სოციალურ ქსელებში ყოველდღიურად უამრავი ინფორმაცია ვრცელდება, თუმცა კვლევები აჩვენებს, რომ ბევრი ინფორმაცია ინფორმაციის მრავალფეროვნებას არ ნიშნავს. განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც ჩვენს ინტერესებს ალგორითმი განსაზღვრავს.

რატომ არის ეს თემა მნიშვნელოვანი?

2023 წლის ივლისის მონაცემებით, მსოფლიო მოსახლეობის 60%-ზე მეტი იყენებს სოციალურ ქსელს, შესაბამისად დღითიდღე იზრდება "ახალი მედიის" როლი სხვადასხვა თემებზე საზოგადოებრივი აზრის ფორმირებისთვის.

მცირე, თუმცა სოციალურ ქსელებში აქტიური, ხშირად კოორდინირებული და არაავთენტური ჯგუფები ცდილობენ წამოიწყონ დისკუსია მათთვის სასურველ თემაზე, რაც თავის მხრივ ამწვავებს დაპირისპირებას დანარჩენ საზოგადოებაში, რადგან ალგორითმის საშუალებით მარტივია დიდ აუდიტორისთან წვდომა.

მოკლედ, როგორ მუშაობს ალგორითმი?

სოციალური ქსელების ალგორითმი ტექნიკურად სხვადასხვანაირად მუშაობს, თუმცა ნებისმიერ შემთხვევაში აქვთ ერთი მიზანი - შეისწავლონ მომხმარებლის ქცევა, ინტერაქცია და მიაწოდონ ის კონტენტი, რომელიც მას მოსწონს და დიდხანს გააჩერებს პლატფორმაზე.

რა პრობლემაა?

მაშინაც კი, თუ მომხმარებელი მუდმივად კითხულობს, უყურებს სხვადასხვა პრორუსული, დეზინფორმაციული გვერდების კონტენტს, ალგორითმი მუშაობს ანალოგიური პრინციპით და ამ მომხმარებელს მუდმივად აწვდის პროპაგანდისტულ მასალებს.

• მიუხედავად იმისა, რომ ე.წ "ფაქტ-ჩეკერები" ყალბი, არაზუსტი მასალების მოსანიშნად და წასაშლელად აქტიურად მუშაობენ, დეზინფორმაცია მაინც დიდი მასშტაბით ვრცელდება.

"როგორ ამოვიცნოთ ბოტები?" - წაიკითხეთ ვრცლად.

• ეს კი აჩენს ერთმანეთთან დაპირისპირებულ ორ მხარეს, ე.წ "ბაბლებს" ("პატარა საზოგადოებებს") სოციალურ ქსელებში.
• მწვავე პოლარიზაციის პირობებში, მედიის მიერ ამბების სწორად გაშუქებასა და ინფორმაციის ყველა "ბაბლის" წევრამდე მიტანას, გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს.

როგორ შეუძლია მედიას "გაწვრთნას" ალგორითმი?

პასუხისმგებლიანი მედიისთვის ახალი გამოწვევაა, რომ მათი გადამოწმებული, ღირებული მასალები უბრალოდ ვერ აღწევს იმ აუდიტორიამდე, რომელიც მუდმივად პროპაგანდისტულ მასალებს ეცნობა.

რატომ? - პრობლემა კვლავ ალგორითმის მუშაობის პრინციპია.

ამიტომ, ცალკეულ ჟურნალისტებს, შეუძლიათ თავად გაწვრთნან თავიანთი სოციალური ქსელის აგორითმი ისე, რომ მათაც ხვდებოდეთ დეზინფორმაციული, პრორუსული ან პროსახელისუფლებო გვერდები და მათი მესიჯები, რადგან იცოდნენ რა ხდება სხვადასხვა "ბაბლებში" და რა გზავნილები ვრცელდება.

• სოციალურ ქსელებში დააკვირდნენ სხვადასხვა პოსტის კომენტარებში ან გაზიარებების ველში ანგარიშებს, მათ გზავნილებს.
  
  
• სხვა რომელ გვერდებს "მისდევენ" ეს მომხმარებლები, რა/ვინ აინტერესებთ? - გამოიწერეთ იმავე გვერდები.
  
  
• ზიარდება თუ არა პოსტები სხვადასხვა პროსახელისუფლებო ჯგუფებში? როგორია ამ ჯგუფებსა და ინდივიდუალურ პროფილებზე გაზიარებული პოსტის ინტერაქცია - დაემატეთ იმავე ჯგუფებში.
  
  

ამ გზით, შესაძლებლობა გექნებათ გაიგოთ რა ხდება საზოგადოების სხვადასხვა ციფრულ ჯგუფებში. თუმცა, მნიშვნელოვანია საზოგადოების მოწყვლად ჯგუფებთან პირდაპირი საუბარი იმაზე თუ რა ხვდებათ სოციალურ მედიაში ხშირად, რომელ გვერდებს ეცნობიან ახალი ამბებისთვის და სხვა.

ჟურნალისტებს, სოციალურ ქსელებში მომხმარებელთა ქცევასა და ინტერაქციაზე დაკვირვებით, შეუძლიათ, რომ ერთი მხრივ, იცოდნენ რა არის ე.წ "მესიჯბოქსი" კონკრეტული დროისთვის, მეორე მხრივ კი ამ "კვლევას" გამოიყენებს თავისი მასალებით დეზინფორმაციის მორიგი კამპანიის პრევენციისთვის.

მოკლედ:

• ოციფიალურად — დავით კეზერაშვილი, საქართველოს თავდაცვის ყოფილი მინისტრი და ტელეკომპანია "ფორმულას" დამფუძნებელი, "ფორმულას" საკონტროლო პაკეტს აღარ ფლობს.

დეტალები:

• საჯარო რეესტრის ეროვნულმა სააგენტომ შესაბამისი გადაწყვეტილება 2023 წლის 7 აგვისტოს დაარეგისტრირა და ამით დააკმაყოფილა კეზერაშვილის მოთხოვნა, მის მფლობელობაში არსებული წილის 51%-დან, "თავისუფლების ფორმულასთვის" გადაეცა 25%.

რა არის "თავისუფლების ფორმულა"?

• ორგანიზანია "თავისუფლების ფორმულა", არასამეწარმეო იურიდიულ პირის (ააიპ) სტატუსით, ტელეარხის თანამშრომლების ნაწილმა 2023 წლის 9 ივნისს დააფუძნეს.
• ორგანიზაციის დაფუძნების ეს პროცესი მოჰყვა ტელეკომპანია BBC-ის ჟურნალისტურ გამოძიებას, სადაც მიუთითებენ ტელეკომპანია "ფორმულას" მფლობელის კავშირებზე გლობალურ თაღლითურ სქემაში ჩართულ Milton group-ის კომპანიებთან.
• "თავისუფლების ფორმულა" ტელეკომპანიის 39-მა თანამშრომელმა დააფუძნა. მათ შორის არიან არხის საზოგადოებრივ-პოლიტიკური გადაცემების წამყვანები და ახალი ამბების პროდიუსერები.

თუმცა, ამ დრომდე პრობლემა იყო, რომ

• კეზერაშვილი ვერ ახერხებდა, სამართლებრივად დაემოწმებინა გარიგება — წილის 25 %-ის "თავისუფლების ფორმულასთვის" გადაცემის შესახებ. მის პირადობის მოწმობას ვადა აქვს გასული, ეს კი, სამართლებრივი ბარიერი იყო წილის ოფიციალურად გადაფორმებისთვის.

ამ გარიგების საჯარო რეესტრში ოფიციალურად დამოწმების შემდეგ,
"ფორმულას" მეწილეთა შემადგენლობა და წილების გადანაწილება ასეთია:
*2023 წლის 7 აგვისტოს მონაცემები

• მიხეილ მშვილდაძე - 12.25 %;
• ირაკლი საღინაძე - 12.25 %;
• ზურაბ გუმბარიძე - 12.25 %;
• გიორგი ლიფონავა - 12.25 %;
• დავით კეზერაშვილი - 26 %;
• არასამეწარმეო პირი "თავისუფლების ფორმულა" - 25 %.

არქივი:

• "ფორმულას" თანამშრომლებმა ახალი ორგანიზაცია დააფუძნეს - რა ვიცით

მოკლედ:

• სალომე ზურაბიშვილმა ხელი მოაწერა საპარლამენტო უმრავლესობის მიერ, სამი მოსმენით მიღებულ ცვლილებებს კანონში "მაუწყებლობის შესახებ".
• პრეზიდენტმა არ გაიზიარა მედიის საკითხებზე მომუშავე ორგანიზაციების მოსაზრებები და მოწოდება, გამოეყენებინა ვეტოს უფლება და მხარი არ დაეჭირა "ოცნების" საკანონმდებლო პროექტისთვის.

რა შეიცვალა?
სხვა ცვლილებებთან ერთად,

• გაუქმდა აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის მრჩეველთა საბჭო;
• გაიზარდა პირველი არხის ბორდის შემადგენლობა 9-დან 11 წევრამდე, აჭარის უმაღლესი საბჭოსთვის მინიჭებული კვოტით, სადაც, პარლამენტის მსგავსად, უმრავლესობას "ოცნება" ფლობს.
• დაუქვემდებარა აჭარის საზმაუს მენეჯმენტი პირველი არხის ბორდს, რომელსაც ხელმძღვანელობს ვასილ მაღლაფერიძე — "ქართული ოცნების" თავმჯდომარის ყოფილი მოადგილე და მმართველი პოლიტსაბჭოს ყოფილი წევრი.
• მეურვეთა უმრავლესობას შეეძლება უნდობლობა გამოუცხადოს მაუწყებლების დირექტორს.

რა კანონია?

• ეს კანონი ზოგადად, მედიამომსახურების სფეროში რეგულირების პირობებს განსაზღვრავს, და ამავდროულად, ადგენს საქართველოში მოქმედი საზოგადოებრივი მაუწყებლების ფუნქციონირებასთან დაკავშირებულ წესებს.

რატომ ითხოვდნენ ორგანიზაციები ვეტოს?

• "მედიაომბუდსმენის" არგუმენტით, "ეწინააღმდეგება საქართველოს კონსტიტუციას, უპირისპირდება აჭარის ავტონომიურობის ცნებას, არ ითვალისწინებს აჭარის მაუწყებლის საჭიროებებს, გააღრმავებს უნდობლობას საზოგადოებრივი მაუწყებლების მიმართ და გამოიწვევს ახალ კრიზისებს საზოგადოებრივი მაუწყებლის მართვის პროცესში." ორგანიზაციის ხელმძღვანელმა, ნათია კაპანაძემ, ეს მოსაზრებები პრეზიდენტ ზურაბიშვილს ღია წერილით მიმართვისას გაუზიარა.
• "ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის" არგუმენტით, "ეწინააღმდეგება საზოგადოებრივი მაუწყებლის არსებული მოწყობის პრინციპებს და აჭარის ტელევიზიას საზოგადოებრივ მაუწყებელს უქვემდებარებს". "ქარტიამ" ვეტოს დადების მოთხოვნით, საქართველოს პრეზიდენტს საჯარო განცხადებით მიმართა.
• მედიის ადვოკატირების კოალიცია (16 ორგანიზაციის გაერთიანება) მიიჩნევს, რომ ამით "გამოუსწორებელი ზიანი ადგება ქვეყანაში საზოგადოებრივი მაუწყებლის არსებულ მოდელს და სამეურვეო საბჭოს თავმჯდომარის ვასილ მაღლაფერიძის ძალაუფლების განმტკიცებას ემსახურება."

რა რისკებს შეიცავს ცვლილება?
შესაძლოა,

• მმართველი პარტიის სასარგებლოდ დაირღვეს წარმომადგენლობითი ბალანსი საზმაუს სამეურვეო საბჭოში, რომელთანაც ანგარიშვალდებულება ერთდროულად უკვე ორი საზოგადოებრივი მაუწყებლის მენეჯმენტს ექნება;
• და ხელისუფლებისთვის აღმოჩნდეს ბერკეტი, მოიპოვოს გავლენა სამეურვეო საბჭოს უმრავლესობაზე, რადგან, მეურვეთა არჩევის წესის მიხედვით, 3-3 კანდიდატის წარდგენის უფლება აქვს საპარლამენტო უმრავლესობასაც და აჭარის უმაღლეს საბჭოსაც, სადაც უმრავლესობას ასევე მმართველი პარტია ფლობს; ეს "ოცნების" მიმართ კეთილგანწყობილი ექვსი მეურვის არჩევას ნიშნავს, რაც საკმარისი რაოდენობაა ორივე მაუწყებლის პრიორიტეტების განსასაზღვრად მისაღები გადაწყვეტილებებისთვის, რადგან მეურვეთა დანარჩენი ხუთი კანდიდატიდან სამს საპარლამენტო უმცირესობა, ორს — სახალხო დამცველი წარადგენს, თუმცა, საბჭოს გადაწყვეტილებებზე ხუთი — ექვსის წინააღმდეგ, გადამწყვეტ გავლენას ვერ მოახდენს.

რას ამბობს კანონპროექტის ავტორი?

• არქივი: ინტერვიუ რატი იონათამიშვილთან, კანონპროექტის ერთ-ერთ ავტორთან

კინოხელოვანების ნაწილი, რომლებიც კინოცენტრში მიმდინარე მოვლენებს აპროტესტებენ “იმედს” მოუწოდებენ, პირდაპირი ეთერი დაუთმონ. მათ 17 ივლისს განაცხადეს, რომ მხოლოდ ამ ფორმატში ისაუბრებენ ტელეკომპანიასთან და უარი თქვეს მათთვის კომენტარის მიცემაზე.

რატომ?

“ასე დაზღვეული ვიქნებით იმგვარი არაკეთილსინდისიერი, მანიპულაციური გაშუქებისგან, როგორსაც ბოლო დღეებია თვალს ვადევნებთ” - აცხადებენ პროტესტის მონაწილეები.

რა გახდა გადაწყვეტილების მიზეზი?

1. 29 ივნისს გადაცემა “იმედი LIVE-ში” სტუმრად ჰყავდათ კინოცენტრის კინოწარმოების დეპარტამენტის უფროსის ახლად დანიშნული მოადგილე, POSTV-ის წამყვანი ბაჩო ოდიშარია, რომელმაც პროტესტის მონაწილეების შეფასებით, არაერთი ცრუ ბრალდება და დეზინფორმაცია გააჟღერა.

• კინემატოგრაფების განცხადებით, “იმედი LIVE-ის” პროდიუსერს დაუკავშირდნენ და სთხოვეს, მათთვისაც მიეცათ შესაძლებლობა პასუხები გაეცა შეკითხვებზე, რომლებიც ოდიშარიას დაუსვეს.
• “ამ შეთავაზებაზე თანხმობა დღემდე არ მიგვიღია” - წერია განცხადებაში.

2. კინემატოგრაფები ასევე საუბრობენ 16 ივლისს “იმედის კვირაში” გასულ სიუჟეტზე - “კინოცენტრის საკითხი მიკერძოებულად გაშუქდა. სიუჟეტში ტყუილებით გაჯერებული კომენტარების საპასუხო პოზიცია არ მოგვისმენია. მეტიც, არ ჩანდა საპასუხო პოზიციის გაგების მცდელობაც კი”.

• “მსგავსი ქმედებები შეურაცხყოფს საზოგადოებას, რომელსაც უფლება აქვს მიიღოს ზუსტი და ამომწურავი ინფორმაცია”, - ნათქვამია განცხადებაში.

რას ამბობენ იმედში?

ტელეკომპანიის საზოგადოებრივ-პოლიტიკური პროგრამების დირექტორმა და წამყვანმა, ირაკლი ჩიხლაძემ მედიაჩეკერს უთხრა, რომ ჯერ არ არიან ჩამოყალიბებული, როდის ექნებათ თოქშოუში ეს თემა. “შესაბამისად, ჯერჯერობით არ გადაგვიწყვეტია დავუთმობთ თუ არა პირდაპირ ეთერს” - ამბობს ის.

• "როგორც კი დავგეგმავთ და გაჩნდება დღისწესრიგში, რომ იყოს რომელიმე პოლიტიკური თოქშოუს თემა ის, რაც ხდება კინოცენტრში, ბუნებრივია, ისევ შევთავაზებთ".

ჩიხლაზე აცხადებს, რომ 16 ივლისს “იმედის კვირაში” გასულ სიუჟეტში საუბარი იყო დასკვნაზე, რომელიც "ექსკლუზიურად მოიპოვა ჟურნალისტმა".

• განმარტავს, რომ სიუჟეტში ნაჩვენები იყო, რა ეწერა დასკვნაში და არ დაკავშირებიან პროტესტის მონაწილეებს.
• მისივე თქმით, სიუჟეტის ეთერში გასვლის შემდეგ, ამ თემაზე მუშაობა განაგრძეს. 17 ივლისს ქრონიკის სიუჟეტისთვის პროტესტის მონაწილეებს დაუკავშირდნენ თუმცა მათ კომენტარზე უარი უთხრეს და პირდაპირი ეთერი ითხოვეს.
• “კვირის სიუჟეტში დოკუმენტიდან იყო ფაქტები მოყვანილი დარღვევებზე. რა თქმა უნდა, მეორე დღეს გაგრძელდა თემა. პირველი, ვისაც ჟურნალისტმა დაურეკა იყო მეორე მხარე, რათა ეპასუხათ ბრალდებებზე, რომელიც ვრცელდება - რა იყო მართალი და რა არა. თუმცა მათი მხრიდან იყო პირდაპირი ეთერის მოთხოვნა, კომენტარი არ გააკეთეს. ჩვენ მათი განცხადებაც გამოვიყენეთ სიუჟეტში, ჩვენი ზარის შემდეგ რაც გამოაქვეყნეს”.

რა ხდება კინოცენტრში

ბოლო პერიოდში კინემატოგრაფისტების ნაწილი ეროვნულ კინოცენტრში მიმდინარე პროცესებს აპროტესტებენ.

მთავარი მოთხოვნებია:

• დირექტორის კონკურსის გზით დანიშვნამდე შეწყდეს რეორგანიზაციის პროცესი;
• კინოცენტრის დირექტორი დაინიშნოს კონკურსის საფუძველზე და არა მინისტრის ერთპიროვნული გადაწყვეტილებით;
• დირექტორის შესარჩევი კომისია დაკომპლექტდეს კინოსექტორის წარმომადგენლებისგან.

მოკლედ: ორგანიზაცია "საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველოს" ინფორმაციით, ტელეკომპანია "რუსთავი 2"-ს ჟურნალისტ თენგო გოგიტიშვილის კუთვნილი ხელფასის და შესაბამისი კონპენსაციის ანაზღაურება დაეკისრა.

რას ამბობენ? "ჩვენმა იურისტებმა ჟურნალისტ თენგო გოგიტიშვილის საქმე სამივე ინსტანციის სასამართლოში წარმატებით დაასრულეს", — წერია ორგანიზაციის განცხადებაში.

თეონა ზაქარაშვილმა, ორგანიზაციის იურისტმა, დამატებით გვითხრა, რომ:

• ამ ეტაპზე, ტელეკომპანია "რუსთავი 2"-ის ყოფილი თანამშრომლების სასამართლო საქმეებთან დაკავშირებით, ორი ძირითადი კატეგორიის დავა მიმდინარეობს — გაუცემელი ხელფასისა და უკანონო გათავისუფლების საფუძველზე კონპენსაციის ანაზღაურების მოთხოვნით.
• ტელეკომპანიას, ჟურნალისტების უკანონო გათავისუფლებისთვის თბილისის საქალაქო სასამართლომ უკვე დააკისრა კონპენსაციის გადახდა ჟურნალისტებისთვის: ნოდარ მელაძე, ნანუკა ჟორჟოლიანი, გიორგი გაბუნია. სამივე შემთხვევაში, დავა პირველი ინსტანციის სასამართლოშია მოგებული.
• ნანუკა ჟორჟოლიანისა და ნოდარ მელაძის შემთხვევაში, "რუსთავი 2"-მა თბილისის საქალაქო სასამართლოს გადაწყვეტილება სააპელაციო სასამართლოში გაასაჩივრა.
• დამსაქმებელს, კუთვნილი ხელფასის მისაღებად, სასამართლო დავა მოუგეს ჟურნალისტებმა: მიხეილ სესიაშვილმა, თენგო გოგიტიშვილმა, პაატა იაკობაშვილმა.

"რუსთავი 2-ის წინააღმდეგ, ტელევიზიის ყოფილი თანამშრომლების სასამართლო დავები არ მოიცავს მხოლოდ ჟურნალისტების საჩივრებს, მათ შორის არიან ოპერატორებიც, მძღოლებიც", — გვითხრა თეონა ზაქარაშვილმა, ორგანიზაცია "საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველოს" იურისტმა.

არქივი:

• სააპელაციომ კვესიტაძეს რუსთავი2-სთვის 25 000 ლარის გადახდა დააკისრა
• სასამართლომ “რუსთავი 2-ს” ნოდარ მელაძისთვის 80 000 ლარის გადახდა დააკისრა
• სასამართლომ რუსთავი 2-ს დიანა ჯოჯუასთვის თანხის გადახდა დააკისრა

კონტექსტი — 2019 წელი: ცვლილებები რუსთავი 2-ზე

"რუსთავი 2-ში" ცვლილებები მას შემდეგ დაიწყო, რაც 2019 წლის 18 ივნისს სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილება გახდა ცნობილი, რომლის მიხედვითაც ტელეკომპანიასთან დაკავშირებით წარმართულ სასამართლო პროცესში არც ერთი სადავო უფლების დარღვევა არ დადგინდა.

შესაბამისად, იმავე დღეს აღსრულდა უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილება, არხის მფლობელადაც ქიბარ ხალვაში დარეგისტრირდა და თანამდებობიდან გადააყენა გენერალური დირექტორი ნიკა გვარამია. მისი ადგილი პაატა სალიამ დაიკავა.

• 9 აგვისტოს არხის 9% -ის უკვე ყოფილი მფლობელის, ნინო ნიჟარაძის საჩივრის გამო დაწყებული გამოძიების საფუძველზე პროკურატურამ ნიკა გვარამიას უფლებამოსილების ბოროტად გამოყენებაში დასდო ბრალი და აღკვეთი ღონისძიების სახით გირაო შეუფარდა.
• 14 აგვისტოს ქიბარ ხალვაშმა ტელეკომპანიის გაყიდვის სურვილი გამოთქვა და პოტენციურ მყიდველებს ერთი კვირის ვადა მისცა, თუმცა, რადგანაც მსურველი არ გამოჩნდა, 19 აგვისტოს განაცხადა, რომ ტელეკომპანიას არ ყიდის, არ გააკოტრებს და "რუსთავი 2 "იქნება "პოლიტიკურად დამოუკიდებელი".
• 20 აგვისტოს ტელეკომპანია "რუსთავი 2“-ის გენერალურმა დირექტორმა პაატა სალიამ სამსახურიდან გაათავისუფლა საინფორმაციო სამსახურის უფროსი ნოდარ მელაძე და პოლიტიკური ტოქშოუების "არჩევანისა" და "კვირის აქცენტების", წამყვანები გიორგი გაბუნია და ეკა კვესიტაძე.
• ტელეკომპანია პირდაპირ ეთერში დატოვეს საინფორმაციო გადაცემის წამყვანებმა დიანა ჯოჯუამ და მიხეილ სესიაშვილმა. წასვლის შესახებ განაცხადა პაატა იაკობაშვილმაც.
• 21 აგვისტოს არხი "კურიერის" გუნდმა დატოვა.

მოკლედ: საგარეჯოში, 2023 წლის 6 ივლისს ჟურნალისტების პროფესიულ საქმიანობაში ხელშეშლისა და ძალადობის ფაქტზე, სპეციალური საგამოძიებო სამსახურის თანამშრომლებმა ერთი პირი დააკავეს.

პრობლემაა, რომ: თავდასხმის შემდეგ, დაშავებული ჟურნალისტები "მედიაჩეკერთან" საუბრისას რამდენიმე პირზე მიუთითებდნენ, რომლებიც მათ პროფესიული საქმიანობის მიზნით თავს დაესხა, მათ შორის იყვნენ პარტია "ქართული ოცნების" აქტივისტები და ადგილობრივი საჯარო მოხელეები, თუმცა, საგამოძიებო სამსახურმა მხოლოდ ერთი პირის დაკავების შესახებ განაცხადა.

დეტალები:
გამოძიების მიხედვით,

• ბრალდებულმა, პროფესიულ საქმიანობაში ხელშეშლის მიზნით, ფიზიკური შეურაცხყოფა მიაყენა "ფორმულას" ოპერატორს, სულხან ჭკადუას.

ასევე,

• აგრესიული ქცევით, სიუჟეტის ჩაწერის საშუალება არ მისცა "რუსთავი 2"-ის ჟურნალისტს, ნათია წითელაურს და "მთავარი არხის" ჟურნალისტს — ია გულიაშვილს.

რა მოხდა საგარეჯოში 6 ივლისს?
ჟურნალისტები "ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის" პრეზენტაციას აშუქებდნენ, როდესაც მათ "ქართული ოცნების" მხარდამჭერები დაესხნენ თავს.

• ია გულიაშვილმა, ჟურნალისტმა და "მთავარი არხის" კახეთის ბიუროს ხელმძღვანელმა, გვითხრა, რომ ჟურნალისტებზე ძალადობდნენ არამხოლოდ "ქართული ოცნების" აქტივისტები, არამედ ადგილობრივი საჯარო მოხელეებიც.

"თავდამსხმელებისთვის მნიშვნელობა არ ჰქონდა რომელი ტელევიზია იყო, რადგან ფიზიკურად დაუპირისპირდნენ როგორც კრიტიკული, ისე სახელისუფლებო მედიის ჟურნალისტებს", — გვითხრა გიორგი კვიჟინაძემ, "ფორმულას" ჟურნალისტმა, რომელიც ადგილზე ოპერატორ სულხან ჭკადუასთან ერთად მუშაობდა.

• "მთავარი არხის" გადამღებ ჯგუფს დაუზიანეს აპარატურა.

"მანქანიდან როგორც კი გადავედით მე და ჩემი ოპერატორი იმწამსვე გავიგეთ რეპლიკა, რომ "მთავარი არხი მოვიდა" რაც იმას ნიშნავდა, რომ ერთმანეთი წააქეზეს იმისათვის, რომ შემდგომში აგრესია ჩვენზე წამოსულიყო", — გვითხრა ტელევიზიის კახეთის ბიუროს ხელმძღვანელმა.

საგარეჯოში, ჟურნალისტებზე თავდასხმის შესახებ დეტალები აქ

TV პირველის საინფორმაციო სამსახურის უფროსის, ნოდარ მელაძის ავტომობილიდან გარე მეხსიერების ვინჩესტერის ქურდობის საქმეზე 1 ადამიანი დააკავეს. როგორც შინაგან საქმეთა სამინისტროში მედიაჩეკერს უთხრეს, გამოძიება 177-ე, ქურდობის მუხლითაა დაწყებული. მელაძის თქმით, ის დაზარალებულად ცნეს.

რა მოხდა?

გუშინ, 13 ივლისს მელაძემ გაავრცელა ინფორმაცია, რომ მისი ავტომობილიდან სამსახურის გარე მეხსიერების ვინჩესტერი წაიღეს, შესანახი ყუთიდან კი გადმოყრილი იყო საბუთები

• მელაძე მომხდარს პროფესიულ საქმიანობას უკავშირებს. მისი თქმით, ვინჩესტერზე საგამოძიებო მასალებს ინახავდა.
• აღნისნავს, რომ ეს არ იყო რიგითი ქურდობა, რადგან მანქანიდან არ წაიღეს პირადი ნივთები, მათ შორის საათი, სათვალე.

შეფასებები

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია მოუწოდებს საგამოძიებო უწყებებს, დროულად და ეფექტიანად გამოიძიოს ნოდარ მელაძის ავტომობილში ქურდობის შემთხვევა.

• ქარტია მიიჩნევს, რომ მედიის წარმომადგენლების მიმართ ჩადენილი დანაშაულების სიხშირე და ასეთი საქმეების გამოუძიებლობა, დაუსჯელობის განცდას აჩენს და მომავალში განმეორებითი დანაშაულის რისკს მეტად ზრდის.

მედიის ადვოკატირების კოალიციის შეფასებით კი, მედიაგარემო მრავალი გამოწვევის წინაშე დგას და ეს ინციდენტი კიდევ ერთი შემაშფოთებელი შემთხვევაა.

• “ ჟურნალისტები მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ ნებისმიერ დემოკრატიულ საზოგადოებაში გადაწყვეტილებათა მიღების პროცესის გამჭვირვალობისა და ხელისუფლების ანგარიშვალდებულების უზრუნველსაყოფად და საზოგადოების ინფორმირებისთვის”;
• “აუცილებელია, რომ მიღებული იყოს ზომები ჟურნალისტების უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად და მედიის წინააღმდეგ მზარდი საფრთხეების შესაჩერებლად”.

TV პირველის საინფორმაციო სამსახურის ხელმძღვანელის, ნოდარ მელაძის განცხადებით, მისი ავტომობილიდან სამსახურის გარე მეხსიერების ვინჩესტერი წაიღეს, შესანახი ყუთიდან კი გადმოყრილი იყო საბუთები. მისი თქმით, ვინჩესტერზე საგამოძიებო მასალებს ინახავდა.

“დაშინება ძარცის იმიტაციით” - დაწერა მან Facebook-ზე.

შემთხვევა ლესელიძის ქუჩაზე, გვიან ღამით მოხდა.

• როგორც მელაძემ მედიაჩეკერს უთხრა, მანქანა კამერების წინ იყო გაჩერებული და ფაქტის გაგებისთანავე მიმართა პოლიციას.
• გვეუბნება, რომ საგამოძიებო მოქმედებები დილის 8 საათამდე მიმდინარეობდა, ახლა კი შსს-გან გამოკითხვაზე დაბარებას ელოდება.
• მელაძე მომხდარს პროფესიულ საქმიანობას უკავშირებს.
• აღნისნავს, რომ ეს არ იყო რიგითი ქურდობა, რადგან მანქანიდან არ წაიღეს პირადი ნივთები, მათ შორის საათი, სათვალე.

მელაძის განცხადებით, ამას წინ უძღოდა მუქარები.

• მან ორი კვირის წინ სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურსაც მიმართა, თუმცა როგორც თავად ამბობს, ამ მიმართულებით სიახლე არ არის.

მედიაჩეკერი დამატებითი დეტალის გასარკვევად შსს-ს დაუკავშირდა და მათგან პასუხებს ველოდებით.

ჟურნალისტ ვასილ დაბრუნდაშვილის განცხადებით, თბილისში მისი ბინიდან დოკუმენტები დაიკარგა, რომელთა შორისაა დადგენილება ჟურნალისტის დაზარალებულად ცნობის შესახებ და ჟურნალისტის საქმიანობის დამადასტურებელი რამდენიმე საერთაშორისო აკრედიტაცია. აღნიშნავს, რომ შეუმჩნევია თვალთვალიც.

მედიაომბუდსმენმა უკვე მიმართა სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურს

• “რათა დაცული იყოს ვასილ დაბრუნდაშვილის ჟურნალისტური საქმიანობის თავისუფლება და პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობა”.

რა საქმეზე აქვს დაზარალებულის სტატუსი დაბრუნდაშვილს?

• 2021 წლის 13 სექტემბერს გავრცელდა ე.წ. კრებსები - სავარაუდოდ სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის მიერ უკანონო ფარული მოსმენა-მიყურადებისა და თვალთვალის შესახებ ჩანაწერები.
• მასალები სხვა პირებთან ერთად ჟურნალისტების კერძო კომუნიკაციისა და პირადი ცხოვრების შესახებ დეტალურად დამუშავებულ ინფორმაციასაც მოიცავდა, მათ შორის იყო დაბრუნდაშვილი.
• სწორედ ამის გამო, უკანონო მოსმენების და ფარული მიყურადების საქმეზე დაზარალებულად ცნეს.

ის ამჟამად პროფესიული საქმიანობით არაა დაკავებული, თუმცა სხვადასხვა დროს მუშაობდა იმედში, მთავარ არხში, TV პირველში.

• TV პირველ მან გასულ წელს დატოვა და მას შემდეგ ბერლინში ცხოვრობს.

რას ამბობს ჟურნალისტი

როგორც დაბრუნდაშვილმა მედიაჩეკერს უთხრა, როდესაც სხვადასხვა პერიოდში ბერლინიდან თბილისში ბრუნდება, ამჩნევს, რომ უთვალთვალებენ.

• “გარდა ამ დოკუმენტების დაკარგვისა ვარ ფარული თვალთვალის ობიექტი. ახლა კაფეში ხარ, აუზზე ხარ, მეგობრების წრეში ხარ, ასკარად შესამჩნევია, რომ ვიღაც ტიპები გითვალთვალებენ”;
• “15-წლიანი ჟურნალისტური კარიერა მაქვს, ამ დროის განმავლობაში უამრავი საპროტესტო აქცია მაქვს გაშუქებული. ამ საპროტესტო აქიებზე ეს სუს-ის თანამშრომლები რომ დგანან, ყველას სახე ვიცი. ახლა ეს ადამიანები ვინც მაშინ სხვებს უღებდნენ, ახლა მე მიღებენ. მათ ვიზუალურად ვცნობ, ვიცი ვინც არიან”;
• გვეუბნება, რომ მისთვის გაუგებარია რაში შჭირდებათ მისი თვალთვალი.

გასულ თვეს, საზოგადოების დიდი ნაწილისთვის ცნობილი გახდა, რომ სოციალურ ქსელში გინების გამო რამდენიმე მოქალაქე დააჯარიმეს. ისინი ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად იყვნენ განწყობილი და პროტესტს გამოხატავდნენ.

რატომ არის ეს თემა მნიშვნელოვანი?

სასამართლოს გადაწყვეტილებები:

• აჩენს რეალურ რისკს, სოციალურ ქსელებში შეიზღუდოს სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლება.
• ქმნის ცენზურის/თვითცენზურის საფრთხეს.
• მომავალში შეიძლება, შეიქმნას საფრთხე ნებისმიერი მოქალაქისთვის, ვინც სოციალურ ქსელებს საზოგადოებრივ, თუ პოლიტიკურ საკითხებზე (კრიტიკული) მოსაზრებების გასავრცელებლად იყენებს;

სამი შემთხვევის მაგალითზე განვიხილავთ:

• რა საზოგადოებრივ და პოლიტიკურ პრობლემებზე მიანიშნებდა იმ მოქალაქეთა პოსტები, რომლებმაც სოციალურ ქსელში მოსაზრება დააფიქსირეს;
• ერთი მხრივ, როგორ ხსნის და ასაბუთებს სასამართლო გადაწყვეტილებებს, ხოლო, მეორე მხრივ, რას ამბობს კანონი და როგორია უფლებადამცველების შეფასებები;
• რატომ არის მსგავსი პრეცედენტები სახიფათო და რამდენად უქმნის საფრთხეს სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლებას.

მოკლედ საქმეებზე:

1. კურიერს, რომელსაც მოპედით უწევდა ქალაქში გადაადგილება, TikTok-ზე კახა კალაძის სატრანსპორტო პოლიტიკას აკრიტიკებდა. აგინებდა მათ, ვინც უფლებამოსილებას ბოროტად იყენებდნენ, პრივილეგიებით სარგებლობდნენ და მოძრაობდნენ საზოგადოებრივი ტრანსპორტის ზოლში (ე.წ. ბასლაინზე). იგინებოდა პოლიციელების მისამართით, ვინც შერჩევით აჯარიმებდა მძღოლებს - გინება არ ეხებოდა რომელიმე კონკრეტულ პოლიციელს.

• “ვისაც გინების მოსმენა არ გსურთ, არ უყუროთ და არ უსმინოთ” - ასეთი იყო ვიდეოს აღწერა, რომლის გამოც თბილისის საქალაქო სასამართლომ ის სამართალდამრღვევად ცნო და 2000 ლარით დააჯარიმა.

2. მოქალაქემ 2022 წლის 6 ივლისს ფეისბუქპოსტში პოლიციელებს შეაგინა, რაც კონსტიტუციით გარანტირებული უფლებაა. ის 8 დღის შემდეგ დააკავეს და 48 საათი წინასწარი დაკავების იზოლატორში გააჩერეს.

• ბათუმის რაიონულმა სასამართლომ 2 500 ლარით დააჯარიმა, ქუთაისის სააპელაციო სასამართლომ კი გადაწყვეტილება ძალაში დატოვა.

3. 7-8 მარტის აქციების მონაწილე ლაზარე გრიგორიადისის მამა ფეისბუკ ლაივში ნათქვამის გამო 800 ლარით დააჯარიმეს.

• 3 ივნისს კარვის საქმეზე ბექა გრიგორიადისის სასამართლო პროცესი გაიმართა. დასრულების შემდეგ კი მან Facebook LIVE-ში პოლიციელის მიმართ შეურაცხმყოფელი გამონათქვამები გააჟღერა, თუმცა არ დაუკონკრეტებია პიროვნება.
• “შეფასებებს აძლევდა სასამართლო პროცესს და ამბობდა, რომ ის მოწმე პოლიციელი, რომელიც იყო სასამართლოზე, იყო ცრუ მოწმე რადგან მან ცრუ ინფორმაცია მიაწოდა სასამართლოს. რეალურად ამ პოსტიდან არ იკვეთებოდა პოლიციელის მიმართ შეურაცხყოფა, მით უფრო მოწმე პოლიციელის სახელი და გვარი არსად არ ყოფილა ნახსენები”, - გვითხრა გრიგორიადისის ადვოკატმა, ნესტან ლონდარიძემ.
• ადვოკატის შეფასებით, ეს საშიში ტენდენცია, რაც რეალურად განსხვავებული აზრის დევნისთვის გამოიყენება, სწორედ ამიტომ გეგმავენ გადაწყვეტილების გასაჩივრებას.

როგორ ასაბუთებს სასამართლო გადაწყვეტილებებს?

პრაქტიკა აჩვენებს, რომ მოქალაქეების წინააღმდეგ ადმინისტრაციული სამართალდარღვევათა კოდექსის 166-ე და 173-ე მუხლებს იყენებენ, რაც წვრილმან ხულიგნობასა და სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულების დროს, სამართალდამცავის სიტყვიერ შეურაცხყოფას გულისხმობს.

წვრილმანი ხულიგნობა

სასამართლომ სოციალური ქსელები საჯარო სივრცედ მიიჩნია, TikTok-ის საქმეზე კი თქვა, რომ დაირღვა საზოგადოებრივი წესრიგი და მოქალაქეთა სიმშვიდე, თუმცა არ იმსჯელა სოციალური ქსელის ხასიათზე და არ დაუსაბუთებია, რა ფორმით დაირღვა სიმშვიდე.

რაც შეეხება Facebook-ის ქეისს, სასამართლომ აღნიშნა, რომ “სოციალური ქსელი, მათ შორის Facebook, წარმოადგენს საზოგადოებრივი თავშეყრის ადგილს და ნებისმიერ პირს აქვს ვალდებულება, დაიცვას საზოგადოდ მიღებული ეთიკისა და ზნეობის ნორმები”.

უფლებადამცველების შეფასებით:

• სოციალური ქსელი ნამდვილად არის საჯარო სივრცე, თუმცა ფიზიკური სივრცისგან განსხვავებით, აქვს თავისებური მახასიათებლები.
• 166-ე მუხლის ნაწილში სახელმწიფოს მიზანი არა საზოგადოებაში ეთიკური გარემოს შენარჩუნება, არამედ საჯარო სივრცეში კონფლიქტური სიტუაციების არიდებაა.
• “იმის გამო არის ეს ნორმები, რომ ფიზიკური უსაფრთხოება დაიცვას და არა ვინმეს მორალი, ღირსება და პატივი”, - გვეუბნება დემოკრატიული ინიციატივის (GDI) თავმჯდომარე, ედუარდ მარიკაშვილი და ამატებს - “ზნეობისა და ეთიკის საკითხების დადგენა, მონიტორინგი, ანდა აღკვეთა ან ჩარევა სახელმწიფოს ვალდებულება არაა".
• სოციალურ ქსელში თავად მომხმარებელს აქვს შესაძლებლობა, გადაწყვიტოს რას წაიკითხავს, მოუსმენს ან უყურებს.
• “ქუჩაში რომ ვიღაც ძალიან უშვერი სიტყვებით ილანძღება მასზე გავლენის მოხდენა არ შეგვიძლია, ბუნებრივად მიწევს მოვუსმინო” - აღნიშნავს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის იურიდიული დახმარების ცენტრის ხელმძღვანელი ვერიკო ჯგერენაია.

სამართალდამცავის შეურაცხყოფა

173-ე მუხლის კონტექსტში, სასამართლომ თქვა, რომ TikTok-ის ვიდეო შეიცავს სამართალდამცავი ორგანოს თანამშრომლების სიტყვიერ შეურაცხყოფას მათი სამსახურებრივი უფლებამოსილების განხორციელებიდან გამომდინარე, მიუხედავად იმისა, რომ კოდექსში ხაზგასმით წერია ფრაზა - “სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულების დროს”.

• “ეს ვიდეო სოციალურ ქსელში ნანახი იქნა კონკრეტული პოლიციელის მიერ და აღქმული იქნა შეურაცხყოფად, რასაც მოჰყვა შესაბამისი შედეგი - სამართალდამრღვევი პირის მიმართ სამართალდარღვევის ოქმის შედგენა”, - წერია დასაბუთებაში.

მუხლის ინტერპრეტაციის საფუძველზე, სასამართლოს ერთ-ერთ გადაწყვეტილებაში მიუთითა, რომ სამართალდამცავი ორგანოს თანამშრომლის სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულების დროში იგულისხმება:

• “ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ან/და სისხლის სამართლის საქმის წარმოების შემდგომი პროცედურების განხორციელების დროც და სამართალდამცავი ორგანოს თანამშრომლის ნებისმიერი მოქმედება, სამსახურებრივი მდგომარეობა, რაც უკავშირდება კონკრეტული საქმის წარმოებას.
• სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებაში იგულისხმება ნებისმიერი საქმიანობის ფორმა, თავისი კომპეტენციის ფარგლებში, უფლებამოსილებას მიკუთვნებულ საკითხზე.
• შესაბამისად, ნორმა პოლიციის თანამშრომლის შეურაცხყოფის სახით არ გულისხმობს მხოლოდ იმ მართლსაწინააღმდეგო ქცევას, რომელიც ხდება უშუალოდ სამართალდარღვევის ჩადენის/გამოვლენის ან რომელიმე საპროცესო მოქმედების განხორციელების ადგილას”.

უფლებადამცველების შეფასებით:

• TikTok-ის სქროლვის პროცესი ვერ ჩაითვლება სამსახურებრივი უფლებამოსილების განხორციელების პროცესად.
• ადვოკატ გიორგი მშვენიერაძის განმარტებით, კანონდარღვევად შეიძლება ჩაითვალოს, თუ ადამიანი პირდაპირ აგინებს პოლიციელს სამსახურეობრივი მოვალეობის შესრულების დროს. “მაგრამ როცა საუბარია სოციალურ ქსელებში გამოთქმულ პრეტენზიაზე სამართალდამცავი ორგანოს წარმომადგენლების მიმართ, ამის გამო ადამიანის პასუხისგებაში მიცემა, ცხადია, არის გამოხატვის თავისუფლებაში ჩარევა”, - ამბობს მშვენიერაძე.

კიდევ რა საკითხებია პრობლემური:

სოციალურ ქსელთან დაკავშირებით, საქართველოს კანონმდებლობაში მკაცრი ან ცხადი საკანონმდებლო ჩანაწერი არ არსებობს. სახელმწიფოების მხრიდან შეუძლებელია შიგთავსის რეგულირება, მაშინ ზოგადად, ინტერნეტი უნდა დაარეგულირო.

რა თქმა უნდა, ამგვარი გადაწყვეტილებები არც ერთ შემთხვევაში იქნებოდა გამართლებული, მაგრამ არსებული პრაქტიკა აჩვენებს, რომ სადამსჯელო ღონისძიება გამოყენებულია ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად განწყობილი ადამიანების წინააღმდეგ.

• “ფაქტია, ყველაზე არ ვრცელდება, მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ მომავალში თუკი ეს წესად დამკვიდრდება, ეს ყველას შეეხება ვინც მოექცევა ხელისუფლების ინტერესის სფეროში”, - ამბობს მარიკაშვილი.
• ამ კონტექსტში შეგვიძლია, გავიხსენოთ თავად მმართველი გუნდის, ქართული ოცნების დეპუტატი დიმიტრი სამხარაძე, რომელიც სოციალურ ქსელებში ბილწსიტყვაობით გამოირჩევა. ხშირად აგინებს ოპონენტებს.თუმცა ამ შემთხვევაში, მის წინააღმდეგ, წვრილმანი ხულიგნობის მუხლი გამოყენებული არაა.

საფრთხე სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების კუთხით

გამოხატვის თავისუფლება კონვენციური უფლებაა, რომელიც იცავს არა მხოლოდ კეთილ იდეებს პოლიტიკურ კონტექსტში, არამედ, მათ შორის, საზოგადოების გარკვეული ნაწილისთვის მიუღებელი ფორმით გამოხატულ პროტესტსაც.

• “გამოხატვის თავისუფლება არის იმ აზრის თავისუფლებაც, რომელიც თუნდაც უმრავლესობას აღაშფოთებს, შეაშფოთებს, გაანაწყენებს და ა.შ.თუ ჩვენ შევეცდებით, შევზღუდოთ გამოხატვის თავისუფლება, ეს ავტომატურად იმას ნიშნავს, რომ უარს ვამბობთ, გავხდეთ სრულად დემოკრატიული ქვეყანა და მივდივართ ავტორიტარიზმისკენ”, - ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის დირექტორი, მარიამ გოგოსაშვილი.
• “თუ კი ადამიანი გამოხატავს პროტესტს, მათ შორის ისეთი სიტყვებით, რომელიც, შესაძლებელია ვიღაცის ყურს ცუდად ხვდება და თვლის რომ ეთიკურ ნორმებს არღვევს, თუ ეს პოლიტიკური, კულტურული ან სხვა შინაარსის მატარებელია, ადამიანის დაჯარიმება არის კატეგორიულად დაუშვებელი. იმიტომ, რომ ეს არის დაცული გამოხატვის თავისუფლების ერთ-ერთი ყველაზე მაღალი სტანდარტით” - ადვოკატი გიორგი მშვენიერაძე.
• “შეზღუდულია უკვე სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლება და კიდევ უფრო მეტ საფრთხეს აჩენს ეს ყველაფერი”, - ამბობს ედუარდ მარიკაშვილი. ის ერთ-ერთია, ვინც პარლამენტთან ფურცლის ჭერის გამო დააკავეს, რაც ასევე შეფასდა, როგორც სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვა.

საფრთხეა თვითცენზურაც. მსგავსი პრაქტიკის დამკვიდრების გამო, შესაძლებელია, ადამიანებმა აღარ ისაუბრონ და საზოგადოებაში აღარ ისმოდეს პროტესტის ხმა.

“თუ კი ჩვენ რაღაც შეზღუდვებს დააწესეთ და დავსჯით ვინმეს, ცხადია, ეს გარკვეულწილად თვითცენზურისკენ უბიძგებს ადამიანებს და თვითცენზურა არის მათ შორის, გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვის ერთ-ერთი ნაირსახეობაა - ადამიანები უფრო მეტს ფიქრობენ გამოხატონ თუ არა საკუთარი აზრი საჯაროდ. იმიტომ, რომ მათ აზრის გამოხატვის გამო, შესაძლოა საფრთხე დაემუქროთ. შეუთავსებელია იმ სტანდარტთან, რომელიც გამოხატვის თავისუფლების კუთხით კონსტიტუციაში არის დადგენილი” - გვითხრა მშვენიერაძემ.

6 ივლისს, საგარეჯოში, "ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის" პრეზენტაციის გასაშუქებლად მისულ ჟურნალისტებს, "ქართული ოცნების" მხარდამჭერები დაესხნენ თავს.

"ფორმულას" ჟურნალისტი გიორგი კვიჟინაძე ადგილზე ოპერატორ სულხან ჭკადუასთან ერთად იმყოფებოდა.

როგორც ის "მედიაჩეკერთან" ამბობს, ჟურნალისტებს "ქართული ოცნების" მხარდამჭერებისთვის კითხვაც კი არა დაუსვამთ, ისე დაესნენ მათ თავს.

"თავდამსხმელებისთვის მნიშვნელობა არ ჰქონდა რომელი ტელევიზია იყო, რადგან ფიზიკურად დაუპირისპირდნენ როგორც კრიტიკული, ისე სახელისუფლებო მედიის ჟურნალისტებს."

"ფორმულას" ჟურნალისტი გვეუბნება, რომ მიკროფონზე ეჯაჯგურებოდნენ, "იმედის" ჟურნალისტსაც.

"იმედის" საინფორმაციო სამსახურის უფროსი, მიხეილ ფეიქრიშვილი "მედიაჩეკერთან" ამბობს, რომ ადგილზე მათი გადამღები ჯგუფები არ დაშავებულან.

ადგილზე დაშავდა "მთავარი არხის" გადამღები ჯგუფიც, ჟურნალისტი ია გულიაშვილი, და ოპერატორი ლევან დვალი. მათ დაუზიანეს გადასაღები აპარატურაც.

"მანქანიდან როგორც კი გადავედით მე და ჩემი ოპერატორი იმწამსვე გავიგეთ რეპლიკა, რომ "მთავარი არხი მოვიდა" რაც იმას ნიშნავდა, რომ ერთმანეთი წააქეზეს იმისათვის, რომ შემდგომში აგრესია ჩვენზე წამოსულიყო" - ამბობს "მთავარი არხის" კახეთის ბიუროს ხელმძღვანელი, ია გულიაშვილი.

ის ასევე გვეუბნება, რომ ძალადობდნენ არამხოლოდ "ქართული ოცნების" აქტივისტები, არამედ მოქმედი ადგილობრივი საჯარო მოხელეებიც.

ია გულიაშვილს ქვა მოხვდა მხარში, როდესაც უსაფრთხო ადგილას გადასვლას ცდილობდა, ფიზიკური დაზიანებები მიაყენეს ლევან დვალსაც.

პრინციპული მნიშვნელობა არ ჰქონდა რომელი ტელევიზია იყო, ფიზიკურად გვისწორდებოდნენ, რითიც შეეძლოთ ყველაფრით. ყველა ტელევიზია იყო სამიზნე, მთავარი იყო, რომ გადაღება ვერ მოგვეხერხებინაო - ამბობს ია გულიაშვილი "მედიაჩეკერთან" საუბრისას.

როგორც "რუსთავი 2" - ის საინფორმაციო სამსახურის ხელმძღვანელი ხათუნა ბერძენიშვილი გვეუბნება, მათი ჟურნალისტი არ დაშავებულა, თუმცა მას შემდეგ რაც ვუთხარით, რომ "ფორმულას" გავრცელებულ კადრებში ჩანს, რომ ერთერთი მონაწილე მათ ჟურნალისტს მიკროფონს ართმევს ამბობს, რომ ეს კადრები არ უნახავს და დეტალური ინფორმაცია არ აქვს, რადგან მათი ჟურნალისტები ადგილზე ჯერ კიდევ მუშაობენ.

მომხდარს გამოეხმაურა "საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია"

ქარტია მოუწოდებს სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურს დროულად გამოიძიონ საგარეჯოში დაშავებული გადამღები ჯგუფების შემთხვევები.

"საქართველოში ჟურნალისტებისთვის სამუშაო გარემო უკიდურესად საშიში გახდა - მათ ხშირად არ ეძლევათ შესაძლებლობა თავისუფლად შეასრულონ პროფესიული მოვალეობა, ფიზიკური და სიტყვიერი თავდასხმები მედიის წარმომადგენლების საქმიანობის თანმდევი ნაწილი გახდა" - წერია ქარტიის განცხადებაში.

მოკლედ: სპეციალური საგამოძიებო სამსახური აცხადებს, რომ გამოიძიებს ტელეკომპანია "ფორმულას" ერთ-ერთი დამფუძნებლის, მიშა მშვილდაძის მიმართ ძალადობის ფაქტს.

რას ამბობენ?

• საქართველოს გენერალური პროკურორის დადგენილებით, საქმე, რომელსაც ამ დრომდე შინაგან საქმეთა სამინისტრო იძიებდა, გამოსაძიებლად მათ გადაეცათ.
• "სპეციალური საგამოძიებო სამსახური საქმეზე ყველა საჭირო საგამოძიებო და საპროცესო მოქმედებას ჩაატარებს", — წერია მათს განცხადებაში.

კონტექსტი: მშვილდაძეზე თავდასხმის საქმის სპეციალური საგამოძიებო სამსახურისთვის გადაცემა, შესაძლოა, უკავშირდებოდეს საქმესთან დაკავშირებულ მასალებს, რომელიც გუშინ, 5 ივლისს, დაზარალებულმა მიშა მშვილდაძემ წარადგინა და თქვა, რომ მასზე თავდასხმის ერთ-ერთი ფიგურანტი სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის გამომძიებელი, გიორგი მუმლაძეა.

ამ ინფორმაციის გავრცელებისთანავე დავუკავშირდით სუს-ს და ვკითხეთ, არის თუ არა გიორგი მუმლაძე მათი თანამშრომელი, მაგრამ ამ კითხვაზე უწყებამ არ გვიპასუხა.


პრობლემაა, რომ:

• გამოძიება სისხლის სამართლის 126-ე მუხლით მიმდინარეობს, რაც ძალადობას გულისხმობს.
• მედიამენეჯერის დაცვის მხარე კი მოითხოვს, გამოძიება ორგანიზებული დანაშაულისა და ჟურნალისტური საქმიანობის ხელყოფის მუხლითაც წარიმართოს.

რა ვიცით მშვილდაძეზე თავდასხის საქმის შესახებ?

• ფორმულას ერთ-ერთ დამფუძნებელს, მიშა მშვილდაძეს 27 ივნისს უცნობი პირი თავს დაესხა.
• 28 ივნისს, შსს-მ მიშა მშვილდაძეზე თავდასხმის ბრალდებით ერთი პირი დააკავა.
• მედიაჩეკერის ინფორმაციით, ეს ის პირია, რომელმაც დაკავებამდე ფეისბუქზე თავადვე გამოაქვეყნა სტატუსი და დაწერა, რომ ის იყო თავდამსხმელი.
• 29 ივნისს, გამოძიებამ მშვილდაძეს დაზარალებულის სტატუსი ოფიციალურად მიანიჭა.