გიორგი მშვენიერაძის ინფორმაციით, რომელიც ფარული ჩანაწერებისა და მაუწყებლიდან მასალების ამოღების საქმეში "TV პირველის" ინტერესებს იცავს, სააპელაციო სასამართლოს საგამოძიებო კოლეგიის მოსამართლე გიორგი მიროტაძემ მათი საჩივარი არ დააკმაყოფილა.

ამის შესახებ გიორგი მშვენიერაძემ სოციალურ ქსელში ვრცელი განმარტება გამოაქვეყნა. მისი განმარტებით, მიღებულ განჩინებაში რამდენიმე მნიშვნელოვანი საკითხია, რაც  საზოგადოებამ უნდა იცოდეს:

1. მნიშვნელოვანია, რომ სასამართლომ საჩივარი დასაშვებად სცნო. ჩვენ ვაცხადებდით, რომ კანონის ჩანაწერი, რომელიც საჩივრის წარდგენას შესაძლებლად მხოლოდ განჩინების აღსრულებიდან 48 საათში იძლეოდა, ამ კონკრეტული დავის განხილვისას ვერ გამოდგებოდა, რადგან განჩინება ისე ჩაგვბარდა, რომ მისი აღსრულება არ მომხდარა და ცხადია ვერ დაველოდებოდით ამ მომენტის დადგომას, რათა სასამართლოსთვის მიგვემართა. სასამართლომ გაიზიარა ჩვენი ეს ლოგიკა და როგორც უკვე აღვნიშნე, საჩივარი დასაშვებად სცნო, რაც ცალსახად სწორი გადაწყვეტილებაა;

2. ის ფაქტი, რომ ლაშა კლდიაშვილის მიერ გამოცემულ განჩინებაში, კანონის იმპერატიული მოთხოვნის მიუხედავად, არ ეწერა განჩინების ადრესატი (ანუ ვის მიმართ იქნა გამოტანილი), სააპელაციო სასამართლომ ძალიან არადამაჯერებელი და უფლებებისთვის საზიანო განმარტებით "გააუბრალოვა". სააპელაციო სასამართლომ განჩინებაში მიუთითა, რომ პროკურატურის შუამდგომლობას თან ერთვოდა რა იურიდიული პირის შესახებ ამონაწერი (რაც ცხადია ჩვენ არ ჩაგვბარებია), დგინდებოდა ვინ იყო ამოღების ადრესატი. ხოლო ის ფაქტი, რომ პროკურატურამ ჩვენ გადმოგვიგზავნა განჩინება და ჩვენ ის გავასაჩივრეთ, მიანიშნებს, რომ ჩვენთვისაც ცხადი გახდა, ვისზე ვრცელდებოდა განჩინება;

ეს მსჯელობა ცალსახად კანონსაწინააღმდეგო და ალოგიკურია, რადგან კანონი სასამართლოს არაორაზროვნად სთხოვს განჩინებაში მიუთითოს ვის მიმართ არის გამოტანილი ის და თუ რა ერთივს პროკურატურის შუამდგომლობას, არაარსებითია. კანონი ამ მოთხოვნას პროკურატურის თვითნებობის შესაზღუდად აწესებს. მაგალითად, იგივე განჩინება პროკურატურას წარმატებით შეეძლო გადაეგზავნა ნოდარ მელაძესთვის, მაკა ჩიხლაძესთვის, ტელევიზიის რომელიმე მემონტაჟისთვის, რადგან მასში არ ეწერა ადრესატი და გამოვიდოდა, რომ ის სწორედ მათ მიმართ არის გამოცემული. სამწუხაროდ, სააპელაციო სასამართლომ ამაზე თვალი დახუჭა.

3. სააპელაციო სასამართლომ თქვა (შინაარსობრივად გაიმეორა თბილისის საქალაქო სასამართლოს განცხადება), რომ განჩინების იძულებით აღსრულებასთან დაკავშირებით საქალაქო სასმაართლოს განჩინებაში მოცემული ტექსტი არის "სტანდარტული სავალდებულო ჩანაწერი" და ყოველთვის მიეთითება ჩხრეკა-ამოღების შესახებ განჩინებებში. სააპელაციო სასამართლომ იქვე დასძინა, რომ ეს შემთხვევა გამონაკლისია სხვა შემთხვევებისგან, რადგან ჟურნალისტურ საქმიანობას ეხება, თუმცა მიიჩნია, რომ ამ საკითხზე სასამართლოს ნებართვა პროკურატურას არც სჭირდება და პროკურატურამ თავად უნდა გადაწყვიტოს კანონის შესაბამისად პროპორციულობის პრინციპის დაცვით იძულების გამოყენების საკითხი.

ვფიქრობ, სასამართლომ ამ განმარტებით უარი თქვა ყოფილიყო ადამიანის უფლებათა დაცვის გარანტორი და "თავიდან მოიშორა" საკითხის ამ ნაწილში შესვლა. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, სააპელაციო სასამართლომ სასამართლოს გადასაწყევტ საკითხთა ნუსხიდან ამორიცხა იძულების გამოყენებაზე ნებართვის გაცემის ფუნქცია, რაც საკუთარი დანიშნულებისა და როლის არასწორი აღქმის შედეგად მიმაჩნია;

4. სასამართლომ განჩინების ბოლო ნაწილში მიუთითა, რომ საჩივარში არასწორად გამოვიყენეთ ევროსასამართლოს გადაწყვეტილება ("Roemen and Schmir v. Luxembourg), რადგან ის საქმე "ჩხრეკას" ეხებოდა, ხოლო აქ სახეზე "ამოღება" იყო. ცხადია, ჩვენთვის ცნობილი იყო, რომ ზემოხსენებული ქეისი ჩხრეკას ეხებოდა, მაგრამ მოწყობილბის ამოღება, რომელზეც სავარაუდოდ პროკურატურა ექსპერტიზას დანიშნავდა, რათა დაედგინა რაიმე სხვა ფაილი თუ ყოფილა მასზე ოდესმე ჩაწერილი და ამით წყაროზე გასვლას შეეცდებოდა, შინაარსობრივად (და არა ფორმით) სხვა არაფერია თუ არა ჩხრეკა. სამწუხაროა, რომ სასამართლო ამ ლოგიკას ვერ ჩაწვდა.

5. სასამართლომ ცხადი განმარტება გააკეთა, რომ სსსკ-ის 50-ე მუხლის მოქმედების ფარგლებთან დაკავშირებით და ჟურნალისტისგან მისი სურვილის საწინააღმდეგოდ ამოღების შეუძლებლობასთან, ისე თავად გამოხატვის თავისუფლების კონსტიტუციური სტანდარტისა და ფარგლებთან დაკავშირებით, თუმცა ზოგიერთ შემთხვევაში წარმოდგენილი ლოგიკა საკამათოა;

"არ მინდოდა ეს საკითხი დროში ჩაკარგულიყო და საზოგადოებას არ სცოდნოდა ჩემი მოსაზრება ამ საკითხთან დაკავშირებით. ცხადია, ზემომოცემული ტექსტი განჩინების ჩემეული აღქმაა, ამიტომ ამ პოსტს თან ვურავ სასამართლოს განჩინებას, რათა შესაძლოა ვინმემ ის სხვაგვარადაც წაიკითხოს", - წერს გიორგი მშვენიერაძე.

შეგახსენებთ, 10 მარტს სასამართლომ პროკურატურას უფლება მისცა, რომ “ტელეკომპანია პირველიდან” ბერა ივანიშვილის, ირაკლი ღარიბაშვილისა და ანზორ ჩუბინიძის ფარულ ჩანაწერებთან დაკავშირებული მასალები ამოიღოს.

საქართველოს პროკურატურამ ეს მასალები იმ გამოძიების ფარგლებში მოითხოვა, რომელიც უწყებამ 9 მარტს დაიწყო, "TV პირველზე" გასულ ფარულ ჩანაწერებთან დაკავშირებით. უწყება ამ საქმეს კერძო საუბრის უნებართვო ჩაწერის, უკანონოდ გამოყენებისა და გავრცელების კუთხით იძიებს.

• ამ თემაზე: TV პირველის საქმე, როგორც საშიში პრეცენდენტი

დღეს, 23 მარტს, ევროკავშირის ელჩმა საქართველოში, კარლ ჰარცელმა კონკურსის "ევროკავშირის პრიზი ჟურნალისტიკაში" 2020 წლის გამარჯვებულები დააჯილდოვა. პრიზი 6 კატეგორიაში გაიცა. ასევე, გამოვლინდა ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისიის EUMM სპეციალური პრიზის მფლობელი, რომელიც ლონდონში, „ომისა და მშვიდობის გაშუქების ინსტიტუტში“ ერთთვიან სტაჟირებას გაივლის. 

 კონკურსის გამარჯვებულები არიან: 

• საუკეთესო სტატია ბეჭდურ ან ელექტრონულ მედიაში:

გამარჯვებული: გიორგი გოგუა, სტატიისთვის: "გზაზე", რომელიც გამოქვეყნდა National Geographic-ში

ფინალისტები: გელა მთივლიშვილი და თამარ მშვენიერაძე

• საუკეთესო სიუჟეტი სამაუწყებლო ან ელექტრონულ მედიაში:

გამარჯვებული: მერი შიხაშვილი, "დიდი დიღომი/უბანი ქალაქის საზღვართან", გამომცემლობა "ინდიგო"

ფინალისტები: ლაშა ორჯონიკიძე და ირაკლი იმნაიშვილი

• საუკეთესო საგამოძიებო სტატია ან სიუჟეტი ბეჭდურ, ელექტრონულ ან სამაუწყებლო მედიაში:

გამარჯვებული: თამარ ჩქარეული, საგამოძიებო სერიისთვის: "რა ხდება საქართველოს სამკერვალო ქარხნებში", რომელიც სამი ნაწილისგან შედგება და გამოქვეყნდა გამოცემაში OC Media.

ფინალისტები: ია ასათიანი და მარიკა დუდუნია

• საუკეთესო ბლოგი/საავტორო სტატია/სვეტი ბეჭდურ ან ელექტრონულ მედიაში:

გამარჯვებული: ბასტი მგალობლიშვილი, ბლოგისთვის "ცოტა რამ დედაჩემის შესახებ", ონლაინ გამოცემა "პუბლიკა"

ფინალისტები: გიორგი ჭკადუა და თეა თოფურია

• საუკეთესო ორიგინალური და ინოვაციური ნაშრომი ბეჭდურ, ელექტრონულ ან სამაუწყებლო მედიაში:

გამარჯვებული: ეკა ქევანიშვილი, ნაშრომისთვის - ბავშვები პროსტიტუციაში, "რადიო თავისუფლება "

ფინალისტები: მარიამ ჯაჭვაძე და ნანუკა ბრეგაძე

• საუკეთესო დოკუმენტური ფოტო, რომელიც ევროკავშირის ფასეულობებს ასახავს:

გამარჯვებული: სოფო აფციაური, ფოტო: აქციის მონაწილეებმა ნამახვანჰესის საპროექტო ტერიტორიაზე ჯვარი აღმართეს, ონლაინ გამოცემა "პუბლიკა"

ფინალისტები: ნათელა გრიგალაშვილი და მანო სვანიძე

• კონფლიქტების თემატიკასთან დაკავშირებული საუკეთესო ჟურნალისტური ნაშრომი (ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისიის EUMM სპეციალური პრიზი):

გამარჯვებული: ქეთევან მაღრაძე, რეპორტაჟების სერიისთვის: ბუზნეგე, სალამ, ჯაბახუმ - რომელიც სამი ნაწილისგან შედგება და ონლაინ გამოცემა "მთის ამბებში" გამოქვეყნდა.

ფინალისტები: მაია ფიფია, გიორგი ჩაგელიშვილი და ნინო ლომაძე

პირველ ექვს კატეგორიაში თითოეული გამარჯვებული ფულადი ჯილდოს სახით დაახლოებით 6 000 ლარს მიიღებს, ხოლო ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისიის პრიზის მფლობელი გაივლის ერთთვიან სტაჟირებას „ომისა და მშვიდობის გაშუქების ინსტიტუტში“ ლონდონში.

---

„ევროკავშირის პრიზი ჟურნალისტიკაში 2020-ში" 126 განაცხადი შევიდა. კონკურსში მონაწილეობდა ნამუშევრები, რომლებიც პირველად გამოქვეყნდა, გაშუქდა ეთერში ან განთავსდა ინტერნეტში 2019 წლის 15 ოქტომბრიდან 2020 წლის 15 დეკემბრის ჩათვლით.

საკონკურსო ნაშრომები ოთხკაციანმა ჟიურიმ განიხილა. 

ჟიურის წევრები იყვნენ: 
- ნინო ივანიშვილი საქართველოს საზოგადოებრივ საქმეთა ინსტიტუტის (GIPA) ჟურნალისტიკისა და მედია მენეჯმენტის კავკასიური სკოლის დეკანია, საერთაშორისო საინფორმაციო სააგენტო „როიტერსში“ მუშაობის 20-წლიანი გამოცდილებით როგორც კავკასიის ბიუროს უფროს სატელევიზიო პროდიუსერად, ასევე შემდგომ დსთ-ს ბიუროს უფროს სატელევიზიო პროდიუსერად. 2009 წელს ნინო ივანიშვილს მიღებული აქვს „როიტერსის“ საუკეთესო ჟურნალისტის წოდება 2008 წლის რუსეთ-საქართველოს ომის გაშუქებისთვის.

- ეკატერინე ფირცხალავა „შავი ზღვის საერთაშორისო უნივერსიტეტის“ ლექტორი და მედია ტრენერი, ჟურნალისტიკაში 25-წლიანი მუშაობის გამოცდილებით. ეკატერინე, როგორც მედია კონსულტანტი, საერთაშორისო ფონდების მხარდაჭერით თანამშრომლობს საქართველოს, უკრაინის, მოლდოვისა და აზერბაიჯანის მედია ორგანიზაციებთან და განსაკუთრებით ხელს უწყობს დამოუკიდებელი, ონლაინ მედიის გაძლიერებას საქართველოს რეგიონებში.

- მაიკლ რენდელი, „ემი“-ს პრემიის ლაურეატი მედია კონსულტანტი, რომელსაც 20 წელზე მეტი გამოცდილება აქვს ყოფილ საბჭოთა კავშირში მედიის განვითარების პროექტების შემუშავებასა და განხორციელებაში, ძირითადად BBC-ს სახელით. 2019 წელს მაიკლი ხელმძღვანელობდა დამოუკიდებელი მედიის საჭიროებების 12-თვიან შეფასებას აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნებში, მათ შორის საქართველოში. მისი გამოცდილება საქართველოში ასევე მოიცავს პროექტს, რომელიც მიზნად ისახავს საზოგადოებრივი რადიოსადგურების განვითარებას ჯავახეთსა და ქვემო ქართლში Studio Re-სთან თანამშრომლობით.

- იუსტინა მიელნიკევიჩი არის World Press ფოტოს, Canon-ის ,,საუკეთესო ფოტოჟურნალისტი ქალის” და სხვა პრემიების მფლობელი ფოტოგრაფი პოლონეთიდან, რომლის ნამუშევრები გამოქვეყნებულია ისეთ საერთაშორისო გამოცემებში, როგორიცაა The New York Times, National Geographic, Newsweek, Le Monde, Stern და სხვა. 2014 წელს იუსტინამ წიგნად გამოსცა თავისი ფოტოები სახელწოდებით: ”ქალი მაიმუნით - კავკასია მოკლე ჩანაწერებსა და ფოტოებში”. 2019 წელს მის მიერ გამოცემული წიგნი "უკრაინა ამას გაივლის” შეირჩა Paris Photo-ს და Aperture- ის 20 საუკეთესო წიგნს შორის.

ჟიურის საკონსულტაციო ფუნქცია ჰქონდა, ხოლო საბოლოო გადაწყვეტილება გამარჯვებულების შესახებ საქართველოში ევროკავშირის წარმომადგენლობისა და ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისიის მიერ იყო მიღებული. დაჯილდოება გაიმართა სრულად ციფრულ სივრცე „ჰოლოზეუმში“ Covid–თან დაკავშირებული უსაფრთხოების ყველა წესის გათვალისწინებით.

"ქართული ოცნების" ყოფილი პიარტექნოლოგი ლაშა ნაცვლიშვილი, რომელიც დაახლოებით სამი კვირის წინ POSTV-ზე "დიდი გეგმებით" დაბრუნდა და "ნაციონალური მოძრაობის ამოსაკვეთად" არხი მაუწყებლობის საგანგებო რეჟიმზე გადაიყვანა, არხზე აღარ მუშობს. 

ნაცვლიშვილმა ამის შესახებ სოციალურ ქსელში დაწერა. იგი ამბობს, რომ მედიით გავრცელებული ინფორმაცია, თითქოს ფარული ჩანაწერების გასაჯაროება მას უკავშირდება, სიცრუეა. იქვე, იგიდასძენს, რომ არხიდან მისი წამოსვლით არაფერი იცვლება.

“პოსტივიდან” ჩემი წამოსვლით შინაარსობრივად არაფერი შეიცვლება, რადგან მუდამ ვიყავი, ვარ და ყოველთვის ვიქნები ბიძინა ივანიშვილის მიერ შექმნილი პოლიტიკური მოძრაობის საჯარო და აქტიური მხარდამჭერი და 2012 წლის 1 ოქტომბრის იდეალების ერთგული. ასე რომ, ჩვეული შემართებით, ოღონდ განსხვავებულ ამპლუაში ვაგრძელებ ბრძოლას. ნუ ცქმუტავთ, დამშვიდდით, დაიოკეთ ნერვები და დაელოდეთ", - წერს ნაცვლიშვილი.

 

შეგასენებთ, სამი კვირის წინ ლაშა ნაცვლიშვილმა, ისევ სოციალური მედიით გვამცნო, რომ "დიდი  პატივით, გეგემებითა და პასუხისმგებლობით ბრუნდებოდა POSTV-ს ხლმძღანელად" და მისი მიზანი იყო არხს, რომელიც "მოხულიგნო ინტერნეტპლატფორმიდან დაიბადა, მეტი შეუპოვრობით უნდა დაეცვა 2012 წლის ოქტომბრის მონაპოვარი".  

არხზე დაბრუნებიდან ორ დღეში კი დაწერა, რომ  "ნაციონალური მოძრაობის ამოსაკვეთად" არხი მაუწყებლობის საგანგებო რეჟიმზე გადადიოდა..

"ნაციონალური სიმსივნე, რომელიც ოცი წელია, ჯიჯგნის ჩვენი სამშობლოს სხეულს, უნდა ამოიკვეთოს, ხოლო მისი მეტასტაზები - განეიტრალდეს, რათა დამშვიდდეს ქვეყანა და ნორმალური, დემოკრატიული განვითარების საშუალება მიეცეს. წილი ნაყარია! „POSTV“ ამ ბრძოლაში წინა ხაზზე იქნება!”, - წერდა ნაცვლიშვილი ფეისბუქის პირად გვერდზე 23 თებერვალს.

ტელეარხი POSTV პროსახელისუფლებოა და, შეიძლება ითქვას, რომ მმართველი პარტიის პროპაგანდის იარაღია. მის ეთერში ფაქტობრივად არ გადის კრიტიკული რეპორტაჟები ხელისუფლებისა და მმართველი პარტია „ქართული ოცნების“ მისამართით. არხი მუდმივად დადებითად წარმოაჩენს „ქართულ ოცნებას“ და, ასევე, მუდმივად ცდილობს ოპოზიციის დისკრედიტაციას", - ასეა შეფასებული POSTV 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნების მედიამონიტორინგის საბოლოო ანგარიშში.

POSTV 2017 წელს დაფუძნდა და იგი დაფუძნების დღიდან ღიად მუშაობდა ყოფილი ხელისუფლების, კერძოდ, მიხეილ სააკაშვილის წინააღმდეგ, მის ანტიპიარზე. ბოლო პერიოდში კი მისი აქტიური სამიზნეა ოპოზიციურად განწყობილი მედიასაშუალებები: კერძოდ, POSTV-ის გუნდი აქტიურად აკრიტიკებს იმ ტელევიზიებს (ადრე, სამიზნე იყო “რუსთავი 2”, ხოლო სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილების გამო ამ ტელევიზიაში განხორციელებული ცვლილებების შემდეგ, ძირითადი სამიზნეა მთავარი არხი, ფორმულა და ტვ პირველი), რომლებიც აკრიტიკებენ ბიძინა ივანიშვილსა და “ქართულ ოცნებას”.

ამერიკის შეერთებული შტატების საელჩო საქართველოში "ტელეკომპანია პირველის" საქმეზე განცხადებას ავრცელებს, რომელშიც ნათქვამია, რომ ისინი ყურადღებით აკვირდებიან ტელევიზიის გარშემო განვითარებულ მოვლენებს, კერძოდ, სამართალდამცავებსა და მედიის წარმომადგენლებს შორის ურთიერთობას.

"ამ გამოძიების ჩატარებისას პრიორიტეტად უნდა დარჩეს კანონის უზენაესობის დაბალანსებული, მიუკერძოებელი გამოყენება და მედიის თავისუფლების ფუნდამენტური პრინციპი - ჟურნალისტების უფლება, დაიცვან თავიანთი წყაროები. საიდუმლო ჩანაწერები, ისევე როგორც დაშინება ან დევნა არის უკანონო და დასაგმობი და გამოძიებული უნდა იქნას კანონის შესაბამისად.

ჩვენ მოვუწოდებთ ყველა ჩართულ მხარეს პროფესიონალურად და თავშეკავებით მიუდგნენ ამ სიტუაციას. სასამართლო სისტემა უნდა მუშაობდეს სამართლიანად და მიუკერძოებლად და არ უნდა იქნას ბოროტად გამოყენებული პოლიტიკური მიზნების მისაღწევად შერჩევითი სამართლებრივი დევნის გზით", - ნათქვამია საელჩოს განცხადებაში.

---

შეგახსენებთ, 10 მარტს სასამართლომ პროკურატურას უფლება მისცა, რომ “ტელეკომპანია პირველიდან” ბერა ივანიშვილის, ირაკლი ღარიბაშვილისა და ანზორ ჩუბინიძის ფარულ ჩანაწერებთან დაკავშირებული მასალები ამოიღოს. ტელევიზიაში ამბობენ, რომ პროკურატურა იმ კონვერტს ითხოვს, რითაც მეხსიერების ბარათი მიიღეს, ეს კი ნიშნავს, რომ მათ წყაროზე გასვლა სურთ. მაუწყებელში კითხვები ჩნდება იმ ფაქტის გამოც, რომ მათ მასალების მიწოდების შესახებ წერილი არ მიუღიათ, მოსამართლემ პირდაპირ პროკურატურას მისცა მასალების ამოთების უფლება, რაც ირიბად, ტელევიზიაში ჩხრეკის ჩატარებას ნიშნავს.

სასამართლოს საშიში განჩინება, რომელიც ერთდროულად ბევრ გზავნილს შეიცავს და ღიად ამხელს ხელისუფლების სურვილს ყველა შესაძლო საშუალებით შეზღუდოს და დააშინოს კრიტიკული სარედაქციო პოლიტიკის მქონე მედია და ტელევიზია, რომელიც ფიქრობს, რომ შესაძლოა სპეცოპერაციის სამიზნე გახდეს - "TV პირველიდან" მასალების ამოღების საქმე, რომელიც ფასდება, როგორც ძალიან მძიმე პრეცენდენტი, გამოხატვის თავისუფლების მოქმედი სტანდარტის დანგრევის მცდელობა და მსუსხავი ეფექტი კრიტიკული მედიისთვის.

"TV პირველთან" დაკავშირებული საქმის მთავარი დეტალები.

"ტელეკომპანია პირველში", რომელიც ფასდება, როგორც ხელისუფლებისადმი კრიტიკული არხი, დევს სასამართლოს განჩინება, რომლის თანახმადაც, საგამოძიებო ორგანოებს შეუძლიათ ნებისმიერ დროს შევიდნენ მაუწყებელში და მასალები ამოიღონ. ამ დოკუმენტის საფუძველზე პროკურატურას მაუწყებლიდან იმ მასალების ამოღება სურს, რომელიც არხზე განჩინების გამოცემიდან რამდენიმე დღით ადრე გავიდა და რომელიც ასახავდა ბიძინა ივანიშვილის შვილისა და ამჟამინდელი პრემიერის ირაკლი ღარიბაშვილის სატელეფონო საუბარს არასრულწლოვნების სადამსჯელო ღონისძიებებზე.

შეშფოთებას განჩინების რამდენიმე დეტალი იწვევს:

პროკურატურას არ მიუმართავს "TV პირველისთვის" მასალების გადაცემის თაობაზე, როგორც ეს სტანდარტულად ხდება ხოლმე, როდესაც საგამოძიებო უწყება მედიაში გასული რეპორტაჟით ინტერესდება. 10 მარტს "TV პირველმა" პირდაპირ სასამართლოს განჩინება მიიღო, რომელმაც პროკურატურას უფლება მისცა ტელევიზიიდან მასალები ამოიღოს, ანუ, პროკურატურამ პირდაპირ სასამართლოს მიმართა.

"სასამართლოსთვის მიმართვა უნდა ყოფილიყო უკანასკნელი ღონისძიება. ეს განჩინება (სასამართლოსი) ბოლომდე კანონთან შესაბამისი არაა. სასამართლოს და პროკურატურის მოქმედება პრობლემურია", – ამბობს საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის თავმჯდომარე ნიკა სიმონიშვილი "პუბლიკასთან" საუბარში.

შეშფოთებას იწვევს განჩინების ორი ჩანაწერიც - ერთი, სადაც ნათქვამია, რომ პროკურატურა ტელეკომპანიისგან მოითხოვს რეპორტაჟში მითითებული, კონფიდენციალური წყაროს მიერ არხისთვის გადაცემულ კონვერტს (ან სხვაგვარ შეფუთვას), რომელშიც მოთავსებული იყო ელექტრონული ინფორმაციის მატარებელი მოწყობილობა. და მეორე - სადაც ნათქვამია, რომ "საგამოძიებო მოქმედების ჩამტარებელ პირს ან ორგანოს უფლება აქვს გამოიყენოს პროპორციული ძალა". ამ ორ ჩანაწერში იკითხება, რომ საგამოძიებო ორგანოს ინტერესი არა ჩანაწერების შინაარსი, არამედ წყაროა და ასევე, მას შეუძლია მაუწყებელში შეიჭრას და ჩხრეკა ჩაატაროს.

ტელევიზიაში ეს აღიქვეს როგორც ომის გამოცხადება, "მაუწყებელში საბუთებით შეჭრა".

"ანუ ტელევიზიაში აპირებთ შემოსვლას ძალით? შემოჭრას? იმიტომ რომ არ შემოგიშვებთ! ომი გინდათ? და მარტო იმიტომ გადაწყვიტეთ ეს, რომ ერთი კაცი გაბრაზდა?", - დაწერა ტელეწამყვანმა ინგა გრიგოლიამ, რომელმაც შემდეგ სპეციალურ ბრიფინგზეც თქვა, რომ ამ ომისთვის მზად არიან და არხის დათმობას არ აპირებენ.

სასამართლოს განჩინებას მესამე სექტორის, იურისტების, სახალხო დამცველის, მედიის წარმომადგენლებისა და ოპოზიციის მწვავე კრიტიკა და განცხადებები მოჰყვა. მესამე სექტორმა ამ განჩინებაში რამდენიმე საფრთხე დაინახა.

საქართველოს სახალხო დამცველმა ნინო ლომჯარიამ თქვა, რომ "თბილისის საქალაქო სასამართლოს მიერ გაცემული განჩინება არის დაუსაბუთებელი როგორც ეროვნული კანონმდებლობის, ისე - ადამიანის უფლებათა ევროპული სამართლის გათვალისწინებით. იგი წარმოადგენს მძიმე პრეცედენტს, რომლის აღსრულებამ შესაძლოა სერიოზულად შეაფერხოს ჟურნალისტთა მიერ საქმიანობის თავისუფლად განხორციელება".

კოალიცია "მედიის ადვოკატირებისათვის" წევრმა ორგანიზაციებმა განაცხადეს, რომ შეიქმნა საფრთხე, მედია კიდევ ერთხელ იქცეს პოლიტიკური ანგარიშსწორების სამიზნედ. დემოკრატიის ინდექსის შეფასებით, ეს განაჩენი არღვევს სიტყვის თავისუფლებას და არის საფრთხე დემოკრატიისთვის. დემოკრატიის კვლევის ინსტიტუტმა კი ხაზი გაუსვა, რომ ტელეკომპანიაში საგამოძიებო მოქმედებების ჩატარება დაუსაბუთებელია და ანონიმური წყაროს ვინაობის დადგენა, რაც პროკურატურის მიზანში იკითხება, მსუსხავ ეფექტს იქონიებს სამომავლოდ პოლიტიკური თანამდებობის პირების მიერ შესაძლო დანაშალების გაშუქების საქმეებზე.

საშიშ პრეცენდენტად შეაფასა განჩინება "საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველომაც" და თქვა, რომ იგი "ეწინააღმდეგება საქართველოს და საერთაშორისო სამართლით დადგენილ გამოხატვის თავისუფლებისა და კონფიდენციალური წყაროს გარანტიებს, სერიოზულ საფრთხეს უქმნის ქვეყანაში მედიის საქმიანობას და მედიის წინააღმდეგ სამართალდამცავი და სასამართლო სისტემის ვიწრო პოლიტიკური ინტერესებით გამოყენების ეჭვებს აჩენს".

დღის ბოლოს კიდევ ერთი განცხადება ოპოზიციის სახელით გავრცელდა და ამ განცხადებაში ნათქვამი იყო, რომ "ივანიშვილის რეჟიმის გადაწყვეტილება, თავს დაესხას დამოუკიდებელ და ხელისუფლებისადმი კრიტიკულად განწყობილ მედიას, სრულიად უკანონო, დანაშაულებრივი გადაწყვეტილებით შეიჭრას ტელევიზიაში, მოსთხოვოს მას მამხილებლის პიროვნების გათქმა, არის ავტორიტარიზმის საშიში ნიშანი".

მთელი დღის განმავლობაში ისმოდა განცხადებები იმის შესახებაც, რომ წყაროს კონფიდენციალობა არის დაცული და ჟურნალისტებს აქვთ უფლება პროფესიული მოვალეობის შესრულების დროს მიღებული ინფორმაცია, წყაროები დაიცვან.

“კანონი არ ტოვებს ინტერპრეტაციის საშუალებას. ის პირდაპირ ამბობს ,რომ წყარო არის დაცული. აი, მაგალითად, პირდაპირ წერია, რომ პროფესიული საიდუმლოების წყარო დაცულია აბსოლუტური პრივილეგიით და არავის აქვს უფლება მოითხოვოს მისი გამხელა. იქვე არის ჩანაწერი, რომ სიტყვის თავისუფლების შეზღუდვის შესახებ სასამართლო დავისას მოპასუხეს არ შეიძლება დაეკისროს კონფიდენციალური ინფორმაციის წყაროს გამხელის ვალდებულება", - ამბობს საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს წევრი ზვიად ქორიძე "ნეტგაზეთთან" ინტერვიუში.

11 მარტს, მას შემდეგ, რაც განჩინება გაასაჯაროეს, არხის დამფუძნებელმა და ჟურნალისტებმა სპეციალური ბრიფინგი გამართეს და თქვეს, რომ ზეწოლას ელოდნენ, მაგრამ, არხის დათმობას არ აპირებენ და "TV პირველს" ვერ დახურავენ".

“გავლილი გვაქვს ყველაფერი, ვართ ძალიან გამოწრთობილი თაობა, ამ ბრძოლისთვის რომ ვიყოთ მზად და გაძლევთ პირობას, არ დავთმობთ არც ერთი წამით ამ ტელევიზიას, რომელიც ამ ხელებით გვაქვს აშენებული”, - თქვა ტელეწამყვანმა ინგა გრიგოლიამ და ხელისუფლებას მოუწოდა, ნუ გაიმეორებს წინამორბედის შეცდომებს.

"ამ ისტერიას მხოლოდ თქვენ თუ შეაჩერებთ”, - ამ ფრაზით, ტელეკომპანია პირველის დამფუძნებელმა ვატო წერეთელმა დიპლომატიურ კორპუსს მიმართა სწრაფი რეაქცია გამოიჩინონ მომხდარზე.

მას შემდეგ, რაც განჩინებას მწვავე კრიტიკა მოჰყვა, ჯერ პროკურატურამ, უფრო გვიან, დღის ბოლოს, კი თბილისის საქალაქო სასამართლომ საქმეზე დამატებითი განმარტებები გამოაქვეყნეს.

პროკურატურის განცხადებაში ნათქვამი იყო, რომ ტელევიზიაში შეჭრას არ აპირებენ და ასევე, ტელევიზიას უფლება აქვს არ გადასცეს მასალები. პროკურატურამ ამ განცხადებაში იმედი გამოთქვა, რომ "TV პირველი" თავად მიიტანს მასალებს საგამოძიებო უწყებაში.

თბილისის საქალაქო სასამართლომ კი თქვა, რომ განჩინებაში არსებული ჩანაწერი წინააღმდეგობის შემთხვევაში იძულების პროპორციული ზომის შესახებ იყო მასალების ამოღების სტანდარტული ფორმა და "TV პირველის" მიმართ განსხვავებული წესი არ გამოუყენებიათ.

გიორგი მშვენიერაძე, რომელიც “TV პირველის” ინტერესებს იცავს მასალის ამოღების საქმეში, აცხადებს, რომ სასამართლოს განჩინებას გაასაჩივრებენ, რადგან, ვიდრე ეს განჩინება ძალაში ექნება, პროკურატურას ექნება საშუალება, ნებისმიერ დროს შევიდეს ტელევიზიაში იმ ნივთის ამოსაღებად, რომელიც ფიზიკურად არ არსებობს.

“დღეს დავიწყეთ აქტიურად მუშაობა იმასთან დაკავშირებით, რომ ის უკანონო და არაკონსტიტუციური სასამართლოს განჩინება, რომელიც გუშინ ჩაბარდა "TV პირველს", გასაჩივრდეს ქვეყნის შიგნით სასამართლოში, პირველ რიგში”, - ამბობს მშვენიერაძე და აზუსტებს, რომ არსებობს გარკვეული საკანონმდებლო ხარვეზი, მაგრამ ამის მიუხედავად, გასაჩივრებას ჯერ ქვეყნის შიგნით შეეცდებიან და თუ ეს არ იქნება საკმარისი, ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოსთვის მიმართვასაც განიხილავენ, დროებითი ღონისძიების გამოყენებასთან დაკავშირებით.

ადვოკატის თქმით, ტელევიზია აცხადებს მზადყოფნას, თუ გამოძიება დაინტერესდება, გადასცეს მას აუდიო ფაილი, სადაც მოცემულია ჩანაწერი, მაგრამ, კიდევ ერთხელ უსვამს ხაზს, რომ ტელევიზიაში არ არსებობს ის დოკუმენტი თუ მტკიცებულება, რის ამოღებასაც განჩინება ეძღვნება, - “და რომ არსებობდეს ტელევიზია მის გადაცემაზე მაინც უარს განაცხადებდა”.

________________________________________

შეგახსენებთ, 10 მარტს სასამართლომ პროკურატურას უფლება მისცა, რომ “ტელეკომპანია პირველიდან” ბერა ივანიშვილის, ირაკლი ღარიბაშვილისა და ანზორ ჩუბინიძის ფარულ ჩანაწერებთან დაკავშირებული მასალები ამოიღოს.

საქართველოს პროკურატურამ ეს მასალები იმ გამოძიების ფარგლებში მოითხოვა, რომელიც უწყებამ 9 მარტს დაიწყო, "TV პირველზე" გასულ ფარულ ჩანაწერებთან დაკავშირებით. უწყება ამ საქმეს კერძო საუბრის უნებართვო ჩაწერის, უკანონოდ გამოყენებისა და გავრცელების კუთხით იძიებს.

"ტელეკომპანია პირველის" ჟურნალისტების, ნოდარ მელაძისა და მაკა ჩიხლაძის სიცოცხლის შესაძლო ხელყოფის სავარაუდო ფაქტზე, შინაგან საქმეთა სამინისტრომ, ორი ან მეტი პირის განზრახ მკვლელობის მუხლით დაიწყო გამოძიება.

ნოდარ მელაძის განცხადბით, გამოძიება ამ საქმით მას შემდეგ დაინტერესდა, რაც მან ამ თემაზე პირდაპირ ეთერში ისაუბრა და თქვა, რომ აინტერესებდა, "მედიით" გავრცელებული ინფორმაციის შემდეგ, დაინტერესდა თუ არა ამ საქმით სამართალდამცავი უწყება. მისივე თქმით, მას და მაკა ჩიხლაძეს უწყებამ სახელმწიფო დაცვა შესთავაზა.

"პირველ საათზე მქონდა პირდაპირი ჩართვა თეა ადეიშვილთან, სადაც საჯაროდ დავსვი კითხვა: როდესაც მედიით ხდება ტირაჟირება ამბის, რომ იგეგმება ჟურნალისტის სიცოცხლის ხელყოფა, მანამდე 11-საათიან საინფორმაციო გამოშვებაში ვთქვი, რომ სახელმწიფოს მოვალეობაა დაიცვას თითოეული მოქალაქის უსაფრთხოება და მოახდინოს რეაგირება, თუ იცის, რომ ვინმე საფრთხეში არის. ამის შემდეგ მიკავშირდება შინაგან საქმეთა სამინისტრო, ამბობს, რომ ჩემი და მაკა ჩიხლაძის სიცოცხლის ხელყოფის სავარაუდო ფაქტზე დაწყებული არის გამოძიება და მთავაზობენ, რომ ჩავერთო მოწმეთა დაცვის პროგრამაში, ანუ სახელმწიფომ გამომიყოს დაცვა ჩემი უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად“, — განაცხადა ნოდარ მელაძემ TV პირველზე 11 მარტს.

10 მარტს, ტელეკომპანია „იმედმა“ გაავრცელა ყოფილი მაღალჩინოსნის, ლევან მამალაძის განცხადება, რომელშიც ის ამბობს, რომ მიხეილ სააკაშვილი და ზურაბ ადეიშვილი საქართველოში ჟურნალისტების მკვლელობას გეგმავენ. ჟურნალისტის კითხვაზე, რომელ ჟურნალისტებზეა საუბარი, მამალაძე ამბობს, რომ ის ნოდარ მელაძეს და მაკა ჩიხლაძეს გულისხმობს.



 ნოდარ მელაძე ფიქრობს, რომ ეს განცხადება და მისი გავრცელება ხელისუფლებასთან აფილირებული მედიით, შემთხვევითი არ არის და მას აქვს განცდა, რომ ეს  ერთგვარი ნიადაგის მომზადება იყო.

„TV პირველიდან“ მასალების ამოღების მოთხოვნაში არსებულ ჩანაწერს, წინააღმდეგობის შემთხვევაში იძულების პროპორციული ზომის შესახებ, თბილისის საქალაქო სასამართლო მასალების ამოღების სტანდარტულ ფორმით ხსნის და აცხადებს, რომ არხის მიმართ განსხვავებული წესი არ გამოუყენებიათ.

სასამართლოს განმარტება დღის ბოლოს, მას შემდეგ გამოქვეყნდა, რაც TV პირველისთვის გაგზავნილ განჩინებას მკაცრი კრიტიკა მოჰყვა და დემოკრატიისა და გამოხატვის თავისუფლების სტრანდარტის გაუარესებად შეფასდა.

„საგამოძიებო მოქმედებების ჩასატარებლად გაცემულ სხვა განჩინებებშიც, სასამართლო ხელმძღვანელობს და მიუთითებს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის 111-ე მუხლის მე-7 ნაწილით, რომლის თანახმადაც დასაშვებია საგამოძიებო მოქმედებების ჩამტარებელმა პირმა ან ორგანომ საგამოძიებო მოქმედებების ჩატარებისათვის წინააღმდეგობის გაწევის შემთხვევაში, გამოიყენოს იძულების პროპორციული ზომა და ეს კანონის დანაწესიდან გამომდინარეობს.

შესაბამისად აღნიშნული დათქმა წარმოადგენს სტანდარტულ ფორმას, რომელიც სხვა უამრავ მსგავს შემთხვევებშიც ეთითება ანალოგიურ განჩინებებში და არანაირი განსხვავებული წესი ამ შემთხვევაში არ გამოყენებულა“, - ნათქვამია სასამართლოს განცხადებაში.

"ივანიშვილის რეჟიმის გადაწყვეტილება, თავს დაესხას დამოუკიდებელ და ხელისუფლებისადმი კრიტიკულად განწყობილ მედიას, სრულიად უკანონო, დანაშაულებრივი გადაწყვეტილებით შეიჭრას ტელევიზიაში, მოსთხოვოს მას მამხილებლის პიროვნების გათქმა, არის ავტორიტარიზმის საშიში ნიშანი, რომელსაც ქართული საზოგადოება და დემოკრატიული ოპოზიციური პარტიები არ შევეგუებით", - ამ განცხადებით ეხმაურებიან ოპოზიციური პარტიები სასამართლოს განჩინებას "TV პირველიდან" მასალების ამოღების თაობაზე.

 განცხადებაში ნათქვამია, რომ რეჟიმის სურვილი, დასაჯოს ყველა ვინც ივანიშვილსა ან მის ოჯახს უსიამოვნებას მოგვრის, ამხელს მათ დანაშაულებრივ საქმიანობას, მიუთითებს თუ რამდენად დიდი საშიშროების წინაშე დგას ქართველი ხალხის დემოკრატიული არჩევანი.

ტელეკომპანია პირველის ერთ-ერთი წამყვანი ინგა გრიგოლია ხელისუფლებას მიმართავს არ გაიმეოროს წინა ხელისუფლების შეცდომები. 

სპეციალურ ბრიფინგზე, რომელიც დღეს TV პირველის დამფუძნებელმა და ჟურნალისტებმა გამართეს, ინგა გრიგოლიამ განაცხადა, რომ მათ მედიასთან ბრძოლის ბევრი გზა უნახავთ, ბევრი რამ აქვთ გამოცდილი საკუთარ თავზე და გავლილი, იმისათვის, რომ ამ ბრძოლისთვის მზად იყვნენ და ტელევიზია არ დათმონ.

“გავლილი გვაქვს ყველაფერი, ვართ ძალიან გამოწრთობილი თაობა, ამ ბრძოლისთვის რომ ვიყოთ მზად და გაძლევთ პირობას, არ დავთმობთ არც ერთი წამით ამ ტელევიზიას, რომელიც ამ ხელებით გვაქვს აშენებული”.

გრიგოლია ამბობს, რომ შეტევას ელოდებოდა და პროკურატურის განცხადებებზე, რომ TV პირველში შეჭრას არ აპირებენ, კითხულობს, მაშინ რას ნიშნავს ის ჩანაწერი, რომელიც არის განჩნებაში იძულებით აღსრულებასთან და პროპორციული ძალის გამოყენებასთან დაკავშირებით.

 

საქართველოს სახალხო დამცველი მიიჩნევს, რომ სასამართლოს განჩინება, რომელიც ტელეკომპანია „TV პირველში“ ამოღების ჩატარების შესახებ გაიცა, დაუსაბუთებელია და ეწინააღმდეგება საქართველოს კანონმდებლობასა და ადამიანის უფლებათა ევროპულ სამართალს.

 2021 წლის 9 მარტს თბილისის საქალაქო სასამართლომ ნებართვა გასცა საგამოძიებო ორგანოს მიერ ტელეკომპანია „TV პირველში“ ამოღების ჩასატარებლად, რათა გამოძიებამ მოიპოვოს ტელეკომპანიისთვის გადაცემული ელექტრონული ინფორმაციის მატარებელი მოწყობილობა და კონვერტი ან სხვა შეფუთვა, რომელშიც მოთავსებული იყო აღნიშნული მოწყობილობა.

"ტელეკომპანიის მიერ გავრცელებული ჩანაწერი, რასთან დაკავშირებითაც საქართველოს პროკურატურამ გამოძიება დაიწყო, მოპოვებულია ჟურნალისტის კონფიდენციალური წყაროს გამოყენებით. ჟურნალისტის უფლება, არ დაასახელოს წყარო და არ გადასცეს გამოძიებას პროფესიული საქმიანობისას მიღებული ინფორმაცია, პირველ რიგში, დაცულია შიდა კანონმდებლობით. მასმედიაში ჩხრეკა-ამოღების განხორციელება დაშვებულია მხოლოდ ისეთ შემთხვევაში, როცა „არსებობს აშკარა და დამაჯერებელი დასაბუთება, რომ აღნიშნული საგამოძიებო მოქმედების ჩატარება არ გამოიწვევს საქართველოს კონსტიტუციით დაცული სიტყვის, [..] უფლების ხელყოფას“, - ნათქვამია ომბუდსმენის განცხადებაში.

განცხადებაში ხაზგასმულია, რომ სასამართლოს მიერ გაცემულ ორგვერდიან განჩინებაში საერთოდ არ გვხვდება მსჯელობა იმასთან დაკავშირებით, თუ რა გავლენა შეიძლება იქონიოს მსგავსი შინაარსის საგამოძიებო მოქმედების ჩატარებამ ჟურნალისტის სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების დაცვის ხარისხზე, რის გამოც აღნიშნული განჩინება საპროცესო-სამართლებრივი დასაბუთებულობის ელემენტარულ ზღვარსაც კი ვერ აკმაყოფილებს.

"სასამართლოს გადაწყვეტილებაში მითითება გვხვდება მხოლოდ გამოძიების ინტერესთან დაკავშირებით. სასამართლოს საერთოდ არ უმსჯელია იმაზე, ხომ არ ცდილობს გამოძიება ჟურნალისტის გამოკითხვის გვერდის ავლით მისი კონფიდენციალური წყაროს ვინაობის დადგენას, რაც ჟურნალისტური საქმიანობის ძირითადი პრივილეგიის დარღვევაა. კონფიდენციალური წყაროს გამჟღავნებაზე უარი წარმოადგენს ჟურნალისტის გამოხატვის თავისუფლების ელემენტს, რასაც ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლო უმნიშვნელოვანეს საჯარო ინტერესად აღიქვამს.

ევროპულმა სასამართლომ არაერთ გადაწყვეტილებაში მიუთითა, რომ ხელისუფლება უაღრესი სიფრთხილით უნდა მოეპყრას ჟურნალისტის უფლებას, არ გასცეს საკუთარი წყაროს ვინაობა. კონვენციის მეათე მუხლის (გამოხატვის თავისუფლების) დარღვევა დგინდება ყველა შემთხვევაში, როდესაც ხელისუფლება (მოცემულ შემთხვევაში - სასამართლო) გადაწყვეტილების მიღებისას არ ითვალისწინებს ჟურნალისტის წყაროს კონფიდენციალობის დაცვის აუცილებლობას მიუხედავად იმისა, თუ რა კატეგორიის საქმის გამოძიებას აწარმოებს პროკურატურა. თბილისის საქალაქო სასამართლოს არც იმაზე უმსჯელია, განჩინების აღსრულება ხომ არ გამოიწვევდა ჟურნალისტის ხელთ არსებული სხვა წყაროს ვინაობის გამჟღავნებას, რაც მეათე მუხლის დარღვევის დამატებითი საფუძველია.  

შესაბამისად, თბილისის საქალაქო სასამართლოს მიერ გაცემული განჩინება არის დაუსაბუთებელი როგორც ეროვნული კანონმდებლობის, ისე - ადამიანის უფლებათა ევროპული სამართლის გათვალისწინებით. იგი წარმოადგენს მძიმე პრეცედენტს, რომლის აღსრულებამ შესაძლოა სერიოზულად შეაფერხოს ჟურნალისტთა მიერ საქმიანობის თავისუფლად განხორციელება", - ნათქვამია სახალხო დამცველის განცხადებაში.

გიორგი მშვენიერაძე, რომელიც “TV პირველის” ინტერესებს იცავს მასალის ამოღების საქმეში, აცხადებს, რომ სასამართლოს განჩინებას გაასაჩივრებენ, რადგან, ვიდრე ეს განჩინება ძალაში ექნება, პროკურატურას ექნება საშუალება, ნებისმიერ დროს შევიდეს ტეელვიზიაში იმ ნივთის ამოსაღებად, რომელიც ფიზიკურად არ არსებობს. და იქვე ხაზს უსვამს, რომ ეს ნივთი რომც არსებობდეს, მის გადაცემაზე ტელევიზია მაინც უარს განაცხადებდა.

“დღეს დავიწყეთ აქტიურად მუშაობა იმასთან დაკავშირებით, რომ ის უკანონო და არაკონსტიტუციური სასამართლოს განჩინება, რომელიც გუშინ ჩაბარდა ტვ პირველს, გასაჩივრდეს ქვეყნის შიგნით სასამართლოში, პირველ რიგში”, - ამბობს გიორგი მშვენიერაძე და ამატებს, რომ სანამ არსებობს ეს განჩინება და ეს არის ძალაში, იქამდე აქვთ პროკურატურას და სამართალდამცავ ორგანოებს შესაძლებლობა, იძულების სახით, ნებისმიერ დროს განახორციელონ ტვ პირველში” იმ ნივთის ამოღება, რომელიც ფიზიკურად არ არსებობს, - “და რომც არსებობდეს, მაინც არ აპირებს ტელევიზია ამის გადაცემას საგამოძიებო ორგანოებისათვის”.

მშვენიერაძის შეფასებით, ეს განჩინება კარგად წარმოაჩენს გამოძიების სულისკვეთებას, რომელსაც არ აინტერესებს თავად ჩანაწერის შინაარსი: “ანგარიშგებაში არ არის მოთხოვილი აუდიო ფაილი, არამედ მიზანმიმართულად ითხოვენ იმ მოწყობილობას, რომელიც შესაძლებელია ყოფილიყო ჩაწერის ფაილი, ანუ მათ აინტერესებთ სწორედ ფაილის წარმომავლობა ანუ სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ჟურნალისტის პროფესიული საიდუმლოებით დაცული, აბსოლუტური პრივილეგიით დაცული წყარო”.

ადვოკატის თქმით, ტელევიზია აცხადებს მზადყოფნას, თუ გამოძიება დაინტერესდება, გადასცეს მას აუდიო ფაილი, სადაც მოცემულია ჩანაწერი, მაგრამ, კიდევ ერთხელ ხაზს უსვამს, რომ ტელევიზიაში არ არსებობს ის დოკუმენტი თუ მტკიცებულება, რის ამოღებასაც განჩინება ეძღვნება, - “და რომ არსებობდეს ტელევიზია მის გადაცემაზე მაინც უარს განაცხადებდა”.

“ამ განჩინებას უახლოეს პერიოდში გავასაჩივრებთ. აქვე განვმარტავ, რომ არსებობს გარკვეული საკანონმდებლო ხარვეზი, მაგრამ ამის მიუხედავად, გასაჩივრებას ქვეყნის შიგნით მაინც შევეცდებით და თუკი ეს არ იქნება საკმარისი, განვიხილავთ შესაძლებლობას, რომ მივმართოთ ადამიანის უფლებათა ევროპულ სასამართლოსაც დროებითი ღონისძიების გამოყენებასთან დაკავშირებით”, - აცხადებს მშვენიერაძე.

---

შეგახსენებთ, 10 მარტს სასამართლომ პროკურატურას უფლება მისცა, რომ “ტელეკომპანია პირველიდან” ბერა ივანიშვილის, ირაკლი ღარიბაშვილისა და ანზორ ჩუბინიძის ფარულ ჩანაწერებთან დაკავშირებული მასალები ამოიღოს. ტელევიზიაში ამბობენ, რომ პროკურატურა იმ კონვერტს ითხოვს, რითაც მეხსიერების ბარათი მიიღეს, ეს კი ნიშნავს, რომ მათ წყაროზე გასვლა სურთ. მაუწყებელში კითხვები ჩნდება იმ ფაქტის გამოც, რომ მათ მასალების მიწოდების შესახებ წერილი არ მიუღიათ, მოსამართლემ პირდაპირ პროკურატურას მისცა მასალების ამოთების უფლება, რაც ირიბად, ტელევიზიაში ჩხრეკის ჩტარებას ნიშნავს.

საქართველოს პროკურატურამ, TV პირველის მიერ 6 მარტს გავრცელებულ ფარულ ჩანაწერებთან დაკაშირებით, გამოძიება კერძო საუბრის უნებართვო ჩაწერის, უკანონოდ გამოყენებისა და გავრცელების ფაქტებზე 9 მარტს დაიწყო.

სპეციალურ ბრიფინგზე, რომელიც დღეს "TV პირველის" დამფუძნებლებმა და ჟურნალისტებმა გამართეს, ტელევიზიის დამფუძნებელმა ვატო წერეთელმა დიპლომატიურ კორპუსს მიმართა სწრაფად ირეაგირონ მომხდარზე:

"ამ ისტერიას მხოლოდ თქვენ თუ შეაჩერებთ და მინდა მოვითხოვო თქვენგან სწრაფი რეაგირება. დღეს უკვე სასამართლო დადგენილებაში გაჩნდა ჩანაწერი, რომ პროკურატურას დღეს შეუძლია შემოვიდეს ძალის გამოყენებით ტელეკომპანია პირველში. ეს არის ხელისუფლების, ქართული ოცნების დღის წესრიგი, რომ შემოვიდნენ და ტვ პირველი აღარ იყოს ამ ქვეყანაში და აღარ იმაუწყებლოს”, - განაცხადა წერეთელმა.

"ამ ისტერიას მხოლოდ თქვენ თუ შეაჩერებთ”, - ამ ფრაზით, ტელეკომპანია პირველის დამფუძნებელი ვატო წერეთელი დიპლომატიურ კორპუსს მიმართავს და მათგან სწრაფ რეაქციას ითხოვს.

სპეციალურ ბრიფინგზე, რომელიც ტელეკომპანია პირველის დამფუძნებლებმა და ჟურნალისტებმა გამართეს, ვატო წერეთელმა განაცხადა, რომ სასამართლოს გადაწყვეტილებით, პროკურატურამ ამოიღოს ტვ პირველიდან მასალები, ხელისუფლება ყველანაირი კანონის ჩარჩოებიდან გავიდა

“მე მინდა მივმართო ქვეყნის ხელისუფლებას - გამორიცხულია თქვენ ტელეკომპანია პირველი” ჩააქროთ და არ იმაუწყებლოს ჩვენი ქვეყნის მასშტაბით. მოგმართავთ თქვენ, გამორიცხულია კრიტიკული მედია ჩაახშოთ და ჩვენი ხმა არ ისმოდეს ამ ქვეყანაში”.

ამავე ბრიფინგზე ვატო წერეთელმა დოპლომატიურ კორპუსს მიმართა, გაიღონ ძალისხმევა ამ ისტერიის შესაჩერებლად:

“მე მინდა მივმართო დიპლომატიურ კორპუსს, რადგან ამ ისტერიას მხოლოდ თქვენ თუ შეაჩერებთ და მინდა მოვითხოვო თქვენგან სწრაფი რეაგირება. დღეს უკვე სასამართლო დადგენილებაში გაჩნდა ჩანაწერი, რომ პროკურატურას დღეს შეუძლია შემოვიდეს ძალის გამოყენებით ტელეკომპანია პირველში. Ეს არის ხელისუფლების, ქართული ოცნების დღის წესრიგი, რომ შემოვიდნენ და ტვ პირველი აღარ იყოს ამ ქვეყანაში და აღარ იმაუწყებლოს”.

---

შეგახსენებთ, 10 მარტს სასამართლომ პროკურატურას უფლება მისცა, რომ “ტელეკომპანია პირველიდან” ბერა ივანიშვილის, ირაკლი ღარიბაშვილისა და ანზორ ჩუბინიძის ფარულ ჩანაწერებთან დაკავშირებული მასალები ამოიღოს. ტელევიზიაში ამბობენ, რომ პროკურატურა იმ კონვერტს ითხოვს, რითაც მეხსიერების ბარათი მიიღეს, ეს კი ნიშნავს, რომ მათ წყაროზე გასვლა სურთ. მაუწყებელში კითხვები ჩნდება იმ ფაქტის გამოც, რომ მათ მასალების მიწოდების შესახებ წერილი არ მიუღიათ, მოსამართლემ პირდაპირ პროკურატურას მისცა მასალების ამოთების უფლება, რაც ირიბად, ტელევიზიაში ჩხრეკის ჩტარებას ნიშნავს.

საქართველოს პროკურატურამ, TV პირველის მიერ 6 მარტს გავრცელებულ ფარულ ჩანაწერებთან დაკაშირებით, გამოძიება კერძო საუბრის უნებართვო ჩაწერის, უკანონოდ გამოყენებისა და გავრცელების ფაქტებზე 9 მარტს დაიწყო.

 

„საერთაშორისო გამჭვირვალობა-საქართველო“ საშიშ პრეცენდენტად მიიჩნევს თბილისის საქალაქო სასამართლოს განჩინებას, რომლის მიხედვითაც პროკურატურას „ტვ პირველის“ „ნოდარ მელაძის შაბათის“ ეთერში გასული ფარული ჩანაწერის ჩვენების შემდეგ კონფიდენციალური წყაროს მიერ მიწოდებული მასალის ამოღების უფლება მისცა.

"აღნიშნული განჩინება ეწინააღმდეგება საქართველოს და საერთაშორისო სამართლით დადგენილ გამოხატვის თავისუფლებისა და კონფიდენციალური წყაროს გარანტიებს, სერიოზულ საფრთხეს უქმნის ქვეყანაში მედიის საქმიანობას და მედიის წინააღმდეგ სამართალდამცავი და სასამართლო სისტემის ვიწრო პოლიტიკური ინტერესებით გამოყენების ეჭვებს აჩენს", - ნათქვამია ორგანიზაციის განცხადებაში.

ორგანიზაციაში აცხადებენ, რომ საჯაროდ გავრცელებული სასამართლოს განჩინების გაცნობის შემდეგ იკვეთება, რომ იგი ვერ პასუხობს დასაბუთებულობის კრიტერიუმს: 

„სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების შესახებ“ კანონით, მედია საშუალება წყაროს გაუთქმელობის აბსოლუტური პრივილეგიით არის დაცული. უფრო მეტიც, სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის მიხედვით, ჟურნალისტს არ აქვს როგორც პროფესიულ საქმიანობასთან დაკავშირებით ჩვენების მიცემის, ასევე მასთან დაკავშირებული საგნის ან სხვა ობიექტის გადაცემის ვალდებულება.

ადამიანის უფლებების ევროპული სასამართლოს მიერ დადგენილი სტანდარტით (Nagla v. Latvia, Martin and Others v. France) დაუშვებელია მედიაში ჩხრეკის ან ამოღების ჩატარება, თუ საგამოძიებო ორგანოს მიზანი მხოლოდ წყაროს იდენტიფიცირებაა. სასამართლოს განჩინებაში მითითებული კონფიდენციალური წყაროს მიერ „ტვ პირველისთვის“ გადაცემული კონვერტის ამოღებაზე ნებართვა კი ცალსახად მიუთითებს იმ გარემოებაზე, რომ საგამოძებო ორგანოს მიზანი წყაროს იდენტიფიცირებაა.

ხელისუფლებას მოვუწოდებთ იმოქმედოს კანონის შესაბამისად. გააცნობიეროს ის სერიოზული რისკები, რომელიც სასამართლოს განჩინებიდან და მისი შესაძლო აღსრულებიდან გამომდინარეობს, რაც საფრთხეს უქმნის ქვეყანაში გამოხატვის თავისუფლებას. აუცილებელია ხელისუფლებამ შეწყვიტოს სასამართლო და სამართალდამცავი ორგანოების გამოყენება კრიტიკული მედიის წინააღმდეგ და უზრუნველყოს ქვეყანაში ჯანსაღი მედია გარემოს შექმნა", - ნათქვამია ორგანიზაციის განცხადებაში.

შეგახსენებთ, 10 მარტს სასამართლომ პროკურატურას უფლება მისცა, რომ “ტელეკომპანია პირველიდან” ბერა ივანიშვილის, ირაკლი ღარიბაშვილისა და ანზორ ჩუბინიძის ფარულ ჩანაწერებთან დაკავშირებული მასალები ამოიღოს. ტელევიზიაში ამბობენ, რომ პროკურატურა იმ კონვერტს ითხოვს, რითაც მეხსიერების ბარათი მიიღეს, ეს კი ნიშნავს, რომ მათ წყაროზე გასვლა სურთ. მაუწყებელში კითხვები ჩნდება იმ ფაქტის გამოც, რომ მათ მასალების მიწოდების შესახებ წერილი არ მიუღიათ, მოსამართლემ პირდაპირ პროკურატურას მისცა მასალების ამოთების უფლება, რაც ირიბად, ტელევიზიაში ჩხრეკის ჩტარებას ნიშნავს.

საქართველოს პროკურატურამ, TV პირველის მიერ 6 მარტს გავრცელებულ ფარულ ჩანაწერებთან დაკაშირებით, გამოძიება კერძო საუბრის უნებართვო ჩაწერის, უკანონოდ გამოყენებისა და გავრცელების ფაქტებზე 9 მარტს დაიწყო.

---

მთავარი ფოტო: TI

კომუნიკაციების კომისიის ინფორმაციით, 2020 წელს, ჯამური მონაცემებით, მაუწყებლების კომერციული შემოსავალი 9%-ით შემცირდა. განსაკუთრებული კლება - 39% მეორე კვარტალში დაფიქსირდა. კლება იყო მეოთხე კვარტალშიც - 3%. ეს ის პერიოდებია, როდესაც ქვეყანაში მკაცრი ჩკეტვები, ე.წ. ლოქდაუნები ამოქმედდა. 

კომუნიკაციების კომისიის ინფორმაციით, 2020 წლის პირველ კვარტალში (იანვარი - მარტის პერიოდი, იქამდე, ვიდრე პანდემია აქტიურ ფაზაში შევიდოდა და შეზღუდვები ამოქმედდებოდა), მაუწყებლებმა, გასული წლის ამავე პერიოდთან შედარებით, 11%-ით მეტი შემოსავალი მიიღეს, მეორე კვარტალში კი 39% კლება დაფიქსირდა. მესამე კვარტალში დინამიკა შეიცვალა და მაუწყებლებს 7%-იანი მატება ჰქონდათ, ხოლო მეოთხე კვარტალში კვლავ 3%-იანი - კლება.

"ჯამურად წლის ჭრილში კომერციული რეკლამიდან მიღებულმა შემოსავალმა წინა წელთან შედარებით 9%-ით ნაკლები შეადგინა", - ნათქვამია კომუნიკაციების კომისიის მიერ გავრცელებულ ინფორმაციაში.

უწყება ამბობს, რომ საბოოლოოდ, ეს მაჩვენებელი პოლიტიკური რეკლამიდან მიღებულმა შემოსავლებმა დააბალანსა.

 

---

---

კოალიცია "მედიის ადვოკატირებისათვის" წევრი ორგანიზაციები შინაგან საქმეთა სამინისტროს მიმართავენ შეისწავლოს მარტვილში, ჭყონდიდის ეპარქიაში, ჟურნალისტურ საქმიანობაში უკანონოდ ხელშეშლის და სხეულის დაზიანების ფაქტები.  

კოალიციის მიერ გავრცელებულ განცხადებაში ნათქვამია, რომ ეპარქიაში მომხდარი შემთხვევა დანაშაულის ნიშნებს შეიცავს. 

შინაგან საქმეთა სამინისტროს ინფორმაციით, მარტვილში, ჭყონდიდის ეპარქიაში აივნის მოაჯირის გადავარდნის ფაქტზე, რის შედეგადაც ჟურნალისტები და ოპერატორები დაშავდნენ, გამოძიება სისხლის სამართლის კოდექსის 124-ე, გაუფრთხილებლობით ჯანმრთელობის დაზიანების მუხლით დაიწყო. 

როგორც ამავე უწყებაში "მედიაჩეკერს" განუცხადეს, მათი ინფორმაციით, ყველა დაშავებული, საუბარია 4, ან 5 ადამიანზე, მედიის წარმომადგენელია. 

შეგახსენებთ, დღეს, 8 მარტს, მარტვილში, ჭყონდიდის ეპარქიაში, შენობის მეორე სართულზე აივნის ჩანგრევის შედეგად ჟურნალისტები და ოპერატორები რამდენიმე მეტრის სიმაღლიდან გაცვივდნენ და დაშავდნენ. დაშავებულებს შორის არიან:  "ტვ პირველის" ოპერატორი და ჟურნალისტი: ალეკო ხაზალია და პაპუნა შუშანია, "რუსთავი 2-ის" ოპერატორი დავით კონჯარია, "ფორმულას" ოპერატორი იაგო ვეკუა და “პოსტვ-ის” ჟურნალისტი იოსებ ხოფერია. ყველა დაშავებულს ამ დროისათვის გამოკვლევები უტარდება. პირველადი ინფორმაციით, მათ სიცოცხლესთან შეუთავსებელი ტრავმები არ აღენიშნებათ.

ამავე დღეს მუშაობაში ხელი შეუშალეს და აგრესიულად ექცეოდნენ "მთავარი არხის" ჟურნალისტს ემა გოგოხიას. გავრცელდა ვიდეოკადრებიც, რომელშიც ჩანს, რომ სასულიერო პირები ცდილობენ "მთავარი არხის" გადამღებ ჯგუფს მუშაობაში ხელი შეუშალონ. 

 

გადამღები ჯგუფები ჭყონდიდში სასულიერო პირებს შორის არსებულ დაპირისპირებასა და აქციას აშუქებდნენ. პროტესტი ჭყონდიდის ეპარქიაში მიტროპოლიტ სტეფანეს გადაწყვეტილებას მოჰყვა. მიტროპოლიტმა ეპარქიის ორ სასულიერო პირს  მღვდელმსახურება შეუჩერა. ამ გადაწყვეტილების მოტივად სახელდება ის, რომ ისინი პეტრე ცაავას მხარდამჭერები არიან. 
გავრცელებული ინფორმაციით, სხდომა დახურული იყო. შემთხვევა კი მაშინ მოხდა, როდესაც შენობიდან კარის გაღების დროს აივანზე მდგომ ხალხს მიაწვნენ.

---

მასალაში გამოყენებულია სოციალურ ქსელში ბერდია კალანდიას მიერ გავრცელებული ფოტო და ვიდეომასალა.

ტელეკომპანია "ფორმულას" ტელეწამყვან ვახო სანაიაზე თავდასხმისთვის პროკურატურამ სამ პირს ბრალი შეუწყნარეობლობის მოტივით მუქარის ფაქტზე წარუდგინა. აღნიშნული პირებისთვის აღკვეთის ღონისძიების შეფარდებაზე სასამართლო დღეს, 26 თებერვალს იმსჯელებს. პროკურატურა აღკვეთის ღონისძიენად პატიმრობის გამოყენებას ითხოვს.

საქართველოს პროკურატურის ინფორმაციით, გამოძიებით დადგინდა, რომ 25 თებერვალს, თბილისში, წყნეთის ქუჩაზე, ვ.გ., გ.ს. და ს.ს. ტელეკომპანია „ფორმულას“ ჟურნალისტს ვახტანგ სანაიას, მისი პროფესიული საქმიანობის გამო თავს დაესხნენ.  ბრალდებულებმა ვახტანგ სანაია ჯერ წააქციეს, შემდეგ კი მასზე ფიზიკურად იძალადეს, რა დროსაც ჟურნალისტს მისი პროფესიული საქმიანობის გამო შეურაცხყოფას აყენებდნენ და უცენზურო სიტყვებით მიმართავდნენ, ხოლო ვ.გ. ვახტანგ სანაიას სიცოცხლის მოსპობით დაემუქრა. ბრალდებულების მიერ ჩადენილი ქმედებით, ვახტანგ სანაიამ თავის და სხეულის სხვადასხვა არეში დაზიანებები მიიღო.

უწყებისვე ცნობით, გამოძიებით ასევე დადგინდა, რომ ბრალდებულმა ს.ს-მ ძალადობა განახორციელა ვახტანგ სანაიას თანმხლებ ნ.მ-ს მიმართ.

პროკურატურის განცხადებაში ნათქვამია, რომ სამართალდამცველებმა სამივე ბრალდებული შემთხვევის ადგილზე დააკავეს. მათ ბრალდება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 156-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტით, 151-ე მუხლის პირველი ნაწილით და 126-ე მუხლის პირველი ნაწილით წარედგინათ, რაც სასჯელის სახედ და ზომად 3 წლამდე თავისუფლების აღკვეთას ითვალისწინებს.

შეგახსენებთ, 25 თებერვალს ტელეკომპანია “ფორმულას” ტელეწამყვან ვახო სანაიას თბილისში, წყნეთის ქუჩაზე თავს დაესხნენ.  იგი თავდასხმას მის ჟურნალისტურ საქმიანობას უკავშირებს. ვახო სანაიას მონაყოლის მიხედვით, თავდამსხმელები მას თავდაპირელად მოყინულ გზაზე მოცურებული მანქანის გასწორებაში ეხმარებოდნენ, თუმცა, მას შემდეგ, რაც პირბადე მოიხსნა და იცნეს ვინ იყო, მისი მისამართით აგრესიულები გახდნენ. 

სანაია ამბობს, რომ თავდამსხმელებს აგრესია ტელეკომპანიების "ფორმულასა" და "ტვ პირველის" მიმართ ჰქონდათ. იგი ამ ფაქტს კრიტიკული ტელევიზიების მისამართით ხელისუფლების აგრესიულ რიტორიკას უკავშირებს. ასე შეაფასა მომხდარი არასამთავრობო სექტორმაც. 

ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტმა (IDFI) კომუნიკაციების კომისიის ააიპ-ისგან, “მედიააკადემიისგან” საჯარო ინფორმაცია გამოითხოვა, თუმცა ვერ მიიღო.  ორგანიზაციამ უარი ჯერ კომუნიკაციების კომისიაში გაასაჩივრა, მათგანაც უარის მიღების შემდეგ კი სასამართლოს მიმართა.  25 თებერვალს, თბილისის საქალაქო სასამართლომ IDFI-ს სასარჩელო მოთხოვნა სრულად დააკმაყოფილა და  “მედიააკადემიას”, საჯარო ინფორმაციის გაცემა დაავალა.

 IDFI-მ “მედიააკადემიიდან” სხვადასხვა სახის საჯარო ინფორმაცია, მათ შორის, „მედიააკადემიის“ თანამშრომლების საშტატო ნუსხა, „მედიააკადემიაში“ მოქმედი „მედიალაბის“, „მედიაკრიტიკისა“ და „მედიასკოლის“ ფუნქციების განმსაზღვრელი სამართლებრივი აქტების ასლები, მათ მიერ განხორციელებული აქტივობები დანახარჯების მითითებით, მათი ბიუჯეტი და სხვა 2020 წლის 24 იანვარს გამოითხოვა.

ორგანიზაციის ინფორმაციით, “მედიააკადემიამ” უარი განაცხადა ინფორმაციის მოწოდებაზე იმ საფუძვლით, რომ ის არ წარმოადგენს ადმინისტრაციულ ორგანოს არც ორგანიზაციულ-სამართლებრივი და არც ფუნქციონალური გაგებით და მასზე არ ვრცელდება სზაკ-ის მესამე თავით გათვალისწინებული მოთხოვნები.

2020 წლის 28 თებერვალს, IDFI-მ უარი კომუნიკაციების კომისიაში გაასაჩივრა, ვინაიდან, ორგანიზაციის განმარტებით, კომისია წარმოადგენს ამ ორგანიზაციის დამფუძნებელ და ზედამხედველ ორგანოს, რომლის წინაშეც “მედიააკადემია” არის ანგარიშვალდებული. “მედიააკადემიის” წესდების თანახმად, კომისია განსაზღვრავს მისი საქმიანობის ძირითად მიმართულებებს, ადგენს სტრატეგიული განვითარების გეგმას, ამტკიცებს მის ბიუჯეტს, საშტატო ნუსხასა და ორგანიზაციულ სტრუქტურას. კომისიის თავმჯდომარეს კი აქვს “მედიააკადემიის” აღმასრულებელი დირექტორის ერთპიროვნულად დანიშვნის უფლებამოსილება. მიუხედავად ზემოაღნიშნულისა, კომისიამ უარი განაცხადა ადმინისტრაციული საჩივრის საფუძვლიანად განხილვაზე იმ მოტივით, რომ ის არ წარმოადგენდა „მედიააკადემიის“ ზემდგომ ადმინისტრაციულ ორგანოს.

2020 წლის 7 აპრილს IDFI-მ “მედიააკადემიის” წინააღმდეგ სარჩელი სასამართლოში შეიტანა. ორგანიზაციამ 2020 წლის 24 იანვრის წერილით გათვალისწინებული საჯარო ინფორმაციის გაცემის მოპასუხისათვის დავალდებულება მოითხოვა, გამომდინარე იქედან, რომ ის არის ადმინისტრაციული ორგანო ფუნქციონალური გაგებით. 

2021 წლის 25 თებერვალს, თბილისის საქალაქო სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა კოლეგიის მოსამართლე ნათია ბუსკაძემ IDFI-ს სასარჩელო მოთხოვნა დააკმაყოფილა და მოპასუხე მხარეს მოთხოვნილი ინფორმაციის მოსარჩელისათვის მიწოდება დაავალა.

„სასამართლო დავის აღნიშნული გადაწყვეტა მეტად მნიშვნელოვანია პრაქტიკის პოზიტიურად განვითარების თვალსაზრისით, რადგან ეს გახლავთ მკაფიო გზავნილი საჯარო დაწესებულებების მიმართ, რომ საკუთარ უფლებამოსილებათა კერძო სამართლის იურიდიულ პირებზე დელეგირების გზით ისინი ვერ აირიდებენ საზოგადოების წინაშე პასუხისმგებლობასა და საჯარო ინფორმაციის გაცემის ვალდებულებას“, - აცხადებენ IDFI-ში.

ტელეკომპანია "ფორმულას" ტელეწამყვან ვახო სანაიას ტვინის შერყევა აქვს - ამას ფეისბუკზე მისი ცოლი თამუნა ყურაშვილი წერს. სანაიამ დაზიანება მას შემდეგ მიიღო, რაც მას გუშინ, გვიან ღამით, თბილისში, წყნეთის ქუჩაზე, სამი პირი დაესხა თავს, მაშინ, როდესაც ცოლთან, მცირეწლოვან შვილთან და ახლობელთან ერთად სახლში ბრუნდებოდა. 

ვახო სანაია თავდასხმას მის ჟურნალისტურ საქმიანობას უკავშირებს. მისი მონაყოლის მიხედვით, თავდამსხმელები მას თავდაპირველად მოყინულ გზაზე მოცურებული მანქანის გასწორებაში ეხმარებოდნენ, თუმცა, მას შემდეგ, რაც პირბადე მოიხსნა და იცნეს ვინ იყო, მისი მისამართით აგრესიულები გახდნენ.

სანაია ამბობს, რომ თავდამსხმელებს აგრესია ტელეკომპანიების "ფორმულასა" და "ტვ პირველის" მიმართ ჰქონდათ. იგი ამ ფაქტს კრიტიკული ტელევიზიების მისამართით ხელისუფლების აგრესიულ რიტორიკას უკავშირებს. 

 

• ამ თემაზე: ვახო სანაიას თავს დაესხნენ -  "ტელევიზიების მიმართ ჰქონდათ აგრესია" 

NGO-ები მიიჩნევენ, რომ ეს თავდასხმა ხელისუფლების აგრესიული რიტორიკის შედეგია 

ვახო სანაიაზე მომხდარ თავდასხმას, რომელშიც ძნელია მხოლოდ ერთ ჟურნალისტზე თავდასხმა დაინახო, არასამთავრობო სექტორის, სახალხო დამცველის, საქართველოში ამერიკის შეერთებული შტატების საელჩოსა და საერთაშორისო ორგანიზაციის "რეპორტიორები საზღვრებს გარეშე" მყისიერი გამოხმაურება მოჰყვა. ყველა ორგანიზაციის განცხადებაში ერთი და იგივე გზავნილი იკითხება - რომ ეს არის საშიში ტენდენცია, ბოლო პერიოდის ხელისუფლების აგრესიული და სიძულვილით სავსე რიტორიკის გამოძახილი და დაუსჯელობის შედეგი. 

"მოვუწოდებთ მმართველი პარტიის წარმომადგენლებს, გაიაზრონ მათი როლი ამ პროცესში, შეწყვიტონ აგრესიული რიტორიკა კრიტიკული მედიის მიმართ, საჯაროდ დაგმონ ჟურნალისტების წინააღმდეგ მიმართული ნებისმიერი ფორმის ძალადობა და უზრუნველყონ მედიის საქმიანობისთვის უსაფრთხო გარემოს შექმნა”, - ვკითხულობთ "საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველოს" განცხადებაში.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიაში ამბობენ, რომ მედიის მიმართ ხელისუფლების წარმომადგენლების აგრესიული რიტორიკა უარყოფითად აისახება ჟურნალისტთა უსაფრთხოებაზე.  "ჩვენ არაერთხელ გამოვთქვით შეშფოთება „ქართული ოცნების“ წევრების რიტორიკის გამო, რომლითაც საქართველოში იქმნება ტოქსიკური გარემო მედიაორგანიზაციებისა და ჟურნალისტების თავისუფალი მუშაობისათვის", - აცხადებენ "კოალიცია მედიის ადვოკატირებისათვის" წევრი ორგანიზაციები. 

ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრში (EMC) ჟურნალისტებზე თავდასხმის სხვა შემთხვევებზე არაეფექტიანი გამოძიების პრობლემაზე ამახვილებენ ყურადღებას და აღნიშნავენ, რომ მსგავსი ფაქტები ახალისებს დაუსჯელობის გარემოს და ქმნის მტრულ საინფორმაციო და სოციალურ კლიმატს. "უფლებები საქართველო" საგანგაშოდ აფასებს ბოლო პერიოდში ჟურნალისტებზე გახშირებულ თავდასხმებს და მზად არის სამართლებრივი მხარდაჭერა გაუწიოს დაზარალებულებს. “რეპორტიორები საზღვრებს გარეშე” (RSF) კი ხელისუფლებას გამჭვირვალე და დამოუკიდებელი გამოძიებისკენ მოუწოდებს.

 

---

• არასამთავრობო სექტორის შეფასება ვრცლად იხილეთ: ხელისუფლების აგრესიული საჯარო რიტორიკის შედეგი - NGO-ები სანაიაზე თავდასხმაზე

---

საქართველოში ამერიკის შეერთებული შტატების საელჩომ საქართველოს ხელისუფლებას ჟურნალისტებზე თავდასხმების ყველა ფაქტის მყისიერი გამოძიებისკენ მოუწოდა. "ჟურნალისტებზე თავდასხმები მიუღებელია და მათთან შეგუება დაუშვებელია. მოვუწოდებთ ხელისუფლებას, აღნიშნულ საქმესთან ერთად, სრულად გამოიძიონ ჟურნალისტებზე ძალადობის სხვა გაუხსნელი საქმეები", - ნათქვამია საელჩოს მიერ გავრცელებულ განცხადებაში.

საქართველოს სახალხო დამცველი ნინო ლომჯარია ამბობს, რომ ჟურნალისტ ვახო სანაიაზე თავდასხმა უკიდურესად შემაშფოთებელია და  ამ ტიპის ქმედებებზე სახელმწიფოს პასუხი მკაცრი უნდა იყოს: "თუკი ჟურნალისტს თავს ესხმიან მისი საქმიანობიდან გამომდინარე, ეს დანაშაულებრივი ქმედება ადეკვატურ და მკაცრ რეაგირებას საჭიროებს, რათა სამომავლოდ თავიდან იქნას აცილებული მსგავსი შემთხვევები".

სანაიაზე თავდასხმას ოპოზიცია კრიტიკული ხმის ჩახშობის მცდელობად აფასებს

ვახო სანაიაზე  მომხდარ თავდასხმას მყისიერი გამოხმაურება მოჰყვა ოპოზიციური პარტიების მხრიდანაც. ისევე, როგორც არასამთავრობო სექტორის შემთხვევაში, ოპოზიციაშიც გზავნილები ერთნაირი აღმოჩნდა. ოპოზიციური პარტიების წარმომადგენლები ფიქრობენ, რომ ეს შემთხვევა არის კრიტიკული აზრის ჩახშობის მცდელობა, ბიძინა ივანიშვილის პროპაგანდის შედეგი და დაუსჯელობის გამოძახილი. 

“განსაკუთრებით საშიშია, როცა ამგვარი ძალადობა ჟურნალისტის მიმართ ხდება. ხელისუფლების მხრიდან ძალადობის ორგანიზება ან წახალისება, ისედაც პოლარიზებული გარემოს მეტად რადიკალიზებას იწვევს. პასუხისმგებლობის მქონე პოლიტიკური პარტიების ამოცანა ამ პოლარიზების შემცირებაა და არა პირიქით”, - ნათქვამია ოპოზიციური პარტიების ერთობლივ განცხადებაში, რომელასაც 20 ოპოზიციური პარტია და 3 დამოუკიდებელი დეპუტატი აწერს ხელს.

“როცა ოპოზიციური არხის ჟურნალისტს ასე ესხმიან ქუჩაში თავს, ეს შემთხვევით არ ხდება. ის, რომ ოპოზიციური მედია ივანიშვილის სამიზნეა, დიდი ხანია ვიცით. ვხედავთ რა პროცესები მიმდინარეობს მფლობელების, მენეჯერების მიმართ. ყველანაირი მეთოდით ცდილობს, რომ ჩაახშოს ოპოზიციური ხმა. სწორედ ამ პროცესის გაგრძელებაა ის, რაც მოხდა ვახო სანაიასთან დაკავშირებით. ახლა უკვე პიროვნულად გადავიდნენ ფიზიკურ ანგარიშსწორებაზე", - ამბობს "ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის" წევრი ზაალ უდუმაშვილი.

 

ხელისუფლება - არც ჟურნალისტების მხრიდან გვაკლია სიძულვილის ენა  

ოპოზიციის მსგავსად, მომხდარი მყისიერად დაგმეს ხელისუფლებაშიც და პირობაც დადეს, რომ დამნაშავეები მკაცრად დაისჯებიან, თუმცა, ოპონენტებისგან განსხვავებით, მათ თავიანთი ბრალეულობა მომხდარში არ დაუნახავთ.  პირიქით, მაგალითად, "ქართული ოცნების" წევრმა მაკა ბოჭორიშვილმა “ფორმულას” ჟურნალისტის კითხვას - ვახო სანაიაზე თავდასხმა ხომ არ განაპირობა მმართველი გუნდის მხრიდან ჟურნალისტების მიმართ სიძულვილის ენის ხშირად გამოყენებამ, ასე უპასუხა: “ნუ დავინახავთ კონკრეტულ ფაქტებს კონტექსტიდან ამოგლეჯილს. ზოგადად, სიძულვილის ენა ამ ქვეყანას არ აკლია. ძალიან სამწუხაროა, რომ ვართ ამ რეჟიმში ვინ უფრო მეტ სიძულვილს გადმოაფრქვევს. არც ჟურნალისტების მხრიდან გვაკლია სიძულვილის ენა. ჩემთვის სასურველია, ასეთ რეჟიმში არ მიმდინარეობდეს ქვეყნის პოლიტიკური ცხოვრება არც ერთი მხრიდან". 

"წარმოუდგენლად მიმაჩნია, რომ ამაში ხელისუფლებას რაიმე ფორმის ჩარევა ქონდეს", - თქვა “ქართული ოცნების” კიდევ ერთმა წევრმა ირმა ზავრადაშვილმა. 

“ჩვენ კრიტიკას, დიდი ბოდიში და, უარს ვერ ვეტყვით, იმიტომ, რომ ისეთივე მოქალაქეები ვართ ამ ქვეყნის სრულუფლებიანი, როგორიც თქვენ ხართ", - განაცხადა გია ვოლსკიმ და დაამატა, - "თქვენი კრიტიკა ხშირ შემთხვევაში და უმეტეს შემთხვევაში აბსოლუტურად უსაფუძვლოა. დამოკიდებულება, ადამიანურიდან დაწყებული დამთავრებული საქმიან დამოკიდებულებაზე, ვერანიარ კრიტიკას ვერ უძლებს".

მომხდარს ყველაზე გვიან გამოეხმაურა საქართველოს პრემიერ-მინისტრი ირაკლი ღარიბაშვილი, რომელმაც შსს-ს მადლობა გადაუხადა თავდამსხმელების ოპერატიულად დაკავებისთვის და თქვა, რომ "სახელმწიფოს მხრიდან პასუხი იქნება ადეკვატური და დამნაშავეები კანონის მთელი სიმკაცრით აგებენ პასუხს". 

---

• უფრო მეტი ხელისუფლებისა და ოპოზიციის შეფასებებზე წაიკითხეთ სტატიაში: რა განასხვავებს ხელისუფლებისა და ოპოზიციის გამოხმაურებებს სანაიაზე თავდასხმაზე

---

ჩვენ ვართ მრავალფეროვანი მედიის მომხრე, განსაკუთრებით საქართველოში - ევროპარლამენტარი

"თავდასხმა ჟურნალისტებზე, თავდასხმა თავისუფალ მედიაზე მიუღებელია ნებისმიერ ქვეყანაში", - ამბობს ტელეკომპანია "ფორმულასთან" საუბარში ევროპარლამენტარი ვიოლა ფონ კრამონი.

"მნიშვნელობა არ აქვს, კრიტიკული მედიის წარმომადგენელი ხარ თუ არა - თუკი პროფესიულ სტანდარტებს იცავ, უნდა გქონდეს თავისუფლად მუშაობის შესაძლებლობა, კრიტიკულად მუშაობის შესაძლებლობა. ჩვენ ვართ მრავალფეროვანი მედიის მომხრე, განსაკუთრებით საქართველოში", - განაცხადა ევროპარლამენტარმა, რომელმაც მომხდარს შემაშფოთებელი უწოდა.

ვინ არიან სანაიაზე თავდამსხმელები - რა გამოიკვეთა დღის ბოლოს

დღის ბოლოს გაირკვა, რომ ვახო სანაიაზე თავდასხმაში ბრალდებულები არიან კორცხელის ინციდენტის ერთ-ერთი, ყველაზე აქტიური ფიგურანტის ვაჟა გიგაურის ნათესავი და მისი ორი მეგობარი. ტელეკომპანია "ფორმულას" ინფორმაციით, ამას მათ მიერ მოპოვებული ფოტომასალა ადასტურებს. თავად სანაიაც ყვება, რომ ეს პირი (საუბარია გიგაურის ნათესავზე) განსაკუთრებული აგრესიით გამოირჩეოდა. ის ხმამაღლა აგინებდა ჟურნალისტსაც და ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად განწყობილ ტელევიზიებსაც.

"ფორმულასვე" ინფორმაციით, ბრალდებულები ჭიდაობის ფედერაციის პრეზიდენტის, გეგა გეგეშიძის უბნელები და მეზობლები არიან. გეგეშიძე  "ქართულ ოცნებასთან" დაახლოებული ერთ-ერთი ყველაზე გავლენიანი სპორტსმენია. ჭიდაობის ფედერაციის პრეზიდენტობამდე, ის შინაგან საქმეთა მინისტრის, ალექსანდრე ჭიკაიძის დაცვის უფროსი იყო.

ვახო სანაიაზე თავდასხმის ფაქტზე ძიება ორი ან მეტი პირის მიმართ ჯგუფურად ჩადენილი ძალადობის ფაქტზე დაიწყო. შსს-ს ინფორმაციით, მომხდარზე სამი პირია დააკავებული.

ამერიკის შეერთებული შტატების საელჩო საქართველოში მოუწოდებს საქართველოს ხელისუფლებას სრულად გამოიძიონ ჟურნალისტებზე ძალადობის გაუხსნელი საქმეები.

საელჩოს ეს განცხადება ჟურნალისტ ვახო სანაიაზე თავდასხმის ფაქტს მოჰყვა.

"აშშ-ის საელჩო გმობს ჟურნალისტ ვახო სანაიასა და მის ოჯახზე თავდასხმას. ჟურნალისტებზე თავდასხმები მიუღებელია და მათთან შეგუება დაუშვებელია. მოვუწოდებთ ხელისუფლებას, აღნიშნულ საქმესთან ერთად, სრულად გამოიძიონ ჟურნალისტებზე ძალადობის სხვა გაუხსნელი საქმეები", - ნათქვამია საელჩოს მიერ გავრცელებულ განცხადებაში.

შეგახსენებთ, დღეს, 25 თებერვალს ტელეკომპანია “ფორმულას” ტელეწამყვან ვახო სანაიას თბილისში, წყნეთის ქუჩაზე თავს დაესხნენ. ჟურნალისტი მომხდარს პროფესიულ საქმიანობას უკავშირებს და ამბობს, რომ თავდამსხმელებს აგრესია მის, როგორც მედიის წარმომადგენლის, მიმართ ჰქონდათ.

საქართველოს სახალხო დამცველი ნინო ლომჯარია ამბობს, რომ ჟურნალისტ ვახო სანაიაზე თავდასხმა უკიდურესად შემაშფოთებელია და ამ ტიპის ქმედებებზე სახელმწიფოს პასუხი მკაცრი უნდა იყოს.  სახელმწიფოს პასუხისმგებლობა და ბოლო პერიოდის საშიში ტენდენცია - საჯარო მოხელეების მხრიდან აგრესიული რიტორიკის გამოყენება მედიის მისამართით, მთავარი აქცენტია სანაიაზე თავდასხმის შესახებ საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერ გავრცელებულ განცხადებაშიც.  

ვახო სანაიასა და მისი ოჯახის წევრებზე დღეს, 25 თებერვალს მომხდარ თავდასხმას მყისიერი გამოხმაურება მოჰყვა როგორც ოპოზიციური პარტიების, ასევე მმართველი პარტია “ქართული ოცნების” წევრების მხრიდან. თუმცა, ამ გამოხმაურებების აქცენტები განსხვავებული აღმოჩნდა. თუ ოპოზიცია ჟურნალისტებზე ძალადობის გახშირებულ ფაქტებს მედიის მისამართით ხელისუფლების ბოლო პერიოდის აგრესიული რიტორიკის გამოძახილად მიიჩნევს, “ქართული ოცნების” წევრები ფიქრობენ, რომ ეს შემთხვევა არაფრით არის კავშირში ხელისუფლებასთან.

• ამ თემაზე წაიკითხეთ:  რა განასხვავებს ოპოზიციისა და მმართველი გუნდის გამოხმაურებებს სანაიაზე თავდასხმაზე

განსაკუთრებით საშიში, ხელისუფლების მხრიდან წახალისებული, დაუსჯელობის შედეგი, ოპოზიციური ხმის ჩახშობის მცდელობა - ეს არის მთავარი გზავნილები ოპოზიციური პარტიების მხრიდან ჟურნალისტ ვახო სანაიაზე თავდასხმაზე, მაშინ, როცა მმართველი გუნდის ზოგი წარმომადგენელი ხაზს უსვამს, რომ “არც ჟურნალისტების მხრიდან გვაკლია სიძულვილის ენა”, წარმოუდგენელია ამ თავდასხმაში ხელისუფლების ხელი ერიოს და დარწმუნებულია, რომ ძალადობის ჩამდენი მკაცრად დაისჯება.

ვახო სანაიასა და მისი ოჯახის წევრებზე დღეს, 25 თებერვალს მომხდარ თავდასხმას მყისიერი გამოხმაურება მოჰყვა როგორც ოპოზიციური პარტიების, ასევე მმართველი პარტია “ქართული ოცნების” წევრების მხრიდან. თუმცა, ამ გამოხმაურებების აქცენტები განსხვავებული აღმოჩნდა.

თუ ოპოზიცია ჟურნალისტებზე ძალადობის გახშირებულ ფაქტებს მედიის მისამართით ხელისუფლების ბოლო პერიოდის აგრესიული რიტორიკის გამოძახილად მიიჩნევს, “ქართული ოცნების” წევრები ფიქრობენ, რომ ეს შემთხვევა არაფრით არის კავშირში ხელისუფლებასთან.

“განსაკუთრებით საშიშია, როცა ამგვარი ძალადობა ჟურნალისტის მიმართ ხდება. ხელისუფლების მხრიდან ძალადობის ორგანიზება ან წახალისება, ისედაც პოლარიზებული გარემოს მეტად რადიკალიზებას იწვევს. პასუხისმგებლობის მქონე პოლიტიკური პარტიების ამოცანა ამ პოლარიზების შემცირებაა და არა პირიქით”, - ნათქვამია ოპოზიციური პარტიების ერთობლივ განცხადებაში, რომელასაც 20 ოპოზიციური პარტია და 3 დამოუკიდებელი დეპუტატი აწერს ხელს.

“ორი აზრი არ არსებობს იმაზე, რომ ვახო სანაიაზე თავდასხმა პირდაპირი შედეგია იმ მიზანმიმართული სიძულვილისა, რასაც ხელისუფლება და სახელისუფლებო მედია ყოველდღიურად აფრქვევს პოლიტიკური ოპონენტების თუ კრიტიკული მედიის მიმართ”, - წერს დავით ზურაბიშვილი, “ერთიანი ნაციონალური მოძრაობიდან”, რომელიც ფიქრობს, რომ ეს არის პირდაპირი შედეგი იმისაა, რომ ხელისუფლებას საკუთარ სამსახურში ჰყავს ჩაყენებული ეს ე. წ. შპანა, უბნის ხულიგნები და კრიმინლური ბანდები, რეგულარულად იყენებს მათ არჩევნების და არა მარტო არჩევნების დროს, - “ეს არის პირდაპირი შედეგი იმის, რომ ქვეყნის პრემიერ მინისტრი ოპოზიციურ პარტიას, რომელსაც ნახევარ მილიონზე მეტი მხარდამჭერი ჰყავს, საპარლამენტო ტრიბუნიდნ ერის და ქვეყნის მტრებს ეძახის და დეპუტატებად წოდებული უპრინციპო კონფორმისტები მას ტაშს უკრავენ”.

“ევროპული საქართველოს” ერთ-ერთ ლიდერს გიგა ბოკერიას, მსგავსი ძალადობა ბიძინა ივანიშვილის პროპაგანდისა და მსგავსი ძალადობის ჩამდენი პირების დაუსჯელობის შედეგად მიაჩნია:

"ის ატმოსფერო, რომელსაც ქმნის ივანიშვილის პროპაგანდა წლების განმავლობაში, განსაკუთრებით, ბოლო პერიოდში, როდესაც [ირაკლი] ღარიბაშვილის მსგავსი ფიგურა გამოდის წინა პლაზე და აქვს ის გზავნილი, რაც აქვს - სიძულვილის, ქვეყნის დაყოფის, დაპირისპირების, ძალადობის და რეპრესიების, ეს ამის პირდაპირი შედეგია. ჩვენ გვაქვს ამ ტიპის ძალადობაზე დაუსჯელობის ისტორია”.

“ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” წევრი ზაალ უდუმაშვილი ვარაუდობს, რომ ეს შესაძლოა წინასწარ დაგეგმილი პროვოკაცია იყოს და მცდელობა, ჩაახშონ ოპოზიციური ხმა:

“როცა ოპოზიციური არხის ჟურნალისტს ასე ესხმიან ქუჩაში თავს, ეს შემთხვევით არ ხდება. ის, რომ ოპოზიციური მედია ივანიშვილის სამიზნეა, დიდი ხანია ვიცით. ვხედავთ რა პროცესები მიმდინარეობს მფლობელების, მენეჯერების მიმართ. ყველანაირი მეთოდით ცდილობს, რომ ჩაახშოს ოპოზიციური ხმა. სწორედ ამ პროცესის გაგრძელებაა ის, რაც მოხდა ვახო სანაიასთან დაკავშირებით. ახლა უკვე პიროვნულად გადავიდნენ ფიზიკურ ანგარიშსწორებაზე".

“ლელო საქართველოსთვის” ერთ-ერთი ლიდერი მამუკა ხაზარაძე “ტვ პირველთან” ამბობს, რომ ეს, ფაქტობრივად, არის გალაშქრება იმ პოზიციაზე, რომელიც იმ ტელევიზიას აქვს, რომელშიც ვახო სანაია მუშაობს.

“ეს ფაქტი გამომდინარეობს იქიდან, რომ ქვეყანაში “ქართულმა ოცნებამ” დაამკვიდრა საზოგადოების დაყოფის სტანდარტი. ოცნების სტანდარტია, როგორ გაყოს საზოგადოება და როგორ დააპირისპიროს ისინი და თუ ვინმე რამე კრიტიკულ აზრს გამოთქვამს მათი პოლიტიკის მიმართ, იმ წუთშივე მიაწებონ რაღაც ჯგუფს, შერაცხონ ისინი რადიკალებად და ა.შ”.

“ეს არის შედეგი ხელისუფლების მიერ სიძულვილის ენისა და აგრესიის წახალისების, განსხვავებული აზრის მქონე ადამიანების ან ჯგუფების მიმართ”, - ამბობს “სტრატეგია აღმაშენებლის” ლიდერი გიორგი ვაშაძე და შესაბამის უწყებებს მკაცრი რეაგირებისკენ მოუწოდებს, - “რათა ხელისუფლების უყურადღებობისა და წახალისებების შედეგად, ქვეყანაში არ გახშირდეს სხვა მსგავსი დანაშაულებრივი ან ძალადობრივი აქტები!”

“გირჩის” ლიდერი იაგო ხვიჩია წერს, რომ ვახო სანაიას და მის ოჯახს, უნდა ჰქონდეთ უფლება ამ საქმისთვის, მათთვის სანდო პროკურორი შეარჩიონ: “და არც ერთ პროკურორს არ უნდა ჰქონდეს დაზარალებულების გარეშე, მოძალადესთან რამეზე გარიგების უფლება, მხოლოდ დაზარალებულის მიერ მიტევება უნდა იყოს გათავისუფლების საფუძველი”.

“არც ჟურნალისტების მხრიდან გვაკლია სიძულვილის ენა”, - ამბობს “ქართული ოცნების” წევრი მაკა ბოჭორიშვილი “ფორმულას” ჟურნალისტის კითხვას - ვახო სანაიაზე თავდასხმა ხომ არ განაპირობა მმართველი გუნდის მხრიდან ჟურნალისტების მიმართ სიძულვილის ენის ხშირად გამოყენებამ:

“ნუ დავინახავთ კონკრეტულ ფაქტებს კონტექსტიდან ამოგლეჯილს. ზოგადად, სიძულვილის ენა ამ ქვეყანას არ აკლია. ძალიან სამწუხაროა, რომ ვართ ამ რეჟიმში ვინ უფრო მეტ სიძულვილს გადმოაფრქვევს. არც ჟურნალისტების მხრიდან გვაკლია სიძულვილის ენა. ჩემთვის სასურველია, ასეთ რეჟიმში არ მიმდინარეობდეს ქვეყნის პოლიტიკური ცხოვრება არც ერთი მხრიდან. ვახო სანაიას ფაქტი ნამდვილად არის შემაშფოთებელი და უნდა იყოს გამოძიებული”.

“ქართული ოცნების” სხვა წევრების კომენტარები ერთმანეთის მსგავსია, ყველა ერთხმად გმობს მომხდარ ძალადობას და აქცენტს დროულ გამოძიებაზე აკეთებს.

“ამ ინციდენტზე დროული და ეფექტური რეაგირება მკაფიო გზავნილი უნდა იყოს მათთვის, ვინც გამოსავალს ძალადობაში ხედავს”, - ამბობს “ქართული ოცნების” წევრი, პარლამენტის თავმჯდოარე არჩილ თალაკვაძე.



"ინფორმაციას არ ვფლობ, მაგრამ ნებისმიერ ძალადობას ვგმობ სასტიკად. ეჭვიც არ მეპარება, რომ სასწრაფოდ მოძებნიან ვინც ეს გააკეთა და ძალიან მკაცრად დაისჯება. წარმოუდგენლად მიმაჩნია, რომ ამაში ხელისუფლებას რაიმე ფორმის ჩარევა ქონდეს. ისეთი გავბრაზდი ახლა, ვერც კი წარმოგიდგენიათ. ნებისმიერი ძალადობა მიუღებელია ჩემთვის, ეჭვიც არ მეპარება, რომ სასწრაფოდ იქნება გამოძიებული", - ამბობს “ქართული ოცნების” წევრი ირმა ზავრადაშვილი ფორმულასთან ინტერვიუში.



“ჩვენ კრიტიკას, დიდი ბოდიში და, უარს ვერ ვეტყვით, იმიტომ, რომ ისეთივე მოქალაქეები ვართ ამ ქვეყნის სრულუფლებიანი, როგორიც თქვენ ხართ, მაგრამ თქვენი კრიტიკა ხშირ შემთხვევაში და უმეტეს შემთხვევაში აბსოლუტურად უსაფუძვლოა. დამოკიდებულება, ადამიანურიდან დაწყებული დამთავრებული საქმიან დამოკიდებულებაზე, ვერანიარ კრიტიკას ვერ უძლებს”, - ამბობს “ქართული ოცნების” წევრი გია ვოლსკი.



“ქართული ოცნების” კიდევ ერთი წევრი რატი იონათამიშვილი ვახო სანაიაზე თავდასხმას დეპუტატ ანრი ოხანაშვილზე თავდასხმასთან ამსგავსებს.

“სამწუხაროდ, მახსოვს, როცა ანრი ოხანაშვილის მიმართ მოხდა ძალადობრივი პროვოკაცია, ბევრი იცავდა მოძალადეს. არანაირი პოლიტიკური დღის წესრიგი არ ღირს ამად და იმედია, ამ შემთხვევაში მაინც გვექნება ყველას საერთო პოზიცია. სოლიდარობას ვუცხადებ ვახო სანაიას და მადლობა სამართალდამცავებს, რომ მყისიერად მოახდინეს რეაგირება და მოძალადეები დააკავეს შემთხვევის ადგილზე”, - ამბობს იგი.

შეგახსენებთ, დღეს, 25 თებერვალს ტელეკომპანია “ფორმულას” ტელეწამყვან ვახო სანაიას თბილისში, წყნეთის ქუჩაზე თავს დაესხნენ. ჟურნალისტი მომხდარს პროფესიულ საქმიანობას უკავშირებს და ამბობს, რომ თავდამსხმელებს აგრესია მის, როგორც მედიის წარმომადგენლის, მიმართ ჰქონდათ.

საქართველოს სახალხო დამცველი ნინო ლომჯარია ამბობს, რომ ჟურნალისტ ვახო სანაიაზე თავდასხმა უკიდურესად შემაშფოთებელია და ამ ტიპის ქმედებებზე სახელმწიფოს პასუხი მკაცრი უნდა იყოს.

სახელმწიფოს პასუხისმგებლობა და ბოლო პერიოდის საშიში ტენდენცია - საჯარო მოხელეების მხრიდან აგრესიული რიტორიკის გამოყენება მედიის მისამართით, მთავარი აქცენტია სანაიაზე თავდასხმის შესახებ საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერ გავრცელებულ განცხადებაშიც. ქარტიაში ამბობენ, რომ მედიის მიმართ ხელისუფლების წარმომადგენლების აგრესიული რიტორიკა უარყოფითად აისახება ჟურნალისტთა უსაფრთხოებაზე.

საქართველოს სახალხო დამცველი ნინო ლომჯარია წერს, რომ ჟურნალისტ ვახო სანაიაზე თავდასხმა უკიდურესად შემაშფოთებელია და  ამ ტიპის ქმედებებზე სახელმწიფოს პასუხი მკაცრი უნდა იყოს.

"ჟურნალისტის პროფესია და მისი დამოუკიდებლობა სახელმწიფოს დემოკრატიულობის უმნიშვნელოვანესი ნიშანია. ქვეყანაში უნდა არსებობდეს ინფორმაციის გავრცელების თავისუფალი შესაძლებლობა, მიუხედავად მისი შინაარსისა. თუკი ჟურნალისტს თავს ესხმიან მისი საქმიანობიდან გამომდინარე, ეს დანაშაულებრივი ქმედება ადეკვატურ და მკაცრ რეაგირებას საჭიროებს, რათა სამომავლოდ თავიდან იქნას აცილებული მსგავსი შემთხვევები", - წერს ლომჯარია სოციალურ ქსელში.

იგი ასევე ხაზს უსვამს, რომ საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსი კრძალავს როგორც ჟურნალისტური საქმიანობისთვის ხელშეშლას, ისე პირის დევნას მისი სიტყვის, აზრის, საზოგადოებრივი ან პროფესიული მოღვაწეობის მიზეზით. პირის მიმართ დანაშაულის ჩადენა მისი შეხედულების გამო, დანაშაულის ზოგადი დამამძიმებელი გარემოებაა.

ლომჯარია მოუწოდებს შინაგან საქმეთა სამინისტროს, აწარმოოს ეფექტური გამოძიება, იმსჯელოს სპეციფიკური შემადგენლობის გამოკვეთაზე და უზრუნველყოს პასუხისმგებელ პირთა ადეკვატური დასჯა.


სახელმწიფოს პასუხისმგებლობა და ბოლო პერიოდის საშიში ტენდენცია  - საჯარო მოხელეების მხრიდან აგრესიული რიტორიკის გამოყენება მედიის მისამართით, მთავარი აქცენტია სანაიაზე თავდასხმის შესახებ საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერ გავრცელებულ განცხადებაშიც. ქარტიაში ამბობენ, რომ მედიის მიმართ ხელისუფლების წარმომადგენლების აგრესიული რიტორიკა უარყოფითად აისახება ჟურნალისტთა უსაფრთხოებაზე.  

 "ქარტია მოუწოდებს ხელისუფლების წარმომადგენლებს შეწყვიტონ საუბარი აზრის, სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების შემზღუდავ ნორმებზე, მხარი დაუჭირონ მედიის თავისუფლებას და საკუთარი აგრესიული დამოკიდებულებით არ წაახალისონ მედიის წარმომადგენლებზე თავდასხმა”, - ნათქვამია განცხადებაში, რომელიც ქარტიამ გაავრცელა.

შეგახსენებთ, დღეს, 25 თებერვალს ტელეკომპანია “ფორმულას” ტელეწამყვან ვახო სანაიას თბილისში, წყნეთის ქუჩაზე თავს დაესხნენ. ჟურნალისტი მომხდარს პროფესიულ საქმიანობას უკავშირებს და ამბობს, რომ თავდამსხმელებს აგრესია მის, როგორც მედიის წარმომადგენლის, მიმართ ჰქონდათ.

მმართველი პარტიის, “ქართული ოცნების” მრჩეველი საზოგადოებასთან ურთიერთობის საკითხებში ლაშა ნაცვლიშვილი, რომელიც ამავდროულად, ტელეკომპანია POSTV-ს ყოფილი თანამფლობელი და აღმასრულებელი დირექტორია, წერს,  რომ ისევ POSTV-ს ხელმძღვანელად ბრუნდება.

ნაცვლიშვილი ღიად ამბობს, რომ "ტელევიზია, რომელიც მოხულიგნო ინტერნეტ პლატფორმიდან დაიბადა", მთავარ მიზნად ისახავს "მეტი შეუპოვრობით დაიცვას 2012 წლის ოქტომბრის მონაპოვარი.

"დიდი პატივით, გეგმებითა და პასუხისმგებლობით ვბრუნდები "პოსტივის" ხელმძღვანელად. დარწმუნებული ვარ, რომ ტელივიზია, რომელიც მოხულიგნო ინტერნეტპლატფორმიდან დაიბადა და რომელმაც სულ რაღაც ერთ წელიწადში, იქ მომუშავე უნიჭიერესი ადამიანების შრომისა და სიმტკიცის წყალობით, ოთხჯერ გაზარდა საკუთარი რეიტინგი და გავლენა, უკეთესი ხარისხითა და მეტი შეუპოვრობით დაიცავს 2012 წლის პირველი ოქტომბრის მონაპოვარს!", - წერს ნაცვლიშვილი. 




"ტელეარხი POSTV პროსახელისუფლებოა და, შეიძლება ითქვას, რომ მმართველი პარტიის პროპაგანდის იარაღია. მის ეთერში ფაქტობრივად არ გადის კრიტიკული რეპორტაჟები ხელისუფლებისა და მმართველი პარტიის „ქართული ოცნების“ მისამართით. არხი მუდმივად დადებითად წარმოაჩენს „ქართულ ოცნებას“ და, ასევე, მუდმივად ცდილობს ოპოზიციის დისკრედიტაციას", - ასეა შეფასებული POSTV 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნების მედიამონიტორინგის საბოლოო ანგარიშში. 

POSTV 2017 წელს დაფუძნდა და იგი დაფუძნების დღიდან ღიად მუშაობდა ყოფილი ხელისუფლების, კერძოდ, მიხეილ სააკაშვილის წინააღმდეგ, მის ანტიპიარზე. ბოლო პერიოდში კი მისი აქტიური სამიზნეა ოპოზიციურად განწყობილი მედიასაშუალებები: კერძოდ, POSTV-ის გუნდი აქტიურად აკრიტიკებს იმ ტელევიზიებს (ადრე, სამიზნე იყო “რუსთავი 2”, ხოლო სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილების გამო ამ ტელევიზიაში განხორციელებული ცვლილებების შემდეგ, ძირითადი სამიზნეა მთავარი არხი, ფორმულა და ტვ პირველი), რომლებიც აკრიტიკებენ ბიძინა ივანიშვილსა და “ქართულ ოცნებას”.

მედიაჰოლდინგ "კვირას" გადამღებ ჯგუფზე თავდასხმისა და ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელის შეშლის ბრალდებით ორი პირი დააკავეს. 

შინაგან საქმეთა სამინისტროს ინფორმაციით, გამოძიებით დადგინდა, რომ ბრალდებულებმა მიმდინარე წლის 15 თებერვალს, ჭიათურის მუნიციპალიტეტის სოფელ შუქრუთში, შპს „მედიაჰოლდინგი კვირას“ ქუთაისის ბიუროს ჟურნალისტსა და ოპერატორს პროფესიულ საქმიანობაში უკანონოდ შეუშალეს ხელი, სიტყვიერი და ფიზიკური შეურაცხყოფა მიაყენეს და მიიმალნენ.

უწყებისვე ცნობით, პოლიციამ ორი პირი მომხდარიდან რამდენიმე საათში ბრალდებულების სახით დააკავა. დანაშაული 2 წლამდე ვადით თავისუფლების აღკვეთას ითვალისწინებს.

შსს-ს ინფორმაციით, ჟურნალისტისათვის პროფესიულ საქმიანობაში ძალადობის მუქარით, უკანონოდ ხელის შეშლის ფაქტზე გამოძიება საქართველოს სსკ-ის 154-ე მუხლის მე-2 ნაწილით მიმდინარეობს.

შეგახსენებთ, მედიაჰოლდინგ "კვირას" გადამღებ ჯგუფს, ჭიათურის მუნიციპალიტეტის ერთ-ერთ სოფელში, არაფხიზელ მდგომარეობაში მყოფი პირები დაესხნენ თავს და ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელი შეუშალეს. გამოცემის ინფორმაციით, თავდასხმა მაშინ მოხდა, როდესაც გადამღები ჯგუფი სამსახურეობრივ მოვალეობას ასრულებდა.

მედიაჰოლდინგ "კვირას" გადამღებ ჯგუფს, ჭიათურის მუნიციპალიტეტის ერთ-ერთ სოფელში, არაფხიზელ მდგომარეობაში მყოფი პირები დაესხნენ თავს და ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელი შეუშალეს. საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიაში აცხადებენ, რომ სამართალდამცავმა უწყებებმა მომხდარი დროულად უნდა გამოიძიონ.

გამოცემის ინფორმაციით, თავდასხმა მაშინ მოხდა, როდესაც გადამღები ჯგუფი სამსახურეობრივ მოვალეობას ასრულებდა.

„ჩამოვედით ჭიათურაში და სიუჟეტისთვის მასალების მოგროვება დავიწყეთ. გამოკითხვები გავაკეთეთ, ხალხი ჩავწერეთ და ერთ-ერთ რესპონდენტთან რომ მივდიოდით, რომელთანაც წინასწარ ვიყავით შეთანხმებულები ჩაწერაზე, უკან უცხო მანქანა აგვედევნა. მომენტალურად უმატებდნენ სიჩქარეს და იმიტაციას აკეთებდნენ, თითქოს გვეჯახებოდნენ. დანიშნულების ადგილას რომ მივედით, ეს უცხო პირები უცებ გადმოცვივდნენ მანქანიდან და ჩვენი მისამართით გინება დაიწყეს. ვცდილობდით ჩვენი საქმე შეგვესრულებინა, თუმცა ხელს გვიშლიდნენ მიზანმიმართულად და როდესაც ჩემმა ოპერატორმა სანდრომ კამერა ჩართო, მას თავს დაესხნენ და ფიზიკურად გაუსწორდნენ. ნასვამები იყვნენ და საკმაოდ აგრესიულები”, - ვკითხულობთ გამოცემის მიერ გავრცელებულ ინფორმაციაში, რომელსაც თან ერთვის ინციდენტის ამსახველი ვიდეომასალა. ვიდეოში ისმის თავდამსხმელის გინებაც.

„კვირაში“ აცხადებენ, რომ მომხდართან დაკავშირებით მათ უკვე მიმართეს პოლიციას და გადამღები ჯგუფი გამოკითხვაზე იმყოფება.

საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროში "მედიაჩეკერს" განუცხადეს, რომ ჭიათურაში, მედიაზე თავდასხმის ფაქტზე ძიება სისხლის სამართლის 154-ე, ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელშეშლის მუხლით დაიწყო და "საქმეზე მიმდინარეობს ძიება ინტენსიურ რეჟიმში". 

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიაში აცხადებენ, რომ ძალიან მნიშვნელოვანია შესაბამისმა უწყებამ მომხდარი სწრაფად და ეფექტურად გამოიძიოს, "რათა ჟურნალისტებს მიეცეთ საშუალება უსაფრთხო სამუშაო პირობებში განაგრძონ საქმიანობა".

შეგახსენებთ, ბოლო პერიოდში საგანგაშოდ გახშირდა მედიაზე თავდასხმა და მათ მუშობაში ხელშეშლა რიგითი მოქალაქეების მხრიდან. ამავდროულად, ასეთი ფაქტების გამოძიებას ხშირად არად 154-ე, ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელშეშლის, არამედ სრულიად სხვა მუხლებით იწყებენ, ეს კი მედიასამართლის იურისტებს მავნე პრაქტიკად მიაჩნიათ.

მაგალითად, 2020 წლის 31 ოქტომბერს ასევე არაფხიზელ მდგომარეობაში პირი თავს დაესხა ონლაინ გამოცემა "პუბლიკას" ჟურნალისტს, რომელიც გლდანის 79-ე საარჩევნო უბანზე ინიციდენტს იღებდა. მას ტელეფონი დაუმტვრიეს. ჟურნალისტზე თავდასხმის ფაქტზე შინაგან საქმეთა სამინიტრომ გამოძიება თავდაპირველად მხოლოდ ერთი მუხლით - სისხლის სამართლის კოდექსის 187-ე მუხლის პირველი ნაწილით დაიწყო, რაც ნივთის დაზიანებას ან განადგურებას გულისხმობს, რასაც მედიასამართლის იურისტების კრიტიკა მოჰყვა. მოგვიანებით  საქმეს კიდევ ერთი - 154-ე მუხლი დაემატა, ამ დროისათვის საქმეზე ერთი პირია დაკავებული.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის არქივში არაერთი განცხადება იძებნება ჟურნალისტებზე თავდასხმის დროული, ეფექტური და შესაბამისი მუხლით გამოძიების აუცილებლობის შესახებ. ქარტიაში აცხადებენ, რომ ამგვარი ფაქტები რეაგირების გარეშე დატოვება ჟურნალისტებზე თავდასხმის მანკიერ პრაქტიკას ახალისებს.

"საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველოს“ შეფასებით, თეა წულუკიანს ნიკა გვარამიას მობილური ტელეფონის ნომრის გასაჯაროებით მხოლოდ პერსონალურ მონაცემთა დაცვის კანონი არ დაურღვევა, მან ამ ქმედებით კრიტიკული მედიის ხელმძღვანელის წინააღმდეგ კამპანიაც წაახალისა.

დღეს, 2 თებერვალს, „ქართული ოცნების“ წევრმა და პარლამენტის განათლების, მეცნიერებისა და კულტურის კომიტეტის თავმჯდომარემ თეა წულუკიანმა, პარლამენტის სხდომაზე „მთავარი არხის“ დირექტორის, ნიკა გვარამიას, პირადი მობილური ტელეფონის ნომერი საჯაროდ გამოაცხადა. ნიკა გვარამიას განცხადებით, ამ ფაქტის შემდეგ მასთან არაერთი უცნობი ზარი შედის.

საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველოს განცხადებით, საჯარო ტრიბუნიდან მაღალი რანგის პოლიტიკური თანამდებობის პირის მიერ სხვისი პირადი ინფორმაციის გამჟღავნება ეწინააღმდეგება საქართველოს კანონმდებლობას.

„ნიკა გვარამია არ არის თანამდებობის პირი და შესაბამისად, მისი პერსონალური ინფორმაცია არ არის საჯარო (44-ე მუხლი). ის კერძო ტელეკომპანიის დირექტორია და ამდენად, მისი სურვილის წინააღმდეგ, პირადი ტელეფონის ნომრის გასაჯაროება აღმაშფოთებელია“, - ნათქვამია ორგანიზაციის განცხადებაში.

ორგანიზაცია უთითებს, რომ ხელისუფლების მხრიდან კრიტიკულ მედიაზე გახშირებული თავდასხმების, ნიკა გვარამიას მიმართ გაკეთებული შეურაცხმყოფელი განცხადებების თუ დაწყებული საეჭვო გამოძიების, პირადი სატელეფონო ჩანაწერების გამოქვეყნების, მის ოჯახის წევრებზე თვალთვალისა და მისი შანტაჟის მცდელობის ფონზე, წულუკიანის ეს ქმედება მმართველი პარტიის მხრიდან გვარამიას წინააღმდეგ მიმართულ კიდევ ერთ ანგარიშსწორებას ჰგავს.

„საჯარო პირი და მითუმეტეს, პარლამენტარი, უნდა იცავდეს და პატივს სცემდეს კანონმდებლობას, ბოროტად არ უნდა იყენებდეს საჯარო ტრიბუნას და არ ახალისებდეს საზოგადოებაში დაპირისპირებას“, - აცხადებენ ორგანიზაციაში.

საერთაშორისო გამჭვირვალობა მოუწოდებს პერსონალური მონაცემების დაცვის ინსპექტორს, შეისწავლოს აღნიშნული ფაქტი და მოახდინოს შესაბამისი რეაგირება. ასევე, მოუწოდებს პარტია „ქართულ ოცნებას”, შეწყვიტოს კრიტიკული ტელევიზიის დირექტორის დევნა და უზრუნველყოს მისი სამოქალაქო უფლებების დაცვა.

ორგანიზაცია უფლებები საქართველო მიიჩნევს, რომ „მთავარი არხის“ სამართალდამრღვევად ცნობით, სავარაუდოდ უხამსობის შემცევლი სიუჟეტის განთავსების გამო, კომუნიკაციების კომისიამ ევროკომისიის მეათე მუხლი დაარღვია. ორგანიზაციის განცხადებითვე, კომისიის მიერ „მთავარი არხის“ სამართალდარღვევად ცნობის ფაქტი შეადგენს მაუწყებლის გამოხატვის თავისუფლებაში ჩარევას, მიუხედავად იმისა, რომ კომისიამ „მთავარი არხი“ ადმინისტრაციული პასუხისმგებლობისგან გაათავისუფლა.

ორგანიზაციის განცხადებაში აღნიშნულია, ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრაქტიკაში გამოხატვის თავისუფლებაში ჩარევა დადგინდა იმ შემთხვევებშიც, როცა გამოხატვის თავისუფლების სუბიექტი სამართალდამრღვევად იქნა ცნობილი, თუმცა სანქცია ფაქტობრივად არ დაკისრებია.

 

• ამ გადაწყვეტილების ანალიზი წაიკითხეთ მედიაკოალიციის განცხადებაში, სადაც ახსნილია, რატომ ვერ იქნებოდა ეს გადაწყვეტილება საფუძველი კომუნიკაციების კომისიისთის ემსჯელა „მთავარი არხის“ სიუჟეტზე;

  ---

  
  

„საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნული კომისია არც საქართველოს კანონმდებლობით, არც ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრაქტიკის თანახმად, არ ითვლება სასამართლოდ. კომისიამ თვითნებურად განმარტა საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2009 წლის 10 ნოემბრის გადაწყვეტილება, მოახდინა მართლმსაჯულების ფუნქციის უზურპაცია და კანონიერი საფუძვლის გარეშე ჩაერია მაუწყებლის გამოხატვის თავისუფლებაში.

ცხადია, სხვა საკითხია, საქართველოს საერთო სასამართლო როგორ შეაფასებდა „მთავარი არხის“ მიერ გადაცემული სიუჟეტის სადავო ნაწილს, ერთის მხრივ, მაუწყებლის გამოხატვის თავისუფლების, საზოგადოების ინფორმირების ინტერესსა და მეორეს მხრივ, ინდივიდის პირადი ცხოვრების დაცულობის უფლებას (რომლის ნაწილიცაა პირის რეპუტაციის დაცულობის უფლება) შორის სამართლიანი ბალანსის დასადგენად“, - აცხადებენ "უფლებები საქართველოში".

ორგანიზაციის განცხადებითვე, ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლო მიიჩნევს, რომ მართალია, საზოგადოებას აქვს უფლება, იყოს ინფორმირებული, მაგრამ ვერ ჩაითვლება, რომ საზოგადოებრივი ინტერესის მქონე საკითხზე დისკუსიაში რაიმე წვლილი შეაქვს სატელევიზო პროგრამას, რომელიც მხოლოდ პირის პირადი ცხოვრების დეტალების შესახებ კონკრეტული აუდიტორიის ცნობისმოყვარეობის დაკმაყოფილებას ემსახურება, თუნდაც ეს პირი ცნობილი იყოს და ჩაწერა საჯარო სივრცეში წარმოებდეს:

„ეჭვგარეშეა, რომ „მთავარი არხის“ შესატყვისი გადაცემა საზოგადოებისთვის მნიშვნელოვან და საყურადღებო საკითხებს ეხებოდა, მაგრამ კითხვის ქვეშ დგას, თუ რამდენად აუცილებელი იყო სადავო მომენტის ტელევიზიით გაშუქება, რადგან ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს განმარტებით, დაუშვებელია, „საზოგადოებრივი ინტერესი“ დაყვანილი იქნეს საზოგადოების წყურვილზე, იყოს ინფორმირებული სხვათა პირადი ცხოვრების შესახებ ან მაყურებლის/მკითხველის მისწრაფებაზე სენსაციონალიზმისა თუ ვუაიერიზმისკენ“.

უფლებები საქართველო მიიჩნევს, რომ იმის გამო, რომ კომისიის მიერ „მთავარი არხის“ სამართალდარღვევად ცნობა არ ეფუძნება შიდასახელმწიფოებრივ სამართალს, ასევე დარღვეულია ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის მე-10 მუხლის მე-2 პუნქტის მოთხოვნა, რომელსაც პირველ რიგში ამოწმებს ევროპული სასამართლო - გამოხატვის თავისუფლებაში ჩარევა უნდა შეესაბამებოდეს „კანონით დადგენილ წესებს“. შესაბამისად, მოცემულ შემთხვევაში, აღარ აქვს მნიშვნელობა, რამდენად ისახავდა ჩარევა ლეგიტიმურ მიზანს და რამდენად აუცილებელი იყო ჩარევა დემოკრატიულ საზოგადოებაში.

ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, „უფლებები საქართველო“ მიიჩნევს, რომ საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნულმა კომისიამ დაარღვია „მთავარი არხის“ ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის მე-10 მუხლით გარანტირებული გამოხატვის თავისუფლება.

 

• ამავე თემაზე, წაიკითხეთ საიას საიას საკონსტიტუციო სამართალწარმოების გუნდის ხელმძღვანელის გიორგი გოცირიძის ვრცელი ანალიზი როგორ შეითავსა კომუნიკაციების კომისიამ „მორალური პოლიციის“ როლი საკონსტიტუციოს გადაწყვეტილების არასწორი წაკითხვის გზით

 

კოალიცია „მედიის ადვოკატირებისათვის“ წევრი ორგანიზაციები აცხადებენ, რომ კატეგორიულად მიუღებელია კომისიის მცდელობა, შეითავსოს თვითრეგულირების ორგანოს ფუნქცია და ჩაერიოს მაუწყებლის შინაარსში, ვინაიდან მას ამის უფლებამოსილება არ გააჩნია. ასეთი ფაქტის დაშვებით სახეზე იქნება მედიის შინაარსობრივი კონტროლი, რაც სიტყვის თავისუფლების შეზღუდვის უმკაცრესი ფორმაა.

მედიაკოალიციის ეს შეფასება მოჰყვა კომუნიკაციების კომისიის მიერ უხამსობის რეგულირების მიზნით წამოწყებულ აქტივობებს, კერძოდ, „მთავარი არხის“ სიუჟეტის განხილვას. მედიაკოალიციის წევრი ორგანიზაციები აცხადებენ, რომ კომისია მოქმედებს კანონის საწინააღმდეგოდ. საქართველოს კანონმდებლობასა და კონსტიტუციასთან შეუსაბამო პრაქტიკის დამკვიდრება კი ცენზურის პირდაპირი საფრთხეა.

სადავო სიუჟეტი

შეგახსენებთ, კომუნიკაციების კომისია განიხილავს 2020 წლის 12 დეკემბერს ტელეკომპანია „მთავარი არხის” გადაცემაში „შაბათის მთავარი” გასულ სიუჟეტს. მასალა მე-10 მოწვევის პარლამენტის პირველ სხდომას შეეხებოდა , რომელშიც ჟურნალისტი ბექა ყორშია პლენარულ სხდომაზე შენობაში გადაღებული მასალებით, იქვე ჩაწერილი კომენტარებითა და საავტორო ტექსტით, ერთპარტიული პარლამენტის უარყოფით მხარეებზე საუბრობს. ფინანსთა მინისტრის, ივანე მაჭავარიანის კადრები, რომელიც კომისიის 2020 წლის 21 იანვრის სხდომაზე სადავო გახდა, სწორედ პარლამენტის პლენარულ სხდომათა დარბაზში, საჯარო სივრცეშია გადაღებული.

საქმის წარმოების დაწყების საფუძველი კომუნიკაციების კომისიის აუდიო-ვიზუალური მომსახურების დეპარტამენტის მთავარი სპეციალისტის თეიმურაზ ქორიძის 2020 წლის 28 დეკემბრის სამსახურეობრივი ბარათია. აღნიშნული დეპარტამენტის შეფასებით, „მთავარი არხის“ ეთერში განთავსებული სიუჟეტი შეიცავს ქმედებებს (განცხადებებს) რომლებიც ეწინააღმდეგება საზოგადოებაში დამკვიდრებულ ეთიკურ ნორმებს, აღნიშნულ არაეთიკურ ქმედებებს (განცხადებებს) არ გააჩნია საზოგადოებრივ-პოლიტიკური, კულტურული, საგანმანათლებლო და მეცნიერული ღირებულება, და ცალსახად ლახავს ადამიანისა და მოქალაქის ღირსებას და ძირითად უფლებებს. შესაბამისად, იკვეთება „მაუწყებლობის შესახებ" საქართველოს კანონის 56-ე მუხლის მე-4 პუნქტის დარღვევის ნიშნები.

• ამ თემაზე იხილეთ: რატომ არის საშიში კომუნიკაციების კომისიის მსჯელობა "მთავარი არხის" სიუჟეტში უხამსობის ნაწილზე

რაზე აპელირებს კომისია საქმის განხილვისას

მედიაკოალიციის განცხადებაში ნათქვამია, რომ სხდომის მონიტორინგისას,მათთვის ნათელი გახდა, რომ კომისია 2009 წლის 10 ნოემბერს საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ მიღებულ გადაწყვეტილებაზე აპელირებს და მასზე დაყრდნობით ცდილობს წარმოაჩინოს ისე, თითქოს საკონსტიტუციო სასამართლომ მიღებული გადაწყვეტილებით მას მიანიჭა უფლებამოსილება შეაფასოს პროგრამების შინაარსობრივი მხარე (დაადგინოს შეიცავს თუ არა ის ადამიანის უფლებების ან ღირსების შემლახველ უხამსობას).

„კომისიის მოსაზრება არ შეესაბამება რეალობას და მეტიც, ეწინააღმდეგება საკონსტიტუციო სასამართლოს 11 წლის წინ მიღებულ გადაწყვეტილებას, რომელიც უპირველესად გამოხატვის თავისუფლების დაცვის სულისკვეთებაზე არის აგებული. სწორედ ამიტომ გვსურს დეტალურად განვიხილოთ აღნიშნული გადაწყვეტილების შინაარსი და სასამართლოს მოტივაცია.

საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილების ფაქტობრივი გარემოებები და მოტივაცია“, - ნათქვამია მედიაკოალიციის განცხადებაში.

საკონსტიტუციოს იმ გადაწყვეტილების ანალიზი, რაზეც კომისია აპელირებს

მედიაკოალიციის განცხადებით, 2007 წელს საკონსტიტუციო სასამართლოში გასაჩივრდა მაუწყებლობის შესახებ საქართველოს კანონისა და „მავნე ზეგავლენისაგან არასრულწლოვანთა დაცვის შესახებ“ საქართველოს კანონის ის ნორმები, რომლებიც კრძალავდა მაუწყებლის მიერ რიგი ვალდებულებების დარღვევის შემთხვევაში კერძო პირების მიერ მათ გასაჩივრებას კომისიასა და სასამართლოში. სადავო ნორმები გასაჩივრდა საქართველოს კონსტიტუციის ძველი რედაქციის 42-ე მუხლის პირველ პუნქტთან მიმართებაში, რომელიც იცავს სამართლიანი სასამართლოს უფლებას.

„საკონსტიტუციო სასამართლომ სარჩელი მხოლოდ იმ ნაწილში დააკმაყოფილა, რომელიც ეხებოდა მაუწყებლების ვალდებულებას, არ განათავსონ ადამიანისა და მოქალაქის ღირსებისა და ძირითად უფლებათა შემლახავი ისეთი პროგრამა ან რეკლამა, რომელიც შეიცავს უხამსობას. შედეგად, სასამართლომ არაკონსტიტუციურად ცნო „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე–14 მუხლის მე–2 პუნქტის სიტყვები „გარდა ამ კანონის 52-ე, 54-ე, 56–ე ... მუხლებით გათვალისწინებული ნორმებისა“ იმ ნაწილში, რომელიც ეხება 56-ე მუხლის მე–4 პუნქტის სიტყვებს „...ადამიანისა და მოქალაქის ღირსებისა და ძირითად უფლებათა შემლახავი ისეთი პროგრამის ან რეკლამის განთავსება, რომელიც შეიცავს უხამსობას“, საქართველოს კონსტიტუციის 42-ე მუხლის პირველ პუნქტთან მიმართებით. დანარჩენ ნაწილებთან მიმართებაში კი მიიჩნია, რომ გასაჩივრებული ნორმებით არ ილახებოდა პირთა კანონიერი ინტერესები და კონსტიტუციური უფლებები. ამგვარი ინტერესების არარსებობის პირობებში კი, სასამართლოსადმი მიმართვის საჭიროება არ იდგა დღის წესრიგში.

რაც შეეხება სასამართლოს მოტივაციას, როგორც უკვე აღვნიშნეთ, სასამართლოსათვის მიმართვა საკონსტიტუციო სასამართლომ დასაშვებად ცნო მხოლოდ იმ შემთხვევაში, როდესაც უხამსობის შემცველი პროგრამა ლახავს ადამიანისა და მოქალაქის ღირსებასა და ძირითად უფლებებს“, - განმარტებულია მედიაკოალიციის განცხადებაში.

მედიაკოალიცია ყურადღებას ამახვილებს საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ სამოტივაციო ნაწილში გაკეთებულ შემდეგ დასკვნაზე: „შესაბამისად, მაუწყებლის მიერ დარღვეული უფლების აღდგენის, მათ შორის, უფლების დარღვევით გამოწვეული ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნით სასამართლოსადმი მიმართვის აკრძალვა არღვევს საქართველოს კონსტიტუციის 42-ე მუხლის პირველ პუნქტს”.

„სასამართლო საუბრობს იმაზე, რომ იმ ადამიანს, რომელიც მიიჩნევს რომ დაერღვა კონსტიტუციური უფლებები ან შეელახა უფლება (უხამსი პროგრამის გადაცემით), უნდა ჰქონდეს სასამართლოსადმი მიმართვის შესაძლებლობა, რათა მოითხოვოს ზიანის ანაზღაურება. ამდენად ის გამოხატვის თავისუფლების საპირწონედ საუბრობს კონკრეტული ინდივიდის ინტერესზე, დარღვეული უფლებების აღდგენის მიზნით, ისარგებლოს კონსტიტუციური უფლებით და მიმართოს სასამართლოს თავად, როგორც მოსარჩელემ. ამრიგად, სასამართლოს ერთადერთი მოტივატორი, თუ რატომაც დააკმაყოფილა ამ ნაწილში სარჩელი იყო ის, რომ თავად ფიზიკურ თუ იურიდიულ პირს შესძლებოდა მაუწყებლის მიერ ვალდებულების დარღვევის შემთხვევაში და მისი უფლებების შელახვისას გაესაჩივრებინა ეს ფაქტი სასამართლოში“, - ვკითხულობთ განმარტებაში.

მედიაკოალიციის განცხადებით, სასამართლოს არც ერთ პარაგრაფში, არც პირდაპირ და არც ირიბად მიუთითებია იმაზე, რომ ასეთივე უფლებამოსილება უნდა გააჩნდეს მესამე პირს, ადმინისტრაციულ ორგანოს, რომელიც საკუთარი ინიციატივით, ყოველგვარი მოსარჩელის გარეშე, თავად გადაწყვეტს რომ კონკრეტული პროგრამა ლახავს ვინმეს ინტერესებს და შეიცავს უხამსობას.

„აღნიშნული არათუ არ გამომდინარეობს გადაწყვეტილებიდან, არამედ პირდაპირ ეწინააღმდეგება მას, ვინაიდან ამავე გადაწყვეტილებაში საკონსტიტუციო სასამართლო ვრცელ მსჯელობას უძღვნის გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვის სააფრთხეებს, მაშინ, როდესაც დაცვის საგანი ხდება სუბიექტური გრძნობები და აბსტრაქტული ცნებები. აღნიშნული რისკები კი კიდევ უფრო მეტად იზრდება მაშინ, როდესაც ამ საკითხებს განიხილავს არა დამოუკიდებელი ხელისუფლების შტო (მოსარჩელის მიერ შეტანილი სარჩელის საფუძველზე), არამედ ადმინისტრაციული ორგანო, საკუთარი ინიციატივით“, - ვკითხულობთ კოალიციის განცხადებაში.

და იქვე დამატებულია: „სასამართლო აღნიშნავს: „ამავე დროს უნდა აღინიშნოს, რომ გამოხატვის თავისუფლების შემზღუდველი ნორმები უნდა იყოს გათვალისწინებული ნათელი და განჭვრეტადი, ვიწროდ მიზანმიმართული კანონით. სასამართლოსადმი მიმართვის უფლება გარანტირებული უნდა იყოს, როდესაც უფლების დარღვევას მაუწყებლის ბრალეული ქმედება იწვევს, ამასთან, გამოკვეთილი უნდა იყოს ის უფლება, რომლის დასაცავადაც გამოხატვის თავისუფლება შეიძლება შეიზღუდოს. ზნეობრიობის საკითხების სასამართლო წესით განსჯადობა უარყოფით ეფექტს იქონიებს მაუწყებლის თავისუფლებაზე იმდენად, რამდენადაც, უმეტეს შემთხვევაში, ძნელია ობიექტურად იმის განსაზღვრა, რა შეესაბამება ზნეობრივ ნორმებს და რა არა. ასეთი საკითხების სასამართლო წესით განსჯადობა გამყინავ ეფექტს იქონოებს მაუწყებლის თავისუფლებაზე და შედეგად დააზარალებს მთლიანად საზოგადოებას.“

მედიაკოალიცია მნიშვნელოვნად მიიჩნევს იმ ფაქტს, რომ მთელ გადაწყვეტილებაში საუბარი როგორც მხარეების, ისე სასამართლოს მხრიდან სწორედ სასამართლოში გასაჩივრების უფლებაზე მიმდინარეობს და კომისიის მანდატი ამ საქმეში არც პირდაპირ და არც ირიბად არ განხილულა. მეტიც, ამის უფლებამოსილება საკონსტიტუციო სასამართლოს არც გააჩნდა, ვინაიდან სადავო ნორმები გასაჩივრებული იყო მხოლოდ სამართლიანი სასამართლოს უფლებასთან მიმართებაში, რომელიც არც მაშინდელი და არც ამჟამინდელი პრაქტიკით არ მოიცავს რომელიმე ადმინისტრაციული ორგანოსადმი მიმართვის უფლებას. საკონსტიტუციო სასამართლო კი ყოველთვის შებოჭილია იმ სასარჩელო მოთხოვნით, რაც დაყენებულია მოსარჩელის მიერ. შესაბამისად, საფუძველს მოკლებულია მსჯელობა, თითქოს საკონსტუტიციო სასამართლომ მიღებული გადაწყვეტილებით და ერთ-ერთი სადავო ნორმის გაუქმებით, კომისიას რაიმე უფლებამოსილება მიანიჭა.

„საკონსტიტუციო სასამართლოს განხილული გადაწყვეტილების საფუძველზე კომუნიკაციების კომისიის მიერ საკუთარი თავისთვის თვითნებურად დაწესებული მანდატი წარმოადგენს უკანონო ქმედებას და საკონსტიტუციო სასამართლოს უპატივცემულობას, რომელიც არათუ არ გამომდინარეობს გადაწყვეტილებიდან, არამედ პირდაპირ ეწინააღმდეგება მის სულისკვეთებას“, - აცხადებენ მედიაკოალიციაში.

კოალიციის განცხადების თანახმად, საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილების შედეგად 56-ე მუხლის მეოთხე პუნქტის დარღვევის შემთხვევაში თვითრეგულირების მექანიზმის პარალელურად გაჩნდა მისი მხოლოდ სასამართლოში გასაჩივრების შესაძლებლობა და ისიც მხოლოდ იმ მიზნით რომ კონკრეტულ ინდივიდს ჰქონდეს შელახული კონსტიტუციური უფლების აღდგენის საშუალება.

როგორც საკონსტიტუციო სასამართლო, ისე ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლო ცალსახად მიუთითებენ, რომ გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვა მხოლოდ ვიწროდ მიზანმიმართული კანონით შეიძლება მოხდეს. კომუნიკაციების კომისიის ხელში კი ჩნდება საშიშროება, რომ მაუწყებელს პასუხისმგებლობა იმ შემთხვევაშიც დაეკისრება, თუკი სადავო პროგრამას არ ეყოლება უშუალოდ დაზარალებული და უფლებაშელახული ადამიანი. ტელეკომპანია “მთავარის” ეთერში გასული სადავო სიუჟეტი სწორედ ამის ერთ-ერთი მაგალითია, რომლის მთავარის გმირის, ივანე მაჭავარიანის პოზიციით კომისია საქმის განხილვისას არც კი დაინტერესებულა.

"აღსანიშნავია, რომ თვითრეგულირებას მიკუთვნებულ საკითხებზე, მათ შორის უხამსობაზე, საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილების მიღების შემდეგ კომისიას არასდროს უმსჯელია. უფრო მეტიც, კომისია საჯარო განცხადებებშიც უთითებდა, რომ 56-ე მუხლთან მიმართებით მისი უფლებამოსილება არ ვრცელდება და აღნიშნული მუხლით გათვალისწინებული საკითხები მაუწყებლის თვითრეგულირების ორგანოს განსახილველია.

მაგალითად, 2017 წლის 08 ნოემბრის განცხადებაში „კომისია აღნიშნავს, რომ პროგრამული შეზღუდვების დაუცველობის შემთხვევები ექცევა მაუწყებელთა თვითრეგულირების მექანიზმის ფარგლების განხილვის ქვეშ. კერძოდ, ომის პროპაგანდის, რასობრივი, ეთნიკური, რელიგიური ან სხვაგვარი შუღლის გაღვივების, რომელიმე ჯგუფის დისკრიმინაციის ან ძალადობისკენ წაქეზების აშკარა და პირდაპირ საფრთხის შემცველი პროგრამების, პორნოგრაფიის, აგრეთვე ადამიანისა და მოქალაქის ღირსებისა და ძირითად უფლებათა შემლახავი, უხამსობის შემცველი პროგრამის ან რეკლამის და სხვ. განთავსება არ იწვევს ადმინისტრაციული პასუხისმგებლობის დაკისრებას მაუწყებლისთვის და მოქმედი კანონმდებლობა არ ითვალისწინებს მაუწყებლისთვის ასეთი პროგრამის ან რეკლამის გავრცელების აკრძალვის ქმედით მექანიზმებს", - ვკითხულობთ კოალიციის განცხადებაში.

მედიაკოლაიცია თავის განცხადებაში ხაზს უსვამს თვითრეგულირების არსს, რომელიც გაშუქების ხარისხისა და ეთიკური დარღვევების გამოსწორების მყისიერი და ეფექტიანი გზაა.

"მედიის მთავარი მონაპოვარი მისი რეპუტაცია და ნდობაა, თუკი მის მიმართ არ იარსებებს ნდობა, ის უბრალოდ ვერ იფუნქციონირებს. ჟურნალისტისთვის მნიშვნელოვანია პირველ რიგში რას ამბობენ კოლეგები და მათი აუდიტორია. მედიამ თავისი პასუხისმგებლობის ფარგლებში უნდა შეძლოს გააცნობიეროს და გამოასწოროს დარღვევა. ხოლო კომუნიკაციების კომისიის ის პოზიცია, რომ თვითრეგულირების მექანიზმი მაუწყებლებში არ მუშაობს სათანადოდ, ვერ იქნება, რადგან თავად ეს ადმინისტრაციული ორგანოა პასუხისმგებელი თვითრეგულირების მექანიზმების ეფექტიან მუშაობზე", - ვკითხულობთ განცხადებაში.

კომისიაში მიმდინარე წარმოების უარყოფითი გავლენა მედიაზე

კომუნიკაციების კომისია მაუწყებლობისა და ელექტრონული კომუნიკაციების სფეროს მარეგულირებელი ორგანოა, რომლის უფლებამოსილებებს საქართველოს კონსტიტუციის მე-17 მუხლი, “მაუწყებლობის შესახებ” და “ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ” საქართველოს კანონები ქმნიან. ჩამოთვლილი ნორმატიული აქტების შინაარსი მათ შორის, სასამართლოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილებებით განიმარტება.

თავის მხრივ, კომისიის მიერ მიღებული გადაწყვეტილებები ქმნიან პრეცედენტს, რომელიც ზუსტი და ერთგვაროვანი პრაქტიკის დადგენის მიზნებს უნდა ემსახურებოდეს.

"გვაქვს მოლოდინი, რომ კომუნიკაციების კომისიაში საქმის წარმოება დააზიანებს მაუწყებელთა თვითრეგულირების მექანიზმს. უკანონო შეზღუდვა კი ასევე გავრცელდება სხვა მაუწყებლებზე.

მოვუწოდებთ კომუნიკაციების კომისიას იმოქმედოს თავისი მანდატისა და კანონმდებლობის ფარგლებში, პატივი სცეს მედიის თავისუფლებისა და საზოგადოების ინფორმირების აღიარებულ სტანდარტებს", - აცხადებენ მედიაკოალიციის წევრი ორგანიზაციები. 

შეგახსენებთ, "მთავარი არხის" სიუჟეტზე კომუნიკაციების კომისიამ 21 იანვარს იმსჯელა. გადაწყვეტილება კი დღეს, 28 იანვარს უნდა გამოქვეყნდეს.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის ყოფილი დირექტორი ვასილ მაღლაფერიძე პარტია „ქართული ოცნების” თავმჯდომარის მოადგილედ აირჩიეს. ამის შესახებ დღეს, 16 იანვარს, პარტიის ყრილობაზე გახდა ცნობილი.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის ყოფილმა გენერალურმა დირექტორმა ვასილ მაღლაფერიძემ თანამდებობა გასული, 2020 წლის ივლისში დატოვა, საპარამენტო არჩევნებამდე რამდენიმე თვით ადრე.

"მიუხედავად იმისა, სრულიად დარწმუნებული ვარ, რომ პირველი არხი მიუკერძოებლად და პირუთვნელად გააშუქებს მომავალ არჩევნებსაც და ყველა სხვა პოლიტიკურ პროცესსაც, იქიდან გამომდინარე, რომ ვინმემ სხვადასხვა მიზნიდან გამომდინარე, არ იპოვოს ეჭვის საბაბი და კითხვის ნიშნები არ დასვას არხის მიუკერძოებლობასთან დაკავშირებით, მივიღე გადაწყვეტილება გადადგომის შესახებ", - წერდა მაღლაფერიძე ვრცელ განცხადებაში, რომლითაც მან საქართველოს პირველი არხის სამეურვეო საბჭოს წევრებს მიმართა.

მოსაზრებები იმის შესახებ, რომ მაღლაფერიძეს შესაძლოა პოლიტიკურ სივრცეში გაეგრძელებინა საქმიანობა, მაშინვე გაჩნდა, მას „ქართული ოცნების“ პარტიულ სიაში მოიაზრებდნენ.

„მედიაჩეკერი“ დღეს ცდილობდა ვასილ მაღლაფერიძესთან გაერკვია, ხომ არ უკავშირდებოდა საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორის პოზიციის დატოვება მის პარტიაში გადანაცვლებას, თუმცა, მან ჩვენს სატელეფონო ზარებს არ უპასუხა. ამავე კითხვაზე კი „მთავარი არხის“ ჟურნალისტთან საუბარში, ეს კატეგორიულად გამორიცხა.

„ტელევიზიიდან წავედი სადღაც ივლისში და აგვისტოში და კარგია, რომ ვგეგმავდეთ, მაგრამ ქართველები ასე არ ვგეგმავთ, 5 თვით ადრე. ამასთან არ იყო კავშირში. ძალიან მნიშვნელოვანი ეტაპი იწყება, იმიტომ, რომ წავიდა ძალიან მნიშვნელოვანი და გამოკვეთილი ლიდერი და პარტიამ უნდა გააგრძელოს ფუნქციონირება მის გარეშე. ეს არ არის ხშირი მოვლენა საქართველოში და ძალიან დიდი პასუხისმგებლობა აწევს ამ პარტიას“, - განაცხადა მაღლაფერიძემ „მთავარ არხთან“.

ვასილ მაღლაფერიძე საზოგადოებრივი მაუწყებლის გენერალურ დირექტორად 2017 წლის იანვარში აირჩიეს. მის კანდიდატურას მხარი სამეურვეო საბჭოს ექვსმა წევრმა დაუჭირა. ახალი დირექტორის არჩევა მას შემდეგ გახდა საჭირო, რაც 21 ნოემბერს არხის ყოფილმა დირექტორმა გიორგი ბარათაშვილმა პოსტი გაურკვეველი მიზეზით დატოვა. მაშინ, ვასილ მაღლაფერიძის არჩევას, სამოქალაქო ორგანიზაციების საჯარო განცხადება მოჰყვა, ისინი ამ გადაწყვეტილებაში პოლიტიკურ ინტერესზე საუბრობდნენ.

• ასევე დაგაინტერესებთ: რა გეგმებით მოვიდა ვასილ მაღლაფერიძე და რა ეტაპზეა მაუწყებელი 3 წლის შემდეგ - IDFI-ს კვლევა

თანამშრომელთა გათავისუფლებას აჭარის ტელევიზიაში, გამოძიების დაწყებას „მთავარ არხზე“ გასულ რეპორტაჟზე და ცვლილებებს კანონში, რომელიც კომუნიკაციების კომისიას უფლებას აძლევს კომუნიკაციების სფეროში სპეციალური მმართველი დანიშნოს - ადამიანის უფლებადამცველი საერთაშორისო ორგანიზაცია Human Rights Watch მედიის თავისუფლების შეზღუდვის შემაშფოთებელ მცდელობებად აფასებს. 

აჭარის ტელევიზიის საქმე

Human Rights Watch-ის 2021 წლის ანგარიშის  იმ ნაწილში, რომელიც მედიის თავისუფლებას ეხება, საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიაში განვითარებულ მოვლენებს საკმაოდ ვრცელი ადგილი ეთმობა. 

ანგარიშში მოხვდა გასული წლის თებერვალში, მაუწყებლის თანამშრომელთა მდუმარე პროტესტი. შეგახსენებთ, 2020 წლის 28 თებერვალს, მას შემდეგ რაც ცნობილი გახდა რომ აჭარის მაუწყებლის დირექტორმა გიორგი კოხრეიძემ საინფორმაციო სამსახურის უფროსის პოზიციიდან გაათავისუფლა შორენა ღლონტი, მაუწყებლის ჟურნალისტების ნაწილმა, მთავარი საინფორმაციო გამოშვების დასასრულს, პირდაპირ ეთერში, ერთწუთიანი დუმილით და მესიჯით - "აჭარის მაუწყებელში სუსია" პროტესტი გამოუცხადა ტელევიზიაში მიმდინარე მოვლენებს. და, ეს არ იყო თანამშრომელთა პირველი საპროტესტო აქცია. 

"აჭარის მაუწყებელში სუს-ია" - მდუმარე აქცია პირდაპირ ეთერში. 2020 წ. 28 თებერვალი. აჭარის ტელევიზია.

გარდა ამისა, ანგარიშში მოხვდა მაუწყებლიდან მთავარი საინფორმაციო გამოშვების წამყვანის თეონა ბაკურიძისა და ასევე, ტოქშოუ "ჰეშთეგის" წამყვანისა და აჭარის ტელევიზიის ალტერნატიული პროფკავშირის თავმჯდომარის მალხაზ რეხვიაშვილის გათავისუფლების ამბავიც. 

თეონა ბაკურიძე ტელევიზიიდან 2020 წლის 13 მარტს გაათავისუფლეს. გათავისუფლების საფუძვლად, დირექტორის ბრძანებაში მითითებული იყო რომ, "თეონა ბაკურიძის მხრიდან ადგილი ჰქონდა შრომითი ხელშეკრულებისა და შრომის შინაგანაწესის პირობების აშკარა უხეშ დარღვევას".  გათავისუფლებას წინ უსწრებდა მისი დროებით მოხსნა ეთერიდან საინფორმაციო სამსახურის ახალდანიშნულ უფროსთან გიორგი აბაზაძესთან კამათის გამო (9 მარტს იგი ჯერ ეთერიდან მოხსნეს, შემდეგ კი საქმის მოკვლევა მისი გათავისუფლებით დაასრულეს).

რაც შეეხება მალხაზ რეხვიაშვილს, ტელევიზიის მენეჯმენტმა იგი სამსახურიდან ფეისბუკზე გამოქვეყნებული პოსტის გამო გაათავისუფლა.  გათავისუფლების ბრძანებაში მითითებული იყო, რომ რეხვიაშვილის პოსტით მაუწყებლის დისკრედიტაცია მოხდა. საუბარია რეხვიაშვილის სტატუსზე, რომლითაც იგი ეხმიანებოდა მაუწყებლის თანამშრომლის, თეონა თურმანიძისთვის საქმიანობის შეზღუდვას ასევე ფეისბუკზე გამოქვეყნებული პოსტის გამო. 

"30 ივლისს ახალმა მენეჯმენტმა კიდევ სამი თანამშრომელი გაათავისუფლა, მათ შორის ალტერნატიული პროფკავშირის ორი აქტიური წევრი, რომელთა ორგანიზებითაც 4 დღით ადრე აქცია მოეწყო სარედაქციო პოლიტიკაში ახალი მენეჯმენტის ჩარევის გასაპროტესტებლად. ისინი სამსახურში მოგვიანებით აღადგინეს, მას შემდეგ, რაც აჭარის ტელევიზიის 280-მა თანამშრომელმა ასეთი მოთხოვნით შედგენილ პეტიციას მოაწერა ხელი", - ვკითხულობთ ამავე ანგარიშში.

აჭარის ტელევიზიის პასუხი ანგარიშზე

ანგარიშის გამოქვეყნების შემდეგ აჭარის ტელევიზიამ საპასუხო წერილი გამოაქვეყნა, რომელშიც არხი Human Rights Watch-ს უზუსტობებზე, ზედაპირულ დამოკიდებულებასა და სრულიად უსამართლო შეფასებებზე უთითებს.

"როგორც ჩანს, საერთაშორისო ორგანიზაცია, რომელიც განსაკუთრებული ავტორიტეტითა და სანდოობით სარგებლობს, სამწუხაროდ, დაეყრდნო მხოლოდ ცალმხრივ, ანგაჟირებული პირების მიერ მიწოდებულ ინფორმაციას, რასაც, სიმართლესთან არავითარი კავშირი არ აქვს", - ნათქვამია საპასუხო წერილში.

ამავე წერილში განმარტებულია, რომ თეონა ბაკურიძე სამსახურიდან გათავისუფლდა "მის მიერ განხორციელებული სამსახურებრივი ბულინგის, მობინგისა და სამუშაო პროცესის ჩაშლის გამო, რის შედეგადაც, ერთი თანამშრომლის სტაციონარში, სამკურნალოდ გადაყვანაც კი გახდა საჭირო". მალხაზ რეხვიაშვილის გატავისუფლების მიზეზი გახდა "არა მაუწყებლის დისკრედიტაცია, რაც თავისთავად არის ორგანიზაციის დებულების უხეში დარღვევა, არამედ ტელეწამყვანის მხრიდან, მის მიერ გავრცელებული ყალბი (ფეიკ) ინფორმაციის გასწორებაზე უარის თქმა".

რაც შეეხება 30 ივლისს გათავისუფლებულ და შემდეგ აღდგენილ თანამშრომლებს, ტელევიზიის მენეჯმენტის საპასუხო წერილში ნათქვამია, რომ ეს მტკნარი სიცრუეა: "წარმოუდგენელია ძალადობა, ფიზიკური დაპირისპირება, ადამიანის ჯანმრთელობის ხელყოფა ვინმეს ეპატიოს პეტიციითა და თუნდაც ასეულობით ადამიანის მოთხოვნით. ფიზიკური ძალადობის ჩამდენი თანამშრომლები საბოლოოდ ჩამოშორდნენ დაკავებულ თანამდებობებს. მათ გაუფორმდათ შრომითი ხელშეკრულებები დოკუმენტური ფილმების წარმოებაზე. გვინდა გვჯეროდეს, რომ ძალადობის წახალისება “ ჰუმან რაითს ვოჩ”–ის მიზანს არ ემსახურება". 

---

"მთავარი არხის" სიუჟეტის საქმე

ანგარიში ასევე ეხება 2020 წლის ივლისში ოპოზიციურ “მთავარ არხზე” გასულ რეპორტაჟთან დაკავშირებით სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის მიერ გამოძიების დაწყებას.

შეგახსენებთ, 2020 წლის 2 ივლისს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურმა გაავრცელა განცხადება,  რომელშიც ნათქვამი იყო, რომ "2020 წლის 20 ივნისს, ტელეკომპანია „მთავარი არხის“ გადაცემა „შაბათის მთავარში“ გავიდა გამოგონილ და განზრახ დამახინჯებულ ფაქტებზე აგებული სიუჟეტი, რომელიც მასობრივ მაყურებელს აუწყებდა წინასწარ შეცნობით ყალბ ამბავს, რომ თითქოს, მარნეულის მუნიციპალიტეტში პანდემიის პერიოდში სხვადასხვა დაავადებებისგან გარდაცვლილი პირების ოჯახის წევრებს, ხელისუფლების წარმომადგენლები, გარდაცვალების მიზეზად ახალი კორონავირუსის დასახელების სანაცვლოდ სთავაზობდნენ გარკვეულ ფულად თანხებს, 3000-დან 10000 ლარამდე ოდენობით". 

სუს-ი არხისგან ამ სიუჟეტის დაუმონტაჟებელი, ე.წ. შავ მასალას ითხოვდა. "მთავარმა არხმა" ეს ქმედება მათი დაშინების მცდელობად შეაფასა. მომხდარს არაერთი გამოხმაურება მოჰყვა მედიის საკითხებზე მომუშვე ორგანიზაციების მხრიდან. 

"ორგანიზაციებმა ეს გამოძიება გამოხატვის თავისუფლებაში ჩარევის სახიფათო პრეცედენტად შეაფასეს, განსაკუთრებით იმ ნეგატიური დამოკიდებულების გათვალისწინებით, რომელსაც ხელისუფლება „მთავარი არხის“ სარედაქციო პოლიტიკის მიმართ ავლენდა", - ვკითხულობთ Human Rights Watch-ის ანგარიშში. 

---

ცვლილებები კომუნიკაციების შესახებ კანონში

2020 წლის ივლისში პარლამენტმა მიიღო ცვლილებები „საქართველოს კანონში ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ“, რითიც მაუწყებლობისა და ელექტრონული კომუნიკაციების სფეროს მარეგულირებელ ორგანოს, „კომუნიკაციების კომისიას“, უფლებამოსილება მიენიჭა, დანიშნოს „სპეციალური მმართველი“ ელექტრონული კომუნიკაციების ნებისმიერ იმ კომპანიაში, რომელიც ვერ უზრუნველყოფს კომისიის გადაწყვეტილებების შესრულებას.

"ასეთ „სპეციალურ მმართველს“ კანონი უფლებამოსილებას ანიჭებს, მიიღოს ნებისმიერი მმართველობითი გადაწყვეტილება გარდა კომპანიის აქციების გასხვისებისა. ადგილობრივ ორგანიზაციათა გაერთიანებამ - „მედიის ადვოკატირების კოალიციამ” და „რეპორტიორებმა საზღვრებს გარეშე“ ეს კანონი გააკრიტიკეს სამაუწყებლო მედიის თავისუფლების შეზღუდვის გამო. „კომუნიკაციების კომისიის“ თქმით, კანონი მხოლოდ მობილური და ინტერნეტ მომსახურების მიმწოდებლებს ეხება და არა მედიას ან მაუწყებლებს", - ვკითხულობთ ანგარიშში.

• ამ თემაზე წაიკითხეთ: რა საფრთხეებს ქმნის კომუნიკაციების კომისიისა და მთავრობის მიერ ინიცირებული ცვლილებები?

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს მომდევნო ერთი წლის განმავლობაში "რადიო მარნეულის" დამფუძნებელი და დირექტორი კამილა მამედოვა უხელმძღვანელებს. ამ პოზიციაზე მან "სტუდია მონიტორის" რედაქტორი ნანა ბიგანიშვილი ჩაანაცვლა.

კამილა მამედოვა ქარტიის საბჭოს განახლებულმა შემადგენლობამ აირჩია. ქარტიის საბჭოში დღეს, 19 დეკემბერს, ქარტიის წევრთა ტრადიციულ საერთო კრებაზე, სამი ახალი წევრი აირჩიეს - ნინო ჯაფიაშვილი, გულო კოხოძე და სოფო ჟღენტი.  უფლებამოსილების ვადის ამოწურვის გამო კი საბჭო დატოვეს - გელა მთივლიშვილმა, მაია მერკვილაძემ და ლიკა ზაკაშვილმა. 

• ამ თემაზე:  ქარტიამ საბჭოს ახალი შემადგენლობა აირჩია
  
  

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭო 9 ჟურნალისტისგან შედგება. 9 წევრიან საბჭოში 3-ს თბილისის კვოტით ირჩევენ, 6-ს კი რეგიონების. საბჭოს წევრები 3 წლის ვადით ირჩევიან. თავის მხრივ, საბჭოს წევრები შემადგენლობიდან ერთი წლის ვადით ირჩევენ საბჭოს თავმჯდომარეს. ერთსა და იმავე პირს საბჭოს თავმჯდომარეობა ზედიზედ მხოლოდ ორჯერ შეუძლია.

ქარტიის საბჭო, მომდევნო ერთი წლის განმავლობაში, საქმეებს შემდეგი შემადგენლობით განიხილავს:

1. ზვიად ქორიძე - მედიაექსპერტი, "მთის ამბების" კონსულტანტი; 
2. ნანა ბიგანიშვილი - სტუდია მონიტორი
3. კამილა მამედოვა - რადიო მარნეული
4. ნინა ხელაძე - TOK TV
5. ირმა ზოიძე - სტუდია REC 
6. ნინო ჯაფიაშვილი - რადიო თავისუფლება
7. სოფო ჟღენტი - აჭარის ტელევიზია
8. გულო კოხოძე - "სამხრეთის კარიბჭე"
9. ნათია ზოიძე - დამოუკიდებელი ჟურნალისტი

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია 2009 წელს დაარსდა. დღეის მდგომარეობით ქარტია აერთიანებს 339 ჟურნალისტს მთელი საქართველოს მასშტაბით. ქარტიის წევრი შეიძლება გახდეს ნებისმიერი ფიზიკური პირი, რომელიც ეწევა ჟურნალისტურ საქმიანობას და იზიარებს ქარტიის პრინციპებს.

პროფესიული ეთიკის დარღვევისა და მანიპულირების გაზრდილი შემთხვევები, სიღრმისეული, მოკვლევითი სიუჟეტების სიმცირე და სიძულვილის ენისა და დისკიმინაციული ლექსიკის გამოყენება - ასეთი იყო ტელემედია წინასაარჩევნოდ, რომელიც კვლავ რჩება პლურალისტურად, თუმცა მკვეთრად პოლარიზებულად.

მონიტორინგის საბოლოო ანგარიშის მთავარი მიგნებების თანახმად, ყველა არხის მონაცემებით, პარტიებს შორის ყველაზე მეტი დრო დაეთმო „ქართულ ოცნებას“. მას მოსდევს „ნაციონალური მოძრაობა“ და „ევროპული საქართველო".

ანგარიშში ნათქვამია, რომ  წინასაარჩევნო მედიაგარემო პლურალისტური, თუმცა მკვეთრად პოლარიზებული იყო. მაუწყებელთა ერთი ნაწილი ხელისუფლებისადმი იყო მიკერძოებული, მეორე კი ოპოზიციისადმი. მიკერძოება არასასურველი საარჩევნო სუბიექტის ნეგატიურ გაშუქებაში გამოიხატებოდა. 

მაგალითად, ანაგრიშის მიხედვით, „ქართული ოცნება“ ყველაზე დადებითად POSTV-ზე გაშუქდა (დადებითი ტონი იყო დათმობილი დროის 39%), ყველაზე უარყოფითად კი "მთავარ არხზე“ - (72% უარყოფითი ტონი). „ქართული ოცნების“ მიმართ ყველაზე კრიტიკული სიუჟეტები ხშირად ამ არხის ეთერში გადიოდა. 

რაც შეეხება "ნაციონალურ მოძრაობას“, ეს პარტია ყველაზე დადებითად „მთავარი არხის“ ეთერში გაშუქდა(დათმობილიდროის 13 %),  ყველაზე უარყოფითად „ობიექტივზე“  (დროის 91 %); "ევროპულ საქართველოს“ ყველზე მეტი დრო „ფორმულას“ ეთერში დაეთმო, "ობიექტივი" კი ტრადიციულად,  ყველაზე მეტ დროს „პატრიოტთა ალიანსს“ უთმობს.

ანგარიშის მიხედვით, "ქართული ოცნების" მსგავსად, მთავრობაც ყველაზე პოზიტიურად POSTV-ს ეთერში გაშუქდა (დროის 38% დადებითი ტონით გაშუქებას დაეთმო), ხელისუფლებისადმი ყველაზე კრიტიკული ტონი კი „მთავარ არხს“ აქვს (დროის 69%).  

ამავე დოკუმენტში ვკითხულობთ, რომ 

• „პირველ არხს“ ხელისუფლებისადმი არაკრიტიკული, ლოიალური სარედაქციო პოლიტიკა აქვს;
  
  
• „მთავარ არხს“ მიკერძოებული სარედაქციო პოლიტიკა აქვს „ნაციონალური მოძრაობის“ და მიხეილ სააკაშვილის მიმართ;
  
  
• იმედი“ და POSTV ხელისუფლებისადმი მიკერძოებით გამოირჩევა. აქ მმართველი გუნდი აბსოლუტურად დადებითადაა წარმოჩენილი. ამ არხებზე ოპოზიცია მაქსიმალურად დისკრედიტირებულია.

 

რაც შეეხება საქართველოს მესამე პრეზიდნეტს, მიხეილ სააკაშვილს, ანგარიშის მიხედვით, მიხეილ სააკაშვილს ყველაზე მეტი დრო POSTV-მ დაუთმო და ამავე დროს, მიხეილ სააკაშვილი ყველაზე უარყოფითადაც ამ არხზე გაშუქდა (86%), ყველაზე დადებითად კი სააკაშვილი "მთავარმა არხმა" გააშუქა, - მისთვის დათმობილი დროის 24 % მის დადებით შეფასებას მიეძღვნა.

რაოდენობრივი მონაცემების გარდა, საინტერესოა თვისებრივი კვლევის მიგნებებიც. ამ მიგნებების თანახმად, გასულ წლებთან შედარებით ტელემედიაში გაზრდილია პროფესიული ეთიკის დარღვევისა და მანიპულირების შემთხვევები. ხშირია გონივრული ბალანსის დარღვევის და გადაუმოწმებელი ინფორმაციის გავრცელების ფაქტები.

ასევე, ტენდენციებში ვკითხულობთ, რომ:

• სატელევიზიო ახალ ამბებში პრობლემად რჩება მოვლენების ზედაპირულად გაშუქება. მაუწყებელების ეთერში იშვიათად გვხვდება საზოგადოებისთვის მნიშვნელოვანი საკითხების სიღრმისეული ანალიზი;
  
  
• წინა წლების მსგავსად, თითქმის ყველა არხზე პრობლემად რჩება საარჩევნო თემატიკასთან დაკავშირებული სიღრმისეული, მოკვლევითი სიუჟეტების სიმცირე, რაც ამომრჩეველს დაეხმარებოდა ინფორმირებული არჩევანის გაკეთებაში;
  
  
• მაუწყებლების ნაწილი ხშირად იყენებდა სამთავრობო უწყებების პრესსამსახურების მომზადებულ მასალებს მათ წარმომავლობაზე ნათლად მითითების გარეშე;
  
  
• სატელევიზიო ახალ ამბებში კვლავ გვხვდება სიძულვილის ენისა და დისკიმინაციული ლექსიკის გამოყენების შემთხვევები. ამ მხრივ გამორჩეულია „ობიექტივი“, სადაც, ტრადიცულად, ამჯერადაც არაერთხელ დაფიქსირდა ქსენოფობიური განცხადებები;
  
  
• წინა წლების მსგავსად, კვლავ პრობლემას წარმოადგენდა გენდერული სტერეოტიპებისა და გენდერული ნიშნით დისკრიმინაციის შემცველი განცხადებების უცვლელად და უკომენტაროდ გაშუქება;
  
  
• მონიტორინგის პერიოდში სექსისტური განცხადებების ტირაჟირების რამდენიმე შემთხვევა დაფიქსირდა. სექსისტური განცხადების ავტორები პოლიტიკოსებთან ერთად იყვნენ ჟურნალისტებიც.

ანგარიშის სრული ვერსია იხილეთ აქ 

 

---

ტელემედიის გარდა, წინასაარჩევნოდ მონიტორები აკვირდებოდნენ ასევე ონლაინ მედიას, სოციალურ ქსელს, ტოქშოუებს, გაზეთებსა და რადიოებს. ასევე, მონიტორინგდებოდა როგორ აშუქებს მედია უცხოურ გავლენას საქართველოზე. 

მედიამონიტორინგი ხორცილდება ევროკავშირისა (EU) და გაეროს განვითარების პროგრამის (UNDP) ხელშეწყობით, სამ არასამთავრობო ორგანიზაციასთან თანამშრომლობით – საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიასთან, ინტერნიუს საქართველოსსა და CRRC-საქართველოსთან.

ნარკომომხმარებელთა და ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემების მქონე ადამიანთა სტიგმატიზება/დისკრიმინაცია და პაციენტის პერსონალური მონაცემების გასაჯაროება - ასე გაშუქდა ბათუმში, ერთ-ერთ კოვიდსასტუმროში პაციენტის მხრიდან ექთანზე თავდასხმის ფაქტი. მედიამ მომხდარი ზედაპირულად, კონტექსტისა და პრობლემის ჩვენების გარეშე გააშუქა, რითაც ნარკომომხმარებელთა მიმართ სტიგმის გაძლიერებას შეუწყო ხელი.

შემთხვევა ბათუმში, ერთ-ერთ სასტუმროში, რომელიც კოვიდსასტუმროდ არის გადაკეთებული, 25 ნოემბერს გვიან ღამით მოხდა. გავრცელებული ინფორმაციით, პაციენტმა, რომელიც ერთ-ერთი სახელმწიფო პროგრამის ბენეფიციარია, ექთანს, სავარაუდოდ გატეხილი თერმომეტრით, დაზიანებები მიაყენა, შემდეგ კი, თვითდაზიანება სცადა. პაციენტი ექთანს, როგორც სამედიცინო პერსონალმა განმარტა, კონკრეტულ მედიკამენტს სთხოვდა.

ბათუმში მომხდარი შემთხვევა მედიის ფოკუსში მოხვდა და ფართოდ გაშუქდა. ამბის გაშუქებისას, თითქმის ყველა მედიამ, (როგორც სამაუწყებლო, ასევე, ონლაინ მედიამ) რამდენიმე გამონაკლისის გარდა (მათ შორის, „რადიო თავისუფლება“, ტელეკომპანია „იმედი"), დაასახელა ის პროგრამა, საუბარია მეტადონის პროგრამაზე, რომლის ბენეფიციარიც აღნიშნული პირია, და ასევე, დეტალურად აღწერა როგორ მოხდა თავდასხმა.


მედიამ მომხდარი ფრაგმენტულად და ზედაპირულად გააშუქა, როგორც ბათუმში მომხდარი ინციდენტი, რომელშიც მეტადონის პროგრამის ბენეფიციარი მონაწილეობდა.  მასალების აქცენტი არ იყო იმის ჩვენება, რამდენად სრულყოფილად იღებს საჭირო მომსახურებას ამ კონკრეტული სახელმწიფო პროგრამის ბენეფიციარი და მისი ქცევა, ხომ არ იყო განპირობებული უყურადღებობით, ან საჭირო სერვისების ვერმიღებით. მედიამ მისი პროგრამის ბენეფიციარობა მხოლოდ იმის საჩვენებლად გამოიყენა, რომ “სავარაუდო დანაშაულის ჩამდენი არის ნარკოდამოკიდებული და ის იყო აგრესიული”, რამაც ნარკოდამოკიდებულთა მიმართ საზოგადოებაში ისედაც არსებული სტიგმის გაძლიერებას შეუწყო ხელი.

პროგრამა დაასახელეს შემდეგმა მაუწყებლებმა:

პირველი არხი, (15:00, 18:00 და 21:00 საათიან გამოშვებებში. ყველა გამოშვებაში ახსენეს პროგრამის დასახელება), აჭარის ტელევიზია, (რომელმაც ეს ამბავი გააშუქა სამ გამოშვებაში, 15:00, 18:00 და 20:00 საათზე და ამათგან, 20:00 საათიან გამოშვებაში სიუჟეტს შემდეგი სათაური ჰქონდა: “პაციენტი ექთანს თავს ნარკოტიკის გამო დაესხა”), TV ფორმულა (17:00 საათიან გამოშვებაში), "რუსთავი 2” (18:00 საათიან გამოშვებაში), “მაესტრო” (15:00, 17:00 და 18:00 საათიან გამოშვებებში).

ორმა მაუწყებელმა, “მთავარმა არხმა” და “ტვ პირველმა” კი მომზადებულ მასალებში პაციენტის პერსონალური მონაცემებიც გაასაჯაროვა.

“მთავარმა არხმა” 25 ნოემბერს შემთხვევა ორ, 15:00 და 18:00 საათიან საინფორმაციო გამოშვებებში გააშუქა. 15:00 საათიან გამოშვებაში წამყვანმა დეტალურად აღწერა როგორ დაესხა პაციენტი თავს ექთანს და იქვე თქვა, რომელი პროგრამის ბენეფიციარია იგი. ამის შემდეგ კი, ჟურნალისტმა, ჩართვაში დაასახელა პაციენტის სახელი და გვარი, პროგრამა და ხაზი გაუსვა, რომ “როგორც ამბობენ, ეტაპობრივად კოვიდპაციენტი აგრესიული იყო ხოლმე”. მანვე დაამატა, რომ “რომ არა დაცვის სამსახურის სწრაფი და დროული რეაგირება, შემთხვევა ფატალურად დასრულდებოდა” და კიდევ ერთხელ, დეტალურად აღწერა, როგორ აპირებდა მომხდარის შემდეგ პაციენტი თვითდაზიანებას. 18:00 საათიან გამოშვებაში ინფორმაცია შედარებით მშრალი იყო, პაციენტის პერსონალური მონაცემები აღარ გაუსაჯაროებიათ, თუმცა, ექთანს მაინც დეტალურად მოაყოლეს, როგორ მოხდა მასზე თავდასხმა.

პერსონალური მონაცემები გაასაჯაროვეს “TV პირველის” 15:00 საათიან გამოშვებაშიც. ჟურნალისტმა ჩართვაში ხაზი გაუსვა, რომ მათ გაარკვიეს, ვინ არის პაციენტი. ასევე, “მთავარი არხის” მსგავსად, “TV პირველზეც” დეტალურად აღწერეს როგორი აგრესიული იყო პაციენტი. მომდევნო, 18:00 საათიან გამოშვებაში, არხს პაციენტის პერსონალური მონაცემები აღარ გაუსაჯაროებია, მაგრამ, ამჯერადაც მთავარი აქცენტი პაციენტის მეტადონზე დამოკიდებულება იყო და ასევე, კვლავ დეტალურად აღწერეს თავდასხმის ხერხები. აღსანიშნავია, რომ ამ გამოშვებაში იყო იმის მცდელობა, ეჩვენებინათ კოვიდპაციენტები რამდენად სრულყოფილად იღებენ საჭირო სერვისებს და მუშაობენ თუ არა მათთან ფსიქოლოგები. თუმცა, ეს აქცენტი ეხებოდა ზოგადად ყველა კოვიდინფიცირებულს.

სამაუწყებლო ეთერში არ ჰქონია, თუმცა, ვებგვერდისთვის მომზადებულ მასალაში პაციენტის პერსონალური მონაცემებიც გასაჯაროვდა და მისი მეტადონის პროგრამის ბენეფიციარობაც Imedinews.ge-ს მასალაში. ასევე, მეტადონის პროგრამის გარდა, პერსონალური მონაცემები გაასაჯაროვეს გამოცემებმა რეზონანსმა და ნიუპოსტმა.

პაციენტის იდენტიფიცირება არ მოუხდენიათ, თუმცა, მეტადონის პროგრამის ბენეიციარობა ნახსენები იყო სხვა ონლაინგამოცემების ნაწილის მიერ მომზადებეულ მასალებშიც. მათ შორის, ასეთი სტატიები გამოქვეყნდა: “ბათუმელებზე”, გურიანიუსზე, პრაიმტაიმზე და სხვა, არაერთ საიტზე, როგორიცაა: მედიამოლი, დრონი, დიანიუსი და ა.შ.




ონლაინგამოცემა “პუბლიკას” ჟურნალისტი ნათია ამირანაშვილი, რომელიც წლებია მუშაობს ნარკომომხმარებელთა თემაზე, ამბობს, რომ ამ ინციდენტის ასე გაშუქება და პაციენტის მდგომარეობის და ქცევის კონტექსტში მისი მეტადონის პროგრამაში ყოფნაზე ხაზგასმა, სტიგმისშემცველი იყო.

“თითქოს იკითხებოდა ისე, რომ ამ ადამიანის აგრესიულობა დამოკიდებული და კავშირში იყო მხოლოდ მის ნარკომომხმარებლობასთან”, - ამბობს იგი და ამატებს, რომ ეს გასნკუთრებით პრობლემურია იმ დამოკიდებულების ფონზე, რაც წლებია არსებობს ნარკოდამოკიდებულთა მიმართ და რაც იმაში გამოიხატება, რომ მათ აგრესიულობას პირდაპირ აკავშირებენ მათ მდგომარეობასთან.

ნათია ამბობს, რომ ამ ამბის გაშუქებისას მედიას სხვა კონტექსტი უნდა ჰქონოდა: “ჩემთვის, როგორც მკითხველისთვის და როგორც ჟურნალისტისთვისაც, საინტერესო იყო რატომ მოხდა შემთხვევა, მიიღო თუ არა ამ ადამიანმა მისთვის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი, საჭირო და ადექვატური მკურნალობა და პრეპარატი. აუცილებლად უნდა გარკვეულიყო და გვცოდნოდა იღებდა თუ არა ის საკმარის დოზას. თუ ვთქვათ, ადამიანს, დოზა არ ჰყოფნის და მას გლიცინს შესთავაზებენ, ის რა თქმა უნდა იქნება ძალიან ცუდად. ეს არის ჩვეულებრივი, ერთგვარი ჩანაცვლებითი სამკურნალო პროგრამა და ამ ადამიანებს სჭირდებათ ადექვატური და სწორი მოვლა, სწორი დოზის შერჩევა და ამ დოზის კონტროლი”.

კიდევ ერთი დეტალი, რაზეც ჟურნალისტი ამახვილებს ყურადღებას, იზოლაციაში მყოფი, კოვიდპაციენტების ფსიქოლოგიური მდგომარეობაა:

“სულ რომ არ ყოფილიყო ამ მომსახურების მიმღები ეს ადამიანი, ისედაც ვიცით, რომ აგრესია, ფსიქიკური პრობლემები მეტად მწვავდება ასეთ პერიოდში და როდესაც ამგვარი, დამატებითი საჭიროების მქონე პაციენტი ხვდება ასეთ იზოლაციაში, მის ქცევას დამატებით უნდა მიექცეს ყურადღება სახელმწიფოსგან, პერსონალისა და ზოგადად, მეტადონის პროგრამის განმახორციელებლისგან. უნდა გვცოდნოდა გათვალისწინებული იყო თუ არა მისი საჭიროებები, როგორც ფიზიკური, ასევე ფსიქოლოგიური. მე ვფიქრობ, რომ ყველა ეს დეტალი უნდა გვცოდნოდა ჩვენ ამ მასალებიდან”.

ასოციალური ქცევის ფსიქოლოგიურ მდგომარეობასთან დაკავშირება პრობლემურად მიაჩნია ფსიქოლოგ ჯანა ჯავახიშვილს. “მედიაჩეკერს” ამ თემაზე მასთან ვრცელი ინტერვიუც აქვს მომზადებული, რომელშიც იგი ამბობს, რომ სგავსი შემთხვევების გაშუქებისას მედიამ ყოველთვის უნდა აჩვენოს კონტექსტი: “მედიამ დანაშაულის შემთხვევები არ უნდა გააშუქოს ისე, როგორც ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემის მქონე ადამიანებისთვის დამახასიათებელი ქცევა. როდესაც ჟურნალისტი აშუქებს ასეთ პრობლემას, ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ განზოგადებას და სტიგმატიზებას თავი აარიდოს და ისაუბროს სისტემურ პრობლემაზე.


საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მე‐10 პრინციპის მიხედვით, “ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს ადამიანის პირად ცხოვრებას და არ შეიჭრას პირად ცხოვრებაში, თუ არ არსებობს განსაკუთრებული საზოგადოებრივი ინტერესი”.

სამედიცინო დიაგნოზი და ჯანმრთელობის მდგომარეობის შესახებ ინფორმაცია ადამიანის პირადი ცხოვრების ნაწილია. შესაბამისად, ქარტიის ეს პრინციპი ცალსახად ავალდებულებს ჟურნალისტს, არ გაამჟღავნოს პირის ჯანმრთელობის შესახებ ინფორმაცია, თუკი არ არსებობს განსაკუთრებული საზოგადოებრივი ინტერესი.

“მოერიდეთ ინფიცირებული პირის ვინაობის გასაჯაროებას, თუ ეს არ არის მაღალი საჯარო ინტერესის საგანი და არ გაქვთ სარედაქციო დასაბუთება, რატომ არის მოცემულ შემთხვევაში ამა თუ იმ პირის იდენტიფიცირება აუცილებელი”, - ვკითხულობთ კორონავირუსის გაშუქების გზამკვლევში, რომელიც საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერაა მომზადებული. იმ მასალებიდან, რომლებშიც პაციენტის პერსონალური მონაცემები გასაჯაროვდა, გაუგებარია ცნობისმოყვარეობის დაკმაყოფილების გარდა, სხვა რა საინფორმაციო ღირებულება ჰქონდა პაციენტის ვინაობის გასაჯაროებას.


სარედაქციო განმარტება: სტატიას შეგნებულად არ ერთვის არცერთი ბმული (ე.წ. ჰიპერლინკი), იმისათვის, რომ განმეორებით არ შევუწყოთ ხელი მასალების ტირაჟირებას და შესაბამისად, ნარკომომხმარებელთა სტიგმატიზებას. 

ტელეკომპანია "პირველის" გადაცემა “ღამის ამბების” წამყვანებმა: თეონა ბაკურიძემ და თამარ ჩიხლაძემ და გადაცემის პროდიუსერმა ნათია ზოიძემ ტელეკომპანია დატოვეს. სამივე მათგანი ამბობს, რომ მათი გადაწყვეტილება სარედაქციო დამოუკიდებლობის საკითხს არ უკავშირდება.

ინფორმაცია ამის შესახებ ონლაინგამოცემა "ნეტგაზეთმა" გაავრცელა. 

თეონა ბაკურიძემ, რომელიც "TV პირველის" გუნდს მიმდინარე წლის 26 მარტიდან შეუერთდა, მას შემდეგ, რაც იგი აჭარის ტელევიზიიდან გაათავისუფლეს, "მედიაჩეკერს" უთხრა, რომ მისი გადაწყვეტილება არანაირად არ უკავშირდება სარედაქციო დამოუკიდებლობას, იმიტომ, რომ იმ გადაცემაში, სადაც ის მუშაობდა, ეს გარანტირებული იყო: “უბრალოდ, ჩემი მხრიდან თანამშრომლობის რესურსი ამოიწურა და ეს არანაირად არ არის დაკავშირებული სარედაქციო დამოუკიდებლობასთან".

მეტ დეტალებზე საუბრისგან მან თავი შეიკავა, თქვა, რომ ისევ მედიაში ხედავს საკუთარ თავს, თუმცა, სად, ამ ეტაპზე რაიმე გადაწყვეტილება მიღებული არ აქვს. კითხვაზე, ხომ არ განიხილავს აჭარის ტელევიზიას, მან თქვა, რომ არხთან მას სამართლებრივი დავა აქვს და ჯერ მის საქმეზე პროცესებიც არ ჩანიშნულა.

"მედიაჩეკერი" თამარ ჩიხლაძეს ვერ დაუკავშირდა, თუმცა, როგორც მან "ნეტგაზეთს" უთხრა, მისი გადაწყვეტილებაც არ უკავშირდება სარედაქციო თავისუფლების საკითხს.

"ტვ პირველმა" მომცა ჩემთვის უმნიშვნელოვანესი პროექტი "ღამის ამბები", რის გამოც ძალიან მადლიერი ვარ, თუმცა საბოლოდ გადაწყვეტილებას ბევრი ფაქტორის გათვალისწინებით იღებ. ამ ეტაპზე ეს ჩემი არჩევანია. აღარ მოვისურვე ჩემი სატელევიზიო კარიერის გაგრძელება ამ სივრცეში. სამომავლო საქმიანობას რაც შეეხება, ჯერ არანაირი გადაწყვეტილება არ მიმიღია”, – უთხრა “ნეტგაზეთს” თამარ ჩიხლაძემ.

სარედაქციო დამოუკიდებლობის საკითხში ტელეწამყვანეს ეთანხმება გადაცემის პროდიუსერი ნათია ზოიძე. მან "მედიაჩეკერს" უთხრა, რომ მისი შრომითი ხელშეკრულება ტელეკომპანიასთან ამოიწურა და ამ ეტაპზე მისი გაგრძელება აღარ ისურვა.  ნათია ზოიძეც, თეონა ბაკურიძის მსგავსად, TV პირველზე აჭარის ტელევიზიიდან გადავიდა. იგი აჭარის ტელევიზიაში დირექტორის მოადგილე იყო და არხი მას შემდეგ დატოვა, საკუთარი გადაწყვეტილებით, რაც დირექტორი გიორგი კოხრეიძე გახდა.

ტელეკომპანია "პირველის" გადაცემა "პირველი ხაზის" ავტორმა და წამყვანმა გიორგი ნიორაძემ, საქართველოს ცენტრალური საარჩევნო კომისიის თავმჯდომარის თამარ ჟვანიას მასწავლებლების შესახებ მომზადებული სიუჟეტისთვის მაყურებელს ბოდიში მოუხადა და განაცხადა, რომ არხის გადაწყვეტილებით, მასალამაუწყებლის ყველა პლატფორმიდან წაიშლება.  

თამარ ჟვანიას შესახებ სიუჟეტი გავიდა გადაცემაში "პირველი ხაზი", რომელსაც ჟურნალისტები გიორგი ნიორაძე და ვიკა ბუკია უძღვებიან. 12 ნოემბერს, იმ დღეს, როდესაც ეთერში ეს მასალა გავიდა, გადაცემა მხოლოდ გიორგი ნიორაძეს მიჰყავდა.

"ჟურნალისტურ სტანდარტს რომ თავი დავანებო, ეს იყო, მსუბუქად რომ ვთქვა, მდარე სატელევიზიო პროდუქტი, ძალიან ცუდი ესთეტიკის, რომელზეც პასუხისმგებელი თავიდან ბოლომდე ვარ მე. ვაღიარებ, მე შემეშალა და ამისთვის ბოდიშს ვუხდი მაყურებელს, გარდაცვლილი პედაგოგების ოჯახებს და ჩემს კოლეგებს, ამ და სხვა რედაქციებში, ვისაც დისკომფორტი შევუქმენი. ვაღიარებ ჩემს, დავარქვათ შეცდომას, ეს სიუჟეტი არ ასახავს არც ამ არხის და არც ამ გადაცემის სტანდარტს და შესაბამისად, აღნიშნული სიუჟეტი იხსნება "ტვ პირველის" ყველა ელექტრონული პლატფორმიდან", - განაცხადა გიორგი ნიორაძემ სიუჟეტის გასვლიდან მეორე დღეს გადაცემის ბოლოს. 



შეგახსენებთ, მასალა, რომლის გამოც გადაცემის წამყვანმა ბოდიში მოიხადა, ტელეკომპანიის ეთერში 12 ნოემბერს გავიდა. სიუჟეტის ავტორი დაინტერესდა იმით, როგორი მოსწავლე იყო თამარ ჟვანია და ამ მიზნით, იმ მუნიციპალიტეტში ჩავიდა, სადაც ცესკოს თავმჯდომარემ სასკოლო განათლება მიიღო.  

უფრო ვრცლად, იმ სიუჟეტის შესახებ, რომლის გამოც გადაცემის წამყვანმა ბოდიში მოიხადა, წაიკითხეთ სტატიაში: როცა ჟურნალისტი იკვლევს, როგორი მოსწავლე იყავით სკოლაში. 

14 ნოემბრის 01:50 საათის მონაცემებით, აღნიშნული სიუჟეტი ისევ იძებნებოდა გადაცემა "პირველი ხაზის" ფეისბუკის გვერდზე. საუბარია12 ნოემბრის გადაცემაზე, რომელიც სწორედ ამ სიუჟეტით მთავრდება. ცალკე მოჭრილი ეს კონკრეტული მასალა კი, რომელიც მაუწყებლის ფეისბუკის გვერდზე ვრცედებოდა, გიორგი ნიორაძის ბოდიშამდე  კარგა ხნით ადრე, 13 ნოემბრის დღის პირველ ნახევარშივე უკვე აღარ იძებნებოდა.  

განახლება: ამ სტატიის გამოქვეყნებიდან მალევე, გადაცემის ფესიბუკის გვერდზე ვიდეომასალა დაარედაქტირეს. ამჟამად, 12 ნოემბრის გადაცემის პირდაპირი ეთერის (LIVE) ვიდეოს ბოლო ნაწილი მოჭრილი აქვს და სიუჟეტი სოციალურ ქსელში აღარ იძებნება.

8 ნოემბრის ღამით, საქართველოს ცენტრალურ საარჩევნო კომისიასთან მიმდინარე საპროტესტო აქციის გაშუქებისას, დაშავდნენ გადამღები ჯგუფები და დაზიანდა მედიის ტექნიკა. მედიის წარმომადგენლები ამბობენ, რომ მათ წყლის ჭავლს, რომლითაც პერიოდულად აქციის დაშლას ცდილობდნენ, დამიზნებით უშენდნენ. ჟურნალისტები და ოპერატორები სწორედ წყლის ჭავლმა დააზიანა. მათი ნაწილი, წყლის წნევის გამო, გადაღების მანქანებიდან გადმოვარდა.

აქციის გაშუქებისას "ტელეკომპანია პირველის" ოპერატორს პავლე ხაჩიძეს თვალი დაუზიანდა და  სამედიცინო დახმარება დასჭირდა.  

TV პირველის ოპერატორი პავლე ხაჩიძე

წყლის ჭავლით დასველდა და ამ მდგომარეობაში მუშაობის გაგრძელების შემდეგ გონება დაკარგა ტელეკომპანია „ფორმულას“ ოპერატორმა გიორგი ჯაფარიძემ. სასწრაფო სამედიცინო დახმარების ჯგუფმა იგი ღუდუშაურის კლინიკაში გადაიყვანა.

 

დაშავდა ამავე არხის ახალი ამბების სამსახურის ჟურნალისტი ანა ბარათაშვილი, რომელიც წყლის ჭავლის წნევამ მიკროავტობუსიდან გადმოაგდო.

TV ფორმულას ჟურნალისტი ანა ბარათაშვილი

აქციის გაშუქებისას დაშავდა „რადიო თავისუფლების“ ორი გადამღები ჯგუფი. წყლის ჭავლმა დააზიანა მედიასაშუალების კამერა.

ფოტოკამერა დაუზიანდა OC Medias თანადამფუძნებელ, ფოტოგრაფ მარიამ ნიკურაძეს. როგორც იგი სოციალურ ქსელში წერს, მის კამერას სავარაუდოდ ქვა მოხვდა.

ტექნიკა დაუზიანდა "რუსთავი 2-საც". მაუწყებლის ინფორმაციით, ფეხის არეში მსუბუქი დაზიანება მიიღო ოპერატორმაც.

წყლის ჭავლისგან მობილური ტელეფონი დაუზიანდა „გურიანიუსის“ ჟურნალისტს მერაბ ცაავას. როგორც იგი ამბობს, ჟურნალისტების მიმართ დამიზნებით ისროდნენ წყლის ჭავლს: „მიკროავტობუსზე ვიდექით ჟურნალისტები და პირდაპირ დაგვიმიზნეს წყლის ჭავლი. ვერ მოვასწარით ჩამოსვლა“.

გადამღები ჯგუფების მისამართით წყლის ჭავლის დამიზნება ჩანს კადრებშიც, რომელიც ონლაინგამოცემა On.ge-მ გაავრცელა.



წყლის ჭავლის დამიზნებით სროლაზე საუბრობს JRC-ის ჟურნალისტი გიგა აბულაძე, რომელიც ასევე დაშავდა წყლის ჭავლისგან მუშაობის პროცესში. როგორც იგი ამბობს, აქვს თვალების წვის შეგრძნება და ცრემლდენა.

გიგა აბულაძემ, დაშავებამდე მოასწრო კადრების გადაღება, რომელშიც ჩანს როგორ უშენენ წყლის ჭავლს დამიზნებით, რის გამოც, კამერა ხელიდან უვარდება. 

“მთავარი არხის” დირექტორი თამთა მურადაშვილი ამბობს, რომ ჟურნალისტ თაკო ლეკვეიშვილს და ოპერატორ ტატო გურგენიძეს წყლის ჭავლს დამიზნებით ესროდნენ, შედეგად დაზიანდა მაუწყებლის 5 ტექნიკა.

აქციის გაშუქებისას დაშავდა "ნეტგაზეთის" ჟურნალისტი სოფო აფრიამაშვილი, წყლის ჭავლმა დაუზიანა თვალი.

შეგახსენებთ, 8 ნოემბერს ოპოზიციამ პარლამენტთან საპროტესტო აქცია გამართა. აქციის მონაწილეებმა  მთავრობას სამი მოთხოვნა წაუყენეს და დრო რვა საათამდე მისცეს. ოპოზიცია ითხოვდა: ხელახალ არჩევნებს, ცესკოს თავმჯდომარის თამარ ჟვანიას გადადგომას და პოლიტპატიმრების გათავიუფლებას. მას შემდეგ, რაც ულტიმატუმის ვადა გავიდა, აქციამ ცესკოს შენობასთან გადაინაცვლა.

ცესკოსთან აქციის მონაწილეებს უკვე დახვდათ ასობით სამართალდამცველი და სპეცტექნიკა. რამდენიმესაათიანი შეკრების შემდეგ, აქციის მონაწილეებს არაერთხელ დაუშინეს წყლის ჭავლი. 

გვიან ღამით აქცია იმ პირობით დაიშალა, რომ ხვალ, 9 ნოემბერს, აქციის მონაწილეები ისევ პარლამენტთან შეიკრიბებიან.

გადაადგილების ნებართვის მოსაპოვებლად მედიამ მთავრობის ადმინისტრაციას 8 ნოემბრის 20:00 საათამდე უნდა მიმართოს. გადაადგილების სპეციალური ნებართვა ესაჭიროებათ როგორც ავტომანქანაში მსხდომ პირებს, ასევე მძღოლს.

მთავრობის ადმინისტრაციის ინფორმაციით, ღამის საათებში გადაადგილების უფლების მისაღებად, სავალდებულოა ექსელის სპეციალური ცხრილის შევსება, რომელიც მედიასაშუალებებს პრესსამსახურისგან ეგზავნებათ.

შევსებული ფორმა მედიამ უნდა გააგზავნოს მისამართზე: pressoffice@gov.ge არაუგვიანეს 2020 წლის 8 ნოემბრის 20:00 საათისა.

"გაცნობებთ, რომ აღნიშნული ვადის გასვლის შემდეგ ელექტრონულ ბაზაში ცვლილებები არ განხორციელდება. ასევე გთხოვთ, გაითვალისწინოთ, რომ თანდართული ექსელის ფორმა მოიცავს ორ გვერდს, რომელთაგან ორივე გვერდზე შესაბამისი ინფორმაციის მითითება სავალდებულოა", - ნათქვამია ადმინისტრაციის განცხადებაში.

შეგახსენებთ, უწყებათაშორისი საკოორდინაციო საბჭოს გადაწყვეტილებით, 9 ნოემბრიდან, დიდ ქალაქებში - თბილისი, ქუთაისი, ბათუმი, რუსთავი, ზუგდიდი, გორი, ფოთი - 22:00 საათიდან 05:00 საათამდე იზღუდება გადაადგილება, როგორც ქვეითად, ისე - სატრანსპორტო საშუალებებით.

აღნიშნული შეზღუდვა არ ვრცელდება მედიასაშუალებების იმ წარმომადგენლებზე, რომლებიც სპეციალურ ელექტრონულ ბაზაში იქნებიან. თუმცა, მედიამ ეს ნებართვა თავიდან უნდა მოიპოვოს, რადგან პანდემიის პირველი ტალღის დროს გაცემული ნებართვები აღარ მოქმედებს.

იმისათვის, რომ გადაადგილებაზე დაწესებული შეზღუდვები არ შეეხოთ, მედიასაშუალებებმა გადააგილების ნებართვა, ე.წ. საშვი, თავიდან უნდა მოითხოვონ. როგორც "მედიაჩეკერს" მთავრობის ადმინისტრაციის პრესსამსახურში განუმარტეს, ის ნებართვა, რომელიც მედიას პანდემიის პირველი ეტაპის დროს ჰქონდა, კონკრეტულ პერიოდზე იყო გათვლილი და უკვე ძალადაკარგულია.

ვის, როდის და რა ფორმით უნდა მიმართონ მედიასაშუალებებმა, იმისათვის რომ თანამშრომლებისთვის გადაადგილების უფლება მოიპოვონ, ან, ხომ არ დაწესდება ლიმიტი, თანამშრომელთა რაოდენობაზე (მსგავს შემთხვევას ადგილი ჰქონდა გაზაფხულზე), ამ კითხვების პასუხად ნინო წივწივაძემ განაცხადა, რომ ამ დეტალებს მედიას თავად შეატყობინებენ. 

ქვეყანაში არსებული ეპიდემიოლოგიური ვითარების გამო, ორშაბათიდან, 9  ნოემბრიდან, საქართველოს დიდ ქალაქებში, 22:00 საათიდან 05:00 გადაადგილებაზე შეზღუდვები წესდება. შეიზღუდება როგორც ფეხით, ისე ავტოტრანსპორტით გადაადგილება. შეზღუდვები გავრცელდება თბილსში, ქუთაისში, ბათუმში, რუსთავში, ზუგდიდში, გორსა და ფოთში.

მთავრობაში განაცხადეს, რომ ეს შეზღუდვა ქვეყანაში გაუარესებული ეპიდემიოლოგიური ვითარებით აიხსნება და იქნე დასძინეს, რომ "ეს არ არის კომენდანტის საათი. ეს არის გადაადგილების შეზღუდვა”.

 

კოალიცია "მედიის ადვოკატირებისთვის" მოუწოდებს სამართალდამცავ ორგანოებს დაიცვან ჟურნალისტების უსაფრთხოება და უზრუნველყონ ჟურნალისტურ საქმიანობაში ჩარევისა და ჟურნალისტებზე თავდასხმის ფაქტების დაუყოვნებლივი გამოძიება. ასევე, მიმართავს მმართველ პარტიას, დააფიქსიროს მკაფიო პოზიცია მედიის ხელშეუხებლობისათვის და  გასცეს სათანადო რეკომენდაციები, რათა შეჩერდეს საარჩევნო უბნებზე ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელშეშლა.

ამ განცხადებით კოალიცია მედიის ადვოკატირებისათვის, დღეს, 2020 წლის 31 ოქტომბერს, საარჩევნო უბნებზე მედიის ხელშეშლისა და ჟურნალისტებზე თავდასხმის ფაქტებს გამოეხმაურა. 

კოალიცია განცხადებაში უთითებს იმ ფაქტებს, რასაც დღეს ჰქონდა ადგილი. კონკრეტულად: 

• დღეს, გლდანის ოლქის 79-ე საარჩევნო უბანზე, ონლაინგამოცემა „პუბლიკის” ჟურნალისტი, მინდია გაბაძე იღებდა მოქალაქეს, რომელიც იგინებოდა და აგრესიულად შეურაცხმყოფელი სიტყვებით მიმართავდა ჟურნალისტებს. ამ ფაქტის გადაღების დროს აგრესიულად განწყობილმა პირმა ფეხი დაარტყა მას. გარდა ფიზიკური დაზიანებისა, „პუბლიკის” ჟურნალისტს დაუვარდა ტელეფონი და დაზიანდა. მედიასაშუალების ინფორმაციით, ჟურნალისტი მიდია გაბაძე პოლიციამ გამოკითხვაზე გადაიყვანა.
  
  
• ამავე საარჩევნო უბანზე დაშავდა ტელეკომპანია „პირველის” ჟურნალისტი, ანა ახალაია, ჟურნალისტის განმარტებით, სავარაუდოდ, დაპირისპირების დროს სახეში კამერა მოხვდა.
  
  
• მარნეულში, სოფელ აზიზ ქენდიში, #14 უბანზე მყოფ On.ge-ს ჟურნალისტის განცხადებით, მას პარტია "ევროპული საქართველოს" წარმომადგენელმა მუშაობაში ხელი შეუშალა.

კოალიციის განცხადებით, გარდა ამისა, საარჩევნო უბნებზე მობილიზებული აქტივისტების მხრიდან შეინიშნება აგრესია მედიის მისამართით.

"მოვუწოდებთ სამართალდამცავ ორგანოებს დაიცვან ჟურნალისტების უსაფრთხოება და უზრუნველყონ ჟურნალისტურ საქმიანობაში ჩარევისა და ჟურნალისტებზე თავდასხმის ფაქტების დაუყოვნებლივი გამოძიება.

ასევე მივმართავთ მმართველ პარტიას დააფიქსიროს მკაფიო პოზიცია მედიის ხელშეუხებლობისათვის. გასცეს სათანადო რეკომენდაციები, რათა შეჩერდეს საარჩევნო უბნებზე ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელისშეშლა", - ვკითხულობთ მედიაკოალიციის განცხადებაში. 

შეგახსენებთ, დღეს განცხადება გაავრცელა საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამაც, რომლითაც სამართალდამცავ უწყებას მოუწოდა უზრუნველყოს მედიის წარმომადგენლების უსაფრთხოება საარჩევნო უბნებზე და დაიცვას ისინი თავდასხმისა და უკანონო ხელშეშლებისგან.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია მოუწოდებს სამართალდამცავ ორგანოებს, უზრუნველყონ მედიის წარმომადგენლების უსაფრთხოება საარჩევნო უბნებზე და დაიცვან ისინი თავდასხმისა და უკანონო ხელშეშლებისგან.

ქარტიის ეს განცხადება მოჰყვა ჟურნალისტებზე თავდასხმისა და ხელშეშლის რამდენიმე ფაქტს, რომელიც სხვადასხვა საარჩევნო უბანზე მოხდა.

უფრო კონკრეტულად, თბილისში, გლდანის 79-ე საარჩევნო უბანზე, სადაც ხმაური და დაპირისპირება იყო, ონლაინგამოცემა "პუბლიკისა" და "TV პირველის" ჟურნალისტები დაშავდნენ.

"პუბლიკას" ინფორმაციით, მათ ჟურნალისტს, მინდია გაბაიძეს, რომელიც ინიციდენტს იღებდა, ფიზიკურად გაუსწორდნენ და ტელეფონი დაუმტვრიეს. ჟურნალისტი იღებდა მოქალაქეს, რომელიც იგინებოდა და აგრესიულად, შეურაცხმყოფელი სიტყვებით მიმართავდა ჟურნალისტებს. ამ ფაქტის გადაღების დროს აგრესიულად განწყობილმა პირმს ჟურნალისტს ფეხი დაარტყა.

ამავე უბანზე ფიზიკური დაზიანება მიიღო ტელეკომპანია „პირველის“ ჟურნალისტმა ანა ახალაიამ. მისი თქმით, სავარაუდოდ, დაპირისპირების დროს სახეში კამერა მოხვდა. ამავე ტელეკომპანიის ინფორმაციით, მათ წარმომადგენლებს პროფესიული მოვალეობის შესრულებაში ხელს უშლიან სამგორის ოლქშიც.

პროფესიული მოვალეობის შესრულებისას On.ge-ს ჟურნალისტს მუშაობაში ხელი შეუშალა ევროპული საქართველოს წარმომადგენელმა. შემთხვევა მარნეულში, სოფელ აზიზ ქენდიში, #14 უბანზე მოხდა. გამოცემის ინფორმაციით, ჟურნალისტი დარინა ქამადაძე უბანზე ფოტოების გადასაღებად შევიდა, რეგისტრაციის დროს კი შენიშნა ადამიანი, რომელიც საეჭვოდ მოეჩვენა და ჰკითხა, რომელ ორგანიზაციას წარმოადგენდა. ჟურნალისტი აღნიშნავს, რომ ამ პირმა ჯერ ცესკოს მიერ გაცემულ დამკვირვებლის მოწმობაზე მიუთითა, რომელიც ქურთუკის ქვეშ ჰქონდა, შემდეგ კი აჩვენა, რომ შეიარაღებულია. დარინა ქამადაძის თქმით, კითხვაზე, რატომ გადაადგილდება უბანზე იარაღით, კაცმა უპასუხა, რომ ეს მისი იარაღია. მას შემდეგ, რაც On.ge-ს წარმომადგენელმა კამერა ჩართო, კაცმა იარაღი დამალა და ჟურნალისტს კამერაზე ხელი დაარტყა.

ტელეკომპანია "ფორმულას" ინფორმაციით, სამტრედიაში "ქართული ოცნების" ოფისთან მათ გადამღებ ჯგუფს სიტყვიერი და ფიზიკური შეურაცხყოფა მიაყენეს. მაუწყებლის განცხადებით, აგრესიული თავდასხმა ჟურნალისტებზე მას შემდეგ მოხდა, რაც მათ ოფისთან შეკრებილ ათეულობით ადამიანს ჰკითხეს, რა ხდებოდა შენობის შიგნით.

"მანამდე "ქართული ოცნების" ოფისთან შეკრებილები შენობაში ცალ-ცალკე შედიოდნენ და რჩებოდა შთაბეჭდილება, რომ თითქოს, იქ რაღაცას არიგებდნენ. ჟურნალისტებმა ოფისის ხელმძღვანელებთან შეხვედრა მოითხოვეს, თუმცა ისინი შენობასთან მყოფმა პირებმა არ შეუშვეს - რამდენიმე იქ მყოფმა, მათ შორის, სამტრედიის მერიის თანამშრომელმა "ფორმულას" ოპერატორს სცემა ზურგში და ფეხებში, რათა სიტუაციის გადაღება ვერ მოეხერხებინა", - ვკითხულობთ "ფორმულას" მიერ გავრცელებულ ინფორმაციაში. 

დღეს, 29 ოქტომბერს, არჩევნებამდე ორი დღით ადრე, ეს არის ჟურნალისტების მუშაობის ხელშეშლის მეორე შემთხვევა. დილით ტელეკომპანია "მთავარი არხის" იმერეთის ბიუროს რეპორტიორს ირაკლი ვაჩიბერაძეს უცნობმა პირებმა ტელევიზიის კუთვნილი ჩართვის აპარატი და კამერა გასტაცეს. 

ასევე, დღესვე,  “ქართული ოცნების” ოფისში გამართულ ბრიფინგზე პარტიის აღმასრულებელმა მდივანმა ირაკლი კობახიძემ განაცხადა, რომ არჩევნების დღეს ოპოზიცია საარჩევნო უბნებზე არეულობის მოწყობას გეგმავს, დამადასტურებლად კი ჟურნალისტსა და ოპოზიციის წარმომადგენელს შორის სატელეფონო საუბარი დაასახელა. ჟურნალისტმა ნატო გოგელიამ, რომელსაც კობახიძე ახსენებდა, თქვა, რომ ეს არის ფაქტობრივად დადასტურება, რომ მას უსმენენ, რადგან საუბარი მასა და ოპოზიციონერს შორის ნამდვილად შედგა.

ამ უკანასკნელ შემთხვევას, გამოეხმაურა საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია და განაცხადა, რომ: "გმობს მოქალაქეების, და მათ შორის ჟურნალისტთა უკანონო მოსმენებისა და თვალთვალის პრაქტიკას. ეს ეწინააღმდეგება საზოგადოებრივი დემოკრატიული განვითარების პრინციპებსა და ლიბერალურ ღირებულებებს".

კოალიცია "მედიის ადვოკატირებისთვის" წევრმა ორგანიზაციებმა კი მოუწოდეს მმართველ პარტიას განმარტოს ჟურნალისტის სავარაუდო მოსმენასთან დაკავშირებული საკითხები. ასევე, მიმართავს სამართალდამცავ ორგანოებს დაიცვან ჟურნალისტების უსაფრთხოება და უზრუნველყონ ჟურნალისტურ საქმიანობაში ჩარევისა და ჟურნალისტებზე თავდასხმის ფაქტების დაუყოვნებლივი გამოძიება.

კოალიცია „მედიის ადვოკატირებისათვის“ მოუწოდებს მმართველ პარტიას განმარტოს ჟურნალისტის სავარაუდო მოსმენასთან დაკავშირებული საკითხები. ასევე, მიმართავს სამართალდამცავ ორგანოებს დაიცვან ჟურნალისტების უსაფრთხოება და უზრუნველყონ ჟურნალისტურ საქმიანობაში ჩარევისა და ჟურნალისტებზე თავდასხმის ფაქტების დაუყოვნებლივი გამოძიება.

დღეს, „ქართული ოცნების“ ოფისში გამართულ ბრიფინგზე, მმართველი პარტიის აღმასრულებელმა მდივანმა და საარჩევნო შტაბის ხელმძღვანელმა ირაკლი კობახიძემ „ოპოზიციის მიერ დაგეგმილ პროვოკაციებზე“ ისაუბრა“. ამავე ბრიფინგზე მან განაცხადა, რომ გუშინ „ტვ პირველის“ ჟურნალისტ ნატო გოგელიას და ენმ-ის ადგილობრივ ლიდერს ბესო ქათამაძეს შორის (სატელეფონო) საუბარი შედგა და საზოგადოებას გააცნო საუბრის დეტალები.

დღესვე, ტელეკომპანია "მთავარის" ჟურნალისტმა ირაკლი ვაჩიბერაძემ სოციალურ ქსელში დაწერა, რომ უცნობმა პირებმა ჩართვის აპარატი და კამერა გასტაცეს. ამ დროისათვის აპარატურა აღმოჩენილია, თუმცა კვლავაც უცნობია თავდამსხმელის ვინაობა.

„როგორც სავარაუდოდ ფარული მოსმენა, ისე მოსმენის დეტალების გასაჯაროება პოლიტიკური ტრიბუნის გამოყენებით არ შეესაბამება დემოკრატიულ სტანდარტს, ხელისუფლება ვალდებულია დაიცვას ჟურნალისტები თავდასხმებისა და არასათანადო მოპყრობისაგან. მაღალი პოლიტიკური თანამდებობის პირები კი არ უნდა ახალისებდნენ მედიის მარგინალიზაციის პროცესს. მიგვაჩნია, რომ ეს ვალდებულება განსაკუთრებულია წინასაარჩევნო პერიოდში“, - ნათქვამია განცხადებაში, რომელიც მედიაკოლიციის წევრმა ორგანიზაციებმა გაავრცელეს. 

მედიაკოლაცია მოუწოდებს მმართველ პარტიას განმარტოს ჟურნალისტის სავარაუდო მოსმენასთან დაკავშირებული საკითხები. ასევე, მიმართავს სამართალდამცავ ორგანოებს დაიცვან ჟურნალისტების უსაფრთხოება და უზრუნველყონ ჟურნალისტურ საქმიანობაში ჩარევისა და ჟურნალისტებზე თავდასხმის ფაქტების დაუყოვნებლივი გამოძიება.

სამაუწყებლო მედია გარემო მკვეთრად პოლარიზებული იყო, გამოვლინდა ჟურნალისტებზე ფიზიკური თავდასხმის ფაქტები, გამოიკვეთა მაღალი თანამდებობის პირების მხრიდან კრიტიკული მედია ორგანიზაციებისა თუ მათი წარმომადგენლების მიმართ სიტყვიერი შეურაცხყოფის და მუქარის შემთხვევები. და, ამ დრომდე არც ერთ შემთხვევას არ მოჰყოლია სამართლებრივი თუ სხვა შედეგი - ნათქვამია ანგარიშში, რომელშიც 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნების წინასაარჩევნო გარემოა შეფასებული.

ანგარიში, რომელზეც სამი ორგანიზაცია მუშაობდა: საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველო, სამართლიანი არჩევნები და საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია, დღეს, 29 ოქტომბერს გამოქვეყნდა. ანგარიშში სრულად არის შეფასებული წინასაარჩევნო გარემო, საპარლამენტო არჩევნების წინ, მისი ერთი ქვეთავი კი მედიას ეთმობა.

„სამაუწყებლო მედია გარემო მკვეთრად პოლარიზებული იყო. აღნიშნული საკითხი, წინა წლების მსგავსად, მნიშვნელოვან გამოწვევად რჩება იმ ფონზე, რომ მოსახლეობის უმრავლესობა ინფორმაციის მიღების პირველწყაროდ სწორედ ტელევიზიას ასახელებს“, - ნათქვამია ანგარიშში.

ამავე დოკუმენტის თანახმად, „ქართული ოცნების“ წარმომადგენლები უარს აცხადებდნენ ტელეკომპანია „ფორმულაში“, „მთავარ არხზე“, „TV პირველსა“ და „კავკასიაში“ ვიზიტზე, მაშინ, როდესაც „იმედსა” და „POSTV-ს” ხშირად სტუმრობდნენ. მათ, ასევე, უარი განაცხადეს, მონაწილეობა მიეღოთ „პალიტრა TV-ის“ ეთერში გამართულ დებატებში და, ძირითადად, წარმოდგენილი იყვნენ მარტო, ოპონენტების გარეშე, გადაცემის ბოლო ნაწილში.

„წინასაარჩევნო პერიოდში გამოვლინდა ჟურნალისტებზე ფიზიკური თავდასხმის ფაქტები, გამოიკვეთა მაღალი თანამდებობის პირების მხრიდან კრიტიკული მედია ორგანიზაციებისა თუ მათი წარმომადგენლების მიმართ სიტყვიერი შეურაცხყოფის და მუქარის შემთხვევები, ადგილი ჰქონდა კონკრეტული მედია საშუალების - „პანკისის სათემო რადიოს“ წინააღმდეგ სავარაუდოდ ხელისუფლების მიერ წარმოებულ კამპანიას, რომლის მიზანიც ადგილობრივი მედიის საქმიანობის ხელის შეშლა იყო. შემაშფოთებელია „ტვ პირველის“ დამფუძნებლის მამის, ავთანდილ წერეთლის მიმართ მუქარა, რაც, მისი შვილის განცხადებით, განპირობებული იყო არხის სარედაქციო პოლიტიკით“, - ვკითხულობთ ანგარიშში.

მედიაგარემოს შეფასებაში ნათქვამია, რომ ამ დრომდე არც ერთ შემთხვევას არ მოჰყოლია სამართლებრივი თუ სხვა შედეგი, რაც იწვევს მსგავსი შემთხვევების წახალისებას და წინასაარჩევნო პერიოდში მნიშვნელოვნად აზიანებს მედია გარემოს.

ანგარიშში პრობლემურად არის მიჩნეული საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის მიერ ტელეკომპანია „მთავარი არხისთვის“ 2020 წლის 23 ოქტომბერს გაგზავნილი წერილი, რომლითაც სთხოვენ მუსიკალური კლიპის მართლზომიერად განთავსების დამადასტურებელი დოკუმენტის წარდგენას.

„აღნიშნული ფაქტი, კომისიის მანამდე არსებული მცდელობების გათვალისწინებით - ჩაერიოს მაუწყებლის მიერ შექმნილი/განთავსებული პროდუქტის შინაარსში, ქმნის გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვის საფრთხეს“, - ნათქვამია დოკუმენტში.

ანგარიშის თანახმად, წინასაარჩევნო პერიოდში სოციალურ მედიაში გავრცელებული დეზინფორმაციული კამპანია მნიშვნელოვან გამოწვევად რჩება. დოკუმენტში ნათქვამია, რომ 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნების წინ ქართულ „ფეისბუქ“ სივრცეში ინტენსიური იყო ანონიმურ „ფეისბუქ“ გვერდებზე წარმართული დისკრედიტაციული კამპანიები:

„დისკრედიტაციის მიზნით მოქმედი ანონიმური გვერდების კოორდინირებული საქმიანობა გამოიხატებოდა მათ მიერ წარმოებულ დამაზიანებელ, ორგანიზებულ საინფორმაციო კამპანიებში, რომელიც მიმართული იყო პოლიტიკური მოვლენების, პარტიების, პოლიტიკოსების, მედია საშუალებების, სამოქალაქო აქტივისტებისა თუ არასამთავრობო ორგანიზაციების წინააღმდეგ და მიზნად ისახავს ამომრჩევლებში მათ მიმართ ნეგატიური განწყობების ჩამოყალიბებას ან/და გაღვივებას“.

წინასაარჩევნო გარემოს შემფასებაში ასევე ვკითხულობთ, რომ ანონიმური დისკრედიტაციული საინფორმაციო კამპანიების გარდა, სოციალურ მედიაში აქტიური იყო „ფეისბუქ” გვერდებიც, რომლებიც საზოგადოებაში პოლარიზაციის წახალისების მიზნით ორგანიზებულად ავრცელებდნენ ანტიდასავლურ, ანტი-ლიბერალურ, პრო-რუსულ, ქსენოფობიურ თუ ჰომოფობიურ განწყობებს, პარალელურად კი პრორუსულად განწყობილი პოლიტიკური პარტიების და კანდიდატების სასარგებლოდ წინასაარჩევნო კამპანიაში აქტიურად იყვნენ ჩართული.

„კორონავირუსის პანდემიის ფონზე ჟურნალისტებსაც პროფესიული მოვალეობის შესრულება სტრესულ გარემოში უწევთ, რაც თავის მხრივ დამატებით გამოწვევას უქმნის ჟურნალისტების სამუშაო პირობებს“, - ვკითხულობთ დოკუმენტში.

დანაშაულის სიმძიმის მედიისკენ გადატანა, გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვისკენ მიმართული საშიში განცხადებები, ხელისუფლების პასუხისმგებლობის არიდება - ასე აფასებენ შს მინიტრის მოადგილისა და „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის ირაკლი კობახიძის განცხადებებს მედიის მისამართით ზუგდიდში მიმდინარე მოვლენების გაშუქებისას.

„ყველა მედიასაშუალებისა და მობილური ოპერატორისგან კატეგორიულად მოვითხოვთ - მძევლებისა და სამართალდამცველთა უსაფრთხოების დაცვის მიზნით, ასევე, საპოლიციო ღონისძიების ეფექტიანად წარმართვისთვის, დაუყოვნებლივ მოხდეს ადგილიდან ლაივსიგნალის გათიშვა/შეზღუდვა. წინააღმდეგ შემთხვევაში, სახელმწიფო იტოვებს უფლებას გამოიყენოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული, მის ხელთ არსებული ყველა ბერკეტი, რათა ჩვენი მოქალაქეების სიცოცხლისა და ჯანმრთელობის უსაფრთხოება იყოს დაცული”, - ამ განცხადებით საქართველოს შინაგან საქმეთა მინისტრის პირველმა მოადგილემ კახაბერ საბანაძემ მედიასაშუალებებს მოუწოდა შეეწყვიტათ ზუგდიდში, „საქართველოს ბანკში“ შეიარაღებული მძარცველის მიერ მძევლების აყვანისა და ამ შემთხვევის გამო დაწყებული საპოლიციო ღონისძიებების პირდაპირ ეთერში გაშუქება.

მოგვიანებით, მმართველი პარტია „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარემ ირაკლი კობახიძემ განაცხადა, რომ „მედიასაშუალებების ქმედებების ნაწილი დანაშაულის ნიშნებს შეიცავდა“.

„გამაოგნებელია, როდესაც მედიასაშუალების წარმომადგენელი პირდაპირ ეთერში აწარმოებს მოლაპარაკებებს ამ ტიპის დანაშაულის ჩამდენ პირთან. ამ მოლაპარაკებების დეტალები კიდევ უფრო გამაოგნებელია, რაზეც დღეს თქვენს ყურადღებას აღარ შევაჩერებთ“, – განაცხადა კობახიძემ და მოგვიანებით, ჟურნალისტის კითხვაზე, თქვა, რომ „როდესაც ასეთი ვითარებაა და 19 ადამიანია გასათავისუფლებელი და თქვენი, „გლავ კანალის“ და „პერვი კანალის“ ჟურნალისტი მიდის პრემიერთან და ეკითხება დანაშაულის სტატისტიკის შესახებ, ეს არის სირცხვილი“…

დღეს 21 ოქტომბერს, დაახლოებით 14:20 საათზე, ზუგდიდში, „საქართველოს ბანკის“ ერთ-ერთ ფილიალში შეიარაღებულმა პირმა იმ მყოფი მოქალაქეები და ბანკის თანამშრომლები მძევლად აიყვანა და გამოსასყიდის სახით, ნახევარი მილიონი აშშ დოლარი მოითხოვა. შემთხვევიდან მალევე მაუწყებლებმა სპეციალურ საინფორმაციო გამოშვებებში, მომხდარის პირდაპირ ეთერში გაშუქება დაიწყეს. გარკვეული დროის განმავლობაში მედიაში პირდაპირ ეთერში გადაიცემოდა ყველაფერი, რაც ადგილზე ხდებოდა, მათ შორის საპოლიციო ოპერაციის დეტალები, მოგვაინებით, „მთავარმა არხმა“ პირდაპირ ეთერში ჩართო ერთ-ერთი მძევალი, რომლის საშალებითაც ბანკში შეჭრილმა შეიარაღებულმა პირმა მისი მოთხოვნები გააჟღერა. სწორედ ამ ფაქტებს მოჰყვა მინისტრის მოადგილისა და ირაკლი კობახიძის განცხადებები.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის აღმასრულებელი დირექტორი მარიამ გოგოსაშვილი ამბობს, რომ ის, რომ მედიამ გაშუქებით საფრთხე არ უნდა შეუქმნას პირველ რიგში ადამიანების სიცოცხლეს და ასევე, არ უნდა შეაფერხოს საპოლიციო ღონისძიებები, ცალსახაა. თუმცა მისივე თქმით, ასეთ დროს მხოლოდ მედიის პასუხისმგებლობის დაყენება არასწორია და ასეთი განცხადებები ძალიან საშიშ სიგნალებს შეიცავს.

„შესაბამის უწყებებს უნდა ჰქონდეთ გააზრებული მედიასთან ურთიერთობის მნიშვნელობა“, - ამბობს იგი და ამატებს, რომ ყველაზე მცირე, რაც შეიძლებოდა გაეკეთებინა სამართალდამცავ უწყებას, მას შეეძლო გამოეყო, სპიკერი, ვინც პროაქტიულად და ოპერატიულად მიაწვდიდა მედიას ინფორმაციას ოპერაციის იმ დეტალებზე, რისი გასაჯაროებაც იმ დროისთვის მიზანშეწონილი იქნებოდა, ასევე, განუსაზღვრავდა საიდან და როგორ ემუშავათ ისე, რომ არც მათ სიცოცხლეს შექმნოდა საფრთხე და არც საპოლიციო ღონისძიებაში მონაწილე სამართალდამცველების.

„ამის ნაცვლად, ჩვენ მოვისმინეთ საშიში განცხადებები და მედიაზე გადაბრალების მცდელობა, რაც სამწუხაროდ, არ არის პირველი შემთხვევა“, - ამბობს მარიამ გოგოსაშვილი და ამატებს, რომ დღევანდელ რიტორიკაში გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვის მცდელობა იკითხებოდა: „ჩვენ უნდა გავმიჯნოთ ერთმანეთისგან ეთიკურად გაშუქება და გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვა. თუ მათ დაინახეს, რომ არსებობდა საფრთხე, მათ მყისიერად შეეძლოთ ამაზე რეაგირების მოხდენა და არა რამდენიმე საათის შემდეგ. შსს-ს მედიასთან ულტიმატუმის ენით არ უნდა ესაუბრა და ამის საჭიროება არც დადგებოდა, სამართალდამცავ უწყებას მედიასთან გამართული კომუნიკაცია რომ ჰქონოდა“.

„კარგი იქნებოდა ცოტა უფრო მომგებიანი პოზიცია გვქონოდა მედიას და ჩვენი შეცდომებით საზოგადოებისთვის არ მიგვეცა საბაბი, რომ ის იყოს მხარდამჭერი ჩვენს წინააღმდეგ გაკეთებული განცხადებებისა“, - ამბობს საქართველოს რეგიონულ მაუწყებელთა ალიანსის ხელმძღვანელი ნათია კუპრაშვილი. თუმცა, მისივე აზრით, მიუხედავად ყველაფრისა, არც ახლა და არც სხვა დროს, მსგავს შემთხვევებში, არავის არ უნდა გაუჭირდეს გამიჯნოს ვისი პასუხისმგებლობაა, როდესაც ქვეყანაში ვინმეს საფრთხე ექმნება ან ზარალდება, - „პირველ რიგში ამის პასუხისმგებლობა არის ხელისუფლებაზე. ეს არის იმდენად ნათელი მიჯნა, რომ ახლა დანაშაულის მედიაზე გადაბრალება არის უპასუხისმგებლო პოლიტიკური საქციელი. მით უფრო, როცა ეს ხდება მაშინ, როცა მძევლები ჯერ კიდევ არ არიან გათავისუფლებული და ამისთვის იცლის შს სამინისტროს წარმომადგენელი და მმართველი პოლიტიკური გუნდის ლიდერი“.

ნათია კუპრაშვილიც და მარიამ გოგოსაშვილიც იხსენებენ თბილისში, ბერი გაბრიელ სალოსის ქუჩაზე ჩატარებული სპეცოპრაციის გაშუქებას და ამბობენ, რომ ყველა ჯერზე ერთსა და იმავე, ჩაკეტილ წრეზე ვტრიალებთ. ყველა შემთხვევაში, მედიასა და სამართალდამცავ უწყებას შორის არ არის არანაირი კომუნიკაცია, ამ უკანასკნელის ჩაკეტილობის გამო, მედია მუშაობს ფორსმაჟორში, უშვებს შეცდომებს და შემდეგ ეს ყველაფერი მედიის საწინააღმდეგოდ იწყებს მუშაობას.

„დაწერილი სტანდარტიც კია ხელისუფლებისთვის, როგორ უნდა მოქმედებდნენ საგანგებო სიტუაციებში. როდესაც მსგავს, საგანგებო სიტუაციებში ვერ ხდება კომუნიკაციის მართვა, ეს არის ჩავარდნა. პირველი სამიზნე თავდამსხმელების არის მედია და მედიის გამოყენება, - გამოჩნდნენ, შეაშინონ ადამიანები და ამ ქმედებების საფუძველს თავდამსხმელებს აძლევს უუნარო ხელისულება, იმიტომ, რომ მას არ შეუძლია კრიზისულ სიტუაციებში კომუნიკაციის აწყობა, მას არ აქვს საკომუნიკაციო შტაბი“, - ამბობს ნათია კუპრაშვილი და ამატებს, რომ მას არ ახსენდება შემთხვევა, როდესაც მსგავს კრიზისულ ვითარებაში ხელისუფლებამ შექმნა საკომუნიკაციო შტაბი და მედიამ მასთან არ ითანამშრომლა, - „ომის დროს ითანამშრომლა, სალოსის ქუჩაზე, როგორც კი შსს გამოერკვა და მედიას უთხრა როგორ ემუშავა, ითანამშრომლა. არასდროს ყოფილა შემთხვევა, როცა მედია არ გაყვა სპეციალურ მითითებებს, თუკი ეს იყო კოორდინირებული და ის იყო უსაფრთხოების მიზნით გაკეთებული“.

კუპრაშვილიც და გოგოსაშვილიც იმედოვნებენ, რომ დღევანდელი განცხადებები განცხადებების იქით აღარ წავა. „არაფრით არ შეიძლება, უსამართლოა და პოლიტიკურად მოტივირებული, როდესაც მედიას ადანაშაულებ“, - ამბობს ნათია კუპრაშვილი.

„რა გინდათ, ვინ ხართ და რატომ დამდევთ, სურათებს რატომ მიღებთ, წაშალეთ სურათები“, - ახალციხის მერმა ზაზა მელიქიძემ, ადგილობრივი გამოცემა „სამხრეთის კარიბჭეს“ ჟურნალისტს ეკლესიაში, სვეტიცხოვლობის წირვის დროს გადაღებული სურათების წაშლა მოსთხოვა.

ჟურნალისტი იხსენებს, რომ მერი ეკლესიაში მხარზე ხელით შეეხო და ხმამაღალი ტონით მოსთხოვა მისთვის გადაღებული ყველა ფოტო წაეშალა. მერის ამ რეპლიკის შემდეგ, ჟურნალისტს ეკლესიაში მყოფი სხვა პირებიც დაუპირისპირდნენ. ერთმა მათგანმა რეპორტიორს ხელი გადაუგრიხა, მობილური და ხმის ჩამწერი დიქტოფონი წაართვა, მათი გადაგდებით დაემუქრა და ეკლესიის ეზოდან გაათრია.

„ჩემი სურათი წაშალე თორემ... ახლა ამას [ტელეფონს და დიქტოფონს] გადაგიგდებ... მე ვერ გადამიღებ გენაცვალე, მოგზავნილი ხარ?! წაშალე თორემ ტუალეტში ჩავაგდებ, ზაზამაც გთხოვა [გულისხმობს მერს]ნუ იღებ! არ მოგცემ ტელეფონს, მიდი, დაუძახე პოლიციას, მკითხე რომ მიღებდი?! წადი შენი.. საიდან ჩამოეთრიე?! შენ ხარ ეშმაკი, წამოეთრიე პოლიციაში, - ისმის აუდიოჩანაწერში, როელიც გამოცემამ ამ თემაზე გამოქვეყნებულ მასალას დაურთო. „სამხრეთის კარიბჭეს“ რედაქტორი თინათინ ზაზაძე ამბობს, რომ ეს აუდიომასალა სრული არ არის და ესეც მხოლოდ ის ნაწილია ამ მძიმე დაპირისპირებიდან, რისი ჩაწერაც ჟურნალისტმა შეძლო.

მისივე თქმით, ამ ყველაფერს ახალციხის მერიც ხედავდა, თუმცა, მას ამ აგრესიული მოქალაქისგან ჟურნალისტის დაცვა არ უცდია, მეტიც, მოგვიანებით, როდესაც ჟურნალისტმა მას ჰკითხა, დაინახა თუ არა მომხდარი, უთხრა, რომ მას არაფერი დაუნახავს.

ვინ არის ეს მოქალაქე და რატომ დაუპირისპირდა ჟურნალისტს, რედაქციაში ამაზე პასუხი არ აქვთ. რედაქტორი ამბობს, რომ ეს ახალგაზრდა მათი სტატიების სამიზნეც კი არასოდეს ყოფილა.

რედაქტორს კონკრეტული პასუხი არც მერის გაღიზიანების მიზეზზე აქვს. ამბობს, რომ რაიმე კრიტიკულ მასალაზე, რაც ეკლესიაში შეკრებილებისა და მერის გაღიზიანებას გამოიწვევდა, არ მუშაობდნენ: „სტანდარტულად, რელიგიურ დღესასწაულზე, მორიგი, მშრალი ახალი ამბის გამოქვეყნება გვინდოდა და ვიფიქრეთ, რომ არქივის ფოტოს ნაცვლად კარგი იქნებოდა ახალი ფოტო გადაგვეღო“.

მისივე თქმით, ჟურნალისტს არც დიდხანს უმუშავია ეკლესიაში, რომ იფიქრონ, რომ ამან მრევლი გააღიზიანა: „მხოლოდ 4 ფოტო ჰქონდა გადაღებული, შეიძლება მაგდენიც არა. არც პერსნალურად მისი ფოტოა, მერი ხალხთან ერთად ჩანს. რაიმე განზრახვა კონკრეტულად მერის გადაღების, არ გვქონია“.

ერთადერთი, რაც თინათინ ზაზაძის თქმით, შეიძლება მერის აგრესიის მიზეზი გამხდარიყო, გამოცემის მიერ წინა დღეს გამოქვეყნებული მასალაა. სტატიაში საუბარია, რომ ახალციხეში მდებარე ერთ-ერთ რესტორანში, რომლის 100%–იანი წილის მესაკუთრე ახალციხის მერია, აკრძალვის მიუხედავად სადღესასწაულო სუფრა გაშალეს. გამოცემის ინფორმაციით, რესტორანში ახალციხის საკრებულოს ერთ-ერთმა დეპუტატმა შვილიშვილის დაბადება აღნიშნა.

კითხვაზე, ხომ არ ფიქრობს, რომ შესაძლოა მერს სხვა მიზეზებიც ჰქონდა მათთან დაპირისპირების, ვინაიდან მერის მისამართით გამოცემის საიტზე არაერთი კრიტიკული მასალა იძებნება, თინათინ ზაზაძე ამბობს, რომ ყოველშემთხვევაში ამ დრომდე მერს მათი მისამართით გაღიზიანება არ გამოუვლენია.

თინათინ ზაზაძე ამბობს, რომ მოხდარის გამო მათ პოლიციისთვის ჯერ არ მიუმართავთ, თუმცა, ჟურნალისტს, რომელსაც ხელზე ეკეთა სამაჯური, მოქალაქე ისე მიათრევდა, ხელი ატკინა და ეს ეტყობა კიდეც. 

„მედიაჩეკერი“ შეეცადა ახალციხის მერისთვის ეკითხა, იცის თუ არა, რომ ჟურნალისტის მუშაობაში ხელშეშლა, სისხლის სამართლის დანაშაულია, თუმცა, მისი მობილური ტელეფონი გამორთულია.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის აღმასრულებელი დირექტორი მარიამ გოგოსაშვილი ამბობს, რომ ჟურნალისტების მუშაობაში ხელშელის ფაქტებმა უკვე ძალიან საშიში, ტენდენციის სახე მიიღო და ეს სწორედ იმის შედეგია, რომ ბოლო პერიოდის არცერთ მსგავს შემთხვევაზე, შესაბამისი შედეგი არ დამდგარა.

„როდესაც ქვეყანაში ასეთი არაერთი საქმე გაქვს და ყველა გამოუძიებელი, ეს ახალისებს შემდგომში ჟურნალისტების მისამართით მსგავს ძალადობას. ჩვენ სულ რამდენიმე დღის წინ მოვისმინეთ ხელვაჩაურის მერის უხამსი გინება ჟურნალისტის მისამართით, ამაზე ქარტიამ განცხადებაც გაავრცელა, თუმცა, ჯერჯერობით ქმედითი და ხელშესახები შედეგი ამას არ მოჰყოლია. ზუსტად ეს არის მსგავსი განგრძობითი ეფექტის მიზეზი“, - ამბობს მარიამ გოგოსაშვილი.

ბოლო ორ კვირაში, 29 სექტემბრიდან 14 ოქტომბრამდე, ჟურნალისტის მუშობაში ხელშეშლის ეს უკვე მესამე, მძიმე შემთხვევაა. საუბარია მხოლოდ იმ ფაქტებზე, რაც გახმაურდა.

29 სექტემბერს მარნეულში ფიზიკურად გაუსწორდნენ „მთავარი არხის“ 2 ჟურნალისტსა და 2 ოპერატორს და დაუმტვირეს კამერა, იმავე დღეს, კამერა დაუმტვირეს საზოგადოებრივი მაუწყებლის ოპერატორს. მიუხედავად იმისა, რომ შემთხვევა საჯარო თავშეყრის ადგილზე მოხდა და ჰყავს უამრავი თვითმხილველიც, ჟურნალისტის მუშაობაში ხელშეშლისთვის ჯერ არავინ დაუკავებიათ. „მიმდინარეობს გამოძიება და დაელოდეთ“, - ეს არის უწყების პასუხი.

უფრო ადრე, გამოცემა „ბათუმელების“ ჟურნალისტს უშვერად აგინა ხელვაჩაურის მერმა ჯუმბერ ვარდმანიძემ. გამოცემამ ამის შესახებ მასალა 12 ოქტომბერს გამოაქვეყნდა და მასალას თან დაურთო აუდიომასალაც.

გაფრთხილება: აუდიო შეიცავს უცენზურო გინებას

სტატიის გამოქვეყნების შემდეგ, მერმა ფეისბუკის პირად გვერდზე ბოდიში მოიხადა, სხვა რეაგირება, ამ დრომდე, არც ამ მძიმე შემთხვევას მოჰყოლია.

„ყველა ასეთი შემთხვევა შესაბამისმა უწყებამ უნდა გამოიძიოს მყისიერად. ეს იქნება საუკეთესო პრევენცია იმისათვის, რომ მსგავსი ფაქტები აღარ განმეორდეს. სხვა შემთხვევაში, კიდევ უფრო მძიმე მედიაგარემოს მივიღებთ, მითუმეტეს, რომ წინასაარჩევნო პერიოდია და გარემო ისედაც დამძიმებულია“, - ამბობს ქარტიის დირექტორი მარიამ გოგოსაშვილი.

მსგავს ფაქტებზე დაუყოვნებლივი რეაგირების მოთხოვნით ქარტიას, და არა მხოლოდ ქარტიას, არაერთი საჯარო განცხადება აქვს გავრცელებული. ბოლო ასეთ განცხადებაში, ქარტიამ პირდაპირ მიუთითა, რომ ხელვაჩაურის მერს პასუხი უნდა ეგო ჩადენილის გამო.

“აუცილებელია არჩევად თანამდებობაზე მყოფ ყველა პირს გააზრებული ჰქონდეს ის პასუხისმგებლობა, რაც თანამდებობაზე ყოფნისას აქვს დაკისრებული. ასევე, მნიშვნელოვანია საჯარო პირებმა გააცნობიერონ ჟურნალისტებთან ურთიერთობისა და ამ ფორმით საზოგადოების წინაშე ანგარიშვალდებულების მნიშვნელობა”, - აცხადებენ საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიაში.

გარეკანზე: "სამხრეთის კარიბჭეს "ის ფოტო, რომლის გადაღებასაც მერის გაღიზიანება მოჰყვა. ფოტოზე ბლარის გარეშე - ახალციხის მერი ზაზა მელიქიძე

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია ხელისუფლებას მოუწოდებს დაუყოვნებლივ ირეაგიროს ხელვაჩაურის მერის მხრიდან ონლაინგამოცემა „ბათუმელების“ ჟურნალისტის სიტყვიერი შეურაცხყოფის ფაქტზე. ქარტიაში აცხადებენ, რომ მსგავსი ქმედებები ჟურნალისტებზე ძალადობას ახალისებს და უთითებენ, რომ ჩადენილის გამო მერმა პასუხი უნდა აგოს. 

ონლაინგამოცემა „ბათუმელების“ ინფორმაციით, ხელვაჩაურის მერმა ჯუმბერ ვარდმანიძემ ჟურნალისტს, რომელიც მას წინასაარჩევნო შეხვედრებზე სამსახურებრივი ავტომობილით გადაადგილებასთან დაკავშირებით უსვამდა კითხვებს, უშვერად აგინა.

მასალას, რომელშიც გამოცემა ხელვაჩაურის მერის მილიონიან უკანონო მშენებლობაზე, წინასაარჩევნო შეხვედრებში სამსახურეობრივი ავტომობილით მონაწილეობასა და ჟურნალისტის შეურაცხყოფაზე წერს, თან ურთავს აუდიოს, რომელიც უცენზურო გინებას შეიცავს.

მერი ადგილობრივი თვითმმართველობის მაღალი რანგის საჯარო პირია და მისი ამ საჯაროობიდან და მაღალი ინტერესიდან გამომდინარე, „ბათუმელების“ მიერ გავრცელებულ აუდიოს „მედიაჩეკერი“ უცვლელად აქვეყნებს.

გაფრთხილება: აუდიო შეიცავს უცენზურო გინებას



„ბათუმელების“ ინფორმაციით, მას შემდეგ, რაც ჟურნალისტმა მერს შეახსენა, რომ ის საჯარო პირია და არ აქვს უფლება ჟურნალისტებს ასე ესაუბროს, მერი კიდევ უფრო აგრესიული გახდა.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია შეშფოთებას გამოთქვამს ხელვაჩაურის მერის მხრიდან ჟურნალისტის შეურაცხყოფის გამო და აცხადებს, რომ მერის ეს საქციელი ეწინააღმდეგება თანამდებობის პირთა ეთიკურ პრინციპებს და ახალისებს ჟურნალისტების მიმართ აგრესიას.

ქარტია მიიჩნევს, რომ აუცილებელია არჩევად თანამდებობაზე მყოფ პირს გააზრებული ჰქონდეს ის პასუხისმგებლობა, რომელიც თანამდებობაზე ყოფნისას აქვს დაკისრებული. ასევე, მნიშვნელოვანია გააცნობიერონ ჟურნალისტებთან ურთიერთობისა და ამ ფორმით საზოგადოების წინაშე ანგარიშვალდებულების მნიშვნელობა.

ქარტია მმართველ გუნდს მოუწოდებს შეისწავლოს აღნიშნული შემთხვევა. ასევე, ხელისუფლების წარმომადგენლებს მიმართავს საკუთარი დამოკიდებულებით არ წაახალისონ მედიაზე თავდასხმა.

„ქარტია მნიშვნელოვანად მიიჩნევს მოხდეს ადეკვატური და დაუყოვნებლივი რეაგირება მსგავს შემთხვევებზე, რომ დაუსჯელობის სინდრომი არ იყოს გადამდები სხვა საჯარო პირებისთვის“, - ვკითხულობთ ქარტიის განცხადებაში.

მასალა, რომლის შემდეგაც "ბათუმელების" ჟურნალისტი მერის კომენტარის მოპოვებას ცდილობდა, გამოცემამ 25 სექტემბერს გამოაქვეყნა.  სტატიის მიხედვით, ხელვაჩაურის მერი "ქართული ოცნების" კანდიდატების ერთ-ერთ წინასაარჩევნო შეხვედრაზე, სამსახურებრივი ავტომანქანით დააფიქსირეს. მერს ამ შეხვედრაზე დასწრების უფლება ჰქონდა, თუმცა, არა სამსახურეობრივი ავტომანქანით.

დღეს, 12 ოქტომბერს, მას შემდეგ, რაც "ბათუმელებმა" ვარდმანიძის გინების ამსახველი აუდიომასალა გამოაქვეყნა, მერმა ბათუმის ადგილობრივ ტელევიზიას, TV 25-ს განუცხადა, რომ აგინა თუ არა ჟურნალისტს, არ ახსოვს.

"რა მახსოვს სულხან ახლა მაგი, არ მომისმენია ჩანაწერი, რომ მოვისმენ გავიხსენებ და დაგირეკავ შემდეგ, შეიძლება ვიყავი ნასვამი, არ ვიცი", - უთხრა ჯუმბერ ვარდმანიძემ TV 25-ს.

"ბათუმელების" სოლიდარობის ნიშნად, ხვალ, 13 ოქტომბერს, ბათუმში მოქმედი მედიასაშუალებების წარმომადგენლებმა აქცია დაგეგმეს. 

„ეს არხი იყო დაბალანსებული, სანამ ჩვენ ჩაგვითრევდნენ ამ ომში. ახლა არხს გაუჩნდა პოზიცია, ანუ არის მიკერძოებული. ეს პოზიცია არის ანტი-ნაციონალური მოძრაობის პოზიცია, ძალიან მკაფიო პოზიციაა. ამ არხს გაუჩნდა პოლიტიკა, სუნი, ფერი, გემო, რაც აქამდე არ ჰქონდა, იყო სტერილური, ანუ დაბალანსებული... დაბალანსებული დაივიწყე, დაბალანსებული ნიშნავს უსუნოს, უგემოს, სტერილურს, ცუდია დაბალანსებული“, - ეს არის ამონარიდი ტელეკომპანია „იმედის“ დირექტორის ნიკოლოზ ლალიაშვილის საუბრიდან, სადაც იგი ცდილობს, „მაესტროს“ ყოფილი გადაცემა „ბიზნესის სიახლეების“ წამყვანი და პროდუსერი ანა ცხოვრებოვა გადაცემის სარედაქციო პოლიტიკის შეცვლაზე დაითანხმოს.

ეს საუბარი ანა ცხოვრებოვასა და ნიკოლოზ ლალიაშვილს შორის 2019 წლის 24 დეკემბერს შედგა. მაშინ ლალიაშვილი „იმედის“ გენერალური დირექტორის მოადგილე იყო, ტელეკომპანია "მაესტრო" კი "იმედის" ჰოლდინგში შედის. 

---

2016 წლის 27 დეკემბერს გავრცელდა "იმედის" მფლობელის "ჰოლფინგ იმედის" განცხადება, რომლის თანხმად, ჰოლდინგმა "მაესტროს საკონტროლო პაკეტი შეიძინა და 2017 წლიდან "მაესტრო" "იმედის" ნაწილი გახდა. 

⇒ ამ თემაზე: მედიის მფლობელები საქართველოში

---

ანა ცხოვრებოვას თქმით, ამ შეხვედრის ინიაციტორი თავად ლალიაშვილი იყო, რომელიც გადაცემისგან ცვლილებებს ითხოვდა. საუბრის აუდიოჩანაწერიდან, რომელიც ანა ცხოვრებოვამ საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიაში საქმის განხილვის დროს წარადგინა, როგორც მტკიცებულება, ირკვევა, რომ ლალიაშვილი განიხილავს გადაცემაში გასულ რამდენიმე სიუჟეტს, რომლებიც, მისივე თქმით, "კრიტიკული იყო ხელისუფლების მიმართ" და ცხოვრებოვას ეუბნება, რომ აქცენტი უნდა შეიცვალონ.

ჟურნალისტის მტკიცებაზე, რომ ისინი აშუქებენ ყველაფერს დაბალანსებულად, ლალიაშვილი პასუხობს, რომ სიტყვა დაბალანსებული უნდა დაივიწყოს, რადგან "ცუდია დაბალანსებული“, მითუმეტეს, რომ ახლა ისინი არიან ომში.

ამ ჩანაწერის მიხედვით, ნიკოლოზ ლალიაშვილი ანა ცხოვრებოვას არწმუნებს, რომ "მაესტროს" სარედაქციო პოლიტიკა პირველი იანვრიდან დიამეტრალურად უნდა შეიცვალოს და სრულ სინქრონიზაციაში მოვიდეს "იმედის" სარედაქციო პოლიტიკასთან, რადგან "არ შეიძლება ერთი თავის ქვეშ მარჯვენა ხელი სხვას შვრებოდეს და მარცხენა სხვას“. ლალიაშვილის აზრით, ასეთი მუშაობა "დააკრისტალებს მაყურებელს".

აუდიოჩანაწერში, ლალიაშვილი არაერთხელ ახსენებს ომს, რომელშიც არის ახლა არხი და ანა ცხოვრებოვას უარზე, ჩაებას ომში, რადგან მისი აზრით ის არ არის ფრონტის ხაზზე, ლალიაშვილი პასუხობს: „არ შეიძლება თქვას თქვა რომ არ ხარ ფრონტის ხაზზე როცა შენი ჯარი, მე ვარ შენი ჯარი, ჩვენ იმედი ვართ ერთი გუნდი, ჩვენ თუ ვომობთ და შენ ამბობ „მე არ ვომობ“ ეგ არის დეზერტირობა, მაგას ქვია დეზერტირობა“ და საბოლოო უარის შემდეგ, ეუბნება, რომ „სამწუხაროა, რომ მას არ აქვს კორპორატიული სოლიდარობა“. რადგან ახლა „ებრძვიან არხს“ და ამიტომ, ამ ომში ჩართულია და უნდა ჩაერთოს ყველა: „დაჟე გართობა, პროდაქშენი, ნიუსზე ხომ ლაპარაკი არ არის, პოლიტიკური თოქ-შოუები“.

ნიკოლოზ ლალიაშვილსა და ანა ცხოვრებოვას შორის ამავე თემაზე სატელეფონო საუბრები და შეხვედრები ამის შემდეგაც გაგრძელდა. გადაცემის დახურვამდე (2020 წლის 18 მარტი), არაერთი საუბარი შედგა. ლალიაშვილი ამ შემთხვევებშიც გადაცემისა და არხის სარედაქციო პოლიტიკაზე აგრძელებდა საუბარს. იგი იმეორებდა, რომ „არხის სარედაქციო პოლიტიკის პრიორიტეტი არ არის მთავრობის კრიტიკა და მთავარი მიზანია “ნაციონალური მოძრაობა არ დაბრუნდეს ხელისუფლებაში”. მისივე თქმით, ამ მოსაზრებას უპირობოდ უნდა იზიარებდეს კომპანიის ყველა თანამშრომელი.

 „ბიზნესის სიახლეები“ (გადაცემა "მაესტროს ეთერში" 2017 წლის 13 ივნისიდან გადიოდა), რომლის სარედაქციო პოლიტიკის შეცვლასაც ითხოვდა ლალიაშვილი და ამის გამო აქტიურად ხვდებოდა გადაცემის წამყვანსაც და გუნდის წევრებსაც, საბოლოოდ დაიხურა. ბოლო გადაცემა „მაესტროს“ ეთერში 2020 წლის 20 თებერვალს გავიდა. გადაცემის ბოლოს წამყვანმა, ანა ცხოვრებოვამ განაცხადა, რომ "ბიზნესის სიახლეები" ორშაბათიდან ეთეში აღარ გავიდოდა, რადგან მიუკერძოებელი და კეთილსინდისიერი მუშაობისთვის გადაცემას ხურავდნენ. მანვე დააზუსტა, რომ გადაცემის დახურვას სარედაქციო პოლიტიკაში ჩარევის არაერთი მცდელობა უძღვოდა წინ. 

---

• ამ თემაზე იხილეთ: "მაესტროში" ცენზურაზე ალაპარაკდნენ - დამადასტურებლად ორი გადაცემის დახურვას ასახელებენ
  
  

---

გადაცემის დახურვის შემდეგ გადაცემის გუნდმა ნიკოლოზ ლალიაშვილის წინააღმდეგ საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიას მიმართა. ჟურნალისტთა ჯგუფი ლალიაშვილს ქარტიის მეორე პრინციპის დარღვევას ედავებოდა, რაც სარედაქციო საქმიანობაში ჩარევას გულისხმობს.

 

---

'დაუშვებელია ჟურნალისტის იძულება, პროფესიული საქმიანობისას მოიქცეს ან აზრი გამოხატოს საკუთარი სინდისის წინააღმდეგ" - ქარტია, მეორე პრინციპი

---

ქარტიის საბჭომ საქმე 3 ოქტომბერს განიხილა და ლალიაშვილს დარღვევა დაუდგინა. ამ სხდომაზე წარადგინა ანა ცხოვრებოვამ აუდიოჩანაწერები, როგორც მტკიცებულება. ეს ჩანაწერები, გადაწყვეტილების სამოტივაციო ნაწილთან ერთად, საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ დღეს, 8 ოქტომბერს გამოაქვეყნა.

ნიკოლოზ ლალიაშვილი "მედიაჩეკრთან" - დიახ, "იმედი" არის ომში

"იმედის" დირექტორი ნიკოლოზ ლალიაშვილი "მედიაჩეკერთან" საუბარში ადასტურებს, რომ ის ანა ცხოვრებოვას ესაუბრებოდა ბალანსზე, თუმცა, გულისხმობდა ბალანსის სხვა გაგებას, ხელოვნურ ბალანსს, ვინაიდან, "ბუნებაში პროცესები დაბალანსებული არ არის" და ამავე დროს, ის გულისხმობდა ბალანსს, როგორც მეთოდს:

"ამ შემთხვევაში, საუბარი იყო ყალბ ბალანსზე, იმ მორიგ მითზე, რომელსაც ცდილობენ ჩუნერგონ საზოგადოებას. არანაირი ბალანსი ბუნებაში არ არსებობს, ჩვენი, ამ შემთხვევაში „იმედის“ ამოცანაა, რომ პროცესები, საზოგადოებრივი პროცესები, პოლიტიკური პროცესები აღვწეროთ ისე, როგორც ეს პროცესები არსებობს. რადგან პროცესები ბუნებაში დაბალანებული არ არის, როგორც კი ჩვენ შევეცდებით დაბალანსებულად აღვწეროთ პროცესები, მომენტალურად ჩვენ მოვახდენთ მასში მომენტალურ ჩარევას. ეს არის არხის ფილოსოფია, რომელსაც ეფუძნება არხის პოლიტიკა, ჩვენ გავურბივართ ხელოვნურ ჩარევებს. ჩვენი ამოცანაა არ მოვახდინოთ რეალობის გამრუდება, ვაჩვენოთ ეს რეალობა ისეთი როგორიც არის, რეალობა არ არის, სამწუხარო დაბალანსებული. ასე ცხოვრობს სამყარო, ჩვენ ვაჩვენებთ ჩვენ რელობას Fake News-ის გარეშე და როდესაც მე ვამბობ - დაივიწყე ბალანსი, მე ვგულისხმობ, დაივიწყე ბალანსი, როგორც მეთოდი".

"მედიაჩეკერის" კითხვაზე, რომ აუდიოჩანაწერებში, რომელიც ძალიან ვრცელია, არ არის საუბარი ბალანსის ამგვარ გაგებაზე, ლალიაშვილი ამბობს, რომ ეს იმიტომ, რომ აუდიოჩანაწერები მიკერძებული და დამონტაჟებულია. თუმცა, აქვე, ჩვენს დაზუსტებაზე, რის საფუძველზე ამბობს ამას, უკვე მოისმინა თუ არა ეს ჩანაწერები, ლალიაშვილი გვპასუხობს, რომ ჯერ არ მოუსმენია, მაგრამ იცის, მას ახსოვს რაზე იყო საუბარი. 

ლალიაშვილი, "მედიაჩეკერთან" საუბარშიც აზუსტებს, რომ დიახ, "იმედი" არის ომში, ეს არის ომი კონკურენტებთან და არხი არის მუდმივი თავდასხმების ქვეშ. 

"იმედს" ესხმის თავს მისი კონკურენტი არხები, იქიდან გამომდინარე, რომ 'იმედი" რეიტინგულად გახლავთ ყველა მონაცემით პირველი არხი  საქართველოში, ამას ადასტურებს NDI-ს და IRI-ს ანგარიშები, ამიტომ, ყველა ჩვენი კონკურენტი ცდილობს "იმედის" გაშვებას, ახდენს ზეწოლას "იმედის" ჟურნალისტებზე, სოციალური ქსელების მეშვეობით და სწორედ ამას ვგულისხმობდი, როდესაც ვამბობდი, "იმედი" არის ომში".  

"მედიაჩეკერის" მცდელობაზე, რომ მისი განცხადებების ეს ნაწილიც დაეზუსტებინა აუდიოჩანაწერებში ნაგულისხმევის შესაბამისად, ლალიაშვილთან სატელეფონო კავშირი შეწყდა. ჩვენს შემდგომ ზარს კი "იმედის" დირექტორმა აღარ უპასუხა, შესაბამისად, ჩვენ მას ვერც სხვა, არაერთი კითხვა დავუსვით, რაც ამ ჩანაწერების შემდეგ მისი მისამართით გაჩნდა.

---

შეგახსენებთ, ნიკოლოზ ლალიაშვილი ტელეკომპანია "იმედის" გენერალური დირექტორად 2020 წლის აგვისტოდან დაინიშნა. ცვლილება რეესტრში 6 აგვისტოს აისახა. 

---

ქარტიის არსებობის 10 წლის განმავლობაში, ეს არის მეორე პრეცენდენტი, როდესაც საბჭო მეორე მუხლის დარღვევას ადგენს. საინტერესოა, რომ პირველი საქმეც ტელეკომპანია „იმედს“ უკავშირდებოდა და სარედაქციო საქმიანობაში ჩარევას მაშინაც არხის იმჟამინდელ დირექტორს ედავებოდნენ.

საუბარია 2016 წელს, გადაცემა „პოლიტიკაში“, რომლის წამყვანი და პროდიუსერი შალვა რამიშვილი იყო, მოსამართლეების თემაზე დაგეგმილ გადაცემაზე. საქმის მიხედვით, არხის იმჟამინდელი დირექტორი გიორგი ბახტაძე შალვა რამიშვილს აიძულებდა მოსამართლე მურუსიძის თემაზე დაგეგმილ გადაცემაში სტუმრად ისეთი მოსამართლეები მიეწვია, რომლებიც რეალურად არა მისი ოპონენტები, არამედ მისი გუნდის წევრები იყვნენ და არ ჰქონდათ კრიტიკული კითხვები მოსამართლე ლევან მურუსიძის მისამართით.

მაშინაც, საქმის განხილვისას, ქარტიის საბჭომ მიიჩნია, რომ გიორგი ბახტაძის მხრიდან შალვა რამიშვილის სარედაქციო დამოუკიდებლობის ხელყოფა და ზეწოლა აშკარა იყო და საქმეზე დარღვევა დაადგინა.

---

მოუსმინეთ სხვა აუდიოჩანაწერებსაც, რომელიც ლალიაშვილისა და გადაცემის გუნდის შეხვედრებს ასახავს. 

 

⇒ აუდიო ჩანაწერი #2 - 25 თებერვალი

 

საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭო დიპლომატიურ კორპუსს, საერთაშორისო ორგანიზაციებსა და სახალხო დამცველს მოუწოდებს დააკვირდნენ მაუწყებლის ირგვლივ განვითარებულ მოვლენებს და შეაფასონ ქვეყანაში საზოგადოებრივი მაუწყებლობის იდეის წინააღმდეგ ზოგიერთი პოლიტიკური სუბიექტის მხრიდან განხორციელებული დისკრედიტაციის მცდელობა. მაუწყებლის მხარდაჭერისკენ დღეს მედიაკოალიციამ პოლიტიკურ პარტიებსაც მოუწოდა.

ეს განცხადებები მას შემდეგ გავრცელდა, რაც რამდენიმე ოპოზიციური პარტიის წარმომადგენელმა საზოგადოებრივი მაუწყებლის გაუქმების შესახებ ისაუბრა. ამ თემაზე საუბარი პირველმა „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ მაჟორიტარობის კანდიდატმა კახა ოქრიაშვილმა დაიწყო.

28 სექტემბერს, ბოლნისში, სოფელ ნახიდურში, დაპირისპირება მოხდა „ქართული ოცნებისა“ და „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ ახალგაზრდა აქტივისტებს შორის. საზოგადოებრივი მაუწყებლის ინფორმაციით, ამ შემთხვევის გასაშუქებლად მისულ მათ გადამღებ ჯგუფს, ოლქის მაჟორიტარობის კანდიდატმა „ნაციონალური მოძრაობიდან“ კახა ოქრიაშვილმა, კითხვაზე პასუხის ნაცვლად უთხრა, რომ საქართველოს პირველი არხი უნდა გაუქმდეს: „მე ვფიქრობ, რომ პირველი არხი, რომელსაც 60 მილიონ ლარს ვაძლევთ ბიუჯეტიდან, უნდა გავაუქმოთ არჩევნების შემდეგ. რეიტინგი არ გაქვთ. 60 მილიონს გაძლევთ და რეიტინგი ნული გაქვთ“.



ოქრიაშვილის განცხადებას „გირჩის“ ლიდერის ზურაბ ჯაფარიძის განცხადება მოჰყვა, რომელმაც თქვა, რომ „საზოგადოებრივი მაუწყებელი თავისი შინაარსით არის ნონსენსი და გასაუქმებელია“.

თინა ბოკუჩავამ, ასევე „ნაციონალური მოძრაობიდან“ კი ოქრიაშვილის განცხადების კომენტირებისას განაცხადა, რომ „დღევანდელი ოპოზიცია, ხელისუფლების დამარცხების შემდეგ საზოგადოებრივი მაუწყებლის გაუქმების საკითხზე იმსჯელებს“.

"აზრთა სხვადასხვაობა არსებობს საზოგადოებრივ მაუწყებელზე, რომელიც იცით, რომ ადამიანების გადასახადების თანხებიდან ფინანსდება. სამწუხაროდ, განსაკუთრებით ბოლო რამდენიმე წლის განმავლობაში მისი რეიტინგი მუდმივად ეცემა. ჩემი აზრით, ეს პირდაპირ არის დაკავშირებული იმასთან, რომ ამ ტელევიზიას არ გააჩნია სარედაქციო დამოუკიდებლობა... ჩვენი უმთავრესი ამოცანა იქნება, რომ ეს არხი გახდეს დამოუკიდებელი", - განაცხადა თინა ბოკუჩავამ.

აღნიშნულთან დაკავშირებით, საზოგადოებრივი მაუწყბელის სამეურვეო საბჭომ განცხადება გაავრცელა, რომელშიც ნათქვამია, რომ წინასაარჩევნო პერიოდში საზოგადოებრივი მაუწყებლის მიმართ ზოგიერთი პოლიტიკური სუბიექტის მიერ გამოთქმული მოსაზრებები მაუწყებლის მიზანმიმართული დისკრედიტაციის მცდელობაა.

„ჩვენ სრულად ვაცნობიერებთ, რომ ყველას აქვს უფლება, ჰქონდეს ესა თუ ის პოზიცია და საკუთარი აზრი საზოგადოებრივ მაუწყებელზე, მისი დაფინანსების ფორმებსა თუ კონცეფციაზე და ეს ჯანსაღი განხილვის თემა გახდეს, თუმცა წინასაარჩევნოდ, თანაც ფაქტების უხეში დამახინჯებით, საზოგადოებრივი მაუწყებლის გაუქმების მოთხოვნა არადემოკრატიულია, პოლიტიკური ანგაჟირების ელფერს იძენს და პირდაპირი თავდასხმაა არა მხოლოდ საზოგადოებრივ მაუწყებელზე, არამედ საზოგადოებრივი მაუწყებლობის იდეაზეც და შეიძლება შეფასდეს, როგორც მედიაზე განხორციელებული შეტევა“, - ვკითხულობთ სამეურვეო საბჭოს განცხადებაში.

სამეურვე საბჭო მომხდარს ჟურნალისტებზე ზეწოლის მცდელობადაც აღიქვამს: „საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭო, როგორც მაუწყებლის ერთ-ერთი ხელმძღვანელი ორგანო, მაქსიმალურად დაიცავს არხის სარედაქციო დამოუკიდებლობას და თითოეული თანამშრომლის პროფესიულ და შემოქმედებით თავისუფლებას“, - აცხადებენ მრჩეველთა საბჭოში.

სამეურვეო საბჭო მოუწოდებს საქართველოში აკრედიტებულ დიპლომატიურ კორპუსს, საერთაშორისო ორგანიზაციებს, სახალხო დამცველს და არასამთავრობო სექტორს, დააკვირდნენ საზოგადოებრივი მაუწყებელთან დაკავშირებულ მიმდინარე მოვლენებს და შეაფასონ ქვეყანაში საზოგადოებრივი მაუწყებლობის იდეის წინააღმდეგ ზოგიერთი პოლიტიკური სუბიექტის მხრიდან განხორციელებული დისკრედიტაციის მცდელობა.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის ირგვლივ მიმდინარე მოვლენებს დღეს განცხადებით გამოეხმაურა კოალიცია „მედიის ადვოკატირებისთვის“. მედიაკოლაციამ პოლიტიკოსებს საზოგადოებრივი მაუწყებლის იდეის მხარდაჭერისკენ მოუწოდა. „კოალიცია "მედიის ადვოკატირებისთვის" წევრი ორგანიზაციები მივიჩნევთ რომ საზოგადოებრივი მაუწყებლების - სსიპ საზოგადოებრივი მაუწყებლის და სსიპ საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს არსებობა ჩვენი ქვეყნის დემოკრატიული განვითარების მნიშვნელოვანი ნაწილია. საზოგადოებრივი დაფინანსების ფარგლებში, აღნიშნული არხების განვითარება ჯერ კიდევ დიდი გამოწვევებით ხასიათდება.

ჩვენ მხარს ვუჭერთ საზოგადოებრივი მაუწყებლის იდეას და პოლიტიკოსებს მოვუწოდებთ შექმნან სათანადო გარემო მედიაპლურალიზმის უზრუნველსაყოფად. ამავე დროს, კოალიცია "მედიის ადვოკატირებისთვის" აგრძელებს მონიტორინგს, რათა საზოგადოებრივმა მაუწყებლებმა შეასრულონ კანონით მათზე დაკისრებული მოვალეობა“, - ნათქვამია კოალიციის განცხადებაში.

მარნეულში, იქ სადაც დღეს „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ მხარდამჭერები სცემეს, ფიზიკურად დაუპირისპირდნენ შემთხვევის გადასაღებად მისულ გადამღებ ჯგუფებსაც.  თანამშრომლების დაზიანების შესახებ ინფორმაციას „მთავარი არხი“ და საზოგადოებრივი მაუწყებელი ავრცელებენ.

"მთავარი არხის" ინფორმაციით, მარნეულში თავს დაესხნენ მათ 2 ჟურნალისტსა და 2 ოპერატორს. ერთ-ერთ ჟურნალისტს თავი აქვს გატეხილი. დაზიანებულია "მთავარი არხის" კამერა და მიკროფონი.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის ინფორმაციით კი, მარნეულში ფიზიკურად გაუსწორდნენ მათ ოპერატორს და დაამტვრიეს გადამღები ჯგუფის კამერა.

ფოტო: პირველი არხი

რა მოხდა მარნეულში

დღეს, 29 სექტემბერს, მარნეულში დაპირისპირება მოხდა "ქართული ოცნებისა" და "ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის" წევრებს შორის. "ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის" ინფორმაციით, "ქართული ოცნების" მხარდამჭერები თავს დაესხნენ საოლქო კომისიაში ენმ-ს წევრს, ლაშა ქველაძეს და მის მანქანაში მსხდომ პირებს. გადამღები ჯგუფები სწორედ ამ შემთხვევის შესახებ იკვლევდნენ დეტალებს.
 
"მთავარი არხის" ჟურნალისტის ინფორმაციით, დაპირისპირება უმიზეზოდ, მას შემდეგ მოხდა, რაც ჟურნალისტი "ქართული ოცნების" წევრების ჩასაწერად მივიდა. ჯეიჰუნ მუჰამედალი იხსენებს, რომ პირდაპირი ჩართვის შემდეგ მან გადაინაცვლა "ქართული ოცნების" შტაბთან, სადაც კომენტარების ჩაწერას გეგმავდა. სწორედ ამ დროს დაესხნენ თავს მას და მის ოპერატორს.

“კიბეებზე ასვლას ვაპირებდი, მახსოვს, ბრბო წამოიწია ჩემკენ, 10-ზე მეტი ადამიანი იყო, ძალიან ბევრი. ყვირილი დამიწყეს, ოპერატორს დაარტყეს, ნუ ურტყამთ-მეთქი და ამის მერე, მახსოვს, უკვე ძირს ვეგდე”, – ამბობს ჟურნალისტი. "მთავარ არხთან" ჩართვაში მან ასევე აღნიშნა, რომ მას ფიზიკურად "ქართული ოცნების" შტაბის წინ უსწორდებოდნენ და ამ ყველაფერს ხედავდა პოლიციაც. 

საქართველოს პირველი არხის ჟურნალისტი კი იუწყება, რომ შემთხვევა „ქართული ოცნებისა“ და ნაციონალური მოძრაობის“ აქტივისტებს შორის შეხლა-შემოხლის დროს მოხდა. 

სახალხო დამცველი და სამოქალაქო ორგანიზაციები ხელისუფლებას დაუყოვნებლივ რეაგირებისკენ მოუწოდებენ

მომხდარს გამოეხმაურნენ არასამთავრობო ორგანიზაციები და საქართველოს სახალხო დამცველი. განცხადებებში, რომელიც სამოქალაქო სექტორმა გაავრცელა, ნათქვამია, რომ იმისათვის, რომ არ წახალისდეს მსგავსი ძალადობა, შესაბამისმა უწყებებმა მომხდარი დაუყოვნებლივ უნდა გამოიძიონ.

"იმედს ვიტოვებთ, გამოძიება წარიმართება ოპერატიულად და მოხდება პასუხისმგებელ პირთა სწრაფი იდენტიფიცირება. აღნიშნული მნიშვნელოვანი წინაპირობა იქნება საზოგადოებრივი წესრიგისა და არჩევნების მშვიდობიან გარემოში ჩატარების უზრუნველსაყოფად", - ნათქვამია განცხადებაში, რომელიც საქართველოს სახალხო დამცველმა გაავრცელა.

საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველოს განცხადებით, არჩევნების მშვიდ და სამართლიან გარემოში ჩატარება საქართველოს მოქალაქეების უმთავრეს ინტერესს წარმოადგენს და ამის უზრუნველყოფის უმთავრესი ვალდებულება მოქმედ ხელისუფლებას ეკისრება.

"მოვუწოდებთ სამართალდამცავ უწყებებს უზრუნველყონ ინციდენტების სწრაფად, სრულყოფილად და მიუკერძოებლად გამოძიება", - ვკითხულობთ ორგანიზაციის მიერ გავრცელებულ განცხადებაში.

"მოვუწოდებთ ხელისუფლებას და პოლიტიკურ პარტიებს გაიაზრონ მედიის როლი და არ წაახალისონ ჟურნალისტების მიმართ ძალადობა", - ნათქვამია განცხადებაში, რომელიც  საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ გაავრცელა.   

მთავრობას ჟურნალისტების დაცვისკენ მოუწოდებს  კოალიცია "მედიის ადვოკატირებისთვის" .  "მიგვაჩნია, რომ მომხდარზე დროული და ეფექტიანი გამოძიება მნიშვნელოვნად შეამცირებს წინასაარჩევნო პერიოდში მედიისათვის გაზრდილ საფრთხეებს", - აცხადებენ კოალიციაში.

დაზარალებულ ჟურნალისტებს სამართლებრივ მხარდაჭერას უწევს "ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრი" (EMC). ორგანიზაციის განცხადებით,  ადვოკატი მარნეულის პოლიციის განყოფილებაში გამოკითხვის პროცესებს დღესვე დაესწრება.

საჭიროების შემთხვევაში, დაზარალებულებს სამართლებრივ დახმარებას გაუწევს "უფლებები საქართველოც", როგორც ეს მათ განცხადებაშია ნათქვამი.  

საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭომ, 8 ხმით ერთის წინააღმდეგ, საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორად, მაუწყებლის ყოფილი დირექტორის პირველი მოადგილე, თინათინ ბერძენიშვილი აირჩია.

---

თინათინ ბერძენიშვილი საზოგადოებრივ მაუწყებელში 2011 წლიდან მუშაობს სხვადასხვა პოზიციებზე. თავდაპირველად, საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურის უფროსად დაინიშნა. 2012-13 წლებში წამყვანი იყო. 2014-15 წლებში მარკეტინგის დეპარტამენტის დირექტორი გახდა, 2015 წლიდან - მედიის და კომუნიკაციების ბლოკის დირექტორი იყო. 2018 წლიდან კი ერთდროულად ორ პოზიციას - მედიის და კომუნიკაციების ბლოკის დირექტორისა და გენერალური დირექტორის პირველი მოადგილის პოსტს ითავსებდა.

თინათინ ბერძენიშვილი მედიის და მარკეტინგული კომუნიკაციის სფეროში 20 წელზე მეტია მუშაობს.  იგი არის ევროპის მაუწყებელთა კავშირის გენდერული თანასწორობის ჯგუფის ხელმძღვანელი, მედიაკომიტეტის წევრი და ცენტრალური ევროპის ქვეყნების კომიტეტის წევრი.

---

---

თინათინ ბერძენიშვილი მრჩეველთა საბჭომ, დირექტორის პოზიციაზე, 6 წლის ვადით აირჩია. ბერძენიშვილი მისი წინამორბედისგან განსხვავებით, დირექტორის პოზიციაზე გაზრდილ ხელფასს აიღებს.

22 სექტემბრის სხდომაზე, სამეურვეო საბჭომ გენერალური დირექტორის ანაზღაურებ 4-დან 10 000 ლარამდე გაზარდა.  სამეურვეო საბჭოს თავმჯდომარემ ირინა ფუტკარაძემ ეს გადაწყვეტილება იმ მოტივით ახსნა, რომ ამ დრომდე ხელფასი არადეკვატური იყო და მის გაზრდაზე დიდი ხანია მსჯელობდნენ. 

საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორობის კონკურსში მონაწილე კანდიდატი თინათინ ბერძენიშვილი ფიქრობს, რომ რეალურად, მაუწყებლის რეიტინგი, ის რაც ციფრებში გამოიხატება, რელობას არის აცდენილი. ამის შესახებ მან დღეს, 24 სექტემბერს, გასაუბრებაზე, სამეურვეო საბჭოს ერთ-ერთი წევრის კითხვის პასუხად განაცხადა.

მრჩეველთა საბჭოს წევრმა ზაზა აბაშიძემ ბერძენიშვილს ყოფილი დირექტორის, ვასილ მაღლაფერიძის დაპირება შეახსენა, რომლის თანახმად, მაუწყებლის რეიტინგს მოცემული მომენტისთვის 15%-სთვის უნდა მიეღწია. მან ჰკითხა ბერძენიშვილს, მაშინ, როცა IDFI-ს თანახმად, 2018-2019 წლის საშუალო რეიტინგი, ნილსენის მონაცემებით 5%-ია, რატომ არის ამხელა განსხვავება.

ამ კითხვის პასუხად ბერძენიშვილმა განაცხადა, რომ ეს იმით აიხსნება, რომ ქვეყანაში ორი სარეიტინგო მონაცემია და აქ მნიშვნელოვანია, რომელი რეიტინგით ვითვლით.

„უნდა გვესმოდეს, რომ ქვეყანაში არის ორი სარეიტინგო მონაცემი, ორი კომპანია. ქვეყანაში არის ორი ვალუტა, რომლითაც ჩვენ ვიხდით თანხას. ორივე მთვლელის მონაცემი არის დრამატულად განსხვავებული ერთმანეთისგან, ციფრით გეუბნებით. რიგ შემთხვევაში, 100%-იანი სხვაობა კი არ არის, 300%-იანი სხვაობაა. საზოგადოებრვი მაუწყებელს რომელი რეიტინგთ ვითვლით, ეს არის მნიშვენლოვანი“, - განაცხადა ბერძენიშვილმა.

მისივე თქმით, მნიშვნელოვანია იმის გააზრებაც, რა არის რეიტინგი. ბერძენიშვილი იზიარებს მოსაზრებას, რომ რეიტინგი უნდა იყოს საზოგადოებრივი მაუწყებლის შეფასების კრიტერიუმი, მაგრამ, ის არ უნდა იყოს ერთადერთი: „იქ შემოდის სხვადასხვა კრიტერიუმები და საზომი ელემენტები, მათ შორის, ონლაინ მედია. ანუ, რეიტინგი, ეს არის ციფრით აცდენილი რეალობას“.

ამ კონტექსტში ბერძენიშვილმა სოციალურ მედიაში სხვადასხვა გადაცემების ნახვებზეც ისაუბრა, მათ შორის, გადაცემა „მასტერშეფის“.

„წამში 30 000 ლაივში ნახვა მასტერშეფის, გართობაა, მესმის, მაგრამ გართობა საზოგადოებრივი მაუწყებლის ვალდებულებაა“, - თქვა ბერძენიშვილმა.

ზაზა აბაშიძის დაზუსტებაზე, რამდენად პასუხობს მაუწყებელი გამოწვევას, როდესაც რეიტინგის ზრდა ხდება არა საზოგადოებრივ-პოლიტიკური, არამედ, გასართობი გადაცემების ხარჯზე (რომელთა საწინააღმდეგო, მან დააზუსტა, რომ ცხადია, არაფერი აქვს), ბერძენიშვილმა უპასუხა:

„ვინ თქვა რომ გართობა არ არის ისეთივე მნიშვენლოვანი და ისეთივე ვალებულება საზოგადოებრივი მაუწყებლისთვის, როგორიც შემეცნება, ან როგორც ახალი ამბები. ამიტომ ვამბობ, თუ შევხედავთ გადანაწილებას მიმართულებებში, ყველაზე დიდი ნაწილი უკავია შემეცნებას, მაგალითად, “წიგნების თარო”, რომელსაც საკმაოდ მაღალი რეიტინგები აქვს, თუ ნილსენით წავალთ... ჩვენთან არ არის გართობა, რომელიც მხოლოდ არის გართობა, „მასტერშეფი“ არ არის მხოლოდ გართობა, დიახ, ის ხელს უწყობს ადამიანებს, რომ სტრესიდან გამოვიდნენ, მაგრამ ეს ეს არის კულტურა, ქცევის კულტურა, კვების კულტურა, კულინარიის კულტურა, იქ არის ძალიან ბევრი გენდერული თემა ჩადებული, რომელსაც ჩენ ესე ვიღებთ, ჩვენ გართობასაც ვაკეთებთ ძალიან მაღალი პასუხისმგებლობით“.

ზაზა აბაშიძემ ბერძენიშვილს პოეტ ზვიად რატიანის საქმეზეც დაუსვა კითხვა. მაშინ როდესაც მაუწყებელმა ზვიად რატიანის შესახებ შსს-ს მიერ გავრცელებული ვიდეოჩანაწერი გამოაქვეყნა, რომელიც მის დისკრედიტაციას ახდენდა, ბერძენიშვილი მაუწყებლის პირველი ინსტანციის თვითრეგულირების საბჭოს წევრი იყო. მაშინ, ეს შემთხვევა მაუწყებლის თვითრეგულირების საბჭოში განიხილეს, მაგრამ დარღვევა არ დაადგინეს. თუმცა, საბჭოს გადაწყვეტილებით, ვიდეომასალა მაუწყებლის ყველა პლატფორმიდან ამოიღეს.

აბაშიძემ ბერძენიშვილს ჰკითხა, იგივე აზრზე იყო თუ არა დღეს და მისი დირექტორობის პირობებში, დადებდა თუ არა მაუწყებელი იგივე ვიდეოს. ამ კითხვაზე ბერძენიშვილმა განაცხადა, რომ მას ამ საქმეზე მაშინ სულ სხვა რეაქცია ჰქონდა: „თქვენ არ იცით, მე რა რეაქცია მქონდა მაშინ“.. თუმცა, ცხადია, როგორც გენერალური დირექტორის პირველი მოადგილე იღებს ყველა პასუხისმგებლობას.

„ჩვენ ეს ვიდეო ავიღეთ ყველა პლატფორმიდან და ეს იყო ჩვენი გადაწყვეტილება. მე მაქვს იგივე პოზიცია და არ შემიცვლია, ეს ჩემი ძლიერი მხარეა“, - განაცხადა ბერძენიშვილმა.

***

შეგახსენებთ, დღეს, 24 სექტემბერს, საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორობის მსურველებთან გასაუბრება გაიმართა. კონკურსის ამ ეტაპზე 4 კანდიდატი გადავიდა, თუმცა, მათგან ერთმა, ალექსანდრე ვახტანგოვმა, გასაუბრებაზე თქვა, რომ კანდიდატურას ხსნის. 

საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორს სავარაუდოდ ხვალ, 25 სექტემბერს აირჩევენ.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხის გენერალური დირექტორის თანამდებობაზე კონკურსი 18 აგვისტოს, მას შემდეგ გამოცხადდა, რაც ყოფილმა დირექტორმა ვასილ მაღლაფერიძემ თანამდებობა დატოვა.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორის შესარჩევ კონკურსში მონაწილე ერთ-ერთმა კანდიდატმა ალექსანდრე ვახტანგოვმა, კონკურსიდან საკუთარი კანდიდატურა მოხსნა.

"მე ვხსნი ჩემს კანდიდატურას. თიკოს გადაეცით, ძალიან კარგი გოგოა, ალბათ იმას აირჩევთ, ჩემთან არის ნამუშევარი და ნამდვილად ჭკვიანი და კარგი გოგოა. ამით დაგემშვიდობებით", - განაცხადა ალექსანდრე ვახტანგოვმა გასაუბრების დასრულებისას.

იქამდე, გასაუბრებაზე, ვახტანგოვი საუბრობდა იმის შესახებ, როგორი უნდა იყოს კარგი საზოგადოებრივი მაუწყებელი. მან განსაკუთრებული აქცენტი საგანმანათლებლო გადაცემებზე გააკეთა,

შეგახსენებთ, დღეს, 24 სექტემბერს, საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორობის მსურველებთან გასაუბრებები დაიწყო. 

კონკურსში 4 კანდიდატი მონაწილეობს:

• თინათინ ბერძენიშვილი - საზოგადოებრივი მაუწყებლის გენერალური დირექტორის პირველი მოადგილე. ამჟამად ასრულებს მაუწყებლის დირექტორის მოვალეობას;
• ირმა სოხაძე - მომღერალი, პოლიტოლოგი. საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს წევრი იყო 2008-2009 წლებში;
• ხათუნა ლაგაზიძე - პოლიტოლოგი;
• ალექსანდრე ვახტანგოვი - იყო საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს წევრი 2014-2016 წლებში;
  
  
  

საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს თავმჯდომარის, ირინა ფუტკარაძის თქმით, დირექტორს სავარაუდოდ პარასკევს, 25 სექტემბერს აირჩევენ.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხის გენერალური დირექტორის თანამდებობაზე კონკურსი 18 აგვისტოს, მას შემდეგ გამოცხადდა, რაც ყოფილმა დირექტორმა ვასილ მაღლაფერიძემ თანამდებობა დატოვა.

წინასაარჩევნო მედიამონიტორინგის თანახმად, ონლაინ მედიაში გაუმჯობესებულია პოლიტიკური სპექტრის პლურალისტული გაშუქება და თითქმის აღარ გვხვდება ჟურნალისტთა ტექსტებში სიძულვილის ენისა და დისკიმინაციული ტერმინოლოგიის გამოყენების შემთხვევები. თუმცა, კვლავ გამოწვევად რჩება კრიტიკული და სიღრმისეული ანალიზის ნაკლებობა და სარეკლამო და სარედაქციო მასალების არასათანადო გამიჯვნა.

ამავე ანგარიშის მიხედვით, მონიტორინგის პერიოდში ონლაინ მედიაში გამოვლინდა არაერთი შემთხვევა, როდესაც უცვლელად და უკომენტაროდ შუქდებოდა გენდერული სტერეოტიპებისა და გენდერული ნიშნით დისკრიმინაციის შემცველი განხადებები, რომლებიც მიზანმიმართულად აკნინებდა ქალის როლს პოლიტიკაში.

ონლაინ მედიის მონიტორინგის შუალედური ანგარიში, რომელიც 15 ივნისიდან 31 აგვისტოს ჩათვლით პერიოდს მოიცავს, დღეს, 24 სექტემბერს გამოქვეყნდა. ანგარიშის მიხედვით, გასულ წლებთან შედარებით, მიმდინარე წელს ონლაინ მედიაში შეინიშნება მცირე გაუმჯობესება პოლიტიკური სპექტრის პლურალისტული გაშუქების კუთხით.

„მართალია, ვებგვერდებზე ჭარბობდა მმართველი პარტიის გაშუქება, თუმცა ყურადღება ეთმობოდა ასევე სხვადასხვა პარტიის წარმომადგენელთა საქმიანობისა და განცხადებების გაშუქებასაც“, - ვკითხულობთ დოკუმენტში.

ამავე ანგარიშის მიხედვით, ჟურნალისტთა ტექსტებში თითქმის აღარ გვხვდება სიძულვილის ენისა და დისკიმინაციული ტერმინოლოგიის გამოყენების შემთხვევები. თუმცა, პრობლემურია ის, რომ ონლაინ მედიასაშუალებების ნაწილი უცვლელად და უკომენტაროდ აშუქებს პოლიტიკოსთა თუ საზოგადოებისთვის ცნობილ სხვა პირთა განცხადებებს, რომლებიც შეიცავს ასეთი სახის ტერმინოლოგიასა და შინაარსს.

მთავარი გამოწვევები

რაც შეეხება ონლაინ მედიის მთავარ გამოწვევებს, წინასაარჩევნო მედიამონიტორინგის შუალედური ანგარიშის მიხედვით, ონლაინ მედიის უმწვავეს გამოწვევას წარმოადგენს კომერციული ხელშეკრულების ფარგლებში მომზადებული სტატიების არასათანადო გამიჯვნა სარედაქციო მასალებისგან.

„ასეთ მასალებს მონიტორინგისთვის შერჩეული ვებგვერდების ნაწილი საერთოდ არ ურთავს რაიმე სახის შესაბამის მითითებას; ზოგი ურთავს, მაგრამ ისე, რომ ეს მინიშნებები რ შეესაბამება სტანდარტს. შესაბამისად, ვებგვერდების დიდი ნაწილის მკითხველს არ ეძლევა შესაძლებლობა, რომ გაარჩიოს გამოქვეყნებული სტატიებიდან რომელია ფასიანი და რომელი რედაქციის მიერ მომზადებული ჟურნალისტური ნამუშევარი“, - ნათქვამია ანგარიშში.

ასევე, წინა წლების მსგავსად, გამოწვევად რჩება კრიტიკული და სიღრმისეული ანალიზის ნაკლებობა. ანგარიშის მიხედვით, მონიტორინგისთვის შერჩეული ვებგვერდების უმეტესობა საკითხებს აშუქებს ზედაპირულად, შემოიფარგლება სახელმწიფო უწყებათა წარმომადგენლებისა და პოლიტიკოსთა ყოველდღიური საქმიანობისა და განცხადებების გაშუქებით. ვებგვერდების მხოლოდ მცირე ნაწილი ცდილობს, რომ საკითხები გააშუქოს სიღრმისეულად და მკითხველს შესთავაზოს მიმდინარე მოვლენების კრიტიკული ანალიზი.

მედიამონიტორინი აჩვენებს, რომ ყველაზე ხშირად ონლაინ მედიაში ჟურნალისტური სტანდარტების დარღვევის ისეთი შემთხვევები გვხვდება, როგორიცაა ფაქტებისა და მძიმე ბრალდებების ცალმხრივი გაშუქება.

„მონიტორინგისთვის შერჩეულ ვებგვერდთა დიდ ნაწილში არ ჩანდა მცდელობები, რომ ჟურნალისტებს გადაემოწმებინათ მასალებში წარმოდგენილი კონკრეტული ბრალდებები კონკრეტულ პირთა მიმართ ან მოეძიებინათ ბრალდებულ მხარეთა კომენტარები“, - ვკითხილობთ დოკუმენტში.

წლევანდელ ანგარიშში ყურადღება ეთმობა გენდერულად სენსიტიურ გაშუქებასაც. ანგარიშს მიხედვით, „მონიტორინგის პერიოდში ონლაინ მედიაში გამოვლინდა არაერთი შემთხვევა, როდესაც უცვლელად და უკომენტაროდ შუქდებოდა გენდერული სტერეოტიპებისა და გენდერული ნიშნით დისკრიმინაციის შემცველი განხადებები, რომლებიც მიზანმიმართულად აკნინებდა ქალის როლს პოლიტიკაში“.

ანგარიშის თანახმად, სამონიტორინგო პერიოდში ჭარბობდა საქართველოს პრემიერ-მინისტრის გიორგი გახარიას დადებით ტონში გაშუქება, მათ შორის, ისეთ ვებგვერდებზეც, რომლებიც გამოირჩევიან განსაკუთრებულად კრიტიკული დამოკიდებულებით სახელისუფლებო გუნდის მიმართ. ეს ტენდენცია, დოკუმენტში, COVID 19-ის პანდემიას უკავშირდება. კერძოდ, „სამთავრობო ფინანსური დახმარებების შესახებ საზოგადოებას ინფორმაცია ეწოდებოდა პრემიერ-მინისტრის მხრიდან, რაც შესაბამისად აისახა მედიაში მის დადებით გაშუქებაზე“, - ვკითხულობთ ანგარიშში.

სარეკლამო და სარედაქციო მასალების გამიჯვნა

ანგარიშის მიხედვით, კომერციული ხელშეკრულების ფარგლებში მომზადებული სტატიების სარედაქციო მასალებისგან არასათანადო გამიჯვნა უმწვავესი გამოწვევაა interpressnews.ge-სთვის.

„სახელმწიფო უწყებებისა და პოლიტიკოსების საქმიანობის შესახებ მომზადებული მასალების ერთ მესამედზე მეტი გამოქვეყნებულია კომერციული ხელშეკრულების ფარგლებში, თუმცა არ არის ნათლად გამიჯნული სარედაქციო მასალებისგან“, - ვკითხულობთ დოკუმენტში.

ანგარიშის მიხედვით, interpessnews.ge-ზე კომერციული ხელშეკრულების ფარგლებში მომზადებულ სტატიებს უმეტეს შემთხვევებში ერთვის წრეში მოთავსებული ლათინური სიმბოლოები NS, რაც მკითხველისთვის დამაბნეველია, ვინაიდან ცხადად არ არის მითითებული, რომ მასალა დაფინანსებული და სარეკლამოა. interpessnews.ge-ის მკითხველს არ ეძლევა საშუალება ნათლად გაარჩიოს, რომელი სტატიებია მომზადებული რედაქციის მიერ და რომელი ქვეყნდება რეკლამის სახით.

დაკვირვება აჩვენებს, რომ სარეკლამო და სარედაქციო მასალებს არასათანადოდ მიჯნავს ambebi.ge-ც. ზოგს აღნიშნვნას საერთოდ არ უკეეთებს, ზოგიერთ მასალას კი გამოყოფს სტატიის ბოლოს R-ის მითითებით, რაც NS-ის მსგავსად, მკითხველისთვის დამაბნეველია, ვინაიდან ცხადად არ არის მითითებული, რომ მასალა დაფინანსებული და სარეკლამოა. იგივე ტენდენციაა primetime.ge -ზე.

ანგარიში აჩვენებს, რომ მათგან განსხვავებით, სარეკლამო მასალების გამიჯვნის სტანდარტების შესაბამისად, ნებისმიერი მკითხველისთვის მარტივად გასაგებად უთითებს კომერციული ხელშეკრულების ფარგლებში მომზადებულ სტატიებს netgazeti.ge. სარეკლამო და სარედაქციო მასალებს ერთმანეთისგან ნათლად მიჯნავენ გამოცემები: publika.ge, sknews.ge, ასევე, დაფინანსებული პოლიტიკური კონტენტი სათანადოდ აქვს გამიჯნული on.ge-ს.

ფაქტებისა და მძიმე ბრალდებების ცალმხრივი გაშუქება

ანგარიში აჩვენებს, რომ ონლაინ გამოცემებში შეინიშნება შემთხვევები, როდესაც მძიმე ბრალდებების შემცველ მასალებში ცალმხრივი გაშუქება ხდება.

სამონიტორინგო პერიოდში, ასეთი არაერთი მასალა გამოქვეყნდა ambebi.ge-ზე.

მოვლენების ცალმხრივი გაშუქება, კონკრეტულ პირთა მიმართ დაუდასტურებელი ბრალდებების ხშირი გაშუქება, სიძულვილის ენისა და დისკრიმინაციული ტერმინოლოგიის უცვლელად გამოქვეყნება დამახასიათებელი ტენდენციაა kvira.ge-ზე. მონიტორინგი აჩვენებს, რომ „ხშირად, უმძიმესი ბრალდებები კონკრეტულ პირთა მიმართ შუქდებოდა რაიმე სახის გადამოწმების მცდელობის გარეშე. ასეთი სტატიები კი ჩვეულებრივ ოპოზიციონერ პოლიტიკოსებს ეხებოდა და მიზნად ისახავდა მათ დისკრედიტაციას“.

იგივე ტენდენცია შეინიშნება მარშალპრესზე. ანგარიშის მიხედვით, „mpn.ge ხშირად აქვეყნებს საზოგადოებისთვის ცნობილი პირების Facebook-ის სტატუსებს, რომლებიც შეიცავს დაუდასტურებელ ბრალდებებს, ძირითადად, ოპოზიციის მიმართ, ასევე, შეურაცხმყოფელ, სიძულვილის ენის შემცველს ტერმინებს“.

კონკრეტულ პირთა მიმართ მძიმე ბრალდებების ცალმხრივად გაშუქება მწვავე პრობლემაა primetime.ge-ზე. კვლევის მიგნებების თანახმად, ასეთი სახის დარღვევები სისტემატურად გვხვდებოდა ოპოზიციონერ პოლიტიკოსთა გაშუქებისას.

ანგარიშის მიხედვით, სტატიები, რომლებშიც მთავრობის წარმომადგენელთა თუ სხვადასხვა სახელმწიფო სტრუქტურათა განცხადებები წარმოდგენილი იყო როგორც დადასტურებული ფაქტები და არ ჩანდა ჟურნალისტთა მხრიდან დამატებითი ინფორმაციის მოძიებისა და საკითხის თუნდაც ოდნავ სიღრმისეულად გაშუქების რაიმე მცდელობა, ხშირად ქვეყნდება sputnik-georgia.com-ზე.

წყაროთა მრავალფეროვნებისა და ბალანსის პრობლემა

დოკუმენტის თანახმად, სამონიტორინგო პერიოდში გამოვლინდა ცალკეული შემთხვევები, როდესაც პრობლემა იყო წყაროთა მრავალფეროვნება და ბალანსი. ეს შეინიშნებოდა მათ შორის ისეთ გამოცემებშიც, რომლებიც მაღალი ჟურნალისტური სტანდარტებით მუშაობენ.

დოკუმენტის თანახმად, ონლაინგამოცემა publika.ge-ს შემთხვევაში, ეს დაპირისპირებული მხარეების ცალ-ცალკე სტატიებით გაშუქებაში გამოიხატება.

„publika.ge ყოველთვის ცდილობს ბალანსის დაცვას, თუმცა გამოვლინდა ამ კუთხით პრობლემური ცალკეული შემთხვევები, როდესაც ვებგვერდი დაპირისპირებული მხარეების მოსაზრებებს ცალ-ცალკე სტატიებით აშუქებს ისე, რომ მკითხველს, რომელიც თავდაპირველად გამოქვეყნებულ სტატიებს გაეცნობა, არ ეძლევა შესაძლებლობა, რომ მოგვიანებით გამოქვეყნებულ საპირისპირო პოზიციებსაც გაეცნოს“, - ვკითხულობთ დოკუმენტში.

დოკუმენტში ნათქვამია, რომ წყაროთა ბალანსის პრობლემა შეინიშნება radiotavisupleba.ge-ზე.

„radiotavisupleba.ge უმეტესად ცდილობდა ჟურნალისტური სტანდარტების მაღალ დონეზე დაცვას, თუმცა მონიტორინგის პერიოდში გამოქვეყნდა რამდენიმე სტატია, რომლებშიც დაცული არ იყო წყაროთა ბალანსი და შესაბამისად, მოვლენები და ბრალდებები შუქდებოდა ცალმხრივად“, - ნათქვამია ანგარიშში.

მოვლენების ცალმხრივად გაშუქების შემთხვევა, როდესაც არ იყო დაცული ბალანსი, შეინიშნებოდა reginfo.ge-ზეც.



რაც შეეხება ონლაინ გამოცემას netgazeti.ge, ანგარიშის თანახმად, „მონიტორინგის ფარგლებში დაფიქსირდა ცალკეული შემთხვევები, როდესაც მასალა ეფუძნებოდა კონკრეტული ორგანიზაციის კვლევას, ან განცხადებას, რომელიც ამხელდა ან აკრიტიკებდა სხვა პირების ან ორგანიზაციების საქმიანობას და არ იყო წარმოდგენილი ე.წ. მხილებული მხარის პოზიცია“.

პოლიტიკური სუბიექტებისადმი დამოკიდებულება

მედიამონიტორინგის თანახმად, მართალია ინლაინ მედიაში პოლარიზაცია არ არის ძალიან მკვეთრი, თუმცა, ზოგიერთ გამოცემაში შეინიშნება ერთი მხრივ, მმართველი გუნდისა და ხელისუფლების დადებითად წარმოჩენა და მეორე მხრივ, ოპოზიციის დისკრედიტაციის მცდელობა.

ანგარიშში ამ კონტექსტში დასახელებულია გამოცემები: kvira.ge, მარშლპრესი (mpn.ge), primetime.ge, sputnik-georgia.com. “

primetime.ge ძირითადად დაკავებული იყო, ერთი მხრივ, მმართველი გუნდის დადებითად წარმოჩენის, მეორე მხრივ, კი ოპოზიციონერ პოლიტიკოსთა დისკრედიტაციის მცდელობით. primetime.ge-ზე ცალსახად შეინიშნებოდა სახელისუფლებო გუნდის მიმართ უაღრესად დადებითი განწყობა”, - ნათქვამია ანგარიშში.

დოკუმენტის თანახმად, მმართველი გუნდის გაშუქებისას გამოვლინდა დადებითი ტონის უკიდურესად მაღალი პროცენტული მაჩვენებლები kvira.ge-ზე.

დაკვირვება ცხადყოფს, რომ მონიტორინგის პირველ პერიოდში sputnik-georgia.com ძირითადად სახელისუფლებო გუნდის დადებითი გაშუქებით იყო დაკავებული და ნაკლებ ყურადღებას უთმობდა სხვა პარტიების საქმიანობას: „მონიტორინგის სუბიექტთა გაშუქების საერთო მოცულობის 80 პროცენტზე მეტი სწორედ მმართველი გუნდის გაშუქებას დაეთმო. ამ სუბიექტთა გაშუქებისას კი ჭარბობდა დადებითი ტონის მაღალი მაჩვენებლები“.

რაც შეეხება მარშალპრესს, ანგარიშში ნათქვამია: „იქმნება შთაბეჭდილება, რომ mpn.ge-ს მიზანი არა მიმდინარე მოვლენების ობიექტური გაშუქება, არამედ საზოგადოებრივი აზრის ფორმირებაა მმართველი პარტიის სასარგებლოდ“.

ანგარიშიდან საინტერესოა ონლაინ გამოცემა ტაბულას შემთხვევა.

„tabula.ge გამოირჩეოდა ხელისუფლების მიმართ კრიტიკული დამოკიდებულებით. მეორე მხრივ კი შეინიშნებოდა პარტია „ევროპული საქართველოს“ მიმართ განსაკუთრებული ყურადღება. ამ პარტიას დაეთმო ორჯერ მეტი გაშუქება, ვიდრე ყველა სხვა პარტიას ერთად, მმართველი პარტიის გამოკლებით“, - ვკითხულობთ ანგარიშში.





*******

მონიტორინგის შესახებ

ქართული ონლაინ მედიის მიერ 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნების გაშუქებას „საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“ გაეროს განვითარების პროექტის „საქართველოს 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნების მედიაში გაშუქების კვლევა“ ფარგლებში, ევროკავშირის ფინანსური დახმარებით აკვირდება. მონიტორინგი დაიწყო 2020 წლის 15 ივნისს და დასრულდება 2020 წლის დეკემბერში.

დაკვირვება მიმდინარეობს შემდეგ 13 ონლაინ მედიასაშუალებაზე: ambebi.ge, interpressnews.ge, kvira.ge, mpn.ge, netgazeti.ge, news.on.ge, primetime.ge, publika.ge, radiotavisupleba.ge, reginfo.ge, sknews.ge, sputnik-georgia.com, tabula.ge.

კვლევის მეთოდოლოგია

მედიამონიტორინგის ფარგლებში შერჩეულ მედიასაშუალებებზე დაკვირვება ხდება როგორც რაოდენობრივი, ასევე თვისებრივი კომპონენტების გათვალისწინებით. რაოდენობრივი კვლევისას ყურადღება გამახვილებულია იმაზე, თუ რა სიხშირით შუქდება ესა თუ ის სუბიექტი შერჩეულ მედიასაშუალებაში და რა ტონით შუქდება აღნიშნული სუბიექტი. თვისებრივი დაკვირვებისას ყურადღება გამახვილებულია იმაზე, თუ რამდენად იცავს შერჩეული მედიასაშუალება ჟურნალისტური ეთიკის სტანდარტებს, როგორიცაა: ფაქტის სიზუსტე, წყაროების მრავალფეროვნება, დაბალანსებული გაშუქება, ნებისმიერი ნიშნით დისკრიმინაციის წახალისება, გენდერული სტერეოტიპების ტირაჟირება, რაიმე სახის მანიპულაცია და ა.შ.

მონიტორინგი არ ხორციელდება სარეკლამო სტატიებზე, რომლებსაც თან ახლავს სათანადო მინიშნება.

ტელეკომპანია "მთავარი არხის" ჟურნალისტი, ტელეწამყვანი ნანუკა ჟორჟოლიანი "ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის" მაჟორიტარობის კანდიდატია. იგი პოლიტიკური გაერთიანება "ძალა ერთობაშიას" სახელით იყრის კენჭს წყალტუბოს, სამტრედიის, ვანისა და ხონის მუნიციპალიტეტებში.

ნანუკა ჟორჟოლიანი, როგორც მაჟორიტარობის კანდიდატი, დღეს, 23 სექტემბერს, პარტიის მაჟორიტარების წარდგენისას, "ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის" ერთ-ერთმა ლიდერმა, ზაალ უდუმაშვილმა წარადგინა.

თავად ჟურნალისტი წარდგენას არ დასწრებია. მისი წარდგენისას ზაალ უდუმაშვილმა განაცხადა, რომ ის ამ ღონისძიებას საპატიო მიზეზით არ ესწრებოდა, ვინაიდან, პირდაპირი ეთერისთვის ემზაებოდა. დღეს "მთავარი არხის" ეთერში, საინფორმაციო გამოშვების დასრულების შემდეგ, მისი გადაცემა "სხვა ნანუკა" უნდა გავიდეს.

მაუწყებელთა ქცევის კოდექსის მიხედვით, პირდაპირი ჩანაწერი, რაც მიუთითებდა, რომ ნანუკა ჟორჟოლიანს არ აქვს უფლება გაუძღვეს გადაცემას, არ არსებობს. კოდექსი ცალსახად მხოლოდ იმას უთითებს, რომ "საარჩევნო პერიოდში კანდიდატის ან პარტიის წარმომადგენლის იმ პროგრამებში მონაწილეობა, რომლებიც არ არის პოლიტიკასთან პირდაპირ კავშირში, დასაშვებია მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ მოლაპარაკება პროგრამაში მონაწილეობის შესახებ შედგა საარჩევნო პერიოდის დაწყებამდე. კანდიდატს არ უნდა მიეცეს საშუალება გამოთქვას პოლიტიკური მოსაზრებები ან სხვა გზით მოახდინოს საკუთარი კანდიდატურის რეკლამირება" (მაუწყებელთა ქცევის კოდექსი, მუხლი 24/5).

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის დირექტორი, მედიასამართლის იურისტი მარიამ გოგოსაშვილი ამბობს, რომ მართალია, კანონი მაჟორიტარობის კანდიდატს სოციალური გადაცემის წაყვანას არ უკრძალავს, მაგრამ ეს არასწორია სამართლიანობისა და მიუკერძოებლობის პრინციპებიდან გამომდინარე, არასწორია. იგი იმოწმებს მაუწყებელთა კოდექსის 24-ე მუხლის მე-5 პუნქტს და ამბობს: "აღნიშნული ჩანაწერიდან გამომდინარეც, როდესაც სტუმრის მონაწილეობაზე არის დაწესებული შეზღუდვები, ვფიქრობ, მიუღებელია თუნდაც აპოლიტიკური გადაცემა საარჩევნო პერდიოში წაიყვანოს კანდიდატმა".

ნანუკა ჟორჟოლიანი ჟურნალისტად 1999 წლიდან მუშაობს. 1999 წლიდან მუშაობდა გადაცემა "ალიონში", პირველ არხზე. 2001 წლიდან გადავიდა ტელეკომპანია "რუსთავი 2-ში", სადაც 2009 წლიდან უძღვებოდა საავტორო გადაცემას "ნანუკას შოუ". მას შემდეგ რაც ტელეკომპანია "რუსთავი 2-ზე" მფლობელი შეიცვალა, კოლეგების ნაწილთან ერთად მან "მთავარ არხზე" გადაინაცვლა, სადაც ასევე საავტორო გადაცემა აქვს, სახელწოდებით - "სხვა ნანუკა". ასევე, თანაწამყვანთან დავით ერაძესთან ერთად, უძღვება გადაცემას "სპორტი დიდ ქალაქში".

დეზინფორმაციასთან ბრძოლის კამპანიის ფარგლებში, მომავალი კვირიდან, Facebook საქართველოში ფაქტების გადამოწმების პროგრამას აამოქმედებს. აღნიშნული პროგრამის გაშვების შედეგად, ინფორმაციას, რომელსაც საქართველოში Facebook-ის პარტნიორი პორტალები სიყალბედ შეაფასებენ, Facebook-ი საინფორმაციო ველის (News feed) ქვედა ნაწილში განათავსებს. ეს შეამცირებს ცრუ ინფორმაციის გავრცელებას და, ასევე, შემცირდება იმ მომხმარებელთა რიცხვი, რომლებსაც, შესაძლოა, დეზინფორმაცია მიეწოდოს. 
 
Facebook-ის პარტნიორები საქართველოში Fact Check Georgia და მითების დეტექტორი იქნებიან. Fact Check Georgia „საქართველოს რეფორმების ასოციაციის“ (GRASS) , მითების დეტექტორი კი „მედიის განვითარების ფონდის“ პროექტებია. Facebook-ის ინფორმაციით, ორივე მათგანი ფაქტების გადამოწმების საერთაშორისო ქსელის მიერაა სერტიფიცირებული.

როგორც Facebook აცხადებს, გვერდებსა და ანგარიშებს, რომლებიც პერიოდულად ეცდებიან, გააზიარონ ცრუ ინფორმაცია, ავტომატურად შეეზღუდებათ მონეტიზაციისა და რეკლამის განთავსების შესაძლებლობები. დამატებით, ფაქტების გადამოწმების პლატფორმის მიერ ცრუ ინფორმაციად შეფასებულ პოსტებს Facebook-ი თვალსაჩინოდ მონიშნავს. ამით, მომხმარებლებს ექნებათ შესაძლებლობა, გაარჩიონ, სიმართლეა თუ არა პოსტი, რომელსაც ხედავენ, ან რომლის გაზიარებაც სურთ.

„გვიხარია, რომ FactCheck Georgia-სა და მითების დეტექტორთან თანამშრომლობის შედეგად, საქართველოში ფაქტების გადამოწმების პროგრამას გავუშვებთ. დეზინფორმაციის წინააღმდეგ ბრძოლას ჩვენ საკმაოდ სერიოზულად ვეკიდებით. ამიტომ, მუდმივად ვმუშაობთ და ვცდილობთ, გამოვნახოთ გზები, რომ ხელი შევუშალოთ ჩვენს პლატფორმაზე ცრუ ინფორმაციის გავრცელებას,“ - აცხადებს Facebook-ის სტრატეგიული პარტნიორობის განვითარების მენეჯერი, სოფი აიარსი.

აღნიშნული პროგრამა Facebook-ის დეზინფორმაციის წინააღმდეგ ბრძოლის სტრატეგიის ნაწილია. სტრატეგია ახალი ამბების ავთენტურობის დადგენასა და მათი ხარისხის გაუმჯობესებას ემსახურება. სტრატეგიის მიხედვით, Facebook-ი აუქმებს ანგარიშებს და შლის კონტენტს, რომელიც არღვევს კომპანიის მიერ დაწესებულ სტანდარტებს, ან სარეკლამო პოლიტიკას. შედეგად, მცირდება ცრუ ინფორმაციისა და არაავთენტური კონტენტის გავრცელების შანსი.

დღეისათვის, Facebook-ს მსოფლიოს მასშტაბით 70-ზე მეტი პარტნიორი ჰყავს, რომლებიც 50 ენაზე ფაქტების გადამოწმებაზე მუშაობენ. კომპანია განაგრძობს ინვესტიციების ჩადებას, რათა ცრუ ინფორმაციის გავრცელების წინააღმდეგ ბრძოლა კიდევ უფრო მასშტაბური გახადოს.

ორდღიანი წყვეტის შემდეგ, დღეიდან, 7 სექტემბრიდან, საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიამ, ერთი თანამშრომლის კოვიდინფიცირების გამო შეწყვეტილი მაუწყებლობა განაახლა. ამ დროის მონაცემებით, არხის სხვა არცერთ თანამშრომელს პირველადი ტესტირებით ვირუსი არ დაუდასტურდა. მედიაექსპერტები ფიქრობენ, რომ არხზე მაუწყებლობა არ უნდა შეჩერებულიყო და მენეჯმენტის გადაწყვეტილება დაუსაბუთებელია.

აჭარის ტელევიზიამ მაუწყებლობა დროებით 5 სექტემბერს შეაჩერა, მას შემდეგ, რაც არხის ერთ-ერთ თანამშრომელს Covid-19 დაუფიქსირდა. ეთერში საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხის ტრანსლირება მიმდინარეობდა.




არხის მენეჯმენტში აცხადებენ, რომ გადაწყვეტილება ეპიდემიოლოგების რეკომენდაციით მიიღეს. მედიაექსპერტები კი ამ გადაწყვეტილებით გაოცებული არიან და ამბობენ, რომ საზოგადოებრივ მაუწყებელს, მისი მაღალი პასუხისმგებლობიდან გამომდინარე, მაუწყებლობა არ უნდა შეეწყვიტა.

“საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა მოქალაქეებს უთხრა, რომ მე იმის გამო, რომ ერთი დასნებოვნებული ადამიანი მყავს ორგანიზაციაში, ვწყვეტ მუშაობას და, შესაბამისად, შენ გართმევ საშუალებას და შენსავე უფლებას, რომ მიიღო ინფორმაცია. ის ინფორმაცია, რომლისთვისაც ნებისმიერი მოქალაქე იხდის ფულს”, - ამბობს საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს წევრი, მედიაექსპერტი ზვიად ქორიძე.

მისივე თქმით, მაუწყებლის მენეჯმენტის ამ გადაწყვეტილებამ საზოგადოებაში პანიკა დათესა: “თურმე, თუ ერთი ადამიანი არის დაავადებული, ამის გამო ორგანიზაციამ უნდა შეწყვიტოს მუშაობა. ეს, ჩემი აზრით, არის პანიკის შემცველი ელემენტი და გადაწყვეტილება, რომელიც მიიღო არხის მენეჯმენტმა, ვერანაირ კრიტიკას ვერ უძლებს”.

რეგიონულ მაუწყებელთა ალიანსის ხელმძღვანელი ნათია კუპრაშვილი საუბრობს საზოგადოებრივი მაუწყებლის გაზრდილ როლზე პანდემიის პირობებში და ამბობს, რომ ამ ვალდებულების გარდაც, ასეთი პრაქტიკის დანერგვა საინფორმაციო სივრცისთვის გარკვეულ საფრთხეებს შეიცავს: “ჩვენ გვაქვს ჩვენი საქმე, რომელიც არ უნდა გაჩერდეს. ინფორმირება, პანდემიის პირობებში, არის ძალიან მნიშვნელოვანი საკითხი. საზოგადოებრივი მაუწყებლის ფუნქციონირება კი კიდევ უფრო მეტი დატვირთვის მატარებელია. ჩემთვის ასეთ სიტუაციაში მედიაორგანიზაციის გაჩერება იგივეა, რაც, მაგალითად, იქნებოდა საავადმყოფოს გაჩერება ადმინისტრაციის თანამშრომლის ინფიცირების გამო”.

მისივე მოსაზრებით, შესაძლოა, ახლა ამ პროცესს ასე დრამატულად ვერ ვხედავდეთ, თუმცა, ამგვარი პრეცენდენტები პრობლემურია: “ეს აჩენს გარკვეული ტიპის საფრთხეებს სხვა მაუწყებლებისთვისაც. ანუ, თუ გყავს ინფიცირებული თანამშრომელი, ე.ი. “გემშვიდობები”. შეიძლება იგივენაირი “დამშვიდობები” გამოგვიწერონ ხვალ და ზეგ ჩვენ მედიებში. ეს არის, მინიმუმ, დაუსაბუთებელი გადაწყვეტილება, სპონტანური და პანიკური გადაწყვეტილება და ეს მენეჯერულად არასწორია”.

მისივე თქმით, უკვე ნახევარ წელიწადზე მეტია პანდემიაა და საზოგადოებრივი მაუწყებელი პასუხისმგებელი იყო, რომ მზად დახვედროდა მსგავს შემთხვევებს: “რაც მოხდა, არ იყო მოულოდნელი, ეს არ არის ფორსმაჟორი, ჩვენ ვიცით, რომ პანდემიის პირობებში ვართ. საზოგადოებრივი მაუწყებლის მენეჯმენტს თუ არ აქვს ალტერნატიული გეგმები როგორ მოიქცეს მაშინ, როდესაც რომელიმე თანამშრომელს უფიქსირდება კოვიდი, პატარა რეგიონულ მაუწყებლებსაც კი გვიფიქრია ამაზე და ვიცით, როგორ უნდა მოვიქცეთ”.

ზვიად ქორიძე პრობლემურად მიიჩნევს იმასაც, რომ აჭარის ტელევიზიასა და რადიოს ეთერში საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხის ტრანსლირება მიმდინარეობდა: “პირველი არხის ყურება მაყურებელს ისედაც შეუძლია შესაბამის არხზე. აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს დანიშნულება ის არის, რომ ავტონომიურ რესპუბლიკაში მცხოვრებ ადამიანებს მიაწოდოს მნიშვნელოვანი ინფორმაცია იმ სტანდარტებისა და ეთიკური ნორმების დაცვით, რასაც უნდა იცავდეს საზოგადოებრივი მაუწყებელი. ეს არის მათი ფუნქცია და არა ის, რომ საზოგადოებრივი მაუწყებლობა გაიმეორონ - ამისთვის არ არსებობს აჭარის ტელევიზია და რადიო”.

საქართელოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის მედიასამართლის იურისტი ნიკა სიმონიშვილი ამბობს, რომ მაუწყებლობის შესახებ კანონში პირდაპირი ჩანაწერი, როგორ უნდა მოიქცეს ასეთ დროს მაუწყებელი, არ არსებობს. შესაბამისად, ამ გადაწყვეტილების სამართლებრივ მხარეზე ვერ ვიმსჯელებთ. ასეთ დროს გადაწყვეტილება მენეჯმენტმა უნდა მიიღოს, ის სწორედ ამისთვის არის ორგანიზაციაში: “როდესაც სადმე კორონავირუსი დგინდება, ორგანიზაციის ფუნქციონირება არ ჩერდება და არც უნდა ჩერდებოდეს”.

აქვე, საინტერესოა, რომ საზოგადოებრივ მაუწყებელს პირიქით, პანდემიებისა და ასევე, საგანგებო მდგომარეობების დროს, გაზრდილი ვალდებულებები აქვს.

“საზოგადოებრივი მაუწყებლის ვალდებულებაა საგანგებო სიტუაციის დროს საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მმართველობის სფეროში შემავალი სახელმწიფო საქვეუწყებო დაწესებულების − საგანგებო სიტუაციების მართვის სამსახურის მოთხოვნით უზრუნველყოს საქართველოს მოქალაქეებისათვის და საქართველოს ტერიტორიაზე მყოფი სხვა პირებისათვის საგანგებო სიტუაციის შესახებ შეტყობინებისა და სხვა ინფორმაციის გადაცემა. თეორიულად, შესაძლებელია, საგანგებო მდგომარეობის პერიოდში, ინფორმაციის მიღების ერთადერთ წყაროდ საზოგადოებრივი მაუწყებელი მოგვევლინოს”, - ვკითხულობთ სახელმძღვანელოშ, რომელიც საქართველოს ჟრნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერ არის მომზადებული და კორონავირუსის გაშუქებას ეხება (თავი I - სამართლებრივი ასპექტების მიმოხილვა).

კითხვაზე, რის საფუძველზე შეწყდა არხზე მაუწყებლობა, აჭარის ტელევიზიის დირექტორმა გიორგი კოხრეიძემ “მედიაჩეკერს” უთხრა, რომ ეს გადაწყვეტილება ეპიდემიოლოგების რეკომენდაციის საფუძველზე მიიღეს: “გადამდები სივრცეა, ბევრი ადამიანი იზოლაციაშია, იმიტომ, რომ დერეფნებში სიარული უწევდათ. ეხლა ყველა ადამიანს, მიუხედავად იმისა, თუ რა პოზიციაზეა, აინტერესებს თავისი ჯანმრთელობის მდგომარეობა”.

როგორც ონლაინგამოცემა “პუბლიკამ” გაარკვია, აჭარის მაუწყებლობის შეჩერება ადგილობრივი ეპიდემიოლოგიური სამსახურის რეკომენდაცია იყო. ამის შესახებ გამოცემას დაავადებათა კონტროლის ეროვნული ცენტრის ხელმძღვანელმა ამირან გამყრელიძემ განუცხადა.



ამ დროისათვის, აჭარის ტელევიზია მაუწყებლობას არასრული შემადგენლობით აგრძელებს. ერთი კოვიდ ინფიცირებული თანამშრომელი ბათუმის კოვიდმიმღებ ცენტრში მკურნალობს, სხვა არცერთს პირველადი ტესტით, ვირუსი არ დაუდასტურდა. აჭარის მაუწყებლის ინფორმაციით, 7 სექტემბრის მონაცემებით, საკარანტინო სივრცეში 12 თანამშრომელია გადაყვანილი, რამდენიმე კი იზოლაციაში იმყოფება.

პანკისის სათემო რადიოს დარბევით ემუქრებიან, მის დამფუძნებელს გელა მთივლიშვილს კი ერთკვირიანი ვადა მისცეს პანკისის ხეობაში საქმიანობის შესაწყვეტად. რადიოს წინააღმდეგ უკვე გაიმართა საპროტესტო აქცია, რომლის ორგანიზატორი, რადიოს ინფორმაციით, ადგილობრივი ჩინოვნიკების მიერ წახალისებული, დუისში მოქმედი „როდი სკოტის სახელობის ფონდი საქართველოს“ ხელმძღვანელი იყო. სათემო მაუწყებელში ფიქრობენ, რომ პროტესტი მათმა კრიტიკულმა სარედაქციო პოლიტიკამ გამოიწვია.

რადიო WAY-ს წინააღმდეგ დაწყებულ პროტესტზე ვრცელი მასალა თავად მაუწყებელმა გამოაქვეყნა. რადიოს ინფორმაციით, 29 აგვისტოს, პანკისში, სოფელ დუისში, იქ, სადაც სათემო მაუწყებლის ოფისი მდებარეობს, საპროტესტო აქცია გაიმართა, რომელშიც 150-ზე მეტი ადგილობრივი მონაწილეობდა.

რადიო WAY წერს, რომ ლია მარგოშვილი, რომელიც აქციის ორგანიზატორი იყო, „ქართული ოცნების“ აქტივისტი და საარჩევნოდ, მათი წარმომადგენელია დუისის უბანზე. როდი სკოტის ფონდს მრავალი წელია პანკისში ინგლისური ენის შემსწავლელი უფასო კურსები აქვს და მისი ოფისი იმავე შენობაშია, სადაც რადიოს ოფისი. შენობა ახმეტის მუნიციპალიტეტს ეკუთვნის, რადიოს 89.7 კვმ სამუშაო ფართი მუნიციპალიტეტისგან იჯარით აქვს აღებული 2015 წლიდან 2021 წლის ჩათვლით სარგებლობის უფლებით. ამავე შენობის პირველ სართულზეა პანკისის მუზეუმი, მცირე სამკერვალო საწარმო, სტომატოლოგიური კაბინეტი და ასევე, ცხოვრობს ორი ხანდაზმული ქალი.

რადიოს ინფორმაციით, როდი სკოტის ფონდი შენობის შესყიდვას აპირებს და მას უკვე აქვს თანხმობა ადგილობრივი მუნიციპალიტეტიდან. რადიო WAY წერს, რომ მისი ინფორმაციით, ფონდის ხელმძღვანელი მათ, ვინც ამ შენობაში იჯარით ან იჯარის გარეშე სარგებლობს ფართს, დაპირდა, რომ გაძევების საფრთხე არ ემუქრებათ. თუმცა, იგივე ბედი არ ელის რადიოს, - 2021 წლის შემდეგ, მაშინ, როდესაც იჯარის ხელშეკრულებას ვადა გაუვა, ახალი მესაკუთრე რადიოსთვის ხელშეკრულების გაგრძელებას აღარ აპირებს.

„ოფისის კაპიტალურ რეაბილიტაციაში რადიოს დაახლოებით 60 ათასი ლარი აქვს დახარჯული. სათემო მაუწყებლობის გარდა, რადიოში პერიოდულად, ზაფხულობით ფუნქციონირებს უფასო სასწავლო კურსები, სადაც ახალგაზრდები და ქალები ავტომობილის მართვის თეორიულ და პრაქტიკულ, ბუღალტერიის, მცირე პროექტების წერისა და გრანტების მოძიების კურსებს გადიან. 2 წლის განმავლობაში დაახლოებით 300-ზე მეტმა ადამიანმა ისარგებლა“, - წერს რადიო WAY.

რადიოში ფიქრობენ, რომ მათ წინააღმდეგ აქცია-პროტესტი მას შემდეგ დაიგეგმა, რაც რადიოს ჟურნალისტები შენობის გაყიდვის საკითხით დაინტერესდნენ. მათი ინფორმაციით, მას შემდეგ, რაც შენობის შესაძლო პრივატიზების საკითხზე ინფორმაცია მოითხოვეს, ახმეტის მერმა იოსებ ქარუმაშვილმა როდი სკოტის ფონდის ხელმძღვანელს უთხრა, რომ შენობას ვეღარ მისცემდნენ. „მარგოშვილს ურჩიეს, დუისში აქცია მოეწყო, რაც შეიძლება მეტი ხალხი შეეკრიბა და შენობის გადაცემა მოეთხოვა. მერიაში დასახული გეგმის მიხედვით, აქციაზე მივიდოდნენ ახმეტის საკრებულოს წევრები პანკისის სოფლებიდან და მერიის თანამშრომლებიც”, - - წერს რადიო WAY. მაუწყებლის ინფორმაციითვე, „დაიგეგმა, რომ ამ აქციაზე მონაწილეებს პროტესტი უნდა გამოეთქვათ პანკისის სათემო რადიოს და მისი დამფუძნებლის, ჟურნალისტ გელა მთივლიშვილის წინააღმდეგ, ის ხეობისა და მოსახლეობის ინტერესების დაზიანებაში უნდა დაედანაშაულებინათ და პანკისიდან მისი გასვლა მოეთხოვათ“.

რადიო WAY წერს, რომ აქციაში მონაწილეობდნენ სკოლის მასწავლებლები, რომელთაც დაავალეს აქციაზე 20 მონაწილე მიეყვანათ, ასევე, სოფლის უხუცესები, რომელთაც მხარდაჭერა მარგოშვილმა სთხოვა, იმ მოტივით, რომ გელა მთივლიშვილი შენობიდან ფონდის გამოძევებას აპირებდა. ასევე, აქციაში მონაწილეობდნენ ის პირები, რომელთა შესახებაც, სხვადასხვა დროს, რადიოს კრიტიკული რეპორტაჟები აქვს მომზადებული.

„ამ ხეობაში, თუ რამე ზიანი ხდება, ყველაფერი მისგან მოდის. აი, ჰესიდანაც ბევრი რაღაცეებია, ამ ბოლო დროსაც ბევრი რაღაცაა, რასაც ის აზიანებს. არასდროს ჩვენი ხალხის ინტერესები არ დაუცავს მას. ხეობაში 10-20 კაცი იქნება მისი მომხრე, დანარჩენი ყველა მისი წინააღმდეგია. ის ამ ხეობიდან უნდა გავუშვათ. წავიდეს და სხვაგან იმუშაოს. ჩვენ გვაბინძურებს ის. მან ეს ხეობა დააბინძურა. მას რაღაც დრო უნდა მივცეთ, 5 დღე ან ერთი კვირა, ამ დროის მერე შევიკრიბებით, ან თავისით წავა, ან იძულებით გავუშვებთ. უმეტესი ხალხი დღეს აქ ამის გამო მოვიდა.

ამ საქმესაც ღმერთის წყალობით მოვაგვარებთ და შენობას არავის დავუთმობთ“, - ციტირებს რადიო WAY აქციაზე გამომსვლელ ადგილობრივს თამაზ მარგოშვილს.

პანკისის სათემო რადიო იმოწმებს სისხლის სამართლის 154-ე მუხლს, რაც გულისხმობს სასჯელს ჟურნალისტისთვის პროფესიულ საქმიანობაში უკანონოდ ხელისშეშლისთვის, ასევე, ხაზს უსვამს, რომ მიუხედავად იმისა, რომ აქცია, სადაც სათემო რადიოს ოფისის დარბევითა და ჟურნალისტისათვის პროფესიულ საქმიანობაში უკანონოდ ხელის შეშლით დაიმუქრნენ, პოლიციის შენობის გვერდით გაიმართა და გამომსვლელებს სამართალდამცავებიც უსმენდნენ, შინაგან საქმეთა სამინისტროს ამ დრომდე არ დაუწყია გამოძიება მუქარის ფაქტებზე.

პანკისის სათემო რადიო მიმართავს საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს, დაუყოვნებლივ დაიწყოს გამოძიება 29 აგვისტოს გამართულ აქციაზე განხორციელებულ მუქარის ფაქტებთან დაკავშირებით.

ასევე, მიმართავს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურსა და ადგილობრივ ხელისუფლებას, შეწყვიტონ მათი გავლენის ქვეშ მყოფი პირების გამოყენებით, პანკისის სათემო რადიოს და მისი დამფუძნებლის წინააღმდეგ სიძულვილის გაღვივება და დეზინფორმაციის გავრცელება.

კოალიცია „მედიის ადვოკატირებისათვის“ წევრი ორგანიზაციები ფიქრობენ, რომ „პანკისის რადიოს“ წინააღმდეგ წარმოებული კამპანია დანაშაულის ნიშნებს შეიცავს. მედიაკოალიცია შინაგან საქმეთა სამინისტროსგან „პანკისის რადიოს“ დარბევის მუქარაზე დაუყოვნებლივ რეაგირებას ითხოვს.

„გუშინ, 2020 წლის 01 სექტემბერს გავრცელდა ვიდეო მასალა , რომელშიც დაფიქსირებულია როგორ ემუქრებიან პანკისის სათემო რადიოს სტუდიის დარბევითა და მოითხოვენ მისი დამფუძნებლის, ჟურნალისტ გელა მთივლიშვილისაგან იძულებით - პანკისის ხეობაში პროფესიული საქმიანობის შესრულებაზე უარი თქვას.

მიგვაჩნია, რომ გავრცელებულ მასალაში იკვეთება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის გათვალისწინებული დანაშაულების, მათ შორის, კოდექსის 154ე მუხლით გათვალისწინებული დანაშაულის - ჟურნალისტისათვის პროფესიულ საქმიანობაში უკანონოდ ხელის შეშლის ნიშნები“, - ნათქვამია განცხადებაში, რომელიც კოალიციამ დღეს, 2 სექტემბერს გაავრცელა.

კოალიცია „მედიის ადვოკატირებისათვის“ წევრი ორგანიზაციები მიუღებლად მიიჩნევენ მედიის შევიწროვების ყველა გამოვლინებას და მოუწოდებენ სამართალდამცავ ორგანოებს დროულად აღკვეთონ „პანკისის რადიოს“ გუნდის მიმართ არსებული ყველა რისკი.

შენიშვნა: "მედიაჩეკერი" რამდნიმე საათია ელოდება პასუხს შინაგან საქმეთა სამინისტროდან, უწყების პოზიციის გაგებისთანავე მასალა განახლდება.

ბათუმის საქალაქო სასამართლომ არ დააკმაყოფილა აჭარის ტელევიზიის ყოფილი რედაქტორის, მაია მერკვილაძის სარჩელი, რომლითაც იგი იმ სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობას ითხოვდა, რომლითაც ტელევიზიაში მისი შტატი გააუქმეს. მაია მერკვილაძე ამბობს, რომ მოსამართლისთვის კონტექსტი საინტერესო არ აღმოჩნდა, რაც შესაძლოა რამდენიმე ფაქტორს გამოეწვია.

გარდა იმისა, რომ მისი საშტატო თანამდებობა გაუქმდა, მაია მერკვილაძე, როგორც რედაქტორი ჩამოაშორეს სატელევიზიო ახალი ამბების რედაქტორობას და რადიოს ახალ ამბებში გადაიყვანეს. „მედიაჩეკერთან“ საუბარში მაია მერკვილაძე ამბობს, რომ სწორედ ამის საფუძველზე, ისინი ითხოვდნენ მორალური და მატერიალური ზიანის ანაზღაურებას.

„ჩვენ ამის დასაბუთებაც გვქონდა, გვყავდა მოწმე და ყველანაირად შევეცადეთ მოსამართლისთვის აგვეხსნა ის ცვლილება და ის შედეგი, რაც გამოიწვია ამ აქტის გამოცემამ. პირველი ეს იყო ის, რომ ახალი ამბების სამსახურის უფროსის მოადგილე სარედაქციო მიმართულებით და ახალი ამბების რედაქტორი რადიოს მიმართულებით, განსხვავებული პოზიციებია, იმიტომ რომ, მე ვიყავი სარედაქციო პოლიტიკის განმსაზღვრელი ახალ ამბებში და ახლა ვარ რიგითი რედაქტორი, რომელსაც არანაირი გავლენა არ მაქვს ახალ ამბებზე“, - ამბობს მაია მერკვილაძე და ამატებს, რომ ამ ცვლილების შედეგის დასაბუთებას ასევე შეეცადნენ მონიტორინგის შედეგებით, რომელიც საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ ჩაატარა.

საუბარია მედიამონიტორინგის შედეგებზე, რომელშიც ნათქვამია, რომ საინფორმაციო სამსახურის ხელმძღვანელობის შეცვლამდე, აჭარის მაუწყებელში საინფორმაციო გამოშვებები იყო მიუკერძოებელი, თუმცა, მათი შეცვლის შემდეგ სარედაქციო პოლიტიკა შეიცვალა, რაც გამოიხატებოდა მნიშვნელოვანი ამბების მიჩქმალვასა ან არგაშუქებაში, ბალანსის ხელოვნურად დაცვასა და კრიტიკისგან დაცლილი კონტენტის გავრცელებაში.

მაია მერკვილაძის თქმით, დასაბუთების ნაწილში მათ სახალხო დამცველის რეკომენდაციაც მოიშველიეს, რომელშიც ნათქვამია, რომ ეს გადაწყვტილება არ იყო დასაბუთებული და ის შეიძლება შეფასდეს, როგორც თანამდებობის ბოროტად გამოყენების ტოლფასი გადაწყვეტილება, რომელმაც მნიშვნელოვნად შეცვალა არხზე პოლიტიკა. თუმცა, მოსამართლემ ეს გარემოებები მხედველობაში არ მიიღო, მისთვის კონტექსტი საინტერესო არ აღმოჩნდა.

„მოსამართლემ თქვა, რომ ჩემს შემთხვევაში მატერიალური ზიანი არ მომდგომია, ვინაიდან მე ვმუშაობ იგივე ფუნქციებით და მაქვს იგივე ანაზღაურება“, - ამბობს მაია მერკვილაძე და ამატებს, რომ მისი აზრით, ამ არგუმენტების გაუთვალისწინებლობა მოსამართლის მხრიდან, ერთი მხრივ, შეიძლება იყოს ნაკლები მგრძნობელობა ამ თემებისა და ჟურნალისტური საქმიანობის მიმართ, და, მეორე მხრივ, შესაძლოა ეს იყოს გავლენაც: „იმიტომ, რომ ჩვენ ვნახეთ არაერთი ფაქტი, როგორც ცდილობდნენ პოლიტიკოსები შეცვლილიყო აჭარის მაუწყებელში პოლიტიკა“.

მაია მერკვილაძე ამბობს, რომ ბათუმის საქალაქო სასამართლოს გადაწყვეტილებას ზემდგომ ინსტანციაში გაასაჩივრებს: „და, თუკი ეს გაგრძელდება (რამდენიმე შრომითი დავა მაქვს მე მაუწყებელთან, არამარტო მე, სხვა თანამშრომლებსაც),ვერ შევძლებთ დასაბუთებას, რომ აჭარის მაუწყებელში განხორციელდა თანამშრომლების უკანონო დევნა და სახალხო დამცველის რეკომენდაციები არ იქნება გათვალისწინებული, ჩვენ მივმართავთ სტრასბურგის სასამართლოს. ჩვენ აუცილებლად დავადასტურებთ იმას, რისი ეჭვიც გვაქვს და რის გამოც ვდაობთ სასამართლოში“.

შეგახსენებთ, მიმდინარე წლის 24 თებერვალს, აჭარის ტელევიზიის საინფორმაციო სამსახურის უფროსის ყოფილი მოადგილე მაია მერკვილაძე საინფორმაციო სამსახურს ჩამოაშორეს. მას ჯერ ტოქშოუს, შემდეგ კი რადიოს ახალი ამბების რედაქტორობა შესთავაზეს. მერკვილაძე ამ შეთავაზებას დასთანხმდა და მაუწყებლის წინააღმდეგ დავა სასამართლოში დაიწყო.

“ჩვენ შევედით ამ ბრძოლაში, მე და ჩემი კოლეგები, არ ვაპირებ ბრძოლის შეჩერებას. იმ ადამიანებთან ერთად, რომლებიც მიიჩნევენ, რომ ჩემი აქ ყოფნა არის მნიშვნელოვანი, რა პოზიციაც არ უნდა იყოს ის, ამ ბრძოლაში მე ვიქნები მათ გვერდით. პარალელურად გავაგრძელებ საზოგადოებისთვის და საზოგადოებრივი მაუწყებლის იდეისთვის ყველაფრის გაკეთებას, რა პოზიციაზეც არ უნდა ვიყო, ეს მე ხელს ვერ შემიშლის”, - განაცხადა მაშინ მაია მერკვილაძემ “მედიაჩეკერთან” საუბარში.

საქართველოს სახალხო დამცველი რეკომენდაციით მიმართავს აჭარის ტელევიზიის დირექტორს, ბათილად ცნოს ბრძანებები, რომლებითაც მალხაზ რეხვიაშვილი გათავისუფლდა დაკავებული პოზიციიდან, ხოლო თეონა თურმანიძეს დროებით შეეზღუდა სატელევიზიო წამყვანის საქმიანობაზე დაშვება და მოახდინოს მათი შრომითი უფლებების აღდგენა; 

საქართველოს სახალხო დამცველის შეფასებით, საზოგადოებრივი მაუწყებლის 4 თანამშრომლის, ახალი ამბების სამსახურის გამოშვების წამყვან-რეპორტიორის თეონა თურმანიძის, ამავე სამსახურის რეპორტიორის, თეონა ხარაბაძის, ონლაინ მედიის სამსახურის უფროსის, სოფიო ჟღენტის და საავტორო შემოქმედებითი გადაცემების სამსახურის საღამოს გადაცემის ყოფილი წამყვან-რეპორტიორის მალხაზ რეხვიაშვილის საქმეში შრომითი უფლებები დაირღვა. 

ომბუდსმენის განცხადებით, საქმის მასალების შესწავლის შედეგად, გამოვლინდა, რომ მალხაზ რეხვიაშვილის სამსახურიდან დათხოვნის, თეონა თურმანიძის სატელევიზიო საქმიანობაზე დაშვების შეზღუდვისა და სოფიო ჟღენტისთვის შრომითი ხელშეკრულების არსებითი პირობის (შესასრულებელი სამუშაოს სახე) შეცვლის შედეგად, ადგილი ჰქონდა მათი შრომითი უფლებების დარღვევას, ხოლო რეპორტიორის საქმიანობის განსახორციელებლად თეონა ხარაბაძისთვის სამუშაო ადგილის შეცვლა მის შრომით უფლებაში ინტენსიურ ჩარევას წარმოადგენდა.

"ამასთან, საგულისხმოა, რომ მალხაზ რეხვიაშვილისა და თეონა თურმანიძის უფლებების დარღვევა განმცხადებლების გამოხატვის თავისუფლებაში გაუმართლებელმა და არაპროპორციულმა ჩარევამ გამოიწვია.

გარდა ამისა, სახალხო დამცველმა მიიჩნია, რომ თეონა თურმანიძისა და თეონა ხარაბაძის შრომითი უფლებებში ჩარევის დროს, ადგილი ჰქონდა განსხვავებული მოსაზრებისა და პროფესიული კავშირის წევრობის ნიშნით დისკრიმინაციას", - ვკითხულობთ განცხადებაში, რომელიც დღეს, 27 აგვისტოს გამოქვეყნდა.

ამ განცხადების თანახმად, ზემოაღნიშნულის გათვალისწინებით, საქართველოს სახალხო დამცველმა 2020 წლის 24 აგვისტოს რეკომენდაციით მიმართა აჭარის ტელევიზიის დირექტორს,

• ბათილად ცნოს ბრძანებები, რომლებითაც მალხაზ რეხვიაშვილი გათავისუფლდა დაკავებული პოზიციიდან, ხოლო თეონა თურმანიძეს დროებით შეეზღუდა სატელევიზიო წამყვანის საქმიანობაზე დაშვება და მოახდინოს მათი შრომითი უფლებების აღდგენა;
  
  
• მომავალში, ნებისმიერი სახის საკადრო თუ ორგანიზაციული გადაწყვეტილების მიღების პროცესში, მოახდინოს აღნიშნული პროცედურების მიმართ კანონმდებლობით დადგენილ მოთხოვნათა განუხრელი დაცვა და იმ დასაქმებულთა უფლებების სრულყოფილი რეალიზების უზრუნველყოფა, რომელთა უფლება-მოვალეობებზეც მსგავსი გადაწყვეტილებები ახდენენ გავლენას;
  
  
• ბათილად ცნოს გადაწყვეტილება, რომლითაც თეონა ხარაბაძეს ეცნობა, რეპორტიორის მოვალეობები განეხორციელებინა ქუთაისში და უზრუნველყოს იგი სამსახურებრივი მოვალეობების სრულყოფილად განხორციელების შესაძლებლობით; ასევე, მომავალში თავი შეიკავოს შრომით ურთიერთობაში განსხვავებული მოსაზრების, პროფესიული კავშირისადმი კუთვნილების ან/და სხვა ნიშნით დისკრიმინაციული მოპყრობისაგან და საქმიანობა თანასწორობის პრინციპის დაცვით წარმართოს.

საქართველოს სახალხო დამცველს შრომითი უფლებების დარღვევა ასევე დადგენილი აქვს ახალი ამბების სამსახურის ყოფილი უფროსის შორენა ღლონტის, უფროსის მოადგილის მაია მერკვილაძის და ამავე სამსახურის წამყვან-რეპორტიორის თეონა ბაკურიძის საქმეებშიც.

 

„არასამეწარმეო მედია-კავშირი ობიექტივი“ ეთერში არასახელმწიფო ენაზე გასული გადაცემების გამო, 5000 ლარით დაჯარიმდა. ამავე დროს, არხს რუსულ ენაზე განთავსებული პროგრამის სამაუწყებლო ბადიდან დაუყოვნებლივ ამოღება დაევალა. 

კომუნიკაციების კომისიის ინფორმაციით, საქმე ეხება საზოგადოებრივ-პოლიტიკურ გადაცემას „ყველას გასაგონად“, რომელიც „ობიექტივის“ ეთერში რუსულ ენაზე გავიდა. აღნიშნული გადაცემა სამაუწყებლო ბადეში კომუნიკაციების კომისიის დადგენილებით დასაშვები ხანგრძლივობის გადაჭარბებით და ასევე, სახელმწიფო ენაზე სუბტიტრების გარეშე განთავსდა.

"კომუნიკაციების კომისიის დადგენილებისა და „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონის შესაბამისად, საქართველოში ავტორიზებული საერთო ეროვნული ტელემაუწყებელი უფლებამოსილია სამაუწყებლო ბადეში პროგრამები, არასახელმწიფო ენაზე, განათავსოს ისე, რომ მათი მთლიანი მოცულობა არ აღემატებოდეს მისი დღიური მაუწყებლობის ხანგრძლივობის 10%-ს. ამასთანავე, საუკეთესო დროს არასახელმწიფო ენაზე განთავსებული პროგრამების ხანგრძლივობა არ უნდა აღემატებოდეს საუკეთესო დროის 10%-ს. მაუწყებელი ასევე ვალდებულია, პროგრამა სამაუწყებლო ბადეში განათავსოს საქართველოს სახელმწიფო ენაზე სუბტიტრებით", - ნათქვამია კომუნიკაციების კომისიის განცხადებაში.

კომუნიკაციების კომისიამ არ დააკმაყოფილა საზოგადოებრივი მაუწყებლის საჩივარი ტელეკომპანია „ფორმულას“ წინააღმდეგ. საქმე ეხება „ფორმულას“ ეთერში გასულ იუმორისუტულ გადაცემას „ფსკერი“, რომელშიც საზოგადოებრივი მაუწყებლისა და გადაცემა „ახალი დღის“ ლოგოები და ვიზუალური შეფუთვა უცვლელი სახით გამოიყენეს.

კომუნიკაციების კომისიის განმარტებით, ტელეკომპანია „ფორმულამ“ საზოგადოებრივი მაუწყებლის ვიზუალური კომპონენტები საკუთარ ორიგინალურ კონტენტს, პაროდიის მიზნით დაადო და აღნიშნული ლოგოები მაუწყებლის გაშარჟებისთვის გამოიყენა.

"საქმის მასალებიდან გამომდინარე, აშკარაა, რომ „ფორმულას“ მიზანი იყო სატირულ-იუმორისტული გადაცემის განთავსება და მისი მოტივაცია არ ყოფილა საზოგადოებრივი მაუწყებლისა და „ახალი დღის“ ლოგოების და ამავე გადაცემის ვიზუალური კომპონენტების საკუთარი მაუწყებლობის ან გადაცემის ამოსაცნობ ნიშნებად გამოყენება", - ნათქვამია კომუნიკაციების კომისიის განცხადებაში.

კომუნიკაციების კომისიამ ტელეკომპანია „ფორმულას“ პაროდიულ-იუმორისტული მიზნით განთავსებული გადაცემა საავტორო და მომიჯნავე უფლებების არამართლზომიერ გამოყენებად არ ჩათვალა და საზოგადოებრივ მაუწყებელს საჩივარი არ დაუკმაყოფილა.

საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა კომუნიკაციების კომისიას 13 აგვისტოს მიმართა. საჩივარში მითითებული იყო, რომ 2020 წლის 11 აგვისტოს შპს „ფორმულას“ ეთერში და ფეისბუქგვერდზე განთავსდა გადაცემა „ფსკერი“, რითაც შპს „ფორმულამ“ დაარღვია სსიპ „საზოგადოებრივი მაუწყებლის“ უფლებები და კანონიერი ინტერესები.

კოალიცია “მედიის ადვოკატირებისათვის” წევრი ორგანიზაციები მოუწოდებენ კომუნიკაციების კომისიას შეასრულოს ობიექტური და მიუკერძოებელი დამკვირვებლის როლი წინასაარჩევნო და საარჩევნო პროცესებში მედიის მონიტორინგისას.

მედიაკოალიციის განცხადების თანახმად, „საარჩევნო პროცესში მედიის მონაწილეობისა და მისი გამოყენების წესის დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის 2012 წლის 15 აგვისტოს N9 დადგენილებაში ცვლილებების შეტანის შესახებ პროექტის იმგვარად მიღებამ, რგორც ის არის წარმოდგენილი, შესაძლოა წარმოქმნას მნიშვნელოვანი ხარვეზები და გახდეს ახალი საფრთხე პლურალისტული მედიაგარემოსთვის საქართველოში. ამავე დროს, ზიანი მიაყენოს კომისიის, როგორც საარჩევნო პროცესების გაშუქებაზე დამოუკიდებელი მონიტორის რეპუტაციას.

მედიაკოალიციის წევრი ორგანიზაციები აცხადებენ, რომ 2012 წელს კოალიციის წევრი ორგანიზაციები კრიტიკულად აფასებდნენ მარეგულირებელი კომისიის მიერ შემოთავაზებულ თავდაპირველ ვერსიას, თუმცა ცვლილებები, რომელსაც 2020 წელს გვთავაზობს კომუნიკაციების კომისია, კიდევ უფრო აუარესებს სტანდარტს შემდეგი გარემოებების გამო:

1. ტერმინთა განმარტების ცვლილების ხარვეზი - განსხვავებით 2012 წლის რედაქციისაგან, სადაც მითითებული იყო, რომ მედია ამ დადგენილების მიიზნებისათვის არის საზოგადოებრივი მაუწყებელი, „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონის საფუძველზე ავტორიზებული ან/და ლიცენზირებული მაუწყებელი, გაზეთი, განახლებულ რედაქციაში განმარტება ამოღებულია. არ არის დათქმა, თუ რომელ მედია სუბიექტებს მოიაზრებს კანონი მონიტორინგის ვალდებულებებში. საზოგადოებას შევახსენებთ, რომ მედიის ძირითადი/ფართო განმარტება „სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების შესახებ“ საქართველოს კანონითაა ფორმულირებული, რომლის თანახმადაც, მედია არის მასობრივი კომუნიკაციის ბეჭდვითი ან ელექტრონული საშუალება, მათ შორის, ინტერნეტი. შეუძლებელია საარჩევნო მონიტორინგი გავრცელდეს ყველა ტიპის მედიაზე, დაუშვებელია ონლაინ მედია მიექცეს კონტროლის ქვეშ წინასაარჩევნი და საარჩევნო პროცესების გშუქებისას. ამიტომაც საჭიროდ მიგვაჩნია, კომისიამ დროულად უნდა გამოასწოროს აღნიშნული ხარვეზი და დაავიწროვოს სუბიექტთა წრე.

2. დადგენილებაში ზოგადი ფორმულირებების შემოტანა შეუსაბამოდ აფართოებს კომისიის დისკრეციას - ზოგადი გახდა დადგენილების მუხლი 4 - საარჩევნო პროცესში მაუწყებლის მიერ წინასაარჩევნო აგიტაციისა და რეკლამის განთავსების მიმართ წაყენებული მოთხოვნები, რომლის შინაარსშიც არ დგინდება თუ რა პასუხისმგებლობები აკისრია მედიას, რაც მეორეს მხრივ, შესაძლებლობას აძლევს მარეგულირებელ ორგანოს ფართო დისკრეციით განსაზღვროს მოთხოვნა და დაადგინოს დარღვევა; 3. დადგენილებიდან ამოღებულია დაკონკრეტება სავალდებულო პროცედურების შესახებ - დადგენილების განახლებული ტექსტის მიხედვით, საარჩევნო პროცესში მაუწყებლის მიერ წინასაარჩევნო აგიტაციისა და რეკლამის განთავსება უნდა მოხდეს „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონითა და საქართველოს ორგანული კანონით „საქართველოს საარჩევნო კოდექსით“ დადგენილი წესების შესაბამისად. აღნიშნული ჩანაწერით უნდა ჩანაცვლდეს რედაქცია, რომელიც შედარებით კონკრეტულად მიანიშნებდა მედიის პასუხისმგებლობებზე. აღნიშნული ცვლილებით მედიისათვის საქართველოს კანონმდებლობით დაკისრებული პასუხისმგებლობები ნათელი და განჭვრეტადი აღარ იქნება.

4. დადგენილება არალეგიტიმურად აფართოებს საქართველოს ორგანული კანონის - საქართველოს საარჩევნო კოდექსის ჩანაწერს პოლიტიკური რეკლამის განთავსების ვადებთან დაკავშირებით - დადგენილებიე მეოთხე მუხლის მესამე პუნქტის თანახმად „ დაუშვებელია მაუწყებლის მიერ კენჭისყრამდე 50-ე დღემდე ფასიანი ან უფასო წინასაარჩევნო (პოლიტიკური) რეკლამის განთავსება“ აღნიშნული ჩანაწერით დადგენილება არალეგიტიმურად აფართოებს საქართველოს ორგანული კანონის - საქართველოს საარჩევნო კოდექსის ჩანაწერს პოლიტიკური რეკლამის განთავსების ვადებთან დაკავშირებით. მაშინ, როდესაც კოდექსი კონკრეტულად არ მიუთითებს საწყის ვადაზე, დადგენილება მკაცრად ადგენს, თუ როდიდან შეიძლება რეკლამის განთავსება, რაც მნიშვნელოვნად აუარესებს საარჩევნო გარემოს.

„აღნიშნულიდან გამომდინარე, კოალიცია “მედიის ადვოკატირებისათვის” წევრი ორგანიზაციები მოვუწოდებთ კომუნიკაციების კომისიას გადახედოს პროექტს და შექმნას სივრცე წინასაარჩევნო და საარჩევნო პროცესებში მედიის მონაწილეობის თავისუფლების და თავისუფალი მედიაგარემოს რეალიზებისათვის“, - ნათქვამია კოალიციის განცხადებაში.

შეგახსენებთ, დღეს, 20 აგვისტოს, კომუნიკაციების კომისია განიხილავს ცვლილებებს „საარჩევნო პროცესში მედიის მონაწილეობისა და მისი გამოყენების წესის დამტკიცების შესახებ“ დადგენილებაში. ეს ცვლილებები მას უფლებას მისცემს, მისი მოქმედების სფერო გააფართოოს და რეგულაციები, რომლებიც აქამდე მხოლოდ ტელე და რადიო მაუწყებლებსა და გაზეთებზე ვრცელდებოდა ონლაინ მედიასაშუალებებზეც გაავრცელოს.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორის მოვალეობის შემსრულებლის თინათინ ბერძენიშვილის განცხადებით, გენერალური დირექტორის თანამდებობაზე კონკურსი დღესვე გამოცხადდება.

„ეს პროცესი გასავლელია, პროცედურები გაწერილია, მივყვებით კანონმდებლობას. შეგვიძლია ვთქვათ, რომ თვე-ნახევრის განმავლობაში, ვიდრე იქნება ეს პროცესი, საზოგადოებრივ მაუწყებელში არ იქნება მიღებული რადიკალური ტიპის გადაწყვეტილებები. მივყვებით ჩვენს სტრატეგიულ ამოცანებსა და მიზნებს. ახალი სეზონი უკვე მოვიდა და ყველაფერი მზად არის, რათა დავიწყოთ ახალი სეზონი. ამ კუთხით მინდა ვთქვა, რომ ვიდრე ახალი გენერალური დირექტორი არ იქნება არჩეული, მაუწყებელი სტატუსკვოს შეინარჩუნებს და ამის შემდეგ უკვე დავხვდებით ახალ გენერალურ დირექტორს იმ მოცემულობით, როგორიც გვაქვს დღეს“, – განაცხადა თინათინ ბერძენიშვილმა.

შეგახსენებთ, დღეს, 18 აგვისტოს, საზოგადოებრივი მაუწყებლის გენერალურმა დირექტორმა ვასილ მაღლაფერიძემ თანამდებობა დატოვა. განცხადებაში, რომლითაც სამეურვეო საბჭოს მიმართა, მაღლაფერიძე წერს:

"მიუხედავად იმისა, სრულიად დარწმუნებული ვარ, რომ პირველი არხი მიუკერძოებლად და პირუთვნელად გააშუქებს მომავალ არჩევნებსაც და ყველა სხვა პოლიტიკურ პროცესსაც, იქიდან გამომდინარე, რომ ვინმემ სხვადასხვა მიზნიდან გამომდინარე, არ იპოვოს ეჭვის საბაბი და კითხვის ნიშნები არ დასვას არხის მიუკერძოებლობასთან დაკავშირებით, მივიღე გადაწყვეტილება გადადგომის შესახებ".

მოგვიანებით, სამეურვეო საბჭოს წევრმა, ზაზა აბაშიძემ, სოციალურ ქსელში დაწერა, რომ მაღლაფერიძემ მათთან დაადასტურა, რომ პარლამენტში შესვლას არ აპირებს.

"მაუწყებლობის შესახებ" საქართველოს კანონის თანახმად, მაუწყებლის დირექტორის შესარჩევ კონკურსში მონაწილეობის მისაღებად განაცხადების წარდგენა 30 კალენდარული დღის განმავლობაშია შესაძლებელი.

"მაუწყებლობის შესახებ" საქართველოს კანონის თანახმად:

• გენერალური დირექტორობის კანდიდატი უნდა იყოს საქართველოს მოქალაქე, საზოგადოებრივი აღიარებისა და ნდობის მქონე პირი. მას უნდა ჰქონდეს მაგისტრის ან მასთან გათანაბრებული აკადემიური ხარისხი და არანაკლებ 10 წლის მუშაობის გამოცდილება, მათ შორის, ხელმძღვანელ თანამდებობაზე მუშაობის სულ ცოტა 3 წლისა და ჟურნალისტიკის, ადამიანის უფლებათა დაცვის ან/და სამეცნიერო-პედაგოგიურ სფეროში მუშაობის არანაკლებ 5 წლისა.
  
  
• გენერალური დირექტორის კანდიდატურების წარდგენის ვადის ამოწურვიდან 3 კალენდარული დღის ვადაში სამეურვეო საბჭო საზოგადოებრივი მაუწყებლის ოფიციალურ ვებგვერდზე აქვეყნებს კანდიდატთა სიას და მომდევნო 7 დღის განმავლობაში ნიშნავს გენერალურ დირექტორს.

საქართველოს საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორს 6 წლის ვადით ირჩევენ. ახალი დირექტორის არჩევამდე, გენერალური დირექტორის მოვალეობას დირექტორის მოადგილე, თინათინ ბერძენიშვილი შეასრულებს. 

საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორის მოვალეობას დირექტორის მოადგილე თინათინ ბერძენიშვილი შეასრულებს. ამის შესახებ მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს წევრი, ზაზა აბაშიძე, სოციალურ ქსელში წერს.

შეგახსენებთ, დღეს, 18 აგვისტოს, საზოგადოებრივი მაუწყებლის გენერალურმა დირექტორმა ვასილ მაღლაფერიძემ თანამდებობა დატოვა.
განცხადებაში, რომლითაც სამეურვეო საბჭოს მიმართა, მაღლაფერიძე წერს:

"მიუხედავად იმისა, სრულიად დარწმუნებული ვარ, რომ პირველი არხი მიუკერძოებლად და პირუთვნელად გააშუქებს მომავალ არჩევნებსაც და ყველა სხვა პოლიტიკურ პროცესსაც, იქიდან გამომდინარე, რომ ვინმემ სხვადასხვა მიზნიდან გამომდინარე, არ იპოვოს ეჭვის საბაბი და კითხვის ნიშნები არ დასვას არხის მიუკერძოებლობასთან დაკავშირებით, მივიღე გადაწყვეტილება გადადგომის შესახებ".

ზაზა აბაშიძე სოციალურ ქსელში წერს, რომ მაღლაფერიძემ მათთან დაადასტურა, რომ მისი გადაწყვეტილების ერთადერთი მოტივი, საზოგადოებრივი მაუწყებლისთვის პოტენციური რეპუტაციული ზიანის აცილებაა

"ამის გარდა, მან ჩვენი კითხვების პასუხად დაადასტურა, რომ პარლამენტში შესვლას არ აპირებს. წასვლის მიზეზებსა და სამომავლო გეგმებზე იყო ჩვენი საუბარი, ძირითადად“, – წერს ზაზა აბაშიძე.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის გენერალურმა დირექტორმა ვასილ მაღლაფერიძემ თანამდებობა დატოვა. საზოგადოებრივი მაუწყებლის ინფორმაციით, ვასილ მაღლაფერიძემ შესაბამისი განცხადებით უკვე მიმართა საქართველოს პირველი არხის სამეურვეო საბჭოს წევრებს.

"მიუხედავად იმისა, სრულიად დარწმუნებული ვარ, რომ პირველი არხი მიუკერძოებლად და პირუთვნელად გააშუქებს მომავალ არჩევნებსაც და ყველა სხვა პოლიტიკურ პროცესსაც, იქიდან გამომდინარე, რომ ვინმემ სხვადასხვა მიზნიდან გამომდინარე, არ იპოვოს ეჭვის საბაბი და კითხვის ნიშნები არ დასვას არხის მიუკერძოებლობასთან დაკავშირებით, მივიღე გადაწყვეტილება გადადგომის შესახებ", - წერს მაღლაფერიძე ვრცელ განცხადებაში.

"მაუწყებლობის შესახებ" საქართველოს კანონის თანახმად, მაუწყებლის დირექტორის შესარჩევად სამეურვეო საბჭომ კონკურსი ათი დღის ვადაში უნდა გამოაცხადოს. კონკურსში მონაწილეობის მისაღებად განაცხადების წარდგენა 30 კალენდარული დღის განმავლობაშია შესაძლებელი.

"მაუწყებლობის შესახებ" საქართველოს კანონის თანახმად:

• გენერალური დირექტორობის კანდიდატი უნდა იყოს საქართველოს მოქალაქე, საზოგადოებრივი აღიარებისა და ნდობის მქონე პირი. მას უნდა ჰქონდეს მაგისტრის ან მასთან გათანაბრებული აკადემიური ხარისხი და არანაკლებ 10 წლის მუშაობის გამოცდილება, მათ შორის, ხელმძღვანელ თანამდებობაზე მუშაობის სულ ცოტა 3 წლისა და ჟურნალისტიკის, ადამიანის უფლებათა დაცვის ან/და სამეცნიერო-პედაგოგიურ სფეროში მუშაობის არანაკლებ 5 წლისა.
• გენერალური დირექტორის კანდიდატურების წარდგენის ვადის ამოწურვიდან 3 კალენდარული დღის ვადაში სამეურვეო საბჭო საზოგადოებრივი მაუწყებლის ოფიციალურ ვებგვერდზე აქვეყნებს კანდიდატთა სიას და მომდევნო 7 დღის განმავლობაში ნიშნავს გენერალურ დირექტორს.

საქართველოს საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორს 6 წლის ვადით ირჩევენ.

ვასილ მაღლაფერიძე საზოგადოებრივი მაუწყებლის გენერალურ დირექტორად 2017 წლის იანვარში აირჩიეს. ვასილ მაღლაფერიძის კანდიდატურას მხარი სამეურვეო საბჭოს ექვსმა წევრმა დაუჭირა. ახალი დირექტორის არჩევა მას შემდეგ გახდა საჭირო, რაც 21 ნოემბერს არხის ყოფილმა დირექტორმა გიორგი ბარათაშვილმა პოსტი გაურკვეველი მიზეზით დატოვა.  მაშინ, ვასილ მაღლაფერიძის არჩევას, სამოქალაქო ორგანიზაციების საჯარო განცხადება მოჰყვა, ისინი ამ გადაწყვეტილებაში პოლიტიკურ ინტერესზე საუბრობდნენ.

„საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველოს“ განცხადებით, ბოლო პერიოდში სამართალდამცავი უწყებების მხრიდან ჟურნალისტების გამოკითხვაზე გახშირებული დაბარება ეწინააღმდეგება ადგილობრივ და საერთაშორისო სტანდარტებს და ხელს უშლის მედიის საქმიანობას.

ორგანიზაცია ქრონოლოგიურად ისხენებს ბოლო პერიოდში მედიის წარმომადგენლების სამართალდამცავ უწყებებში დაბარების ფაქტებს.

TI-ს განცხადებით, 2 აგვისტოს შინაგან საქმეთა სამინისტროში გამოკითხვაზე იმყოფებოდა ტელეკომპანია „ფორმულას“ ჟურნალისტი, დავით ქაშიაშვილი, რომელმაც რამდენიმე დღის წინ საეჭვო ვითარებაში გარდაცვლილი თამარ ბაჩალიაშვილის საქმის ახალ დეტალებზე სიუჟეტი მოამზადა. სიუჟეტის მიხედვით, ბაჩალიაშვილმა, რომელიც პროგრამისტი იყო, გახსნა საიდუმლო ფაილები, სადაც სამ ქართველ მაღალჩინოსანზე კომპრომატები ინახებოდა. ჟურნალისტთან საგამოძიებო უწყებას კითხვები ჰქონდა, მათ შორის, ამ სიუჟეტში გასული დეტალების წყაროს ვინაობასთან დაკავშირებით.

იმავე მოტივით დაიბარეს გამოკითხვაზე „მთავარი არხის“ გენერალური დირექტორი, ნიკა გვარამია, ახალგაზრდა ფეხბურთელის, გიორგი შაქარაშვილის, ბუნდოვან ვითარებაში გარდაცვალების შესახებ მომზადებული მასალის გამო. არხისთვის წყაროს მიერ მიწოდებული ინფორმაციით, შაქარაშვილის „საქმის ჩაფარცხვაში“ ავთანდილ ბილანიშვილი მონაწილეობდა, რომელიც არხის ინფორმაციით, მმართველი პარტიის „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის, ბიძინა ივანიშვილის შვილის ახლობელია.

ასევე, „მთავარი არხის“ წამყვანის გიორგი გაბუნიას შესაძლო მკვლელობის შესახებ მომზადებული სიუჟეტისთვის ტელეკომპანია „პირველის“ ჟურნალისტები - ნოდარ მელაძე და მაკა ჩიხლაძე, სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურში იმყოფებოდნენ გამოკითხვაზე. კითხვები ინფორმაციის წყაროს შესახებ ამ შემთხვევაშიც დაისვა. სიუჟეტში გამოთქმული იყო ვარაუდი, რომ სახელმწიფო უსაფრთხოებს სამსახურის მიერ გაბუნიას განზრახ შეკვეთით მკვლელობის მომზადების ფაქტზე დაკავებულს სინამდვილეში ვასამბეკ ბოკოვი არ ჰქვია და ის სხვა ადამიანის პასპორტს იყენებს.

"უნდა აღინიშნოს, რომ საგამოძიებო უწყებებში დაბარებულ არც ერთ ჟურნალისტს წყაროს ვინაობა არ გაუთქვამს.

ევროპის საბჭოს მინისტრთა კომიტეტის რეკომენდაციის თანახმად, ჟურნალისტების ინფორმაციის წყაროების დაცვა წარმოადგენს მნიშვნელოვან პირობას ჟურნალისტური მუშაობისთვის და თავისუფლებისთვის", - აცხადებენ ორგანიზაციაში.

"საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველოს" განცხადებით, საქართველოს სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსის მიხედვით, ჟურნალისტი არ არის ვალდებული, იყოს მოწმე პროფესიული საქმიანობისას მიღებულ ინფორმაციასთან დაკავშირებით. შესაბამისად, ჟურნალისტს წყაროს გამჟღავნების ვალდებულება არ აქვს.

"სამართალდამცავი უწყებების მხრიდან ჟურნალისტების გამოკითხვაზე გახშირებული დაბარება თვითცენზურის დამკვიდრების საფრთხეს შეიცავს. შედეგად მედიის წარმომადგენლებმა შესაძლოა სამომავლოდ თავი აარიდონ მნიშვნელოვან თემებზე მუშაობას, მიუხედავად იმისა, რომ მსგავსი საკითხების მიმართ მაღალი საზოგადოებრივი ინტერესი არსებობს. მეორე მხრივ, წყაროს იდენტიფიცირების მიმართ გამოძიების მომეტებული ინტერესი საშიშროებასც აჩენს, რომ წყაროებმა სამომავლოდ ჟურნალისტებთან აღარ ითანამშრომლონ და არ მიაწოდონ ინფორმაცია", - ნათქვამია ორგანიზაციის მიერ გავრცელებულ განცხადებაში. 

ორგანიზაცია მოუწოდებს სამართალდამცავ უწყებებს, პასუხისმგებლობით და სიფრთხილით მოეკიდონ ჟურნალისტების წყაროებთან დაკავშირებულ საკითხებს და მისცენ მედიას პროფესიული მოვალეობის თავისუფლად შესრულების საშუალება.

აჭარის TV-დან გათავისუფლებული 3 თანამშრომელი დაბრუნებას დათანხმდა. 3-დან ორი ბაჩო გურაბანიძე და გიორგი მურვანიძე მაუწყებელში განსხვავებულ პოზიციებზე ბრუნდებიან. ორივე მათგანი მმართველობით რგოლს ჩამოაშორეს, ბაჩო გურაბანიძე პროდიუსერად, გიორგი მურვანიძე კი რეჟისორად გადაიყვანეს. გათავისუფლებამდე გურბანიძე გადაცემა „დილის ტალღის“ რედაქტორი, მურვანიძე კი შემოქმედებითი სამსახურის შემოქმედებითი მიმართულების მენეჯერი იყო. მემონტაჟე გუგა ქადიძის პოზიცია უცვლელია.

მენეჯმენტის შეთავაზებებს გათავისუფლებულები გუშინ, 5 აგვისტოს, საღამოს დასთანხმდნენ. ბაჩ გურაბანიძეც და გიორგი მურვანიძეც ამბობენ, რომ მათი დაბრუნება მაუწყებლის თანამშრომელთა ერთიანობის შედეგია.

„მე გავითვალისწინე ჩემი 230 თანამშრომლის უდიდესი მხარდაჭერა, გვერდში დგომა და ბრძოლა ჩვენს დასაბრუნებლად , ოჯახის, მეგობრების, ნაცნობების გულშემატკივრობა და ყოველდღიური ნერვიულობა, სტრესი, შედეგად ჩვენ დავბრუნდით მაუწყებელში!!! იმიტომ, რომ იქ ბევრს აქვს ჩვენი იმედი და გველოდებიან, იმიტომ, რომ საჭიროების შემთხვევაშიც სხვაც ისევე დავიცვათ , როგორც ჩვენ გვიცავდნენ.

მე ტელევიზიიდან მენეჯმენტმა გამიშვა და 230 -მა ადამიანმა დამაბრუნა, ჩემი სურვილით არც წავსულვარ და არც ვბრუნდები“, - დაწერა ბაჩო გურაბანიძემ სოციალურ ქსელში ხელშეკრულებაზე ხელის მოწერის შემდეგ.



ბაჩო გურაბანიძის მსგავსად, გიორგი მურვანიძეც ამბობს, რომ მათი დაბრუნებით ტელევიზიაში ბრძოლა გრძელდება.

„ჩვენ გარიგებაში არავისთან შევსულვართ. არ გეგონოთ ჩვენი დაბრუნებით ტელევიზიაში შავ-თეთრი ფერები გაფერადდა... ბრძოლა გრძელდება ! ! ! გადაცემა #ჰეშთეგი და მისი გუნდი ეთერში უნდა დარჩეს... მინიმუმ ამისთვის ღირს სამსახურში დაბრუნება... თუ მხარს მიჭერთ, თუ გიყვარვართ მაშინ აი ამ გადაცემას და ამ გადაცემაში მომუშავე ადამიანებს სამუშაო პირობები უნდა შევუქმნათ. მათ თუ პრობლემა შეექმნებათ, გამოდის, რომ ეს ყველაფერი ფუჭი იყო. ფუჭი იყო აბსოლუტურად ყველაფერი. მე ისევ გამაგდებენ. მაპატიეთ მაგრამ ამას თუ დავუშვებთ, მაშინ არაფერი ვყოფილვართ. მაშინ მართლა გასაგდები ვარ ! ! ! ვიყოთ მეტად სოლიდარულები. ეს არის გამოსავალი. ეს არის გამარჯვების ფორმულა“, - დაწერა გიორგი მურვანიძემ ასევე სოციალურ ქსელში.



ინფორმაცია, სამი გათავისუფლებული თანამშრომლისთვის დაბრუნების შეთავაზების შესახებ, 4 აგვისტოს გავრცელდა. აჭარის ტელევიზიამ გამოაქვეყნა მენეჯმენტის განცხადება, რომელშიც ნათქვამი იყო, რომ "სამი თანამშრომლის გათავისუფლება გარდაუვალი აუცილებლობიდან გამომდინარეობდა და ემსახურებოდა სამსახურეობრივი დისციპლინისა და კანონიერების დაცვას". ახლა კი, "იმის გათვალისწინებით, რომ გათავისუფლებული თანამშრომლები აცნობიერებენ ჩადენილი ქმედებების სიმძიმეს, გმობენ სამსახურეობრივი კონფლიქტებსა და ჯანსაღი სამუშაო გარემოს დამაზიანებელ სხვა ქმედებებს და აქვთ გარკვეული დამსახურებები მაუწყებლის წინაშე, მენეჯმენტმა მიიღო გადაწყვეტილება გააგრძელოს მათთან თანამშრომლობა".

აჭარის მაუწყებლის ალტერნატიულ პროფკავშირში მიაჩნიათ, რომ ტელევიზიის მენეჯმენტი სოლიდარობის, პროტესტისა და თანამშრომლების უპრეცედენტო მხარდაჭერის აღიარებას გაურბის.

„მენეჯმენტმა სრულიად უგულებელყო 230 ადამიანის მხარდამჭერი პოზიცია და 3 გათავისუფლებული თანამშრომლის აღდგენის მოტივად მათი სამსახურეობრივი დამსახურებები დაასახელა. ბუნებრივია, მათი დამსახურებები და ორგანიზაციისთვის გაღებული შრომა ყველასთვის ხილულია; თუმცა, გვრჩება განცდა, რომ მაუწყებლის მენეჯმენტი გაურბის სოლიდარობის, პროტესტისა და თანამშრომლების უპრეცედენტო მხარდაჭერის აღიარებას. უფრო მეტიც, ის ცდილობს - მაუწყებელში არსებული მტრული, არაჯანსაღი და ძალადობრივი შრომითი გარემო შენიღბოს ამგვარი „დათმობებით“, - წერია განცხადებაში, რომელიც პროფკავშირებმა გუშინ, მას შემდეგ გამოაქვეყნა, რაც გათავისუფლებულმა თანამშრომლებმა შეთავაზებები მიიღეს და ხელშეკრულებას ხელი მოაწერეს.

ალტერნატიული პროფკავშირი აჭარის საზოგადოებრივ მაუწყებელში, ძალადობრივი და დევნა-ძალაუფლებაზე დაფუძნებული გარემოს ჩამოყალიბებაზე სრულ პასუხისმგებლობას მოქმედ ხელმძღვანელობას აკისრებს. მათი განცხადებით, სამსახურში გათავისუფლებული პირების დაბრუნება არის აქ დასაქმებული ადამიანების ერთობლივი გამარჯვება უთანასწორობისა და იმ მავნებლური პოლიტიკის წინაშე, რასაც მოქმედი მენეჯმენტი ატარებს.

„მიუხედავად იმისა, რომ გიორგი მურვანიძე და ბაჩო გურაბანიძე მაუწყებელში სახეცვლილი უფლება-მოვალეობებით დაბრუნდნენ და მათ სრულად ჩამოშორდათ სარედაქციო პოლიტიკაში მონაწილეობა-ჩართვის კომპონენტები, ბრძოლა საზოგადოებრივი მაუწყებლის იდეის გადასარჩენად გრძელდება უფრო მეტი წინააღმდეგობისა და ცვლილებების მუხტით.

მსგავსი პრეცედენტი ნათლად აჩვენებს იმას, რომ დასაქმებული ადამიანების სოლიდარობა ერთ-ერთი გავლენიანი ბერკეტია უსამართლო გადაწყვეტილებების პირისპირ. ვრჩებით სხვა გათავისუფლებული და უფლებაშელახული პირების სოლიდალურნი და ვაგრძელებთ ღირსეულ ბრძოლას მათი უფლებების აღსადგენად“, - წერს ალტერნატიული პროფკავშირი.

***

შეგახსენებთ, აჭარის ტელევიზიის შემოქმედებითი სამსახურის დილის გადაცემის „დილის ტალღის“ რედაქტორი, ბაჩო გურაბანიძე, შემოქმედებითი სამსახურის შემოქმედებითი მიმართულების მენეჯერი, გიორგი მურვანიძე და მემონტაჟე გუგა ქადიძე მაუწყებლიდან 30 ივლისს გაათავისუფლეს. იმავე დღეს, მაუწყებლიდან სამი თანამშრომლის გათავისუფლების გასაპროტესტებლად, აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის წინ „ალტერნატიულმა პროფკავშირებმა”აქცია გამართა და პერმანენტული აქციები დააანონსა.

თანამშრომლების გათავისუფლებას საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია განცხადებით გამოეხმაურა და საერთაშორისო ორგანიზაციებს მოუწოდა, დაინტერესდნენ აჭარის საზოგადოებრივ მაუწყებელში მიმდინარე პროცესებით. მაუწყებლიდან თანამშრომლების გათავისუფლება უკიდურესად კრიტიკულად შეაფასეს კოალიცია „მედიის ადვოკატირებისათვის“ წევრმა ორგანიზაციებმა და განაცხადეს, რომ აჭარის მაუწყებელში მიმდინარე პროცესები მედიის თავისუფლების თანამედროვე სტანდარტს ეწინააღმდეგება და ადამიანის უფლებათა დარღვევის საგანგაშო ნიშნებს შეიცავს.

3 აგვისტოს აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის კანცელარიაში, 230 თანამშრომლის ხელმოწერილი დოკუმენტი შევიდა. ხელმომწერებმა მაუწყებლიდან გათავისუფლებული 3 თანამშრომლის დაბრუნება მოითხოვეს.

აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის მენეჯმენტმა გადაწყვიტა სამსახურში დააბრუნოს სამი გათავისუფლებული თანამშრომელი: ბაჩო გურაბანიძე, გიორგი მურვანიძე და გუგა ქადიძე, რომელთა გათავისუფლებასაც საპროტესტო აქცია და ასევე, მათი დაბრუნების მოთხოვნით, 230 თანამშრომლის მოთხოვნა მოჰყვა. კონკრეტულად რა პოზიციაზე აბრუნებენ  ყოფილ თანამშრომლებს, იმ განცხადებიდან რაც გამოქვეყნდა, ძნელად ირკვევა, ამ დრომდე ასევე უცნობია დასთანხმდებიან თუ არა მენეჯმენტის შეთავაზებას გათავისუფლებული თანამშრომლები. ეს იმ ხელშეკრულების პირობებზეა დამოკიდებული, რომელიც მათ ხვალ უნდა მიიღონ, ამ დრომდე არცერთ მათგანს ხელშეკრულებაზე ხელი არ მოუწერია. 

ინფორმაცია მენეჯმენტის გადაწყვეტილების შესახებ აჭარის ტელევიზიის ვებგვერდზე, დღეს, 4 აგვისტოს საღამოს გამოქვეყნდა. მაუწყებელმა ადმინისტრაციის ტექსტი გამოაქვეყნა, რომელშიც ნათქვამია, რომ "სამი თანამშრომლის გათავისუფლება გარდაუვალი აუცილებლობიდან გამომდინარეობდა და ემსახურებოდა სამსახურეობრივი დისციპლინისა და კანონიერების დაცვას". ახლა კი, "იმის გათვალისწინებით, რომ გათავისუფლებული თანამშრომლები აცნობიერებენ ჩადენილი ქმედებების სიმძიმეს, გმობენ სამსახურეობრივი კონფლიქტებსა და ჯანსაღი სამუშაო გარემოს დამაზიანებელ სხვა ქმედებებს და აქვთ გარკვეული დამსახურებები მაუწყებლის წინაშე, მენეჯმენტმა მიიღო გადაწყვეტილება გააგრძელოს მათთან თანამშრომლობა".

რა პოზიციებზე დაბრუნებას სთავაზობენ გათვისუფლებულ თანამშრომლებს, ტექსტში ბუნდოვანია: 

ამავე განცხადებაში მენეჯმენტი ხაზს უსვამს, რომ "ვერანაირი აქციები და ვერანაირი სხვა სახის ზეწოლა, ვერ აიძულებს მენეჯმენტს, გავიდეს კანონმდებლობის ჩარჩოებიდან".

"მედიაჩეკერი" შეეცადა მაუწყებლის საკადრო სამსახურში გადაემოწმებინა რას გულისხმობს განცხადება, რა პოზიციებზე ბრუნდებიან გათავისუფლებული თანამშრომლები, თუმცა, ემზარ პაქსაძის, აჭარის ტელევიზიის კადრების განყოფილების ხელმძღვანელის მობილური ტელეფონი გამორთულია. დეტალების დაზასუტებლად კი საინფორმაციო სამსახურის ხელმძღვანელმაც (იმ მოტივით, რომ ეს თანამშრომლები მას არ ექვემდებარებიან) და იურიდიული სამსახურის უფროსმაც მასთან გადაგვამისამართა. 

სამსახურიდან გათავისუფლებულმა გიორგი მურვანიძემ "მედიაჩეკერთან" განაცხადა, რომ ამ ეტაპზე რისი თქმაც შეუძლია, არის მხოლოდ ის, რომ ჯერ არაფერი გადაუწყვეტია და მისი პოზიცია ხვალ გახდება ცნობილი. 

ასევე ხვალ გადაწყვეტს დასთანხმდება თუ არა შეთავაზებას, ბაჩო გურაბანიძე. 

"ჯერჯერობით საბოლოო ვერსია ხელშეკრულების, რაზეც ხელი უნდა მოვაწერო, არ მინახავს, ამ წუთში ხელი არაფერზე არ მაქვს მოწერილი. იყო ზეპირი საუბარი, რაღაცებზე შევთანხმდით, რაღაცებზე ვერა. ხვალ, როცა ხელშეკრულების საბოლოო ვერსიას ვნახავ, შემდეგ მივიღებ გადაწყვეტილებას. ხვალ დილით იქნება ხელშეკრულება მზად, კარგად გავეცნობით და შემდეგ გადავწყვეტთ", - განაცხადა ბაჩო გურაბანიძემ "მედიაჩეკერთან".  

შეგახსენებთ, აჭარის ტელევიზიის შემოქმედებითი სამსახურის დილის გადაცემის „დილის ტალღის“ რედაქტორი, ბაჩო გურაბანიძე, შემოქმედებითი სამსახურის შემოქმედებითი მიმართულების მენეჯერი, გიორგი მურვანიძე და მემონტაჟე გუგა ქადიძე მაუწყებლიდან 30 ივლისს გაათავისუფლეს. იმავე დღეს, მაუწყებლიდან სამი თანამშრომლის გათავისუფლების გასაპროტესტებლად, აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის წინ „ალტერნატიულმა პროფკავშირებმა”აქცია გამართა და პერმანენტული აქციები დააანონსა.

თანამშრომლების გათავისუფლებას საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია განცხადებით გამოეხმაურა და საერთაშორისო ორგანიზაციებს მოუწოდა, დაინტერესდნენ აჭარის საზოგადოებრივ მაუწყებელში მიმდინარე პროცესებით. მაუწყებლიდან თანამშრომლების გათავისუფლება უკიდურესად კრიტიკულად შეაფასეს კოალიცია „მედიის ადვოკატირებისათვის“ წევრმა ორგანიზაციებმა და განაცხადეს, რომ აჭარის მაუწყებელში მიმდინარე პროცესები მედიის თავისუფლების თანამედროვე სტანდარტს ეწინააღმდეგება და ადამიანის უფლებათა დარღვევის საგანგაშო ნიშნებს შეიცავს.

3 აგვისტოს აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის კანცელარიაში,  230 თანამშრომლის ხელმოწერილი დოკუმენტი შევიდა. ხელმომწერებმა მაუწყებლიდან გათავისუფლებული 3 თანამშრომლის დაბრუნება მოითხოვეს. 

საინფორმაციო სამსახურის ხელმძღვანელობის შეცვლამდე, საინფორმაციო გამოშვებები იყო მიუკერძოებელი, თუმცა, მათი შეცვლის შემდეგ სარედაქციო პოლიტიკა შეიცვალა, რაც გამოიხატებოდა მნიშვნელოვანი ამბების მიჩქმალვასა ან არგაშუქებაში, ბალანსის ხელოვნურად დაცვასა და კრიტიკისგან დაცლილი კონტენტის გავრცელებაში, - ასეთია აჭარის ტელევიზიის მონიტორინგის შედეგები, რომელიც დღეს, 20 ივლისს გამოქვეყნდა.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიას საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია, 2019 წლის 25 დეკემბერიდან 2020 წლის 4 ივნისის ჩათვლით პერიოდში ამონიტორინგებდა. (კვლევის თანახმად, 11 მარტიდან 20 აპრილამდე მედიამონიტორინგი შეჩერებული იყო, ტელევიზიაში მიმდინარე მოვლენებისა და საგაფიცვო პროცესის დაწყების გამო, თუმცა, შემდეგ მონიტორინგი კვლავ განახლდა).

მონიტორები მაუწყებელში 18:00 და 20:00 საათიან საინფორმაციო გამოშვებებსა და საზოგადოებრივ-პოლიტიკურ გადაცემებს აკვირდებოდნენ. ეს გადაცემებია: პოლიტიკური ტოქშოუ „სათქმელი“, გადაცემები: „ჰეშთეგი“, „მთავარი აჭარაში“ და „კვირის მთავარი“.

„საანგარიშო პერიოდი დაემთხვა დაპირისპირების პერიოდს აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის ახალ დირექტორსა და იმ გუნდს შორის, რომელიც ამზადებდა დასაკვირვებლად შერჩეულ გადაცემებს. გუნდის წევრები გარკვეული პერიოდის განმავლობაში ინარჩუნებდნენ არხის სარედაქციო პოლიტიკას, თუმცა საკადრო ცვლილებების შემდეგ, სარედაქციო პოლიტიკა გარკვეულ გადაცემებში შეიცვალა“, - ვკითხულობთ მონიტორინგის შედეგებში.

მონიტორინგის მიგნებები

• საინფორმაციო გამოშვებები

მონიტორინგის შედეგების მიხედვით, თუ საინფორმაციო გამოშვებებში საინფორმაციო სამსახურის უფროსის შეცვლამდე ძირითადი პრობლემა იყო რამდენიმე შემთხვევაში წამყვანის მომზადების დონე, მასალის სტრუქტურა (არამკვეთრი აქცენტი) და ტექნიკური პრობლემები, მაგალითად, ის, რომ საერთაშორისო ამბებზე მომზადებულ სიუჟეტებში კადრებს არ ახლდა სათანადო წარწერა, საინფორმაციო სამსახურის ხელმძღვანელისა და წამყვანის შეცვლის შემდეგ სურათი მნიშვნელოვნად შეიცვალა. ამ პერიოდის მთავარ პრობლემებად მონიტორინგის შედეგებში დასახელებულია: მასალების მიჩქმალვა, ხელოვნური ბალანსის მცდელობა, კრიტიკისგან დაცლილი კონტენტი.

⇒ ძირითადი მიგნებები:

• მონიტორინგის პირველ პერიოდში (25.12.2019-10.03.2020) საინფორმაციო გამოშვებები იყო მიუკერძოებელი, თუმცა საინფორმაციო სამსახურის ხელმძღვანელობის შეცვლისა და გადაცემის წამყვანების ცვლილების შემდეგ (20.04.2020-04.06.2020), გამოიკვეთა, რომ 20:00 საათიან საინფორმაციო გამოშვებაში სარედაქციო პოლიტიკა შეიცვალა, რაც გამოიხატებოდა მნიშვნელოვანი ამბების მიჩქმალვა/არგაშუქებაში; ბალანსის ხელოვნურად დაცვასა და კრიტიკისგან დაცლილი კონტენტის გავრცელებაში.
  
  
• მონიტორინგის მეორე ეტაპზე პრიორიტეტი ენიჭებოდა ხელისუფლებასთან დაკავშირებული საკითხების გაშუქებას.
  
  
• 20:00 საათიან საინფორმაციო გამოშვებებში შემცირდა ისეთი „ბლოკები“, სადაც ჩართულია სტუმარიც. მონიტორინგის პირველ პერიოდში ეს გამოშვება გამორჩეული იყო სტუმრებისადმი კრიტიკული კითხვების დასმით. წამყვანის ცვლილების შემდეგ კი, სტუმარი სპორტის მიმოხილვამ ჩაანაცვლა, ან სტუმარს (თუკი იგი მიწვეული იყო გადაცემაში) კრიტიკულ კითხვებს არ უსვამდნენ.

⇒ მნიშვნელოვანი ამბების მიჩქმალვა/არგაშუქება

დოკუმენტის მიხედვით, მონიტორინგის მეორე ეტაპზე (20.04.2020-04.06.2020) 20:00 საათიან საინფორმაციო გამოშვებაში საერთოდ აღარ ჩანდა მაუწყებელში მიმდინარე პროცესები.

„საინფორმაციო გამოშვებებში ამ საკითხებს ან საერთოდ არ ეთმობოდა დრო, ან, გამონაკლის შემთხვევაში, მინიმალური ყურადღება და პრიორიტეტი ენიჭებოდა“, - ვკითხულობთ კვლევაში, მაშინ როდესაც, ამავე კვლევის მიხედვით, მონიტორინგის პირველ ეტაპზე ეს საკითხები საინფორმაციო გამოშვების ძირითადი თემა იყო და ამ მასალებში მაუწყებლის ჟურნალისტები და წამყვანები ხშირად მიუთითებდნენ კრიტიკული სარედაქციო პოლიტიკის შეცვლის საფრთხეზე.

მაგალითად, მონიტორინგის მიხედვით,

• გამოშვების ეთერში საერთოდ ვერ მოხვდა სახალხო დამცველის რეკომენდაცია, რომლითაც ომბუდსმენმა აჭარის მაუწყებლის დირექტორ გიორგი კოხრეიძეს 3 თანამშრომლის სამსახურში აღდგენისკენ მოუწოდა.
  
  
• არ გაშუქდა ამავე არხის გადაცემა ჰეშთეგისა და ალტერნატიული პროფკავშირის დამფუძნებლის, მალხაზ რეხვიაშვილის საჯარო წერილი, რომლითაც ის მაუწყებლის დირექტორის, გიორგი კოხრეიძის რეპრესიულ პოლიტიკას აკრიტიკებდა.
  
  
• ნაკლები პრიორიტეტი მიენიჭა თეონა თურმანიძის ფეისბუკ პოსტის გამო ეთერიდან გათავისუფლებას. 21 აპრილის გადაცემაში ამის შესახებ მაყურებელს გამოშვების ბოლოს, მე-15 ამბად, ამინდის პროგნოზის წინ მიაწოდეს ინფორმაცია. 
  
  
• 11 მაისს კადრ სინქრონად გაშუქდა მალხაზ რეხვიშვილის სამსახურიდან გაავისუფლება, ამ ამბავზე საერთაშორისო ორგანიზაციის ,,რეპორტიორები საზღვრებს გარეშე” გამოხმაურება კი საერთოდ არ გაშუქებულა.
  
  

მონიტორინგის შედეგების მიხედვით, საინფორმაციო გამოშვებებში მხოლოდ მაუწყებელთან დაკავშირებული თემები არ გამქრალა. კვლევაში ნათქვამია, რომ მთავარი 20:00 საათზე ყურადღების მიღმა ტოვებდა სხვა, არანაკლებ მნიშვნელოვან, ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულ საკითხებსაც.

მაგალითად,

• 12 მაისს მაუწყებელმა ვრცლად გააშუქა ისეთი თემები, როგორიცაა პრემიერის ვიზიტი და ეკონომიკის მინისტის შეხვედრები, თუმცა არ დაინტერესდა დღის ისეთი თემით, როგორიცაა აჭარის უმაღლესი საბჭოს წევრებს არასრულად შევსებული ქონებრივი დეკლარაციები. ამ დღეს „საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველომ“ გამოაქვეყნა განცხადება, რომ აჭარის უმაღლესი საბჭოს წევრებს ქონებრივი დეკლარაციები არასრულად და შეცდომით აქვთ შევსებული, მათ შორისაა აჭარის მთავრობის თავმჯდომარე თორნიკე რიჟვაძეც.
  
  
• 27 აპრილს გამოცემა “ბათუმელებმა” გამოაქვეყნა ჟურნალისტური გამოძიება იმ კორუფციული სქემის შესახებ, რომელსაც საერთაშორისო გადამზიდავები, კერძოდ თურქეთიდან სარფის საბაჟოს გავლით ტვირთის შემომტანი ბიზნესმენები აწყდებიან. აღნიშნულ თემას არაერთმა ცენტრალურმა ტელევიზიამ დაუთმო მნიშვნელოვანი ყურადღება, თუმცა აჭარის მაუწყებლის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში ეს საკითხი არც 27 აპრილს აღმოჩენილა და არც შემდგომ დღეებში.

და ა.შ.

⇒ ბალანსის დაცვა

მონიტორინგის შედეგების თანახმად, “მთავარში” 20:00 საათზე, რიგ შემთხვევებში, არ იყო დაცული ბალანსი, რაც გამოიხატებოდა ხელისუფლების მიმართ კრიტიკული მოსაზრებისთვის ნაკლები პრიორიტეტის მინიჭებაში, ან საერთოდ არგაშუქებაში.

ამავე კვლევის მიხედვით, საინფორმაციო გამოშვებაში ტენდენციად იქცა ხელისუფლების წარმომადგენლებისთვის ეთერის დათმობა უფრო მათ გეგმებზე სასუბროდ, ვიდრე მათ კრიტიკა.

„მაგალითად, 14 მაისის გადაცემაში მთავრობის ანტიკრიზისული გეგმის თემა გაშუქდა უმუშევრად დარჩენილთა კომპენსაციაზე. ამ თემაზე სასაუბროდ ჩართვაში ჰყავდათ ხელისუფლების წარმომადგენელი ჯანდაცვის მინისტრის მოადგილე თამარ ბარკალაია. წამყვანს არ დაუსვამს კრიტიკული კითხვები და აქცენტი ძირითადად პროცედურებზე იყო გამახვილებული“, - ვკითხულობთ კვლევაში.

მონიტორინგის კიდევ ერთი მიგნების თანახმად, მთავარში 20:00 საათზე, სტუმრის ბლოკში, მონიტორინგის მეორე ეტაპზე მეტწილად ხელისუფლებისა და მმართველი პარტიის წარმომადგენლებს, ან მათთან აფილირებული ექსპერტებს იწვევდნენ.

⇒ კრიტიკისგან დაცლილი კონტენტი

„29 მაისს „მთავარის“ 20:00 საათიან გამოშვებაში გავიდა სიუჟეტი ბათუმის საკრებულოს იმ სხდომის შესახებ, სადაც ბათუმის მერმა საკრებულოს თავმჯდომარეს sms მიწერა და უთხრა, რომ საკითხი არ უნდა ამოეღო. საქმე ეხებოდა ბათუმის ბულვარის ცენტრში დამატებით მიწის ნაკვეთის გადაცემას იმ კომპანიისთვის, რომელიც ოთხსართულიანი მშენებლობის 15 სართულამდე გაზრდას ითხოვს. ამბის გაშუქებისას, აჭარის ტელევიზიამ აქცენტის გაკეთება ამჯობინა იმაზე, რომ ბათუმის ბიუჯეტი დაზარალდებოდა, თუკი საკითხი ჩავარდებოდა“, - ვკითხულობთ კვლევაში.

გადაცემები

მონიტორინგის შედეგებში აჭარის ტელევიზიის 5 გადაცემა მოხვდა. ამათგან, ერთ გადაცემას „ჰეშთეგს“ მხოლოდ მონიტორინგის პირველ პერიოდში აკვირდებოდნენ. დანარჩენი 4 გადაცემიდან სამზე: „სათქმელი“, „მთავარი აჭარაში“ და „კვირის მთავარი“, კვლევის მიხედვით, მუწყებელში მიმდინარე პროცესები არ ასახულა. რაც შეეხება ახალ გადაცემას, „თავისუფალი სივრცე“, რომელიც მაუწყებელში ვახტანგ ხუზმიაშვილის მისვლის შემდეგ დაიწყო (მისი საავტორო გადაცემა), მონიტორინგის მიხედვით, კრიტიკული კითხვების ნაკლებობა და მიკერძოება შეინიშნებოდა.

• ჰეშთეგი

გადაცემა „ჰეშთეგი“ მონიტორინგის პირველ პერიოდში მონიტორინგდებოდა, იქამდე, ვიდრე შეჩერდებოდა. კვლევაში ნათქვამია, რომ გადაცემის თემა ყოველთვის აქტუალური იყო და წამყვანები საკითხს კრიტიკულად განიხილავდნენ. მთავარ პრობლემებად კი დასახელებულია რიგ შემთხვევებში მხოლოდ ერთი მხარის წარმოჩენა, ტექნიკური პრობლემები და დაუბალანსებელი ინფორმაცია.

„რამდენიმე გადაცემაში კონკრეტული სუბიექტების მიმართ კონკრეტული ბრალდებები გამოითქვა და ამ სუბიექტებს არ მიეცათ საშუალება ეპასუხათ ბრალდებებზე, მათ შესახებ გავრცელებული უარყოფითი ინფორმაციის დაბალანსებისთვის არანაირი ქმედებები არ განუხორციელებიათ გადაცემის წამყვანებს“, - ვკითხულობთ კვლევაში.

• თავისუფალი სივრცე

გადაცემა „თავისუფალი სივრცის“ მონიტორინგი, რომელსაც ვახტანგ ხუზმიაშვილი უძღვება და რომლითაც მონიტორინგში „ჰეშთეგი“ ჩანაცვლდა, 4 აპრილიდან დაიწყო. ამ გადაცემის მიგნებებში ნათქვამია, რომ

1. გადაცემის თემები იყო რელევანტური, თუმცა წამყვანი ხშირად სათანადოდ არ იყო მომზადებული განსახილველი თემისთვის.
   
   
2. შესამჩნევი იყო წამყვანის სუბიექტური, უარყოფითი დამოკიდებულება ოპოზიციის წარმომადგენლების მიმართ.
   
   
3. რიტიკული კითხვების დასმა ხდებოდა ძირითადად ოპოზიციური პარტიების წარმომადგენლების მიმართ.

მონიტორინგის შედეგების მიხდვით, ამ გადაცემას მისი წამყვანი ხშირად პირდაპირ სტუმრების ჩართვით იწყებდა და ისე სვამდა კითხვებს, რომ მაყურებელს არ აწვდიდა არანაირ წინასწარ ზოგად ინფორმაციას ამა თუ იმ საკითხზე. წამყვანის კითხვები არ იყო კრიტიკული, ასევე, შთაბეჭდილება რჩებოდა, რომ წამყვანი ოპოზიციის მიმართ უფრო კრიტიკული იყო და ოპონირებას ცდილობდა კითხვებით, რასაც ვერ ვიტყვით ხელისუფლების მიმართ.

„აღსანიშნავია, ხელისუფლებასა და ოპოზიციას შორის დადებულ 8 მარტის შეთანხმებაზე გაკეთებული 4 გადაცემა, სადაც წამყვანი თითქმის ყველა ოპოზიციონერ სტუმარს უმეორებდა თითქმის ერთი და იგივე შინაარსის შეკითხვას: რითაც ჟურნალისტი ერთი-ერთში იმეორებდა ხელისუფლების წარმოამდგენლების ნარატივს, რომლის მიხედვითაც, სასამართლო და პრეზიდენტი არიან დამოუკიდებლები და შესაბამისად, ისინი ვერავის ვერ დაავალებენ ვინმეს პატიმრობიდან გათავისუფლებას, რადგან ეს იქნება უკანონო. აღნიშნულის საპირწონედ ჟურნალისტს გადაცემებში ხელისუფლების წარმომადგენლებისთვის არ დაუსვამს კრიტიკული კითხვები მისი ძირითადი განხილვის თემა ოპოზიციის მოთხოვნებისა და ქმედებების ადეკვატურობის შეფასება უფრო იყო, ვიდრე ხელისუფლების კრიტიკა“, - ვკითხულობთ კვლევაში.

• სათქმელი

მონიტორინგის მიხედვით, საანგარიშო პერიოდში, გადაცემა იყო მიუკერძოებელი; ,,სათქმელის“ თემები იყო აქტუალური და მაუწყებელში მიმდინარე პროცესებს გადაცემის სარედაქციო პოლიტიკაზე გავლენა არ მოუხდენია.

„გადაცემის წამყვანები - ირინა ყურუა და ლაშა ზარგინავა აქტიურები და კრიტიკულები იყვნენ, არ ერიდებოდნენ სტუმრებისთვის კრიტიკული კითხვების დასმას, ტოვებდნენ კარგად მომზადებულისა და ინფორმირებულის შთაბეჭდილებას. ამასთან, კამათის დროს, არ სცდებოდნენ ეთიკის ნორმებს და არ იჩენდნენ უპატივცემულობას რომელიმე სტუმრის მიმართ. წამყვანები, ძირითადად, მომზადებული იყვნენ განსახილვევლ საკითხთან მიმართებაში. იშვიათად იყო შემთხვევა, როდესაც წამყვანს გაუჭირდა დებატების პროცესის მართვა“, - ვკითხულობთ კვლევაში.

• მთავარი აჭარაში

1. გადაცემაში გასული სიუჟეტები იყო უფრო ხანგრძლივი და სიღრმისეული, ვიდრე ჩვეულებრივ საინფორმაციო გადაცემებში. ზოგჯერ გამოყენებული იყო ვიზუალური ხერხები (გრაფიკები, ცხრილები და ა.შ.), რაც ინფორმაციას უფრო აღქმადს ხდიდა;
2. წამყვანები იყვნენ მომზადებული და სვამდნენ კრიტიკულ კითხვებს;
3. მაუწყებელში მიმდინარე პროცესებს გადაცემის სარედაქციო პოლიტიკაზე გავლენა არ მოუხდენია, - ეს არის ძირითადი მიგნებები, რაც მონიტორინგის შედეგების მიხედვით ამ გადაცემაზე დაკვირვების შედეგად გამოიკვეთა.

„სტუმრების შერჩევისას არ შეიმჩნეოდა მიკერძოება რომელიმე პოლიტიკური ძალის სასიკეთოდ ან სასარგებლოდ. იმ შემთხვევაში, თუ მხოლოდ ერთი მხარე იყო ეთერში წარმოდგენილი, წამყვანი აკეთებდა განმარტებას, თუ რატომ მოხდა ასე“, - ნათქვამია კვლევაში.

• კვირის მთავარი

კვლევის თანახმად, სამონიტორინგო პერიოდში, გადაცემა, ძირითადად, აჯამებდა მსოფლიოსა და საქართველოში მიმდინარე მოვლენებს და ნაკლები აქცენტი კეთდებოდა უშუალოდ აჭარის რეგიონში მიმდინარე ამბებზე.

1. გადაცემაში, ძირითადად, დაცული იყო ჟურნალისტური ეთიკის ნორმები;
2. წამყვანები მომზადებულები იყვნენ;
3. მაუწყებელში მიმდინარე პროცესებს გადაცემის სარედაქციო პოლიტიკაზე გავლენა არ მოუხდენია, - ვკითხულობთ ძირითად მიგნებებში

„გადაცემის წამყვანები, როგორც წესი, მომზადებულნი იყვნენ, სვამდნენ კრიტიკულ კითხვებს და მაყურებელს აწვდიდნენ ამომწურავ, სრულყოფილ ინფორმაციას განსახილველ საკითხზე. გადაცემაში, ძირითადად, დაცული იყო ჟურნალისტური ეთიკის ნორმები, თუმცა, ზოგჯერ გარკვეული პრობლემა იქმნებოდა, როდესაც გადაცემაში მხოლოდ ერთი სტუმარი მონაწილეობდა. დაფიქსირდა შემთხვევა, როდესაც სტუმარმა, კონკრეტულ საკითხებთან მიმართებაში, გააკრიტიკა ხელისუფლება და გადაცემაში არ გაჟღერებულა ხელისუფლების პოზიცია. მსგავს შემთხვევაში, გადაცემის წამყვანი უნდა იყოს მასიმალურად მობილიზებული და, ეთერში გამოთქმულ საკითხებზე, აუდიტორიას მიაწოდოს ინფორმაცია მოპასუხე მხარის პოზიციის შესახებ“, - ვკითხულობთ კვლევაში.


აჭარის ტელევიზიის მონიტორინგი მას შემდეგ დაიწყო, რაც მაუწყებელში დირექტორი შეიცვალა, რასაც მთელი რიგი საკადრო ცვლილებები მოჰყვა. მონიტორინგს საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია, ფონდის „ღია საზოგადოება საქართველოს“ დაფინანსებით ახორციელებდა.

2020 წლის აგვისტოდან Facebook-ი საქართველოში საარჩევნო და პოლიტიკური რეკლამებისთვის ავტორიზაციას სავალდებულოს გახდის. ეს ნიშნავს, რომ პოლიტიკური რეკლამა მეტად გამჭვირვალე იქნება და მომხმარებლისთვის ცნობილი იქნება, მაგალითად, რომელი გადამხდელი დგას კონკრეტული "დასპონსორებული" პოსტის უკან.

ეს გადაწყვეტილება ადმინისტრაციამ 15 ივლისის ოფიციალური წერილით აცნობა ყველა იმ ორგანიზაციას, ვისი ხელმოწერითაც 29 ივნისს ფეისბუქს ღია მიმართვა გაეგზავნა.

„მთავარი და ყველაზე მნიშვნელოვანი არის, რომ ჩვენი ძირითადი მოთხოვნა პოლიტიკური რეკლამების ბიბლიოთეკის სრულყოფილად ამოქმედების შესახებ, შესრულდება და აგვისტოს დასაწყისიდან საქართველოში "ფეისბუკზე" პოლიტიკური რეკლამის გამჭვირვალობის მკაცრი მოთხოვნები გავრცელდება“, - წერს ღია მიმართვის ხელმომწერი ერთ-ერთი ორგანიზაციის, „სამართლიანი არჩევნებისა და დემოკრატიის საერთაშორისო საზოგადოების“ (ISFED) მრჩეველ-კონსულტანტი მიხეილ ბენიძე.

მისივე ინფორმაციით, წერილის მიხედვით, ირკვევა რომ მომდევნო კვირების განმავლობაში "ფეისბუქი" პოლიტიკური რეკლამის განმათავსებლებს მიაწვდის ინფორმაციას რეკლამების გამჭვირვალობის მოთხოვნების შესახებ, რათა მათ შეძლონ ამ მოთხოვნების დაკმაყოფილება.

„ეს წერილი ადასტურებს, რომ "ფეისბუქი" სერიოზულად მოეკიდება 2020 წლის არჩევნებს საქართველოში, მიუხედავად იმისა, რომ 2020 საკმაოდ დაძაბული საარჩევნო წელია ასევე აშშ-შიც. ამასთან, "ფეისბუქისთვის" მნიშვნელოვანია სამოქალაქო საზოგადოებასთან თანამშრომლობა და უკუკავშირი. დაბოლოს, პოლიტიკური აქტორებისთვის შესაბამისი ინსტრუქციების მიცემა, ნიშნავს, რომ პოლიტიკური რეკლამის თამაშის წესები დადგენილი და ცნობილი იქნება. შესაბამისად, ამ მოთხოვნების შესრულება უკვე თითოეული ამ აქტორის პასუხისმგებლობა იქნება“, - ამბობს მიხეილ ბენიძე.

---

• ამ თემაზე იხილეთ: რას შეცვლის ფეისბუკის პოლიტიკური რეკლამის ბიბლიოთეკაში საქართველოს ჩართვა

---

ორგანიზაცია „საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველოს“ შეფასებით, რომელიც ასევე ერთ-ერთია ღია მიმართვის ხელმომწერ 50-მდე ორგანიზაციას შორის, უმოკლეს დროში Facebook-ისგან მიღებული ეს დადებითი პასუხი სამოქალაქო საზოგადოების მნიშვნელოვანი მიღწევაა იმ პრობლემის მოგვარების გზაზე, რომლის აღმოფხვრასაც ყველაზე პოპულარულო სოციალური ქსელის ადმინისტრაცია მათთან აქტიური თანამშრომლობით გეგმავს.

„ვფიქრობთ, Facebook-ზე პოლიტიკური რეკლამების გამჭვირვალობის მაღალი ხარისხი მნიშვნელოვნად შეუწყობს ხელს 2020 წლის საარჩევნო გარემოს გაჯანსაღებას და მის დაცვას შიდა და გარე არაჯეროვანი ჩარევისგან“, - აცხადებენ ორგანიზაციაში.

Facebook-ზე პოლიტიკური შინაარსის მასალის გამჭირვალობის საჭიროებაზე „საერთაშორისო გამჭვირვალობა-საქართველო” არაერთგზის მიუთითებდა, მათ შორის ბოლო ანგარიშშიც, რომელიც 2019 წელს პარტიათა დაფინანსების საკითხებს მიმოიხილავს.

შეგახსენებთ, ღია მიმართვა მარკ ზაკერბერგს, „ფეისბუქის“ დამფუძლებელს და CEO-ს და ნიკ კლეგს, „ფეისბუქის“ გლობალურ საქმეთა და კომუნიკაციების ვიცე-პრეზიდენტს, 50-მდე ორგანიზაციის ხელმოწერით, მიმიდნარე წლის 29 ივნისს გაეგზავნა. ღია მიმართვის ხელმომწერებს შორისაა საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიაც.

საქართველოს პარლამენტმა პირველი მოსმენით მხარი დაუჭირა „ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ“ კანონში შესატან ცვლილებების პროექტს, რომელსაც ბოლო დღეებში დიდი ხმაური მოჰყვა. ამ ხმაურისა და დისკუსიების შემდეგ, კანონპროექტში რამდენიმე ცვლილება შევიდა.

„ყველაზე მნიშვნელოვანი ისაა, რომ გამოიკვეთა რა შემთხვევაში შეიძლება დაინიშნოს სპეციალური მმართველი“, - გვეუბნება საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის მედიასამართლის იურისტი ნიკა სიმონიშვილი, რომელიც პროცესებში განხილვების დაწყების დღიდანვეა ჩართული.

ნიკა სიმონიშვილი ამ შემთხვევებს განმარტავს:

1. წილების გასხვისების, შეძენის ან შერწყმის დროს, შეტყობინების და გარიგების დადების წესების დაუცველობისას;
   
   
2. "მნიშვნელოვანი საბაზრო ძალაუფლების მქონე" კომპანიების მხრიდან შემდეგი სპეციფიკური ვალდებულებების შეუსრულებლობისას: საკომუნიკაციო ქსელის ელემენტთან დაშვების ვალდებულების დარღვევისას და სატარიფო რეგულირების ან ხარჯთაღრიცხვის ვალდებულების დარღვევისას;

მისივე განმარტებით, სპეციალურ მმართველს, პირველ შემთხვევაში, კომუნიკაციების მარეგულირებელი კომისია ნიშნავს და ეს შეიძლება გასაჩივრდეს სასამართლოში. დანარჩენ ორ შემთხვევაში კი სპეციალური მმართველის დანიშნვა მხოლოდ სასამართლოს გადაწყვეტილების შემდეგ იქნება შესაძლებელი. ანუ, კომისიას ერთპიროვნული გადაწყვეტილებით სპეციალური მმართველის დანიშვნა მხოლოდ ერთ შემთხვევაში შეეძლება, როდესაც მაგალითად, ავტორიზებულმა პირმა წილების გასხვისებასთან დაკავშირებით დადგენილი ვადები არ შეასრულა.

„წილების გასხვისების უფლებამოსილება ამოღებულია. ხოლო, მაუწყებლობის შესახებ კანონში რაც იყო ჩანაწერი, კომისიის გადაწყვეტილების დაუყოვნებლივ ძალაში შესვლაზე, ის ჩანაწერი გადმოიტანეს ელექტრონული კომუნიკაციების კანონში და ამ სფეროზე გავრცელდება მარტო“, - გვიხსნის ნიკა სიმონიშვილი.

სწორედ აღნიშნულ კანონპროექტში სპეციალური მმართველის დანიშვნის შესახებ ჩანაწერი გახდა გასულ კვირას ერთ-ერთი დავის საგანი, ვინაიდან, მაუწყებლებმა და მედიასფეროში მომუშავე ორგანიზაციებმა მასში მედიის შეზღუდვის საფრთხეები დაინახეს.

„ჩუმი ნაღმი მედიისთვის“ - ასე შეაფასა საკანონმდებლო პაკეტის თავდაპირველი ვერსია გასულ კვირას, „მედიაჩეკერთან“ საუბრისას ნიკა სიმონიშვილმა. მისი განმარტებით, მიუხედავად იმისა, რომ ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ კანონი, ზოგადად, ვრცელდება ელექტრონული კომუნიკაციების სფეროში ავტორიზებულ პირებზე და არ ვრცელდება მაუწყებლებზე, საქართველოში არის ბევრი შემთხვევა, როდესაც მაუწყებლები ამავდროულად წარმოადგენენ ელექტრონული კომუნიკაციების სფეროში ავტორიზებულ პირებს, ანუ მაუწყებლობას თავისივე მულტიპლექსით გადასცემენ (მაგ.: ტელეკომპანია „კავკასია“, 25 რეგიონული მაუწყებელი. რედ.). ამიტომ, ასეთ შემთხვევებში, თუ ავტორიზებულ პირს დაენიშნებოდა სპეციალური მმართველი, ეს ნიშნავდა, რომ იმ კონკრეტულ მაუწყებელში, შპს-ში დაინიშნებოდა მმართველი და, შესაბამისად, გადაწყვეტილებები, რასაც ეს სპეციალური მმართველი ანუ დირექტორის უფლებამოსილებით აღჭურვილი პირი მიიღებდა, შეეხებოდა იმ მაუწყებელსაც.

„მაგალითად, მას შეეძლება, რომ დირექტორი ან საინფორმაციო სამსახურის ხელმძღვანელი გაათავისუფლოს დაკავებული პოზიციიდან ან მიიღოს გარკვეული გადაწყვეტილებები შრომით ხელშეკრულებებთან დაკავშირებით. ეს ყველაფერი იმის მომასწავლებელია, რომ მას შესაძლებლობა ექნება ჩაერიოს სარედაქციო საქმიანობაში“, - უთხრა მან „მედიაჩეკერს“.

ირიბი ზეგავლენა ამ ჩანაწერს ექნებოდა ცენტრალურ მაუწყებლებზეც, რასაც მაგალითად ტელეკომპანია „მთავარი არხის“ იურისტი თამთა მურადაშვილი შემდეგნაირად ასაბუთებდა: „ციფრულ მაუწყებელობაზე გადავლის შემდეგ, ციფრულ სიგნალს გვაწვდის სპეციალური სადგური, ყველა ტელევიზია ჩართულები ვართ ე.წ. მუქსში (მაგალთად, “სტერეო+”) და ამ კომპანიის საშუალებით ვმაუწყებლობთ, რომელიც თავის მხრივ ექვემდებარება ელექტრონული კომუნიკაციების კანონს და კომისიას მისი გავლით შეუძლია ჩვენზე ზეწოლა“.

საკანონმდებლო პაკეტს, რომელშიც ასევე შედიოდა „მაუწყებლობის შესახებ კანონში“ შესატანი ცვლილებებიც (რაც გულისხმობდა მარეგულირებელი კომისიის გადაწყვეტილების დაუყოვნებლივ ძალაში შესვლას), არასამთავრობო ორგანიზაციების მწვავე შეფასებებიც მოჰყვა. 10 ივლისს, პარლამენტის დარგობრივ კომიტეტში განხილვების დაწყებას კი მაუწყებლებისა და არასამთავრობო სექტორის აქცია/პრესკონფერენცია უსწრებდა წინ.

მოვლენების ასე განვითარების შედეგად, შედგა შეთანხმება, რომ „მაუწყებლობის კანონში შესატან ცვლილებებს“ უკან გაიწვევდნენ, „ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ“ კანონში ცვლილებების განხილვა კი გადაიდებოდა და მხარეებს შორის კონსულტაციები გაიმართებოდა. სწორედ ეს კონსულტაციები უსწრებდა პირველი მოსმენით განხილვას, რომელიც გუშინ, 14 ივლისს, გვიან ღამით გაიმართა.

„ძალიან კარგია, რომ კომპანიებმა გაიგეს და გაიაზრეს საბოლოოდ, რომ გარკვეულ საკითხებში სახელმწიფოს, დამატებითი უფლებამოსილება სჭირდებოდა და გარკვეულ კომპრომისამდე მივედით", - განაცხადა კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის თავმჯდომარემ, კახა ბექაურმა პარლამენტის დარგობრივი კომიტეტის სხდომის დასრულების შემდეგ მედიასთან საუბრისას. 

შეგახსენებთ, საკანონმდებლო ინიციატივა პარლამენტის ბიუროში 6 ივლისს დარეგისტრირდა. კანონპროექტი დაჩქარებული წესით განიხილება. მის საბოლოოდ დამტკიცებამდე კიდევ ორი მოსმენა უნდა გაიმართოს.

ავთანდილ ბილანიშვილის, მეტსახელად „კაწროს“ მეუღლე ნათია რუხაია ტელეკომპანია „მთავარი არხის“ დირექტორსა და წამყვანს, ნიკა გვარამიას, საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიაში უჩივის. განმცხადებელი თავდაპირველად თავად ბილანიშვილი იყო, თუმცა, მოგვიანებით, მომჩივანისვე თხოვნით, განმცხადებელი შეიცვალა.

მხარე დავობს 2020 წლის 7 ივლისს მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში ნიკა გვარამიას მიერ გაჟღერებულ ინფორმაციაზე, რომლის თანახმად, მკვლელეობის ღამეს დიდუბის მეტროს მიმდებარე ტერიტორიაზე ვიდეოკადრებში ასახული ადამიანი ავთანდილ ბილანიშვილია.

„იმის გამო, რომ ნიკოლოზ გვარამიას 19 წლის ფეხბურთელის, გიორგი შაქარაშვილის უმძიმესი ტრაგედია როგორღაც დაეკავშირებინა „ქართულ ოცნებასთან“ და კერძოდ ივანიშვილის ოჯახთან, სრულიად დაუსაბუთებლად გააჟღერა ავთანდილ ბილანიშვილის გვარი, ვინაიდან ყველასთვის, მათ შორის ბატონი გვარამიასთვის იმთავითვე ცნობილი იყო ავთანდილ ბილანიშვილის და ბერა ივანიშვილის მეგობრობის შესახებ. მართალია, 12 ივნისის გადაცემაში ეს ინფორმაცია თავად ნიკოლოზ გვარამიამ უარყო, თუმცა მიგვაჩნია, რომ მის მიერ, თუნდაც ვარაუდების დონეზე გავრცელებულმა ცრუ-ინფორმაციამ თავის მიზანს მიაღწია და ავთანდილ ბილანიშვილი, ისევე როგორც მისი ოჯახი - მეუღლე და არასრულწლოვანი შვილი გახდნენ საყოველთაო ბულინგის მსხვერპლნი“, - ნათქვამია განცხადებაში, რომელიც ქარტიამ 13 ივლისს მიიღო.

ავთანდილ ბილანიშვილის წარმომადგენელი ნიკა გვარამიას სამი პრინციპის დარღვევას ედავება: 1-ლი (სიზუსტის), მე-3 (დადასტურებული წყარო) და მე-11(ფაქტის განზრახ დამახინჯება).

1-ლი პრინციპის თანახმად, ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია.

მე-3 პრინციპი - „ჟურნალისტმა უნდა გადასცეს ინფორმაცია მხოლოდ იმ ფაქტებზე დაყრდნობით, რომელთა წყარო დადასტურებულია.“

მე-11 პრინციპი - ჟურნალისტმა უმძიმეს პროფესიულ დანაშაულად უნდა მიიჩნიოს შემდეგი ქმედებები: · ფაქტის განზრახ დამახინჯება;

• · ნებისმიერი სახის ქრთამის, საჩუქრის ან სხვა სარგებლის მიღება პროფესიულ საქმიანობაზე გავლენის მოხდენის სანაცვლოდ; 
• პლაგიატი.

ავთანდილ ბილანიშვილის სახელი 19 წლის ფეხბურთელის გიორგი შაქარაშვილის საქმეში არაერთხელ გაჟღერდა. მისი სახელი თავდაპირველად ტელეკომპანია „მთავარმა არხმა“ ახსენა, როგორც ბიძინა ივანიშვილის ოჯახთან დაახლოებული ქუჩის ავტორიტეტი, რომელიც საქმეში ფიგურირებს და „საქმის ჩფარცხვას“ ცდილობს.

მედიაში ბილანიშვილის სახელის არაერთხელ გაჟღერების შემდეგ, 8 ივლისს, იგი საგამოძიებო ორგანოებში დაიბარეს. გამოკითხვის დასრულების შემდეგ, შინაგან საქმეთა სამინისტრომ გაავრცელა ინფორმაცია, რომელშიც ნათქვამია, რომ 19 ივნისის ღამეს, დიდუბის ტერიტორიაზე გადაღებულ ვიდეოკადრებში ხაშურში მცხოვრები ლაშა ლურსმანაშვილი ჩანს და არა „ქუჩის ავტორიტეტი", ავთანდილ ბილანიშვილი. ამ ინფორმაციის გასაჯაროება უწყებამ მაღალი საზოგადოებივი ინტერესით ახსნა.

ორგანიზაცია "საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველოს" კვლევის მიხედვით, 2019 წელს, 2018 წელთან შედარებით, სატელევიზიო სარეკლამო შემოსავალი 10.9%-ით შემცირდა. გასულ წელს ყველაზე დიდი სარეკლამო დანაკარგი „რუსთავი 2-ს“ ჰქონდა, სარეკლამო შემოსავლების მხრივ უპირობო ლიდერი კი ტელეკომპანია „იმედი“ გახდა.

კვლევა სახელწოდებით - „2019 წლის სამაუწყებლო სარეკლამო ბაზრის მიმოხილვა“ ორგანიზაციამ დღეს, 10 ივლისს გამოაქვეყნა. კვლევის თანახმად, ტელევიზიების სარეკლამო შემოსავალი 2016-2019 წლებში ყოველწლიურად მცირდება.

„2019 წელს, 2018 წელთან შედარებით, სარეკლამო შემოსავალი 8.2 მლნ ლარით (10.9%) შემცირდა, ხოლო, თუ საზოგადოებრივი მაუწყებლის სარეკლამო შემოსავალს გამოვაკლებთ, კერძო ტელევიზიების სარეკლამო შემოსავალი, 2018 წელთან შედარებით, 6.9 მლნ ლარითაა (9.4%) შემცირებული. 2019 წელს რეკლამაში შემავალი ხუთი კომპონენტიდან, სამი ძირითადი კომპონენტი შემცირდა“, - ვკითხულობთ კვლევაში.

 

ინფოგრაფიკა საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველოს კვლევიდან

ამავე კვლევის მიხედვით, გასულ 2019 წელს, ყველაზე დიდი სარეკლამო დანაკარგი „რუსთავი 2-ს“ ჰქონდა. (ბოლო წლების განმავლობაში სარეკლამო ბაზარზე „რუსთავი 2“ ტელეკომპანია „იმედთან“ ერთად ლიდერობდა).

„რუსთავი 2-მა“ სარეკლამო შემოსავლები ძირითადად 2019 წლის მესამე და მეოთხე კვარტალში დაკარგა. ჯამში, 2018 წელთან შედარებით, ტელევიზიამ 8.3 მლნ ლარით (27.2%) ნაკლები შემოსავალი მიიღო. როგორც კომუნიკაციების ეროვნულ კომისიაში, ასევე ტელევიზიის წარმომადგენლები აცხადებენ, რომ მთლიანი სარეკლამო ბაზრის შემცირება სწორედ „რუსთავი 2-ის“ ფაქტორმა განაპირობა“, - ნათქვამია კვლევაში.

ინფოგრაფიკა საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველოს კვლევიდან

ამავე კვლევის მიხედვით, ტელეკომპანია „მთავარმა არხმა“ 2019 წელს რეკლამის სახით 1.6 მლნ ლარის ოდენობის თანხა მიიღო და სარეკლამო შემოსავლების მხრივ მეექვსე ადგილი დაიკავა, ხოლო „ფორმულას“ შემოსავალი 320 ათასი ლარია. (შეგახსენებთ, ორივე ეს ტელევიზია „რუსთავი 2-დან“ წასულმა თანამშრომლებმა დააარსეს).