„მედიაომბუდსმენი“ კომუნიკაციების კომისიის მონიტორინგს იწყებს. ორგანიზაცია წინასაარჩევნოდ comcom-ისა და მასთან დაკავშირებული სამსახურების: მედიააკადემიისა და მომხმარებელთა ინტერესების საზოგადოებრივი დამცველის საქმიანობას დააკვირდება.

„მედიის სამუშაო პირობები 2024 წლის საპარლამენტო არჩევნების შეფასების მნიშვნელოვანი კომპონენტია. ამიტომ ვაკვირდებით ჟურნალისტების და ოპერატორების შესაძლებლობას მიიღონ და გაავრცელონ ინფორმაცია, მეორეს მხრივ, გვსურს მედიაორგანიზაციები დაცულნი  იყვნენ მოტივირებული რეგულირებისგან,“ - ვკითხულობთ „მედიაომბუდსმენის“ განცხადებაში. 

გამოხატვის თავისუფლების მხარდასაჭერად ორგანიზაციის გუნდი ასევე:

• მოამზადებს მასალებს კომისიის მაკონტროლებელი რგოლის - საქართველოს პარლამენტის და საზოგადოების დაინტერესებული წრეების ინფორმირების მიზნით;
• გაუწევს იურიდიულ კონსულტაციებს;
• მედიაორგანიზაციებს სამართლებრივ წარმომადგენლობას გაუწევს კომისიასა და სასამართლოში   და კომისიის საქმიანობის შესახებ ყოველთვიურ ანგარიშს მოამზადებს.

„მედიაომბუდსმენის“ საკონსულტაციო ნომრებია: 595 92 45 97  /  577 07 05 92

კომუნიკაციების კომისიამ „TV პირველისა“ და „ფორმულას“ წინააღმდეგ „ქართული ოცნების" საჩივარი, რომელიც მმართველი პარტიის პოლიტიკური რეკლამის ეთერიდან ამოღებას ეხება, დააკმაყოფილა და ტელეკომპანიებს სამართალდარღვევის ოქმი შეუდგინა. 

როგორც კომისია განმარტავს, ტელევიზიებმა თავდაპირველად ვიდეო-რგოლი ეთერში განათავსეს, თუმცა, რამდენიმე დღეში კანონმდებლობის შესაძლო დარღვევის მიზეზით ბადიდან ამიღეს. ტელეკომპანიებს მიაჩნიათ, რომ სადავო რეკლამის განთავსება, შესაძლოა „მაუწყებლობის შესახებ" საქართველოს კანონით გათვალისწინებულ სიძულვილის ენის გავრცელების აკრძალვას, ან „რეკლამის შესახებ“ კანონით გათვალისწინებულ წესებს ეწინააღმდეგებოდეს.

დღეს, 13 სექტემბერს გამართულ სხდომაზე კი, ComCom-მა მიიჩნია, რომ სადავო პოლიტიკურ რეკლამაში არ ჩანს სიძულვილის ან ძალადობის წაქეზება, ან მოწოდება ძალადობისკენ. 

„საარჩევნო სუბიექტის მიერ დამზადებული ვიდეო-რგოლი ემსახურება პოლიტიკური გაერთიანების წინასაარჩევნო ხედვის წარდგენას. შესაბამისად, წარმოდგენილი ვიდეო-რგოლი არ არღვევს მოქმედი კანონმდებლობის მოთხოვნებს და მაუწყებლები ვალდებულნი იყვნენ ის ეთერში განეთავსებინათ,“ - აღნიშნულია კომისიის განცხადებაში.

აღსანიშნავია, რომ 11 სექტემბერს, კომუნიკაციების კომისიამ „ქართული ოცნების“ მსგავსი შინაარსის საჩივარი „მთავარი არხის“ წინააღმდეგაც დააკმაყოფილა და ტელეკომპანიას სამართალდარღვევის ოქმი შეუდგინა. 

ComCom-ის მიერ შედგენილი ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმები წინასაარჩევნო პერიოდში სასამართლოში იგზავნება და საბოლოო გადაწყვეტილებას სასამართლო შემჭიდროვებულ ვადაში (2 დღე) იღებს. 

„მთავარი არხისთვის“ 11 სექტემბერს შედგენილ სამართალდარღვევის ოქმზე სასამართლო გადაწყვეტილება დღეს, 15:00 საათზე გამოაცხადებს.

ეთერიდან ამოღებულ „ქართული ოცნების“ სადავო საარჩევნო კლიპში  არასამთავრობო ორგანიზაციის წარმომადგენლები და სამოქალაქო აქტივისტები ჩანან, ისმის ფრაზაც: „უთხარი არა საზოგადოების მორალურ გადაგვარებას და აირჩიე ტრადიციული ფასეულობები“.

წინასაარჩევნო პერიოდში საერთო მაუწყებლებს არჩევნებში მონაწილე კვალიფიციური სუბიექტების უფასო პოლიტიკური რეკლამის განთავსების ვალდებულება აქვს, ვიდეორგოლის შინაარსზე პასუხისმგებელი კი, ტელევიზია არ არის.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია 12 სექტემბერს ცესკოს თავმჯდომარის, გიორგი კალანდარიშვილის მიერ ბრიფინგზე მედიის საყურადღებოდ გაკეთებულ  განცხადებას ეხმაურება.

კალანდარიშვილმა მედიასაშუალებებს, კონკრეტულად კი „ტვ პირველს“, ადმინისტრაციის თანამშრომლების პერსონალური მონაცემების სავარადოდ კანონის საწინააღმდეგოდ დამუშავებაში დასდო ბრალი. ცესკოს თავმჯდომარე მათ, და მედიას საზოგადოდ, „ადმინისტრაციის წარმომადგენლებთან კომუნიკაციისას, კანონისა და ეთიკის ნორმების მოთხოვნის დარღვევის შემთხვევაში“, თანამშრომლობის საკითხის გადახედვით დაემუქრა.

„ტვ პირველის“ საინფორმაციო სამსახური ხელმძღვანელის, ნოდარ მელაძის განმარტებით, ცესკოს თავმჯდომარის გაღიზიანება ცესკოში დასაქმებული მაღალი თანამდებობის პირების ნათესაური კავშირების დასადგენად ტელეკომპანიის მიერ წამოწყებულმა ჟურნალისტურმა გამოძიებამ გამოიწვია. მელაძემ კალანდარიშვილის განცხადება შეაფასა როგორც ზეწოლა, შანტაჟი და მუქარა მათი იძულების მიზნით, შეწყვიტონ გამოძიება, და სამართლებრივი დევნის დაანონსება იმ პირობებში, როცა სასამართლო თავის გადაწყვეტილებებში არ არის თავისუფალი.

ქარტიის განცხადებით, მედიას უფლება აქვს, თანამდებობის პირებს დაუსვას ნებისმიერი შეკითხვა, რომელიც საჯარო ინტერესს ემსახურება, ხოლო თანამდებობის პირების ვალდებულებაა, ამ შეკითხვას დროულად და ამომწურავად უპასუხონ. 

„საარჩევნო კომისიის ადმინისტრაციის თანამშრომლებსა და მმართველი პარტიის აქტიურ წევრებსა და მხარდამჭერებს შორის ნათესაური კავშირის დადგენა სწორედ ასეთ საჯარო ინტერესის საგანს წარმოადგენს, რამდენადაც მას არჩევნების ხარისხსა და შედეგებზე პირდაპირი გავლენის მოხდენა შეუძლია. ცესკოს ადმინისტრაციის თანამშრომელთა ნეიტრალურობა ცენტრალური საკითხია საარჩევნო პროცესის სანდოობის შესაფასებლად.

უკვე წლებია, საჯარო სტრუქტურები და საჯარო ინფორმაცია პრაქტიკულად დახურულია დამოუკიდებელი და კრიტიკული მედიისთვის. ეს გარემოება განსაკუთრებით შემაშფოთებელია წინასაარჩევნო ფაზაში, როცა არჩევნებთან დაკავშირებული საკითხების მიმართ საჯარო ინტერესი გამორჩეულად მაღალია. ცესკოს თავმჯდომარემ და სხვა მაღალი რანგის თანამდებობის პირებმა კარგად უნდა გააცნობიერონ თავიანთი პასუხისმგებლობა საზოგადოების მიმართ, რომლის ინფორმირებისთვისაც მუშაობს დამოუკიდებელი და კრიტიკული მედია, და მედიასთან ურთიერთობისას ამ პასუხისმგებლობის და კანონის მოთხოვნების შესაბამისად და საზოგადოების საუკეთესო ინტერესებიდან გამომდინარე იმოქმედონ,“ - აღნიშნულია ქარტიის განცხადებაში.

ვრცლად იხილეთ მედიაჩეკერის მასალა - „ტვ პირველი“ ცესკოს თავმჯდომარის განცხადებას რეალურ მუქარად აღიქვამს

"ტელეკომპანია პირველი" ცენტრალური საარჩევნო კომისიის თავმჯდომარეს ჟურნალისტებზე ზეწოლაში ადანაშაულებს. ტელევიზიის საინფორმაციო სამსახურის ხელმძღვანელის, ნოდარ მელაძის განცხადებით, გიორგი კალანდარიშვილი შაბათის ეთერის გუნდს ცესკოს საქმიანობის შესახებ მასალის მომზადების შეწყვეტას მუქარით აიძულებს. 

ცენტრალური საარჩევნო კომისიის თავმჯდომარემ, გიორგი კალანდარიშვილმა დღეს, 12 სექტემბერს გამართულ ბრიფინგზე „ტვ პირველის“ მიერ საარჩევნო ადმინისტრაციის თანამშრომლების შესახებ პერსონალური ინფორმაციის სავარაუდოდ უკანონოდ დამუშავების მცდელობაზე ისაუბრა.

"ხსენებული მედიასაშუალების წარმომადგენლების მიერ საარჩევნო ადმინისტრაციის თანამშრომლების თუ მათი ოჯახის წევრების მიმართ დასმული კითხვების შინაარსი და ფორმა შეუძლებელია, ემსახურებოდეს რაიმე საჯარო ინტერესს გარდა იმისა, რომ განხორციელდეს საარჩევნო ადმინისტრაციის თანამშრომლების მმართველ პარტიასთან დაკავშირების მცდელობა, მიკერძოებულად მათი საქმიანობის წარმოჩენა მათი ნათესავების სხვადასხვა უწყებებში საქმიანობის ან შესაძლო საქმიანობის გამო და ამით დაზიანდეს საარჩევნო ადმინისტრაციის რეპუტაცია, რაც თავის მხრივ ხელს შეუშლის არჩევნების მოდერნიზების მნიშვნელოვან პროცესს და დააზიანებს საარჩევნო გარემოს".

კალანდარიშვილის თქმით, არც ნათესაური კავშირები და არც ოჯახის წევრების ან ნათესავების საქმიანობა, ასეთის არსებობის შემთხვევაში, კანონით არ შეიძლება იყოს საარჩევნო ადმინისტრაციის არცერთი თანამშრომლის საქმიანობის შეფასების კრიტერიუმი. 

"ტელეკომპანია პირველის" საინფორმაციო სამსახურის ხელმძღვანელის განცხადებით კი, ეს არის ტყუილი და თუ ჟურნალისტი ტელეფონის ნომერს ან მისამართს  გაიგებს, რომ კითხვები დასვას და ფაქტები გადაამოწმოს, რომელიც  კონკრეტულ მასალას ეხება, პეროსნალური მონაცემების უკანონო დამუშავება არ არის.

ცესკოს თავმჯდომარემ დღესვე თქვა, რომ საარჩევნო ადმინისტრაცია თანამშრომლებზე  ზეწოლას მათთვის პროფესიულ საქმიანობაში ხელის შეშლისა ან სხვაგვარი ზემოქმედების მოხდენის მიზნით, არ დაუშვებს და ამ ინტერესების შელახვის ყოველ ფაქტთან დაკავშირებით კანონით გათვალისწინებულ ყველა ზომას მიიღებენ.

"მომავალში ნებისმიერი მედიასაშუალების მხრიდან, ადმინისტრაციის წარმომადგენლებთან კომუნიკაციისას, კანონისა და ეთიკის ნორმების მოთხოვნების დარღვევის შემთხვევაში, იძულებულნი გავხდებით, გადავხედოთ თანამშრომლობის საკითხს, რაც იქნება მხოლოდ და მხოლოდ საარჩევნო ადმინისტრაციის საქმიანობისა და დასაქმებული თანამშრომლების შესახებ ამომრჩევლებისთვის ობიექტური ინფორმაციის მიწოდების წინაპირობა", - განაცხადა კალანდარიშვილმა.

"ტელეკომპანია პირველის" ჟურნალისტები, ცესკოს თავმჯდომარის ამ განცხადებას რეალურ მუქარად აღიქვამენ. 

"ჩვენ მოვითხოვთ ამ ჩანაწერის მკაფიო განმარტებას, რას ნიშნავს თანამშრომლობის გადახედვა? ანუ აკრედიტაციის შეჩერებას? არჩევნების პროცესში ცესკოში და საარჩევნო უბენბზე აღარ შეგვიშვებენ, რომ არჩევნები აღარ გავაშუქოთ, თუ "ქართული ოცნების" მსგავსად ბოიკოტის რეჟიმში გადავლენ და კრიტიკული მედიის კითხვებს აღარ უპასუხებენ?" - ამბობს მელაძე

მისი შეფასებითვე, დიდია რისკი, რომ ერთი პარტიის ლეგიტიმაციით თანამდებობაზე არჩეულმა გიორგი კალანდარიშივლმა მედიაზე ანგარიშსწორებისთვის გამოიყენოს ამავე პარტიის კონტროლის ქვეს მყოფი სასამართლოს კლანი.

"მუქარის, დაშინების მცდელობის და შანტაჟის ნაცვლად მოვუწოდებთ ცენტრლაურ საარჩევნო ადმინისტრაციას და მათ თანამშრომლებს, უპასუხოს კითხვებს, რომელიც კონკრეტული მასალის მზადებას პროცესში მედიას აქვს", - განაცხადა მელაძემ.

სოფელ შუქრუთის მცხოვრებლების მიერ გუშინ, 11 სექტემბერს პარლამენტის შენობის წინ გამართული საპროტესტო აქცია არცერთი ტელევიზიის („საზოგადოებრივი მაუწყებელი“, „იმედი“, POSTV, „რუსთავი 2“, „ფორმულა“, „მთავარი არხი“, „TV პირველი“) ეთერში არ მოხვდა. მიმდინარე პროტესტის შესახებ მასალები კი ვებგვერდზე მხოლოდ „მთავარმა არხმა“ და „TV პირველმა“ გამოაქვეყნა. 

გუშინდელ საპროტესტო აქციაზე თითქმის 5-წუთიანი სიუჟეტი დღეს, 12:00-საათიან საინფორმაციო გადაცემაში გავიდა ტელეკომპანია „ფორმულაზეც“.

ტელეკომპანიებმა: „იმედმა“, POSTV-მა და „რუსთავი 2-მა“ კი, 12 სექტემბერს საპროტესტო აქციის შესახებ მომზადებულ მასალებში აქცენტი „ჭიათურა მენეჯმენტ კომპანის“ მიერ საბანკო ანგარიშების ამონაწერების გასაჯაროებაზე გააკეთეს. კომპანიის მტკიცებით, 281 შუქრუთელზე 13 მილიონ ლარამდე კომპენსაცია გაიცა, შუქრუთის აქციის ორგანიზატორებს კი, საკომპენსაციო თანხები სრულად აქვთ მიღებული. 

სოფელ შუქრუთში (ჭიათურის მუნიციპალიტეტი), კოროხნალის მაღაროსთან რამდენიმე თვეა უწყვეტი საპროტესტო აქცია მიმდინარეობს. შუქრუთელების ნაწილმა პროტესტის რადიკალურ ფორმასაც მიმართა, მათ პირი ამოიკერეს და შიმშილობა დაიწყეს. დემონსტრანტების თქმით, სოფელში საცხოვრებელი სახლები ინგრევა, რაც მადნის მოპოვებით სამუშაოებთანაა დაკავშირებული. შუქრუთელები მიყენებული ზიანის ანაზღაურებას ითხოვენ.

შუქრუთელების პროტესტმა კი გუშინ თბილისში გადმოინაცვლა. საკანონმდებლო ორგანოსთან აქციის მონაწილეებმა იმ იმედით გადმოინაცვლეს, რომ მმართველი პარტია „ჯორჯიან მანგანეზთან“ არსებულ დავას მოაგვარებს. 

ტელეკომპანია „იმედმა“ დღევანდელ 11:00-საათიან „ქრონიკაში“  მიმდინარე მოვლენებს დაახლოებით 3 წუთი დაუთმო. საინფორმაციო გადაცემის წამყვანმა, ქეთი ლაცაბიძემ აქციის მონაწილეებს რადიკალური ჯგუფი უწოდა და ტელემაყურებელს ინფორმაცია შემდეგი სიტყვებით მიაწოდა:  

„შუქრუთის აქციის რადიკალურ ჯგუფს, რომელმაც ჭიათურიდან თბილისში გადმოინაცვლა, საკომპენსაციო თანხები სრულად აღებული აქვს. თანხის ჩარიცხვები საბანკო ანგარიშების ამონაწერებით დასტურდება. ჯამში, გაცემულია 13 მილიონ ლარამდე კომპენსაცია 281 შუქრუთელზე. მათ შორის, თანხა აღებული აქვთ აქციის ორგანიზატორებს, რომლებიც შანტაჟის გზით კომპანიისგან დამატებითი თანხების მიღებას ცდილობენ“.

ტელეკომპანიამ რამდენიმე საათში პარლამენტის თავმჯდომარის, შალვა  პაპუაშვილის კომენტარიც გამოაქვეყნა, რომლის მტკიცებითაც, ეს საკითხი პარლამენტის უშუალო კომპეტენციაა არაა. „მე ამ საკითხებს დეტალურად არ ვიცნობ, თუმცა ჩვენ კომპანიის განცხადება ვნახეთ“, - განაცხადა პაპუაშვილმა.

„ჭიათურა მენეჯმენტ კომპანიის“ განცხადებით დაიწყო ტელეკომპანია „რუსთავი 2“-ის დღევანდელი სიუჟეტიც. არხს მასალაში აქციის რამდენიმე მონაწილესთან ერთად, „იმედის“ მსგავსად, „ჭიათურა მენეჯმენტ კომპანის“ მთავარი ინჟინერი და სოციალური პროექტების დეპარტამენტის ხელმძღვანელი ჰყავდა ჩაწერილი.

POSTV-იმ კი შუქრუთელების პროტესტს დრო 13:00-საათიანი საინფორმაციო გამოშვების მე-17 წუთზე დაუთმო. აქციის ერთ-ერთი მონაწილის გარდა, POSTV-საც „იმედისა“ და „რუსთავი 2“-ის რესპონდენტები ჰყავდა ჩაწერილი. აქციის მონაწილეებს რადიკალური ჯგუფი უწოდა გადაცემის წამყვანმა, ნინო სალუქვაძემაც.

„შუქრუთის აქციის რადიკალური პროტესტის ჯგუფმა ჭიათურიდან თბილისში გადმოინაცვლა. მიუხედავად იმისა, რომ „ჭიათურა მენეჯმენტ კომპანიისგან“ საკონპენსაციო თანხები აღებული აქვთ, პროტესტს მაინც აგრძელებენ. გაცემული თანხის ჩარიცხვები საბანკო ანგარიშების ამონაწერებიდან დასტურდება, რომელსაც კომპანია ასაჯაროვებს.“ 

აღსანიშნავია, რომ ტელემედიისგან განსხვავებით, შუქრუთის მცხოვრებლების პროტესტს აქტიურად აშუქებს ონლაინ მედია.

„მედიის თავისუფლების სწრაფი რეაგირების“ (MFRR) კონსორციუმმა ანგარიში გამოაქვეყნა, სადაც გაანალიზებულია ევროკავშირის წევრ და კანდიდატ ქვეყნებში მედიის თავისუფლების ყველა ის დარღვევა, რომელიც 2024 წლის პირველ ნახევარში (იანვარი-ივნისი) დაფიქსირდა.

მონიტორინგის შედეგად დადგინდა, რომ საკვლევ პერიოდში მედიის თავისუფლების დარღვევის 756 შემთხვევა დაფიქსირდა (ყველაზე გავრცელებული ფორმა დაშინება და მუქარა იყო), რაც მედიების 1212 წარმომადგენელს შეეხო. 

„პრესისა და მედიის თავისუფლების ევროპული ცენტრის“ (ECPMF), „ჟურნალისტთა ევროპის ფედერაციის“ (EFJ) და „პრესის საერთაშორისო ინსტიტუტის“ (IPI) მიერ მომზადებულ დოკუმენტში საქართველოც მოხვდა. 

როგორც ანგარიშიდან ირკვევა, 2024 წლის იანვარ-ივნისის პერიოდში საქართველოში მედიის თავისუფლების დარღვევის 38 შემთხვევა დაფიქსირდა, რომელშიც მედიასთან დაკავშირებულ 65 სუბიექტს შეეხო.

„საქმეები მოიცავდა ჟურნალისტებზე ფიზიკურ შეურაცხყოფას, საკუთრებაზე თავდასხმას, სიტყვიერ თავდასხმას, სამართლებრივ დევნას  და ცენზურას. მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ ინციდენტების თითქმის მესამედი (31.6%) სახელმწიფო და საჯარო მოხელეების მიერ განხორციელდა, ხოლო მათ 34.2%-ში სამართალდარღვევის წყარო პოლიცია და სახელმწიფო უსაფრთხოების ძალები იყვნენ,“ - აღნიშნულია დოკუმენტში.

პუბლიკაციის თანახმად, EU-ს წევრობის კანდიდატის სტატუსის მქონე საქართველოში, 2024 წლის პირველ ნახევარში, მედიის თავისუფლების მდგომარეობა სერიოზული საფრთხის ქვეშ იყო. სიტუაცია მკვეთრად თვალსაჩინო კი, „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონის ხელმეორედ ინიციირების შემდეგ გახდა.

„2024 წლის 28 მაისს საქართველოს პარლამენტმა გააუქმა პრეზიდენტის ვეტო კანონზე და მიიღო იგი. კანონი [რუსული კანონი] საფრთხეს უქმნის დამოუკიდებელი მედიისა და სამოქალაქო საზოგადოების არსებობას ქვეყანაში, სადაც უკვე არსებობს პოლარიზებული მედია და პოლიტიკური გარემო“.

ანგარიშში ასახულია მედიის თავისუფლების დარღვევის ისეთი ფაქტები, როგორებიცაა:

• პარლამენტის თავმჯდომარის, შალვა პაპუაშვილის მიერ (20 თებერვალს) შოვში მომხდარი ტრაგედიის შესახებ მომზადებული საგამოძიებო მასალის გამო ჟურნალისტ გელა მთივლიშვილის დისკრედიტაციის შემთხვევა;
• პრემიერ ირაკლი კობახიძის მიერ (8 აპრილს) factcheck-ისა და „მითების დეტექტორის“ დისკრედიტაციისა და თბილისის მერის, კახა კალაძის მიერ (2 მაისს) „ფორმულას“ რეპორტიორ ნუცა ბახუტაშვილისთვის მიყენებული სიტყვიერი შეურაცხყოფის შემთხვევები; 

დოკუმენტში მოხვდა რუსული კანონის საწინააღმდეგო აქციების პარალელურად, ჟურნალისტებისა და სამოქალაქო აქტივისტების მიმართ მუქარის, დაშინებისა და შეურაცხმყოფელი ზარების განხორციელების შემთხვევები და ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად განწყობილი ადამიანების ავტომანქანებსა თუ ოფისებზე განხორციელებული ვანდალიზმის ფაქტებიც. პუბლიკაციაში ასევე საუბარია ჟურნალისტების, მათ შორის „ტაბულას“ ჟურნალისტის, გიორგი ბადრიძის დაკავების ფაქტზეც.

MFRR-ის ანგარიშში ყურადღება გამახვილებულია ონლაინ მედიის წარმომადგენლების პარლამენტში არ შეშვებისა და  ჟურნალისტებისთვის აკრედიტაციის შეჩერების შემთხვევებზე.

„სწრაფი რეაგირება მედიის თავისუფლებისთვის“ (MFRR) არის მექანიზმი, რომელიც მიზნად ისახავს აღმოაჩინოს, დააკვირდეს და რეაგირება მოახდინოს პრესისა და მედია თავისუფლების დარღვევებზე ევროკავშირის წევრ და კანდიდატ ქვეყნებში. პროექტი ევროკომისიის თანადაფინანსებით ხორციელდება.

კომუნიკაციების კომისიამ „მთავარი არხის“ წინააღმდეგ „ქართული ოცნების" საჩივარი დააკმაყოფილა და ტელეკომპანიას სამართალდარღვევის ოქმი შეუდგინა. 

საქმე მმართველი პარტიის პოლიტიკურ რეკლამას ეხება, რომელიც „მთავარმა არხმა” ეთერში კანონმდებლობის შესაძლო დარღვევის მიზეზით არ განათავსა.

კომისიის განცხადების მიხედვით, ტელეკომპანიამ მიიჩნია, რომ აღნიშნული რეკლამის განთავსება, შესაძლოა „მაუწყებლობის შესახებ" საქართველოს კანონით გათვალისწინებულ სიძულვილის ენის გავრცელების აკრძალვას, ან „რეკლამის შესახებ“ კანონით გათვალისწინებულ წესებს ეწინააღმდეგებოდეს.

დღეს, 11 სექტემბერს გამართულ სხდომაზე კი ComCom-მა მხარეთა პოზიციები მოისმინა და მიიჩნია, რომ სადავო პოლიტიკურ რეკლამაში სიძულვილის ან ძალადობის წაქეზება, ან მოწოდება ძალადობისკენ არ ჩანს. 

„საარჩევნო სუბიექტის მიერ დამზადებული ვიდეო-რგოლი ემსახურება პოლიტიკური გაერთიანების წინასაარჩევნო ხედვის წარდგენას. შესაბამისად, წარმოდგენილი ვიდეო-რგოლი არ არღვევს მოქმედი კანონმდებლობის მოთხოვნებს და მაუწყებელი ვალდებული იყო ის ეთერში განეთავსებინა.

ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, კომუნიკაციების კომისიამ დააკმაყოფილა პოლიტიკური გაერთიანება „ქართული ოცნება - დემოკრატიული საქართველოს" საჩივარი და მის მიერ წარდგენილი პოლიტიკური რეკლამის განუთავსებლობისთვის ტელეკომპანია „მთავარი არხის“ მიმართ ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა ოქმის შედგენის გადაწყვეტილება მიიღო,“ - განმარტავს კომისია.

ComCom-მა დღესვე 11 მაუწყებლის წინააღმდეგ „ერთიანობა - ნაციონალური მოძრაობის“ საჩივარი არ დააკმაყოფილა. 

„ერთიანობა - ნაციონალური მოძრაობის“ საჩივრის მიხედვით, მათ ტელეკომპანიებს: „მთავარი არხი“, „ფორმულა“, „ტელეკომპანია პირველი“, „ტელეიმედი“, „რუსთავი2“, „სტუდია მაესტრო“, „პოსტვ“, „საზოგადოებრივი მაუწყებელი“, „საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზია და რადიო”, „სილქ მედია“, „ილიონი“ უფასო პოლიტიკური რეკლამის განთავსები მიზნით მიმართეს, მაუწყებლებმა კი ბლოკში შემავალი პარტიებისთვის კანონმდებლობით განსაზღვრული უფასო სარეკლამო დრო არასწორად გაანაწილეს. 

„კერძოდ, ბლოკისთვის განკუთვნილი დრო, რომელიც უნდა გაყოფილიყო სამზე, გაიყო ხუთზე, რის გამოც, დაირღვა „ერთიანობა - ნაციონალური მოძრაობის“ უფლება, რაც გამოიხატა იმაში, რომ მისი უფასო სარეკლამო დრო შემცირდა“.

კომუნიკაციების კომისიის განცხადებით, საკითხის განხილვისას მარეგულირებელმა აღნიშნა, რომ უფასო საეთერო დრო თანაბრად იმ პარტიებსა და საარჩევნო ბლოკებს ეძლევათ, რომლებმაც ბოლო საპარლამენტო არჩევნებში საქართველოს კონსტიტუციით დადგენილი შესაბამისი საარჩევნო ბარიერი გადალახეს. 

„თუ უფასო საეთერო დრო საარჩევნო ბლოკს ეძლევა, ეს დრო მასში გაერთიანებულ პოლიტიკურ პარტიებს შორის თანაბრად ნაწილდება. ამასთან, საქართველოს „საარჩევნო კოდექსი“ ერთმანეთისგან განასხვავებს პოლიტიკურ პარტიას და საარჩევნო სუბიექტს. საარჩევნო სუბიექტი კი არის შესაბამისი საარჩევნო კომისიის თავმჯდომარის მიერ რეგისტრირებული პარტია, ამომრჩეველთა საინიციატივო ჯგუფი, საჯარო ხელისუფლების წარმომადგენლობითი ორგანოს წევრობის კანდიდატი, საჯარო ხელისუფლების თანამდებობის კანდიდატი.

გამომდინარე იქიდან, რომ საქართველოს „საარჩევნო კოდექსი“ მიუთითებს პოლიტიკურ პარტიებზე და არა საარჩევნო სუბიექტებზე, შესაბამისად ამ დანაწესის მიხედვით, უფასო საეთერო დროც თანაბრად ეკუთვნის იმ პოლიტიკურ პარტიებს, რომლებიც ბლოკში იყვნენ გაერთიანებული, მათ შორის, მათ, რომლებიც მიმდინარე არჩევნებზე საარჩევნო სუბიექტებად არ დარეგისტრირებულან,“ - განმარტავს კომისია.

აქედან გამომდინარე, ComCom-მა მიიჩნია, რომ მაუწყებლებს „საარჩევნო კოდექსის“ შესაბამისი ნორმები არ დაურღვევიათ და „ერთიანობა - ნაციონალური მოძრაობის“ საჩივარი არ დააკმაყოფილა.

„მედიის განვითარების ფონდის“ ფაქტების გადამოწმების პორტალმა, „მითების დეტექტორმა“ კომუნიკაციების კომისიის პლატფორმის - “მედიაკრიტიკა" 139 სტატია გააანალიზა. 2023 წლის 1 მარტი - 2024 წლის 31 ივლისის პერიოდის მონიტორინგის შედეგად აღმოჩნდა, რომ ყველაზე დიდ დროს mediacritic.ge კვლავ იმ მედიასაშუალებების კრიტიკას უთმობდა, რომლებიც ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულ სარედაქციო პოზიციას ატარებენ.

კვლევის შედეგად გამოკვეთილი ტენდენციები:

• მარეგულირებელი კომისიის “მედიაკრიტიკა” ყველაზე მეტ დროს ხელისუფლების მიერ არაკონტროლირებადი სარედაქციო პოლიტიკის მედიებს უთმობს;
• დისპროპორციულად გაშუქების გარდა, იკვეთება შემთხვევები, როცა კრიტიკა ხელისუფლების პოზიციების გამართლებით ან დაცვით უფროა მოტივირებული, ვიდრე პროფესიული სტანდარტების. 
• მარეგულირებლის პლატფორმა ზოგჯერ არა ჟურნალისტებს, არამედ მათი პოზიციის გამო რესპონდენტებსაც კი აკრიტიკებს (საქართველოს პრეზიდენტი, ოპოზიციის დეპუტატი).
• მედიაკრიტიკა უგულებელყოფს ინფორმაციებს, რომლებიც ქართულ მედიაზე სახელისუფლებო გავლენებს და მედია გარემოს გაუარესებას შეეხება და ამავე დროს აშუქებს მასალებს, რომლებიც დასავლურ მედიაში არსებულ გამოწვევებზეა ფოკუსირებული, რაც ქმნის დიქოტომიას, რომ საქართველოში მედია სახელისუფლებო გავლენებისგან სრულიად თავისუფალია და პრობლემები მხოლოდ ტრადიციული დემოკრატიის ქვეყნებს აქვთ.
• მედიაკრიტიკას გამჭვირვალობის პრობლემებიც აქვს.
• წარსულში მედიაკრიტიკის პლატფორმაზე სახელისუფლებო პროპაგანდისტული მედიების ჟურნალისტები ხშირად წერდნენ, თუმცა ბოლო დროს ვებ-გვერდზე მათი პუბლიკაციები ნაკლებად გვხვდება, სამაგიეროდ იმატა სტატიებმა, რომელთა ავტორები სავარაუდოდ პუბლიკაციებს ფსევდონიმით აქვეყნებენ.
• 2019-2022 წლებში მედიაკრიტიკის ბიუჯეტმა ჯამურად 1 678 103.65 შეადგინა, საიდანაც ყველაზე დიდი წილი შრომით ანაზღაურებაზე მოდის, თუმცა უცნობია, რა თანხები იხარჯება გარე ავტორების ჰონორარებზე.

"მედიაკრიტიკის" წელიწადნახევრიანი პერიოდის მონიტორინგის მიხედვით, იმ 109 მასალიდან, რომელიც ხელისუფლების მიერ არაკონტროლირებადი სარედაქციო პოლიტიკის მქონე მედიებს ეხებოდა, ყველაზე ხშირი სამიზნე “ტვ პირველი”, "მთავარი არხი" და "ფორმულა" იყო. სახელისუფლებო სარედაქციო პოლიტიკის მედიებიდან კი ყველაზე მეტად “მედიაკრიტიკის” სტატიებში "ტვ იმედი" და "რუსთავი 2" იყო მოხსენიებული, 1 შემთხვევაში კი – "საზოგადოებრივი მაუწყებელი". 

როგორც "მითების დეტექტორის" კვლევაში ვკითხულობთ, “მედიაკრიტიკის” ობიექტივში საერთოდ არ ფიგურირებდნენ ხელისუფლების პროპაგანდისტული PosTV ან ხელისუფლებისადმი ლოიალურად განწყობილი სხვა მედიები. ასევე, კრემლისტური და ულტრამემარჯვენე გამოცემები, რომლებიც პროფესიული სტანდარტების უგულებელყოფასთან ერთად, სიძულვილის ენის გაღვივების მხრივაც გამოირჩევიან.

სახელისუფლებო და სხვა მედიების დისპროპორციულად გაშუქების გარდა, “მედიაკრიტიკის" მასალების მონიტორინგის შედეგად გამოიკვეთა ტენდენციაც, რომ ComCom-ის ერთ-ერთი პლატფორმის კრიტიკა ხელისუფლების პოზიციების გამართლებით ან დაცვით უფროა მოტივირებული, ვიდრე პროფესიული სტანდარტების. 

"მაგალითად, ერთ მასალაში გაკრიტიკებულია არა სახელისუფლებო სარედაქციო პოლიტიკის ტელეკომპანია “იმედი”, არამედ პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი 7 ნოემბერთან დაკავშირებულ შეკითხვაზე მისი პასუხის გამო, რომლის საპირირწონედაც სტატიაში ახსნილია, თუ რატომ  არ შეიძლება და რატომ არ უნდა დაივიწყოს “იმედმა” სააკაშვილი. 

ამ შემთხვევისგან განსხვავებით, ერთ-ერთ მასალაში “იმედის” ჟურნალისტი აშშ-ის ახალ ელჩისთვის რობინ დანიგანისთვის საკმარისად მწვავე კითხვების არდასმის გამო არის გაკრიტიკებული ფსევდონომით მოქმედი ავტორის, ზვიად ლიპარტელიანის მიერ". 

მეორე სახელისუფლებო არხის, "რუსთავი 2"-ის შემთხვევაში კი კრიტიკის ადრესატი არა ჟურნალისტი, არამედ გადაცემის სტუმარი, ოპოზიციონერი დეპუტატი თინა ბოკუჩავა იყო. "მედიაკრიტიკის" მასალის მიხედვით, ბოკუჩავამ ინტერვიუს მსვლელობისას წამყვანის კითხვებზე პასუხის გაცემის ნაცვლად, პარტიის პოლიტიკური გზავნილები გააჟღერა. 

"სტატიაში წამყვანის დასაცავად აღნიშნულია, რომ ჟურნალისტი ინტერვიუს მსვლელობისას რამდენჯერმე ეცადა, რესპონდენტს თემიდან არ გადაეხვია, თუმცა, პასუხად მხოლოდ წინასაარჩევნო პარტიულ ლოზუნგებს იღებდა". 

კიდევ ერთი მაგალითი, როცა მარეგულირებლის “მედიაკრიტიკა” რესპონდენტის შეხედულების რევიზიით დაკავდა, საქართველოს პრეზიდენტის ფრანგული მედიისთვის მიცემულ ინტერვიუს და თავად ფრანგული მედიის (France 24 და Radio France) ჟურნალისტებს შეეხებოდა. საქართველოს საგარეო პოლიტიკური ვექტორის შეცვლასთან დაკავშირებით პრეზიდენტის მიმართ დასმული კითხვების გამო, "მედიაკრიტიკის" სამიზნე BBC-ის Hardtalk-ის წამყვანიც გახდა.

როგორც მედიამონიტორინგის ანგარიშში ვკითხულობთ, ქართული მედია გაშუქების კრიტიკული ანალიზის გარდა, რაც მეტწილად ხელისუფლების პოზიციების დაცვითაა განპირობებული, “მედიაკრიტიკა” დასავლურ მედიაში არსებულ გამოწვევებსა და მედიის მიკერძოებაზეც წერს, რაც შესაძლოა, იმავე ქვეყნებში ლეგიტიმური დისკურსის ნაწილი იყოს. 

"თუმცა, იმ დროს, როცა “მედიაკრიტიკა” უგულებელყოფს ისეთ თემებს, რომლებიც ქართულ მედია გარემოს და მედიაზე ხელისუფლების გავლენებს შეეხება, იქმნება დიქოტომია, რომ საქართველოში მედია სახელისუფლებო გავლენებისგან სრულიად თავისუფალია და პრობლემები მხოლოდ ტრადიციული დემოკრატიის ქვეყნებს აქვთ".

მაგალითად, “მედიაკრიტიკამ" დაწერა იმის შესახებ, თუ რატომ დატოვა ტაკერ კარლსონმა FoxNews და საერთოდ არ გააშუქა “იმედიდან” ჟურნალისტების წამოსვლის ფაქტები, რის მიზეზადაც სარედაქციო პოლიტიკაში ჩარევა და მიუღებელი სარედაქციო პოლიტიკა დასახელდა. 

“მედიაკრიტიკამ” არც რუსული კანონის განხილვის პარალელურად, ჟურნალისტების ოფისებსა და სახლებზე განხორციელებული ვანდალიზმის შემთხვევები და პარლამენტში აკრედიტაციის წესის შეზღუდვა გააშუქა. სამაგიეროდ, Com-Com-ის პლატფორმაზე გამოქვეყნდა სტატიები, რომლებიც ბაიდენის მიერ მედიისთვის ინსტრუქციების მიცემას და ბორის ჯონსონის მაგალითზე ბრიტანული მედიის პოლიტიზირების საკითხებს ეხებოდა.

“მედიაკრიტიკა” (Mediacritic.ge) კომუნიკაციების კომისიის მიერ დაფუძნებული “მედიააკადემიის” ერთ-ერთი მიმართულებაა, რომელსაც კომისია საკუთარი ბიუჯეტიდან აფინანსებს. “მედიააკადემიის” ხელმძღვანელი შორენა შავერდაშვილია, ხოლო “მედიაკრიტიკის”  - ირინა თევდორაშვილი.

როგორც "მითების დეტექტორი" წერს, წარსულში “მედიაკრიტიკის” დეპარტამენტის ხელმძღვანელი ამჟამად სახელისუფლებო პროპაგანდისტული მედიის, PosTV-ის წამყვანი ზვიად ავალიანი იყო, რომელიც მარეგულირებლამდე სიძულვილის ენით გამორჩეულ, "პატრიოტთა ალიანსთან" დაკავშირებულ ტვ “ობიექტივზე” წამყვანად და აღმასრულებელ პროდიუსერად მუშაობდა. 

"გარდა იმისა, რომ “მედიაკრიტიკის” სამიზნე მეტწიად ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულ სარედაქციო პოზიციის მქონე მედიებია, პლატფორმის საქმიანობა სრულად გამჭვირვალე არ არის.  IDFI-ის საჩივრის საფუძველზე, რომელიც ამ უწყებიდან საჯარო ინფორმაციის გამოთხოვას შეეხებოდა, 2023 წლის 21 დეკემბრის განჩინებით, “მედიააკადემიას” საჯარო ინფორმაციის გაცემა უზენაესმა სასამართლომაც დაავალა".

იმის გამო, რომ “მედიაკრიტიკის” ზოგიერთი ავტორის იდენტიფიცირება ვერ ხერხდებოდა, გაჩნდა ეჭვი, რომ მარეგულირებლის პლატფორმაზე ავტორების ნაწილი ფსევდონიმით წერს და 2024 წლის მაისში “მითების დეტექტორმა” “მედიააკადემიისგან” ავტორების შესახებ საჯარო ინფორმაცია გამოითხოვა. მიღებული პასუხის თანახმად, “მედიაკრიტიკისთვის" მხოლოდ ორი თანამშრომელია დასაქმებული. შეკითხვაზე - იყენებდნენ თუ არა მათი ავტორები ფსევდონიმებს, "მედიაკადემიის" აღმასრულებელმა დირექტორმა პორტალს უპასუხა, რომ "პერსონალურ მონაცემთა დაცვის შესახებ" კანონი მათ ასეთი ინფორმაციის გაცემას უზღუდავდა. 

აღსანიშნავია ისიც, რომ წარსულში mediacritic.ge-ზე სტატიებს სახელისუფლებო პროპაგანდისტული მედიის, PosTV-ის ჟურნალისტები და სახელისუფლებო ექსპერტებიც წერდნენ. როგორც უკვე აღინიშნა, “მედიაკრიტიკას” წარსულში ზვიად ავალიანი ხელმძღვანელობდა, რომელიც ამჟამად PosTV-ის წამყვანია. მას 2019-2022 წლებში ვებგვერდზე 28 სტატია აქვს გამოქვეყნებული, მისი ბოლო სტატია კი 2022 წლის 30 აგვისტოს რიცხვით თარიღდება. 

"აღსანიშნავია, რომ ამ მოვლენიდან ორ თვეში “მედიაკრიტიკას” ახალი ავტორი, ზვიად ლიპარტელიანი შეურთდა. ზვიად ლიპარტელიანის შესახებ ინფორმაცია და ამ სახელისა და გვარის მქონე პირის შექმნილი მედია პროდუქტი “მედიაკრიტიკის” გარდა სხვა პლატფორმებზე არ იძებნება. შესაძლოა, ლიპარტელიანი ზვიად ავალიანის ფსევდონიმი იყოს, რომელიც ამჟამად სახელისუფლებო პროპაგანდისტულ PosTV-ზე წამყვანად მუშაობს და ანტიდასავლური რიტორიკით გამოირჩევა".

რაც შეეხება ბიუჯეტს, "მედიააკადემიის" ვებგვერდზე ხელმისაწვდომი მონაცემების მიხედვით, 2019-2022 წლებში "მედიაკრიტიკის" ბიუჯეტმა ჯამურად 1 678 103.65 ლარი შეადგინა, საიდანაც ყველაზე დიდი თანხა (1 215 858.47)  შრომის ანაზღაურებაზე დაიხარჯა. ინფორმაციას იმის შესახებ, თუ რა თანხები იხარჯება საავტორო ჰონორარებზე, აკადემია არ ასაჯაროვებს. Meta-ს რეკლამის ბიბლიოთეკის მიხედვით კი, 2020 წლის 4 აგვისტოდან დღემდე აღნიშნულ პლატფორმაზე $33,728-ია დახარჯული.

“მითების დეტექტორის” 2020 წლის მონიტორინგის შედეგად კი გამოვლინდა, რომ “მედიაკრიტიკა” მხოლოდ იმ სტატიებს ასპონსორებდა, რომელშიც ხელისუფლების მიმართ არალოიალურად განწყობილი მედიები იყო გაკრიტიკებული.

დღეს, 10 სექტემბერს თბილისში დაკავებული აზერბაიჯანელი ჟურნალისტის, აფგან სადიგოვის მხარდამჭერი აქცია გაიმართა. მთავრობის ადმინისტრაციასთან შეკრებილმა ჟურნალისტებმა და სამოქალაქო აქტივისტებმა მოითხოვეს, რომ სადიგოვის აზერბაიჯანში ექსტრადირება არ მოხდეს.

აქციაზე მოქალაქეები ჟურნალისტის მხარდამჭერი პლაკატებითა და გზავნილებით იყვნენ მისულები: „სოლიდარობა აფგან სადიგოვს“, „შეწყდეს საქართველოს აზერბაიჯანიზაცია“, „საქართველო გაზზე არ იყიდება“.

დაკავებული აზერბაიჯანელი ჟურნალისტის მეუღლის, სევინჩ სადიგოვას თქმით, სადიგოვის დაკავების შემდეგ, მუქარის ადრესატი მცირეწლოვან შვილებთან ერთად, თვითონაც გახდა.

„მოლოდინები აღარ მაქვს, რადგან მიგრაციის დეპარტამენტის თანამშრომელმა პირველ ინტერვიუზე აფგანს არაფრის მოყოლის საშუალება არ მისცა. მას ჰქონდა კითხვები, რომელზეც კონკრეტულ პასუხებს ითხოვდა. მას აქ საფრთხე ემუქრება, მისი სოცოცხლე და ოჯახი საფრთხის ქვეშაა. ცხადია, მათი მხრიდან სამართლიანობის მოლოდინი არ უნდა გვქონდეს, რადგან ისინი ბრძანებებს ასრულებენ. არაფერს არ ველოდები, უბრალოდ მოვითხოვ, რომ საქართველოს ხელისუფლებამ არ მიიღოს ალიევის დაკვეთა, რადგან მთელმა სამყარომ იცის, რომ ალიევი არის დიქტატორი. მე, როგორც აზერბაიჯანის მოქალაქე ვამბობ, რომ ალიევი არის დიქტატორი.

მოვითხოვ, რომ შეწყვიტონ რეპრესიები, გაანთავისუფლონ ჩემი ქმარი და ნუ მემუქრებიან ჩემი შვილებით. ორი ქალიშვილი მყავს, რომლებიც სკოლაში ვერ შემყავს, რადგან მემუქრებიან, რომ თუ ბავშვები სკოლაში წავლენ, უკან ვეღარ დაბრუნდებიან. ფსიქოლოგიურად ძალადობენ ჩემზე, მტანჯავენ. როგორ შეიძლება ასე? მე აქ არავინ მყავს, კარგად ვიცი, მაგრამ ბოლო დღემდე (წუთამდე) ვიბრძოლებ, რომც მოვკვდე, მთელი სამყარო ნახავს, რომ ალიევი არის დიქტატორი და საქართველო დიქტატორის ბრძანებებს ასრულებს. მთელს მსოფლიოს დავუმტკიცებ ამას, თუნდაც გაგვანადგუროს დიქტატორმა ალიევმა“.

„სოციალური სამართლიანობის ცენტრის“ ხელმძღვანელის, თამთა მიქელაძის თქმით, აზერბაიჯანის რესპუბლიკაში ადამიანების ექსტრადიცია დაუშვებელია, რადგან იქ კონსოლიდირებული ავტორიტარიზმია და ძალიან ხშირად პოლიტპატიმრები არაადამიანური და ღირსების შემლახავი მოპყრობის მსხვერპლები არიან. ამასთან, მათ არ აქვთ წვდომა მართლმსაჯულების საბაზისო უფლებებზე.

„ამავდროულად, ამ საქმეს აქვს პოლიტიკური განზომილება. ბოლო წლებია საქართველოს ხელისუფლება ლოიალობას იჩენს აზერბაიჯანის მიმართ…ჩვენ ვხედავთ რაღაც ტიპის უკანონო თანამშრომლობას და ალიანსებს ორ სისტემას შორის და სამწუხაროა, რომ საქართველო რეგიონში დემოკრატიული ქვეყნის იმიჯს კარგავს.

მთლიანობაში უნდა ითქვას, რომ შემობრუნება ავტორიტარიზმისკენ, რაც ბოლო რამდენიმე წელია საქართველოში ჩანს, ეხება არამხოლოდ ქართველ უფლებადამცველებს, რომლებიც რეპრესიების, მუდმივი უკანონო მოსმენებისა და შევიწროების მსხვერპლები არიან, არამედ აქ მყოფ დისიდენტებსაც სხვადასხვა ავტორიტარული რეჟიმებიდან“.

მიქელაძის განცხადებით, დღევანდელი სიმბოლური აქციის მთავარი მოწოდება აფგან სადიგოვის გათავისუფლებაა, რადგან მისი ექსტრადირება აზერბაიჯანში, დაარღვევს ადამიანის საბაზისო და აბსოლიტურ უფლებებს და ამავდროულად, საერთაშორისო ვალდებულებებს, რომელიც საქართველოს არაერთი კონვენციით აკისრია. 

როგორც „მედიის ადვოკატირების კოალიციის“ თავმჯდომარემ, მამუკა ანდღულაძემ განაცხადა, აღნიშნული აქცია ჟურნალისტის მიმართ სოლიდარობის გამოხატვის გარდა, ემსახურებოდა ხელისუფლებისთვის იმის შეხსენებას, რომ უზრუნველყოს, როგორც საქართველოს, ასევე უცხო ქვეყნის მოქალაქეების უფლებების დაცვა. 

„ქართული ოცნების“ პოლიტიკის ერთ-ერთი გამოხატულებაა მათ შორის ეს შემთხვევა, როდესაც ის არ იცავს ჟურნალისტების უფლებებს. სამწუხაროდ, მმართველი პარტია პირდაპირ ეწინააღმდეგება იმ ევროპულ მისწრაფებებსა და სტანდარტებს, რომლებიც საქართველოს მოსახლეობას უნდა. „ქართული ოცნება“ ღიად უარს ამბობს იმ პრინციპების დაცვაზე, რომლებიც კონსტიტუციითა და ევროპული კანონმდებლობით გარანტირებულია“.

„ნეტგაზეთის“ რედაქტორის, დათო ქოქოშვილის შეფასებით, ეს არ არის იზოლირებული შემთხვევა და მომხდარი იმ კონტექსტში უნდა განვიხილოთ, რაც ბოლო წლების განმავლობაში არსებობს.

„როდესაც არაერთი კრიტიკულად განწყობილი ჟურნალისტი გაიტაცეს საქართველოდან, მათ შორის აფგან მუხთარლი, რომლის საქმეზეც რამდენიმე დღის წინ, სტრასბურგის სასამართლომ გადაწყვეტილება გამოაქვეყნა (საქართველოს დაუდგინდა დარღვევა). ცალსახად, ერთმნიშვნელოვანია, რომ არ უნდა გადაეცეს აფგან საფიგოვი აზერბაიჯანს და ის უნდა გათავისუფლდეს“.

როგორც  „მთის ამბები / საქართველოს ამბების“ დამფუძნებელმა და მთავარმა რედაქტორმა, გელა მთივლიშვილმა აღნიშნა, საქართველოს მთავრობას მჭიდრო კავშირები (მათ შორის არაოფიციალური) აქვს აზერბაიჯანის ხელისუფლებასთან და მის ექსტრადირებას ყველანაირად შეეცდებიან. სწორედ ამიტომ, სადიგოვის დასაცავად ყველა საერთაშორისო სამართლებრივი ინსტრუმენტი უნდა იქნას გამოყენებული.

„ადამიანის უფლებების დამცველების, ჟურნალისტების, სამოქალაქო აქტივისტების უფლებრივი მდგომარეობის კუთხით, ვიცით, რა მდგომარეობაცაა აზერბაიჯანში. კატეგორიულად ვთხოვთ საქართველოს ხელისუფლებას, რომ არ მოხდეს ჩვენი დაკავებული კოლეგის, აფგან სადგოვის აზერბაიჯანის ხელისუფლებისთვის გადაცემა, ვინაიდან ალბათობა იმისა, რომ ის იქ არაადამიანურ მოპყრობას, წამებას დაექვემდებაროს ან ვერ მიიღოს სამართლიანი სასამართლო, არის ძალიან დიდი და ამას ყველა საერთაშორისო ორგანიზაციის ანგარიში მოწმობს, ვინც კი აზერბაიჯანში ადამიანის უფლებრივ მდგომარეობას აფასებს“.

OC Media-ს რედაქტორმა, მარიამ ნიკურაძემ კი აღნიშნა, რომ ჟურნალისტებს აზერბაიჯანში რთულ ვითარებაში უწევთ მუშაობა. დაკავებების სერია კი, გასული წლის ნოებერ-დეკემბერში დაიყო, როდესაც abzas media-ში შევიდნენ და 10-ზე მეტი ჟურნალისტი დააკავეს. ნიკურაძეს მოლოდინი აქვს, რომ ხელისუფლება აფგან სადიგოვს აზერბაიჯანულ მხარეს გადასცემს. 

„ჩვენ ვიცით, რომ აზერბაიჯანს ჰქონდა სადიგოვის ექსტრადირება მოთხოვნილი და რაღაც ეტაპზე, გარკვეული პროცედურის შემდეგ, მგონია, რომ საქართველოს ხელისუფლება ამას იზამს და აფგანს აზერბაიჯანულ მხარეს გადასცემს“.

აფგან სადიგოვი შემდგომი ექსტრადირების მიზნით თბილისში 3 აგვისტოს დააკავეს, მეორე დღეს კი მას 3-თვიანი საექსტრადიციო პატიმრობა შეეფარდა. საქალაქო სასამართლოს 4 აგვისტოს განჩინება უცვლელი დატოვა სააპელაციო სასამართლომაც. 

აფგან სადიგოვის შესახებ ვრცლად იხილეთ „მედიაჩეკერის“ მასალებში: 

• სადიგოვის საექსტრადიციო პატიმრობიდან 1 თვე გავიდა - ჟურნალისტი მიგრაციის დეპარტამენტის თანამშრომლებმა მოინახულეს
• საექსტრადიციო პატიმრობის გაუქმებაზე სადიგოვის საჩივარი სააპელაციომ განუხილველი დატოვა
• სადიგოვის საქმე ვრცლად: საექსტრადიციო პატიმრობა სააპელაციოში გასაჩივრდა

კომუნიკაციების კომისიამ 2024 წლის საპარლამენტო არჩევნების წინასაარჩევნო პერიოდის მედიამონიტორინგი დაიწყო. კომისია 55-მდე ტელემაუწყებელს 24-საათიან რეჟიმში დააკვირდება. 

როგორც ComCom-ი განმარტავს, რაოდენობრივთან ერთად, თვისებრივი მედიამონიტორინგი საზოგადოებრივ მაუწყებლებსა და 5 ყველაზე რეიტინგულ არხზე, მათ შორის „ტელეიმედზე“, „რუსთავი 2“-ზე, „პოსტვ“-ზე, „მთავარ არხსა“ და „ტელეკომპანია პირველზე“ 19:00-დან 24:00 საათამდე პერიოდში განხორციელდება. 

"მონიტორინგის პროცესში 25 სპეციალურად გადამზადებული მონიტორი წინასაარჩევნო რეკლამას, წინასაარჩევნო დებატებს, ახალ ამბებსა და საზოგადოებრივ-პოლიტიკურ გადაცემებს, ასევე, წინასაარჩევნო აგიტაციას და საზოგადოებრივი აზრის კვლევებს დააკვირდება". 

მონიტორინგის პერიოდში კომუნიკაციების კომისია 2 შუალედურ და ერთ შემაჯამებელ ანგარიშს გამოაქვეყნებს. 

"მედია მონიტორინგის გარდა, კომუნიკაციების კომისია აქტიურად აღასრულებს საარჩევნო კოდექსით გაწერილ სტანდარტებსა და მოთხოვნებს წინასაარჩევნო კამპანიის გაშუქებასთან დაკავშირებით".

ComCom-მა წინასაარჩევნო პერიოდის გაშუქებისას კანონმდებლობის დაცვის მიზნით, მაუწყებლებისთვის საარჩევნო საკითხების რეგულირებასთან დაკავშირებით გზამკვლევიც გამოაქვეყნა.

დოკუმენტში მიმოხილულია მაუწყებლებისთვის განსაზღვრული ვალდებულებები, მათ შორის პოლიტიკური რეკლამის მიმართ მოთხოვნები, ასევე, მაუწყებლების ვალდებულებები ფასიან და უფასო პოლიტიკური რეკლამის ეთერში განთავსებასთან, საზოგადოებრივი აზრის კვლევების გამოქვეყნებასა და წინასაარჩევნო დებატებთან დაკავშირებით, როგორც შინაარსობრივი, ისე გავრცელებისთვის განსაზღვრული პერიოდის კუთხით. 

საარჩევნო მედიამონიტორინგი დაიწყო "საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამაც".  მონიტორინგისთვის შემდეგი 10 ტელევიზია: საზოგადოებრივი მაუწყებელი, აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებელი, იმედი, მთავარი არხი, რუსთავი2, პოსტვ. ფორმულა, ტვ პირველი, ალტ ინფო და კავკასია  და 8 ონლაინ მედიასაშუალება: interpressnews.ge, radiotavisupleba.ge, primetime.ge, tabula.ge, netgazeti.ge, sputnik-georgia.com, publika.ge და news.on.ge შეირჩა.

საქართველოში საპარლამენტო არჩევნები 26 ოქტომბერს გაიმართება.

საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მიგრაციის დეპარტამენტის თანამშრომლებმა აფგან სადიგოვი მოინახულეს. ამის შესახებ ინფორმაცია „მედიაჩეკერს“ დაკავებულის ერთ-ერთმა ადვოკატმა, დიმიტრი ნოზაძემ დაუდასტურა.

„3 სექტემბერს მიგრაციის დეპარტამენტი იყო მასთან მისული და მოხდა ანკეტირება. ამ შეხვედრაში ჩვენი ორგანიზაციის [„უფლებები საქართველო“] იურისტი, რუსუდან მჭედლიშვილიც მონაწილეობდა. ამ მიმართულებით ისაა სადიგოვის იურისტი. ანკეტირების შემდეგ უნდა მოხდეს ინტერვიუირება, რომელსაც მალე ველოდებით. ამის შემდეგ  კი, უნდა გადაწყდეს, მისცენ მას საერთაშორისო თავშესაფარი, თუ არა.

თუ მიგრაციის დეპარტამენტმა საერთაშორისო თავშესაფრის მინიჭებაზე უარი განაცხადა, მივმართავთ სასამართლოს და ამ უარს გავასაჩივრებთ,“ - განაცხადა ნოზაძემ.

როგორც სადიგოვის მეუღლემ განაცხადა, აფგანმა მიგრაციის დეპარტამენტის სამსახურის წარმომადგენელს აცნობა, რომ ის აზერბაიჯანში სისხლის სამართლებრივად იდევნებოდა, იჯდა ციხეშიც და რამდენჯერმე ადმინისტრაციული წესითაც დააკავეს.

„აფგანმა განაცხადა, რომ მას საქართველოშიც დევნიდნენ და მის წინააღმდეგ აღძრულია ყალბი სისხლის სამართლის საქმე და ის ციხეში პოლიტიკური შეკვეთით იმყოფება. მას არ აქვს იმედი, რომ საქართველოს მიგრაციის დეპარტამენტი რაიმე პოზიტიურ ნაბიჯს გადადგამს, რადგან აფგანს არ მიეცა საშუალება, დაწვრილებით მოეყოლა იმის შესახებ, რაც შეემთხვა“.

სევინჩ სადიგოვას თქმით, მისი მეუღლე სტრესშია და ოჯახის წევრებზე ძალიან ნერვიულობს.

„საერთო მდგომარეობა არც ისე კარგია. ამბობს, რომ ძალიან ნერვიულობს ბავშვების გამო. თქვენი ჯანმრთელობა მადარდებსო. მეშინია, შენ და ბავშვებს რამე არ დაგემართოთო. იმ საფრთხის გამოც განიცდის, რაც მე მემუქრება, იმიტომ რომ მე ვწერ, ვლაპარაკობ, ვიცავ აფგანს. მარტოები რომ ვართ, ამის გამო ეშინია“. 

სადიგოვა აღნიშნავს, რომ საპატიმროში როგორც ჰიგიენური, ისე კვების თვალსაზრისითაც, შეუფერებელი პირობებია.

„ვუყურებ მის თვალებს, სახეს, როგორი ფერმკრთალია. არ მესმის, ასე როგორ ჰყავთ დაკავებულები საქართველოში, ეს ხომ არაადამიანურია.  ციხეში არის მაღაზია, ვისაც აქვს ფული, იქ ყიდულობს და ჭამს, იქნებ  ვინმეს ფული არ  აქვს, მაშინ რა მოხდება? არ ვიცი, რა ვთქვა, ეს ხომ არაკანონიერია. საერთოდაც არაა კანონი, თორემ კანონი რომ ყოფილიყო, აფგანი მანდ არ იქნებოდა“. 

აფგან სადიგოვი მეუღლის მიმართვის საფუძველზე რამდენჯერმე მოინახულეს სახალხო დამცველის წარმომადგენლებმაც.  

აზერბაიჯანელი ჟურნალისტი შემდგომი ექსტრადირების მიზნით თბილისში 3 აგვისტოს დააკავეს, მეორე დღეს კი მას 3-თვიანი საექსტრადიციო პატიმრობა შეეფარდა. საქალაქო სასამართლოს 4 აგვისტოს განჩინება უცვლელი დატოვა სააპელაციო სასამართლომაც.  

აფგან სადიგოვის შესახებ ვრცლად იხილეთ „მედიაჩეკერის“ მასალებში: 

• საექსტრადიციო პატიმრობის გაუქმებაზე სადიგოვის საჩივარი სააპელაციომ განუხილველი დატოვა

• სადიგოვის საქმე ვრცლად: საექსტრადიციო პატიმრობა სააპელაციოში გასაჩივრდა

„აჭარა თაიმსის“ დამფუძნებლის, სულხან მესხიძის საცხოვრებელ სახლში უცნობი პირი რამდენიმე სააათის განმავლობაში შეჭრას ცდილობდა. ამის შესახებ მესხიძემ დღეს, დილის 4:13 საათზე Facebook-ის პირად გვერდზე დაწერა.

მომხდართან დაკავშირებით ჟურნალისტმა შინაგან საქმეთა სამინისტროსა და სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურსაც მიმართა.

„დილის 7 საათამდე ვიჯექი აივანზე და ვდარაჯობდი იმ უცნობ პირს, ვინც სამჯერ ჩემს სახლში შემოჭრას ცდილობდა. ბევრი უცნაური გარემოებაა, მათ შორის კითხვებიც...პოლიცია ორჯერ გამოვიძახეთ, ორივე შეტყობინებაზე თითქმის ერთ საათიანი დაგვიანებით მოვიდნენ, რეაგირება მათი მხრიდან იყო 0.

სამართალდამცავებს ვუხსნიდით გარემოებას, მათ შორის მოსალოდნელ რისკებზე ვსაუბრობდი და შემთხვევის ადგილზე ერთი წუთითაც კი არ გაჩერებულან. ოქმში არ ჩაწერეს ჩემს მიერ მიწოდებული ინფორმაცია, გვითხრეს, რომ თუ ისევ გამოჩნდებოდა ხელახლა დაგვერეკა მათთვის და არა 112-ში.

წარმოიდგინეთ, ღამით, სრულიად ადეკვატური და მოწესრიგებული ადამიანი ცდილობს თქვენს სახლში რამდენჯერმე შემოჭრას და ასეთ მდგომარეობაში პოლიცია გტოვებთ მარტო, არ რჩება შემთხვევის ადგილზე და რისკის წინაშე გტოვებს შიშველი ხელებით,“ - წერს მესხიძე.

„მედიაომბუდსმენის“ იურისტის, ილონა დიასამიძის თქმით, სპეციალურმა საგამოძიებო სამსახურმა გამოძიება უნდა დაიწყოს და დადგინდეს, უკავშირდება თუ არა მომხდარი „აჭარა თაიმსის“ დამფუძნებლის პროფესიულ საქმიანობას.

„სულხანს მოუწია თავდაცვის რეჟიმში ყოფნა, რის გამოც მთელი ღამის განმავლობაში აივანზე იმყოფებოდა, რათა ცოლ-შვილი მოსალოდნელი საფრთხისგან დაეცვა.

ის არის ჟურნალისტი და მისი შინაგანი რწმენაც არის ის, რომ ეს უკავშირდება მის საქმიანობას. გამოძიება უნდა დაიწყოს სპეციალურმა საგამოძიებო სამსახურმა და უნდა დადგინდეს ის გარემოება, უკავშირდება თუ არა ეს შემთხვევა მის ჟურნალისტურ საქმიანობას. ჟურნალისტია მისი მეუღლეც, ამიტომ კიდევ უფრო იზრდება ალბათობა იმისა, რომ მათ ოჯახში შეღწევა მათ საქმიანობას უკავშირდებოდეს,“ - განაცხადა დიასამიძემ.

სპეციალური საგამოძიებო სამსახურის მიერ „მედიაჩეკერისთვის“ მიწოდებული ინფორმაციით, „აჭარა თაიმსის“ დამფუძნებელი უწყებაში გამოკითხვაზეა დაბარებული.