საქართველო
კატეგორია - საქართველო
პირველ სექტემბერს ტელეკომპანია “რუსთავი 2-მა” აღსრულების ეროვნული ბიუროს წერილი მიიღო, სადაც საუბარი იყო, რომ “ნანუკას შოუს” ერთ-ერთ სტუმარს თბილისის საქალაქო სასამართლომ ამავე გადაცემაში პატივის, ღირსებისა და საქმიანი რეპუტაციის შემლახავი ინფორმაციის უარყოფა დაავალა.

2014 წლის 18 ივნისს ტელეკომპანია ,,რუსთავი 2-ის” ეთერში სატელევიზიო გადაცემა ,,ნანუკას შოუში” სტუმრად მიწვეულნი იყვნენ პლასტიკური ქირურგი ციცინო შურღაია და მისი ყოფილი ქმარი ბესო კალანდაძე. გადაცემის მსვლელობისას სტუმრები კამათობდნენ. ციცინო შურღაიამ მიიჩნია, რომ კალანდაძე ცილს სწამებდა, მან სასამართლოს მიმართა და მის მიმართ გამოთქმული პატივის, ღირსებისა და საქმიანი რეპუტაციის შემლახველი ცნობების უარყოფა. სასამართლომ სარჩელი დააკმაყოფილა.

სასამართლო გადაწყვეტილებიდან ირკვევა, რომ საქმეში ტელეკომპანია მოპასუხე მხარე “რუსთავი 2” არ არის, რადგან ცილისმწამებლური განცხადებები რესპონდენტმა გაავრცელა და არა წამყვანმა. ამის მიუხედავად სასამართლომ “ნანუკას შოუს” ინფორმაციის უარყოფისთვის საეთერო დროის გამოყოფა მაინც დაავალა, ტელეკომპანიას გადაწყვეტილება ჩაბარდა და 27 სექტემბერს “ნანუკას შოუ” ცილისწამების უარსაყოფად კალანდაძეს დაუკავშირდა.

როგორ შეიძლება მოიქცეს მედია მსგავს შემთხვევაში და ჰქონდა თუ არა “რუსთავი 2-ს” ინფორმაციის უარყოფისთვის დროის დათმობის ვალდებულება - ამ საკითხზე მედიაჩეკერი IDFI-ს კანონის უზენაესობის პროგრამის ხელმძღვანელს, გიორგი ბერაიას ესაუბრა.

- რა შემთხვევაში შეიძლება დაევალოს მედიას ინფორმაციის უარყოფა?

სამოქალაქო კოდექსში წერია, რომ ცილისწამების შესახებ დავებში მოპასუხეს სასამართლომ შესაძლოა დააკისროს გავრცელებული ცნობის უარყოფა. ეს ზოგადი სტანდარტებია. მოპასუხე შეიძლება იყოს მედია, ან სხვა ფიზიკური ან იურიდიული პირი.

იმ შემთხვევაში, როცა მედია თვითონ ავრცელებს ცილისმწამებლურ ინფორმაციას, ცხადია, მას შეიძლება დაეკისროს ცნობების უარყოფაც, თუმცა განსხვავებული შემთხვევაა, როცა მედია არ არის ცილისმწამებელი, სასამართლო დავის მონაწილე მხარე, მაგრამ მისი საშუალებით სხვა პირის მიერ გავრცელდა ცილისმწამებლური განცხადებები. როცა მედიას უშუალოდ ბრალი არ მიუძღვის ცილისმწამებლური ინფორმაციის გავრცელებაში და ამ დროს სასამართლო სწორედ მას ავალებს, გამოყოს უფასო სატელევიზიო ეთერი კონკრეტული კერძო პირებისთვის, შეიძლება დამაზიანებელი იყოს მედიის თავისუფლებისთვის, შესაბამისად, ამ საკითხს სიფრთხილით უნდა მოვეკიდოთ.

- ეს კონკრეტული გადაწყვეტილება ნიშნავს, რომ “რუსთავი 2” ვალდებული იყო ბესო კალანდაძისთვის, ცილისმწამებლური განცხადების უარსაყოფად დრო დაეთმო?

მართალია, გადაწყვეტილებაში “რუსთავი 2”-ის მიმართ ეთერის შეთავაზებაზე პირდაპირ სიტყვა “ვალდებულება” არ წერია, მაგრამ აზრი ისეა ფორმულირებული, რომ გადაწყვეტილების აღსრულების ნაწილი მასზეც ვრცელდება. გადაწყვეტილებაც ამიტომ ჩაბარდა ტელეკომპანიას.

მაშინ, როცა ასეთი საქმეები ბოლო დროს საკმაოდ ხშირია, შეიძლება მედიას მოუწიოს ძალიან მძიმე ტვირთის აღება. გამოდის, რომ ყველა ასეთ საქმეში მან უფასოდ უნდა დაუთმოს მოპასუხეებს თავისი ძვირფასი საეთერო დრო, რაც მათი შემოსავლის ერთ-ერთი ძირითადი წყაროა.

- “რუსთავი 2” საქმეში მხარე არაა. შეეძლო ტელკომპანიას აღსრულებაზე უარის თქმა და გადაწყვეტილების გასაჩივრება? თუ აღსრულება არ მოხდებოდა, შემდეგი ეტაპი რა იქნებოდა?

სასამართლო გადაწყვეტილების გასაჩივრების უფლება მხოლოდ მხარეს აქვს. ამ შემთხვევაში “რუსთავი 2” არ იყო ჩართული საქმის განხილვაში და როგორც ჩემთვის არის ცნობილი, ასევე არ მიეცა შესაძლებლობა გაესაჩივრებინა სასამართლოს ის გადაწყვეტილება რომლის საფუძველზეც დაეკისრა სატელევიზიო დროის დათმობის ვალდებულება. ესეც ერთ-ერთი საკითხია, რატომაც არის პრობლემური საქალაქო სასამართლოს გადაწყვეტილება.

რაც შეეხება იმას, შეეძლო თუ არა ტელეკომპანიას აღსრულებაზე უარის თქმა, კანონში ამაზე პირდაპირი პასუხები არ არის. თუმცა, ლოგიკურად, მედიას არ უნდა ჰქონდეს ვალდებულება აღასრულოს ისეთი გადაწყვეტილებები, სადაც თვითონ არ არის მოპასუხე და უშუალოდ მის მიერ არ მომხდარა ცილისმწამებლური ცნობების გავრცელება.

ზოგადად კი, სასამართლოს გადაწყვეტილების აღუსრულებლობა, ცხადია, დასჯადია კანონმდბელობით და ამაზე არსებობს შემდგომში იძულებით აღსრულების მექანიზმები. მაგრამ აქ საუბარია, როგორ უნდა განიმარტოს კანონმდებლობა. თუ მედია არაა მხარე და მას სასამართლო აკისრებს გადაწყვეტილების აღსრულებას და სატელევიზო დროის გამოყოფას, სადავოა, საერთოდ რამდენად არის კანონის ამგვარი განმარტება კონსტიტუციური.

- მოსარჩელე, ციცინო შურღაია არ ითხოვდა ინფორმაციის უარყოფას “რუსთავი 2-ის” საშუალებით. რა გარემოებაზე დაყრდნობით შეიძლებოდა დაევალებინა მოსამართლეს “რუსთავი 2-სთვის” ეთერის დათმობა?

რადგანაც “რუსთავი 2-ის” ეთერით გავრცელდა, სასამართლომ მიიჩნია, რომ იმავე არხზე და იმავე გადაცემაში უნდა გავრცელებულიყო საპასუხო განცხადება. თუმცა, გადაწყვეტილებაში საუბარი არაა, რატომ უნდა დაუთმოს არხმა მოპასუხეს თავისი ეთერი.

- სასამართლოს მსგავსი გადაწყვეტილებები სარედაქციო დამოუკიდებლობაში ჩარევად აღიქმება?

დიახ, ეს არის სარედაქციო პოლიტიკაში ჩარევა, რაღაც დოზით, იმიტომ, რომ სასამართლო მედიას ავალდებულებს გადასცეს ინფორმაცია, რაც შეიძლება მას არ სურდეს. თუმცა, თუ მედია თვითონ იქნებოდა ცილისმწამებელი, ანუ საქმეში მონაწილე მხარე, მაშინ გამართლებული იქნებოდა ამგვარი ვალდებულების დაკისრება.

- რა შეიძლება იყოს ასეთ დროს გამოსავალი, რომ ერთი მხრივ შესრულდეს სასამართლოს გადაწყვეტილება და მომჩივნის კანონიერი ინტერესი, მერე მხრივ კი არ მოხდეს მედიის სარედაქციო პოლიტიკაში ჩარევა?

კანონში საუბარია, რომ გავრცელებული ინფორმაციის უარყოფა უნდა მოხდეს “თანაზომადი საშუალებით”. ანუ, კანონის მიზანია, რომ რა წვდომის საინფორმაციო ველითაც მოხდა ინფორმაციის გავრცელება, იმავე წვდომისა და იმავე გავრცელების მედიასაშუალებით მოხდეს ცილისმწამებლური განცხადების უარყოფა. “თანაზომადი საშუალება” გულისხმობს იმავე ტიპის გადაცემას, რომელშიც ცილისმწამებლური განცხადება გაკეთდა და არა მაინც და მაინც, კონკრეტულად იმავე გადაცემას.

გამოსავალი შეიძლება იყოს, რომ სასამართლომ ზოგადი ვალდებულება დააკისროს კერძო პირებს, (ამ შემთხვევაში ბესო კალანდაძეს) რათა მათ უარყოფის განცხადება გაავრცელონ იმავე გავრცელებისა და რეიტინგის მქონე გადაცემაში, უფასოდ ან გარკვეული თანხის სანაცვლოდ. ანუ თუ მედიასაშუალება ასეთ დროს უარს იტყვის უფასოდ ეთერის დათმობაზე, მოპასუხე ვალდებული უნდა იყოს, იყიდოს გარკვეული საეთერო დრო. ამავდროულად გასათვალისწინებელია, რომ გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვისას დაცული უნდა იქნეს “სანქციის” პროპორციულობის მოთხოვნა. ამ შემთხვევაში, სასამართლომ უნდა შეაფასოს მოპასუხის მიერ ინფორმაციის უარსაყოფად დასახარჯი თანხა, რამდენად პროპორციულია მომჩივანისთვის მიყენებული ზიანის და ამის შესაბამისად უნდა მიიღოსგადაწყვეტიელბა.
კატეგორია - საქართველო
კომუნიკაციების ეროვნულმა კომისიამ გადაცემებში პროდუქტის განთავსების წესების დარღვევისთვის ტელეკომპანიები „მაესტრო“ და „პირველი“ წერილობით გააფრთხილა. GNCC-ის პრესრელიზის მიხედვით, მონიტორინგის შედეგად, სპონსორობის და პროდუქტის განთავსების წესების დარღვევა დაფიქსირდა ტელეკომპანია „იბერიასთან“, „იმედთან“ და „რუსთავი 2-თან“ დაკავშირებითაც. ამ სამი მაუწყებლის საკითხი კომისიის უახლოეს სხდომაზე განიხილება.

GNCC-ის გადაწყვეტილებაში ვკითხულობთ, რომ გადაცემაში „სელფი-მაესტრო“ 11 თებერვალს გასული სიუჟეტით, რომელშიც გადაცემის წამყვანი ბრენდულ მაღაზია „სამსუნგს“ სტუმრობდა და მაყურებელს ახალ პროდუქციის უპირატესობაზე ესაუბრებოდა, დაირღვა „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონის 69-ე მუხლის მე–2 პუნქტი, რომლის თანახმადაც, „პროგრამაში პროდუქტის (საქონლის/მომსახურების) განთავსება ისე უნდა მოხდეს, რომ მან გავლენა არ მოახდინოს პროგრამის შინაარსზე, მათ შორის, მაუწყებლის სარედაქციო დამოუკიდებლობაზე, ის არ უნდა შეიცავდეს პროდუქტის შეძენისაკენ პირდაპირ მოწოდებას; და პროდუქტს გადაჭარბებული მნიშვნელობა არ უნდა მიანიჭოს.

11 თებერვალს განთავსებული იმ რეკლამებით კი, რომლებიც ლიმონათ „ყაზბეგის,“ „კულასა“ და კლინიკა „ავერსის“ პოპულარიზაციას ემსახურებოდა, „მაესტრომ“ დაარღვია საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის 2016 წლის 14 იანვრის N1 დადგენილება და „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონის 67-ე მუხლის მე-3 პუნქტიც, რომლის თანახმადაც, „სპონსორობისას დაუშვებელია საქონლის/მომსახურების შეძენის, მიწოდებისა და მოხმარებისაკენ პირდაპირი მოწოდება ამ საქონელზე ან/და მომსახურებაზე სპეციალური მითითებით.“

კომერციული რეკლამის განთავსების წესებს არღვევდა 4 თებერვალს ტელეკომპანია „პირველის“ გადაცემა „უძრავი ქონების სიუჟეტიც , რომელიც ელექტრო და დამხმარე ხელსაწყოების მწარმოებელ ბრენდს, INGCO-ს (ინგკოს) შეეხებოდა. ავტორი გადაჭარბებული მნიშვნელობით ყვებოდა INGCO-ს პროდუქციის უპირატესობაზე. იმავე გადაცემაში 12 თებერვალს გავიდა სიუჟეტი, რომელიც ეხებოდა კომპანია „ნოვას“ საგამოფენო და სარეალიზაციო დარბაზებში გასაყიდად წარმოდგენილ სამშენებლო და კერამიკულ-სააბაზანო მასალებსა და პროდუქციას.

ასევე, GMCC-მ კომერციული რეკლამისა და პროდუქტის განთავსების წესების დარღვევად მიიჩნია გადაცემა „ავტორბოლისა“ და „საქმიანი დილის“ სასპონსორო ტიხრებში საქონლის/მომსახურების შეძენის, მიწოდებისა და მოხმარებისაკენ პირდაპირ მოწოდება.

კომუნიკაციების ეროვნულმა კომისიამ მიიჩნია, რომ ორივე ტელეკომპანიის მიერ „მაუწყებლობის შესახებ“ და „რეკლამის შესახებ“ საქართველოს კანონები დაირღვა, რადგან, პროგრამაში პროდუქტის (საქონლის/მომსახურების) განთავსებისას, აკრძალულია პროდუქტის შეძენისაკენ პირდაპირი მოწოდება და პროდუქტისათვის გადაჭარბებული მნიშვნელობის მინიჭება.
კატეგორია - საქართველო
რას სთავაზობს ტელემედია ბავშვებსა და მოზარდებს, რა ტიპის საბავშვო გადაცემები გვხვდება საეთერო ბადეებში, რამდენად შეესაბამება ეს გადაცემები მედია სტანდარტებს - მედიაჩეკერი გთავაზობთ საბავშვო გადაცემების მიმოხილვას, საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერ ბავშვთა საკითხების მედიაგაშუქების შესახებ მომზადებული კვლევის მიხედვით.
კატეგორია - საქართველო
მაუწყებლობის შესახებ კანონის 16-ე მუხლის მიხედვით, საზოგადოებრივი მაუწყებელი ვალდებულია:

- უზრუნველყოს პროგრამების სარედაქციო დამოუკიდებლობა, სამართლიანობა და მიუკერძოებლობა; სახელისუფლებო, პოლიტიკური, რელიგიური და კომერციული გავლენისაგან თავისუფლება;

- უზრუნველყოს საზოგადოებრივი ინტერესის შესაბამისი თანასწორობა ახალი ამბების, საზოგადოებრივ-პოლიტიკურ, საგანმანათლებლო-შემეცნებით, კულტურულ და სპორტულ პროგრამებს შორის;

- უზრუნველყოს აუდიტორიის დროული და ყოველმხრივი ინფორმირება საქართველოში, მის რეგიონებსა და მსოფლიოში მიმდინარე მნიშვნელოვანი მოვლენების შესახებ;

- საუკეთესო დროს გადასცეს ახალი ამბებისა და საზოგადოებრივ-პოლიტიკური პროგრამები, ხოლო საარჩევნო კამპანიის მსვლელობისას – აგრეთვე წინასაარჩევნო დებატები;

- პროგრამებში არ გამოხატოს თავისი აზრი;

- ასახოს საზოგადოებაში არსებულ მოსაზრებათა პლურალიზმი;

- ეთერის არანაკლებ 25%-ისა დაუთმოს დამოუკიდებელი კერძო სამართლის იურიდიული პირების მიერ მომზადებულ პროგრამებს, რომელთა შესყიდვა განხორციელდება „სახელმწიფო შესყიდვების შესახებ“ საქართველოს კანონითა და ამ კანონით დადგენილი წესით;

- პროგრამებში ასახოს საზოგადოებაში არსებული ეთნიკური, კულტურული, ენობრივი, რელიგიური, ასაკობრივი და გენდერული მრავალფეროვნება;

- ბავშვთა და მოზარდთა ინტერესების შესაბამისი პროპორციით განათავსოს საბავშვო პროგრამები;

- გაითვალისწინოს შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა ინტერესები, საარჩევნო კამპანიის პერიოდში და რეფერენდუმის/პლებისციტის გამართვის დროს ეთერში გაშვებულ არჩევნებთან/რეფერენდუმთან/პლებისციტთან დაკავშირებულ თავის გადაცემებში უზრუნველყოს სურდოთარგმანი;

- ხელი შეუწყოს ქვეყნის თვითმყოფადობის, სულიერი ფასეულობებისა და კულტურული მრავალფეროვნების განვითარებას;

- სათანადო პროპორციით განათავსოს უმცირესობების ენაზე, უმცირესობების შესახებ და უმცირესობების მიერ მომზადებული პროგრამები.

- უზრუნველყოს საქართველოს საგარეო პოლიტიკის ძირითადი მიმართულებების, მათ შორის, ჩრდილოატლანტიკური ხელშეკრულების ორგანიზაციაში (შემდგომ − ნატო) და ევროკავშირში ინტეგრაციის, პოპულარიზაცია;

- უზრუნველყოს აუდიტორიის დროული და ყოველმხრივი ინფორმირება საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიებთან დაკავშირებული მოვლენების შესახებ.

მუხლი 59.

- საზოგადოებრივი მაუწყებელი, საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზია და რადიო, აგრეთვე საერთო მაუწყებელი ვალდებული არიან, საუკეთესო დროს განათავსონ ახალი ამბები და საზოგადოებრივ-პოლიტიკური პროგრამები და უზრუნველყონ აუდიტორიის დროული ინფორმირება მათი მომსახურების ზონაში, საქართველოსა და მსოფლიოში მიმდინარე მოვლენების შესახებ.

6 თებერვალს საზოგადოებრივი მაუწყებლის გენერალურმა დირექტორმა სამეურვეო საბჭოს და დაინტერესებულ საზოგადოებას განსახილველად შესთავაზა გეგმა, რომლის ერთ-ერთი პუნქტი გულისხმობს 2018 წლამდე საზოგადოებრივ მაუწყებელზე ყველა გადაცემის შეჩერებას, გარდა საინფორმაციო გადაცემისა. გეგმას გამოეხმაურა „კოალიცია მედიის ადვოკატირებისთვის“. განცხადებაში აღნიშნულია, რომ შემოთავაზებული გეგმა ეწინააღმდეგება საზოგადოებრივი მაუწყებლისთვის მაუწყებლობის შესახებ კანონით დადგენილ მოთხოვნებს.
კატეგორია - საქართველო
ბეჭდური პრესის განვითარების ისტორია ჯერ კიდევ იმ დროიდან იღებს სათავეს, როდესაც ძველი რომაელები, ინფორმაციის გავრცელების მიზნით, დასახლებებში საინფორმაციო დაფებს კიდებდნენ. მას შემდეგ პრესამ განვითარების დიდი ეტაპი გაიარა და საბოლოო სახით, მეთვრამეტე-მეცხრამეტე საუკუნეში ჩამოყალიბდა.

ინფორმაციულმა შიმშილმა გაზეთების ყოველდღიურობის მოთხოვნილებაც გააჩინა. პირველი ასეთი გაზეთი“Daily Current” 1720 წელს ლონდონში გამოვიდა. მოგვიანებით გაჩნდა დილის, შუადღისა თუ საღამოს გაზეთები, რაც განსაკუთრებით პოპულარული ამერიკის შეერთებულ შტატებში იყო.

პრესას არსებობიდან დღემდე არაერთი გამოწვევა ჰქონდა. ადრე თუ მისი ყველაზე დიდი კონკურენტი ტელევიზია იყო, ინტერნეტის გამოჩენამ ყველაფერი თავდაყირა დააყენა. ინფორმაციის მიღებისა და გავრცელების ახალმა საშუალებამ მთლიანად შეცვალა მედიის დღის წესრიგი. შემცირდა პრესის გაყიდვების რაოდენობა, ტელევიზიას მოაკლდა მაყურებელი. შეიცვალა ჟურნალისტიკის ტრადიციული სახეც. მედიასაშუალებები აქტიურად ცდილობენ, მოერგონ ახალ გამოწვევებს, თუმცა თითქმის ყველა აღიარებს, რომ ინტერნეტთან კონკურენცია და ვებში ინტეგრირება უჭირთ.

ახალ გამოწვევებზე პასუხი განსაკუთრებით რთულია ისეთი ქვეყნებისათვის, სადაც ბეჭდურ მედიას განსაკუთრებული პოპულარობა არასოდეს ჰქონია. ქართულ სინამდვილეში პირველი ყოველდღიური გაზეთი 1819 წლიდან გამოჩნდა. გასაბჭოების პერიოდმა პრესის გამოცემაზე თავისი კვალი დაამჩნია და სანამ ახალი გაზეთები მოძლიერდებოდნენ, ტელევიზიაც გამოჩნდა.

საქართველოს დამოუკიდებლობის გამოცხადების შემდეგ, დამოუკიდებელი გაზეთების რაოდენობა საკმაოდ გაიზარდა. ამ დროისათვის, პრესის მნიშვნელოვანი და კომერციული წილი ბულვარულ ჟურნალ-გაზეთებზე მოდის, თუმცა ინტერნეტმა მათაც შეუქმნა პრობლემები.

აირექსის მედიაპროგრამების დირექტორის მოადგილე, დაჩი გრძელიშვილი ამბობს, რომ ბევრ მედიასაშუალებას ახალი ტენდენციებისათვის ფეხის აწყობა უჭირს და მულტიმედიური პლატფორმა მხოლოდ საიტის დამზადება და ბეჭდური თუ ვიდეოკონტენტის მასზე გადატანა ჰგონია.

„ვების ქონა არაფერს ნიშნავს. ინტეგრირებული ნიუსრუმი ხომ თავისი არსით ნიშნავს, გქონდეს ინფორმაციის მიღების ერთი არხი, მაგრამ მომხმარებლამდე რამდენიმე პლატფორმით მიგქონდეს. მულტიმედია ჟურნალისტიკაა, როდესაც ერთი ჟურნალისტი ამზადებს ვიდეოს, ფოტოს, ტექსტს. ეს ნიშნავს, რომ ნაკლები დანახარჯით ვიღებთ მრავალფეროვან ინფორმაციას.“ - ამბობს გრძელიშვილი.

ქართული მედიაბაზრის ერთ-ერთ ყველაზე დიდ საგამომცემლო სახლში ამბობენ, რომ არსებული რეალობიდან გამომდინარე, ბეჭდური პრესის ტირაჟის შემცირება გარდაუვალია. „პალიტრა მედიაში“ ახალი ტენდენციისთვის ფეხის აწყობა, ჯერ კიდევ, 2005 წლიდან სცადეს, როდესაც ვებში საინფორმაციო სააგენტო, „ინტერპრესნიუსი“ გაეშვა. დღეისათვის კი დაახლოებით, ოცამდე ვებგვერდი აქვთ.

„ჩვენი საიტები ერთ, ინტეგრირებულ ნიუსრუმშია გაერთიანებული. რა თქმა უნდა,საკუთარ მასალებს აქ ვაქვეყნებთ, თუმცა მაქსიმალურად ვცდილობთ, არ მივაყენოთ ზიანი ბეჭდური პრესის გაყიდვას.„კვირის პალიტრის“ ვებგვერდზე ე.წ. Paywall-ი გვაქვს, რაც იმას ნიშნავს, რომ მასალის სრული წაკითხვა ვებში მხოლოდ ხელმომწერებს შეუძლიათ - გარკვეული საფასურის გადახდის შემდეგ“, - ამბობს „პალიტრა მედიის“ ნიუსრუმის ყოფილი რედაქტორი, ნატა მუმლაძე.

სარედაქციო მასალების წაკითხვის შესაძლებლობა გარკვეული საფასურის გადახდის შემთხვევაში - ეს მიდგომა აპრობირებული აქვს ყოველდღიურ გაზეთ „რეზონანსსაც.“ როგორც რედაქტორი, ბესო მამინაიშვილი „მედიაჩეკერთან“ საუბარში ამბობს, ვებ-გვერდის ხელმომწერთა რაოდენობა, დღესდღეობით, ათასამდე აღწევს.

„თანხა, რომელიც მასალების გასაცნობად არის გადასახდელი, მიზერულია. ჩვენ მომხმარებლის სტაბილურად მზარდი რაოდენობა გვყავს, მკითხველის უმეტესობა საზღვარგარეთ მცხოვრები ქართველია“, - ამბობს ის.

მისივე თქმით, ვები არამხოლოდ ყოველდღიური, არამედ, ნებისმიერი გამოცემისათვის არის სერიოზული კონკურენტი, ამიტომაც „რეზონანსი“ მკითხველს ექსკლუზიურ ინფორმაციასა და ახალი ამბების განსხვავებულ ანალიზს სთავაზობს.

დაჩი გრძელიშვილი მიიჩნევს, რომ სტატიაზე წვდომა საფასურის გადახდის შემთხვევაში მედიასაშუალების სტრატეგიის საკითხია, თუმცა ამბობს, რომ ეს მიდგომა მომგებიანი არ არის.

„როგორ ფიქრობთ, ფასიან სტატიაში რამდენი მკითხველი გადაიხდის თუნდაც ერთ ან ორ ლარს? ხუთი კაციდან, საუკეთესო შემთხვევაში, ალბათ, ორი. მედიის მოგება არა კონკრეტული სტატიის, არამედ, რეკლამის გაყიდვაში მდგომარეობს. როდესაც მასობრივი მედიასაშუალება ხართ, თქვენი ინტერსია, რაც შეიძლება, ფართო აუდიტორია გყავდეთ. ეს რეკლამის კლიენტსაც ზრდის“.

საქართველოში ისეთი გამოცემებიც არის, რომლებმაც ვებგვერდის განვითარება ბეჭდური გამოშვების პარალელურად დაიწყეს. ასეთია გაზეთი „პრაიმ-თაიმი.“მისი პირველი ნომერი 2009 წლის მარტში გამოვიდა. რედაქციაში ამბობენ, რომ ინტერნეტზე მეტ პრობლემას გავრცელების სისტემა ქმნის.

“პრაიმ-თაიმი პირველი ფერადი გამოცემა იყო საქართველოში. გვქონდაგანსხვავებული რუბრიკები. ჩვენი მიზანი იყო, შეგვექმნა გაზეთი, რომელიც საზოგადოების ყველა ფენაზე იქნებოდა გათვლილი და ახლაც ვგეგმავთ ამ მიმართულებით მუშაობის გაგრძელებას“, - აცხადებს გაზეთის რედაქტორი, ქეთი ხატიაშვილი. მისი თქმით, ვები და გაზეთი ერთმანეთისაგან იმ მასალების სპეციფიკითაც განსხვავდება, რაც მასზე იდება.

„გაზეთში პირველი გასაყიდი მასალა უნდა დადო, ვებზე შეგიძლია, ყველაფერი განათავსო. გაზეთი ანალიტიკურ სტატიებზე უფროა გათვლილი, ვიდრე ვები. მისთვის ვცდილობთ ისეთ თემებზე ვიმუშაოთ, რომელსაც, ნომრის ყიდვის შემთხვევაში, 2-3 დღეგაეცნობა მკითხველი“.

როგორ უწყობენ ფეხს რეგიონში ახალ მედიას? დაჩი გრძელიშვილი ამბობს, რომ საქართველოს სხვადასხვა კუთხეში მომუშავე ჟურნალ-გაზეთები ცენტრალურ მედიასაშუალებებზე არანაკლებ მოტივირებულები არიან.

„სამხრეთის კარიბჭე,“ „გურიანიუსი“ და სხვები ის გამოცემებია, რომლებსაც გაზეთიც აქვთ, საიტიც და მეტიც, ონლაინ ტოქ-შოუებსაც აწარმეოებენ“, - ამბობს გრძელიშვილი, „ხშირად ისეთი მიგნებები აქვთ, სასიამოვნოდ ვოცდები. ჩვენ მიერ მიცემულ რჩევებს საინტერსო განვითარებას მოუძებნიან ხოლმე“.

საკუთარი ვებგვერდის კონცეფიციის გადახედვას გეგმავენ „რეზონანსსა“ და „პრაიმ-თაიმში“. ამ უკანასკნელში ამბობენ, რომ გაზაფხულის ბოლოსთვის ისეთ სიახლეებს აპირებენ, რომლებიც რეგიონში მცხოვრები მოსახლეობისათვის იქნება განკუთვნილი.

„ყველა კვლევა აჩვენებს, რომ ვები უფრო მზარდია. ინტერნეტი გადის ქალაქებიდან სოფლებისაკენ, რა თქმა უნდა, ამ სეგმენტის ათვისება გვინდა“, - ამბობს ქეთი ხატიაშვილი.

მულტიმედია ჟურნალისტების დამატება და საიტის რეორგანიზაცია აქვთ დაგეგმილი„რეზონანსშიც“. ამ მიმართულებით მუშაობას გაზეთი უახლოეს პერიოდში იწყებს. რედაქტორი ბესო მამინაიშვილი მიიჩნევს, რომ ხარისხიანი ფოტო, ვიდეო და აუდიომასალა წარმატებისათვის მნიშვნელოვანია.

„გვინდა, ფორუმი შევქმნათ, გავაძლიეროთ ინტერაქციული მიმართულება. ეს უნდა იყოს საიტი, სადაც ხალხი კონკრეტულ თემებზე იმსჯელებს“, - ამბობს ის.

„პალიტრა მედიაში“ კი ამბობენ, რომ ორგანიზაცია ინტერნეტპორტალებს ბეჭდური გამოცემების გასაძლიერებლად იყენებს. მობილური აპლიკაციები ამ ეტაპზე, გაზეთ „კვირის პალიტრასა“ და “Georgian Journal-ს“ აქვთ.

რა პერსპექტივა აქვს ბეჭდურ მედიას ინტერნეტში? - დაჩი გრძელიშვილი მიიჩნევს, რომ ახალი მედია ამოუწურავ შესაძლებლობათა ზღვაა და მისი ათვისება ნებისმიერი მედიასაშუალებისათვის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია. მისი განმარტებით, არსებულ ვითარებაში კონკურენცია დაუნდობელია და ის გადარჩება, რომელიც სიტუაციას ალღოს სწრაფად აუღებს.

„ტყუილად ამბობენ, რომ ინტერნეტი ბეჭდურ სამყაროს სპობს. გონივრული გამოყენების შემთხვევაში, როგორიცაა პოსტფალბიშინგი, პოსტფრომოუშენი თუ ჯვარედინი გამოქვეყნება, პირიქით, პრინტის გაყიდვაში გვეხმარება,“ - ამბობს ის.

საერთაშორისო გამოცდილება კი აჩვენებს, რომ ინტერნეტის სწრაფად მზარდ კონკურენციას დიდი და მდიდარი საგამომცემლო სახლებიც ვერ უძლებენ. ამ მიზეზით დაიხურა 2012 წელს ამერიკული გამოცემა „ნიუსვიკი“, მიმდინარე წლის 26 მარტს კი, ფინანსური პრობლემების გამო, ბრიტანული გამოცემა „ინდეფენდენტის“ ბეჭდური გამოცემა.

საერთაშორისო მედიაექსპერტები და დიდი საგამომცემლო სახლების წარმომადგენლები მიიჩნევენ, რომ ვებში ინტეგრირება მედიასაშუალებისათვის გადარჩენის ყველაზე მნიშვნელოვანი ნაწილია. მიუხედავად ამისა, უნიკალური ნიშა ჯერ არც ერთ მათგანს არ აქვს ნაპოვნი.
კატეგორია - საქართველო
კომუნიკაციების ეროვნულ კომისიას მიაჩნია, რომ არაწინასაარჩევნო პერიოდში გასული პოლიტიკური შინაარსის რეკლამები უნდა რეგულირდებოდეს, რაც “საკანონმდებლო აქტებში ცვლილებების განხორციელებას მოითხოვს”. პოლიტიკური რეკლამა დღეისათვის მხოლოდ წინასაარჩევნო პერიოდში რეგულირდება. ეს განმარტება კომისიამ მას შემდეგ გააკეთა, რაც მედიაჩეკერმა არაწინასაარჩევნო პერიოდში “რუსთავი 2-ის” ეთერში გასული პოლიტიკური შინაარსის რეკლამებთან დაკავშირებით შეკითხვებით მიმართა. მედიაჩეკერმა ამ თემაზე სტატია უკვე მოამზადა. მასალაში ტელეკომპანიის გაყიდვების განყოფილების უფროსი აღნიშნავდა, რომ რგოლები ეთერში კომერციული რეკლამის სტატუსით გავიდა.

საარჩევნო კოდექსის მიხედვით, გარდა იმისა, რომ პოლიტიკურ რეკლამას უნდა ეწეროს კონკრეტულად რომელი პოლიტიკური პარტიის რეკლამაა, ამასთანავე, “პოლიტიკური/წინასაარჩევნო რეკლამის გამოქვეყნებისას კადრის კუთხეში უნდა იყოს წარწერა „ფასიანი პოლიტიკური რეკლამა“ ან „უფასო პოლიტიკური რეკლამა“. ასეთ რეკლამას უნდა ჰქონდეს სურდოთარგმანი, რომლის უზრუნველყოფაც რეკლამის წარმდგენი საარჩევნო სუბიექტის ვალდებულებაა”. ზემოხსენებულ რეკლამებში ეს მოთხოვნები დაცული არ იყო.

კომუნიკაციების ეროვნულ კომისიაში განგვიმარტეს, რომ საარჩევნო კოდექსში გაწერილი მოთხოვნები წინასაარჩევნო პერიოდში გასულ რეკლამებს ეხება, „რუსთავი 2-ის“ ეთერში კი, ზემოხსენებული რეკლამები არაწინასაარჩევნო პერიოდში გავიდა, შესაბამისად, მათზე მარეგულირებელი ნორმები არ გავრცელდება.

„ამასთან, კომისიას მიაჩნია, რომ ასეთი ტიპის რეკლამა უნდა ექვემდებარებოდეს გარკვეულ რეგულაციას, რაც საკანონმდებლო აქტებში ცვლილებების განხორციელებას მოითხოვს“ - აღნიშნულია კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის მიერ მედიაჩეკერისთვის გამოგზავნილ ოფიციალურ წერილში.

მედიაჩეკერზე გამოქვეყნებულ სტატიაში “საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველოს” წარმომადგენელი ლევან ნატროშვილიც აღნიშნავდა, რომ ეს საკანონმდებლო ხარვეზია და აუცილებელია აღნიშნული საკითხის დარეგულირება: “პირველ რიგში ეს აუცილებელია იმისთვის, რომ ამომრჩეველმა იცოდეს, ინფორმირებული იყოს რა სახის კლიპს უყურებს. კიდევ ერთი პრობლემა ისაა, რომ პოლიტიკური პარტიები ამ ხვრელს იყენებენ იმისთვის, რომ პოლიტიკური შინაარსის რეკლამას კომერციული რეკლამის ფასად უშვებენ ეთერში მაშინ, როცა პოლიტიკური რეკლამის ფასს კანონი ცალკე ადგენს და შესაძლოა ეს თანხა კომერციული რეკლამის ფასს აღემატებოდეს”.
კატეგორია - საქართველო
ქართული გაზეთების ბოლო გვერდზე განთავსებული გასართობი რუბრიკები მკითხველს კროსვორდებს, ანეკდოტებსა თუ სხვადასხვა თავშესაქცევ ამბავს სთავაზობს. სექსისტური მასალები - მედიაჩეკერის დაკვირვებით, სწორედ ესაა გაზეთების გასართობი გვერდების ერთ-ერთი მთავარი მახასიათებელი.
 
ამ ტიპის რუბრიკებიდან ვიღებთ ინფორმაციას, როგორ მოვამზადოთ სხვადასხვა კერძი, როგორ დავიკლოთ წონაში, როგორ გავწმინდოთ ხალიჩა ან გავრეცხოთ მიმწვარი ჭურჭელი - ამგვარ მასელებს, როგორც წესი ქალების ფოტოები ერთვის. როგორც ჩანს, გამოცემებს გასართობი გვერდების სამიზნე აუდიტორიად სწორედ ქალები წარმოუდგენიათ.
 
„ძვირფასო ქალებო, ამ თემებზე მამაკაცებს არ ესაუბროთ!..“ გვაფრთხილებს გაზეთი „ქრონიკა“ და ამატებს: „ბევრი ამბობს, მიუხედავად იმისა, რომ ქალი უყვარს, ხშირად ძალიან ბურღავს ტვინს თავისი ლაპარაკით“. ამავე გაზეთში გამოქვეყნებული კიდევ ერთი მასალის სათაურია: „იდეალური ცოლი, რომელიც გემრიელ კერძებს აკეთებს და მაგრად ჩხუბობს“. ამ ტექსტებში, შეიძლება გადაეყარო ისეთ ფრაზებს ან ტერმინებს, რომლებიც ხელს უწყობს სტერეოტიპების გაღვივებას და სტიგმის გაძლიერებას. აქ ჩვეულებრივი მოვლენაა, მამაკაცების „ძლიერ სქესად“, ქალების კი, „სუსტ სქესად“ მოხსენიება. ამ რუბრიკაში ხშირად იბეჭდება სენსაციური ტიპის მასალები სექსზე, ამბები წყვილების ინტიმური ცხოვრებიდან და ა.შ. ასეთი სტატიები ვიზუალურად ხშირადაა გაფორმებული ნახევრად შიშველი ქალის ფოტოებით, რაც ხელს იწყობს ქალის სექსუალური მოხმარების ობიექტად წარმოჩენას.
 
გაზეთების გასართობი გვერდები მკითხველს უცნაურ რჩევებსაც აძლევს, მაგალითად, მასალა სათაურით: „კბილის ძაფი...უნაყოფობის წინააღმდეგ“ გვაიმედებს რომ: „კბილის ძაფის რეგულარულ გამოყენებას დაფეხმძიმების ალბათობის გაზრდა შეუძლია“. დასტრესილებს კი „მჟავე კიტრით“ ანუგეშებს: „სტრესი მიიღეთ? მიირთვით... მჟავე კიტრი“.
 
გასართობ გვერდებში ხშირად გვხდება ამბები უცხოეთიდან. მაგალითად, „ქრონიკაში“ ვკითხულობთ: „ლესბოსელების ტკბილეულების გარეშე დატოვების გამო, კონდიტერებმა 137 ათასი დოლარი ჯარიმა გადაიხადეს“. როგორც ტექსტიდან ირკვევა, საკონდიტრო მაღაზიამ უარი უთხრა ჰომოსექსუალ წყვილს ტორტის დამზადებაზე, რომლის გამოც ჯარიმა დაეკისრათ. ამბის ბოლოს კი ჟურნალისტი ამატებს რომ „თუ მორალურ პრინციპებს ეწინააღმდეგება და ჯარიმების გადახდის ფინანსური შესაძლებლობაც გაქვს, შეგიძლია გააგრძელო კანონის დარღვევა“.
 
გასართობ გვერდებს ყველაზე დიდ ადგილს უთმობს გაზეთი „ალია“. აქ ნახავთ ჰოროსკოპს, კროსვორდებს, ანეკდოტებს. ასევე გვერდების საკმაოდ დიდი რაოდენობა ეთმობა სხვადასხვა შინაარსის პატარა ტექსტებს, თუ ერთ გვერდზე კითხულობთ „როგორ ვატაროთ ადამიანები ჩვენს ჭკუაზე? 10 ფსიქოლოგიური ხერხი, რომელიც სასურველია იცოდე“, იქვე შეიძლება შემოთავაზებული იყოს ამბავი „ჰაერში სექსი ისეთი სარფიანი ყოფილა, ისეთი...“
 
„ხორცის მოყვარული მამაკაცები უფრო მიმზიდველები არიან, ვიდრე ვეგეტარიანელები“, ამ ტიპის ახალი „სამეცნირო აღმოჩენების“ შესახებ „ალია“ და „ქრონიკა“ მკითხველს მუდმივად აწვდის ინფორმაციას. ტექსტებში სამეცნიერო აღმოჩენები, როგორც წესი „ბრიტანელ და ამერიკელ მეცნიერებს“ მიეწერება, ბუნებრივია მეცნიერების სახელიები, გვარები და თავად კვლევა დაკონკრეტებული არ არის. ამ ტიპის ინფორმაციის წყაროდ რუსული გასართობი გვერდები ხშირადაა მითითებული.
 
„ალიას“, „ქრონიკისა“ და „ასავალ-დასავალის“ გასართობი რუბრიკები ხშირად არის ევროპის შესახებ მცდარი სტერეოტიპებისა და მითების წყაროც. მაგალითად, ერთ-ერთ ასეთ ინფორმაციაში ვკითხულობთ, რომ ნიდერლანდებში მართვის მოწმობის აღება სექსუალური მომსახურების ხარჯზეა შესაძლებელი.
 
გაზეთ „რეზონანსის“ გასართობ რუბრიკაში, ზემოხსენებული გამოცემებისგან განსხვავებით, ნაკლებად შეხვდებით „უცნაურ რჩევებსა“ თუ გაუგებარ სამეცნიერო აღმოჩენებს, სექსიზმის შემცველი მასალებიც, პრაქტიკულად არ გვხდება. ნასას აღმოჩნები, ამბებო ჰოლივუდიდან, სიახლეები პოპმუსიკის სამყაროდან - „რეზონანსი“ გასართობ გვერდზე მკითხველს ამ ტიპის ინფორმაციას აწვდის.
 
„ასავალ-დასავალი“ თითქმის ყველა ნომერში, ტრადიციულად წარმოგვიდგენს რუბრიკას „საუბრები ასტროლოგთან“, რომელიც გვაწვდის ინფორმაციას გეომაგნიტურ დღეებზე, ფერებსა და წყვილთა შეთავსების ურთიერთკავშირზე. სხვა გაზეთების მსგავსად აქაც იხილავთ კროსვორდებს. ასევე შეიძლება გაეცნოთ მასალებს მედიცინაზე, ან საკვებზე.
 
გასართობი გვერდები ხშირად სთავაზობენ ქალებს (!) სხვადასხვა ტიპის მონოდიეტებსა თუ წონაში დაკლების ხერხებს. ასეთი მასალები სილამაზის გარკვეულ სტანდარტებს აწესებს და ხელს უწყობს სტერეოტიპების გაღრმავებას, გარდა ამისა, როგორც წესი, ამ ტიპის ინფორმაციას არასოდეს ერთვის ცნობები ამგვარი მონოდიეტების უკუჩვენებების შესახებ. ამ საკითხს ვრცლად შეგიძლიათ გაეცნოთ მედიაჩეკერის სტატიაში: "ცნობილი ადამიანების დიეტები, ერთ თვეში დაკლებული 20 კილო და სიგამხდრის პროპაგანდა მედიაში".
 
კატეგორია - საქართველო
ერთმანეთში არეული ილუსტრაციები, მყვირალა სათაურები და დამაინტრიგებელი ფრაზები, სხვადასხვა ფერის ფონები და შრიფტი - ამ ინდიკატორებით პირველი გვერდიდანვე ვხვდებით, რომ ეს „პრაიმ-ტაიმია“!

რა გასაკვირია, რომ სკანდალები, სენსაციები და „ექსკლუზივები“ ამ გაზეთის სტიქიაა. ზოგჯერ შეიძლება, პუბლიკაციის შინაარსი არც სკანდალური იყოს, არც სენსაციური და არც ექსკლუზიური, მაგრამ პირველ გვერდზე გამოტანილ ანონსში და შესაბამის გვერდზეც სათაურთან მაინც არტყია ლათინური წითელი შრიფტით აწყობილი შტამპი: SCANDAL, ან კიდევ EXCLUSIVE.

ეს თემა სტატისტიკურადაც რომ განვიხილოთ, მაგალითისთვის, 19 ოქტომბრის ნომრის პირველ გვერდზე გამოტანილი ანონსებიც გამოდგება - ათი ანონსიდან ორს დიდი წითელი, ლათინური ასოებით აწერია - SCANDAL, ოთხს ასეთივე სტილში - EXCLUSIVE, სამს კი იგივე შინაარსის, ოღონდ ქართულენოვანი წარწერა აქვს - „ექსკლუზიური“, „ექსკლუზივი“. საინტერესოა, რომ მოწინავე სტატიას, რომელსაც რიტორიკული სათაური აქვს - „საიდან ჩაუვარდა კოლომოისკის ხელში სკანდალური კომპრომატები“ ზემოთ კიდევ უფრო დიდად, წითელი ასოებით აწერია - „ექსკლუზივი“, ქვემოთ კი ბეჭედივით წითლად არტყია: EXCLUSIVE, SCANDAL.

გაზეთს კითხვის ნიშნით დაბოლოებული სათაურები ახასიათებს. „ვინ მიითვისა ავღანეთში დაჭრილი სამხედროების კუთვნილი მილიონნახევარი?“ „რა საიდუმლო მასალებს უგზავნის ბესელია ბადაშვილს?“ „რას ითხოვს ირანი საქართველოსგან“ (აქ და ზოგიერთ სხვა შემთხვევაში „პრაიმ-ტაიმი“ კითხვის ნიშანს არ იყენებს, მიუხედავად იმისა, რომ წინადადება კითხვითია), „რის გამო იხდიდა სასჯელს სოფო ბედიას ქმარი“ - ამ დამაინტრიგებელი სათაურების ქვეშ შეიძლება მხოლოდ ვარაუდები და ეჭვები დაგხვდეთ, შეიძლება, პასუხიც იპოვოთ - ეს 50/50-ზეა. მთავარია, სათაურიდანვე დაინტრიგდეთ და ერთგვერდიანი EXCLUSIVE და SCANDAL სულმოუთქმელად წაიკითხოთ.

„პრაიმ-ტაიმის“ სასარგებლოდ უნდა ითქვას, რომ მის სიყვითლეში ნაკლებად ურევია აგრესია, ქსენოფობია, ჰომოფობია და სხვა ყველანაირი ფობია თუ მანია, რითაც ბუნებას ასე დაუჯილდოვებია ზოგიერთი მისნაირი ყოველკვირეული. გაზეთის სუსტი წერტილი კრიმინალური ისტორიებია, რომელთა გაშუქებისას ჟურნალისტები ზოგჯერ იმ საზღვარს კვეთენ, საიდანაც ჟურნალისტური ეთიკის სტანდარტები აღარ ვრცელდება. ასევე, ყოფილა მსხვერპლი არასრულწლოვნების ან მძიმე დანაშაულში ბრალდებულთა იდენტიფიცირების შემთხვევები.

რაღა თქმა უნდა, „პრაიმ-ტაიმი“ წარმოუდგენელია პაპარაცების გარეშე. გამოცემის ორი გვერდი ხშირად ეთმობა რუბრიკას - Paparazzi, სადაც ქართული ბომონდის ცხოვრებისეული ყოფის ფოტოები ქვეყნდება. ზოგჯერ ამ ფოტოებზე იმდენად ჩვეულებრივი კადრებია, რომ ვერ გაიგებ, რატომ მოხვდა ეს კადრი პაპარაცის ობიექტივში. თუმცა, არის შემთხვევები, როცა ფოტოზე გაიელვებს რომელიმე ქართველი მომღერლის შიშველი ბარძაყის ნაწილი ან ჭიპი, ან რაიმე ისეთი ყოფითი სიტუაცია, რაც ასე აღაფრთოვანებს მსგავსი კადრების მოყვარულ მკითხველს (აგერ, ერთ-ერთი მომღერალი ტუჩებს პრანჭავს და პომადას ისვამს).

იმავე გვერდზე, ტრადიციული რუბრიკით - Bazar გვხდება რადენიმე მოკლე ინფორმაცია „ცნობადი სახეების“ ცხოვრებიდან. „როგორ ერთობიან თავისუფალ დროს ქართველი ვარსკვლავები“, „მალხაზ ქვრივიშვილის ყოფილმა ცოლმა და ანრი ბიბინეიშვილმა ხელი მოაწერეს“, „რამაზ ნოზაძეს ცოლმა დაბადების დღე საწოლში მიულოცა“ - ასეთ ახალ ამბებს გვიზიარებს რუბრიკა Bazar. ასეთი „მსუბუქი“ ტიპის სიახლეთა ანონსები გაზეთის ბოლო გვერდზეც არის გამოტანილი.

ჟურნალისტების მიერ მომზადებული სტატიების გამიჯვნა დაფინანსებული სტატიებისგან აქაც ისევე პრობლემატურია, როგორც სხვა ქართულ გაზეთებში. თუმცა, თუკი სხვა გაზეთები შეთანხმდნენ, რომ დაფინანსებული სტატიის ბოლოს ლათინური ასო „R“ უნდა მიაწერონ (სავარაუდოდ ეს „R“ რეკლამას უნდა ნიშნავდეს), „პრაიმ-ტაიმი“ მათ ემიჯნება და ირჩევს ასო „A“-ს. რატომ A? სავარაუდოდ ინგლისური სიტყვას advertisement (რეკლამა) - უნდა ნიშნავდეს. ზოგიერთ სტატიას არც ეს A აწერია და არც რაიმე სხვა მინაწერი გვამცნობს, რომ დაფინანსებულია, მაგრამ ქართული ბეჭდური მედიის ხრიკების კარგად მცოდნე მკვლევარი მაინც მიხვდება, რომ მის გამოქვეყნებაში ფულია გადახდილი. რიგით მოკვდავს ამის მიხვედრა ათგზის უფრო გაუჭირდება „პრაიმ-ტაიმის“ ჭრელი დიზაინის პირობებში, როცა გაზეთის გვერდებზე ისედაც ჩვეულებრივი ამბავია განსხვავებული ფერები, შრიფტები და ჩარჩოებში ჩასმული სტატიები.

თუკი გაზეთს ეთიკის ნორმები ავალდებულებს მკითხველის ზუსტ ინფორმირებას დაფინანსებული სტატიის თაობაზე, სახელმწიფო უწყებებს კანონი ავალებს გამჭვირვალობას და ანგარიშვალდებულებას. ამდენად, როდესაც გაზეთში ამა თუ იმ სახელმწიფო უწყების საქმიანობის რეკლამა გვხვდება და მასში, სავარაუდოდ, თანხაა გადახდილი, ამის თაობაზე, პირველ რიგში, თვითონ სახელმწიფო უწყებამ უნდა უზრუნველყოს მკითხველის ინფორმირება. აქ კონკრეტული მაგალითების მოყვანაც შეიძლებოდა, თუ რომელმა სტატიამ აღგვიძრა ეჭვები, მაგრამ ამ პუბლიკაციებს არავითარი მინიშნება არა აქვს და ამდენად, ლოგიკური იქნება, ეს აბზაცი „პრაიმ-ტაიმის“ სტილში, კითხვითი წინადადებით დავასათაუროთ - სახელმწიფო უწყებები „პრაიმ-ტაიმში“ ფარულად არის რეკლამირებული?

და მაინც, ინტერნეტის ეპოქაში ბეჭდურ მედიას თუკი მომავალი უწერია, „პრაიმ-ტაიმი“ დიდხანს იცოცხლებს. მისი დღეგრძელობა განპირობებული იქნება განსხვავებული მიდგომით, როცა ტაბლოიდი ბოლომდე ამართლებს თავის მოწოდებას და პარალელურად არ ავრცელებს რეაქციულ სიბნელეს, აგრესიას და განსხვავებულისადმი შიშებს.

ავტორი: ალეკო ცქიტიშვილი
კატეგორია - საქართველო
„რუსთავი 2-ის“ ეთერში, შუალედური საპარლამენტო არჩევნების პერიოდში პოლიტიკური შინაარსის რეკლამები გადიოდა. რგოლში გამოყენებულია საარქივო მასალა, სადაც ბიძინა ივანიშვილი მოსახლეობას საარჩევნო დაპირებებს აძლევს. ისმის ამომრჩევლების მოსაზრებებიც, რომლებიც უკმაყოფილებას დაპირებების შეუსრულებლობის გამო გამოხატავენ. რეკლამის ბოლოს ისმის „ოცნება არ მუშაობს“ „ესენი უნდა წავიდნენ“.

Mediachecker.ge-სთან საუბარში კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურის უფროსმა ხატია ყურაშვილმა განაცხადა, რომ კომისიამ დარღვევა დაადგინა- სარეკლამო რგოლები წინასაარჩევნო პერიოდში კანონით წაყენებულ მოთხოვნებს არ აკმაყოფილებდა.

“სარეკლამო რგოლს არ ჰქონდა წარწერა ფასიანია თუ უფასო რეკლამა, ასევე არ იყო უზრუნველყოფილი სურდო თარგმანით, არ იყო მითითებული სარეკლამო ნომერი და პოლიტიკური პარტიის, ბლოკის, გაერთიანების სახელწოდება”, - ამბობს ხატია ყურაშვილი, კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურის უფროსი.

“რუსთავი 2 - ის“ გაყიდვების განყოფილების უფროსი კონსტანტინე ბათმანიდის თქმით კი, რეკლამა არა პოლიტიკურმა პარტიამ, არამედ არასამთავრობო ორგანიზაცია “სამოქალაქო განვითარების საერთაშორისო ქსელმა” დაუკვეთა და ის ეთერში კომერციული რეკლამის სტატუსით გავიდა, ამიტომ მასზე პოლიტიკური რეკლამისთვის დაწესებული მოთხოვნები ვერ გავრცელდებოდა.

ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის იურისტის ეკა ციმაკურიძის თქმით, კომერციული რეკლამა არის ისეთი რეკლამა, რომელიც ემსახურება რაიმე პროდუქტის შეთავაზებას მაყურებლისათვის კომერციული მიზნებით, “რუსთავი 2- ის“ ეთერში გასულ კონკრეტულ რეკლამაში კი არანაირი პროდუქტის რეკლამირება არ ხდება.

“რეკლამა „ოცნება არ მუშაობს“ თავისი შინაარსით კონკრეტული პოლიტიკური ძალის ანტირეკლამაა, რაც ასევე წარმოადგენს საარჩევნო რეკლამას. შესაბამისად, ზემო აღნიშნული რეკლამის შინაარსი სრულად აკმაყოფილებს საარჩევნო რეკლამის კანონით დადგენილ განმარტებას და საარჩევნო პერიოდში მისი გავრცელებაც საარჩევნო კოდექსით დადგენილი წესით უნდა მომხდარიყო”, - ამბობს ეკა ციმაკურიძე.

საარჩევნო კოდექსის მიხედვით, საარჩევნო რეკლამა არის: “პოლიტიკური/წინასაარჩევნო რეკლამა – მასობრივი ინფორმაციის საშუალებებში (შემდგომ – მედია) გასული ისეთი შინაარსის რეკლამა, რომელიც მიზნად ისახავს საარჩევნო სუბიექტის არჩევისთვის ხელის შეწყობას/ხელის შეშლას, რომელშიც ნაჩვენებია საარჩევნო სუბიექტი ან/და მისი არჩევნებში მონაწილეობის რიგითი ნომერი და რომელიც შეიცავს წინასაარჩევნო კამპანიის ნიშნებს, ან მოწოდებას სარეფერენდუმოდ/ საპლებისციტოდ გამოტანილი საკითხის გადაწყვეტის სასარგებლოდ ან საწინააღმდეგოდ”.

საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველოს წარმომადგენელი ლევან ნატროშვილიც მიიჩნევს, რომ “რუსთავი 2-ის“ ეთერში გასული რეკლამა პოლიტიკური რეკლამის ნიშნებს შეიცავს და იმის თქმა, რომ რეკლამა კომერციულია, მაუწყებელს პასუხისმგებლობისგან არ ათავისუფლებს.

“ამ ლოგიკით, ნებისმიერს შეუძლია დაუკვეთოს პოლიტიკური რეკლამა, ფული გადაიხადოს ,მასში პოლიტიკური შინაარსი ჩადოს და თქვას რომ კომერციულია. ეს იქნება რეგულაციებისგან გვერდის ავლა. შინაარსი თუ პოლიტიკური რეკლამისაა, პოლიტიკურ რეკლამად უნდა ჩაითვალოს. არ აქვს აზრი ვინ დაუკვეთა,” - განმარტავს ლევან ნატროშვილი.

GNCC-მ “რუსთავი 2-ს“ ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა ოქმი გადასცა.თუ სასამართლომ დარღვევა დაადგინა, ტელევიზია შესაძლოა 1500 მდე ლარით დაჯარიმდეს.
კატეგორია - საქართველო
„კვირის პალიტრას“ წელს 20 წელი შეუსრულდა, რაც საქართველოს დამოუკიდებლობის გამოცხადების შემდეგ გამოცემული გაზეთისთვის საკმაოდ დიდი სტაჟია. მთავრობები იცვლებიან, „კვირის პალიტრა“ კი რჩება ეკლექტურ გაზეთად, პირველი გვერდის ბოლოს, ყვითელ-ცისფერ-წითელ ფერებში შესრულებული თავდაჯერებული მიმართვით - „თქვენ გემოვნებიანი მკითხველი ბრძანდებით!“

თუ გავითვალისწინებთ, რომ გემოვნებაზე არ დავობენ, ამაზე მართალი სლოგანი რაღა უნდა იყოს?! თუმცა, ამ სიმართლეში არის რაღაც ტრაფარეტული, როგორც კარგად ნაცნობ ლოზუნგში, 90-იანი წლებიდან მოყოლებული, გზად და ხიდად რომ თვალში გვეჩხირება - „აფხაზეთი ჩვენი ტკივილია!“

ყველაფერი ერთ გაზეთში - ესაა „კვირის პალიტრის“ სტრატეგია. მის პოპულარობას და წარმატებას, როგორც ჩანს, განსაზღვრავს სწორედ ეს სტატეგია - მოიცვას მაქსიმალურად ყველა ასაკისა და სხვადასხვა მიზანსწრაფვების მქონე მკითხველი. ამ ეკლექტური გაზეთის გვერდებზე განფენილი მრავალფეროვანი და სხვადასხვა სეგმენტის მკითხველთათვის განკუთვნილი რუბრიკებიდან წლების განმავლობაში იშვა დღეისათვის პალიტრის მედიაჰოლდინგში შემავალი ცალკეული გამოცემები, რომელთა უმეტესობას აქვს არანაკლებ პოპულარული ინტერნეტ-პლატფორმები: „...და ქალი“ (ქალებისთვის),„კარიბჭე“ (მართლმადიდებელი მრევლისთვის“), „არსენალი“ (ჟურნალი სამხედრო თემაზე), „მკურნალი“ (სამედიცინო ჟურნალი), „გემრიელი“ (კულინარიის მოყვარულთათვის) „კარუსელი“ (საბავშვო ჟურნალი) და ა.შ.

„კვირის პალიტრა“ სწორედ 90-იან წლებში - 1995 წელს დაარსდა, როცა ინტერნეტი არ არსებობდა და ინფორმაციის მიღება მხოლოდ ტელევიზიით, რადიოთი და ჟურნალ-გაზეთებით იყო შესაძლებელი. ამ მიზეზის გამო უამრავი ჟურნალი და გაზეთი გამოდიოდა. „კვირის პალიტრამ“ განვითარების ჭკვიანური, მაგრამ,ცოტა არ იყოს, პარაზიტული გზა აირჩია - იგი სხვადასხვა პოზიციის, თემისა და ელფერის საკითხზე გამოცემული ჟურნალ-გაზეთებიდან საუკეთესო სტატიებს არჩევდა და ზოგს პირდაპირ აქვეყნებდა, ზოგს კი თავის ჭკუაზე ამოკლებდა. ამ გზით „კვირის პალიტრამ“ თავისი ისტორიის პირველ წლებში 90-იანი წლების ამორფულ და ჭრელ ქართულ მედიას ერთ პალიტრაზე (ალბათ უფრო - ლანგარზე) მოუყარა თავი და მკითხველს შესთავაზა „ყველა გაზეთი ერთ გაზეთში“.

გაზეთი ჟურნალისტების გარეშე! ეს კონცეფცია „კვირის პალიტრისთვის“ მომგებიანი აღმოჩნდა: ინფორმაციას მოწყურებული მკითხველი, რომელსაც მატერიალურად უჭირდა, სამი-ოთხი გაზეთის ნაცვლად ერთს ყიდულობდა და მასში ეცნობოდა სხვა გაზეთების რჩეულ სტატიებს.ნელ-ნელა „პალიტრის“ ტირაჟი შემაშფოთებელი გახდა სხვა გაზეთებისთვის, რომლებმაც თვალი გაახილეს და ახალგაჩენილ კონკურენტს თავიანთი სტატიების გამოქვეყნება აუკრძალეს. ჯერ პოპულარულმა და მაღალრეიტინგულმა გაზეთებმა იჩივლეს, მერე - ნაკლებად რეიტინგულებმა და ბოლოს „პალიტრის“ შიგთავსი ორიოდე გაჭირვებული გაზეთისა და იმ დროისათვის თბილისში პოპულარული (ძირითადად - რუსული) უცხოენოვანი გაზეთების დაიჯესტს წარმოადგენდა.სწორედ ამ დროიდან გამოჩნდნენ „კვირის პალიტრაში“ საკუთარი ჟურნალისტები და გაზეთმა დაიწყო საკუთარი პროდუქტის შექმნა.

მას შემდეგ ბევრმა წყალმა ჩაიარა. „კვირის პალიტრა“ კვლავ დაწინაურდა და იმდენი მოახერხა, რომ ყველაზე მაღალტირაჟიანი ყოველკვირეული გაზეთი გახდა. თუმცა,თავდაპირველი კონცეფცია გაზეთს ვიზუალურად დღესაც ეტყობა, განსაკუთრებით - პირველ გვერდზე ოთხკუთხა ჩარჩოებში ჩასმულ სათაურებსა და ანონსებს.

„კვირის პალიტრის“ ჭეშმარიტი მკითხველები გაზეთს მოფერებით „პალიტრას“ ეძახიან.„პალიტრა მომეცი“ - ამ ორი სიტყვით მიმართავენ საგაზეთო ჯიხურის გამყიდველს.კონკურენტებისა და ცინიკოსებისთვის კი „პალიტრას“ ტრადიციული ეპითეტიაქვს - „პოლიტრა“, რომელიც მეტწილად ნეიტრალური მასალებით გათრობს და აქტიური, მკვეთრი პოზიციებით არ გამოირჩევა. თუმცა, ეს კონკურენტების აზრია და შეიძლება ამაზე იდავო. გააჩნია, ამ აზრს, როგორც ქოთანს, როგორ მოაბამ ყურს და საიდან შეხედავ. აბა, „პალიტრის“ მოკრძალებული „ჟურნალისტური მოკვლევები“ სად შეედრება მისი კოლეგა (კოლეგა?!) ყოველკვირეული ლომვეშაპების - „ასავალ-დასავალისა“ და „კვირის ქრონიკის“ აგრესიულ ბრდღვინვას?!

„კვირის პალიტრის“ ტრადიციული რუბრიკებიდან ყველაზე გამძლე, ალბათ, მეორე-მესამე გვერდზე გამოქვეყნებული „კვირის თემაა“, რომელიც წარმოადგენს ამა თუ იმ ექსპერტთან ინტერვიუს გასული კვირის მთავარ მოვლენებზე. ამას მოსდევს მნიშვნელოვანი, ექსკლუზიური თემები მეოთხე-მეხუთე გვერდებზე, რომელთა სათაური ხშირად ხვდება პირველი გვერდის ყველაზე დიდ ოთხკუთხედში.

„კვირის პალიტრაში“ შეგხვდებათ სხვადასხვა ჩანართი, ზოგი - ტრადიციული, ზოგი - ყოველთვიური, ზოგიც - სარეკლამო-დაფინანსებული. ტრადიციულებიდან ბოლო ხანს ყველაზე საინტერესოა „მამულ-დედული“, რომელსაც გამოცდილი რედაქტორი გელა გურგენიძე კურირებს. ეს ჩანართი ხშირად მოგვითხრობს წარმატებულ მეურნეებზე, რომლებმაც უმუშევრობას და უიმედობას თავი დააღწიეს და საქმე ისე ააწყვეს, პროდუქცია ექსპორტზეც გააქვთ. იგი, ალბათ, ყველაზე მეტად იზიდავს „პალიტრის“ მრავალრიცხოვან მკითხველს - უპრეტენზიო პენსიონერებს რეგიონებიდან, რომლებსაც შეუძლიათ, ეს ჩანართი გაზეთის შუაგულიდან ამოიღონ და ცალკეც აკინძონ. ოჯახური და მცირე მეურნეობების წარმატებების გაშუქება სწორედ მათი მოთხოვნა, უფრო სწორად - მოთხოვნილებაა. მკითხველთა კატეგორიების ფსიქოპორტრეტებს რომ არ ჩავურღმავდეთ, შედარებისთვის, მოკლედ ისიც ვთქვათ, რომ „ასავალ-დასავალის“ პრეტენზიულ მკითხველებს (პენსიონერები აქაც სჭარბობენ) ასეთი ჩანართი არ მოეწონებოდა.

„კვირის პალიტრის“ გვერდების თავზე ხშირად შენიშნავთ ზედმეტად მახვილგონივრულ და ხატოვან რუბრიკებს. მათ შორის, იყო ერთი ასეთი - „წისქვილმა კი ფქვასო“, რომელიც ანომალურ მოვლენებსა და ცრურწმენებს ეხებოდა. კარგა ხანია, აღარ მინახავს. შეიძლება, თავი ამოწურა. თუმცა, რუბრიკა „თქვენთვის ქალბატონებო“ ჯერ კიდევ ცოცხალია. აქ ნახავთ სენტიმენტალურ ისტორიებს შემდეგნაირი სათაურებით: „სხვის ქმართან მიმოწერაში მათენდებოდა“, „საყვარელი მეუბნება, ცოლს არ აწყენინოო“, „ქმარს გამოვუცხადე, ახალი ქმარი მყავს და შინიდან წადი-მეთქი“. ამ ისტორიებს ანონიმი ქალები (კაცები - იშვიათად) ჰყვებიან. ამიტომ, როგორც არ უნდა რეალური იყოს ეს ამბები, მაინც რჩება შთაბეჭდილება, რომ არა სინამდვილეს, არამედ შეთხზულ ნოველებს ვკითხულობთ.

ვინაიდან „კვირის პალიტრა“ მაღალტირაჟიანი გამოცემაა, მასში რეკლამაც საკმაო რაოდენობითაა და R ნიშნით დაბეჭდილი, ანუ დაფინანსებული, ე. წ. შეკვეთილი სტატიებიც. სულ მაინტერესებს, ეს ლეგენდარული R ნიშანი პირველად რომელმა ქართულმა გაზეთმა მოიგონა. კვალს რომ გავყვეთ, არ არის გამორიცხული, „კვირის პალიტრამდე“ მივიდეთ. გამოუცდელ მკითხველს, რომელსაც გაზეთის ბოლო გვერდზე განმარტებული „R“ ნიშნის არსი არ წაუკითხავს, სარეკლამო სტატიები ისე შემოეკითხება, ვერც მიხვდება, რომ რაღაცაში მოტყუვდა. კერძო კომპანიების მარკეტინგის მენეჯერებს არაფერს ვერჩი. მე უფრო იმ სახელმწიფო უწყებებისა თუ ორგანიზაციების მიკვირს, რომლებიც ამ ნიშნის გამოყენებით ცდილობენ თავიანთი საქმიანობის გაშუქებას. მაგალითად, 5-11 ოქტომბრის „კვირის პალიტრაში“ ერთგვერდიანი სტატია გამოქვეყნდა „R ნიშნით“ და სათაურით: „საქართველოს ფოსტა“ - სწრაფი ნაბიჯები წარმატებებისკენ!“ მსგავსი სტატიები სახელმწიფო უწყებებისა და ორგანიზაციების ანგარიშვალდებულობისა და გამჭვირვალობის პრინციპებს ეწინააღმდეგება. სახელმწიფო ორგანიზაციები ამოუცნობ ნიშნებს არ უნდა ეფარებოდნენ და სტატიებს გასაგებად უნდა მიაწერონ, რომ სახელმწიფო ბიუჯეტიდან არის დაფინანსებული.

„კვირის პალიტრა“ კონსერვატიული გაზეთია და ზომაზე მეტად რელიგიურიც. იგი რელიგიური უმრავლესობის - საქართველოს მართლმადიდებელი მრევლის ინტერესებს გამოხატავს. თუმცა, რელიგიური უმცირესობების დისკრიმინაცია და სიძულვილის ენა ამ გაზეთში ბევრად იშვიათია, ვიდრე ზემოხსენებულ ორ აგრესიულ ყოველკვირეულ გამოცემაში. სკაბრეზულ სიტყვებსა და შეურაცხმყოფელ ეპითეტებსაც ტაბუ ადევს.

არავინ იცის, ჩვენი - მკითხველების ცხოვრება საით წარიმართება და წინ რა ბედი გველის. პენსიაზე კი უსათუოდ გავალთ და შეიძლება, სოფლად რაიმე საჩუჩუნო საქმეც გამოვნახოთ. აი, მაშინ კი, ალბათ, მეტი შანსი გვაქვს, ჩავწვდეთ იმ მკითხველთა გემოვნებას, რომლებმაც აირჩიეს „კვირის პალიტრა“.


ავტორი: ალეკო ცქიტიშვილი
კატეგორია - საქართველო
2015 წლის 17 მაისი ჰომოფობიასა და ტრანსფობიასთან ბრძოლის საერთაშორისო დღე ქართულ ტელესივრცეში გასულ წლებთან შედარებით მნიშვნელოვანი დარღვევების გარეშე გაშუქდა.

შედარებით პრობლემური იყო “იმედის” გადაცემა “იმედის კვირის” გაშუქება, განსხვავებით საინფორმაციო პროგრამა “ქრონიკასგან”, სადაც ჰომოფობიასა და ტრანსფობიასთან ბრძოლის დღე ეთიკური ნორმების დაცვით გაშუქდა.

“იმედის კვირამ” ჰომოფობიასა და ტრანსფობიათან ბრძოლის საერთაშორისო დღის აღნიშვნას დიდი დრო დაუთმო. გადაცემაში 17 მაისს გამართული ყველა აქცია მიმოიხილეს. ჟურნალისტმა აღნიშნა, რომ მრგვალ ბაღში “შეხვედრა ჩატარდა საიდუმლო ვითარებაში”: აქციის მონაწილეებმა წინასწარ გაიარეს აკრედიტაცია და ორგანიზატორებმა მონაწილეები გააფრთხილეს, რომ უცხო ადამიანებისთვის ამ შეხვედრის შესახებ არაფერი ეთქვათ.

“იმედის კვირაში” რუსთაველის მეტროსთან და ევროკავშირის წარმომადგენლობასთან გამართული აქციებიც მიმოიხილეს, სადაც მართლმადიდებელი მრევლის წარმომადგენლები და სასულიერო პირები შეიკრიბნენ. ამ აქციებს ჟურნალისტმა კონტრაქცია უწოდა.

ჟურნალისტმა ასევე აღნიშნა, რომ ჰომოფობიასთან და ტრანსფობიასთან ბრძოლის საერთაშორისო დღეს განსხვავებულად აღნიშნავენ სხვა ქვეყნებში. “მაგალითად, იტალიაში რამდენიმე წლის წინ დეპუტატებმა ერთგვარი ფლეშმობი მოაწყეს სასესიო დარბაზში, ერთმანეთს აკოცეს და ამ ფორმით დაგმეს სექსუალური უმცირესობის მიმართ განხორციელებული ძალადობა”.

ამ კადრების ამსახველი ვიდეოთი და ე.წ. ცისარტყელის - თანასწორობის დროშით “იმედის კვირის” ჟურნალისტი პარლამენტში მივიდა და ერთგვარი პროვოკაციულ ექსპერიმენტი ჩაატარა. მან როგორც საპარლამენტო უმრავლესობის, ისე უმცირესობის წარმოადგენელ დეპუტატებს ხელში თანასწორობის დროშის დაკავება და ჰომოფობიის დაგმობის შესახებ 20 წამიანი მიმართვის გაკეთება სთხოვა. დეპუტატების უმრავლესობამ, მათ შორის: გია ვოლსკიმ, (“არა ვარ სექსუალური უმცირესობის წარმომადგენელი და არ მიმაჩნია, რომ ეს დროშა ხელში უნდა მეჭიროს”), ნუკრი ქანთარიამ, ლერი ხაბელოვმა, ირაკლი ტრიპოლსკიმ, აკაკი ბობოხიძემ, გედევან ფოფხაძემ, ვახტანგ ხმალაძემ, გია ცაგარეიშვილმა, ზაქარია ქუცნაშვილმა, მურმან დუმბაძემ, ზურაბ ზვიადაურმა, გოგი ქავთარაძემ, ზურაბ აბაშიძემ დროშის, დაჭერაზე უარი თქვეს. სიუჟეტში დეპუტატთა განმარტებებიც არის ჩაწერილი.

“გეი პარადი ევროპის პოლიტიკურ დედაქალაქში - ვნახოთ ის, რასაც საქართველოში აპროტესტებენ” - ასე წარადგინეს გადაცემის ანონსში (ტელეკომპანიის Facebook გვერდზე და ტელეკომპანიის ოფიციალურ საიტზე) სიუჟეტი, რომელიც 16 მაისს, ბრიუსელში გამართულ ჰომოფობიასთან ბრძოლის აღმნიშვნელ ტრადიციულ პრაიდფესტივალს მიეძღვნა. უნდა აღინიშნოს, რომ საქართველოში პრაიდფესტივალი არასოდეს გაუპროტესტებიათ იმ უბრალო მიზეზის გამო, რომ ის არც არასოდეს ჩატარებულა. 2012 და 2013 წლებში, ისევე როგორც წელს, ადამიანებმა ჰომოფობიისა და ტრანსფობიის წინააღმდეგ ბრძოლის საერთაშორისო დღე აღნიშნეს.

სიუჟეტში გვაჩვენეს, რომ ბრიუსელის ყველა ისტორიულ და სამთავრობო შენობებზე სახელმწიფო დროშებთან ერთად თანასწორობის შვიდფეროვანი დროშები ფრიალებს, ლგბტ თემის წარმომადგენლები თავისუფლებისა და სიყვარულის დღეს ზეიმობენ, პრაიდში კი მათთან ერთად არასამთავრობო ორგანიზაციებისა და სხვადასხვა რელიგიური კონფესიების წარმომადგენლებიც მონაწილეობენ. მთავარი ევროპული ღირებულების - ადამიანის უფლებების დაცვის შესახებ ამ სიუჟეტში ბევრი ვერაფერი ვნახეთ და მოვისმინეთ.

პრაიდფესტივალის ასეთი აღწერილობა შესაძლოა „გარყვნილი ევროპის“ სტერეოტიპის გამყარებას უწყობდეს ხელს.

გადაცემაში ლგბტ თემის პრობლემების შესახებ დისკუსიაც გაიმართა. დისკუსიაში სტუმრად იყვნენ მოწვეულები: უფლებდამცველები ბაია ქავთარია და დავით მიხეილ შუბლაძე, “გაერთიანებული დემოკრატიული მოძრაობის” ერთ-ერთი წარმომადგენელი, გიორგი ახვლედიანი, პარტია “თეთრების” ლიდერი თემურ შაშიაშვილი, დეკანოზი პეტრე კვარაცხელია და ექიმი სექსოლოგი არჩილ ბაქრაძე. თუმცა, არარელევანტური, მაგრამ რეიტინგული პოლიტიკოს-რესპონდენტებისა და ჟურნალისტთა მოუმზადებლობის გამო ლგბტ თემის პრობლემების შესახებ ვერც ვერაფერი გავიგეთ.

ტელეკომპანია “რუსთავი 2-მა” ჰომოფობიისა და ტრანსფობიასთან ბრძოლის დღესთან დაკავშირებული აქციები დღის საინფორმაციო გამოშვებებში დარღვევების გარეშე გააშუქა. ტელეკომპანიამ ყურადღება გაამახვილა, როგორც სექსუალური უმცირესობების უფლებადამცველთა მიერ გამართულ აქციებზე, ასევე იმ მსვლელობაზე, სადაც ოჯახის სიწმინდის დღე აღნიშნეს.

21 საათზე “პოსტსკრიპტუმში” მაყურებელს შესთავაზეს სიუჟეტი ბათუმში მცხოვრებ სტიქაროსან, კობა ფერტენაძეზე, რომელსაც სტიქარის გახდა სასულიერო პირმა, ანდრია თურმანიძემ მოსთხოვა. სიუჟეტში აღინიშნა, რომ სასულიერო პირმა ჟურნალისტს ინტერვიუ არ მისცა, თუმცა როგორც გაზეთ „ბათუმელებთან“ ანდრია თურმანიძისათვის მიცემული ინტერვიუდან ირკვევა, შესაძლოა, ფარტენაძისათვის სტიქარის გახდის ერთ-ერთი მიზეზი მის მიერ ფეისბუქზე დადებული ფოტოები და წარბების გაკეთება იყოს. სიუჟეტში საკითხი საკმაოდ მრავალმხრივად, სტერეოტიპების გარეშე იყო წარმოჩენილი.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის „პირველი არხის“ საინფორმაციო გამოშვება „მოამბემ“ ჰომოფობიასა და ტრანსფობიასთან ბრძოლის დღისადმი მიძღვნილ ღონისძიებებს ეთერი 12, 16 და 20 საათიან გამოშვებებში დაუთმო.

16 საათიან გამოშვებაში მრგვალ ბაღთან გამართული აქციის გაშუქებისას წამყვანმა თქვა, რომ “ლგბტ თემის წევრებმა სამინისტროს რეკომენდაცით მიმართეს და მათი უფლებების დაცვა კიდევ ერთხელ მოითხოვეს“, თუმცა როგორც კადრებიდან გამოჩნდა, მოთხოვნის ავტორები მხოლოდ ლგბტ თემის წარმომადგენლები არ იყვნენ. იუსტიციის სამინისტროსთან შეიკრიბნენ როგორც თემის წევრები, ისე არასამთავრობო ორგანიზაციის წარმომადგენლები, უფლებადამცველები და სხვა საჯარო პირები.

პირველ თემად ეს საკითხი “პირველი არხის” მთავარ გამოშვებაში არ გაშუქებულა.

ტელეკომპანია “მაესტრო” ჰომოფობიასა და ტრანსფობიასთან ბრძოლის დღე მხოლოდ დღის გამოშვებებში გააშუქა, არხის მთავარ გამოშვებაში ამ საკითხს დრო აღარ დაეთმობია.

“ტაბულამ”კი, ჰომოფობიასა და ტრანსფობიასთან ბრძოლის დღე მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში პირველ თემად გააშუქა და ამ საკითხს რამდენიმე მასალა მიუძღვნა.

სხვა ტელევიზიებისგან განსხვავებით “ტაბულამ” აქცენტი უსაფრთხოების უპრეცედენტო ზომებზე გააკეთა. როგორც ტელეკომპანიის მიერ მომზადებულ მასალაში აღინიშნა, 2013 წელს რომ დაეცვა ხელისუფლებას უსაფრთხოება, ახლა ამ მასშტაბის დაცვის მობილიზება საჭირო არ იქნებოდა.

“ტაბულამ” იუსტიციის სამინისტროსთან გამართული აქციაც გააშუქა, სადაც იმ პრობლემების მოგვარებას ითხოვდნენ, რაც ტრანსგენდერ მოქალაქეებს ექმნებათ. გამოშვებაში ისაუბრეს ევროსასამართლოზეც და ოჯახის სიწმინდის დღეზეც. (17 მაისი მართლმადიდებელმა პატრიარქმა ოჯახის სიწმინდის დაცვის დღედ გამოაცხადა)

საერთო ჯამში, 17 მაისის გაშუქების მხრივ ქართულ მედიაში უკეთესი ტენდენცია გამოიკვეთა. ჰომოფობიური გამონათქვამები არცერთ ეთერში არ მოხვედრილა. თუმცა ზოგიერთ შემთხვევაში იყო პრობლემები თემის ზედაპირულად და სკანდალურად გაშუქების მხრივ. შესაძლებელი იყო უფრო სიღრმისეული საუბარი ჰომოფობიასა და ტრანსფობიასთან ბრძოლის დღის მნიშვნელობაზე და ადამიანის უფლებების დაცვის აუცილებლობაზე.

რედაქცია: მასალაში დაზუსტების მიზნით, შეტანილია ცვლილება. პირველადი ვერსია: “გეი პარადი ევროპის პოლიტიკურ დედაქალაქში - ვნახოთ ის, რასაც საქართველოში აპროტესტებენ” - ასე წარადგინეს გადაცემის ანონსში სიუჟეტი.

ჩასწორებული ვერსია:“გეი პარადი ევროპის პოლიტიკურ დედაქალაქში - ვნახოთ ის, რასაც საქართველოში აპროტესტებენ” - ასე წარადგინეს გადაცემის ანონსში (ტელეკომპანიის Facebook გვერდზე და ტელეკომპანიის ოფიციალურ საიტზე) სიუჟეტი.