წინასაარჩევნო პერიოდი მედიისთვის ყოველთვის გამორჩეულად აქტიურია. ჟურნალისტებს განსხვავებულ რეჟიმში უწევთ მუშაობა და ასეთ დროს არსებული პრობლემები და გამოწვევები უფრო ინტენსიურად იჩენს ხოლმე თავს.

საქართველოს სხვადასხვა ცენტრალურ და ადგილობრივ მედიაში მომუშავეები ამბობენ, რომ გასული წლების მსგავსად, კვლავ რჩება პრობლემად არჩევნებში მონაწილე სუბიექტებთან კომუნიკაცია და მათგან ინფორმაციის მიღება. თუმცა, 2018 წლის საპარლამენტო არჩევნებზე ახალი გამოწვევაც გაჩნდა, ე.წ. Fake news-ების სიმრავლე.

ონლაინგამოცემა “ნეტგაზეთის” რედაქტორი დათო ქოქოშვილი ამბობს, რომ სხვა გამოწვევებთან ერთად, ამ არჩევნებზე ჟურნალისტების დიდი დრო და ენერგია ე.წ. Fake news-ების გადამოწმებას მიჰქონდა: “უამრავი ხმაურიანი fake news თუ მანიპულაცია ვრცელდება კანდიდატების წინააღმდეგ და ამის გადამოწმებაში მიდის ბევრი დრო და რესურსი. უამრავი გვერდია შექმნილი როგორც ოპოზიციური, ასევე სახელისუფლებო, შემდეგ ამბები უკვე მედიითაც ვრცელდება. არ ვამბობ, რომ რაიმე დიდი პრობლემა შეგვექმნა ჩვენ, უბრალოდ ტრენდია ამ არჩევნების. ამ ყველაფრის გადამოწმება გიწევს და გამოწვევა არის ცხადია მედიისთვის, რომ რაიმე ტყუილს ან მანიპულაციას არ წამოეგო”.

იგივე პრობლემაზე საუბრობს ტელეკომპანია პირველის საინფორმაციო გამოშვების წამყვანი და ჟურნალისტი ლუკა ხაჩიძე.

„უკვე მეორე წელია შტატებში Fake news ერთ-ერთ მთავარ საარჩევნო მანიპულაციად განიხილება. მისი გავლენა წელს ჩვენთანაც აქტიურად გამოჩნდა. გაურკვეველი საიტებისა და ფეისბუკის გვერდების გარდა, მაუწყებლებისა და ოფიციალური პირებისგანაც არაერთხელ მოვისმინეთ გადაუმოწმებელი, არასწორი ინფორმაცია”, - ამბობს იგი.

ჟურნალისტები და რედაქტორები ამბობენ, რომ გასული წლების მსგავსად, კვლავ პრობლემა იყო კანდიდატებთან კომუნიკაცია.

„ტაბულას“ რედაქტორი, სალომე უგულავა ფიქრობს, რომ პოლიტიკოსები, სავარაუდოდ, ჯერ კიდევ ვერ აცნობიერებენ კარგად ონლაინ მედიის გავლენას. მისი თქმით, ისინი ონლაინ გამოცემებს ნაკლებ დროსა და ყურადღებას უთმობენ და მთელს რესურსს ტელევიზიებისკენ მიმართავენ: „როცა ბრიფინგი ან პრესკონფერენცია იგეგმება, ისევ სატელევიზიო განრიგზეა მორგებული. თითქმის ყველაფერი კამპანიებში ტელევიზიაზეა აწყობილი. მართალია, ადამიანების უმრავლესობა, განსაკუთრებით უფროსი თაობა, ინფორმაციას ისევ ტელევიზიიდან იღებს, მაგრამ მათი ნაწილი უკვე ონლაინ სიახლეებსაც აქტიურად ეცნობა. ახალგაზრდებისთვის კი ონლაინ და ციფრული მედია გახდა ინფორმაციის უპირველესი წყარო. თან, ზოგჯერ შეიძლება აქედან უფრო ადრე გაიგოს ამბავი ადამიანმა, ვიდრე ტელევიზორიდან. ამიტომ, კარგი იქნება, პრიორიტეტებს თუ გადახედავენ“.

On.ge -ს რედაქტორი გელა ბოჩიკაშვილი ამბობს, რომ სწორედ ეს დამოკიდებულებაა მიზეზი, რის გამოც ონლაინ გამოცემებს ორიგინალური კონტენტი იშვიათად აქვთ და ძირითადად პოლიტიკოსების სატელევიზიო გამოსვლებისა და გამონათქვამების ახალ ამბად ქცევა უწევთ: “მათგან კომენტარის მიღება საკმაოდ რთულია. პირდაპირ უარს არ გეუბნებიან , მაგრამ საბოლოოდ მაინც თავს არიდებენ. მაგალითად, გვინდოდა ასეთი ფორმატის ინტერვიუები გაგვეკეთებინა პირველი ტურის დროს - შაბლონური კითხვები კანდიდატებს. იყო შეკითხვები სხვადასხვა თემებზე, სადაც კარგად გამოჩნდებოდა მათი ხედვები. ეს კითხვები გავუგზავნეთ 6 კანდიდატს: ზურაბიშვილს, ვაშაძეს, ბაქრაძეს, ნათელაშვილს, უსუფაშვილს და ჯაფარიძეს. მათაგან მხოლოდ ორმა, უსუფაშვილმა და ჯაფარიძემ გვიპასუხეს”.

გაგზავნილ კითხვებზე პასუხის მიღების გარდა, ისევ გამოწვევად რჩება პირდაპირი კომუნიკაცია კანდიდატებთან. ჟურნალისტები ამბობენ, რომ ამ არჩებნებზე განსაკუთრებით რთულად მისაწვდომი რესპონდენტი “ქართული ოცნების” მხარდაჭერილი კანდიდატი სალომე ზურაბიშვილია.

„ლიბერალის“ ჟურნალისტის ნათია ამირანაშვილის თქმით, სალომე ზურაბიშვილთან დაკავშირებას დიდი ხნის განმავლობაში ცდილობდნენ, თუმცა უშედეგოდ: „ვეკონტაქტებოდით მისი პიარის სამსახურის წარმომადგენელს. გადავუგზავნეთ კიდეც შეკითხვები, მაგრამ პასუხები არც ამ ფორმით მიგვიღია. სპორტის სასახლეში გამართულ შემაჯამებელი შეხვედრაზეც მივედით, მაგრამ არც იქ დაგვითმო დრო“.

კომუნიკაციის ამგვარი პრობლემა მედიის მუშაობას განსაკუთრებით ართულებს იმ შემთხვევაში, როდესაც ამა თუ იმ კანდიდატთან, მისი პიროვნების, ან განცხადებების გამო, ბევრი შეკითხვა არსებობს.

„არაერთხელ ყოფილა, როცა სკანდალური, საკამათო, ან ბუნდოვანი განცხადება გაუკეთებია [სალომე ზურაბიშვილს. რედ.] და შემდეგ მიდის ინტერპრეტაციები რა იგულისხმა. ყოველთვის ვცდილობთ მასთან დავაზუსტოთ და პირადად განმარტოს რაც თქვა, თუმცა, თითქმის არასოდესაა ხელმისაწვდომი. როდესაც ცალკე ვერ ვახერხებთ მასთან საუბარს, რადგან უარს ვიღებთ, ანონსებშიც ვეძებთ ხოლმე სად მიდის იმ დღეს. თუმცა, იქაც ძირითადად უარს ამბობს კომენტარის გაკეთებაზე მისთვის არასასურველ თემაზე“, - ამბობს სალომე უგულავა.

სალომე ზურაბიშვილი ყველაზე რთულად ხელმისაწვდომი კანდიდატია ტელევიზიებისთვისაც.

“ბრიფინგი თუ ჩაატარა, მხოლოდ იმაზე საუბრობს რაც თავად აქვს სათქმელი, დამატებით შეკითხვებს არ პასუხობს. სადმე ღონისძიებაზე თუ მივედით, რომელსაც ესწრება, იქაც ძირითადად თავს არიდებს კომენტარის გაკეთებას”, - გვეუბნება ლუკა ხაჩიძე.

ლუკა ხაჩიძეს ერთ-ერთ გამოწვევად მიაჩნია სპიკერების სიმწირეც. მისი თქმით, გადაცემებში, თემის მიუხედავად, ძირითადად ერთი და იგივე ადამიანები დადიან სასაუბროდ. როგორც ირკვევა, წინა წლების მსგავსად, კვლავ რთული მოსაპოვებელია ინფორმაცია კანდიდატების მოსახლეობასთან შეხვედრების შესახებ. ეს პრობლემა წელს განსაკუთრებით რეგიონებში გამოჩნდა.

„ბათუმელების” რედაქტორი ნანა კვაჭაძე ამბობს, რომ მათთვის არც სალომე ზურაბიშვილის და არც გრიგოლ ვაშაძის შტაბს არ მიუწოდებია ინფორმაცია ვიზიტების შესახებ. ამის გამო ჟურნალისტებს ძირითადად საკუთარი წყაროებიდან უწევდათ შეხვედრების შესახებ დეტალების მოძიება. კვაჭაძე ასევე იხსენებს, რომ უშუალოდ არჩევნების დღეს განსაკუთრებული პრობლემა იყო ჟურნალისტების ურთიერთობა კოორდინატორებთან, რომლებიც ძალიან აგრესიულად იყვნენ განწყობილი მათდამი და რამდენჯერმე კონფლიქტური სიტუაციაც კი შეიქმნა.

„ბათუმელებს“ კომუნიკაციის წარუმატებელი მცდელობა ჰქონდა სალომე ზურაბიშვილის შტაბთანაც: „მათგან ვერ მივიღეთ ინფორმაცია წინასაარჩევნო ხარჯების შესახებ, ერთდღიანი ლოდინის შემდეგ გვითხრეს, რომ ამ ინფორმაციის მისაღებად აუდიტისთვის მიგვემართა. რაც შეეხება გრიგოლ ვაშაძეს, ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა წინასაარჩევნო პერიოდში და არჩევნების დღესაც ძალიან აქტიურად ეკონტაქტებოდა ჟურნალისტებს და აწვდიდა მის ხელთ არსებულ ინფორმაციას. თუმცა, ამის მიუხედავად ვერ შევძელით ამ პარტიის წარმომადგენლის, ლევან ვარშალომიძის ჩაწერა არჩევნების შესახებ”.

მას შემდეგ, რაც ტელეკომპანია "იბერიამ" გადაცემები შეაჩერა, ერთი თვეზე მეტი დრო გავიდა. მიუხედავად იმისა, რომ “ომეგა ჯგუფმა”, რომლის ფინანსურ პრობლემებსაც “იბერიას” საქმე დაუკავშირეს, მუშაობა განაახლა, ტელევიზიას მაუწყებლობა არ აღუდგენია. პრობლემები დაიწყო გუნდშიც - “იბერიამ” დასაქმებულების ნაწილი სამსახურიდან გაათავისუფლა. უკვე ყოფილი თანამშრომლები ფიქრობენ, რომ მათი უფლებები დაირღვა და ტელევიზიის წინააღმდეგ სასამართლო დავის დაწყებას გეგმავენ. ამ ყველაფრის ფონზე კი ტელევიზიის ხელმძღვანელობა დუმს და უპასუხოდ ტოვებს კითხვებს, რა ბედი ელის ტელევიზიას და მის გუნდს.

 

16 ოქტომბერს, არჩევნების პირველ ტურამდე 12 დღით ადრე, „იბერიაზე“ შემდეგი შინაარსის წარწერა გაჩნდა - „ხელისუფლებამ დახურა იბერია“. ამ დღიდან ეთერში აღარც საინფორმაციო გამოშვებები გადის და აღარც პოლიტიკური გადაცემები.

ტელეკომპანიის დამფუძნებელმა ნატო ჩხეიძემ მაუწყებლობის შეჩერების მიზეზად ფინანსური პრობლემები დაასახელა. ეს, მისივე თქმით, ტელევიზიის დამფინანსებელ კომპანია „ომეგა ჯგუფზე“ ხელისუფლების ზეწოლით იყო გამოწვეული.

ამ თემაზე იხილეთ: ტელეკომპანია "იბერიის" საქმე - მოკლედ

მაუწყებლობის შეწყვეტიდან სამ დღეში, 19 ოქტომბერს, „იბერიას“ თანამშრომლების ნაწილს გენერალური დირექტორის მიერ ხელმოწერილი გათავისუფლების ბრძანება ჩაბარდა. ბრძანების საფუძველზე, ტელევიზიის ათობით თანამშრომელს, 22 ოქტომბრიდან ხელშეკრულება ოფიციალურად შეუწყდა.

„ვინაიდან ხელისუფლებამ „ომეგა ჯგუფს“ შეუქმნა ფინანსური პრობლემები და შესაბამისად განაპირობა შპს „იბერია ტვ-ის” დაფინანსების შეწყვეტა, შპს „იბერია ტვ“ შექმნილი ვითარებიდან გამომდინარე იძულებულია შეწყვიტოს გაფორმებული ხელშეკრულებები“, - აღნიშნულია გათავისუფლების შესახებ ბრძანებაში.


„ომეგა ჯგუფს“ ხელისუფლება 50-მილიონიან საბიუჯეტო დავალიანებას ედავება. არჩევნების პირველ ტურამდე ორი დღით ადრე, 26 ოქტომბერს, კომპანიამ დავალიანების მცირე ნაწილი - ერთი მილიონი ლარი გადაიხადა და “ომეგას” თამბაქოს ქარხანამ წარმოება განაახლა.

“ომეგას” მუშაობის განახლებიდან ერთი თვის შემდეგ, ჯერ ისევ უცნობია აპირებს თუ არა ტელეკომპანია “იბერია” მუშაობის გაგრძელებას და რა ბედი ელით თანამშრომლებს.


მაკა ჩიხლაძე ერთ-ერთია მათ შორის, ვინც გათავისუფლების ბრძანება მიიღო. იგი ამბობს, „რომ ტელევიზიაში ფინანსური პრობლემები ხშირად იყო და დახურვას წინ ტექნიკური პერსონალის გაფიცვა უძღოდა: როდესაც არ ირიცხებოდა ხელფასი, ოპერატორები იფიცებოდნენ. ასეთი შემთხვევები ხშირად იყო. 16-შიც იგივე მოხდა. ოპერატორებისა და მემონტაჟეების გაფიცვას საეთეროც შეუერთდა და, შესაბამისად, 19:00- საათიანი გამოშვება ვეღარ გავიდა ეთერში”.

გათავისუფლებულ თანამშრომლებს ხელმძღვანელობის გადაწყვეტილება უსამართლოდ მიაჩნიათ და სამართლებრივ ბრძოლას გეგმავენ. “იბერიის” გუნდი ორად გაიყო, ჟურნალისტებმა ცალკე დაიწყეს ბრძოლა თავიანთი უფლებების დასაცავად, ოპერატორებმა კი ცალკე.

ჟურნალისტებმა დახმარება საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცას სთხოვეს. ისინი სახელფასო დავალიანების ანაზღაურებასა და კომპენსაციას ითხოვენ. თანამშრომლები ამბობენ, რომ ტელეკომპანიამ 1-15 ოქტომბრის ანაზღაურება ჩაურიცხათ, თუმცა 15-22 ოქტომბრის თანხა არ მიუღიათ. [შეგახსენებთ, 22 ოქტომბრიდან შეუწყდათ მათ ხელშეკრულებები, ამ დრომდე ტელეკომპანიის თანამშრომლებად ითვლებოდნენ].

„ნატო ჩხეიძემ გვითხრა მე არ ვარ დამნაშავე, რომ ტელევიზია გაჩერდა, წადით და მოსთხოვეთ ხელფასი და სამსახური ბიძინა ივანიშვილს და მამუკა ბახტაძესო. ჩვენი აღშფოთება ამან გამოიწვია, რადგან ჩვენი დამსაქმებელი არც ივანიშვილი იყო და არც ბახტაძე“, - ამბობს მაკა ჩიხლაძე.

საიას იურისტი მარიამ გოგოსაშვილი მიიჩნევს, რომ ჟურნალისტების შრომითი უფლებები დაირღვა. მისი თქმით, კანონმდებლობით დადგენილია, რომ მსგავს სიტუაციაში, თანამშრომლებს, შრომის ანაზღაურებასთან ერთად, არანაკლებ ორი თვის კომპენსაცია უნდა მიეცეთ: „ეს საკითხი საერთოდ არ არის გათვალისწინებული ბრძანებაში. კომპენსაციის საკითხზე საუბარს თავს არიდებენ. ჩვენ უკვე რამდენჯერმე მივწერეთ და ვკითხეთ, როდის მოხდება ანაზღაურება და კომპენსაციის გადახდა”.

იბერიას ტექნიკური პერსონალი. ფოტო: © 1tv.ge

ცალკე აპირებს ბრძოლას ტექნიკური პერსონალი. ტელევიზიიდან გათავისუფლებულმა 38-მა თანამშრომელმა, პროფკავშირების დახმარებით, სასამართლოს უკვე მიმართა. ჟურნალისტებისგან განსხვავებით, ტექნიკური პერსონალი, შრომით ანაზღაურებასა და კომპენსაციასთან ერთად, გათავისუფლების ბრძანების ბათილობასაც ითხოვს.

„ვთვლით, რომ არასაფუძვლიანად ვართ გათავისუფლებულები. საქალაქო სასამართლოს უკვე მივმართეთ კომპენსაციისა და განაცდურის თაობაზე და მეორე სარჩელი გათავისუფლების ბრძანების ბათილობაზე შეგვაქვს”, - ამბობს ოპერატორი გიორგი ჯიბღაშვილი.


ტელეკომპანიის დამფუძნებელი ნატო ჩხეიძე უარყოფს, რომ თანამშრომლების მიმართ დავალიანება აქვთ: „როგორც დავპირდი, 15 ოქტომბრამდე ნამუშევარი უკვე ავუნაზღაურე. 16 ოქტომბრის მერე არ უმუშავიათ და არ ვიცი რა ერთი კვირის მუშაობაზეა ლაპარაკი,“ კომპენსაციის გადახდასთან დაკავშირებულ კითხვაზე კი გვპასუხობს: “წესითა და კანონით რაც არის განსაზღვრული, “იბერია” იმას შეასრულებს.“

როდის და რა ფორმით აღდგება მაუწყბელობა, ტელევიზიის დამფუძნებელს ამ კითხვაზე კონკრეტული პასუხი არ აქვს. ნატო ჩხეიძე ამბობს, რომ მაუწყებლობის გასაგრძელებლად, სარეკლამო შემოსავალია საჭირო: „ფინანსები თუ იქნება, არის იმისი სურვილი და მზადყოფნა, რომ ტელევიზია დაუბრუნდეს ისეთივე მაუწყებლობას, როგორიც იყო. ეს ფინანსებზეა დამოკიდებული. სარეკლამო შემოსავალია საჭირო.“

29 ოქტომბრიდან ტელევიზიის ეთერში წარწერა შეიცვალა. ახლა ტელევიზიის ეთერში ჩანს წარწერა - “არხის რეორგანიზაცია” და გადის საარქვივო მასალები - 18:00-დან 00:00 საათამდე.

იმის გასარკვევად თუ, რა იგულისხმება რეორგანიზაციაში, ვის ან რას ეხება იგი, რა ბედი ელის “იბერიას”, გათავისუფლებულ ან დარჩენილ თანამშრომლებს, ან რა შუაშია სარეკლამო შემოსავლები, მაშინ, როცა აქამდე ამაზე არავის საუბრობდა, “მედიაჩეკერი” არხის დირექტორთან მაკა ჯაფარიძესთან დაკავშირებას მთელი კვირის განმავლობაში ცდილობდა, თუმცა უშედეგოდ. ტელევიზიის დირექტორი ჩვენს სატელეფონო ზარებს არ პასუხობს. “იბერიაში” მისულებს ადგილზე მხოლოდ დაცვის თანამშრომლები დაგვხვდნენ და მიუხედავად იმისა, რომ საკონტაქტო მონაცემები ადგილზეც დავტოვეთ, დღემდე არავინ დაგვკავშირებია.

ტელეკომპანია “იბერია” 2000 წელს დაარსდა. მისი მფლობელი და დამფინანსებელი კომპანია “ომეგა ჯგუფი” იყო. ვარდების რევოლუციის შემდეგ, 2004 წელს, სამართალდამცველებმა “ომეგას” სიგარეტის იმპორტის უკანონო ბიზნესში მონაწილეობის მოტივით, “იბერიას” ოფისში ჩხრეკა ჩაატარეს. მოგვიანებით, ტელეკომპანია “იბერია” დაიხურა.

არხმა მაუწყებლობის ლიცენზია 2013 წელს დაიბრუნა. მაუწყებლობა კი 2015 წელს განაახლა. მისი დამფუძნებელი შპს ბენმონტი - BENMONT-ია, რომლის მფლობელები ნატო ჩხეიძე და ზაზა ოქუაშვილი იყვნენ. 2016 წლის არჩევნებში ნატო ჩხეიძე და ზაზა ოქუაშვილი "პატრიოტთა ალიანსის" სახელით მონაწილეობდნენ. ნატო ჩხეიძე პარლამენტის წევრი, ზაზა ოქუაშვილი კი აჭარის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატი გახდა. იმის გამო, რომ მაუწყებლობის შესახებ კანონით პოლიტიკური პარტიის წევრს ეკრძალება მაუწყებლის ფლობა, მათ საკუთარი წილები გადააფორმეს შვილებზე - რატი და გიორგი ოქუაშვილებზე, რომლებიც “იბერიის” ირგვლივ განვითარებულ მოვლენებში არ გამოჩენილან. კვლავაც ნატო ჩხეიძე და ზაზა ოქუაშვილი ფიგურირებდნენ, როგორც არამხოლოდ “ომეგა ჯგუფის” , არამედ “იბერიის” წარმომადგენლები.

საქართველოს მთავარი პროკურატურის ინფორმაციით, სააპელაციო სასამართლომ ჯაშუშობის ბრალდებით გასამართლებული ფოტოგრაფები გიორგი აბდალაძე, ზურაბ ქურციკიძე, ნათია და ირაკლი გედენიძეები გაამართლა.

როგორც უწყების მიერ გავრცელებულ განცხადებაშია ნათქვამი, დეპარტამენტმა საქმეზე ხელახალი გამოძიება ჩაატარა, რის შედეგადაც მსჯავრდებულების უფლებების არსებითი დარღვევის ფაქტები გამოიკვეთა.

პროკურატურის ინფორმაციით, ევროპის პრეს ფოტოსააგენტო "ეპა"-ს ფოტორეპორტიორი ზურაბ ქურციკიძე, საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტროს ფოტორეპორტიორი გიორგი აბდალაძე, საქართველოს პრეზიდენტის ადმინისტრაციის ფოტორეპორტიორი ირაკლი გედენიძე და მისი მეუღლე, რედაქცია "პრაიმ ტაიმის" ფოტორედაქტორი ნათელა გედენიძე, 2011 წლის 7 ივლისს, შინაგან საქმეთა სამინისტროს თანამშრომლებმა ჯაშუშობის ბრალდებით დააკავეს და თბილისის N1 დროებითი მოთავსების იზოლატორში მოათავსეს.

უწყების განცხადებით, შსს კონტრდაზვერვის დეპარტამენტის ქ.თბილისის ტერიტორიული სამმართველოს უფროსის მოადგილემ დ.დ.-მ გადაწყვიტა დაკავებულ ფოტოგრაფებზე ფსიქოლოგიური ზეწოლისა და დაშინების გზით, მათგან მიეღო წინასწარ შეთხზული აღიარებითი ჩვენებები ჯაშუშურ ქსელში მონაწილეობის შესახებ. "ამ მიზნის განსახორციელებლად დ.დ. 2011 წლის 07 და 08 ივლისს, დროებითი მოთავსების იზოლატორში, არაოფიციალურად, ისე რომ მისი შესვლა არ დაფიქსირებულა რეგისტრაციის ჟურნალში, რამდენიმეჯერ, ცალცალკე შეხვდა დაკავებულ ცოლ-ქმარს ირაკლი და ნათელა გედენიძეებს, რომლებსაც ნათელა გედენიძის პირადი ცხოვრების ამსახველი პიკანტური ფოტოს გავრცელების მუქარით და შვილების მომავალზე შანტაჟით, იძულებით მიაცემინა ჯაშუშურ ქსელში მონაწილეობასთან დაკავშირებით ცრუ აღიარებითი ჩვენებები".

ამავე განცხადებაში ვკითხულობთ, რომ "ასევე, N8 საპყრობილეში, დ.დ., ამავე საპყრობილის დირექტორის ა.მ.-ის დახმარებით, რომელიც სამართალდამცავების და ფოტორეპორტიორების ფარული შეხვედრების ორგანიზებას ახდენდა, რამდენიმეჯერ შეხვდა ზურაბ ქურციკიძეს, რომელიც ფსიქოლოგიური ზეწოლის გზით აიძულა მიეცა წინასწარ შეთხზული ცრუ აღიარებითი ჩვენება. მას შემდეგ, რაც ფსიქოლოგიური ზეწოლის შედეგად კონტრდაზვერვის მაღალჩინოსანმა აღიარებით ჩვენებებზე დაიყოლია ირაკლი გედენიძე, ნათია გედენიძე და ზურაბ ქურციკიძე, იგი 2011 წლის 15 ივლისს, N8 საპყრობილეში, ღამის საათებში, საპყრობილის დირექტორის დახმარებით, ფარულად შეხვდა გიორგი აბდალაძეს. ბრალდებულთან შეხვედრისას, დ.დ. გიორგი აბდალაძეს ეუბნებოდა, რომ იგი ,,მათ ხელში“ იყო; ,,რაც უნდათ იმას უზამდნენ“. საუბარში უხსენებდა შვილს, რომელიც შეიძლება ავარიაში მოხვედრილიყო.

დ.დ.-ს მიერ განხორციელებულ ფსიქოლოგიურ ზეწოლას ვერ გაუძლო გიორგი აბდალაძემ და იგი დათანხმდა წინასწარ შეთხზული ცრუ აღიარებით ჩვენების მიცემას, რომლის შინაარსიც დ.დ.-ს მიერ უნდა ყოფილიყო განსაზღვრული, რასაც ბრალდებული დაიზეპირებდა და მეორე დღეს, მისი დამცველი ადვოკატების თანდასწრებით იგი აღიარებით ჩვენებას ჩამოაყალიბებდა საგამოძიებო მოქმედება - დაკითხვის დროს, ვიდეოკამერაში. ამ მიზნით, დ.დ., მის თანმხლებ სამართალდამცავებთან ერთად, ბრალდებულის დაკითხვის ოქმში ჯაშუშობის გამოგონილი ისტორიის ასახვის მიზნით, რამდენიმე საათის განმავლობაში აზეპირებინებდა გიორგი აბდალაძეს წინასწარ შეთხზულ ჩვენებას, რაც ფოტოგრაფს დაკითხვისას მეორე დღეს უნდა დაეფიქსირებინა".

პროკურატურის განცხადების მიხედვით, 2011 წლის 16 ივლისს, დ.დ. მიერ განსაზღვრული გეგმის/სცენარის მიხედვით, ფსიქოლოგიური ზეწოლის ქვეშ მყოფმა ბრალდებულმა გიორგი აბდალაძემ მისი დამცველი ადვოკატების თანდასწრებით, ვიდეო გადაღებით მიმდინარე საგამოძიებო მოქმედება - დაკითხვისას მისცა ცრუ აღიარებითი ჩვენება, რითაც მოხდა სისხლის სამართლის საქმეზე მტკიცებულების ფალსიფიკაცია.

პროკურატურაში აცხადებენ, რომ ახალი დეპარტამენტის მიერ ჩატარებული გამოძიებით გამოვლინდა აქამდე უცნობი სრულიად ახალი მტკიცებულებები და გარემოებები, რითაც დადასტურდა სამართალდამცავების მხრიდან ძალადობით და დაზარალებულთა პირადი ღირსების შეურაცხყოფით სამსახურებრივი უფლებამოსილების გადამეტების ფაქტები. 2017 წლის 20 ივლისს, სასამართლომ ფოტოგრაფების მიმართ ჩადენილი დანაშაულისთვის, კონტრდაზვერვის მაღალჩინოსანს დ.დ.-ს საქართველოს სსკ-ის 333-ე მუხლის მესამე ნაწილის ,,ბ“ და ,,გ“ ქვეპუნქტებით განუსაზღვრა 6 წლით თავისუფლების აღკვეთა, დამატებითი სასჯელის სახით, 1 წლით და 4 თვის ვადით ჩამოერთვა თანამდებობის დაკავების უფლება, ხოლო საპყრობილის დირექტორს ა.მ.-ს საქართველოს სსკ-ის 333-ე მუხლის პირველი ნაწილით განუსაზღვრა 2 წლით თავისუფლების აღკვეთა, ამავე ვადით ჩამოერთვა თანამდებობის დაკავების უფლება.

"ამასთან, ახალი გამოძიებით გამოირიცხა ფოტოგრაფების მხრიდან რაიმე დანაშაულის ჩადენის ფაქტი. აქედან გამომდინარე, დღეს, თბილისის სააპელაციო სასამართლომ სრულად გაიზიარა პროკურატურის მიერ წარდგენილი ახლად გამოვლენილი გარემოებები და მტკიცებულებები და მსჯავრდებული ფოტოგრაფები სრულად გაამართლა", - ნათქვამია საქართველოს მთავაი პროკურატურის განცხადებაში.

28 ოქტომბრის არჩევნების პირველი ტურის დასრულების შემდეგ, ტელეკომპანია „იმედმა“ საგანგებო რეჟიმში დაიწყო მაუწყებლობა. როგორც ტელეკომპანიამ განმარტა, საეთერო ბადის საგანგებო რეჟიმში გადასვლის წინაპირობა 2018 წლის საპრეზიდენტო არჩევნების მეორე ტურში „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ კანდიდატის გადასვლა გახდა. „ტელეკომპანია "იმედმა" და მისმა მფლობელებმა საკუთარ თავზე იწვნიეს რას ნიშნავს ხელისუფლებაში "ნაციონალური მოძრაობა". ამიტომ "იმედი" წინასაარჩევნოდ ცვლის საეთერო ბადეს და ჩვენ ვიმუშავებთ იმისთვის, რომ არ დაბრუნდეს რეჟიმი" - ნათქვამია განცხადებაში, რომელიც არხის სახელით გავრცელდა. (საინტერესოა, რომ განცხადების ნაწილი იმ ტელეწამყვანმა წაიკითხა, რომელიც იმ „რეჟიმის“ დროს, იმედის დარბევიდან 2 წელში, მაშინდელი მთავრობის მთავარ რუპორში, საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველ არხზე მუშაობდა).

 

აღნიშნულ განცხადებაში, არსებითი სიახლე მხოლოდ ტერმინ „საგანგებო რეჟიმის“ გამოყენება გახლდათ. ხოლო ის, რაც ამ ტერმინის მიღმა დგას, ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის წინასაარჩევნო მონიტორინგით არის დოკუმენტირებული. „მიმდინარე საანგარიშო პერიოდში უფრო თვალსაჩინო გახდა, თუ როგორი პოლარიზებულია სამაუწყებლო მედია. … არხების ნაწილის წამყვანები პირდაპირ მოუწოდებდნენ ამომრჩეველს, თუ რომელი კანდიდატი არ უნდა აირჩიონ. „რუსთავი 2“-ისა და „იმედის“ ტოქშუები კი პრაქტიკულად ალტერნატიულ რეალობებს აჩვენებდნენ აუდიტორიას,“ - აღნიშნულია ქარტიის ანგარიშში, სადაც სატელევიზიო ტოქშოუებში წინასაარჩევნოდ პოლიტიკური სუბიექტების გაშუქებაა შეფასებული.

არც თუ დიდი ხნით ადრე კი, რუსთავი 2-ის გენერალურმა დირექტორმა და გადაცემა „კვირის აქცენტების“ ერთ-ერთმა წამყვანმა პირდაპირ ეთერში წიწაკა ჭამა. მართალია, აღნიშნული „ჩელენჯის“ იუმორისტული განზომილება ბევრისათვის გაუგებარი დარჩა, მაგრამ ნაგულისხმევი მესიჯი არხის მაყურებლებისთვის კარგად იყო ცნობილი, ჯერ კიდევ ე.წ „წიწაკა ჩელენჯამდე“. რუსთავი 2-ის გენერალური დირექტორის Facebook-ის ანგარიშიდან დაწყებული, ლამის “გააცინე და მოიგეთი“ დასრულებული, ყველა შესაძლო საინფორმაციო წყაროთი, არხი სრულყოფილ ანტი-საარჩევნო კამპანიას ატარებდა ქართული ოცნების მხარდაჭერილი კანდიდატის სალომე ზურაბიშვილის წინააღმდეგ.

მოკლედ რომ ვთქვათ, წამყვანი ქართული ტელეარხებიდან ორის მთავარი მახასიათებელი უკიდურესი პოლიტიკური პოლარიზაცია და მაყურებლამდე ალტერნატიული რეალობების მიტანაა. თუმცა, მანამდე „იმედის“ მიერ საგანგებო რეჟიმის გამოცხადება იქცევს ყურადღებას. საგანგებო რეჟიმი ან საგანგებო მდგომარეობა სამართლისა და პოლიტიკის ფილოსოფიაში ფართოდ განხილული ცნებაა (მაგ. კარლ შმიტი, ჯორჯო აგამბენი) და იგი, ძირითადად, ძალაუფლების ლეგიტიმურ წყაროსთან, სუვერენთან მიმართებაში გაგებულია როგორც განსაკუთრებული მდგომარეობა, სადაც აღნიშნული ძალაუფლების წყაროზე აღარ ვრცელდება ჩვეულებრივ დროს არსებული კანონისმიერი შეზღუდვები.

რა თქმა უნდა, „იმედი“ ჩვენს მოცემულობაში პირდაპირი გაგებით სუვერენი ვერ იქნება, მაგრამ თუკი გავიხსენებთ რომ მედიასაშუალებები თავისი არსით გარკვეულ ძალაუფლებას ფლობენ თავიანთ მაყურებლებზე, ეს კონკრეტული მედიასაშუალება კი იმ პოლიტიკური ძალის თანამებრძოლი აღმოჩნდა, ვინც ამჟამად ქვეყანას მართავს, იოლი გახდება ტერმინის გამოყენების მოტივაციის მიხვედრაც (ალბათ შემთხვევითი არც ისაა, რომ მედიას ხშირად მეოთხე ხელისუფლებად მოიხსენიებენ ხოლმე. ჩვენს რეალობაში ზოგიერთი მედია სწორედ ხელისუფლების მეოთხე შტოს ფუნქციას ითვისებს, ოღონდ, ამ სიტყვის პირდაპირი მნიშვნელობით). პოლიტიკური კრიზისების დროს, სწორედ ძალაუფლების ზედა საფეხურზე მდგომი სუბიექტები ცდილობენ გააჩინონ საგანგებო მდგომარეობის ქრონიკული განცდა, რათა მათთვის დაწესებული კანონისმიერი შეზღუდვებიდან გადახვევის საშუალება მუდმივად ჰქონდეთ. ერთი მხრივ, „იმედს“ თავის მაყურებელთან სრულიად ლეგიტიმურად შეუძლია გაამართლოს ოპოზიციის საწინააღმდეგოდ მიმართული კამპანია, მეორე მხრივ კი, საგანგებო მდგომარეობის განცდის გაჩენით ხელისუფლებას კიდევ ერთხელ შეუქმნის ხელსაყრელ პირობებს, რომ ამომრჩევლის ყურადღება „სისხლიან 9 წელზე“ გამახვილდეს, ნაცვლად ამჟამინდელი ხელისუფლების უსუსური სოციალური და ეკონომიკური პოლიტიკისა, პოლიტიკური შეცდომებისა თუ სამართლებრივი გადაცდომებისა.

ზუსტად ანალოგიური საგანგებო მდგომარეობის განცდა შეიძლება გაუჩნდეს მაყურებელს, ამჟამად ოპოზიციურად განწყობილი ტელეარხის „რუსთავი 2“-ის ყურებისას. რუსთავი 2, რომელიც ასეთ საგანგებო რეჟიმში მაუწყებლობს ლამის 2003 წლის საპარლამენტო არჩევნების შემდეგ, აღნიშნულ განცდას ერთი და იმავე ხერხით აღვივებდა 2012 წლამდე და 2012 წლის შემდეგაც - სახელმწიფო უსაფრთხოებაზე წამდაუწუმ აპელირება და მოღალატეების, მტრების ამოცნობა პოლიტიკურ ოპონენტებში. ნაციონალური მოძრაობის მმართველობის დროს, პოლიტიკური ოპონენტების გასანეიტრალებლად სწორედ რუსეთის აგენტების, მეხუთე კოლონების და „პუტინისტების“ აღმოჩენით ხდებოდა ხოლმე ქვეყანაში არსებული საპოლიციო თუ პენიტენციურ სისტემაში არსებული უსამართლობების, ჩამოშლილი ეკონომიკის, სიღარიბის ზღვართან და ზღვარს ქვემოთ მოსახლეობის უდიდესი ნაწილის ცხოვრების გადაფარვა. 2012 წლის შემდეგაც, „ქართული ოცნების“ კრიტიკის მთავარი ხაზი მოღალატეობაზე გადის. “შერაცხადობასთან პრობლემის მქონე ქალი“, „პუტინი“, „მოღალატე“ - ეს არის მცირე ჩამონათვალი იმ ეპითეტებიდან, რომელიც სალომე ზურაბიშვილს ერგო, მაგალითად, გადაცემა „კვირის აქცენტებში“.

საბოლოო ჯამში კი ორი მთავარი ტელეარხი, რომელიც ორი მთავარი პოლიტიკური პარტიის დღის წესრიგს ეკრანებიდან მაყურებელს დაუღალავად აწვდის, მსგავსი ტაქტიკით თუმცა განსხვავებული არგუმენტით მოქმედებს. იმედის შემთხვევაში, ტრანსლირებულ საგანგებო რეჟიმს „სისხლიანი 9 წელი“ უმაგრებს ზურგს, ხოლო რუსთავი 2-ის შემთხვევაში - „რუსეთუმეობა“ და სახელმწიფო უსაფრთხოება. ასეთ პოლარიზებულ გარემოში კი წაგებული მხოლოდ და მხოლოდ მათი ინფორმაციის მომხმარებელი, იგივე ამომრჩეველი რჩება, რომელსაც წინასაარჩევნო კამპანიის ნაცვლად, ორი პოლიტიკური ძალის პინგ-პონგი შერჩება ხოლმე ხელში.

გამოვლინდა ADAMI Media prize 2018 საერთაშორისო მედიაკონკურსის ნომინანტები, რომელთა შორის წელს საქართველოდან ოთხი მონაწილეა ნომინირებული კულტურული მრავალფეროვნების აღმოსავლეთევროპულ პრიზზე.

ესენია:

1. სალომე ჯაში, მოკლე დოკუმენტური ფილმისთვის "კოშკი'' (TV პირველი)
2. ბესო გვენეტაძე, ონლაინ ვიდეოსთვის ''მრავალფეროვნების სახეები-ჰურიე (TDI)
3. ქეთევან ბრაჭული, რეპორტაჟისთვის "ორი რელიგია ერთ სახლში ( იმედი TV)
4. ანასტასია სლოვინსკაია, ონლაინ ვიდეოსთვის ''გორანის ცხოვრების წესი" (ეხო კავკაზა)

22 მედია სპეციალისტისგან, ჟურნალისტისგან და ყოფილი დილომატისგან შემდგარმა სერთაშორისო ჟიურიმ სულ 20 ნომინანტი გამოავლინა. ყველა მათგანი მიწვეულია გალაზე კიშინიოვში, მოლდოვაში, 29 ნოემბერს, სადაც ორგანი ზალ-ში ჩატარდება გამარჯვებულების გამოვლენის და დაჯილდოვების საზეიმო ცერემონიალი. ღონისძიება პირდაპირ ეთერში გადაიცემა რამდენიმე ქვეყანაში, მათ შორის საქართველოში, საზოგადოებრივი მაუწყებლის ეთერში.

ღონისძიება ტარდება მოლდოვას პარლამენტის პრეზიდენტის ადრიან კანდუს პატრონაჟით.

საჯარო ინფორმაციაზე ხელმისაწვდომობა საქართველოში მომუშავე ჟურნალისტებისთვის დღემდე გამოწვევად რჩება. როგორც თბილისში, ისე რეგიონებში მომუშავე ჟურნალისტები აღნიშნავენ, რომ სხვადასხვა უწყებებიდან არაერთხელ ჰქონიათ ინფორმაციის დაგვიანების, არაზუსტი მონაცემების მიწოდების ან ინფორმაციის გაცემისგან საერთოდ თავის არიდების მცდელობის შემთხვევები. ჟურნალისტები ჰყვებიან, რომ 2012 წლიდან ინფორმაციის გაცემის გაუმჯობესების ტენდენცია შეინიშნებოდა, მაგრამ მალევე ზოგიერთი უწყება ისევ ჩაიკეტა და ბიუროკრატიული მანქანაც ისევ ამოქმედდა.

არასამთავრობო ორგანიზაცია „ინფორმაციის თავისუფლებისა და განვითარების ინსტიტუტი“ ( IDFI ) საქართველოში საჯარო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობას 2010 წლიდან იკვლევს. ორგანიზაციის მკვლევრები ყოველწლიურად 300-მდე საჯარო უწყებაში 7-8 ათას ინფორმაციას ითხოვენ. IDFI-ს სოციალურ-ეკონომიკური მიმართულების ხელმძღვანელი გოგა თუშურაშვილი ამბობს, რომ 2012 წლის არჩევნების შემდეგ, ახლადარჩეული ხელისუფლების პირობებში, ინფორმაცია წინა წლებთან შედარებით ბევრად ხელმისაწდვომი გახდა. ამის ერთ-ერთ მთავარი მიზეზი კი ის იყო, რომ უწყებებს ძირითადად წინა ხელისუფლებაზე უწევდათ ინფორმაციის გაცემა.

„როდესაც გავიდა გარკვეული პერიოდი, გამოიკვეთა, რომ არაერთმა უწყებამ შეზღუდა ინფორმაციაზე წვდომა. ბოლო წლებში განსაკუთრებით დაიხურა იუსტიციის და ეკონომიკის სამინისტროები. ასევე, შემოსავლების სამსახური“,- აღნიშნავს თუშურაშვილი.

მედიის წარმომადგენლების თქმით, ჩაკეტილი უწყებების რეიტინგში იუსტიციის სამინისტრო თითქმის უპირობო ლიდერია.

„თუ მოგცემენ ინფორმაციას, მხოლოდ მაშინ, თუ თავად აწყობთ, სხვა შემთხვევაში ან რაღაც ლინკს მიგითითებს პრესსამსახური, სადაც ძირითადად არასრულია ინფორმაციაა ან საერთოდ არ გიპასუხებენ, - ამბობს On.ge-ს რედაქტორი გელა ბოჩიკაშვილი.

„იუსტიციის სამინისტროსგან რთულია როგორც წერილობითი, ისე კომენტარის სახით სრულყოფილი ინფორმაციის მიღება“, - გვეუბნება „ნეტგაზეთის“ რედაქტორი თაზო კუპრეიშვილი და ამატებს, რომ ასევე ჩაკეტილია პროკურატურა. მისივე თქმით, 2012 წლის არჩევნების შემდეგ ეს უწყება ერთ-ერთი ყველაზე ღია იყო მედიისთვის. იმდროინდელი პროკურორი, არჩილ კბილაშვილი თითქმის ყოველ კვირას ბირფინგებს მართავდა და მასთან ინტერვიუ თუ კომენტარი ჟურნალისტებს არაერთხელ ჩაუწერიათ. დღეს კი პროკურატურასთან ზოგჯერ დაკავშირებაც რთულია, განსაკუთრებით ჩაკეტილი უწყება ოთარ ფარცხალაძის მთავარი პროკურორობის პერიოდში გახდა.

ტელეკომპანია „რუსთავი2- ის” საინფორმაციო სამსახურის უფროსი ნოდარ მელაძე განსაკუთრებულად ჩაკეტილ უწყებად თავდაცვის სამინისტროს ასახელებს: „როდესაც რეკავ, ფაქტების გადამოწმება გინდა, დახმარების ნაცვლად ხშირად ხელს გიშლიან. ზოგჯერ ზუსტად ვიცით, რომ აქვთ ინფორმაცია, მაგრამ თემის გაფუჭებაზე მუშაობენ. მაგალითად, როცა რამე საგამოძიებო რეპორტაჟს ვამზადებთ კვირის ბოლოსთვის და მათგან პასუხს ვითხოვთ, წინსწრებით ბრიფინგიც გაუმართავთ ან სხვებისთვის მიუციათ კომენტარი, რომ თემა გაეფუჭებინათ“.

ინფორმაციის დაგვიანების გამო ჟურნალისტები ეკონომიკის სამინისტროსაც აკრიტიკებენ. On.ge-ს რედაქტორი ამბობს, რომ ამ უწყებაში თითქმის ყველაფერზე წერილობით მიმართვას ითხოვენ.

საჯარო ინფორმაციის წერილობით გამოთხოვა და მასთან დაკავშირებული ბიუროკრატიული სირთულეები ერთ-ერთ მთავარ პრობლემად რჩება როგორც ცენტრალურ, ასევე რეგიონულ მედიაში. ჟურნალისტები ამბობენ, რომ უწყებები სათავისოდ განმარტავენ კანონის ჩანაწერს ინფორმაციის გაცემის მაქსიმალური, 10-დღიანი ვადის შესახებ. მათი თქმით, სამსახურები ამ ვადას ბოლომდე იცავენ მაშინაც, როცა ამის საჭიროება არაა. გარდა ამისა, ხშირია შემთხვევა, როდესაც 10 დღის შემდეგ მიღებული ინფორმაცია არაზუსტია და მისი განმეორებით გამოთხოვა ხდება საჭირო.

„ვფიქრობ, ეს კვალიფიკაციის პრობლემაა, ზოგჯერ შეიძლება მაგიდაზე ედოთ ინფორმაცია, მაგრამ მაინც 10 დღეს იცდიან, იმიტომ, რომ კანონში არის ეს მითიური 10 დღე და აუცილებლად უნდა გამოიყენონ“, - ამბობს თაზო კუპრეიშვილი. „ლიბერალის“ რედაქტორი კი აღნიშნავს, რომ ასეთ დროს ჟურნალისტებს ინფორმაციის დროულად მოსაპოვებლად ნაცნობების ძებნა და პირადი კონტაქტების გამოყენება უწევთ.

„10 დღეს მაქსიმალურად იყენებს ყველა თვითმმართველობა“, - გვეუბნება სამცხე-ჯავახეთში მოქმედი სააგენტოს „სამხრეთის კარიბჭეს“ რედაქტორი თამუნა უჩიძე, - „ბოლო დღემდე ველოდებით ხოლმე პასუხს. განსაკუთრებით, თუ საქმე ეხება მწვავე თემას. მაგალითად, ერთხელ ვითხოვდი ერთი პროექტის დეტალებს, რომელსაც პროტესტი მოჰყვა მასახლეობაში. 10 დღის მერე გამომიგზავნეს გუგლის რუკა და პროექტის ღირებულება, რაც ისედაც ვიცოდი. მერე გიწევს ისევ ან წერილობით მიმართო ან დალაპარაკება სცადო, მაგრამ გადაწყვეტილების მიმღებ პირებს ვერ ესაუბრები, პრესსამსახურთან გამისამართებენ“.

მსგავსი შემთხვევა არაერთხელ ჰქონია „ბათუმელებს“.

„ბოლო პერიოდის მშენებლობებზე გამოვითხოვე ინფორმაცია, - როდის გაიცა ბრძანება, ვისგან, როგორ იყო მშენებლობა დაგეგმილი. მომცეს მხოლოდ რეესტრიდან ამონაწერი, სადაც როგორც აღმოჩნდა, ისიც კი არ ირკვეოდა, რომელი იყო ახლი მშენებლობა და რომელი ძველი. რადგან მე ახალზე მქონდა მოთხოვნა, ჩავთვალე, რომ ყველა ახალი იყო და გამოვაქვეყნეთ. ამის გამო პირიქით გაგვაკრიტიკეს, არასწორი ინფორმაცია გამოაქვეყნესო. მსგავსი სხვა შემთხვევაც მქონდა და როცა დავრეკე, მიპასუხეს - „უი ეს გინდოდათ? მაშინ მოგწვერეთ თავიდან“, - ამბობს ცაგო კახაბერიძე.

მაქსიმალური, 10-დღიანი ვადა განსაკუთრებულ პრობლემებს უქმნის ტელევიზიებსაც.

„ზოგჯერ გვიწევს თქმა, რომ ჩვენს ხელთ არსებული ინფორმაციით, ეს ასეა. მერე თუ მივიღებთ პასუხს და თემა ისევ აქტუალურია, ვუშვებთ. ამის შედეგია, რომ ერთგვარ ნადირობის პრინციპს მიმართავენ ჟურნალისტები - ღონისიებებზე, ან სახლთან დახვედრაა ხოლმე გამოსავალი“, - ამბობს ნოდარ მელაძე.

მედიის წარმომადგენლების დაკვირვებით, ბოლო დროს კომუნიკაცია შედარებით გამარტივდა შინაგან საქმეთა სამინისტროსთან. ამავე სიაშია თბილისის მერია. თუმცა, როგორც „ლიბერალის“ რედაქტორი, ლიკა ზაკაშვილი ამბობს, კონკრეტულ უწყებებზე მეტად იმას აქვს მნიშვნელობა, რა ტიპის ინფორმაციას ითხოვ: „თანამშრომლობას და გახსნილობას განსაზღვრვავს ის, თუ რამდენად არის პოლიტიკურად მნიშვნელოვანი და რა რისკებთან შეიძლება იყოს დაკავშირებული ესა თუ ის ინფორმაცია. როცა მწვავე საკითხია, როცა თემა არის ცხელი და პოლიტიკური, იქ შეიმჩნევა ხოლმე გაჭიანურება, ცდილობენ დროში გაახანგრძლივონ, რადგან რისკს აცნობიერებენ“.

შერჩევით მიდგომაზე საუბრობს გელა ბოჩიკაშვილიც: „მაგალითად, ზვიად რატიანზე რომ გაასაჯაროვა შსს-მ საზოგადოებრივ მაუწყებლის ეთერით კადრები, ამის შემდეგ რამდენიმე დღეში მოხდა ინცინდენტი მეტროში, სადაც სავარაუდოდ ასევე პოლიციელის დანაშაული იკვეთებოდა. გამოვითხოვეთ მოქალაქის დაკავების ამსახველი ვიდეოჩანაწერები და მოგვწერეს, რომ პერსონალური მონაცემები დაირღვევა და ვერ მოგცემთო. ამ დროს რატიანის დაკავება უპრობლემოდ გაასაჯაროვეს“.

ჟურნალისტები ამბობენ, რომ ინფორმაციის გაცემის თავიდან ასაცილებლად პერსონალური მონაცემების მოტივს სხვა უწყებებიც ხშირად იშველიებენ.

აჭარაში კი ამ ყველაფერს კიდევ ერთი პრობლემა დაემატა, - აჭარის ახალმა მთავრობამ ჟურნალისტებისთვის სხდომები დახურა: „ბოლო დროს სხდომები ღია იყო და ჟურნალისტები ხშირად აქ განხილული საკითხების მიხედვით ამზადებდნენ კვირის ამბებს. მე მაგალითად ბევრი რამ დამაკლდა. ზოგჯერ ისეთ დეტალებს მოისმენდი იქ, მერე რომ მოიკითხავდი, შეიძლება ძალიან მნიშვნელოვანი თემა ან სერიზული პრობლემა აღმოგეჩინა.“

მთავრობის სხდომებთან დაკავშირებული საკითხი პრობლემურია თბილისშიც. გასულ წლებში მთავრობის სხდომების დროს ჟურნალისტები მე-12 სართულზე, სხდომის ოთახთან ელოდებოდნენ მინისტრებს. მათ შეეძლოთ საჭირო რესპონდენტს კართან დახვედროდნენ და შეკითხვები დაესვათ. წელს მთავრობამ ჟურნალისტებისთვის მე-3 სართულზე სპეციალური პრესკლუბი მოაწყო. ეს ერთი შეხედვით კომფორტული ინფრასტქრუქტურა პროფესიულად სასარგებლო არ აღმოჩნდა.

„ამ პრესკლუბში მოდის მხოლოდ ის მინისტრი, ვისაც უნდა ჩამოსვლა. თუ რაღაც უხერხული კითხვებია რომელიმე აქტუალურ თემაზე, ის მინისტრები, ვისაც ეს ეხება, არ ჩამოდიან და თავს არიდებენ კომუნიკაციას. ამან გაართულა მათთან წვდომა, მათი გამოჭერის ერთ-ერთი მეთოდი მე-12 სართული იყო“, - იხსენებს თაზო კუპრეიშვილი.

2013 წელს სახელმწიფო უწყებებმა ინფორმაციის პროაქტიულად გამოქვეყნების ვადლებულება აიღეს. თუმცა, ბევრისთვის ეს ფორმალობად დარჩა, რადგან დადგენილებას რეალურად უწყებების მხოლოდ ნაწილი ასრულებს.

„თვითონ მთავრობამ მიიღო ეს დადგენილება და მათ ვებგვერდზე თუ შეხვალთ, ფინანსური ინფორმაცია საერთოდ არ აქვთ გამოქვეყნებული. კომიკურია, როცა თავის დადგენილებას თვითონ არ ასრულებენ“,- ამბობს IDFI-ის წარმომადგენელი გოგა თუშურაშვილი.

Freedom House-ის 2018 წლის ანგარიშში მსოფლიოში ინტერნეტის თავისუფლების შესახებ საქართველოს პოზიცია ერთი ქულით გაუარესდა. თუმცა 25 ქულით საქართველო ისევ თავისუფალი ქვეყნების სიაშია და მეზობელ სომხეთთან ერთად რეგიონში ლიდერობს.

ფრიდომ ჰაუსი მთავარ მიგნებებში ხაზს უსვამს საქართველოს ახალ კონსტიტუციაში შეტანილ ცვლილებებს, რაც ინტერნეტთან თავისუფალ წვდომასა და მისი სარგებლობის ფუნდამენტურ უფლებას ითვალისწინებს. ასევე, ხაზგასმულია ხელისუფლების მიერ ელექტრონული სერვისების გაფართოება. ასევე, აღნიშნულია ონლაინ აქტივობასთან დაკავშირებული სამართლებრივი საქმეები რეპ დუო “ბირჟა მაფიისა” და პრეზერვატივების კომპანია “აიისას” წინააღმდეგ, რამაც უარყოფითი გავლენა იქონია ქვეყნის რეიტინგზე. ანგარიშში ისევ არის ნახსენები თბილისიდან გატაცებული აფგან მუხტარლი.

ანგარიშის თანახმად, ინტერნეტის მოხმარება და ხელმისაწვდომობა საქართველოში იზრდება და დაახლოებით 60,49%-ს შეადგენს.

ანგარიშის მიხედვით, ონლაინ მედიაგარემო საქართველოში სულ უფრო მრავალფეროვანი ხდება და ინტერნეტ მომხმარებელს ხელი მიუწვდება მრავალფეროვან კონტენტზე. ონლაინ გამოცემების ნაწილი, რომელთაგან ზოგიერთი პოლიტიკურ პარტიებთანაა აფილირებული და მიკერძოებულობას ავლენს, კოორდინირებულად ავრცელებს ახალ ამბებს. ასეთი ჯგუფები ეფექტიანად დომინირებენ ონლაინში, რის გამოც პატარა გამოცემებს სარეკლამო შემოსავლების მოზიდვა უჭირთ. გასული წლების მსგავსად, ამ გამოცემებთან საქართველოს ხელისუფლება კვლავ აფორმებს კონტრაქტებს და აფინანსებს მათ. ზოგიერთი მედია ორგანიზაცია დაკავშირებულია რუსეთთან და ცნობილია ანტი-დასავლური დღის წესრიგის გატარებით.

ანგარიშში ვკითხულობთ, რომ ინტერნეტ მომხმარებლების ნაწილი გარკვეულწილად თვითცენზურას მიმართავს, მიუხედავად იმისა, რომ ხელისუფლების მხრიდან არ ხდება ონლაინ კონტენტის სისტემატური მანიპულაცია. კონკრეტული პროფესიების წარმომადგენლები ხანდახან თავს იკავებენ სოციალურ ქსელებში აზრის გამოხატვისგან, საჯარო მოხელეები კი ხშირად ექვემდებარებიან თვითცენზურას მაღალი თანამდებობის პირების მხრიდან რეპრესიების შიშის გამო. ასევე, 2018 წლის ივნისში ანტი-სახელისუფლებო პროტესტის დროს ონლაინ აქტივისტები საუბრობდნენ ბოტების, ტროლებისა და დასპონსორებული პოსტების შესახებ, რომლებიც პრო-სახელისუფლებო ინფორმაციას ავრცელებდნენ.

ანგარიშის მიხედვით, ტრადიციულმა მედიასაშუალებებმა ინტერნეტის გამოყენება დაიწყეს. ონლაინ მედია სააგენტოებს კვლავ უჭირთ რეკლამის დამკვეთების მოზიდვა, კონტენტის დივერსიფიცირება, მულტიმედია შესაძლებლობების დაუფლება და ტრადიციულ მედიასთან კონკურენცია. კერძო სექტორი ონლაინ რეკლამირებაში, მცირე აუდიტორიის გამო, დიდ რესურსს არ ხარჯავს.

დოკუმენტის თანახმად, საქართველოში არის რამდენიმე ბლოგერი, რომელთა შექმნილი კონტენტი იწვევს დისკუსიას ონლაინში და გავლენას ახდენს პოლიტიკურ დღის წესრიგზე. უმცირესობები და მოწყვლადი ჯგუფები წარმოდგენილნი არიან ონლაინში. გასული 4 წლის განმავლობაში ლგბტი და ფემინისტი აქტივისტები აქტიურად იყენებდნენ ონლაინ ხელსაწყოებს საჯარო სფეროში დისკრიმინაციის გასაპროტესტებლად.

2017 წლის ბოლოს, მოხმარებელთან 63% ინტერნეტს სოციალური ქსელების შესამოწმებლად იყენებდა. Facebook ინარჩუნებს ყველაზე პოპულარული პლატფორმის ტიტულს საქართველოში. ბლოგერები და ჟურნალისტები სულ უფრო მეტად იყენებენ ფეისბუკს საკუთარი კონტენტის გასაზიარებლად და მკითხველამდე მისატანად. სამოქალაქო აქტივისტები ასევე იყენებენ ფეისბუკს პოლიტიკურ და სოციალურ განვითარებაზე დისკუსიისთვის. მომხმარებელთა 43% ინტერნეტს ახალი ამბების მისაღებად იყენებს, 24% მხოლოდ Skype-ს ხმარობს, 14% - email-ს. ადამიანების 21%-ს მიაჩნია, რომ ინტერნეტი ინფორმაციის მთავარი წყაროა, ხოლო 26% მას ინფორმაციის მეორეხარისხოვან წყაროდ აღიქვამს.

ანგარიშის თანახმად, პოლიტიკური და სამოქალაქო ჯგუფები სოციალურ მედიაში პოსტავენ მოწოდებებს და იყენებენ მხარდამჭერებთან საკომუნიკაციოდ. მიუხედავად იმისა, რომ ონალინ აქტივიზმის ფორმების უმრავლესობას რეალური შედეგი არ აქვს, ასეთი აქტივობის გავლენა თანდათანობით იზრდება. ონლაინ აქტივისტები იყენებენ სოციალურ მედიას გენდერული თანასწორობის კამპანიისთვის, ისევე როგორც, ოჯახური ძალადობის წინააღმდეგ სამართლებრივი რეფორმების ადვოკატირებისთვის.

საანგარიშო პერიოდში ონლაინ პლატფორმები და განსაკუთრებით ფეისბუკი გამოიყენებოდა ისეთი აქციების ორგანიზებისთვის, როგორიცაა ნარკოპოლიტიკის ლიბერალიზაცია თუ მკვლელობის სწორი გამოძიება.

2013 წლის შემდეგ 70-ზე მეტი ელექტრონული სერვისი იქნა ინტეგრირებული სახელისუფლებო პორტალზე My.gov.ge. მოქალაქეებ შეუძლიათ ელექტრონულად სხვადასხვა სერვისის მიღება, როგორიცაა საჯარო ინფორმაცია ბიუჯეტსა და დანახარჯებზე. 2017 წელს, ჩაეშვა ელექტრონული პეტიციების პლატფორმა www.ichange.gov.ge, რომელიც მოქალაქეებს საშუალებას აძლევს შეაგროვონ ხელმოწერები და გადაუგზავნონ ინიციატივა მთავრობას.

გაეცანით ანგარიშის სრულ ვერსიას.

არჩევნების მეორე ტურის დანიშვნასთან დაკავშირებით ტელეკომპანია „იმედი“ მუშაობის საგანგებო რეჟიმზე გადადავიდა. ამის შესახებ არხის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებიდან და ვებგვერდიდან 30 ოქტომბერს გახდა ცნობილი.

"წინასაარჩევნო პერიოდი განსაკუთრებულად მძიმე იქნება მეორე ტურის წინ, რადგან არჩევანის ერთ მხარეს "ნაციონალური მოძრაობა" აღმოჩნდა. ტელეკომპანია "იმედმა" და მისმა მფლობელებმა საკუთარ თავზე იწვნიეს რას ნიშნავს ხელისუფლებაში "ნაციონალური მოძრაობა". ამიტომ "იმედი" წინასაარჩევნოდ ცვლის საეთერო ბადეს და ჩვენ ვიმუშავებთ იმისთვის, რომ არ დაბრუნდეს რეჟიმი",- ნათქვამია განცხადებაში, რომელიც "იმედინიუსის" ვებგვერდზე გავრცელდა.

საგანგებო რეჟიმთან დაკავშირებით, შეცვლილ საეთერო ბადეში, ტოქშოუ "პირისპირ" კვირაში ერთის ნაცვლად ორჯერ გავა. საეთერო ბადეს დაემატება „იმედი Live“, ახალი ტოქშოუ, რომელსაც იმედი ნიუსის რედაქტორი თეონა გეგელია წაიყვანს. გეგელია სხვადასხვა დროს მუშაობდა ტელეკომპანია "მაესტროსა" და ბიძინა ივანიშვილის კუთვნილ "მე-9 არხზე", ასევე ვებგვერდზე ForeignPress, რომელიც საერთაშორისო მედიაში გამოქვეყნებულ სტატიების ქართულ თარგმანებს აქვეყნებდა.

საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადების დღეს, ტელეკომპანია "იმედის" 20:00-საათიან გამოშვებაში, რამდენიმე სიუჟეტი მიეძღვნა საარჩევნო თემატიკასა და "ნაციონალური მოძრაობის" კანდიდატის გრიგოლ ვაშაძის შესაძლო გაპრეზიდენტებას. საინფორმაციო გამოშვება დაიწყო "ქართული ოცნების" მხარდაჭერილი კანდიდატის სალომე ზურაბიშვილის საგანგებო ბრიფინგით მეორე ტურში მისი მონაწილეობის გაგრძელების შესახებ. პირველი სიუჟეტი კი შეეხებოდა გრიგოლ ვაშაძის გაპრეზიდენტების პერსპექტივებს და იმ ნეგატიურ ეფექტებს, რაც ტელეკომპანიისა და სიუჟეტის რესპონდენტების მოსაზრებით, შეიძლება დადგეს ქვეყანაში. სიუჟეტი აგებული იყო ძირითადად იმ პოლიტიკოსების, ბიზნესმენების, ხელოვანების და სახელმწიფო მოხელეების კომენტარებზე, რომლებიც ნეგატიურად აფასებენ „ნაციონალური მოძრაობის“ წარმომადგენლის ხელისუფლებაში მოსვლას. სიუჟეტში მოხვდა "ნაციონალური მოძრაობის" წარმომადგენლის ლევან ბეჟაშვილის კომენტარიც, რომელიც აცხადებს რომ გრიგოლ ვაშაძე, თუკი ის პრეზიდენტი გახდება, კონსტიტუციას არ გადაუხვევს.



"ქრონიკის" მეორე სიუჟეტი შეეხებოდა ევროპული საქართველოსა და სხვა პოლიტიკური ჯგუფების მიერ გრიგოლ ვაშაძის მხარდაჭერას არჩევნების მეორე ტურში. სიუჟეტში საუბარი იყო იმ პოლიტიკურ სუბიექტებსა და პარტიებზეც, რომლებიც ვაშაძეს მხარს არ დაუჭერენ. გაკეთდა შეფასებებიც როგორც "ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის" ისე მთავრობის წარმომადგენლების მიერ, მეორე ტურში კანდიდატების მხარდაჭერასთან დაკავშირებით.



მესამე სიუჟეტი ტელეკომპანია "იმედმა" "ქართული ოცნებისა" და მმართველი გუნდის სამომავლო გეგმებზე გააკეთა. სიუჟეტი მოიცავს მხოლოდ "ქართული ოცნების" წარმომადგენლების კომენტარებს სალომე ზურაბიშვილის ბრიფინგის შემდეგ.



მეოთხე სიუჟეტი კი ახალქალაქში "ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის" აქტივისტებზე თავდასხმას შეეხებოდა. სიუჟეტში ნათქვამი იყო, რომ "ნაციონალური მოძრაობა" მომხდარში "ქართულ ოცნებას" ადანაშაულებს. ამბის თხრობა ჟურნალისტმა დაიწყო "ქართული ოცნების" წარმომადგენლის პერსპექტივიდან, რომელიც ამბობდა, რომ "ნაციონალური მოძრაობის" წევრებმა სხვადასხვა ადგილას სიტყვიერი შეურაცხყოფა მიაყენეს ზურაბიშვილის მხარდამჭერებს და საარჩევნო პლაკატები ჩამოხიეს ბენზინგასამართ სადგურებზე. სიუჟეტში ჩართული იყო ვიდეოჩანაწერიც, რომელშიც ჩანს როგორ ჩამოხია ერთ-ერთმა ადამიანმა სალომე ზურაბიშვილის პლაკატი, თუმცა ვიდეოს არ აქვს ხმა. სიუჟეტის დარჩენილი ნაწილი ძირითადად აგებული იყო ამბის "ნაციონალური მოძრაობისა" და "ქართული ოცნების" ვერსიებზე, შსს-ისა და სახალხო დამცველის შეფასებებზე.



საგანგებო რეჟიმთან დაკავშირებით, ტელეკომპანია "იმედის" ღამის ეთერში გავიდა საზოგადოებრივ-ანალიტიკური ტოქშოუ „პირისპირ“ ირაკლი ჩიხლაძესთან ერთად. გადაცემის მთავარი თემა იყო "ნაციონალური მოძრაობის" მმართველობა, არჩევნების მეორე ტური, გრიგოლ ვაშაძის გაპრეზიდენტების შესაძლებლობა და საფრთხეები, რომელიც ტელეკომპანიის რწმენით, შეიძლება შეიქმნას "ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის" ხელისუფლებაში მოსვლით.

„გრიგოლ ვაშაძე სწორედ იმ პირების შეწყალებას აპირებს, და მათ ნაწილს აქვე ჩამოვთვლი: სააკაშვილი, მერაბიშვილი, ადეიშვილი, სია საკმაოდ გრძელია, რომლებიც მსჯავრდებულები და ბრალდებულები არან 7 ნოემბრის დარბევაში, გირგვლიანის მკვლელობაში, პატიმრების წამებაში, ტელევიზიის დარბევასა და ტელეკომპანია იმედის მიტაცებაში, რისი საფრთხეც ამ ძალის ხელისუფლების დაბრუნების შემთხვევაში გარდაუვალია,” - აღნიშნა წამყვანმა ირაკლი ჩიხლაძემ. გადაცემის სტუმრები იყვნენ ჟურნალისტები, ხელოვანები, ბიზნესმენები და საზოგადოების სხვა ჯგუფების რამდენიმე წარმომადგენელი, რომლებიც მიმდინარე ამბებსა და "ნაციონალური მოძრაობის" მმართველობის პერიოდზე აკეთებდნენ კომენტარებს.

არჩევნებამდე 5 დღით ადრე, 23 ოქტომბერს, "ქართული ოცნების" თავმჯდომარემ ბიძინა ივანიშვილმა, მისივე ინიციატივით, სამი მაუწყებლის ჟურნალისტების კითხვებს უპასუხა. ინტერვიუ პირდაპირ ეთერში მიმდინარეობდა და 2 საათსა და 20 წუთს გაგრძელდა. პარალელურად ქვეყნდებოდა მოკლე ახალი ამბები სხვადასხვა გამოცემებში.

24 ოქტომბრის 01:50 სთ-ის მონაცემებით, imedinews.ge-ს 6, 1TV.GE-ს კი 11 მასალა აქვს გამოქვეყნებული. რაც შეეხება რუსთავი 2-ს, ვებგვერდზე ამ დროისთვის არცერთი მასალა არ იძებნება.

რა მასალები (რა სათაურებით) მოამზადეს ბიძინა ივანიშვილის ინტერვიუდან იმედინიუსმა და 1TV.ge-მ - თვალი გადაავლეთ ფოტოებს; 

პოლიტიკური/წინასაარჩევნო რეკლამა - ისეთი შინაარსის რეკლამა, რომელიც მიზნად ისახავს საარჩევნო სუბიექტის არჩევისთვის ხელის შეწყობას/ხელის შეშლას, რომელშიც ნაჩვენებია საარჩევნო სუბიექტი ან/და მისი არჩევნებში მონაწილეობის რიგითი ნომერი…

პოლიტიკური რეკლამა საარჩევნო კამპანიის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ელემენტია. საზოგადოებაში დებატებსა და ამომრჩეველზე ზეგავლენისათვის პოლიტიკური რეკლამის გამოყენებას დიდი ხნის ისტორია აქვს. მათ შორის, საქართველოშიც, როდესაც საქართველოს პირველი დემოკრატიული რესპუბლიკის 1921 წლის 21 თებერვალს კონსტიტუციის მიხედვით, წინასაარჩევნო აგიტაცია შესაბამის ჩარჩოებში იყო ჩასმული და მისი დამრღვევის მიმართ გამოიყენებოდა სხვადასხვა სადამსჯელო ღონისძიება.

რა დრო ეთმობა სატელევიზიო პოლიტიკურ რეკლამას და რა ღირს ეროვნულ და რეგიონულ მაუწყებლებში? რომელმა პოლიტიკურმა პარტიამ დახარჯა ყველაზე მეტი სატელევიზიო პოლიტიკურ რეკლამაში და რომელმა ტელეკომპანიამ მიიღო აქედან ყველაზე დიდი შემოსავალი?

წინასაარჩევნო პერიოდში საერთო ეროვნული მაუწყებლების საეთერო დროის თითქმის ნახევარი შესაძლოა მხოლოდ რეკლამას დაეთმოს. ასეთი მაუწყებლები არიან ისინი, რომლებიც მთელი საქართველოს მასშტაბით ვრცელდებიან და აუდიტორიას სხვადასხვა თემაზე მომზადებულ გადაცემებს სთავაზობენ.

საქართველოს კანონმდებლობით, ასეთ მაუწყებლებზე თითოეულ კვალიფიციურ სუბიექტს ეკუთვნის უფასო პოლიტიკური რეკლამა 3 საათაში არაუმეტეს 90 წამისა. 2018 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებში 17 კვალიფიციური სუბიექტი მონაწილეობს, შესაბამისად, მაუწყებელს შეუძლია მთლიანი საეთერო დროის 14% უფასო პოლიტიკურ რეკლამას დაუთმოს. ამას ემატება ფასიანი პოლიტიკური რეკლამისთვის გამოყოფილი 15% და კომერციული რეკლამის განთავსებისთვის გამოყოფილი 20%. საერთო ჯამში, მაუწყებლის მთლიანი ეთერის 49%-მდე შესაძლოა დაეთმოს რეკლამას. და, ასევე, ამას ემატება სოციალური რეკლამის ვალდებულებაც - 3 საათში არანაკლებ 90 წამისა შესაძლოა დაეთმოს სოციალურ რეკლამას.

მაუწყებლების მიერ გამოქვეყნებული ყოველკვირეული ინფორმაციის თანახმად, წინასაარჩევნო პერიოდის ბოლო კვირას პოლიტიკური რეკლამის განთავსება ყველაზე ძვირი ტელეკომპანია რუსთავი 2-ის ეთერში ღირდა. ფასიანი პოლიტიკური რეკლამის ერთი წუთი მინიმუმ 1 350 ლარი იყო, მაქსიმუმ კი - 11 450 ლარი. რეკლამის განსათავსებლად ყველაზე ძვირიან გადაცემებში ვანოს შოუ ლიდერობს; მეორე ადგილზე 11 000 ლარით სერიალი ჩემი ცოლის დაქალებია; სამეულში ბოლო ადგილს კი საზოგადოებრივ-პოლიტიკური გადაცემა არჩევანი იკავებს 10 850 ლარით.

ტელეიმედში ფასიანი პოლიტიკური რეკლამის ერთი წუთი მინიმუმ 1 134 ლარი ღირდა. იმედის ეთერში ყველაზე მაღალი ფასი პოლიტიკურ რეკლამას შოუში ცეკვავენ ვარსკვლავები ჰქონდა და 9 618 ლარი ღირდა. მას მოჰყვება ტოქშოუ პირისპირ, სხვა რაკურსი, სიცრუის დეტექტორი და ღამის შოუ 8 232 ლარით. იმედის კვირაში კი რეკლამის ერთი წუთი 6 252 ლარი ღირდა.




საზოგადოებრივ მაუწყებელზე პოლიტიკური რეკლამის ერთი წუთი 550 ლარიდან 3 000 ლარამდეა.



ტვ პირველზე პოლიტიკური რეკლამის ფასი 650-დან 3 250 ლარამდე მერყეობს. რეკლამის განთავსება ყველაზე მეტი ინგა გრიგოლიას რეაქციაში ღირს. გადაცემაში პირველები - 2 250 ლარი, ხალხის პოლიტიკასა და დღის ამბებში - 2 000 ლარი. GDS-ზე - 400-1200 ლარამდე,  კავკასიაზე - 300-900, ხოლო ობიექტივზე - 300 ლარია.

რეგიონული ტელეკომპანიების ტარიფები მნიშვნელოვნად ნაკლებია ნაციოანლური მაუწყებლების ფასებზე. 

• ტვ თრიალეთი - 750 ლარი;
• მარნეულის ტელევიზია - 100-500;
• ტელეკომპანია დია - 800 ლარი, მორბენალი სტრიქონი - 10;
• რიონი TV - 300-944 ლარი;
• ოდიში TV - 920 ლარი;
• ეგრისი - 350-450 ლარი;
• TOK TV - 150-250 ლარი.

ცენტრალურ საარჩევნო კომისიაში წარდგენილი დოკუმენტები აჩვენებს, რომ , ნაციონალურმა მოძრაობამ 2018 წელს, წინასაარჩევნოდ, რუსთავი 2-ის ეთერში ჯამში140 ათასი ლარის რეკლამა განათავსა. ; ტვ პირველში - 30 ათასის; კავკასიაში - 10 200; რეგიონულ მედიაში (13 მაუწყებელი) პარტიამ 20 ათასზე მეტი ლარის სარეკლამო დრო შეიძინა.

ნაციონალურ მიძრაობაზე მცირედ მეტი, 200 ათასამდე ლარის სარეკლამო დრო შეიძინა ევროპულმა საქართველომ რუსთავი 2-ში. ამ პარტიამ 7 რეგიონულ მაუწყებელში 24 ათასამდე ლარის სარეკლამო დრო იყიდა; ხოლო ტელეკომპანია კავკასიაზე - 10 ათასამდე ლარის.

ლეიბორისტებმა 12 რეგიონულ არხზე 23 ათასამდე ლარის სარეკლამო დრო შეიძინეს; ტვ პირველსა და იბერიაზე - 30-30 ათასი; რუსთავი 2-ზე - 60 000.

ეროვნულ-დემოკრატიული პარტია (ედპ) სარეკლამო ხარჯი: 13 რეგიონული მაუწყებელი 25 ათას ლარზე მეტი; რუსთავი 2 - 170 000; კავკასია - 5 000 ლარამდე.

ქრისტიან კონსერვატიული პარტიის სარეკლამო ხარჯი: 13 რეგიონული მაუწყებელი - 20 ათასამდე ლარი; რუსთავი 2 - 160 000; კავკასია და იბერია 10-10 ათასამდე ლარი. მოძრაობა თავისუფალი საქართველოსთვის სარეკლამო ხარჯი: 36 ათასამდე ლარი - 15 რეგიონული მაუწყებელი; ტვ პირველი - 33 ათას ლარზე მეტი, რუსთავი 2 - 46 000-მდე, ხოლო ტელეიმედი - 120 ათასი.

მნიშვნელოვანია, რომ ტელეკომპანია იმედთან სარეკლამო დროის შეძენაზე ხელშეკრულება ცესკოსთვის გადაგზავნილი დოკუმენტების მიხედვით, ჩამოთვლილთაგან მხოლოდ პარტიამ მოძრაობა თავისუფალი საქართველოსთვის გააფორმა.

“საარჩევნო კოდექსის” თანახმად, საარჩევნო წელს სატელევიზიო რეკლამის განთავსების ხარჯების დასაფარავად კვალლიფიციური პოლიტიკური პარტიები სახელმწიფო ბიუჯეტიდან დამატებით დაფინანსებას იღებენ. ბიუჯეტიდან ამ მიზნისთვის მიღებული თანხა თითოეული სუბიექტისთვის არ უნდა აღემატებოდეს 600 000 ლარს. ამ თანხიდან არანაკლებ 15%-ისა უნდა დაიხარჯოს სულ ცოტა 7 არაეროვნულ მაუწყებელში, ანუ იმ მაუწყებლებში, რომლებიც მთელი საქართველოს მასშტაბით არ ვრცელდებიან. მაუწყებელს ამ სარეკლამო ხარჯებს უნაზღაურებს ცესკო მაუწყებელსა და საარჩევნო სუბიექტს შორის დადებული ხელშეკრულების საფუძველზე

როგორც „ინტერნიუსი - საქართველოსა“ და „სამოქალაქო განვითარების ინსიტიტუტის“ ჩატარებული კვლევები ცხადყოფს, რადიო მაუწყებლები და ონლაინ მედიები მეტნაკლები წარმატებით ახერხებენ თავი აარიდონ კონკრეტული პოლიტიკური ძალის განსაკუთრებულად ნეგატიური ან პოზიტიური ტონით ანდა ეთიკური სტანდარტების დარღვევით გაშუქებას. ბეჭდური მედიის შემთხვევაში კი მდგომარეობა არასახარბიელოა და ხშირია როგორც არაეთიკური რეპორტინგი, ასევე მიკერძოებული, გადაუმოწმებელი და სიძულვილის ენის შემცველი ინფორმაციის გავრცელება. ზედაპირულობა და წყაროთა ერთფეროვნება კი ის საკითხია, რაც ზემოთ ჩამოთვლილ სამივე ტიპის მედიებისთვის პრობლემურად რჩება.




როგორც „სამოქალაქო განვითარების ინსტიტუტის“ ჩატარებული მედიამონიტორინგის შუალედურ ანგარიშში ვკითხულობთ, ციფრული მედიასაშუალებები ახერხებენ, მეტნაკლებად ობიექტურად და მიკერძოების გარეშე გააშუქონ პოლიტიკურ სუბიექტებთან დაკავშირებული თემები.

კვლევას არ გამოუვლენია ეთიკური ნორმებისა და პროფესიული სტანდარტების უხეში დარღვევა ონლაინ მედიასაშუალებებში. მიუხედავად ამისა, კვლავაც თვალშისაცემია ზედაპირულობისა და წყაროთა ერთფეროვნების პრობლემა.

როგორც ანგარიშშია მითითებული, ონლაინ გამოცემები ნაკლებ ყურადღებას უთმობენ საკითხების სიღრმისეულ გაშუქებას, ეყრდნობიან მხოლოდ ერთ წყაროს, იგნორირებას უკეთებენ სოციალური და ეკონომიკური პრობლემების სიღრმისეულ ანალიზს და ძირითადად შემოიფარგლებიან პოლიტიკოსთა ყოველდღიური განცხადებებისა თუ საქმიანობის შესახებ ინფორმაციის უაპელაციოდ გავრცელებით.

ერთ-ერთ უმთავრეს გამოწვევად კი ონლაინ მედიასაშუალებებში კომერციული და სარედაქციო მასალების გამიჯვნა რჩება.

რაც შეეხება პრეზიდენტობის კანდიდატებს, ყველაზე ხშირად ონლაინ მედიასაშუალებები „ქართული ოცნების“ მხარდაჭერილ სალომე ზურაბიშვილსა და ნაციონალური მოძრაობის საპრეზიდენტო კანდიდატს გრიგოლ ვაშაძეს უთმობდნენ ყურადღებას. დანარჩენ კანდიდატთაგან დათმობილი ყურადღების სიხშირით მესამე ადგილზე ზურაბ ჯაფარიძე, დავით ბაქრაძე და დავით უსუფაშვილი მონაცვლეობდნენ.

„პრეზიდენტობის კანდიდატთა საქმიანობასაც ონლაინ გამოცემების უმრავლესობა აშუქებს ზედაპირულად და ძირითად ყურადღებას უთმობს მხოლოდ კანდიდატთა განცხადებებსა და ყოველდღიურ წინასაარჩევნო საქმიანობას. შედეგად, ონლაინ გამოცემების დიდი ნაწილი ვერ ახერხებს მკითხველისთვის სრულფასოვანი ინფორმაციის მიწოდებას პრეზიდენტობის კანდიდატთა ხედვებისა და კონკრეტული სამოქმედო გეგმების შესახებ“, - ვკითხულობთ ანგარიშში.

ასევე წაიკითხეთ: 
სატელევიზიო ახალი ამბებისა და ტოქშოუების მონიტორინგის შედეგები

ჟურნალისტური ეთიკის ნორმების უხეშად დარღვევა არ დაფიქსირებულა არც რადიო საშუალებების მონიტორინგში, რომელიც „ინტერნიუსი - საქართველომ“ ჩაატარა.

როგორც კვლევაშია აღნიშნული, წინა წლებთან შედარებით გაუმჯობესებულია რადიოების მიერ ამბების დაბალანსებულად გაშუქების ხარისხი და არ გამოვლენილა რომელიმე პოლიტიკური სუბიექტის მიმართ მედიების განსაკუთრებული მიკერძოებულობა. მიუხედავად ამისა, ონლაინ მედიების მსგავსად, რადიოებში კვლავაც მწვავედ დგას ამბების სიღრმისეულად გაშუქების პრობლემა და ორიგინალური ჟურნალისტური კონტენტის წარმოება. „რადიომაუწყებლების ეთერში თემების აქტუალურობას კვლავაც პოლიტიკოსთა განცხადებები განსაზღვრავდნენ და არა ჟურნალისტების მოპოვებული ინფორმაცია,“, - ვკითხულობთ ანგარიშში.

კვლევის მიხედვით, რადიოები არ ერიდებოდნენ ხელისუფლების კრიტიკასა და ამბის სხვადასხვა მხარის წარმოჩენას თუმცა, როგორც წესი, ინფორმაციას ძირითადად ერთ წყაროზე დაყრდნობით, უაპელაციოდ ავრცელებდნენ და არ სვამდნენ კრიტიკულ შეკითხვებს.

როგორც მონიტორინგის შუალედურ ანგარიშშია აღნიშნული, რადიო მაუწყებლები ფართოდ აშუქებდნენ სხვადასხვა პოლიტიკურ სუბიექტს თუმცა ნაკლებ ყურადღებას უთმობდნენ არჩევნებთან დაკავშირებულ საკითხებს, საპრეზიდენტო კანდიდატების პროგრამებსა და არაკვალიფიციურ საპრეზიდენტო კანდიდატებს. პოლიტიკური სუბიექტებიდან და კანდიდატებიდან კი ყველაზე ხშირად ქართული ოცნება, ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა, ევროპული საქართველო და შესაბამისად მათი საპრეზიდენტო კანდიდატები სალომე ზურაბიშვილი, გრიგოლ ვაშაძე და დავით ბაქრაძე შუქდებოდნენ.


განსხვავებით რადიო და ონლაინ მედიებისა, კვლევის მიხედვით, ქართული ბეჭდური გამოცემების უმეტესობაში ვხვდებით ეთიკური ნორმებისა და პროფესიული სტანდარტების დარღვევის შემთხვევებს. გაზეთები არ ერიდებიან ამა თუ იმ პოლიტიკური სუბიექტისა თუ საპრეზიდენტო კანდიდატის მიმართ ცალსახად დადებითი ან უარყოფითი განწყობის ჩვენებას.

როგორც მონიტორინგის შუალედურ ანგარიშში წერია, გაზეთებში ხშირია შემთხვევები, როდესაც ამბის გაშუქება არა ფაქტებზე დაყრდნობით, არამედ გადაუმოწმებლად კონკრეტული სუბიექტების დისკრედიტაციის მიზნით ხდება. ჟურნალისტები არ ერიდებიან ამა თუ იმ პოლიტიკოსის მიმართ უსაფუძვლო ბრალდებების ტირაჟირებას, სიძულვილის ენის გამოყენებასა და შეურაცხყოფას. გარდა ამისა, რეპორტიორები არ ცდილობენ არც რესპონდენტთა დისკრიმინაციული და შეურაცხმყოფელი განცხადებებისაგან გამიჯვნას. რადიოებისა და ონლაინ მედიების მსგავსად, გაზეთებიც იშვიათად არიან სათანადოდ კრიტიკულები და სიღრმისეულები, შესამჩნევია წყაროთა ერთფეროვნება და მეტიც, ხშირად წყაროთა სანდოობა საეჭვოა. ონლაინ გამოცემების მსგავსად, ბეჭდური გამოცემებიც ხშირად არ მიჯნავენ სარედაქციო და სარეკლამო მასალებს.

კიდევ ერთი საერთო ონლაინ და ბეჭდურ გამოცემებს შორის საპრეზიდენტო კანდიდატების პროგრამებისადმი უგულისყურობაა. „მონიტორინგისთვის შერჩეული გამოცემების დიდ ნაწილში საერთოდ არ გვხვდება პრეზიდენტობის კანდიდატთა ხედვებისა და საარჩევნო დაპირებების ობიექტური, დასაბუთებული ანალიზი“, - ვკითხულობთ „სამოქალაქო განვითარების ინსტიტუტის“ მომზადებულ შუალედურ ანგარიშში. თუმცა, ონლაინ მედიებისგან განსხვავებით, გაზეთების ნაწილი პრეზიდენტობის კანდიდატებს უკიდურესად არაობიექტურად აშუქებს და ხშირია პიროვნული შეურაცხყოფები თუ დაუსაბუთებელი ბრალდებები, ნათქვაია ანგარიშში.


2018 წლის საპრეზიდენტო არჩევნების მედიამონიტორინგი გაეროს განვითარების პროგრამის (UNDP) პროექტის - „2018 წლის საპრეზიდენტო არჩევნების მედიამონიტორინგი“ - ფარგლებში ევროკავშირის მხარდაჭერით ხორციელდება. გაზეთების, რადიოებისა და ონლაინ მედიასაშუალებები კვლევის შუალედური ანგარიში 18 ივნისიდან 15 ოქტომბრის პერიოდს მოიცავს. როგორც ანგარიშებშია აღნიშნული, მონიტორები აგროვებდნენ როგორც რაოდენობრივ, ისე თვისებრივ მონაცემებს შერჩეული მედიებიდან. რაოდენობრივი მონაცემებით აღინიშნებოდა პოლიტიკური სუბიექტებისა და საპრეზიდენტო კანდიდატების გაშუქების სიხშირე და გაშუქების ტონი. თვისობრივი ანალიზი კი მასალების მიკერძოებულობას, წყაროთა მრავალფეროვნებას, ბალანსს, ტერმინოლოგიას, ჟურნალისტურ სტანდარტებთან, ეთიკურ ნორმებთან შესაბამისობასა და სიზუსტეზე იყო ფოკუსირებული. „ინტერნიუსი - საქართველომ“ და „სამოქალაქო განვითარების ინსტიტუტმა“ კვლევის ობიექტებად შემდეგი მედიასაშუალებები შეარჩია:

• ონლაინ მედია - ambebi.ge, interpressnews.ge, ipress.ge, liberali.ge, marshalpress.ge, netgazeti.ge, news.ge, on.ge, palitravideo.ge, reportiori.ge, tabula.ge;
  
  
• რადიო - „რადიო 1“ (საზოგადოებრივი მაუწყებელი), „აჭარა“ (აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებელი, ქ. ბათუმი), „თავისუფლება”, „იმედი“, „მაესტრო“, „პალიტრა“, „პირველი რადიო“, „ფორტუნა“, „აფხაზეთის ხმა“, „ათინათი“ (ქ. ზუგდიდი), „ჰერეთი“ (ქ. თბილისი/ლაგოდეხი);
  
  
• პრესა - „ალია“, „ასავალ-დასავალი“, „რეზონანსი“, „ახალი თაობა“, „ქრონიკა +“, „კვირის პალიტრა“, „საქართველო და მსოფლიო“.

მონიტორინგის შუალედური ანგარიშების სრული ვერსია შეგიძლიათ იხილოთ „მედიამონიტორის“ ვებ-გვერდზე.

სამაუწყებლო მედიის თვალსაჩინო პოლარიზაცია, ნეგატიური კამპანია არასასურველი საპრეზიდენტო კანდიდატის წინააღმდეგ და საარჩევნო დებატების ნაკლებობა - ეს იმ ძირითადი ტენდენციების არასრული ჩამონათვალია, რაც საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის წინასაარჩევნო მედია მონიტორინგმა გამოავლინა.

ანგარიშის თანახმად, ტოქშოუების სადისკუსიო თემა არ ყოფილა არჩევნები და დღის წესრიგი შეცვალა გავრცელებულმა ფარულმა ჩანაწერებმა; შეინიშნებოდა სიღრმისეული მოკვლევითი მასალების ნაკლებობაც, რაც ამომრჩეველს ინფრორმირებული არჩევანის გაკეთებაში დაეხმარებოდა.




კიდევ ერთი საინტერესო ტენდენცია, რაც ამ მონიტორინგმა აჩვენა, არის ის, რომ გაზრდილია „ევროპული საქართველოს“ გაშუქება და, დათმობილი დროით ის ზოგიერთ არხზე უსწრებს კიდეც „ნაციონალურ მოძრაობას.“

"ეს შესაძლოა გამოწვეული იყოს ხორავას ქუჩის საქმეზე შექმნილი საპარლამენტო კომისიის აქტიური გაშუქებით. ამ კომისიის ხელმძღვანელი და წევრების უმრავლესობა სწორედ „ევროპული საქართველოს“ წევრები იყვნენ. ეს თემა კი საინფორმაციო გამოშვებების ყურადღების ქვეშ იყო", - ვკითხულობთ დოკუმენტში.

ანგარიშის მიხედვით, კანდიდატთა მიმართ მიკერძოება და ტენდენციური გაშუქება გამოიხატა არა რომელიმე კანდიდატის პოზიტიურად წარმოჩენაში, არამედ არასასურველი კანდიდატის ნეგატიურ გაშუქებაში. არხების ნაწილის წამყვანები პირდაპირ მოუწოდებდნენ ამომრჩეველს, რომელი კანდიდატი არ უნდა აირჩიონ.



მაგალითად, ანგარიშის მიხედვით, თუ რუსთავი 2-ზე თვალსაჩინო იყო “ქართული ოცნების” მხარდაჭერილი კანდიდატის სალომე ზურაბიშვილის საწინააღმდეგო კამპანია, იგივე ტენდენცია ტელეკომპანია იმედზე გაერთიანებული ოპოზიციის კანდიდატის, გრიგოლ ვაშაძის, ობიექტივზე კი გრიგოლ ვაშაძისა და “ევროპული საქართველოს” კანდიდატის დავით ბაქრაძის წინააღმდეგ შეიმჩნეოდა;

ანგარიშში ვკითხულობთ, რომ ხელისუფლებისადმი ყველაზე მეტი კრიტიკული ტონი „რუსთავი 2“-ს აქვს. კრიტიკული სიუჟეტები ხელისუფლების მიმართ ყველაზე ხშირად ამ არხის ეთერში გადის.. წინა წლების მსგავსად ხელისუფლების მიმართ კვლავ რბილი, არა მოდარაჯე პოზიციით ხასიათდება საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხი და ტელეკომპანია „იმედი.“ ხელისუფლების გაშუქებისას მათი პრიორიტეტები და გზავნილები ხშირად იდენტურია. ასევე, რუსთავი 2-ისა და იმედის ტოქშუები პრაქტიკულად ალტერნატიულ რეალობებს აჩვენებენ აუდიტორიას.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის წინასაარჩევნო მედიამონიტორინგის შუალედური ანგარიში დღეს, 25 ოქტომბერს გამოქვეყნდა. ქარტია მაუწყებლებში საინფორმაციო გამოშვებებსა და ტოქშოუებს ამონიტორინგებდა. ანგარიში  აერთიანებს სატელევიზიო მედიაზე ქარტიის დაკვირვების პირველად შედეგებს და მოცემულ პერიოდში (18 ივნისი - 31 აგვისტო) გაშუქების ძირითად ტენდენციებს ასახავს.

2018 წლის საპრეზიდენტო არჩევნების მედიამონიტორინგი გაეროს განვითარების პროგრამის პროექტის - „2018 წლის საპრეზიდენტო არჩევნების მედიამონიტორინგი“ - ფარგლებში ევროკავშირის მხარდაჭერით ხორციელდება.

იხილეთ ანგარიშები სრულად:

• ახალი ამბები
• ტოქშოუები