„რადიო თავისუფლების“ ჟურნალისტმა გოგი გვახარიამ ცრუ ინფორმაციის გავრცელების საქმეზე გაზეთ „ალიას“ სასამართლო დავა მოუგო. „ალიას“ ცრუ ინფორმაციის უარყოფა და 2000 ლარის ოდენობით  მორალური კომპენსაციის გადახდა დაეკისრა.

გოგი გვახარია ამბობს, რომ სასამართლო დავის მოგების იმედი არ ჰქონდა, რადგან ეუბნებოდნენ, ჩივილს აზრი არ აქვსო: “უკვირდათ, აქამდეც ბევრი დაიწერა გვახარიაზე და რატომ იმათ არ უჩივლაო. ის, რომ საჯარო ფიგურა ვარ და თმენის ვალდებულება მაქვს, ამას დიდი ხანია მივეჩვიე, მაგრამ ნამდვილად არავის ვაპატიებ ოჯახის წევრზე მსგავსი საზიზღრობების დაწერას“.

გაზეთ “ალიას” ცრუ ინფორმაცია

სტატია, სათაურით, “რა უამბეს ალიას გოგი გვახარიას ბაბუაზე”, “ალიაში” 2019 წლის 20 მაისს გამოქვეყნდა. სტატიაში საუბარი იყო „ვინმე გვახარიაზე“, რომელიც საბჭოთა პერიოდში გალის რაიონული გაზეთის რედაქტორი იყო.

“ალია” წერდა, რომ ის კომუნისტური პარტიიდან გაზეთის კუთვნილი ფინანსების მითვისების გამო გარიცხეს და მან მითვისებული თანხით ყველაზე ძვირადღირებული ავტომობილი - „პობედა“ იყიდა. ავტორი წერდა, რომ ეს პირი ჟურნალისტ გოგი გვახარიას ბაბუა იყო. სტატიაში ასევე ნათქვამი იყო, რომ ჟურნალისტმა გოგი გვახარიამ „ფეხი ახალგაზრდა კომუნისტიდან აიდგა“.

“იმდენად აბსურდული იყო ყველაფერი, რაც წავიკითხე, მხოლოდ ჩემზე რომ ყოფილიყო, არ მექნებოდა ასეთი რეაქცია. მაგრამ მიუხედავად იმისა, [ბაბუაჩემი] რომ ცოცხალი არ არის, მის უკან დგას ოჯახი, ნათესავები, უამრავი ადამიანი, ვისაც ახსოვს ის.” - ამბობს გოგი გვახარია და დასძენს, აშკარაა, ბაბუაჩემი არაფერ შუაში არ იყო, ეს ყველაფერი ჩემ გამო დაიწერაო.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის 2019 წლის დასკვნა

2019 წელს გოგი გვახარიამ ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიასაც მიმართა. ქარტიის საბჭომ სადავო მასალა განიხილა და სამი პრინციპის დარღვევა დაადგინა:

• პირველი პრინციპი: ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია.
• მეხუთე პრინციპი: მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება.
• მეშვიდე პრინციპი: ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით.

ბათუმის საქალაქო სასამართლომ „აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის ყოფილი დირექტორის, ნათია კაპანაძის, სარჩელის განხილვა დაიწყო. პირველი სასამართლო სხდომა სარჩელის წარდგენიდან 2 წლის შემდეგ, 25 მაისს გაიმართა.

თავდაპირველად პროცესი დისტანციურად დანიშნა, თუმცა კაპანაძის უფლებადამცველის მიმართვის შემდეგ, სასამართლო სხდომის დარბაზში ჩატარებაზე დათანხმდა.

"მოსამზადებელ სხდომაზე სასამართლომ ჩვენ მიერ წარდგენილი შუამდგომლობები განიხილა, მეორე მხარეს შუამდგომლობები არ ჰქონდა. განხილვის შემდეგ კი სასამართლო პროცესი გადავდეთ",- გვეუბნება " საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის" ადვოკატი ილონა დიასამიძე.

სასამართლომ ნაწილობრივ დააკმაყოფილა მოსარჩელე მხარის შუამდგომლობა და მოწმედ დაკითხავს მაუწყებლის მრჩეველთა საბჭოს ყოფილ თავმჯდომარეს ნატა იმედაიშვილს და საბჭოს ყოფილ წევრს ბეჟან გობაძეს.

რას ითხოვს კაპანაძე?

საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს ყოფილი დირექტორი თანამდებობაზე აღდგენას, მისი უნდობლობის საკითხზე მიღებული გადაწყვეტილების ბათილად ცნობას, იძულებითი განაცდური ხელფასის ანაზღაურებასა და დირექტორის პოზიციაზე გამოცხადებული კონკურსის ბათილად ცნობას ითხოვს.

ნათია კაპანაძემ სარჩელი ბათუმის საქალაქო სასამართლოში 2019 წლის 30 აპრილს შეიტანა. საია სასამართლოს სარჩელის განხილვის ხელოვნურად გაჭიანურებაში ადანაშაულებდა და პოლიტიკურ ინტერესებზე საუბრობდა. სასამართლოში კი ამბობდნენ, რომ სხდომის არ დანიშვნა პანდემიას უკავშირდებოდა.

ჯერჯერობით უცნობია მომდევნო სხდომის თარიღი. ადვოკატი ილონა დიასამიძე ამბობს, რომ სასამართლო მას მომდევნო სხდომის დანიშვნის შესახებ პროცესამდე ერთი კვირით ადრე შეატყობინებს.

საქმის დეტალები

აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის მრჩეველთა საბჭომ ნათია კაპანაძე იმპიჩმენტის წესით 4 ხმით 1-ის წინააღმდეგ გადაირჩია. ტელევიზიის მრჩეველთა საბჭოს წევრები, გიგა ჩხარტიშვილისა და ირაკლი დარცმელიძის არგუმენტებით:

• „ნათია კაპანაძის დირექტორობის დროს მაუწყებლის რეიტინგი შემცირდა.“
• „ის არ თანამშრომლობდა მრჩეველთა საბჭოს წევრებთან და მათთან ურთიერთობას ტელევიზიის თანამშრომლებსაც უკრძალავდა.“
• „ტელევიზიაში არ სრულდებოდა პრიორიტეტები და გარკვეული საკითხები კანონის გვერდის ავლით წყდებოდა.“

საიაში მიიჩნევენ, რომ ნათია კაპანაძისადმი მაუწყებლის მრჩეველთა საბჭოს მიერ უნდობლობის გამოცხადება ეფუძნებოდა „არა სამართლებრივ არგუმენტებს, არამედ ნაკარნახევი იყო ხელისუფლების ინტერესით, შეეცვალა მაუწყებლის სარედაქციო პოლიტიკა.“

ხელმძღვანელობის ცვლილების შემდეგ აჭარის საზოგადოებრივ მაუწყებელზე მმართველი პარტიის გავლენის შესახებ რამდენიმე საერთაშორისო ანგარიშში, მათ შორის აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის 2020 წლისა და „რეპორტიორების საზღვრებს გარეშეს“ 2021 წლის ანგარიშებშია საუბარი.

2021 წლის წლის პირველ სამ თვეში ტელემაუწყებლებმა რეკლამებით საერთო ჯამში 14.5 მილიონი ლარი გამოიმუშავეს. საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის ინფორმაციით, ეს 3%-იანი ზრდაა წინა წლის იმავე პერიოდთან შედარებით. ამ თანხიდან 13.2 მილიონი ლარი პირდაპირ რეკლამასა და სპონსორობაზე მოდის. 

წლის პირველ სამ თვეში რადიოებმა რეკლამებით 1.4 მილიონი ლარის შემოსავალი მიიღეს. ეს წინა წლის ამავე პერიოდთან შედარებით 24%-იანი კლებაა.

არხების მიხედვით სარეკლამო შემოსავლები 2021 წლის პირველ კვარტალში ასე გადანაწილდა:

კომისიის ინფორმაციით, ჯამური სარეკლამო შემოსავლების ზრდა ჰქონდათ:

• „ტელეკომპანია პირველს“
• „სილქნეტს“
• „ფორმულას“
• „პოსტვს“
• „GDS TV-ს“
• „რ.ბ.ჯ-ს“

სარეკლამო შემოსავალი შეუმცირდათ:

• „ტელე იმედს"
• „რუსთავი 2-ს"
• „მთავარი არხს“
• საზოგადოებრივ მაუწყებელს

სარეკლამო შემოსავლები მოიცავს პირდაპირ რეკლამას, სპონსორობას, პროდუქტის განთავსებას, განცხადებებსა და "ტელეშოფინგს".

გასულ წელს მაუწყებლების კომერციული შემოსავალი 9%-ით შემცირდა 2019 წელთან შედარებით. კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის ანგარიშის მიხედვით, განსაკუთრებული კლება პანდემიის გამო ქვეყანაში მკაცრი რეგულაციების პერიოდს დაემთხვა.

სასამართლოს განჩინებით "რუსთავი 2-ის" უძრავ ქონებას: მიწის ნაკვეთებსა და მათზე არსებულ ყველა შენობა-ნაგებობას ყადაღა დაედო. ინფორმაციას "რუსთავი 2-ის" დამფუძნებლების, დავით დვალისა და ჯარჯი ქაიმიძის, ადვოკატი კახა კოჟორიძე ავრცელებს.

აქამდე, დვალისა და აქიმიძის მიმართვის საფუძველზე სასამართლოს გადაწყვეტილებით, ტელეკომპანიის წილის 60% იყო დაყადაღებული. თუმცა ყადაღა არ ედო უძრავ და მოძრავ ქონებას.

რას ითხოვდნენ "რუსთავი 2-ის" დამფუძნებლები?

უძრავი ქონების დაყადაღების გარდა, დვალი და აქიმიძე "რუსთავი 2"-ის მოძრავი ნივთების დაყადაღებას და ქიბარ ხალვაშისთვის გარკვეული უფლებამოსილებების შეზღუდვას ითხოვდნენ, რაც სასამართლომ არ დააკმაყოფილა.

"რუსთავი 2-ის" დამფუძნებლების უფლებადამცველი კვლავ შერჩევით სამართალზე საუბრობს.

"ჯარჯი აქიმიძე და დავით დვალი ითხოვდნენ ზუსტად იმ ღონისძიებებს, რაც სასამართლომ ქიბარ ხალვაშის მიერ 2015 წელს შეტანილ სარჩელზე გამოიყენა. მიუხედავად ამისა, რ2-ის დამფუძნებელთა მიმართ სასამართლომ კვლავ შერჩევითად იმოქმედა და ამ ნაწილში მოთხოვნა არ დააკმაყოფილა, რაც გასაჩივრდება კანონით დადგენილი წესით.", - ამბობს კოჟორიძე.

ადვოკატი ამბობს, რომ გამოიყენებს ყველა სამართლებრივ მექანიზმს, რათა "რუსთავი 2" მის დამფუძნებლებს დაუბრუნდეს.

დავით დვალმა და ჯარჯი აქიმიძემ სასამართლოს “რუსთავი 2-ის” ქონების გასხვისების აკრძალვის თხოვნით მას შემდეგ მიმართეს, რაც “რუსთავი 2-ისა” და “ პრაიმ თამის” ერთ ჰოლდინგად ჩამოყალიბების შესახებ ინფორმაცია გავრცელდა. არხის დამფუძნებლები ახალი ჰოლდინგური კომპანიისთვის ქონების შესაძლო გადაცემას ეწინააღმდეგებოდნენ.

საქმის დეტალები

• საქართველოს უზენაესი სასამართლოს დიდმა პალატამ ტელეკომპანია „რუსთავი 2“ 2017 წლის 2 მარტს ქიბარ ხალვაშს მიაკუთვნა.
• "რუსთავი 2-მა" და მისმა მფლობელებმა საკუთარი უფლებების დარღვევის მოტივით ადამიანის უფლებათა ევროპულ სასამართლოს მიმართეს.
• 3 მარტს სტრასბურგის სასამართლომ გადაწყვეტილების აღსრულება შეაჩერა.
• 2019 წლის 18 ივლისს ცნობილი გახდა ამ საქმეზე სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილება, რომლითაც აღსრულების შეჩერება გაუქმდა, არხი კვლავ ხალვაშის მფლობელობაში გადავიდა. მაშინ ქიბარ ხალვაშმა დავით დვალსა და ჯარჯი აქიმიძეს 40%-იანი წილი შესთავაზა, რაზეც მათ უარი განაცხადეს.

შპს “სამაუწყებლო კომპანია რუსთავი 2-ის" 60%-იანი წილის მფლობელი ქიბარ ხალვაშია, "რუსთავი 2-ის" 40%-იან წილს ფლობს კომპანია “პანორამა”, რომლის მესაკუთრეც ქიბარ ხალვაშია. ტელეკომპანიის თავდაპირველი მესაკუთრეები, დავით დვალი და ჯარჯი აქიმიძე "რუსთავი 2-ის" დაბრუნებას დღემდე ცდილობენ.

2021 წელს "რუსთავი 2"-ისა და "პრაიმ თაიმის" მონაწილეობით ახალი კომპანია სააქციო საზოგადოება "მედია ჰოლდინგი" შეიქმნა, რომლის 90%-იანი წილი შპს "პრაიმ თაიმს", 10% კი შპს "სამაუწყებლო კომპანია რუსთავი 2-ს" ეკუთვნის.

საზოგადოებრივი მაუწყებელის “პირველმა არხმა” უკანონოდ გათავისუფლებული ორი ოპერატორი - დავით სიმონიშვილი და ალექსანდრე მეტრეველი სამსახურში აღადგინა.

უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილებით, მაუწყებელს თანამშრომელბის სამსახურში აღდგენა და განაცდურის ანაზღაურება თებერვალში დაევალა. თუმცა, მაუწყებელის მენეჯმენტმა თანამშრომლების აღდგენის გადაწყვეტილება 14 მაისს, მხოლოდ მას შემდეგ მიიღო, რაც ოპერატორების იურისტმა გიორგი იასაშვილმა აღსრულების ბიუროს მიმართა.

რა მოხდა?

დავით სიმონიშვილი და ალექსანდრე მეტრეველი 2018 წლის 18 სექტემბერს საზოგადოებრივი მაუწყებლის მაშინდელი დირექტორის, ვასილ მაღლაფერიძის ბრძანების საფუძველზე გათავისუფლდნენ სამსახურიდან.

მეტრეველმა და სიმონიშვილმა სამსახურიდან გათავისუფლება სასამართლოში გაასაჩივრეს, დავა სამი წლის განმავლობაში მიმდინარეობდა, რაც საბოლოოდ 2021 წლის 5 თებერვალს დასრულდა, როდესაც უზენაესმა სასამართლომ დაუშვებლად ცნო საზოგადოებრივი მაუწყებლის საჩივარი და ძალაში დატოვა სააპელაციო სასამართლოს 2020 წლის გადაწყვეტილება: დავით სიმონიშვილისა და ალექსანდრე მეტრეველის სამსახურში აღდგენა და განაცდურის ანაზღაურება.

ვრცლად იხილეთ: დეტალებში: "პირველმა არხმა" წააგო დავა უკანონოდ გათავისუფლებულ თანამშრომლებთან.

მიუხედავად იმისა, რომ სასამართლოს საბოლოო გადაწყვეტილება კანონიერ ძალაში იყო შესული, სანამ აღსრულების ბიურომ მაუწყებელს არ მიმართა, “პირველი არხის” მენეჯმენტი გადაწყვეტილების შესრულებაზე უარს ამბობდა.

ოფიციალურ წერილში, რომელიც მაუწყებლის დირექტორმა ოპერატორების ადვოკატ, გიორგი იასაშვილს მიწერა, ნათქვამი იყო, რომ სასამართლოს გადაწყვეტილების შესრულება შეუძლებელია, ვინაიდან, “ორგანიზაციას არ აქვს საშტატო განრიგი და შესაბამისად - ვაკანტური პოზიციები, რაც თავისთავად გამორიცხავს სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილების აღსრულების შესაძლებლობას”.

გარდა ამისა, მაუწყებელი მიიჩნევდა, რომ სასამართლო არ არის თანმიმდევრული და ერთი და იმავე საქმეებზე სხვადასხვა ინსტანციაში გამოაქვს რადიკალურად განსხვავებული გადაწყვეტილებები, ასევე, “როგორც სასამართლომ დაადგინა, საზოგადოებრივი მაუწყებლის იძულება დაასაქმოს მოსარჩელეები, წარმოადგენს პირდაპირ და უხეშ ჩარევას მის სარედაქციო, მმართველობით და ფინანსურ დამოუკიდებლობაში”.

რა შეიცვალა?

საზოგადოებრივი მაუწყებლის იურისტი, დიმიტრი ბერძენიშვილი ამბობს, რომ თავისუფალი პოზიციები მაუწყებელში ახლაც არ არის, თუმცა, გამონახეს რესურსი, რომ სასამართლოს გადაწყვეტილება აღასრულონ:

“იგივე პოზიცია მაქვს, როგორც იურისტს. ეს გადაწყვეტილება არ არის კანონიერი, მაგრამ, ვინაიდან უნდა აღსრულდეს, უბრალოდ, გამოინახა რაღაც რესურსი, რომ მათი დასაქმება გახდეს შესაძლებელი.”

დიმიტრი ბერძენიშვილი ამბობს, რომ სიმონიშვილისა და მეტრეველისთვის კომპენსაციის გადახდის შესახებ აღსრულების ბიუროდან მიმართვა ჯერ არ მიუღიათ: “ველოდებით, ვინაიდან, განაცდურის თანხა პირდაპირ დაკავშირებულია თანამშრომლების აღდგენასთან” - ამბობს იურისტი.

დავით სიმონიშვილისა და ალექსანდრე მეტრეველის ადვოკატი, გიორგი იასაშვილი მიიჩნევს, რომ ოპერატორების სამსახურში დაბრუნება პრეცენდენტული და მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილებაა, რათა მაუწყებელში კანონიერი, სამართლიანი სიტუაცია აღდგეს.

2017 წლიდან, საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა, დამსაქმებლის ინიციატივით, სამსახურიდან სულ 102 თანამშრომელი გაათავისუფლა. მათგან 25-მა “პირველი არხის” გადაწყვეტილება სასამართლოში გაასაჩივრა და დავების უმეტესობა ამდღემდე არ დასრულებულა.

საქართველოს საზოგადოებრივი მაუწყებლის "პირველი არხის" გადამღებ ჯგუფს ფიზიკურად გაუსწორდნენ. ინფორმაციას "პირველი არხი" ავრცელებს.

რა მოხდა?

საზოგადოებრივი მაუწყებლის ცნობით, დმანისის შესასვლელთან, სადაც სამართალდამცველებს გზა აქვთ გადაკეტილი, ახალგაზრდების ორ ჯგუფს შორის დაპირისპირება მოხდა.  სწორედ ამ დაპირისპირებაში მონაწილე პირები ფიზიკურად გაუსწორდნენ პირველი არხის ადგილზე მყოფ გადამღებ ჯგუფს: ჟურნალისტს, ოპერატორსა და ფოტორეპორტიორს.

როგორც მაუწყებელში გვეუბნებიან, გადამღები ჯგუფის წევრები მცირედ დაშავდნენ და ისინი სამართალდამცველებმა ადგილზე უკვე გამოკითხეს. დაზიანებულია ტექნიკაც. 

მედიის წარმომადგენლებზე ძალადობა დაგმო საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ და  სამართალდამცავ ორგანოებს შემთხვევის სწრაფად და ეფექტიანად გამოძიებისკენ მოუწოდა. 

მოგვიანებით, "პირველი არხის" გადამღებ ჯგუფზე თავდასხმის შესახებ კომენტარი გააკეთა შინაგან საქმეთა მინისტრმა. ვახტანგ გომელაურის თქმით, დმანისთან მომხდარ დაპირისპირებაზე, რომლის დროსაც ჟურნალისტებიც დაშავდნენ, "ერთობლივი, დიდი გამოძიებაა დაწყებული, ერთი საქმეა გამოყოფილი და [ჟურნალისტების დაზიანების ფაქტი] ამის ფარგლებში იქნება გამოკვლეული". 

მომხდარის დეტალები 

"პირველი არხის" ჟურნალისტები დმანისში ორ ჯგუფს შორის დაპირისპირებას აშუქებდნენ. ჩხუბი 16 მაისს საღამოს დმანისში მდებარე ერთ-ერთ მაღაზიასთან მოხდა. ინციდენტის დროს მაღაზიის მეპატრონეებს რამდენიმე ათეული ადამიანი ფიზიკურად დაუპირისპირდა. მომხდართან დაკავშირებით დმანისში მთელი დღის განმავლობაში დაძაბულობაა.

---

ფოტო: 1tv.ge

„საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის” საბჭომ უარი თქვა რუსულენოვანი ბეჭდური გამოცემა соотечественник-ის ყოფილი რედაქტორის განაცხადის განხილვაზე.

ეს ქარტიის ისტორიაში პირველი შემთხვევაა, როდესაც განხილვის პროცესში დადგინდა, რომ საქმე არ ეხებოდა ჟურნალისტურ პროდუქტს.

თავდაპირველად, ეთიკის ქარტიამ მირანდა ოგანეზოვას განაცხადი პროფესიული საქმიანობის დროს ზეწოლისა და ჩარევის შესახებ მიიღო და საკითხზე იმსჯელა. თუმცა განხილვისას საბჭომ თქვა, რომ соотечественник არ არის მედია, ხოლო მისი საქმიანობა არ არის ჟურნალისტური.

რა არის Соотечественник-ი?

გამოცემა ეკუთვნის „საქართველოში თანამემამულეთა ორგანიზაციების საკოორდინაციო საბჭოს“ (КСОРГС), რომელიც ნებაყოფლობითი არაკომერციული ორგანიზაციების ასოციაციაა. Соотечественник-ი ("თანამემამულე") არაპერიოდულად გამოიცემა 500 ეგზემპლარად.

შინაარსობრივად გამოცემა ორგანიზაციის საინფორმაციო ბიულეტენია, რუსულენოვანი საზოგადოების ცხოვრებაზე წერს და ძირითადად უფასოდ ნაწილდება КСОРГС-ში შემავალ ორგანიზაციებს შორის.

რა იყო სადავო?

გამოცემის ყოფილი რედაქტორი, მირანდა ოგანეზოვა, „თანამემამულეთა ორგანიზაციების საბჭოს“ თავმჯდომარის პირველ მოადგილეს, ალექსანდე ბეჟენცევს ადანაშაულებდა ქარტიის მე-2 პრინციპის დარღვევაში.

ეს გულისხმობს, ჟურნალისტის იძულებას, პროფესიული საქმიანობისას მოიქცეს ან აზრი გამოხატოს საკუთარი სინდისის წინააღმდეგ.

ოგანეზოვას მტკიცებით, ბეჟენცევი მას თავის [ბეჟენცევის] ყოფილ კოლეგაზე შეურაცხმყოფელი ანონიმური სტატიის დაწერას აიძულებდა. უარის მიღების შემდეგ კი მის ჟურნალისტურ საქმიანობაში უხეშად ერეოდა, ფსიქოლოგიურ ზეწოლასა და მის დისკრედიტაციას ცდილობდა.

ბეჟენცევი ბრალდებებს უარყოფს და ქარტიაში მირანდა ოგანეზოვას შეტანილ განცხადებას უსაფუძვლოს უწოდებს.

რატომ არ განიხილა საკითხი ქარტიამ?

ქარტიის საბჭოს არგუმენტები იმაზე, თუ რატომ არ მიიჩნიეს „სოოტეჩესტვენიკი“ ჟურნალისტურ მედიად:

• გაზეთი არ ვრცელდება საჯაროდ.

• ის არ არის განკუთვნილი ფართო აუდიტორიისათვის.

• “სოოტეჩესტვენიკი” საზოგადების მიერ არ აღიქმება ინფორმაციის გამავრცელებელ საშუალებად.

• ის განკუთვნილია მხოლოდ „რუს თანამემამულეთა“ წრისათვის, რათა მათ მიიღონ ინფორმაცია თანამემამულეთა საკოორდინაციო საბჭოს საქმიანობის შესახებ.

• მედიის დამახასიათებელი თვისებაა რომ ის ხელმისაწვდომი იყოს ნებისმიერი პირისათვის, რაც ამ შემთხვევაში სახეზე არ გვაქვს.

„წარმოდგენილი მტკიცებულებები უფლებამოსილი ორგანოების მიერ (სახალხო დამცველი, სასამართლო, სამართალდამცავი უწყებები) მათი კომპეტენციის ფარგლებში, შესაძლებელია შეფასდეს დისკრიმინაციად, ზეწოლად, მაგრამ მათზე ვერ იმსჯელებს ქარტიის საბჭო, ვინაიდან გამოცემა „თანამემამულე“ ვერ შეფასდება როგორც მედიად და ჟურნალისტურ საქმიანობად.“, - განმარტავს ქარტია.

საბჭოში ამბობენ, რომ ქარტიის პრინციპები ჟურნალისტურ საქმიანობას ეხება და, შესაბამისად, საბჭო მხოლოდ იმ შესაძლო დარღვევებს განიხილავს, რომლებიც ჟურნალისტური საქმიანობის პროცესში მოხდა.

ქარტიის არსებობის 11 წლის განმავლობაში, ეს არის მესამე პრეცედენტი, როდესაც საბჭო მეორე პრინციპის დარღვევას განიხილავდა. წინა ორი საქმე ტელეკომპანია „იმედს“ უკავშირდებოდა. ორივე შემთხვევაში საბჭომ იმსჯელა და მეორე პრინციპის დარღვევა დაადგინა. ჟურნალისტები სარედაქციო საქმიანობაში ჩარევას "იმედის" იმჟამინდელ დირექტორებს ედავებოდნენ.

7 მაისს ტელეკომპანია “მთავარი არხის” კორესპონდენტ ირაკლი ვაჩიბერიძეს, ჟურნალისტური საქმიანობის შესრულების დროს, ვანისა და ბაღდათის მიტროპოლიტმა მეუფე ანტონიმ ფიზიკური შეურაცხყოფა მიაყენა.

დაპირისპირების ამსახველი ვიდეომასალა “მთავარმა არხმა” 8 მაისს გამოაქვეყნა. კადრებში ჩანს, რომ მიტროპოლიტი ჟურნალისტს ემუქრება, ეპარქიაში გადაადგილებას უკრძალავს და სიტყვიერ და ფიზიკურ შეურაცხყოფას აყენებს.

ამავე დღეს მაუწყებელმა განცხადება გაავრცელა და ძალადობისა და ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელშეშლის ფაქტზე შესაბამისი სახელმწიფო უწყებებისგან მყისიერი და ადეკვატური რეაგირება მოითხოვა.“მთავარმა არხის” განცხადებაში ნათქვამია, რომ არხის ჟურნალისტების წინააღმდეგ ძალადობრივი შემთხვევები გახშირებულია და „საქართველოს საპატრიარქო არათუ არ რეაგირებს მსგავს ფაქტებზე, არამედ ამართლებს და ამგვარად ახალისებს სასულიერო პირების მხრიდან დანაშაულის ნიშნების შემცველ ქმედებებს ჟურნალისტების წინააღმდეგ“.

9 მაისს საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ მკაცრად დაგმო „მთავარი არხის“ თანამშრომელზე განხორციელებულ ძალადობა და მოითხოვა, რომ სამართალდამცველმა უწყებებმა სწრაფად გამოიძიონ მომხდარი და დააყენონ დაკონკრეტული პირების პასუხისმგებლობის საკითხი. ქარტია მიიჩნევს, რომ სამართალდამცავი უწყების მხრიდან მსგავსი ფაქტების მკაცრი რეაგირების გარეშე დატოვება, ამგვარ ძალადობასა და ჟურნალისტების მუშაობაში ხელის შეშლის შემთხვევებს ახალისებს, რაც მედიაგარემოსთვის ძალიან დამაზიანებელია.

სასულიერო პირების მხრიდან ჟურნალისტებზე თავდასხმები დაგმო მედიაკოალიციამაც: “ამ დრომდე საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს სასულიერო პირების არაერთ თავდასხმაზე რეაგირება არ მოუხდენია, დანაშაულის შემცველ ფაქტებზე განმარტებებს არ აკეთებს საქართველოს საპატრიარქოც. მედიაკოალიცია სასულიერო პირების მხრიდან ჟურნალისტებზე თავდასხმებს გმობს და მოითხოვს შეწყდეს ჟურნალისტების დევნის ტენდენცია”.

“ხელისუფლება თვალს ხუჭავს მართლმადიდებელი ეკლესიის წარმომადგენლების მიერ ჩადენილ ძალადობასა და ჟურნალისტური საქმიანობისათვის ხელშეშლის ფაქტებზე. დღემდე არ გვინახავს, ეკლესიის სასულიერო პირებს პასუხი ეგოთ ჩადენილი ძალადობისთვის. გავლენიანი სასულიერო პირების ქმედებები ასაზრდოებს და აქეზებს საზოგადოებაში სიძულვილს და ძალადობას” - ნათქვამია ტოლერანტობის და მრავალფეროვნების ინსტიტუტის განცხადებაში.

ეს სასულიერო პირების მხრიდან ჟურნალისტებისთვის პროფესიულ საქმიანობაში ხელშეშლისა და ძალადობის პირველი შემთხვევა არ არის. "მთავარი არხის" ინფორმაციით, 4 მაისს დავით გარეჯში მაუწყებლის გადამღებ ჯგუფს ნასვამმა სასულიერო პირებმა და რამდენიმე მოქალაქემ სიტყვიერი და ფიზიკური შეურაცხყოფა მიაყენეს და ტექნიკა დაუზიანეს.

---

ფოტო: „მთავარი არხი“

ტელეკომპანია "მთავარის არხის" გადამღებ ჯგუფზე თავდასხმაზე შინაგან საქმეთა სამინისტრომ გამოძიება (სსკ-ის 126-ე) ძალადობის მუხლით დაიწყო. შინაგან საქმეთა მინისტრმა, ვახტანგ გომელაურმა თავის განცხადებაში „ყველანაირი ძალადობა” დაგმო და თქვა, რომ გამომძიებლები "ნახავენ კადრებს, დააკვირდებიან”, და რომ შესაძლოა, გამოძიებიდან გამომდინარე, საქმეს „5 მუხლი დაემატოს“, ან არცერთი. კვალიფიკაციის შეცვლაზე კი პროკურატურამ უნდა იმსჯელოს.

რა მოხდა?

4 მაისს დავით გარეჯში "მთავარი არხის" გადამღები ჯგუფი რესპონდენტთან, ივერი მელაშვილთან, ერთად ჩავიდა. ჟურნალისტი ნინუცა კეკელია გადაცემა "შაბათის მთავარისთვის" რეპორტაჟს ამზადებდა. არხის ინფორმაციით, ივერი მელაშვილთან ინტერვიუს ჩაწერის დროს ნასვამმა სასულიერო პირებმა და რამდენიმე მოქალაქემ მათ სიტყვიერი და ფიზიკური შეურაცხყოფა მიაყენეს და გადამღებ ჯგუფს ტექნიკა დაუზიანეს. 

"მთავარი არხის" დირექტორი ნიკა გვარამია ინციდენტში მონაწილე პირების გამოვლენასა და თავდასხმისა და ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელშეშლის გამო მათ სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობაში მიცემას მოითხოვს.

მომხდართან დაკავშირებით საგარეჯოს პოლიციაში უკვე გამოკითხეს "მთავარი არხის" გადამღები ჯგუფი და ე.წ კარტოგრაფების საქმეზე ბრალდებული ივერი მელაშვილი. შსს-ში ამბობენ, რომ გამოძიების პროცესში საჭირო ყველა პირს გამოკითხავენ. შინაგან საქმეთა მინისტრის თქმით, " გამიძიებიდან გამომდინარე რაც დადგინდება, [დამნაშავეები] კანონის შესაბამისად დაისჯებიან."

„მთავარი არხის“ თანამშრომლებზე ძალადობას გმობენ "საქართველოს ჟურნალისტურმა ეთიკის ქარტია" და სახალხო დამცველი. ისინი სამართალდამცავ ორგანოებს შემთხვევის სწრაფად და ეფექტიანად გამოძიებისკენ მოუწოდებენ.

ჟურნალისტებზე თავდასხმის გახშირებული შემთხვევები

ეთიკის ქარტიას მიაჩნია, რომ ბოლო პერიოდში ჟურნალისტებზე გახშირებულ თავდასხმებს ხელისუფლების აგრესიული რიტორიკა და სამართალდამცავი უწყებების მხრიდან არასათანადო რეაგირება განაპირობებს. სახალხო დამცველის თქმითაც, მიმდინარე წლის განმავლობაში ეს არ არის კრიტიკული მედია საშუალებების წარმომადგენელთა მიმართ ფიზიკური თავდასხმის პირველი შემთხვევა.

8 აპრილს ღამით ტელეკომპანია "ფორმულას" ინფორმაციით, მათ თანამშრომლებს თავს დაესხნენ. ორივე დაზარალებული მაუწყებლის მძღოლია. ერთზე ფიზიკურად იძალადეს, მეორე მძღოლს კი, მანქანა დაუზიანეს.

25 თებერვალს თბილისში, წყნეთის ქუჩაზე "ფორმულას" ტელეწამყვანს, ვახო სანაიას მისი ოჯახის წევრების თანდასწრებით სამი პირი დაესხა თავს. ჟურნალისტი მომხდარს პროფესიულ საქმიანობას უკავშირებს.

ბოლო პერიოდში გახშირდა კრიტიკული სარედაქციო პოლიტიკის მქონე მედიის წინააღმდეგ გავრცელებული განცხადებები ხელისუფლების წარმომადგენლებისა და სახელმწიფო უწყებების მხრიდანაც.

სახალხო დამცველი 4 მაისს გავრცელებულ განცხადებაში, საგამოძიებო ორგანოებს მოუწოდებს, დაუსჯელობის გარემოს შექმნისა და წახალისების თავიდან აცილების მიზნით, გამოკვეთონ და დააყენონ შესაბამისი პირების პასუხისმგებლობის საკითხი ჟურნალისტთა და ტელეკომპანიების წარმომადგენელთა წინააღმდეგ წარსულში ჩადენილ დანაშაულებრივ ინციდენტებთან დაკავშირებით.

---

ფოტო: მთავარი არხი

---

ევროკავშირი პრესის თავისუფლების მსოფლიო დღის აღსანიშნავად აცხადებს კონკურსს ჟურნალისტიკაში ევროკავშირის 2021 წლის პრიზის მოსაპოვებლად. 

კონკურსის წესები საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის პრინციპებს ეყრდნობა და ქართულ ჟურნალისტიკაში პროფესიონალიზმისა და ეთიკის ნორმების დამკვიდრების ხელშეწყობას ემსახურება. 

ევროკავშირის პრიზი ჟურნალისტიკაში წელს 7 კატეგორიაში გაიცემა: 

• საუკეთესო სტატია ბეჭდურ ან ელექტრონულ მედიაში;
• საუკეთესო სიუჟეტი სამაუწყებლო ან ელექტრონულ მედიაში;
• საუკეთესო საგამოძიებო სტატია ან სიუჟეტი ბეჭდურ, ელექტრონულ ან სამაუწყებლო მედიაში;
• საუკეთესო ბლოგი/საავტორო სტატია/სვეტი ბეჭდურ, ელექტრონულ ან სამაუწყებლო  მედიაში;
• ყველაზე ორიგინალური და ინოვაციური ნაშრომი ბეჭდურ, ელექტრონულ ან სამაუწყებლო მედიაში;
• ევროკავშირის ფასეულობების ამსახველი საუკეთესო დოკუმენტური ფოტო;
• კონფლიქტების მიმართ სენსიტიური საუკეთესო ჟურნალისტური ნაშრომი, რომელიც ხელს უწყობს საქართველოში მომხდარი შეიარაღებული კონფლიქტების კონტექსტში ნდობისა და მშვიდობის აღდგენას (ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისიის სპეციალური პრიზი სამშვიდობო ჟურნალისტიკაში).

პირველ ექვს კატეგორიაში თითოეული გამარჯვებული მიიღებს ფულად ჯილდოს.

სამშვიდობო ჟურნალისტიკაში ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისიის სპეციალური პრიზის მფლობელი გაივლის 30-დღიან სტაჟირებას „ომისა და მშვიდობის გაშუქების ინსტიტუტის“ ლონდონის ოფისში.

საკონკურსო ნამუშევრების წარდგენის ბოლო ვადაა 2021 წლის 30 ნოემბერი.

წელს კონკურსი უკვე მეცხრედ გამოცხადდა. ევროკავშირის პრიზი ჟურნალისტიკაში, რომელიც საქართველოში ევროკავშირის წარმომადგენლობამ 2012 წელს დააარსა, ხელს უწყობს ქართულ მედიაში პროფესიონალიზმისა და ჟურნალისტური ეთიკის კოდექსის ნორმების გაღრმავებას.

განაცხადის ფორმას, ნამუშევრების წარდგენის წესებსა და ბოლო ვადებს გაეცანით ბმულზე: https://eu4georgia.ge/ka/euprizeforjournalism/

იხილეთ: ევროკავშირის პრიზის  2020 წლის გამარჯვებულები.

„აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის ყოფილი დირექტორის, ნათია კაპანაძის, სარჩელის განხილვას სასამართლო ხელოვნურად და დაუსაბუთებლად აჭიანურებს“ - ამ შინაარსის განცხადება გამოაქვეყნა 30 აპრილს „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციამ“.

„საია“ ბათუმის საქალაქო სასამართლოს საქმეზე გადაწყვეტილების უმოკლეს ვადაში მიღებისკენ მოუწოდებს.

რა წერია ნათია კაპანაძის სარჩელში

საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს ყოფილი დირექტორი მაუწყებლის მრჩეველთა საბჭომ იმპიჩმენტის წესით თანამდებობიდან 2019 წლის 19 აპრილს გადააყენა.

ნათია კაპანაძე ბათუმის საქალაქო სასამართლოში 2019 წლის 30 აპრილს შეტანილი სარჩელით ითხოვს:

• მისი უნდობლობის საკითხზე მიღებული გადაწყვეტილების ბათილად ცნობას.

• თანამდებობაზე აღდგენას.

• იძულებითი განაცდური ხელფასის ანაზღაურებას.

• დირექტორის პოზიციაზე გამოცხადებული კონკურსის ბათილად ცნობას.

საიაც და ნათია კაპანაძეც სარჩელის განხილვის გაჭიანურებას პოლიტიკურ ინტერესებს უკავშირებენ.

„პროცესის მიმართ სრული უყურადღებობა კიდევ უფრო აღრმავებს ეჭვებს მის პოლიტიკურ მართვასთან დაკავშირებით. იმედი მაქვს მოგვეცემა სამართლიანი სასამართლოს უფლების გამოყენებისა და ჩემი უდანაშაულობის დაცვის შესაძლებლობა“, - გვეუბნება ნათია კაპანაძე.

სასამართლოს არგუმენტები

საიას ადვოკატი ილონა დიასამიძე გვეუბნება, რომ სასამართლოს განმარტებით, საქმეზე სხდომების არ დანიშვნა პანდემიას უკავშირდება. მისივე თქმით, სასამართლო ამბობს, რომ ნათია კაპანაძის საქმეზე დისტანციური პროცესი ვერ დაინიშნება.

„ამაზეც კითხვის ნიშანი ჩნდება იმიტომ, რომ აჭარის ტელევიზიის ჟურნალისტებთან დაკავშირებულ ბევრად უფრო გვიანდელ საქმეებზე დაინიშნა პროცესები, მაგრამ ნათია კაპანაძის საქმე რატომღაც მაინც თაროზე იყო შემოდებული“, - ამბობს ილონა დიასამიძე.

საიას ადვოკატის თქმით, ნათია კაპანაძის საქმის დროულად განხილვა არა მხოლოდ მოსარჩელის, არამედ საზოგადოებისთვისაც მნიშვნელოვანია, რათა დაგროვებულ კითხვებს პასუხები გაეცეს.

„აშკარად ჩნდება კითხვის ნიშნები მიკერძოებულობასთან დაკავშირებით. ამიტომ, მოვითხოვთ სასამართლომ უმოკლეს ვადებში განიხილოს საქმე“, - ამბობს საიას ადვოკატი ილონა დიასამიძე.

საქმის დეტალები

აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის მრჩეველთა საბჭომ ნათია კაპანაძე იმპიჩმენტის წესით 4 ხმით 1-ის წინააღმდეგ გადაირჩია. იმპიჩმენტის საკითხი 2019 წელს, ტელევიზიის მრჩეველთა საბჭოს წევრებმა, გიგა ჩხარტიშვილმა და ირაკლი დარცმელიძემ დააყენეს.

ნაწილი მათი არგუმენტებიდან:

• „ნათია კაპანაძის დირექტორობის დროს მაუწყებლის რეიტინგი შემცირდა.“
• „ის არ თანამშრომლობდა მრჩეველთა საბჭოს წევრებთან და მათთან ურთიერთობას ტელევიზიის თანამშრომლებსაც უკრძალავდა.“
• „ტელევიზიაში არ სრულდებოდა პრიორიტეტები და გარკვეული საკითხები კანონის გვერდის ავლით წყდებოდა.“

საიაში მიიჩნევენ, რომ ნათია კაპანაძისადმი მაუწყებლის მრჩეველთა საბჭოს მიერ უნდობლობის გამოცხადება ეფუძნებოდა „არა სამართლებრივ არგუმენტებს, არამედ ნაკარნახევი იყო ხელისუფლების ინტერესით, შეეცვალა მაუწყებლის სარედაქციო პოლიტიკა.“

ხელმძღვანელობის ცვლილების შემდეგ აჭარის საზოგადოებრივ მაუწყებელზე მმართველი პარტიის გავლენის შესახებ რამდენიმე საერთაშორისო ანგარიშში, მათ შორის აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის 2020 წლისა და „რეპორტიორების საზღვრებს გარეშეს“ 2021 წლის ანგარიშებშია საუბარი.

თბილისის საქალაქო სასამართლომ ტელეკომპანია „ფორმულას“ წამყვან ვახო სანაიაზე თავდასხმაში ბრალდებულების თავდებით გათავისუფლებაზე უარი თქვა და ისინი პატიმრობაში დატოვა. მოსამართლის განმარტებით, დანაშაულის განმეორებით ჩადენის რისკი არსებობდა.

სანაიაზე თავდასხმაში ბრალდებულ 3 ადამიანს თავდებში თბილისის საკრებულოს წევრი ვატო შაქარიშვილი, მომღერალი და ტელეწამყვანი გია გაჩეჩილაძე და მსახიობი დავით ხურცილავა უდგებოდნენ, თუმცა სასამართლომ არ დააკმაყოფილა დაცვის მხარის შუამდგომლობა ბრალდებულების თავდებობით გათავისუფლებაზე.

პროკურორის ინფორმაციით, ცალკე გამოძიება დაწყებულია ვახო სანაიას ოჯახის მიმართ მუქარის წერილებთან დაკავშირებითაც.

გაჩეჩილაძის და შაქარიშვილის არგუმენტები

"ეს ბიჭები უნდა გამოვიხსნათ აუცილებლად იმიტომ, რომ ზეგ არის წითელი პარასკევი და მაზეგ არის აღდგომა. სრულიად უდანაშაულო ადამიანები და მით უმეტეს ასეთი მსუბუქი მუხლებით არავინ არ ზის ციხეში ამდენი ხნის განმავლობაში“,- თქვა გია გაჩეჩილაძემ სასამართლო სხდომამდე ერთი დღით ადრე გამართულ პრესკონფერენციაზე.

სამი ადამიანი ვახო სანაიას თავს 25 თებერვალს თბილისში, წყნეთის ქუჩაზე დაესხა მისი ოჯახის წევრების თანდასწრებით. ჟურნალისტი მომხდარს პროფესიულ საქმიანობას უკავშირებს.

სასამართლოზე გაჩეჩილაძე და შაქარიშვილი ამბობდნენ, თავდებში ჩადგომის მსურველი 2000-ზე მეტი ადამიანის ხელმოწერა ჰქონდათ, თუმცა დაცვის მხარემ ვერ დაასაბუთა, როგორ გააკონტროლებდნენ ბრალდებულების ქცევას მისი თავდებით გათავისუფლების შემთხვევაში.

ვატო შაქარიშვილმა სანაიაზე თავდამსხმელების დაკავებას „პოლიტ მედია ბულინგი“ უწოდა და ამბობს, რომ „ეს ბიჭები პოლიტ მედია ტერორისგან უნდა დაიცვან“.

"ეს არის მედიაზე შეტევა. უცნობს მინდა მივუსამძიმრო მისი დღევანდელი კრახი",- ამბობს ვახო სანაია "ფორმულას" ეთერში.

რა არის საგულისხმო?

„საქართველოს ახლაგაზრდა იურისტთა ასოციაციის“ თავმჯდომარე ნიკა სიმონიშვილი ამბობს, რომ მსგავს შემთხვევებს ქვეყანაში ძალადობრივი დანაშაულების ჩამდენთა დაუსჯელობა აქეზებს. ამ კუთხით კი მნიშვნელოვანია სახელმწიფოს როლი.

„აქ ყოველთვის იმის პრობლემა გვაქვს, რომ მედიის წინააღმდეგ ძალადობრივი დანაშაულების ჩამდენები არ ისჯებიან, ხელისუფლების წარმომადგენლები ახალისებენ ასეთ ქმედებებს, რა თქმა უნდა, ამის ფონზე არ იქნება სწორი და კარგი, რომ ამ ადამიანებს შეეფარდოთ თავდებით გათავისუფლება“, - ამბობს სიმონიშვილი.

მისი თქმით, ყველას აქვს უფლება სასამართლოს სთხოვოს თავდებში ჩაუდგეს ბრალდებულებს, თუმცა მთავარი საკითხი აქ სახელმწიფოს ვალდებულებაა, არ წაახალისოს მედიის წარმომადგენლების მიმართ ძალადობა.

„ძალადობრივ ქმედებებს ახალისებენ პოლიტიკოსები, მათ შორის ხელისუფლების წარმომადგენლები და მათთან დაკავშირებული პირები. აუცილებელია, მკაცრი პოლიტიკა გატარდეს სწორედ იმისთვის, რომ მსგავსი დანაშაულის ჩამდენებმა იცოდნენ - დაისჯებიან.“

დამატებით, ამ საქმეზე

ვახო სანაიაზე თავდასხმაზე ბრალდებულებს, წინასწარი პატიმრობა 26 თებერვალს შეეფარდათ. პროკურატურის ინფორმაციით, მათ ბრალი ჯგუფური ძალადობის, მუქარისა და დევნის მუხლებით (სისხლის სამართლის კოდექსის 156-ე მუხლის მე-2 ნაწილის "ა" ქვეპუნქტით, 151-ე მუხლის პირველი ნაწილით და 126-ე მუხლის პირველი ნაწილით) წარედგინათ, რაც 3 წლამდე თავისუფლების აღკვეთით ისჯება. 

ვახო სანაიას თავდასხმის საქმეზე მომდევნო სხდომა მაისში გაიმართება.