ფოტო: მარიამ ნიკურაძე

„პრესის საერთაშორისო ინსტიტუტი“ (IPI) და მედიის უფლებადამცველი საერთაშორისო ორგანიზაციები „ქართული ოცნების“ მხრიდან მედიის წინააღმდეგ გაძლიერებულ რეპრესიებს მკაცრად გმობენ და ერთობლივ განცხადებას ავრცელებენ.

„ვინაიდან „ქართული ოცნების“ რეჟიმის პრემიერ-მინისტრი აშკარად გვპირდება განსხვავებული აზრის ჩახშობას“, მედიის უფლებადამცველი 6 საერთაშორისო ორგანიზაცია ევროკავშირსა და საერთაშორისო საზოგადოებას მოუწოდებს მკაცრად უპასუხონ მმართველი პარტიის მიერ მედიისა და სამოქალაქო საზოგადოების წინააღმდეგ განხორციელებულ შეზღუდვებს:

„საქართველოში მედიის თავისუფლება კვლავ სავალალო მდგომარეობაშია და მუდმივად უარესდება. 4 ოქტომბერს, როგორც დამოუკიდებელი, ასევე მთავრობის მიერ კონტროლირებადი მედიის, სულ მცირე, 14 ჟურნალისტი გახდა სამიზნე მთავრობის საწინააღმდეგო დემონსტრაციის დროს, რომელიც ოპოზიციის მიერ ნაწილობრივ ბოიკოტირებულ ადგილობრივ მუნიციპალურ არჩევნებთან ერთად გაიმართა

მიუხედავად იმისა, რომ პროკურატურამ, როგორც ამბობენ, გამოძიება დაიწყო პროსამთავრობო საზოგადოებრივი მაუწყებლისა და მთავრობის მიერ კონტროლირებადი ტელეკომპანია „იმედის“ ჟურნალისტების პროფესიულ საქმიანობაში ხელის შეშლის ფაქტზე, დამოუკიდებელ მედიაზე თავდასხმებთან დაკავშირებით გამოძიება ჯერ არ დაწყებულა. სამართლიანობისადმი ეს შერჩევითი მიდგომა უაღრესად საგანგაშოა და აღრმავებს საქართველოში ჟურნალისტების წინააღმდეგ ჩადენილი დანაშაულების დიდი ხნის დაუსჯელობას“.

განცხადებაზე ხელმომწერი ორგანიზაციები ანტიკორუფციული ბიუროს მიერ ქართული მედიებისგან ინფორმაციის მოთხოვნის ფაქტსაც ეხმაურებიან და მიჩნევენ, რომ „ქართულმა ოცნებამ“ გაზარდა ინსტიტუციური ზეწოლა და გაამკაცრა კონტროლი მედიასა და სამოქალაქო საზოგადოებაზე, მათ შორის დამოუკიდებელი მედიის მხარდამჭერ ჯგუფებზე. 

მედიის უფლებადამცველი საერთაშორისო ორგანიზაციები მიესალმებიან ევროკავშირის უმაღლესი წარმომადგენლების, ევროკომისიის ვიცე-პრეზიდენტ კაია კალასისა და გაფართოების საკითხებში ევროკავშირის კომისარ მარტა კოსის განცხადებას, რომლითაც ისინი „ქართული ოცნების“ მიერ საქართველოს მედიისა და სამოქალაქო საზოგადოების წინააღმდეგ განხორციელებულ ზეწოლას გმობენ.

„მოლოდინის მიუხედავად, რომ მედიის წინააღმდეგ მკაცრი ზომები მომდევნო თვეებში გაძლიერდება, კიდევ ერთხელ ვიმეორებთ ჩვენს მოწოდებას „ქართული ოცნების“ რეჟიმზე უფრო ძლიერი ზეწოლისკენ, მათ შორის დამატებითი მიზნობრივი სანქციების დაწესებისკენ. გარე მხარდაჭერისა და სოლიდარობის გარეშე ქართული მედია და სამოქალაქო საზოგადოება ვერ გადარჩება“.

განცხადებაზე ხელმომწერი ორგანიზაციები:

International Press Institute (IPI) 

European Federation of Journalists (EFJ)

ARTICLE 19 Europe

European Centre for Press and Media Freedom (ECPMF)

OBC Transeuropa

Free Press Unlimited

მსოფლიო პრესის თავისუფლების გმირის ჯილდოს 2025 წლის გამარჯვებულების ვინაობა ცნობილია. მას „პრესის საერთაშორისო  ინსტიტუტი“ (IPI) „საერთაშორისო მედიის მხარდაჭერასთან“ (IMS-სთან) პარტნიორობით ყოველწლიურად გასცემს. 

„შვიდი გამორჩეული ჟურნალისტი საქართველოდან, აშშ-დან, ღაზას სექტორიდან, პერუდან, ჰონგ-კონგიდან, უკრაინიდან და ეთიოპიიდან 2025 წლის IPI-IMS-ის მსოფლიო პრესის თავისუფლების გმირებად დასახელდა თავისუფალი მედიისთვის ბრძოლაში გამოჩენილი განსაკუთრებული გამბედაობისა და გამძლეობისთვის.

ბევრმა განიცადა პატიმრობა, რეპრესიები და დაუნდობელი მცდელობები მათი საქმიანობის გასაჩუმებლად, მაგრამ ისინი აგრძელებდნენ რეპორტაჟების მომზადებას შესანიშნავი გამძლეობითა და ჟურნალისტიკისადმი ერთგულებით.

დაჯილდოვებულთაგან ორი, ორივე ქალი, ომის ზონებიდან მსოფლიოსთვის ახალი ამბების მიწოდებისას დაიღუპა. ეს ჯილდო პატივს მიაგებს მათ მემკვიდრეობას. კიდევ ორი ​​დაჯილდოვებული ამჟამად ციხეშია პრესისა და გამოხატვის თავისუფლების წინააღმდეგ მიმართული რეპრესიების ფონზე“, – ნათქვამია IPI-IMS-ის მიერ გავრცელებულ რელიზში.

წელს მსოფლიო პრესის თავისუფლების გმირის ჯილდოს მფლობელები გახდნენ:

მზია ამაღლობელი - „ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელი და დირექტორი, ბათუმის პოლიციის უფროსის, ირაკლი დგებუაძისთვის სილის გაწვნის გამო თითქმის 9 თვეა პატიმრობაშია. IPI-IMS-ის განცხადებით, ამაღლობელის დევნა და მიმდინარე პატიმრობა სიმბოლურად გამოხატავს მედიის წინააღმდეგობის ძალას მზარდი ავტორიტარიზმის მიმართ: 

„ამაღლობელის ათწლეულების განმავლობაში მიღწეულმა საქმიანობამ საქართველოს დამოუკიდებელი მედიის განვითარებაში შთააგონა ქართველი ჟურნალისტების თაობები, რომლებიც ახლა უარს ამბობენ გაჩუმებაზე, მთავრობის მხრიდან უკიდურესი ზეწოლის მიუხედავად. ეს ჯილდო პატივს მიაგებს ამაღლობელის სიმტკიცესა და მდგრადობას და მასთან ერთად ჩვენ კვლავ ვითხოვთ მისი დაუყოვნებლივ გათავისუფლებას“. 

მარტინ ბარონი - „ვაშინგტონ პოსტისა“ და „ბოსტონ გლოუბის“ ყოფილი რედაქტორია. გავრცელებულ რელიზში მითითებულია, რომ ბარონმა მისი ხელმძღვანელობით მოქმედ რედაქციებს 18 პულიცერის პრემია მოუტანა:

„ბარონისთვის ამ ჯილდოს მინიჭებით, IPI და IMS აღიარებენ მის მნიშვნელოვან წვლილს ჟურნალისტიკასა და მისი დაცვის გზებში, რაც კიდევ უფრო მეტ აქტუალობას იძენს იმ დროს, როდესაც პრესის თავისუფლება სულ უფრო მეტად საფრთხის ქვეშაა მთელ მსოფლიოში და ახლა უკვე შეერთებულ შტატებშიც კი“.

მარიამ აბუ დაგა - ფრილანსერი პალესტინელი ფოტოჟურნალისტი იყო, რომელიც 2025 წლის 25 აგვისტოს სამხრეთ ღაზაში, „საავადმყოფოზე ისრაელის სამხედრო ორმაგი დარტყმის შედეგად დაიღუპა“. ის რეგულარულად თანამშრომლობდა Associated Press-სა და Independent Arabia-სთან. (მას ჯილდო გადაეცა სიკვდილის შემდეგ):

„დაგამ სიცოცხლე არაერთხელ გაწირა, რათა თავისი ფოტოებით მსოფლიოსთვის ეჩვენებინა ღაზაში მიმდინარე სისასტიკეები. მისი მკვლელობა - რომლისთვისაც არავინ დასჯილა - ასევე ასახავს ღაზას ჟურნალისტებისთვის სულ უფრო საშიშ პირობებს, რომლებიც მიზანმიმართული თავდასხმების, იძულებით გადაადგილებისა და შიმშილის წინაშე დგანან“.

გუსტავო გორიტი - პერუს საგამოძიებო გამოცემა IDL-Reporteros-ის დამფუძნებელი და მთავარი რედაქტორია. IPI-IMS-ის რელიზის მიხედვით, მან ჩაატარა გამოძიებები, რომლებმაც რეგიონში ძალაუფლების დინამიკა შეცვალა, ამასთანავე, ათწლეულების განმავლობაში არაერთხელ განიცადა განმეორებითი შევიწროება:

„ახლაც კი, მას პატიმრობა ემუქრება, რადგან მისი წარსული გამოძიებების სუბიექტები ცდილობენ მის დასჯას კორუფციის წინააღმდეგ მიმართული რეპორტაჟებისთვის“.

ჯიმი ლაი - ჰონგ-კონგელი გამომცემელი და დემოკრატიული გამომცემლობის Apple Daily-ს დამფუძნებელია, რომელიც 2021 წელს ჰონგ-კონგში პრესის თავისუფლების, გამოხატვის თავისუფლებისა და სამოქალაქო თავისუფლებების მასშტაბური რეპრესიების ფონზე დაიხურა:

„ის თითქმის ხუთი წელია უსამართლოდ იხდის სასჯელს ბრალდებებით, რომლებიც ფართოდ პოლიტიკურად მოტივირებულად ითვლება. ლაის შესაძლოა სამუდამო პატიმრობა მიესაჯოს, რადგან ის სასამართლო პროცესის განაჩენს ელოდება, რომელიც ჰონგ-კონგში გამოხატვის თავისუფლებისთვის ბრძოლის სიმბოლოდ იქცა. ლაის ამ ჯილდოთი დაჯილდოვებით, IPI და IMS აღიარებენ ლაის მიერ პრესის თავისუფლების, სიტყვის თავისუფლებისა და დემოკრატიის მამაც დაცვას, მიუხედავად უზარმაზარი პირადი დანაკარგისა“.

ვიქტორია როშჩინა - უკრაინელი ჟურნალისტი იყო, რომელიც რუსეთის პატიმრობაში გარდაიცვალა. ჟურნალისტი 2023 წლის აგვისტოში, აღმოსავლეთ უკრაინაში რეპორტაჟის გასაკეთებლად ჩასვლის შემდეგ, რუსეთის მიერ ოკუპირებულ ტერიტორიებზე გაუჩინარდა. 2024 წლის მაისში კი, რუსეთმა დაადასტურა, რომ ჟურნალისტი დააკავეს და ის რუსეთის ტერიტორიაზე იმყოფებოდა. (მას ჯილდო გადაეცა სიკვდილის შემდეგ):

„როშჩინას 2024 წლის 19 სექტემბერს რუსეთის ტყვეობაში გარდაცვალებამ გამოავლინა რუსეთის ხელისუფლების მიერ უსამართლოდ დაკავებული ათობით უკრაინელი ჟურნალისტის მიმართ სასტიკი მოპყრობა და ახალი აქტუალობა შესძინა პრესის დაცვისა და ჟურნალისტებზე თავდასხმებისთვის პასუხისმგებლობის უზრუნველყოფის აუცილებლობას“.

ტესფალემ ვალდიესი - Ethiopia Insider-ის თანადამფუძნებელი და მთავარი რედაქტორია, რომელიც მისი ჟურნალისტური საქმიანობის გამო არაერთხელ დააკავეს:

„მრავალი თვითნებური დაპატიმრებისა და დაკავების მიუხედავად - რომელთაგან ერთ-ერთი ერთ წელზე მეტხანს გაგრძელდა Zone 9 bloggers-ის საქმესთან დაკავშირებით - და იძულებითი ემიგრაციაში მუშაობის მიუხედავად, ტესფალემი დაბრუნდა ეთიოპიაში და თავისუფალი მედიისთვის სულ უფრო რთულ გარემოში საზოგადოებრივი ინტერესების ჟურნალისტიკისთვის სივრცის შენარჩუნებას მიუძღვნა თავი“. 

მსოფლიო პრესის თავისუფლების გმირის ჯილდოები IPI-ის 75-ე წლისთავისადმი მიძღვნილ მსოფლიო კონგრესზე, 24 ოქტომბერს, ვენაში გაიცემა.

კომუნიკაციების კომისიამ ტელემაუწყებლები „ფორმულა“ და „ფორმულა მულტიმედია“, რადიომაუწყებლები: „ჟურნალისტთა კავშირი ხალხის ხმა“, „რადიო-ტვ ნორი“ და „სისტემა გამა“ „მაუწყებლობის შესახებ“ კანონის დარღვევისთვის წერილობით გააფრთხილა და „უცხოური ძალისგან“ დაფინანსების მიღების შეწყვეტა დაავალა.

-------------------------------------

1 აპრილს „მაუწყებლობის შესახებ“ კანონში შეტანილი ცვლილებებით, მაუწყებლებს „უცხოური ძალისგან“ პირდაპირი ან არაპირდაპირი დაფინანსების (ფულადი თანხის ან ქონებრივი ღირებულების სხვა სახის მატერიალური სიკეთის) მიღება აეკრძალათ. აიკრძალა „უცხოური ძალის“ მიერ მაუწყებლის მომსახურების შესყიდვა (გარდა კომერციული რეკლამისა და პროდუქტის განთავსებისა) ან/და პროგრამის მომზადების ან/და ეთერში გადაცემის პირდაპირი ან ირიბი დაფინანსება ან თანადაფინანსებაც. 

კომუნიკაციების კომისიას კანონის ამ მუხლის დარღვევისთვის მაუწყებლების დაასანქცირება, გარდამავალი დებულების მიხედვით, 1 ივნისიდან შეუძლია. გაზაფხულზე კანონში შესული ცვლილებების შემდეგ, ამ საკითხზე კომისიამ დღეს პირველად იმსჯელა. 

-----------------------------------

ComCom-ის ინფორმაციით, მიმდინარე წლის II კვარტალში შპს „ფორმულა მულტიმედიამ“ კვიპროსში რეგისტრირებული იურიდიული პირის - INFINITY CV GROUP CY LTD-ისგან 1,336,675 ლარი მიიღო. ამავე პერიოდში კი, „ფორმულას“ „ფორმულა მულტიმედიასგან“ 463,000 ლარი აქვს მიღებული:

„“ფორმულასა“ და „ფორმულა მულტიმედიას“ მიერ კომუნიკაციების კომისიისთვის წარდგენილი სტატისტიკური ანგარიშების ფორმებიდან დადგინდა, რომ „ფორმულას“ მიერ „ფორმულა მულტიმედიასგან“ მიღებული თანხა წარმოადგენდა სესხს. თავის მხრივ, ფორმულა მულტიმედიას“ მიერ „INFINITY CV GROUP CY LTD“-ისგან მიღებული თანხაც წარმოადგენდა სესხს. ანგარიშების ფორმებიდან დადგინდა ისიც, რომ „ფორმულა მულტიმედიას“, გარდა უცხოეთში დარეგისტრირებული იურიდიული პირის - „INFINITY CV GROUP CY LTD“-ისგან მიღებული დაფინანსებისა, სხვა მნიშვნელოვანი შემოსავალი არ გააჩნია.

გამომდინარე იქიდან, რომ მაუწყებლებს ზემოაღნიშნული დაფინანსება მიღებული აქვთ მას შემდეგ, რაც 2025 წლის 1 აპრილს „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონში შევიდა ცვლილება და აიკრძალა უცხოური ძალისგან მაუწყებლის პირდაპირი ან არაპირდაპირი დაფინანსება, ამასთან, აღნიშნული დაფინანსება ვერ ჯდება კანონით გათვალისწინებულ გამონაკლის შემთხვევებში (კომერციული რეკლამა, ტელეშოპინგი, სპონსორობა და პროგრამაში პროდუქტის განთავსება), კომუნიკაციების კომისიამ „ფორმულა“ და „ფორმულა მულტიმედია“  წერილობით გააფრთხილა და „INFINITY CV GROUP CY LTD“-ისგან დაფინანსების მიღების შეწყვეტა დაავალა“. 

----------------------------------------

Cyprusregistry-ზე განთავსებული ინფორმაციის მიხედვით, კვიპროსზე რეგისტრირებული INFINITY CV GROUP CY LTD-ის დირექტორი დავით კეზერაშვილია. მიმდინარე წლის მარტიდან კეზერაშვილი ტელეკომპანია „ფორმულას“ მეწილე აღარაა, მან თავის საკუთრებაში არსებული ტელეკომპანიის წილი მიხეილ მშვილდაძეს გადასცა.

-----------------------------------------

კომუნიკაციების კომისიამ „მაუწყებლობის შესახებ“ კანონის ამავე მუხლის დარღვევისთვის გააფრთხილა და „უცხოური ძალისგან“ დაფინანსების მიღების შეწყვეტა დაავალა რადიომაუწყებლებს: „ჟურნალისტთა კავშირი ხალხის ხმა“[რადიო „მარნეული“], „რადიო-ტვ ნორი“ და „სისტემა გამა“[რადიო „პოზიტივი“].

„საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის“ კვლევის - „კანონები სიტყვის წინააღმდეგ“ მიხედვით, ამგვარი შეზღუდვა მაუწყებლებს იმ მნიშვნელოვან რესურსზე წვდომის გარეშე ტოვებს, რომელიც, შესაძლოა, გამოყენებული იყოს სარედაქციო დამოუკიდებლობის შენარჩუნების, საგამოძიებო შესაძლებლობებისა და ფინანსური მდგრადობის უზრუნველსაყოფად: „შესაბამისად, აკრძალვა იწვევს მაუწყებლების, გაერთიანებების, გამოხატვის თავისუფლების დარღვევას და არის გაუმართლებელი ბარიერი მათი საქმიანობისთვის“.

საქართველოში დამოუკიდებელ და კრიტიკულ მედიას მუშაობა რთულ გარემოში უწევს. 2-წლიანი პატიმრობა მიუსაჯეს „ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელსა და დირექტორს, მზია ამაღლობელს. ის 8 თვეზე მეტია უკანონო პატიმარია. 

„ქართულმა ოცნებამ“ ერთიმეორის მიყოლებით მიიღო მედიის შემზღუდავი საკანონმდებლო ცვლილებები. მნიშვნელოვნად შეიზღუდა მედიისთვის სასამართლოში მუშაობაც.

31 მაისიდან ამოქმედდა „უცხოეთის აგენტების რეგისტრაციის აქტიც“, რომელსაც „ქართული ოცნება“ ამერიკული FARA-ს სიტყვასიტყვით ნათარგმნს უწოდებს, სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციები კი მიიჩნევენ, რომ ის მიზნად ისახავს დამოუკიდებელი ორგანიზაციებისა და მედიების გაჩუმებას, დისკრედიტაციასა და დევნას. 

ანტიკორუფციულმა ბიურომ მედიის ნაწილს წერილობით უკვე აცობა, რომ დაწყებულია წარმოება მათი საქმიანობის „გრანტების შესახებ“ საქართველოს კანონთან შესაბამისობის დადგენის მიზნით და მედიაორგანიზაციებისგან სხვადასხვა კატეგორიის მოცულობითი ინფორმაცია გამოითხოვა.

სატელევიზიო მაუწყებლობა შეწყვიტა ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად განწყობილმა ტელეკომპანია „მთავარმა არხმა“.

საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა სამსახურიდან გაათავისუფლა ნინო ზაუტაშვილი, ვასილ ივანოვ-ჩიქოვანი; დახურა გადაცემები „რეალური სივრცე“, „ამ შაბათ-კვირას“ და მათი გუნდის წევრებს, რომლებმაც ახალ შეთავაზებაზე უარი თქვეს, ხელშეკრულებები შეუწყვიტა. ისინი რამდენიმე თვეა „პირველი არხის“ სარედაქციო პოლიტიკას ღიად აკრიტიკებენ და პოლიტიკურ გავლენებზე საუბრობენ.

კრიტიკული ტელევიზიების წინააღმდეგ საჩივრებით „ქართულმა ოცნებამ“ მიმართა კომუნიკაციების კომისიასაც. მიმართვის საფუძველი „მაუწყებლობის შესახებ“ კანონში შეტანილი ის ცვლილებები გახდა, რომლითაც კომისიას აქამდე თვითრეგულირების სფეროში მოქცეული საკითხების განხილვისა და მაუწყებლების დასანქცირების შესაძლებლობა მიეცა. ComCom-მა ისინი სამართალდამრღვევებად „მიუკერძოებლობის პრინციპის დარღვევისთვის“ ცნო.

„მედიის, ინფორმაციისა და სოციალური კვლევების ცენტრმა” ბოლო ერთი წლის განმავლობაში, 2024 წლის ოქტომბრიდან 2025 წლის ოქტომბრამდე, საქართველოში ჟურნალისტის, მედიასაშუალებებისა და მედიის უფლებებზე მომუშავე სამოქალაქო ორგანიზაციების წინააღმდეგ მომხდარი 434 ინციდენტი აღრიცხა.

ამასთან, დღემდე არ დასჯილან გასულ წელს, პროევროპული აქციების გაშუქებისას ჟურნალისტებზე (გურამ როგავა, ალექსანდრე ქეშელაშვილი, მაკა ჩიხლაძე, გიორგი შეწირული და სხვები) თავდამსხმელები.

„სოციალური სამართლიანობის ცენტრის“ განცხადებით, ჟურნალისტის მიერ სადავოდ გამხდარ ევროპული კონვენციის ოთხივე მუხლთან მიმართებით,  სტრასბურგის სასამართლომ საქმის „მთივლიშვილი საქართველოს წინააღმდეგ“ არსებითი განხილვა დაიწყო. 

„მთის ამბები“/„საქართველოს ამბების“ დამფუძნებელი და რედაქტორი, გელა მთივლიშვილი საქართველოს მთავრობას კონვენციის მე-5 (თავისუფლებისა და უსაფრთხოების უფლება), მე-6 (საქმის სამართლიანი განხილვის უფლება), მე-10 (გამოხატვის თავისუფლება) და მე-18 მუხლების დარღვევაში ადანაშაულებს. საქმე 2024 წლის 23 იანვარს მის უკანონო დაკავებასა და გასამართლებას ეხება. პოლიციამ გელა მთივლიშვილი მარინა ხატიაშვილის ოჯახის გამოსახლების დროს გამართულ აქციაზე პროფესიული მოვალეობის შესრულებისას დააკავა. ის ხელწერილის საფუძველზე გაათავისუფლეს, მოგვიანებით კი სასამართლომ ჟურნალისტი ადმინისტრაციულ სამართალდამრღვევად ცნო და 2000 ლარით დააჯარიმა. მთივლიშვილს პოლიცია ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 173-ე მუხლის დარღვევას ედავებოდა, რაც სამართალდამცავი ორგანოს თანამშრომლის კანონიერი მოთხოვნისადმი დაუმორჩილებლობას გულისხმობს. საქალაქო სასამართლოს გადაწყვეტილება უცვლელი დატოვა სააპელაციომაც.

უკანონოდ დაკავების, ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელის შეშლის და ფიზიკური ძალადობის ფაქტებზე გელა მთივლიშვილმა სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურს დაკავების დღესვე მიმართა. გენერალურმა პროკურატურამ კი ის დაზარალებულად  ხუთი თვის შემდეგ, 2024 წლის 3 ივლისს ცნო, თუმცა ამ დრომდე, გამოძიებას სავარაუდო დამნაშავე პირები არ გამოუვლენია. ჟურნალისტმა ასევე გაასაჩივრა მისი უკანონო დაკავების საქმე, თუმცა შსს-ს მის საჩივარზე გადაწყვეტილება არ მიუღია.

SJC-ის შეფასებით, მთივლიშვილის საქმე სამართალდამცავი ორგანოების თვითნებობის, ადმინისტრაციული კანონმდებლობის უკანონო გამოყენებისა და ჟურნალისტების დევნის სისტემურ პრობლემას ავლენს: 

„ამასთან, გელა მთივლიშვილი არაერთხელ გამხდარა ხელისუფლების მაღალი თანამდებობის პირების მხრიდან თავდასხმების და რეპუტაციის შემლახველი განცხადებების სამიზნე მისი ჟურნალისტური საქმიანობის და საგამოძიებო ჟურნალისტური მასალების მომზადების გამო.  სწორედ ამიტომ, მიგვაჩნია, რომ 2024 წლის 23 იანვარს მისი უკანონო დაკავების მიზანი გელა მთივლიშვილის დასჯას ემსახურებოდა, რაც უხეშად ეწინააღმდეგება კონვენციის მე-18 მუხლს“.

გელა მთივლიშვილმა ადამიანის უფლებათა ევროპულ სასამართლოს საჩივრით 2024 წლის 29 აგვისტოს მიმართა. მის ინტერესებს სწორედ „სოციალური სამართლიანობის ცენტრი“ იცავს. ვრცლად საქმის - „მთივლიშვილი საქართველოს წინააღმდეგ“ შესახებ იხილეთ აქ.

„საერთაშორისო გამჭვირვალობა-საქართველომ“ 2025 წლის 9 თვის (იანვარი-სექტემბერი) განმავლობაში, ჟურნალისტებზე ძალადობის, შევიწროებისა და დაშინების 180-ზე მეტი საჯაროდ დაფიქსირებული შემთხვევა აღრიცხა. 

ორგანიზაციის შეფასებით, დამოუკიდებელი, კრიტიკული მედიისა და ჟურნალისტების მიმართ სხვადასხვა ტიპის ძალადობის, დაშინების, მუქარის, შევიწროების, დევნისა და ჟურნალისტურ საქმიანობაში სხვადასხვა ტიპის ხელშეშლის მანკიერი პრაქტიკა კვლავაც გრძელდება:

 „ამ პერიოდში, განსაკუთრებით საგანგაშო იყო ონლაინგამოცემების „ბათუმელებისა“ და „ნეტგაზეთის“ დამფუძნებლის, მზია ამაღლობლის დაკავება და მისთვის 2-ლიანი პატიმრობის მისჯა“.

როგორც TI აღნიშნავს, მედიის წარმომადგენლების მიმართ ძალადობისა და პროფესიულ საქმიანობაში ხელშეშლის საგანგაშო ტენდენციასთან ერთად, სახიფათო პრაქტიკის სახე შეიძინა „ქართული ოცნების“ მხრიდან სასამართლო სისტემისა და სამართალდამცველი ორგანოების პარტიული ინტერესების შესაბამისად ჟურნალისტების წინააღმდეგ გამოყენებამ:

„ეს ყველაზე თვალსაჩინოდ და ნათლად ვლინდება ჟურნალისტების გახშირებულ უკანონო დაკავებებსა და დაჯარიმებაში, მანდატურების მხრიდან არასათანადო დამოკიდებულებაში და ჟურნალისტების მიმართ ჩადენილი დანაშაულების გამოუძიებლობაში. 2025 წელს, ტენდენციის სახე ჰქონდა მედიის წარმომადგენლებისთვის სასამართლო პროცესების გადაღებისას სხვადასხვა ტიპის დაბრკოლების შექმნასა და ჟურნალისტების სასამართლო დარბაზებიდან გაძევებას, რაც საბოლოოდ პროცესების ვიდეო და ფოტოგადაღებების სრული აკრძალვით დაგვირგვინდა. აღნიშნულმა მნიშვნელოვნად შეაფერხა და გაართულა სასამართლოებში ჟურნალისტური საქმიანობის განხორციელება და ისედაც დახურული სისტემა საზოგადოებისთვის კიდევ უფრო ჩაკეტილი გახადა“. 

ორგანიზაცია ხაზს უსვამს, რომ მიმდინარე წელი საგანგაშო იყო დამოუკიდებელი, კრიტიკული მედიის წინააღმდეგ არაერთი შემზღუდავი კანონის მიღების თვალსაზრისითაც, რითაც „ისედაც მწირი ფინანსური და ტექნიკური რესურსების მქონე მედიის საქმიანობა კიდევ უფრო გაართულა, რიგ შემთხვევებში კი - შეუძლებელიც გახადა“.

TI-ს შეფასებით, 2025 წელი დრამატულად რთული იყო რეგიონული მედიისთვისაც: 

„“რეგიონულ მაუწყებელთა ალიანსის“ ინფორმაციით, ფინანსური სირთულეების გამო, მიმდინარე წელს, 21 რეგიონული მაუწყებლიდან ყოველდღიურ ახალ ამბებს ვეღარ აწარმოებს 17. მათ შორის, წლის დასაწყისში, მრავალწლიანი ოპერირების შემდეგ, მაუწყებლობა სრულად შეაჩერეს ტელეკომპანიებმა - „ბორჯომმა და „TV 25-მა“ (აჭარა), ასევე ახალციხის ტელევიზია „მეცხრე არხი ახალციხემ“. ამასთან, მფლობელებს შორის უთანხმოების შედეგად, 2025 წლის თებერვალში ჯერ მაუწყებლობა დროებით შეაჩერა, მაისში კი სრულად დაიხურა ქვეყნის ერთ-ერთი წამყვანი კრიტიკული ტელევიზია „მთავარი არხი„“.

„საერთაშორისო გამჭვირვალობა-საქართველო“ აღნიშნავს, რომ მედიის მიმართ ამგვარი მიდგომა ავტორიტარული რეჟიმებისთვის დამახასიათებელი თავისებურებაა, როდესაც თავისუფალი, გავლენებისგან დამოუკიდებელი მედია თავდასხმისა და რეპრესიების მთავარი სამიზნეა: 

„მთლიანობაში, მედიის წარმომადგენლებისა და ჟურნალისტების დევნის მავნე პრაქტიკა „ქართული ოცნების“ იმ რეპრესიული პოლიტიკის გაგრძელებაა, რომლის მიზანიც ქვეყანაში თავისუფალი სივრცის მოსუფთავება და გაქრობაა. თუმცა, უამრავი სირთულის, გამოწვევისა და არაერთი შემზღუდავი კანონის მიღების მიუხედავად, რომელთა მიზანიც დამოუკიდებელი მედიის საბოლოო გაჩუმებაა, ქვეყნისთვის ამ გარდამტეხ მომენტში, ქართული კრიტიკული მედია მყარად იბრძვის ძალადობრივი სისტემის წინააღმდეგ,მწირი რესურსების პირობებშიც კი, კვლავ აგრძელებს საზოგადოების ინფორმირებას და პროსამთავრობო ტელევიზიების პროპაგანდისტული საინფორმაციო ველის დაბალანსებას“. 

TI-მ მედიის წინააღმდეგ სხვადასხვა ტიპის ძალადობისა და ხელშეშლის შემთხვევები 5 კატეგორიად (მედიის წარმომადგენლებზე ფიზიკური თავდასხმა და ძალადობა; ჟურნალისტების ადმინისტრაციული წესით დაჯარიმება; მმართველი გუნდისა და პროსამთავრობო მედიის თავდასხმა კრიტიკულ მედიაზე; კრიტიკულად განწყობილი თანამშრომლების დევნა საზოგადოებრივ მაუწყებელში; უცხოელი ჟურნალისტებისთვის ქვეყანაში შემოსვლის აკრძალვა) დააჯგუფა, მათ შესახებ ვრცლად იხილეთ აქ.

ევროსაბჭოს „ჟურნალისტების უსაფრთხოების პლატფორმამ“ თბილისის საქალაქო სასამართლოს მანდატურების მხრიდან „პუბლიკისა“ და „ფორმულას“ ჟურნალისტებზე თავდასხმისა და მუქარის გამო განგაშის სიგნალი გამოსცა.

1 ოქტომბერს კოალიცია „ცვლილებისთვის“ წევრის, გელა ხასაიასთვის აღკვეთის ღონისძიების სახით პატიმრობის შეფარდებას თბილისის საქალაქო სასამართლოში ხმაური და დაპირსპირება მოჰყვა.

გამოცემა „პუბლიკას“ ჟურნალისტის, მინდია გაბაძის თქმით, ამ დღეს მანდატურის სამსახურის უფროსს, დავით მატიაშვილს სამჯერ ჰქონდა მცდელობა ფიზიკურად გასწორებოდა:

„ “გელას პროცესის დაწყებამდე დავით მატიაშვილი პირადად დამემუქრა სხვა მანდატურების პირისპირ, რომ გადაღების შემთხვევაში, „პოლიციას გამოიძახებდა და გვერდით ოთახში შემიყვანდა“. იქვე აღნიშნა, რომ იცის რასაც და როდის ვიღებ. ეს, რა თქმა უნდა, სამართლებრივ ჩარჩოებში ძალით მოქცეული მუქარა იყო - იმას ერიდება, რომ პირდაპირ მითხრას - ოთახში შეგიყვან და დაგლეწავო.

დღეს სასამართლოს შენობაში არაფერი გადამიღია. ამის მიუხედავად, გელას პროცესის დასრულების შემდეგ, როცა მანდატურებმა ძალის გამოყენებით დამსწრეთა და ჟურნალისტების გადაწყვეტილება მიიღეს, წყნარად და მშვიდად ვტოვებდი შენობას.

დავით მატიაშვილს სამჯერ ჰქონდა მცდელობა (ორჯერ შენობაში და ერთხელ ეზოში), რომ ფიზიკურად გამოსწორებოდა - წიხლის ამორტყმით და ხელის ჩაბღაუჭებით. კიდევ ორი შემთხვევა იყო, სხვა, ახალბედა მანდატურმა პირდაპირ კისერში ჩამავლო ხელი. ყოველ ჯერზე შოკისგან უმოძრაოდ ვიყავი და ჩემი რედაქტორი, ნათია [ამირანაშვილი] გლეჯდა ჩემს თავს მანდატურებს. მეხმარებოდნენ აქტივისტებიც.

არ ვიცი, რა აქვთ ჩაფიქრებული და რამეს თუ გეგმავენ, მაგრამ უკვე ისეთი კომფორტი მოიწყვეს, რამე რომ დააბრალონ ნებისმიერს, საპირისპიროს ვერავინ დაამტკიცებს“, - დაწერა გაბაძემ სოციალურ ქსელში.

ტელეკომპანია „ფორმულას“ ჟურნალისტის, ნატალი ჯახუტაშვილის თქმით კი, მანდატურის სამსახურის ერთ-ერთმა თანამშრომელმა ტელეფონი წაართვა და უკან გატეხილი დაუბრუნეს.

SJP-ი თავდასხმების სწრაფ და საფუძვლიან გამოძიებას, დამნაშავეების გამოვლენას და მათ დასჯას მოითხოვს.

საქართველოში დამოუკიდებელ და კრიტიკულ მედიას მუშაობა რთულ გარემოში უწევს. 2-წლიანი პატიმრობა მიუსაჯეს „ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელსა და დირექტორს, მზია ამაღლობელს. ის 8 თვეზე მეტია უკანონო პატიმარია. 

„ქართულმა ოცნებამ“ ერთიმეორის მიყოლებით მიიღო მედიის შემზღუდავი საკანონმდებლო ცვლილებები. მნიშვნელოვნად შეიზღუდა მედიისთვის სასამართლოში მუშაობაც.

31 მაისიდან ამოქმედდა „უცხოეთის აგენტების რეგისტრაციის აქტიც“, რომელსაც „ქართული ოცნება“ ამერიკული FARA-ს სიტყვასიტყვით ნათარგმნს უწოდებს, სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციები კი მიიჩნევენ, რომ ის მიზნად ისახავს დამოუკიდებელი ორგანიზაციებისა და მედიების გაჩუმებას, დისკრედიტაციასა და დევნას. 

ანტიკორუფციულმა ბიურომ მედიის ნაწილს წერილობით უკვე აცობა, რომ დაწყებულია წარმოება მათი საქმიანობის „გრანტების შესახებ“ საქართველოს კანონთან შესაბამისობის დადგენის მიზნით და მედიაორგანიზაციებისგან სხვადასხვა კატეგორიის მოცულობითი ინფორმაცია გამოითხოვა.

სატელევიზიო მაუწყებლობა შეწყვიტა ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად განწყობილმა ტელეკომპანია „მთავარმა არხმა“.

საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა სამსახურიდან გაათავისუფლა ნინო ზაუტაშვილი, ვასილ ივანოვ-ჩიქოვანი; დახურა გადაცემები „რეალური სივრცე“, „ამ შაბათ-კვირას“ და მათი გუნდის წევრებს, რომლებმაც ახალ შეთავაზებაზე უარი თქვეს, ხელშეკრულებები შეუწყვიტა. ისინი რამდენიმე თვეა „პირველი არხის“ სარედაქციო პოლიტიკას ღიად აკრიტიკებენ და პოლიტიკურ გავლენებზე საუბრობენ.

კრიტიკული ტელევიზიების წინააღმდეგ საჩივრებით „ქართულმა ოცნებამ“ მიმართა კომუნიკაციების კომისიასაც. მიმართვის საფუძველი „მაუწყებლობის შესახებ“ კანონში შეტანილი ის ცვლილებები გახდა, რომლითაც კომისიას აქამდე თვითრეგულირების სფეროში მოქცეული საკითხების განხილვისა და მაუწყებლების დასანქცირების შესაძლებლობა მიეცა. ComCom-მა ისინი სამართალდამრღვევებად „მიუკერძოებლობის პრინციპის დარღვევისთვის“ ცნო.

„მედიის, ინფორმაციისა და სოციალური კვლევების ცენტრმა” ბოლო ერთი წლის განმავლობაში, 2024 წლის ოქტომბრიდან 2025 წლის ოქტომბრამდე, საქართველოში ჟურნალისტის, მედიასაშუალებებისა და მედიის უფლებებზე მომუშავე სამოქალაქო ორგანიზაციების წინააღმდეგ მომხდარი 434 ინციდენტი აღრიცხა.

ამასთან, დღემდე არ დასჯილან გასულ წელს, პროევროპული აქციების გაშუქებისას ჟურნალისტებზე (გურამ როგავა, ალექსანდრე ქეშელაშვილი, მაკა ჩიხლაძე, გიორგი შეწირული და სხვები) თავდამსხმელები.

ევროსაბჭოს „ჟურნალისტების უსაფრთხოების პლატფორმამ“ ანტიკორუფციული ბიუროს მიერ ქართული მედიებისგან ინფორმაციის მოთხოვნის თაობაზე განგაშის სიგნალი ჩართო.

SJP-ის განცხადებით, ანტიკორუფციული ბიუროს მიერ მედიაორგანიზაციებისთვის გაგზავნილი წერილები, რომლითაც უწყება მათგან მოითხოვს, წარმოადგინონ მონაცემები ყველა საგრანტო ხელშეკრულების შესახებ, რომელიც მათ მიერ ხელმოწერილია ან ძალაშია 2025 წლის 16 აპრილიდან დღემდე, მედიის მხარდაჭერისა და დამოუკიდებელი მედიასაშუალებების წინააღმდეგაა მიმართული.

„ჟურნალისტების უსაფრთხოების პლატფორმა“ აღნიშნავს, რომ საქართველოს ხელისუფლებამ უნდა შეწყვიტოს მედიის მხარდაჭერისა და სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციების თვითნებური შემოწმებები, გააუქმოს “გრანტების შესახებ” კანონში 2025 წლის აპრილში შეტანილი ცვლილებები და დაასრულოს კანონმდებლობის ბოროტად გამოყენება დამოუკიდებელი ჟურნალისტიკის დასაშინებლად.

საქართველოს მთავრობას უცხოური დაფინანსების შესახებ ახალი რეპრესიული კანონების უკან გაწვევისკენ მოუწოდებს „ჟურნალისტთა დაცვის კომიტეტიც“.

CPJ-ის ევროპისა და ცენტრალური აზიის პროგრამის კოორდინატორის, გულნოზა საიდის განცხადებით, საქართველომ უნდა გაიწვიოს რეპრესიული კანონები გრანტების შესახებ, უცხოური აგენტების შესახებ და საშუალება მისცეს დამოუკიდებელ მედიას, შევიწროების გარეშე განაგრძოს ფუნქციონირება.

ანტიკორუფციულმა ბიურომ წერილობითი შეტყობინება გაუგზავნა და ვრცელი ინფორმაცია მოითხოვა ორგანიზაციებისგან: iFact, „მთის ამბები“, „ფლანგვის დეტექტორი“, „რეალპოლიტიკა“,  „პროექტი 64“ და  „საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“.

„საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“ 4 ოქტომბერს, ორბელიანის მოედანზე განვითარებული მოვლენების დროს ჟურნალისტებზე ძალადობისა და ტექნიკის ხელყოფის ყველა შემთხვევას გმობს და პროკურატურას დროული რეაგირებისკენ მოუწოდებს. 

ქარტიის განცახდებით, პროფესიული მოვალეობის შესრულების დროს დაშავდნენ ჟურნალისტები. დაიკარგა და დაზიანდა პროფესიული ტექნიკა:

• „ორჯერ დაშავდა „ტვ პირველის“ ოპერატორი ნიკო კოკაია. ვიდეოში ჩანს, რომ მას სუნთქვის პრობლემა შეექმნა და სამედიცინო დახმარება დასჭირდა. ოპერატორმა მუშაობა გააგრძელა, რა დროსაც მას ფეხზე, სავარაუდოდ, გაზის კაფსულა მოხვდა.

• „ტვ პირველის“ ჟურნალისტს ირაკლი ბახტაძეს პირდაპირ ეთერში მუშაობისას დამიზნებით ესროლეს, სავარაუდოდ, გაზის კაფსულა. ჟურნალისტი მძიმე დაზიანებისგან ჩაფხუტმა იხსნა. 

• პოლიციამ ფიზიკური და სიტყვიერი შეურაცხყოფა მიაყენა რადიო თავისუფლების ჟურნალისტს გიორგი დიასამიძეს. ვიდეოში ჩანს, რომ პოლიციელები ჟურნალისტს აგინებენ, ხელს ჰკრავენ და ტერიტორიიდან აგდებენ. გიორგი დიასამიძეს ჰქონდა პრესის მაინდენტიფიცირებელი ნიშნები და ის პოლიციელებს ეუბნება კიდეც, რომ მედიას წარმოადგენს. თუმცა ეს გარემოება პოლიციელებს არ აჩერებს. 

• დოკუმენტალისტმა ფოტოგრაფმა მარიამ გიუნაშვილმა წიწაკის სპრეისგან დამწვრობა მიიღო. მან „მედიაჩეკერს“ უთხრა: „სამი სხვადასხვა მხრიდან შემესხა [წიწაკის სპრეი], წინიდან ეგრევე სახეში და გვერდებიდან მთელ სხეულზე. ხელებზე და მკლავებზე მივიღე განსაკუთრებულად დამწვრობა“.

• „სტუდია მონიტორის“ გამომძიებელი ჟურნალისტის, ქეთი თუთბერიძის თქმით, კრიმინალური პოლიციის ორი თანამშრომელი მისთვის ტელეფონის წართმევას შეეცადა იმ დროს, როცა ის იღებდა, თუ როგორ მისდევდნენ პოლიციელები მოქალაქეებს დასაჭერად. პოლიციელები ჟურნალისტს უყვიროდნენ და ეჯაჯგურებოდნენ. ქეთი თუთბერიძემ პოლიციელებისგან თავი კოლეგების დახმარებით დაიხსნა.  

• რუსთაველის გამზირზე დრონებზე კონტროლი დაკარგეს „პროექტმა 64-მა“, „ნეტგაზეთმა“ და „მაყურებელმა“. მათ დრონები ამ დრომდე არ უპოვნიათ.  

• აქციის მონაწილეებმა გაურკვეველი სითხე, სავარაუდოდ წიწაკის სპრეი, შეასხეს „მოამბის“ გადამღებ ჯგუფს  - შალვა სუმბაძეს, ნიკა ცირიკიძეს და ვახო ლეკიაშვილს. ჟურნალისტ შალვა სუმბაძის თქმით, აქციის მონაწილეები მათგან გადაღების შეწყვეტას ითხოვდნენ. ის პირდაპირ ეთერში ჩართვისთვის ემზადებოდა და დამცავი საშუალება - აირწინაღი, მოიხსნა, რითაც თავდამსხმელებმა ისარგებლეს. 

• აქციის მონაწილეებმა სიტყვიერი შეურაცხყოფა მიაყენეს ტელეკომპანია „იმედის“ გადამღებ ჯგუფს. ჟურნალისტი პირდაპირ ეთერში ამბობს, რომ მათ მანამდე ხელითაც შეეხნენ. წამყვანის თქმით, დაზიანდა ტექნიკაც.  

• სიტყვიერი შეურაცხყოფა მიაყენეს „რუსთავი2“-ის გადამღებ ჯგუფსაც“.

პროკურატურამ 4 ოქტომბრის აქციაზე საზოგადოებრივი მაუწყებლისა და „იმედის“ ჟურნალისტებისთვის პროფესიულ საქმიანობაში ხელის შეშლის ფაქტზე გამოძიება უკვე დაიწყო. ქარტია პროკურატურას მოუწოდებს, ასეთივე ოპერატიულობით შეუდგეს პოლიციელების მიერ ჟურნალისტებზე განხორციელებული ძალადობის ფაქტებისა და დრონების გატაცების ფაქტების გამოძიებას და მედიასაშუალებებს დრონების დაბრუნებაში დაეხმაროს.

„საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის“ განცახდებით, ორგანიზაციას 30 სექტებერს ანტიკორუფციული ბიუროდან წერილობით აცნობეს, რომ ბიუროს დაწყებული აქვს წარმოება ორგანიზაციის საქმიანობის გრანტების შესახებ საქართველოს კანონთან შესაბამისობის დადგენის მიზნით. ამ წარმოების ფარგლებში ბიურომ ქარტიისგან სხვადასხვა კატეგორიის მოცულობითი ინფორმაცია გამოთხოვა.

ქარტიის თქმით, ორგანიზაციას თავის კანონიერ უფლებებს  ყველა შესაძლო სამართლებრივი გზით დაიცავს. 

იხილეთ ქარტიის განცხადება:

„გამართულად მომუშავე თვითრეგულირების ორგანო ქვეყნის მედიასექტორის მაღალგანვითარებულობისა და მაღალორგანიზებულობის მარკერია. საქართველოს, პრესის დიდი ტრადიციების მქონე დასავლური დემოკრატიების მსგავსად, უკვე 15 წელი აქვს მსგავსი ინსტიტუცია - საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია. ორგანიზაცია 2009 წელს, იმ ჟურნალისტებმა დააფუძნეს, ვისაც სურდა, საზოგადოების მიმართ მაღალი პასუხისმგებლობის გრძნობით, საუკეთესო პრაქტიკის შესაბამისად, მაღალი პროფესიული სტანდარტების დაცვით ემუშავა. მას შემდეგ ქარტია საქართველოს მედიალანდშაფტის ორგანულ ნაწილად იქცა და მედია სექტორთან ერთად ვითარდებოდა და იხვეწებოდა. 

დღემდე ქარტიამ ჟურნალისტური ნამუშევრების პროფესიულ სტანდარტებთან შესაბამისობის დასადგენად 800-მდე განცხადება განიხილა. განმცხადებლებს შორის, სხვადასხვა ხელისუფლების პირობებში, იყვნენ პარლამენტის წევრები, მინისტრები და სხვა მაღალი თანამდებობის პირები, საჯარო მოხელეები, ბიზნესმენები, არასამთავრობო სექტორის წარმომადგენლები, აქტივისტები, სასულიერო პირები, მსჯავრდებულები და, რაც მთავარია, რიგითი მოქალაქეები, რაც საზოგადოების განსხვავებულ სეგმენტებში ქარტიის მიმართ მაღალ ნდობაზე მიუთითებს. მართალია, ქარტიის გადაწყვეტილებები ყველას კმაყოფილს არ ტოვებდა, ამ წლების მანძილზე ორგანიზაციის კეთილ განზრახვაში, მიუკერძოებლობასა და კეთილსინდისიერებაში ეჭვი არავის შეუტანია. ქარტიის ეს 800 გადაწყვეტილება საქართველოს მედიისთვის უძვირფასესი რესურსია, რომელიც პროფესიონალ ჟურნალისტებს და ჟურნალისტიკის ფაკულტეტების სტუდენტებს ეხმარება, გაიგონ, თუ როგორ უნდა მუშაობდეს პასუხისმგებლიანი მედია კონკრეტულ სიტუაციებში და მუშაობისას სწორი პრაქტიკით იხელმძღვანელონ. 

ქარტიას წვლილი აქვს შეტანილი ქართული დემოკრატიის მშენებლობის პროცესში. ქარტია არჩევნებს პირველად 2012 წელს დააკვირდა და მას შემდეგ, წლევანდლამდე, ორგანიზაციას არჩევნები არ დაუტოვებია, წინასაარჩევნო პერიოდში მედიაგაშუქების დამოუკიდებლობის და მიუკერძოებლობის ხარისხი რომ არ შეეფასებინა, რაც, თავისთავად, უმნიშვნელოვანესი ინდიკატორი იყო იმის დასადგენად, ესა თუ ის არჩევნები კონკურენტულ და სამართლიან გარემოში ჩატარდა თუ არა.   

ქარტიამ პროფესიული განვითარების მრავალი შესაძლებლობა მისცა ასეულობით ქართველ ჟურნალისტს და სტუდენტს, ჩაატარა ტრენინგები, გაუწია მათ კონსულტაცია პროფესიულ საკითხებზე, მოამზადა და გამოაქვეყნა მეგზურები და სახელმძღვანელოები. ქარტია თანამშრომლობდა უნივერსიტეტებთან და სკოლებთან, რათა ახალ თაობაში გაჩენილიყო მოთხოვნა დამოუკიდებელ და ხარისხიან ჟურნალისტიკაზე. 

ამ ყველაფერს ქარტია მინიმალური რესურსებით და დიდი ენთუზიაზმით აკეთებდა. ქარტიის საბჭოს არჩეული წევრები, ქარტიის საბჭოს არჩეული თავმჯდომარეები, განცხადებებს მოხალისეობრივ საწყისებზე იხილავდნენ, ამ საქმეს უშურველად უთმობდნენ დიდ დროს და ენერგიას იმ რწმენით, რომ ყოველი გადაწყვეტილებით კიდევ ერთ აგურს დებდნენ საქართველოში უფრო მაღალპროფესიული მედიის მშენებლობაში, რომელიც უკეთ მოემსახურებოდა მეტად მედიაწიგნიერ საზოგადოებას.

„ქართული ოცნების“ რეპრესიულმა პოლიტიკამ და მის მიერ მიღებულმა შემზღუდველმა კანონებმა საფრთხის ქვეშ დააყენეს ქარტიის მომავალი. ქარტიამ დაკარგა წვდომა დასავლელ დონორებზე და იმ დახმარებაზე, რასაც წლების განმავლობაში ჟურნალისტური თემის და საზოგადოების გასაძლიერებლად იყენებდა. მედიაპროდუქტთან დაკავშირებულ, მთელ რიგ შინაარსობრივ საკითხებზე, მათ შორის, მედიაპროდუქტის სამართლიანობისა და მიუკერძოებლობის პრინციპებთან შესაბამისობაზე, მსჯელობის და ამის საფუძველზე მაუწყებლეთა სანქცირების უფლების საქართველოს ეროვნული კომუნიკაციების კომისიისთვის მინიჭებამ ძირი გამოუთხარა თვითრეგულირების კონცეფციას, რომელიც ეფუძნება არა დასჯასა და განადგურებას, არამედ კოლეგების დახმარებით შეცდომების გააზრებას, მომავალში მათ პრევენციასა და პრაქტიკის გაუმჯობესებას.  

ანტიკორუფციული ბიუროს მიერ დაწყებული წარმოება პირველი პრაქტიკული ნაბიჯია ახალი კანონმდებლობის გამოყენებით ძალიან ბევრი კარგი ჟურნალისტის დიდი ძალისხმევით შექმნილი მაღალი რეპუტაციის მქონე ორგანიზაციის გასანადგურებლად. 

ქარტია თავის კანონიერ უფლებებს  ყველა შესაძლო სამართლებრივი გზით დაიცავს. 

ივნისიდან ქარტია ისედაც მოხალისეობრივად მუშაობს, პროფესიული თემის მხარდაჭერით და ადგილობრივი შემოწირულობებით. ქარტია ცდილობს, გაუმკლავდეს „ქართული ოცნების“ მიერ ხელოვნურად შექმნილ სირთულეებს, რათა პროფესიულ თემსა და საზოგადოებას კვლავინდებურად გაუწიოს სამსახური, მისცეს მათ კომუნიკაციისა და  წუხილების გაზიარების საშუალება და მიაწოდოს მათ პროფესიული აზრი მათთვის საინტერესო საკითხებზე. 

ქარტია კვლავ იდგება ჟურნალისტთა უფლებების სადარაჯოზე და ძალაუფლების მქონე სტრუქტურებისგან კვლავინდებურად მოითხოვს ჟურნალისტების დევნის შეწყვეტასა და მათთვის უსაფრთხო სამუშაო პირობების უზრუნველყოფას“. 

„მედიის ადვოკატირების კოალიცია“ „კოალიცია ცვლილებისთვის“ წევრის, გელა ხასაიას სასამართლო პროცესის გასაშუქებლად თბილისის საქალაქო სასამართლოში მისულ ჟურნალისტებზე მანდატურების თავდასხმის ფაქტს ეხმიანება და აღნიშნავს, რომ „“ქართული ოცნების“ სასამართლო - უსამართლობის და ძალადობის ადგილი“, ხოლო  ჟურნალისტების მიმართ ძალადობა  და სასტიკი ინციდენტები პროფესიული საქმიანობის თანმდევი გამოცდილება გახდა.

„1-ელ ოქტომბერს, ონლაინ გამოცემა „პუბლიკას“ ჟურნალისტმა მინდია გაბაძემ სოციალურ ქსელში გაავრცელა, რომ თბილისის საქალაქო სასამართლოს მანდატურის სამსახურის უფროსი დავით მატიაშვილი პროცესის დაწყებამდე, მას პირდაპირ დაემუქრა და ფიზიკური ანგარიშსწორება სცადა, არაერთხელ.

იმავე დღეს, ტელეკომპანია “ფორმულას” ჟურნალისტ ნატალი ჯახუტაშვილს თბილისის  საქალაქო სასამართლოს მანდატურის თანამშრომელმა მობილური ტელეფონი წაართვა და დაზიანებულ მდგომარეობაში დაუბრუნა.

ეს არ არის პირველი შემთხვევა, როდესაც მედიის წარმომადგენლებს თბილისის სასამართლოს შენობაში ძალადობრივად ესხმიან თავს. „ქართული ოცნების“ სასამართლო, ისევე, როგორც მთელი სახელმწიფო სისტემა, უსამართლობისა და ძალადობის სიმბოლოდ ჩამოყალიბდა.

ქვეყანაში მედიაგარემო უკიდურესად მძიმე მდგომარეობაშია. სინდისის პატიმარი მზია ამაღლობელი პოლიტიკურად მოტივირებული დევნის მსხვერპლია. ბოლო ერთი წლის ანმავლობაში 400-ზე მეტი ინციდენტი დაფიქსირდა დამოუკიდებელი ჟურნალისტების წინააღმდეგ. ამ ძალადობის უკან დგას “ქართული ოცნება” და მასთან დაკავშირებული პირები. შესაბამისად, ამ ინციდენტების მიმართ ხელისუფლების პასუხი არის სრული დაუსჯელობა“.

„მედიის ადვოკატირების კოალიცია“, რომელიც ადამიანის უფლებების დამცველ და მედიის საკითხებზე მომუშავე 17 ორგანიზაციას აერთიანებს,  სრულ სოლიდარობას გამოხატავს იმ დამოუკიდებელი ჟურნალისტებისა და მედია ორგანიზაციების მიმართ, რომლებსაც ამ რთულ ვითარებაში პროფესიული მოვალეობის შესრულება უწევთ.

თბილისის საქალაქო სასამართლოში ჟურნალისტებზე მანდატურების თავდასხმის ფაქტი დაგმო  „საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამაც“. ქარტია პროკურატურას მოუწოდებს, დაუყოვნებლივ დაინტერესდეს  მანდატურის სამსახურის უფროსის, დავით მატიაშვილის ქცევით და კანონის ძალით აგებინოს მას პასუხი ჟურნალისტებზე ძალადობისთვის. 

„საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკია ქარტია“ „კოალიცია ცვლილებისთვის“ წევრის, გელა ხასაიას სასამართლო პროცესის გასაშუქებლად თბილისის საქალაქო სასამართლოში მისულ ჟურნალისტებზე მანდატურების თავდასხმის ფაქტს ეხმიანება და პროკურატურას მოუწოდებს, დაუყოვნებლივ დაინტერესდეს  მანდატურის სამსახურის უფროსის, დავით მატიაშვილის ქცევით და კანონის ძალით აგებინოს მას პასუხი ჟურნალისტებზე ძალადობისთვის. 

„სასამართლოს მანდატურის სამსახურის უფროსი დავით მატიაშვილი ამჯერად თავს მინდია გაბაძეს დაესხა.  ჟურნალისტის თქმით, მატიაშვილმა სამჯერ სცადა მას ფიზიკურად გასწორებოდა, „წიხლის ამორტყმით და ხელის ჩაბღაუჭებით“, ორჯერ შენობაში და ერთხელ ეზოში. მანამდე დავით მატიაშვილი მინდია გაბაძეს პოლიციის გამოძახებითა და „ოთახში შეყვანით“ დაემუქრა, რომელიც ჟურნალისტმა აღიქვა, როგორც ფიზიკური ანგარიშსწორების განზრახვა. სხვა მანდატურმა მინდია გაბაძეს ორჯერ კისერში ჩაავლო ხელი. 

მანამდე, 22 ივლისს, დავით მატიაშვილი დაემუქრა „პუბლიკის” რედაქტორს ზურა ვარდიაშვილს, რომელიც სასამართლოს შენობაში, ერთ-ერთ ოთახში რამდენიმე წუთით გამოკეტა.   

გელა ხასაიასთვის აღკვეთის ღონისძიების სახედ პატიმრობის შეფარდებას შეხლა-შემოხლა მოჰყვა, რა დროსაც, ნატალია ჯახუტაშვილის თქმით,  მანდატურმა მას ტელეფონი წაართვა. „ფორმულას“ ჟურნალისტს ტელეფონი 15 წუთის მერე, გატეხილი დაუბრუნეს. 

საერთო სასამართლოების შესახებ საქართველოს ორგანულ კანონში შეტანილი ცვლილებების შედეგად, მედიას უკიდურესად შეეზღუდა სასამართლო პროცესების გაშუქების შესაძლებლობა. სასამართლოებში მათ არ აქვს მინიმალური სამუშაო პირობებიც კი, ხოლო გარემო იქ, განსაკუთრებით კი თბილისის საქალაქო სასამართლოში, მათ მიმართ უკიდურესად მტრული და საფრთხის შემცველია. ყოველ ჯერზე, როცა ჟურნალისტები სასამართლოში პროფესიულ მოვალეობას ასრულებენ, სერიოზული საფრთხე ექმნება მათ ჯანმრთელობასა და სიცოცხლეს. სასამართლოში მუშაობისას ჟურნალისტები რისკავენ თავისუფლებასაც, მაშინაც კი, როცა ისინი ძალადობისგან საკუთარი თავის ან კოლეგის დაცვას ცდილობენ“. 

ქარტიის შეფასებით, ჟურნალისტების მიმართ ამგვარი დამოკიდებულება მიზანმიმართული დევნის ყველა ნიშანს ატარებს: „ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია სოლიდარობას უცხადებს ყველა ჟურნალისტს, ვინც უკიდურესად რთულ პირობებში აშუქებს სასამართლოში მიმდინარე პროცესებს“. 

„მედიის, ინფორმაციისა და სოციალური კვლევების ცენტრმა” ბოლო ერთი წლის განმავლობაში, 2024 წლის ოქტომბრიდან 2025 წლის ოქტომბრამდე, საქართველოში ჟურნალისტის, მედიასაშუალებებისა და მედიის უფლებებზე მომუშავე სამოქალაქო ორგანიზაციების წინააღმდეგ მომხდარი 434 ინციდენტი აღრიცხა. როგორც ორგანიზაცია აღნიშნავს, ზოგ შემთხვევაში, ერთი ინციდენტის დროს, ერთდროულად რამდენიმე ტიპის დარღვევას ჰქონდა ადგილი (მაგ. დაკავება და ფიზიკური ძალადობა).

CMIS-ი წერს, რომ საქართველოში მედიაგარემო კრიტიკულ მდგომარეობაშია:

„ბოლო ერთი წლის განმავლობაში, დამოუკიდებელი ჟურნალისტებისა და მედიების წინააღმდეგ განხორციელდა ისეთი ტიპის დარღვევები როგორებიცაა: ფიზიკური ძალადობა, უკანონო დაკავება/დაპატიმრება, დაკითხვა, გადაღების აკრძალვა, ადმინისტრაციულ შენობებში არშეშვება, უკანონო ჯარიმები, სიტყვიერი შეურაცხყოფა, მუქარა და სხვა. მიუხედავად ასეთი მასშტაბური პრობლემისა, არც ერთი თავდამსხმელი, მათ შორის, საჯაროდ იდენტიფიცირებული პირები, პასუხისგებაში მიცემულები არ არიან.

მიმდინარე წლის 6 აგვისტოს, გამოცემების - „ბათუმელებისა“ და „ნეტგაზეთის” დამფუძნებელს, მზია ამაღლობელს, 2-წლიანი პატიმრობა მიესაჯა. ადგილობრივი და საერთაშორისო ორგანიზაციები მიიჩნევენ, რომ მზია ამაღლობელი პოლიტიკური მოტივით არის გასამართლებული და მის დაუყოვნებლივ გათავისუფლებას ითხოვენ.

პარალელურად, დამოუკიდებელი მედია და მედიის უფლებებზე მომუშავე სამოქალაქო სექტორის წარმომადგენლები, რეპრესიული კანონმდებლობის სამიზნე გახდნენ. “ქართული ოცნების” პარლამენტმა მიიღო არაერთი კანონი თუ ცვლილებები არსებულ კანონმდებლობაში, რომელიც ეგზისტენციურ საფრთხეს წარმოადგენს დამოუკიდებელი მედიისა თუ სამოქალაქო სექტორისთვის“.

„მედიის, ინფორმაციისა და სოციალური კვლევების ცენტრის” ინფორმაციით, ბოლო ერთი წლის განმავლობაში დაფიქსირებულ დარღვევებს შორისაა:

პოლიტიკური მოტივით გასამართლება - 1 შემთხვევა

• 6 აგვისტოს „ბათუმელები“/„ნეტგაზეთის“ დამფუძნებელს, მზია ამაღლობელს, 2 წლით თავისუფლების აღკვეთა მიესაჯა.

ფიზიკური ძალადობა და დაზიანება - 122 შემთხვევა

• ჟურნალისტებზე ფიზიკური ძალადობა - 82

• ჟურნალისტების დაზიანება (მათ შორის, ქიმიური ნივთირებით აქციებზე) - 40

ჟურნალისტურ საქმიანობაში უკანონოდ ჩარევა - 104 შემთხვევა

• გადაღების აკრძალვა - 65

• ადმინისტრაციულ შენობაში შესვლის აკრძალვა - 18

• საჯარო ღონისძიებაზე არშეშვება - 9

• სასამართლო სხდომიდან გაძევება - 9

• აკრედიტაციის შეჩერება - 3

სამართლებრივი კატეგორიის ინციდენტები - 102 შემთხვევა

• დაჯარიმება პროფესიული მოვალეობის შესრულებისას აქციების გაშუქების დროს - 37 (ე.წ. “გზის ხელოვნურად გადაკეტვის საფუძველით”, პროევროპული პროტესტის გაშუქებისას). ამ ეტაპზე ჯარიმების დიდი უმრავლესობა გასაჩივრებულია; მცირე ნაწილს ჯარიმა მოეხსნა

• სხვა ტიპის ფინანსური ჯარიმა (მაგ. მედიაორგანიზაციაზე დაკისრებული ჯარიმები, სოციალურ მედიაში პოსტის გამო ჯარიმა)- 17

• სამართლებრივი დევნა (მაგ. სასამართლოში დაბარება) - 19

• უკანონო დაკავება - 11

• მედიის შემზღუდველი კანონმდებლობა - 5

• SLAPP სარჩელი - 5

• დაკითხვა - 5

• სიტყვიერი გაფრთხილება - 3

სიტყვიერი შეურაცხყოფა, დაშინება და დისკრედიტაცია - 108 შემთხვევა

• სიტყვიერი შეურაცხყოფა - 65

• დაშინება - 22

• დისკრედიტაცია - 21

საკუთრებაზე თავდასხმა - 29 შემთხვევა

• ტექნიკის დაზიანება - 13

• ტექნიკის ჩამორთმევა - 14

• ქონების დაზიანება (მაგ. სახლი, მანქანა) – 2

შრომითი უფლებები დარღვევის (2025 წლის იანვრიდან დღემდე) - 22 შემთხვევა

(ყველა „საზოგადოებრივ მაუწყებელს“ უკავშირდება)

• სამსახურიდან გათავისუფლება - 12

• დისციპლინური სანქციის დაკისრება - 8

• სამუშაო უფლების შეზღუდვა (მაგ. სამუშაოზე არდაშვება) - 2

CMIS-ის განცხადებით, ჟურნალისტების მიმართ ჩადენილი დარღვევების რაოდენობა განსაკუთრებით მაღალია პროევროპული პროტესტის დაწყების შემდეგ. მხოლოდ პროტესტის გაშუქებისას, 28 ნოემბრიდან მოყოლებული დღემდე, მედიის 181 წარმომადგენელი დაზარალდა. საჯაროდ გავრცელებული ინფორმაციის თანახმად კი, ერთი წლის განმავლობაში, ქვეყანაში უცხოელი ჟურნალისტების დაუსაბუთებლად არშემოშვების 9 შემთხვევა დაფიქსირდა. 

ორგანიზაცია აღნიშნავს, რომ 2024 წლის 26 ოქტომბერს, არჩევნების გაშუქების დღეს, „მედიის, ინფორმაციის და სოციალური კვლევების ცენტრმა“ ჟურნალისტების უფლებების დარღვევის 70 შემთხვევა აღრიცხა.