საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს ღია სხდომაზე დასწრება ნებისმიერ დაინტერესებულ პირს 1 ივნისიდან მხოლოდ ონლაინ შეეძლება. რეგლამენტში შესაბამისი ცვლილების შეტანას მხარი სამეურვეო საბჭოს 8 წევრმა 30 მაისის სხდომაზე დაუჭირა:

„სამეურვეო საბჭოს ღია სხდომაზე ნებისმიერი დაინტერესებული პირის დასწრება ხორციელდება ელექტრონული კომუნიკაციის საშუალებების გამოყენების მეშვეობით შემდეგი პროცედურების დაცვით: - სამეურვეო საბჭოს სხდომის დღის წესრიგის გამოქვეყნების შემდეგ, სხდომამდე სულ მცირე ორი დღით ადრე, დაინტერესებულმა პირმა სამეურვეო საბჭოს ელექტრონულ ფოსტაზე board@1tv.ge უწდა გამოაგზავნოს შეტყობინება სხდომაზე დასწრების სურვილის შესახებ“.

მიღებული ცვლილებით, სამეურვეო საბჭოს წევრებს აპარატის უფროსი იმ საკითხების შესახებაც აცნობებს, რასთან დაკავშირებითაც დამსწრე პირებმა აზრის გამოთქმის სურვილი გამოხატეს:

„სამეურვეო საბჭოს სხდომის მსვლელობისას იმ საკითხის განხილვის დასრულების შემდეგ, რომელთან დაკავშირებით შემოსულია დასწრების/აზრის გამოხატვის მოთხოვნა და დაინტერესებული პირი ჩართულია ელექტრონული კომუნიკაციის საშუალების მეშვეობით, კენჭისყრის გამართვამდე (ასეთის საჭიროების შემთხვევაში), თავმჯდომარე აძლევს დაინტერესებულ პირ(-ებ)ს დღის წესრიგით გათვალისწინებულ კონკრეტულ საკითხთან დაკავშირებით აზრის გამოხატვის შესაძლებლობას იმ რიგითობით, რა თანმიმდევრობითაც ელექტრონული კომუნიკაციის საშუალებით დაფიქსირდა შესაბამისი ნიშანი“.

სამეურვეო საბჭო უფლებამოსილია მაგალითად, განსაზღვროს დამსწრე დაინტერესებულ პირთაგან გამომსვლელთა რაოდენობა და აზრის გამოხატვისთვის გათვალისწინებული დროის რეგლამენტი. 

გარდა ამისა, განახლებული რეგლამენტით, „დაინტერესებული პირის მიერ არაეთიკური, შეურაცხმყოფელი, დისკრიმინაციული, სიძულვილის ენის მატარებელი ან უცენზურო ლექსიკის გამოყენების შემთხვევაში“ საბჭოს თავმჯდომარეს მისი გამოსვლის შეზღუდვა შეუძლია. 

საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს თავმჯდომარემ, ვასილ მაღლაფერიძემ რეგლამენტში შესატანი ცვლილების განხილვამდე, მის საჭიროებაზე საუბრისას თქვა: „ჩვენ ვნახეთ, რომ უკვე საბჭოს სხდომებს ნორმალურად წარმართვას უბრალიდ შეეშალა ხელი, იმიტომ რომ ის ჩანაწერი რომ ვისაც უნდა და უნდა დაესწროს და რამდენიც უნდა, ვთქვათ, ისაუბროს, ამან ჩვენ ვნახეთ, რომ მიიტანა უმართავი სიტუაცია“.  

რეგლამენტში დაგეგმილი ცვლილებების წარდგენის შემდეგ, არხის იურისტმა, ელენე მიხაილოვამ დამსწრეებს საბჭოს სამი წევრის: ლიკა ბასილაია-შავგულიძის, ზაზა აბაშიძისა და ლაშა ტუღუშის მიერ წარდგენილი შენიშვნებიც გააცნო. მაგალითად, ისინი მიიჩნევენ, რომ „ცვლილება, რომელიც მოითხოვს ელექტრონული ფოსტის გამოყენებას, შესაძლოა ზღუდავდეს იმ პირების მონაწილეობას, რომლებსაც არ აქვთ ინტერნეტის ან ელექტრონული ფოსტის ხელმისაწვდომობა“. ელენე მიხაილოვამ საბჭოს 3 წევრის ამ შენიშვნაზე თქვა, რომ არ იცოდა, რა კომენტარი გაეკეთებინა, ვასილ მაღლაფერიძე კი მას ჯერ რეპლიკით - „ვუთანაგრძნოთ უნდა, ალბათ“ გამოეხმაურა, შემდეგ კი დაამატა: „ნუ, ეგეთი წესია და რას ვიზამთ ეხლა. თუ ვიღაცას ეს არა აქვს, მაგრამ მაინც აინტერესებს, ნუ, ალბათ, რაღაცა სხვა ფორმა უნდა მოძებნოს…“

საზოგადოებრივი მაუწყებლის მენეჯმენტმა წამყვანები ნინო ზაუტაშვილი და ვასილ ივანოვ-ჩიქოვანი არხიდან 11 აპრილს გაათავისუფლა, 1 მაისიდან კი გადაცემა „რეალური სივრცე“ დახურა. ისინი „პირველი არხის“ სარედაქციო პოლიტიკას ღიად აკრიტიკებდნენ და პოლიტიკურ გავლენებზე საუბრობდნენ. 

საზოგადოებრივი მაუწყებლის გადაწყვეტილებებს წინ უძღვოდა ე.წ. მოკვლევა, რომლის ჩატარებაც არხის იურისტს, ელენე მიხაილოვას ტელევიზიის სამეურვეო საბჭოს თავმჯომარემ, ვასილ მაღლაფერიძემ დაავალა. ტელევიზიაში დაწყებული „მოკვლევის“ შედეგებთან დაკავშირებით საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს 8 წევრმა სამუშაო შეხვედრა 21 მარტს გამართა. 24 მარტს კი „პირველმა არხმა“ განაცხადა, რომ თანამშრომელთა მიერ საჯაროდ გავრცელებული განცხადებები „საზოგადოებრივი მაუწყებლის მიმართ ცრუ ბრალდებების ტირაჟირებას და მედიაორგანიზაციის იმიჯის, ნდობის დაზიანებას“ იწვევდა და რეაგირების გარეშე ვერ დარჩებოდა. 

საზოგადოებრივ მაუწყებელში მიმდინარე მოვლენებს კრიტიკულად აფასებს არაერთი საერთაშორისო და ადგილობრივი სამოქალაქო საზოგადოებრის ორგანიზაციაც.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭო 11 წევრისგან შედგება: გია იაკობაშვილი, იზაბელა ოსიპოვა, სოსო სტურუა, გია კოხრეიძე, თამილა დოლიძე, ზაზა აბაშიძე, ბონდო მძინარაშვილი, ლაშა ტუღუში, ლიკა ბასილაია-შავგულიძე, გია მურღულია და ვასილ მაღლაფერიძე, რომელიც საბჭოს თავმჯდომარეა.

სამეურვეო საბჭოს შემადგენლობის ერთი მესამედი 2 წელიწადში ერთხელ, როტაციის წესით იცვლება. სამეურვეო საბჭოს თითოეულ წევრს კი 6 წლის ვადით ირჩევენ. 

საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს თავმჯდომარის ჰონორარი 8 817 ლარია (დარიცხული), მისი მოადგილის (გია მურღულია) - 6 798 ლარი (დარიცხული), საბჭოს სხვა წევრების კი - 6 085 ლარია (დარიცხული). 

„ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებლისა და დირექტორის, მზია ამაღლობელის გათავისუფლების მოთხოვნით ჟურნალისტების მოძრაობა დააფუძნეს. მას ნინო ზაუტაშვილი უხელმძღვანელებს.

ნინო ზაუტაშვილი, ვასილ ივანოვ-ჩიქოვანთან ერთად, საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა სამსახურიდან 11 აპრილს გაათავისუფლა. ტელევიზიის მენეჯმენტმა დახურა გადაცემა „რეალური სივრცე“ და არხიდან გაუშვა მისი გუნდის წევრებიც. ისინი „პირველი არხის“ სარედაქციო პოლიტიკას ღიად აკრიტიკებენ და პოლიტიკურ გავლენებზე საუბრობენ. 

ზაუტაშვილმა სამი კრიტიკული ტელევიზიის სპეციალურ ერთობლივ ეთერში თქვა, რომ მოძრაობა ჟურნალისტის ტყვეობას არ შეეგუება და მზიას თავისუფლებისთვის ყველა ადგილობრივ თუ საერთაშორისო პლატფორმას გამოიყენებს:

„ჩვენი კოლეგა არის სინდისის პატიმარი. მას ებრძვის სისტემის ყველა მანქანა ერთდროულად. მის პატიმრობას ჩვენ, ჟურნალისტები, დამოუკიდებელი მედიების წარმომადგენლები განვიხილავთ თავდასხმად სიტყვის თავისუფლებაზე, მისი მოგუდვის, გაჩუმების, მოთვინიერების მცდელობად. სწორედ ამიტომ აქ შეკრებილი ადამიანების უმეტესობა და არაერთი სხვა კოლეგა, რომელიც დღეს აქ სტუდიამ ვერ დაიტია, ვაფუძნებთ მოძრაობას მზიას თავისუფლებისთვის. მასში გაერთიანებული ადამიანები მოვითხოვთ მზია ამაღლობელის დაუყოვნებლივ გათავისუფლებას. კიდევ ერთხელ ვაცხადებთ, მზიას არ ჩაუდენია სისხლის სამართლის დანაშაული და იგი ისჯება ჟურნალისტური საქმიანობის გამო და არის სინდისის პატიმარი“. 

სპეციალური ეთერის დასაწყისში აჩვენეს „საქართველოს ამბების“ მიერ მომზადებული ფილმი - „ყველაფერი მზია ამაღლობელის საქმეზე“. გამოცემის დამფუძნებელმა და რედაქტორმა, გელა მთივლიშვილმა ისაუბრა მოძრაობის გეგმებსა და მიზნებზე:

„ბოლო 30 წლის განმავლობაში, დამოუკიდებელი საქართველოს ისტორიაში, არ მახსოვს ასეთი რთული პერიოდი ჰქონოდეს თავისუფალ მედიას, როგორიც ახლა აქვს. [...] მე არ ვიცი, რა იქნება ხვალ, მაგრამ ვიცი, რა ხდება დღეს, რომ ერთ-ერთი ჩვენი კოლეგა არის ციხეში. ნებისმიერი ჩვენგანი შეიძლება ყოფილიყო მის ადგილას და ჩვენ არ გვაქვს უფლება, ამას ხშირად ვამბობ, არ გავაკეთოთ ყველაფერი ჩვენი კოლეგის გამოსახსნელად „ქართული ოცნების“ რუსული რეჟიმის ტყვეობიდან. 

ამ მოძრაობის მიზანია, რომ ჩვენ ვეუბნებით რუსულ რეჟიმს, ივანიშვილის კომისრებსა და ადმინისტრატორებს, არ დაგითმობთ მზიას, არ დაგითმობთ თავისუფლებას, რომელიც ჩვენთვის ასე ძვირფასია. ყველაფერს გავაკეთებთ, დავგეგმავთ ღონისძიებებს და აქტივობებს, რომ მზია ვიხსნათ ტყვეობიდან და  მაქსიმალური სიზუსტით დავაკვირდეთ სინდისის სხვა პატიმრების საქმეებს. მიუხედავად იმისა, რომ რუსული რეჟიმი აპირებს უკვე რამდენიმე დღეში თავისი მიღებული დრაკონული კანონებით აგვკრძალოს, გაგვაქროს ამ ქვეყნიდან თავისუფალი მედიები, რომლებიც საერთაშორისო მხარდაჭერით ვსარგებლობთ და მოვედით დღემდე, ჩვენ ვეუბნებით მათ, რომ ეს ვერ მოხდება“.

„ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელი და დირექტორი 11-12 იანვარს, ბათუმის პოლიციის მთავარ სამმართველოსთან ორჯერ დააკავეს. პირველად მზია ამაღლობელი პოლიციამ კედელზე იმ სტიკერის გაკვრის გამო დააკავა, რომელზეც „გაიფიცე“ ეწერა, ის მოგვიანებით ხელწერილის საფუძველზე გაათავისუფლეს, თუმცა მალევე მეორედ, ბათუმის პოლიციის უფროსისთვის ირაკლი დგებუაძისთვის სილის გაწვნის გამო დააკავეს.

15 იანვარს „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციამ“ გაავრცელა ინფორმაცია, რომ დაკავების შემდეგ, მზია ამაღლობელს დგებუაძე სიტყვიერ შეურაცხყოფას აყენებდა და აგრესიულად ეპყრობოდა, მან ამაღლობელს სახეშიც შეაფურთხა.

„ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელი და დირექტორი მოსამართლე სალიხ შაინიძემ ადმინისტრაციულ საქმეზე სამართალდამრღვევად 18 მარტს ცნო და 2 000 ლარით დააჯარიმა.

პოლიცია „ბათუმელებისა“ და „ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელსა და დირექტორს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 173-ე მუხლით გათვალისწინებული ქმედების ჩადენას ედავებოდა, თუმცა „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის“ ინფორმაციით, საქმეში შესაბამისი ფაქტების დამადასტურებელი მტკიცებულებები წარმოდგენილი არ იყო და მზია ამაღლობელის წინააღმდეგ პოლიციას ყალბი ადმინისტრაციული დაკავების და სამართალდარღვევის ოქმები ჰქონდა შედგენილი. 

მზია ამაღლობელის დაკავების ოქმში წერია, რომ ის არა სტიკერის გაკვრისთვის, არამედ პოლიციელების სიტყვიერი შეურაცხყოფის გამო დააკავეს. თუმცა, ამაღლობელი სტიკერის გაკვრისთვის, ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 150-ე მუხლით რომ დააკავეს, ამას არსებულ ვიდეოჩანაწერში ბათუმის პოლიციის უფროსი, ირაკლი დგებუაძეც ადასტურებს. 

ადვოკატების განმარტებით, რადგან 150-ე მუხლი დაკავების საფუძველი არ არის, ოქმში 173-ე მუხლი სწორედ იმიტომ ჩაიწერა, რომ მზია ამაღლობელის დაკავების საფუძველი შექმნილიყო. 

შინაგან საქმეთა სამინისტრომ „ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებლისა და დირექტორის წინააღმდეგ, 150-ე მუხლით დაიწყო მეორე ადმინისტრაციული საქმეც. უწყება ამაღლობელს 11 იანვარს, აჭარის პოლიციის დეპარტამენტის წინ, დამხმარე ნაგებობაზე სტიკერის გაკვრის გამო იერსახის დამახინჯებას ედავება. ამ საქმეზე სასამართლო პროცესი ბათუმის საქალაქო სასამართლოში 7 მაისს გაიმართა, მოსამართლე მარიანა ფომაევამ მისი განხილვა 9 ივნისისთვის გადადო.

მზია ამაღლობელის სისხლის სამართლის საქმის არსებითი განხილვა კი ბათუმის საქალაქო სასამართლოში მიმდინარეობს. ამაღლობელს 4-დან 7 წლამდე პატიმრობა ემუქრება. ის დაკავების დღიდან, 38 დღე შიმშილობდა.

მზია ამაღლობელის დაუყოვნებლივ გათავისუფლებას 300-ზე მეტი ჟურნალისტი, რედაქტორი, მედიამენეჯერი და პრესის თავისუფლებისა და ჟურნალისტების უფლებების დამცველი 80-ზე მეტი ორგანიზაცია ითხოვს. 18 მარტიდან „ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელისა და დირექტორის სასამართლო პროცესების მონიტორინგი დაიწყო მსახიობ ჯორჯ კლუნისა და უფლებადამცველ ამალ კლუნის ფონდმა. ამაღლობელის საქმეში სამართლიანობის მოთხოვნით კამპანია დაიწყო ადამიანის უფლებადამცველი საერთაშორისო ორგანიზაცია Amnesty International-მაც. 

„საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციამ“ მზია ამაღლობელის სახელით მიმართა ადამიანის უფლებათა ევროპულ სასამართლოსაც.

ამაღლობელმა თბილისის საქალაქო სასამართლოს მიმართა ირაკლი კობახიძის, მამუკა მდინარაძისა და სოზარ სუბარის წინააღმდეგაც. მოსარჩელე კობახიძის, მდინარაძის და სუბარის მიერ მედიასაშუალებებით, სხვადასხვა დროს გაკეთებული განცხადებების ცილისწამებად მიჩნევას და იმავე საშუალებით მათ უარყოფას ითხოვს. 

ფოტო : მინდია გაბაძე


თბილისის საქალაქო სასამართლოს შენობაში ჟურნალისტებს კამერებით შესვლა დღესაც, უკვე მესამედ აუკრძალეს. 

სასამართლოს პრესსამსახურის განმარტებით, შეზღუდვის მიზეზი უსაფრთხოებაა: „უსაფრთხოებიდან გამომდინარე დღეს არის შეზღუდვა. სასამართლოს შენობაში შემოვა მხოლოდ ის მედიასაშუალება, ვინც დაშვებული იქნება უშუალოდ პროცესის გაშუქებაზე. ამაზე მეტს, ვერაფერს ვერ გეტყვით“.

დღეს, 30 მაისს თბილისის საქალაქო სასამართლოში თეა წულუკიანის საგამოძიებო კომისიის სხდომაზე გამოუცხადებლობის საქმეზე „კოალიცია ცვლილებებისთვის“ ერთ-ერთი ლიდერის, ნიკა მელიას პროცესი გაიმართება. 

ჟურნალისტებს კამერებით სასამართლოს შენობაში არ უშვებდნენ 22 და 23 მაისსაც. 22 მაისს, თბილისის საქალაქო სასამართლოში „კოალიცია ცვლილებისთვის“ ერთ-ერთი ლიდერის, ზურაბ გირჩი ჯაფარიძის პროცესი გაიმართა, ის სხდომათა დარბაზშივე დააკავეს. მეორე დღეს კი, თეა წულუკიანის საგამოძიებო კომისიის სხდომაზე გამოუცხადებლობის საქმეზე ირაკლი ოქრუაშვილის პროცესი გაიმართა. 14 მაისს, ოქრუაშვილიც სასამართლოს დარბაზში დააკავეს. 

23 მაისის დილითაც თბილისის საქალაქო სასამართლოში ფოტო, ვიდეო გადაღების უფლება მხოლოდ იმ ჟურნალისტებს მისცეს, რომლებსაც პროცესების გაშუქების ნებართვა ჰქონდათ. მედიის სხვა წარმომადგენლებს კი, რომლებსაც სასამართლოში შესვლა კამერებით სურდათ, შენობაში რამდენიმე საათის განმავლობაში არ უშვებდნენ. მოგვიანებით, „მედიაჩეკერთან“ ჟურნალისტებმა თქვეს, რომ მანდატურის სამსახურის თანამშრომლებმა მათ შესვლის შესაძლებლობა მისცეს და მათი მონაცემები ჩაიწერეს. 

აქამდე არსებული პრაქტიკით, ჟურნალისტებს, რომლებსაც სასამართლოს მიერ გაცემული სხდომის გადაღების უფლება არ ჰქონდათ, ფოტო-ვიდეო კამერებით სასამართლოს შენობაში, დერეფნებში, სხდომათა დარბაზებთან ყოფნა, გადაღება  და მუშაობა შეეძლოთ.

----------

პროცესის ფოტო, ვიდეო გადაღების უფლების მისაღებად მედიის წარმომადგენელმა განცხადება წერილობითი ან ელექტრონული ფორმით უნდა წარადგინოს. სასამართლოს მითითებით, „პროცესის დაწყებამდე გონივრულ ვადაში, მაგრამ არაუგვიანეს 1 საათისა“. ნებართვის გაცემა კი სასამართლო სხდომის დაწყების წინ საქმის განმხილველი მოსამართლისათვის შესაბამისი განცხადების წარდგენის საფუძველზე ხდება.

სასამართლო სხდომის გაშუქების საკითხს „საერთო სასამართლოების შესახებ“ საქართველოს კანონი არეგულირებს, შესაბამისი ჩანაწერი მხოლოდ საერთო საეთერო მაუწყებლებს ეხებათ. პროცესის გაშუქების კანონისმიერი უპირატესობით საზოგადოებრივი მაუწყებელი სარგებლობს და თუ ის ამ უფლებამოსილებას არ იყენებს, გადაღების უფლებით სარგებლობა სხვა მაუწყებელს შეუძლია. 

„მედიის განვითარების ფონდმა“ (MDF) ღია წყაროებით გავრცელებული ინფორმაციის საფუძველზე, 2022-2025 წლებში საქართველოში ჟურნალისტთა არშემოშვების 14 შემთხვევა აღნუსხა.

„საქართველოში დასავლური მედიის ან რუსეთის ხელისუფლების მიმართ კრიტიკული სარედაქციო პოლიტიკის ჟურნალისტების არშემოშვებამ ბოლო დროს ტენდენციის სახე მიიღო. ბოლო შემთხვევა ბრიტანელ ჟურნალისტს უილ ნილს უკავშირდება, რომლის საგამოძიებო სტატიას Byline Times-ში „ქართული ოცნების“ დამფუძნებლის ბიძინა ივანიშვილის ახლო ბიზნესპარტნიორის, ირაკლი რუხაძის კომპანია Hunnewell Partners-ის რუსულ კავშირზე თავად ჟურნალისტის წინააღმდეგ დისკრედიტაციის კამპანია მოჰყვა. უილ ნილი, რომელიც საქართველოში 2022 წლიდან ცხოვრობდა, საქართველოს საზღვრიდან ახსნა-განმარტების გარეშე გააბრუნეს“.

როგორც „მედიის განვითარების ფონდი“ წერს, დასავლური მედიის ჟურნალისტების უმეტესობა საქართველოში ხელისუფლების საწინააღმდეგო პროდემოკრატიულ, პროევროპულ აქციებს აშუქებდა, რომელიც რუსულ კანონს და „ქართული ოცნების“ გადაწყვეტილებას მოჰყვა, რის საფუძველზეც ევროკავშირთან გაწევრიანების საკითხის დაწყება 2028-მდე გადაიდო. 

საქართველოში ჟურნალისტთა არშემოშვების აღრიცხული 14 შემთხვევიდან 7 კრემლის მიმართ კრიტიკულად განწყობილი რუსი ჟურნალისტია, 1 - ბელორუსი, 1 სომხეთის მოქალაქე, რომელიც რეგიონულ მედიას წარმოადგენს, 5 კი დასავლური მედიის წარმომადგენელია. 

რუსეთის და ბელორუსის ხელისუფლების მიმართ კრიტიკული მედია:

• სექტემბერი, 2024 - ანდრეი მიალეშკა — ფრილანსერი ჟურნალისტი (ბელარუსი)
• დეკემბერი, 2023 - ალექსეი პონომარიოვ — Kholod (რუსეთი)
• მარტი, 2023 - ალექსანდრა შვედჩენკა  — ტელეკომპანია “დოჟდი” (რუსეთი)
• თებერვალი, 2023 - ფილიპ ძიადკო — პროექტი “Arzamas” (რუსეთი)
• მარტი, 2022 - მიხაილ ფიშმანი — ტელეკომპანია “დოჟდი” (რუსეთი)
• მარტი, 2022 - დევიდ ფრენკელი — მედიაჯგუფი "მედიაზონა" (რუსეთი)
• სექტემბერი, 2022 - ვასილი კრესტიანინოვი — The Insider, AP (რუსეთი)
• სექტემბერი, 2022 - დმიტრი ალეშკოვსკი —  «Такие дела» (რუსეთი)

დასავლური მედია:

• მაისი, 2025 - უილ ნილი — ფრილანსერი (დიდი ბრიტანეთი)
• მარტი, 2025 - ჟერომ შობო — ფრილანსერი (საფრანგეთი)
• თებერვალი, 2025 - კლემან ჟირარდო — ფრილანსერი (საფრანგეთი)
• ოქტომბერი, 2024 - რეი ბეისლი — ფრილანსერი ჟურნალისტი (ჩეხეთი)
• ოქტომბერი, 2024 - სტეფან გოსი — IFJ Global/ფრილანსერი (შვეიცარია)

რეგიონული მედია:

• სექტემბერი, 2024 - არსენ ხარატიანი — Aliq Media (სომხეთი-საქართველო)

ჩამოთვლილი 14 ჟურნალისტიდან 8 საქართველოში თვეების ან წლების განმავლობაში ცხოვრობდა:

„მაგალითად, დევნილობაში მყოფი ბელორუსი ჟურნალისტი საქართველოში 3 წელი ოჯახთან ერთად ცხოვრობდა. რუსი ფოტოჟურნალისტი, ვასილ კრესტიანინოვი, რომელიც Associated Press-თან და The Insider-თან თანამშრომლობდა, ქვეყანაში შემოსვლაზე უარს მის საქმიანობას უკავშირებს. საინტერესო გარემოებაა, რომ საქართველოში 11-თვიანი ცხოვრების მანძილზე კრესტიანინოვი ორგანიზებას უწევდა და მონაწილეობდა პუტინის რეჟიმის საწინააღმდეგო აქციებში. მისივე განცხადებით, სწორედ საპროტესტო აქციების დროს მასთან სამართალდამცავები მიდიოდნენ, დოკუმენტებს სთხოვდნენ და ფოტოებს უღებდნენ.

2024 წლის სექტემბერში საქართველოში დაფუძნებული ქართულ-სომხური მედიის რედაქტორი, არსენ ხარატიანი საზღვრიდან უკან გააბრუნეს. ხარატიანი წარსულში საქართველოში 5 წელზე მეტი ცხოვრობდა. 

ფრანგი ჟურნალისტი, კლემან ჟირარდო 10 წელიწადზე მეტი საქართველოში მუშაობდა, ჰყავს ქართველი ცოლი და შვილი, რომელიც ასევე, საქართველოს მოქალაქეა. ჟურნალისტს 2025 წლის 12 თებერვალს საზღვრის კვეთის უფლება არ მისცეს. ჟირარდო, რომელსაც საქართველოში ბინადრობის უფლება ჰქონდა, საზღვარზე ხანგრძლივი ლოდინის შემდეგ დააკავეს და უკან, საფრანგეთში გააბრუნეს“. 

„მედიის განვითარების ფონდი“ აღნიშნავს, რომ ჟურნალისტების ქვეყანაში არშემოშვების განსამარტად დოკუმენტებში ძირითად შემთხვევებში მიზეზები დაკონკრეტებული არ არის, თუმცა ტენდენცია აჩვენებს, რომ ქვეყანაში სწორედ იმ ჟურნალისტების შემოშვება ხდება პრობლემა, რომლებსაც საქართველოში საპროტესტო აქციების გაშუქების გამოცდილება უკვე აქვთ, რუსი ჟურნალისტების შემთხვევაში კი ხმას პუტინის რეჟიმის წინააღმდეგ იმაღლებენ.

„საერთაშორისო ორგანიზაციამ Reporters Without Borders (RSF) საქართველოს ხელისუფლებას ჯერ კიდევ 2023 წლის მარტში მოუწოდა, რომ აეხსნა ის მიზეზები, რის გამოც ჟურნალისტებს ქვეყანაში არ უშვებდა და ეს პრაქტიკა დაესრულებინა. 

ორგანიზაცია 2025 წლის 10 აპრილს  ფრანგი ჟურნალისტების საქართველოში არშემოშვებასაც გამოეხმაურა და დაგმო შემაშფოთებელი ტენდენცია, რომელიც საპროტესტო მოძრაობის დამოუკიდებელი ჟურნალისტური გაშუქების ხელისშეშლას ისახავს მიზნად.

უილ ნილის შემთხვევასთან დაკავშირებულ განცხადებაში ორგანიზაციამ ხაზი გაუსვა იმ ფაქტს, რომ 2024 წლის ოქტომბრის სადავო არჩევნების შემდეგ საქართველოში ჟურნალისტებისთვის ვითარება საგრძნობლად გაუარესდა. 

აღსანიშნავია, რომ ჟურნალისტების გარდა საქართველოს საზღვარზე არშემოშვების პრაქტიკა ევროკავშირის დიპლომატს სიმონ ვანდერბრუკს, ლიეტუველ უფლებადამცველს რეგინა ეგოროვა-ასკეროვას, პუტინისა და ქართული ოცნების კრიტიკოსს რუს აქტივისტს ვლადიმერ ტეტერევს, რუმინელ კომიკოს ვიქტორ პატრაშკანსაც შეეხო“.

MDF-ის ანგარიშის მიხედვით, საქართველოში დასავლური მედიის ან კრემლის მიმართ კრიტიკულად განწყობილი რუსი ჟურნალისტების არშემოშვების ტენდენციის პარალელურად, კრემლის პროპაგანდისტ ჟურნალისტებს რუსეთიდან საქართველოში არც სამუშაოდ, არც დასვენების მიზნით ჩამოსვლის მხრივ პრობლემები არ ექმნებათ. 

„მათ შორის, ტელეწამყვანი ქსენია ბოროდინა, რომელსაც ოკუპაციის კანონი აქვს დარღვეული, ბოლო 3 წელიწადში საქართველოს 2-ჯერ ესტუმრა. ბოროდინას გარდა, კანონი ოკუპაციის შესახებ ალექსანდრ მალკევიჩსაც აქვს დარღვეული. ის ამერიკის შეერთებული შტატებისა და ევროკავშირის მიერ სანქცირებულთა სიაშია. გარდა ამისა, აშშ-ის მიერ ძებნილ მალკევიჩს კავშირები ჰქონდა ვაგნერის ჯგუფის დამფუძნებელ, ევგენი პრიგოჟინთანაც“. 

რუსი პროპაგანდისტები საქართველოში:

• აპრილი, 2025 - ქსენია ბოროდინა
• ოქტომბერი, 2024 - ალექსანდრ მალკევიჩი
• ნოემბერი, 2022 - ქსენია ბოროდინა
• სექტემბერი, 2022 - ქსენია სობჩაკი
• აპრილი, 2021 - ვლადიმერ პოზნერი

ორგანიზაცია წერს, რომ 2024 წლის მაისში, პარლამენტთან მიმდინარე საპროტესტო აქციას აშუქებდა რუსეთის თავდაცვის სამინისტროს მედია ZVEZDA NEWS-ის ჟურნალისტი, რომელიც ამტკიცებდა, რომ პარლამენტის კედლებზე სტეპან ბანდერას ფოტოები იყო გაკრული. რუსეთის თავდაცვის სამინისტროს მედიის მიერ გავრცელებული დეზინფორმაცია „მითების დეტექტორმაც“ გადაამოწმა.

საქართველოში მიმდინარე საპროტესტო აქციების გასაშუქებლად ჩამოსული იყვნენ რუსული სამთავრობო მედიების Russia Today-სა და TASS-ის ჟურნალისტებიც. 

„Russia Today-ს მიერ გავრცელებულ კადრებში ვხედავთ, რომ მათი კორესპონდენტი ჩართვისას სწორედ რუსთაველის გამზირზე იმყოფება. ამასთანავე TASS-ის ფოტოგრაფმა, მიხაილ ტერეშენკომ World Press Photo-ს ფოტოკონკურსში სწორედ თბილისში, საპროტესტო აქციაზე გადაღებული ფოტოთი გაიმარჯვა“. 

ხელვაჩაურის საკრებულოს დღევანდელი სხდომა „აჭარა თაიმსის“ დაფუძნებელსა და ჟურნალისტს, სულხან მესხიძეს დაცვის სამსახუის თანამშრომლებმა ძალის გამოყენებით დაატოვებინეს.

„ჩვენ ვიყოფებოდით ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტის მერიაში, სადაც საკრებულოს სხდომის მიმდინარეობა უნდა გადაგვეღო, თუმცა ამის შესაძლებლობა არ მოგვეცა. საკრებულოს სხდომათა დარბაზიდან მერიის თანამშრომლებმა ფიზიკური ანგარიშსწორების შედეგად გამოგვაგდეს“, - ამბობს სულხან მესხიძე „მედიაჩეკერთან“ საუბრისას.

მესხიძის თქმით, საკრებულოს თავმჯდომარე, თენგიზ ირემაძე ფიზიკურ ანგარიშსწორებას ხედავდა, თუმცა მას რეაგირება არ ჰქონია.

ფიზიკურ დაპირისპირებას სიცრუე უწოდეს ხელვაჩაურის მერიის პრესსამსახურში. მათი თქმით, მესხიძემ „ხმამაღალი ტონით სცადა სხდომის არევა“, რის გამოც სხდომათა დარბაზი დატოვებინეს.

„როგორც სხდომაზე დამსწრეებმა გვითხრეს, ჟურნალისტი შეუშვეს ჩვეულებრივად სხდომათა დარბაზში, მიუთითეს პრესისთვის გამოყოფილ ადგილას დამჯდარიყო, მაგრამ თავიდანვე არ დაემორჩილა მითითებას სულხან მესხიძე და ხმამაღალი ტონით სცადა სხდომის არევა. საკრებულოს თავმჯდომარის მიერ რამდენჯერმე მითითების შემდეგ, იგივე რომ გაიმეორა, დაცვის თანხლებით დაატოვებინეს დარბაზი…რაც შეეხება ფიზიკურ დაპირისპირებას, შეხლა-შემოხლას ადგილი არ ჰქონია, ეს სიცრუეა“.

„საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“ პროკურატურას მოუწოდებს, დაუყოვნებლივ დაინტერესდეს ამ ინციდენტით და სწრაფად გამოიძიოს მომხდარი.

ქარტიის განცხადებით, ადგილობრივ მედიას საქართველოს სხვადასხვა რეგიონში საჯარო სხდომებზე დასწრების შესაძლებლობას სულ უფრო ხშირად არ აძლევენ და პროფესიული მოვალეობის შესრულებისას ზღუდავენ. 

„შედეგად, ადგილობრივი მოსახლეობა ვერ იღებს ინფორმაციას მათთვის სასიცოცხლო მნიშვნელობის საკითხებზე და მოქალაქეები ვერ ახერხებენ გადაწყვეტილებების მიღების პროცესში მონაწილეობას. 

„ქართული ოცნების“ ხელისუფლების მიერ წახალისებული ძალადობრივი ატმოსფერო ადგილებზე ჟურნალისტებისთვის პრაქტიკულად შეუძლებელს ხდის პროფესიულ საქმიანობას“.

ორგანიზაცია ხაზს უსვამს, რომ „თვითმმართველობის კოდექსის მიხედვით, თვითმმართველობის სხდომები საჯაროა და ჟურნალისტისთვის მუშაობაში ხელის შეშლა სისხლის სამართლის დანაშაულს წარმოადგენს“.

ხელვაჩაურის საკრებულოს სხდომიდან „აჭარა თაიმსის“ ჟურნალისტის გაძევების ფაქტს გამოეხმაურა „მედიის ადვოკატირების კოალიციაც“:

„კოალიცია მკაცრად გმობს ხელვაჩაურის საკრებულოს სხდომაზე „აჭარა თაიმსის” გადამღებ ჯგუფზე ფიზიკურ ძალადობას და მისი სხდომიდან გაძევების ფაქტს. ჟურნალისტების მიმართ ყოველგვარი ძალადობა დაუშვებელია და წარმოადგენს ღია თავდასხმას მედიის თავისუფლებაზე“.

კოალიციის განცხადებით, საქართველოში ამჟამად არსებული სამუშაო გარემო მედიის თავისუფლებისთვის კრიტიკული და მნიშვნელოვნად შემზღუდველია. ხოლო, ჟურნალისტური საქმიანობის შეზღუდვა ზიანს აყენებს დემოკრატიულ პროცესებს და ზღუდავს საზოგადოების ინფორმირების უფლებას. 

ფოტო : ნუცა ბახუტაშვილი


თბილისის საქალაქო სასამართლოში ფოტო, ვიდეო გადაღების უფლებას დღეს, დილითაც მხოლოდ იმ ჟურნალისტებს აძლევდნენ, რომლებსაც პროცესების გაშუქების ნებართვა ჰქონდათ. მედიის სხვა წარმომადგენლებს კი, რომლებსაც სასამართლოს შენობაში შესვლა კამერებით სურდათ, არ უშვებდნენ. 

ტელეკომპანია „ფორმულას“ ჟურნალისტი, ნუცა ბახუტაშვილი ერთ-ერთია, 

რომელიც დღეს, დილით თბილისის საქალაქო სასამართლოში არ შეუშვეს. „მედიაჩეკერთან“ საუბრისას ბახუტაშვილი ამბობს, რომ ისინი სასამართლოს პრესსამსახურისგან ითხოვდნენ პასუხებს, თუმცა მათ განმარტება, რატომ არ უშვებდნენ თავდაპირველად ან შემდეგ ვინ მიიღო სასამართლოში შეშვების გადაწყვეტილება, არ მიუღიათ. 

„ფორმულას“ ჟურნალისტის თქმით, ამოქმედდა „ახალი წესიც“, რაც დღემდე, მისი ოთხწლიანი მუშაობის განმავლობაში, არ შეხვედრია:

„როცა შევდივართ სასამართლოს შენობაში, მანდატურის სამსახური ითხოვს ჩვენს პირად მონაცემებს, პირად ნომერს, სახელ-გვარს და ხელმოწერას. აი, ამ მონაცემების შევსების შემდეგ, უკვე მოგვეცა შესაძლებლობა, რომ შევსულიყავით სასამართლოს შენობაში აპარატურით“.

დილით, თბილისის საქალაქო სასამართლოს შენობაში აპარატურით არ შეუშვეს „პალიტრანიუსის“ ჟურნალისტი, ეკუნა ლემონჯავაც.

„შეგვეძლო შესვლა, თუმცა კამერისა და ფოტო აპარატის გარეშე. სასამართლოში დაიშვებოდნენ მხოლოდ ის მედიასაშუალებები, რომლებსაც გადაღებაზე განცხადება დაწერილი და დაკმაყოფილებული ჰქონდათ. 

ეს ჩვენთვის სამუშაოს შესრულებას ართულებდა და ხელს გვიშლიდა, იქიდან გამომდინარე, რომ სხდომათა დარბაზიდან გამოვდივართ ჩართვებზე რამდენიმე წუთით, იქვე დერეფანში ვერთვებით და ისევ უკან ვბრუნდებით. გარდა ამისა, დერეფანში კომენტარები კეთდება, დერეფანში ვწერთ ადვოკატებსა და პროკურორებს. 

ჩვენ გავაპროტესტეთ ეს ყველაფერი, თუმცა ახსნა-განმარტება ოფიციალური, რატომ აიკრძალა, ან აიკრძალა თუ არა საერთოდ, ან რა ვადით, არ მიგვიღია.

მოგვიანებით, მანდატურის სამსახურის თანამშრომლებმა გვითხრეს, რომ მედიასაშუალებებს სასამართლოში ტექნიკის შეტანა შეგვეძლო. შესაბამისად, არც ამ გადაწყვეტილების მიზეზია ჩვენთვის ცნობილი“. 

მანდატურის სამსახურის თანამშრომლებმა რომ მედიის წარმომადგენლების მონაცემები ჩაიწერეს, ამას ამბობს ეკუნა ლემონჯავაც: „ისიც არ ვიცით, ერთჯერადია თუ სხვა დროსაც ასე დაინერგება“.

აქამდე არსებული პრაქტიკით, ჟურნალისტებს, რომლებსაც სასამართლოს მიერ გაცემული სხდომის გადაღების უფლება არ ჰქონდათ, ფოტო-ვიდეო კამერებით სასამართლოს შენობაში, დერეფნებში, სხდომათა დარბაზებთან ყოფნა, გადაღება  და მუშაობა შეეძლოთ.

რატომ შეცვალა სასამართლომ აქამდე არსებული პრაქტიკა და რატომ არ უშვებენ სასამართლოს შენობაში კამერებით მედიის იმ წარმომადგენლებს, რომლებსაც სხდომების გაშუქების ნებართვა არ აქვთ, - ამის გარკვევას „მედიაჩეკერი“ თბილისის საქალაქო სასამართლოს პრესსამსახურთან მეორე დღეა ცდილობს, თუმცა ის ჩვენს ზარებსა და მოკლე ტექსტურ შეტყობინებას არ პასუხობს. 

----------

პროცესის ფოტო, ვიდეო გადაღების უფლების მისაღებად მედიის წარმომადგენელმა განცხადება წერილობითი ან ელექტრონული ფორმით უნდა წარადგინოს. სასამართლოს მითითებით, „პროცესის დაწყებამდე გონივრულ ვადაში, მაგრამ არაუგვიანეს 1 საათისა“. ნებართვის გაცემა კი სასამართლო სხდომის დაწყების წინ საქმის განმხილველი მოსამართლისათვის შესაბამისი განცხადების წარდგენის საფუძველზე ხდება.

სასამართლო სხდომის გაშუქების საკითხს „საერთო სასამართლოების შესახებ“ საქართველოს კანონი არეგულირებს, შესაბამისი ჩანაწერი მხოლოდ საერთო საეთერო მაუწყებლებს ეხებათ. პროცესის გაშუქების კანონისმიერი უპირატესობით საზოგადოებრივი მაუწყებელი სარგებლობს და თუ ის ამ უფლებამოსილებას არ იყენებს, გადაღების უფლებით სარგებლობა სხვა მაუწყებელს შეუძლია. 

---------

თბილისის საქალაქო სასამართლოსა და შინაგან საქმეთა სამინისტროს „თვითნებური და კანონთან შეუსაბამო გადაწყვეტილება“ დაგმო „საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ“ და შსს-ს მოუწოდა, მედიის წარმომადგენლებს პროფესიული მოვალეობის შესრულების და კანონით დაცული უფლებებით სარგებლობის საშუალება მისცეს.

გუშინ, 22 მაისს, ონლაინ და სატელევიზიო მედიისთვის კამერების შეტანის აკრძალვას უკანონოს უწოდა „მედიის ადვოკატირების კოალიციამაც“: 

„ეს შემთხვევა კიდევ ერთი მაგალითია იმისა, რომ მედიის საქმიანობა საქართველოში უკიდურესად შეზღუდულ და რთულ გარემოში ხორციელდება“. 

გუშინ თბილისის საქალაქო სასამართლოში „კოალიცია ცვლილებისთვის“ ერთ-ერთი ლიდერის, ზურაბ გირჩი ჯაფარიძის პროცესი გაიმართა, ის სხდომათა დარბაზშივე დააკავეს. დღეს, დილით კი თეა წულუკიანის საგამოძიებო კომისიის სხდომაზე გამოუცხადებლობის საქმეზე ირაკლი ოქრუაშვილის პროცესი გაიმართა. 14 მაისს, ოქრუაშვილიც სასამართლოს დარბაზშივე დააკავეს. 

„საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციამ“, „სტუდია მონიტორმა“, „საქართველოს ამბებმა” და მათმა ხელმძღვანელებმა 15 მაისს, საკონსტიტიციო სასამართლოში წარადგინეს სარჩელი, რომლითაც „უცხოეთის აგენტების რეგისტრაციის აქტის“ გაუქმება და დავის დასრულებამდე კანონის შესაბამისი მუხლების მოქმედების შეჩერებაა მოთხოვნილი. 

„ქართულმა ოცნებამ” 1 აპრილს მიიღო „უცხოეთის აგენტების რეგისტრაციის აქტი“, რომელსაც ამერიკული FARA-ს სიტყვასიტყვით ნათარგმნს უწოდებენ. მოსარჩელეების განცხადებით, ე.წ. FARA საქართველოს კონსტიტუციას არღვევს და მიზნად ისახავს დამოუკიდებელი სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციებისა და მედიების გაჩუმებას, დისკრედიტაციასა და დევნას, მათ შორის, სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობის დაკისრების გზით. 

„„ქართული ოცნება“ ამ კანონს ამერიკული FARA-ს („Foreign Agents Registration Act“) ანალოგად მიიჩნევს, თუმცა, სინამდვილეში ამერიკული FARA 1938 წელს მიღებული კანონია, რომელიც, ისტორიული კონტექსტის გათვალისწინებით, ამერიკის შეერთებული შტატების იუსტიციის დეპარტამენტისა და დამოუკიდებელი სასამართლოების განმარტებების შესაბამისად, მიზნად ისახავს არა დამოუკიდებელი საზოგადოებრივი და მედია ორგანიზაციების შეზღუდვას, არამედ მტრულად განწყობილი უცხო ქვეყნის ძალების აგენტების საქმიანობის გამოაშკარავებას. ამასთან, აღნიშნული რეგულირება მიემართება ისეთ შემთხვევებს, როდესაც უცხოეთიდან დაფინანსებული პირები ავტონომიურად არ მოქმედებენ და სრულად ექვემდებარებიან პრინციპალის მითითებებს“.

ორგანიზაცია განმარტავს, რომ მნიშვნელოვანია, ქართულმა საზოგადოებამ იცოდეს, რომ კანონმდებლობის რეალური შინაარსი არ განისაზღვრება მხოლოდ მისი ტექსტით, ხოლო სხვა ქვეყნებში მოქმედი კანონმდებლობის პირდაპირ გადმოტანა მის იდენტურ ფუნქციონირებას ვერ უზრუნველყოფს.

„სამართლებრივი ნორმა, რომელსაც შეიძლება ჰქონდეს ერთი და იგივე ფორმულირება, სხვადასხვა იურისდიქციასა და სხვადასხვა დროში, შესაძლოა, სრულიად განსხვავებულ შედეგებს იწვევდეს, რაც განპირობებულია სამართლებრივი სისტემის სტრუქტურით, პოლიტიკური გარემოთი და ინსტიტუციური მექანიზმებით. 

ამერიკის შეერთებული შტატები საქართველოსაგან განსხვავებით წარმოადგენს საერთო სამართლის ქვეყანას. საერთო სამართლის ქვეყნებს ახასიათებს ფართოდ ფორმულირებული ტერმინები, ვინაიდან ამ სამართლებრივ სისტემაში სამართალია ის, რასაც სასამართლო დაადგენს (Marbury v. Madison, 5 U.S. 137 (1803). კონტინენტური სამართლის ქვეყნებში, როგორიც საქართველოა, თავად კანონის ტექსტი უნდა იძლეოდეს სამართლებრივი ვალდებულების დადგენის შესაძლებლობას. ჩვენი სისტემა ფუნდამენტურად გამორიცხავს იმგვარი ზოგადი ნორმის მიღების შესაძლებლობას, სადაც კანონმდებლის ფუნქციას მოსამართლე კისრულობს. ეს განსაკუთრებით ეხება იმ ნორმებს, რომლითაც სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობის დადგენა ხდება. შესაბამისად, როდესაც ჩვენს სისტემაში ხდება საერთო-სამართლის ინსტიტუტების გადმოღება, არ არის საკმარისი საერთო სამართლის ქვეყნის კანონის თარგმნა. აუცილებელია მხედველობაში იქნეს მიღებული საერთო სამართლის ქვეყნის სასამართლო პრაქტიკა. აშშ-ს სასამართლო პრაქტიკის თანახმად, დონორისაგან დაფინანსების მიღების ფაქტი, თავისთავად, არ აქცევს მის მიმღებს დონორის მითითების ან კონტროლის ქვეშ მყოფ სუბიექტად. ასეთ შემთხვევაში სუბსიდიის მიმღებს არ მოეთხოვება დონორის აგენტად რეგისტრაცია. კორპორაციები, რომლებიც იღებენ უცხოელი პრინციპალებისაგან ფინანსურ დახმარებას, ისე რომ არ ექვემდებარებიან უცხოური პრინციპალის კონტროლს, არ არიან აგენტები FARA-ს მიზნებისათვის“. 

წარდგენილ საკონსტიტუციო სარჩელში დასაბუთებულია, რომ ბუნდოვანი ნორმების პარალელურად, კანონის აღმსარულებელ სუბიექტებს (ანტიკორუფციული ბიურო, პროკურატურა, სასამართლო) მინიჭებული აქვთ დაუბალანსებელი უფლებამოსილებები, რაც კანონის თვითნებური გამოყენების რისკებს ზრდის. 

„ასეთ რეალობაში, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც ,,ქართული ოცნება” სრულად აკონტროლებს ანტიკორუფციულ ბიუროს, სასამართლოსა და პროკურატურას, არსებობს რეალური საფრთხე, რომ FARA-ს ყოველგვარი ფაქტობრივი და სამართლებრივი წინაპირობების არარსებობის მიუხედავად, გამოიყენებს დამოუკიდებელი სამოქალაქო ორგანიზაციებისა და მედიების წინააღმდეგ, რომლებიც ეხმარებიან საზოგადოების სხვადასხვა დაჩაგრულ ჯგუფს, ეწინააღმდეგენიან სისტემურ წამებას, ამხელენ ,,ქართული ოცნების” ანტი-ევროპულ კურსს, კორუფციულ გარიგებებს, აშუქებენ მიმდინარე პოლიტიკურ მოვლენებს, ადამიანის უფლებათა დამაზიანებელ პრაქტიკებს და სხვა“.

მოსარჩელეები მიიჩნევენ, რომ ,,ქართული ოცნების” ფარას დებულებები იმდენად ბუნდოვანია, რომ ქმნის რეალურ საფრთხეს, ის დამოუკიდებელი ორგანიზაციებისა და ფიზიკური პირების გასაჩუმებლად და დასასჯელად გამოიყენონ. 

„ამას ადასტურებს ის ფართო ინტერპრეტაციებიც, რომლებიც ამ კანონთან მიმართებით ბოლო ორი დღის განმავლობაში ანტიკორუფციული ბიუროს ხელმძღვანელმა გააკეთა. იმისათვის, რომ თავიდან იქნეს აცილებული კანონის ამოქმედებიდან წარმოშობილი მყისიერი და გამოუსწორებელი ზიანი, საკონსტიტუციო სასამართლო ვალდებულია შეაჩეროს გასაჩივრებული ნორმები“. 

სარჩელის ავტორებს არ გვაქვს მოლოდინი, რომ საკონსტიტუციო სასამართლო  სწრაფად და კონსტიტუციის შესაბამისად იმოქმედებს, თუმცა, მიიჩნევენ, რომ კონსტიტუციით მონიჭებული უფლებების დასაცავად სამართლებრივი ბრძოლის ყველა ფორმა უნდა გამოიყენონ. 

დამატებით იხილეთ „მედიაჩეკერის“ მასალები:

FARA სამოქალაქო და მედია ორგანიზაციებზე არ ვრცელდება - SJC 

„არალეგიტიმური მთავრობა ქართველი ხალხის დევნის აქტს იღებს,“ - სამოქალაქო საზოგადოების განცხადება

თიკო ზაზაძე 10 წელზე მეტია „სამხრეთის კარიბჭეში“ მუშაობს. Sknews.ge დამოუკიდებელი მედიასაშუალებაა სამცხე-ჯავახეთიდან. მისი რედაქტორი „მედიაჩეკერს“ უყვება, რომ წლების განმავლობაში იყო დაშინების მცდელობები, წინააღმდეგობა, თუმცა ინფორმაციის მოპოვების თვალსაზრისით ასეთი რთული ვითარება რედაქციას აქამდე არასდროს ჰქონია.

„ინტერვიუ მერთან, გუბერნატორთან, საკრებულოს თავმჯდომარესთან დიდი ხანია არ გვქონია. ჩვენ შევეცადეთ, რომ ეს ინფორმაციები უკვე საჯარო ინფორმაციის გამოთხოვის გზით მიგვეღო, თუმცა ესეც შეგვეზღუდა. არც 10-დღიან და არც ერთთვიან პერიოდში ინფორმაციას არ გვაწვდიან. თუ არის გამონაკლისი შემთხვევები, როდესაც მუნიციპალიტეტი ინფორმაციას გვაწვდის, ის არის ისეთი მცირე, არასრული, რომ იქიდან ძალიან ძნელია მაყურებელს ამომწურავი ინფორმაცია მიაწოდო“.

ზაზაძის თქმით, ჟურნალისტებს არ უშვებენ თითქმის არცერთ საჯარო შეხვედრაზე. რეგიონში ჩამოსული მინისტრების, ელჩებისა და სხვა ქვეყნის დიპლომატების შესახებ კი მხოლოდ ახალციხის მერიის მიერ სოციალურ ქსელში გავრცელებული „ძალიან მწირი და მშრალი ინფორმაციით“ იგებენ.

„იცით, როგორ ვცდილობთ მივიღოთ ინფორმაცია? - აი, შემთხვევით ვინმეს თუ  სადმე შევხვდებით. მაგალითად, საკრებულოს სხდომებზე, თუმცა ბოლო 2-3 წელია საკრებულოს თავმჯდომარისგან არცერთ მნიშვნელოვან ინფორმაციაზე ინტერვიუ, კომენტარი აღარ მიგვიღია“, - ამბობს Sknews.ge-ს რედაქტორი და ამატებს, რომ რადგან ინფორმაციას ფაქტობრივად ვერცერთი საჯარო უწყებიდან ვერ იღებენ, მას შესაბამისად ვერც მსმენელებსა და მკითხველებს აწვდიან.

„“ქართულმა ოცნებამ“ ძალიან დიდი ხნის წინ გათვალა, თავიდანვე დაიწყო ჩვენთვის ინფორმაციის შეზღუდვა. ამ რეპრესიულმა კანონებმა კი ფაქტობრივად ისეთ მდგომარეობაში დაგვტოვა, რომ შეუძლებელიც კია მუშაობა“.

TOK2Region-ი სამცხე–ჯავახეთში მოქმედი კიდევ ერთი დამოუკიდებელი მედიაა. მისი ჟურნალისტი, ინგა ირიციანი „მედიაჩეკერს“ უყვება, რომ ახლადდანიშნულმა გუბერნატორმა, ზაალ გელაშვილმა კოლეგების ტელეფონის ნომრებიც კი დაბლოკა, მედიისთვის დახურული აღმოჩნდა მისი წარდგენის ღონისძიებაც. 

„გვიჭირს საჯარო ინფორმაციაზე პასუხების მიღება. ამას თან ერთვის ხელშეშლა საჯარო მოხელეების მხრიდან. ახლადდანიშნულმა გუბერნატორმა, რომელიც ჯერ კიდევ არ იყო ოფიციალურად წარდგენილი, ჩვენი სამი ჟურნალისტის ნომერი დაბლოკა, რამდენიმე დღეში კი განბლოკა. მოგვიანებით გუბერნატორმა ჩვენი ტელევიზია წარდგენაზე დაპატიჟა და კითხვებზე პასუხის გაცემას დაჰპირდა, თუმცა მეორე დღეს გადამღები ჯგუფი ადგილზე არ შეუშვეს“. 

ინგა ირიციანის თქმით, რეგიონული ტელევიზიებისთვის მუშაობა წლებია რთულია, მაგრამ ის, რაც ბოლო პერიოდში ხდება მედიასაშუალებების არსებობას უქმნის საფრთხეს, დამოუკიდებელი მედიების გაქრობა კი რეგიონებიდან ხმების სრულად ჩახშობას გამოიწვევს: „აღარ გაჟღერდება ადგილობრივების პრობლემები, მათი საჭიროებები და ხალხის სათქმელი“.

საჯარო ინფორმაციას ვერ იღებს Qartli.ge-ც. შიდა ქართლში მოქმედი ონლაინ გამოცემის დამფუძნებლისა და ჟურნალისტის, საბა წიწიკაშვილის თქმით, მათთვის საჯარო სხდომების გამართვის თარიღებიც უცნობია.

„4 წერილი გავაგზავნეთ კასპის მერიაში და პასუხი არცერთზე არ მიგვიღია. როცა ვეკითხები, პასუხს რატომ არ მცემთ-მეთქი, მაგაზეც არ მცემენ პასუხს. რაც შეეხება სხდომებს, ვერ ვიგებთ როდის ტარდება. მაგალითად, ქარელის მერიას მივწერე, რომ სხდომის მასალები მოეწოდებინათ და გაუკვირდათ, რატომ ვითხოვდით და რა სხდომის მასალებს ვითხოვდით, არ მომცეს ინფორმაცია. 

ხაშურში ცოტა უკეთესი მდგომარეობაა, იმიტომ რომ ბრძანებებსა და განკარგულებებს მაინც აქვეყნებენ და იმ ინფორმაციის გამოთხოვა მაინც არ გვიწევს, რაც სხვა მუნიციპალიტეტების შემთხვევაში“. 

საბა წიწიკაშვილი ამბობს, რომ მათთვის პრობლემაა რესპოდენტების ჩაწერაც, რადგან „მოსახლეობა დაშინებულია“. 

„გორსა და ქარელში უფრო მეტად შიშია. აი, მაგალითად, ერთ-ერთ სოფელში 3 წელია წყალი არ აქვთ. 3 ჭაბურღილი ამოთხარეს და არცერთმა არ გაამართლა. წარმოიდგინეთ, ელემენტარული ამბავია. ამ სამი წლის განმავლობაში როგორ ვერ ახერხებენ წლის მიწოდებას, როგორ არიან უწყლოდ - ამაზე მინდოდა ადგილობრივები ჩამეწერა, მაგრამ არაო, გადაგვასახლებენო. ჩვეულებრივ მესაუბრნენ, მაგრამ ჩაწერაზე უარი მითხრეს“. 

წიწიკაშვილი იხსენებს, რომ ფრაზით - „არავის არ დაუპატიჟებიხარ, რატომ მოხვედი“, მას კასპის მერმა ერთ-ერთი სოფლის კრების დატოვებაც კი მოსთხოვა.

„კრებაზე სულ 5 კაცი იყო, პატარა სოფელია და იმათმაც თქვეს, რომ კრების გადაღება არ გვინდაო. კრებაზე უნდა დაფიქსირებულიყო, ვინ მიიღო გადაწყვეტილება, რამდენმა ადამიანმა დაუჭირა მხარი. ეს არავის ნება-სურვილზე არ არის დამოკიდებული და უნდა დავაფიქსირო, ხმათა უმრავლესობით გადაწყდება ეს საკითხი თუ არა-მეთქი. მერე კიდევ სხვა ადამიანები გამოჩნდნენ და რაღაცნაირად გადავრჩი, რომ ამ გადაღებიდან არ გამოვეშვით. რაღაცას თუ მათთვის კრიტიკულად გააშუქებ, მერე იწყება შურისძიება. არ გადაგაღებინებენ სოფლის კრებას, ვიღაცებს მოგიქსევენ, ხელს შეაშლევინებენ და ა.შ.“

ადგილობრივ ხელისუფლებასთან კომუნიკაცია უჭირს „რადიო მარნეულსაც“. 

„სრული იზოლაცია, ჩაკეტილობა - ასეთ ვითარებაში გვიწევს მუშაობა. მარნეულის მერს მე-4 წელია ჩვენთან ურთიერთობა არ აქვს. ჩვენს ზარებს არ პასუხობს, როცა მის ჩასაწერად მივდივართ, ის უბრალოდ გაგვირბის, საერთოდ არ უნდა საუბარი. საკმაოდ რთულია იმუშაო და მოსახლეობას სრული ინფორმაცია მიაწოდო, როცა ადგილობრივი თვითმმართველობა დუმს და ამბობს, რომ გამოვიყენოთ მათი პრესრელიზები, რომელიც გარკვეულ შეხვედრებს შეეხება. მაგალითად, მერი მივიდა სოფელში და დააკვირდა, გზას როგორ აკეთებენ, ამის იქით ინფორმაციას არ გვაძლევენ და არც შეხვედრების შესახებ არის ინფორმაცია საჯარო“, - ამბობს „რადიო მარნეულის“ ჟურნალისტი, ვლადიმერ ჩხიტუნიძე 

ის ჰყვება, რომ მათ დიდძალი შრომა გასწიეს საიმისოდ, რომ მოსახლეობას პრობლემებზე ღიად ესაუბრა, თუმცა ბოლო 2 წლის განმავლობაში გავრცელებულმა სხვადასხვა დეზინფორმაციულმა ნარატივმა და დაშინებებმა შედეგი გამოიღო და მოსახლეობასთან კომუნიკაცია გართულდა. 

„ახლა უფრო ეშინიათ საუბრის, ვიდრე 4 წლის წინ და მდგომარეობა ნელ-ნელა უფრო უარესობისკენ იცვლება. მიუხედავად იმისა, რომ გარკვეულ შემთხვევებში, როცა მოსახლეობის პროტესტი პიკს აღწევს, გვირეკავენ და საკუთარ აზრს აფიქსირებენ, ადგილობრივი თვითმმართველობა ცდილობს, რომ მოსახლეობამ ჩვენთან არ ისაუბროს და ჩაიკეტოს. 

განსხვავებული ვითარებაა წალკაში. ვინაიდან იქ ადგილობრივი მედია არ არსებობს, თვითმმართველობას საჭიროება არ ჰქონია, რომ მოსახლეობასთან გარკვეული სახის კომუნიკაცია დაემყარებინა იმაზე, რომ მედიისთვის ინტერვიუ არ მიეცათ. როდესაც 2 კვირის წინ, წალკის მუნიციპალიტეტის რამდენიმე სოფელში გადაღებაზე ჩავედი, ხალხი საკმაოდ გახსნილი იყო და პრობლემებზე საკმაოდ ღიად საუბრობდნენ“.

პროფესიული საქმიანობის შესრულებისას, ბოლო 15 წლის მანძილზე, ასეთი სახიფათო, შემზღუდავი პრეცედენტები და პრაქტიკა არ ახსენდება „აჭარა თაიმსის“ დამფუძნებელსა და დირექტორს, სულხან მესხიძეს. ის ფიქრობს, რომ ამ იზოლირებულ გარემოში „ქართული ოცნება“ ცდილობს, მედიის კითხვებს თავი აარიდოს და ძალაუფლება მანამდე შეინარჩუნოს, სანამ ამის შესაძლებლობა ექნება. 

„პირველად მოხდა - აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის არალეგიტიმური თავმჯდომარე ისე წარადგინეს და დაამტკიცეს აჭარის უმაღლეს საბჭოში, რომ სხდომა დახურული იყო, პირდაპირ ეთერში არ გადაიცემოდა, ჟურნალისტები არ შეგვიშვეს და დღემდე არ არის დასაბუთება, არგუმენტი, თუ რა გახდა ამ გადაწყვეტილების მიზეზი, ან ვინ მიიღო ეს გადაწყვეტილება. ამ სხდომის დახურვას მოჰყვა ისიც, რომ აჭარის არალეგიტიმურმა თავმჯდომარემ, მთავრობის პირველი სხდომაც დახურა და მედიამ ეს მათ მიერ გამოქვეყნებული ინფორმაციის შემდეგ გავიგეთ. ანუ, აჭარის უმაღლესი საბჭო დაიხურა, აჭარის მთავრობა დაიხურა, მუნიციპალიტეტები საჯარო ინფორმაციაზე არ პასუხობენ, კომენტარებს არ აკეთებენ, ანალოგიური პოლიტიკით სარგებლობენ სამინისტროებიც. მხოლოდ ერთადერთი საშუალება რჩება - საკრებულოს სხდომები. გვაქვს მოლოდინი, რომ მედიისთვის ეს სხდომებიც დაიხურება, რადგან „ქართული ოცნების“ ხელისუფლება უკვე ყველანაირად იზოლირებულია“.

სულხან მესხიძე ამბობს, „თუ უცნობი ნომრიდან დაურეკავ, გიპასუხებენ და როგორც კი გაიგებენ, რომელ მედიასაც წარმოადგენ, მაშინვე იმიზეზებენ, რომ საჭესთან არიან, არ სცალიათ, შეხვედრაზე არიან და გეუბნებიან, რომ გადმოგირეკავენ, რის შემდგომაც ქრებიან“. 

„აჭარა თაიმსის“ დირექტორი აღნიშნავს იმასაც, რომ ბოლო ერთი წლის განმავლობაში, საჯარო ღონისძიებებზე არა თუ კრიტიკულ, არამედ სახელისუფლებო მედიებსაც აღარ ასწრებენ, „ისინი თავად იღებენ მასალას და შემდგომ აწვდიან სახელისუფლებო მედიასაშუალებებს გასავრცელებლად“.

კონტექსტი: საქართველოში დამოუკიდებელ და კრიტიკულ მედიას მუშაობა რთულ გარემოში უწევს. „ქართულმა ოცნებამ“ ერთიმეორის მიყოლებით მიიღო მედიის შემზღუდავი საკანონმდებლო ცვლილებები. მეოთხე თვეა უკანონო პატიმრობაშია „ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელი და დირექტორი მზია ამაღლობელი, სატელევიზიო მაუწყებლობა შეწყვიტა ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად განწყობილმა ტელეკომპანია „მთავარმა არხმა“. საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა სამსახურიდან გაათავისუფლა ნინო ზაუტაშვილი, ვასილ ივანოვ-ჩიქოვანი და დახურა გადაცემა „რეალური სივრცე“. ჟურნალისტებს ხელს უშლიან პროფესიული მოვალეობის შესრულებისას, მათ აქციების გაშუქებისას აჯარიმებენ „გზის ხელოვნურად გადაკეტვისთვისაც“. დღემდე არ დასჯილან პროევროპული აქციების გაშუქებისას ჟურნალისტებზე (გურამ როგავა, ალექსანდრე ქეშელაშვილი, მაკა ჩიხლაძე, გიორგი შეწირული და სხვები) თავდამსხმელები. 

მზია ამაღლობელის ადვოკატები ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს მოუწოდებენ შეწყვიტოს ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის საქმის წარმოება, რადგან პოლიციამ ამ საქმეზე მტკიცებულებათა ფალსიფიკაცია  მოახდინა.

ქუთაისის სააპელაციო სასამართლო „ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებლისა და დირექტორის საჩივარს, რომელიც ბათუმის საქალაქო სასამართლოს მიერ მზია ამაღლობელის ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 173-ე მუხლის საფუძველზე დაჯარიმებას შეეხება, ხვალ, 20 მაისს, ზეპირი მოსმენის გარეშე განიხილავს. 

„საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის“ განცხადებით, მზია ამაღლობელის სამაგალითო დასჯა და ანგარიშსწორება ჟურნალისტური საქმიანობისა და აქტიური სამოქალაქო პოზიციისათვის რამდენიმე მიმართულებით მიმდინარეობს:

„ერთ-ერთი საქმე, რომელიც მის წინააღმდეგ სისტემამ წამოიწყო, დაკავშირებულია ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 173-ე მუხლთან, რაც გულისხმობს პოლიციელისათვის სიტყვიერი შეურაცხყოფის მიყენებას. 2025 წლის 11 იანვარს, აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის პოლიციის დეპარტამენტის შენობასთან მიმდინარე საპროტესტო აქციაზე, მზია ამაღლობელი თავდაპირველად საპროტექსტო სტიკერის კედელზე გაკვრის გამო დააკავა იმ დროისათვის აჭარის პოლიციის უფროსმა, გრიგოლ ბესელიამ. თუმცა, იმის გამო, რომ სტიკერის გაკვრისათვის ადმინისტრაციული წესით დაკავების უფლებამოსილება პოლიციას არ გააჩნია, მზია ამაღლობელის დაკავების ოქმი გააყალბეს და მასში მიუთითეს, რომ თითქოს  მზია ამაღლობელმა ჩაიდინა ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 173-ე მუხლით გათვალისწინებული სამართალდარღვევა, რომლის საფუძველზეც იგი დააკავეს. მოგვიანებით, ამავე მუხლით შეადგინეს სამართალდარღვევის ოქმი და მზია ამაღლობელს დააბრალეს იმ სამართალდარღვევის ჩადენა, რაც მას არ ჩაუდენია“. 

ეს საქმე ბათუმის საქალაქო სასამართლომ 18 მარტს განიხილა და ორგანიზაციის შეფასებით, სრულიად დაუსაბუთებელი და უკანონო გადაწყვეტილება მიიღო:

„საქმის განხილვა ატარებდა ფორმალურ ხასიათს, მოსამართლემ არ გამოიკვლია საქმისათვის არსებითი მნიშვნელობის მქონე გარემოებები, მტკიცების ტვირთი გადაანაწილა არასწორად და უსაფუძვლოდ დაეყრდნო მხოლოდ პოლიციელის მიერ მიცემულ ცრუ ჩვენებას და ასევე, მტკიცებულებათა ფალსიფიკაციის საფუძველზე შექმნილ 2 ვიდეოფაილს, რომელსაც შემხებლობა არ აქვს განსახილველ საქმესთან.

კერძოდ, მოსამართლე დაეყრდნო იმ ვიდეო ჩანაწერებს, რომელიც ბათუმის პოლიციის სამმართველომ მტკიცებულების სახით წარადგინა სასამართლოში, თუმცა, არც ერთ ამ ვიდეო ჩანაწერს შემხებლობა არ აქვს საქმესთან. ვიდეო ჩანაწერებზე დაყრდნობით შსს ამტკიცებდა, რომ სწორედ ამ ვიდეოში ასახული ქმედების გამო დააკავეს მზია ამაღლობელი ადმინისტრაციული წესით. მიუხედავად იმისა, რომ ადვოკატებმა  სასამართლოს მიუთითა ვიდეოები არ იყო გადაღებული მზია ამაღლობელის დაკავებამდე, მოსამართლემ აღნიშნული მითითება და წარდგენილი მტკიცებულება (მოწმე/ჟურნალისტი, რომელმაც გადაიღო ეს ვიდეო) არ გაითვალისწინა და არც ის მიუთითა გასაჩივრებულ გადაწყვეტილებაში, თუ რატომ არ გაითვალისწინა დაცვის პოზიცია“. 

როგორც საია აღნიშნავს, მზია ამაღლობელის მიერ 173-ე მუხლის ჩადენის ფაქტს არც ეს კადრები ადასტურებს, რადგან მასში ამაღლობელის უკანონო ქცევა ასახული არ არის:

„იმის გათვალისწინებით, რომ ეს ვიდეო მასალა გახდა მზია ამაღლობელის სამართალდამრღვევად მიჩნევის საფუძველი, ხოლო მისი პირველი დაკავება ასევე დაკავშირებულია სისხლის სამართლის ბრალდების საქმესთან და მისი პატიმრობა დღემდე დასაბუთებულია სწორედ ამ უკანონო ადმინისტრაციული დაკავებით, გვინდა საზოგადოებას წარვუდგინოთ ახალი მტკიცებულებები, რომლითაც უტყუარად დგინდება, რომ (ა) პოლიციის მიერ წარმოდგენილი 2 ვიდეო ჩანაწერი გადაღებულია მზია ამაღლობელის ადმინისტრაციული წესით დაკავებიდან რამდენიმე საათის შემდგომ და ასახავს ბოლო დაკავებულის (ლ. გაბაიძის) დაკავებას, რაც პოლიციამ განახორციელა 00:43 საათზე, ხოლო მზია ამაღლობელი ადმინისტრაციული წესით დააკავეს 22:58 საათზე, და (ბ) პოლიციის ერთადერთი მოწმის, ბათუმის პოლიციის უფროსის მოადგილის გ. ვანაძის ჩვენება არ შეესაბამება სინამდვილეს“.   

ამაღლობელის ადვოკატების განცხადებით, ვიდეო მტიცებულებების ფალსიფიკაციის და მოწმის ცრუ ჩვენების დამადასტურებელი მტკიცებულებები ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს დამატებით წარუდგინეს და საჩივრით მოითხოვენ, შეწყვიტოს მზია ამაღლობელის წინააღმდეგ დაწყებული ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის საქმე მისი უსაფუძვლობის გამო და გააუქმოს ბათუმის საქალაქო სასამართლოს მიერ მიღებული სრულიად უკანონო და დაუსაბუთებელი გადაწყვეტილება. 

ისინი მიმართავენ საქართველოს გენერალურ პროკურორსაც დაუყოვნებლივ დაიწყოს გამოძიება და „სისხლის სამართლებრივი დევნა როგორც ბათუმის პოლიციის სამმართველოს უფროსის მოადგილის გ. ვანაძის და მზია ამაღლობელის წინააღმდეგ ადმინისტრაციული სამართალწარმოების პროცესში მონაწილე პოლიციის და შსს-ს სხვა მოხელეთა წინააღმდეგ სსკ-ის 332- (სამსახურებრივ უფლებამოსილების ბოროტად გამოყენება), 369-ე (მტკიცებულების ფალსიფიკაცია) და  370-ე (ცრუ ჩვენება) მუხლებით გათვალისიწნებული დანაშაულის ნიშნების არსებობის გამო“.

მზია ამაღლობელის ადვოკატები საჯაროდ მიმართავენ გენერალურ პროკურორს, რომ მიღებული გადაწყვეტილების შესახებ უმოკლეს დროში აცნობოს, რადგან მზია ამაღლობელის პატიმრობა დღემდე სწორედ ამ გაყალბებულ ადმინისტრაციულ სამართალწარმოებას ეფუძნება.

მზია ამაღლობელის საქმე

„ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელი და დირექტორი 11-12 იანვარს, ბათუმის პოლიციის მთავარ სამმართველოსთან ორჯერ დააკავეს. პირველად მზია ამაღლობელი პოლიციამ კედელზე იმ სტიკერის გაკვრის გამო დააკავა, რომელზეც „გაიფიცე“ ეწერა, ის მოგვიანებით ხელწერილის საფუძველზე გაათავისუფლეს, თუმცა მალევე მეორედ, ირაკლი დგებუაძისთვის, ბათუმის პოლიციის უფროსისთვის სილის გაწვნის გამო დააკავეს.

15 იანვარს „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციამ“ გაავრცელა ინფორმაცია, რომ დაკავების შემდეგ, მზია ამაღლობელს დგებუაძე სიტყვიერ შეურაცხყოფას აყენებდა და აგრესიულად ეპყრობოდა, მან ამაღლობელს სახეშიც შეაფურთხა.

„ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელი და დირექტორი მოსამართლე სალიხ შაინიძემ ადმინისტრაციულ საქმეზე სამართალდამრღვევად 18 მარტს ცნო და 2 000 ლარით დააჯარიმა.

პოლიცია „ბათუმელებისა“ და „ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელსა და დირექტორს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 173-ე მუხლით გათვალისწინებული ქმედების ჩადენას ედავებოდა, თუმცა „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის“ ინფორმაციით, საქმეში შესაბამისი ფაქტების დამადასტურებელი მტკიცებულებები წარმოდგენილი არ იყო და მზია ამაღლობელის წინააღმდეგ პოლიციას ყალბი ადმინისტრაციული დაკავების და სამართალდარღვევის ოქმები ჰქონდა შედგენილი. 

მზია ამაღლობელის დაკავების ოქმში წერია, რომ ის არა სტიკერის გაკვრისთვის, არამედ პოლიციელების სიტყვიერი შეურაცხყოფის გამო დააკავეს. თუმცა, ამაღლობელი სტიკერის გაკვრისთვის, ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 150-ე მუხლით რომ დააკავეს, ამას არსებულ ვიდეოჩანაწერში ბათუმის პოლიციის უფროსი, ირაკლი დგებუაძეც ადასტურებს. 

ადვოკატების განმარტებით, რადგან 150-ე მუხლი დაკავების საფუძველი არ არის, ოქმში 173-ე მუხლი სწორედ იმიტომ ჩაიწერა, რომ მზია ამაღლობელის დაკავების საფუძველი შექმნილიყო. 

შინაგან საქმეთა სამინისტრომ „ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებლისა და დირექტორის წინააღმდეგ, 150-ე მუხლით დაიწყო მეორე ადმინისტრაციული საქმეც. უწყება ამაღლობელს 11 იანვარს, აჭარის პოლიციის დეპარტამენტის წინ, დამხმარე ნაგებობაზე სტიკერის გაკვრის გამო იერსახის დამახინჯებას ედავება. ამ საქმეზე სასამართლო პროცესი ბათუმის საქალაქო სასამართლოში 7 მაისს გაიმართა, მოსამართლე მარიანა ფომაევამ მისი განხილვა 9 ივნისისთვის გადადო.

მზია ამაღლობელის სისხლის სამართლის საქმის არსებითი განხილვა კი ბათუმის საქალაქო სასამართლოში მიმდინარეობს. ამაღლობელს 4-დან 7 წლამდე პატიმრობა ემუქრება. ის დაკავების დღიდან, 38 დღე შიმშილობდა.

მზია ამაღლობელის დაუყოვნებლივ გათავისუფლებას 300-ზე მეტი ჟურნალისტი, რედაქტორი, მედიამენეჯერი და პრესის თავისუფლებისა და ჟურნალისტების უფლებების დამცველი 80-ზე მეტი ორგანიზაცია ითხოვს. 18 მარტიდან „ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელისა და დირექტორის სასამართლო პროცესების მონიტორინგი დაიწყო მსახიობ ჯორჯ კლუნისა და უფლებადამცველ ამალ კლუნის ფონდმა. ამაღლობელის საქმეში სამართლიანობის მოთხოვნით კამპანია დაიწყო ადამიანის უფლებადამცველი საერთაშორისო ორგანიზაცია Amnesty International-მაც. 

„საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციამ“ მზია ამაღლობელის სახელით მიმართა ადამიანის უფლებათა ევროპულ სასამართლოსაც.

ამაღლობელმა თბილისის საქალაქო სასამართლოს მიმართა ირაკლი კობახიძის, მამუკა მდინარაძისა და სოზარ სუბარის წინააღმდეგაც. მოსარჩელე კობახიძის, მდინარაძის და სუბარის მიერ მედიასაშუალებებით, სხვადასხვა დროს გაკეთებული განცხადებების ცილისწამებად მიჩნევას და იმავე საშუალებით მათ უარყოფას ითხოვს. 

კომუნიკაციების კომისიის ინფორმაციით, 2025 წლის I კვარტალში ტელე და რადიო მაუწყებლების ჯამურმა კომერციულმა სარეკლამო შემოსავალმა 16.4  მილიონი ლარი შეადგინა, რაც 2024 წლის იმავე პერიოდთან შედარებით, 5%-ით მეტია. 

კომერციული სარეკლამო შემოსავლებიდან 14.8 მილიონი ლარი მიიღეს მხოლოდ ტელევიზიებმა, რაც წინა წლის ამავე პერიოდთან შედარებით 5.7%-ით მეტია.

მიმდინარე წლის იანვარ-მარტში სატელევიზიო კომერციული სარეკლამო შემოსავლების ყველაზე დიდი წილი - 6.1 მილიონი ლარი [41.2%]  კვლავ „ტელეიმედს” ჰქონდა, რაც გასული წლის იმავე პერიოდთან შედარებით 0.8 მილიონი ლარით მეტია. 

• უცვლელი დარჩა „რუსთავი 2“-ის (მედია ჰოლდინგი) კომერციული შემოსავალი და 2024 წლის I კვარტლის მსგავსად, კვლავ 1.8 მილიონი ლარი შეადგინა. 
• 0.2 მილიონი ლარით გაიზარდა „პოსტვ“-ის შემოსავალი და 1.7 მილიონ ლარს გაუტოლდა. 
• 0.8 მილიონით გაიზარდა „ფორმულას“ კომერციული შემოსავალი და 2025 წლის I კვარტალში 1.5 მილიონი ლარი შეადგინა. 
• წინა წლის ამავე პერიოდთან შედარებით, 0.4 მილიონი ლარით მეტი მიიღო „ტელეკომპანია პირველმა“, რომლის სარეკლამო შემოსავალმაც 1.2 მილიონი ლარი შეადგინა.
• 0.3 მილიონი ლარით გაიზარდა და მიმდინარე წლის I კვარტალში 0.4 მილიონ ლარს გაუტოლდა „საზოგადოებრივი მაუწყებლის“ სარეკლამო შემოსავალი.
• წინა წლის ამავე პერიოდთან შედარებით, ორჯერ გაიზარდა „სილქნეტის“ შემოსავალი და 0.2 მილიონი ლარი შეადგინა. 
• „პალიტრანიუსის“ შემთხვევაში კი, მათი კომერციული შემოსავალი არ შეცვლილა და 0.1 მილიონი ლარი იყო.
• უცვლელი დარჩა „ბი ემ ჯი“-სა და „ჯი-დი-ეს თი-ვი“-ის კომერციული შემოსავლები და 2025 წლის პირველ კვარტალში „ბი ემ ჯი“-ის შემოსავალი ისევ 0.8 მილიონ ლარი იყო, „ჯი-დი-ეს თი-ვი“-ის შემთხვევაში კი კვლავ 0.4 მილიონ ლარს უდრიდა.
• რაც შეეხება რადიომაუწყებლებს, 2025 წლის პირველ კვარტალში მათ მიერ  მიღებული სარეკლამო შემოსავალი, 2024 წლის იმავე პერიოდთან შედარებით, 1.1%-ით გაიზარდა და 1.7 მილიონი ლარი შეადგინა, საიდანაც 89% პირდაპირ რეკლამაზე, ხოლო დანარჩენი 11% სპონსორობაზე მოდიოდა.

კომერციული სარეკლამო შემოსავალი კომერციულ რეკლამას, სპონსორობას, პროდუქტის განთავსებას, ტელეშოპინგსა და კომერციულ განცხადებებს მოიცავს.

2024 წლის ოთხივე კვარტალში მიღებულ სარეკლამო შემოსავლებთან დაკავშირებით, იხილეთ „მედიაჩეკერის“ მასალები:

• 2024 წლის პირველ კვარტალში ტელე-რადიო მაუწყებლების ჯამური კომერციული სარეკლამო შემოსავალი 15.6 მილიონი ლარია
• 2024 წლის II კვარტალში სარეკლამო შემოსავლების ყველაზე დიდი წილი - 6 მილიონი ლარი კვლავ „იმედმა“ მიიღო
• 2024 წლის III კვარტალში სარეკლამო შემოსავლების ყველაზე დიდი წილი - 5.6 მილიონი ლარი კვლავ „იმედმა“ მიიღო
• 2024 წლის IV კვარტალში კომერციული სარეკლამო შემოსავლების თითქმის მესამედი „იმედმა“ მიიღო

თბილისის სააპელაციო სასამართლომ ბორჯომის მერიის სარჩელი არ დააკმაყოფილა და ახალციხის რაიონული სასამართლოს გადაწყვეტილება - მერიას „სამხრეთის კარიბჭისთვის“ 2023 წელს გამოთხოვილი საჯარო ინფორმაცია მიეწოდებინა, ძალაში დატოვა.

ახალციხის რაიონული სასამართლოს გადაწყვეტილებით, ბორჯომის მერიას „სამხრეთის კარიბჭის“ მიერ ჟურნალისტური გამოძიების ფარგლებში გამოვლენილ უკანონო მშენებლობებთან დაკავშირებით, პერსონალური და მაიდენტიფიცირებელი მონაცემების დაცვით, ინფორმაციის გაცემა დაევალა.

როგორც „სამხრეთის კარიბჭის“ რედაქტორი, თიკო ზაზაძე „მედიაჩეკერთან“ საუბრისას აღნიშნავს, გამოცემამ დავა ასპინძისა და ახალციხის მერიებსაც მოუგო:

„მივმართეთ სასამართლოს ასპინძის, ახალციხის და ბორჯომის წინააღმდეგ. მათ არ მოგვცეს საჯარო ინფორმაცია, რომელიც ისედაც ღია უნდა ყოფილიყო. სასამართლო პროცესი სამივე შემთხვევაში მოვიგეთ. ასპინძის მერიამ რამდენიმე თვის წინ გამოგვიგზავნა ინფორმაცია და ფაქტობრივად იმ საგამოძიებო მასალისთვის ვერც გამოვიყენეთ. დავა მოვიგეთ ახალციხის მერიასთანაც, მაგრამ მათ ჯერ გადაწყვეტილება არ ჩაბარებიათ და შესაბამისად, ვერ მივიღეთ ინფორმაცია იმაზე, თუ რამდენი საჯარო მოხელე გაუშვეს „ქართული ოცნების“ შეხვედრაზე თბილისსა და ახალციხეში. რაც შეეხება ბორჯომს, აქაც მოვიგეთ პროცესი, თუმცა გაგვისაჩივრეს სააპელაციოში. ფაქტობრივად, წელიწადზე მეტი დავკარგეთ. საქალაქო სასამართლოს გადაწყვეტილება სააპელაციოში მხოლოდ ბორჯომის მერიამ გაასაჩივრა“.

თიკო ზაზაძის თქმით, სასამართლო დავების შემდეგ, მათ ამ მერიებიდან სხვადასხვა სახის საჯარო ინფორმაცია ისევ გამოითხოვეს და პასუხი კი მხოლოდ ასპინძის მერიისგან მიიღეს.

„ბორჯომის მერთან დაკავშირებით ჩვენ კიდევ მოვითხოვეთ სხვა ინფორმაცია და გვიპასუხეს: „შეგიძლიათ გვიჩივლოთ“.“

„ადამიანის უფლებათა ცენტრმა“ გასული წლის მედიაგარემოს შეფასების აღნიშნა, რომ საჯარო ინფორმაციაზე წვდომა ჟურნალისტებისთვის კრიტიკულ ნიშნულამდეა მისული.

„ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტის“ 2025 წლის ანგარიშის მიხედვით კი, განვლილი 2 წლის განმავლობაში საქართველოში დემოკრატიის ხარისხის მკვეთრმა უკუსვლამ საჯარო დაწესებულებების ანგარიშვალდებულებაზე არსებითი მნიშვნელობის ნეგატიური გავლენა იქონია.

ანგარიშში - „ინფორმაციის თავისუფლება: მედია და საზოგადოება სისტემური უკანონობის პირისპირ“ ვკითხულობთ, რომ  საჯარო ინფორმაციის განცხადებათა დაახლოებით 60% საჯარო დაწესებულებებმა რეაგირების გარეშე დატოვეს, რაც საქართველოს კონსტიტუციის და კანონმდებლობის უხეში დარღვევაა. საჯარო ინფორმაციის 204 განცხადებიდან კი 10-დღიანი პერიოდის განმავლობაში მხოლოდ 12 (6%) დაკმაყოფილდა.

სახალხო დამცველი კი წლიურ ანგარიშში აღნიშნავს, რომ „2024 წელს შესწავლილი საჩივრების შედეგად გამოვლენილი გამოწვევები კიდევ ერთხელ წარმოაჩენს ქვეყანაში ინფორმაციის თავისუფლების მარეგულირებელი კანონმდებლობის რეფორმის დაწყებისა და ეფექტიანი საზედამხედველო ინსტიტუტის შექმნის აუცილებლობას“. 

დღეს, 14 მაისს, პარლამენტში შალვა პაპუაშვილის მოხსენებისთვის უსაფრთხოების დამატებითი ზომები იმოქმედებს და ონლაინ მედიას შენობაში არ დაუშვებენ.

პარლამენტის განცხადებით, უსაფრთხოების ყვითელი დონის გამო, შენობაში თითო მაუწყებლიდან მხოლოდ აკრედიტებულ არაუმეტეს ორ ჯგუფს დაუშვებენ.

როგორც პარლამენტი წერს, ამ “ღონისძიების მიზანია საქართველოს პარლამენტის სასახლეში სამუშაო და უსაფრთხო გარემოს უზრუნველყოფა”.

პარლამენტში ონლაინ მედია არ დაუშვეს 4 თებერვალს, მიხეილ ყაველაშვილის მოხსენების დროსაც.

მედიას პარლამენტისგან სპეციალური აკრედიტაციის მიღება დასჭირდა ყაველაშვილის ინაუგურაციისა და პრეზიდენტად არჩევის გასაშუქებლად.

უსაფრთხოების ყვითელი დონის მოქმედების გამო პარლამენტში ონლაინ მედიის წარმომადგენლებს არ უშვებდნენ გასულ წელსაც. ისინი პარლამენტში არ დაუშვეს 28 ივნისს, ირაკლი კობახიძის წლიური ანგარიშის მოსმენისას.

ონლაინ მედიის წარმომადგენლებს საკანონმდებლო ორგანოში შესვლა რუსული კანონის განხილვების დროსაც ეკრძალებოდათ.