საქართველოს სახალხო დამცველი ნინო ლომჯარია წერს, რომ ჟურნალისტ ვახო სანაიაზე თავდასხმა უკიდურესად შემაშფოთებელია და  ამ ტიპის ქმედებებზე სახელმწიფოს პასუხი მკაცრი უნდა იყოს.

"ჟურნალისტის პროფესია და მისი დამოუკიდებლობა სახელმწიფოს დემოკრატიულობის უმნიშვნელოვანესი ნიშანია. ქვეყანაში უნდა არსებობდეს ინფორმაციის გავრცელების თავისუფალი შესაძლებლობა, მიუხედავად მისი შინაარსისა. თუკი ჟურნალისტს თავს ესხმიან მისი საქმიანობიდან გამომდინარე, ეს დანაშაულებრივი ქმედება ადეკვატურ და მკაცრ რეაგირებას საჭიროებს, რათა სამომავლოდ თავიდან იქნას აცილებული მსგავსი შემთხვევები", - წერს ლომჯარია სოციალურ ქსელში.

იგი ასევე ხაზს უსვამს, რომ საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსი კრძალავს როგორც ჟურნალისტური საქმიანობისთვის ხელშეშლას, ისე პირის დევნას მისი სიტყვის, აზრის, საზოგადოებრივი ან პროფესიული მოღვაწეობის მიზეზით. პირის მიმართ დანაშაულის ჩადენა მისი შეხედულების გამო, დანაშაულის ზოგადი დამამძიმებელი გარემოებაა.

ლომჯარია მოუწოდებს შინაგან საქმეთა სამინისტროს, აწარმოოს ეფექტური გამოძიება, იმსჯელოს სპეციფიკური შემადგენლობის გამოკვეთაზე და უზრუნველყოს პასუხისმგებელ პირთა ადეკვატური დასჯა.


სახელმწიფოს პასუხისმგებლობა და ბოლო პერიოდის საშიში ტენდენცია  - საჯარო მოხელეების მხრიდან აგრესიული რიტორიკის გამოყენება მედიის მისამართით, მთავარი აქცენტია სანაიაზე თავდასხმის შესახებ საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერ გავრცელებულ განცხადებაშიც. ქარტიაში ამბობენ, რომ მედიის მიმართ ხელისუფლების წარმომადგენლების აგრესიული რიტორიკა უარყოფითად აისახება ჟურნალისტთა უსაფრთხოებაზე.  

 "ქარტია მოუწოდებს ხელისუფლების წარმომადგენლებს შეწყვიტონ საუბარი აზრის, სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების შემზღუდავ ნორმებზე, მხარი დაუჭირონ მედიის თავისუფლებას და საკუთარი აგრესიული დამოკიდებულებით არ წაახალისონ მედიის წარმომადგენლებზე თავდასხმა”, - ნათქვამია განცხადებაში, რომელიც ქარტიამ გაავრცელა.

შეგახსენებთ, დღეს, 25 თებერვალს ტელეკომპანია “ფორმულას” ტელეწამყვან ვახო სანაიას თბილისში, წყნეთის ქუჩაზე თავს დაესხნენ. ჟურნალისტი მომხდარს პროფესიულ საქმიანობას უკავშირებს და ამბობს, რომ თავდამსხმელებს აგრესია მის, როგორც მედიის წარმომადგენლის, მიმართ ჰქონდათ.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია მიიჩნევს, რომ მედიის მიმართ ხელისუფლების წარმომადგენლების აგრესიული რიტორიკა უარყოფითად აისახება ჟურნალისტთა უსაფრთხოებაზე. ქარტიის ეს განცხადება ტელეკომპანია ფორმულას წამყვანზე, ჟურნალისტ ვახო სანაიაზე თავდასხმას მოჰყვა. 

"ქარტია მოუწოდებს ხელისუფლების წარმომადგენლებს შეწყვიტონ საუბარი აზრის, სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების შემზღუდავ ნორმებზე, მხარი დაუჭირონ მედიის თავისუფლებას და საკუთარი აგრესიული დამოკიდებულებით არ წაახალისონ მედიის წარმომადგენლებზე თავდასხმა”, - ნათქვამია განცხადებაში, რომელიც ქარტიამ  გაავრცელა. 

შეგახსენებთ,  დღეს, 25 თებერვალს ტელეკომპანია “ფორმულას” ტელეწამყვან ვახო სანაიას თბილისში, წყნეთის ქუჩაზე თავს დაესხნენ. ჟურნალისტი მომხდარს პროფესიულ საქმიანობას უკავშირებს და ამბობს, რომ თავდამსხმელებს აგრესია მის, როგორც მედიის წარმომადგენლის, მიმართ ჰქონდათ.

"პირდაპირ აგრესია ჰქონდაც ჩემ მიმართ, როგორც მედიის წარმომადგნელის მიმართ, ტელევიზიების მიმართ გინება, ჩვენ მიმართ. მათ მიცნეს და ამის შემდეგ დაიწყეს პროვოცირება. დაიწყეს გინება ჩვენ მიმართ, “ტვ პირველის” მიმართ, საერთოდ ტელევიზიების მიმართ ჰქონდათ აგრესია. ვფიქრობ, რომ ეს არის ასახვა იმის, რა პროპაგანდასაც ეწევიან კრიტიკული არხების მიმართ, ერთი-ერთში, ოღონდ უკვე ფიზიკური სახით გადმოვიდა ჩვენზე, ჩვენს ოჯახზე", - ამბობს ვახო სანაია ტელეკომპანია “ფორმულასთან”.

შინაგან საქმეთა სამინისტროს ინფორმაციით, ნასვამ მდგომარეობაში მყოფმა სამმა პირმა, ურთიერთშელაპარაკების ნიადაგზე, ფიზიკურად იძალადეს ტელეკომპანია "ფორმულას" ჟურნალისტსა და მის ნათესავზე. ვახო სანაია ამბობს, რომ დაზიანებები თავის და სხეულის არეში აქვს მიყენებული. ფაქტზე სამი ბრალდებულია დაკავებული. შსს-ს განცხადებით, გამოძიება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 126-ე მუხლის პირველი პრიმა ნაწილის „ბ“ და „გ“ ქვეპუნქტებით მიმდინარეობს, რაც ორი ან მეტი პირის მიმართ ჯგუფურად ჩადენილ ძალადობას გულისხმობს და 2 წლამდე ვადით თავისუფლების აღკვეთას ითვალისწინებს.

დღეს, 25 თებერვალს, ტელეკომპანია “ფორმულას” ტელეწამყვან ვახო სანაიას თბილისში, წყნეთის ქუჩაზე თავს დაესხნენ. ჟურნალისტი მომხდარს პროფესიულ საქმიანობას უკავშირებს და ამბობს, რომ თავდამსხმელებს აგრესია მის, როგორც მედიის წარმომადგენლის მიმართ ჰქონდათ. 

"პირდაპირ აგრესია ჰქონდათ ჩემ მიმართ, როგორც მედიის წარმომადგნელის მიმართ, ტელევიზიების მიმართ გინება, ჩვენ მიმართ. მათ მიცნეს და ამის შემდეგ დაიწყეს პროვოცირება. დაიწყეს გინება ჩვენ მიმართ, “ტვ პირველის” მიმართ, საერთოდ ტელევიზიების მიმართ ჰქონდათ აგრესია. ვფიქრობ, რომ ეს არის ასახვა იმის, რა პროპაგანდასაც ეწევიან კრიტიკული არხების მიმართ, ერთი-ერთში, ოღონდ უკვე ფიზიკური სახით გადმოვიდა ჩვენზე, ჩვენს ოჯახზე", - ამბობს ვახო სანაია ტელეკომპანია “ფორმულასთან”.

შინაგან საქმეთა სამინისტროს ინფორმაციით, ნასვამ მდგომარეობაში მყოფმა სამმა პირმა, ურთიერთშელაპარაკების ნიადაგზე, ფიზიკურად იძალადა ტელეკომპანია "ფორმულას" ჟურნალისტსა და მის ნათესავზე. დაზარალებულები ექსპერტიზაზე იმყოფებოდნენ. ვახო სანაია ამბობს, რომ დაზიანებები თავისა და სხეულის არეში აქვს.

ფაქტზე სამი ბრალდებულია დაკავებული. შსს-ს განცხადებით, გამოძიება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 126-ე მუხლის პირველი პრიმა ნაწილის „ბ“ და „გ“ ქვეპუნქტებით მიმდინარეობს, რაც ორი ან მეტი პირის მიმართ ჯგუფურად ჩადენილ ძალადობას გულისხმობს და 2 წლამდე ვადით თავისუფლების აღკვეთას ითვალისწინებს.

პროსახელისუფლებო ტელეარხი "POSTV“, "ნაციონალური მოძრაობის ამოსაკვეთად", მაუწყებლობის საგანგებო რეჟიმზე გადადის. ამის შესახებ ინფორმაციას მაუწყებლის აღმასრულებელი დირექტორი ლაშა ნაცვლიშვილი ავრცელებს.

“ჟურნალისტი, პირველ რიგში, ამ ქვეყნის მოქალაქეა და აქვს უპირობო ვალდებულება, გააკეთოს მკაფიო არჩევანი კეთილსა და ბოროტს შორის. ნაციონალური სიმსივნე, რომელიც ოცი წელია, ჯიჯგნის ჩვენი სამშობლოს სხეულს, უნდა ამოიკვეთოს, ხოლო მისი მეტასტაზები - განეიტრალდეს, რათა დამშვიდდეს ქვეყანა და ნორმალური, დემოკრატიული განვითარების საშუალება მიეცეს. წილი ნაყარია! „POSTV“ ამ ბრძოლაში წინა ხაზზე იქნება!”, - წერს ნაცვლიშვილი ფეისბუქის პირად გვერდზე.

მმართველი პარტია “ქართული ოცნების” მრჩეველმა საზოგადოებასთან ურთიერთობის საკითხებში - ლაშა ნაცვლიშვილმა, რომელიც ამავდროულად, ტელეკომპანია POSTV-ს ყოფილი თანამფლობელი და აღმასრულებელი დირექტორია, ორი დღის წინ გაავრცელა ინფორმაცია, რომ ისევ POSTV-ს ხელმძღვანელად ბრუნდება. ნაცვლიშვილი წერდა, რომ "ტელევიზია, რომელიც მოხულიგნო ინტერნეტ პლატფორმიდან დაიბადა", მთავარ მიზნად ისახავს "მეტი შეუპოვრობით დაიცვას 2012 წლის ოქტომბრის მონაპოვარი”. 

ამ თემაზე: POSTV-ს ხელმძღვანელად ლაშა ნაცვლიშვილი ბრუნდება "ტელეარხი POSTV პროსახელისუფლებოა და, შეიძლება ითქვას, რომ მმართველი პარტიის პროპაგანდის იარაღია. მის ეთერში ფაქტობრივად არ გადის კრიტიკული რეპორტაჟები ხელისუფლებისა და მმართველი პარტია „ქართული ოცნების“ მისამართით. არხი მუდმივად დადებითად წარმოაჩენს „ქართულ ოცნებას“ და, ასევე, მუდმივად ცდილობს ოპოზიციის დისკრედიტაციას", - ასეა შეფასებული POSTV 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნების მედიამონიტორინგის საბოლოო ანგარიშში.

POSTV 2017 წელს დაფუძნდა და იგი დაფუძნების დღიდან ღიად მუშაობდა ყოფილი ხელისუფლების, კერძოდ, მიხეილ სააკაშვილის წინააღმდეგ, მის ანტიპიარზე. ბოლო პერიოდში კი მისი აქტიური სამიზნეა ოპოზიციურად განწყობილი მედიასაშუალებები: კერძოდ, POSTV-ის გუნდი აქტიურად აკრიტიკებს იმ ტელევიზიებს (ადრე, სამიზნე იყო “რუსთავი 2”, ხოლო სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილების გამო ამ ტელევიზიაში განხორციელებული ცვლილებების შემდეგ, ძირითადი სამიზნეა მთავარი არხი, ფორმულა და ტვ პირველი), რომლებიც აკრიტიკებენ ბიძინა ივანიშვილსა და “ქართულ ოცნებას”.

იგივე მიზნით, 2018 წელს, არჩევნების მეორე ტურის წინ, მაუწყებლობის საგანგებო რეჟიმზე გადავიდა “იმედიც”. “ტელეკომპანია "იმედმა" და მისმა მფლობელებმა საკუთარ თავზე იწვნიეს რას ნიშნავს ხელისუფლებაში "ნაციონალური მოძრაობა". ამიტომ "იმედი" წინასაარჩევნოდ ცვლის საეთერო ბადეს და ჩვენ ვიმუშავებთ იმისთვის, რომ არ დაბრუნდეს რეჟიმი", - აცხადებდა მაუწყებელი.

მმართველი პარტიის, “ქართული ოცნების” მრჩეველი საზოგადოებასთან ურთიერთობის საკითხებში ლაშა ნაცვლიშვილი, რომელიც ამავდროულად, ტელეკომპანია POSTV-ს ყოფილი თანამფლობელი და აღმასრულებელი დირექტორია, წერს,  რომ ისევ POSTV-ს ხელმძღვანელად ბრუნდება.

ნაცვლიშვილი ღიად ამბობს, რომ "ტელევიზია, რომელიც მოხულიგნო ინტერნეტ პლატფორმიდან დაიბადა", მთავარ მიზნად ისახავს "მეტი შეუპოვრობით დაიცვას 2012 წლის ოქტომბრის მონაპოვარი.

"დიდი პატივით, გეგმებითა და პასუხისმგებლობით ვბრუნდები "პოსტივის" ხელმძღვანელად. დარწმუნებული ვარ, რომ ტელივიზია, რომელიც მოხულიგნო ინტერნეტპლატფორმიდან დაიბადა და რომელმაც სულ რაღაც ერთ წელიწადში, იქ მომუშავე უნიჭიერესი ადამიანების შრომისა და სიმტკიცის წყალობით, ოთხჯერ გაზარდა საკუთარი რეიტინგი და გავლენა, უკეთესი ხარისხითა და მეტი შეუპოვრობით დაიცავს 2012 წლის პირველი ოქტომბრის მონაპოვარს!", - წერს ნაცვლიშვილი. 




"ტელეარხი POSTV პროსახელისუფლებოა და, შეიძლება ითქვას, რომ მმართველი პარტიის პროპაგანდის იარაღია. მის ეთერში ფაქტობრივად არ გადის კრიტიკული რეპორტაჟები ხელისუფლებისა და მმართველი პარტიის „ქართული ოცნების“ მისამართით. არხი მუდმივად დადებითად წარმოაჩენს „ქართულ ოცნებას“ და, ასევე, მუდმივად ცდილობს ოპოზიციის დისკრედიტაციას", - ასეა შეფასებული POSTV 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნების მედიამონიტორინგის საბოლოო ანგარიშში. 

POSTV 2017 წელს დაფუძნდა და იგი დაფუძნების დღიდან ღიად მუშაობდა ყოფილი ხელისუფლების, კერძოდ, მიხეილ სააკაშვილის წინააღმდეგ, მის ანტიპიარზე. ბოლო პერიოდში კი მისი აქტიური სამიზნეა ოპოზიციურად განწყობილი მედიასაშუალებები: კერძოდ, POSTV-ის გუნდი აქტიურად აკრიტიკებს იმ ტელევიზიებს (ადრე, სამიზნე იყო “რუსთავი 2”, ხოლო სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილების გამო ამ ტელევიზიაში განხორციელებული ცვლილებების შემდეგ, ძირითადი სამიზნეა მთავარი არხი, ფორმულა და ტვ პირველი), რომლებიც აკრიტიკებენ ბიძინა ივანიშვილსა და “ქართულ ოცნებას”.

საქართველოს პროკურატურის ინფორმაციით, „მთავარი არხის“ ჟურნალისტის, გიორგი გაბუნიას საქმეზე დაკავებულ პირს 4-წლიანი პატიმრობა შეეფარდა.

თბილისის საქალაქო სასამართლომ  ბრალდებული დამნაშავედ ცნო ყალბი პასპორტის გამოყენებით უკანონოდ საქართველოს სახელმწიფო საზღვრის გადაკვეთის, ყალბი დოკუმენტების გამოყენების, ადევნების და პირადი ინფორმაციის უკანონოდ მოპოვების ფაქტებზე.

უწყების ინფორმაციით, სასამართლო პროცესზე გამოკვლეული მტკიცებულებებით დადასტურდა, რომ რუსეთის ფედერაციის მოქალაქემ ვასამბეგ ბოკოვის სახელზე გაცემული ყალბი პასპორტის გამოყენებით 2016 წლის 2 ოქტომბრიდან 2020 წლის 11 მარტამდე პერიოდში უკანონოდ გადმოკვეთა საქართველოს სახელმწიფო საზღვარი და საქართველოში ყალბ დოკუმენტებს იყენებდა.

"ასევე დადგინდა, რომ 2020 წლის 11 თებერვლიდან 2020 წლის 13 ივნისამდე პერიოდში იგი სისტემატურად ახორციელებდა „მთავარი არხის“ ჟურნალისტის გიორგი გაბუნიას უკანონო თვალთვალს და მის შესახებ პირადი ინფორმაციის მოპოვებას", - ნათქვამია პროკურატურის განცხადებაში.

 შეგახსენებთ, 15 ივნისს ტელეკომპანია "ფორმულამ" და "მთავარი არხის" დირეექტორმა ნიკა გვარამიამ გაავრცელეს ინფორმაცია, რომ 12 ივნისს, სპეცოოპერაციისას დაკავებული რუსეთის მოქალაქე გიორგი გაბუნიას ლიკვიდაციას გეგმავდა. გვარამიამ თქვა, რომ მათი ინფორმაციით, გაბუნიას ლიკვიდაცია რამზან კადიროვის დავალებით იგეგმებოდა.

მედიაჰოლდინგ "კვირას" გადამღებ ჯგუფზე თავდასხმისა და ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელის შეშლის ბრალდებით ორი პირი დააკავეს. 

შინაგან საქმეთა სამინისტროს ინფორმაციით, გამოძიებით დადგინდა, რომ ბრალდებულებმა მიმდინარე წლის 15 თებერვალს, ჭიათურის მუნიციპალიტეტის სოფელ შუქრუთში, შპს „მედიაჰოლდინგი კვირას“ ქუთაისის ბიუროს ჟურნალისტსა და ოპერატორს პროფესიულ საქმიანობაში უკანონოდ შეუშალეს ხელი, სიტყვიერი და ფიზიკური შეურაცხყოფა მიაყენეს და მიიმალნენ.

უწყებისვე ცნობით, პოლიციამ ორი პირი მომხდარიდან რამდენიმე საათში ბრალდებულების სახით დააკავა. დანაშაული 2 წლამდე ვადით თავისუფლების აღკვეთას ითვალისწინებს.

შსს-ს ინფორმაციით, ჟურნალისტისათვის პროფესიულ საქმიანობაში ძალადობის მუქარით, უკანონოდ ხელის შეშლის ფაქტზე გამოძიება საქართველოს სსკ-ის 154-ე მუხლის მე-2 ნაწილით მიმდინარეობს.

შეგახსენებთ, მედიაჰოლდინგ "კვირას" გადამღებ ჯგუფს, ჭიათურის მუნიციპალიტეტის ერთ-ერთ სოფელში, არაფხიზელ მდგომარეობაში მყოფი პირები დაესხნენ თავს და ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელი შეუშალეს. გამოცემის ინფორმაციით, თავდასხმა მაშინ მოხდა, როდესაც გადამღები ჯგუფი სამსახურეობრივ მოვალეობას ასრულებდა.

მედიაჰოლდინგ "კვირას" გადამღებ ჯგუფს, ჭიათურის მუნიციპალიტეტის ერთ-ერთ სოფელში, არაფხიზელ მდგომარეობაში მყოფი პირები დაესხნენ თავს და ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელი შეუშალეს. საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიაში აცხადებენ, რომ სამართალდამცავმა უწყებებმა მომხდარი დროულად უნდა გამოიძიონ.

გამოცემის ინფორმაციით, თავდასხმა მაშინ მოხდა, როდესაც გადამღები ჯგუფი სამსახურეობრივ მოვალეობას ასრულებდა.

„ჩამოვედით ჭიათურაში და სიუჟეტისთვის მასალების მოგროვება დავიწყეთ. გამოკითხვები გავაკეთეთ, ხალხი ჩავწერეთ და ერთ-ერთ რესპონდენტთან რომ მივდიოდით, რომელთანაც წინასწარ ვიყავით შეთანხმებულები ჩაწერაზე, უკან უცხო მანქანა აგვედევნა. მომენტალურად უმატებდნენ სიჩქარეს და იმიტაციას აკეთებდნენ, თითქოს გვეჯახებოდნენ. დანიშნულების ადგილას რომ მივედით, ეს უცხო პირები უცებ გადმოცვივდნენ მანქანიდან და ჩვენი მისამართით გინება დაიწყეს. ვცდილობდით ჩვენი საქმე შეგვესრულებინა, თუმცა ხელს გვიშლიდნენ მიზანმიმართულად და როდესაც ჩემმა ოპერატორმა სანდრომ კამერა ჩართო, მას თავს დაესხნენ და ფიზიკურად გაუსწორდნენ. ნასვამები იყვნენ და საკმაოდ აგრესიულები”, - ვკითხულობთ გამოცემის მიერ გავრცელებულ ინფორმაციაში, რომელსაც თან ერთვის ინციდენტის ამსახველი ვიდეომასალა. ვიდეოში ისმის თავდამსხმელის გინებაც.

„კვირაში“ აცხადებენ, რომ მომხდართან დაკავშირებით მათ უკვე მიმართეს პოლიციას და გადამღები ჯგუფი გამოკითხვაზე იმყოფება.

საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროში "მედიაჩეკერს" განუცხადეს, რომ ჭიათურაში, მედიაზე თავდასხმის ფაქტზე ძიება სისხლის სამართლის 154-ე, ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელშეშლის მუხლით დაიწყო და "საქმეზე მიმდინარეობს ძიება ინტენსიურ რეჟიმში". 

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიაში აცხადებენ, რომ ძალიან მნიშვნელოვანია შესაბამისმა უწყებამ მომხდარი სწრაფად და ეფექტურად გამოიძიოს, "რათა ჟურნალისტებს მიეცეთ საშუალება უსაფრთხო სამუშაო პირობებში განაგრძონ საქმიანობა".

შეგახსენებთ, ბოლო პერიოდში საგანგაშოდ გახშირდა მედიაზე თავდასხმა და მათ მუშობაში ხელშეშლა რიგითი მოქალაქეების მხრიდან. ამავდროულად, ასეთი ფაქტების გამოძიებას ხშირად არად 154-ე, ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელშეშლის, არამედ სრულიად სხვა მუხლებით იწყებენ, ეს კი მედიასამართლის იურისტებს მავნე პრაქტიკად მიაჩნიათ.

მაგალითად, 2020 წლის 31 ოქტომბერს ასევე არაფხიზელ მდგომარეობაში პირი თავს დაესხა ონლაინ გამოცემა "პუბლიკას" ჟურნალისტს, რომელიც გლდანის 79-ე საარჩევნო უბანზე ინიციდენტს იღებდა. მას ტელეფონი დაუმტვრიეს. ჟურნალისტზე თავდასხმის ფაქტზე შინაგან საქმეთა სამინიტრომ გამოძიება თავდაპირველად მხოლოდ ერთი მუხლით - სისხლის სამართლის კოდექსის 187-ე მუხლის პირველი ნაწილით დაიწყო, რაც ნივთის დაზიანებას ან განადგურებას გულისხმობს, რასაც მედიასამართლის იურისტების კრიტიკა მოჰყვა. მოგვიანებით  საქმეს კიდევ ერთი - 154-ე მუხლი დაემატა, ამ დროისათვის საქმეზე ერთი პირია დაკავებული.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის არქივში არაერთი განცხადება იძებნება ჟურნალისტებზე თავდასხმის დროული, ეფექტური და შესაბამისი მუხლით გამოძიების აუცილებლობის შესახებ. ქარტიაში აცხადებენ, რომ ამგვარი ფაქტები რეაგირების გარეშე დატოვება ჟურნალისტებზე თავდასხმის მანკიერ პრაქტიკას ახალისებს.

დღეიდან, 15 თებერვლიდან ფორმულა NEWS-ის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებას ელისო ჯარიაშვილი და ვახო სანაია წაიყვანენ. ვახო სანაიამ ამ პოზიციაზე ლევან ლომინაძე ჩაანაცვლა, რომელიც დღეიდან დირექტორის მოადგილის პოსტს შეითავსებს.

“მე ტელეკომპანია “ფორმულაში” საქმიანობას სხვა სტატუსით განვაგრძობ. ელისოსთან ერთად კი მაყურებლების ინფორმირებულობის ტვირთს და პატივს ვახო სანაიას გადავცემ”, - ამ სიტყვებით დაემშვიდობა 12 თებერვალს მაყურებელს ლევან ლომინაძე.

“დღევანდელი დღის შემდეგ მისი ფუნქციები იზრდება და ის, რასაც ჩვენ ვეტყვით მაყურებელს, იმის მიღმა, ლევანი გააკეთებს ძალიან ბევრ საქმეს და ხელს შეუწყობს იმას, რომ ჩვენ ეს მოვახერხოთ კარგად”, - თქვა ვახო სანაიამ.

“ფორმულას” საინფორმაციო სამსახურის უფროსი ნანა ცინცაძე “მედიაჩეკერთან” ამბობს, რომ საინფორმაციო სამსახურის გუნდში, გარდა ტელეწამყვანის ცვლილებებისა, სხვა სიახლეები არ იგეგმება, ლევან ლომინაძე კი “უფრო საპასუხისმგებლო პოზიციაზე გადადის და დირექტორის მოადგილე იქნება ტექნიკურ დარგში”.

“ფორმულა NEWS” ყოველ სამუშაო დღეს, 20:00 საათზე გადის ეთერში. გარდა საინფორმაციო გამოშვებისა, ვახო სანაია მაუწყებელში პოლიტიკური ტოქშოუ “პოლიტმეტრის” წამყვანია ნინო ჟიჟილაშვილთან ერთად. “პოლიტმეტრი” მანამდე “TV პირველში” გადიოდა, თუმცა, 12 ივნისს ვახო სანაიამ და ნინო ჟიჟილაშვილმა მაუწყებელი დატოვეს და ივლისიდან გადაცემა “ფორმულას” ეთერში გადის.

ჟურნალისტებზე [წამყვანებზე] თავდასხმა პოლიტიკოსების მხრიდან კრიტიკული და არასასურველი კითხვების პასუხად, ბოლო პერიოდში, ერთგვარ, მავნე პრაქტიკად იქცა. ამას თან სდევს ჟურნალისტების ვინმესთან აფილაციაში დადანაშაულებაც.

ასეთი პრაქტიკის ბოლო თვალსაჩინო მაგალითი 5 თებერვალს, “რუსთვი 2-ის” ეთერში ვიხილეთ, გადაცემა “ღამის კურიერში” “ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” თავმჯდომარის ნიკა მელიას სტუმრობისას.

“ქართული ოცნების” პროპაგანდაში ზიხართ; მოწყვეტილი ხართ რეალობას; თქვენს არაადეკვატურობაზე მეშლება ნერვები; მოგიწოდებთ გამოფხიზლებისკენ; თქვენ ხართ ძალიან მიკერძოებული”, - მსგავსი ტექსტებით მიმართავდა ნიკა მელია ტოქშოუს წამყვანს, ირაკლი იმნაიშვილს, როდესაც ამ უკანასკნელმა სტუმარს მისი პარტიის ხელისუფლებაში ყოფნის დროს ადამიანის უფლებების კუთხით არსებული მძიმე ვითარება შეახსენა და საკითხზე საერთაშორისო ორგანიზაცია “Amnesty International-ის” კრიტიკული დასკვნა დაიმოწმა.

დასმული შეკითხვით უკმაყოფილო სტუმარმა წამყვანს პირდაპირ უთხრა, რომ როდესაც “ცხვირწინ [ამდენი] დანაშაულები გვაქვს” 2021 წელს “2005 წლის საქმეებზე” საუბარი სწორი არ არის და გასული წლების ვითარების ახლა განხილვა “არარელევანტურია”. მანვე წამყვანს მოუწოდა, რომ იგი “ოლიგარქს უნდა გმობდეს” და 2012 წელს ხელისუფლების მშვიდობიანად ცვლილება უნდა უხაროდეს, პარალელურად კი - ქვეყნის სათავეში “არამზადების” მოსვლაზე “გული უნდა სწყდებოდეს”.

“არ გამოგივათ ქართული ოცნების საქმის კეთება... თქვენ, ახლა, პირმოცინარი აკეთებთ ქართული ოცნების საქმეს, მაგრამ ამის შესაძლებლობას არ მოგცემთ... პირადად თქვენ დგახართ ბიძინა ივანიშვლის გვერდით... თქვენ, როგორც საუბრობთ, პირდაპირ გეუბნებით, რომ არაფერი გეტყობათ იმ მოქალაქის, რომელიც გულშეწუხებულია არსებულ ყოფაზე”, - უთხრა მან წამყვანს. სტუმარმა წამყვანს გადაცემაში დასმული აქცენტები არაერთგზის დაუწუნა, წარსულზე დიდი დოზით ყურადღების გამახვილებისთვისაც არაერთხელ გააკრიტიკა და უთხრა, რომ “მაღალი ხელფასი ყველაფრის კადრების უფლებასა და შესაძლებლობას” არ უნდა აძლევდეს, რადგანაც ეს “უხერხულია”.

სტუმარი არც წამყვანის პირად სივრცეში შეჭრას მოერიდა და უთხრა - “თქვენ ასე ვერ იჭიკჭიკებდით, რომ არ გქონდეთ მაღალი ხელფასი, რომ არ გქონდეთ სოციალური გარანტიები, რომ არ გქონდეთ თავი ქუდში და რომ არ გეშინოდეთ საკუთარი ოჯახისა და [საკუთარი] თავის მატერიალური კეთილდღეობის”.

“ნაციონალური მოძრაობის” თავმჯდომარე არაკორექტულ შეფასებებში კიდევ უფრო შორს წავიდა და გადაცემის წამყვანს “დავარცხნილ-დაქარგული” შალვა რამიშვილი უწოდა და იქვე დაამატა, რომ ქართული ოცნების თავმჯდომარე ირაკლი კობახიძე “უფრო დასაფასებელია” ვიდრე იგი.

შეკითხვებით გაღიზიანებულმა სტუმარმა წამყვანის “ანტისახელმწიფოებრივ” ქმედებებზეც მიუთითა, მას მოქალაქეობრივი ვალდებულების მეტად გამოჩენისკენ მოუწოდა, იქვე დაამატა, რომ იგი “უნამუსობისთვის თვალებში ჩასახედად” მზად არ იყო და ინტერვიუს შეწყვეტა მოითხოვა.

5 თებერვლის შემთხვევა არ არის პირველი, როდესაც ჟურნალისტს/წამყვანს, რესპონდენტი ამგვარად ესხმის თავს. “მედიაჩეკერის” არქივი ასეთ არაერთ შემთხვევას ინახავს.

• ამავე თემაზე: პოლიტიკოსების თავდასხმა მედიაზე

ყველა ასეთ შემთხვევაში, ჟურნალისტები და მედიის საკითხებზე მომუშავე ორგანიზაციები, ხაზგასმით ამბობენ, რომ მსგავსი დამოკიდებულება საშიშია და ეს პრაქტიკა ქვეყანაში სიტყვისა და გამოხატვის კუთხით არსებულ მდგომარეობას მკვეთრად აუარესებს.

პირველი სტატიები/რეპორტაჟები კოვიდის შესახებ მოამზადეს, როგორც ამბავი სადღაც, სამყაროს მეორე ნაწილში გაჩენილი ვირუსის შესახებ, რომელიც რასიზმს აღვივებდა. რესპონდენტების მონათხრობი ჰგავდა ფილმის კადრებს, ალბათ ღიმილის მომგვრელსაც და არც კი დაუშვიათ, რომ მალე ეს ყველაფერი მათ გარშემოც დაიწყებოდა… მას მერე ერთი წელი გავიდა... შიშით, შფოთვით, სასოწარკვეთით, ახლობლების მონატრებითა და მოლოდინით - როდის დაწერენ ბოლო ამბავს ვირუსზე, რომელიც დამარცხდა.

"პანდემია ჩემთვის აღმოჩნდა ფობია" - გვეუბნება ნინო თარხნიშვილი, "რადიო თავისუფლების" ჟურნალისტი, რომელიც ვირუსის პირველი შემთხვევის დაფიქსირებიდან დღემდე სისტემატურად წერს კოვიდთან დაკავშირებულ ამბებს.

"ის ქცევები, რაც ჩამომიყალიბდა პანდემიის დასაწყისში - თუნდაც, მაგალითად, ნივთების წმენდა და პროდუქტების დასპირტვა (მიუხედავად იმისა, რომ მას შემდეგ ძალიან ბევრი სტატიაც დავწერე, რომ ზედაპირებიდან ვირუსი არ გადადის ისე, როგორც თავიდან ეგონათ) - ეს ჩვევა, მე რაღაცნაირად ვერ შევიცვალე".


ჟურნალისტებისთვის, რომლებიც ჯანდაცვის საკითხებს აშუქებენ, პანდემია ბევრი კუთხით აღმოჩნდა გამოწვევა. გაიზარდა მათი შრომის უსაფრთხოებისა და ფსიქოლოგიური კეთილდღეობის რისკები, დატვირთვა, დამძიმდა ემოციური ფონი.

"გარდა იმისა, რომ უნდა იმუშაო და ახალ რეალობას მოერგო, ყველა ეს სტრესი, ყველა ინფორმაცია, ყველა უბედურება ჟურნალისტებამდე მოდის, მერე შენ ამას ფილტრავ და მკითხველს აწვდი. ჯერ ჩვეულებრივი, რიგითი მკითხველისთვისაც სტრესული და დამღლელია მუდმივად ნეგატიური ინფორმაციის მიღება პანდემიაზე, რომ ამდენი ათასი ადამიანი კვდება, რომ ადამიანები ტანჯვით იღუპებიან და ამ დროს ჟურნალისტებისთვის, რომლებასც ათჯერ მეტი ინფორმაციის და უბედურების მიღება უწევთ, კიდევ უფრო რთულია. რა თქმა უნდა, ეს მოქმედებს ფსიქიკაზე, არ არის ადვილი ამ ინფორმაციის გაფილტვრა და გინდა არ გინდა, ეს გონებაში რჩება", - გვეუბნება თაზო კუპრეიშვილი, ონლაინ გამოცემა “ნეტგაზეთის” რედაქტორი.



მისი შფოთვის დონე იმდენად მაღალი იყო, რომ დასახმარებლად სპეციალისტსაც მიმართა:

"მე პირადად შფოთვებიც მქონდა ღამღამობით ამ ინფორმაციული ნაკადით გამოწვეული, იმიტომ, რომ სულ ცუდზე ვფიქრობდი. გარდა პროფესიული კუთხით, ადამიანურადაც ძალიან დიდი გავლენა მოახდინა ამ ჩაკეტვამ. ერთ ექიმს ველაპარაკე და პირველი რჩევა იყო - მაქსიმალურად მოერიდე ნეგატიურ ინფორმაციას კორონავირუსზე, გათიშე ფეისბუქი, ტელევიზორი და ამით ეშველება შენს შფოთვებსო. ძალიან გამეცინა, შეიძლება რიგითმა მკითხველმა ეს გააკეთოს, ინფორმაციაზე უარი თქვას, მაგრამ როდესაც პროფესიით ჟურნალისტი ხარ, ამას როგორ გინდა თავი აარიდო, არ ვიცი".

დაღლის, შფოთვისა და "გადაწვის" განცდაზე საუბრობს ყველა, ვინც ბოლო ერთი წელია კოვიდის საკითხებს აშუქებს. ჟურნალისტების მძიმე ემოციურ ფონსა და დემოტივირებულობაზე საუბრობენ ქართველი გამომცემლებიც. სპეციალისტის დახმარებაზე კი ძალიან ცოტამ თუ იფიქრა.

"ტრენინგებიც კი გვაქვს გავლილი, როგორ უნდა გავუმკლავდეთ ჩვენი საქმიანობიდან გამოწვეულ სტრესს. ძირითადად, საუბარი იყო იმაზე, რომ უნდა მიმართო სპეციალისტს. თუმცა, სიმართლე რომ გითხრათ, არც კი მომსვლია აზრად. არამარტო ჟურნალისტურ წრეში, ზოგადად, საქართველოში იმის კულტურა არ არის, რომ სტრესის დროს სპეციალისტს მიმართო. ასე რომ, საკუთარ თავს ვეხმარებოდი", - ამბობს ზურა ვარდიაშვილი, ონლაინ გამოცემა "პუბლიკას" რედაქტორი.

"მთავარი არხის" ტელეწამყვანი ეკა კვესიტაძე, რომელიც პანდემიის დაწყებიდან დღემდე სულ ამზადებს გადაცემებს ვირუსზე, ამბობს, რომ მას ადამიანებთან ურთიერთობა დააკლდა: "მიგრძვნია, რომ ზღვარზე ვარ, ცუდად ვარ, გარეთ გასვლა და ადამიანებთან კონტაქტი მინდა… ყველასთვის ძალიან მძიმეა და მერე ეს ფსიქიკაზე როგორ აისახება, ჯერ კიდევ არ ვიცით".

თაზო კუპრეიშვილის მსგავსად, მას სპეციალისტისთვის არ მიუმართავს, ეცადა გამოსავალი სხვა გზით ეპოვა: "ბავშვებთან მეტ დროს ვატარებ, მეტს ვკითხულობ. ვცდილობ, რომ სახლში გატარებული დრო უფრო სასიამოვნო და ეფექტური იყოს. მეხმარება ისიც, რომ ძალიან ვარ ჩაბმული საქმეში, მუდმივად დატვირთული გრაფიკი მაქვს. ჯერჯერობით ვუძლებ. რაღაცნაირად გადავიტანე მუშაობით და კითხვით".

ინტერნეტში რეკლამისთვის პოლიტიკური პარტიები უმეტესად არა ონლაინ მედიას, არამედ ფეისბუკს მიმართავენ. ამას ადასტურებს საარჩევნო სუბიექტების მიერ სახელმწიფო აუდიტის სამსახურში წარდგენილი დოკუმენტები.

“ქართული ოცნების” ფინანსური ანგარიშგების მიხედვით, რომელიც 2020 წლის 1 სექტემბრიდან 3 დეკემბრის ჩათვლით პერიოდის მონაცემებს მოიცავს და ასახულია კონტრაქტები, რომლებიც ივლისიდან არის გაფორმებული, ინტერნეტ რეკლამაში მმართველმა პარტიამ, ჯამში, 689,825 ლარი დახარჯა.

ინტერნეტ რეკლამისთვის გამოყოფილი თანხის 44%, 300 ათას ლარზე მეტი, “ქართულმა ოცნებამ” ფეისბუკისთვის გამოიყენა. დარჩენილი თანხით კი სარეკლამო მომსახურება 39 ონლაინ მედიასაშუალებაში შეისყიდა.

აუდიტის სამსახურში წარდგენული დოკუმენტების მიხედვით, ონლაინ მედიაში რეკლამისთვის დახარჯული თანხის 30%-ზე მეტი “ქართულმა ოცნებამ” ერთ მედია ჰოლდინგში გამოიყენა: ვებგვერდებზე - www.ipn.ge, www.palitravideo.ge, www.allnews.ge, www.bpn.ge, www.intermedia.ge, www.ambebi.ge, www.shin.ge - მმართველმა პარტიამ 121 ათას ლარამდე ღირებულების სარეკლამო მომსახურება შეისყიდა.

10 კომპანიაზე ნაწილდება “ქართული ოცნების” მიერ ონლაინ მედიაში საარჩევნო რეკლამისთვის დახარჯული თანხის 65%. კომპანია “აირეგიონთან”, რომელიც აერთიანებს ვებგვერდებს - www.ipress.ge, www.ibusiness.ge, www.iregions.ge, www.imtarvroba.ge - მმართველმა პარტიამ 31 ათასი ლარის ღირებულების სარეკლამო კონტრაქტი გააფორმა; “პირველთან” (www.pia.ge, www.dijest.pia.ge) - 16,668 ლარის ღირებულების; “კვირა+”-თან (www.kvira.ge, www.region.kvira.ge) - 14,018 ლარის ღირებულების კონტრაქტი. ათეულში შედიან “რეპორტიორი” (www.reportiori.ge, www.qartuliazri.ge), www.primetime.ge, www.accentnews.ge და 2 რეგიონული ონლაინ მედიაორგანიზაცია - www.newpress.ge (იმერეთი) და www.speqtri.ge (კახეთი).

იმ მედიაორგანიზაციების სრული ჩამონათვალი, რომლებთანაც საარჩევნო პერიოდში ინტერნეტრეკლამის მომსახურება შეიძინა “ქართულმა ოცნებამ” შეგიძლიათ იხილოთ ცხრილში, რომელიც აუდიტის სამსახურში წარდგენილი ფინანსური ანგარიშგების მიხედვითაა შედგენილი და მოიცავს 2020 წლის 1 სექტემბრიდან 3 დეკემბრის ჩათვლით პერიოდს:

---

ცხრილი#1: ონლაინ მედიასაშუალებები, სადაც "ქართულმა ოცნებამ" საარჩევნო რეკლამა განათავსა: 

რაც შეეხება ოპოზიციურ პარტიებს, “ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” მიერ აუდიტის სამსახურში წარდგენილი დოკუმენტებით ირკვევა, რომ ინტერნეტრეკლამაში მათ ჯამში 336,381 ლარი დახარჯეს.

საერთო თანხის მხოლოდ 5,5% გამოიყენა ყოფილმა სახელისუფლებო პარტიამ ონლაინ მედიაში და ამ თანხით მხოლოდ 8 მედიასაშუალებაში განათავსა რეკლამა და ყველა მათგანი რეგიონული კომპანიაა.

---

ცხრილი #2: ონლაინ მედიასაშუალებები, სადაც ენმ-მ საარჩევნო რეკლამა განათავსა (წყარო: აუდიტის სამსახური):

320 ათას ლარამდე ღირებულების სარეკლამო შესყიდვა განახორციელა “ნაციონალურმა მოძრაობამ” ფეისბუკისგან, ანუ ყოფილმა მმართველმა პარტიამ ინტერნეტრეკლამის ბიუჯეტის 94.5% ფეისბუკში მიმართა.

კიდევ ერთმა ოპოზიციურმა პარტიამ “ევროპულმა საქართველომ” ინტერნეტრეკლამაში 672,911 ლარი დახარჯა. ამ თანხის 90%-ზე, ანუ 600 ათას ლარზე მეტი აღნიშნულმა პარტიამ “ფეისბუკში” რეკლამისთვის დახარჯა.

ინტერნეტრეკლამის ბიუჯეტიდან 50 ათასი ლარი “ევროპულმა საქართველომ” შპს “დიჯიტალ ინტერ მედიას” გადაუხადა (ამ კომპანიის დამფუძნებლებს შორის არიან: თეიმურაზ უგულავა, კობა დავარაშვილი, არჩილ კახიძე, ირაკლი ასანიშვილი, ზურაბ გუმბარიძე, ირაკლი ბურძგლა და დევი გვახარია).

ინტერნეტრეკლამაში დახარჯული თანხის მხოლოდ 2%-ით შეიძინა “ევროპულმა საქართველომ” სარეკლამო მომსახურება შემდეგი ონლაინ მედიასაშუალებებიდან:

---

ცხრილი #3: ონლაინ მედიასაშუალებები, სადაც “ევროპულმა საქართველომ” საარჩევნო რეკლამა განათავსა (წყარო: აუდიტის სამსახური):

 

აუდიტის სამსახურში წარდგენილი დოკუმენტების მიხედვით, ალეკო ელისაშვილის პარტია “მოქალაქეებმა” ინტერნეტრეკლამაში 34,446 ლარი დახარჯა და ეს თანხა თითქმის სრულად ფეისბუკში რეკლამისთვის გამოიყენა.

 

---

ცხრილი #4: კომპანიები, სადაც “მოქალაქეებმა” ინტერნეტ რეკლამა განათავსა (წყარო: აუდიტის სამსახური):

ფეისბუკის რეკლამის ბიბლიოთეკის მიხედვით, გასული წლის აგვისტოდან (როცა ბიბლიოეთეკაში ჩაირთო საქართველოს მონაცემები) დღემდე საქართველოდან 1,097,848 აშშ დოლარის ღირებულის პოლიტიკური რეკლამა განთავსდა ფეისბუკში