ეთიკა
კატეგორია - ეთიკა
31 ოქტომბერს ოპოზიციის აქცია ცენტრალური ტელევიზიების ერმა ნაწილმა მანიპულაციურად და პოლიტიკურად მიკერძოებულად გააშუქა. ნაწილმა კი მათთან შედარებით ობიექტურად, მშრალად ასახა პარლამენტის წინ მიმდინარე მოვლენები.

რა მოხდა

ცესკოს მიერ არჩევნების მეორე ტურის წინასწარი შედეგების გამოცხადების შემდეგ ოპოზიციური პარტიების ნაწილმა არჩევნები “გაუქმებულად” გამოაცხადა და 19:00 საათზე პარლამენტთან აქცია გამართა.

რა აჩვენა 7 ცენტრალურ არხზე დაკვირვებამ?

„მედიაჩეკერი“ შვიდი მაუწყებლის გაშუქებას დააკვირდა: „ტვ პირველი“, „იმედი“, „პოსტვ“, „პირველი არხი“, „ფორმულა“, „მთავარი არხი“ და „რუსთავი 2“.

ჩამოთვლითაგან “რუსთავი 2” ერთადერთი ტელევიზია იყო, რომელმაც ოპოზიციის აქციას პირდაპირ ეთერში დრო საერთოდ არ დაუთმო.

დანარჩენი მაუწყებლებიდან ზოგი რუსთაველზე მიმდინარე პროცესებს საათების განმავლობაში უწყვეტად აშუქებდა, ზოგმა კი მხოლოდ აქციის დაწყების ან დასრულების შემდეგ ჩართო პირდაპირი ეთერი.

უმრავლესობის გაშუქებაში - ჟურნალისტების მანიპულაციური ტექსტებით, შერჩეული კადრებით, მთავარი აქცენტებით - კიდევ უფრო ცხადად გამოჩნდა მაუწყებლების პოლიტიკური მიკერძოება:

არხების ნაწილი მაყურებელს არწმუნებდა, რომ “ოლიგარქმა ქართველ ხალხს არჩევნები წაართვა და ოპოზიცია პარლამენტთან ამის გასაპროტესტებლად და სამოქმედო გეგმის წარსადგენად შეიკრიბა”. ნაწილი კი ამტკიცებდა, რომ „პოლიტიკურად გაბანკროტებული მელია მარცხს არ აღიარებს და ტრადიციულად ქუჩაში გავიდა”.

alt

დეტალურად

მთავარი არხი

ტელეკომპანია “მთავარმა არხმა” ოპოზიციის პროტესტის გაშუქებას ყველაზე მეტი დრო დაუთმო. 18:00 საათიდან დაიწყო პარლამენტთან მიმდინარე მოვლენების პირდაპირ ეთერში გადაცემა და დაახლოებით, 20:50-მდე უწყეტ რეჟიმში აშუქებდა მოვლენებს.

სანამ აქციაზე გამოსვლები დაიწყებოდა, არხი მაყურებელს ოპოზიციის წარმომადგენლების ჩართვებს სთავაზობდა.

ჟურნალისტი და მისი რესპონდენტები მტკიცებით ფორმაში ყვებოდნენ, “ოლიგარქის გუნდმა გაიფორმა გამარჯვება, რომელიც არ მოუპოვებიათო”. აქციის გაშუქებისას არხის მთავარი სათქმელი ის იყო, რომ „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს წაართვა ნება, ოპოზიცია კი ამას აპროტესტებს და სამოქმედო გეგმას და სტრატეგიას წარადგენს”.

პირდაპირი ეთერის დასრულებიდან დაახლოებით 10 წუთში “მთავარი არხის” ეთერში გადაცემა “პოსტ ფაქტუმი” კვლავ რუსთავაელის გამზირიდან ჟურნალისტის ჩართვით განახლდა და არხმა თითქმის 15 წუთი ამავე თემას დაუთმო.

TV პირველი

პარლამენტის წინ დაგეგმილი აქციის გაშუქება “ტვ პირველმა” მთავარ არხზე ადრე - 17:00 საათიდან დაიწყო. პირდაპირ ეთერში პერიოდულად ერთვებოდნენ ჟურნალისტები და მაყურებელს ინფორმაციას აწვდიდნენ სამზადისის შესახებ. 18:12-დან კი არხი თითქმის ორსაათ-ნახევრის განმავლობაში უწყვეტ რეჟიმში აშუქებდა აქციას.

არხი მაყურებელს პერიოდულად სთავაზობდა აქციის მონაწილეების, პოლიტიკოსების ჩართვებს.

სხვა მაუწყებლებისგან განსხვავებით, “ტვ პირველის” ჟურნალისტები განსაკუთრებულ ყურადღებას მიმდებარე ტერიტორიაზე ბევრი სამართალდამცავის მობილიზაციაზე ამახვილებდნენ.

ფორმულა

ტელეკომპანია “ფორმულამ” 18:40-დან დაიწყო აქციის გაშუქება, 19:00 საათიდან კი უწყვეტ რეჟიმში, ერთი საათის განმავლობაში აწვდიდა ინფორმაციას მაყურბელს იქ მიმდინარე მოვლენების შესახებ.

სამივე მაუწყებელი - “ფორმულა”, “ტვ პირველი”, “მთავარი არხი” - სხვადასხვა რაკურსით აჩვენებდნენ აქციაზე შეკრებილ ხალხს. თუმცა, საერთო სურათის უკეთ აღსაქმელად, არც ერთს არ უჩვენებია აერო გადაღების კადრები.

alt

პირველი არხი

საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველმა არხმა პარლამენტის წინ მიმდინარე მოვლენების გაშუქება აქციამდე ერთი საათით ადრე დაიწყო. 18:00 საათიან “მოამბეში” რუსთაველიდან პირდაპირ ეთერში ჟურნალისტი ორჯერ ჩაერთო და დაგეგმილი აქციის შესახებ ისაუბრა.

19:25-დან კი “მოამბე” სპეციალური გამოშვებით შევიდა ეთერში და თითქმის 40 წუთის განმავლობაში პირდაპირ ეთერში გადასცემდა იქ მიმდინარე მოვლენებს. მაყურებელს ჰქონდა შესაძლებლობა, მოესმინა აქციის ორგანიზატორების სიტყვით გამოსვლები.

პირველი არხი სამი სხვადასხვა რაკურსიდან აშუქებდა მოვლენებს: მაუწყებლის ერთი კამერა უშუალოდ აქციაზე გამომსვლელებისკენ იყო მიმართული, მეორე - ქაშუეთის ტაძრის მიმდებარე ტერიტორიიდან უყურებდა პარლამენტს, მესამე კი აერო გადაღების კადრებს აჩვენებდა. ამ სამი რაკურსიდან, მაყურებელს მხოლოდ აერო გადაღების კადრიდან შეეძლო ხალხის რაოდენობის დანახვა.

alt

იმედი

“იმედმა” 20:00 საათზე კვირის მთავარი საინფორმაციო გამოშვება პარლამენტის წინ მიმდინარე მოვლენების გაშუქებით დაიწყო. ამ დროს აქცია უკვე დასრულებული იყო და ხალხი იშლებოდა.

“იმედმა” მაყურებელს მხოლოდ აერო გადაღების კადრები უჩვენა, საიდანაც ძირითადად პარლამენტთან მიმოფანტული ხალხი ჩანდა. ამ კადრების ფონზე კი, გადაცემის წამყვანი და ჟურნალისტი მაყურებელს არწმუნებდნენ, რომ „პოლიტიკურად გაბანკროტებულმა მელიამ ძლივს მოახერხა, ათასამდე კაცი მიეყვანა რუსთაველის გამზირზე, კახა კალაძემ კი ტრიუმფალურმა გამარჯვება მოიპოვა.”
alt

“ორგზის დამარცხებული ნიკა მელია, წაგების აღიარების ნაცვლად, არჩევნებს აცხადებს გაუქმებულად და ხალხს ქუჩაში იბარებს. თუმცა, როგორც ჩანს, ვერ შეკრიბა. მამულაშვილი ოპონენტების კაბინეტებიდან თმებით გამოყვანას აანონსებს. წითლიძე ზუგდიდის ქუჩებში დარბის და წაგებულის მოგებულად აღქმას ცდილობს. გვარამიძისთვის ისევ 2003 წელია და რევოლუციის სურვილით ქუჩაში გაჭრა სურს. ფორსირებულად შეკოწიწებული ე.წ. კოალიციაც კალაძის ტრიუმფალურმა გამარჯვებამ მარტივ მამრავლებად დაშალა. რეფერენდუმის მუქარა კი, ყოფილ სახელისუფლებო გუნდს ბუმერანგივით დაუბრუნდა” - ამ ტექსტით დაიწყო “იმედის კვირა” წამყვანმა.


პოსტვ

“ნაცები ქუჩაში გადიან. დესტრუქციული გეგმა და განცდილი მარცხის არაღიარება” - ასე დაიწყო ოპოზიციის აქციის გაშუქება 19:00 საათიან გამოშვებაში “პოსტვ-მ”.

“იმედის” მსგავსად, პოსტვ-იც აეროგადაღების კადრებს უჩვენებდა მაყურებელს, ჟურნალისტი კი მაყურებელს უყვებოდა, რომ აქციაზე ცოტა ხალხი იყო და პარლამენტის მიმდებარე ტერიტორიას, ძირითადად, პოლიციელები და ჟურნალისტები ავსებდნენ.

„ნაცები ფუნდამენტური დემოკრატიული უფლებების წინააღმდეგ. არჩევნების შედეგებით უკმაყოფილოები ისევ ქუჩას მიმართავენ. რადიკალები ბრძოლას მოქალაქეებს უცხადებენ, რომლებმაც არჩევნებზე უარი მათ კიდევ ერთხელ უთხრეს. უსაფუძვლო და არალეგიტიმური პროტესტი მიზნად ქვეყანაში დესტაბილიზაციის შემოტანას ისახავს“ - ამბობდა პოსტვ-ს ჟურნალისტი.

alt

რუსთავი 2

“რუსთავი 2-ის” მაყურებელმა პარლამენტის წინ მიმდინარე მოვლენების შესახებ ფრაგმენტული და არასრული ინფორმაცია აქციის დასრულებიდან ერთი საათის შემდეგ, 21:00 საათიან გამოშვებიდან მიიღო.

იმ დროს კი, როდესაც პარლამენტთან ოპოზიციის აქცია იმართებოდა, “რუსთავი 2-ზე” გადაცემა “ექიმები” და სერიალი “დიდებული საუკუნე” გადიოდა.

21:10 საათზე “კურიერის” ეთერში გავიდა სიუჟეტი სახელწოდებით - „ოპოზიციის გეგმა - პოლიტიკური ბრძოლის ნაცად მეთოდზე ოპოზიციური კოალიცია კიდევ ერთხელ გადადის“. სიუჟეტში უშუალოდ აქციის გაშუქებას 2 წუთამდე დრო დაუთმო, დაახლოებით ამდენივე კი ხელისუფლების შეფასებებს.

“ოპოზიცია არჩევნების შედეგებს არ აღიარებს და უკვე კარგად ნაცნობ და აპრობირებულ გზას ირჩევს. ნიკა მელიამ თანამოაზრეები ისევ ქუჩაში შეკრიბა და სამოქმედო გეგმა გააცნო” - ამ ტექსტით აცნობა ჟურნალისტმა მაყურებელს, რომ “მმართველი პარტია გამარჯვებას ზეიმობს. დამარცხებული ოპოზიცია კი ქუჩაში გადისო”.
კატეგორია - ეთიკა
23 ოქტომბერს "მთავარმა არხმა" თბილისში ახალგაზრდა ქალის, ანასტასია შატალოვას მკვლელობის სათვალთვალო კამერით გადაღებული კადრები დაუფარავად "ექსკლუზიურად" გაუშვა, წინა დღეს კი მაყურებელმა მოკლული შატალოვას ნაწილობრივ დაფარული ფოტო ასევე „ექსკლუზიურად“ ტელეკომპანია "იმედის" ეთერში იხილა.

რა ინფორმაციული ღირებულება შეიძლება ჰქონდეს მკვლელობის ამსახველი მძიმე ვიზუალური მასალის ჩვენებას მაყურებლისთვის?

რა ზიანის მომტანია და როდის არის გამართლებული მედიის მიერ ასეთი კადრების ჩვენება?

კონტექსტი

30 წლამდე ქალი, ანასტასია შატალოვა 18 ოქტომბერს, თბილისში საცხოვრებელ სახლთან მოკლეს. 19 ოქტომბერს შინაგან საქმეთა სამინისტრომ განაცხადა, რომ მკვლელობის საქმე გახსნა და 3 პირი დააკავა.

ტელეკომპანია „მთავარმა არხმა“ მკვლელობის ამსახველი ვიდეოჩანაწერი წამყვანის გაფრთხილების შემდეგ ეთერში დაუფარავად აჩვენა, ეს მასალა სოციალურ ქსელშიც გამოქვეყნდა. ტელეკომპანია „იმედმა“ კი ცხედრის ნაწილობრივ დაფარული ფოტო, რომელიც საინფორმაციო გამოშვებაში გავიდა, „ფეისბუქზეც“ გაავრცელა.

უნდა გააშუქოს თუ არა მედიამ მკვლელობის ამსახველი კადრები?

არ არსებობს ცალსახა მიდგომა, რომელიც კრძალავს ან უშვებს მკვლელობის ამსახველი მძიმე კადრების გაშუქებას. რედაქციამ გადაწყვეტილება თითოეული შემთხვევის კონტექსტიდან გამომდინარე უნდა მიიღოს.

ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორი მაღალი საჯარო ინტერესია, თუმცა მნიშვნელოვანია მედიასაშუალებებმა საჯარო ინტერესი საზოგადოების ცნობისმოყვარეობისგან გამიჯნონო, ამბობს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის დირექტორი მარიამ გოგოსაშვილი.

„ცნობისმოყვარეობით შეიძლება გვაინტერესებდეს, მაგალითად რა ტრაექტორიით მოხვდა მას ტყვია, როგორ დაეცა, რა ეცვა მსხვერპლს და ა.შ მაგრამ ეს დეტალები, რეალურად საინტერესოა უბრალოდ ცნობისმოყვარეობის დონეზე, მაგრამ საჯარო ინტერესები არ არსებობს.“, - ამბობს გოგოსაშვილი.

ქარტიის დირექტორი განმარტავს, რომ საჯარო ინტერესი არსებობს, როდესაც მაღალი თანამდებობის პირების მხრიდან რაიმე ტიპის დარღვევა ჩანს, იკვეთება დანაშაულის დაფარვის მცდელობები ან საგამოძიებო უწყებები არასწორ ინფორმაცის ავრცელებენ. ასეთ შემთხვევაში სახელმწიფო სტრუქტურების მხილებისა და დანაშაულის გახსნის ხელშეწყობის მიზნით საზოგადოებისთვის დეტალური ინფორმაციის მიწოდება შეიძლება ხელშემწყობიც იყოს.

მეორე მხრივ მედია უნდა დაფიქრდეს, რა ინფორმაციული ღირებულება აქვს მძიმე კადრებს და შეუძლია თუ არა ამბავი ამ ვიზუალური მასალის გამოყენების გარეშეც გადმოსცეს.

რა ზიანი მოაქვს მკვლელობის ამსახველი მძიმე კადრების ჩვენებას?

ნებისმიერი მძიმე ვიზუალური მასალის გავრცელების დროს მედიასაშუალებებმა დაღუპულის ოჯახის წევრების რეტრამვირების საკითხიც უნდა გაითვალისწინონ.

კრიმინალის გაშუქების სახელმძღვანელო წესების თანახმად, მიზანშეწონილი არ არის დაზარალებულის, გვამის ან დასახიჩრებული სხეულის, სისხლისა და სხვა მსგავსი სცენების ჩვენება მნიშვნელოვანი სარედაქციო დასაბუთების გარეშე. ასეთი მასალების გამოყენების დროს მედიასაშუალება უნდა შეეცადოს შეამციროს, ის პოტენციური ტრავმა, რომელიც შესაძლოა ამ მასალამ მასში ასახულ პირს ან მის ნათესავებს მიაყენოს.

„როდესაც საძიებო სისტემაში თავიანთი ოჯახის წევრის სახელს და გვარს ჩაწერენ ძალაინ შემზარავ კადრებს უჩვენებს, რაც, რა თქმა უნდა, გამოიწვევს მათ რეტრამვირებას“, - განმარტავს მარიამ გოგოსაშვილი.

საერთაშორისო მედიის პრაქტიკაში მკვლელობის ამსახველი კადრების გაშუქების არაერთი მაგალითი არსებობს, თუმცა თითქმის ყველა მათგანს თავისი დასაბუთება აქვს. მაგალითად, 2020 წელს ჯორჯ ფლოიდის მკვლელობის ამსახველი ვიდეო ძირითადი მტკიცებულება იყო ჯორჯ ფლოიდის მკვლელობაში და ბრალდებული პოლიციელის სასამართლო პროცესზე და სისტემური რასიზმის პრობლემას წარმოაჩენდა.

ამ კადრებმა მთავარი როლი შეასრულა შეერთებულ შტატებსა და სხვა ქვეყნებში სისტემური რასიზმის წინააღმდეგ მასშტაბური საპროტესტო გამოსვლების დაწყებაში და მოგვიანებით მისმა 18 წლის ავტორმა პულიცერის პრემიაც მიიღო.

მაღალი საჯარო ინტერესისა და გამოძიების მნიშვნელოვან საგანს წარმოადგენდა აშშ-ის 35-ე პრეზიდენტის, ჯონ კენედის მკვლელობის ამსახველი კადრების გავრცელებაც, საზოგადოების მაღალი ინტერესი არსებობდა 2016 წელს თურქეთში რუსეთის ელჩის მკვლელობისა და 2001 წლის 11 სექტემბრის ტერაქტის მძიმე კადრების გაშუქების დროსაც.

მკვლებობის ამსახველი კადრების დაუფარავად გაშუქებამდე მედიასაშუალებამ ორი ძირითადი კრიტერიუმი უნდა გაითვალისიწინოს: მაღალი საჯარო ინტერესი და ამ მასალის გამოყენების დასაბუთება, რომელშიც ნათლად უნდა ჩანდეს, რომ ასეთი კადრების გავრცელება გადაწონის დაღუპულის ოჯახის წევრების რეტრამვირების რისკს.

ასევე, ამ თემაზე: მკვლელობის კადრები “ექსკლუზიურად ფორმულაზე”

ამ შემთხვევებიდან ერთი თვით ადრე ტელეკომპანია "ფორმულამ" საინფორმაციო გამოშვებაში ასევე „ექსკლუზიურად" უჩვენა თბილისში, ახალგზარდა კაცის, ნიკა კვარაცხელიას სასიკვდილოდ დაჭრის დაუფარავი კადრები.
კატეგორია - ეთიკა
21 ოქტომბერს „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” მერობის კანდიდატის, ნიკა მელიას მიერ თბილისის მთავრობს ჩრდილოვანი კაბინეტის წევრების წარდგენა საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველმა არხმა გამოშვების დასასრულს, მანიპულაციურად გააშუქა. რუსთავი 2-მა პრეზენტაციას დიდი მნიშვნელობა არ მიანიჭა და ეთერის ბოლოს მხოლოდ წუთნახევრიანი კადრსინქრონი გაუშვა. “იმედმა” და “პოსტვ-მ” კი ენმ-ს პრეზენტაციას დრო საერთოდ არ დაუთმო.

რა მოხდა?

21 ოქტომბერს 21:00 საათზე „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” მერობის კანდიდატმა ნიკა მელიამ პრეზენტაცია გამართა და საზოგადოებას თბილისის მთავრობის ჩრდილოვანი კაბინეტის წევრები წარუდგინა.

როგორ გააშუქეს ცენტრალურმა მაუწყებლებმა?

პირველი არხი

საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველმა არხმა, “მოამბის” დღის მთავარი საინფორმაციო გამოშვების მეორმოცე წუთზე, ბოლო ამბად, სპორტული სიახლეების წინ, ორ ნაწილად გააშუქა. თავდაპირველად პრეზენტაციიდან პირდაპირ ეთერში ჩაერთო ჟურნალისტი, რომელიც მაყურებელს მოუყვა წარდგენილი კანდიდატების შესახებ. ეთერში მოვისმინეთ ნაწყვეტები ნიკა მელიას, ზურაბ ჯაფარიძის და მამუკა ხაზარაძის გამოსვლებიდან.

პირდაპირი ჩართვის შემდეგ კი, “მოამბეში” გავიდა მანიპულაციური შინაარსის სიუჟეტი, სადაც წამყვანი და ჟურნალისტი სკეპტიკური ტონით უყვებოდნენ მაყურებელს თუ “როგორ უნდა მართოს ოთხპარტიული ოპოზიციური შემადგენლობის მთავრობამ დედაქალაქი საკრებულოსთან ერთად, სადაც მანდატების უმრავლესობას “ქართული ოცნება” ფლობს”.

წამყვანმა სიუჟეტის წარდგენისას მაყურებელს თავიდანვე აცნობა, რომ “ენმ-ს კოალიციურ ჩრდილოვან კაბინეტს არასერიოზულად განიხილავს ოპოზიციის ერთი ნაწილი” - ამის მაგალითად, სიუჟეტში გიორგი გახარიას პარტიისა და ანა დოლიძის კომენტარები გავიდა. თუმცა ამ კომენტარებში ისინი მხოლოდ ამბობდნენ, რომ ენმ და “ქართულ ოცნებასთან” კოალიციას არ განიხილავენ და არაფერი იყო ნახსენები.

სიუჟეტის დაწყებისას კი ჟურნალისტმა თხრობა ასე დაიწყო: “ჩრდილოვანი კაბინეტი ჩრდილიდან გამოდის. ახლა უკვე, როცა ცნობილია, რომ ჯერ არჩატარებულ არჩევნებამდე, ჯერაც არარსებულ ქალაქის მთავრობაში ყველა პოსტი უკვე განაწილებულია, ჯერ არშემდგარ თანამდებობის პირებს ისღა დარჩენიათ, 30 ოქტომბრის საარჩევნო განაჩენს დაელოდონ”.

ჟურნალისტი განიხილავდა სავარაუდო მოცემულობას, რაც ნიკა მელიას არჩევნებში გამარჯვებას შესაძლოა მოჰყვეს: თუ დავუშვებთ, რომ ნიკა მელია მართლა გაიმარჯვებს, “ჩრდილიდან შესაძლოა, მაინც ვერ გამოვიდეს, ერთი მარტივი მიზეზის გამო, საკრებულოს არჩევნები “ქართულ ოცნებას” უკვე მოგებული აქვს და უმრავლესობასაც ფლობსო”. ჟურნალისტი უფრო შორეულ მომავალსაც განიხილავდა და ამბობდა, რომ მელიას გამარჯვების შემთხვევაში, “გაზაფხულზე, სულაც, შესაძლოა, ახალი მერი იყოს ასარჩევი”.

ჟურნალისტის სკეპტიკური ტონი სიუჟეტს დასასრულამდე, ანუ იქამდე გასდევდა, სანამ ეთერში “ქართული ოცნების” შეფასებები გავიდოდა, სადაც ირაკლი ღარიბაშვილი და ირაკლი კობახიძე ირწმუნებოდნენ, რომ “კრიმინალ მელიას წაგება გარანტირებული აქვს”.

მათი კომენტარები ავტორმა ასე წარუდგინა მაყურებელს: “შესაძლოა, სხვა თბილისური არჩევანის მოლოდინისა თუ საკანონმდებლო კონტექსტების გათვალისწინებითაც, მმართველი პარტია ირწმუნება, რომ მელიას ჩრდილოვან კაბინეტს ჩრდილიდან გამოსვლა არ უწერია”.

რუსთავი 2

რუსთავი 2-მა ენმ-ს პრეზენტაციას დიდი მნიშვნელობა არ მიანიჭა, ამბავი დღის მთავარი საინფორმაციო გამოშვების 52-ე წუთზე, წუთ-ნახევარიან კადრსინქრონად გააშუქა. ამის შემდეგ კი ამდენივე დრო იმის მტკიცებას დაუთმო, რომ ოპოზიციის მიერ პოსტების გადანაწილება არასერიოზულია: მაყურებელმა მოისმინა ირაკლი ღარიბაშვილის და ირაკლი კობახიძის კომენტარები, რომლებიც ამტკიცებდნენ, რომ “კრიმინალ მელიას” გამარჯვების შანსი არ აქვს და “ოპოზიციის ადგილი ჩრდილშია”.

სამაგიეროდ, “რუსთავი 2-მა” გამოშვებაში ვრცელი სიუჟეტებები მიუძღვნა, ისეთ ამბებს, როგორიცაა, მაგალითად, 500 ლარიანი ვაუჩერები - მერიის ახალი ინიციატივა. ერთ-ერთი სიუჟეტი კი ღარიბაშვილის რუსთავში სტუმრობას და იმის მტკიცებას მიეძღვნა, რომ "ქართული ოცნება" ოცივე მუნიციპალიტეტის მოგებაში დარწმუნებულია.

იმედი

ენმ-ს პრეზენტაციის დროს “იმედის” ეთერში სერიალი “ერთხელ ჩუკუროვაში” გადოდა. თუმცა, ოპოზიციის “ჩრდილოვანი კაბინეტზე" “იმედმა” მანიპულაციური სიუჟეტი წინასწარ, 20:00 საათიან “ქრონიკაში” გაუშვა.

არხმა მაყურებელს აცნობა, რომ ექსპო-ჯორჯიაში “ნიკა მელიას პოლიტიკური შოუსთვის ემზადებიან”. წამყვანი კი ცინიკური ტონით ყვებოდა, რომ ე.წ. ჩრდილოვან კაბინეტში “ახალბედები, ლელოელები და ბარიერს მიღმა მყოფები უკვე დასაქმდნენ”. “იმედის” მაყურებელს ნიკა მელიას პოზიციის გაცნობის შესაძლებლობა არ მიეცა, სამაგიეროდ, პრემიერ მინისტრისა და ქართული ოცნების წევრების კომენტარები მოისმინა, რომლებიც ოპოზიციას ილუზიებიდან გამოსვლასა და წაგებისთვის მომზადებას ურჩევდნენ.

სხვა არხები

21 ოქტომბერს ენმ-ს მერობის კანდიდატის, ნიკა მელიას მიერ თბილისის მთავრობს ჩრდილოვანი კაბინეტის წევრების წარდგენას “მთავარმა არხი”, “ფორმულა”, “ტვ პირველი”, “პალიტრანიუსი” და “კავკასია” თითქმის ერთ საათის განმავლობაში პირდაპირ ეთერში გადასცემდა.
კატეგორია - ეთიკა
იმედინიუსი” და რამდენიმე მედიაგამოცემა, ახალ ამბად, შეცდომაში შემყვან ინფორმაციას ავრცელებენ და დაუდასტურებელ წყაროზე დაყრდნობით,“ნაციონალური მოძრაობის ჩრდილოვანი კაბინეტის” შემადგენლობას აქვეყნებენ.

რა მოხდა

20 ოქტომბერს სოციალური ქსელის მომხმარებელმა ირაკლი ლატარიამ, რომელიც პროსახელისუფლებო განცხადებებით არის ცნობილი, დაწერა ფეისბუქ პოსტი, თითქოს, “ხელში ჩაუვარდა ნაციონალური მოძრაობის ჩრდილოვანი კაბინეტის სრული შემადგებლობა”.

პოსტის ავტორი არ წერს, რომ ინფორმაცია სერიოზულია ან ფაქტებს ეყრდნობა და ფეისბუქ მომხმარებლებიც კომენტარებში ირონიულად ეხმანებიან ლატარიას გავრცელებულ ინფორმაციას.



მიუხედავად ამისა, გამოცემები სიტყვა-სიტყვით აქვეყნებენ მინისტრების ჩამონათვალს და, მათ შორის, წერენ, რომ “ფორმულას” ჟურნალისტი ვახო სანაია თავდაცვის მინისტრი იქნება. “იმედინიუსმაც” ყოველგვარი ახსნა-განმარტების გარეშე, უაპელაციოდ, გამოაქვეყნა ირაკლი ლატარიას სტატუსი ნამდვილ ამბად და დაწერა, რომ ნაციონალური მოძრაობის “ჩრდილოვანი კაბინეტის შემადგენლობაზე ინფორმაციას ექსპერტი” აქვეყნებს.

ამ დროისთვის (18:00) ლატარიას პოსტი, “იმედინიუსის” გარდა, ახალ ამბად გამოქვეყნებული აქვს “ახალი თაობას” და for.ge-ს.

რა პრობლემაა

იმედინიუსი” გამოქვეყნებული მასალის პირველსავე წინადადებაში ხაზს უსვამს, რომ ინფორმაციას ექსპერტი აქვეყნებს. ტექსტში არსად არის ნახსენები, რომ ინფორმაცია შესაძლოა იყოს სარკასტული, დაუდასტურებელი, არასანდო ან სულაც არ შეესაბამებოდეს სინამდვილეს. მასალა მთლიანად ეყრდნობა ერთადერთ წყაროს - თავად პოსტის ავტორს. მსგავსი ფორმულირებით გავრცელებული ინფორმაცია კი მკითხველისთვის შეცდომაში შემყვანია.

კონტექსტი

ტელეკომპანია “იმედმა” 18 ოქტომბერს, არჩევნების მეორე ტურამდე ორი კვირით ადრე, განაცხადა, რომ საგანგებო რეჟიმზე გადავიდა და არ დაუშვებს ნაციონალური მოძრაობის ხელისუფლებაში დაბრუნებას. ტელევიზიის განცხადებით „იმედი“ როგორც ბრძოლის სიმბოლო, ბრძოლის წინა ხაზზე იქნება.

ვრცლად: ტელეკომპანია „იმედის“ „პოლიტიკური განაცხადი“
კატეგორია - ეთიკა
მას შემდეგ, რაც გიორგი გახარიამ ხელისუფლება დატოვა და საკუთარი პარტია ჩამოაყალიბა, ტელეკომპანია “იმედმა” ნარატივი “ქართული ოცნების” რიტორიკის კვალდაკვალ, ნელ-ნელა შეცვალა: “სუპერძალოვან მინისტრად”, “კრიზისმენეჯერად” და “გავლენიანან, სტრატეგ პოლიტიკოსად” წოდებული გახარია - “ნეპოტისტი” და “მოღალატე” გახდა, რომლის “კოკაინშიკობაზეც” სერიოზული ეჭვებია.

როგორ აშუქებდა “იმედი” გახარიას პოლიტიკურ მოღვაწეობას ხელისუფლებაში ყოფნისას

სანამ გიორგი გახარია ხელისუფლებაში იყო, “იმედი” ცდილობდა, რომ მის სახელთან დაკავშირებული ყველა გახმაურებული საქმე, “ქართული ოცნების” ინტერესებიდან გამომდინარე, მის სასიკეთოდ გაეშუქებინა.

მაგალითად, გახარიას შინაგან საქმეთა მინისტრობის პერიოდში, მასთან დაკავშირებული ყველაზე ხმაურიანი სპეცოპერაციების (ღამის კლუბებში შესვლის, ჰესის საწინააღმდეგოდ გამოსული მოსახლეობის დასარბევად პანკისში სპეცრაზმის შეყვანის, “გავრილოვის ღამეს” მშვიდობიანი საპროტესტო აქციის დაშლის) გაშუქებისას, „იმედი“ ცდილობდა, საზოგადოება დაერწმუნებინა, რომ ცრემლსადენი გაზის, წყლის ჭავლის, რეზინის ტყვიების გამოყენებით გიორგი გახარია ქვეყანაში წესრიგს და მშვიდობას ამყარებდა.

გიორგი გახარიას გამართლებას და მისი “კეთილი საქმეების” ტირაჟირებას “იმედზე” წლების მანძილზე, ტენდენციური ხასიათი ჰქონდა.

თითქმის ორი წლის განმავლობაში, “იმედი” აქტიურად ცდილობდა მაყურებელი დაერწმუნებინა, რომ გახარიამ 20 ივნისს პროპორციული ძალა გამოიყენა და სახელმწიფო ხელისუფლების დამხობის მცდელობა აღკვეთა. პარალელურად, აქციაზე პარლამენტთან გამოსული მშვიდობიანი ხალხის დარბევისას, 250 ადამიანის დაშავებაზე პასუხისმგებლობას “რადიკალურ ოპოზიციას” აკისრებდა.

“იმედი” იმდენად შორს მიდიოდა, რომ “ჩამოშლილ ეკონომიკასაც” ანტისაოკუპაციო აქციებს აბრალებდა და არასამთავრობო სექტორს “ნაციონალურ მოძრაობასთან” გარიგებაში სდებდა ბრალს.

და მაშინ, როდესაც 20 ივნისის შემდეგ, საზოგადოება გიორგი გახარიას გადადგომის მოთხოვნით აქციებს მართავდა, “იმედი” ცდილობდა ისეთი ფონი შეექმნა, თითქოს, მისი გადადგომა არა ხალხს, არამედ “რადიკალურ ოპოზიციას” და მათ მიერ მართულ ძალებს სურდათ.

ამავე პერიოდში, ირაკლი ჩიხლაძის ერთ-ერთი გადაცემა “პირისპირ” მთლიანად ხელისუფლების პოზიციების გამყარებას და იმის მტკიცებას მიეძღვნა, რომ 20 ივნისის გახარიას უწყება მშვიდობიან მოქალაქეებს კი არ გაუსწორდა, არამედ პარლამენტი შტურმისგან დაიცვა. ამავე ეთერში, “იმედიმა” სატელეფონო ინტერაქტივი ჩაატარა და ქუჩაში ხალხს, შემდეგ კი ემიგრანტებს მიმართა კითხვით “უნდა გადადგეს თუ არა თანამდებობიდან შს მინისტრი”. კითხვაზე პასუხად, მაუწყებლის მიერ ჩაწერილი რესპონდენტების თითქმის 100% კი ამბობდა, რომ გიორგი გახარია არ უნდა გადამდგარიყო.

“არშემდგარი გადატრიალების ისტორია“ - 20 ივნისის მოვლენებიდან ერთი წლის თავზე, ამ სათაურით, “იმედმა” 40 წუთიანი ფილმიც მოამზადა და კიდევ ერთხელ შეახსენა საზოგადოებას, რომ გახარიამ „ქვეყანა გადატრიალებისგან იხსნა”.



გიორგი გახარიას დაწინაურების შემდეგ, “იმედი” ოპოზიციის პროტესტს პოლიტიკურ მასკარადად აფასებდა და მაყურებელს არწმუნებდა, რომ პრემიერ-მინისტრი ქვეყნის ყველაზე გავლენიანი პოლიტიკოსი გახდა. ადამიანი, რომელიც „მწვავე შემთხვევებშიც არ ერიდება კომუნიკაციას“, „გავლენიანი და, აშკარად, კარგი სტრატეგი“, შს მინისტრი, რომელსაც „არაერთხელ მოუწია დაძაბული სიტუაციის განმუხტვა“ და პოლიტიკური ფიგურა, რომლისაც “ნაციონალურ მოძრაობას” ეშინია - ასე ახასიათებდა მაშინ “იმედი” ქვეყნის ახალ პრემიერ-მინისტრ გიორგი გახარიას.

როგორ შეიცვალა "იმედის" რიტორიკა გახარიას ხელისუფლებიდან წასვლის შემდეგ

მას შემდეგ, რაც გიორგი გახარიამ ხელისუფლება დატოვა, “იმედს” მასთან “არაერთი კითხვა და ეჭვი” გაუჩნდა. “ქართული ოცნების” გზვნილების შესაბამისად, სრულიად შეიცვალა გიორგი გახარიას “ხატი”, რომელსაც არხი წლების განმავლობაში ქმნიდა.

სუპერძალოვანი მინისტრი”, მალევე “გუნდის მოღალატე, გადამდგარ პრემიერად” გადაიქცა.



ბოლო 7 თვის განმავლობაში, “იმედი” გახარიას დისკრედიტაციას სხვადასხვა გზით ცდილობს. მაუწყებელი ჯერ ნეპოტისტურ ქსელზე და მისი პარტიის საეჭვო დაფინანსებაზე, მოგვიანებით „ნაციონალურ მოძრაობასთან“ და მიხეილ სააკაშვილთან კავშირზე, ბოლოს კი, გახარიას სავარაუდო ნარკომომხმარებლობაზე ალაპარაკდა.

⇒ გახარიას პარტიის საეჭვო ფინანსები და ნაციონალურ მოძრაობასთან კავშირი

“იმედი” თავდაპირველად გახარიას პარტიის “გაურკვეველი” ფინანსებით დაინტერესდა. 3 ივნისს არხმა სიუჟეტი მოამზადა, სადაც მაყურებელს ამცნო - სერიოზული ეჭვები არსებობს, რომ პარტიას “საქართველოსთვის” დავით კეზერაშვილი აფინანსებსო. პარალელურად, თვეების განმავლობაში “იმედი” ხელისუფლების გზავნილებს განავრცობდა და სააკაშვილისა და გახარიას კავშირზე ეჭვებს აჩენდა.

თუ იქამდე მაუწყებელი თავის აუდიტორიას არწმუნებდა, რომ “ნაციონალურ მოძრაობას” გახარიასი ეშინია, ახლა არხმა იმის იმის მტკიცება დაიწყო, რომ ყოფილი პრემიერ მინისტრი მიხეილ სააკაშვილთან და მის პარტიასთან არის შეკრული. 23 ივნისს, ანონიმურ წყაროზე დაყრდნობით, “იმედმა” ვაშინგტონში სააკაშვილისა და “გადამდგარი პრემიერის” კონსპირაციულ შეხვედრაზე მოუყვა მაყურებელს. 27 ივნისს კიდევ უფრო ვრცლად ისაუბრა ვაშინგტონში “კულუარებიდან გამოტანილ” ინფორმაციაზე.

12 სექტემბერს კი “იმედმა” წინა პერიოდის ეჭვები შეაჯამა და სპეცრეპორტაჟი მიუძღვნა “გაქცეულ პრეზიდენტსა და გადამდგარი პრემიერს” შორის კავშირების ძებნას. სიუჟეტში ჟურნალისტი ირონიული ტექსტებით ცდილობდა გახარიას დისკრედიტაციას, რესპონდენტები კი მხოლოდ “ქართული ოცნების” წევრები იყვნენ.



⇒ ნეპოტიზმი და კითხვები გახარიას მიერ ორგანიზებულ სპეცოპერაციებზე

9 ივნისს, “იმედმა” “აღმოაჩინა”, რომ გიორგი გახარია, ხელისუფლებაში ყოფნისას, თურმე, „არათუ ებრძოდა ნეპოტიზმს და კორუფციას, არამედ - სახელმწიფო უწყებებში თავის ნათესავებსა და ნაცნობ-მეგობრებს ასაქმებდა და აწინაურებდა“.

შეიცვალა “იმედის” რიტორიკა გახარიას მიერ ჩატარებულ სპეცოპერაციებთან დაკავშირებითაც. მას შემდეგ, რაც ხელისუფლებას გიორგი გახარიას მიერ ორგანიზებულ სპეცოპერაციებზე “კითხვები გაუჩნდა”, “იმედმაც” არ დააყოვნა და “ქართული ოცნების” რიტორიკას ფეხდაფეხ მიჰყვა.

“გახარიას მიერ გამოყენებული პროპორციული ძალა”, ახლა კითხვისნიშნის ქვეშ დადგა. თუ მანამდე “იმედი” 20 ივნისის აქციაზე 250 ადამიანის დაშავებას “რადიკალურ ოპოზიციას” აბრალებდა და ამბობდა, რომ შს მინისტრმა მაშინ ქვეყანა გადატრიალებისგან იხსნა, ახლა 20 ივნისი გახარიასთან დაკავშირებულ “ყველაზე მძიმე, ხმაურიანი ღამედ” იქცა და ტელეკომპანია ყოფილი შინაგან საქმეთა მინისტრის მიერ “დაშვებულ შეცდომებზე” ალაპარაკდა.



⇒ ეჭვები და ბრალდებები გახარიას “კოკაინშიკობაზე”

გიორგი გახარიას ნარკომომხმარებლობასთან დაკავშირებული ბრალდებები მას შემდეგ გახდა აქტუალური, რაც „ქართული ოცნების“ თბილისის მერობის კანდიდატმა კახა კალაძემ ნარკოტესტი ჩაიტარა და მერობის სხვა კანდიდატებსაც მოუწოდა შემოწმების გავლისკენ.

პარალელურად, „ქართული ოცნების“ ლიდერებმა დაიწყეს განცხადებების გავრცელება და გახარიას ნარკომომხმარებლობაზე მინიშნებების გაკეთება. 17 სექტმბერს კი პარტიის თავმჯდომარე ირაკლი კობახიძემ გახარიას პირდაპირ უწოდა “კოკაინშიკი”.

პარალელურად, კი იმედმა ფაქტობრივად, კამპანია დაიწყო ასეთი შინაარსის სიუჟეტებით: რატომ გაურბის ნარკოტესტს, გაივლის თუ არა გადამდგარი პრემიერი ნარკოტესტს - რომლებიც გახარიას სავარაუდო ნარკომომხმარებლობაზე აკეთებდა აქცენტს.

მოგვიანებით, გახარიამ ექსპერტიზა ქალაქ ვენაში, კლინიკა Rudolfinerhaus-ში ჩაიტარა და საზოგადოებას ამცნო, რომ “დეტალური კვლევების შედეგებით, არანაირი ნარკოტიკული ნივთიერებების მოხმარება არ დაუდასტურდა”. „ქართული ოცნების“ წევრების ნაწილმა კი, ამ დოკუმენტის გამოქვეყნებისთანავე დაიწყეს საუბარი იმაზე, რომ რომ კლინიკა, სადაც გახარიამ ნარკოტესტი ჩაიტარა, სანდო არ არის.

თავდაპირველად, “იმედმა” გაავრცელა ინფორმაცია, კლინიკა, რომელშიც გახარიამ კვლევა ჩაიტარა, სასამართლო ექსპერტიზის დაწესებულებათა ევროპული ქსელის, ENFSI-ის წევრი არ არისო. საბოლოოდ კი, იმის დასადგენად, ნამდვილად ჩაიტარა თუ არა გახარიამ ნარკოტესტი - ავსტრიაში გადამღები ჯგუფი ავსტრიაში გაგზავნა. ჟურნალისტი ქეთევან ქარდავა ექიმის აედევნა და მისი და Rudolfinerhaus-ის კლინიკის სანდოობის ეჭვქვეშ დაყენებით, ცდილობდა მაყურებელი დაერწმუნებინა, რომ გიორგი გახარიას ნარკოლოგიური შემოწმება საერთოდ არ გაუვლია.



⇒ ეთერიდან გამქრალი ერთ დროს სასურველი სტუმარი

მაშინ, როდესაც “ქართული ოცნება” ოპოზიციურად განწყობილ მაუწყებლებში საერთოდ არ დადიოდა, მაყურებელს ხელისუფლების პირველი პირების, მათ შორის გიორგი გახარიას ხილვის და “ექსკლუზიური ინტერვიუების” მოსმენის “ფუფუნება” მხოლოდ “იმედზე” ჰქონდა. ტენდენცია ახლაც ნარჩუნდება და მინისტრები და “ქართული ოცნების” ლიდერები “იმედის” გადაცემებში კვლავაც აქტიურად დადიან. თუმცა, მას შემდეგ, რაც გახარია ხელისუფლებიდან წავიდა, “იმედმა” მისთვის ეთერის დათმობაზე უარი თქვა.

31 მაისს გიორგი გახარიას პრესკონფერენციაზე “იმედი” საერთოდ არ მივიდა. მოგვიანებით კი განმარტა, რომ გახარიას პარტიის შეკრება “განსაკუთრებული მნიშვნელობის მოვლენად” არ მიიჩნია. გახარიამ არხს მასთან პირველი ინტერვიუც შესთავაზა. რაზეც “იმედმა” განაცხადა, რომ მისთვის “ამ შესაძლებლობის მიცემა, ჯერჯერობით არარელევანტურად ეჩვენება”.

23 სექტემბერს გიორგი გახარიამ კიდევ ერთხელ გამოთქვა მზაობა “იმედის” პირდაპირ ეთერში სტუმრობაზე და არხს მიმართა: “გავიგე, რომ ხელისუფლების მიერ დაგეგმილ და ამუშავებულ პროპაგანდისტულ კამპანიაში ტყუილებით ჩაერთეთ. აღარ ვსაუბრობ ცალმხრივ გაშუქებასა და იმაზე, რომ ამდენი ხნის განმავლობაში უარს ამბობთ ეთერში ჩემს მოწვევაზე”.

ამის ფონზე, „იმედის“ ეთერიდან ხშირად ისმის რიტორიკული განცხადებები, რომ გახარიასთან ბევრი კითხვაა, რომ მისგან განმარტებებს ელოდებიან, “ვნახოთ, რას იტყვის ბრალდებებზე გადამდგარი პრემიერი” და ა.შ. თუმცა, ჩანს, რომ ხელისუფლების დღის წესრიგს ფეხდაფეხ აყოლილ მაუწყებლში გიორგი გახარიასთვის დასათმობი დრო და ადგილი აღარ იძებნება.
კატეგორია - ეთიკა
მას შემდეგ, რაც “ქართულმა ოცნებამ” ნარკომომხმარებლობაზე მინიშნებით გიორგი გახარიას დისკრედიტაციის მცდელობა დაიწყო, ტელეკომპანია “იმედი” ცდილობს ხელისუფლების ნარატივი გაავითაროს და გაამყაროს.

ნამდვილად ჩაიტარა თუ არა გახარიამ ნარკოტესტი - ამის დასადგენად ტელეკომპანია “იმედიმა” 22 სექტემბერს გადამღები ჯგუფი ავსტრიაში გაგზავნა. ჟურნალისტი ქეთევან ქარდავა ექიმის აედევნა და მისი და Rudolfinerhaus-ის კლინიკის სანდოობის ეჭვქვეშ დაყენებით, ცდილობდა მაყურებელი დაერწმუნებინა, რომ გიორგი გახარიას ნარკოლოგიური შემოწმება საერთოდ არ გაუვლია.

როგორ ცდილობს “იმედი” გახარიას ნარკოდამოკიდებულებაზე ეჭვების გაჩენას

ნარკოლოგიური შემოწმების საკითხი მას შემდეგ გახდა აქტუალური, რაც „ქართული ოცნების“ თბილისის მერობის კანდიდატმა კახა კალაძემ ნარკოტესტი ჩაიტარა და მერობის სხვა კანდიდატებსაც მოუწოდა შემოწმების გავლისკენ.

პარალელურად, „ქართული ოცნების“ ლიდერებმა დაიწყეს განცხადებების გავრცელება და გახარიას ნარკომომხმარებლობაზე მინიშნებების გაკეთება. 17 სექტმბერს კი პარტიის თავმჯდომარე ირაკლი კობახიძემ გახარიას პირდაპირ უწოდა “კოკაინშიკი”.

იმავე დღეს პარტიამ “საქართველოსთვის” გიორგი გახარიას ნარკოლოგიური შემოწმების პასუხი ფეისბუქზე გამოაქვეყნა. პარტიის ინფორმაციით, გახარიამ ექსპერტიზა ქალაქ ვენაში, კლინიკა Rudolfinerhaus-ში ჩაიტარა და “დეტალური კვლევების შედეგებით, არანაირი ნარკოტიკული ნივთიერებების მოხმარება არ დაუდასტურდა”.

ქართული ოცნების წევრების ნაწილმა ამ დოკუმენტის გამოქვეყნებისთანავე დაიწყეს საუბარი იმაზე, რომ რომ კლინიკა, სადაც გახარიამ ნარკოტესტი ჩაიტარა, სანდო არ არის. პარალლეურად, ამავე შინაარსის ამბების გამოქვეყნება დაიწყო ტელეკომპანია “იმედმაც”. საბოლოოდ კი ტელეკომპანიის გადამღებმა ჯგუფმა “ამბის გადამოწმება” ავსტრიის დედაქალაქ ვენაში გადაწყვიტა.

თუმცა, სანამ “იმედის” გადამღები ჯგუფი ავსტიაში ჩავიდოდა, არხმა Rudolfinerhaus-ის კლინიკის სანდოობის ეჭვქვეშ დაყენება სხვა გზით სცადა. გაავრცელა ინფორმაცია, რომ კლინიკა, რომელშიც გახარიამ კვლევა ჩაიტარა, სასამართლო ექსპერტიზის დაწესებულებათა ევროპული ქსელის, ENFSI-ის წევრი არ არის. “სამაგიეროდ გაერთიანების ღირსეული წევრია სამხარაულის ექსპერტიზის ბიურო. საინტერესოა, რატომ ენდო გახარია კერძო კლინიკაში, ნევროლოგთან გაკეთებულ ნარკოტესტს და არა სამხარაულს” - წერდა “იმედი” საჯარო მმართველობის დოქტორის, თამთა მეგრელიშვილის ფეისბუქ პოსტზე დაყრდნობით, რომელიც სოციალურ ქსელში აღარ იძებნება.

რის დადგენას ცდილობდა “იმედი” ავსტრიაში

“იმედის” გადამღები ჯგუფი ავსტრიაში 22 სექტემბერს ჩავიდა. “ინფორმაციის გადამოწმება გვსურდა, სწორედ ეს არის ჩვენი მოვალეობა” - ამ სიტყვებით დაიწყო ჟურნალისტმა გადაცემა “იმედი LIVE-ის” პირდაპირ ეთერში ჩართვა. მისი თქმით, გახარიას ნარკოლოგიური შემოწმების დასკვნის გამოქვეყნების შემდეგ ბევრი კითხვა გაჩნდა, რის გამოც ექსპერიმენტის ჩატარება და Rudolfinerhaus-ის კლინიკიდან მიღებული პასუხის ნამდვილობის გადამოწმება სცადეს.

ქეთევან ქარდავა დაჟინებით ეკითხებოდა ექიმ მუჰამედ ბაღეის, იცნობს თუ არა გახარიას, ექიმი კი უმეორებდა, რომ სამედიცინო კონფედენციალურ ინფორმაციას ვერ გასცემდა.

ჟურნალისტმა, ისევე როგორც გადაცემის წამყვანებებმა, ძალიან გაიკვირვეს, რომ ექიმი პაციენტის შესახებ ინფორმაციას არ აწვდიდა.

იმის მიუხედავად, რომ გახარიამ თავად გამოაქვეყნა დასკვნა, საერთაშორისო სტანდარტით, პაციენტის ჯანმრთელობის შესახებ ინფორმაცია კონფიდენციალურია.

ინფორმაცია საქართველოს კანონმდებლობითაც განსაკუთრებული კატეგორიის მონაცემებს მიეკუთვნება. კანონში განმარტებულია, რომ “სამედიცინო მომსახურების გამწევი ვალდებულია პაციენტის შესახებ მის ხელთ არსებული ინფორმაციის კონფიდენციალობა დაიცვას როგორც პაციენტის სიცოცხლეში, ისე მისი სიკვდილის შემდეგ”.

ჟურნალისტი ეთერში ამბობდა, ექიმი მის “მარტივ კითხვაზე განერვიულდა”: “იმდენად აფორიაქდა, რომ დაიწყო უმისამართოდ ვენის ცენტრში სიარული. ჩვენ გავეკიდეთ მას, ვდიეთ რამდენიმე წუთის განმავლობაში და ვერ მივიღეთ პასუხი” - თქვა ჟურნალისტმა, თუმცა კადრში მხოლოდ ის ჩანდა, რომ ჟურნალისტი ვენის ქუჩაში მიკროფონით მისდევს ექიმს.

ბოლოს ჟურნალისტმა თავად გამოიტანა დასკვნა: “დამრჩა ისეთი შთაბეჭდილება, რომ მან გიორგი გახარიას შესახებ არაფერი იცოდაო”.

რას (არ) ადასტურებს “იმედის” ექსპერიმენტი

ჟურნალისტი მაყურებელს უყვებოდა, რომ ექსპერიმენტის ჩაატარა და ნარკოტესტის გაკეთება იმ კლინიკაში თავადაც სცადა. თუმცა, “იქ ნარკოლოგიური განყოფილება საერთოდ არ აღმოჩნდა”. მისი თქმით, საავადმყოფოში უთხრეს, რომ ძალიან უცნაურია, რომ გახარიას ნარკოტესტის პასუხზე მათი საავამყოფოს სახელწოდება აწერია. ამ შემთხვევაშიც, ჟურნალისტის მოყოლილი ამბის დამადასტურებელი ფაქტები მაყურებელმა ვერც ნახა და ვერც მოისმინა.

“რა უხერხული სიტუაციაა, რა ბნელი ისტორიაა” - ამბობდა გადაცემის ერთ-ერთი წამყვანი მაგდა ანიკაშვილი და სიცილით ამბოდა, რომ “შეუძლებელია იმ კლინიკაში ნარკოტესტის გაკეთება”

ჟურნალისტი იმეორებდა, რომ გიორგი გახარიასგან განმარტებებს ელოდებიან, თუ “რატომ ჩაიგდო ასეთ უხერხულ სიტუაციაში თავი”. თუმცა, მთელი გადაცემის მსვლელობისას ვერ ვნახეთ მცდელობა, რომ გახარიას დაკავშირებოდნენ და მიეცათ მაყურებლისთვის ბრალდების მხარის პოზიციის მოსმენის შესაძლებლობა.
კატეგორია - ეთიკა
16 სექტემბერს, “ფორმულამ” საინფორმაციო გამოშვებაში “ექსკლუზიურად” უჩვენა მაყურებელს მკვლელობის ამსახველი დაუფარავი კადრები. გაუგებარია, რა ინფორმაციული ღირებულება ჰქონდა მაყურებლისთვის ადამიანის მკვლელობის ნახვას, გარდა რეიტინგისა და ცნობისმოყვარეობის დაკმაყოფილებისა.

რა მოხდა

15 სექტემბერს, ვერაზე ახალგაზრდა კაცი, ნიკოლოზ კვარაცხელია დაჭრეს. დაჭრილი მეორე დღეს, კლინიკაში გარდაიცვალა. ამავე დღეს “ფორმულამ” მაყურებელს აცნობა, რომ “ექსკლუზიურად მოიპოვა” სათვალთვალო კამერის მიერ გადაღებული მკვლელობის ამსახველი მასალა და ეთერში გაუშვა.

საინფორმაციო გამოშვების წამყვანმა, გურამ როგავამ არაერთხელ გააფრთხილა მაყურებელი, რომ მძიმე კადრებს იხილავდა და ამის გამო ბოდიშს იხდიდა. ვიდეოს ეთერში გაშვებას წამყვანი “საზოგადოების მაღალი ინტერესიდან გამომდინარე” ხსნიდა. თუმცა, ჟურნალისტისგან ვერ მოვისმინეთ ვერანაირი დასაბუთება, რა მაღალი საჯარო ინტერესი არსებობდა.

სენსაციურად, ყოველგვარი დასაბუთების გარეშე, მსგავსი მძიმე კადრების ჩვენება, რეიტინგს და მასის ცნობისმოყვარეობის დაკმაყოფილებას შეიძლება ემსახურებოდეს და არა მაღალ საზოგადოებრივი ინტერესს.

“ფორმულას” ექსკლუზიურად მოპოვებული ვიდეო უკვე გაავრცელდა ონლაინ მედიაშიც. ნაწილი მკვლელობის ამსახველ კადრებს ფარავს.

რა არ გაითვალისწინა "ფორმულამ"

ეთიკური ჟურნალისტიკის სახელმძღვანელოები მედიებს მოუწოდებენ, რომ  მძიმე კადრები, მხოლოდ მაღალი საზოგადოებრივი ინტერესის შემთხვევაში, მნიშვნელოვანი სარედაქციო დასაბუთებით აჩვენონ ეთერში. ასევე, გაითვალისწინონ ის პოტენციური ტრავმა, რომელიც შესაძლოა ამ მასალამ მიაყენოს მსხვერპლის ახლობლებს და საზოგადოებას. 

ეთიკური ჟურნალისტიკის სახელმძღვანელოები ხაზგასმით მიუთითებენ მედიებს, რომ კრიმინალის გაშუქებისას განსაკუთრებული სიფრთხილე უნდა გამოიჩინონ და გაიაზრონ, რის მიმართ არსებობს საჯარო ინტერესი.
  • მედია სიფრთხილით უნდა მოეკიდოს ისეთი ვიზუალური მასალის ჩვენებას, რომელზეც ასახულია ადამიანთა ტრაგედია და ტანჯვა.
  • მიზანშეწონილი არ არის დაზარალებულის, გვამისა ან დასახიჩრებული სხეულის, სისხლისა და სხვა მსგავსი სცენების ჩვენება მნიშვნელოვანი სარედაქციო დასაბუთების გარეშე.
კატეგორია - ეთიკა
საბურთალოს მაჟორიტარობის დამოუკიდებელი კანდიდატი ვატო შაქარიშვილი ჟურნალისტ ვახო სანაიაზე თავდამსხმელებს ექომაგება. მის მიერ ფეისბუკზე გამოქვეყნებულ დაფინანსებულ მასალას კი მედიები მკითხველისთვის დამაბნევლად, შესაბამისი სარეკლამო მითითების გარეშე აქვეყნებენ.

რა მოხდა?

საბურთალოს რაიონის მაჟორიტარობის დამოუკიდებელი კანდიდატი, ვატო შაქარიშვილი ჟურნალისტ ვახო სანაიაზე თავდამსხმელებს ციხიდან გამოსვლის შემდეგ შეხვდა და კადრები ფეისბუქზე გამოაქვეყნა. თავის გვერდზე გამოქვეყნებულ პოსტებსა და ვიდეოში ის ვახო სანაიას “ვერშემდგარ რევოლუციონერს, თანამედროვე ბოლშევიკს” უწოდებს.

25 აგვისტოს სასამართლომ სანაიაზე თავდამსხმელები დამნაშავედ სცნო. მიუხედავად ამისა, მაჟორიტარობის კანდიდატი ვატო შაქარაშვილი მათ მედიაპატიმრებს უწოდებს და წერს, რომ “სასამართლომ უდანაშაულო ადამიანები გაასამართლა.”





თბილისის სასქალაქო სასამართლომ სანაიაზე თავდამსხემელებს 6-თვიანი პატიმრობა შეუფარდა. სამივე მათგანს ექვსი თვე წინასწარ პატიმრობაში უკვე მოხდილი ჰქონდა და ისინი სასამართლო განხილვის დღეს გათავისუფლდნენ.

უფლებადამცველი ორგანიზაციები სასამართლოს ამ გადაწყვეტილებას “ძალადობის მორიგი წახალისებად” და “კრიტიკული მედიის მიმართ აგრესიის გაზრდის საფრთხედ” აფასებენ.

მედიის არაკეთილსინდისიერი გაშუქება


საბურთალოს მაჟორიტარობის კანდიდატის, ვატო შაქარაშვილის ფეისბუკ გვერდზე გამოქვეყნებული ეს პოსტები დამატებითი დაფინანსებით (Sponsored) იყო გამოქვეყნებული.

ზოგმა ონლაინ გამოცემამ ეს მასალა ისე გამოაქვეყნა, რომ არ მიუთითა რეკლამის აღმნიშვნელი ნიშანი, ზოგმა კი ნიშნები “NS” ანდა “R” ასო დაურთო.

"აიპრესმა" და "პრაიმტაიმმა" მტკიცებით ფორმაში გამოაქვეყნეს სტატია, შინაარსით, რომ “სანაიაზე თავდამსხმელების მიმართ სასამართლომ გამამტყუნებელი განაჩენი გამოიტანა”.

"ინტერპრესნიუსმა" კი შაქარაშვილის ფეისბუკ პოსტის შინაარსი გამოაქვეყნა ნიშნით “NS”.

სარეკლამო მასალის მედიაში გამოქვეყნების წესის მიხედვით, “ხელშეკრულების ფარგლებში მომზადებული მასალებს მკითხველისთვის ადვილად შესამჩნევ ადგილას კარგად აღქმადი ზომით უნდა ჰქონდეს მკაფიო და ცხადი მინაწერი დაფინანსების შესახებ”.

სარედაქციო მასალები მკვეთრად უნდა გაიმიჯნოს მარკეტინგული, სარეკლამო და სპონსორის მიერ დაფინანსებული მასალებისაგან. სხვა შემთხვევაში მკითხველისთვის დამაბნეველია, ჟურნალისტურ მასალას კითხულობს თუ დაფინანებულს.

რა ხდებოდა მანამდე?

ტელეკომპანია “ფორმულას” ტელეწამყვან ვახო სანაიას 25 თებერვალს თბილისში, წყნეთის ქუჩაზე დაესხნენ თავს. ჟურნალისტი მომხდარს პროფესიულ საქმიანობას უკავშირებს და ამბობს, რომ თავდამსხმელებს აგრესია მის, როგორც მედიის წარმომადგენლის, მიმართ ჰქონდათ.

25 აგვისტოს ვახო სანაიაზე თავდამსხმელი 3 პირი სასამართლომ დამნაშავედ ცნო და მინიმალური სასჯელი - 6 თვიანი პატიმრობა შეუფარდა. ბრალდებულები დაკავების შემდეგ წინასწარ პატიმრობაში იყვნენ, რაც სასჯელის მოხდად ჩაეთვალათ. შესაბამისად, სასჯელაღსრულების დაწესებულებას 25 აგვისტოს დატოვეს
კატეგორია - ეთიკა
მას შემდეგ, რაც ოლიმპიური ჩემპიონი ზურაბ ზვიადაური მკვლელობის ბრალდებით დააკავეს, ონლაინ მედიის ნაწილი უკონტექსტოდ აქვეყნებს სპორტსმენის მიერ სავარაუდოდ ჩადენილი დანაშაულის გამამართლებელ ციტატებს.

რა მოხდა

16 აგვისტოს ურთიერთშელაპარაკების ნიადაგზე კახეთში, წინანდალში 3 ადამიანი მოკლეს. მათ შორის, ერთ-ერთი გარდაცვლილი ოლიმპიური ჩემპიონისა და ყოფილი დეპუტატის ძმა - ზვიად ზვიადაური იყო. მეორე დღეს, პოლიციამ ერთ-ერთი გარდაცვლილის მკვლელობის ბრალდებით ზურაბ ზვიადაური დააკავა. 18 აგვისტოს კი პროკურატურამ ზვიადაურს ბრალი წარუდგინა და წინასწარი პატიმრობა შეუფარდა.

ამბის გახმაურებიდან მალევე ზვიადაურს არაერთი ცნობილი ადამიანი დაუდგა თავდებში. პარლამენტის ყოფილმა დეპუტატმა ზაქარია ქუცნაშვილმა სასამართლოს ისიც კი შესთავაზა, რომ ბრალდებული ციხის ნაცვლად მის სახლში ყოფილიყო პატიმრობაში - “თუ რამეს დააშავებს, მე ვიქნები პასუხისმგებელიო”.

დანაშაულის გამამართლებელი გაშუქება მედიაში

მას შემდეგ, რაც გაირკვა, რომ მკვლელობის საქმეში ოლიმპიური ჩემპიონის სახელიც ფიგურირებს, სხვადასხვა ტიპის მედიასაშუალებამ ზვიადაურის მიერ სავარაუდოდ ჩადენილი დანაშაულის გამამართლებელი გაშუქება დაიწყო.

მედიები უკონტექსტოდ აქვეყნებენ ზვიადაურის გულშემატკივრების სოციალური ქსელების პოსტებს, სადაც ისინი წერენ, რომ როდესაც “კაცს თვალწინ ღვიძლ ძმას და ორი მეგობარს დაუცხრილავენ”, ის შოკშია და მის ადგილზე შეიძლება სხვას “ბევრად უარესი გაეკეთებინა“.

გარდა ამისა, ახლობლების, მეგობრების, მხარდამჭერების ყველაზე ემოციური, გამამართლებელი კომენტარები, მტკიცებით ფორმაში, გამოცემებს სათაურებშივე გამოაქვთ.

მაგალითად:

ამბის მეორეხასრისხოვან დეტალებზე ყურადღების გამახვილებით, ახლობლების, მეგობრების და გულშემატკივრების ემოციური პოსტებისა და გამამართლებელი კომენტარების უკონტექსტოდ გაშუქებით, მედია ისეთ განწყობას ქმნის საზოგადოებაში, თითქოს, ზვიადაურის მიერ სავარაუდოდ ჩადენილ მკვლელობას გამართლება აქვს და მან პასუხი არ უნდა აგოს. მედიამ კი თავი უნდა შეიკავოს დანაშაულის გამართლებისგან.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს წევრი, მედიაექსპერტი ზვიად ქორიძე ამბობს, რომ მსგავსი გაშუქება ქმნის განწყობას, თითქოს, სახელოვანმა სპორტსმენმა პასუხი არ უნდა აგოს და მისი წარმატებები უნდა იყოს ინდულგენცია მისი თავისუფლებისათვის.

“არ მიმაჩნია პრობლემად, თუ ვიღაც საჯარო პირი სოციალურ ქსელში დაწერს, რომ “აბა თქვენ როგორ მოიქცეოდით, ძმა რომ მოეკლათ” და გაამართლოს ძმის მკვლელის მკვლელობა. სამწუხაროა, რომ ასეთი საჯარო პირები გვყავს, რომლებსაც ასეთი არქაული, არასამართლებრივი აზროვნება აქვთ.,მაგრამ ეს მათი ნებაა. თუმცა მედიამ ეს აზრი არ უნდა შესთავაზოს აუდიტორიას, როგორც მედიაპროდუქტი” - ამბობს ქორიძე.

ქორიძე მიიჩნევს, რომ მსგავსი გაშუქება სამართლებრივი სახელმწიფოს როლს აკნინებს, ამიტომაც მედიას აქვს სამოქალაქო პასუხისმგებლობა, რომ ხელი არ შეუწყოს მსგავსი აზრების ტირაჟირებას.

“მსგავსი აზრების კრიტიკული ანალიზის გარეშე გავრცელება, იმის მანიშნებელია, რომ ეთანხმები ამ პოზიციას. აქ უკვე მედია ხდება ამ მოსაზრების არა მარტო გამტარი, არამედ - მხარდამჭერი. ეს კი ნიშნავს რომ მიკერძოებული ხარ.”
კატეგორია - ეთიკა

ტელეკომპანია "ფორმულამ" სოციალური ქსელიდან წაშალა სიუჟეტი, სადაც ძალადობის სავარაუდო მსხვერპლი და სავარაუდო დამნაშავე იყვნენ იდენტიფიცირებულები.

რა მოხდა?

საინფორმაციოში გასულ კადრებში სმარტფონის ეკრანზე ძალადობის მსხვერპლი ქალის სახელი და გვარი, მიმოწერების ჩვენების დროს კი სავარაუდო მოძალადის ტელეფონის ნომერი ჩანდა.

„ფორმულას“ საინფორმაციო ამბების პროდუსერის, ხათუნა საღინაძის თქმით, მასალის გაშვებამდე დაგეგმილი იყო საქმეში მონაწილე პირების დაფარვა, იდენტიფიცირება კი, სავარაუდოდ, სიჩქარისა გამო ტექნიკური შეცდომაა.

„ჩვენთვის მნიშვნელოვანი საკითხი და პრიორიტეტია მსხვერპლი არ იყოს იდენტიფიცირებული.“, - ამბობს პროდიუსერი.

სიუჟეტში ნახსენები ძალადობის მსხვერპლი ქალის ინტერესებს ორგანიზაცია „საფარი“ იცავს. ქალთა უფლებადამცველი ორგანიზაციის კომუნიკაციების მენეჯერი ამბობს, რომ მედიაში ძალადობის თემის გაშუქების დროს, როგორც მსხვერპლის, ისე დამნაშავის კონფიდენციალობის დარღვევის ფაქტები ხშირია.

„არავინ არის დაზღვეული შეცდომისგან, მაგრამ როცა ამას გაცნობიერებულად აკეთებ, დიდი დანაშაულია“ - ამბობს შორენა გაბუნია.

მისი თქმით, იდენტიფიკაცია  მსხვერპლისთვის ტრავმის გაღრმავების საფუძველია და კიდევ უფრო უმძიმებს მდგომარეობას. „სამწუხაროდ, ასეთი შეცდომები ხშირია ხოლმე.“ - გვეუბნება „საფარის“ კომუნიკაციების მენეჯერი.

კრიმინალისა და გენდერული საკითხების სახელმძღვანელო წესები

·        მსხვერპლებს აქვთ უფლება, არ იყვნენ იდენტიფიცირებული საჯაროდ. მსხვერპლის სახელის და გვარის ცოდნა, როგორც წესი, არაფრისმომცემია ხოლმე. სახელის, გვარისა და ფოტოების ჩვენება შესაძლებელია ოჯახის წევრების ან თავად მსხვერპლის ნებართვით.

·        დანაშაულისა და ანტისოციალური ქმედების გაშუქებისას, მედიამ უნდა დამალოს სავარაუდო დამნაშავის, ბრალდებულის ან მსჯავრდებულის ვინაობა გარდა იმ შემთხვევისა, როცა მისი სახელი საზოგადოებისთვის ცნობილია ან საქმე საზოგადოებრივი ინტერესის მქონეა.

·        დაუშვებელია ძალადობის მსხვერპლის იდენტიფიცირება, სანამ ფაქტი ოჯახის წევრებისთვის არ გახდება ცნობილი, გარდა იმ შემთხვევისა, თუ ამგვარი ინფორმაციის გავრცელება გამართლებულია მაღალი საზოგადოებრივი ინტერესით.

·        ხშირად მსხვერპლთა მხოლოდ სახის დაფარვა საკმარისი არ არის მისი არაიდენტიფიცირებისთვის. ისტორიის მოყოლითაც კი შესაძლებელია ადვილად ამოსაცნობი გახდეს მოძალადისთვის. ამიტომაც კარგად გაანალიზეთ, დაცული იქნება თუ არა მსხვერპლის უსაფრთხოება მას შემდეგ, რაც მის ისტორიას მოყვებით. რესპონდენტის ინტერესებიდან გამომდინარე შესაძლებელია არათუ სახელის, გვარის და სახის დაფარვა, არამედ ისტორიის დეტალების შეცვლაც კი მოგიწიოთ.

კატეგორია - ეთიკა
„გადადგეს მკვლელი მთავრობა“ – ამ ლოზუნგით რუსთაველის გამზირზე, პარლამენტის წინ „TV პირველის“ ოპერატორის, ლექსო ლაშქარავას გარდაცვალებასთან დაკავშირებით, საპროტესტო აქცია მიმდინარეობს.

საპროტესტო აქციას ყველა ცენტრალური მაუწყებელი, ტელეკომპანია “იმედის” და “პოსტვ-ის” გარდა, დაახლოებით, 18:00 საათიდან პირდაპირ ეთერში აშუქებს. “იმედსა” და “პოსტვ-ზე” კი სერიალი გადის.

აქციაზე სიტყვით გამოდიან ტელეწამყვანები, ჟურნალისტები და მედიის სხვა წარმომადგენლები. აქციის ორგანიზატორები ხელისუფლებას დროს დილამდე აძლევენ და აცხადებენ, რომ უნდა გადადგეს პრემიერი ირაკლი ღარიბაშილი და მთავრობის სხვა წევრები.

აქციაზე შეკრებილი არიან მედიის წარმომადგენლები, აქტივისტები, პოლიტიკოსები, მოქალაქეები. გადაკეტილია რუსთაველის გამზირი.

"ტვ პირველის" ოპერატორი ალექსანდრე ლაშქარავა 11 ივლისს გამთენიისას საკუთარ სახლში გარდაცვლილი იპოვეს. იგი ერთ-ერთია მედიის 53 წარმომადგენელს შორის, რომელსაც 5 ივლისს "თბილისი პრაიდის" მიერ დაგეგმილი "ღირსების მარშის" წინააღმდეგ გამოსული ძალადობრივი ჯგუფები ფიზიკურად გაუსწორდნენ, რის შემდეგაც ის საავადმყოფოში სახის ძვლის მოტეხილობითა და თვალის დაზიანებით გადაიყვანეს. ალექსანდრე ლაშქარავა სამედიცინო დაწესებულებიდან 8 ივლისს გაწერეს. ოპერაციის შემდეგ იგი მკურნალობას სახლში განაგრძობდა.
კატეგორია - ეთიკა
მედიასაშუალებებმა ნინოწმინდის ბავშვთა პანსიონატში მცხოვრები არასრულწლოვნების მაიდენტიფიცირებელი მასალები გაავრცელეს. ზოგიერთ ვიდეომასალაში ჩანდა ბავშვების სახეები, ზოგიერთში კი ისმოდა არასრულწლოვნებისა და მათი მშობლის სახელები, ასევე დედის ტელეფონის ნომერი.

რა მოხდა

დღეს, 4 ივნისს მთავარეპისკოპოსმა სპირიდონმა სოციალურ ქსელში ნინოწმინდის ბავშვთა სახლის არასრულწლოვანი ბენეფიციარების ვიდეოჩანაწერები გამოაქვეყნა, რომლებშიც ბავშვები სრულად არიან იდენტიფიცირებულნი. მთავარეპისკოპოსმა ვიდეო მას შემდეგ ჩაწერა, რაც სახელმწიფო ზრუნვის აპარატმა პანსიონატიდან ბავშვების გაყვანა დაიწყო. გავრცელებულ მასალაში ჩანან მძიმე ემოციურ მდგომარეობაში მყოფი ბავშვებიც, რომლებსაც მეუფე სპირიდონი ეკითხება, უნდათ თუ არა პანსიონატიდან წასვლა.

მედიასაშუალებების უმრავლესობამ ვიდეოში ბავშვები დაფარა და ისე გამოაქვეყნა, თუმცა, ტელევიზიების და ონლაინ მედიების ნაწილის მიერ გავრცელებული მასალებში არასრულწლოვნების ირიბი იდენტიფიცირება მაინც მოხდა. მედიებმა ვიდეოს ის ნაწილიც გამოაქვეყნეს, სადაც გარკვევით ისმის ბავშვების სახელები, ერთ-ერთი მშობლის სახელი, გვარი და ტელეფონის ნომერი.

რა ზიანის მომტანია ამ შემთხვევაში ბავშვების იდენტიფიცირება?

სახელმწიფო ინსპექტორის სამსახურმა ბავშვთა სახლის არასრულწლოვანი ბენეფიციარების ვიდეოჩანაწერების გასაჯაროების საკითხის შესწავლა დაიწყო და მოუწოდა ყველას, მათ შორის მედიას, გაითვალისწინონ ბავშვის საუკეთესო ინტერესები და თავი შეიკავონ ამ ჩანაწერების შემდგომი გავრცელებისა და გასაჯაროებისგან.

სახელმწიფო ინსპექტორი ამბობს, რომ „ბავშვების, მით უფრო, ბავშვთა სახლის ბენეფიციარების კონფიდენციალობის დარღვევამ შესაძლოა გამოუსწორებელი ზიანი მიაყენოს ბავშვის ფსიქიკას, მის განვითარებას, სოციალურ ურთიერთობებს და მომავალ ცხოვრებას და გამოიწვიოს:
  • ბავშვის ღირსების შელახვა,
  • მისი სტიგმატიზაცია
  • ბულინგი
  • დისკრიმინაცია
  • ნეგატიური გავლენა მის ემოციურ მდგომარეობასა და განვითარებაზე

„ასეთ დროს მედიების როლი ძალიან მნიშვნელოვანია, თუმცა არ უნდა დაგვავიწყდეს პირველ რიგში ბავშვის საუკეთესო ინტერესები“, - ამბობს მერაბ ქართველიშვილი - საიას ადამიანის უფლებების დაცვის პროგრამის დირექტორი. მისი თქმით, კადრებში ჩანს ბავშვებზე ფსიქოლოგიურად ძალადობა და მნიშვნელოვანია მომხდარის ისე გაშუქება, რომ მათი ამოცნობა არ იყოს შესაძლებელი.

როგორ გავაშუქოთ?


ბავშვთა საკითხების გაშუქების სახელმძღვანელო წესების მიხედვით:

ნებისმიერი ფორმის ძალადობის შემთხვევაში არასრულწლოვნის იდენტიფიცირება, როგორც პირდაპირი, ისე ირიბი, დაუშვებელია, იმის მიუხედავად ბავშვი მოძალადის როლშია, მსხვერპლის თუ მოწმის. ბავშვის სახის დაფარვა არ არის საკმარისი მისი სრულად არაიდენტიფიცირებისთვის, ხშირად მისი ამოცნობა შესაძლებელია გარემოს აღწერით, ან სხვა რესპონდენტების იდენტიფიცირებით. მშობლის ან მეურვის თანხმობა არ ათავისუფლებს ჟურნალისტს პასუხიმგებლობისგან თავად გადაწყვიტოს რამდენად სწორი იქნება ამა თუ იმ საკითხზე ბავშვის კომენტარის ჩაწერა, ან ფოტოს გამოქვეყნება. მან თავად უნდა შეაფასოს ის ნეგატიური შედეგები, რაც შეიძლება ბავშვის იდენტიფიცირებას მოჰყვეს. ზოგჯერ მშობლები ნაკლები ინფორმაციის, განათლების თუ უბრალოდ მძიმე ემოციური მდგომარეობის გამო, ვერ იაზრებენ, რა საფრთხეების მომტანია მასალაში ბავშვის იდენტიფიცირება.