარიხუანას აბრალებენ“.

ანონიმი თვითმხილველის გარდა, სტატიაში არ გვხვდება სხვა წყარო, რომელიც მომხდარს დაადასტურებდა. ავტორს ინფორმაცია არც იმ საავადმყოფოში აქვს გადამოწმებული, რომელშიც სტატიის მიხედვით დაშავებული გადაიყვანეს. მასალაში არც ჟურნალისტის სხვა მცდელობა ჩანს, აუდიტორიისთვის გადამოწმებული ინფორმაცია მიეწოდებინა. ამ ფაქტების გამო კი კითხვებს აჩენს ფაქტის ნამდვილობა და მითუმეტეს მისი კავშირი მარიხუანასთან.

აღსანიშნავია, რომ “გურიის მოამბეს” აღნიშნული ინფორმაცია, საიტზე, ნახევარსაათიანი შუალედით, ორჯერ აქვს გამოქვეყნებული. ტექსტები იდენტურია, სათაურები კი განსხვავებული.

გამოქვეყნებული მასალების დამადასტურებელი ფოტომასალა

27 აგვისტოს “კურიერის” მთავარ გამოშვებაში გავიდა სიუჟეტი შინაგან საქმეთა სამინისტროს მიერ ნარკორეალიზატორების წინააღმდეგ ჩატარებული სპეცოპერაციის შესახებ. მასალის მიხედვით, უწყებამ ბოლო ერთ კვირაში, ანაკლიაში, თბილისსა და ბათუმში 29 პირი დააკავა. სიუჟეტში ეს თემა ანაკლიაში მიმდინარე ელექტრონული მუსიკის ფესტივალის Echowave-ის კონტექსტში განიხილეს. მასალის ყურებისას იქმნებოდა შთაბეჭდილება, რომ ფესტივალის ტერიტორიაზე მასობრივად და უკონტროლოდ იყიდებოდა სხვადასხვა სახეობის ნარკოტიკი, ხაზი გაუსვეს ორგანიზატორის წარსულში ნასამართლეობასა და იგი ირიბად ბერა ივანიშვილის პროტეჟედ დაასახელეს. თუმცა, ამგვარი მესიჯების გასაჟღერებლად სიუჟეტიდან მყარი არგუმენტები და დასაბუთება არ მოგვისმენია.

თემის წარდგენისას წამყვანმა აღნიშნა, რომ “დაკავებულია სინთეტიკური ნარკოტიკის ოცამდე რეალიზატორი, აქედან შვიდი, აკრძალულ ნივთიერებას ანაკლიაში მუსიკალური ფესტივალის დროს ყიდდა”. “ემდიემაი, ლირიკა, ბიო და ექსტაზი, ეს იმ აკრძალული ნივთიერებების ჩამონათვალია, რომელიც სახელმწიფოს მიერ 4 600 000 ლარით დაფინანასებულ მუსიკალურ ფესტივალზე იყიდებოდა”, - განმარტა მანვე.

ამის შემდეგ ჟურნალისტმა სიუჟეტში აღნიშნა, რომ ირანის ორი მოქალაქე ნარკორეალიზაციის ბრალდებით პოლიციამ სწორედ ფესტივალის ტერიტორიაზე დააკავა. ნათქვამის გასამყარებლად სიუჟეტში ერთ-ერთი ადგილობრივის კომენტარი მოვისმინეთ, რომელიც მხოლოდ ჟურნალისტის დამაზუსტებელი კითხვის შემდეგ პასუხობს, რომ ირანის ერთ-ერთ დაკავებულ მოქალაქეს ნარკოტიკი ფესტივალის ტერიტორიაზე აღმოუჩინეს. აღნიშნული ქალი არც ფაქტის თვითმხილველი ყოფილა და ასაკის გათვალისწინებით, ნაკლებად სავარაუდოა, რომ მას ამის შესახებ დაზუსტებული ინფორმაცია ჰქონოდა.

მასალაში ჩანს ნარკოტიკის საკონტროლო შესყიდვის ფარული ვიდეოჩანაწერი, თუმცა რთული დასადგენია სად ხდება მოქმედება. ამას მოსდევს შსს-ის ორგანიზებულ დანაშაულთან ბრძოლის მთავარი სამმართველოს უფროსის განცხადება, სადაც იგი ამბობს, რომ ელექტრონულ ფესტივალზე უწყებამ ნარკოტიკების უკანონო შეძენა-შენახვისა და გასაღების ბრალდებით ჯამში 22 პირი დააკავა. თუმცა, არ აკონკრეტებს მათი დაკავება უშალოდ ფესტივალის ტერიტორიაზე მოხდა, თუ მის გარეთ. აქვე ფესტივალის მენეჯერი განმარტავს, რომ ჯერ დადასტურებული არაფერია და ფესტივალის ტერიტორიაზე “ყველაფერი კარგად იყო გაკონტროლებული”.

ამის ფონზე სიუჟეტში ჟურნალისტი შემდეგ მსჯელობას ავითარებს - “როგორ მოხვდა აკრძალული ნივთიერება ფესტივალის ტერიტორიაზე, რომელსაც ერთი ახალგაზრდის სიცოცხლე შეეწირა, ოცამდე კი საავადმყოფოში მოხვდა? ორგანიზატორები ნარკოტიკის რეალიზაციის ფაქტს უარყოფენ, რაც შეეხება მოხმარებას, ამტკიცებენ რომ მოხმარება ტერიტორიის გარეთ ხდებოდა”.

მსჯელობის გასამყარებლად მასალის ავტორი არასამთავრობო ორგანიზაცია “მანდალას” წარმომადგენლის კომენტარს გვთავაზობს. იგი სხვადასხვა ტიპის ნარკოტიკული საშუალებებით ინტოქსიკაციის შემთხვევებზე საუბრობს და არა ფესტივალის ტერიტორიაზე ნარკოტიკული საშუალებების გაყიდვის ფაქტებზე. თუმცა ჟურნალისტი ყოველგვარი სხვა, დამატებითი დაზუსტებული ინფორმაციის გარეშე, ამბობს: “ეს იმ ნარკოტიკების ჩამონათვალია, რომელიც არასამთავრობო ორგანიზაციების კვლევით ფესტივალის ტერიტორიაზე ხვდებოდა. არასამთავრობო სექტორი ფესტივალის მიმდინარეობისას სიტუაციას ადგილზე აკონტროლებდა, ამბობენ, რომ კონტროლირებად ტერიტორიაზე ყველანაირი ნარკოტიკი იყო შესული და შემოწმების მეთოდებმა არაეფექტურად იმუშავა. ირკვევა, რომ ნარკოტიკების ზედოზირების შედეგად, დახმარება ბევრად უფრო მეტ ახალგაზრდას დასჭირდა, ვიდრე კლინიკაში მოხვდა”.

კიდევ ერთი გზავნილი, რასაც მასალიდან ასევე დაუსაბუთებელი მსჯელობებით ვიღებთ, არის ის რომ ფესტივალის ორგანიზატორს ბერა ივანიშვილი ლობირებს. აქვე მის ნასამართლევობასაც უსვამენ ხაზს. გაურკვეველ ინფორმაციაზე დაყრდნობით, ავტორი ხაზგასმით ამბობს: “სწორედ ბიძინა ივანიშვილის ვაჟის პროტექციით ჩააბარეს 2018 წლის 21 მიასს დაფუძნებულ კომპანიას ელექტრონული მუსიკის ფესტივალის ჩატარება”. კომპანიის ხელმძღვანელი ბერა ივანიშვილთან ნაცნობობას ადასტურებს, თუმცა, მისი კომპანიის გამარჯვებაში ბერა ივანიშვილის ფაქტორს უარყოფს.

საბოლოო ჯამში, მასალიდან მაყურებელს დარჩა შთაბეჭდილება, რომ ერთის მხრივ ხელისუფლებამ ვერ უზრუნველყო ფესტივალის ტერიტორიაზე ნარკოტიკული ნივთიერებების შეტანის კონტროლი, და მეორე მხრივ, ფესტივალის ორგანიზება, ტენდერის გარეშე, ანდეს ბერა ივანიშვილთან დაკავშირებულ კონკრეტულ კომპანიას. აღსანიშნავია, რომ ეს პირველი შემთხვევა არ არის, როდესაც “რუსთავი 2” ნარკოვაჭრობის კონტექსტში ივანიშვილისა და მისი ოჯახის ინტერესებზე საუბრობს. თუმცა, არც ამ და არც სხვა შემთხვეებში, აღნიშნულის დამადასტურებელი უტყუარი მტკიცებულება არ გვინახავს.

2018 წლის 27 აგვისტოს გაზეთ „კვირის პალიტრაში“ დაიბეჭდა სტატია სათაურით - „ეს თუ სიმართლეა, გამოდის ნარკოტერორიზმთან გვაქვს საქმე“. მასალაში ორი რესპონდენტის ინტერვიუა. ერთ-ერთი მათგანი სამხარაულის ნარკოლოგიური ექსპერტიზის სამმართველოს უფროსი, ნარკომანიის პრევენციის ცენტრის დირექტორის მოადგილე გური მენაბდიშვილია. იგი ამბობს, რომ მისი ინფორმაციით, „საქართველოშიც დაიწყეს ოპიუმის მოყვანა და ბაზარზე უკვე გამოჩნდა ქართული ჰეროინი“. მეორე რეპონდენტი კი იურიდიულ მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი ჯემალ ჯანაშია, რომელიც ჟურნალისტის კითხვაზე, - ამბობენ, რომ ჩვენთანაც დაიწყეს ოპიუმის მოყვანა, პასუხობს - „ვერ დავადასტურებ, რომ საქართველოში არის ოპიუმის პლანტაციები, მაგრამ დანამდვილებით შემიძლია გითხრათ, რომ საქართველოს რეგიონებში უკვე აწარმოებენ კანაბისს და მას ახალგაზრდები მოიხმარენ“.

იმ დროს, როცა საქართველოში ცხარე დისკუსია მიმდინარეობს ისეთ მნიშვნელოვან თემაზე, როგორიცაა ნარკოპოლიტიკა და სულ ცოტა ხნის წინ საკონსტიტუციო სასამართლომ მარიხუანის მოხმარებაზე ყოველგვარი სასჯელი გააუქმა, მენაბდიშვილის ეს  განცხადება მედიის ყურადღების გარეშე არ დარჩენილა.

„კვირის პალიტრის“ სტატია საკმაოდ ვრცელია და სხვა ინფორმაციასაც შეიცავს, მაგრამ ონლაინმედიის ნაწილმა ამ მასალიდან მხოლოდ ზემოთ დასახელებულ ორ დეტალზე გაამახვილა ყურადღება და ყოველგვარი გადამოწმებისა და დამატებითი ინფორმაციის მოძიების გარეშე, მკითხველს ახალ ამბად, მტკიცებით ფორმაში შესთავაზა მასალები იმის შესახებ, რომ საქართველოში ოპიუმის მოყვანა დაიწყეს.

ამგვარი ახალი ამბავი პირველმა თავად პალიტრა ჰოლდინგში შემავალმა გამოცემებმა - ინტერპრესნიუსმა, Ambebi.ge-მ და Palitranews.ge -მ გაავრცელეს. ამ მასალებში გური მენაბდიშვილს მიაწერეს ის კომენტარიც საქართველოში ოპიუმის პლანტაციების არსებობა/არარსებობისა და რეგიონებში კანაბის მოხმარების შესახებ, რასაც სინამდვილეში ჯემალ ჯანაშია ამბობს. 

მალევე ამბავი ონლაინ მედიის ნაწილს ვირუსულად მოედო. პალიტრა ჰოლდინგში შემავალი სამი გამოცემის გარდა სტატიები გამოაქვეყნდა შემდეგ საიტებზე: Resonancedaily.com, Imedinews.ge, Commersant.ge, info9. ge, Timer.ge, Newsposts.ge, Allnews.ge,  Trialieti.ge, Guriismoambe.com, Kutaisipost.ge, Pirveliradio.ge, Fortuna.ge. მოგვიანებით ინტერპრესნიუსმა მასალა შეასწორა და მენაბდიშვილისთვის მიწერილი კომენტარი, შესაძლებელია თუ არა საქართველოში ოპიუმის პლანტაციები არსებობდეს, წაშალა, თუმცა, მასალაში შესწორების შესახებ მინიშნება არ გაუკეთებია. ამავე დროს, ტექსტი არ შეუსწორებია Ambebi.ge-სა და Palitranews.ge-ს.

„საქართველოში ოპიუმის მოყვანა დაიწყეს“ - გამოცემების უმრავლესობამ სათაურად ეს დეტალი ფაქტად გამოიტანა. ყველა მათგანი წერს, რომ ამის შესახებ „კვირის პალიტრასთან“ გური მენაბდიშვილმა განაცხადა და მითითებული აქვთ „კვირის პალიტრის“ სტატია. თუმცა, მათი ტექსტი ისეთივეა, როგორიც ეს ინტერპრესნიუსის თავდაპირველ ვერსიაში იყო და ამ ინფორმაციაში ამ დრომდე ჯანაშიას კომენტარის ავტორად გური მენაბდიშვილი წერია. 

მიუხედავად ამბისა და მენაბდიშვილის ხმამაღალი განცხადების მნიშვნელობისა, დამატებითი ინფორმაციის მოპოვებისა და გავრცელებულის გადამოწმების მცდელობა არცერთ მასალაში არ ჩანს. ირკვევა, რომ საიტებს მასალის პირველწყაროც კი არ უნახავთ, ვინაიდან ტექსტებში ამ დრომდე [19:50] არ არის გასწორებული რესპონდენტების არეული კომენტარები. გამოცემები არც თავად მენაბდიშვილს დაკავშირებიან ნათქვამის დასადასტურებლად და იმის გასარკვევად, რა აძლევს მას ამ განცხადების საფუძველს. ეს კითხვა მისთვის არც პირველწყაროს ავტორს დაუსვამს.

ამ მასალების გავრცელების შემდეგ, დღის მეორე ნახევარში გური მენაბდიშვილმა რადიო თავისუფლებასთან საუბარში განაცხადა, რომ „ინტერპრესნიუსმა“ „კვირის პალიტრაში“ გამოქვეყნებული სტატიისა და მისი სიტყვების კონტექსტი შეცვალა და მას მსგავსი რამ არ უთქვამს.

საქართველოს სახალხო დამცველმა ზოგადი წინადადებით მიმართა საქართველოს პრემიერმინისტრს და მთავრობის სახელით გამოცემულ საკანონმდებლო აქტებში გამოყენებული ტერმინის "ოჯახის უფროსის" სხვა უფრო ნეიტრალური ფორმით ჩანაცვლება მოითხოვა. ნინო ლომჯარიას ამ ინიციატივას მედიაში არაერთი მასალა მოჰყვა. ონლაინმედიის ნაწილმა ომბუდსმენის ინიციატივა ჰომოფობიური და სიძულვილის ენის შემცველი კონტექსტით გააშუქა. გამოცემა „რეპორტიორმა“ [reportiori.ge] კი სახალხო დამცველის ინიციატივას რამდენიმე მასალა მიუძღვნა, რომლებშიც ნინო ლომჯარიას დისკრედიტაციის მცდელობაა.

სახალხო დამცველის განცხადება 6 აგვისტოს გამოქვეყნდა, მედიაში კი ეს ინფორმაცია 9 აგვისტოდან გავრცელდა. ამ დროიდან დღემდე გამოცემა “რეპორტიორმა” საკითხს ოთხი ახალი ამბავი მიუძღვნა, ოთხივე მათგანი სხვადასხვა პირის მიერ სოციალურ ქსელში გავრცელებული მოსაზრებებია, ყოველგვარი შესავლის, განმარტების ან დამატებითი კომენტარების გარეშე უცვლელად გადატანილი.

„ირმა ინაშვილი: სად და როგორ იზრდებოდით, რომ ყველაფერი ჩვენი, ტრადიციული, ზნეობრივი გეზიზღებათ?!“ - ამ სათაურით 10 აგვისტოს რეპორტიორმა ვებგვერდზე ირმა ინაშვილის სტატუსი გამოაქვეყნა. „ესენი მალე კანონპროექტს შემოგვთავაზებენ,- მამაკაცმა იმშობიაროს, ქალს დრო არა აქვს და იზღუდება მისი უფლებაო. წადით, გენაცვალე, გადასახლდით სხვა კუნძულზე და იქ დადგით თქვენი ექსპერიმენტები. ჩვენ მოგვწონს ის, რაც გვაქვს! არ წაიღეს ტვინი? ასეთი რა ბავშვობა გაიარეთ, სად და როგორ იზრდებოდით, რომ ყველაფერი ჩვენი, ტრადიციული, ზნეობრივი გეზიზღებათ“, - წერს ინაშვილი.

„ნინო ლომჯარია სახალხო დამცველი? არა! პიდარასტების, ლესბოსელების და ფემინისტების დამცველია!“ - ასევე უცვლელად და ყოველგვარი განმარტების, ან გამიჯვნის გარეშე გადააკოპირა გამოცემამ ამავე დღეს ზვიად ტომარაძის ჰომოფობიური სტატუსიც, სათაურით - ზვიად ტომარაძე: ნინო ლომჯარია სახალხო დამცველი? არა!

ორი მასალა გამოაქვეყნდა 13 აგვისტოსაც - "ობიექტივის" ჟურნალისტის, ბონდო მძინარაშვილის არაეთიკური სტატუსი და ალიას ჟურნალისტის გელა ზედელაშვილის მოსაზრება.

სახალხო დამცველის ინიციატივაზე სტატიები მოამზადეს სხვა ონლაინგამოცემებმაც. ყველა მათგანის ტექსტი იდენტურია. ამ მასალებში ასევე გაიხსენეს ნინო ლომჯარიას მოსაზრება 2 აპრილის გამოქვეყნებული ანგარიშიდან, რომელიც ლგბტ პირთა უფლებრივ მდგომარეობას ეხება და უარყოფითადაა შეფასებული ქორწინების ცნება, როგორც ქალისა და მამაკაცის კავშირის რეგულირება. აღსანიშნავია, რომ ამ სტატიებში უცვლელად გადაიტანეს აპრილში გამოქვეყნებული ტექსტები, რომლებიც იყო ჰომოფობიური და დაამატეს ომბუდსმენის ახალი ინიციატივა.

ამ სტატიების უმეტესობას მანიპულაციური სათაური აქვს, დაახლოებით ამგვარი კონტექსტის - ,,ჰომოსექსუალთა ქორწინება უნდა დაკანონდეს, ტერმინი “ოჯახის უფროსი” უნდა შეიცვალოს”. სტატიები იდენტური ტექსტით და ოდნავ განსხვავებული სათაურებით გამოაქვეყნეს: TimeNews.ge-მ, DiaNews.ge-მ , რომელმაც წყაროდ TimeNews მიუთითა, ჟურნალმა „სარკემ“ ასევე TimeNews-ზე დაყრდნობით და „სარკის“ ავტორობით გადაიტანეს ტექსტი Tvm.ge-მ და Digest.pia.ge-მ.

გარდა ამისა, რეპორტიორის მსგავსად, ირმა ინაშვილისა და ზვიად ტომარაძის სტატუსები გამოაქვეყნეს ვებსაიტებმა: mystar.ge, Geotimes.ge და მარშალპრესი.

http://resonancedaily.com გაზეთი “რეზონანსის” ვებგვერდია, სადაც გაზეთში დაბეჭდილ სტატიებთან ერთად მხოლოდ საიტისთვის შექმნილი მასალებიც ქვეყნდება. რამდენიმე დღიანი დაკვირვება საკმარისია, რომ აღმოაჩინოთ ქსენოფობიური თუ ანტიმუსლიმური ტექსტები, მასალის შინაარსისგან განსხვავებული სათაურები, სავარაუდოდ სარეკლამო მასალები შესაბამისი აღნიშვნის გარეშე. აგვისტოს თვეში კი მარიხუანის მოხმარებისთვის ყველანაირი სანქციის გაუქმების შემდეგ მარიხუანის საწინააღმდეგო ერთგვარი კამპანია, გადაუმოწმებელი ინფორმაციის ტირაჟირებით.

24 და 30 ივლისს “რეზონანსმა” უცხოელი გიდების შესახებ მასალა გამოაქვეყნა, რომელიც ნაცვლად იმისა, რომ რეალური პრობლემების გადაჭრასა და ქართველი გიდების კვალიფიკაციის ამაღლების გზების ძიებას დათმობოდა, ქსენოფობიურ განწყობებს აღვივებდა.

24 ივლისის მასალაში, რომელსაც “უცხოელი გიდები უკვე პოლიტიკურ პრობლემებს ქმნიან” ერქვა, ჟურნალისტი მტკიცებით ფორმაში ყვებოდა, რომ ირანელი გიდები ტურისტებს თბილისს სპარსულ ქალაქად აცნობენ. გარდა ამისა, ბათუმში, სადაც მოსახლეობის დიდი ნაწილი მუსლიმია, ნეგატიურ კონტექსტშია წარმოჩენილი მოლის ლოცვა. ჟურნალისტი წერს, რომ ბათუმში "თურქული უბნებია" მოწყობილი და მუსლიმები თავიანთ დღესასწაულებს აღნიშნავენ. ყოველ დილით, უთენია “ადგილობრივებს მოლას ლოცვა აღვიძებთ”.

"თითქმის ყველა მათგანი [ირანელი გიდები] ირანელ ტურისტებს უყვება, რომ თბილისი სპარსული ქალაქი იყო, შემდეგ რუსებმა მიითვისეს და ასე მოხვდა დღევანდელი საქართველოს ტერიტორიის შემადგენლობაში. ისინი თბილისის, როგორც თავიანთი ქალაქის, დაბრუნებას სხვადასხვა ფორმით ითხოვენ", - წერს ჟურნალისტი და მასალაში არ მოჰყავს ფაქტის დამადასტრებელი არცერთი მაგალითი.

6 დღის შემდეგ ამავე თემაზე გამოქვეყნდა მასალა სათაურით “უცხოელი გიდები საქართველოს პრობლემას მის ფარგლებს გარეთაც უქმნიან”, რაც 24 ივლისის მასალის გაგრძელება აღმოჩნდა. ჟურნალისტი მტკიცებით ფორმაში წერდა, რომ “ირანელი, თურქი და რუსი გიდები ჩვენი სამშობლოს შესახებ ცნობებს სათავისოდ ფუთავენ” და თავიანთ თანამემამულეებს, "როგორც თვითონ აწყობთ", ისე აცნობენ”. ამ ინფორმაციის დამამტკიცებელი, გამამყარებელი ფაქტები ამჯერადაც წარმოჩენილი არ ყოფილა გარდა ამ აბზაცისა:. “ბიზნეს-რეზონანსი" წინა კვირას ირანელი გიდებისგან მათ მიერვე ჩამოყვანილი ირანელი ტურისტებისთვის ცრუ ინფორმაციის მიწოდებაზე წერდა, რამდენიმე დღის წინ კი ირანელების გადაღებული ვიდეოკლიპიც გავრცელდა, სადაც თბილისზე, როგორც თავიანთ ქალაქზე, ისე მღეროდნენ და მის დაბრუნებას ითხოვდნენ. ისინი განსაკუთრებით "გურჯი ხათუნების" დაკარგვას მისტიროდნენ”.

გარდა ამისა, მასალაში ერთ-ერთი რესპონდენტი საქართველოში უმუშევრობას ფაქტობრივად უცხოელ გიდებს აბრალებდა და აღნიშნავდა, რომ ისინი საქმდებიან ადგილობრივების ნაცვლად.

“საქართველოში არის უმუშევრობის საკმაოდ მაღალი დონე და უცხოელი გიდების მასობრივი დასაქმებით პრობლემა კიდევ უფრო ღრმავდება. ასეთ ფონზე არ არის ნორმალური, დავასაქმოთ სხვა ქვეყნის მოქალაქეები, თანაც - ასეთი აგდებული დამოკიდებულების შემდეგ, როდესაც შეურაცხყოფას აყენებენ ჩვენს ისტორიასა და კულტურას”, - რესპონდენტის ამ მოსაზრების ალტერნატიული აზრი სტატიაში აღარ განვითარებულა.

ორივე მასალის ავტორად ერთი და იგივე ჟურნალისტია მითითებული და ორივე შემთხვევაში ნაცვლად იმისა, რომ მკითხველისთვის გადამოწმებული, ფაქტები და შესაბამის საკითხზე კომპეტენტური სახელმწიფო უწყებების კომენტარები შეეთავაზებინა, მასალაში მხოლოდ ტურიზმის ექსპერტის სტატუსით ჩაწერილი რამდენიმე ადამიანის კომენტარია მოცემული


“რეზონანსმა” 29 ივლისს “ქართველ მუსლიმთა კავშირის” თავმჯდომარეზე, ტარიელ ნაკაიძეზე რამდენიმე მასალა გამოაქვეყნა, რომელიც როგორც ნაკაიძეს, ასევე მუსლიმ თემს არასწორი ინტერპრეტაციის გამო უარყოფით კონტექსტში წარმოაჩენდა.

ერთ-ერთი მასალა, რომელსაც “თუ დაგვჭირდება, მესამე მეჩეთსაც ავაშენებთ, მეოთხესაც და მეხუთესაც - ფეხებზე მკიდიხართ” ერქვა, ნაკაიძის ფეისბუკში გამოქვეყნებულ სტატუსზე დაყრდნობით მომზადდა. სტატუსი, სავარაუდოდ, აჭარის მთავრობის თავმჯდომარის, თორნიკე რიჟვაძის მიერ გავრცელებულ განცხადების გამოხმაურება უნდა იყოს, სადაც ის ამბობდა, რომ ბათუმში მეჩეთი მხოლოდ ქართული ფულით უნდა აშენდეს. ამ სტატუსში ნაკაიძე, სავარაუდოდ, რიჟვაძეს მიმართავდა, რომ “ფეხებზე ეკიდა” მისი გადაწყვეტილებები და მეჩეთს მალე ააშენებდნენ.

იმის მიუხედავად, რომ “ფეხებზე მკიდია თქვენი გადაწყვეტილებები” დიდი ალბათობით, მხოლოდ აჭარის მთავრობის განცხადებას შეეხებოდა, “რეზონანსმა” სათაურში სიტყვების ფორმულირება შეცვალა და დაწერა “ფეხებზე მკიდიხართ”, რაც მკითხველისთვის შესაძლოა ტოვებდეს განცდას, რომ ნაკაიძე ყველას მიმართავს. ნაკაიძის სტატუსი ყოველგვარი კონტექსტის და დამატებითი ინფორმაციის გარეშე გამოქვეყნდა

ამავე დღეს, 29 ივლისს “რეზონანსმა” ნაკაიძის განცხადების შეფასების შესახებ პარტია “ემსახურე საქართველოს” ლიდერის, მურმან დუმბაძის კომენტარზე მასალა მოამზადა. დუმბაძე ამბობდა, რომ ნაკაიძეს მეჩეთის მშენებლობით პოლიტიკაში უნდოდა შესვლა. „მეჩეთი, ისევე როგორც ეკლესია, არის საინჟინრო ნაგებობა. მეჩეთის მშენებლობის საკითხი აღმსარებლობის თავისუფლებასთან კავშირში არ არის. არის ბათუმში მეჩეთი, რომელიც ფუნქციონირებს და არავითარი პრობლემას არ ქმნის“, - თქვა დუმბაძემ “რეზონანსთან” საუბრისას. მასალაში არ ისმის ალტერნატიული აზრი, მით უფრო, რომ საკითხი სენსიტიურია და შესაძლოა, მეჩეთის აშენებასთან დაკავშირებით არასწორი წარმოდგენები შექმნას. გარდა ამისა, მასალაში არ არის აღნიშნული, რომ მუსლიმი თემი ბათუმში მეჩეთის აშენებას რამდენიმე წელია ითხოვს, თუმცა უშედეგოდ.


მას შემდეგ, რაც საკონსტიტუციო სასამართლომ მარიხუანის მოხმარება ლეგალურად მიიჩნია, “რეზონანსის” ვებგვერდზე არაერთი ნეგატიური შინაარსის მასალა გამოქვეყნდა. 30 ივლისიდან 1 აგვისტოს ჩათვლით პერიოდში 25-ზე მეტი სტატია იძებნება. მასალების მცირე ნაწილი საინფორმაციო შინაარსისაა, ნაწილი კი უარყოფითი შეფასებები, სხვადასხვა პირის მიერ სოციალურ ქსელში გამოთქმული მოსაზრებებია.

მაგალითად, უცვლელად გამოქვეყნდა “ლეიბორისტული პარტიის” ლიდერის, შალვა ნათელაშვილის ფეისბუკზე გამოქვეყნებული სტატუსი, რომელშიც ის ამბობდა, რომ დავკარგავთ მომავალ თაობას, რადგანაც “მძიმე ნარკოტიკების მიღებამდე ნარკომანები სწორედ მარიხუანას კოლეჯს ამთავრებენ ჯერ”. მოქმედი პარლამენტარი, აკაკი ზოიძე კი ამბობდა, რომ მარიხუანის მოხმარების დროს 7-ჯერ იზრდება ადამიანის ფსიქოზური მდგაომრეობა. არცერთ ამ მასალაში წარმოდგენილი არ იყო ალტერნატიული აზრი.

იყო შემთხვევა, როცა მასალა მანიპულაციური სათაურით გამოაქვეყნა, რომელიც რესპონდენტის აზრისგან განსხვავდებოდა. 31 ივლისს მომზადებული მასალა სათაურით: "საპატრიარქო მარიხუანას შემდეგ კოკაინის და ჰეროინის ლეგალიზებას ელოდება" რესპონდენტის მიერ ტელეკომპანია “იმედისთვის” მიცემული კომენტარის არასწორი ინტერპრეტაცია იყო. “იმედთან” მიცემულ კომენტარში დეკანოზი ანდრია ჯაღმაიძე ამბობდა, რომ საკონსტიტუციო სასამართლოს ეს გადაწყვეტილება “ერის ღალატის ტოლფასია” და “უარესსაც” ელოდებიან. “რეზონანსმა” კი დაწერა: “კანაფის მოხმარების ლეგალიზების შემდეგ, საქართველოს საპატრიარქო კოკაინის ლეგალიზებას ელოდება. პირველი კომენტარი საპატრიარქოს სახელით მამა ანდრიამ გააკეთა. მისი თქმით, საკონსტიტუციო სასამართლო უნდა გაუქმდეს, რადგან შესაძლოა მალე მოწევა სავალდებულოც კი გახდეს. მამა ანდრიას თქმით, 4 მოსამართლე ვერ უნდა წყვეტდეს "ოთხი მილიონი ადამიანის ბედს” .

19 ივლისს “რეზონანსმა” პრეზიდენტის სასახლეზე, შენობაზე, რომელიც თვეების განმავლობაში მმართველი პარტიისა და პრეზიდენტს შორის უთანხმოების მიზეზი იყო, მასალა მოამზადა. სტატიას “ახალი პრეზიდენტი "პრეზიდენტის სასახლეში" აღარ შევა” ერქვა. მასალაში მხოლოდ სამ რესპონდენტს სთხოვეს გამოეთქვათ მოსაზრება შევა თუ არა სასახლეში ახალი პრეზიდენტი. მიუხედავად იმისა, რომ არავის მტკიცებით ფორმაში არ გამოუთქვამს აზრი, სათაურში მაინც დადასტურებულ ფაქტად შესთავაზეს მკითხველს.

კიდევ ერთი საკითხი, რაზეც “რეზონანსის” მიერ დარქმეული სათაური და მასალის შინაარსი ერთმანეთთან თანხვედრაში არ იყო აშშ-ს მოქალაქეების, სმიტების ოჯახის ხადის ხეობაში მოკვლის საქმე იყო.

22 ივლისს “რეზონანსზე” მასალა გამოქვეყნდა სათაურით: „ექსპერტები გაოგნებულები იყვნენ, ბავშვის თავის ქალა თითქმის არ არსებობს – ლორა სმიტი გაუპატიურებულია“ . ტექსტი ეფუძნებოდა“კვირის პალიტრის” სანდო წყაროს და თან ერთვოდა ექსპერტიზის დასკვნა, რომელიც მანამდე გასაჯაროვდა. ექსპერტიზის დასკვნაში არაფერი ეწერა გაუპატიურებაზე, თუმცა აღნიშნული იყო, რომ საქმზე ბრალდებულის დნმ აღმოჩენილი იყო გარდაცვლილი ლორა სმიტის სხეულში. ეს გარემოება სექსუალურ კავშირზე მიანიშნებდა. გარდა ამისა, გამოცემამ სათაურად გამოიტანა ბრჭყალებში ჩასმული წინადადება („ექსპერტები გაოგნენულები იყვნენ, ბავშვის თავის ქალა თითქმის არ არსებობს”), რაც ტოვებდა მოლოდინს, რომ მსგავსი შინაარსის აზრს ამოიკითხავდა მასალაშიც. თუმცა მასალის სრულად გაცნობის შემთხვევაშიც კი, მკითხველი ვერ შეიტყობდა ვისი ციტატაა გამოტანილი სათაურად.

ამავე საკითხზე კიდევ ერთი მასალა და ისევ იმავე წყაროზე დაყრდნობით 23 ივლისსაც მომზადდა. მასალას "ჯერ სექსუალურად იძალადა, მერე კი წყალში აყოფინებდა თავს, ვიდრე ქალი არ დაიხრჩო" - კობაურმა დანაშაული აღიარა” ერქვა.

სათაურში მტკიცებით ფორმაში ეწერა, რომ ბრალდებულმა დანაშაული აღიარა, თუმცა მასალაში “აღიარება” საერთოდ არ იყო ნახსენები. აღსანიშნავია, რომ საგამოძიებო უწყებების ინფორმაციით, საქმზე ბრალდებულმა დანაშაული დაკავების დროს აღიარა, თუმცა მას მერე ყველა სასამართლო სხდომაზე ისიც და მისი უფლებადამცველებიც ამას არ ადასტურებენ.

24 ივლისს “რეზონანსის” ვებგვერდზე RMG - გოლდის დირექტორთან, ჯონი შუბითიძესთან ინტერვიუ გამოქვეყნდა სათაურით "არემჯი" გარემოსდაცვით პროგრამაზე 2020 წლის ბოლომდე 30 მილიონ ლარს დახარჯავს".

ამ კომპანიის მიმართ მუდმივად ისმის კრიტიკა ბუნების დაბინძურებასთან დაკავშირებით, მასალა კი ტოვებდა შთაბეჭდილებას, რომ ამ კრტიკის ფონზე კომპანიის საქმიანობის დადებითაც წარმოჩენა იყო მიზანი.

მაგალითად, ჟურნალისტმა იკითხა გარემოსთვის მიყენებულ 30 მილიონიან ზარალზეც, რაზეც რესპონდენტმა უპასუხა, რომ: “2014 წლიდან, ანუ მას შემდეგ, რაც კომპანიამ დაიწყო ოპერირება, გარემოზე მიყენებული ზიანი, სრული პასუხისმგებლობით შემიძლია განგიცხადოთ, გაცილებით ნაკლებია, ვიდრე 30 მილიონი”.

ამ პასუხის მოსმენისას ჟურნალისტს არ გასჩენია კონტრშეკითხვა, კონკრეტულად რა ოდენობის ზიანს აღიარებს კომპანია. ამავე ინტერვიუით გამოჩნდა, რომ ან ჟურნალისტს საერთოდ არ მიუღია მონაწილეობა ამ ინტერვიუს ჩაწერაში, ან არ მოემზადა. ამას აჩვენებს ის გარემოებაც, რომ არ წარუდგინა რესპონდენტს კონკრეტული ზიანის აღმნიშვნელი რიცხვები, რომელიც კომპანიის საქმიანობითაა გამოწვეული და მკითხველისთვის კომპანიის მიმართ არსებულ პრეტენზიებს უფრო საფუძვლიანად წარმოაჩენდა.

აღსანიშნავია, რომ აღნიშნული მასალა რუბრიკაში “ბიზნესპრესი” გამოქვეყნდა გაზეთ “რეზონანსის” 24 ივლისის ნომერში. ამავე გაზეთის ბოლო ფურცელზე ვკითხულობთ, რომ ამ რუბრიკაში გამოქვეყნებული მასალა დაფინანსებულია.

კიდევ ერთი მასალა, რომელიც თავისი შინაარსიდან გამომდინარე სარეკლამო მასალად შეიძლება მივიჩნიოთ 26 ივლისს გამოქვეყნდა და “ვივუსის” მოხმარების წესებს ეხება. მასალაში კითხვა-პასუხით აღწერილი იყო, როგორ შეიძლება ისარგებლოს მომხმარებელმა სწრაფი სესხით.

არცერთ ამ შემთხვევაში რეკლამის აღმნიშვნელი ნიშანი მითითებული არ იყო.

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილებით, 30 ივლისიდან მარიხუანის მოხმარებისთვის ყველანაირი სანქცია გაუქმდა. საკონსტიტუციო სასამართლოს ამ გადაწყვეტილებას მედიასა და სოციალურ ქსელში დიდი რეზონანსი მოჰყვა. მედიასაშუალებებმა თემას არაერთი სტატია მიუძღვნეს. მასალების მთელი ციკლი მოამზადა მარიხუანის მოხმარების ლეგალიზების შესახებ გამოცემა „რეზონანსმა“. სტატიების უმეტესობა მარიხუანის შესახებ ნეგატიურ ინფორმაციას შეიცავს.

„რეზონანსის“ ვებგვერდზე 30 ივლისიდან 1 აგვისტოს ჩათვლით პერიოდში 25-ზე მეტი სტატია იძებნება. მასალები პირობითად ორ ჯგუფად შეგვიძლია დავყოთ: საინფორმაციო ხასიათის ტექსტები - რა აღარ იკრძალება, სად ვერ მოწევთ მარიხუანას და ა.შ. რომელთა რაოდენობა ჯამში ძალიან მცირეა და შეფასებები, რაც მეტწილად სხვადასხვა პირების მიერ სოციალურ ქსელში გამოქვეყნებული მოსაზრებებია.

„მძიმე ნარკოტიკების მიღებამდე ნარკომანები სწორედ მარიხუანას კოლეჯს ამთავრებენ“ ,– 30 ივლისს ამ სათაურით გვთავაზობს გამოცემა შალვა ნათელაშვილის მოსაზრებას მარიხუანის მოხმარების ლეგალიზების შესახებ. „გასაგებია რომ მარიხუანას მოწევაზე ციხეში არ უნდა იჭერდნენ, მაგრამ მისი სრული ლეგალიზაცია რაც დღეს მოხდა ნიშნავს, რომ ჩვენ დავკარგავთ მომავალ თაობას. მოგეხსენებათ მძიმე ნარკოტიკების მიღებამდე ნარკომანები სწორედ მარიხუანას კოლეჯს ამთავრებენ ჯერ“, - უცვლელად იმეორებს „რეზონანსი“ ნათელაშვილის მოსაზრებას.

ასევე უცვლელად გამოაქვეყნეს კობა დავითაშვილის სტატუსიც სათაურით "გაუქმდეს საკონსტიტუციო სასამართლო!" - დავითაშვილი მარიხუანას ლეგალიზაციამ აღაშფოთა". აქვე შეგიძლიათ ნახოთ ერთ-ერთი მოქალაქის ვიდეო და შეფასება მომხდარზე, რომელიც შემდეგი სათაურითაა გამოქვეყნებული - "ქართველები მოწევის ნაცვლად პირდაპირ მარიხუანას ჭამაზე გადავიდნენ".

გვხვდება მასალები იმის შესახებაც, რა ზიანი მოაქვს მარიხუანას. მაგალითად: "7-ჯერ იზრდება ადამიანის ფსიქოზური მდგომარეობა მარიხუანას მოხმარებისას" - ზოიძე" - ყოველგვარი არგუმენტაციისა და დასაბუთების გარეშე, ამ სათაურით გვთავაზობს „რეზონანსი“ ჯანდაცვის კომიტეტის თავმჯდომარის აკაკი ზოიძის ფეისბუკის სტატუსს. რის საფუძველზე ამბობს ამას ზოიძე, ეს არც მის სტატუსში ჩანს და არც გამოცემა დაინტერესებულა დამატებითი ინფორმაციის მოძიებით. იგივე შეიძლება ითქვას შემდეგ მასალაზე "ექიმი: “მარიხუანას მოხმარება ნაადრევ სკლეროზს იწვევს” . ამ სათაურით „რეზონანსი“იაშვილის ბავშვთა კლინიკის ექიმის ლევან ფერაძის მოსაზრებას გვთავაზობს. ამ და სხვა, ამ ტიპის მასალებს შორის, რომელიც გამოცემის ვებგვერდზე მრავლად მოიძებნება, არსად გვხვდება ახსნა-განმარტება, არგუმენტები, ან რაიმე კვლევა, რის საფუძველზეც გამოცემას ამგვარი უარყოფითი დისკურსი აქვს მარიხუანის ლეგალიზაციის შესახებ.

სტატიებს შორის მანიპულაციური სათაურისა და არასწორი შინაარსის მქონე მასალასაც ვხვდებით.

"საპატრიარქო მარიხუანას შემდეგ კოკაინის და ჰეროინის ლეგალიზებას ელოდება" - ამ სათაურით სტატია 31 ივლისს მომზადდა. მასალაში დეკანოზ ანდრია ჯაღმაიძის კომენტარის არასწორი ინტერპრეტაციაა. დეკანოზმა მარიხუანის ლეგალიზება „ერის ღალატის ტოლფასად“ შეაფასა და თქვა, რომ: „თუ ამ ლოგიკით სვლას გავაგრძელებთ ჩვენ მსგავს ლიბერალურ მიდგომას უნდა ველოდოთ კოკაინზე, ჰეროინზე და ა.შ." გამოცემამ კი მისი ეს ფრაზა კონტექსტიდან ამოგლეჯილად, მტკიცებითი ფორმით, ამბის სათაურად გამოიყენა.

გამოცემამ არასწორი ინფორმაციაც გაავრცელა, როდესაც ერთ-ერთი მომხმარებლის მიერ ტვიტერზე გამოქვეყნებული მოსაზრება არაზუსტად თარგმნა. მომხმარებელი წერდა, რომ რამდენ 420 -ს (მარიხუანის მოხმარების აღმნიშვნელი სიტყვა) დაიჭერენ ატლანტაში (ჯორჯიის შტატი) მაშინ, როცა საქართველოში მარიხუანა ლეგალიზებული გახდა. რეზონანსმა კი ეს ირონიული კომენტარი საკუთარი ინტერპრეტაციით თარგმნა და მკითხველს ფაქტის სახით მიაწოდა, თითქოს “აშშ-ში, ჯორჯიის შტატის დედაქალაქ ატლანტაში ბოლო 2 დღეში 420 ადამიანი დაპატიმრეს ქუჩაში მარიხუანას მოწევისათვის. ჯორჯიის შტატიის მოსახლეობას, რომელმაც ინტერნეტში წაიკითხა, რომ ჯორჯიაში მარიხუანას მოწევა ლეგალური გახდა, საქართველო და ჯორჯიის შტატი ერთმანეთში აერიათ და მარიხუანას მოწევა ღიად დაიწყო.”

სტატიებს შორის მოიძებნება რამდენიმე ნეიტრალური ტონის მასალაც, მაგალითად: “აი, როგორც არ მაინტერესებდა მარიხუანა, არც ე.წ. მოხმარების ლეგალიზება არ მაძლევს ბიძგს აწი დავიწყო გამოყენება“ - გამზარდია, ან კიდევ, წულუკიანი: ნარკოტიკების ლეგალიზებაზე სახელმწიფოს პასუხია – არა! მაგრამ მასალებში იმდენად სჭარბობს ამ თემაზე უარყოფითი გამოხმაურებები, რომ „რეზონანსის“ მიერ სამ დღეში გამოქვეყნებული მასალების ციკლი  მარიხუანის მოხმარების ლეგალიზების საწინააღმდეგო კამპანიის შთაბეჭდილებას ტოვებს.