ცენტრალური საარჩევნო კომისიის ინფორმაციით, 28 ოქტომბრის საპრეზიდენტო არჩევნებს, 95 მედიაორგანიზაცია დააკვირდება. მათ შორის ერთს, რომელსაც ვებ-გვერდიც კი არ აქვს, 382 აკრედიტებული წარმომადგენელი ეყოლება. ჯამში, საპრეზედინეტო არჩევნებისთვის აკრედიტებულია 1765 პირი (ჟურნალისტი, ოპერატორი, ფოტოგრაფი).

ცესკოს ვებგვერდზე გამოქვეყნებული მონაცემების მიხედვით, 95-დან 30 საერთაშორისო მედიაორგანიზაციაა, 65 კი ადგილობრივი.

როგორც ცესკოს ვებგვერდზეა მითითებული, ყველაზე მეტი 382 აკრედიტაცია მიღებული აქვს ნიუს სფეისს. ეს არის ონლაინ საინფორმაციო სააგენტო, რომელსაც არ გააჩნია ვებგვერდი, Facebook-ის გვერდზე სულ გამოქვეყნებული 10 პოსტიდან კი ბოლო 2017 წლის 21 ოქტომბრით თარიღდება.

ნიუს სფეისმა აკრედიტაცია გასული, 2017 წლის თვითმართველობის არჩევნების დროსაც გაიარა. მაშინ ამ თემაზე მასალა ონლაინ გამოცემა ნეტგაზეთმა მოამზადა. სტატიაში საუბარია იმის შესახებ, რომ მედიასაშუალებას დაარსებიდან 2 თვეში, არჩევნების დღისთვის 1 724 აკრედიტაცია ჰქონდა მიღებული.

ნეტგაზეთის ცნობით, ნიუს სფეისის დამფუძნებელი და 100%-იანი წილის მფლობელი თორნიკე დიასამიძე იყო, რომელიც იმ დროისთვის პარტია "ევროპული საქართველო-მოძრაობა თავისუფლებისთვის" საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურის თანამშრომელი იყო. საჯარო რეესტრის მონაცემებით, დღეის მდგომარეობით, მედიასაშუალების 100%-იანი წილის მფლობელი კვლავაც თორნიკე დიასამიძეა.

2017 წლის თვითმართველობის არჩევნების დროს, ნეტგაზეთმა კიდევ ერთი მედიასაშუალება “პრეს მედია” აღმოაჩინა, რომელსაც 1459 აკრედიტაცია ჰქონდა მიღებული. ამ ეტაპზე ცესკოს მიერ აკრედიტებულთა სიაში ეს ორგანიზაცია აღარ იძებნება.

28 სექტემბრის საპრეზიდენტო არჩევნების გასაშუქებლად სხვა მედიასაშუალებებიდან ყველაზე მეტი აკრედიტაცია მიღებული აქვს: საზოგადოებრივ მაუწყებელს (203 აკრედიტაცია), ტელეიმედს (152 აკრედიტაცია) და რუსთავი 2-ს (130 აკრედიტაცია).

ერთი კვირაა ტელეკომპანია "იბერიაზე" აღარ გადის საინფორმაციო გამოშვებები და გადაცემები. ტელევიზიის ეთერში არის ტიტრი - "ხელისუფლებამ დახურა იბერია" და წარწერა, რომ “არჩევნებამდე სარეკლამო ვალდებულებათა შესასრულებლად ეთერი დაეთმობა საარქივო გადაცემებს”.

რა მოხდა იბერიაში - ქრონოლოგია, მოკლედ



ტელეკომპანია “იბერიამ” გადაცემები 16 ოქტომბერს შეაჩერა. იმ დღეს ეთერში არ გავიდა არხის მთავარი საინფორმაციო გამოშვება და მთავარი ტოქშოუ. მოგვიანებით ეკრანზე გაჩნდა წარწერათ - “ხელისუფლებამ დახურა იბერია!!!” არხის მენეჯმენტის განცხადებით, მაუწყებლობა არხზე არსებული ფინანასური პრობლემების გამო შეჩერდა.

“იბერიის” საინფორმაციო სამსახურის უფროსმა ვახო ხუზმიაშვილმა განაცხადა, რომ ხელისუფლებამ მათი მუშაობის შესაჩერებლად ყველაფერი გააკეთა და ამ ეტაპისთვის მათ ეს წარმატებით მოახერხეს. ღიად არ უსაუბრიათ, რატომ გაჩერდა მოულოდნელად არხი, რატომ არ გავიდა ეთერში მომზადებული გადაცემები. მაუწყებლობის გაჩერების შესახებ აუდიტორიამ ჯერ ხუზმიაშვილის ფეისბუკ სტატუსით გაიგო, შემდეგ კი ეკრანზე გამოტანილი წარწერით. საკუთარი აუდიტორია არ შეუმზადებიათ და არ აუხსნიათ არაფერი.

მაუწყებლობის შეჩერებიდან ორ დღეში, ტელეკომპანიის თანამშრომლების ნაწილმა საქართველოს პროფესიული კავშირების ხელმძღვანელთან ერთად ბრიფინგი გამართა, საკუთარი უფლებების დაცვაზე ისაუბრა, მენეჯმენტისგან კუთვნილი სახელფასო დავალიანების ანაზღაურება მოითხოვა და ხელმძღვანელობასთან ურთიერთობის პრობლემებზე გაამახვილა ყურადღება.

ტელეკომპანია “იბერიაში” ხელისუფლების მხრიდან ზეწოლაზე და არხის მთავარი დამფინანსებელი კომპანიისთვის, “ომეგა ჯგუფისთვის” ფინანსური პრობლემების ხელოვნურად შექმნაზე ჯერ კიდევ 2018 წლის თებერვლის ბოლოს ალაპარაკდნენ. ტელევიზიის თანამშრომლები ამბობდნენ, რომ ხელისუფლება ტელევიზიის მფლობელის ბიზნესზე ზეწოლით, არხის სარედაქციო პოლიტიკის შეცვლას ცდილობდა. თუმცა, ტელეკომპანიის თანამშრომლებს ხელისუფლების მხრიდან ბიზნესზე ზეწოლის კონკრეტულ მაგალითებზე არ უსაუბრიათ და ფაქტი საზოგადოებისთვის ბუნდოვანი დარჩა. მაშინ არხის ერთ-ერთი ყოფილი მფლობელი დეპუტატი ნატო ჩხეიძე ხელისუფლების მხრიდან რაიმე სახის ზეწოლას კატეგორიულად გამორიცხვდა. მიუხედავად იმისა, რომ კანონით პარლამენტის წევრს ეკრძალება მაუწყებლის ფლობა, აღმოჩნდა, რომ ნატო ჩხეიძეს ტელეკომპანიის წილები ფორმალურად აქვს გადაფორმებული საკუთარ შვილებზე, რადგან მიმდინარე პროცესებში ის, როგორც ტელეკომპანიის დამფუძნებელი, ისე ფიგურირებდა.

2018 წლის სექტემბრის დასაწყისში, ტელევიზიის თანამშრომლებმა მთავრობის მხრიდან ზეწოლის შესახებ კიდევ ერთხელ განაცხადეს. ამის შემდეგ ტელეკომპანია “იბერია” უკვე მუშაობის საგანგებო რეჟიმზე გადავიდა. ტელევიზიის თანამშრომლები ამბობდნენ, რომ „ომეგა ჯგუფისთვის“ ყადაღის დადების შედეგად გამოწვეული ფინანსური „პრობლემები“ ტელევიზიის „დახურვას“ გამოიწვევდა.

“იბერიის” თანამშრომლებმა 10 სექტემბერს პროტესტის ნიშნად რამდენიმე საათით მაწუყებლობაც შეწყვიტეს და ტელეკომპანიის ოფისიდან მთავრობის კანცენლარიის შენობამდე მსვლელობა მოაწყეს. მთავრობის კანცელარიასთან შეკრებილ თანამშრომლებს ხელში ტრანსფარანტები ეჭირათ წარწერით - “იბერიას ვერ წაგვართმევთ”, “ვერ გაგვაჩუმებთ”, “ხელები შორს იბერიისგან და ა.შ.

ტელეკომპანია “იბერიის” მიერ ხელისუფლების ზეწოლაში დადანაშაულებიდან მალევე “რუსთავი 2-ზე” ფარული აუდიოჩანაწერების სერია გაჩნდა. ჩანაწერებში „ომეგა ჯგუფის“ ერთ-ერთი დამფუძნებელი, ბიზნესმენი ზაზა ოქუაშვილი, სავარაუდოდ, ხელისუფლების მაღალჩინოსნებს, მათ შორის, ბიძინა ივანიშვილს, ბიზნესის რეკეტსა და თანხის გამოძალვაში ადანაშაულებს. ასევე “იბერიის” ნაცვლად “რუსთავი 2-თან” ინტერვიუში გაამხილა ზაზა ოქრუაშვილმა ბევრი ფაქტი, რაც აძლიერებდა ეჭვებს შესაძლო კორუფციის შესახებ.

საქართველოს მთავარმა პროკურატურამ მედიაში გავრცელებულ აუდიოჩანაწერებზე განცხადება მხოლოდ 5 ოქტომბერს გაავრცელა, სადაც ნათქვამი იყო, რომ ჩანაწერები დამონტაჟებული იყო. საგამოძიებო უწყებამ იქვე განმარტა, რომ ფარულ აუდიოჩანაწერებზე გამოძიება მიმდინარე წლის 12 სექტემბერს სისხლის სამართლის კოდექსის 180-ე მუხლის მესამე ნაწილის “ბ” ქვეპუნქტით დაიწყო, რაც „სხვისი კუთვნილი დიდი ოდენობით ფულადი თანხის მოტყუებით დაუფლებას გულისხმობს“.

“ომეგა ჯგუფისა” და “იბერიას” ბრალდებებს თავდაპირველად ფინანსთა სამინისტრო ოფიციალური განცხადებით გამოეხმაურა. უწყებაში განმარტეს, რომ “ომეგა ჯგუფის” ბალანსზე არსებული თითქმის 52 მილიონ ლარიანი დავალიანების გადაუხდელობის გამო კომპანიის მიმართ გავრცელებულია იძლებითი ღონისძიებები და დადებულია ინკასო.

ფინანსთა მინისტრმა ივანე მაჭავარიანმა განაცხადა, რომ “ომეგა ჯგუფის” ანგარიშების დაყადაღებას მედიასთან კავშირი არ ჰქონდა და ეს “ომეგა ჯგუფისა” და ტელეკომპანიის მფლობელების მხრიდან “სრული სპეკულაცია” იყო.

„სრულიად მიუღებელი და სამარცხვინოა მედიას ამოფარებული ზოგიერთი ბიზნესი როდესაც თავიანთ მედიას იყენებს შანტაჟის იარაღად და ცდილობს, რომ გადასახადისგან თავი აირიდოს. სახელმწიფოს ვერავინ ვერ დაელაპარაკება შანტაჟის ენით, ეს არის ხალხის ფული და კეთილი ინებონ და გადაიხადონ ბიუჯეტში“, - განაცხადა ფინანსთა მინისტრმა.

იგივე პოზიცია ჰქონდათ მმართველ გუნდში. ოპოზიციამ კი, “ტელეკომპანიას” სრული მხარდაჭერა გამოუცხადა და ქართული ოცნების ხელისფლება თავისუფალი მედიისა და კრიტიკული აზრის შევიწროებაში დაადანაშაულა.

“იბერიის” ირგვლივ განვითარებული მოვლენები არასამთავრობო ორგანიზაციების ყურადღების ქვეშ მოექცა. “ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია,” “საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველო”, “ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია”, მთლიანად კოალიცია მედია ადვოკატირებისთვის ავრცელებდნენ განცხადებებს, სადაც საუბრობდნენ არაჯანსაღ მედიაგარემოზე, კონკრეტული მიზნებისთვის მედიის გამოყენებაზე, აქცენტს აკეთებდნენ ჟურნალისტების უფლებების დაცვაზე, სთავაზობდნენ მათ დახმარებას, ხელისუფლებას კი არსებული კითხვებისა და სპეკულაციების თავიდან ასარიდებლად გამოძიების დროულად და გამჭვირვალედ წარმართვისკენ მოუწოდებდნენ.



ტელეკომპანია “იბერია” 2000 წელს დაარსდა. მისი მფლობელი და დამფინანსებელი კომპანია “ომეგა ჯგუფი” იყო. ვარდების რევოლუციის შემდეგ, 2004 წელს, სამართალდამცველებმა “ომეგას” სიგარეტის იმპორტის უკანონო ბიზნესში მონაწილეობის მოტივით, “იბერიას” ოფისში ჩხრეკა ჩაატარეს. მოგვიანებით, ტელეკომპანია “იბერია” დაიხურა.

არხმა მაუწყებლობის ლიცენზია 2013 წელს დაიბრუნა. მაუწყებლობა კი 2015 წელს განაახლა. მისი დამფუძნებელი შპს ბენმონტი-BENMONT-ია, რომლის მფლობელები ნატო ჩხეიძე და ზაზა ოქუაშვილი იყვნენ. 2016 წლის არჩევნებში ნატო ჩხეიძე და ზაზა ოქუაშვილი "პატრიოტთა ალიანსის" სახელით მონაწილეობდნენ. ნატო ჩხეიძე პარლამენტის წევრი, ზაზა ოქუაშვილი კი აჭარის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატი გახდა. იმის გამო, რომ მაუწყებლობის შესახებ კანონით პოლიტიკური პარტიის წევრს ეკრძალება მაუწყებლის ფლობა, მათ საკუთარი წილები გადააფორმეს შვილებზე - რატი და გიორგი ოქუაშვილებზე, რომლებიც “იბერიის” ირგვლივ განვითარებულ მოვლენებში არ გამოჩენილან. კვლავაც ნატო ჩხეიძე და ზაზა ოქუაშვილი ფიგურირებდნენ, როგორც არამხოლოდ “ომეგა ჯგუფის” ,არამედ “იბერიის” წარმომადგენლებიც.

ნატო ჩხეიძემ “პატიორტთა ალიანსი” “ომეგა ჯგუფისა” და “იბერიას” გარშემო განვითარებულ მოვლენებზე თანაგუნდელების მხრიდან არასათანადო თანადგომის გამო ოფიციალურად დატოვა და პარლამენტში დამოუკიდბელი დეპუტატის სტატუსით დარჩა. ზაზა ოქუაშვილს კი პარტიის დატოვების შესახებ არ განუცხადებია.

წინასაარჩევნოდ, მედიასაშუალებებში ყველაზე ხშირად სიძულვილის ენა გამოყენებული იყო მიგრანტების, თურქებისა და ლგბტ+ ადამიანების მიმართ. ასეთია კვლევის დასკვნა, რომელიც მედიის განვითარების ფონდმა (MDF) 22 ოქტომბერს გამოაქვეყნა. როგორც კვლევიდან ხდება ცნობილი, 1-ლი აგვისტოდან 15 ოქტომბრის შუალედში, მედიასაშუალებებში სულ 117 დისკრიმინაციული განცხადება მოხვდა, რომელთაგან თითქმის ნახევარი მიგრანტებს შეეხებოდათ.

MDF ორთვენახევრის განმავლობაში სიძულვილის ენის გამოსავლენად აკვირდებოდა:

5 საინფორმაციო და ანალიტკურ ტელეგადაცემას:

• საზოგადოებრივი მაუწყებელი (მოამბე),
• რუსთავი 2 (კურიერი, P.S.)
• იმედი, (ქრონიკა, იმედის კვირა)
• მაესტრო (საინფორმაციო გამოშვება)
• „ობიექტივი“ (საინფორმაციო გამოშვება)

5 ტელე-თოქ შოუს:

• რუსთავი 2 (არჩევანი)
• იმედი (პირისპირ)
• იბერია (თავისუფალი სივრცე)
• ობიექტივი (ღამის სტუდია, ოქროს კვეთა)
• კავკასია (ბარიერი, სპექტრი)

7 ონლაინ გამოცემას:

• საქინფორმი
• ნეტგაზეთი
• ინტერპრესნიუსი
• საქართველო და მსოფლიო
• PIA
• კვირის პალიტრა
• მარშალპრესი

4 გაზეთს

• რეზონანსი
• პრაიმ თაიმი
• ასავალ-დასავალი
• ალია

კვლევამ მოიცვა როგორც მეინსტრიმული, ასევე ტაბლოიდური მედიასაშუალებები, თუმცა მასში მითითებული არ გახლავთ თუ რა კრიტერიუმით მოხვდნენ კვლევის არეალში კონკრეტული მედიასაშუალებები.


სიძულვილის ენის წყარო საპრეზიდენტო კანდიდატებიდან ყველაზე ხშირად კახა კუკავა, შალვა ნათელაშვილი და ბესარიონ თედიაშვილი გახლდათ. სიძულვილის ენას ხშირად იყენებდა პატრიარქის ფონდის მმართველი საბჭოს წევრი და პრეზიდენტობის კანდიდატი გიორგი ანდრიაძეც. საპრეზიდენტო კანდიდატები სხვადასხვა მედიასაშუალების მეშვეობით ავრცელებდნენ მესიჯებს, რომ საქართველოში მოსული მიგრანტები ქვეყანას საფრთხეს, მათ შორის ტერორიზმის საფრთხეს უქმნიან, ეთნიკურად ქართველთა ეროვნულ უმცირესობად ქცევას უქადიან და არიან პროსტიტუციის, ნარკომანიისა და კრიმინალს ზრდის მიზეზები.

ინფოგრაფიკა: © მედიის განვითარების ფონდი

საპრეზიდენტო კანდიდატებიდან სიძულვილის ენის წყაროთა შორის მოხვდა „ქართული ოცნების“ მხარდაჭერილი კანდიდატი სალომე ზურაბიშვილიც. კვლევაში აღნიშნულია, რომ სალომე ზურაბიშვილმა ნინოწმინდასა და ახალციხეში ეთნიკურ სომხებსა და თურქებს შორის შუღლის გამაღვივებელი კომენტარები გააკეთა, რამდენიმე ხნით ადრე კი, რუსთავი 2-ის ინფორმაციით, მან Facebook-ის საკუთარ გვერდზე დაწერა: „ჩინელები არ კვდებიან. ერთი პირადობის მოწმობით ან პასპორტით სარგებლობს რამდენიმე ადამიანი სანათესავოდან და ვინ გაარჩევს? როცა გგონია რომ ათი შემოვიდა, სინამდვილეში 100-მდე შეიძლება იყვნენ".

პოლიტიკური პარტიების შემთხვევაში კი, სიძულვილის ენას ყველაზე ხშირად პატრიოტთა ალიანსის, ქართული დასის, ქართული ოცნებისა და ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის წარმომადგენლები იყენებდნენ. ამ მხრივ განსაკუთრებით აღსანიშნავია, რომ MDF-ის მონიტორებმა სხვადასხვა მედიასთან „პატრიოტთა ალიანსის“ წევრების მიერ გაკეთებული 12 ქსენოფობიური, 8 თურქოფობიური, 3 ჰომოფობიური, 5 რელიგიური ნიშნით, 1 გენდერული ნიშნით დისკრიმინაციის შემცველი განცხადება და 1 ძალადობის წამახალისებელი კომენტარი აღმოაჩინეს. MDF-ის კვლევაში მოხვდა მიხეილ სააკაშვილის ქსენოფობიური კომენტარიც, რომელიც „საქინფორმის“ ცნობით, მან საკუთარი Facebook-ის გვერდზე დაწერა: “...ქართველების სამუშაო ადგილები წაიღეს ღარიბმა ირანელებმა, თურქებმა და სხვა უცხოელებმა. მდიდარი ინვესტორების ნაცვლად, რომელთაც ქართველები უნდა დაესაქმებინათ, მივიღეთ გაღლეტილი მიგრანტები, რომლებიც საკუთარ თავს ძლივს ასაქმებენ (საქინფორმი, 9 ოქტომბერი)20.”

ინფოგრაფიკა: © მედიის განვითარების ფონდი

რაც შეეხება პოლიტიკური სუბიექტების მიმართ გამოვლენილ სიძულვილის ენას, MDF-ის კვლევიდან ცნობილი ხდება რომ ყველახე ხშირად სიძულვილის ენა ქართული ოცნების მხარდაჭერილი კანდიდატის სალომე ზურაბიშვილის მიმართ იყო გამოყენებული. მედიასაშუალებებმა სხვადასხვა დროს ზურაბიშვილის მიმართ დისკრიმინაციული შინაარსის 5 კომენტარი გაავრცელეს, რომელთაგან 2 ძალადობის წამახალისებელი, 2 რელიგიური, 1 კი გენდერული ნიშნით სიძულვილის ენას შეიცავდა. სიძულვილის ენის ობიექტები ასევე გახდნენ ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა, ევროპული საქართველო და პოლიტიკური გაერთიანება „გირჩის“ საპრეზიდენტო კანდიდატი ზურაბ ჯაფარიძე.

საუდის არაბეთის ტელევიზიის მიერ 20 ოქტომბერს გავრცელებული ინფორმაციით, არაბი ჟურნალისტი ჯამალ ხაშოგი სტამბოლში მდებარე საუბდის არაბეთის საკონსულოში ჩხუბის შედეგად მოკლეს. ეს პირველი შემთხვევაა, როდესაც არაბეთის სამეფო ჟურნალისტის მკვლელობას ოფიციალურად ადასტურებს. 

წაიკითხეთ: როგორ გაუჩინარდა თურქეთში ჟურნალისტი საუდის არაბეთიდან

ჯამალ ხაშოგი სტამბოლში მდებარე არაბეთის საკონსულოში 2 ოქტომბერს შევიდა და მას შემდეგ გაუჩინარდა. საუდის არაბეთი ჟურნალისტის გაუჩინარებაში ქვეყნის რაიმე ფორმით ჩართულობას ორი კვირის განმავლობაში უარყოფდა.

მას შემდეგ, რაც თურქეთმა ოფიციალურად განაცხადა, რომ ჟურნალისტი საკონსულოში მოკლეს და მისი გვამი გაანადგურეს, საუდის არაბეთი საერთაშორისო თანამეგობრობის დიდი წნეხის ქვეშ მოექცა.

საუდის არაბეთის პროკურატურის ოფიციალურ განცხადებაში ნათქვამია, რომ საკონსულოში ჟურნალისტსა და საუდის არაბეთის მთავრობის მომხრე პირებს შორის დაპირისპირება დაიწყო, რაც საბოლოო ჯამში, ჟურნალისტის მკვლელობით დასრულდა.

უწყებისავე ინფორმაციით, საუდის არაბეთში საქმეზე 18 ეჭვმიტანილი უკვე დააკავეს და გამოძიება კვლავ გრძელდება.

ანალიტიკოსები ფიქრობენ, რომ საუდის არაბეთის ხელისუფლებას მისი ვერსიის გასამყარებლად მყარი მტკიცებულებების წარმოდგენა მოუწევს. ჟურნალისტის მკვლელობის შესახებ საუდის არაბეთის მიერ გახმოვანებულ ოფიციალურ ვერსიას სკეპტიკურად აფასებენ აშშ-ის კანონმდებლებიც, რომლებმაც მომხდარის გამო, არაბეთის სამეფო მკაცრად გააკრიტიკეს.

მომხდარს ამერიკის შეერთებული შტატების პრეზიდენტი დონალდ ტრამპიც გამოეხმაურა და არაბი ჟურნალისტის გაუჩინარებას “სამწუხარო” ფაქტი უწოდა, თუმცა აღნიშნა, რომ საუდის არაბეთი აშშ-ის “მტკიცე მოკავშირეა”.

თურქეთის ხელისუფლების მტკიცებით, ჯამალ ხაშოგი საკონსულოში საუდის არაბეთის დაზვერვის სამსახურის აგენტების მიერ არის მოკლული. მათივე განმარტებით, მათ ამის დამადასტურებელი აუდიო და ვიდეომტკიცებულებებიც აქვთ.

ხელისუფლებასთან დაახლოებულმა ერთ-ერთმა თურქულმა გამოცემამ აუდიოჩანაწერიც გამოაქვეყნა, რომელშცი მათი მტკიცებით, წამების შედეგად, ჟურნალისტის ყვირილის ხმა იყო ასახული.

თავდაპირველად, საუდის არაბეთი ამ ინფორმაციას უარყოფდა და ამბობდა, რომ ჟურნალისტი საკონსულოდან ცოცხალი გავიდა.

2 ოქტომბერი - არაბი ჟურნალისტი ჯამალ ხაშოგი სტამბოლში მდებარე საუდის არაბეთის საკონსულოში ყოფილ ცოლთან განქორწინების ცნობის ასაღებად მივიდა;

3 ოქტომბერი - თურქეთის მთავრობამ მისი გაუჩინარების შესახებ ინფორმაცია გაავრცელა;

4 ოქტომბერი - საუდის არაბეთმა ოფიციალურად განაცხადა, რომ ჟურნალისტმა საკონსულო ცოცხალმა დატოვა;

7 ოქტომბერი - თურქეთის მთავრობის წარმომადგენლებმა BBC-სთან საუბარში განაცხადეს, რომ მათი ეჭვით, ხაშოგი საკონსულოში მოკლეს. ეს ინფორმაცია მალევე საუდის არაბეთმა უარყო;

13 ოქტომბერი - თურქეთის ოფიციალურმა პირებმა BBC-ის განუცხადეს, რომ მათ არაბი ჟურნალისტის საკონსულოში მკვლელობის დამადასტურებელი აუდიო და ვიდეომტკიცებულებები ჰქონდათ.

15, 17 და 18 ოქტომბერი - საკონსულოში შესაბამისი საგამოძიებო პროცესები მიმდინარეობდა;

20 ოქტომბერი - საუდის არაბეთის ტელევიზიამ ჟურნალისტის მკვლელობის შესახებ ინფორმაცია დაადასტურა.

არაბი ჟურნალისტი ჯამალ ხაშოგი The Washington Post-თან თანამშრომლობდა. ის საუდის არაბეთის ხელისუფლების მიმართ კრიტიკული სტატიებით იყო ცნობილი. ჟურნალისტმა საუდის არაბეთი წლების წინ დატოვა და ის აშშ-ში ცხოვრობდა.

წაიკითხეთ: ჯამალ ხაშოგის ბოლო სვეტი რომელიც The Washington Post-ისთვის დაწერა

ჯამალ ხაშოჯი, ცნობილი ჟურნალისტი საუდის არაბეთიდან, Washington Post-ის მიმომხილველი, რომელიც თავისი ქვეყნის ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად იყო განწყობილი, ორი კვირის წინ გაუჩინარდა.

59 წლის ვეტერანი ჟურნალისტი ბოლოს 2 ოქტომბერს, თურქეთში საუდის არაბეთის საკონსულოში შემავალი ნახეს, სადაც განქორწინების დამდასტურებელი დოკუმენტის ასაღებად იყო. შემდეგ რა მოხდა, იდუმალებითაა მოცული.

თურქი სამართალდამცავების თქმით, მათ აქვთ კონკრეტული მტკიცებულება, რომ ხაშოჯის საკონსულოს შენობა არ დაუტოვებია და იქ მოკლეს. საუდის არაბეთის ხელისუფლება კი ყოველგვარი მტკიცებულებების წარდგენის გარეშე ამტკიცებს, რომ ჟურნალისტის გაუჩინარებასთან არაფერი აქვს საერთო და ამბობს, რომ ხაშოჯიმ საკონსულო უკანა კარიდან დატოვა. ხაშოჯი ბინადრობის უფლებით ერთი წლის განმავლობაში აშშ-ის ვირჯინიის შტატში ცხოვრობდა, რადგან ეშინოდა, რომ საუდის ხელისუფლება მას დისიდენტური ხედვების გამო მიზანში ამოიღებდა.

თუ ის ნამდვილად საკუთარმა ხელისუფლებამ მოკლა, დიდი კითხვის ნიშნები დაისმება ჟურნალისტების უსაფრთხოებაზე, სიტყვის თავისუფლებასა და საუდის არაბეთის ურთიერთობაზე თურქეთთან, აშშ-სთან და სხვებთან.

ჯამალ ხაშოჯი ცნობილი ჟურნალისტი იყო, რომელმაც ქვეყანა დაპატიმრების შიშის გამო დატოვა

ხაშოჯი საუდის სამეფო ოჯახთან საკმაოდ დაახლოებული იყო. ადრეულ 2000-იან წლებში ის საუდის არაბეთის სადაზვერვო სააგენტოს ყოფილი დირექტორის, პრინც ტურქი ბინ ფაისალის მრჩევლად მუშაობდა. ხაშოჯი ასევე იყო გაზეთ “ალ უატანის” რედაქტორი. მას გაუშუქებია ისეთი ამბები, როგორიცაა საბჭოთა კავშირის შეჭრა ავღანეთში და ოსამა ბინ ლადენის აღზევება. ბოლო რამდენიმე წლის განმავლობაში კი ის განსაკუთრებით კრიტიკული იყო გვირგვინოსანი პრინცის მუჰამედ ბინ სალმანის და მისი მმართველობის მიმართ.

2017 წლის ივნისსში, ჯამალ ხაშოჯიმ, დაპატიმრების შიშის გამო, ქვეყანა დატოვა და აშშ-ში გადასახლდა. ის გახდა ხშირი კონტრიბუტორი ამერიკული გამოცემების, როგორიცაა Washington Post და გლობალური მოსაზრებების სექციისთვის საუდის ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულ ტექსტებს წერდა. გასულ სექტემბერში გამოქვეყნებულ სვეტში სათაურით “საუდის არაბეთი ყოველთვის რეპრესიული არ იყო. ახლა ეს გაუსაძლისია”, - იგი წერდა, როგორ გაუცრუვდა იმედი, რადგან გვირგვინოსანი პრინცი რეფორმებზე ორიენტირებული ეგონა.

“მე დავტოვე ჩემი სახლი, ჩემი ოჯახი, სამსახური და ახლა ვიმაღლებ ხმას”, - წერდა ხაშოჯი. “სხვაგვარად მოქცევა ციხეებში გამომწყვდეულთა ღალატი იქნებოდა. მე შემიძლია ლაპარაკი, ძალიან ბევრს კი - არა. მინდა იცოდეთ, რომ საუდის არაბეთი ყოველთვის ასეთი არ ყოფილა. ჩვენ საუდელები უკეთესს ვიმსახურებთ.”



ხაშოჯის არაერთხელ გამოუთქვამს ეჭვი, რომ მისი ხედვების გამო საუდელ ხელისუფლებას მიზანში ჰყავს აყვანილი. გაუჩინარებამდე სამი დღით ადრე მან BBC Newshour-ს უთხრა, რომ სამშობლოში დაბრუნების იმედი არ ჰქონდა.

ჯამალ ხაშოჯი სტამბოლში, საუდის არაბეთის საკონსულოში პირველად 28 სექტემბერს წავიდა, თურქ საცოლესთან ჰატიჩე ჩენგიზთან ერთად. 2 ოქტომბერს, ჩენგიზის თქმით, ხაშოჯი საკონსულოში დაახლოებით 13 საათზე მივიდა. მისივე თქმით, საქმროს საკონსულოს ჭიშკრის გარეთ ელოდებოდა, თუმცა რამდენიმე საათის შემდეგ საკონსულო დაიხურა და ხაშოჯის კვალიც არ ჩანდა.

ჩენგიზის თქმით, ჯერ საკონსულოში დარეკა, შემდეგ კი დაცვას ესაუბრა, რომელმაც უთხრა, რომ შიგნით არავინ იყო. შემდეგ, როგორც საქმრომ დაარიგა, ქალმა დარეკა პოლიციაში და თურქეთის პრეზიდენტ რეჯეპ ტაიპ ერდოღანის მრჩეველთან. რამდენიმედღიანი დაბნეულობის შემდეგ თურქმა სამართალდამცველებმა განაცხადეს, რომ ჟურნალისტის სავარაუდოდ მოკლეს.

იასინ აკტაიმ, ხაშოჯის მეგობარმა და ერდოღანის მრჩეველმა როიტერსს უთხრა, რომ მისი რწმენით, ხაშოჯი საკონსულოს შიგნით მოკლეს და საქმეში 15-მდე საუდელი კაცი მონაწილეობს.

რამდენიმე დღის წინ, თურქეთმა ოფიციალურად მოითხოვა საუდის არაბეთის საკონსულოს გაჩხრეკის უფლება.

აშშ-ში საუდის არაბეთის ელჩმა, პრინცმა ხალიდ ბინ სალმანმა წერილი გამოქვეყნა, რომელშიც წერს, რომ საუდის ხელისუფლება თანამშრომლობს თურქეთის ხელისუფლებასთან. წერილში ის საკუთარ თავს “ჯამალის მეგობარს” უწოდებს და აღნიშნავს, რომ ჟურნალისტთან რეგულარული კონტაქტი ჰქონდა.

მომდევნო დღეს Washington Post-მა გაავრცელა ინფორმაცია, რომ საუდის გვირგვინოსან პრინცს ხაშოჯის ქვეყანაში შესატყუებლად და მის დასაკავებლად გეგმა ჰქონდა შემუშავებული. Post-ის ცნობით, საუდის არაბეთის დედაქალაქიდან სტამბოლში, ხაშოჯის გაუჩინარების დღეს, ორი თვითმფრინავი ჩაფრინდა და ბორტზე 15 ადამიანი იყო, რომლებიც იმავე დღეს, მოგვიანებით დაბრუნდნენ რიადში. ზოგი სპეციალისტი სპეკულირებს, რომ მათ ხაშოჯის დაჭერა და საუდის არაბეთში წაყვანა ჰქონდათ დაგეგმილი, თუმცა ძალისხმევა უარყოფითად წარიმართა.

გასული დღეების განმავლობაში ტრამპის ადმინისტრაციამ, გაერთიანებული ერების ორგანიზაციამ და სხვებმა მოუწოდეს თურქ სამართალდამცავებს გამჭვირვალე გამოძიებისკენ.

ჟურნალისტის გაუჩინარებასთან საუდის არაბეთის სავარაუდო კავშირის გამო, სამეფოს დედაქალაქში დაგეგმილი კონფერენციას “Future Investment Initiative” მძიმეწონიანი მონაწილეები გამოაკლდნენ.

მათ შორის:

• CNN
• The New York Times
• Bloomberg
• Huffington Post-ის დამფუძნებელი არიანა ჰაფინგტონი
• The Economis-ის მთავარი რედაქტორი ზენი მინტონ ბედოსი
• Financial Times
• UBER-ის აღმასრულებელი დირექტორი დარა ხოსროვშაჰი
• Viacom-ის აღმასრულებელი დირექტორი ბობ ბაკიში
• მსოფლიო ბანკის პრეზიდენტი ჯიმ იონგ კიმი
• CNBC
• LA Times-ის მფლობელი პატრიკ სუნ-შიონგი

წყარო: VOX

ცენტრისგან ისედაც საკმაოდ მივიწყებული რეგიონი - რაჭა, ნაციონალური სატელევიზიო მედიის დღის წესრიგში იშვიათად თუ მოხვდება. საქართველოს ამ კუთხიდან ინფორმაციას ძირითადად მხოლოდ მაშინ ვიგებთ, როცა იქ მაღალი თანამდებობის პირი ჩადის ან განსაკუთრებული სტიქიური მოვლენა ხდება. ამ დროს კი, რაჭას, როგორც მაღალმთიან რეგიონს, უამრავი პრობლემა აქვს, რაც სათანადოდ თითქმის არასდროს შუქდება. იგივე შეიძლება ითქვას რეგიონის ტურისტულ პოტენციალზე, რასაც ასევე უცნაურად ცოტა ყურადღება ეთმობა.

ინფორმაციის ნაკლებობის ერთ-ერთი მიზეზი სავარაუდოდ ადგილობრივი მედიის სიმწირეა. რაჭის ორ რაიონში ამ ეტაპზე მხოლოდ ერთ გაზეთი, ადგილობრივი თვითმმართველობის მიერ დაფინანსებული ყოველთვიური გამოცემა „ამბროლაურის მოამბე“ ფუნქციონირებს. დამოუკიდებელ გამოცემას, ტელევიზიას ან რადიოს აქ ვერ ნახავთ. ონი კი, ალბათ ერთ-ერთი იშვიათი რაიონია დღეს საქართველოში, სადაც ადგილობრივი მედიასაშუალება საერთოდ არ არსებობს, შესაბამისად, ადგილობრივების ხმაც თითქმის არასოდეს ისმის.

ქალაქ ონში სტამბა 1900-იანი წლებიდან არსებობდა. დამოუკიდებლობის წლებში (1918-1921) აქ როგორც პერიოდული გამოცემები, ისე წიგნებიც აქტიურად იბეჭდებოდა. მათ შორის იყო ლიტერატურული ჟურნალი „ონი“, რომელიც ახალგაზრდა მწერალმა, გერცელ ბააზოვმა მხატვარ უჩა ჯაფარიძესთან და თეატრმცოდნე დიმიტრი ჯანელიძესთან ერთად გამოსცა. მოგვიანებით, უკვე საბჭოთა კავშირის დროს, ონში გამოდიოდა გაზეთი „სოციალისტური მშენებლობა“, რომელიც კვირაში ერთხელ, ზოგ წლებში კი ორჯერაც იბეჭდებოდა. გამოცემამ ამ სახელით 1930 -დან 1962 წლამდე იარსება, 1965 წლიდან კი უკვე „განთიადი“ დაერქვა და 1990 წლამდე, თითქმის საბჭოთა კავშირის დაშლამდე გამოდიოდა.

1991 წელს, რაჭაში მომხდარი ძლიერი მიწისძვრის დროს, ონის სტამბა დაინგრა. განადგურდა საბეჭდი დანადგარი, რომელიც თავის დროზე გერმანიიდან იყო ჩამოტანილი და ელექტროენერგიის გარეშეც მუშაობდა. ამის შემდეგ რაიონში საგამომცემლო საქმიანობა შეწყდა.

15-წლიანი პაუზის შემდეგ, 2006 წელს ქალაქის მუნიციპალიტეტის წარმომადგენლებმა ონში მცხოვრებ ჟურნალისტს ინგა მეტრეველს სთხოვეს გაზეთის საცდელი ნომერი გამოეშვა. „ონი ნიუსი“ - ასე ერქვა ყოველთვიურ გამოცემას, რომელსაც მეტრეველი ერთი წლის განმავლობაში გამოსცემდა და 500-მდე ხელმომწერიც შეაგროვა. 2007 წლიდან გაზეთისთვის მცირე თანხა ადგილობრივმა ბიუჯეტმა გამოყო.

„რა თქმა უნდა, მესმის, რომ მთავრობის მიერ დაფინანსებული გამოცემა ვერ იქნება ბოლომდე თავისუფალი და ეს არ არის საუკეთესო გამოსავალი. მაგრამ რაიონში, სადაც არანაირი მედიასაშუალება არ არსებობს, ეს გაზეთი მაინც ძალიან მნიშვნელოვანი იყო“, - ამბობს ინგა მეტრეველი. გაზეთში უმეტესად ტენდერებზე, კულტურულ ღონისძიებებზე და პოლიტიკური თუ სხვა ტიპის ვიზიტებზე ქვეყნდებოდა ინფორმაცია, მაგრამ ინგა იხსენებს, რომ ხანდახან პრობლემებზე წერასაც ახერხებდა. “ონი ნიუსი” 50 თეთრი ღირდა და ქალაქშიც ვრცელდებოდა და სოფლებშიც, - „ძირითადად მე ვწერდი, რედაქცია არ გვქონდა, სახლიდან ვმუშაობდი. თუმცა, ერთფეროვანი რომ არ ყოფილიყო სტილი, თუ ვინმეს უნდოდა და შეეძლო, ვცდილობდი ისიც ჩამერთო. რამდენიმე ახალგაზრდასთანაც ვითანამშრომლეთ”.

2016 წლის ბოლოს გაზეთის გამოცემა შეწყდა. მუნიციპალიტეტმა დაფინსება აღარ გააგრძელა, კერძო დონორი არ გამოჩნდა და ონი მედიის გარეშე დარჩა.



ახლა ონის რაიონში ადგილობრივი ინფორმაციის მიღების ერთადერთი წყარო საკრებულოს ფეისბუკის გვერდია. მუნიციპალიტეტს ვებგვერდიც აქვს, მაგრამ ფეისბუკი უფრო ხშირად ახლდება. თუმცა აქ ძირითადად მხოლოდ ისეთი ტიპის ინფორმაცია ქვეყნდება, როგორიცაა: ტენდერები, ვიზიტები, ახალი პროექტები და ა.შ. ამასთანავე, ამ ეტაპზე ონის რაიონის 6000-მდე მოსახლიდან, მაქსნეტის მონაცემებით, ინტერნეტი მხოლოდ 300-მდე აბონენტს აქვს.

ინგა ამბობს, რომ გაზეთის დახურვით განსაკუთრებით უფროსი თაობა დაზარალდა: „მთელი წლის განმავლობაში მირეკავდნენ და მეუბნებოდნენ, საიდან გავიგოთ ახლა ინფორმაციაო“.

ნაზი გავაშელი ონის სკოლაში ბიოლოგიას ასწავლის: “იმდენი პრობლემაა რაიონში, აუცილებელი ამაზე იწერებოდეს“.

ინფორმაციულ ვაკუუმზე საუბრობს იური რეხვიაშვილიც, რომელიც ონის ერთ-ერთ კვების ობიექტში მზარეულია. ამბობს, ცენტრალური ამბები უფრო იცის, ვიდრე ადგილობრივი: “ხან ვიგებთ ამბებს, ხან ვერა ამბებს, ხან ვიღაც გვეტყვის, ხან ისე. ინტერნეტთან მე კავშირი არ მაქვს”.

იზოლდა ლობჯანიძე კერძო მეწარმეა. ყველა გამოცემას აქტიურად კითხულობდა, რაც ათეული წლების განმავლობაში გამოდიოდა ონში: „ტელევიზორში კი ვუყურებ ინფორმაციას, მაგრამ რაიონის ამბები დიდად არაფერი ვიცი, ჩვენ ინტერნეტი და ეგეთები არ გვაქვს სახლში. კარგი იქნება ადგილობრივი ტელევიზია, რადიო ან გაზეთი იყოს“.

ინტერნეტთან წვდომის მიუხედავად, ინფორმაციის ნაკლებობას ახალგაზარდებიც უჩივიან. მაცაცო რეხვიაშვილი ონის რაიონის ერთ-ერთ სკოლაში ინგლისურის მასწავლებელია. საკრებულოს ფეისბუკის გვერდს ხშირად ამოწმებს, მაგრამ, ამბობს, რომ ეს ის არაა, რაც ხალხს უნდა, ადგილობრივების ხმა ცენტრამდე მაინც არ მიდის: „რა თქმა უნდა, ვისურვებდი, რომ სხვა რეგიონების და რაიონების მსგავსად, აქაც იყოს ადგილობრივი ტელევიზია, ონლაინ გამოცემა თუ გაზეთი, საიდანაც სანდო ინფორმაციას მიიღებდნენ ადამიანები. ახლა სახელმწიფო უწყებების გარდა, ინფორმაციას ერთმანეთისგან თუ გავიგებთ, გადმოცემით, როგორც ძველად ხდებოდა ხოლმე. ასეთ დროს კი, ზოგჯერ სიმართლე გზაში იკარგება და საბოლოოდ ბევრ ადამიანამდე არასწორი ინფორმაცია მიდის”.



ინგა მეტრეველი ამჟამად არასამთავრობო ორგანიზაცია „რაჭის სიძველეთა შესწავლის დაცვის ფონდში“ მუშაობს. გასულ წელს პროექტი დაწერა და გრანტიც მოიგო. კითხვაზე, ხომ არ ფიქრობს ადგილობრივი მედიის თემაზეც მოამზადოს პროექტი და დამოუკიდებელ ფონდებში შეიტანოს, მპასუხობს, რომ ამისთვის გუნდი და გამოცდილებაა საჭირო, ასე ერთ ადამიანს ფულს არავინ მისცემს, ამიტომ, იდეა ამ ეტაპზე უპერსპექტივოდ ეჩვენება.

მძიმე 2017 წლის შემდეგ, უსაფრთხო ჟურნალისტებისთვის არც მიმდინარე, 2018 წელი აღმოჩნდა. რეპორტიორები საზღვრებს გარეშე (RSF) იუწყება, რომ წლის პირველ ნახევარში უკვე მედია სფეროში მომუშავე 47 ადამიანია მოკლული. მათგან 36 პროფესიონალი ჟურნალისტია, 9 მოქალაქე ჟურნალისტი და 2 მედიის სხვა მიმართულების სპეციალისტი. ყველაზე საშიში ქვეყნების სიაში ავღანეთი ლიდერობს, სადაც11 ჟურნალისტი მოკლეს, მას სირია და მექსიკა მოსდევს, 7 და 5 ჟურნალისტით.

ამ საგანგაშო მდგომარეობის გამო, ორგანიზაციამ რეპორტიორები საზღვრებს გარეშე მთლიანი გრანტის 40% გამოყო იმისთვის, რომ საფრთხის ქვეშ მყოფ ჟურნალისტებს უსაფრთხო ადგილზე გადაადგილებაში დაეხმაროს. ბიუჯეტის მესამედი ოთხმა ყველაზე საშიშმა ქვეყანამ - ავღანეთმა, სირიამ, იემენმა და მექსიკამ მიიღო გასაჭირში მყოფი ჟურნალისტების დასახმარებლად.

ავღანეთი, რომელიც RSF-ის მსოფლიოს პრესის თავისუფლების ინდექსის მიხედვით, 180 ქვეყნიდან 118 ადგილზეა, მიმდინარე წლის დასაწყისიდან თვითმკვლელი ტერორისტების აფეთქებების ეპიცენტრად იქცა, რასაც ყველაზე მეტი - 11 მსხვერპლი მოჰყვა მედიაში. ბევრი ჟურნალისტი ავღანეთის კონფლიქტში მონაწილე სხვადასხვა მხარეების გამუდმებული მუქარის ქვეშაა. მათ შორის არიან ქალი ჟურნალისტებიც, რომლებიც ისედაც დაუცველები არიან ქვეყანაში, რადგან რამდენიმე რეგიონში ძლიერია ფუნდამენტალისტური პროპაგანდა.

ძალადობა გრძელდება იმ ჟურნალისტებზეც, რომლებიც სირიასა და იემენში ჯერ კიდევ მუშაობენ. სირია პრესის თავისუფლების ინდექსის მაჩვენებლით 177 ადგილზეა, იემენი კი 167- ზე. მიმდინარე წელს სირიაში ერთი პროფესიონალი ჟურნალისტი, 5 მოქალაქე ჟურნალისტი და ერთი მედია სპეციალისტი მოკლეს საარტილერიო და საჰაერო დაბომბვისას. იმენეში კი 3 პროფესიონალი და 5 მოქალაქე ჟურნალისტია გარდაცვლილი. ამ ორ ქვეყენაში, რომლებიც ახალი ამბებისა და ინფორმაციის შავი ხვრელია, ბევრ ჟურნალისტს უბრალოდ არჩევანი არ დარჩა გარდა იმისა, რომ ან შეეწყვიტათ მუშაობა, ან საზღვარგარეთ წასულიყვნენ, რომ მუქარებისთვის თავი დაეღწიათ. მათ, ვინც საზღვარგარეთ მიდის, RSF სპეციალურ დახმარებას უწევს, რომ უსაფრთხო თავშესაფარს მიაღწიონ ან სასწრაფო ხარჯები დაფარონ.

მსოფლიოს მეორე მხარეს მდებარე მექსიკა, რომელიც თავისუფლების ინდექსით 147-ე ადგილზეა, დასავლეთის ნახევარსფეროს ყველაზე საშიში ქვეყანაა ჟურნალისტებისთვის. წლის დასაწყისიდან იქ 5 ჟურნლისტი მოკლეს, 14-ს კი მოკვლით ემუქრებიან.

თბილისის საქალაქო სასამართლოში საქართველოს იუსტიციის მინისტრს, თეა წულუკიანსა და ლეიბორისტული პარტიის ლიდერს, შალვა ნათელაშვილს შორის სასამართლო დავა მოსარჩელის გამარჯვებით დასრულდა. წულუკიანი ამტკიცებდა, რომ ნათელაშვილის მიერ 2016 წლის 19 ოქტომბერს ტელეკომპანია „იბერიის“ გადაცემაში „პრიორიტეტსა“ და 2016 წლის 23 ნოემბერს ტელეკომპანია „TV პირველის” “ინგა გრიგოლიას დღის ამბებში” გავრცელებული ინფორმაცია თითქოს ბიძინა ივანიშვილმა მას სტრასბურგში 300 ათას ევროდ ბინა უყიდა, ცილისწამება იყო და ლახავდა მის პატივსა და ღირსებას. ამ საფუძვლით დაიწყო იუსტიციის მინისტრმა სასამართლო დავა.

 

სასამართლომ შალვა ნათელაშვილს იმავე ტელევიზიების, “იბერიასა” და “TV პირველის” ეთერში თეა წულკიანის შესახებ გავრცელებული ინფორმაციის უარყოფა და ფინანსური სახდელი დააკისრა. ტელეკომპანიები, როგორც მათი წარმომადგენლები ამბობენ, ამ სასამართლო დავაში ჩართულები არ იყვნენ. მიუხედავად ამისა, სასამართლოს გადაწყვეტილება მათაც შეეხო.

ამგვარი გადაწყვეტილება საქართველოში პირველი არ ყოფილა. ამ პრაქტიკიდან გამომდინარე, ჩნდება კითხვა, მსგავსი შინაარსის გადაწყვეტილებები პირდაპირ ან ირიბად ხომ არ არის მედიის სარედაქციო საქმიანობაში ჩარევა, ვინაიდან მედიას უწევს ხელახლა იმ საკითხზე მასალის მომზადება, ანდა ეთერის დათმობა, რაც შესაძლებელია მათი სარედაქციო ინტერესი არ იყოს. ამ თემაზე მაუწყებლების წარმომადგენლებს განსხვავებული მოსაზრებები აქვთ.

“იბერიის” საინფორმაციო სამსახურის ხელმძღვანელი, ვახო ხუზმიაშვილი სასამართლოს ამ კონკრეტულ გადაწყვეტილებაში სარედაქციო საქმიანობაში ჩარევის პრობლემას ვერ ხედავს. მისი აზრით, თუ შალვა ნათელაშვილი ბოდიშს მოუხდის თეა წულუკიანს, საზოგადოებისთვის საინტერესო იქნება და შესაბამისად, გააშუქებენ. "მომწონს თუ არა სასამართლოს გადაწყვეტილება, ვალდებული ვართ [აღვასრულოთ ის]”, - ამბობს ხუზმიაშვილი, რომელიც დასძენს, რომ თუ სასამართლო სხვა შემთხვევაშიც დაავალდებულებს, მზადაა საეთერო დრო გამოყოს.

მისგან განსხვავებით, ტელეკომპანია "რუსთავი 2-ის" იურისტი, თამთა მურადაშვილი მიიჩნევს, რომ სასამართლო გადაწყვეტილებები მედიისთვის აღსრულების ირიბი დავალდებულებაა. ის პრობლემას არა მოსამართლის მიერ მიღებულ გადაწყვეტილებაში, არამედ "სამოქალაქო საქმეთა კოდექსში" არსებულ ჩანაწერში ხედავს, სადაც ნათქვამია, რომ ცილისმწამებლური ინფორმაცია იმავე მედიასაშუალებებში უნდა გასწორდეს, სადაც თავდაპირველად გამოქვეყნდა.

მისი თქმით, შესაძლებელია ეს საკონსტიტუციო სასამართლოში გასაჩივრდეს და შეფასდეს, კანონის ამგვარი ფორმულირება სარედაქციო პოლიტიკაში ჩარევის შესაძლებლობას იძლევა თუ არა.

“ტელეკომპანია პირველთან” ამ საკითხზე კომუნიკაცია არ შედგა, “იმედში” კი საუბარი არ ისურვეს.

მედიასამართლის სპეციალისტი, მამუკა ანდღულაძე მიიჩნევს, რომ როცა მედია არ არის სასამართლო დავის მხარე, მას გადაწყვეტილების აღსრულება არ უნდა ევალებოდეს. მისთვის ამოსავალი წერტილი მედიაა და ფიქრობს, რომ მიღებული გადაწყვეტილება აღსრულების დროს მედიის სარედაქციო პოლიტიკაში ჩარევასთან დაკავშირებით კითხვებს არ უნდა აჩენდეს.

მისი თქმით, როცა კანონში საუბარია გავრცელებული ინფორმაციის თანაზომადი საშუალებით უარყოფაზე, აღსანიშნავია რამდენიმე გარემოება. გასათვალისწინებელია რამდენად შესაძლებელია იმავე მაუწყებელში სასამართლოს გადაწყვეტილების აღსრულება, ან იმავე რეიტინგის მაუწყებლით ინფორმაციის გავრცელებით შესრულდება თუ არა ნაკისრი ვალდებულება.

"თუ პრესკონფერენციის დროს გაჟღერებული ინფორმაციის გაშუქებაზეა სასამართლო დავა, სადავო საკითხია რამდენად იქნება პრესკონფერენციის გამართვა თანაზომადი საშუალებით უარყოფა. თუ მანამდე “იბერიაში” გავრცელდა ინფორმაცია და შემდეგ უარყოფა ამავე არხმა არ გააშუქა, მისი მაყურებელი როგორ მიიღებს ამ ინფორმაციას?" - ამბობს ანდღულაძე.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს თავმჯდომარე და ჟურნალისტი, გიორგი მგელაძე ფიქრობს, რომ შალვა ნათელაშვილმა სასამართლოს გადაწყვეტილების აღსასრულებლად სარეკლამო დრო უნდა იყიდოს.

“თუ გადაწყვეტილება გულისხმობს, რომ იმავე გადაცემაში უნდა უარყოს ნათელაშვილმა გავრცელებული ინფორმაცია, ეგ იქნება შინაარსში ჩარევა. ჟურნალისტს არ აქვს ვალდებულება, რომ განმეორებით მოაწყოს იმავე შინაარსის გადაცემა და დღეს უკვე არააქტუალურ თემაზე დრო დაუთმოს რესპონდენტს", - ამბობს მგელაძე.

იდენტურ საქმეზე საქართველოს სასამართლოებმა რამდენიმე თვის წინაც იმსჯელეს. 2017 წლის პირველ სექტემბერს ტელეკომპანია "რუსთავი 2-მა" აღსრულების ეროვნული ბიუროს წერილი მიიღო. წერილში საუბარი იყო, რომ გადაცემა "ნანუკას შოუს" პატივის, ღირსებისა და საქმიანი რეპუტაციის შემლახავი ინფორმაციის უარსაყოფად მოპასუხე მხარისთვის საეთერო დრო უნდა დაეთმო.

მანამდე ტელეკომპანია ”რუსთავი 2-ის” ეთერში სატელევიზიო გადაცემა "ნანუკას შოუში" სტუმრად მიწვეულნი იყვნენ პლასტიკური ქირურგი ციცინო შურღაია და მისი ყოფილი ქმარი ბესო კალანდაძე. ციცინო შურღაიამ მიიჩნია, რომ კალანდაძე ცილს სწამებდა, მან სასამართლოს მიმართა და მის მიმართ გამოთქმული პატივის, ღირსებისა და საქმიანი რეპუტაციის შემლახველი ცნობების უარყოფა მოითხოვა. სასამართლომ სარჩელი დააკმაყოფილა.

მსოფლიოს უამრავ ქვეყანაში სულ უფრო მეტი მედია ორგანიზაცია ითხოვს დონაციებს და შემომწირველთა რიცხვიც სულ უფრო იზრდება. ამასთან, ეს სქემა ნაკლებად წარმატებულია ღარიბ ქვეყნებში, სადაც დემოკრატიისთვის მნიშვნელოვანი, თუმცა, კომერციულად ნაკლებად საინტერესო კონტენტის წარმოება რთულია.

მედია ორგანიზაციები, როგორიცაა The Guardian, თავიანთ მომავალ ბიზნესს შემოწირულებებზე დაყრდნობით აშენებენ. ამავდროულად, ბოლო წლებში გაჩნდა უამრავი მაგალითი ხალხის მიერ დაფინანსებული სტარტაპებისა. რა მასშტაბზეა საუბარი და რა მიდგომები არსებობს მსოფლიოში, ამის შესახებ Reuters Institute-ის ციფრული ახალი ამბების 2018 წლის ანგარიშშია საუბარი.

საერთო ჯამში, ადამიანების რაოდენობა, რომლებიც ფულს სწირავენ მედია ორგანიზაციებს ძალიან დაბალია: 1% ბრიტანეთში და 3%-მდე აშშ-ში. თუმცა შესაძლებლობის შკალა ბევრად დიდია. ანგარიშის თანახმად, გამოკითხული ადამიანების თითქმის მეოთხედი (22%) ამბობს, რომ საჭიროების შემთხვევაში მედია ორგანიზაციას თანხას შესწირავდა.



ადამიანთა ჯგუფი, რომლებიც მედიისთვის თანხას იმეტებენ ახალგაზრდები არიან. ნებისმიერი შეტყობინება ჟურნალისტიკის დახმარების თაობაზე ამ ჯგუფზე კარგად მუშაობს.

შემოწირულობების უმეტესობა პოლიტიკურად მოტივირებულია და ძირითადად ცენტრისტებზე ან მემარცხენეებზე მოდის. ნაწილობრივ, ეს ისტორიული იდეოლოგიური ბრძოლების შედეგია, როცა ბევრი მემარცხენე გაზეთი კოოპერატივებისა თუ პროფესიული კავშირებისგან ფინანსდებოდა კაპიტალისტური პრესის საწინააღმდეგოდ. შტატებისნაირ ქვეყანაში მედია ისევ აღიქმება როგორც პოლიტიკური ბრძოლის იარაღი - დონალდ ტრამპის მომხრეებსა და მოწინააღმდეგეებს შორის. საანგარიშო კვლევაში ჩანს, რომ დონაციები პოლიტიკური აქტია რესპონდენტებისთვის:

“მე ფულს ვწირავ [აშშ-ის კონსტიტუციის] პირველი შესწორების მხარდასაჭერად, რომელსაც, ჩემი აზრით, საფრთხე ემუქრება მოქმედი [ტრამპის] ადმინისტრაციისგან”.

“მინდა დავრწმუნდე, რომ ეს მედია ორგანიზაციები არ დაიხურება”.

თუმცა შემოწირულებები მხოლოდ მემარცხენე იდეოლოგიის შენარჩუნებას არ ემსახურება. უამრავი პარტიზანული კონსერვატიული საიტი სულ უფრო ხშირად მოუწოდებს მხარდამჭერებს დონაციისკენ, განსაკუთრებით მაშინ, როცა რეკლამის დამკვეთები მათ ბოიკოტს უცხადებენ.

სხვადასხვა ამერიკული გამოცემის, მაგალითად NPR-ის ბიუჯეტის მნიშვნელოვანი ნაწილი უკვე ათწლეულებია დონაციებზე მოდის. ასეთია მაგალითად 2009 წელს დაფუძნებული არაკომერციული მედია ორგანიზაცია Texas Tribune, რომელიც ყოველწლიურად 6,5 მილიონ დოლარს იღებს შემომწირველებისგან. გამოცემაში დაახლოებით 60 ადამიანია დასაქმებული.

“ვხვდები, რომ კარგ ჟურნალისტიკას ფული სჭირდება. თუ მხოლოდ უფასო სერვისებზე ვიქნები დამოკიდებული, ინფორმაციის ხარისხი, რომელსაც ვიღებ, გაცილებით გაუარესდება.”

ზოგისთვის გამოწერის სისტემა შემაშფოთებელია. ისინი ფიქრობენ, რომ მაღალი ხარისხის ახალი ამბები მხოლოდ მათთვისაა ხელმისაწვდომი, ვისაც ამაში ფულის გადახდა შეუძლია. ამიტომ, ორგანიზაციების ნაწილს, მაგალითად The Guardian-ს, ურჩევნია მათი პროდუქტი უფასო იყოს ყველასთვის და ნებაყოფლობით კონტრიბუციებს ითხოვენ.

მიზეზი, რის გამოც ადამიანები მედიას ფულს სწირავენ ყალბი ამბების ერაში ფაქტებზე დაფუძნებული ჟურნალისტიკისა და თავისუფალი სიტყვის მხარდაჭერაა. ანგარიშის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი მიგნება ისაა, რომ ახალგაზრდები უფრო მეტად იხდიან ფულს ახალ ამბებში.

ბოლო ერთ წელიწადში საქართველოში გამოხატვის თავისუფლებას, რომელიც დემოკრატიის ერთ-ერთი ძირითადი პრინციპია, კონკრეტული საჯარო პირებისა და უწყებების ინიციატივებითა და კანონპროექტებით რამდენჯერმე დაემუქრა საფრთხე.

ბოლო ყველაზე გახმაურებული შემთხვევა, რომელსაც დიდი ვნებათაღელვა და განხილვები მოჰყვა, საპარლამენტო უმრავლესობის ორი დეპუტატის, ეკა ბესელიასა და ლევან გოგიჩაიშვილის ინიციატივა იყო შემოქმედებითი ცენზურის შესახებ. ბოლო ინფორმაციით, ეგრეთ წოდებულ „ცენზურის კანონპროექტთან“ დაკავშირებით, საპარლამენტო უმრავლესობამ უკან დაიხია.

თუმცა, ეს კანონპროექტი ერთადერთი არ ყოფილა, რომელმაც ბოლო პერიოდში საზოგადოება გამოხატვის თავისუფლების საფრთხეებზე აალაპარაკა.

2017 წლის იანვარი - ევა გოცირიძე მოსამართლეთა კრიტიკის შეზღუდვას ითხოვს

ეს ინიციატივა ევა გოცირიძემ დაახლოებით სამი თვის შემდეგ ისევ გაახმოვანა. „დადგა დრო, ეს საკითხი საბოლოოდ გადაწყდეს ისე, როგორც საჭიროა. ზოგიერთი ნაწილი კანონის მიხედვით უნდა გადაწყდეს, მაგრამ ეს არ იქნება საკმარისი“, - აღნიშნა 4 აპრილს, პარლამენტში მართლმსაჯულების სამოქმედო გეგმის პრეზენტაციის შემდეგ, ჟურნალისტებთან საუბრისას.

იმავე წლის 26 აპრილს, იუსტიციის უმაღლესმა საბჭომ საჯარო განცხადებით მიმართა საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიას და „გამოხატვის თავისუფლების ფარგლების სავარაუდო დარღვევის ფაქტებზე“ რეაგირება ითხოვა. საპასუხო განცხადებაში ქარტიამ ცენზურის საფრთხეზე მიუთითა, ევა გოცირიძეს კი ურჩია, რომ თუკი რომელიმე ჟურნალისტური პროდუქტის მიმართ ჰქონდა პრეტენზია და მიიჩნევდა, რომ ეთიკური პრინციპები იყო დარღვეული, ქარტიაში დადგენილი წესით შეეტანა განცხადება.

არც იუსტიციის საბჭოს და არც თავად ევა გოცირიძეს ქარტიისთვის აღარ მიუმართავს. ამ განცხადებების შემდეგ ამ საკითხზე აღარც საუბარი ყოფილა.

2017 წლის ოქტომბერი - კომუნიკაციების ეროვნული კომისია სიძულვილის ენის რეგულირებაში გადატანას შეეცადა

კომუნიკაციების კომისიამ ცვლილებების საჭიროება აუდიოვიზუალური მედია მომსახურებების შესახებ 2010/13/EU ევროდირექტივასთან შესაბამისობაში მოყვანის ვალდებულებით ახსნა.

კანონპროექტის ამ ნაწილს საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის განცხადება მოჰყვა, რომელშიც ნათქვამი იყო, რომ „კომისიის ხელში მაუწყებლის შინაარსის რეგულირების გადასვლა მნიშვნელოვან რისკებს შეიცავს გარდა ამისა, ისეთი ტიპის ქვეყანაში, როგორიც საქართველოა, თვითრეგულირებიდან რეგულირებაში საკითხის გადატანა აღიქმებოდა მედიაგარემოს გაუარესებად“.

ინიციატივა მოიწონა იურიდიულ საკითხთა კომიტეტმა, თუმცა პროცესი აღარ გაგრძელებულა.

2018 წლის მაისი - კლინიკების ასოციაცია ექიმების შეცდომის ან დანაშაულის გაშუქების წინააღმდეგ

მოსამართლეების შემდეგ, მედიის კრიტიკის აცილებაზე სამედიცინო სფეროში დაფიქრდნენ. შესაბამისი საკანონმდებლო ინიციატივა, 2018 წლის 11 მაისს, საქართველოს პარლამენტში არასამთავრობო ორგანიზაცია საქართველოს კლინიკების ასოციაციამ წარადგინა.

დოკუმენტში ნათქვამია, რომ სამედიცინო საქმიანობის დროს, ექიმის მიერ დაშვებული შეცდომის ან ჩადენილი დანაშაულის შესახებ „მასმედიის საშუალებით ღიად საუბარი, ექსპერტიზის დასკვნის, სამედიცინო საქმიანობაზე ზემდგომი მარეგულირებელი ორგანოს ან სასამართლო გადაწყვეტილების გარეშე გამოიწვევს მედიასაშუალების დაჯარიმებას 1 000 ლარით, განმეორებით შემთხვევაში კი - თანხა გაორმაგდება. ამავე დროს მედიას დაეკისრება ვალდებულება უარყოს მის მიერ გაჟღერებული ინფორმაცია“.

2018 წლის მაისი - შემოქმედებითი ცენზურის დაწესების მცდელობა

ცვლილების თანახმად სასამართლოს შეუძლია აკრძალოს შემოქმედებითი ნაწარმოების გავრცელება, თუ ის ლახავს სხვა ადამიანის უფლებებსა და კანონიერ ინტერესებს, აღვივებს ეროვნულ, ეთნიკურ, რელიგიურ და რასობრივ შუღლს, ქადაგებს ომსა და ძალადობას, პროპაგანდას უწევს პორნოგრაფიას. ინიციატივამ იურისტებისა და კულტურის სფეროს წარმომადგენლების უკმაყოფილება გამოიწვია.

საქართველოს სახალხო დამცველმა საკანონმდებლო პაკეტი კონსტიტუციასთან შეუსაბამოდ და შემოქმედების თავისუფლების შემზღუდველად მიიჩნია და თქვა რომ,„საქართველოს კონსტიტუცია ცალსახად აცხადებს, რომ შემოქმედებით პროცესში ჩარევა, შემოქმედებითი საქმიანობის სფეროში ცენზურა დაუშვებელია, ყოველგვარი გამონაკლისის გარეშე“.

საბოლოოდ, 29 მაისს ცნობილი გახდა, რომ ეგრეთ წოდებულ, „ცენზურის კანონპროექტს“ უმრავლესობამ მხარი არ დაუჭირა. დეპუტატ ეკა ბესელიას განცხადებით, მიიღეს გადაწყვეტილება, რომ კულტურის შესახებ კანონი უცვლელი დარჩეს.

ზუსტად ერთი წლის წინ, 2017 წლის 29 მაისს, თბილისის ცენტრიდან აზერბაიჯანელი ჟურნალისტი, აფგან მუხტარლი გაუჩინარდა. მეორე დღეს იგი ბაქოს ციხეში აღმოჩნდა. რვა თვის შემდეგ, დევნილ ჟურნალისტს, რომელიც თბილისს აფარებდა თავს, აზერბაიჯანის სასამართლომ საზღვრის უკანონოდ კვეთისა და 10 000 ევროს არადეკლარირებულად გადატანის ბრალდებით 6-წლიანი პატიმრობა მიუსაჯა. თავად მუხტარლი ამბობს, რომ ის თბილისიდან ქართველმა სამართალდამცავებმა გაიტაცეს და აზერბაიჯანს გადასცეს.

ერთი წლის შემდეგ ისევ უცნობია მომხდარის დეტალები და პასუხგაუცემელია მთავარი კითხვა - როგორ აღმოჩნდა აზერბაიჯანელი ჟურნალისტი ბაქოში. თუმცა, ცნობილია როგორ აისახა ეს ფაქტი საქართველოზე.

აფგან მუხტარლის საქმე, გასული ერთი წლის განმავლობაში, მოხვდა ყველა საერთაშორისო ანგარიშში, რომელიც საქართველოს შეეხებოდა. ამ პერიოდში მოვისმინეთ არაერთი კრიტიკული განცხადებაც საქართველოსა და აზერბაიჯანის ხელისუფლების მიმართ.

მომხდარიდან ორ კვირაში ევროპარლამენტმა აფგან მუხტარლის საქმეზე რეზოლუცია მიიღო, რითაც დაგმო მუხტარლის “თბილისიდან გატაცება და შემდგომ ბაქოში დაპატიმრება”. რეზოლუციაში ხაზგასმულია, რომ ესაა ადამიანის უფლებების დარღვევის სერიოზული ფაქტი.

ევროპარლამენტი ამ რეზოლუციით საქართველოს ხელისუფლებას გამჭვირვალე და ეფექტიანი გამოძიების ჩატარებისკენ მოუწოდებს, რათა პასუხი გაეცეს კითხვებს მომხდარში საქართველოს ხელისუფლების მონაწილეობასთან დაკავშირებით.

იმავე წლის ნოემბერში ევროსაბჭოს საპარლამენტო ასამბლეამ საქართველოს ხელისუფლებას უსაფრთხოების სამსახურებზე საპარლამენტო კონტროლის გაძლიერებისკენ მოუწოდა.

მუხტარლის საქმეს გამოეხმაურა აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტიც. “ჩვენ ახლოდან ვაკვირდებით გამოძიებას, რომელიც საქართველოში მიმდინარეობს, სავარაუდო გატაცების შესახებ და მოვუწოდებთ მათ, რომ იგი იყოს გამჭვირვალე და დროული”, - ეწერა 3 ივნისს გავრცელებულ განცხადებაში.

აფგან მუხტარლის საქმე, სხვა მნიშვნელოვან საკითხებთან ერთად, მოხვდა სახელმწიფო დეპარტამენტის 2017 წლის ანგარიშშიც საქართველოში ადამიანის უფლებათა მდგომარეობის შესახებ.

2009 წლის შემდეგ პირველად, საერთაშორისო ავტორიტეტული ორგანიზაციის Freedom House-ის ანგარიშში საქართველოს დემოკრატიის ხარისხის მაჩვენებელი გაუარესდა. საქართველოს საზოგადოებრივი მაუწყებლის მენეჯმენტის ცვლილებისა და რუსთავი 2-ზე ზეწოლის ფაქტებთან ერთად, დემოკრატიის გაუარესების მიზეზად ორგანიზაცია აფგან მუხტარლის საქმეს ასახელებს.

“მუხტარლი საქართველოში აზერბაიჯანის მმართველი ოჯახის ბიზნესებს იძიებდა. მისი მასალები საქართველოს ხელისუფლებისთვის საფრთხეს არ წარმოადგენდა, რასაც მივყავართ სპეკულაციამდე, რომ მისი არაკანონიერი დაკავება საქართველოს უსაფრთხოების სამსახურების მხრიდან ერთგვარი საჩუქარი იყო მეზობლისა და სტრატეგიული პარტნიორისთვის”, - ვკითხულობთ ანგარიშში.

მუხტარლის საქმე ანგარიშვალდებულების ნაკლებობის ქვეთავში შეიყვანა Amnesty International-მა: “გამოძიების მიერ რაიმე არსებითი შედეგის მიღწევის შესახებ ცნობილი არ არის”.

მუხტარლის გაუჩინარებისთანავე, საერთაშორისო ორგანიზაციამ რეპორტიორები საზღვრებს გარეშე (RSF) საქართველოს ოფიციალური პირებისგან ახსნა-განმარტება მოითხოვა, - როგორ და რატომ გაიტაცეს და გადაიყვანეს საქართველოში მცხოვრები აზერბაიჯანელი ჟურნალისტი აზერბაიჯანში. ორგანიზაცია აზერბაიჯანისგან აფგან მუხტარლის დაუყოვნებლივ გათავისუფლებასაც ითხოვს.

ადამიანის უფლებებზე მომუშავე ავტორიტეტულმა საერთაშორისო ორგანიზაციებმა, მათ შორის, რეპორტიორები საზღვრებს გარეშე, Human Rights Watch, საერთაშორისო პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის, ომისა და მშვიდობის გაშუქების ინსტიტუტი, საქართველოს პრემიერ-მინისტრ კვირიკაშვილს და პარლამენტს აფგან მუხთარლის საქმესთან დაკავშირებით ივნისში მიმართეს.

“აფგან მუხთარლის გატაცება არის შავი ლაქა საქართველოს რეპუტაციისთვის, როგორც კავკასიის რეგიონის ლიდერ ქვეყანაზე ადამიანის უფლებების დაცვის კუთხით,”- ვკითხულობთ წერილში.

გასული წლის დეკემბერში, ევროპის საბჭოს საპარლამენტო ასამბლეის (PACE) წევრები, კერსტინ ლუნდგრენი (შვედეთი) და ტიტუს კორლატინი (რუმინეთი) აფგან მუხთარლის საქმით დაინტერესნენ და შესაბამისი უწყების წარმომადგენლებთან შეხვედრები გამართეს. ვიზიტის შემაჯამებელ განცხადებაში PACE-ს წევრებმა, რომლებიც საქართველოს საკითხზე თანამომხსენებლები არიან, კიდევ ერთხელ დააფიქსირეს თავიანთი შეშფოთება.

თბილისიდან აზერბაიჯანელი ჟურნალისტის და აქტივისტის, აფგან მუხტარლის სავარაუდო გატაცებიდან დღეს ერთი წელი შესრულდა. აზერბაიჯანის ხელისუფლების მიმართ კრიტიკული მასალების ავტორი, აფგან მუხტარლი თბილისში 2017 წლის 29 მაისს გაუჩინარდა. მეორე დღეს კი ცნობილი გახდა, რომ იგი აზერბაიჯანში დააკავეს საზღვრის უკანონოდ გადაკვეთისა და ვალუტის კონტრაბანდის ბრალდებით. 2018 წლის იანვარში აზერბაიჯანის სასამართლომ მუხტარლის ექვსი წლით თავისუფლების აღკვეთა მიუსაჯა.

ჟურნალისტი ამბობს, რომ თბილისიდან კრიმინალური პოლიციის ფორმიანმა პირებმა გაიტაცეს, რასაც საქართველოს ხელისუფლება უარყოფს. საქართველოში მუხტარლის გაუჩინარების საქმეზე გამოძიება დაწყებულია, თუმცა რა ეტაპზეა, უცნობია.

მუხტარლის დაკავებას საქართველოში მომუშავე ჟურნალისტების პროტესტი მოჰყვა, თუმცა საქმესთან დაკავშირებით დამატებითი დეტალები არ გამხდარა ცნობილი.

აფგან მუხტარლის მხარდამჭერი აქცია თბილისში დღესაც გაიმართება. „თბილისის ადამიანის უფლებათა სახლი“ და მისი წევრი არასამთავრობო ორგანიზაციები საქართველოს პარლამენტის შენობასთან საღამოს, 17:00 საათზე შეიკრიბებიან. ისინი საქმის ეფექტურ გამოძიებასა და პარლამენტში საგამოძიებო კომისიის შექმნას მოითხოვენ.

„სავარაუდო გატაცების ფაქტზე გამოძიების დაწყებიდან ერთი წლის შემდეგ, მაღალი საჯარო ინტერესის მიუხედავად, გამოძიების პროგრესის შესახებ ინფორმაცია საქართველოს საგამოძიებო ორგანოებს არ გაუსაჯაროებიათ. არ გაქარწყლებულა ეჭვები ორგანიზებულ დანაშაულში საქართველოს სამართალდამცავი ორგანოების წარმომადგენელთა მონაწილეობაზე", - ნათქვამია „ადამიანის უფლებათა სახლის" განცხადებაში.