კომუნიკაციების კომისიამ „გახარია საქართველოსთვის“ კვალიფიციური საარჩევნო სუბიექტის სტატუსის მინიჭების გამო ტელეკომპანია „ფორმულა“ სამართალდამრღვევად სცნო და ოქმი შეუდგინა.

კომისიის განცხადებით, „ფორმულამ“ შესაბამისი წერილით 1 ოქტომბერს მიმართა. ტელეკომპანიამ კომისიას „ედისონ რისერჩის“ მიერ ჩატარებული 5 კვლევის შედეგი გაუგზავნა, რომლის მიხედვითაც, „გახარია საქართველოსთვის“ 4%-ზე მეტი მხარდაჭერა აქვს.

„საქართველოს საარჩევნო კოდექსის“ თანახმად, მაუწყებელი უფლებამოსილია კვალიფიციურ საარჩევნო სუბიექტად აღიაროს ის პოლიტიკური პარტია, რომელიც საქართველოს მთელ ტერიტორიაზე, კანონით დადგენილი პირობებით, არჩევნების წელს ჩატარებული არანაკლებ ხუთი, ან არჩევნებამდე ერთი თვის განმავლობაში ჩატარებული ერთი საზოგადოებრივი აზრის კვლევის თანახმად, სარგებლობს ამომრჩეველთა არანაკლებ 4%-ის მხარდაჭერით.

ამასთან, მაუწყებელი ვალდებულია გადაამოწმოს, რომ კვლევა ჩატარებულია „საქართველოს საარჩევნო კოდექსის“ შესაბამისად“, - ვკითხულობთ კომისიის განცხადებაში.

როგორც ComCom-ი წერს, „ფორმულას“ კომისიისთვის შესაბამისი ინფორმაცია და დოკუმენტაცია, რომლითაც დასტურდება, რომ მან შეისწავლა ან გადაამოწმა საზოგადოებრივი აზრის კვლევა და დარწმუნდა, რომ ის კანონით დადგენილ მოთხოვნებს აკმაყოფილებდა, არ წარუდგენია.

აქედან გამომდინარე, კომისიამ დაადგინა, რომ მაუწყებელმა „გახარია საქართველოსთვის“ კვალიფიციური სუბიექტის სტატუსი კანონდარღვევით მიანიჭა და მას ადმინისტრაციული სამართალდარღვევათა ოქმი შეუდგინა.

ComCom-ის მიერ შედგენილი ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმები წინასაარჩევნო პერიოდში სასამართლოში იგზავნება და საბოლოო გადაწყვეტილებას სასამართლო შემჭიდროვებულ ვადაში (2 დღე) იღებს.

სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციები საკონსტიტუციო სასამართლოს დღევანდელ გადაწყვეტილებასთან დაკავშირებით ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ. მათი შეფასებით, საკონსტიტუციოს გადაწყვეტილება, არ შეაჩეროს რუსული კანონის მოქმედება, სამართლებრივ დასაბუთებას მოკლებულია, არ ითვალისწინებს ადგილობრივი და საერთაშორისო ექსპერტების სამართლებრივ დასკვნებს და მოსამართლეთა მხრიდან კონსტიტუციის ღალატს წარმოადგენს.

„სასამართლოს ჰქონდა ისტორიული შანსი, შეწინააღმდეგებოდა ევროინტეგრაციის პროცესის შეჩერებას, არ დაეშვა მოქალაქეთა კონფიდენციალური ინფორმაციაზე მთავრობის უკონტროლო წვდომა და დამდგარიყო საკუთარი ხალხის გვერდით, ვინც თვეების განმავლობაში, სამთავრობო ძალადობის მიუხედავად, ურყევად ეწინააღმდეგებოდა რუსულ კანონს. სამწუხაროდ, საკონსტიტუციო სასამართლომ ვერ შეძლო დამოუკიდებელი გადაწყვეტილების მიღება, ის კვლავ მოექცა მმართველი პარტიის გავლენის ქვეშ და ვერ შეასრულა მასზე დაკისრებული ფუნქცია - კონსტიტუციის დაცვა.“ 

ორგანიზაციები აცხადებენ, რომ აგრძელებენ ბრძოლას საქართველოში ავტორიტარიზმისა და ცენზურის დამყარების წინააღმდეგ. 

„ჩვენ გავაგრძელებთ სამართლებრივ დავას რუსული კანონის წინააღმდეგ, როგორც ქვეყნის შიგნით, ისე - საერთაშორისო ინსტიტუტებში, და ქართველი ხალხის მხარდაჭერით, აუცილებლად მივაღწევთ მის საბოლოო და უპირობო გაუქმებას“.

სამოქალაქო საზოგადოება მადლობას უხდის იმ ორ მოსამართლესაც [გიორგი კვერენჩხილაძე, თეიმურაზ ტუღუში] განსხვავებული აზრისთვის, რომლებმაც რუსული კანონის მოქმედების შეჩერებას მხარი დაუჭირეს. 

საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლომ რუსული კანონის მოქმედება არ შეაჩერა, თუმცა სარჩელი ნაწილობრივ განსახილველად მიიღო.

კომუნიკაციების კომისიამ „ქართული ოცნების“ საჩივარი „მთავარი არხის“, „TV პირველისა“ და „ფორმულას“ წინააღმდეგ დააკმაყოფილა და ტელევიზიებს მმართელი პარტიის უფასო საარჩევნო რეკლამის - „არა ომს, აირჩიე მშვიდობა“ განუთავსებლობის გამო სამართალდარღვევის ოქმები შეუდგინა.

ComCom-ის მიერ შედგენილი ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმები წინასაარჩევნო პერიოდში სასამართლოში იგზავნება და საბოლოო გადაწყვეტილებას სასამართლო შემჭიდროვებულ ვადაში (2 დღე) იღებს. 

კომუნიკაციების კომისიამ არ დააკმაყოფილა „მთავარი არხის“, „TV პირველისა“ და „ფორმულას“ შუამდგომლობა, სხდომა ცესკოს მიერ გადაწყვეტილების მიღებამდე გადადებულიყო. ტელეკომპანიებმა ცესკოს „ქართული ოცნების“ რეკლამის მიერ საარჩევნო კოდექსის შესაძლო დარღვევის დასადგენად მიმართეს.

საარჩევნო კოდექსის 45-ე მუხლის მესამე ნაწილი გულისხმობს, რომ „საარჩევნო პროგრამა არ უნდა შეიცავდეს ომისა და ძალადობის პროპაგანდას“.

„ქართული ოცნება“ ამ ტელევიზიებისგან იმ უფასო პოლიტიკური რეკლამის („არა ომს, აირჩიე მშვიდობა“)  ეთერში გაშვებას ითხოვს, რომელშიც საქართველოს საპირწონედ, შავ-თეთრ ფერებში რუსეთის თავდასხმების შედეგად დანგრეული უკრაინის სხვადასხვა ადგილია ნაჩვენები.

5 ოქტომბერს ტელეკომპანიებმა ერთობლივი განცხადება გაავრცელეს, სადაც აღნიშნული იყო:

„მიუხედავად იმისა, რომ ხელისუფლებისგან დაკისრებული დაუსრულებელი ჯარიმები კრიტიკული არხებისთვის მძიმე ტვირთია, ჩვენ მაინც არ ვაპირებთ, თუნდაც ირიბად, ხელი შევუწყოთ „ქართული ოცნების“ რუსულ პროპაგანდას და უკრაინელი ხალხის დაცინვას. ჩვენ სრულად ვიზიარებთ ევროკავშირის ელჩის შეფასებას, რომ ეს არის „აღმაშფოთებელი, სამარცხვინო და შემზარავი“ კამპანია და, შესაბამისად, უარს ვამბობთ ამ ვიდეორგოლების ეთერში განთავსებაზე.“

„მედიაომბუდსმენის“ მიერ გასაჯაროვებული წერილებიდან ირკვევა, რომ ტელეკომპანიებმა („მთავარი არხი“, „TV პირველი“, „ფორმულა“) „ქართული ოცნების“ ვიდეორგოლთან დაკავშირებით ერთობლივი განცხადების გამოქვეყნებამდე, 4 ოქტომბერს კომუნიკაციების კომისიას მიმართეს. 

ტელეკომპანიები ითხოვდნენ, ComCom-ს მათთვის მიეწოდებინა ინფორმაცია აღნიშნული ვიდეორგოლის („არა ომს, აირჩიე მშვიდობა“) საქართველოს კანონმდებლობასთან შესაბამისობისა და განთავსების შესახებ.

კომუნიკაციების კომისიამ სამივე ტელევიზიას იდენტურად უპასუხა: „კომისია მოკლებულია შესაძლებლობას წინასწარ, ადმინისტრაციული წარმოების პროცესის მიღმა, შეაფასოს კონკრეტული მასალა და გასცეს მის ეთერში განთავსების/განუთავსებლობის შესახებ რეკომენდაცია“.

ტელეკომპანიების გადაწყვეტილებას არაერთი სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაცია გამოეხმაურა. „საერთაშორისო გამჭვირვალობა-საქართველომ“ და „საქართველოს ევროპული ორბიტამ“ დამოუკიდებელ მედიასაშუალებებს სოლიდარობა გამოუცხადეს. ტელევიზიების გადაწყვეტილებას გამოეხმაურნენ „საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“ და „მედიის ადვოკატირების კოალიცია“.

„ქართული ოცნების“ უფასო პოლიტიკურ რეკლამის განუთავსებლობის გამო, რომელშიც არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლები და სამოქალაქო აქტივისტები ჩანან და პარალელურად ისმის ფრაზაც: „უთხარი არა საზოგადოების მორალურ გადაგვარებას და აირჩიე ტრადიციული ფასეულობები“, კომუნიკაციების კომისიამ ამ სამ ტელევიზიას სამართალდარღვევის ოქმები ორჯერ გამოუწერა, სასამართლომ კი ისინი 5-5 000 ლარით დააჯარიმა და სადავო ვიდეორგოლის ეთერში განთავსება დაავალა.

წინასაარჩევნო პერიოდში საერთო მაუწყებლებს არჩევნებში მონაწილე კვალიფიციური სუბიექტების უფასო პოლიტიკური რეკლამის განთავსების ვალდებულება აქვს, ვიდეორგოლის შინაარსზე პასუხისმგებელი კი, ტელევიზია არ არის.

„სამართლიანი არჩევნებისა და  დემოკრატიის საერთაშორისო საზოგადოებამ“ 2024 წლის საპარლამენტო არჩევნების წინასაარჩევნო პერიოდის მონიტორინგის შუალედური ანგარიში გამოაქვეყნა, სადაც მედიაგარემოზეცაა საუბარი.

ანგარიშის მიხედვით, 2024 წლის საპარლამენტო არჩევნებისთვის მედიაგარემო კვლავ პოლარიზებულია. მმართველი პარტიის კანდიდატები არ მონაწილეობენ ხელისუფლების მიმართ კრიტიკული მედიასაშუალებების საინფორმაციო გადაცემებში, ხოლო პროსახელისუფლებო მედია არ იწვევს ძირითადი ოპოზიციური პარტიების წარმომადგენლებს მის სატელევიზიო გადაცემებში.

„სამართლიანმა არჩევნებმა“ კომუნიკაციების კომისიის გადაწყვეტილებებიც შეისწავლა და გამოვლინდა, რომ ComCom-ის მიერ იმ მედიაორგანიზაციებისთვის სამართალდარღვევის ოქმის შედგენა თუ დაჯარიმება, რომლებმაც უარი განაცხადეს სამოქალაქო სექტორის წარმომადგენლების მადისკრედიტირებელი შინაარსის მქონე პოლიტიკური რეკლამის ეთერში განთავსებაზე, ახალისებს ძალადობას და ქმნის პოლიტიკურად მიკერძოებული გადაწყვეტილებების მიღების რისკებს. 

„სამართლიანი არჩევნების“ შეფასებით, „ვიდეორგოლი ამძაფრებს არასამთავრობო და მათ შორის, სადამკვირვებლო ორგანიზაციების დისკრედიტაციას და შესაძლოა, მან წაახალისოს ვიდეოში ასახული პირების მიმართ ძალადობა“.

ISFED-ის ანგარიშის მიხედვით, ასევე, პრობლემური და რისკის შემცველია, სასამართლოსა და ComCom-ის მიერ განვითარებული მსჯელობა იმასთან დაკავშირებით, რომ პირის მიერ საჯაროდ გაკეთებული განცხადება სხვა პოლიტიკურ პარტიასთან გაერთიანების თაობაზე, იმ პირობებში, როდესაც პარტიაში რეორგანიზაცია ან/და შერწყმა არ განხორციელებულა, საკმარისად შეიძლება ჩაითვალოს იმისათვის, რომ საარჩევნო სუბიექტის აქტივობა, სხვა საარჩევნო სუბიექტის სასარგებლოდ იქნას მიჩნეული. „კომუნიკაციების კომისიის მიერ მიღებული ბოლოდროინდელი გადაწყვეტილებები აჩენს კითხვებს მის დამოუკიდებლობასთან მიმართებით, კერძოდ, არსებობს რისკები მმართველი პარტიის ინტერესების გატარებასთან დაკავშირები“.

„სამართლიანი არჩევნების“ მიერ მედიაგარემოს შესწავლისას გამოვლინდა, რომ კომუნიკაციების კომისიამ მონიტორინგისა თუ საჩივრების განხილვის გზით შეისწავლა 14 მედიაორგანიზაცია, რომელთაგან 3 მედიაორგანიზაცია მონიტორინგის, ხოლო 11 მედიაორგანიზაცია საჩივრის საფუძველზე შეისწავლა. 

თბილისში დაკავებული აზერბაიჯანელი ჟურნალისტის, აფგან სადიგოვის ჯანმრთელობის მდგომარეობა დამძიმდა. მისი მეუღლის, სევინჩ სადიგოვას თქმით, მას ციხიდან დაუკავშირდნენ და უთხრეს, რომ სადიგოვი საავადმყოფოშია გადაყვანილი.

„აფგანი ძალიან ცუდად არის. ციხიდან დამიკავშირდა მამაკაცი და მითხრა, რომ თქვენი მუეღლე საავადმყოფოში გადაიყვანესო. მისი მდგომარეობა მძიმეა. ეს არის უკანასკნელი ცნობა. დაახლოებით ერთი საათის წინ დამირეკეს. ახლა არ ვიცი, სად არის, როგორ არის. მასთან დალაპარაკება მინდოდა, მაგრამ უფლებას არ მაძლევენ - გვიანია. მითხრეს, რომ ზეგ შევძლებ დალაპარაკებას. მე ვკითხე, რატომ არ შეიძლება ხვალ. არ ვიცი, შეიძლება ძალიან ცუდად არის და ლაპარაკი არ შეუძლია. მე ვიცი, რომ ცუდად არის. 4 ოქტომბერს ვნახე და ცუდად იყო. ახლა მგონია, რომ საერთოდ გონზე არ არის“, - ამბობს სადიგოვა „მედიაჩეკერთან“ საუბრისას. 

აზერბაიჯანელი ჟურნალისტის ჯანმრთელობის მდგომარეობას გამოეხმაურა „სოციალური სამართლიანობის ცენტრის“ ხელმძღვანელიც. 

„როგორც მოსალოდნელი იყო, აფგან სადიგოვის ჯანმრთელობის მდგომარეობა უკიდურესად დამძიმდა.

მეუღლეს ახლა შეატყობინეს, რომ ციხის სამედიცინო დაწესებულებაში გადაიყვანეს დაუძლურებული პატიმარი.

არაადამიანურია, რაც ამ პატიოსანი ჟურნალისტის და მისი ოჯახის თავს ხდება. ორივე მთავრობას დანაშაულებრივად აქვს პირი შეკრული ჟურნალისტების ოჯახის წინააღმდეგ და ყველაფერს კადრულობს.

მნიშვნელოვანია, ჩვენმა საზოგადოებამ ერთსულოვანი სოლიდარობა ვაჩვენოთ სადიგოვების ოჯახის მიმართ“, - წერს თამთა მიქელაძე სოციალურ ქსელში.

აფგან სადიგოვს შსს-ის მიგრაციის დეპარტამენტმა საქართველოში პოლიტიკური თავშესაფრის მიცემაზე უარი 16 სექტემბერს უთხრა. 21 სექტემბრიდან კი, ჟურნალისტმა შიმშილობა დაიწყო.

სადიგოვს საქალაქო სასამართლომ 3-თვიანი საექსტრადიციო პატიმრობა 4 აგვისტოს შეუფარდა. ჟურნალისტი წინა დღეს, 3 აგვისტოს, შემდგომი ექსტრადირების მიზნით, ცენტრალური კრიმინალური პოლიციის დეპარტამენტმა დააკავა. საქალაქო სასამართლოს 4 აგვისტოს განჩინება უცვლელი დატოვა სააპელაციო სასამართლომაც.

აზერბაიჯანელი ჟურნალისტი საქართველოში 2023 წლის 24 დეკემბრიდან იმყოფება და მას საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს მიერ გაცემული დროებითი ბინადრობის მოწმობა აქვს.

აფგან სადიგოვის შესახებ ვრცლად იხილეთ „მედიაჩეკერის“ მასალებში: 

• აფგან სადიგოვის დაკავებიდან 2 თვე გავიდა, ჟურნალისტი მე-13 დღეა შიმშილობს
• სადიგოვის საექსტრადიციო პატიმრობიდან 1 თვე გავიდა - ჟურნალისტი მიგრაციის დეპარტამენტის თანამშრომლებმა მოინახულეს
• მიგრაციის დეპარტამენტმა სადიგოვს პოლიტიკური თავშესაფრის მიცემაზე უარი უთხრა
• საექსტრადიციო პატიმრობის გაუქმებაზე სადიგოვის საჩივარი სააპელაციომ განუხილველი დატოვა
• სადიგოვის საქმე ვრცლად: საექსტრადიციო პატიმრობა სააპელაციოში გასაჩივრდა

„საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა“ ახალი სეზონი განსხვავებული ფორმატით დაიწყო. მისი გადაცემების ნაწილი რადიოში ინტეგრირდა, „რეალური სივრცე“ კი, „საქართველოს რადიოს“ ეთერში უცვლელი სახით გადის.

ტელევიზიის მიერ „მედიაჩეკერისთვის“ მიწოდებული ინფორმაციის მიხედვით, დილის და შუადღის გადაცემები ( „ახალი დღე“, „ამ შაბათ-კვირას“) რადიოს დილის, შუადღის და საღამოს „პიკის საათში“ ინტეგრირდა. დილის „პიკის საათშია“ ინტეგრირებული გადაცემა „პირადი ექიმი მარი მალაზონიაც“. 1TV-ის ეთერში გასული გადაცემების ნაწილი [საინფორმაციო, საარჩევნო და სპორტული გადაცემების გარდა] კი, ჩაწერილია წინსწრებით.

„საზოგადოებრივი მაუწყებელის“ პრესსამსახურის წარმომადგენლის, დეა გველებიანის თქმით, ამ ცვლილებების მიზეზი ტელევიზიის ახალ შენობაში გადასვლის პროცესია. 

„მშენებლობა დასრულდა აგვისტოში. ახლა მიმდინარეობს ტექნიკის გადატანა. შემდეგ უკვე ადამიანური რესურსიც გადავა და ეს ეტაპი არის გარდამავალი“.

ეთერში განახლებული ფორმატით გავა გადაცემა „აკუსტიკაც“, რომელსაც გიორგი ასანიშვილი (პროექტის ავტორი, მთავარი პროდიუსერი) და სოფო გორელაშვილი (მსახიობი) წაიყვანენ.

„აკუსტიკის“ წამყვანები მებო ნუცუბიძე და მაკო მჭედლიშვილი იყვნენ, თუმცა, 26 ივლისს ნუცუბიძემ სოციალურ ქსელში დაწერა, რომ "ჩვენთვის აბსოლუტურად მოულოდნელად დასრულდა ჩვენი აკუსტიკური მოგზაურობა".

რაც შეეხება წინასაარჩევნო გადაცემებს, „არჩევნები 2024“ მაკა ცინცაძესთან ერთად ხვალიდან, 8 ოქტომბრიდან დაიწყება. კვირაში ორჯერ გადის გადაცემაც - „ყველა შეკითხვა ცესკო-ს“.

„საზოგადოებრივი მაუწყებლის“ ეთერში ჯერ არ გადის წინასაარჩევნო დებატები, რომლის ანონსიც, ტელევიზიის პრესსამსახურის ინფორმაციით, მალე დაიდება. 

„მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონით, საზოგადოებრივი მაუწყებელი ვალდებულია: „საუკეთესო დროს გადასცეს ახალი ამბებისა და საზოგადოებრივ-პოლიტიკური პროგრამები, ხოლო საარჩევნო კამპანიის მსვლელობისას – აგრეთვე წინასაარჩევნო დებატები“.

ტელევიზია აწარმოებს 2024 წლის საპარლამენტო არჩევნების გაშუქების შიდა მონიტორინგსაც.

„ამასთანავე, აღვნიშნავთ, რომ მაუწყებლის მიერ წინასაარჩევნო მონიტორინგის წარმოება, პირველ რიგში, ხაზს უსვამს პოლარიზებული პოლიტიკური და მედიაგარემოს პირობებში მიუკერძოებელი და დაბალანსებული გაშუქების ობიექტურ და ფაქტობრივ მონაცემებზე დაფუძნებული მონიტორინგის აუცილებლობას,“ - ვკითხულობთ „პირველი არხის“ განცხადებაში. 

„საზოგადოებრივი მაუწყებლის“ სამეურვეო საბჭოს თავმჯდომარემ, ვასილ მაღლაფერიძემ ივლისში, პარლამენტში გამართული ტელევიზიის 2023 წლის ანგარიშის წარდგენის შემდეგ თქვა, რომ არხს ახალი შენობა (პოლიტკოვსკაიას ქ. N31-ში) 2024 წლის 28 აგვისტოს ჩაბარდებოდა, პროცესი კი დეკემბერში დასრულდება.

BMG-ის ინფორმაციით, კოსტავას 68-ში მდებარე „საზოგადოებრივი მაუწყებლის“ შენობა-ნაგებობები და მიწის ნაკვეთი, 2022 წლის სექტემბერში, 65 100 000 ლარად გაიყიდა. მაუწყებლის შენობა „ვისოლ ჯგუფმა“ შეიძინა.

ახალი შენობის ღირებულება კი, როგორც ვასილ მაღლაფერიძემ 2023 წელს, საბიუჯეტო კომიტეტის სხდომაზე განაცხადა, 85 263 621 ლარია.

საერთაშორისო გამჭვირვალობა-საქართველო“ და „საქართველოს ევროპული ორბიტა“ დამოუკიდებელ მედიასაშუალებებს სოლიდარობას უცხადებენ და „ქართული ოცნების“ მიერ მაუწყებლებისთვის იმ საარჩევნო რგოლის ეთერში გაშვების დავალდებულებას, რომელშიც „უკრაინელი ხალხის ტრაგედია სპეკულაციურად, საარჩევნო მიზნებისთვის არის გამოყენებული“, კრიტიკულად აფასებენ. 

„მიუხედავად იმისა, რომ საქართველოს მასშტაბით, იმავე შინაარსის საარჩევნო ბანერების განთავსება უკრაინის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ დაგმო და საქართველოში ევროკავშირის ელჩმაც მძაფრად გააკრიტიკა, „ქართულმა ოცნებამ“ აღნიშნული კამპანია კიდევ უფრო გაააქტიურა და მაუწყებლებს ვიდეორგოლის ეთერში განთავსება მოსთხოვა. კრიტიკული ტელევიზიები - „ფორმულა“, „მთავარი არხი“ და „ტელეკომპანია პირველი“ - უარს ამბობენ მის გაშვებაზე, პროსამთავრობო ტელევიზიებმა - „იმედმა“, „პოსტვ-მ“ და „რუსთავი 2-მა“ - ის ეთერში უკვე გაუშვეს. ვიდეორგოლი გაუშვა, „საზოგადოებრივმა მაუწყებელმაც.“

როგორც ორგანიზაციები აღნიშნავენ, ეს  პირველი შემთხვევა არ არის, როდესაც მმართველი პარტია თავის საარჩევნო კამპანიაში უკიდურესად „მიუღებელ ხრიკებს“ მიმართავს და კონკრეტული ჯგუფების მიმართ ძალადობას აღვივებს. 

„სექტემბრის თვეში, მმართველმა პარტიამ მაუწყებლებს ასევე მოსთხოვა საარჩევნო რეკლამის განთავსება, რომელშიც არასამთავრობო ორგანიზაციები, უკიდურესად არაეთიკურ და არაკეთილსინდისიერ კონტექსტში არიან წარმოჩენილნი. რეკლამის ეთერში გაშვებაზე უარისთვის, კომუნიკაციების კომისიამ და სასამართლომ კრიტიკული მაუწყებლები უსამართლოდ დააჯარმა“. 

„საერთაშორისო გამჭვირვალობა-საქართველო“ და „საქართველოს ევროპული ორბიტა“ მმართველ პარტიას მოუწოდებს, თავი შეიკავოს პოლიტიკური და საარჩევნო მიზნებისთვის უკრაინელი ხალხის ტრაგედიით მანიპულირებისა და „ღირსებისშემლახავი, არეთიკური შინააარსის რეკლამის“ გამოყენებისგან. 

ორგანიზაციები კომუნიკაციების კომისიასაც მიმართავენ, გაითვალისწინოს კონტექსტის სიმძაფრე და საკუთარი გადაწყვეტილებით, ერთი მხრივ, არ შეაფერხოს მაუწყებლების ფუნქციონირება, მეორე მხრივ კი, ხელი არ შეუწყოს და არ გახდეს მმართველი გუნდის „პროპაგანდის ინსტრუმენტი“.

5 ოქტომბერს ტელეკომპანიებმა: „მთავარი არხი“, „TV პირველი“ და „ფორმულა“ ერთობლივ განცხადება გაავრცელეს, სადაც აღნიშნულია, რომ „ქართული ოცნება“ აგრძელებს საკუთარი პოლიტიკური კამპანიისთვის უკრაინელი ხალხის ტრაგედიით სპეკულირებას და ახლა უკვე ტელევიზიებისგან მოითხოვს იმ „ამორალური“  ბანერების ეთერში გაშვებას, რომლებიც ქუჩებში, ბილბორდებზე აქვს გამოფენილი.

„მიუხედავად იმისა, რომ ხელისუფლებისგან დაკისრებული დაუსრულებელი ჯარიმები კრიტიკული არხებისთვის მძიმე ტვირთია, ჩვენ მაინც არ ვაპირებთ, თუნდაც ირიბად, ხელი შევუწყოთ „ქართული ოცნების“ რუსულ პროპაგანდას და უკრაინელი ხალხის დაცინვას. ჩვენ სრულად ვიზიარებთ ევროკავშირის ელჩის შეფასებას, რომ ეს არის „აღმაშფოთებელი, სამარცხვინო და შემზარავი“ კამპანია და, შესაბამისად, უარს ვამბობთ ამ ვიდეორგოლების ეთერში განთავსებაზე,“ - აღნიშნულია ტელეკომპანიების ერთობლივ განცხადებაში.

ტელევიზიების გადაწყვეტილებას „მედიის ადვოკატირების კოალიციაც“ გამოეხმაურა. ორგანიზაცია დამოუკიდებელ მედიასაშუალებებს სოლიდარობას უცხადებს და გმობს „ქართული ოცნების“ ქმედებებს, რომელიც „ბოროტად იყენებს უკრაინელი ხალხის ტრაგედიას პოლიტიკური მიზნებისთვის“ და მიიჩნევს, რომ დამოუკიდებელი მედია საშუალებების („მთავარი არხის“, „TV პირველი“ და „ფორმულას“) მიმართ მმართველი პარტიის პოლიტიკური რეკლამის გავრცელების მოთხოვნა არა მხოლოდ მედიის თავისუფლების, არამედ ეთიკური ჟურნალისტიკის უხეში დარღვევაა.

ორგანიზაციის თქმით, მედიებზე განხორციელებული მძიმე ზეწოლა საქართველოში მზარდი ავტორიტარიზმისა და დემოკრატიული ღირებულებების უგულებელყოფის შემაშფოთებელ ტენდენციას ასახავს. „კოალიცია იზიარებს საქართველოში ევროკავშირის ელჩის შეფასებაში გამოთქმულ განწობას და ვგმობთ ამ კამპანიას, როგორც „აღმაშფოთებელს, სამარცხვინოს და შემზარავს“.           

ტელეკომპანიების გადაწყვეტილებას მხარი დაუჭირა „საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამაც“. ორგანიზაცია საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნულ კომისიას მოუწოდებს, არ დაავალდებულოს ისინი ეთერში განათავსონ მმართველი პარტიის საარჩევნო ვიდეორგოლი, რომელიც „კრემლის გზავნილებს იმეორებს, შეურაცხყოფს როგორც უკრაინელი, ისე ქართველი ხალხის ღირსებას და ძირს უთხრის ამ ორ ერს შორის ისტორიულად ჩამოყალიბებულ მეგობრობას“. 

„მედიაომბუდსმენის“ მიერ გასაჯაროვებული წერილებიდან კი ირკვევა, რომ ტელეკომპანიებმა („მთავარი არხი“, „TV პირველი“, „ფორმულა“) „ქართული ოცნების“ ვიდეორგოლთან დაკავშირებით ერთობლივი განცხადების გამოქვეყნებამდე, 4 ოქტომბერს კომუნიკაციების კომისიას მიმართეს. 

ტელეკომპანიები ითხოვდნენ, ComCom-ს მათთვის მიეწოდებინა ინფორმაცია აღნიშნული ვიდეორგოლის („არა ომს, აირჩიე მშვიდობა“) საქართველოს კანონმდებლობასთან შესაბამისობისა და განთავსების შესახებ.

კომუნიკაციების კომისიამ სამივე ტელევიზიას იდენტურად უპასუხა: „კომისია მოკლებულია შესაძლებლობას წინასწარ, ადმინისტრაციული წარმოების პროცესის მიღმა, შეაფასოს კონკრეტული მასალა და გასცეს მის ეთერში განთავსების/განუთავსებლობის შესახებ რეკომენდაცია“.

ტელეკომპანიების განცხადებას გუშინ, 6 ოქტომბერს საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარე, შალვა პაპუაშვილიც გამოეხმაურა. მისი თქმით, „ტელევიზიებს არანაირი სამართლებრივი საფუძველი არ აქვთ, „ქართული ოცნების“ საარჩევნო კლიპი არ გაუშვან“. პაპუაშვილმა აღნიშნა, ისიც რომ: „კანონის დარღვევა, რა თქმა უნდა, იწვევს შედეგს“.

საქართველოში ევროკავშირის ელჩმა, პაველ ჰერჩინსკიმ კი, 4 ოქტომბერს თქვა, რომ  „ისინი [ბანერები] იყო და არის აღმაშფოთებელი, სამარცხვინო და ამაზრზენი”. 

„ქართული ოცნების“ საარჩევნო ბანერები წარწერებით - „არა ომს, აირჩიე მშვიდობა“ 26 სექტემბერს გამოჩნდა. ამავე ბანერებზე საქართველოს პარალელურად, რუსეთის თავდასხმების შედეგად დანგრეული უკრაინის სხვადასხვა ადგილია ნაჩვენები. მმართველმა პარტიამ გამოაქვეყნა ამავე შინაარსის ვიდეორგოლიც.

„ქართული ოცნების“ უფასო პოლიტიკურ რეკლამის განუთავსებლობის გამო, რომელშიც არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლები და სამოქალაქო აქტივისტები ჩანან და პარალელურად ისმის ფრაზაც: „უთხარი არა საზოგადოების მორალურ გადაგვარებას და აირჩიე ტრადიციული ფასეულობები“, კომუნიკაციების კომისიამ სამ ტელევიზიას: „მთავარი არხი“, „TVპირველი“, „ფორმულა“ სამართალდარღვევის ოქმები ორჯერ გამოუწერა, სასამართლომ კი ისინი 5-5 000 ლარით დააჯარიმა და სადავო ვიდეორგოლის ეთერში განთავსება დაავალა.

„მედიაომბუდსმენმა“ კომუნიკაციების კომისიის საქმიანობის მონიტორინგის შუალედური ანგარიში გამოაქვეყნა.  

როგორც დოკუმენტში ვკითხულობთ,  საარჩევნო კანონმდებლობის დარღვევის საბაბით, სამართლებრივი დავებისა და მედიის დასჯის მოთხოვნის ინიციატორი „ქართული ოცნებაა“. კომუნიკაციების კომისია და სასამართლო კი გახდნენ თანამონაწილენი, საარჩევნო პერიოდში კიდევ ერთხელ დასჯილიყვნენ კრიტიკული მედიასაშუალებები.

„მედიაომბუდსმენის“ ანგარიშის მიხედვით, „ქართული ოცნების“ მოთხოვნით, მარეგულირებელმა და სასამართლომ ერთი და იმავე საკითხის გამო ორჯერ დასაჯა კრიტიკული ტელევიზიები: „მთავარი არხი”, „ფორმულა“ და „TV პირველი“.  „სასამართლო უპირობოდ აკმაყოფილებს კომუნიკაციების კომისიის ყველა მოთხოვნას,“ - აღნიშნულია დოკუმენტში.

შუალედური ანგარიშის თანახმად, კომუნიკაციების კომისია რჩება ინსტრუმენტად „მედიის მოთვინიერებისა და დასჯისათვის“. ხოლო, ComCom-ი თავის პლატფორმა „მედიაკრიტიკას“ მედიის შინაარსობრივი განხილვისა და ჟურნალისტების მიმართ მკვეთრად უარყოფითი დამოკიდებულებების წასახალისებლად იყენებს. 

„სექტემბრის თვეში გამოქვეყნებული მასალებით „მედიაკრიტიკის“ სარედაქციო პოლიტიკა სრულ თანხვედრაშია მმართველი პარტიის ხედვებთან“.

„მედიაომბუდსმენის“ შუალედურ დასკვნაში სამი ტელევიზიის გუშინდელი ერთობლივი განცხადებაც მოხვდა.

ტელეკომპანიების ერთობლივ განცხადებას „ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“ და „მედიის ადვოკატირების კოალიციაც“ გამოეხმაურნენ.

„მედიაომბუდსმენი“ წინასაარჩევნო მონიტორინგს ფარგლებში, comcom-ისა და მასთან დაკავშირებული პლატფორმების საქმიანობას აკვირდება.

ტელეკომპანიების ერთობლივ განცხადებასთან დაკავშირებით იხილეთ „მედიაჩეკერის“ მასალები:

• „ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“ მხარს უჭერს სამი ტელეკომპანიის გადაწყვეტილებას, ეთერში არ განათავსონ არაეთიკური საარჩევნო ვიდეორგოლი
• „ქართული ოცნების“ პოლიტიკური რეკლამის გავრცელების მოთხოვნა მედიის თავისუფლების დარღვევაა - მედიის ადვოკატირების კოალიცია
• „ქართული ოცნება“ ტელევიზიებისგან „ამორალური ბანერების ეთერში გაშვებას“ მოითხოვს - „მთავარი არხის“, „ტვ პირველის“ და „ფორმულას“ განცხადება

„ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“ მხარს უჭერს ტელეკომპანიების: „ფორმულა“, „მთავარი არხი“ და „ტვ პირველი“ გადაწყვეტილებას, შეეწინააღმდეგონ „ქართული ოცნების“ არაეთიკურ წინასაარჩევნო კამპანიას და საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნულ კომისიას მოუწოდებს, არ დაავალდებულოს ისინი ეთერში განათავსონ მმართველი პარტიის საარჩევნო ვიდეორგოლი, რომელიც „კრემლის გზავნილებს იმეორებს, შეურაცხყოფს როგორც უკრაინელი, ისე ქართველი ხალხის ღირსებას და ძირს უთხრის ამ ორ ერს შორის ისტორიულად ჩამოყალიბებულ მეგობრობას“. 

ქარტიის განცხადების თანახმად, ქუჩაში გამოფენილმა მსგავსი შინაარსის საარჩევნო ბანერებმა ტკივილი მიაყენა უკრაინელ ხალხს და ქართული საზოგადოების სრულიად სამართლიანი გულისწყრომა გამოიწვია. 

გუშინ, 5 ოქტომბერს, ტელეკომპანიებმა: „მთავარი არხი“, „TV პირველი“ და „ფორმულა“ ერთობლივ განცხადება გაავრცელეს, სადაც აღნიშნულია, რომ „ქართული ოცნება“ აგრძელებს საკუთარი პოლიტიკური კამპანიისთვის უკრაინელი ხალხის ტრაგედიით სპეკულირებას და ახლა უკვე ტელევიზიებისგან მოითხოვს იმ „ამორალური“  ბანერების ეთერში გაშვებას, რომლებიც ქუჩებში, ბილბორდებზე აქვს გამოფენილი.

„მიუხედავად იმისა, რომ ხელისუფლებისგან დაკისრებული დაუსრულებელი ჯარიმები კრიტიკული არხებისთვის მძიმე ტვირთია, ჩვენ მაინც არ ვაპირებთ, თუნდაც ირიბად, ხელი შევუწყოთ „ქართული ოცნების“ რუსულ პროპაგანდას და უკრაინელი ხალხის დაცინვას. ჩვენ სრულად ვიზიარებთ ევროკავშირის ელჩის შეფასებას, რომ ეს არის „აღმაშფოთებელი, სამარცხვინო და შემზარავი“ კამპანია და, შესაბამისად, უარს ვამბობთ ამ ვიდეორგოლების ეთერში განთავსებაზე,“ - აღნიშნულია ტელეკომპანიების ერთობლივ განცხადებაში.

ტელევიზიების გადაწყვეტილებას „მედიის ადვოკატირების კოალიციაც“ გამოეხმაურა. ორგანიზაცია დამოუკიდებელ მედიასაშუალებებს სოლიდარობას უცხადებს და გმობს „ქართული ოცნების“ ქმედებებს, რომელიც „ბოროტად იყენებს უკრაინელი ხალხის ტრაგედიას პოლიტიკური მიზნებისთვის“ და მიიჩნევს, რომ დამოუკიდებელი მედია საშუალებების („მთავარი არხის“, „TV პირველი“ და „ფორმულას“) მიმართ მმართველი პარტიის პოლიტიკური რეკლამის გავრცელების მოთხოვნა არა მხოლოდ მედიის თავისუფლების, არამედ ეთიკური ჟურნალისტიკის უხეში დარღვევაა.

ორგანიზაციის თქმით, მედიებზე განხორციელებული მძიმე ზეწოლა საქართველოში მზარდი ავტორიტარიზმისა და დემოკრატიული ღირებულებების უგულებელყოფის შემაშფოთებელ ტენდენციას ასახავს. „კოალიცია იზიარებს საქართველოში ევროკავშირის ელჩის შეფასებაში გამოთქმულ განწობას და ვგმობთ ამ კამპანიას, როგორც „აღმაშფოთებელს, სამარცხვინოს და შემზარავს“.                        

„მედიაომბუდსმენის“ მიერ გასაჯაროვებული წერილებიდან კი ირკვევა, რომ ტელეკომპანიებმა („მთავარი არხი“, „TV პირველი“, „ფორმულა“) „ქართული ოცნების“ ვიდეორგოლთან დაკავშირებით ერთობლივი განცხადების გამოქვეყნებამდე, 4 ოქტომბერს კომუნიკაციების კომისიას მიმართეს. 

ტელეკომპანიები ითხოვდნენ, ComCom-ს მათთვის მიეწოდებინა ინფორმაცია აღნიშნული ვიდეორგოლის („არა ომს, აირჩიე მშვიდობა“) საქართველოს კანონმდებლობასთან შესაბამისობისა და განთავსების შესახებ.

კომუნიკაციების კომისიამ სამივე ტელევიზიას იდენტურად უპასუხა: „კომისია მოკლებულია შესაძლებლობას წინასწარ, ადმინისტრაციული წარმოების პროცესის მიღმა, შეაფასოს კონკრეტული მასალა და გასცეს მის ეთერში განთავსების/განუთავსებლობის შესახებ რეკომენდაცია“.

„ქართული ოცნების“ საარჩევნო ბანერები წარწერებით - „არა ომს, აირჩიე მშვიდობა“ 26 სექტემბერს გამოჩნდა. ამავე ბანერებზე საქართველოს პარალელურად, რუსეთის თავდასხმების შედეგად დანგრეული უკრაინის სხვადასხვა ადგილია ნაჩვენები. მმართველმა პარტიამ გამოაქვეყნა ამავე შინაარსის ვიდეორგოლიც.

„ქართული ოცნების“ უფასო პოლიტიკურ რეკლამის განუთავსებლობის გამო, რომელშიც არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლები და სამოქალაქო აქტივისტები ჩანან და პარალელურად ისმის ფრაზაც: „უთხარი არა საზოგადოების მორალურ გადაგვარებას და აირჩიე ტრადიციული ფასეულობები“, კომუნიკაციების კომისიამ სამ ტელევიზიას: „მთავარი არხი“, „TVპირველი“, „ფორმულა“ სამართალდარღვევის ოქმები ორჯერ გამოუწერა, სასამართლომ კი ისინი 5-5 000 ლარით დააჯარიმა და სადავო ვიდეორგოლის ეთერში განთავსება დაავალა.

წინასაარჩევნო პერიოდში საარჩევნო რეკლამასთან დაკავშირებით მედიების დაჯარიმებებზე, იხილეთ „მედიაჩეკერის“ მასალები:

• „იმედმა“ „ქართული ოცნების“ საწინააღმდეგო რეკლამის განთავსებაზე უარი თქვა
• ტელევიზიებმა „ქართული ოცნების“ რეკლამის განუთავსებლობისთვის მიღებული ჯარიმები სააპელაციოში გაასაჩივრეს
• „ქართული ოცნების“ რეკლამის განუთავსებლობის გამო, სასამართლომ ტელევიზიები 5-5 ათასი ლარით მეორედ დააჯარიმა
• „ქართული ოცნების“ რეკლამის ეთერიდან ამოღებისთვის სასამართლომ „ფორმულა“ და „TV პირველი“ 5-5 ათასი ლარით დააჯარიმა
• ComCom-მა „ქართული ოცნების“ რეკლამის ეთერიდან ამოღებისთვის „ტვ პირველსა“ და „ფორმულას“ სამართალდარღვევის ოქმი შეუდგინა

„მედიის ადვოკატირების კოალიცია“ დამოუკიდებელ მედიასაშუალებებს სოლიდარობას უცხადებს და გმობს „ქართული ოცნების“ ქმედებებს, რომელიც „ბოროტად იყენებს უკრაინელი ხალხის ტრაგედიას პოლიტიკური მიზნებისთვის“ და მიიჩნევს, რომ დამოუკიდებელი მედია საშუალებების („მთავარი არხის“, „TV პირველი“ და „ფორმულას“) მიმართ მმართველი პარტიის პოლიტიკური რეკლამის გავრცელების მოთხოვნა არა მხოლოდ მედიის თავისუფლების, არამედ ეთიკური ჟურნალისტიკის უხეში დარღვევაა.

„“ქართული ოცნების“ პროპაგანდა, რომელიც უკრაინელი ხალხის ღირსების შემლახველია, მედიაში კრიტიკული ხმების ჩახშობის მორიგი მცდელობაა. მძიმე ჯარიმების საფრთხე არის საგანგაშო ტაქტიკა, რომელიც გამოიყენება მედია საშუალებების იძულების მიზნით, დაემორჩილონ და გაავრცელონ ნარატივი, რომელიც ფუნდამენტურად ეწინააღმდეგება დემოკრატიისა და ადამიანის უფლებების ღირებულებებს,“ - აღნიშნულია „მედიის ადვოკატირების კოალიციის“ განცხადებაში.

ორგანიზაციის თქმით, მედიებზე განხორციელებული მძიმე ზეწოლა საქართველოში მზარდი ავტორიტარიზმისა და დემოკრატიული ღირებულებების უგულებელყოფის შემაშფოთებელ ტენდენციას ასახავს. „კოალიცია იზიარებს საქართველოში ევროკავშირის ელჩის შეფასებაში გამოთქმულ განწობას და ვგმობთ ამ კამპანიას, როგორც „აღმაშფოთებელს, სამარცხვინოს და შემზარავს“.

დღეს, 5 ოქტომბერს, ტელეკომპანიებმა: „მთავარი არხი“, „TV პირველი“ და „ფორმულა“ ერთობლივ განცხადება გაავრცელეს, სადაც აღნიშნულია, რომ „ქართული ოცნება“ აგრძელებს საკუთარი პოლიტიკური კამპანიისთვის უკრაინელი ხალხის ტრაგედიით სპეკულირებას და ახლა უკვე ტელევიზიებისგან მოითხოვს იმ „ამორალური“  ბანერების ეთერში გაშვებას, რომლებიც ქუჩებში, ბილბორდებზე აქვს გამოფენილი.

„მიუხედავად იმისა, რომ ხელისუფლებისგან დაკისრებული დაუსრულებელი ჯარიმები კრიტიკული არხებისთვის მძიმე ტვირთია, ჩვენ მაინც არ ვაპირებთ, თუნდაც ირიბად, ხელი შევუწყოთ „ქართული ოცნების“ რუსულ პროპაგანდას და უკრაინელი ხალხის დაცინვას. ჩვენ სრულად ვიზიარებთ ევროკავშირის ელჩის შეფასებას, რომ ეს არის „აღმაშფოთებელი, სამარცხვინო და შემზარავი“ კამპანია და, შესაბამისად, უარს ვამბობთ ამ ვიდეორგოლების ეთერში განთავსებაზე,“ - აღნიშნულია ტელეკომპანიების ერთობლივ განცხადებაში.

„ქართული ოცნების“ საარჩევნო ბანერები წარწერებით - „არა ომს, აირჩიე მშვიდობა“ 26 სექტემბერს გამოჩნდა. ამავე ბანერებზე საქართველოს პარალელურად, რუსეთის თავდასხმების შედეგად დანგრეული უკრაინის სხვადასხვა ადგილია ნაჩვენები. მმართველმა პარტიამ გამოაქვეყნა ამავე შინაარსის ვიდეორგოლიც.

„ქართული ოცნების“ უფასო პოლიტიკურ რეკლამის განუთავსებლობის გამო, რომელშიც არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლები და სამოქალაქო აქტივისტები ჩანან და პარალელურად ისმის ფრაზაც: „უთხარი არა საზოგადოების მორალურ გადაგვარებას და აირჩიე ტრადიციული ფასეულობები“, კომუნიკაციების კომისიამ სამ ტელევიზიას: „მთავარი არხი“, „TVპირველი“, „ფორმულა“ სამართალდარღვევის ოქმები ორჯერ გამოუწერა, სასამართლომ კი ისინი 5-5 000 ლარით დააჯარიმა და სადავო ვიდეორგოლის ეთერში განთავსება დაავალა.

წინასაარჩევნო პერიოდში საარჩევნო რეკლამასთან დაკავშირებით მედიების დაჯარიმებებზე, იხილეთ „მედიაჩეკერის“ მასალები:

• „იმედმა“ „ქართული ოცნების“ საწინააღმდეგო რეკლამის განთავსებაზე უარი თქვა
• ტელევიზიებმა „ქართული ოცნების“ რეკლამის განუთავსებლობისთვის მიღებული ჯარიმები სააპელაციოში გაასაჩივრეს
• „ქართული ოცნების“ რეკლამის განუთავსებლობის გამო, სასამართლომ ტელევიზიები 5-5 ათასი ლარით მეორედ დააჯარიმა
• „ქართული ოცნების“ რეკლამის ეთერიდან ამოღებისთვის სასამართლომ „ფორმულა“ და „TV პირველი“ 5-5 ათასი ლარით დააჯარიმა
• ComCom-მა „ქართული ოცნების“ რეკლამის ეთერიდან ამოღებისთვის „ტვ პირველსა“ და „ფორმულას“ სამართალდარღვევის ოქმი შეუდგინა

ტელეკომპანიები: „მთავარი არხი“, „TV პირველი“ და „ფორმულა“ ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ, სადაც აღნიშნულია, რომ „ქართული ოცნება“ აგრძელებს საკუთარი პოლიტიკური კამპანიისთვის უკრაინელი ხალხის ტრაგედიით სპეკულირებას და ახლა უკვე ტელევიზიებისგან მოითხოვს იმ „ამორალური“  ბანერების ეთერში გაშვებას, რომლებიც ქუჩებში, ბილბორდებზე აქვს გამოფენილი.

„ივანიშვილის კუთვნილი ხელისუფლება გვაყენებს დილემის წინაშე - ან დავუთმოთ ეთერი ზემოაღნიშნულ ვიდეორგოლებს, ან დაგვეკისრება დიდძალი ჯარიმები, რაც, შესაძლოა, არხების საქმიანობის შეჩერების საფრთხემდეც მივიდეს.

მიუხედავად იმისა, რომ ხელისუფლებისგან დაკისრებული დაუსრულებელი ჯარიმები კრიტიკული არხებისთვის მძიმე ტვირთია, ჩვენ მაინც არ ვაპირებთ, თუნდაც ირიბად, ხელი შევუწყოთ „ქართული ოცნების“ რუსულ პროპაგანდას და უკრაინელი ხალხის დაცინვას. ჩვენ სრულად ვიზიარებთ ევროკავშირის ელჩის შეფასებას, რომ ეს არის „აღმაშფოთებელი, სამარცხვინო და შემზარავი“ კამპანია და, შესაბამისად, უარს ვამბობთ ამ ვიდეორგოლების ეთერში განთავსებაზე.

მივმართავთ საერთაშორისო საზოგადოებას, დასავლეთის დიპლომატიურ წარმომადგენლობებს, სამოქალაქო ორგანიზაციებსა და სახალხო დამცველს, დააფიქსირონ სათანადო რეაქცია „ქართული ოცნების“ ქმედებაზე და მხარში დაგვიდგნენ კრიტიკულ არხებს ამ პრინციპულ საკითხში, რომელიც ცდება პოლიტიკური გემოვნების ჩარჩოებს და სახელმწიფოებრივი თავმოყვარეობის თემას წარმოადგენს,“ -  აღნიშნულია ტელეკომპანიების ერთობლივ განცხადებაში

„ქართული ოცნების“ უფასო პოლიტიკურ რეკლამის განუთავსებლობის გამო, რომელშიც არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლები და სამოქალაქო აქტივისტები ჩანან და პარალელურად ისმის ფრაზაც: „უთხარი არა საზოგადოების მორალურ გადაგვარებას და აირჩიე ტრადიციული ფასეულობები“, კომუნიკაციების კომისიამ სამ ტელევიზიას: „მთავარი არხი“, „TVპირველი“, „ფორმულა“ სამართალდარღვევის ოქმები ორჯერ გამოუწერა, სასამართლომ კი ისინი 5-5 000 ლარით დააჯარიმა და სადავო ვიდეორგოლის ეთერში განთავსება დაავალა.

წინასაარჩევნო პერიოდში საარჩევნო რეკლამასთან დაკავშირებით მედიების დაჯარიმებებზე, იხილეთ „მედიაჩეკერის“ მასალები:

• „იმედმა“ „ქართული ოცნების“ საწინააღმდეგო რეკლამის განთავსებაზე უარი თქვა
• ტელევიზიებმა „ქართული ოცნების“ რეკლამის განუთავსებლობისთვის მიღებული ჯარიმები სააპელაციოში გაასაჩივრეს
• „ქართული ოცნების“ რეკლამის განუთავსებლობის გამო, სასამართლომ ტელევიზიები 5-5 ათასი ლარით მეორედ დააჯარიმა
• „ქართული ოცნების“ რეკლამის ეთერიდან ამოღებისთვის სასამართლომ „ფორმულა“ და „TV პირველი“ 5-5 ათასი ლარით დააჯარიმა
• ComCom-მა „ქართული ოცნების“ რეკლამის ეთერიდან ამოღებისთვის „ტვ პირველსა“ და „ფორმულას“ სამართალდარღვევის ოქმი შეუდგინა

ევროპის საბჭოს ჟურნალისტთა უსაფრთხოების პლატფორმის პარტნიორმა ორგანიზაციებმა და მედიის თავისუფლების სწრაფი რეაგირების (MFRR) კონსორციუმის წევრებმა საქართველოში მედიის თავისუფლების ხარისხის შესაფასებლად სპეციალურიანგარიში მოამზადეს. 

საქართველოში მყოფი ორდღიანი მისიის მიზანი იყო ინფორმაციის შეგროვება საქართველოში გამოხატვის თავისუფლებისა და მედიის თავისუფლების ვალდებულებების შესრულების ნაწილში, მათ შორის, მიმდინარე საარჩევნო კამპანიასთან დაკავშირებით.

როგორც ევროპული მედიაორგანიზაციების შუალედურ დასკვნაში აღნიშნულია, „საქართველოში პრესის თავისუფლებისა და, ზოგადად, ადამიანის უფლებების მდგომარეობა მკვეთრად გაუარესებულია. ასევე, ქვეყანაში გამოიყენება მექანიზმებისა და ბერკეტების ფართო სპექტრი დამოუკიდებელი და კრიტიკული აზრის დისკრედიტაციისა და ჩახშობისათვის."

პრესის თავისუფლების მისიის მთავარ მიგნებებს გაეცანით სრულად: 



მედიაში არსებული მდგომარეობა წინასაარჩევნო პერიოდში 

ჩვენი საუბრები სამოქალაქო საზოგადოების, მედიის და პოლიტიკური პარტიების წარმომადგენლებთან მოწმობს დემოკრატიულ უკუსვლას და ადამიანის უფლებების უპატივცემულობას საქართველოში, ასევე მედიის პლურალიზმის ეროზიას და პრესის თავისუფლების სერიოზულ რღვევას. სამოქალაქო საზოგადოება მთლიანად დგას მზარდი ავტორიტარიზმის წინაშე, რომელიც ხასიათდება შეკავებისა და გაწონასწორების სისტემის  შესუსტებით. 


ბოლოდროინდელი კანონმდებლობა საფრთხეს უქმნის პრესის თავისუფლებას 

იმ ჟურნალისტური ორგანიზაციების, მედიისა და სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლებმა, რომელსაც პარტნიორი ორგანიზაციები მისიის ფარგლებში შევხვდით, მწვავედ გააკრიტიკეს ბოლო დროს მიღებული კანონები “უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ და „ოჯახური ღირებულებებისა და არასრულწლოვანის დაცვის შესახებ“. მათ დაასახელეს ის დაბრკოლებები, რომლებიც მედიის და მედიის უფლებადამცველი ორგანიზაციების ნორმალურ ფუნქციონირებას ხელს უშლის. კანონი “უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ ავალდებულებს მედიას და არასამთავრობო ორგანიზაციებს, რომ დარეგისტრირდნენ უცხოური გავლენის გამტარ ორგანიზაციებად. ორგანიზაციებმა, რომლებსაც მისიის ფარგლებში შევხვდით, აღნიშნეს, რომ სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციების მხოლოდ მცირე ნაწილმა  და ერთმა მედიასაშუალებამ გაიარა რეგისტრაცია. ორივე კანონი აღიქმება როგორც ძლიერი ბერკეტები ხელისუფლებისთვის მედიაზე ზეწოლის განხორციელებისთვის. 

აღნიშნულთან დაკავშირებით  მმართველი პარტია „ქართული ოცნების“ წარმომადგენელმა ჩვენს შენიშვნებს სათანადოდ არ უპასუხა. მიუხედავად იმისა, რომ უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ კანონის იმპლემენტაცია ჯერ სრულად არ განხორციელებულა, მას უკვე ჰქონდა მნიშვნელოვანი მსუსხავი ეფექტი სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციებსა და მედია საშუალებებზე.

კერძოდ, კანონი უკვე იწვევს თვითცენზურას, წნეხს ჟურნალისტების წყაროებზე და მტრულ გარემოს, რაც აფერხებს ჟურნალისტების საქმიანობას. 

ორგანიზაციები და ჟურნალისტები, რომელსაც მისიის ფარგლებში შევხვდით, წუხილს გამოთქვამდნენ  მედიის პოლარიზაციასთან დაკავშირებით. დაპირისპირებულ მხარეებს შორის პოლიტიკური დებატების ნაკლებობა ამ პოლარიზაციას ამძაფრებს. მისია რეკომენდაციას გასცემს, რომ პოლიტიკურმა აქტორებმა, საჯარო პირებმა და პარტიებმა თავი შეიკავონ პოლარიზაციის გაძლიერებისგან და თავი შეიკავონ საზოგადოებრივი ჯგუფებისა და საჯარო პირების დისკრედიტაციისგან.


ჟურნალისტების უსაფრთხოება: შიშის კლიმატი და ჟურნალისტების მიერ პროფესიოული საქმიანობისგან თავის შეკავება

ჩვენმა შეხვედრამ დაინტერესებულ მხარეებთან გააძლიერა სურათი, რომელიც წინა ანგარიშებში იყო აღწერილი. ჟურნალისტებს თავს ესხმიან ფიზიკურად, სიტყვიერ, სამართლებრივად და ფინანსურად.

ჟურნალისტიკა საქართველოში სახიფათო პროფესიად იქცა

ჟურნალისტები იმდენად წუხან იმ საფრთხეებით, რომლებიც მათ უსაფრთხოებას ეხება,  რომ ზოგიერთი მათგანს თანხმლები პირები ახლავს თან პროფესიული საქმიანობის შესრულების დროს. რამდენიმე გამოცემის წარმომადგენელმა აღნიშნა, რომ უფრო და უფრო მეტი ჟურნალისტი ტოვებს ინდუსტრიას. ბევრი ჟურნალისტი კი ქვეყანას საერთოდ ტოვებს. გარდა ამისა, რამდენიმე მედიასაშუალებამ გვითხრა, რომ ისინი საკუთარ კომპანიას საზღვარგარეთ არეგისტრირებენ. 

ჟურნალისტებზე ფიზიკური თავდასხმების გარდა, მისიამ დაფიქსირდა ჟურნალისტების დაშინების უამრავი შემთხვევა. მუქარა, მოკლევადიანი დაკავება, ადმინისტრაციული კოდექსის სავარაუდო ბოროტად გამოყენების შემთხვევები და მიზანმიმართული ცილისწამების კამპანიები სოციალურ მედიაში დაფიქსირდა თავად ჟურნალისტებისა და მედიის უფლებადამცველი ორგანიზაციების მიერ.

აქტორები, რომლებსაც მისია შეხვდა, ასევე შეშფოთებულნი იყვნენ ჟურნალისტების და/ან მედიის “ანტიქართულად” მოხსენიებით ეროვნული სენტიმენტების ბოროტად გამოყენების გამო. მისია შეშფოთებულია, რომ “უცხოური გავლენის კანონი” ძლიერად პოლარიზებული პოლიტიკური გარემოს ცეცხლზე ნავთს ასხამს და ჟურნალისტების უსაფრთხოებას ძირს უთხრის.

დაუსჯელობა და ჟურნალისტების დაშინება

ჟურნალისტებზე ფიზიკური თავდასხმის, მუქარის, ცილისწამების ან სხვა სახის ზეწოლის ორგანიზატორებისა და ჩამდენი პირების უმეტესობა დასჯილი არ არის. ეს დაუსჯელობა, როგორც ჩვენთვის ნათელი გახდა, მტრულ კლიმატს ქმნის ჟურნალისტების საქმიანობისთვის.

მისიის ფარგლებში შევხვდით პოლიტიკური პარტიების, სახალხო დამცველის ოფისისა და კომუნიკაციების კომისიის წარმომადგენლებს. ამ შეხვედრების დროს, ჩვენ წინ წამოვწიეთ დაუსჯელობის საკითხი, თუმცა არ მიგვიღია მკაფიო პასუხი, რა და როგორ შეიძლება გაკეთდეს იმისათვის, რომ დავეხმაროთ ჟურნალისტებს თავდასხმის დროს.

2021 წლის ივლისის ტრაგიკული მოვლენებიდან მოყოლებული, ჟურნალისტებზე ძალადობის ორგანიზატორები და შემსრულებლები, ისევე როგორც სამართალდამცავი ორგანოების წევრები, რომლებიც, სავარაუდოდ, პასუხისმგებელნი არიან ჟურნალისტებზე ძალადობისთვის, პასუხისმგებაში არ ყოფილან მიცემული.


საზოგადოებრივი მაუწყებელი

2023 წელს საქართველოს საზოგადოებრივი მაუწყებლის დაფინანსება მაუწყებლობის შესახებ კანონში ცვლილებებით შემცირდა და საზოგადოებრივი მაუწყებლის დაფინანსების მექანიზმი შეიცვალა მთლიანი შიდა პროდუქტის (მშპ) ფიქსირებული პროცენტიდან სახელმწიფო ბიუჯეტში წლიურ ალოკაციებამდე. ცვლილებები წარდგენილი იყო წინასწარი შეფასების, საზოგადოებრივი მაუწყებლებელთან კონსულტაციებისა და დაინტერესებულ მხარეებთან და ექსპერტებთან ღია საჯარო დებატების გარეშე. საქართველოში საზოგადოებრივ მაუწყებელს სჭირდება სტაბილური და პროგნოზირებადი დაფინანსება, რაც მათ დამოუკიდებლობის დაცვას შესაძლებელს გახდის.


SLAPP-ები მედიის წინააღმდეგ

მისიაში მონაწილე აქტორებმა განაცხადეს, რომ მედიის წინააღმდეგ ცილისწამებასთან დაკავშირებული სასამართლო დავები იარაღად გამოიყენება მმართველ პარტიასთან დაკავშირებული მაღალი რანგის პოლიტიკოსებისა და ბიზნესმენების მიერ და ნაკლებად კერძო აქტორების მიერ. სასამართლო სისტემის დამოუკიდებლობასთან დაკავშირებული გამოწვევები ამ საქმეებთან დაკავშირებით შეშფოთებას აძლიერებს. ამავდროულად, იმისათვის, რომ ჟურნალისტებმა საკუთარი უდანაშაულობა დაამტკიცონ, ირიბად ექცევიან წნეხის ქვეშ, რომ საკუთარი წყაროები გაამხილონ. 


დევნილობაში მყოფი ჟურნალისტები

ზოგიერთმა მედიასაშუალებამ უკვე თავისი თანამშრომლები საზღვარგარეთ გადაიყვანა და დახარჯა რესურსი უცხოეთში დარეგისტრირებისთვის, რაც არის უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ კანონის მიღებისა და აღსრულების პირდაპირი შედეგი. 


ინფორმაციაზე წვდომა

ჩვენთვის მოწოდებული ინფორმაციის მიხედვით, კანონი ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის რეგულირებაზე პასუხისმგებელი ორგანოს შექმნის შესახებ კანონპროექტად დარჩა 2014 შემდეგ. თუმცა, საჯარო უწყებების მიერ ჟურნალისტების ინფორმაციის წვდომაზე მოთხოვნის პასუხის გაცემის არსებული ნორმებიც ხშირად არ სრულდება. როგორც ჩვენთვის ცნობილი გახდა, კრიტიკულ და გამომძიებელ ჟურნალისტებს ინფორმაციის წვდომაზე მოთხოვნისას პასუხის მიღება ყველაზე მეტად უჭირთ.

მისია რეკომენდაციას გასცემს, გაძლიერდეს იმ ორგანოს უფლებამოსილება, რომელიც პასუხისმგებელია ინფორმაციის თავისუფალი ხელმისაწვდომობის შესახებ კანონის იმპლემენტაციაზე. 

კანონები და წესები, რომლებიც ზღუდავს ჟურნალისტების შეშვებას პარლამენტში და აკრედიტაციის მოპოვებას და შენარჩუნებას, გამოიყენება როგორც დამოუკიდებელი გაშუქების შეზღუდვის საშუალება. 2024 წელს უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ კანონის კენჭისყრის დროს ჟურნალისტები პარლამენტში არ შეუშვეს.

რეკომენდაციები:

• ჟურნალისტებისთვის უსაფრთხო და თავისუფალი სამუშაო გარემო უზრუნველყოფა. ჟურნალისტებს უნდა შეეძლოთ გააშუქონ წინასაარჩევნო პერიოდი და არჩევნები ხელის შეშლისა და ჩარევის გარეშე.
• მედიის კანონმდებლობის იმ ნაწილის გადახედვა, რომელიც არ შეესაბამება გამოხატვის თავისუფლების საერთაშორისო სტანდარტებს. უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ და ოჯახური ფასეულობებისა და არასრულწლოვანთა დაცვის შესახე კანონების გაუქმება. 
• მედიის საკანონმდებლო ბაზის სათანადოდ იმპლემენტაცია, განსაკუთრებით კანონზე ინფორმაციის თავისუფალი ხელმისაწვდომობის შესახებ კანონის ნაწილში. საჭიროების შემთხვევაში, შესაბამისი ორგანოების შექმნა, რათა მხარი დაუჭირონ და გააკონტროლონ ამ კანონების ეფექტიანი აღსრულება.
• საქართველოში დევნილობაში მყოფი  უცხოელი ჟურნალისტების თავისუფლად მუშაობის შესაძლებლობა და ქვეყანაში შესვლაზე უარის თქმის პრაქტიკის დასრულება“.

ევროპული მედიაგაერთიანებების წარმოამდგენლები (ARTICLE 19 Europe, ევროპის მაუწყებელთა კავშირი (EBU), ევროპული ცენტრი პრესისა და მედიის თავისუფლებისთვის (ECPMF), ცენზურის ინდექსი, რეპორტიორები საზღვრების გარეშე (RSF), ჟურნალისტთა დაცვის კომიტეტი (CPJ), ევროპის ჟურნალისტთა ფედერაცია (EFJ), პრესის საერთაშორისო ინსტიტუტი (IPI),  სამართლიანობა ჟურნალისტებისთვის) საქართველოში ორდღიანი ვიზიტით იმყოფებოდნენ.

ვიზიტის ფარგლებში მისიის წარმომადგენლები შეხვდნენ საქართველოს პარლამენტის სპიკერის აპარატის უფროსს, კომუნიკაციების კომისიას, საქართველოს სახალხო დამცველის აპარატის, საზოგადოებრივი მაუწყებლის, პოლიტიკური ჯგუფების და დეპუტატების წარმომადგენლებს, სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციებს, მაუწყებლებს, ბეჭდვითი პრესისა და ონლაინმედიის ჟურნალისტებსა და რედაქტორებს, ასევე, საერთაშორისო საზოგადოების წარმომადგენლებს.

აღნიშნული განცხადების თანახმად, მისიის წარმოამდგენლებმა შეხვედრა ითხოვეს საქართველოს იუსტიციისა და კულტურის სამინისტროებთან, ასევე, პარლამენტის იურიდიულ საკითხთა კომიტეტთან. სამინისტროებს შეხვედრა არ ჩაუნიშნავთ, იურიდიულ საკითხთა კომიტეტის სახელით კი აპარატის უფროსმა ისაუბრა.