თბილისის მერიამ 2018 წელს სარეკლამო რგოლების სატელევიზიო ეთერში განთავსებისათვის 519 ათასი ლარი დახარჯა. აქედან ყველაზე მეტი 360 ათასზე მეტი ლარის (69,5%) რეკლამა “იმედზე” განათავსა. ინფორმაციას თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტი (IDFI) ავრცელებს.

სარეკლამო რგოლებში გადახდილი თანხა დანარჩენი ტელევიზიების მიხედვით შემდეგნაირად ნაწილდება: “რუსთავი 2-მა” დაახლოებით 90 ათასი ლარი (17,3%), ტვ პირველმა - 30 ათასი (5,9%), საზოგადოებრივმა მაუწყბელმა - 19 ათასი (3,6%), იბერიამ კი - 13 ათასი (2,5%) ლარი მიიღო. ორგანიზაციამ აღნიშნული მონაცემები მერიიდან მიღებულ საჯარო ინფორმაციაზე დაყრდნობით დათვალა.

“მერიიდან მიღებული ოფიციალური ინფორმაციით, კომუნიკაციების სააგენტოს მიერ 2018 წელს დახარჯული 2 მილიონ 352 ათასი ლარიდან უშუალოდ სარეკლამო ხარჯებს 675 656 ლარი მოხმარდა. აქედან 137 ათას ლარზე მეტი დაიხარჯა სოციალურ ქსელ Facebook-ზე განთავსებულ რეკლამაში. 526 ათას ლარზე მეტი - საინფორმაციო ვიდეორგოლების სატელევიზიო ეთერში განთავსებისათვის, ხოლო 12 ათას ლარამდე - საინფორმაციო რგოლების რადიოში განთავსებისათვის.” - აღნიშნულია IDFI-ის კვლევაში.

თბილისის მერიის ბიუჯეტის შესრულების ანგარიშების მიხედვით, საზოგადოებისათვის მნიშვნელოვანი ინფორმაციის გავრცელების მუხლით, 2018 წელს ბიუჯეტიდან დაიხარჯა 2 მლნ 717 ათას ლარი, რაც 2017 წელს იმავე მუხლით დახარჯულ თანხებზე 1 მლნ 790 ათას ლარით მეტია.

IDFI-ის განმარტებით, მსგავსი ხარჯების ზრდა საზოგადოებასთან კომუნიკაციის სააგენტოს შექმნამ განაპირობა, “კერძოდ, 2018 წლის ხარჯიდან 2 მილიონ 352 ათასი - სააგენტოს ხარჯია, ხოლო 364 ათასი ლარი უშუალოდ მერიის ადმინისტრაციიდან დაიხარჯა. სააგენტოს მიერ დახარჯული თანხები რეკლამასთან ერთად მოიცავს ადმინისტრაციულ ხარჯსაც.”

IDFI-ის კვლევა, რომელიც 2017-2018 წლებში თბილისის მერიისა და საკრებულოს ხარჯებს ეხება, დღეს, 5 ნოემბერს გამოქვეყნდა. კვლლევაში არ მოხვდა თბილისის საკრებულოს 2017-2018 წლებში გაწეული სარეკლამო ხარჯები. ორგანიზაცია აცხადებს, რომ საკრებულომ აღნიშნული ინფორმაცია არ მოაწოდა.

შენიშვნა: სტატიის მთავარ ფოტოდ გამოყენებულია IDFI-ს ინფოგრაფიკა

“იმედსა” და “მაესტროზე”, 2-3 ნოემბერს, კიბერთავდასხმა მეორედ განხორციელდა. ტელეკომპანიის წარმომადგენლები ამბობენ, რომ მეორე შეტევა ბევრად უფრო მძიმე იყო, ვიდრე პირველი. მაუწყებლებს ფორს-მაჟორში უწევთ ეთერში გასვლა.

“პირველი შეტევის შედეგები თითქმის აღმოფხვრილი იყო, მეორე რომ დაგვატყდა თავს. მეორე შეტევამ ბევრად უფრო დიდი ზიანი მოგვაყენა. ახლა ძალიან რთულ მდგომარეობაში ვართ. როგორც ტექნიკოსები ამბობენ, პირველი შეტევა იყო გადამწყვეტი, მეორე ჯერზე, ასე ვთქვათ, უკვე გაკვალულ გზაზე გაიარეს”, - ამბობს “იმედის” იურისტი ანდრო ლაშხი.

“მაესტროს” ტექნიკური დირექტორი ლაშა გაბარაშვილი კი გვეუბნება, რომ კიბერთავდასხმები ერთმანეთისგან განსხვავდებოდა. “პირველი შეტევა მიმართული იყო ვინდოუსის დაზიანებისკენ. მეორე შეტევამ კი ფაილები დააზიანა”.

• ჰაკერული შეტევა მედიასაშუალებებზე
  

 

მეორე თავდასხმამ რომ მაუწყებლების მედიაკონტენტი მეტად დააზარალა ადასტურებს ანდრო ლაშხიც. მისი თქმით, გარკვეული ფაილები მთლიანად გაანადგურდა, მათ შორის ვიდეო კონტენტი. ზარალის ზუსტ ოდენობაზე ლაპარაკი ჯერჯერობით ორივე მაუწყებელში უჭირთ.

“ამ მომენტისთვის ზუსტი მონაცემები არ გვაქვს. თუმცა, დაზიანებულია 7 სამონტაჟო კომპიუტერი, რომლის აღდგენა ამ დრომდე ვერ მოხერხდა. ასევე, არ გვაქვს არც შიდა ქსელი და არც ინტერნეტი”, - ამბობს ლაშა გაბარაშვილი.

შინაგან საქმეთა სამინისტროში “მედიაჩეკერს” განუცხადეს, რომ გამოძიება ბოლო ერთ კვირაში განხორციელებულ კიბერთავდასხმებზე ერთად მიმდინარეობს. ამ ეტაპზე შსს-ში კონკრეტულ მიზეზებზე ვერ საუბრობენ. უწყება ორივე შემთხვევას სისხლის სამართლის კოდექსის 284-ე და 286-ე მუხლებით იძიებს, რაც კომპიუტერულ სისტემაში უნებართვო შეღწევასა და კომპიუტერული მონაცემების და/ან კონპიუტერული სისტემის ხელყოფას გულისხმობს.

მაუწყებლებზე კიბერთავდასხმა თავდაპირველად 28 ოქტომბრს განხორცილდა. ამავე დღეს კიბერშეტევის მსხვერპლი დაახლოებით 2 000-მდე საიტი გახდა, მათ შორის, მედიაორგანიზაციების ვებგვერდები. საიტების გახსნისას მათზე ჩნდებოდა ყოფილი პრეზიდენტის, მიხეილ სააკააშვილის ფოტო ინგლისურენოვანი წარწერით - “მე დავბრუნდები” (“I’ll be back”).  კიბერშეტევიდან რამდენიმე დღეში, რამდენიმე მაუწყებლის მისამართზე მუქარის წერილიც გაიგზავნა, რომელშიც ნათქვამი იყო, რომ თუ არხი სამ დღეში მათ მიერ გაგზავნილ ანგარიშის ნომერზე 500 ბიტკოინს არ ჩარიცხავდა, გაასაჯაროებდნენ იმ ინფორმაციას, რაც ჰაკერული შეტევის შემდეგ მათი სერვერიდან ამოიღეს.

 

• კიბერშეტევის შემდეგ რამდენიმე მედიამ მუქარის წერილიც მიიღო

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის აღმასრულებელი დირექტორის პოზიცია გიორგი მგელაძემ დაიკავა.  ის 2009 წლიდან ამ დრომდე სტუდია "მონიტორის" გამომძიებელი ჟურნალისტი იყო.  ამასთან ორი ვადით იყო არჩეული ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს წევრად და 5 წლის განმავლობაში იკავდებდა საბჭოს თავმჯდომარის პოზიციასაც.  არის არაერთი ჯილდოსა და პრიზის მფლობელი საუკეთესო ჟურნალისტური ნამუშევრების შექმნისთვის.

გიორგი მგელაძის გარდა გასაუბრების ეტაპზე კონკურსში მონაწილეობდნენ ნათია კაპანაძე, ეკატერინე ბასილაია და სალომე ცეცხლაძე.

ამ დრომდე ქარტიის აღმასრულებელი დირექტორის პოზიციას ნატა ძველიშვილი იკავებდა, რომელიც ორგანიზაციას 4 წლის განმავლობაში ხელმძღვანელობდა. 

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია მედიის დამოუკიდებელი თვითრეგულირების ორგანოა, რომელიც დაახლოებით 365 ჟურნალისტს აერთიანებს, რომლებიც საერთო კრებაზე ყოველ წელს ირჩევენ საბჭოს წევრებს. საბჭო კი თავის მხრივ ირჩევს დირექტორს.

ტელეკომპანია „მთავარი არხის“ გენერალურ დირექტორს ნიკა გვარამიას გენერალურ პროკურატურა ახალ ბრალს უყენებს. გვარამია უწყებაში 19:00 საათზეა დაბარებული.

„სამაუწყებლო კომპანია რუსთავი 2-ის კანონიერი ინტერესის საწინააღმდეგოდ უფლებამოსილების ბოროტად გამოყენების, მისი კუთვნილი დიდი ოდენობით თანხების სამსახურებრივი მდგომარეობის გამოყენებით მითვისების და ქონების მოჩვენებითი ან/და თვალთმაქცური გარიგებით გადამალვის საქმეზე, დღეს, 19:00 საათზე საქართველოს გენერალურ პროკურატურაში ახალი ბრალდების წარდგენის მიზნით, დაბარებულია ტელეკომპანია რუსთავი 2-ის ყოფილი გენერალური დირექტორი ნიკა გვარამია“, - აღნიშნულ განცხადებას  ავრცელებს გენერალური პროკურატურა.

ამავე საქმეზე ნიკა გვარამიას ბრალი უკვე აქვს წარდგენილი. მას უფლებამოსილების ბოროტად გამოყენებასა და ორგანიზაციის ინტერესის საწინააღმდეგოდ მოქმედებას ედავებიან, რითაც მაუწყებელს 7 მილიონ ლარამდე ზარალი მიადგა. საქმე ეხება 2015 წელს, სარეკლამო კომპანია „ინტერ მედია პლიუსთან“ გაფორმებულ ხელშეკრულებას.

• ასევე იხილეთ:  ახალი ბრალი გვარამიას და ორი ახალი ბრალდებული “რუსთავი 2-ის” თანხების გაფლანგვის საქმეზე

ტელეკომპანია პირველის მფლობელის ვატო წერეთლის ინფორმაციით, ტელეკომპანიამ მუქარის წერილი მიიღო. მისი გასაჯაროებული ფოტოდან, რომელიც მიღებული მეილის ფოტოასლია, ჩანს, რომ იგივე წერილი გაგზავნილია საქართველოს პრეზიდენტის ადმინისტრაციის, სასამართლოსა და რამდენიმე მედიის მისამართზეც, მათ შორის, "მთავარი არხი", "რუსთავი 2", "იმედი", აჭარის ტელევიზია.

წერილში, რომლის გამომგზავნის ველში წერია Black Mirror (შავი სარკე), ნათქვამია, რომ თუ არხი სამ დღეში მათ მიერ გაგზავნილ ანგარიშის ნომერზე 500 ბიტკოინს არ ჩარიცხავს, გაასაჯაროებენ იმ ინფორმაციას, რაც ჰაკერული შეტევის შემდეგ მათი სერვერიდან ამოიღეს.

"ჩვენ ვიცით თქვენი ბნელი მხარე და შეგვიძლია ჩაგახედოთ შავ სარკეში. თქვენც მშვენივრად იცით, რაოდენ ღირებულ ინფორმაციას ვფლობთ და რა შეუძლია ამ ინფორამაციის გაჟონვას. თუ ეს წერილი ისევ უგულებელყოფილი იქნება, ეს აუცილებლად მოხდება და ისევ ისეთი გრანდიოზული ეფექტით, როგორც ეს თავდასხმა იყო", - ვკითხულობთ წერილში.

ვატო წერეთილი, ამ ფოტოს აღწერაში წერს, რომ მათ სერვერზე განსაკუთრებული არასდროს არაფერი ინახებოდა: "სერვერი ემსახურება გადაცემების ეთერში გაშვებას და დღის განმავლობაში ჩვენი ჟურნალისტების გადაღებული მასალების არქივს".



წერილში ასევე ნათქვამია, რომ რამდენიმე დღის წინ მომხდარი ჰაკერული შეტევა ათასობით საიტზე მათი დაგეგმილი იყო : "ჩვენ არ გვაინტერესებს სააკაშვილი და არც ივანიშვილი. ეს იყო, უბრალოდ, დაცინვის ჟესტი (I'LL BE BACK)". წერილი მთავრდება შემდეგი სიტყვებით: "ეს მხოლოდ დასაწყისია".

საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროში აცხადებენ, რომ დღეს სხვადასხვა ელექტრონულ ფოსტაზე მუქარის წერილის გაგზავნის ფაქტების შესწავლა კიბერშეტევის საქმეზე მიმდინარე გამოძიების ფარგლებში დაიწყეს.

"წერილის გამომგზავნის მიერ აღნიშნულია, რომ თუ ადრესატები კრიპტოვალუტით გარკვეულ თანხას არ გადარიცხავენ, კიბერშეტევა გაგრძელდება. მიმდინარე გამოძიების ფარგლებში, მათ შორის დღეს გაგზავნილი ელექტრონული შეტყობინების ფაქტებთან დაკავშირებით, ტარდება ყველა საჭირო საგამოძიებო მოქმედება", - ნათქვამია უწყების მიერ გავრცელებულ განცხადებაში.

კიბერშეტევის საქმეს შსს სისხლის სამართლის კოდექსის 284-ე და 286-ე მუხლების პირველი ნაწილებით იძებს.

სამი დღის წინ, 28 ოქტომბერს, ჰაკერული შეტევის მსხვერპლი არაერთი მედია გახდა. საიტების გახსნისას მათზე ჩნდებოდა ყოფილი პრეზიდენტის, მიხეილ სააკააშვილის ფოტო ინგლისურენოვანი წარწერით - “მე დავბრუნდები” (“I’ll be back”).

• ჰაკერული შეტევა მედიასაშუალებებზე

ამავე დღეს ტექნიკური პრობლემა შეექმნა ტელეკომპანიებს “იმედს”, “მაესტროსა” და “GDS-ს”. “იმედის” საინფორმციო სამსახურის უფროსის ირაკლი ჩიხლაძის ინფორმაციით, ტელევიზიის შიდა ქსელი დაახლოებით 20 წუთის განმავლობაში იყო პარალიზებული. როგორც ტელეკომპანიის იურისტმა, ანდრო ლაშხმა განაცხადა, დაზიანდა ძვირადღირებული ტექნიკა.

• კიბერშეტევის შემდეგ ონლაინ გამოცემების მუშაობა აღდგა, თავდასხმის სავარაუდო მიზეზი ცნობილია, თუმცა არ საჯაროვდება 

28 ოქტომბრის კიბერთავდასხმის შემდეგ, მუშაობა თითქმის ყველა  ონლაინ გამოცემამ განაახლა, მათი საიტები აღდგა. გამოცემებში ამბობენ, რომ მომხდარის გამო ვებგვერდებზე არსებულ კონტენტს პრობლემები არ შექმნია, არაფერი წაშლილა. ონლაინგამოცემებისგან განსხვავებით, "იმედში" ამბობენ, რომ ამ დრომდე შეფერხებით მუშაობენ, მათ პრობლემა სისტემაში ჰქონდათ და ჯერ ყველა კომპიუტერი აღდგენილი არ არის. 

 ბოლო ინფორმაციით, “პროსერვისმა”, რომლის სერვერებზეც იყო განთავსებული იმ მედიების უმეტესობა, რომელთაც გუშინ პრობლემები შეექმნათ, თავდასხმის მიზეზი დაადგინა, თუმცა, ჯერ არ ასაჯაროებს.  

“29 ოქტომბრის ღამის 3 საათზე უკვე აღდგენილი იყო ყველა საიტი. ჰოსტინგ კომპანია ამ ეტაპზე უწყვეტ რეჟიმში აგრძელებს მუშაობს”, - ვკითხულობთ განცხადებაში, რომელიც კომპანიამ დღეს, 29 ოქტომბერს გაავრცელა.  

კომპანია აგრძელებს მუშაობას შინაგან საქმეთა სამინისტროს კიბერ უსაფრთოხების დეპარტამენტთან და მონაცემთა გაცვლის სააგენტოსთან: “ინციდენტის ძირითადი მიზეზი უკვე იდენტიფიცირებულია. თუმცა მიმდინარე საგამოძიებო სამუშაოებიდან გამომდინარე სხვა დეტალები მოგვიანებით გახდება ცნობილი”, - აღნიშნულია კომპანიის მიერ გავრცელებულ განცხადებაში.

კონკრეტულ მიზეზებზე არც საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტრო საუბრობს.

“შესაძლოა, კიბერშეტევა განხორციელებული იყოს როგორც ქვეყნის შიგნიდან, ასევე, რომელიმე უცხო ქვეყნიდან.. ამ ეტაპზე, ჩატარებული საგამოძიებო ღონისძიებებით დგინდება, რომ განხორციელდა კიბერშეტევა, რა დროსაც შეიცვალა ვებსაიტების მთავარი გვერდები - ე.წ. "დიფეისი" (Deface). დაზარალებული კომპანიების უდიდეს ნაწილს ჰოსტინგურ მომსახურებას უწევენ ქართული კერძო კომპანიები. თითოეულ ვებგვერდზე კიბერშეტევის სტილი არის იდენტური”, - ვკითხულობთ უწყების განცხადებაში.

28 ოქტომბერს, კიბერთავდასხმის მსხვერპლი, დაახლოებით 2 000-მდე საიტი გახდა, მათ შორის, მედიაორგანიზაციების ვებგვერდები. საიტების გახსნისას მათზე ჩნდებოდა ყოფილი პრეზიდენტის, მიხეილ სააკააშვილის ფოტო ინგლისურენოვანი წარწერით - “მე დავბრუნდები” (“I’ll be back”).

• ჰაკერული შეტევა მედიასაშუალებებზე
  
  

ამავე დღეს ტექნიკური პრობლემა შეექმნა ტელეკომპანიებს “იმედს”, “მაესტროსა” და “GDS-ს”. “იმედის” საინფორმციო სამსახურის უფროსის ირაკლი ჩიხლაძის ინფორმაციით, ტელევიზიის შიდა ქსელი დაახლოებით 20 წუთის განმავლობაში იყო პარალიზებული. როგორც ტელეკომპანიის იურისტმა, ანდრო ლაშხმა განაცხადა, დაზიანდა ძვირადღირებული ტექნიკა.  

მომხდარი “იმედმაც” სავარაუდო კიბერშეტევას დაუკავშირა, შსს-ში კი დღეს განაცხადეს, რომ მაუწყებლებლებში შექმნილი პრობლემა გუშინ ორი ათასზე მეტ საიტზე განხორციელებულ კიბერშეტევასთან კავშირში არ იყო.

“ამ ეტაპზე, აღნიშნული კომპანიების ვებსერვერებზე მსგავსი ტიპის კიბერშეტევა არ განხორციელებულა, თუმცა ტარდება შესაბამისი ღონისძიებები ზუსტი გამომწვევი მიზეზის დადგენის მიზნით”, - ნათქვამია შსს-ს განცხადებაში.

"იმედის" იურისტი ანდრო ლაშხი "მედიაჩეკერთან" საუბარში ამბობს, რომ მათ პრობლემა ვებგვერდზე არ ჰქონიათ, საეთერო პრობლემები იყო, ვირუსი სისტემაში შეიჭრა. მისივე თქმით,  შსს-ს განცხადებაშიც ეს არის მითითებული, რომ "იმედს" სერვერზე არ ჰქონია პრობლემა: "შსს-ში გუშინ დავრეკეთ, მოვიდნენ ადგილზე, გამოკითხეს თანამშრომლები და ახლაც მუშაობენ. ვერაფერთან ვერ ვაკავშირებთ, ვვარაუდობთ, რომ კიბერშეტევა იყო, თუმცა, დაზუსტებით ამასაც ვერ ვამბობთ, რადგან ჯერ გამოძიების შედეგები არ არის ცნობილი". 

მაუწყებლის იურისტის განცხადებით, ამ ეტაპზე ზარალი შესწავლილი არ აქვთ: "ჯერ სრული სურათი არ გვაქვს, კვლავ შეფერხებით ვმუშაობთ, ჯერჯერობით ყველა კომპიუტერი არ არის აღდგენილი და არ ვიცით, რისი აღდგენა შეიძლება და რისი არა". 

კიბერთავდასხმის შემთხვევას შინაგან საქმეთა სამინისტრო სისხლის სამართლის კოდექსის 284-ე და 286-ე მუხლებით იძიებს, რაც კომპიუტერულ სისტემაში უნებართვო შეღწევასა და კომპიუტერული მონაცემების და/ან კონპიუტერული სისტემის ხელყოფას გულისხმობს.

“მიმდინარეობს ყველა იმ პირის გამოკითხვა, ვინც შესაძლოა, გამოძიებისთვის მნიშვნელოვან ინფორმაციას ფლობდეს, ასევე, ტარდება ტექნიკური მოწყობილობების დათვალიერება. დანიშნულია შესაბამისი ექსპერტიზები.” - აღნიშნულია შსს-ს განცხადებაში.  

ესტონეთმა შესაძლოა დაკარგოს პრესის თავისუფლების რეიტინგში მოწინავე მე-11 ადგილი. ასე გამოეხმაურა რეიტინგზე მომუშავე ორგანიზაცია “რეპორტიორები საზღვრებს გარეშე” ესტონეთის ერთერთი უმსხვილესი და უძველესი გაზეთის Postimees-ის მფლობელის მცდელობებს,  ჩაერიოს სარედაქციო საქმიანობაში.

აღნიშნულ გაზეთს ნორვეგიული კომპანია Schibsted ფლობდა, თუმცა 2013 წელს ის ესტონელმა ბიზნესმენმა, მარგუს ლინამიემ შეიძინა. პრობლემებმა სარედაქციო დამოუკიდებლობაში ჩარევის კუთხით 2017 წლიდან იჩინა თავი, 2018 წელს კი ზედიზედ ხუთი რედაქტორი გახდა იძულებული დაეტოვებინა გაზეთი.

“ახალი ამბების, ბიზნესის, გამოძიების, სპორტის, ოპედის განყოფილების რედაქტორებმა დატოვეს გაზეთი მარგუს ლინამიეს მცდელობების გამო, გადააქციოს გაზეთი თავისი კონსერვატიული და ნაციონალისტური მოსაზრებების პროპაგანდისტულ რუპორად”, - ნათქვამია ორგანიზაცია “რეპორტიორები საზღვრებს გარეშეს” მიერ გამოქვეყნებულ განცხადებაში.

უფრო ადრე ადგილობრივი მედია მფლობელის მიერ შექმნილ პრობლემაზე მიუთითებდა თავის ანგარიშში ორგანიზაცია “მედიაპლურალიზმისა და მედიის თავისუფლების ცენტრი”, რომელიც ევროკავშირის წევრ ქვეყნებში მედიაპლურალიზმის მონიტორინგს ახორციელებს ყოველწლიურად ევროკომისიის დაფინანსებით:  “2013 წელს, როცა ნორვეგიულმა კომპანიამ Schibsted-მა გაყიდა Postimees და ახალი ესტონელი მფლობელი ჩაერია მთავარი რედაქტორის დანიშვნის პროცესში, რაც, როგორც ჩვენთვის ცნობილია, აქამდე არასდროს მომხდარა ესტონეთში. ეს აჩვენებს, რომ ნაციონალური, ადგილობრივი მფლობელი, როგორც ასეთი, არ უზრუნველყოფს სარედაქციო ჯგუფის დამოუკიდებლობას”.

1990-იან წლებამდე, ისე როგორც სხვა საბჭოთა ქვეყნებში, ესტონეთში მედიას სახელმწიფო ფლობდა და აცენზურებდა. თავდაპირველად უცხოური კომპანიები არ ინტერესდებოდნენ ესტონეთში მედიაბაზრით, ვინაიდან ტერიტორიით და მოსახლეობის რაოდენობით ძალიან მცირე სახელმწიფოს მედიაბაზარი არ ჩანდა რენტაბელურად. 1998 წელს კი 2 მსხვილი სკანდინავიური (შვედური და ნორვეგიული) კომპანია შევიდა, მათ დაიწყეს გაზეთების, ტელევიზიების, ონლაინგამოცემების ყიდვა-შექმნა. თუმცა რამდენიმე წლის შემდეგ წილები ადგილობრივ კომპანიებზე გაყიდეს. ამ ყველაფერმა ესტონეთში მედიის მდგომარეობა გააუმჯობესა, რასაც მოწმობს მედიის თავისუფლების ანგარიშებში მისი მოწინავე პოზიციები, თუმცა გამოიწვია მედია-მფლობელობის კონცეტრაცია 2 მსხვილი კომპანიის ხელში: Postimees Group და Ekspress Group ინაწილებენ წილებს გაზეთებში, ტელევიზიებში, ჟურნალებში, რადიოებში, ონლაინ გამოცემებში.

“მედია-მფლობელობის კონცენტრაცია მედია პლურალიზმისთვის ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს რისკად რჩება და ბარიერს უქმნის ინფორმაციისა და მსოფლმხედველობის მრავალფეროვნებას”, - იუწყება მედიაპლურალიზმისა და მედიის თავისუფლების ცენტრი.

ორგანიზაციის ბოლო ანგარიში 2017 წლის მონაცემებს მოიცავს და ამ ანგარიშის მიხედვით, ევროკავშირის 6 ქვეყანაში (ბულგარეთი, ჩეხეთის რესპუბლიკა, ესტონეთი, ფინეთი, პოლონეთი და რუმინეთი) მედიაბაზრის მრავალფეროვნება მაღალი რისკის ქვეშაა და ევროკავშირის მხოლოდ 2 სახელმწიფოშია (გერმანია და საფრანგეთი) ამ მხრივ ყველაზე დაბალი საფრთხე.

მედიაბაზრის მრავალფეროვნებას ორგანიზაცია რამდენიმე კომპონენტით საზღვრავს, ესენია, მედია-მფლობელობის გამჭვირვალობა და კონცენტრაცია, მფლობელებისა და კომერციული გავლენა სარედაქციო შინაარსზე და ეკონომიკური პირობები, რომელშიც მედიას უწევს მუშაობა.

მედიაპლურალიზმის მონიტორინგი 2 სახის - ჰორიზონტალურ (როცა ერთი კომპანია მის კონკურენტებს ყიდულობს ბაზარზე) და მედიებს შორის (როცა ერთი კომპანია ფლობს სხვადასხვა სახის მედიაკომპანიას - რადიოს, ტელევიზიას, გაზეთებს, ინტერნეტ მედიას და ა.შ.) კონცენტრაციას გამოყოფს.

“ესტონეთში ჰორიზონტალური კონცეტრაციის მაღალი რისკი (83%) განპირობებულია, პირველ რიგში, სპეციფიკური რეგულაციების არარსებობით: მედიაკონცეტრაციის რისკი ყურადღების ქვეშ მოექცა ბოლო წლების განმავლობაში, როცა ძალიან გაიზარდა ბაზარზე Postimees (ყოფილი Eesti Meedia) წილი. მაღალია მედიებს შორის კონცენტრაციის რისკი - 88%”, - ნათქვამია მედიაპლურალიზმის მონიტორინგის ანგარიშში.

რამდენად მრავალფეროვანია ქართული მედიაბაზარი და უზრუნველყოფილია თუ არა მედიაპლურალიზმი?

• იხილეთ: მედიის მფლობელები საქართველოში
  
  

საქართველოში კანონით უზრუნველყოფილია მედიამფლობელების გამჭვირვალობა. შესაბამისად, ცნობილია, რომ ქართულ მედიაბაზარზე არ ოპერირებენ უცხოური კომპანიები და ძირითადად, ვხვდებით ხელისუფლებასთან ან ოპოზიციასთან კავშირში მყოფ პირებსა და კომპანიებს მედიის მფლობელებად. ეს კი გავლენას ახდენს კონკრეტული მედიაორგანიზაციების სარედაქციო პოლიტიკასა და მედიის თავისუფლების კუთხით ქვეყანაში არსებულ ვითარებაზე. 

საჯარო რეესტრში დაცული მონაცემების მიხედვით, ნაკლებად შეინიშნება კონკრეტული 1 ან 2 კომპანიის ხელში მედია-მფლობელობის კონცენტრაცია, თუმცა სხვადასხვა ორგანიზაციების მიერ ჩატარებული მედიამონიტორინგები აჩვენებს, რომ მედიასაშუალებების ნაწილი (მაგალითად, იმედი, საზოგადოებრივი მაუწყებელი, მაესტრო) მოქმედი ხელისუფლების პოლიტიკის მიმართ ნაკლებად კრიტიკულია. მათ საპირწონედ, მთავარი ოპოზიციური გაერთიანების მიმართ ნაკლებად კრიტიკული იყო "რუსთავი 2", რომელიც ზაფხულიდან ახალი მფლობელის ხელშია და ჯერ ამ ტელევიზიის კონტენტის მონიტორინგი რომელიმე პროფესიულ ორგანიზაციას არ განუხორციელებია. ყოფილი "რუსთავი 2-ის" გუნდის ბაზარზე 2 ახალი ტელევიზია აღმოცენდა და შესაბამისად, ჯერ არც ამ ტელევიზიების მონიტორინგის შესახებაა რამე ცნობილი. თუმცა, ზედაპირული დაკვირვებით უკვე ჩანს, რომ ტელევიზიების რაოდენობის ცვლილებით, რეალურად კვლავაც სახეზე გვაქვს პოლარიზებული მედია, რაც ნაკლებად ემსახურება მედიაპლურალიზმს.

“ქსელი არის პარალიზებული, ვერ ვიღებთ ვერანაირ სიგნალს, ვერ გავდივართ ეთერში, ვერ ვიყენებთ სამონტაჟო კომპიუტერებს.  ვმუშაობთ, რომ ძალიან მალე დავბრუნდეთ ეთერში!” - ტელეკომპანია “იმედზე”, “მაესტროსა” და “GDS-ზე”,  სავარაუდოდ, კიბერშეტევა განხორციელდა.  ამის შესახებ “იმედის” საინფორმაციო სამსახურის უფროსმა ირაკლი ჩიხლაძემ ფეისბუკის პირად გვერდზე დაწერა.

მისივე თქმით, 20 წუთის განმავლობაში პარალიზებული იყო ტელევიზიის შიდა ქსელი, რის გამოც მაუწყებელი თბილისიდან და რეგიონებიდან მასალებს ვერ იღებდა.   

imedinews.ge-ს ინფორმაციით,  "იმედში" ძვირადღირებული ტექნიკა დაზიანდა. 

„ახლანდელი მდგომარეობით „იმედი“ ეთერშია, „მაესტრო“ კი ვერ მაუწყებლობს, გაფუჭებული და განადგურებულია კომპიუტერები, მათ შორის ძვირადღირებული ტექნიკა, სისტემაზე ბოლომდე წვდომა კვლავაც არ გვაქვს. სავარაუდოდ ეს არის კიბერშეტევა, ველოდებით გამოძიებას. არ ვიცით რა იქნება, ხვალ ზეგ ან თუნდაც 1 საათის შემდეგ", - განაცხადა imedinews.ge-სთან ტელეკომპანიის იურისტმა ანდრო ლაშხმა.

ტელევიზიების გარდა, 28 ოქტომბერს,  ტექნიკური პრობლემა შეექმნა სხვა მედიასაშუალებებსაც, მათ შორის:

• ტაბულა
• გურიის მოამბე
• თრიალეთი
• საქინფორმი
•  parvana.ge
• mediacentri.ge
• zugdidelebi.ge
• topnews.com.ge
• tv 25
• firstnews.ge
• გაზეთი აჭარა
• სამხრეთის კარიბჭე
• tvpirveli.ge
• civil.ge
• okribanews.ge
• jnews.ge
• nor.ge

ამ   საიტების  გარდა, დაჰაკულია სხვა ათასობით სამთავრობო და არასამთავრობო ვებგვერდი. საიტების გახსნისას მათზე ჩნდება ყოფილი პრეზიდენტის, მიხეილ სააკააშვილის ფოტო  ინგლისურენოვანი წარწერით - “მე დავბრუნდები” (“I’ll be back”).

 ვებგვერდების უმრავლესობა, რომლებზეც კიბერშეტევა განხორციელდა, კომპანია “პროსერვისის” სერვერზეა განთავსებული. კომპანიაში “მედიაჩეკერს” განუცხადეს, რომ პრობლემაზე მუშაობენ და ამ დროისთვის (16:30სთ) კომენტარს ვერ გააკეთებენ. ტელეკომპანია “პირველის” ინფორმაციით კი, “პროსერვისის” სერვერებზე თავდასხმა ამ დრომდე მიმდინარეობს და კომპანიაში ამ წუთებშიც შეტევას იგერიებენ.

ვებგვერდების დაჰაკვაზე საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტრომ გამოძიება სისხლის სამართლის კოდექსის 284-ე და 286 მუხლით დაიწყო, რაც კომპიუტერულ სისტემაში უნებართვო შეღწევას და კომპიუტერული მონაცემების და/ან კონპიუტერული სისტემის ხელყოფას გულისხმობს.

[მასალას პერიოდულად ემატება იმ მედიების ჩამონათვალი, რომლებსაც დღის განმავლობაში ასევე ექმნებათ ტექნიკური პრობლემები]

სიღრმისეული ანალიზი, კონკრეტული თემატური მიმართულებები, მულტიმედია, პოდკასტი, ვიდეო ესსე, ბლოგები,  - ეს არის მთავარი პრიორიტეტი გამოცდილი ჟურნალისტებით დაკომპლექტებული ახალი ონლაინ მედია “პუბლიკის”, რომელმაც შთამბეჭდავი ანონსებით პუბლიკას უკვე შეუქმნა განსაკუთრებული მოლოდინი.

publika.ge - ს გუნდი ვებგვერდის გაშვებამდე ბოლო საათებს ითვლის. ყველა ის მასალა, რომელზეც ამ მედიისთვის ახალი, მაგრამ ერთად მუშაობაში გამოცდილი, ძველი გუნდი ბოლო სამი თვის განმავლობაში მუშაობდა, საიტზე ეტაპობრივად იტვირთება და მკითხველს ელის.

“პუბლიკა, საზოგადოება, ხალხი - პრინციპში, მესიჯიც ის არის, რასაც ეს სახელი ამბობს. ჩვენი მიზანია, რომ საზოგადოებამ მეტი გაიგოს იმ თემებზე, რაც უშუალოდ ეხება მათ ყოველდღიურობას, რაც მათი მომავალი, უკეთესი ცხოვრებისა და ინფორმირებული არჩევანისთვის არის საჭირო”, - გვეუბნება “პუბლიკას” მთავარი რედაქტორი ლიკა ზაკაშვილი.

ლიკა ერთ-ერთია იმ ჟურნალისტებს შორის, რომლებიც გამოცემა “ლიბერალიდან” წამოვიდნენ და ახალი მედიის შექმნაზე დაიწყეს ფიქრი. “პუბლიკას” თითქმის უცვლელი შემადგენლობით ქმნიან, - 8 მათგანი, ძველ გუნდს მხოლოდ ერთი წევრი გამოაკლდა. ერთად მუშაობაში გამოცდილმა გუნდმა ზუსტად იცის, ვინ რა პასუხისმგებლობა უნდა აიღოს, მიზანი ყველას ერთი აქვს - ოპერატიულად, და ამავე დროს, მარტივად და გასაგებად მიაწოდონ აუდიტორიას სანდო და გადამოწმებული ამბები.



“პუბლიკაში” ფიქრობენ, რომ მათი ერთ-ერთი გამორჩეული მხარე კონკრეტული თემატური მიმართულებები და ამ თემების სიღრმისეული ანალიზი იქნება. ექნებათ ახალი ამბებიც.

“განათლება, ჯანდაცვა, გარემო, ქალთა უფლებები, მოწყვლად ჯგუფებთან დაკავშირებული ამბები - ვფიქრობთ, რომ ამ და სხვა თემატური მიმართულებებით, ერთ-ერთი მოწინავე ვიქნებით. გვაქვს კონკრეტული სტრატეგიაც, გვინდა, რომ ამ საკითხების გაშუქებისა და ამ თემებზე სიღრმისეული, ამომწურავი და ექსკლუზიური ინფორმაციის მიღების მთავარ წყაროდ მოვიაზრებოდეთ”, - ამბობს ლიკა ზაკაშვილი.

“პუბლიკას” ახალი ამბების რედაქტორის ნათია ამირანაშვილის თქმით, გამოცემის პრიორიტეტებს მკითხველი ვებგვერდის გაშვებისთანავე, მალევე შეამჩნევს: “სექტემბრიდან, ადმინისტრაციული საქმეების პარალელურად, კონტენტზეც ვმუშაობდით. რეგიონებშიც ვიყავით, გვინდოდა, მასალები თემატურად შეგვერჩია. ბევრ სფეროს შევეხეთ, მათ შორის, კულტურა და ურბანული განვითარება”.

“პუბლიკას” ექნება ბლოგებიც, ნათია ამირანაშვილის თქმით, რამდენიმე ავტორის ბლოგი უკვე მზადაა.

ბასტი მგალობლიშვილი ამბობს, რომ "პულიკა" აუდიტორიას პოდკასტებსაც მოუმზადებს. “დიდი მოლოდინი გვაქვს. ვფიქრობ, ეს ძალიან გაამრავალფეროვნებს ჩვენს კონტენტს. ექსპერიმენტებს ვატარებთ, გვინდა, რომ ვიდეო ესეს ფორმატიც შემოვიტანოთ. მაგალითად, მე ვაკეთებ კინოზე ვიდეო ესსეს და ვნახოთ, გაამართლებს თუ არა. გვექნება ფოტო რეპორტაჟებიც”, - გვეუბნება ბასტი მგალობლიშვილი და ამატებს, რომ კონტენტის ვიზუალი მათი ერთ-ერთი, მნიშვნელოვანი პრიორიტეტია: “მიუხედავად მცირე რესურსებისა, ბევრი ვიფიქრეთ ვიზუალურ მხარეზე. რა თქმა უნდა, მთავარი შინაარსია, მაგრამ ფორმა, როგორ მიიტან მკითხველამდე ინფორმაციას, არანაკლებ მნიშვნელოვანია”.

მულტიმედიური კონტენტი რომ “პუბლიკას” ერთ-ერთი წამყვანი მიმართულება იქნება, გვიდასტურებს გამოცემის მთავარი რედაქტორიც. ლიკა ზაკაშვილის თქმით, ვიდეო მიმართულების განვითარება მათთვის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი პრიორიტეტია. მუშაობა ამ კუთხითაც დაწყებულია.

“ვცდილობთ, რომ მოვერგოთ თანამედროვე აუდიტორიას. ვიცით, დღეს რამდენად მნიშვნელოვანია მულტიმედია კონტენტი. უკვე დავიწყეთ მუშაობა, ტექნიკური რესურსი რომ გაგვიჩნდება, მეტს გავაკეთებთ”, - გვეუბნება ალექსანდრე ქეშელაშვილი, რომელიც ძირითადად კონტენტის ამ ნაწილზე აგებს პასუხს.

გეგმებთან ერთად ბევრია გამოწვევაც, მათ შორის მთავარი, ტექნიკური და ფინანსური რესურსები. ახალი მედიის შექმნა ძველმა გუნდმა ნულიდან დაიწყო, მეგობარი ორგანიზაციების მხარდაჭერით. პირველ ეტაპზე საჭირო აუცილებელი ტექნიკის უზრუნველყოფა მოახერხეს.

“ცუდად არ ვართ წარმოდგენილი, მაგრამ, ცხადია ჯერ ყველაფერი არ გვაქვს”, - გვეუბნება ლიკა ზაკაშვილი.

“პუბლიკას” ამ ეტაპზე ორი ფინანსური მხარდამჭერი ჰყავს - ფონდი “ღია საზოგადოება საქართველო” და “ევროპის დემოკრატიის ფონდი”. კონტენტთან ერთად, გუნდის გეგმაა სარეკლამო შემოსავლებზე იმუშაოს.

“გვაქვს ხედვა და ვაპირებთ მალე დავიწყოთ მისი სისრულეში მოყვანა. რა თქმა უნდა, მხოლოდ სარეკლამო შემოსავლებზე ვერ ვიქნებით, უბრალოდ, ჩვენი მიზანია, რომ ძალიან ინტენსიურად, ყოველდღიურ რეჟიმში ყველა ძალისხმევა მივმართოთ იმისკენ, რომ ბაზარზე არსებული შესაძლებლობები მაქსიმალურად გამოვიყენოთ”, - ამბობს ლიკა ზაკაშვილი.




“ლიბერალის” გუნდმა, 3-მა რედაქტორმა და 6 ჟურნალისტმა, გამოცემა 6-წლიანი მუშაობის შემდეგ, მიმდინარე წლის ივნისში დატოვა.მიზეზად მედიის მფლობელთან სხვადასხვა საკითხებზე შეუთანხმებლობა დასახელდა. ახალი მედიის დაარსება მაშინვე დააანონსეს, პირველი გზავნილები სოციალურ ქსელში კი “ლიბერალის” დატოვებიდან დაახლოებით 4 თვეში გაჩნდა - 18 ოქტომბერს “პუბლიკამ” სოციალურ ქსელში ჩაუშვა გვერდი. მიუხედავად იმისა, რომ ჯერ ამ გვერდზე მხოლოდ მედიის შესახებ მოკლე ვიდეოანონსები და გუნდის შემადგენლობაა, “პუბლიკას” უკვე ჰყავს (28 ოქტომბრის მონაცემებით) 10 000-ზე მეტი გამომწერი.

“მართალი გითხრათ, სასიამოვნოდ გაკვირვებული ვიყავი, ამხელა გვერდში დგომას, მე პირადად, არ ველოდი. გვერდის გაზიარებები რომ დაიწყო, ჩვენი ერთგული მკითხველები რომ მოუწოდებდნენ საზოგადოებას გამოეწერათ გვერდი და მოგვყოლოდნენ ფეისბუქზე, ეს იყო ჩემთვის უდიდესი სტიმული და უფრო მეტი პასუხისმგებლობა”, - ამბობს ნათია ამირანაშვილი.

აუდიტორიის ამგვარმა რეაქციამ პასუხისმგებლობა ყველა ჟურნალისტს გაუორმაგა. ბასტი მგალობლიშვილი ფიქრობს, რომ მათი მკითხველი იმ ღირებულებებს უჭერს მხარს, რასაც მათი გუნდი წლების განმავლობაში ემსახურებოდა.

„ჩვენ ვართ ჟურნალისტები, რომლებიც ბოლო 7 წლის განმავლობაში, ადგილობრივი თუ საერთაშორისო ორგანიზაციების, პარტნიორების, მრავალი პრესტიჟული კონკურსის ჟიურის და რაც მთავარია, მკითხველის აზრით, ვქმნიდით სანდო, კვალიფიციურ, მიუკერძოებელ, ღირებულებებზე ორიენტირებულ მედიაკონტენტს“, - დაწერეს 18 ოქტომბერს, ანონსში,
“პუბლიკას” დამფუძნებლებმა.



“პუბლიკას” ახალ, ძველ გუნდს, რომლის შემადგენლობაში ამ ეტაპზე არიან: ზურა ვარდიაშვილი, ლიკა ზაკაშვილი, ნათია ამირანაშვილი, თათია ხალიანი, ქრისტინე მუჯირი, ბასტი მგალობლიშვილი, ალექსანდრე ქეშელაშვილი და სალომე გორგოძე, იმედი აქვს რომ მალე მოახერხებენ დამკვიდრდნენ მედიაბაზარზე როგორც დამოუკიდებელი, მიუკერძოებელი, კრიტიკული მედია, საინტერესო კონტენტით.

ფრაქცია “ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა” აჭარის ტელევიზიის მრჩეველთა საბჭოს კონკურსს მართულად აფასებს და კანდიდატის წარდგენაზე უარს აცხადებს. ამის შესახებ ფრაქციის წევრებმა დღეს, 28 ოქტომბერს გამართულ ბრიფინგზე განაცახდეს.

ფრაქციის წარმომადგენლის, ასმათ დიასამიძის თქმით, “ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა” მოცემულ კანდიდატებთან გასაუბრებას არ აპირებს, რადგან მათ შორის თავიანთ კანდიდატს ვერ ხედავენ. მისივე თქმით, “ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა” მხოლოდ ახალი კონკურსის გამოცხადების შემდეგ იმსჯელებს კანდიდატურის წარდგენაზე.

“კანდიდატებთან გასაუბრება დღეს გვქონდა დაგეგმილი, მაგრამ ეს გასაუბრება არ შედგება. ბრიფინგი გავმართეთ იმიტომ, რომ კონკურსანტები ტყუილად არ მოვიდნენ უმაღლეს საბჭოში. გავაუქმეთ შეხვედრა, რადგან ჩვენ ამ ეტაპზე ვერ ვხედავთ ჩვენს კანდიდატებს და მიგვაჩნია, რომ მთელი ეს პროცესი არის მართული”, - ამბობს ასმათ დიასამიძე “მედიაჩეკერთან” საუბრისას.

მაუწყებლობის შესახებ კანონის მიხედვით, აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს მრჩეველთა საბჭოს 5 წევრიდან ფრაქციებმა 3, დამოუკიდებელმა დეპუტატებმა კი 2 კანდიდატი უნდა წარადგინონ. ამ ეტაპზე აჭარის უმაღლესმა საბჭომ მრჩეველთა საბჭოს დასაკომპლექტებლად 4 წევრი უნდა აირჩიოს, რადგან გიგა ჩხარტიშვილს, რომელიც ბორდში ფრაქცია “ქართული ოცნების” კვოტით არის არჩეული, ჯერ უფლებამოსილების ვადა არ ამოწურვია. მრჩეველთა საბჭოს ოთხ ვაკანტურ ადგილზე აჭარის უმაღლესმა საბჭომ სამი წევრი უკვე დაამტკიცა. მათგან ორი მმართველი გუნდის, ერთი კი დამოუკიდებელი დეპუტატების კვოტით არის წარდგენილი. ერთი კვოტა აქვს დარჩენილი ფრაქციას “ერთიან ნაციონალურ მოძრაობა”, რომელიც კანდიდატის წარდგენაზე უარს აცხადებს.

• 5-დან 3 ხმა ხელისუფლებას - ხარვეზები და კითხვები აჭარის ტელევიზიის ბორდის დაკომპლექტებაში

საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია(საია) მიიჩნევს, რომ მრჩეველთა საბჭოს კონკურსი კანონით დადგენილი წესების დარღვევით მიმდინარეობს. საიას მედია მიმართულების იურისტის, მარიამ გოგოსაშვილის თქმით, “ოცნების” ორ ფრაქციას ორი კანდიდატის წარდგენის უფლება არ ჰქონდა. “საერთაშორისო გამჭვირვალობაში” კი ფიქრობენ, რომ აჭარის ტელევიზიაში მიმდინარე მოვლენები აძლიერებს ეჭვს, რომ ხელისუფლება მაუწყებლის სარედაქციო პოლიტიკაზე ზეგავლენის მოპოვებას ცდილობს. სარედაქციო დამოუკიდებლობის დაკარგვის საფრთხეზე საუბრობენ აჭარის ტელევიზიის თანამშრომლებიც.

აჭარის უმაღლესმა საბჭომ საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიის მრჩეველთა საბჭოს ოთხ ვაკანტურ ადგილზე სამი წევრი უკვე დაამტკიცა. მათგან ორი "ქართული ოცნების" კვოტითაა, ერთი კი დამოუკიდებელი დეპუტატების. წარადგენს თუ არა დარჩენილ ერთ ვაკანტურ ადგილზე კანდიდატს “ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა”, ჯერ უცნობია, ფრაქციაში პროცესს უნდობლობას უცხადებენ და არ გამორიცხავენ, რომ შესაძლოა კონკურსის თავიდან გამოცხადება გახდეს საჭირო. ბორდის წევრების შერჩევის პროცედურისადმი არაერთი კითხვა აქვთ საერთაშორისო გამჭვირვალობასა და საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციაში და ასევე, მაუწყებლის გუნდის ნაწილშიც.

სოსო სტურუა - “ქართული ოცნება - აჭარის”, თამილა დოლიძე - “ქართული ოცნება - მაჟორიტარების” და თამარ წილოსანი დამოუკიდებელი დეპუტატების კვოტით, აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს მრჩეველთა საბჭოს წევრებად უმაღლესმა საბჭომ, დღეს, 25 ოქტომბერს დაამტკიცა. მეოთხე კანდიდატმა,  დიანა ვაშაყმაძემ, რომელიც "ნინო ბურჯანაძე - დმეოკრატიული მოძრაობის" წევრმა გიორგი ცინცქილაძემ წარადგინა, დეპუტატების ხმების საჭირო რაოდენობა ვერ მიიღო.

• ამ თემაზე:  უმაღლესმა საბჭომ აჭარის ტელევიზიის ბორდის 3 წევრი დაამტკიცა

უმაღლესი საბჭოს კიდევ ერთ ფრაქციას, რომელიც “ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” წევრების მიერ არის დაკომპლექტებული, კანდიდატი არ წარუდგენია. ფრაქციის წევრი ასმათ დიასამიძე “მედიაჩეკერთან” საუბრისას ამბობს, რომ საკონკურსო კომისიის შერჩევიდან დაწყებული კონკურსანტების არჩევით დამთავრებული, მთელი ეს პროცესი კანონდარღვევის ფონზე მიმდინარეობდა.


“ჩვენ თავიდანვე გავაპროტესტეთ და სასამართლოში შევიტანეთ სარჩელი პროცედურის დარღვევასთან დაკავშირებით, იმიტომ, რომ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარეს ჩვენს ფრაქციასთან კონსულტაცია არ გაუვლია, ისე მიიღო გადაწყვეტილება. ვითხოვდით მოგვცემოდა საშუალება, რომ კომისიის მიერ შერჩეულ ცამეტივე წევრთან ჩვენ, ყველაზე დიდ ოპოზიციურ პარტიას, გასაუბრების საშუალება გვქონოდა, მაგრამ ეს შანსი არ მოგვეცა”, - ამბობს ასმათ დიასამიძე და ამატებს, რომ შესაძლოა მათ კანდიდატი არ წარადგინონ, - “ჩვენ ვფიქრობთ, რომ ამ კანდიდატებს შორის (საუბარია კომისიის მიერ წარდგენილ 13 კანდიდატზე. რედ.) არჩევანს არ გავაკეთებთ და კონკურსი თავიდან გამოცხადდება. ზუსტ გადაწყვეტილებას, ალბათ, ორშაბათს ვაცნობებთ საზოგადოებას.”

მაუწყებლობის შესახებ კანონის მიხედვით, მრჩეველთა საბჭოს 5 წევრიდან ფრაქციებმა 3, დამოუკიდებელმა დეპუტატებმა კი 2 კანდიდატი უნდა წარადგინონ. ამ ეტაპზე აჭარის უმაღლესმა საბჭომ აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს ხუთწევრიანი მრჩეველთა საბჭოს დასაკომპლექტებლად 4 წევრი უნდა აირჩიოს, რადგან გიგა ჩხარტიშვილს, რომელიც ბორდში ფრაქცია “ქართული ოცნების” კვოტით არის არჩეული, ჯერ უფლებამოსილების ვადა არ ამოწურვია.

საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციაში მიიჩნევენ, რომ “ოცნების” ორ ფრაქციას ორი კანდიდატის წარდგენის უფლება არ ჰქონდა. ორგანიზაციაში ამბობენ, რომ ამჯერად მრჩევლობის კანდიდატების წარდგენა მხოლოდ ,,ქართული ოცნება-მაჟორიტარებისა“ და ,,ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” ფრაქციებს შეეძლოთ, დანარჩენი ორი კანდიდატი კი დამოუკიდებელი დეპუტატების კვოტით უნდა შესულიყო საბჭოში.

“ის, რომ “ქართული ოცნების” ორმა ფრაქციამ წარადგინა ორი კანდიდატი, უკვე დარღვევაა, ახლა თუ “ნაციონალური მოძრაობაც” წარადგენს, გამოდის, რომ მრჩეველთა საბჭოში 4 წევრი იქნება ფრაქციების მიერ წარდგენილი და ერთი დამოუკიდებელი კანდიდატის. ამით კი, ის პროპორცია, რაც არის კანონით გათვალისწინებული, დაირღვევა”, - ამბობს საიას მედია მიმართულების იურისტი მარიამ გოგოსაშვილი.

იგივე ხარვეზზე საუბრობენ საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველოში”.

“სადავო გახდა ფრაქციებისა და დამოუკიდებელი დეპუტატების მიერ კანდიდატების წარდგენის პროცესი. კანონმდებლობაში არსებული ჩანაწერი დაინტერესებულ პირებს შორის განსხვავებული ინტერპრეტაციის საბაბს იძლევა. ამ ეტაპზე წარდგენილია ოთხი კანდიდატი, თუმცა, ჯერჯერობით “ნაციონალური მოძრაობის” ფრაქციას საკუთარი კვოტით არ უსარგებლია. იმ შემთხვევაში, თუ ეს ოპოზიციური ფრაქცია კანდიდატის წარდგენის კანონით გარანტირებული უფლებით ისარგებლებს, შეიქმნება სიტუაცია, როდესაც ოთხი ვაკანტურ ადგილზე ხუთი პრეტენდენტი იქნება წარდგენილი”, - ნათქვამია განცხადებაში, რომელიც ორგანიზაციამ 25 ოქტომბერს, იქამდე გამოაქვეყნა, ვიდრე საბჭო ამ სამ კანდიდატს დაამტკიცებდა.

“საერთაშორისო გამჭვირვალობაში” ფიქრობენ, რომ აჭარის ტელევიზიაში მიმდინარე მოვლენები მაუწყებლის სარედაქციო პოლიტიკის შეცვლას ისახავს მიზნად.

“მრჩეველთა საბჭოს კანდიდატების შერჩევისა და წარდგენის პროცესი ისევე, როგორც ბოლო პერიოდში ტელევიზიის გარშემო მიმდინარე მოვლენები, დაპირისპირების ფონზე მიმდინარეობს და კიდევ ერთხელ აძლიერებს ეჭვს, რომ ხელისუფლება მაუწყებლის სარედაქციო პოლიტიკაზე ზეგავლენის მოპოვება ცდილობს”, - აღნიშნულია ორგანიზაციის მიერ გავრცელებულ განცხადებაში.

ამ საფრთხეებს ხედავს ასმათ დიასამიძეც. იგი ფიქრობს, რომ მმართველი გუნდის კანდიდატებით ხელისუფლება მაუწყებლის დაქვემდებარებას შეეცდება და მთელი ეს პროცესი მომავალ საპარლამენტო არჩევნებს უკავშირდება: “ძალიან მნიშვნელოვანია “ქართული ოცნებისთვის”, რომ დაიქვემდებაროს აჭარის ტელევიზია… მან უკვე ჩაიგდო ხელში ხუთიდან სამი ხმა”.

არც ოპოზიცია და არც მედიასფეროზე მომუშავე არასამთავრობო ორგანიზაციები არ არიან პირველები, ვინც სარედაქციო დამოუკიდებლობის საფრთხეზე საუბრობს და ბორდის დაკომპლექტება კითხვებს უჩენს.

23 ოქტომბერს აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს გადაცემა „სათქმელის“ წამყვანმა ირინა ყურუამ ერთი დღით თოქ-შოუს წაყვანაზე უარი განაცხადა და მაყურებლის წინაშე სტუმრის სტატუსით წარდგა. ეს გადაწყვეტილება ტელეწამყვანმა ინტერესთა კონფლიქტით ახსნა და თქვა, რომ სოსო სტურუა, რომელიც ახლა ბორდის წევრია, გასულ წლებში კი მაუწყებლის დირექტორი იყო, ტელევიზიაში ხელისუფლების ინტერესების გატარებას ცდილობდა: “როცა ბატონი სოსო, გაცხადებული პრეტენზიით ისევ მოდის მაუწყებელში და მას სამთავრობო ფრაქციაც უჭერს მხარს, მე მაღალ რისკებს ვხედავ, რომ აჭარის საზოგადოებრივ მაუწყებელზე იყოს სახელისუფლებო პოლიტიკის გატარების მცდელობა”.

სოსო სტურუა, რომელიც აჭარის ტელევიზიას და რადიოს ნათია კაპანაძემდე, 2013- 2016 წლებში ხელმძღვანელობდა, რხის ჟურნალისტებმა ზეწოლაში 2013 წლის ნოემბერში დაადანაშაულეს, ამ მიზეზით, უკვე 2014 წელს, არხი ორმა თანამშრომელმა დატოვა.

ხელისუფლებასთან პირდაპირ კავშირებზე საუბრობენ კიდევ ერთ კანდიდატთან დაკავშირებით. გაზეთ "ბათუმელების" ინფორმაციით, თამილა დოლიძე, რომელიც ფრაქცია “ქართული ოცნება – მაჟორიტარები“ კვოტით აირჩია საბჭომ მრჩევლად, ამავე ფრაქციის თავმჯდომარის, ილია ვერძაძის ცოლის დეიდაშვილია. გარდა ამისა, მისის და - გურანდა დოლიძე, ხელვაჩაურის საკრებულოს წევრია „ქართული ოცნებიდან“. თამილა დოლიძე ერთ-ერთი იყო აჭარის ტელევიზიის იმ 103 თანამშრომელს შორის, რომელთაც მაშინდელი დირექტორის, ნათია კაპანაძის, წინააღმდეგ გაავრცელეს განცხადება.

მაუწყებელის სარედაქციო პოლიტიკაში ხელისუფლების ჩარევის საფრთხეებზე აჭარის ტელევიზიის თანამშრომლები აქამდეც საუბრობდნენ. 30 სექტემბერს მაუწყებელში დასაქმებულმა ჟურნალისტებმა სპეციალური განცხადებაც გაავრცელეს და თქვეს, რომ არსებობდა მოლოდინი, რომ მრჩეველთა საბჭო ხელისუფლების მიმართ ლოიალურად განწყობილი პირებით დაკომპლექტდებოდა.

“გვაქვს გონივრული მოლოდინი, რომ ბოლო 6 თვის განმავლობაში განვითარებული პროცესები დასასრულს უახლოვდება და იგი სარედაქციო პოლიტიკის ვექტორის შეცვლას გამოიწვევს”, - ვკითხულობთ მიმართვაში.

აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს მრჩეველთა საბჭო 5 წევრისგან შედგება, მათგან ოქტომბერში ვადა 4-ს ეწურება: ნატა იმედაიშვილს, ირაკლი დარცმელიძეს, გიორგი ირემაძეს და ბეჟან გობაძეს. მეხუთე წევრი - გიგა ჩხარტიშვილი საბჭოს წევრად 2018 წლის ნოემბრიდან არის არჩეული და შესაბამისად, ის ახალ საბჭოშიც გააგრძელებს მუშაობას. საბჭოს ახალი წევრების უფლებამოსილების ვადა 6 წელია.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს სამეურვეო საბჭოს წევრებად, აჭარის უმაღლესმა საბჭომ, დღეს, 25 ოქტომბერს, სამი კანდიდატი დაამტკიცა:  თამილა დოლიძე, სოსო სტურუა და თამარ წილოსანი.  მათგან ორი: სოსო სტურუა და თამილა დოლიძე, "ქართული ოცნების" კვოტით არიან, თამარ წილოსანი კი ოპოზიციის. 

უფრო კონკრეტულად, სოსო სტურუა ფრაქცია "ქართული ოცნება - აჭარის" კანდიდატია, თამილა დოლიძე  "ქართული ოცნება - მაჟორიტარების",  თამარ წილოსანი კი დამოუკიდებელმა დეპუტატმა, "ევროპული საქართველოს" წევრმა პეტრე ზამბახიძემ წარადგინა.  კანდიდატებს შორის იყო მეოთხე კანდიდატიც, დიანა ვაშაყმაძე, რომელიც ასევე ოპოზციამ, "ნინო ბურჯანაძე - დმეოკრატიული მოძრაობის" წევრმა გიორგი ცინცქილაძემ წარადგინა, თუმცა, მან დეპუტატების ხმების საჭირო რაოდენობა ვერ მიიღო. 

 

 ⇒ ვინ არიან არჩეული კანდიდატები

მრჩეველთა საბჭოს კანდიდატობის ბიოგრაფიები "საერთაშორისო გამჭვრივალობა საქართველომ" შეისწავლა. ორგანიზაციის მიერ გამოქვეყნებული ინფორმაციის მიხედვით:

 

• სოსო სტურუა 2013-2016 წლებში აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს დირექტორი იყო.   2013 წლის ნოემბერში იგი არხის ჟურნალისტების ნაწილმა საინფორმაციო სამსახურსა და მის ხელმძღვანელობაზე ზეწოლაში დაადანაშაულა. მაშინ სტურუამ ტელევიზიის საინფორმაციო სამსახურის უფროსს, ირინა ყურუას, რადიოს საინფორმაციო სამსახურის უფროსად გადასვლა შესთავაზა. ირინა ყურუა და თანამშრომელების ნაწილი ამბობდა, რომ ამ გადაწყვეტილებით დირექტორი ხელს უშლიდა ახალი ამბების კრიტიკულ და პროფესიულად გამართულ მუშაობას და შესაბამისად, ასუსტებდა ახალი ამბების რედაქციას. მოგვიანებით ტელევიზია აჭარის ტელევიზიის საინფორმაციო პოლიტიკით უკმაყოფილო ორმა თანამშრომელმა დატოვა. 
  
  2004-2013 წლებში სტურუას საზოგადოებრივი მაუწყებლის „პირველ არხსა“ და აჭარის ტელევიზიისა და რადიომაუწყებლობის დეპარტამენტში სხვადასხვა პოზიცია ეკავა. დღეს  აჭარის მუზეუმის დირექტორის მოადგილეა. 

• თამილა დოლიძე, რომელიც არის  ფრაქცია „ქართული ოცნება-მაჟორიტარების“ კანდიდატი, ამ ფრაქციის თავმჯდომარის, ილია ვერძაძის ცოლის დეიდაშვილია. გარდა ამისა, საჯარო სამსახურში მუშაობს მისი კიდევ ერთი ახლობელი, მისი ოჯახის წევრი - თამილა დოლიძის და  ხელვაჩაურის საკრებულოს წევრია „ქართული ოცნებიდან“.
  
  "საერთაშორისო გამჭვირვალობის" თანახმად,  თამილა დოლიძე ერთ-ერთი იყო აჭარის ტელევიზიის იმ 103 თანამშრომლიდან, რომელთაც მაშინდელი დირექტორის, ნათია კაპანაძის, წინააღმდეგ განცხადება გაავრცელეს. ეს ამბავი მრჩეველთა საბჭოს ორი წევრის მიერ ნათია კაპანაძის იმპიჩმენტის საკითხის დაყენების პარალელურად ხდებოდა.
  
  1990-2013 წლებში თამილა დოლიძე აჭარის ტელერადიო დეპარტამენტში დიქტორად, ტელერეპორტიორად, წამყვან კორესპონდენტად, რედაქტორად და პროდიუსერად მუშაობდა, იყო „ტვ 25-ის“ საავტორო გადაცემა „პერსონას“ რედაქტორი. დღეს საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიასა და რადიოში ახალი ამბების სამსახურის უფროსის მოადგილის პოზიციას იკავებს, რადიოს მიმართულებით. 

• თამარ წილოსანი  წლების განმავლობაში აჭარის უმაღლეს საბჭოში სხვადასხვა პოზიციებზე მუშაობდა, 2014-2019 წლებში აჭარის უმაღლესი საბჭოს ადამიანის უფლებათა დაცვის საკითხთა კომიტეტის თავმჯდომარის თანაშემწეა. 2016 წლიდან დღემდე კომიტეტს მმართველი პარტიის წევრი ცოტნე ანანიძე ხელმძღვანელობს.
  
  

აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს მრჩეველთა საბჭ 5 წევრისგან შედგება, მათგან ოქტომბერში ვადა  4-ს ეწურება:  ნატა იმედაიშვილს, ირაკლი დარცმელიძეს, გიორგი ირემაძეს და ბეჟან გობაძეს.  მეხუთე წევრი - გიგა ჩხარტიშვილი საბჭოს წევრად 2018 წლის ნოემბრიდან არის არჩეული და შესაბამისად, ის ახალ საბჭოშიც გააგრძელებს მუშაობას.


მრჩეველთა საბჭოს წევრების შესარჩევ კონკურსში 23 კანდიდატი მონაწილეობდა, მათგან საბუთების გადარჩევის ეტაპი 19-მა გაიარა, ამ 19-დან საკონკურსო კომისიამ უმაღლესი საბჭოსთვის წარსადგენად 13 კანდიდატი შეარჩია. 

ახალი მრჩევლების უფლებამოსილების ვადა 6 წელია. 

 

მრჩეველთა საბჭოს წევრების შერჩევა ხმაურით მიმდინარეობდა, მედიაგარემოს თემაზე მომუშავე არასამთავრობო ორგანიზაციები პროცესებში არაერთ ხარვეზზე საუბრობენ, მათ შორის, საკანონმდებლო ხარვეზებზე.  თემაზე "მედიაჩეკერი" მუშაობას აგრძელებს და ვრცელი ანალიზი, როგორ მიმდინარეობდა ეს პროცესები და რა საფრთხეების შემცველია მაუწყებლისთვის, მოგვაინებით გამოქვეყნდება.