კატეგორია: საქართველო

რა ხდება?

2022 წლის 20 სექტემბერს, სასამართლომ ტელეკომპანია “პირველს” 5 555 ლარის გადახდა დააკისრა “ქართული ოცნების” თავმჯდომარის, ირაკლი კობახიძის დედის, თამარ ზაალიშვილის სასარგებლოდ. ჟურნალისტებმა ნოდარ მელაძემ და მაკა ჩიხლაძემ კი, მას ხუთ-ხუთი ლარი უნდა გადაუხადონ.

  • ეს პროცესი ერთ-ერთია ბოლო 2 წლის განმავლობაში სამი ოპოზიციური ტელევიზის, “მთავარი არხის”, “ტვ პირველისა” და “ფორმულას” წინააღმდეგ სასამართლოში შეტანილი 30-ზე მეტი სარჩელიდან.
  • მაგალითად, 2021 წლის 8 ნოემბრიდან 2022 წლის ჩათვლით, "მთავარი არხის" წინააღმდეგ სასამართლოს საქართველოს სხვადასხვა ქალაქის 11-მა მერმა მიმართა და “მორალური ზიანის ასანაზღაურებლად” 55 555 ლარი მოითხოვა.

რატომ არის ამბავი საყურადღებო?

მომჩივნების უმრავლესობა "ქართული ოცნების" წარმომადგენლები და მათთან დაახლოებული პირები არიან. ქალაქის მერების გარდა, კრიტიკულ მედიებს ცილისწამების მუხლით ედავებიან:

  • კახა კალაძე — თბილისის მერი;
  • გრიგოლ ლილუაშვილი — სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის უფროსი;
  • გიორგი გაჩეჩილაძე ("უცნობი") — პროსახელისუფლებო "იმედის" ჰოლდინგის კუთვნილი "მაესტროს" წამყვანი;
  • ჯაბა ფუტკარაძე — აჭარის ფინანსთა და ეკონომიკის მინისტრი.
  • თამარ ზაალიშვილი - “ქართული ოცნების” ლიდერის, ირაკლი კობახიძის დედა.

რიცხვებში

  • ბოლო ორ წელში, სასამართლოში, ცილისწამების ბრალდებით ყველაზე მეტი მომჩივანი "მთავარ არხს" ჰყავს.
  • მთავარი არხის წინააღმდეგ, 15 სარჩელიდან სხვადასხვა ქალაქის 11-მა მერმა მას შემდეგ შეიტანა, რაც ნიკა გვარამიამ, საავტორო გადაცემაში "მთავარი აქცენტები", იმ დროისათვის მერობის კანდიდატები სუს-ის აგენტობაში დაადანაშაულა.
  • ტელევიზიების წინააღმდეგ მიმდინარე სასამართლო პროცესების უმრავლესობა ჯერ არ დასრულებულა.
  • დასრულებული საქმეების უმრავლესობაში მომჩივნებმა გაიმარჯვეს.
  • ტელევიზიების გამარჯვებით მხოლოდ ორი საქმე დასრულდა — აჭარის ჯანდაცვის მინისტრი "ტვ პირველის" წინააღმდეგ და წყალტუბოს მერი "მთავარი არხის" წინააღმდეგ.

კოორდინირებულად შეტანილი სარჩელები

  • მერების მიერ სასამართლოში შეტანილი ყველა სარჩელი თითქმის იდენტურია ფორმით, სტრუქტურით, სიტყვებით და შინაარსით.
  • მსგავსია სარჩელო მოთხოვნაც: ცნობების უარყოფა და მორალური ზიანის ანაზღაურება 55 555 ლარით.

რას ამბობენ მოსარჩელე მერები?

მედიაჩეკერი მოსარჩელე მერებს 2022 წლის აპრილში დაუკავშირდა.
მათმა უმეტესობამ კომენტარზე უარი გვითხრა.

  • ყვარლის მერი გივი ზაუტაშვილი ამბობს, რომ მას სხვა მერებთან ამ საკითხზე კომუნიკაცია არ ჰქონია. მისი თქმით, ერთნაირად მოთხოვნილი თანხა 55 555 ლარი "არაფერს არ უკავშირდება".
  • ყვარლის მერისგან განსხვავებით, ფოთის მერი ბექა ვაჭარაძე ამბობს, რომ იცოდა, სხვებიც რომ აპირებდნენ სასამართლოში სარჩელის შეტანას. "კოლეგები ვართ და ვნახეთ, რომ ერთი და იგივე მეთოდი იყო გამოყენებული ყველასთან მიმართებაში და, შესაბამისად, ყველამ ერთნაირი გადაწყვეტილება მიიღო", ამბობს — ბექა ვაჭარაძე.
  • სხვა მერებთან “კოლეგიალურ კომუნიკაციას" ბორჯომის მერი ოთარ არბოლიშვილიც ადასტურებს, თუმცა არ აკონკრეტებს რომელ მერებს გულისხმობს. ის ამბობს რომ, მოთხოვნილი 55 555 ლარი, სიმბოლურად "ნაციონალურ მოძრაობასთან" დააკავშირეს.
  • ასპინძის მერმა როსტომ მაგრაქველიძემ გვითხრა, რომ "არ არის ვალდებული ვინმეს აუხსნას, რატომ და როდის შეიტანა სარჩელი", ტელეფონი გაგვითიშა და ჩვენს ზარებს აღარ უპასუხა.
  • მარნეულის მერმა კენან ომაროვმა საკითხზე კომენტარი არ გააკეთა.
  • ქარელის, წყალტუბოს, ქუთაისის, ადიგენის, ჭიათურის და ნინოწმინდის მერებმა გვითხრეს, რომ დაკავებულები არიან ან/და ჩვენს სატელეფონო ზარებს არ უპასუხეს.

თბილისის მერი "ტვ პირველის" ჟურნალისტის წინააღმდეგ

11 მერის დავას, 2022 წლის 20 ივნისს თბილისის მერის, კახა კალაძის სასამართლო სარჩელი დაემატა. კალაძე, არხის თოქ-შოუს წამყვან მაია მამულაშვილს ცილისწამებისთვის ედავება ფრაზის გამო — "კალაძემ 60 მილიონი ერთ-ერთი ტენდერიდან ჩაიდო ჯიბეში", და არხისგან 100 000-ლარიან კომპენსაციას ითხოვს".

  • ტელევიზიაში ამბობენ, რომ კალაძის სარჩელის მიზეზი მამულაშვილის დასმული შეკითხვაა.
  • "ჟურნალისტმა დებატების დროს კახი კალაძის მიმართ გაჟღერებული ბრალდებების ციტირება მოახდინა, ახლა კალაძე ამის გამო 100 ათას ლარს ითხოვს" - წერია "ტვ პირველის" განცხადებაში.
  • არხის განცხადებით, სარჩელი ტოვებს განცდას, რომ კალაძის მიზანი, მცირე შემოსავლის მქონე ტელევიზიების ფინანსური საქციებით დახურვის პირას მიიყვანაა.

რა შეიძლება იყოს ამ ყველაფრის მიზეზი?

"საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველოს" შეფასებით, ასეთი სარჩელების განხილვისას იკვეთება:

  • პოლიტიკური ზეწოლა კრიტიკულ მედიაზე;
  • სასამართლოს პოლიტიზებული გადაწყვეტილებები ხელისუფლების სასარგებლოდ, რადგან "მსგავსი საქმეები მიუკერძოებლად არ განიხილება.”

"დროის მცირე მონაკვეთში კრიტიკული მედიის წინააღმდეგ სარჩელების სიმრავლე აშკარად კოორდინირებულ ტენდენციაზე მიანიშნებს, რაც მედიის საქმიანობის შეზღუდვასა და დაშინებას ისახავს მიზნად", — "საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველო."

ორგანიზაცია "მედიაომბუდსმენის" დირექტორის, იურისტ ნათია კაპანაძის აზრით, ცილისწამებასთან დაკავშირებული სასამართლო დავების ტენდენცია აღრმავებს ეჭვს, რომ:

  • "ქართულ ოცნებაში" არსებობს მოლოდინი, რომ სასამართლო, მათი პოლიტიკური საჭიროებებიდან გამომდინარე მიიღებს გადაწყვეტილებებს;
  • სასამართლოს გადაწყვეტილებებს "ოცნება" კრიტიკული მედიების ფინანსურად დასუსტების ინსტრუმენტად იყენებს.

რა იქნებოდა სასამართლო დავების ალტერნატივა?

1 — მედიების თვითრეგულირების ორგანო

"მაუწყებლის შესახებ" კანონმდებლობის მიხედვით,

  • ყველა მედიაშია შექმნილი თვითრეგულირების ორგანო.
  • ნებსმიერ პირს, ვინც ფიქრობს, რომ მის შესახებ მედიამ იცრუა, შეუძლია ფაქტიდან 10 დღის ვადაში მიმართოს და მცდარი ფაქტის შესწორება, ან უარყოფა მოითხოვოს.
  • მოთხოვნაში მითითებული უნდა იყოს სადავო გადაცემის სახელწოდება, ეთერში გაშვების თარიღი, დრო და კოდექსის ის მუხლები, რომელიც დაარღვია მაუწყებელმა.
  • თვითრეგულირების ორგანოებისთვის მიმართვა წერილობითი ფორმით არის შესაძლებელი.

სამივე კრიტიკულ არხთან დაკავშირებაც მარტივად — ელექტრონული ფორმითაც შესაძლებელია, მით უფრო, რომ "მთავარ არხსაც", "ფორმულასაც" და "ტვ პირველსაც" შესაბამისი მიმართვის ფორმა ოფიციალურ ვებგვერდზევე აქვს განთავსებული.

თუ თვითრეგულირების ორგანოს გადაწყვეტილება მიუღებელია:

  • გასაჩივრება შესაძლებელია თვითრეგულირების სააპელაციო ორგანოში, გადაწყვეტილების მიღებიდან 7 დღეში;
  • მაუწყებლის თვითრეგულირების ორგანოს ქმნის მაუწყებელი, ან მათი გაერთიანება.

2 — ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია

  • ქარტია, შესული განცხადებების საფუძველზე იხილავს ჟურნალისტების მხრიდან პროფესიული სტანდარტების დარღვევის ფაქტებს.
  • სადაო საკითხების განხილვისას, "ჟურნალისტების საერთაშორისო ფედერაციის" მიერ აღიარებული 11 პუნქტის მიხედვით ხელმძღვანელობს, რომელიც პროფესიული ქცევის სტანდარტად მიიჩნევა.

როგორ მიმდინარეობს სასამართლო პროცესები

მოპასუხე არხების იურისტები ამბობენ, რომ თანაბარი კატეგორიის საქმეებთან დაკავშირებით, სასამართლოს გადაწყვეტილებაში — რომელი საქმე განიხილოს დაჩქარებულად, პოლიტიკურ მოტივებს ხედავენ. მაგალითად კი კახა კალაძისა და გრიგოლ ლილუაშვილის დავები მოჰყავთ.

  • კახა კალაძემ სასამართლოს 20 ივნისს მიმართა და სხდომა 3 ოქტომბრისთვის უკვე ჩაინიშნა;
  • სუს-ის უფროს გრიგოლ ლილუაშვილს სასამართლოში 2 სარჩელი აქვს შეტანილი "ფორმულას" და "მთავარი არხის" წინააღმდეგ, 26 იანვარს და 15 თებერვალს. მისი სარჩელების განხილვა სწრაფი ტემპით უკვე დაიყწო.

"ფორმულას" იურისტი ეთო ქათამაძე ამბობს, რომ "ფაქტია, სასამართლოს ეჩქარება, ამ საქმეზე მიიღოს გადაწყვეტილება".

საინტერესოა სასამართლოში "ტვ პირველის" მიერ მოგებული ერთადერთ საქმესთან დაკავშირებული გარემოებაც.
  • არხს იმდროისათვის აჭარის ჯანდაცვის მინისტრი ქეთევან ბაკარაძე ედავებოდა. მის საქმესაც ის მოსამართლე განიხილავდა, რომელმაც ირაკლი კობახიძის დედის სასარგებლოდ გამოიტანა განაჩენი.
  • ბაკარაძემ პროცესი 2022 წლის 13 იანვარს წააგო, მას შემდეგ, რაც 2021 წლის ივნისში აჭარის ჯანდაცვის მინისტრის პოზიცია დატოვა და გიორგი გახარიას გუნდს შეუერთდა. 

რა საფრთხეს ხედავენ და რას აპირებენ ტელევიზიები?

  • სამივე ტელევიზია ბოლომდე აპირებს სამართლებრივ ბრძოლას. "თუ აქ ვერ ვიპოვეთ სამართალი, სტრასბურგში გავასაჩივრებთ", — ეთო ქათამაძე, "ფორმულას" იურისტი.
  • "სასამართლო სარჩელები, ცალსახად, მიმართული კამპანიაა და მოთხოვნილი თანხის რაოდენობაც კი, ძალიან მკაფიოდ უსვამს ხაზს მათ პოლიტიკურ მოტივაციებს“, — ამბობს თამთა მურადაშვილი, "მთავარი არხის" დირექტორი და იურისტი.

"საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველო" ხელისუფლებას მოუწოდებს, რომ შეწყვიტოს მედიაზე ზეწოლა და საკუთარი გავლენების გამოყენება სასამართლო და სხვა სახელმწიფო ინსტიტუტებზე. სასამართლო კი უნდა გათავისუფლდეს გარე და შიდა გავლენებისგან.
კატეგორია: ინტერვიუ
ერთი წელი გავიდა მას შემდეგ, რაც თბილისში დაგეგმილი “ღირსების მარშის” წინააღმდეგ გამართულ აქციაზე ძალადობრივი ჯგუფები მედიის 53 წარმომადგენელს დაესხნენ თავს.

ჟურნალისტი და აქტივისტი ნინია კაკაბაძე გვესაუბრება, თუ როგორ შეცვალა მედიაგარემო 2021 წლის 5 ივლისის მოვლენებმა, რა როლი ითამაშა ამ დღემ ევროკომისიის გადაწყვეტილებაში, რაში ხედავს გამოსავალს და რამდენად რეალურია 6 თვეში მედიაგარემოს გაუმჯობესება

თითქმის 30 წელია მედიის სფეროში მუშაობთ, გახსენდებათ 5 ივლისზე უფრო მძიმე დღე?

არა, რა თქმა უნდა. თავი ასე დაუცველად არასდროს მიგრძვნია, არა მხოლოდ როგორც ჟურნალისტს, არამედ - როგორც აქტივისტს, სამოქალაქო საზოგადოების წევრს. ეს დაუცველობის განცდა დღემდე მომყვება და ამის ერთადერთი მიზეზი ისაა, რომ დღემდე არ დაუსჯიათ მოძალადეები და ძალადობის ორგანიზატორები.

როგორ შეცვალა მედიაგარემო 5-მა ივლისმა ამ ერთ წელიწადში?

1 წელი გავიდა და უარესობისკენაა შეცვლილი სიტუაცია. ხელისუფლება ჟურნალისტებს კიდევ უფრო უდიერად ეპყრობა. მუდმივად ვხედავთ შეურაცხმყოფელ დამოკიდებულებას კრიტიკული მედიების წარმომადგენლების მიმართ. თუკი არ ხარ მისი მსახური (არიან, ჩვენდა სამწუხაროდ, ასეთი ჟურნალისტებიც), ხელისუფლება შენ მიმართ ბოლომდე დაუნდობელია და ასევეა ყველა ის სტრუქტურა, რომელთან ურთიერთობაც გვიწევს.

მე, პირადად, აქტიურ ჟურნალისტიკაში არ ვარ და არ მიწევს მათთან შეხება და ურთიერთობა, მაგრამ, მიუხედავად ამისა, წარმოვადგენ მედიას და ვხედავ რა პირობებში უწევთ მუშაობა ჟურნალისტებს.

თქვენი აზრით, რამ შექმნა ასეთი რთული ვითარება?

ყველაზე მძიმე პრობლემა, რამაც ასეთი გარემო შექმნა, ხელისუფლების დამოკიდებულებაა. აგრესიული რიტორიკა, ბოიკოტი, ბულინგი და ფსიქოლოგიური ტერორი. რთულია ასეთ პირობებში მუშაობა, თან მაშინ, როდესაც ამას მუდმივი ხასიათი აქვს.

ამ ხელისუფლებამ ჟურნალისტები აქცია პოლიტიკურ აქტორებად. არ ეკონტაქტებიან მედიას, რომლებიც არ მოსწონთ და მედიის წარმომადგენლები აქციეს თავიანთ მთავარ ოპონენტებად. უცხადებენ ბოიკოტს, არ პასუხობენ კითხვებზე, არ მიდიან გადაცემებში და, თავისდაუნებურად, ეს მედიასაშუალებები ხდებიან მათი ერთი-ერთი მთავარი მოწინააღმდეგე.

ასეთი რთული ვითარება არ ყოფილა არც ერთი ხელისუფლების პირობებში. იმდენად დარწმუნებულნი არიან თავიანთ ძალაუფლებაში, რომ თავს ვალდებულად არ თვლიან, მოექცნენ მედიებს ისე, როგორც მათი ვალდებულება და პასუხისმგებლობაა.

ვითარება განსაკუთრებით მას შემდეგ გაუარესდა, რაც ქართული ოცნება მესამედ მოვიდა ხელისუფლებაში და აბსოლუტური ძალაუფლება აქვს. მესამე ვადა იდეალური ხელისუფლებისთვისაც კი დამღუპველია, რადგან ხრწნას და ლპობას იწვევს, სამწუხაროდ.

ფიქრობთ, რომ 5 ივლისის მოვლენები იყო გადამწყვეტი მედიის კუთხით ევროკომისიის გადაწყვეტილებაში?

რა თქმა უნდა. როდესაც დებატებს ვუყურებდით, ყველა ევროპარლამენტარის გამოსვლაში ფიგურირებდა 5 ივლისი, მედიის წარმომადგენლებზე უპრეცენდენტო თავდასხმა, ძალადობრივი ჯგუფის თარეში და დაუსჯელობა. ეს ნიშნავს, რომ ყველაზე მნიშვნელოვანი საკითხი იყო, რომელმაც გავლენა მოახდინა იმ გადაწყვეტილებაზე, რომ დავრჩით სტატუსის გარეშე. ამ დღის მოვლენები გარდამტეხი იყო ამ კონტექსტშიც და გარდამტეხი იყო ზოგადად, ქვეყნის იმიჯისთვისაც.

კანდიდატის სტატუსის მოსანიჭებლად, ევროკომისიის წამოყენებული ერთ-ერთი პირობაა თავისუფალი, პროფესიონალური, პლურალისტური და დამოუკიდებელი მედიაგარემოს უზრუნველყოფა ჟურნალისტებისთვის. როგორ წარმოგიდგენიათ, რამდენად რეალურია 6 თვეში ეს ცვლილებები?

ვფიქრობ, რომ, უბრალოდ, არ შესრულდება ეს ყველაფერი. ხელისუფლებას ეშინია კრიტიკული კითხვების. ის არის დამნაშავე და გაურბის აღიარებას, სანამ აქვს ამის საშუალება.

მგონია, რომ ტყუილია მათი ბოლოდროინდელი განცხადებაც - კრიტიკულ მედიაში ვივლითო. ეს იქნება მოჩვენებითი. შესაძლოა, რამდენჯერმე მივიდნენ კიდეც, მაგრამ ეს მისვლაც იქნება ისეთივე, როგორიც იყო ირაკლი ღარიბაშვილის გამოსვლა პარლამენტში - თავდასხმა და მუდმივი ბრალდებები ჟურნალისტების მისამართით. დარწმუნებული ვარ, ასე იქნება, თუკი გაბედავენ და მივლენ კრიტიკულ გადაცემებში. მოჩვენებითი, ვითომ თანამშრომლობა მედიასთან და არ ის, რასაც ითხოვს ევროკავშირი.

რა მიგაჩნიათ გამოსავლად ამ მოცემულობაში?

სამწუხაროდ, არც ერთი პროცენტით არ მაქვს იმის მოლოდინი, რომ ეს ხელისუფლება შეასრულებს პირობებს და 6 თვეში კანდიდატის სტატუსს მოგვცემენ. მინდა, რომ ვცდებოდე, რადგან ჩემთვის არ აქვს მნიშვნელობა, რომელი პარტია და ხელისუფლება დამაახლოებს ევროკავშირთან. მთავარია საერთო მიზანი, რომ გავხდეთ ამ დიდი ოჯახის წევრი.

უბრალოდ, ობიექტური მიზეზებიდან გამომდინარე, არ მაქვს არანაირი მოლოდინი, რომ „ქართული ოცნება“ შეასრულებს რეკომენდაციებს. ან როგორ უნდა შეასრულოს, როდესაც მათს არსებობას, პრაქტიკულად, არც აღიარებს? არ აღიარებს ოლიგარქის არსებობას, არ აღიარებს, რომ 5 ივლისს ჰყავს ორგანიზატორები და პრემიერ-მინისტრი პირდაპირ ამბობს იმას, რომ თურმე ჩვენი ქვეყნის 95% არის მოძალადე და ჰომოფობი. როგორ უნდა გამოასწორო შეცდომა, რომელსაც არცკი აღიარებ?!

აქეთ სწამებენ ცილს მედიას, აბრალებენ, რომ პოლიტიზირებული არიან და ამ მოცემულობაში, მე ვერ ვხედავ მოგვარების გზებს. ხელისუფლებას მართლა რომ სურდეს შედეგის მიღწევა, ივლიდნენ ყველა მედიაში და გასცემდნენ ყველა კრიტიკულ კითხვას პასუხს.

ამ პროცესში მედიის როლს რაში ხედავთ?

მედიის ყველაზე დიდ როლს იმ დროს ვხედავ, თუკი ხელისუფლება მართლა შეასრულებს დაპირებას და დაიწყებს კრიტიკულ მედიებთან ურთიერთობას. თუკი მედია დაიბრუნებს თავის მთავარ ფუნქციას: იქნება მოდერატორი, მთავარი ინფორმაციის წყარო და გახდება დეპოლიტიზირებული. ვგულისხმობ იმ დეპოლიტიზირებას, რომელშიც თავად ხელისუფლებამ ჩააგდო მედია და მოარგო კონკრეტული როლი და ეს მედიის არჩევანი არ ყოფილა.

როდესაც არ გელაპარაკებიან, გდევნიან, შეურაცხყოფას გაყენებენ, წარმოუდგენელია იყო ნეიტრალური. ძალიან რთულია ამ პირობებში მუშაობა. ვფიქრობ, ყველაზე დიდი გამოწვევა მედიისთვის სწორედ ის იქნება, რომ დაიბრუნოს თავისი ფუნქცია.
კატეგორია: ინტერვიუ
რუსეთ-უკრაინის ომში, სამხედრო დაპირისპირებასთან ერთად, ხუთი თვეა, გრძელდება ჰიბრიდული ომიც, რომელიც შეიარაღებული კონფლიქტის დასრულების შემდეგაც დარჩება გამოწვევად.

"ომისა და მშვიდობის გაშუქების ინსტიტუტის" (IWPR) მიზანია, ხელი შეუწყოს კომუნიკაციას კონფლიქტით გახლეჩილ საზოგადოებებს შორის და განავითაროს თავისუფალი, დემოკრატიული მედია, კონფლიქტისგან დაზარალებულ და პოსტ კონფლიქტურ კრიზისში მყოფ ქვეყნებში. ისინი 2013-14 წლიდან აქტიურად მუშაობენ უკრაინის საკითზე, როდესაც ორ ქვეყანას შორის პირველი შეიარაღებული დაპირისპირებები დაიწყო. მათ შორის, იკვლევენ ომის დანაშაულებს.

IWPR-ის კავკასიის რეგიონული დირექტორი, ბექა ბაჯელიძე გვესაუბრება რუსეთ-უკრაინის ომის გაშუქების გამოწვევებზე, პროპაგანდაზე, რუსულ და უკრაინულ საინფორმაციო კამპანიაზე და სხვა საკითხებზე, რომელიც ამ სამხედრო დაპირისპირებამ წინ წამოწია.

როგორ შუქდება ომი რუსეთსა და უკრაინაში, როგორ მუშაობს პროპაგანდა?

პროპაგანდა ქვეყნების მიხედვით განსხვავდება. არის ძალიან ბევრი მსგავსება, მაგრამ უფრო მნიშვნელოვანია განსხვავებები. რაღაც მუშაობს მოლდოვაში, სომხეთში, უკრაინაში, მაგრამ არ მუშაობს საქართველოში, და - პირიქით.

როდესაც ომი დაიწყო, მოლდოვაში ვიყავი და ძალიან საინტერესო მომენტი იყო, რომ თავდაპირველად მედია ამას არ აშუქებდა. უკრაინაში ომის დაწყების შესახებ შეტყობინება საზოგადოებას დაგვიანებით მიეწოდა. პრინციპში, ამას თავიდან ომიც არ ერქვა, რუსული ნარატივის გავლენით, მას „სპეციალურ სამხედო ოპერაციად“ მოიხსენიებდნენ. რეალური სახელი ამ ყველაფერს, დაახლოებით, 48 საათის შემდეგ დაერქვა.

მოლდოვაში ძალიან აქტიურად მუშაობდნენ რუსული არხები - ისინი პირდაპირ დარეგისტრირებული არიან და თავისუფლად მაუწყებლობენ. ავრცელებდნენ პროპაგანდისტულ გზავნილებს, ან საერთოდ არაფერს - რასაც ჩვენ დუმილის პროპაგანდას ვეძახით (როდესაც რამე მნიშვნელოვანი ხდება რეგიონში და მაყურებელს არ აქვს ინფორმაცია, რადგან იმ საინფორმაციო პლატფორმებზე გადის ფილმი, მაგალითად, საბჭოთა ცხოვრების შესახებ და ა.შ.).

ამ დინამიკაში მოლდოვის ხელისუფლებამ და კომუნიკაციების მარეგულირებელმა მაინც გასაგებად განაცხადეს, რა საფრთხეები მოჰყვება რუსულ პროპაგანდისტულ არხებს და ეს არხები თებერვალ-მარტის პერიოდშივე გათიშეს.

გათიშვის გადაწყვეტილება დაეყრდნო ძალიან საინტერესო იურიდიულ არგუმენტაციას და პრაქტიკას, რომელიც უკვე არსებობს ბალტიისპირეთის ქვეყნებში - ლიტვაში, ლატვიაში, ესტონეთში და ახლა უკვე ევროკავშირის ქვეყნებში, ასევე, დიდ ბრიტანეთში.

საქართველოში კი, თუ ე.წ. უბნის საკაბელო ტელევიზიებით ან მცირე ციფრული მაუწყებლობის კომპანიით სარგებლობთ, კრემლთან ასოცირებული ყველა, როგორც საინფორმაციო, ასევე გასართობი არხი ხელმისაწვდომია.

მქონდა შეხება რამდენიმე კაბელური ტელევიზიის ხელმძღვანელთან და ისინი ამას ამართლებენ იმით, რომ მოთხოვნა მაღალია და „სხვაგვარად ბიზნესს დაკარგავენ“.

ვფიქრობ, ამაზე დისკუსია უნდა დაიწყოს. რაზეა მოთხოვნა, სხვა რა ალტერნატივებია მედია ბაზარზე რომ მომხმარებელს გამართული, ხარისხიანი მედია მიეწოდოს და არა პროპაგანდა? ამჟამად გამოდის, რომ ჩვენს საზოგადოებას დიდი მასშტაბის ტყუილზე აქვს წვდომა, რაც ძალადობას და ზიზღს აქეზებს. ასეთი შინაარსის მედია ვრცელდება საყოფაცხოვრებო დონეზე და ასევე თითქმის ყველა სასტუმროში.

ვფიქრობ, წინადადება უნდა წარედგინოს კომუნიკაციების კომისიას. უნდა დაიწყოს უკვე განხილვა არსებული პრაქტიკისა, სადაც ძალიან გასაგებად არის დასაბუთებული, რომ ზიზღის წაქეზება, ტყუილი, მიკერძოება არ უნდა იყოს ბაზარზე, ისევე როგორც დაუშვებელია ადამიანების დამაზიებელი საკვები პროდუქტის შეტანა მაღაზიის დახლებზე, რომელსაც ტყუილი ინგრედიენტების შემადგენლობა აწერია.

თქვენ ომის დაწყების დღიდან აკვირდებით რუსულ პროპაგანდას, რა ძირითად გზავნილებს გამოყოფდით?

24 თებერვლიდან მაისის ბოლომდე ვაკვირდებოდით პროპაგანდისტული გზავნილების ევოლუციას. შეგვიძლია ეს გზავნილები ორ ტიპად დავყოთ. ერთი საერთაშორისო მასშტაბისაა და ცდილობს, საერთაშორისო აუდიტორიას დააჯეროს, რომ ეს ინტერვენცია გამართლებული იყო. ხოლო მეორე - პოსტსაბჭოთა ქვეყნებზე მორგებული გზავნილებია ომთან დაკავშირებით.

ძირითადად, ეს გზავნილები თამაშობს სხვადასხვა ფორმით, სხვადასხვა პერიოდში:

  • უკრაინის ხელმძღვანელობაში არიან ნაცისტები და ეს არის „დენაციფიკაციის“ ოპერაცია.
  • უკრაინა არის რუსეთი და დასავლეთი იყენებს მას რუსეთის წინააღმდეგ.
  • უკრაინა ემზადება ატომური ბომბის შესაქმნელად.
  • თუ კოსოვოს მისცეს დამოუკიდებლობა, რატომ არ შეგვიძლია მსოფლიომ აღიაროს აღმოსავლეთ უკრაინა და ყირიმი?

რაც შეეხება ლოკალიზებულ მესიჯებს საქართველოსთან დაკავშირებით:

  • ნაციზმისა და ფაშიზმის წინააღმდეგ ბრძოლა უკრაინაში.
  • ლტოლვილები ზედმეტ პრობლემას ქმნიან.
  • ქვეყნები ეკონომიკურ სანქციებს არ უნდა შეუერთდნენ, რადგან რუსეთის გარეშე არსებობა შეუძლებელია.
  • გზავნილები შიშის გამღვივებლად - რომ ომი დაიწყება.
  • ნეიტრალიტეტი ჯობია და ა.შ.


რა პლატფორმების საშუალებით ვრცელდება, ეს გზავნილები?

ძირითადად, სოციალურ ქსელებში. ეს გზავნილები ირიბად ვრცელდება ხელისუფლებასთან დაახლოებულ არხებსა და ულტრამემარჯვენე, პრორუსულ პლატფორმებზე, რომლებიც საკმაოდ ბევრია საქართველოში. ისინი აჟღერებენ სახელისუფლებლო ან პრორუსულ ნარატივს. მათ არ გააჩნიათ მიუკერძოებელი, დამოუკიდებელი მოსაზრება. ისინი ელოდებიან ხელისუფლებისგან შექმნილ კონკრეტულ დღის წესრიგს, რაც ძალიან სამწუხაროა.

ომის დროს ყველა მხარეს თავისი ინტერესი აქვს და ხელისუფლება მუდმივად ცდილობს გამოიყენოს მედია პროპაგანდის იარაღად. შეგვიძლია ამ მხრივ შევადაროთ რუსული და უკრაინული საინფორმაციო კამპანია?

უკრაინასაც, როგორც რუსეთს, აქვს თავისი პროპაგანდისტული მედია. თუმცა, განსხვავება რუსულ და უკრაინულ პროპაგანდას შორის ის არის, რომ უკრაინა არ მალავს, რომ ეს არის ომის პირობებში სახელმწიფოს მიერ მხარდაჭერილი რაღაც საინფორმაციო არხი. ღიად ამბობს ამას და იმასაც ხსნის, თუ რას ემსახურება ეს.

გარდა ამისა, უკრაინაში ადგილობრივი დამოუკიდებელი მედიისთვისაც არის სივრცე. უკრაინა ღიაა დამოუკიდებელი საერთაშორისო მედიისთვისაც. ამ ყველაფრის ერთობლიობა ქმნის რეალობას უკრაინის ომის შესახებ.

ომის დროს გადამოწმებული ინფორმაცია განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია, თუმცა, ამავე დროს, კიდევ უფრო რთულია ამბის გადამოწმება, რადგან, ყველა მხარეს თავისი ინტერესი აქვს. თქვენი აზრით, როგორ შეიძლება იმუშავო ომში ჟურნალისტმა, რომ არ იქცე პროპაგანდის იარაღად?

რთული თემაა. ამას ორგანიზებული მიდგომა სჭირდება: დაგეგმვა, ინსტიტუციური ზურგი, ადგილზე კონტაქტები და ა.შ. მთავარია ადამიანურ ისტორიებზე მუშაობა. თუ ჟურნალისტი ნამდვილად ეთიკურია და სჯერა ფასეულობების, მაშინ ადამიანებს დაუთმობს პლატფორმას. ომის დროს, კარგი ჟურნალისტიკა აძლევს ხმას იმათ, ვისი ხმაც არ ისმის.

დღეს უკრაინის და რუსეთის ხელისუფლებებს აქვთ ხმის ამოღების და გავრცელების საშუალება, მაგრამ ომით დაზარალებულ ტერიტორიებზე ჩარჩენილ 13 მილიონ ადამიანს - ნაკლებად. ამიტომ დღეს ჟურნალისტებს აქვთ ძალიან დიდი პასუხისმგებლობა, გააშუქონ იმ 13 მილიონი ადამიანის ამბავი.

კიდევ უფრო რთულია მუშაობა, როდესაც საკუთარი ქვეყნის ომს აშუქებ. თქვენ მუდმივი კონტაქტი გაქვთ უკრაინელ ჟურნალისტებთან. რა დილემები და გამოწვევები აქვთ მათ?

უკრაინელ ჟურნალისტებს ძალიან აღელვებთ, გააშუქონ თუ არა რუსი პოლიტიკოსების განცხადებები. ვფიქრობ, რომ რუსეთის დუმის წარმომადგენლის თუ საგარეო საქმეთა სამინისტროს პრეს სპიკერის განცხადებების გადამღერებას, ამაზე რეაგირებას და ლაპარაკს - ანუ ე.წ. „დამჯდარი ჟურნალისტიკის“ კეთებას, აზრი არ აქვს, შედეგი არ მოაქვს და ამით უკრაინაში არაფერი უმჯობესდება. ამას ვეუბნები მათაც.

ვფიქრობ, ყველაფერზე პასუხი შესაძლებელია იმ ადამიანური ისტორიებიდან, რომელიც უკრაინაში ახლა ძალიან ბევრია და საჭიროა ამაზე ყურადღების გამახვილება. ყოველთვის უნდა ვიფიქროთ იმაზე, რა იქნება შემდეგ, რა შედეგს, ცვლილებებს მოგვიტანს ის, რასაც ვაკეთებთ.

როდესაც ჟურნალისტი მიდის იმ მოტივით, რომ ის ემსახურება ქვეყანას და სახელმწიფოს ინტერესებს, ის დამოუკიდებელი ჟურნალისტი აღარ არის. მიუკერძოებლობა, სწორი გაშუქება, ყველა ადამიანისთვის ხმის მიცემა შეაფერხებს დაპირისპირებას და პროპაგანდას.

მნიშვნელოვანია ჟურნალისტებმა იმუშავონ ადამიანებთან და ხმა მიაწვდინონ როგორც ხელისუფლებას, ასევე სამოქალაქო საზოგადოებას და ა.შ.

როგორია მედიის როლი ომის დასრულების შემდეგ?

ომის შემდეგ იქნება გასაშუქებელი ზიანი, ზიანის მოცულობა. ჟურნალისტებს დასჭირდებათ მეტი გადამზადება. სამწუხაროდ, ცოტა ცინიკური დამოკიდებულებაა ტრეინინგების მიმართ. მაგრამ, როგორც იტყვიან ხოლმე ჯარისკაცები, უმჯობესია ვარჯიშის დროს დაღვარო სისხლი, ვიდრე - ომში. ამიტომ, ჯობია ისწავლო და შეცდომა დაუშვა სწავლის დროს, ვიდრე უშუალოდ სამუშაოს შესრულების დროს.

მთავრობას და საერთაშორისო მოკავშირეებს, ჰუმანიტარულ ორგანიზაციებს სჭირდებათ ინფორმაცია ამის შესახებ. განსაკუთრებული სიფხიზლეა საჭირო პროპაგანდის მიმართაც და შესამუშავებელია ბევრი ინოვაციური მეთოდი, თუ როგორ უნდა შევაფერხოთ პროპაგანდა.

 


მთავარი ფოტო: IWPR საქართველო/დავით მძინარიშვილი

კატეგორია: ეთიკა
საქართველოში მედიაგარემოს საკითხზე ევროპარლამენტში გამართული დებატები „იმედმა“ კრიტიკული აქცენტების გარეშე, მანიპულაციურად გააშუქა.


რა ხდება

საქართველოში მედიის თავისუფლებისა და ჟურნალისტების უსაფრთხოებაზე 8 ივნისს გვიან ღამით ევროპარლამენტში დებატები გაიმართა.

მნიშვნელოვანი ამბავი: ევროპარლამენტარებმა საქართველოში მედიაგარემოს გაუარესებაზე მწვავე და კრიტიკული განცხადებები გააკეთეს. გამომსვლელებმა ისაუბრეს ჟურნალისტებზე ძალადობასა და თავდასხმებზე, მედიის წარმომადგენლების სამართლებრივ დევნაზე, ასევე ბიძინა ივანიშვილისთვის სანქციების დაწესების საკითხზე.

როგორ გააშუქა „იმედმა“

  • ტელეკომპანია „იმედმა“ დებატები პირდაპირ ეთერში არ გააშუქა.
  • „იმედინიუსზე” კი ევროპარლამენტარების გამოსვლები კრიტიკული აქცენტების გარეშე გამოქვეყნდა.

„იმედინიუსი“ უშუალოდ ევროპარლამენტარების მიერ გაკეთებულ განცხადებებს 2 ნიუსით გამოეხმაურა:


„იმედმა“ არ გააშუქა იმ ევროპარლამენტარების გამოსვლები, რომლებიც ეხებოდა:
  • მედიაგარემოს გაუარესებას.
  • მთავარი არხის დამფუძნებლის, ნიკა გვარამიას დაკავებას.
  • ჟურნალისტებზე ძალადობასა და თავდასხმას.
  • მთავრობისა და პოლიტიკოსების მხრიდან მედიის დევნას.

ასევე, იმედს არ გაუშუქებია იმ ევროპარლამენტარების გამოსვლა, რომლებიც ამბობდნენ, რომ „საქართველოს ევროპული გზის მხარდამჭერისთვის მნიშვნელოვანია ოლიგარქ ბიძინა ივანიშვილის სანქცირება“.

დამატებითი კომენტარები:

ევროპარლამენტიდან წამოსული კრიტიკის თემაზე „იმედინიუსმა“, კონტექსტის დართვის გარეშე, ხელისუფლებისადმი მიკერძოელბული ანალიტიკოსის - გია აბაშიძის ფეისბუქ სტატუსი გამოაქვეყნა:

„იმედინიუსმა“კონტექსტის გამოაქვეყნა ზაალ ანჯაფარიძის ფეისბუქ სტატუსიც:

მხოლოდ „ქართული ოცნების“ წევრების შეფასებები

გაშუქების პარალელურად, „იმედინიუსი“ მხოლოდ „ქართული ოცნების“ წევრების შეფასებებს აქვეყნებს, სადაც აქცენტი კეთდება იმაზე, თითქოს, ევროპარლამენტარების კრიტიკა რეალობას არ შეესაბამება.

მაგალითად:

  • მმართველი გუნდის ლიდერი მამუკა მდინარაძე: ევროპელი პოლიტიკოსების განცხადებები აბსოლუტურად აცდენილია რეზოლუზიის შინაარსს და ისინი „ფეიკებს“ ავრცელებენ.
  • არჩილ თალაკვაძე: „სიმართლე ჩვენ მხარესაა - არც ნიკა გვარამიაა თავისუფალი მედია და არც მიხეილ სააკაშვილი გახლავთ დემოკრატიის შუქურა და რეზოლუციის ამაზე აგება წინააღმდეგობაში მოდის რეალობასთან“.
კატეგორია: საქართველო
მუქარის შემცველი შეტყობინებების მიღების გამო, "TV პირველის“ წამყვანი ვიკა ბუკია სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურსა და შინაგან საქმეთა სამინისტროში გამოკითხვაზე დაიბარეს.

რა მოხდა?

10 მაისს TV პირველის წამყვანმა ვიკა ბუკიამ ფეისბუქზე გაასაჯაროვა მუქარის შეტყობინებების ამსახველი ფოტო, სადაც ჩანს, რომ ანონიმური პირი უცენზურო სიტყვებით მიმართავს და მას და მის თანაწამყვანს სიცოცხლის მოსპობით ემუქრება.

  • ვიკა ბუკია ამბობს, რომ გასაჯაროებული „სქრინი“ მხოლოდ ნაწილია შეტყობინებისა და ანონიმური პირები მის ოჯახის წევრებსაც ემუქრებიან.
  • მისი თქმით, მსგავსი შინაარსის რამდენიმე შეტყობინება უცნობი პირებისგან მარტის თვეში მიიღო, თუმცა მოწერილები spam-ში იყო და ახლა აღმოაჩინა.



რას ამბობს ვიკა ბუკია?

ვიკა ბუკია მუქარის წერილებს თავის პროფესიულ საქმიანობას უკავშირებს, თუმცა, ამბობს, რომ ვერ იხსენებს კონკრეტულ გაშუქებას ან ფაქტს, რასაც შეიძლება მსგავსი შეტყობინება მოჰყოლოდა.

  • ტელეწამყვანი მიიჩნევს, რომ მუქარის მესიჯების გაგზავნის მიზანი ჟურნალისტების დაშინების მცდელობა და ამ გზით, სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვაა.
  • „ვფიქრობ, რომ ამას დამნაშავეთა დაუსჯელობა ახალისებს. მინდა შეიქმნას პრეცენდენტი, რომ ამ ტიპის მუქარებს მოჰყვეს რეაგირება“. 

გამოხმაურება

ვიკა ბუკიას მიერ გავრცელებულ მუქარის შეტყობინებებს გამოეხმაურა კოალიცია მედიის ადვოკატირების და სპეციალურ საგამოძიებო სამსახურს სწრაფი და ეფექტური გამოძიებიებისკენ მოუწოდა.

  • „ჟურნალისტებსა და სხვა მედია აქტორებზე თავდასხმასა და მათ დაშინებას გარდაუვალი მსუსხავი ეფექტი აქვს გამოხატვის თავისუფლებაზე. ეს ეფექტი კიდევ უფრო მძაფრია, თუ თავდასხმებისა და დაშინების ფაქტებს თან ახლავს დამნაშავეთა დაუსჯელობა“ - აცხადებს მედიაკოალიცია

ვიკა ბუკიას უკვე დაუკავშირდნენ შინაგან საქმეთა სამინისტროდან და სპეციალური საგამოძიებო სამსახურიდან და ორივე უწყებაში გამომძიებელს დღეს შეხვდება.
კატეგორია: საქართველო
ბათუმის სასამართლომ არ დააკმაყოფილა აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის ყოფილი დირექტორის, ნათია საჩივარი ტელეკომპანიის წინააღმდეგ. კაპანაძე სასამართლოს გადაწყვეტილებას პოლიტიკურად მოტივირებულს უწოდებს.

რა ხდება?

6 მაისს, სამწლიანი განხილვის შემდეგ, ბათუმის საქალაქო სასამართლომ გამოაცხადა გადაწყვეტილება საქმეზე, ნათია კაპანაძე აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის წინააღმდეგ.

მოსამართლე ჯუმბერ ბეჟანიძემ არ დააკმაყოფილა ტელეკომპანიის ყოფილი დირექტორის სარჩელი, სადაც ის ითხოვდა:

  • მაუწყებლის ბორდის მხრიდან მის მიმართ გამოცხადებული უნდობლობის საკითხზე მიღებული გადაწყვეტილების ბათილად ცნობას.
  • თანამდებობაზე აღდგენას.
  • იძულებითი განაცდური ხელფასის ანაზღაურებას.
  • დირექტორის პოზიციაზე გამოცხადებული კონკურსის ბათილად ცნობას.

კონტექსტი

ნათია კაპანაძე, აჭარის ტელევიზიისა დირექტორობიდან მრჩეველთა საბჭომ იმპიჩმენტის წესით თანამდებობიდან 2019 წლის 19 აპრილს გადააყენა.

იმპიჩმენტის ინიციატორები გიგა ჩხარტიშვილი და ირაკლი დარცმელიძე სხვადასხვა საკითხთან ერთად ნათია კაპანაძეს ედავებოდნენ:

  • „მისი დირექტორობის დროს მაუწყებლის რეიტინგის შემცირებას.“ 
  • „რომ ის არ თანამშრომლობდა მრჩეველთა საბჭოს წევრებთან და მათთან ურთიერთობას ტელევიზიის თანამშრომლებსაც უკრძალავდა.“
  • „რომ ტელევიზიაში არ სრულდებოდა პრიორიტეტები და გარკვეული საკითხები კანონის გვერდის ავლით წყდებოდა.“

2019 წლის 30 აპრილს ნათია კაპანაძემ, მაუწყებლის წინააღმდეგ სარჩელი შეიტანა.

სასამართლოს არგუმენტები

2019 წელს, აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის ბორდმა კაპანაძის იმპიჩმენტის საფუძვლად 17 საკითხი მოიყვანა.
სასამართლომ მათგან სამი გაიზიარა:

  1. თანამშრომლების შრომითი ანაზღაურების მოუწესრიგებლობის საკითხი.
  2. ბიუჯეტის არამიზნობრივი ხარჯვა - რაშიც იგულისხმება აჭარის რადიოს ინტერნეტიზაციის გამოყოფილი თანხების სხვა გამოწვევებისთვის დახარჯვა.
  3. პროგრამული პრიორიტეტების შეუსრულებლობა, რასაც ებმის რეიტინგის საკითხი.

„ყველა დანარჩენ ცილისწამებაზე, მაგალითად, ფინანსების მართვაზე, ხელშეკრულებების გაფორმებაზე, რაც პრინციპულად მნიშვნელოვანი იყო დავისთვის, მოსამართლემ თქვა, რომ არ იზიარებს მრჩეველთა საბჭოს შეფასებებს“ - ამბობს კაპანაძე.

ნათია კაპანაძის არგუმენტები

აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის ყოფილი დირექტორი სასამართლოს გადაწყვეტილებას პოლიტიკურად მოტივირებულს მოსამართლის არგუმენტებს კი აბსურდულს უწოდებს, რადგან:

  • „შეუძლებელია, ერთ დღეში შესრულდეს პროგრამული პრიორიტეტები, განსაკუთრებით, აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებელის შემთხვევაში, რადგან ადამიანური და ტექნიკური რესურსები უნდა გადაეწყოს მრჩეველთა საბჭოს მიერ დადგენილ შინაარსზე“
  • სამაუწყებლო ბადის გადაწყობა გრძელვადიანი პროცესია და ამის შესახებ მრჩეველთა საბჭოც ინფორმირებული იყო.
  • „სასამართლო პროცესზე არაერთხელ განვმარტეთ, რომ რეიტინგის ცვლილება, რომელიც იდგა მხოლოდ ფილმებზე და მექანიკურ პროდუქციაზე, იყო მოსალოდნელი. რადგან, ბადე შეიცვალა ყოველდღიური გადაცემებით“.
  • პროცესზე, მოსამართლემ არ გაიზიარა რეიტინგის მთვლელი კომპანიის სპეციალისტის არგუმენტიც იმის შესახებ, რომ ცვლილება სამაუწყებლო ბადეში შესაძლოა ხდებოდეს რეიტინგის ცვლილების მიზეზი.

6 მაისს გამოქვეყნებულ განცხადებაში საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია კაპანაძის საქმეზე სასამართლოს გადაწყვეტილებას „ხელისუფლების ინტერესებით ნაკარნახებს“ უწოდებს.

ნათია კაპანაძე აპირებს, საქმე სააპელაციო სასამართლოში გაასაჩივროს და გამოიყენოს „ყველა შიდა და საერთაშორისო ბერკეტი, მაუწყებლის და სარედაქციო დამოუკიდებლობის მნიშვნელობაზე სასაუბროდ“.

„არა იმიტომ, რომ მჯერა, პოლიტიკურად მოტივირებული გადაწყვეტილების შეცვლის, არამედ იმიტომ, რომ, როგორც მოქალაქემ საჯარო პასუხისმგებლობის მატარებელმა, საზოგადოების წინაშე ჩემი ვალდებულებები სრულად შევასრულო.“ - ამბობს ნათია კაპანაძე.
კატეგორია: ინტერვიუ

„ბოლო დღეებია, ჩემთვის ტოქსიკური გარემოა, რადგან ორი თანამშრომლისგან სიტყვიერი შეურაცხყოფისა და ცილისწამების მსხვერპლი გავხდი. სამსახურში ბულინგის ასეთი პრეცედენტი ჩემთვის პირველი შემთხვევაა“, - ამ განმარტებით 2 მაისს საზოგადოებრივი მაუწყებლის ჟურნალისტმა, „ახალი კვირის“ გუნდის წევრმა ქეთი თუთბერიძემ სამსახურიდან წასვლაზე განცხადება დაწერა.

მის განცხადებამდე რამდენიმე დღით ადრე, სამსახურიდან გაათავისუფლეს „ახალი კვირის“ სამი თანამშრომელი, რომლებიც საზოგადოებრივ მაუწყებელში ცენზურისა და ე.წ. „შავი სიების“ შესახებ საუბრობდნენ.

ქეთი თუთბერიძე გვიყვება ტელევიზიაში ცენზურის მცდელობებზე, ჟურნალისტებზე ზეწოლასა და იმაზე, თუ რატომ ალაპარაკდნენ „პირველი არხის“ თანამშრომლები ამაზე საჯაროდ.

რატომ გადაწყვიტეთ საზოგადოებრივი მაუწყებლიდან წასვლა?

შორიდან დავიწყებ. პირველი არხიდან წამოსვლა 2020 წლის გაზაფხულზე გადავწყვიტე, როცა დაიწყო ჩემზე წნეხი მაშინდელი დირექტორისგან - ვასილ მაღლაფერიძისგან. მუდმივად ვფიქრობდი წასვლაზე, მაგრამ მაკავებდა იმაზე ფიქრი, რომ ეს კომპრომისი იქნებოდა. ეს ხომ კერძო ტელევიზია არ არის?!

თუმცა, ეს კონტროლი ისეთი შემაწუხებელი იყო, ყოველდღე ვფიქრობდი წამოსვლაზე. მალევე ვასილ მაღლაფერიძე გადადგა და იმედი გამიჩინა თინათინ ბერძენიშვილის დირექტორად არჩევამ. ჩემთვის იგი, თავისი ღირებულებათა სისტემით, ძალიან მისაღები დირექტორი იყო.

2017 წლის დასაწყისიდან 2018 წლის ოქტომბრამდე ისე ვიმუშავე „მოამბეში“, რომ ჩემს პროფესიულ საქმიანობაში ჩარევის ერთი მცდელობაც არ მახსენდება. 2019 წლიდან კი, როცა ახალ კვირაში გადავედი და ანალიტიკურ მასალებზე დავიწყე მუშაობა, ნელ-ნელა დაიწყო ზეწოლა, თითქოს, ხიბლში შედიოდა ეს კონტროლი.

რაში გამოიხატებოდა კონტროლი და კონკრეტულად ვისი მხრიდან მოდიოდა თქვენზე ეს ზეწოლა?

ამ კონტროლის სისტემის ავტორი ვასილ მაღლაფერიძე იყო, ხოლო ზეწოლის გამტარი კი - ეკა შონია. მას, პირადი შეტყობინებით ან სატელეფონო ზარით არაერთხელ მოუცია უცნაური შინაარსის შენიშვნა ფეისბუკ სტატუსთან ან სიუჟეტის ტექსტთან დაკავშირებით. პასუხი კითხვაზე, თუ რატომ იყო „ახალ კვირაზე“ მეტი ზეწოლა, ვიდრე სხვა გადაცემებზე, ძალიან მარტივად აიხსნება - ეს გადაცემა შეიქმნა უშუალოდ ვასილ მაღლაფერიძის ჩართულობით და მთავარი პროდიუსერი იყო ეკა შონია, პასუხისმგებლობაც ეკას ეკისრებოდა.

მკაცრად აკონტროლებდნენ რესპონდენტების სიას. რა თქმა უნდა, პროდიუსერს და რედაქტორს შეუძლიათ იკითხონ, ვინ არიან რესპონდენტები, გაიარონ რეპორტაჟის დეტალები ჟურნალისტებთან, მაგრამ, როდესაც გყავს ანალიტიკური გადაცემისთვის დაკომპლექტებული ძლიერი გუნდი და დამწყები ჟურნალისტივით უკონტროლებ ყველა დეტალებს და არკვევ ამა თუ იმ რესპონდენტს რამე ცუდი ხომ არ აქვს პირველ არხზე ნათქვამი, ეს სერიოზულ ეჭვებს ბადებს.

უფრო ზუსტად, როდის დაიწყო კონტროლი და რა ფორმით?

2019 წლიდან, ნელ-ნელა და ფრაგმენტულად, თუმცა მსმენია, რომ მანამდეც არჩევნების დროს იყო ჟურნალისტებზე ზეწოლა.

აღსანიშნავია ისიც, რომ ვერც 2019 და ვერც 2020 წელს, 17 მაისს ჩვენ ვერ გავაკეთეთ სიუჟეტი ლგბტ თემის უფლებებზე. გვეუბნებოდნენ, „პროპაგანდად“ ჩაგვეთვლებაო. ამის გამო ადამიანის უფლებების საკითხზე მომუშავე ჟურნალისტები ღიად გამოხატავდნენ აღშფოთებას.

იყო ფეისბუქ აქტივობების - ლაიქების, სტატუსების აქტიური კონტროლიც. ჩემთან მიმართებით, ძირითადად, ამ კუთხით იყო პრეტენზია. ცხადია, მე პოლიტიკურად ანგაჟირებული სტატუსი არასდროს დამიწერია, არ გამომიხატავს სიმპატია რომელიმე პოლიტიკური ძალის მიმართ, არასდროს, დამიწერია დისკრიმინაციული კომენტარი, მაგრამ როგორც ჩანს, რაღაცები აშკარად არ მოსწონდათ და ამას თავისუფალი აზრის გამოხატვად კი არა, მიკერძოებად აფასებდნენ.

მაგალითად, როდესაც „იმედის“ ეთერში გავიდა ნიკა ლალიაშვილის ინტერვიუ ბიძინა ივანიშვილთან, ფეისბუკზე დავწერე ირონიული პოსტი - „ჰარდ-თოქის“ განმარტება - და ამაზე ეკა შონია აღშფოთდა. მომწერა, ინტერპრეტაციის საშუალებას იძლევა შენი სტატუსი და წაშალეო. თუმცა, არ წამიშლია.

ჩემი სიუჟეტებისა და საჯარო კომენტარების კონტროლი ერთხელაც გადავიდა წნეხის ფაზაში. პირველი სერიოზული კონფლიქტი 2020 წლის 9 მაისს მოხდა. თათბირზე დავგეგმეთ სიუჟეტი, რომელიც ეხებოდა საბჭოთა ჯარის მიერ ჩადენილ სამხედრო დანაშაულს ცენტრალურ ევროპასა და ბერლინში. ყველამ ვიცით, რომ რუსული პროპაგანდა ამტკიცებს, თითქოს მესამე რაიხი მხოლოდ საბჭოთა კავშირმა დაამარცხა და ევროპას თავისუფლება მოუტანა.

ჩემი სიუჟეტის აქცენტი კი იყო იმაზე, რომ ცენტრალურ ევროპაში ერთი ბოროტება, მესამე რაიხი, შეცვალა მეორე ბოროტებამ - საბჭოთა კავშირმა. ეს თემა თათბირზე მისაღები იყო პროდიუსერებისთვის, მათ შორის ეკა შონიასთვის. აღსანიშნავია ისიც, რომ მანამდეც და მერეც არაერთი სიუჟეტი გვქონია საბჭოთა ჯარის მიერ ჩადენილ სამხედრო დანაშაულზე უნგრეთში, პრაღასა და ლიეტუვაში, თავისთავად 9 აპრილზე და ასევე საბჭოთა რეპრესიებზე. ყოველი თებერვლის ბოლო კვირას ჩვენი გადაცემა, ასევე მოამბე და არხის სხვა გადაცემები საბჭოთა კავშირის მიერ ჩადენილ სისასტიკეს ეთმობოდა. შესაბამისად, ვერაფრით დავუშვი, რომ ეს თემა პრობლემად იქცეოდა ვინმესთვის.

გადაცემა კვირას, 10 მაისს გადიოდა და სიუჟეტიც ამ დღეს უნდა გასულიყო ეთერში. 9 მაისს ფეისბუქზე დავწერე სტატუსი იმავე შინაარსით, რა პათოსითაც ვაკეთებდი სიუჟეტს. დამირეკა ეკა შონიამ, ძალიან აღელვებული მომეჩვენა. მითხრა, ვასიკომ [მაღლაფერიძემ] დამირეკა და გაგიჟდა შენი სტატუსის გამოო.




ჩემთვის კატეგორიულად მიუღებელი იყო სიუჟეტის დაბლოკვა ნებისმიერი მიზეზით, მით უმეტეს, ფეისბუკ პოსტის გამო იბლოკებოდა სიუჟეტი, რომელიც დირექტორს ნანახიც არ ჰქონდა. მე ვითხოვდი არგუმენტებს, რა ნაკლი ჰქონდა სიუჟეტს და რატომ ვერ გავიდოდა ეთერში. არგუმენტი იყო, რომ ეს სიუჟეტი ვეტერანების წვლილს დააკნინებდა.

სიუჟეტი მაინც დავამონტაჟე, იმედით, რომ გავიდოდა ეთერში, დავადეთ პირველი არხის ლოგო ვების ვერსიისთვის, მაგრამ არ გასულა. პროდიუსერებმაც იცოდნენ, რომ სიუჟეტს ვამონტაჟებდი. მაშინ „ახალი კვირის“ გუნდში ვთქვი, რომ ამ ამბავს ასე მარტივად არ გავატარებდი და, თუ საჭირო გახდებოდა, გავასაჯაროვებდი. მართლაც, მალევე არაერთ ადამიანს არასამთავრობო სექტორში შევატყობინე ფაქტის შესახებ, თუმცა, ინფორმაცია არ გავასაჯაროვეთ. ეს იყო ერთადერთი შემთხვევა, როდესაც ჩემი სიუჟეტის გატანა ვერ მოვახერხე. თან მიჩნდებოდა ეჭვი, რომ არხის ხელმძღვანელობისგან იდეოლოგიური წნეხი მოდიოდა, და სურდათ, ჩვენგან სტერილური ჟურნალისტების კასტა შეექმნათ, რომლებიც სოციალურ ქსელში საკუთარ აზრს ძალიან მწვავე საკითხებზეც კი არ დააფიქსირებდნენ.



სიუჟეტი, რომელიც ქეთი თუთბერიძის თქმით, არხზე დაიბლოკა



ეს ამბავი აქ არ მთავრდება. ამის შემდეგ, ვასილ მაღლაფერიძემ ჩაატარა თათბირი და ეს იყო პირველი შემთხვევა უშუალოდ ჩემთან დაკავშირებით, როცა დირექტორი გადაცემაში პირადად ჩაერია: ის ამტკიცებდა, რომ ამ თემით საზოგადოებრივ მაუწყებელს პრობლემა შეექმნებოდა. მიხსნიდა, რომ მსგავსი ნარატივი ყოვლად მიუღებელია - შეფარულად ნაცისტური და 9 მაისს ეს სიუჟეტი ეთერში არ უნდა გასულიყო. ასევე, დიდაქტიკური ლექცია წაგვიკითხა იმაზე, თუ როგორ უნდა ვაკონტროლოთ ფეისბუქ პოსტები საზოგადოებრივი მაუწყებლის ჟურნალისტებმა. ფაქტობრივად, ითხოვდა, რომ სტატუსიც წამეშალა. ეს პოსტი არ წამიშლია და ჩემ გვერდზე დღემდე იძებნება.

ვინ ესწრებოდა თათბირს?

მაშინდელი თანამშრომლების თითქმის სრული შემადგენლობა, სოფო ზედელაშვილის, იმედა დარსალიას, ოთო გიორგაძის, თამთა ჯანაძის და ვიკა ბუკიას გარდა. მაშინ თამთა და ვიკა დეკრეტში იყვნენ.

ანუ ის თანამშრომლები, ვინც ხელი მოაწერა „ახალი კვირის“ სახელით გავრცელებულ განცხადებას, რომ მაუწყებელში ცენზურა არ ყოფილა, ამ შემთხვევის მომსწრენი იყვნენ?

დიახ, მაგრამ მათმა ნაწილმა ეს უფრო ჩვენ შორის იდეოლოგიურ აცდენად შეაფასა, ვიდრე ცენზურად. ზოგი ფიქრობდა, რომ ქართული საზოგადოება მენტალურად მზად არ არის, მიიღოს სიმართლე ბერლინის აღების შემდეგ საბჭოთა ჯარის მიერ ჩადენილ სამხედრო დანაშაულზე. განცხადებაზე ხელმომწერებს შორის არიან ისეთებიც, ვის ჟურნალისტურ საქმიანობაშიც არასდროს ჩარეულან, და მათი ხელმოწერა გულწრფელია.

ამ თათბირის შემდეგ ათმაგად გაძლიერდა ჩემ მიმართ კონტროლი, განსაკუთრებით ფეისბუქ სტატუსების და კომენტარების ირგვლივ. „ახალი კვირის“ ყოფილმა ჟურნალისტმა სოფო მთივლიშვილმა „ნეტგაზეთთან“ ინტერვიუში თქვა ასეთი ფრაზა - „100 ყური 100 თვალი“. აი, ასეთი დამოკიდებულება იყო ჩემდამი და ეს დამოკიდებულება ვასილ მაღლაფერიძის გადადგომამდე გაგრძელდა.

მაგალითად, 2020 წლის არჩევნებამდე 3 თვით ადრე გავაზიარე თამარ ჩერგოლეიშვილის ძალიან საინტერესო სტატია „ვინ დაამარცხებს გველეშაპს“ და მახსოვს, ამის გამო საკმაოდ უხეში ფორმით შენიშვნაც კი მივიღე. 2 კვირის შემდეგ, ეკა შონიამ თათბირზე მითხრა, „ყელშია ამოსული შენი სტატუსები და ჩერგოლეიშვილი წინასაარჩევნო პერიოდში რამ დაგათაგინაო“. თუმცა, სტატუსი არც მაშინ წამიშლია.

სხვა შემთხვევებში ვასილ მაღლაფერიძის მხრიდან კონტროლი თქვენამდე „ახალი კვირის“ პროდიუსერის - ეკა შონიას გავლით მოდიოდა?

კი, მაგრამ მაქვს განცდა, რომ თავად ეკაზეც იყო გარკვეული სახის ზეწოლა. ასე იმიტომ ვფიქრობ, რომ, როდესაც ვასილ მაღლაფერიძემ თანამდებობა დატოვა, ეკა აღარ ცდილობდა ჩვენს კონტროლს. ბოლო ერთი წლის განმავლობაში კი იგი საკუთარი ნებით ჩამოშორდა გადაცემას, თათბირებსაც აღარ ესწრებოდა. „ახალი კვირის“ სხვა პროდიუსერებთან პირადად მე არასდროს მქონია პრობლემა.

თქვით, რომ მაშინ თინათინ ბერძენიშვილის დირექტორად დანიშვნამ გადაგაფიქრებინათ მაუწყებლიდან წასვლა...

კი, ნაწილობრივ ასეა. საზოგადეობრივ მაუწყებელში ჩემი პოზიციის არდათმობა და დირექტორის ცვლილება იყო ჩემი დარჩენის ორი მიზეზი.

ახალი სეზონიდან „ახალი კვირა“ დაბრუნდა ეთერში და მალევე გადაცემის წამყვანი, იმედა დარსალია შეხვდა თინათინ ბერძენიშვილს, რათა გაეცნო წარსულში არსებული პრობლემები. როგორც იმედამ გვიამბო, დირექტორისგან მიიღო გარანტია, რომ ვიქნებოდით აბსოლუტურად დამოუკიდებლები და გადაცემაში დაბრუნდებოდა მანამდე, წელიწადნახევრის განმავლობაში შეზღუდული პოლიტიკური თემები.

ასეც მოხდა. იმ შეხვედრის შემდეგ იმედა დარსალიამ ისიც თქვა, რომ თინათინ ბერძენიშვილის პოზიცია იყო შემდეგი: კარგი ჟურნალისტი თავად უნდა იბრძოდეს საკუთარი უფლებებისთვის და საკუთარი პრინციპების მცველიც თავად უნდა იყოს. ეს კარგ გზავნილად აღვიქვი.

გარდა ცენზურის მცდელობებისა, იმედა დარსალია „შავი სიების“ არსებობაზე საუბრობს. თქვენც ადასტურებთ?

სამწუხაროდ, ტელევიზიის გარეთ ბევრს გაუჩნდა განცდა, რომ არსებობდა რაღაც სია, რომელიც მეილზე მივიღეთ, და გვისაზღვრავდა, უნდა ჩაგვეწერა და ვინ არა. ეს ასე არ არის. ეს იყო ზეპირსიტყვიერი რეგულაციასავით და რესპონდენტების დაბლოკვის მთავარ კრიტერიუმად პირველი არხის მიმართ ამ ადამიანების განწყობა განიხილებოდა. უფრო მარტივად რომ ავხსნა, თუ რომელიმე მათგანს პირველ არხზე რაიმე კრიტიკული ჰქონდა ნათქვამი ან დაწერილი, არასასურველი რესპონდენტი ხდებოდა. ეს არ ეხებოდა პოლიტიკოსებს, ძირითადად ექსპერტებზე და არასამთავრობო სექტორზეა საუბარი. მსგავსი ტაქტიკა ყველაზე აქტუალური 2019-2020 წლებში იყო.

ქრონოლოგიურად რომ მივყვეთ მოვლენებს, ამის შემდეგ იმედა დარსალია ალაპარაკდა ცენზურის ფაქტებზე, რასაც ძირითადად 2018-2019-2020 წლებში აწყდებოდა „ახალი კვირის“ გუნდი.

იმედა დარსალიას მიერ პრესკონფერენციაზე ჩამოთვლილი ადამიანები არაერთხელ ჩაგვიწერია „ახალ კვირაშიც“ და „მოამბეშიც“. მაგალითად, თინა ხიდაშელი, ზურაბ ბატიაშვილი და ეკა აკობია ბოლოს 2021 წლის ნოემბერში ჩავწერე, გადაცემის დახურვამდე ერთი თვით ადრე. იმ წლებშიც, რაც წეღან დავასახელე, ამ ადამიანებთან ინტერვიუებს ვწერდით, მაგრამ თუ რომელიმე მათგანი საზოგადოებრივი მაუწყებლის შესახებ კრიტიკულ პოსტს ან კომენტარს დაწერდა, პერიოდულად იბლოკებოდნენ. ხშირ შემთხვევაში, ჩვენ მაინც ვწერდით ხოლმე ინტერვიუებს. ფაქტობრივად, მაშინდელი მენეჯმენტის სუბიექტური დამოკიდებულებით ხდებოდა რესპონდენტების განსაზღვრა „ახალ კვირაში“. ასეთი მიდგომა საზოგადოებრივ მაუწყებელში ძალიან ინფანტილური და არასერიოზულია.

სხვათაშორის, შარშან სწორედ ამ ადამიანების სიით შევიდა იმედა დარსალია თინათინ ბერძენიშვილთან და მოუყვა რესპონდენტების დაბლოკვის ზემოთ ხსენებულ მეთოდზეც. ამან ახალი დირექტორი გააოგნა. მას შემდეგ მსგავსი ინციდენტი აღარ განმეორებულა, ალბათ იმედასთვისაც ამაზე საუბარი სრულიად არარელევანტური იქნებოდა დღეს, რომ არა რეორგანიზაცია.

ამბობთ, რომ თინათინ ბერძენიშვილის დირექტორობის დროს ცენზურის მცდელობა აღარ ყოფილა?

სოციალურ ქსელში აქტიურობის გამო ზეწოლა, ჩვენზე „აზრის პოლიციის“ წნეხი და სისტემური ცენზურა ნამდვილად არ ყოფილა, მომავალში რა იქნება, არ ვიცი. თუმცა ამათუიმ სიუჯეტის იდეაზე არაერთხელ მომისმენია ფრაზა „ამას არ გაგვაკეთებინებენ“, ან შევსწრებივარ თემის შერბილების მცდელობას, თუ რაღაც ძალიან მწვავე პოლიტიკურ თემას მოიტანდა ვინმე. ყოველთვის თუ არა, ხშირ შემთხვევაში, ჟურნალისტი მაინც აღწევდა თავისას.

მინდა ისიც აღვნიშნო, რომ „ახალ კვირაში“ არასდროს გასულა ტყუილი ან ფაქტი არავის დაუმახინჯებია, გავიდა რამდენიმე საკმაოდ კრიტიკული სიუჟეტი სუს-ის მოსმენების სკანდალზე, მიხეილ სააკაშვილის შელახულ უფლებებზე, „ქართული ოცნების“ ბუნდოვან საგარეო კურსზე, გენეტიკური დაავადებების მქონე ბავშვებზე, რომლებიც ჯანდაცვის სამინისტროს მიტოვებული ჰყავს, და ა.შ.

ჟურნალისტებს თვითცენზურა ჰქონდათ?

შეიძლება ვიღაცას აქვს თვითცენზურა, ვიღაცას არა. ეს ფრაზები კი, რაც ჩამოვთვალე, უფრო პროდიუსერებისგან გამიგია, თუმცა, წნეხი ბოლო წელიწადნახევრის განმავლობაში არ ყოფილა და ამაში წვლილი ჟურნალისტებს მიუძღვით.

ანუ, ეს თემები თათბირებზე განიხილებოდა და „ახალი კვირის“ სხვა თანამშრომლებმაც იცოდნენ ცენზურის მცდელობების შესახებ?

„თემა ფრთხილად გავაკეთოთ ან ამას არ გაგვაკეთებინებენ, რადგან საფრთხილოა“ - ეს ფრაზა არაერთხელ სმენიათ. თუმცა, „ახალ კვირაში“ ჟურნალისტურ საქმიანობაში ჩარევის პრაქტიკა ხორციელდებოდა ინდივიდუალურად, - ტელეფონით, პირად საუბრებში. მგონია, რომ ესეც სტრატეგია იყო. ვიღაცებმა ნამდვილად არ იცოდნენ, არც შეხებიათ, ვიღაცებმა იცოდნენ.

ვიღაცებს სჯერათ, რომ ეს იყო პროფესიული კამათი და არა სარედაქციო პოლიტიკაში ჩარევა. თუმცა, მაგალითად 17 მაისს იმის თქმა, რომ სიუჟეტი „ლგბტ პროპაგანდა“ არ გამოვიდეს და ამ მიზეზით არ გავაკეთოთ, მეეჭვება საღად მოაზროვნე ადამიანს ეს ცენზურად არ მიაჩნდეს. მაგრამ საქმეც ისაა, რომ ეს ფრაზა ერთ-ერთ ჟურნალისტს პირადად უთხრეს და არა თათბირზე.

2021 წლის 17 მაისს კი ნამდვილად გავიდა სიუჟეტი ქვიარ თემის შელახურ უფლებებზე, სახელწოდებით „არა ჰომოფობიას“.

რა შეიცვალა 2021 წლის დეკემბრის შემდეგ?

„ახალი კვირის“ რეორგანიზაცია მოულოდნელი იყო.

კონკრეტული მიზეზი უცნობია. გაჩნდა ეჭვი, ხომ არ გვსჯიან თავისუფლებისთვის?! იმედა დარსალიამ კი საჯაროდ არაერთხელ აღნიშნა, რომ „ალტ-ინფოზე“ გასული ჩემი სიუჟეტის შემდეგ, კოკა მორგოშიას მუქარა გადაცემის მიმართ დროში ძალიან ცუდად დაემთხვა რეორგანიზაციას. ამის არავითარი მტკიცებულება არ არსებობს. მე კატეგორიულად არ ვეთანხმები ზოგადად ვარაუდის გახმოვანებას მტკიცებულების გარეშე.

საზოგადოების ნაწილში დაიბადა მცდარი აზრი, თითქოს მართლაც „ალტ-ინფო“ მართავს საზოგადოებრივ მაუწყებელს. ეს ძალიან შეურაცხმყოფელი იყო სხვა თანამშრომლებისთვის, რადგან 5 ივლისს რუსთაველზე ალტ-ინფოს მიერ ორგანიზებულ ძალადობრივ აქციაზე პირველი არხის სამი ჟურნალისტი სიკვდილს გადაურჩა და რა თქმა უნდა, არხის აფილირება პრორუსულ ძალასთან მიუღებელია მათთვის.

მენეჯმენტთან დაპირისპირებაში იმედა დარსალიას შეუერთდნენ თამთა ჯანაძე და სოფო ზედელაშვილი. მე მათ ამ ბრძოლაში არ გავყევი. ვუთხარი, რომ მირჩევნია, გავაგრძელო შიდა ბრძოლა და დაუმორჩილებლობა ცენზურის ყველა მცდელობის შემთხვევაში თუ ასეთი რამ მოხდებოდა. ასევე ვუთხარი მათაც და ახალი კვირის სხვა ჟურნალისტებსაც, რომ ვითანამშრომლებდი ყველასთან და მოვყვებოდი სიმართლეს მოკვლევის შიდა პროცესში. ასევ მოვიქეცი.

შემდეგ ჩემდაუნებურად აღმოვჩნდი მოვლენების ეპიცენტრში, როცა 25 მარტს გამართულ პრესკონფერენციაზე იმედა დარსალიამ წარსულში ჩემთან დაკავშირებულ ცენზურის ფაქტებსა და დაბლოკილ რესპონდენტებზე ჩემთან შეუთანხმებლად ისაუბრა. ეკრანიდან ვისმენდი ფრაგმენტებს და სხვადასხვა მედიაში ვკითხულობდი კონტექსტიდან ამოგლეჯილ ფაქტებს, რაც მე მიკავშირდებოდარაც ძალიან უსიამოვნო იყო. როგორც სოფო ზედელაშვილმა და თამთა ჯანაძემ მითხრეს, მათ არ იცოდნენ, ამ ფაქტების სააშკარაოზე გამოტანა ჩემთან შეუთანხმებელი იყო.

როდესაც იმედამ თქვა, რომ „ახალ კვირაში“ ცენზურის ქვეშ მოექცა სიუჟეტი სსრკ-ს სამხედრო დანაშაულის შესახებ, სწორედ იმ სიუჟეტს გულისხმობდა, რაზეც აქამდე ვისაუბრე. ისიც უნდა ითქვას, რომ აქამდე ვფიქრობდი, დიდი ძალისხმევის შედეგად უკვე გადაჭრილ პრობლემებზე ახლა საუბარი, არარელევანტურია.

მაშინ ძალიან მომინდა გავქცეოდი ამ პრობლემებს, - არც სამსახურში დავრჩენილიყავი და არც ამ პროცესში ჩავრთულიყავი. იმასაც ვაცნობიერებ, რომ ასე არ გამოვიდოდა და ჩემი წილი პასუხისმგებლობა უნდა ამეღო. დღეს, როცა ვასილ მაღლაფერიძე, თავისი პოლიტიკური წარსულითა და „აზრის პოლიციის“ პრაქტიკით, ბორდის თავმჯდომარედ ბრუნდება, მიჩნდება ეჭვი, რომ ისევ დაბრუნდება ძველი პრაქტიკა და საზოგადოებამ ამ ფაქტების შესახებ უნდა იცოდეს.

გარდა ამისა, მთელი ამ დროის განმავლობაში, ველოდებოდით, რომ რეორგანიზაცია დასრულდებოდა და გადაცემა ეთერში დაბრუნდებოდა. თუნდაც იმიტომ, რომ საზოგადოებრივ მაუწყებელს დაემტკიცებინა, გადაცემა არ დახურულა. მაგრამ ფაქტია, გადაცემა ისევ დროში გაწელილი რეორგანიზაციის პროცესშია.

ამ ამბების შემდეგ მენეჯმენტმა შიდა მოკვლევა დაიწყო. რასაც ჩვენ გვიყვებით, ამის შესახებ ბორდსა და დირექტორთა საბჭოსთანაც ისაუბრეთ?

კი, ყველაფერი ავუხსენი წინა ბორდის წევრებს და დირექტორთა საბჭოსაც. ვუამბე აკრძალულ სიუჟეტზე, რესპონდენტების დაბლოკვის მცდელობებზე გაუმართლებელი მიზეზით. ვისაუბრე იმაზეც, რომ გვიკონტროლებდნენ სტატუსებს, ლაიქებს და კომენტარებს.

ამ ყველაფრის მერე ცოტა უცნაურია, რომ ბორდის თავმჯდომარედ აირჩიეს ვასილ მაღლაფერიძე. მას ბორდის მხოლოდ ორმა წევრმა არ მისცა ხმა.

შიდა მოკვლევის შედეგად იმის თქმა, რომ თურმე სარედაქციო პოლიტიკაში ჩარევის შესახებ არაფერი გამოიკვეთა, ჩემთვის საგანგაშო სიგნალია.

თავისუფლად შეიძლებოდა დირექტორთა საბჭოს ეთქვა, რომ ჟურნალისტურ საქმიანობაში უხეშად ჩარევის ფაქტების ნაწილი დღეს არარელევანტურია და წარსულს ჩაბარდა, ეთქვა, რომ რაღაც საკითხები სანახევროდ, ჟურნალისტის ინტერპრეტაციაა, ეთქვა, რომ ეს აზრთას სხვადახვაობა სამუშაო პროცესის ნაწილია, მაგრამ მოკვლევის პროცესში მიცემული ჩვენებებით წნეხისა და ჩარევის კვალი მაინც აშკარად იკვეთება. სულ მცირე, რამდენიმე ფაქტი მაინც დადასტურდებოდა ჩვენი ჩვენებებით. მტკიცება იმისა, რომ სრულიად არაფრისგან ამ ადამიანებმა ყველაფერი გამოიგონეს, მაშინ, როცა დაჩეხილი და დაბლოკილი სიუჟეტების სახით მტკიცებულებები არსებობს, გაუგებარია.

მიუხედავად იმისა, რომ ამ სამ ადამიანთან მნიშვნელოვან საკითხებსა და სხვადასხვა ადამიანთან აზრთა სსხვადახვაობა მაქვს და, რომ მე მათ ღია და საჯარო ბრძოლას არ შევუერთდი, მათი სამსახურიდან გათავისუფლება ცრუ ბრალდებების მუხლით და დამოუკიდებელი მოკვლევის გარეშე, ყოვლად მიუღებელია.

გამოდის, რომ თქვენი ტელევიზიიდან წასვლის მიზეზი ვასილ მაღლაფერიძის დაბრუნება და თქვენი თანამშრომლების უსამართლოდ გაშვება გახდა?

კი, ნამდვილად. კიდევ ერთი მიზეზი იყო ტოქსიკური გარემო, რომელიც ბოლო პერიოდში შეიქმნა. „ახალ კვირაში“ რეორგანიზაციის დაწყების შემდეგ, „მოამბეში“ გადავედი, იქაც საერთაშორისო პოლიტიკას ვაშუქებდი. ჩემს საქმიანობაში არავინ ჩარეულა, არც არავისთან მქონია კონფლიქტი, პირიქით, უმრავლესობასთან მეგობრული ან საქმიანი ურთიერთობა მაქვს. მაგრამ 25 მარტს გამართული პრესკონფერენციის შემდეგ ეჭვით დამიწყეს ყურება. ბოლოს კი, როცა საჯარო კომენტარით გავაპროტესტე მათი გაშვება მოკვლევის დასრულების გარეშე, ერთ-ერთმა თანამშრომელმა შეურაცხყოფა მომაყენა, ოთახში შემომივარდა.

ახლა რამდენიმე ადამიანი ჩემი რეპუტაციის შელახვას ცდილობს. უცებ აგორდა ჩემზე ბინძური კამპანია, რომ მე ვარ ამ პროცესების „რუხი კარდინალი“ და „ტელევიზიაში „გადატრიალება დამიგეგმავს“. სხვა ვერსიაც მესმის, რომ თურმე ცენზურის მცდელობის არცერთი ფაქტი არ დამიდასტურებია. საბედნიეროდ დირექტორთა საბჭოსთვის მიცემული ჩემი ჩვენების ჩანაწერი არსებობს.

ასევე ზოგიერთი ადამიანი, ორმელსაც ტელევიზიასთან შეხება არ აქვს, მწერდა, რატომ ვიყავი ჩუმად იმ პრობლემებზე, რაც მე გადამხდა. ყველას ვერ ავუხსნი, რომ ჩემს მოვალეობას ყოველთვის კეთილსინდისიერად ვასრულებდი და ჟურნალისტურ საქმიანობაში ჩარევის ან სოციალურ ქსელში აქტიურობის გამო მიღებულ შენიშვნას უკომპრომისოდ ვხვდებოდი. ამას ჩემი რეპორტაჟები ბევრად ნათლად ადასტურებს, ვიდრე სიტყვები.

წასვლის განცხადებაში მენეჯმენტს ვუთხარი, რომ ტოქსიკური გარემოა და ბულინგისა და ცილისწამების შემთხვევის მსხვერპლი გავხდი.

რატომ არ საუბრობდით ამ თემებზე აქამდე საჯაროდ? მით უმეტეს, გქონდათ კონკრეტული მაგალითები.

საზოგადოებრივ მაუწყებელში შიდა ბრძოლა და დაუმორჩილებლობა პროფესიული უკომპრომისობით უფრო სწორი სტრატეგია მგონია, ვიდრე საჯაროობა. შიგნით სულ ვსაუბრობდით ამაზე. ეს იყო ჩემი ერთადერთი სიუჟეტი, რომელიც დაბლოკეს და ველოდებოდი დროს, როცა ამაზე აუცილებლად ვილაპარაკებდი.

თავის დროზე არასამთავრობო სექტორის არაერთ წარმომადგენელს მოვუყევი აღნიშნული ფაქტის შესახებ. ამ ადამიანების უმრავლესობამ მირჩია, საზოგადოებრივი მაუწყებლის, როგორც დემოკრატიული ინსტიტუციის იდეისთვის არ მეღალატა, დავრჩენილიყავი არხზე და არ დამეშვა ზეწოლა საკუთარ თავზე.

გარდა ამისა, თუ აქამდე ვფიქრობდი, რომ ჟურნალისტურ საქმიანობაში ჩარევის ფაქტზე საუბარი წლების შემდეგ არარელევანტურია, ამ კონკრეტულ შემთხვევაში უკვე სხვაგვარად ვფიქრობ, რადგან მაუწყებელში ვასილ მაღლაფერიძის გავლენა სავარაუდოდ, გაძლიერდება და მხოლოდ მასშიც არ არის პრობლემა.

მაუწყებელს მძიმე ცენზურის მრავალწლიანი პრაქტიკა აქვს გამოვლილი, მითუმეტეს წინა ხელისუფლების პირობებში და ზოგადად, უნდა შეიქმნას პრეცედენტი, რომ ყველა დაბლოკილმა მასალამ იხილოს დღის შუქი.

კატეგორია: ეთიკა
„ტვ პირველმა“ ფეისბუკზე მოიხადა ბოდიში მშობლების მკვლელობის საქმეზე ბრალდებულის ნაცვლად, ეთერში უდანაშაულო ადამიანის ფოტოს არასწორად ჩვენების გამო. კაცი, რომელიც ფოტოზე იყო გამოსახული ითხოვს, ტელეკომპანიამ ბოდიში სატელევიზიო ეთერში მოიხადოს.


„ოჯახის წევრებმა ტელევიზორიდან გაიგეს და ძალიან ინერვიულეს. დედა ისედაც ავადმყოფობს და შეუძლოდ გახდა“ - ამბობს 29 წლის კაცი, რომლის ფოტოც „ტვ პირველმა“ არასწორად, სავარაუდო დამნაშავის ფოტოს ნაცვლად აჩვენა ეთერში.

რა მოხდა?

28 აპრილს „ტვ პირველის“ ეთერში გავიდა სიუჟეტი განზრახ მკვლელობის ბრალდებით დაკავებული კაცის შესახებ. საინფორმაციო გამოშვების წამყვანი და ჟურნალისტი ყვებოდნენ, რომ „შვილმა დედ-მამა იარაღით მოკლა. დანაშაულის დასაფარად კი, სახლში ხანძარი გააჩინა და მშობლების ცხედრები დაწვა“.

  • ბრალდებულის საჩვენებლად, ეთერში გასული ფოტოებიდან ერთ-ერთზე ასახული იყო სხვა ადამიანი, რომელსაც დანაშაულთან არანაირი კავშირი არ აქვს.
  • ბრალდებული, სასამართლოს განაჩენამდე, ეთერში გამოაცხადეს მკვლელად და გაასაჯაროეს მისი სახელი, გვარი და ფოტოები.

დაახლოებით 4 საათის შემდეგ, „ტვ პირველმა“ ფეისბუქის გვერდზე ატვირთა ეთერში შეცდომით გაშვებული ფოტო და ადრესატს ბოდიში მოუხადა.

რა პრობლემაა?

1. უდანაშაულობის პრეზუმფცია

მიუხედავად იმისა, სასამართლოს განაჩენი ჯერ არ არის ცნობილი, წამყვანმა და ჟურნალისტმა ბრალდებული წინასწარ მკვლელად გამოაცხადეს და ეთერში დანაშულის დეტალებს ყვებოდნენ.

  • სტანდარტის მიხედვით, პირი უდანაშაულოდ ითვლება, ვიდრე მისი დამნაშავეობა არ დამტკიცდება სასამართლოს კანონიერ ძალაში შესული გამამტყუნებელი განაჩენით.

2. იდენტიფიცირება

  • დანაშაულისა და ანტისოციალური ქმედების გაშუქებისას, მედიამ თავი უნდა აარიდოს სავარაუდო დამნაშავის, ბრალდებულის ან მსჯავრდებულის იდენტიფიცირებას, გარდა იმ შემთხვევისა, როცა მისი სახელი საზოგადოებისთვის ცნობილია ან საქმე საზოგადოებრივი ინტერესის მქონეა.

რას ამბობს „ტვ პირველის“ საინფორმაციო სამსახურის უფროსი?

„ეს არის ყველა ქართული მედიასაშუალების ერთიანი დამკვიდრებული პრაქტიკა, რომლითაც ხელმძღვანელობს ქართული მედია. ალბათ, გაქვთ ინფორმაცია, რომ მხოლოდ „ტვ პირველი“ არ ასახელებს გვარს, სახელს ადამიანისას, არ იყენებს ფოტოს. ეს, ზოგადად, დისკუსიის საგანია. ეს შეიძლება იყოს კონფერენციის საგანი. მაგალითად, მოაწყეთ [ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ] კონფერენცია ამ საკითხთან დაკავშირებით - ხომ არ უნდა შეიმუშავოს ქართულმა მედიამ რაიმე ახალი სტანდარტი? ეს არის გრძელვადიანი მსჯელობის საგანი, რომელზეც, ახლა, სამწუხაროდ ვერ გიპასუხებთ“ - ამბობს ნოდარ მელაძე

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის სტანდარტი კრიმინალის გაშუქების შესახებ

ქარტიის კრიმინალის გაშუქების სახელმძღვანელო წესების მიხედვით, მედიას უნდა ესმოდეს ის რისკი, რასაც ბრალდებულის შესახებ ინფორმაციის გავრცელება გამოიწვევს.

მედიამ უნდა გაითვალისწინოს, რომ:

  • ბრალდებულის შესახებ ინფორმაციის გავრცელებამ შესაძლებელია გამოიწვიოს აგრესია საზოგადოებაში როგორც მის, ისე მისი ახლობლების მიმართ.
  • მედიამ უნდა მიიღოს ყველა გონივრული ზომა ადამიანის რეპუტაციისათვის გაუმართლებელი ზიანის მიყენების თავიდან ასაცილებლად

შესწორების სტანდარტი

„ტვ პირველმა“ ეთერში შეცდომით გაშვებული ფოტოს გამო, ადრესატს ბოდიში ფეისბუქის გვერდზე მოუხადა.

კაცი, რომლის ფოტოც ეთერში არასწორად აჩვენეს, ითხოვს რომ „ტვ პირველმა“ იმავე საინფორმაციო გამოშვებაში აღიაროს დაშვებული შეცდომა და ბოდიში საჯაროდ მოიხადოს. წინააღმდეგ შემთხვევაში, არხის წინააღმდეგ ქარტიას და სასამართლოს მიმართავს.

დაშვებულ შეცდომაზე ტელეკომპანიას საინფორმაციო ეთერში განმარტება ჯერჯერობით არ გაუკეთებია.

შესწორების სტანდარტის მიხედვით:

  • მაუწყებელმა ღიად და დაუყოვნებლივ უნდა განაცხადოს დაშვებული შეცდომის შესახებ და თანაზომადი ფორმით შეასწოროს ის.
  • მაგალითად, თუ შეცდომა დაუშვეს პრაიმ ტაიმში, მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში, ინფორმაცია ამავე გადაცემაში მეორე დღეს უნდა გავიდეს. თუმცა, რა არის თანაზომადი შესწორება, ეს კონკრეტულ შემთხვევაზეა დამოკიდებული.
  • საკითხის აქტუალობიდან გამომდინარე შესაძლებელია, დაზუსტება უმჯობესი იყოს არა შემდეგ დღეს იმავე გადაცემაში, არამედ უახლოეს მომდევნო გადაცემაში.
  • მასალის დროულად გასასწორებლად, შესაძლებელია, გამოიყენოთ მაუწყებლის ოფიციალური გვერდი
  • ინტერნეტში.ეთერში გასული შესწორებული ვიდეო-მასალა ახალი რედაქციით უნდა აიტვირთოს ოფიციალური ვებსაიტზე და ასევე, შესწორდეს ყველა პლატფორმაზე.

ნოდარ მელაძე ამბობს, რომ არხის შიდა რეგულირების ორგანოს გადაწყვეტილების შესაბამისად იმოქმედებენ:

„მსგავს საკითხებზე, დადგენილი პრაქტიკის შესაბამისად, მსჯელობს შიდა რეგულირების ორგანო. შესაბამისად, შიდა რეგულირების ორგანოს გადაწყვეტილებას დაემორჩილება საინფორმაციო სამსახური.“ - ამბობს ტვ პირველის საინფორმაციო სამსახურის უფროსი.

რედაქტორის შენიშნვა: მთავარი საინფორმაციო გამოშვების გასვლის შემდეგ, მასალა განახლდება
კატეგორია: საქართველო
საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტის კვლევების ცენტრის (IRI) კვლევის მიხედვით, გასულ წელთან შედარებით, „პირველი არხის“, „იმედის“, „მთავარი არხისა“ და „რუსთავი 2-ის“ მიერ გავრცელებულ ახალ ამბებისა და პოლიტიკური ინფორმაციების მიმართ ნდობა შემცირდა. „ტვ პირველისა“ და „ფორმულას“ მიმართ კი მცირედით გაიზარდა.


რა ხდება?

27 აპრილს გამოქვეყნდა IRI-ის საზოგადოებრივი აზრის კვლევა, რომელიც სხვადასხვა თემასთან ერთად მედიასაც მოიცავს. 4-დან 24 მარტის ჩათვლით 1486 რესპონდენტი გამოიკითხა.

რატომ არის მნიშვნელოვანი?

  • ყველაზე რეიტინგული ტელევიზიების მიმართ ნდობა შემცირდა. 
  • საკვლევი ტელეარხების სიას პრორუსული ძალადობრივი ჯგუფის ტელევიზია დაემატა, „ალტ ინფო“, რომელსაც გამოკითხულთა 1% ენდობა.

რიცხვებში

IRI-ს კვლევის მიხედვით, გამოკითხულთა უმეტესობა (34%) ტელეკომპანია „იმედს“ ენდობა, მეორე ადგილზე კი 16%-ით, „მთავარი არხია“.

  • საზოგადოების ნდობა ორივე ამ ტელევიზიის შემცირდა გასულ წელთან შედარებით.
  • წელს 13%-დან 9%-მდე შემცირდა „რუსთავი 2-ის“ მაჩვენებელი
  • საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველ არხს წელს გამოკითხულთ 2% ენდობა - გასულ წელთან შედარებით 1%-ითაა შემცირებული.

2021 წელთან შედარებით გაიზარდა იმ ადამიანების რაოდენობა, რომლებიც „ფორმულას“ და „ტვ პირველს“ ენდობიან.

  • „ფორმულას“ წელს 4% ენდობა - შარშან ეს რიცხვი 2% იყო. „ტვ პირველის“ ნდობა კი 8-დან 11%-მდე გაიზარდა.

2021 წლისგან განსხვავებით, წელს გამოკითხვაში დაემატა ძალადობრივი პრო რუსული ჯგუფის, „ალტ-ინფოს“ ტელევიზია. კვლევის მიხედვით, „ალტ-ინფოს“ ახალ ამბებს და პოლიტიკურ ინფორმაციას გამოკითხულთა 1% ენდობა.

alt

გამოკითხულთა ნახევარი რომ ქართული მედია თავისუფალი არ არის განსხვავებული პოლიტიკური ხედვების გამოხატვაში.

მათი უმრავლესობა ამბობს, რომ ამის მიზეზი ხელისუფლების მხრიდან მედიაზე ზეწოლაა.

სოციალური მედია

  • გასულ წლებთან შედარებით, გაზრდილია ინტერნეტის მომხმარებელთა რაოდენობა. 
  • ინტერნეტსა და სოციალურ მედიას გამოკითხულთა 70% თითქმის ყოველდღე იყენებს, 19% კი - არასდროს.
  • სოციალური ქსელების მომხმარებლების უმრავლესობა - 97% ყველაზე,ხშირად „ფეისბუქს“ სტუმრობს. 25%- ინსტაგრამს, ხოლო 11% - ტიკტოკს.
alt

კვლევის სხვა მნიშვნელოვანი მიგნებები

  • საერთაშორისო ამბების მისაღებად გამოკითხულთა უმეტესობა, შარშასნდელის მსგავსად ისევ ტელევიზიას ენდობა, თუმცა ეს მაჩვენებელი თითქმის 20%-ით არის შემცირებული.
  • სამაგიეროდ, 1-დან 4%-მდე გაიზარდა ნდობა ქართული ვებ გამოცემების მიმართ.
  • თუ 2021 წელს მეტი გამოკითხული ფიქრობდა, რომ გამოხატვის თავისუფლების ხარისხი გაუმჯობესდა, წელს, თანაბარია იმ ხალხის რაოდენობა, ვინც მიიჩნევს რომ ეს მაჩვენებელი გაუმჯობესდა ან გაუარესდა.
  • ოდნავ არის გაზრდილი იმ ადამიანების რიცხვი, ვინც მიიჩნევს, რომ მედიის თავისუფლება გაუმჯობესდა.
  • ამავე დროს, გაზრდილია იმ ადამიანების რიცხვიც, ვინც მიიჩნევს, რომ მედიის თავისუფლების ხარისხი გაუარესდა.
  • მედიის, როგორც ინსტიტუციის კეთილგანწყობა 4%-ითაა შემცირებული, თუმცა ის მაინც უსწრებს ისეთ ინსტიტუციებს, როგორიცაა სასამართლო, პარლამენტი, პოლიტიკური პარტიები და პრეზიდენტი.
  • საერთაშორისო ამბების შესახებ ინფორმაციას რუსული არხებიდან შარშან 5% იღებდა, წელს კი - 3%, თუმცა მათ მიმართ ნდობის მაჩვენებელი არ შეცვლილა და ისევ 1%-ია.
  • საქართველოში დემოკრატიის განვითარებისთვის ყველაზე დიდ გამოწვევად გამოკითხულთა 1%-ზე ნაკლები ასახელებს მედიის თავისუფლებას. შარშან კი მედიის თავისუფლებას 4% მიიჩნევდა ყველაზე მნიშვნელოვან ფაქტორად.
კატეგორია: საქართველო
საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხის სამეურვეო საბჭოს მეურვეების არასრულმა შემადგენლობამ საბჭოს თავმჯდომარედ 3 წლის ვადით ვასილ მაღლაფერიძე აირჩია.

მაღლაფერიძის კანდიდატურას მხარი დაუჭირეს:

  • თავად ვასილ მაღლაფერიძემ
  • ბონდო მძინარაშვილმა
  • გია მურღულიამ
  • მიხეილ ჩიკვილაძემ
  • იზაბელა ოსიპოვამ


სხდომაზე თავმჯდომარის პოზიციაზე საკუთარი კანდიდატურა წამოაყენა ბესიკ ლილუაშვილმაც, თუმცა მან მხოლოდ 2 ხმა მიიღო - ზურა აბაშიძის და საკუთარი.

სხდომა კამათით დაიწყო. ბესიკ ლილუაშვილი და ლაშა ტუღუში ითხოვდნენ, რომ საბჭოს თავმჯდომარის არჩევა გადაედოთ იქამდე, სანამ მეცხრე წევრს არ აირჩევდა პარლამენტი და საბჭო სრული შემადგენლობით არ შეიკრიბებოდა. კენჭისყრის გადადებას ემხრობოდა ზაზა აბაშიძეც.

ლაშა ტუღუშმა ხმა არც ერთ კანდიდატს არ მისცა, რადგან საბჭოს სრული შემადგენლობით შეკრებამდე თავმჯდომარის არჩევის წინააღმდეგი იყო.

ვასილ მაღლაფერიძის არჩევამდე, 40 წუთის განმავლობაში მეურვეები კამათობდნენ. ლაშა ტუღუში ითხოვდა, რომ კენჭისყრაზე დაეყენებინათ თავმჯდომარის არჩევის გადადების საკითხი, თუმცა მეურვეების უმრავლესობა ამის წინააღმდეგი იყო. 

 

მოკლედ ვასილ მაღლაფერიძის შესახებ

ვასილ მაღლაფერიძე ბორდის წევრად „ქართული ოცნების“ მიერ წარდგენილი კანდიდატია. იგი საზოგადოებრივი მაუწყებლის გენერალური დირექტორი იყო 2017-დან 2020 წლის აგვისტომდე. სწორედ ამ პერიოდს უკავშირდება ტელევიზიიდან ათობით თანამშრომლის უკანონოდ გათავისუფლება და სხვადასხვა ორგანიზაციის მიერ პირველი არხის სარედაქციო პოლიტიკის კრიტიკა.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის მენეჯმენტიდან წასვლის შემდეგ კი, მაღლაფერიძე „ქართული ოცნების“ პოლიტსაბჭოს წევრი იყო.

ბორდის შესარჩევ კომისიასთან გასაუბრებაზე მან თქვა, რომ:

  • მაუწყებლის მიმართ ე.წ. შავი სიების არსებობაზე გამოთქმული ბრალდებები “აბსურდია“.
  • წარსულში “ქართული ოცნების” თავმჯდომარის მოადგილეობა მას ობიექტურობაში ხელს არ უშლის და ამას „პირველ არხში“ მისი „განვლილი პერიოდი ადასტურებს“.
  • კანონით განსაზღვრული საშტატო ნუსხის საჭიროება საზოგადოებრივ მაუწყებელში არ არსებობს.

ვრცლად ამ თემაზე: ვასილ მაღლაფერიძე ამბობს, რომ საზმაუში ე.წ. შავი სიების არსებობაზე გამოთქმული ბრალდებები აბსურდია

განახლებული სამეურვეო საბჭო

  • სამეურვეო საბჭო ახალი, თუმცა არასრული შემადგენლობით დღეს პირველად შეიკრიბა.
  • 9 წევრიანი საბჭო ჯერ 8 მეურვით არის დაკომპლექტებული.
  • 3 ვაკანტურ პოზიციაზე საბჭოს 2 ახალი წევრი - ვასილ მაღლაფერიძე და ლაშა ტუღუში 14 აპრილს შეემატა.
  • მესამე კანდიდატი კი - ლიკა ბასიალა-შავგულიძე, რომელიც „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ ფრაქციამ წარადგინა, პარლამენტმა არ აირჩია.

მიუხედავად ამისა, ოპოზიცია ლიკა ბასილაია-შავგულიძის კანდიდატურის წარდგენას მეორედ აპირებს.

ამავე თემაზე: ოპოზიცია საზმაუს ბორდის კანდიდატად პარლამენტში მეორედ წარადგენს ლიკა ბასილაია-შავგულიძეს
კატეგორია: საქართველო
ენმ-ის წარდგენილ კანდიდატს პარლამენტმა მხარი პირველ კენჭისყრაზე არ დაუჭირა, თუმცა ოპოზიცია ლიკა ბასილაია-შავგულიძის კანდიდატურის წამოყენებას მეორედ აპირებს.


რატომ არის ამბავი მნიშვნელოვანი?

  • თუ დეპუტატები ოპოზიციის კანდიდატ ლიკა ბასილაია-შავგულიძეს მხარს ისევ არ დაუჭერენ, პარლამენტის რეგლამენტის 209-ე მუხლის თანახმად, ბორდის ერთი კანდიდატის ასარჩევად კონკურსი თავიდან უნდა გამოცხადდეს და მაუწყებლის ბორდის წევრის შერჩევის ყველა პროცედურა თავიდან გაიმართოს.

კონტექსტი

  • საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს წევრობის სამ ახალ კანდიდატს პარლამენტმა კენჭი 14 აპრილს უყარა.
  • კენჭისყრამდე ერთი დღით ადრე, "ქართული ოცნების" წევრმა მამუკა მდინარაძემ წინასწარ თქვა, რომ ლიკა ბასილაია-შავგულიძეს მხარს არ დაუჭერდნენ, რადგან ოპოზიციამ მათი კანდიდატის, ვასილ მაღლაფერიძის მხარდაჭერაზე უარი განაცხადა.
  • „მათ უნდოდათ [მაღლაფერიძის] მუშაობის, ძველი ცოდვების ჩამოწერა და, ბუნებრივია, ამაზე არავინ წავიდოდა“, - ამბობს „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ წევრი, რომან გოცირიძე - ეს საზოგადოებრივ მაუწყებელში „პარტიული მართვის“ მხარდაჭერა იქნებოდაო.
  • სამი წარდგენილი კანდიდატიდან პარლამენტმა მხარი ორს - ვასილ მაღლაფერიძეს და ომბუდსმენის მიერ წარდგენილ ლაშა ტუღუშს დაუჭირა.

„თუ უმრავლესობას აქვს კეთილგონიერება, მხარი უნდა დაუჭიროს ჩვენს კანდიდატს - პროცესს აკვირდებიან ჩვენი საერთაშორისო პარტნიორები და ალბათ, ექნებათ რეაგირება“ - ამბობს რომან გოცირიძე.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის 9-წევრიანი სამეურვეო საბჭო ჯერ 8 ადამიანისგან შედგება.

საბჭოს სხდომის დღის წესრიგის მიხედვით, მეურვეებმა ბორდის ახალი თავმჯდომარე ხვალ, 21 აპრილის უნდა აირჩიონ.

ამავე თემაზე: პარლამენტმა საზმაუს ბორდის 2 მეურვე აირჩია, 1 ადგილი კვლავ ვაკანტურია
კატეგორია: საქართველო

საქართველოს პარლამენტმა საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხის სამეურვეო საბჭოს წევრად ვასილ მაღლაფერიძე და ლაშა ტუღუში აირჩია, ოპოზიციის კანდიდატ ლიკა ბასილაია-შავგულიძეს კანდიდატურას კი მხარი არ დაუჭირა.


13 აპრილს, საპარლამენტო კენჭისყრამდე "ქართული ოცნების წევრმა" მამუკა მდინარაძემ წინასწარ თქვა, რომ „ქართული ოცნება“ ლიკა ბასილაია-შავგულიძეს მხარს არ დაუჭერდა:

„ჩვენ გვქონდა მცდელობა, რომ ჩვენს ოპონენტებს [„ერთიან ნაციონალურ მოძრაობას“], დაეჭირათ მხარი ჩვენი კანდიდატისათვის. ამაზე ჩვენ დადებითი პასუხი ვერ მივიღეთ, შესაბამისად, ჩვენ მათ წარმოდგენილ კანდიდატს მხარს არ დავუჭერთ" - თქვა მდინარაძემ.


კენჭისყრის შედეგები

ლაშა ტუღუში - 108 მომხრე, 0 წინააღმდეგი
ვასილ მაღლაფერიძე - 83 მომხრე, 19 წინააღმდეგი
ლიკა ბასილაია-შავგულიძე - 31 მომხრე, 2 წინააღმდეგი

ლიკა ბასილაია-შავგულიძე პარლამენტს "ერთიანმა ნაციონალურმა მოძრაობამ" წარუდგინა. იგი ჟურნალისტი, კვლევითი ჟურნალისტიკის და ეკონომიკური ანალიზის ცენტრის დირექტორია. 2014-დან 2018 წლამდე იყო ვებპორტალ eugeorgia.info-ს მთავარი რედაქტორი. მას მედიის საკითხებზე სხვადასხვა მიმართულებით თითქმის 30 წლიანი მუშაობის გამოცდილება აქვს.

პარლამენტის რეგლამენტის 209-ე მუხლი მე-13 პუნქტის მიხედვით, „ერთიანმა ნაციონალურმა მოძრაობამ“ პარლამენტს ახალი კანდიდატურა 10 კალენდარული დღის ვადაში უნდა წარუდგინოს.


მოკლედ ახალი წევრების შესახებ

ვასილ მაღლაფერიძე

საზოგადოებრივი მაუწყებლის მეურვეობის კანდიდატად პარლამენტს ვასილ მაღლაფერიძე „ქართულმა ოცნებამ“ წარუდგინა.

ვასილ მაღლაფერიძე საზოგადოებრივი მაუწყებლის გენერალური დირექტორი იყო 2017-დან 2020 წლის აგვისტომდე. სწორედ ამ პერიოდს უკავშირდება ტელევიზიიდან ათობით თანამშრომლის უკანონოდ გათავისუფლება და სხვადასხვა ორგანიზაციის მიერ პირველი არხის სარედაქციო პოლიტიკის კრიტიკა.

უფრო კონკრეტულად:

  • მისი მმართველობისას მედიის საკითხებზე მომუშავე ორგანიზაციები მაუწყებლის მიკერძოებულ სარედაქციო პოლიტიკაზე ამახვილებდნენ ყურადღებას.
  • სხვადასხვა ორგანიზაცია მაღლაფერიძეს ნეპოტისტური საკადრო გადაწყვეტილებების გამო აკრიტიკებდა. მაგალითად, ბიძინა ივანიშვილის შვილის ტელევიზიის თანამშრომლების საზოგადოებრივ მაუწყებელში კონკურსის გარეშე დასაქმების გამო.
  • ტელევიზიის მოქმედი თანამშრომლები ღიად საუბრობენ ვასილ მაღლაფერიძის დირექტორობისას ხელმძღვანელობის მხრიდან ცენზურის მცდელობებზე, ხელისუფლების მიმართ კრიტიკული თემების დაბლოკვასა და რესპოდენტების „შავი სიების“ არსებობის შესახებ.

მაღლაფერიძე, საზოგადოებრივი მაუწყებლის მენეჯმენტიდან წასვლის შემდეგ, „ქართული ოცნების“ პოლიტსაბჭოს წევრი იყო. ბორდის შესარჩევ კომისიასთან გასაუბრებაზე მან თქვა, რომ:

  • მაუწყებლის მიმართ ე.წ. შავი სიების არსებობაზე გამოთქმული ბრალდებები “აბსურდია“.
  • წარსულში “ქართული ოცნების” თავმჯდომარის მოადგილეობა მას ობიექტურობაში ხელს არ უშლის და ამას „პირველ არხში“ მისი „განვლილი პერიოდი ადასტურებს“.
  • კანონით განსაზღვრული საშტატო ნუსხის საჭიროება საზოგადოებრივ მაუწყებელში არ არსებობს.

„ქართული ოცნების“ მიერ ბორდის წევრად ვასილ მაღლაფერიძის წარდგენის შემდეგ განცხადება გაავრცელა მედიაკოალიციამ.

კოალიცია მიიჩნევს, რომ „საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს წევრად ვასილ მაღლაფერიძის არჩევა „მნიშვნელოვან რეპუტაციულ ზიანს მიაყენებს მიუკერძოებელი საზოგადოებრივი მაუწყებლის შექმნის იდეას და შეამცირებს საზოგადოების მიერ დაფინანსებული არხების პოლიტიკური დამოუკიდებლობის შესაძლებლობას“

ლაშა ტუღუში

ლაშა ტუღუშის კანდიდატურა პარლამენტს საქართველოს სახალხო დამცველმა წარუდგინა

იგი თსუ-ის პროფესორი, აღმოსავლეთ პარტნიორობის სამოქალაქო საზოგადოების ფორუმის საქართველოს ეროვნული პლატფორმის თავმჯდომარეა. ტუღუშს მედიის სფეროში მუშაობის 27-წლიანი გამოცდილება აქვს. ის იყო რამდენიმე მედიასაშუალების მთავარი რედაქტორი. მუშაობს ტელეკომპანია „პალიტრაში“ წამყვანად

კონტექსტი

ბორდის სამ წევრს - ირინა ფუტკარაძეს, გიორგი ნიჟარაძეს და ირაკლი პაპავას, რომლებიც 2016 წლიდან არიან სამეურვეო საბჭოში, ვადა 18 აპრილიდან ეწურებათ. ბორდის წევრობის ვაკანტურ 3 ადგილზე კონკურსი მარტში გამოცხადდა.

თავდაპირველად ბორდის წევრობა 12 ადამიანს სურდა, თუმცა, მოგვიანებით ერთმა მათგანმა - ყოფილმა დეპუტატმა გუგული მაღრაძემ თავისი კანდიდატურა მოხსნა.

7 აპრილს, საკონკურსო კომისიამ 11 მსურველიდან საზოგადოებრივი მაუწყებლის მეურვეობის 10 კანდიდატი შეარჩია. კომისიამ მხოლოდ ერთადერთი მსურველი, მაუწყებლის ყოფილი დირექტორი გია ჭანტურია არ წარუდგინა პარლამენტს.

სამეურვეო საბჭოს დაკომპლექტების წესი

  • საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭო სულ 9 წევრისგან შედგება.
  • მეურვის უფლებამოსილების ვადა არაუმეტეს 6 წელია.
  • სამეურვეო საბჭოს შემადგენლობის ერთი მესამედი როტაციის წესით 2 წელიწადში ერთხელ იცვლება.
  • არ შეიძლება, ერთი და იგივე ადამიანი კი მეურვედ ერთ ვადაზე მეტი ხნით აირჩეს.
კატეგორია: საქართველო
რუსეთში დაბლოკეს ქართული ონლაინ მედიასაშუალებების - “ნეტგაზეთის” და „აქცენტის“ რუსულენოვანი გამოცემები.


დაბლოკვამდე რამდენიმე დღით ადრე ორივე გამოცემამ რუსეთის კომუნიკაციების მარეგულირებელი ორგანო „როსკომნადზორისგან“ გამაფრთხილებელი წერილები მიიღო.

რუსეთის მედიის მარეგულირებელი ითხოვდა, რომ გამოცემებს რუსულ ვერსიაში უკრაინის ომთან დაკავშირებით გამოქვეყნებული მასალები 24 საათში წაეშალათ. წინააღმდეგ შემთხვევაში, რუსეთის ტერიტორიაზე მათ ვებგვერდებზე წვდომას შეზღუდავდნენ.

ვრცლად ამ თემაზე: „როსკომნადზორი“ ქართულ მედიებზე რუსეთის კანონმდებლობის გავრცელებას ცდილობს - რატომ არის ხელისუფლების რეაგირება საჭირო


ru.netgazeti.ge და accentnews.ge ახლა უკვე “როსკომნადზორის” ოფიციალურ საიტზე, დაბლოკილი ვებგვერდების საძიებო სისტემაშიც იძებნება.

ქართული ონლაინ გამოცემების ხელმძღვანელებმა თავიდანვე განაცხადეს, რომ არ აპირებდნენ „როსკომნადზორის“ გაფრთხილებას დამორჩილებოდნენ.

  • გამოცემების ხელმძღვანელები მიიჩნევენ, რომ როსკომნადზორის მიერ ქართული მედიის გაფრთხილებას სახელმწიფო უნდა გამოხმაურებოდა.
  • საქართველოს მხრიდან ამ ამბავს ოფიციალური რეაქცია არ მოჰყოლია.
კატეგორია: საქართველო
„როსკომნადზორი“ ქართული ონლაინ მედიასაშუალებების რუსულენოვანი გამოცემებიდან უკრაინის ომზე გამოქვეყნებული მასალების წაშლას ითხოვს. საქართველოს მთავრობა დუმს.

რა ხდება

9 აპრილს, ონლაინ მედია „ნეტგაზეთმა“ რუსეთის კომუნიკაციების მარეგულირებელი ორგანო “როსკომნადზორისგან“ გამაფრთხილებელი წერილი მიიღო, სადაც რუსეთის მარეგულირებელი ითხოვს, რომ გამოცემამ რუსულ ვერსიაში უკრაინის ომთან დაკავშირებით გამოქვეყნებული ერთ-ერთი მასალა წაშალოს.

გასული კვირის განმავლობაში, “როსკომნადზორისგან“ ორჯერ მიიღო მსგავსი ოფიციალური წერილი საინფორმაციო სააგენტო „აქცენტმაც“, რომელიც კონფლიქტებს, რეგიონალურ და საერთაშორისო თემებს 3 ენაზე - ქართულად, რუსულად და ინგლისურად აშუქებს.

მათ მიერ გავრცელებული მასალებიც უკრაინაში რუსეთის მიერ დაწყებულ სრულმასშტაბიან ომს ეხებოდა.

რას ითხოვს „როსკომნადზორი“

  • რუსეთის მარეგულირებელი მიიჩნევს, რომ „ნეტგაზეთსა“ და „აქცენტზე“ ომთან დაკავშირებული სტატიები “კანონის დარღვევით” არის გავრცელებული.
  • ითხოვს, რომ მედიებმა 24 საათში წაშალონ მასალები.
  • წინააღმდეგ შემთხვევაში, რუსეთში ამ მედიასაშუალებებზე წვდომა შეიზღუდება.

„გვწერენ, რომ „აქცენტზე“ განთავსებულმა მასალებმა შესაძლოა გამოიწვიოს ვითარების დესტაბილიზაცია რუსეთშიო. თუ არ დავემორჩილებით მოთხოვნას და არ წავშლით მასალებს, ამ შემთხვევაში „როსკომნდაზორი“ გეგმავს თავის ტერიტორიაზე წვდომა შეზღუდოს „აქცენტზე“ - ამბობს სააგენტოს ხელმძღვანელი გვანცა ფიფია.

  • რუსეთში, მარტში მიღებული ახალი კანონის თანახმად, უკრაინის ომის შესახებ ნებისმიერ ინფორმაციის გავრცელება იკრძალება, რომელიც მთავრობის ოფიციალურ ინფორმაციას ეწინააღმდეგება. 
  • მაგალითად, რუსეთი მოითხოვს, რომ “სპეციალურ სამხედრო ოპერაცია” ეწოდოს რუსეთის ხელისუფლების უკრაინაში შეჭრას და წარმოებულ ომს. 
  • „როსკომნადზორი“ ცდილობს ახლა უკვე თავისი კანონმდებლობა ქართული მედიასაშუალებებზეც გაავრცელოს და ითხოვს, რომ წაშალონ კონკრეტული მასალები, რომლებიც რუსეთ-უკრაინის ომს ეხება.

მოკლედ: რას ამბობს „ფეიკების“ შესახებ ახალი რუსული კანონი?

რა პრობლემაა

კოალიცია „მედია ადვოკატირებისთვის“ კორდინატორი ნათია კაპანაძე „როსკომნადზორის“ ქმედებას საფრთხედ აღიქვამს და ამბობს, რომ ეს საერთაშორისო სამართლის ნორმებს ეწინააღმდეგება:

  • როსკომნადზორი, რომელიც რუსეთში ფუნქციონირებს, ვერ აღიქვამს საქართველოს სახელმწიფოს, როგორც დამოუკიდებელ სუვერენულ ქვეყანას. 
  • მას არ აქვს უფლება, მედიასაშუალებას გაუკეთოს კონკრეტული დათქმა/მითითება მასალასთან დაკავშირებით. ეს საერთაშორისო სამართლის ნორმებს გამოხატვის თავისუფლებასთან დაკავშირებით, ეწინააღმდეგება.
  • როდესაც ჩვენ ვსაუბრობთ ცენზურის დაშვებაზე და თვითცენზურის საფრთხეებზე, ეს კონკრეტული მცდელობა ნიშნავს კიდევ ერთი, ახალი საფრთხის წარმოქმნას. 

ნათია კაპანაძე მიიჩნევს, რომ ასეთ ვითარებაში, ხელისუფლების მხრიდან, საჭიროა მინიმუმ სწორი შეფასება და მედიის დამოუკიდებლობის საჯარო მხარდაჭერა:

„ამ საკითხის ყურადღების მიღმა დატოვება, იქნება დაშვება და შესაძლებლობის გაჩენა, რომ თითქოს, არის შანსი, რომ სხვა ქვეყანამ სცადოს გავლენის მოხდენა საქართველოში მედიასაშუალების მუშაობაზე“ - ამბობს ნათია კაპანაძე.

ამ თემაზე: რუსეთს ქართული მედიის დარეგულირებაც უნდა - თავისი კანონებით

რას აპირებენ „ნეტგაზეთი“ და „აქცენტი“

„აქცენტის“ და „ნეტგაზეთის“ ხელმძღვანელები არ აპირებენ, დაემორჩილონ როსკომნადზორის მოთხოვნას და მიიჩნევენ, რომ „როსკომნადზორის“ ქმედებაზე სახელმწიფოს რეაგირება უნდა ჰქონდეს

  • „სახელმწიფომ უნდა დაგვიცვას და ცდილობდეს, რომ ქვეყნის ასეთმა მარეგულირებელმა ორგანოებმა თავს უფლება არ მისცენ, რომ სხვა სუვერენული ქვეყნის მედიასაშუალებას გაუგზავნონ ასეთი წერილი“ - გვეუბნება „ნეტგაზეთის“ მთავარი რედაქტორი ნესტან ცეცხლაძე
  • „ცდილობენ, თავიანთი კანონი გაავრცელონ სხვა ქვეყანაში და ამის არანაირი უფლება არ აქვთ. ვფიქრობ, რომ ამაზე რეაგირება უნდა იყოს“ - ამბობს „აქცენტის“ ხელმძღვანელი გვანცა ფიფია

„ნეტგაზეთისა“ და „აქცენტის“ ხელმძღვანელებს სახელმწიფო უწყებებისთვის არ მიუმართავთ: ამბობენ, ამბის საჯაროდ გავრცელების შემდეგ, შესაბამისი ორგანოები თავად უნდა დაინტერესდნენ საკითხით.

ქართული მხარის შეფასებები

რუსეთის კომუნიკაციების მარეგულირებელი ორგანოს მხრიდან ქართულ მედიასაშუალებებზე თავისი კანონმდებლობის გავრცელების მცდელობას ამ დრომდე არ გამოხმაურებია არც ერთი სახელმწიფო ორგანო.

მთავრობის პრესსამსახურში გვითხრეს, რომ საკითხს გაარკვევენ და დაგვიკავშირდებიან, თუმცა მას შემდეგ მთელი დღის განმავლობაში ზარებსა და ტექსტურ შეტყობინებებზე აღარ გვპასუხობენ.

ამ საკითხს ოფიციალურად არ გამოხმაურებია არც კომუნიკაციების კომისია. კომისიაში მხოლოდ ის გვითხრეს, რომ „არც ნეტგაზეთზე და არც სხვა ნებისმიერ ქართულ მედიაზე რუსული მარეგულირებელი კომისიის უფლებამოსილება და კომპეტენცია არ ვრცელდება“.

კატეგორია: საქართველო
საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს ახალი წევრების შესარჩევად საკონკურსო კომისია თერთმეტ კანდიდატს შორის არხის ორ ყოფილ დირექტორს გაესაუბრა.


მიუხედავად იმისა, რომ ორივე ყოფილი დირექტორის მიმართ მწვავე კითხვები წლებია არსებობს, ბორდის წევრების ნაწილი მხოლოდ გია ჭანტურიას აკრიტიკებდა.

მოკლედ, ამ ორი კანდიდატის შესახებ

ვასილ მაღლაფერიძე:

ვასილ მაღლაფერიძე საზოგადოებრივ მაუწყებელს "ქართული ოცნების" ხელისუფლების დროს ხელმძღვანელობდა 2017-2020 წლებში.
  • მისი მმართველობისას მედიის საკითხებზე მომუშავე ორგანიზაციები მაუწყებლის მიკერძოებულ სარედაქციო პოლიტიკაზე ამახვილებდნენ ყურადღებას.
  • სხვადასხვა ორგანიზაცია საუბრობდა მაღლაფერიძეს ნეპოტისტური საკადრო გადაწყვეტილებების გამო აკრიტიკებდნენ. მაგალითად, ბიძინა ივანიშვილის შვილის ტელევიზიის თანამშრომლების საზოგადოებრივ მაუწყებელში კონკურსის გარეშე დასაქმების გამო.
  • ტელევიზიის მოქმედი თანამშრომლები ღიად საუბრობენ ვასილ მაღლაფერიძის დირექტორობისას ხელმძღვანელობის მხრიდან ცენზურის მცდელობებზე, ხელისუფლების მიმართ კრიტიკული თემების დაბლოკვასა და რესპოდენტების „შავი სიების“ არსებობის შესახებ.

გია ჭანტურია:

გია ჭანტურია საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორი „ნაციონალური მოძრაობის“ ხელისუფლების პერიოდში, 2009-2011 წლებში იყო.
  • ის მაშინდელი ხელისუფლების სასურველ კანდიდატად ითვლებოდა.
  • 2012 წლის სექტემბერში ტელევიზიამ სასჯელაღსრულების დაწესებულებებში ადამიანის უფლებების მასობრივი დარღვევის ამსახველი მასალები დაგვიანებით გააშუქა;
  • იმავე წლის მარტში სამმა ნაციონალურმა ტელევიზიამ, „რუსთავი 2-მა“, „იმედმა“ და საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა, პოლიციის განყოფილებაში მოქალაქის გარდაცვალების ფაქტი სრულიად იდენტურად გააშუქა. ეს მიანიშნებდა, რომ ინფორმაციას საინფორმაციო სამსახურები, სავარაუდოდ, შეთანხმებულად ავრცელებდნენ.

კომისიის კითხვები ორ ყოფილ დირექტორს

ბორდის წევრობის კანდიდარების შესარჩევი კომისია ორივე კანდიდატს გაესაუბრა, მაგრამ აშკარა იყო ერთი და იმავე ადამიანების განსხვავებული დამოკიდებულება ამ ორი კანდიდატის მიმართ, განსაკუთრებით კომისიის სამი წევრის, ნინო მეუნარგიას, ეკა მელქაძისა და ბაკურ ბაკურაძის მხრიდან.

სამივე მათგანი „იმედის“ ჰოლდინგშია დასაქმებული.

ვრცლად: საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს სამი ახალი წევრის შესარჩევად საქართველოს პარლამენტმა საკონკურსო კომისია დაამტკიცა. კომისიის 9 წევრიდან 3 – „იმედის“ ჰოლდინგშია დასაქმებული.

კომისიის ეს წევრები სხვა კანდიდატებთან კრიტიკული კითხვების დასმით და აქტიურობით არ გამოირჩეოდნენ. სამაგიეროდ, ღიად გამოხატავდნენ უარყოფით განწყობებს გია ჭანტურიას მისამართით.

  • ისინი გია ჭანტურიასგან შინაარსობრივი საკითხებით არ დაინტერესებულან.
  • არ უკითხავთ მისი, როგორც მეურვის კანდიდატის ხედვების და არც მაუწყებლის განვითარების კონცეფციის შესახებ.

კითხვები გია ჭანტურიას:

  • ნინო მეუნარგია - მახსოვს თქვენი დირექტორობის ბოლო წელი, როდესაც საზოგადოებრივ მაუწყებელს ჰქონდა დავალიანება. მახსოვს ჩემს ყოფილ თანამშრომლებს, კოლეგებს თქვენ განუცხადეთ, რომ მათ ხელფასიდან მოეჭრებოდათ ეს თანხა. მაინტერესებს, ზოგადად, როდესაც, დაუშვათ, დავალიანებაზეა საუბარი, პასუხისმგებელია მენეჯერი, თუ თანამშრომლები არიან? და ზოგადად, რაც შეეხება ამ გამოცდილებას, აპირებთ თუ არა ამ გამოცდილებით მუშაობას?
  • ეკა მელქაძე - მე კითხვა არ მაქვს. უბრალოდ, ხელფასებთან დაკავშირებით, მაშინ ერთად ვმუშაობდით და ძალიან გაიზარდა ხელფასიო. კი, ძალიან გაიზარდა, 457 ლარი მქონდა ხელფასი და გამიხდა 460.
  • ბაკურ ბაკურაძე - მე ვფიქრობ, რომ რაც ეთერში გადის, ის უნდა იყოს სიმართლე და, თქვენი ხელმძღვანელობის დროს, სიმართლე არ გადიოდა საზოგადოებრივ მაუწყებელზე. მე ვიდექი 2011 წელს გარეთ და არ მაშუქებით. ჩემს თავზე გადავიტანე ტყუილები, რაც გადიოდა „მოამბეში“.

ბორდის წევრობის შემთხვევაში მისი გეგმების შესახებ ჭანტურიას ორი კითხვა დაუსვეს IDFI-ის მედიისა და გამოხატვის თავისუფლების მიმართულების ხელმძღვანელმა გიორგი დავითურმა და საქართველოს უნივერსიტეტის საერთაშორისო ურთიერთობების სამსახურის უფროსმა გიორგი იმედაშვილმა.

კითხვები ვასილ მაღლაფერიძეს


საკონკურსო კომისიის წევრებს, რომლებიც ჭანტურიას მიმართ უარყოფით განწყობებს არ მალავდნენ, ვასილ მაღლაფერიძისთვის არც ერთი კრიტიკული კითხვა არ დაუსვამთ.

მაგალითად, ნინო მეუნარგია მაღლაფერიძისგან მხოლოდ იმით დაინტერესდა, თუ როგორ ხედავდა იგი საკუთარ თავს არხის მეურვის ამპლუაში.

  • ნინო მეუნარგია: თქვენ წლების განმავლობაში ბრძანდებოდით საზოგადოებრივი მაუწყებლის გენერალური დირექტორი. მენეჯმენტში მუშაობის ძალიან დიდი გამოცდილება გაქვთ. მაინტერესებს პირუკუ - როგორ ხედავთ თქვენ თავს მაკონტროლებლის როლში?

აღმოჩნდა, რომ მან ეს კითხვა კომისიის რამდენიმე წევრის ნაცვლადაც დასვა, რადგან მას ბაკურ ბაკურაძე, მაკო ჯაოშვილი და ერმილე მესხიაც შეუერთდნენ. ბაკურაძემ განმარტა, რომ მათაც ზუსტად იმავეს კითხვა უნდოდათ.

ვასილ მაღლაფერიძის კონკრეტული ხედვებზე ბორდის წევრის ამპლუაში, მის დირექტორობის პერიოდზე, შეუსრულებელ დაპირებებზე და „ქართულ ოცნებასთან“ კავშირზე კითხვებით მხოლოდ ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის დირექტორი მარიამ გოგოსაშვილი, IDFI-ის მედიისა და გამოხატვის თავისუფლების მიმართულების ხელმძღვანელი გიორგი დავითური და საქართველოს უნივერსიტეტის საერთაშორისო ურთიერთობების სამსახურის უფროსი გიორგი იმედაშვილი დაინტერესდნენ.

ვრცლად: ვასილ მაღლაფერიძე ამბობს, რომ საზმაუში ე.წ. შავი სიების არსებობაზე გამოთქმული ბრალდებები აბსურდია

კონტექსტი


ბორდის სამ წევრს - ირინა ფუტკარაძეს, გიორგი ნიჟარაძეს და ირაკლი პაპავას, რომლებიც 2016 წლიდან არიან სამეურვეო საბჭოში, ვადა 18 აპრილიდან ეწურებათ. ბორდის წევრობის ვაკანტურ 3 ადგილზე კონკურსი მარტში გამოცხადდა.

თავდაპირველად ბორდის წევრობა 12 ადამიანს სურდა, თუმცა, მოგვიანებით ერთმა მათგანმა - ყოფილმა დეპუტატმა გუგული მაღრაძემ თავისი კანდიდატურა მოხსნა.

7 აპრილს, საკონკურსო კომისიამ შეარჩია საზოგადოებრივი მაუწყებლის მეურვეობის 10 კანდიდატი. მათგან 3 ბორდის წევრი პარლამენტმა უნდა აირჩიოს.

ამ თემაზე: შერჩეულია საზმაუს ბორდის წევრობის 10 კანდიდატი
კატეგორია: საქართველო
საზოგადოებრივი მაუწყებლის ყოფილმა ვასილ მაღლაფერიძემ ბორდის სამეურვეო საბჭოს სამი ახალი წევრის შესარჩევად, საკონკურსო კომისიის კითხვებს უპასუხა - მათ შორის „შავ სიების“, ცენზურისა და შრომის უფლებების დარღვევის საკითხებზე.


საზოგადოებრივი მაუწყებლის ყოფილი დირექტორი და „ქართული ოცნების“ პოლიტსაბჭოს ყოფილი წევრი ვასილ მაღლაფერიძე, ბორდის წევრობისთვის იყრის კენჭს.

მაღლაფერიძეს, საზოგადოებრივი მაუწყებლის გენერალური დირექტორი 2017-დან 2020 წლის აგვისტომდე იყო. სწორედ ამ პერიოდს უკავშირდება ტელევიზიიდან ათობით თანამშრომლის უკანონოდ გათავისუფლება და სხვადასხვა ორგანიზაციის მიერ პირველი არხის სარედაქციო პოლიტიკის კრიტიკა.

მოკლედ: რა ირკვევა მისი პასუხებიდან:

ვასილ მაღლაფერიძე ფიქრობს, რომ:

  • მაუწყებლის მიმართ ე.წ. შავი სიების არსებობაზე გამოთქმული ბრალდებები “აბსურდია“.
  • წარსულში “ქართული ოცნების” თავმჯდომარის მოადგილეობა მას ობიექტურობაში ხელს არ უშლის და ამას „პირველ არხში“ მისი განვლილი პერიოდი ადასტურებს“.
  • კანონით განსაზღვრული საშტატო ნუსხის საჭიროება საზოგადოებრივ მაუწყებელში არ არსებობს.

ვასილ მაღლაფერიძის ხედვა

  • თავის კონცეფციაში მაღლაფერიძემ მხოლოდ საზოგადოებრივი მაუწყებლის ახალ შენობაში გადასვლაზე და ბორდის მხრიდან არხის მიუკერძოებლობის კონტროლზე ისაუბრა.
  • იგივე საკითხები წამოწია გასაუბრებაზეც, და თქვა, რომ “უმთავრესი ამოცანა არის ახალ შენობაში უმტკივნეულოდ გადასვლა”.
  • მისი თქმით, გადასვლის პერიოდში ბორდს ბევრი გადაწყვეტილების მიღება მოუწევს და მზად უნდა იყოს ამისთვის.
  • მან ასევე ყურადღება გაამახვილა მაუწყებლის მიუკერძოებლობაზე - მის კონტროლსა და მეთვალყურეობაზე, რა მიმართულებაც, მისი თქმით, სამაურვეო საბჭოს გასაძლიერებელი აქვს.

ბრალდებები ე.წ. შავი სიებსა და ცენზურაზე

გასაუბრებაზე, ვასილ მაღლაფერიძემ „აბსურდი“ უწოდა საზოგადოებრივ მაუწყებელში ე.წ. „შავი სიებისა“ და ცენზურის არსებობის შესახებ ბრალდებებს და თქვა, რომ ბორდის წევრად არჩევის შემთხვევაში ამ საკითხის გამოკვლევას არ აპირებს.

„შეუძლებელია რაიმის განხილვა, რადგან საბუთები არ არსებობს“ - თქვა მან.

ვრცლად ამ თამაზე: საზ.მაუს “შავი სია” და დაბლოკილი სიუჟეტები - ჟურნალისტები სახელებს ასაჯაროვებენ

კითხვები მის მიუკერძოებლობაზე

2021 წლის 16 იანვარს, ვასილ მაღლაფერიძე პარტია „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მოადგილე გახდა და ეს თანამდებობა ორ თვეში დატოვა.

ბორდის კანდიდატებთან გასაუბრებაზე მაღლაფერიძე ამბობს, რომ ეს მის პოლიტიკურ მიუკერძოებლებზე არ იმოქმედებს.

  • „მე მაქვს პრეტენზია, რომ სადაც ვმუშაობ, იქ ვარ ობიექტური და იქ ამას არ გამოვხატავ და ასეთ ფაქტს ვერ ნახავთ. მაგრამ, რა თქმა უნდა, სტერილური ადამიანი არ არსებობს და მე ამას არ ვმალავ. მე მქონდა პოზიცია და გამჭვირვალე ვარ საზოგადოების წინაშე. ნათელია, სადაც ვიყავი და რასაც ვუჭერდი (მხარს) პოლიტიკურად“- უპასუხა IDFI-ის მედიისა და გამოხატვის თავისუფლების მიმართულების ხელმძღვანელს, გიორგი დავითურს მაღლაფერიძემ.
  • მაღლაფერიძის თქმით, მისი ობიექტურობის გარანტია ის პერიოდია, როდესაც საზოგადოებრივ მაუწყებელში დირექტორად მუშაობდა და ის დასკვნები, რაც არხზე იმ დროს გაკეთდა.
  • „ჩემი წვლილიც არის იმაში, როდესაც, საერთაშორისო ორგანიზაციებმა თქვეს, რომ ეს არის მიუკერძოებელი და დამოუკიდებელი ტელევიზია“ - განმარტა მან.

დირექტორობისას შეუსრულებელი დაპირებები და ხედვა საშტატო განრიგზე

„რატომ უნდა დაგიჯეროთ დღეს, როდესაც ის დაპირებები, რომლებიც დირექტორობისას გაეცით, არ შესრულდა?“ - ჰკითხა რეიტინგის ზრდასა და რეგიონული ოფისების გახსნასთან დაკავშირებით, ვასილ მაღლაფერიძეს, ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის დირექტორმა, მარიამ გოგოსაშვილმა.

  • „მე არ მითქვამს რომ უნდა დამიჯეროთ… მე ვთქვი, რომ თუ ეს ვერ შევასრულე, 2 წელიწად ნახევარში გადავდგები-მეთქი და შეგიძლიათ ნახოთ, რომ როცა კითხვები გაჩნდა, გადავდექი.“ - უპასუხა მარლაფერიძემ.

გათავისუფლებული თანამშრომლების საკითხი

საზოგადოებრივ მაუწყებელს 2017-2019 წლებში, სამსახურიდან უკანონოდ გათავისუფლებული თანამშრომლებისთვის, სასამართლოს გადაწყვეტილებით, 300 000 ლარამდე კომპენსაციის გადახდა მოუხდა. ერთ-ერთი მთავარი პრობლემა მაუწყებელში საშტატო განრიგის არარსებობა იყო.


ვასილ მაღლაფერიძემ თქვა, რომ, მისი არჩევის შემთხვევაში, მენეჯმენტთან საშტატო ნუსხის საკითხის დაყენებას არ აპირებს, „იმიტომ რომ, ეს, პრაქტიკულად არ არის საჭირო. ეს თანამშრომლების ცხოვრებაში არაფერს არ ცვლის, არც მათ შრომით უფლებებთან დაკავშირებით“.

მან დასძინა, რომ საშტატო ნუსხის აუცილებლობაზე კანონმდებლობიდან მუხლი საერთოდ ამოსაღებია:

  • „ჩვენი კანონმდებლობით, ნებისმიერი თანამშრომელი 3 წლის შემდეგ ავტომატურად ხვდება შტატში. შტატი, როგორც ასეთი, აღარ არსებობს ასეთი რამ პრაქტიკაში და ეს არის თავის სირთულეებთან დაკავშირებული.
  • მე მგონია, რომ სულ უნდა ამოვიღოთ ეგ მუხლი საერთოდ და დამთავრდება ეგ თემა. აუთსორსზე უნდა გადავიდეს ეს ტელევიზია.“

კონტექსტი

ბორდის სამ წევრს - ირინა ფუტკარაძეს, გიორგი ნიჟარაძეს და ირაკლი პაპავას, რომლებიც 2016 წლიდან არიან სამეურვეო საბჭოში, ვადა 18 აპრილიდან ეწურებათ.

2 აპრილს, საქართველოს პარლამენტის ვებგვერდზე გამოქვეყნდა საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს წევრობის 12 კანდიდატის სია.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს სამი ახალი წევრის შესარჩევად საქართველოს პარლამენტმა საკონკურსო კომისია 31 მარტს დაამტკიცა. კომისიის 9 წევრიდან 3 – „იმედის“ ჰოლდინგშია დასაქმებული - ბაკურ ბაკურაძე, ეკა მელქაძე და ნინო მეუნარგია. კომისიის თავმჯდომარე რეჟისორი ბაკურ ბაკურაძეა. ის პროსახელისუფლებო განცხადებებით გამოირჩევა.
კატეგორია: საქართველო
საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს სამი ახალი წევრის შესარჩევად საქართველოს პარლამენტმა საკონკურსო კომისია დაამტკიცა. კომისიის 9 წევრიდან 3 – „იმედის“ ჰოლდინგშია დასაქმებული.

ვინ შეარჩევს კანდიდატებს

30 მარტს საქართველოს პარლამენტმა 89 ხმით მხარი დაუჭირა საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს მეურვეობის კანდიდატთა შესარჩევ საკონკურსო კომისიის შემადგენლობას.

შერჩეული 9 წევრიდან სამი - ბაკურ ბაკურაძე, ეკა მელქაძე და ნინო მეუნარგია - ტელეკომპანია „იმედის“ ჰოლდინგში მუშაობს.

დეტალურად:

  • ბაკურ ბაკურაძე − რეჟისორი; ბაკურაძე ღიად უჭერს მხარს „ქართულ ოცნებას“ და პროსახელისუფლებო განცხადებებით გამოირჩევა. 2020 წლიდან მუშაობს ტელეკომპანია „იმედში“.
  • ეკა მელქაძე − ჟურნალისტი; ბაკურ ბაკურაძესთან ერთად მუშაობს ტელეკომპანია „იმედში“, გადაცემა „ავტოგრაფში“.
  • ნინო მეუნარგია − ჟურნალისტი, რადიო „იმედის“ წამყვანი;
  • მიშა ჯავახიშვილი − მუსიკოსი, თბილისის ახალგაზრდული კაპელის ხელმძღვანელი; იგი ტელეკომპანია „იმედის“ წამყვანის ლევან ჯავახიშვილის ძმაა.
  • გიორგი იმედაშვილი − საქართველოს უნივერსიტეტის საერთაშორისო ურთიერთობების სამსახურის უფროსი; იმედაშვილი იყო „ნაციონალური მოძრაობის“ პოლიტიკური საბჭოს წევრი.
  • მაკო ჯაოშვილი − მართვისა და კომუნიკაციის საერთაშორისო სასწავლო უნივერსიტეტ „ალტერბრიჯის“ ვიცე-რექტორი, ასოცირებული პროფესორი. ის საზოგადორბერივი მაუწყებლის ბორდის შესარჩევ საკონკურსო კომისიაში 2020 წელსაც იყო.
  • ერმილე მესხია − ბათუმის ხელოვნების სახელმწიფო სასწავლო უნივერსიტეტის განათლების, ჰუმანიტარულ და სოციალურ მეცნიერებათა ფაკულტეტის დეკანი, პროფესორი. 2019 წელს მონაწილეობდა აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის მრჩეველთა საბჭოს წევრების შესარჩევ კომისიაში, 2020 წელს - იყო საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხის ბორდის წევრების შესარჩევი კომისიის წევრი.
  • მარიამ გოგოსაშვილი − საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის აღმასრულებელი დირექტორი. იგი საზოგადორბერივი მაუწყებლის ბორდის შესარჩევ საკონკურსო კომისიაში 2020 წელსაც იყო.
  • გიორგი დავითური − ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტის (IDFI) მედიისა და გამოხატვის თავისუფლების მიმართულების ხელმძღვანელი;

კომისიის დაკომპლექტებას გამოეხმაურა კოალიცია მედია ადვოკატირებისთვის. მათი განცხადებით, დაუშვებელია, რომ ბორდის შესარჩევ კომისიაში კერძო მაუწყებლის - “იმედის” არაერთი წარმომადგენელი მონაწილეობს:

„საკანონმდებლო დონეზე დადგენილი კრიტერიუმის მიუხედავად, პარლამენტმა არასწორად გამოიყენა დისკრეცია და არ გაითვალისწინა კომისიის შემადგენლობაში პლურალიზმის მაღალი საჭიროება” - აცხადებს მედიაკოალიცია 

ვინ ტოვებს ბორდს?

ამ დროისთვის საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭო შემდეგნაირად არის დაკომპლექტებული:

  • სამეურვეო საბჭოს თავმჯდომარე ირინა ფუტკარაძეა
  • საბჭოს წევრები არიან: მიხეილ ჩიკვილაძე, გრიგოლ მურღულია, ზაზა აბაშიძე, ბონდო მძინარაშვილი, იზაბელა ოსიპოვა, ბესიკ ლილუაშვილი, ირაკლი პაპავა, გიორგი ნიჟარაძე.

ბორდის სამ წევრს - ირინა ფუტკარაძეს, გიორგი ნიჟარაძეს და ირაკლი პაპავას, რომლებიც 2016 წლიდან არიან სამეურვეო საბჭოში, ვადა 18 აპრილიდან ეწურებათ.

ბორდის წევრობის მსურველებმა განაცხადი პირველ აპირამდე უნდა გააკეთონ.

კომისიის წევრების შერჩევის რეგლამენტი

  • პარლამენტის რეგლამენტის მიხედვით, საკონკურსო კომისია 9 წევრით უნდა იყოს დაკომპლექტებული.
  • მათ შემადგენლობაში უნდა შედიოდნენ სამოქალაქო საზოგადოებისა და აკადემიური წრეების წარმომადგენლები.
  • კომისიის წევრების კანდიდატებს პარლამენტის თავმჯდომარე ფრაქციებთან, უფრაქციო პარლამენტის წევრებთან, აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლეს საბჭოსთან და საქართველოს სახალხო დამცველთან კონსულტაციების შედეგად არჩევს.

როგორ ირჩევს კომისია კანდიდატებს

საკონკურსო კომისიამ 3 მეურვე კანდიდატურების წარდგენის ვადის ამოწურვიდან 10 კალენდარული დღის ვადაში, ორ ეტაპად უნდა შეარჩიოს:

პირველ ეტაპზე
  • კანდიდატები შეირჩევიან „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონით დადგენილი საკვალიფიკაციო მოთხოვნების შესაბამისად.
  • კანდიდატთა შეფასების დამატებითი კრიტერიუმები განისაზღვრება საკონკურსო კომისიის დებულებით.

მეორე ეტაპზე
  • კანდიდატები შეირჩევიან მათ მიერ წარდგენილი საზოგადოებრივი მაუწყებლის განვითარების კონცეფციების განხილვის და მათთან გასაუბრების შედეგად.

კანდიდატთა შერჩევის შემდეგ

  • საკონკურსო კომისია უმრავლესობას, უმრავლესობის გარეთ დარჩენილ პარლამენტის წევრებს, საქართველოს სახალხო დამცველსა და აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლეს საბჭოს წარუდგენს ასარჩევზე სულ ცოტა სამჯერ მეტ კანდიდატურას.

სამეურვეო საბჭოს დაკომპლექტების წესი

  • საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭო სულ 9 წევრისგან შედგება.
  • მეურვის უფლებამოსილების ვადა არაუმეტეს 6 წელია.
  • სამეურვეო საბჭოს შემადგენლობის ერთი მესამედი როტაციის წესით 2 წელიწადში ერთხელ იცვლება.
  • არ შეიძლება, ერთი და იგივე ადამიანი კი მეურვედ ერთ ვადაზე მეტი ხნით აირჩეს.

მეურვეობის კანდიდატებიდან:

  • ორ მეურვეს საქართველოს პარლამენტი სიითი შემადგენლობის უმრავლესობით ირჩევს საქართველოს სახალხო დამცველის წარდგენით.
  • სამს – საპარლამენტო უმრავლესობის წარდგინებით.
  • სამს – საპარლამენტო უმრავლესობის გარეთ დარჩენილ პარლამენტის წევრთა არანაკლებ ერთი მეოთხედის წარდგინებით.
  • ერთს – აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს წარდგინებით.

რა მოთხოვნების დაკმაყოფილებაა საჭირო ბორდის წევრობისთვის

მეურვეობის კანდიდატი უნდა იყოს:

  • საქართველოს მოქალაქე, საზოგადოებრივი აღიარებისა და ნდობის მქონე პირი.
  • მას უნდა ჰქონდეს მაგისტრის ან მასთან გათანაბრებული აკადემიური ხარისხი და არანაკლებ 10 წლის მუშაობის გამოცდილება.
  • მათ შორის, სულ ცოტა 5 წლისა - ჟურნალისტიკის, ადამიანის უფლებათა დაცვის, საფინანსო, ელექტრონული კომუნიკაციების, სახელოვნებო, სამწერლო ან/და სამეცნიერო-პედაგოგიურ სფეროში.
კატეგორია: საერთაშორისო ამბები
უკრაინაში შეჭრის შემდეგ, რუსეთში ამოქმედდა კანონი „ფეიკების“ შესახებ, რომლის მიხედვითაც ომის შესახებ კრემლის ნარატივის საწინააღმდეგო ინფორმაციის გავრცელების შემთხვევაში, შესაძლოა მოქალაქე 15 წლით დააპატიმრონ.

კანონპროექტი სისხლის სამართლის კოდექსში ცვლილებების შესახებ რუსეთის სახელმწიფო დუმამ და ფედერაციის საბჭომ 4 მარტს განიხილა და იმავე დღესვე დაამტკიცა.

რას ამბობს კანონი?


რუსეთში იკრძალება უკრაინის ომის შესახებ ნებისმიერ ინფორმაციის გავრცელება, რომელიც მთავრობის ოფიციალურ ინფორმაციას ეწინააღმდეგება. კანონდარღვევის შემთხვევაში კი, რუსეთის მოქალაქე დაისჯება ჯარიმით ან 15 წლამდე პატიმრობით.

  • რუსეთში იკრძალება ჯარის შესახებ ნებისმიერი მადისკრედიტებელი და „ყალბი ინფორმაციის“ გავრცელება.
  • უკრაინაში რუსეთის შეჭრა და ომის წამოწყება უნდა მოიხსენიონ, როგორც „სპეციალური ოპერაცია“ და არა „ომი“.

რუსული სამთავრობო საინფორმაციო სააგენტო, „ტასის“ ინფორმაციით, პალატის სპიკერმა ვიაჩესლავ ვოლოდინმა სახელმწიფო სათათბიროს სხდომაზე თქვა: „მიღებული კანონები საჭიროა, რათა ობიექტური ინფორმაცია გავრცელდეს და დაიცვან მოქალაქეები და ქვეყანა სიცრუისგან, რომელიც ძირითადად უცხოური საინფორმაციო წყაროებიდან მოდის“.

უფრო დეტალურად:


რუსეთის ფედერაციის სისხლის სამართლის კოდექსს 207.3 მუხლის მიხედვით, რუსეთის ფედერაციის შეიარაღებული ძალების გამოყენების შესახებ მიზანმიმართულად „ცრუ ინფორმაციის“ გავრცელება ისჯება:

  • ჯარიმით 700 000-დან 1,5 მილიონამდე რუბლის ოდენობით (7200$-დან 15500$-მდე).
  • ან მსჯავრდებულის ხელფასის ან სხვა შემოსავლის დაქვეთა 12-დან 18 თვემდე პერიოდის განმავლობაში.
  • ან გამასწორებელი შრომით ერთ წლამდე ვადით.
  • ან იძულებითი შრომით სამ წლამდე ვადით ან თავისუფლების აღკვეთით 3 წლის ვადით.
კანონის მიხედვით, ეს „რუსეთის ფედერაციის და მისი მოქალაქეების ინტერესების დაცვის, საერთაშორისო მშვიდობისა და უსაფრთხოების შენარჩუნებას“ ემსახურება.

იგივე ქმედება ჩადენილი:


  • პირის მიერ სამსახურებრივი მდგომარეობის გამოყენებით;
  • ჩადენილი ჯგუფურად;
  • ბრალდების მხარისათვის ხელოვნურად შექმნილი მტკიცებულებებით
  • ეგოისტური მოტივებით
  • პოლიტიკური, იდეოლოგიური, რასობრივი, ეროვნული ან რელიგიური სიძულვილის ან მტრობის, ან რომელიმე სოციალური ჯგუფის მიმართ სიძულვილის ან მტრობის გამო

ისჯება:

  • ჯარიმით 3 მილიონიდან 5 მილიონ რუბლამდე (31 000$-დან 52 000$-მდე) • ან მსჯავრდებულის ხელფასი ან სხვა შემოსავლის ოდენობით 3-დან 5 წლამდე.
  • ან 5 წლამდე სავალდებულო შრომით, ან გარკვეული თანამდებობის/საქმიანობის უფლების ჩამორთმევით 5 წლამდე ვადით.
  • ან თავისუფლების აღკვეთით 5-დან 10 წლამდე.

თუ ამ მუხლის პირველი და მეორე ნაწილებით გათვალისწინებულმა ქმედებებმა, "მძიმე შედეგები გამოიწვია", სასჯელი შემდეგია:

  • თავისუფლების აღკვეთა 10-დან 15 წლამდე და გარკვეული თანამდებობის/საქმიანობის უფლების ჩამორთმევია 5 წლამდე ვადით.

ვლადიმერ პუტინის მთავრობამ „ყალბი ამბების“ შესახებ კანონი 2019 წელსაც მიიღო, რომელიც ითვალისწინებს ჯარიმებსა და პატიმრობას რუსეთის მთავრობის უპატივცემულობისთვის, მაგრამ სასჯელი გაცილებით მსუბუქი იყო - 15-დღიანი პატიმრობა.
კატეგორია: საერთაშორისო ამბები
რუსეთის სახელმწიფო ტელევიზიის პირველი არხის თანამშრომელ მარინა ოვსიანიკოვას, რომელიც პირდაპირ ეთერში ომის საწინააღმდეგო ბანერით შეიჭრა, ადვოკატი ამ დრომდე ეძებს.

რა მოხდა?

  • 14 მარტს, მარინა ოვსიანიკოვა, რუსეთის სამთავრობო ტელევიზიის - „პირველი არხის” რედაქტორი, არხის მთავარი საინფორმაციო გამოშვება „ვრემიას“ პირდაპირ ეთერში, სტუდიაში ომის საწინააღმდეგო მოწოდებებით და ბანერით შეიჭრა - „შეაჩერეთ ომი. არ დაუჯეროთ პროპაგანდას. აქ თქვენ გატყუებენ“.
  • ოვსიანიკოვა სულ რამდენიმე წამით გამოჩნდა ეთერში, საინფორმაციო გამოშვების წამყვანმა მისი პროტესტი არ შეიმჩნია და საუბარი განაგრძო, ხოლო სტუდიიდან პირდაპირი ჩართვა შეწყდა და ეთერში ჩაწერილი კადრები გავიდა.
  • მალევე სოციალურ ქსელში გავრცელდა მარინა ოვსიანიკოვას მიერ ჩაწერილი ვიდეო, სადაც იგი რუსეთს აგრესორს უწოდებს, ხოლო იმას, უკრაინაში ხდება - დანაშაულს.
  • ოვსიანკოვა აგრესიაზე პასუხისხმგებლობას მთლიანად რუსეთის პრეზიდენტს, ვლადიმერ პუტინს აკისრებს.

ვიდეო მიმართვაში ოვსიანიკოვა ამბობს რომ რცხვენია, რადგან წლების განმავლობაში კრემლის პროპაგანდით იყო დაკავებული და ხალხს ატყუებდა:

  • მრცხვენია, რადგან ტელევიზორის ეკრანიდან ტყუილის ლაპარაკს ვუშვებდი. მრცხვენია, რადგან რუსი ადამიანების „დაზომბების“ საშუალებას ვაძლევდი.
  • ჩვენ ჩუმად ვიყავით 2014-შიც, როცა ეს ყველაფერი იწყებოდა. ჩვენ არ გამოვედით მიტინგებზე, როცა კრემლმა ნავალნი მოწამლა. ჩვენ უბრალოდ ჩუმად ვუყურებდით ამ ანტიადამიანურ რეჟიმს.
  • ახლა მთელმა მსოფლიომ გვაქცია ზურგი და ჩვენი შთამომავლების ათი თაობა ვერ ჩამოირეცხავს ძმათამკვლელი ომის სირცხვილს.
  • მხოლოდ ჩვენ, გონიერ რუს ადამიანებს, შეგვწევს ძალა, შევაჩეროთ მთელი ეს სიგიჟე. გადით მიტინგებზე, არაფერი მოხდება, ყველას ვერ დაგვიჭერენ”.


 

ფოტოების და ვიდეოების გავრცელების შემდეგ, სამთავრობო საინფორმაციო სააგენტო, Tass-მა გაავრცელა ინფორმაცია ოვსიანობას დაკავების შესახებ.

ამის შესახებ შესახებ დაწერა Novaya Gazeta-მაც.

  • ნოვაია გაზეტამ ოვსიანკოვას საპროტესტო ბანერის წარწერა დაფარა.
  • გამოცემამ ასევე მიუთითა, რომ ბანერზე დატანილი წარწერის გამოჩენას როსკომნადზორი და სისხლის სამართლის კოდექსი უკრძალავთ.

.

13 მარტს, ეთერში შეჭრამდე ერთი დღით ადრე, ოვსიანიკოვამ ფეისბუკის პირად პროფილზე ატვირთა ფოტო შვიდობის მტრედის გამოსახულებით. ფოტოზე მას უკეთია ყელსაბამი რუსეთისა და უკრაინის დროშების ფერებით.

რა ემუქრება ოვსიანკოვას?

  • რუსმა ადვოკატმა და უფლებადამცველმა პაველ ჩიკოვმა Twitter-ზე დაწერა, რომ მისი ორგანიზაცია იურიდიულ დახმარებას უფასოდ გაუწევს. მისივე თქმით, ადვოკატები მის პოვნას ცდილობენ.
  • საერთაშორისო მედია რუსულ სამთავრობო გამოცემებზე დაყრდნობით წერს, რომ შესაძლოა ჟურნალისტის წინააღმდეგ საქმე აღიძრას ადმინისტრაციული და სისხლის სამართლის წესით.
  • TASS იტყობინება, ჟურნალისტის წინააღმდეგ წინა საგამოძიებო მოკვლევა მიმდინარეობს „რუსეთის ფედერაციის შეიარაღებულ ძალებზე განზრახ მცდარი ინფორმაციის გავრცელების საქმეზე.“ 
  • Настоящее Время-ს წერს, რომ შესაძლოა, ოვსიანიკოვას დაეკისროს პასუხისმგებლობა ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 20.3.3 მუხლის მიხედვით - „საჯარო ქმედებები, რომლებიც მიმართულია რუსეთის ფედერაციის შეიარაღებული ძალების დისკრედიტაციისკენ, რუსეთის ფედერაციის და მისი ინტერესების დასაცავად“.
  • Настоящее Время-ს დაუდასტურებელი ინფორმაციით, ჟურნალისტი მოსკოვის ოლქის პოლიციის განყოფილებაში ჰყავდათ დაკავებული, თუმცა ადამიანის უფლებების დამცველებს დეპარტამენტში განუცხადეს, რომ დაკავებული ჟურნალისტი იქ არ იყო.

ვინ არის მარიანა ოვსიანნიკოვა?

მარიანა ოვსიანნიკოვას შესახებ ბევრი ინფორმაცია არ იძებნება.

იგი 1978 წელს ოდესაში დაიბადა. მამამისი უკრაინელია, დედა კი - რუსი.

მისი სოციალური ქსელებიდან ირკვევა, რომ რუსეთის სამთავრობო ტელევიზიაში მუშაობის დაწყებამდე, ყუბანის სახელმწიფო უნივერსიტეტი და რუსეთის საპრეზიდენტო ეროვნული ეკონომიკისა და საჯარო ადმინისტრირების აკადემია (Kuban State University & the Russian Presidential Academy of National Economy & Public Administration) დაამთავრა.

გამოხმაურებები ოვსიანკოვას განცხადებაზე

  • 14 მარტს უკრაინის პრეზიდენტმა ვოლოდიმირ ზელენსკიმ გაავრცელა ვიდეო მიმართვა ტექსტით: ”მადლობელი ვარ იმ რუსების, რომლებიც არ წყვეტენ სიმართლის გადმოცემას, რომლებიც ებრძვიან დეზინფორმაციას და უყვებიან რეალურ ფაქტებს თავიანთ მეგობრებსა და ოჯახებს. და პირადად იმ ქალის, რომელიც პირველი არხის სტუდიაში ომის საწინააღმდეგო პლაკატით გამოვიდა“. 
  • უკრაინის რადას წევრმა რომან ჰრისჩუკმა ეჭვი შეიტანა ოვსიანკოვას გულწრფელობაში: მან ტვიტერზე დაწერა, რომ „ჟურნალისტი რუსული პროპაგანდის ძირითად ნარატივის ავითარებს“ და ეს სპექტაკლია“, რათა ევროკავშირში, დიდ ბრიტანეთში და აშშ-ში საზოგადოებრივ აზრზე გავლენა მოახდინონ და სანქციები შეუმსუბუქონ.
  • ამერიკელმა სენატრმა ბერნი სანდერსმა ოვსიანკოვას ჟესტს „წარმოუდგენელი გამბედაობა“ უწოდა.

კონტექსტი

  • უკრაინაში შეჭრის და ომის დაწყების შემდეგ რუსეთის ხელისუფლებამ ომის მოწინაღმდეგე მომიტინგეების დარბევა დაიწყო.
  • გარდიანის ინფორმაციით, პროტესტის გამოხატვის გამო რუსეთში 15000-მდე ადამიანი დააკავეს, მათ შორის ბავშვები და მოხუცები. 
  • მთავრობამ რუსეთში დაბლოკა ოცზე მეტი რუსული მედიასაშუალება.
  • საქმიანობა შეაჩერა რუსულმა დამოუკიდებელმა ტელევიზია, დოჟდმა, ხოლო მისი ჟურნალისტების ნაწილს ქვეყნის დატოვება მოუხდა.
  • აიკრძალა სოციალური მედიის პლატფორმები Facebook და Instagram.

ვრცლად ამ თემაზე: საინფორმაციო ომი რუსეთში - დაბლოკილი მედია და პროპაგანდა
კატეგორია: ეთიკა
ჩვენ დავაკვირდით რუსთაველის გამზირზე, უკრაინის მხარდამჭერი აქციების სატელევიზიო გაშუქებას 25 თებერვლიდან 1 მარტის ჩათვლით. ცენტრალური ტელევიზიების ხედვა ამ აქციების მიმართაც განსხვავებულია.

რა ხდება

24 თებერვლიდან, მას შემდეგ რაც რუსეთი უკრაინაში შეიჭრა, რუსთაველის გამზირზე ყოველდღე იმართებოდა ხალხმრავალი აქციები უკრაინის მიმართ სოლიდარობის ნიშნად და საქართველოს მთავრობის პოზიციის გასაპროტესტებლად.

რას დავაკვირდით?

  • ჩვენ ვაკვირდებოდით 25, 26, 27, 28 თებერვალსა და 1 მარტს აქციების გაშუქებას შვიდ ცენტრალურ მაუწყებელზე.
  • ეს ტელევიზიებია: პირველი არხი, იმედი, ფორმულა, რუსთავი 2, ტვ პირველი, მთავარი არხი, პოსტვ.
  • დაკვირვება მოიცავდა 18:00 საათიდან 00:00 საათამდე პერიოდს.
  • დაკვირვებისას დათვლილია მაუწყებლების მიერ უშუალოდ თბილისში მიმდინარე აქციების გაშუქებისთვის დათმობილი დრო.
  • არ ვითვლიდით საინფორმაციო გამოშვებების/ტოქშოუების მიმდინარეობისას სტუდიაში წამყვანის/რესპონდენტების მიერ აქციების შესახებ გაჟღერებულ ინფორმაციას.

რა აღმოვაჩინეთ?

  • ყველა მაუწყებლისთვის საინფორმაციო გამოშვებების მთავარი თემა უკრაინაში მიმდინარე მოვლენები იყო.
  • ფორმულა, მთავარი არხი და ტვ პირველი საგანგებო რეჟიმში მაუწყებლობდნენ და 18:00 საათიდან გვიან ღამემდე ეთერში თითქმის უწყვეტ რეჟიმში გადიოდა საინფორმაციო გამოშვებები და ტოქშოუები, ხოლო რუსთაველის გამზირზე მიმდინარე აქციები პირდაპირ ეთერში გადაიცემოდა.
  • ცვლილებები იყო რუსთავი 2-ის და იმედის ბადეში - საინფორმაციო გამოშვებები და ტოქშოუები გახანგრძლივებულად მაუწყებლობდნენ. თუმცა, ამ არხებისთვის აქციების გაშუქება პრიორიტეტი არც ერთ დღეს არ ყოფილა.
  • სხვა მაუწყებლების მსგავსად, პირველი არხიც პერიოდულად საგანგებო რეჟიმში მაუწყებლობდა. თუმცა, პირველ მარტამდე აქციის გაშუქებას პრიორიტეტს არც ეს ტელევიზია ანიჭებდა.
  • თითქმის არანაირი ცვლილება არ ყოფილა პოსტვ-ის საინფორმაციო ბადეში. არხი, ფაქტობრივად, არ აშუქებდა აქციებს.

ამ პერიოდში გამართულ აქციებს შორის ორი ყველაზე ხალხმრავალი იყო:

  • 25 თებერვალს რუსთაველის გამზირზე შეკრებილი მოქალაქეები უკრაინისთვის სოლიდარობის გამოცხადებასთან ერთად, აპროტესტებდნენ პრემიერ მინისტრის გადაწყვეტილებასაც.
  • ირაკლი ღარიბაშვილმა 25 თებერვალს დღეს თქვა, რომ საქართველო არ შეუერთდება რუსეთისთვის დაკისრებულ საერთაშორისო სანქციებს და ეს გადაწყვეტილება "ეროვნული ინტერესების გათვალისწინებით" ახსნა.
  • 1 მარტს უკრაინის პრეზიდენტმა, ვოლოდიმირ ზელენსკიმ კონსულტაციებისთვის საქართველოდან უკრაინის ელჩი იგორ დოლგოვი გაიწვია. მიზეზად „მოხალისეების არგამოშვება და სანქციებთან დაკავშირებით ამორალური პოზიცია“ დაასახელა.
  • ამ დღეს აქციაზე შეკრებილმა ოპოზიციონერმა პოლიტიკოსებმა, აქტივისტებმა, საჯარო პირებმა და მოქალაქეებმა უკრაინის მხარდაჭერის პარალელურად, საქართველოს მთავრობის გადადგომა და ევროკავშირის წევრობაზე განაცხადის შეტანა მოითხოვეს.

უფრო დეტალურად:

პირველი არხი

  • 25, 26, 27, 28 თებერვალს, პირველი არხისთვის რუსთაველის გამზირზე მიმდინარე ხალხმრავალი აქციების გაშუქება პრიორიტეტული არ ყოფილა.
  • თითოეულ დღეს აქციების შესახებ ინფორმაციას “მოამბე“ 21:00 საათიანი გამოშვების შუა ან დასკვნით ნაწილში გადასცემოდა.
  • გაშუქების დრო თითოეულ დღეს დაახლოებით 1-დან 5 წუთამდე მერყეობდა.
ყველაზე დიდი დრო, ჯამში დაახლოებით 1 საათი, აქციის გაშუქებას პირველმა არხმა 1 მარტს დაუთმო.
  • აქციის გაშუქებისას ჟურნალისტი ამბობდა, რომ „წინა დღეებისგან განსხვავებით, ამ დღეს პოლიტიკური ხასიათის აქცია“ იმართებოდა.
  • წამყვანიც და ადგილზე მყოფი კორესპონდენტიც აქცენტს აკეთებდნენ, რომ რუსთაველზე „ნაციონალური მოძრაობის მიერ ორგანიზებული“ აქცია იმართებოდა და პროტესტს სხვა ოპოზიციური პარტიებიც უერთდებოდნენ.
alt
იმედი

ტელეკომპანია „იმედი“ რუსთაველზე მიმდინარე აქციას თავდაპირველად არ აშუქებდა.
  • 25 თებერვალს „იმედს“ აქცია არ გაუშუქებია.
  • 26-27 თებერვალს „იმედმა“ აქციის გაშუქებას რამდენიმე წამი დაუთმო. ჟურნალისტმა სხვა თემების წარდგენისას თქვა, რომ „თბილისში სოლიდარობის აქცია იმართება“ 
  • შედარებით დიდი დრო, ჯამში, დაახლოებით 4 წუთი, „იმედმა“ აქციის გაშუქებას 28 თებერვალს დაუთმო. ამ დღეს "ქართული ოცნების" თავმჯდომარე ირაკლი კობახიძემ მოქალაქეებს უკრაინის მიმართ განსაკუთრებული სოლიდარობის გამოხატვისთვის მადლობა გადაუხადა.
  • 1 მარტის აქციას „იმედი“ ჯამში დაახლოებით 6 წუთის განმავლობაში აშუქებდა. „თბილისში რადიკალები პრემიერის გადადგომას და ვადამდელი არჩევნების დანიშვნას ითხოვენ“ - ამბობდა გადაცემა „იმედი LIVE-ის“ წამყვანი პირდაპირ ეთერში.
alt
რუსთავი 2

25 თებერვლიდან 1 მარტამდე პერიოდში გამართული აქციები „რუსთავი 2-სთვის“ პირდაპირ ეთერში გასაშვებად პრიორიტეტული არ ყოფილა.

მაუწყებელი ამ ამბავს საინფორმაციო გამოშვებების შუა ან დასკვნით ნაწილში აშუქებდა და ყოველ დღე ჯამში დაახლოებით 2-დან 6 წუთამდე დროს უთმობდა.
alt
მთავარი არხი, ფორმულა, ტვ პირველი

25 თებერვლიდან 1 მარტის ჩათვლით პერიოდში, ფორმულა, მთავარი არხი და ტვ პირველი საგანგებო რეჟიმში მაუწყებლობდნენ და 18:00 საათიდან გვიან ღამემდე ეთერში თითქმის უწყვეტ რეჟიმში გადიოდა საინფორმაციო გამოშვებები და ტოქშოუები.

  • სამივე არხი რუსთაველის გამზირზე მიმდინარე აქციებს პირდაპირ ეთერში აშუქებდა.
  • საინფორმაციო გამოშვებებში თუ ტოქშოუებში სხვა თემებზე საუბრისას და ეთერში სიუჟეტების გასვლის პარალელურადაც, ეკრანზე აქციის კადრები ჩანდა.
alt
პოსტვ

პოსტვ რუსთაველზე მიმდინარე აქციებს პირველი 4 დღის განმავლობაში საერთოდ არ შეხებია. სამაგიეროდ, მაყურებელს არწმუნებდა, რომ „ხელისუფლება უკრაინას სრულ მხარდაჭერას უცხადებს და ამ პოზიციას ყველა პოლიტიკურ ასპარეზზე აფიქსირებს“.
  • აქცია პოსტივის საინფორმაციო გამოშვებაში პირველად 1 მარტს გაშუქდა. არხმა თემაზე საუბარს 37 წამი დაუთმო. 
  • ჟურნალისტი ამბობდა, რომ „რამდენიმე დღეა რუსთაველზე მოქალაქეები სოლიდარობას უცხადებენ უკრაინას, ნაციონალური მოძრაობა კი პარლამენტის პიკეტირების ინიციატივით მივიდა, თუმცა, „სირცხვილიას“ წევრებთან რადიკალიზაციის გზებზე ვერ შეთანხმდა“.

ამ დღეს აქციაზე საუბარი გაგრძელდა გადაცემებში - „პოლიტიკური ინტერვიუ დათა გვასალიასთან ერთად“ და „სამნი და Co“. წამყვანები ეთერში პერიოდულად უშვებდნენ ფორმულას პირდაპირი ეთერიდან ამოჭრილ ფრაგმენტებს, აქციაზე ზურაბ ჯაფარიძის, გიორგი მარგველაშვილის, მიშა მშვილდაძის, გიგა ბოკერიას გამოსვლებიდან და ცდილობდნენ მათ დისკრედიტაციას.

პოსტვ ირწმუნებოდა, რომ ოპოზიციას საქართველოს ომში ჩართვა სურს, მთავრობა კი ეროვნულ ინტერესებს იცავს.

 

alt

კატეგორია: ეთიკა
“იმედმა” საქართველოდან უკრაინის ელჩის გაწვევის ამბავი თავდაპირველად 1 თებერვლის თარიღით გამოაქვეყნა და კომენტარების ფუნქცია შეზღუდა

რა მოხდა

უკრაინის პრეზიდენტმა, ვოლოდიმირ ზელენსკიმ კონსულტაციებისთვის საქართველოდან უკრაინის ელჩი იგორ დოლგოვი გაიწვია. ზელენსკიმ განაცხადა, რომ ელჩის გაწვევის მიზეზი „მოხალისეების არგამოშვება და სანქციებთან დაკავშირებით ამორალური პოზიციაა”.

  • ამბავი, სათაურით, „უკრაინამ საქართველოდან საკუთარი ელჩი კონსულტაციებისთვის გაიწვია“ - „იმედინიუსმა“ ვებგვერდზე 1 მარტს, 15:23 საათზე გამოაქვეყნა.
  • ტელეკომპანია “იმედის” ფეისბუქ გვერდზე კი 1 თებერვლის თარიღით დადო და კომენტარების ფუნქცია შეზღუდა.
  • რამდენიმე წუთში ფეისბუქზე გამოქვეყნების თარიღი კვლავ შეიცვალა და ნიუსი ამ დროისთვის 1 მარტის თარიღით დევს, თუმცა, კომენტარების ფუნქცია კვლავ შეზღუდულია.

იმედის” პოზიცია

სოციალური მედიის მიმართულების ხელმძღვანელი ლოლიტა ხუბუა ამბობს, რომ თარიღი სოციალური მედიიის მენეჯერს შეეშალა და როგორც კი შეამჩნიეს, მაშინვე ჩაასწორეს:

  • "სოცმედია მენეჯერის ტექნიკური შეცდომა იყო. პოსტს ვდრაფტავთ, ვამზადებთ გასატანად და მერე ვუთითებთ დროს და საიტზე დადებიდან 5 წუთში ვაზიარებთ, ვითარებიდან გამომდინარე, პრიორიტეტებს ვანიჭებთ.
  • ცხადია, არანაირი მიზანი არ ჰქონია ამას. ტექნიკური შეცდომა იყო პოსტის დაგეგმარების. "დაასქეჯულა"(Schedule) არასწორად, კალენდარს არ შეხედა სწორად". 

როგორ არის შესაძლებელი პოსტის წინა თარიღით გამოქვეყნება ფეისბუკზე?

  1. პოსტის Schedule ანუ წინასწარ გამოსაქვეყნებლად კონკრეტულ დროს გამზადება შესაძლებელია, თუმცა ეს ფუნქცია, Schedule, არ იძლევა წინა რიცხვით გამოქვეყნების საშუალებას.
  2. წინა რიცხვით გამოქვეყნება შესაძლებელია მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ Backdate - ანუ წინა რიცხვით დადების ღილაკს დააჭერ.

კომენტარების შეზღუდვაზე, ლოლიტა ხუბუა ამბობს:
  • „ბოტების ძალიან დიდი შემოტევა გვაქვს, არა ჩვენი „ფოლოვერების“. სადაც ვხედავთ, რომ დიდი შემოსევაა, ვუთიშავთ კომენტარების ფუნქციას“.

თუმცა, „იმედის“ ფეისბუქის გვერდზე გამოქვეყნებულ სხვა პოსტებს კომენტარების ფუნქცია შეზღუდული არ აქვს, რაზეც ხუბუა ამბობს, რომ „დინამიკის მიხედვით“ არჩევენ რას შეუზღუდონ დაკომენტარების ფუნქცია - „როცა ვხედავთ რა იწერება და რა ტემპით იწერება“.

  • ლოტიტა ხუბუა ამბობს, რომ ერთი თვის ცდომილებით - 1 თებერვლის თარიღით დადებულ პოსტს 1 წუთში უკვე რამდენიმე შეურაცხმყოფელი კომენტარი ჰქონდა: „იდებოდა ფოტოები, ბმულები, სადაც დიდი შეურაცხყოფა იყო ყველას მიმართ“ - რაც, მისი თქმით, წაშალეს და კომენტარების დაწერის ფუნქცია გათიშეს

კონტექსტი

  • მეექვსე დღეა, რაც რუსეთი უკრაინაში შეიჭრა და სრულმასშტაბიანი ომი მიმდინარეობს
  • 25 თებერვალს ირაკლი ღარიბაშვილმა განაცხადა, რო საქართველო რუსეთის წინააღმდეგ სანქციებს არ უერთდება.
  • 28 თებერვალს უკრაინის პრემიერ-მინისტრმა დენის შმიგალმა ტვიტერზე ირაკლი ღარიბაშვილს მოუწოდა, მოხალისეებს თბილისიდან კიევში ფრენის უფლება მიეცა: „მამაცი ქართველი ძმები უკრაინის დასახმარებლად აეროპორტში ფრენას ელოდებიან. იმედია, ირაკლი ღარიბაშვილი გამბედაობას გამოიჩენს და ფრენის ნებართვას გასცემს. უკრაინა ამას ელოდება! ევროპა ამას ელოდება!“
  • საქართველოს მთავრობის პოზიციის გასაპროტესტებლად და უკრაინისთვის სოლიდარობის ნიშნად, 5 დღეა თბილისში ხალხმრავალი აქციები იმართება
კატეგორია: საქართველო
ფეისბუქმა ალტ-ინფოსთან დაკავშირებული გვერდები და ჯგუფები წაშალა.


სამართლიანი არჩევნების (ISFED) ინფორმაციით, ფეისბუქმა ძალადობრივი, ჰომოფობიური და პრორუსული განცხადებებით ცნობილი მედია ალტ-ინფოსთან დაკავშირებული გვერდები და ჯგუფები წაშალა.

ორგანიზაცია აცხადებს, რომ რუსულ პროპაგანდასთან საბრძოლველად ფეისბუქს შესაბამის მონაცემებს აწვდიან.

  • უკრაინაში მიმდინარე ომის პარალელურად, ჩვენი ძალებით ვცდილობთ, წინ აღვუდგეთ რუსულ პროპაგანდასა და ომის შესახებ მანიპულაციური ინფორმაციის გავრცელებას - წერს ISFED

რა გზავნილები აქვს ალტ-ინფოს

  • ალტ-ინფოს ნარატივი ზუსტად ემთხვევა ვლადიმერ პუტინის გზავნილებს
  • მას შემდეგ, რაც რუსეთი უკრაინაში შეიჭრა და ომი დაიწყო, ალტ-ინფო ცდილობს თავისი მაყურებელი დაარწმუნოს, რომ ომის დაწყება დასავლეთის და უკრაინის ბრალია, რუსეთის დამარცხება კი შეუძლებელია. 
ამ თემაზე: როგორ ცდილობს ალტ-ინფო რუსეთის გამართლებას უკრაინასთან ომში

ეს ფეისბუქის მხრიდან ალტ-ინფოს გვერდების დაბლოკვის პირველი შემთხვევა არ არის.

  • 2020 წელს “სამართლიანმა არჩევნებმა“ (ISFED) ფეისბუკში “ალტ-ინფოსთან” დაკავშირებული 34 გვერდი გამოააშკარავა, რომლებიც კოორდინირებულ არაავთენტურ ქცევას ავლენდნენ.
  • ანგარიშში წერია, რომ “ალტ-ინფო“ ქართულ საზოგადოებაში აქტიურად და ორგანიზებულად ებრძვის ლიბერალური დემოკრატიის ღირებულებებს; მათი გუნდის მოწოდებები გამოირჩევა განსხვავებულობის, სიახლისადმი შიშის და მიუღებლობის დანერგვით.
  • ISFED-ის შეფასებით, „ალტ-ინფოს“ პროპაგანდა უმეტეს შემთხვევაში სიცრუეზე და ინფორმაციის მანიპულირებაზეა დაფუძნებული.

მოკლედ, ალტ-ინფოს შესახებ


  • ალტ-ინფომ 2018 წელს ინტერნეტ ტელევიზია შექმნა - "ლიბერალურ პროპაგანდასთან" საბრძოლველად.
  • 2021 წლის 20 ნოემბერს კი პარტია დააფუძნა სახელწოდებით „ კონსერვატიული მოძრაობა“ და მთელი საქართველოს მასშტაბით ხსნიან ოფისებს.
  • 2021 წლის 5 ივლისს "თბილისი პრაიდის" მიერ დაგეგმილი "ღირსების მარშის" წინააღმდეგ გამოსული ძალადობრივი ჯგუფები, რომლის ორგანიზატორებიც ალტ-ინფოს დამფუძნებლები და წამყვანები იყვნენ, მედიის 53 წარმომადგენელს ფიზიკურად გაუსწორდნენ.
  • ფეისბუქმა არაერთხელ დაიბლოკა ალტ-ინფოს გვერდები, თუმცა მუდმივად სხვადასხვა სახელით ახალ-ახალ გვერდებს ქმნიან.
  • DFRLab-ის შეფასებით, კი „ალტ-ინფო“ ცდილობს, თავი სანდო წყაროდ წარმოაჩინოს, თუმცა, რეალურად ანტიდასავლური და ჰომოფობიური განწყობების გაღვივებაზე მუშაობს.
კატეგორია: საერთაშორისო ამბები
მეტამ, გუგლმა და ტვიტერმა რუსული სახელმწიფოს მიერ კონტროლირებად მედიებს შეზღუდვები დაუწესეს.

განახლება: ევროკავშირში RT-სა და Sputnik-ს, ასევე მათთან დაკავშირებულ არხებს დაბლოკავს "იუთუბი".
  • მანამდე კრემლის მხარდაჭერილი ამ ორი მედიასაშუალების ანგარიშების ევროკავშირის ტერიტორიაზე დაბლოკვის გადაწყვეტილება მიიღო კომპანია "მეტამ", "ტიკ ტოკმა" და "მაიკროსოფტმა". რუსეთის ხელისუფლების კონტროლირებადი მედიის მასალების შემცველ პოსტების ხილვადობას შეამცირებს "ტვიტერი". 
26 თებერვალს მეტამ რუსულ სამთავრობო მედიებს საკუთარ პლატფორმებზე (ფეისბუქი, ინსტაგრამი, ვოთსაპი) რეკლამების განთავსების ფუნქცია და მონეტიზაცია შეუზღუდა

ფეისბუქის უსაფრთხოების დეპარტამენტის უფროსის, ნათანიელ გლეიჩერის თქმით, პარალელურად, გრძელდება რუსული სახელმწიფო მედიისთვის „იარლიყების“ მინიჭება - მონიშვნაც.
  • რუსულ სამთავრობო მედიებს რეკლამის გაშვების ფუნქცია დაუბლოკა იუთუბმაც. გარდა ამისა, რამდენიმე არხს, მათ შორის RT-ს, მონეტიზაცია შეეზღუდა
  • 26 თებერვალს გვიან ღამით გუგლის სპიკერმა მაიკლ აციმანმა განაცხადა, რომ რუსული სახელმწიფოს მიერ დაფინანსებულ მედიებს Google-ის სარეკლამო სერვისებით თანხის გამომუშავებას უბლოკავენ.
  • მისივე თქმით, აქტიურად აკვირდებიან მიმდინარე მოვლენებს და საჭიროების შემთხვევაში სხვა ზომებსაც მიმართავენ.
  • ტექნოლოგიურ პლატფორმებზე ზეწოლის ზრდის გამო, 25 თებერვალს ტვიტერმა მთლიანად შეაჩერა რეკლამა რუსეთსა და უკრაინაში.

აკრძალვებამდე ერთი დღით ადრე, 25 თებერვალს რუსეთში ფეისბუკზე წვდომა ნაწილობრივ შეიზღუდა.
  • რუსეთის ინფორმაციული ტექნოლოგიებისა და მასობრივი კომუნიკაციების ზედამხედველობის ფედერაციულმა სამსახურმა - როსკომნადზორმა, ამის მიზეზად „ფეისმუკის მიერ ადამიანის ფუნდამენტური უფლებსა და თავისუფლების დარღვევა“ დაასახელა.

ვრცლად ამავე თემებზე:


რა ხდება

  • მეოთხე დღეა რუსთმა უკრაინაში ომი დაიწყო
  • საომარი მოქმედებები ქვეყნის არაერთ რეგიონსა და ქალაქში მიმდინარეობს
  • რუსეთის უკრაინაში შეჭრის შემდეგ, განსაკუთრებით გააქტიურდნენ კრემლის პროპაგანდისტული მედიასაშუალებები და სოციალურ ქსელების გამოყენებას დეზინფორმაციის გასავრცელებლად ცდილობენ
კატეგორია: საქართველო
უკრაინაში ომის პარალელურად, ალტ-ინფო ცდილობს მაყურებელი დაარწმუნოს, რომ ომის დაწყება დასავლეთის და უკრაინის ბრალია, რუსეთის დამარცხება კი შეუძლებელია.

24 თებერვალს უკრაინაში რუსეთის შეჭრის შემდეგ, ძალადობრივი, ჰომოფობიური და პრორუსული განცხადებებით ცნობილი მედია ალტ-ინფო თავის იუთუბ არხზე საგანგებო პირდაპირი ეთერის რეჟიმში მაუწყებლობს.
  • 24 თებერვალს 10:30 საათიან უწყევტ ეთერში ალტ-ინფოს წამყვანები, პრორუსულად განწყობილ რესპონდენტებთან ერთად, ცდილობდნენ, რომ რუსეთის ქმედებები გაემართლებინათ და მთელი აქცენტი „უკრაინის ბრალეულობაზე“ გადაეტანათ.
  • 25 თებერვალს კი, იდენტური გზავნილებით, ალტ-ინფომ 12:00 საათიდან დაიწყო პირდაპირ ეთერში მაუწყებლობა სადაც წამყვანები და რესპონდენტები მაყურებელს არწმუნებენ, რომ რუსეთის დამარცხება შეუძლებელია და საქართველოს მთავრობა სწორად მოქმედებს, როცა სანქციების დაწესებაზე უარს ამბობს და რუსეთთან საქმეს არ იფუჭებს.
  • პარალელურად, ალტ-ინფოს მხარდამჭერები იმავე გზავნილებს ავრცელებენ რამდენიმე დღით ადრე შექმნილ ფეისბუქ გვერდებზე, ჯგუფებში და ვებსაიტზე.

ალტ-ინფოს მთავარი გზავნილები:

ალტ-ინფოს ნარატივი ზუსტად ემთხვევა ვლადიმერ პუტინის გზავნილს, რომ რაც უკრაინაში ხდევა, თითქოს „ეს არის იძულებითი ქმედება და დასავლეთმა უბრალოდ სხვაგვარად მოქცევის შანსი არ დაუტოვა რუსეთს“.

ამონარიდები:

  • ვლადიმერ ზელენსკის შეეძლო ომი აეცილებინა თავიდან.
  • უკრაინამ განაცხადა უარი მინსკის ხელშეკრულების შესრულებაზე და ზელენსკიმ დასავლეთის იმედად გაწირა უკრაინა.
  • უკრაინას უნდა დაეწყო მოლაპარაკებები, „სანამ დრო იყო“.
  • დასავლეთის პროპაგანდა აქტიურად მუშაობს და ცდილობს უკრაინელებში რუსებისადმი მტრული განწყობები გააღვივოს.
  • უკრაინის უბედურებაში ამერიკას და ევროპულ ქვეყნებს მიუძღვით ბრალი.

ალტ ინფოს წამყვანები უკრაინის პრეზიდენტ ვოლოდიმირ ზელენსკზე კი, ცინიზმით და ირონიით საუბრობენ და მას „კავეენშიკ მხედარმთავარს“ უწოდებენ.

  • ალტ-ინფო მაყურებელს არწმუნებს, რომ „უკრაინა დიდხანს ვეღარ გაუძლებს რუსეთის შეტევას“.
  • მუდმივად ხაზს უსვამს რუსეთის „წარმატებებს“ და ამის დასამტკიცებლად, პარალელურ რეჟიმში, ეთერში ატრიალებს რუსი ჯარისკაცების გადაადგილების, საბრძოლო მოქმედებების და აფეთქებების ამსახველ კადრებს.
  • ამ კადრების მთავარი წყარო რუსული არხების მიერ გავრცელებული მასალებია, თუმცა ზოგჯერ, მეტი დამაჯერებლობისთვის მოჰყავთ გავლენიანი მედიაც, მაგალითად, BBC, CNN, DW.
  • ეთერში უშვებენ ყალბ ვიდეო/ფოტო მასალებსაც.

მანიპულაცია საქართველოს ინტერესების დაცვის სახელით

  • ალტ-ინფოს წამყვანები საზოგადოებას არწმუნებენ, თითქოს მათი მიზანია საქართველოს ომი აარიდონ თავიდან.
  • და „სწორედ მაგისთვის არსებობს კონსერვატიული მოძრაობაც, რომ საქართველო გადაარჩინონ“.
ამონარიდი ერთ-ერთი წამყვანის მონოლოგიდან

„კრიტიკული სიტუაციაა და იმის მიხედვით, როგორ მოიქცევა საქართველოს ხელისუფლება, ეგ განსაზღვრავს ბედს. შარში არ უნდა გავეხვეთ. ჩვენი ამოცანაა, რომ საქართველო არ დაზიანდეს. თუ საქართველო ამ ამბავში ზედ მიაყოლეს უკრაინას, მერე უკვე არაფრის გაკეთება აღარ იქნება შესაძლებელი.“

ძირითადი გზავნილებია:
  • საქართველოს ხელისუფლება ეროვნულ ინტერესებს იცავს.
  • უკრაინის მხარდამჭერი აქციების გამართვა აზიანებს საქართველოს.
  • ღარიბაშვილის გადაწყვეტილება, არ შეუერთდეს რუსეთის მიმართ სანქციებს, გაწონასწორებული, პრაგმატული და სწორია.
  • ვინც უკრაინას უჭერს მხარს, მათ საქართველოს ომში ჩათრევა სურთ.
  • როგორ უნდა დაუდგეს საქართველო გვერდში უკრაინას გვერდით, როცა ამერიკაც კი არაფერს აკეთებს?!

მოკლედ, ალტ-ინფოს შესახებ

  • ალტ-ინფომ 2018 წელს აინტერნეტ ტელევიზია შექმნა - "ლიბერალურ პროპაგანდასთან" საბრძოლველად.
  • 2021 წლის 20 ნოემბერს კი პარტია დააფუძნა სახელწოდებით „ კონსერვატიული მოძრაობა“ და მთელი საქართველოს მასშტაბით ხსნიან ოფისებს.
  • 2021 წლის 5 ივლისს "თბილისი პრაიდის" მიერ დაგეგმილი "ღირსების მარშის" წინააღმდეგ გამოსული ძალადობრივი ჯგუფები, რომლის ორგანიზატორებიც ალტ-ინფოს დამფუძნებლები და წამყვანები იყვნენ, მედიის 53 წარმომადგენელს ფიზიკურად გაუსწორდნენ.
  • ფეისბუქმა არაერთხელ დაიბლოკა ალტ-ინფოს გვერდები, თუმცა მუდმივად სხვადასხვა სახელით ახალ-ახალ გვერდებს ქმნიან.
  • ISFED-ის შეფასებით, „ალტ-ინფოს“ პროპაგანდა უმეტეს შემთხვევაში სიცრუეზე და ინფორმაციის მანიპულირებაზეა დაფუძნებული.
  • DFRLab-ის შეფასებით, კი „ალტ-ინფო“ ცდილობს, თავი სანდო წყაროდ წარმოაჩინოს, თუმცა, რეალურად ანტიდასავლური და ჰომოფობიური განწყობების გაღვივებაზე მუშაობს.
კატეგორია: რესურსები
24 თებერვალს რუსეთის ჯარების უკრაინაში შეჭრის შემდეგ, მედია ომს აქტიურად აშუქებს. აქტიურია პროპაგანდისტული წყაროებიც და ხშირად, ინფორმაციის დიდ ნაკადში რთულია, შეცდომა არ დაუშვა.


ამ სტატიაში, სამხედრო ჟურნალისტი, უჩა აბაშიძე განმარტავს, თუ როგორ უნდა მოიქცეს მედია ომის გაშუქებისას, როგორ მიაქციოს ყურადღება სამხედრო ტერმინოლოგიას და როგორ აუაროს გვერდი პროპაგანდის უნებურ გავრცელებას.

დეზინფორმაციის ომი

„ახლა რუსეთისთვის ომის მთავარი იარაღი დეზინფორმაციის გავრცელებაა“ - ამბობს უჩა აბაშიძე:

  • მთელი რუსული სამხედრო ტაქტიკა აწყობილია შიშის შექმნაზე.
  • რუსეთის ტექნოლოგიური ძალა, ახლა, საკმარისი არ არის იმისთვის, რომ ომი მოიგოს.
  • ამიტომ, რუსეთი ცდილობს შექმნას შთაბეჭდილება, რომ ომი მოიგო.
  • თუ უკრაინამ ეს დაიჯერა, რუსეთი ომს მართლა მოიგებს.
  • ამისთვის რუსეთი ყველა გზას იყენებს, დაწყებული ყალბი ამბების, სურათების, ვიდეოების გავრცელებიდან… რომელთა გადამოწმებაც მოკლე დროში რთულია, თუმცა ადრე თუ გვიან სიმართლე გამოაშკარავდება.
  • შესაბამისად, რუსეთს უნდა, ომი მოიგოს 3 დღეში, სანამ ყალბი ამბები გამოაშკარავდება.

მისი თქმით, ასეთ დროს, შეუძლებელია, მოასწრო დიდი ინფორმაციის დროულად გადამოწმება და საზოგადოებისთვის ზუსტი ცნობების მიწოდება - თუ რა არის ტყუილი და რა სიმართლე - „ბრძოლის ეს გზა მუშაობს ნელა“

ამიტომ, მისი რჩევით:
  • ახლა, ვინაიდან რუსეთზე დაყრდნობა არ შეიძლება, უფრო უსაფრთხოა, რომ უკრაინელების მხარე გააშუქო. უმჯობესია, თუნდაც მერე შეცდომა დაუშვა, ვიდრე რუსების მხარე გააშუქო და ამით მათივე იარაღად იქცე.
  • საერთოდ არ უნდა გააშუქო რუსეთიდან მომდინარე ინფორმაცია.
  • ინფორმაცია გავრცელებამდე უნდა გადაამოწმო რამდენიმე წყაროსთან.

ტერმინოლოგიის მნიშვნელობა

სამხედრო ოპერაციების გაშუქებისას ჟურნალისტები ხშირად არასწორ ტერმინოლოგიას იყენებენ, რაც საზოგადოებისთვის ხშირად შიშის მომგვრელი, პროფესიონალებისთვის კი - შეცდომაში შემყვანია.

  • „მაგალითად, „მარიუპოლში შევიდნენ რუსული ტანკები“ - ჟღერს საშინლად და ამ დროს, როცა ვიდეოს უყურებ, ხედავ, რომ შევიდა უბრალოდ რუსული ტექნიკა და არა ტანკები“ - ამბობს უჩა აბაშიძე.
  • „დიდი განსხვავებაა ტანკს, ბეტეერს და ჯავშანმანქანას შორის და ხშირად, ჟურნალისტები ყველაფერს „ტანკს“ უწოდებენ.“

ამიტომ:

  • როდესაც ჟურნალისტმა არ არის ზუსტად, რა ტექნიკაზეა საუბარი, არ უნდა დააკონკრეტოს, არამედ - უნდა განაზოგადოს
  • მაგალითად, თქვას „რუსული კოლონა“, „რუსული მანქანები“, „რუსული ჯავშანტექნიკა“

კიდევ უფრო რთულია სამხედრო ავიაციის გარჩევაც: სხვადასხვაა მოიერიშე თვითმფრინავი, გამანადგურებელი და ბომბდამშენი და, როგორც უჩა აბაშიძე ამბობს, „ხშირად ამ ტერმინებსაც არასწორად იყენებენ:

უმჯობესია:
  • ითქვას - „ავია დარტყმაა“
  • ან „ავიაციამ იერიში მიიტანა ამა და ამ ტერიტორიაზე“


ჯართან დაკავშირებული ტერმინოლოგია

  • არსებობს ხუთეული, ათეული, ოცეული, ასეული, ბატალიონი, ბრიგადა, დივიზია, არმია.
  • სამხედრო სისტემაში ყველაფერი მუშაობს სამებით - სამი ოცეულია ასეული, სამი ასეულია ბატალიონი, სამი ბატალიონია ბრიგადა და ა.შ.
  • ასეული 100 კაცს არ ნიშნავს. მაგალითად, სარეზერვო ასეული, როგორც წესი, - 150 კაცია. სპეცდანიშნულების ასეული - 60 კაცი და ა.შ.
  • ოცეულიც არ ნიშნავს 20 კაცს, შეიძლება 15 კაცი იყოს, შეიძლება - 25.
  • გაძლიერებული ოცეული, გაძლიერებული ასეული, გაძლიერებული ბატალიონი - გულისხმობს, რომ დამატებითი მიმაგრებულია არტილერია და აქვთ მძიმე შეიარაღება.

ასევე, საფრთხილოა ისეთი ტერმინების მტკიცებით ფორმაში, დარწმუნებით გამოყენება, როგორიცაა, მაგალითად, „რუსებმა ქალაქი დაიკავეს“.

  • ასეთ დროს, შეუძლია თქვას, ქალაქში გამოჩნდნენ. რადგან, როდესაც ჯერ ოფიციალური ინფორმაცია გავრცელებული არ არის, მსგავსი ტერმინოლოგიაც პროპაგანდის ნაწილია და მსგავსმა სიტყვებმა ომის შედეგზე შეიძლება დიდი გავლენა იქონიოს.

უჩა აბაშიძე ამბობს, რომ მეტი პასუხისმგებლობით უნდა მივუდგეთ ომის გაშუქებას და გვახსოვდეს, რეიტინგი მთავარი არ არის. „რეიტინგის აწევა ომის თემაზე, არ არის სწორი. ზიანს აყენებ ყველას, საკუთარ თავსაც მათ შორის და მერე ეს ზიანი უკან გვიბრუნდება.“
კატეგორია: საერთაშორისო ამბები
24 თებერვალს რუსეთის უკრაინაში შეჭრისთანავე სხვადასხვა რუსულ მედიაში აქტიურად ვრცელდება დეზინფორმაცია. რთულ პირობებში მუშაობენ დამოკიდებელი რუსული მედიასაშუალებები.

კრემლის კონტროლი ინფორმაციაზე

რუსული დამოუკიდებელი მედიის „დოჟდის“ ინფორმაციით, კომუნიკაციების სახელმწიფო მარეგულირებელი ე.წ როსკომნადზორი ითხოვს:

  •  უკრაინის ომის გაშუქებისას მედია მხოლოდ ოფიციალურ რუსულ წყაროებს დააყრდნოს,
  • რადგან უწყების განცხადებით, ბოლო საათებში განსაკუთრებით იმატა „გადაუმოწმებელმა და არაზუსტმა ინფორმაციამ“.
  • „ცრუ ინფორმაციის“ გავრცელებისთვის მედიასაშუალებებს 5 მილიონ რუბლამდე ოდენობის ჯარიმა და მასალების დაბლოკვა ემუქრებათ.

რუსული კრიტიკული მედია ომის წინააღმდეგ

"ნოვაია გაზეტა" კრემლისადმი კრიტიკულად განწყობილი მედიაა, ის წლებია მუქარის, ძალადობისა და მკვლელობების მიუხედავად დამოუკიდებელ სარედაქციო პოლიტიკას ინარჩუნებს.

  • გაზეთის ერთ-ერთმა დამფუძნებელმა, რედაქტორმა და ნობელის პრემიის მფლობელმა მშვიდობის დარგში, დმიტრი მურატოვმა დღეს მიმართვა გაავრცელა:

მურატოვი ამბობს:
  • „ომი უკრაინასთან პრეზიდენტ პუტინის ბრძანებით დაიწყო და არავინ არის, ვინც ამ ომს შეაჩერებს.“
  • „მთავარსარდალი ხელში ატრიალებს "ბირთვულ ღილაკს”, როგორც ძვირადღირებული მანქანის “ბრელოკს”
  • "ნოვაია გაზეტას" შემდეგ ნომერს ორ ენაზე - უკრაინულ და რუსულ ენაზე გამოვცემთ. იმიტომ რომ, ჩვენ არ ვაღიარებთ უკრაინას მტრად და უკრაინულ ენას მტრის ენად.“
  • „მხოლოდ გლობალურ ანტი-საომარ მოძრაობას შეუძლია სიცოცხლის გადარჩენა ამ პლანეტაზე."

„ნოვაია გაზეტას“ დაფუძნებიდან დღემდე მისი 6 ჟურნალისტია მოკლული, მათ შორისაა ანნა პოლიტკოვსკაია.


მეტი ამ თემაზე: რუსი ჟურნალისტების ნაწილი გმობს ომს უკრაინასთან


რუსული სამთავრობო მედია, როგორც დეზინფორმაციის იარაღი

დეზინფრომაციასთან ბრძოლის პლატფორმა, NewsGuard გამოყოფს კრემლის კონტროლირებად სამ ყველაზე გავლენიან მედიასაშუალებას რომლებიც საერთაშორისო აუდიტორიაზე მუშაობენ.
  • NewsGuard-ის ანალიტიკოსები წლებია თვალყურს ადევნებენ კრემლისტურ ვებგვერდებს და მათ მიერ გავრცელებულ ცრუ ნარატივებს.
მათი ინფორმაციით, კრემლის სამი ძირითადი პროპაგანდისტული მედიასაშუალებაა:
  • RT.com
  • SputnikNews.com
  • TASS.com                
ვრცლად ამ ვებგვერდების მუშაობის მეთოდებზე წაიკითხეთ აქ.

უკრაინაში ვითარების ესკალაციის დაწყებისთანავე რუსული პროპაგანდისტული მედიასაშუალებები უფრო მეტად ავრცელებენ ყალბ ინფორმაციას, რომელიც ქმნიდა ომის დაწყების საბაბს ან ცდილობდა მის გამართლებას.

უკრაინასთან კონფლიქტის შესახებ ამ სააგენტოების მიერ გავრცელებული სამი ძირითადი პროპაგანდისტული გზავნილია:
  • მითი: დასავლეთმა მოაწყო გადატრიალება უკრაინის ხელისუფლების დასამხობად
  • მითი: უკრაინის პოლიტიკასა და საზოგადოებაში დომინირებს ნაცისტური იდეოლოგია
  • მითი: დონბასში ეთნიკურ რუსებს გენოციდს უწყობენ
ანალიტიკოსის, მადელინ როუჩის, განმარტებით:
  • რუსეთი უკრაინაში შეჭრამდეც აწარმოებდა ციფრულ ომს.
  • იყენებდა პროპაგანდისტულ მედიასაშუალებებს დეზინფორმაციის გასავრცელებლად,
  • რათა დაბნეულობა გამოწევია მოწინააღმდეგეებში და საჯაროდ გაემართლებინა შესაძლო სამხედრო კონფლიქტი.
NewsGuard კონფლიქტის განვითარებასთან ერთად, თვალს ადევნებს ახალ გზავნილებს და მეტი ინფორმაციის გავრცელებას გეგმავს იმის შესახებ, თუ როგორ მუშაობს რუსეთის პროპაგანდისტული მანქანა კრემლის ინტერესების წინ წამოსაწევად.
კატეგორია: საქართველო
კრიმინალის, ტრაგედიების თუ ძალადობის გაშუქებისას აუცილებელია ბალანსის დაცვა საზოგადოებრივ ინტერესსა და ეთიკურ გაშუქებას შორის.


1989 წელს, ნიუ იორკის ცენტრალურ პარკში იპოვეს უგონოდ მყოფი ახალგაზრდა ქალი, რომელსაც ცემისა და სექსუალური ძალადობის კვალი ეტყობოდა. მალევე პოლიციამ ხუთი 14-დან 17-წლამდე ბიჭი დააკავა.

ამავე წლის 21 აპრილს, გაზეთი New York Daily News, სტატიაში, სახელწოდებით, „მგლების ხროვის მსხვერპლი“ იტყობინებოდა, რომ თინეიჯერები ჰარლემიდან, ნიუ იორკის ერთ-ერთი უბნიდან არიან, მოიხსენიებდა მათ „ბანდის წევრებად“ და დეტალურად აღწერდა მათ მიერ ჩადენილ „დანაშაულს“. მედიამ და პოლიციამ დაიწყო საუბარი „რასობრივ დანაშაულზეც“.

  • ამ ამბიდან მხოლოდ 13 წლის შემდეგ, 2002 წელს გაირკვა, რომ არცერთი მათგანი დამნაშავე არ იყო, ნამდვილმა დამნაშავემ დანაშაული აღიარა და ეს ექსპერტიზამაც დაადასტურა.
  • უდანაშაულოდ დაპატიმრებულები გაათავისუფლეს, თუმცა ისინი წლებით ადრე უკვე ჰყავდა „გასამართლებული“ მედიას.

„სწორედ მედია იყო მაშინ ნამდვილი „მგლების ხროვაო“ - ამბობდა 2003 წელს, ნიუ იორკ დეილი ნიუსის ყოფილი ჟურნალისტი, ლინელ ჰარისი 2003 წელს.

ეს ამბავი, რომელზე დაყრდნობითაც 2019 წელს სერიალიც გადაიღეს, უამრავიდან მხოლოდ ერთ-ერთი მაგალითია იმის საჩვენებლად, რომ კრიმინალური ამბების არასრულფასოვან გაშუქებას საზოგადოებისთვის - სრულიად უსარგებლო, ეჭვმიტანილისთვის კი, ხშირად კატასტროფული შედეგები მოაქვს.

კრიმინალის გაშუქების სისტემური პრობლემა ქართულ მედიაში

ქართულ მედიაში, განსაკუთრებით, ტელევიზიაში, მუდმივად ქვეყნდება პრობლემური, ეთიკისგან დაცლილი და სენსაციაზე ორიენტირებული მასალა ქვეყანაში მომხდარ კრიმინალურ შემთხვევებზე.

გაუგებარია, რა ინფორმაციული ღირებულება შეიძლება ჰქონოდა მაყურებლისთვის, გარდა რეიტინგისა და ცნობისმოყვარეობის დაკმაყოფილებისა.

მაგალითად:

  • ისედაც ტრაგიკული ამბის კიდევ უფრო დრამატიზებას და სენსაციურად გაშუქებას.
  • მსხვერპლის ან/და ბრალდებულის ვინაობის ცოდნას.
  • მშობლების მკვლელობის თვითმხილველი, მსხვერპლი არასრულწლოვნის ჩაწერას და მომხდარის დეტალურად მოყოლას.
  • დანაშაულის ჩადენის რეკონსტრუქციის ჩვენებას (მაგალითად, არასრულწლოვნის მიერ მოხუცი ბებიის დანით დაჭრა).
  • ძალადობის თუ მკვლელობის ფაქტის დეტალურ აღწერას.
  • ახლობლების/ნაცნობების ფარულად ჩაწერას და დაუდასტურებელი ინფორმაციების ტირაჟირებას.
  • დანაშაულის მოტივის მეზობლებში ძიებას.
  • პირადი ცხოვრების დეტალების თუ სხვა არასაჭირო ინფორმაციების გასაჯაროებას.
  • ჭორების, არაოფიციალური, დასკვნების, ვარაუდებისა თუ ეჭვების გაშუქებას.

კრიმინალური შემთხვევების არაეთიკურად გაშუქების მაგალითები:


  • ერთი მხრივ, ბოლო პერიოდში მედიები აქტიურად ცდილობენ, რომ მსხვერპლები და არასრულწლოვნები დაფარონ, რათა მათი იდენთიფიცირება შეუძლებელი იყოს.
  • მეორე მხრივ, რეიტინგულ ტელევიზიების ეთერში მაინც ხშირად დაუფარავად ვხედავთ ძალადობაგამოვლილ ადამიანებს მათ შორის ბავშვებიც. მედიას დაუფარავად უჩვენებია მკვლელობის ამსახველი “ექსკლუზიური” კადრები, დასახიჩრებული გვამები, სადაც ამას კონტექსტი არ მოითხოვდა.
  • ზოგჯერ, მართალია არა პირდაპირ, მაგრამ მსხვერპლის ვინაობა მედიამ უნებურად გაამჟღავნოს გარემოს აღწერით, მეზობლების თუ ახლობლების ჩვენებით, ადგილის დასახელებით და სხვა მრავალი დეტალის გასაჯაროებით

მედიის როლი კრიმინალის გაშუქებისას



კრიმინალურ ისტორიებთან დაკავშირებული სიუჟეტები, როგორც წესი, მაღალი რეიტინგის მომტანია.
  • სოციალურ ქსელში, ცენტრალური ტელევიზიების გვერდებზე ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული სწორედ კრიმინალური ფაქტების არაეთიკური, სენსაციური გაშუქების ვიდეოებია და ასეთ სიუჟეტებს ხშირად ასი ათასობით ნახვა აქვს.
  • თუმცა აქ მედიის მოვალეობაა, განსაზღვროს, ემსახურება ეს საჯარო ინტერესს, თუ უბრალოდ აუდიტორიის ცნობისმოყვარეობის დაკმაყოფილებას.

ამ თემაზე ვრცლად: სად გადის ზღვარი საზოგადოებრივ ინტერესსა და ცნობისმოყვარეობას შორის?

საერთაშორისო კონტექსტი

მსგავსი ტენდენციაა ამერიკაშიც. მიუხედავად იმისა, რომ იქ ბოლო ნახევარი საუკუნის განმავლობაში კრიმინალური შემთხვევების რიცხვი მუდმივად იკლებს, კრიმინალის გაშუქება ამერიკელებისთვის კვლავ ახალი ამბების ერთ-ერთ პირველ თემად რჩება.

ბუნებრივია, აუდიტორიისთვის ინფორმაციის მიწოდება მნიშვნელოვანია. თუმცა, საჭიროა, მედიამ თავისი როლი და პასუხისმგებლობა კარგად გაითავისოს და განსაზღვროს, რას ემსახურება ეს გაშუქება.

"რატომ არ შეგვიძლია დავიწყოთ ფიქრი სამუშაოზე ცოტა სხვანაირად?" - ამბობს ჟურნალისტი და მედიაკრიტიკოსი სოფი ჰეიგნი cjr.org-თან (Columbia Journalism Review) ინტერვიუში - „მედიასაშუალებები ხშირად ისეთ დანაშაულებს აშუქებენ, რომლებიც, სავარაუდოდ, საერთოდ არც უნდა გააშუქონ. იმ შემთხვევაში კი, თუ აშუქებენ, ყურადღება სისტემურ პრობლემაზე და ტენდენციებზე უნდა გაამახვილონ.“

რა უნდა გავითვალისწინოთ კრიმინალის ან ტრაგედიის გაშუქებისას?

  • ამბის გაშუქების მთავარი ამოსავალი წერტილი საზოგადოებრივი ინტერესის დაცვა უნდა იყოს
  • მედიის მიერ კრიმინალის გაშუქება არ უნდა იყოს მხოლოდ ცალკეულ შემთხვევებზე რეაქცია
  • ცალკეული შემთხვევები პანიკისგან დაცლილად, მთავარი პრობლემის გამოკვეთით და სწორი აქცენტების დასმით უნდა გაშუქდეს
  • მედია უნდა ეძებდეს სისტემურ პრობლემას, ჩაუღრმავდეს საკითხს და რელევანტურ წყაროებზე დაყრდნობით, მოიძიოს პრობლემის გადაჭრის გზები
  • ჟურნალისტებმა კარგად უნდა გაითავისონ პასუხისმგებლობა და ის რისკეები, საფრთხეები, ზიანი, რაც კრიმინალური ამბების არასწორ გაშუქებას შეიძლება მოჰყვეს

ამავე საკითხზე იხილეთ ქარტიის რეკომენდაციები: კრიმინალის გაშუქების სახელმძღვანელო წესები
კატეგორია: საქართველო
გიორგი გაჩეჩილაძე „მთავარი არხისგან“ სასამართლოს გზით მოითხოვს „მათ შესახებ გავრცელებული ინფორმაციის უარყოფას“.

  • ადვოკატის ინფორმაციით, გიორგი გაჩეჩილაძის, იგივე „უცნობის“ ოჯახმა ტელეკომპანია „მთავარი არხის“ წინააღმდეგ სასამართლოში სარჩელი დეკემბერში შეიტანა.
  • “მთავარი არხი” მიიჩნევს, რომ სასამართლომ მათი სარჩელი არ უნდა დააკმაყოფილოს

მთავარი არხის სადავო სიუჟეტი:

2021 წლის 9 ოქტომბერს „მთავარი არხის საინფორმაციო გამოშვებაში გასულ სიუჟეტში არხი ანონიმურ წყაროზე დაყრდნობით იტყობინებოდა, თითქოს პლატფორმა Feedc-ის დამფუძნებელი, ნიკოლოზ კვარაცხელიას მკვლელობაში ბრალდებული პირების ერთ-ერთი სამალავი ადგილი ძმები გაჩეჩილაძეების საცხოვრებელი სახლი იყო.



რას ედავებიან გაჩეჩილაძეები „მთავარ არხს“?


მოსარჩელეთა ადვოკატის, გოდერძი გრიგალაშვილის ინფორმაციით, გაჩეჩილაძეების ოჯახი ითხოვს:

  • მთავარმა არხმა აღიაროს, რომ მათ მიერ გავრცელებული სიუჟეტი ცილისმწამებლური იყო.
  • სასამართლოს გადაწყვეტილების კანონიერ ძალაში შესვლიდან 3 თვის ვადაში „მთავარი არხის“ საიტზე და ფეისბუქ გვერდზე გამოქვეყნდეს სასამართლოს გადაწყვეტილება.

„მთავარი არხის“ პოზიცია


„პასუხის გასაცემად შემჭიდროვებული ვადები გვქონდა და ძალიან მოკლედ ვუპასუხეთ, რომ არ ვეთანხმებით ამ სარჩელს. თუმცა, შეგვიძლია, უფრო სიღრმისეულად ვუპასუხოთ. სასამართლოს ვუთხარით, რომ დაზუსტებულ შესაგებელს წარვადგენთ“, - ამბობს “მთავარი არხის“ იურისტი, თამთა მურადაშვილი.

მისი თქმით, სასამართლომ სარჩელი არ უნდა დააკმაყოფილოს, რადგან:

  • სიუჟეტში ჩანდა, რომ ინფორმაცია ანონიმური წყაროს მიერ იყო მოწოდებული.
  • ჟურნალისტმა სცადა ინფორმაციის გადამოწმება, მივიდა გაჩეჩილაძეების სახლში - „ანუ, არ ყოფილა ცალმხრივი გაშუქება“.
  • რადგან გაჩეჩილაძე საჯარო პირია (და ამას თავადაც ადასტურებს) არხი მიიჩნევს, რომ მას აქვს თმენის ვალდებულება.

მურადაშვილი ამბობს,
რომ სარჩელის დაკმაყოფილების შემთხვევაში, ყველა ინსტანციას გაივლიან და საქმეს ბოლომდე მიიყვანენ.

სანამ გაჩეჩილაძეები სასამართლოს მიმართავდნენ


28 ოქტომბერს, სანამ გაჩეჩილაძეების ოჯახი სასამართლოს მიმართავდა, „უცნობმა“ მაუწყებლობის შესახებ საქართველოს კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე, პარლამენტს საკანონმდებლო წინადადება წარუდგინა.

  • საკანონმდებლო წინადადებაში წერია, რომ მაუწყებლობის შესახებ დღევანდელი კანონი არაეფექტურია.
  • გაჩეჩილაძე პარლამენტს სთხოვს, შეიმუშაოს “სათანადო ცვლილებები, რომლებიც გამორიცხავს ჟურნალისტების მხრიდან ცილისმწამებლური და პიროვნების დაუმსახურებლად შეურაცხმყოფელი ფაქტების გასაჯაროებას”.
  • ტექსტში არ არის დაზუსტებული, რა კონკრეტულ ცვლილებებს ითხოვს გიორგი გაჩეჩილაძე.

ვრცლად: “უცნობის” ინიციატივა - გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვის საფრთხე


გაჩეჩილაძესთან ამ თემაზე დაკავშირება რამდენჯერმე ვცადეთ, თუმცა უშედეგოდ.

ადვოკატი, გოდერძი გრიგალაშვილი ამბობს, რომ:

  • ეს საკანონმდებლო წინადადება არ გულისხმობს ჟურნალისტის სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობას
  • თუმცა „სიტყვის გამოხატვის და ჟურნალისტის თავისუფლება აბსოლუტურად ხელშეუხებელი და თავისუფალი უნდა იყოს, გარდა იმ ჩარჩოებისა, რასაც სტრასბურგის სასამართლო ადგენს, ევროკონვენცია ადგენს და რაც ევროპაში არის მიღებული“.

მისი ინფორმაციით, პარლამენტში ამ ეტაპზე საკითხის განხილვა არ მიმდინარეობს.

უფრო კონკრეტულად:

ადვოკატის თქმით, გაჩეჩილაძე ითხოვს:

  • ერთმანეთისგან კანონით გაიმიჯნოს სიტყვის გამოხატვის თავისუფლება და ცილისწამება.
  • პარლამენტმა შეიმუშაოს ახალი კანონი, სადაც ცილისწამება დაექვემდებარება უფრო მკაცრ კონტროლს და უფრო მკაცრ პასუხისმგებლობას, მაგალითად, ფულად დაჯარიმებას.
მისივე თქმით, ცვლილებების პროცესში უნდა იყვნენ ჩართული საერთაშორისო პარტნიორები, ელჩები, არასამთავრობო ორგანიზაციები, ყველა მედიის თითო წარმომადგენელი და დაინტერესებული პირები.

ასევე, ადვოკატი მიიჩნევს, რომ კანონში საჭიროა, ჩაიწეროს „ბოდიშის მოხდის“ ცნება და თუ მედიას ცილისწამება დაუმტკიცდება, მას ბოდიშის მოხდა დაეკისროს.

საჭიროა თუ არა ცვლილებები კანონში?

 

სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების შესახებ კანონის მიხედვით ცილისწამება არის არსებითად მცდარი ფაქტის შემცველი და პირისთვის ზიანის მიმყენებელი, მისი სახელის გამტეხი განცხადება.


ვრცლად ნახეთ აქ: საქართველოს კანონი სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების შესახებ.



დამოუკიდებელ მედიაექსპერტებს, იურისტებს და მედიის საკითხზე მომუშავე ორგანიზაციებს არაერთხელ უთქვამთ საჯაროდ, რომ:
  • დღეს საქართველოში გამოხატვის თავისუფლება მაღალი სტანდარტითაა დაცული და არ საჭიროებს არანაირ ცვლილებას.
  • ნებისმიერმა ჩარევამ შესაძლოა, საფრთხე შეუქმნას ამ სტანდარტს.
  • რადგან, შესაძლოა, ძალაუფლების მქონე პირებმა, კანონი მედიის სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების შესაზღუდად გამოიყენონ.


ნახეთ მეტი ამ თემაზე:


„რა თქმა უნდა, ეს საფრთხე არსებობს“ - ამბობს გიორგი გაჩეჩილაძის ოჯახის ადვოკატი, გოდერძი გრიგალაშვილი, მათ მიერ შეტანილ საკანონმდებლო წინადადებაზე საუბრისას - „სწორედ ამიტომაც, ფრთხილად უნდა მოვეკიდოთ ისედაც უკიდურესად სენსიტიურ საკითხს“.

რას ამბობს დღევანდელი კანონი ცილისწამებაზე?

 

  • თუ ვინმე მიიჩნევს, რომ მედიამ ცილი დასწამა, შეუძლია მიმართოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიას, თვითრეგულირების სხვა ინსტიტუტს ან სასამართლოს.
  • თვითრეგულირების ორგანოები მედიის მიერ გავრცელებულ ინფორმაციას პროფესიული და ეთიკური სტანდარტის ჭრილში განიხილავენ, სასამართლო კი - სამართლებრივად.
  • პირს ცილისწამებისათვის პასუხისმგებლობა არ ეკისრება იმ შემთხვევაში, თუ მან არ იცოდა და არც შეიძლებოდა სცოდნოდა, რომ ცილისწამებას ავრცელებდა.
  • ანუ, პირის პასუხისმგებლობის საკითხი რომ დადგეს, სასამართლომ უნდა დაადგინოს მისი განზრახვა.
  • ცილისწამების დადასტურების შემთხვევაში, მოპასუხეს ცილისწამებისთვის შეიძლება დაეკისროს სასამართლოს გადაწყვეტილების გამოქვეყნება (შესწორება ან უარყოფა), ან მოსარჩელისთვის მიყენებული მორალური/ქონებრივი ზიანის ანაზღაურება.
კატეგორია: საქართველო
„ახალი კვირის” ჟურნალისტების ნაწილი ნაწილი უარყოფს ამავე გადაცემის სხვა ჟურნალისტების განცხადებებს პირველ არხზე ცენზურის მცდელობებსა და „შავი სიების“ არსებობაზე.



გადაცემა „ახალი კვირის“ პროდუსერებისა და ჟურნალისტების ნაწილი უარყოფს ყოფილი წამყვანის, იმედა დარსალიასა და ამავე გადაცემის სხვა ჟურნალისტების განცხადებებს საზოგადოებრივი მაუწყებლის მხრიდან ცენზურისა და არხზე „შავი სიების“ არსებობის თაობაზე.

ნახეთ ვრცლად ამ თემაზე


ამბის ახალი დეტალები

19 თებერვალს, ნულ საათსა და 42 წუთზე, საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხის გვერდზე გადაცემა “ახალი კვირის” სახელით გამოქვეყნდა განცხადება, რომელსაც გადაცემის ორი პროდიუსერი და 6 ჟურნალისტი აწერს ხელს.

თამარ გოგესაშვილი, თამარ ოდიშარია, ნინუცა კახნიაური, ბელა ზაქაიძე, ანა ნოდია, ნატა ტაბიძე, ოთარ გიორგაძე, ანუკი მასხარაშვილი გადაცემაში ცენზურის არსებობას უარყოფენ და წერენ:

  • „ახალი კვირის“ გუნდისთვის ღირსების საკითხია, ობიექტურად და მიუკერძოებლად გავაშუქოთ ნებისმიერი თემა, რაზეც ჩვენი რეპორტაჟები ნათლად მეტყველებს.
  • გადაცემის ირგვლივ განვითარებულ მოვლენებთან დაკავშირებით, განვმარტავთ, რომ „ახალი კვირის“ გუნდი 2018 წლიდან პროფესიული სტანდარტის სრული დაცვით მუშაობს – დამოუკიდებელ და თავისუფალ გარემოში.
  • შესაბამისად, გავრცელებულ მოსაზრებას გადაცემაში ცენზურის არსებობის შესახებ, უარვყოფთ.

ამას წინ უძღოდა, “ახალი კვირის” ჟურნალისტების, თამთა ჯანაძისა და სოფო ზედელაშვილის ერთობლივი ფეისბუკ პოსტი, სადაც ისინი საზოგადოებრივი მაუწყებლის მხრიდან ცენზურის მცდელობას ადასტურებდნენ.

  • „ვადასტურებთ, რომ „ახალ კვირაში“ ნამდვილად იყო ცენზურის მცდელობის ფაქტები და ასევე იყვნენ ცალკეული ხელმძღვანელი პირებისთვის არასასურველი რესპონდენტები.
  • ცხადია, ეს ყველაფერი ყველა ჟურნალისტს თანაბრად არ შეხებია.
  • ამის მიუხედავად, გადაცემაში გავიდა არაერთი კრიტიკული რეპორტაჟი, რომელთა ეთერში მოხვედრა იმედა დარსალიასა და გუნდის დიდი ძალისხმევის გარეშე შეუძლებელი იქნებოდა“


კონტექსტი

  • 17 თებერვალს მედიაში გავრცელდა ინფორმაცია, პირველი არხის მენეჯმენტმა გადაცემა “ახალი კვირა” ეთერიდან მოხსნა.
  • მედია ამას დეკემბრის ბოლოს გადაცემაში გასულ „ალტ-ინფოს“ მიმართ კრიტიკულ სიუჟეტს უკავშირებს.
  • გადაცემის გუნდისთვის კონკრეტული მიზეზები უცნობია და პასუხების მისაღებად, რეორგანიზაციის დასასრულს ელოდებიან.
  • პირველი არხი ბრალდებებს მის წინააღმდეგ მიმდინარე მიზანმიმართულ კამპანიას უწოდებს.
კატეგორია: საქართველო
პირველ არხზე გადაცემა “ახალი კვირის” შეჩერების შემდეგ, ყოფილი წამყვანი იმედა დარსალია ცენზურაზე და მაუწყებელში ე.წ. „შავი სიების“ არსებობაზე ალაპარკდა.

პირველი არხი ბრალდებებს მის წინააღმდეგ მიმდინარე მიზანმიმართულ კამპანიას უწოდებს.


რა მოხდა

  • 17 თებერვალს მედიაში გავრცელდა ინფორმაცია, პირველი არხის მენეჯმენტმა გადაცემა “ახალი კვირა” ეთერიდან მოხსნა.
  • მედია ამას დეკემბრის ბოლოს გადაცემაში გასულ „ალტ-ინფოს“ მიმართ კრიტიკულ სიუჟეტს უკავშირებს.
  • პირველი არხის მენეჯმენტი ამას უარყოფს და მიზეზად გადაცემის რეორგანიზაციას ასახელებს.
  • გადაცემის გუნდისთვის კონკრეტული მიზეზები უცნობია და პასუხების მისაღებად, რეორგანიზაციის დასასრულს ელოდებიან.

ამავე თემაზე: რატომ აღარ გადის საზმაუს ეთერში „ახალი კვირა“?

17 დეკემბერს, საღამოს, იმედა დარსალიამ “ტვ პირველის” ეთერში მენეჯმენტის მხრიდან ცენზურაზე და მაუწყებელში არსებულ ე.წ. „შავი სიების“ არსებობაზე ისაუბრა.

მან თქვა, რომ:
  • ბოლო ორი წლის განმავლობაში გადაცემას ცენზურასთან და სარედაქციო პოლიტიკასთან სერიოზული პრობლემა ჰქონდა.
  • ცდილობდა, არხის მენეჯმენტის ყველა რგოლთან ეთანამშრომლა, თუმცა საბოლოო ეთერიდან მოხსნეს და გადაცემას ფორმატი შეუცვალეს.
  • იყო თემების დაბლოკვის მცდელობები.
  • იყო შავი სიები. ისინი მიუთითებდა, ვინ უნდა ჩაეწერა ჟურნალისტს და ვისი ჩაწერა არ შეიძლებოდა.

იმედა დარსალია „შავ სიებზე“ უფრო დეტალურად არ საუბრობს.

რას პასუხობს მენეჯმენტი ბრალდებებს

იმედა დარსალიას მიერ გამოთქმული ბრალდებების შემდეგ საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა გაავრცელა განცხადება, რომელშიც ნათქვამია, რომ: .

  • პირველი არხის წინააღმდეგ მიზანმიმართული, რეპუტაციის შემლახავი კამპანია მიმდინარეობს.
  • „ახალი კვირა” არ დახურულა და გუნდის უკლებლივ ყველა წევრი არის მაუწყებლის ანაზღაურებადი თანამშრომელი
  • არხი მაყურებელს შესთავაზებს გადაცემის განახლებულ ფორმატს, რომელზეც „ახალი კვირის“ გუნდი მუშაობს.
  • “ჩვენ ვისმენთ და ვითმენთ საყვედურებს, მაგრამ არა შეურაცხყოფას”. .

სრული განცხადება ნახეთ ამ ბმულზე: საზოგადოებრივი მაუწყებლის განცხადება ბრალდებებთან დაკავშირებით.

რას უნდა ველოდოთ

იმედა დარსალიამ არ დაასახელა კონკრეტული ადამიანები, რომლებიც სარედაქციო პოლიტიკაში ჩარევას ცდილობდნენ, ხოლო „შავი სიის“ დეტალებზე „სასამართლოში ისაუბრებს“. 


კონტექსტი

“ახალი კვირა” საზოგადოებრივი მაუწყებლის ეთერში ყოველ კვირა დღეს 21:00 საათზე გადიოდა. ბოლო გადაცემა პირველი არხის ეთერში 26 დეკემბერს გავიდა.

გადაცემის წამყვანმა, იმედა დარსალიამ სეზონის დასრულების შემდეგ, 28 დეკემბერს, თათბირზე გაიგო, რომ ეთერიდან მოხსნეს და გადაცემის წამყვანი აღარ იქნება.
კატეგორია: საქართველო
საზოგადოებრივი მაუწყებლის ყოველკვირეული შემაჯამებელი გადაცემა “ახალი კვირა”, ფორმატს იცვლის. გადაცემის გუნდს კითხვები აქვს, თუმცა, მენეჯმენტი დეტალებზე არ საუბრობს.

“ახალი კვირის” ბოლო გადაცემა საზოგადოებრივი მაუწყებლის ეთერში 26 დეკემბერს გავიდა. გადაცემის წამყვანმა, იმედა დარსალიამ სეზონის დასრულების შემდეგ, 28 დეკემბერს, თათბირზე გაიგო, რომ ეთერიდან მოხსნეს და გადაცემის წამყვანი აღარ იქნება.

  • „გვითხრეს, რომ გადაცემა ფორმატს იცვლის, გამოაცხადეს რეორგანიზაცია, თუმცა მიზეზები არ თქვეს. ერთადერთი ის თქვეს, რომ არსებულმა ფორმატმა თავი ამოწურა” - ამბობს დარსალია.
  • გადაცემის გუნდისთვის მიზეზები უცნობია და პასუხების მისაღებად, რეორგანიზაციის დასასრულს ელოდებიან.
დარსალია ამბობს, რომ ოფიციალური ბრძანების შინაარსში, რომელიც მენეჯმენტისგან ერთი თვის დაგვიანებით მიიღეს, ეწერა, რომ „პროდიუსერს დაევალა სტაფის თავიდან შერჩევა და ახალ ფორმატზე ფიქრი“.

რას უკავშირებენ ცვლილებებს

  • ტელეკომპანია “ტვ პირველმა” და “მთავარმა არხმა” გადაცემის ეთერიდან გაქრობა 27 ნოემბერს “ალტ-ინფოსთან” დაკავშირებით გასულ სიუჟეტს დაუკავშირეს.
  • კრიტიკულ სიუჟეტში, სახელწოდებით, „ალტ-ინფოს“ სახიფათო იდეოლოგია ჟურნალისტი ახლადდაფუძნებულ პოლიტიკურ პარტია, „ალტ ინფოს“ „ანტიდასავლურ და ანტილიბერალურ მოძრაობას“ უწოდებს.

ამ სიუჟეტის გასვლის შემდეგ „ალტ-ინფო“ ავტორებს „პროფესიიდან გაქრობით“ საჯაროდ ემუქრებოდა და საზოგადოებრივ მაუწყებელს „სიურპრიზებს“ ჰპირდებოდა.

  • ზუსტად ერთ თვეში გადაცემა გააჩერეს” - ამბობს იმედა დარსალია - „ფაქტია ის, რომ მედიამ დაუკავშირა ეს ამბები ერთმანეთს და მე ვერ უარვყოფ ამას. ძალიან არ მინდა, რომ ეს დავიჯერო, მაგრამ ეს ამბავი და ეს მუქარები იყო”
  • გადაცემის წამყვანის თქმით, აქამდე ამაზე საჯაროდ იმიტომ არ საუბრობდა, რომ რეორგანიზაციის დასასრულს ელოდებოდა და იმედი აქვს, „“ტოპ მენეჯმენტი და ბორდი ამ არასწორ გადაწყვეტილებას არ მიიღებს”.


რას ამბობს მენეჯმენტი


პირველი არხის მენეჯმენტისგან კითხვებზე პასუხი ვერ მივიღეთ. მაუწყებლის დირექტორმა თინათინ ბერძენიშვილმა და გადაცემის ხელმღვანელმა ეკა შონიამ ჩვენს ზარებს არ უპასუხეს.

  • ახალი ამბების ბლოკის დირექტორმა გიორგი გვიმრაძემ მოგვწერა, რომ “აღარ სცალია გამოგონილ ამბებზე კომენტარის საკეთებლად” და „ვისაც უპასუხა, ეგაც საკმარისია“.
  • გვიმრაძემ გადაცემასთან დაკავშირებულ ცვლილებებზე ონლაინ გამოცემა „პუბლიკას“ უთხრა, რომ „ფორმატის ცვლილება ჩვეულებრივი ამბავია“ და „მათი გადაწყვეტილების მიზანი მხოლოდ გადაცემის გაუმჯობესებაა“.
  • „რამდენი ადამიანი იმუშავებს? ვინ წაიყვანს? რა ფორმატის იქნება გადაცემა? – ამ კითხვებზე დაზუსტებული პასუხი ჯერ არ მაქვს”, - უთხრა „პუბლიკას“ გვიმრაძემ.

იმედა დარსალია ამბობს, რომ გადაცემასთან დაკავშირებით მენეჯმენტისგან საყვედური არასდროს მიუღია და “ახალი კვირა” არხზე ერთ-ერთი ყველაზე ყურებადი გადაცემა იყო.
კატეგორია: საქართველო

5-6 ივლისის საქმეზე სასამართლომ უკვე 4 პირი გაათავისუფლა გირაოს სანაცვლოდ. მომხდარიდან 7 თვეზე მეტი გავიდა, თუმცა, ამ დრომდე არ დამდგარა ორგანიზატორების პასუხისმგებლობის საკითხი.



8 თებერვალს თბილისის საქალაქო სასამართლომ „რუსთავი 2-ის” ოპერატორის ცემაში ბრალდებული პირი 3000-ლარიანი გირაოს სანაცვლოდ გაათავისუფლა.

იგი მეოთხე ბრალდებულია, რომელსაც სასამართლომ 5 ივლისის საქმეზე პატიმრობა გირაოთი შეუცვალა.

5 ივლისის საქმეზე ჟურნალისტებზე ძალადობის, პროფესიულ საქმიანობაში უკანონოდ ხელის შეშლის, მუქარის, დევნის და ჯგუფური ძალადობის ფაქტებზე 31 ადამიანია დაკავებული. აქედან ბოლო ორი - 30 ივლისს.

მთლიანობაში:

  • ჟურნალისტებისთვის პროფესიულ საქმიანობაში ძალადობის მუქარით, უკანონოდ ხელის შეშლის, ჯგუფური ძალადობის და ძალადობის მუქარით დევნის ფაქტებზე - 27 ადამიანი.
  • „თბილისი პრაიდის“ ოფისის დარბევისთვის, ჯგუფურ ძალადობაში მონაწილეობის, ძალადობით ან ძალადობის მუქარით დევნის, ასევე, ბინის ან სხვა მფლობელობის ხელშეუხებლობის ჯგუფურად დარღვევის ფაქტზე - 3 პირი.
  • მოქალაქის მიმართ ჩადენილი ძალადობისთვის კი - 1 პირი.


შინაგან საქმეთა სამინისტროს ბოლო ინფორმაცია: გამოძიება ისევ გრძელდება.

პარალელურად, თბილისის საქალაქო სასამართლოში გრძელდება ბრალდებულების სასამართლო პროცესები.

სასამართლომ დაცვის მხარის შუამდგომლობის საფუძველზე, 4 ბრალდებულს აღკვეთის ღონისძიება გირაოთი შეუცვალა:

  • სამ მათგანს 5000-5000 ლარიანი გირაოს სანაცვლოდ გათავისუფლდნენ.
  • ერთი ბრალდებულს კი - 3000 ლარის სანაცვლოდ.

პროკურატურა ამბობს, რომ პატიმრობის გირაოთი შეცვლას „კატეგორიულად არ ეთანხმებოდა”.

5-6 ივლისის საქმეზე დღეისთვის 27 ადამიანია საპატიმროში.

მეტი ამ თემაზე:

კონტექსტი


  • 5 ივლისს "თბილისი პრაიდის" მიერ დაგეგმილი "ღირსების მარშის" წინააღმდეგ გამოსული ძალადობრივი ჯგუფები მედიის 53 წარმომადგენელს ფიზიკურად გაუსწორდნენ
  • ძალადობრივი აქციის ორგანიზატორების დასჯას შვიდ თვეზე მეტია უშედეგოდ ითხოვს მედია, არასამთავრობო სექტორი და სამოქალაქო საზოგადოება. თუმცა, ამ დრომდე არც ერთი ორგანიზატორი პასუხისგებაში მიცემული არ არის.
კატეგორია: ეთიკა
ტელეკომპანია „იმედმა“ ბოდიში მოიხადა „ქრონიკის“ ეთერში დაშვებული შეცდომის გამო.

რა მოხდა

9 თებერვალს ტელეკომპანია “იმედის” 20:00 საათიანი საინფორმაციო გამოშვების დასკვნით ნაწილში გავიდა სიუჟეტი სახელწოდებით “ქართული მაწონი “მაცუნის” წინააღმდეგ” . სიუჟეტი ეხებოდა სომხური რძის პროდუქტის საქართველოს გავლით რუსეთში გაყიდვის აკრძალვას „მაცუნის“ სახელწოდებით.

რა პრობლემაა?


სიუჟეტის წარდგენისას, ეკრანზე, გადაცემის წამყვანების ფონზე, გამოჩნდა ორი ქილის ფოტო, რომელსაც ქართულად დაწერილ “მაცუნთან” ერთად, სომხურ ენაზე ეწერა „ყარაბახი აზერბაიჯანია” და „ტოლმაც აზერბაიჯანულია“.

ორგანიზაციის განმარტება:


  • „იმედი“, თავის განცადებაში, „ტექნიკურ შეცდომას“ უწოდებს გამოქვეყნებულ გრაფიკას.
  • ბოდიშის მოხდასთან ერთად, ტელეკომპანიამ სიუჟეტი ყველა პლატფორმიდან წაშალა.

საინფორმაციო სამსახურის უფროსის, ირაკლი ჩიხლაძის განმარტება: „[სოციალურ ქსელში] რეაგირება რომ არ მოყოლოდა, მეც ვერ მივხვდებოდი სომხურად რა ეწერა. ბოდიში მოვიხადეთ, ავიღეთ ყველა საიტიდან“.

„იმედის“ გრაფიკოსის განმარტება: „გრაფიკა საძიებო სისტემიდან აღებული დეტალებით ავაწყეთ, “რძის ბოთლების ფოტოს დავაწერეთ ქართულად “მაცუნ” და ვიზუალურად გაფორმება გვინდოდა. ამიტომ „გუგლში“ მოვძებნე სომხური ტექსტი მაწონზე და გადმოვიტანე ის, რაც ყველაზე ხშირად შემხვდა. არც ვიცოდი შინაარსი, რას ნიშნავდა, რადგან სომხური ენაც არ ვიცი. ჩემი შეცდომაა.“

პრობლემური ფოტოს შესახებ ინფორმაციას 10 თებერვალს დილიდანვე ავრცელებდნენ სოციალური ქსელის მომხმარებლები და სხვადასხვა მედია.

კონტექსტი

  • სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის კონფლიქტი მთიანი ყარაბაღის გარშემო ათწლეულებია, გრძელდება.
  • 2020 წლის სრულმასშტაბიანი ომო ომი ცეცხლის შეწყვეტის შეთანხმებით დასრულდა, სამშვიდობო მოლაპარაკებების მიუხედავად, მდგომარეობა ისევ დაძაბულია.

ყარაბაღის კონფლიქტზე ვრცლად:
ყარაბაღის კონფლიქტი - ომი და შედეგები - ნაწილი 1
ყარაბაღის კონფლიქტი - როგორ შეიცვლება სამხრეთ კავკასია?

  • საქართველო ამ კონფლიქტში, ოფიციალურად, ნეიტრალურ პოზიციას ინარჩუნებს და ცეცხლის შეწყვეტის შეთანხმების შემდეგ ჩართულია მხარეებს შორის მოლაპარაკებების პროცესის ნაწილში.
  • რადგან ყარაბაღის პოლიტიკური სტატუსი ჯერ კიდევ გაურკვეველია, საკითხის სიმძიმიდან და სენსიტიურობიდან გამომდინარე, ნებისმიერი გადაცდომა შესაძლოა სპეკულაციის საგანი გახდეს.
  • კონფლიქტური რეგიონების და მათ ირგვლივ განვითარებული მოვლენების გაშუქებისას, მედიის წარმომადგენლებს მნიშვნელოვანი როლი ენიჭებათ და განსაკუთრებული ყურადღება მართებთ.
კატეგორია: საერთაშორისო ამბები
თუ ევროკავშირი ტრანსატლანტიკური მონაცემების გაცვლის ახალ ჩარჩოს არ მიიღებს, Meta ევროპაში ფეისბუქსა და ინსტაგრამს გათიშავს.


რა ხდება?


აშშ-ის უსაფრთხოებისა და მიმოცვლის კომისიისთვის წარდგენილ 2021 წლის ანგარიშში Meta აცხადებს, რომ ევროკავშირის ქვეყნებში სერვისებს (Facebook, Instagram, Whatsapp და სხვა) გათიშავენ, თუ ევროკავშირი კანონმდებლობით არ დაუშვებს მონაცემთა მიმოცვლას ევროპიდან აშშ-ში.

რას ითხოვს ევროპული კანონმდებლობა?


  • მომხმარებლების მონაცემთა დაცვის შესახებ ევროპული რეგულაციები, კომპანია Meta-ს უფლებას არ აძლევს, რომ ევროპელების მონაცემები აშშ-ში სერვერებზე გადაიტანოს, შეინახოს და დაამუშავოს.
  • Meta ირწმუნება, რომ მომხმარებლების მონაცემების დამუშავება მნიშვნელოვანია, რათა რეკლამის გაშვების დროს სამიზნე აუდიტორია სწორად შეირჩეს.


Meta-ს პოზიცია: „ჩვენ აბსოლუტურად არანაირი სურვილი და არანაირი გეგმები არ გვაქვს ევროპა დავტოვოთ, მაგრამ მარტივი რეალობა იმაშია, რომ Meta, ბევრი სხვა ბიზნესი, ორგანიზაციები და სერვისები დამოკიდებულები ევროკავშირსა და ამერიკას შორის მონაცემთა ცვლაზე“.

საფრანგეთის ფინანსთა მინისტრის, ბრუნო ლე მერის პოზიცია: "ციფრულმა გიგანტებმა უნდა გაიგონ, რომ ევროპის კონტინენტი წინააღმდეგობას გაუწევს მათ და დაიცავს თავის სუვერენიტეტს".

როდის გააქტიურდა დავა


  • 2020 წლამდე ამერიკულ კომპანიებს შეეძლოთ, რომ ტრანსატლანტიკური მონაცემების გადაცემის ლეგალურ ჩარჩოდ ე.წ. Privacy Shield გამოეყენებინათ.
  • მაგრამ 2020 წლის ივლისში ევროპულმა სასამართლომ, პირადი ინფორმაციის ხელშეუხებლობის დარღვევების გამო, ეს ხელშეკრულება გააუქმა.
  • ევროსასამართლოს მიაჩნია რომ ხელშეკრულების სტანდარტი ევროპის მოქალაქეების პირად ინფორმაციას სათანადოდ ვერ იცავს.
  • შედეგად, ამერიკულ კომპანიებს შეეზღუდათ ევროპელი მომხმარებლების მონაცემების გაგზავნა ამერიკაში.

რას უნდა ველოდოთ?


ევროკომისიის ინფორმაციით, მონაცემთა გადაცემის შესახებ მოლაპარაკებები ვაშინგტონთან აქტიურად მიმდინარეობს. თუმცა, კომისიის სპიკერმა Bloomberg-თან განაცხადა, რომ განხილული საკითხების სირთულიდან გამომდინარე, გარკევული დროა საჭირო, რათა კონფიდენციალურობისა და ეროვნული უსაფრთხოების გათვალისწინებით დამყარდეს ბალანსი.

  • ჩემი შეფასებით, ევროპიდან გასვლის შანსები ნულის ტოლია“, - ამბობს გამოცემა slate.com-თან საუბრისას მარიტჯი შააკი, სტენფორდის უნივერსიტეტის კიბერპოლიტიკის ცენტრის საერთაშორისო პოლიტიკის დირექტორი, რომელიც ნიდერლანდებიდან ევროპარლამენტის წევრი იყო.
  • შააკი ამბობს, რომ Meta-სთვის ევროპის ბაზარი ზედმეტად მნიშვნელოვანია. Meta-ს მომხმარებელთა ბაზის 15% ევროპიდანაა. მათ საკმაოდ მაღალი შემოსავალი აქვთ და მეტას შემოსავლის დაახლოებით მეოთხედს ავსებენ.
  • შააკი 2021 წლის ავსტრალიის მაგალითსაც იხსენებს, როდესაც Meta-მ ავსტრალიელი მომხმარებლებისთვის დროებით აკრძალა ახალი ამბების სტატიების გაზიარება ფეისბუქზე. მიზეზი კი ავსტრალიის მიერ შემოღებული კანონი იყო, რომელიც აიძულებდა პლატფორმებს, რომ კონტენტის შინაარსში გამომცემლებისთვის ფული გადაეხადათ.
  • Meta-მ აკრძალვა მას შემდეგ შეამსუბუქა, რაც მთავრობა დაჰპირდა, რომ კომპანიას შეეძლო თვითონ მოლაპარაკებოდა გამომცემლებს. შააკს ეს მაგალითი იმის საჩვენებლად მოჰყავს, რომ ავსტრალიელები ფეისბუქის მომხმარებლების 0.5%-ს შეადგენენ და ევროპის ბაზარი Meta-სთვის ბევრად უფრო მნიშვნელოვანია.

ფეისბუქისა და ინსტაგრამის მომხმარებლები ევროპაში

  • statista.com-ის თანახმად, ევროპაში ფეისბუქის მომხმარებელთა რიცხვი სტაბილურად მზარდია. 2021 წლის მეოთხე კვარტალში ფეისბუქს ევროპაში 427 მილიონი ყოველთვიური აქტიური მომხმარებელი ჰყავდა.
  • ეს რიცხვი 2012 წელთან შედარებით, 61%-ით არის გაზრდილი.
  • ყოველწლიურად მზარდია ინსტაგრამის მომხმარებელთა რიცხვიც. ევროპაში ყველაზე მეტი - 27 მილიონზე მეტი მომხმარებელი ინსტაგრამს გერმანიაში ჰყავს.
კატეგორია: ეთიკა
ოპოზიციური ტელევიზიები და ონლაინ მედია მთავრობის წევრებისადმი უფასოდ გადაცემულ მიწებზე საუბრობენ - „ტვ იმედი“ „ნაციონალური მოძრაობის“ დროინდელ კორუფციას იხსენებს.


ბოლო ორი კვირაა, ოპოზიციურ მედიაში ერთ-ერთი მთავარი განსახილველი თემა „ქართული ოცნების” მმართველობის პირობებში თანამდებობის პირების ოჯახის წევრებისთვის გადაცემული უძრავი ქონებაა.

6 თებერვლის კვირის შემაჯამებელ გადაცემაში ტელეკომპანია “იმედი” ქართული ოცნების” მმართველობისას თანამდებობის პირებისთვის გადაცემული ქონებით არ დაინტერესებულა, სამაგიეროდ, 12 წუთზე მეტი დრო დაუთმო მიხეილ სააკაშვილის ქონებაზე საუბარს.


კონტექსტი

  • 22 იანვარს “ტვ პირველმა” გაავრცელა ინფორმაცია, რომ ბაკურიანში, სახელმწიფოს საკუთრებაში არსებული 6 000 კვადრატულ მეტრამდე ფართობის ტყე 49 წლით სარგებლობის უფლებით პრემიერ მინისტრის, ირაკლი ღარიბაშვილის ცოლს, ნუნუ თამაზაშვილს გადაეცა.
  • ამავე დღეს „ფორმულმ” მოამზდა სიუჟეტი, როგორ მიჰყიდა თბილისის მერიამ თავდაცვის მინისტრის, ჯუანშერ ბურჭულაძის დედის კომპანიას კიკეთში 35 ათასი კვადრატული მეტრი მიწა და 6 შენობა საბაზრო ფასზე თითქმის 60%-ით იაფად.
  • 28 იანვარს ნეტგაზეთმა დაწერა, თბილისის ყოფილი მერის და სემეკის მოქმედი თავმჯდომარის, დავით ნარმანიას ცოლის კომპანიისთვის საბადურის ტყეში 40 წლით გადაცემული 10 ჰექტარი მიწის ნაკვეთის და შეუსრულებელი ვალდებულებების შესახებ.
  • 4 თებერვალს კი, “ტვ პირველმა” გაავრცელა ინფორმაცია, რომ სახელმწიფომ, რუსთაველის თეატრის სამხატვრო ხელმძღვანელ რობერტ სტურუას სიმბოლურ ფასად გადასაცა 1500 კვადრატული მეტრი მიწის ნაკვეთი ლისის ტბის მიმდებარედ.


"იმედის" სიუჟეტი

სიუჟეტში, სახელწოდებით, “მოპარული მილიონების პრეზიდენტი” ტელეკომპანია „იმედი“ ჰყვება, თუ როგორ ფლანგავდა ბიუჯეტის ფულს მიხეილ სააკაშვილი პრეზიდენტობის დროს და როგორ სარგებლობდა მისი ოჯახი მისი თანამდებობრივი მდგომარეობით.

სიუჟეტში მიმოიხილეს:

  • მიხეილ სააკაშვილისა და დედამისის, გიული ალასანიას უძრავი ქონება ყვარელში.
  • სააკაშვილის დედის, გიული ალასანიას მიერ ტექნიკური უნივერსიტეტის ქონების მითვისება.
  • “საქართველოს უნივერსიტეტი” და სხვა უძრავი ქონება, რასაც გიული ალასანია ფლობს.
  • მიხეილ სააკაშვილის ბიძის - თემურ ალასანიას ქონება.
  • მიხეილ სააკაშვილის უძრავი ქონება საქართველოსა და უკრაინაში.


რა პრობლემაა?

  • ეს პირველი შემთხვევა არ არის, როდესაც ტელეკომპანია “იმედი” საზოგადოების ყურადღების გადატანას „ნაციონალური მოძრაობის“ მმართველობის პერიოდში მომხდარ დანაშაულების გაშუქებით ცდილობს.
  • არხზე სისტემატური ხასიათი აქვს მსგავსი მეთოდებით “ქართული ოცნების” დანაშაულებების გადაფარვას და გამართლებას.
  • მაგალითად, ზუსტად ერთი კვირის წინ, ასეთივე პათოსით ცდილობდა “იმედი” პოლიციის მიერ არასრულწლოვანზე ძალადობის ფაქტის გადაფარვას.
  • არხი ცდილობს საზოგადოებაში შექმნას აზრი, თითქოს “ქართული ოცნების” ხელისუფლების დროს მომხდარი დანაშაულებები ერთეული, განყენებული პრობლემაა და არა სისტემური, ხოლო სისტემური დანაშაული მხოლოდ „ნაციონალური მოძრაობის“ დროს ხდებოდა.
კატეგორია: საერთაშორისო ამბები
2 თებერვალს CNN-ის პრეზიდენტი ჯეფ ზაკერი, თანამშრომელთან ურთიერთობის გამო, გადადგა.



რა მოხდა?

CNN-ის ინფორმაციით, თანამშრომლებისთვის შოკისმომგვრელი ინფორმაცია იყო, როდესაც ახალი ამბების გავლენიანმა მმართველმა, ოთხშაბათს დილით გამოაცხადა, რომ თანამდებობას დაუყოვნებლივ ტოვებდა.
  • მოულოდნელ განცხადებამდე ცოტა ხნით ადრე, ზაკერმა CNN-ის მთავარ აღმასრულებლებთან ისაუბრა და მიანიშნა, რომ გამოცემაში მცირე დროით დარჩენა და სკანდალის გარეშე წასვლა სურდა.
  • თუმცა, გამოცემა საქმეში მონაწილე ორ წყაროზე დაყრდნობით ამბობს, რომ თუ ზაკერი თავისი ნებით არ გადადგებოდა, მას გადაყენება ემუქრებოდა.

რატომ გადადგა ზაკერი?

ჯეფ ზაკერმა ამ გადაწყვეტილებამდე ორი თვით ადრე, 4 დეკემბერს CNN-ის ცნობილი წამყვანი კრის კუომო სამსახურიდან გაათავისუფლა იმის გამო, რომ ის ძმას, ენდრიუ კუომოს სექსუალური შევიწროვების შესახებ ბრალდებებისგან დაცვაში ეხმარებოდა თავის ჟურნალისტურ სტატუსსა და გავლენას იყენებდა.

ვრცლად ამ თემაზე: რატომ გაათავისუფლა რეიტინგული ტელეწამყვანი CNN-მა?

  • ჯეფ ზაკერი ამბობს, რომ მისი პირადი ცხოვრება მას შემდეგ გასაჯაროვდა, რაც კრის კუომოს საქმის გამოძიების ფარგლებში, თავის უახლოეს კოლეგასთან ურთიერთობის შესახებ დაუსვეს კითხვა.
  • ჯეფ ზაკერს ურთერთობა ელისონ გოლუსტთან აქვს, რომელიც CNN-ის აღმასრულებელი ვიცე პრეზიდენტი და მარკეტინგის მთავარი ოფიცერია.
  • ზაკერმა და გოლუსტმა ერთად მუშაობა 1998 წელს, NBC-ში დაიწყეს. შემდეგ ზაკერი CNN-ში გადავიდა და გოლუსტი ერთ-ერთი პირველი იყო, ვინც თავისთან დაასაქმა.

ჯეფ ზაკერის თქმით: „ვაღიარე, რომ ეს ურთიერთობა ბოლო წლებში განვითარდა. ურთიერთობის დაწყებისთანავე ვიცოდი, რომ მომეთხოვებოდა მისი გამჟღავნება, მაგრამ არ გავაკეთე. შევცდი.“

ელისონ გოლუსტის თქმით: "მე და ჯეფი 20 წელზე მეტი ხნის განმავლობაში ვიყავით ახლო მეგობრები და პროფესიონალი პარტნიორები. ჩვენი ურთიერთობა ცოტა ხნის წინ, COVID-ის პანდემიის დროს შეიცვალა. ვნანობ, რომ ეს დროულად არ გავამჟღავნეთ“.

CNN-ის მფლობელი კომპანიის, WarnerMedia-ს კორპორატიული ეთიკის პოლიტიკა

  • თანამშრომლებმა არ უნდა დაიქირაონ ადამიანი, ვისთანაც აქვთ პირადი ურთიერთობა.
  • იმ შემთხვევაში კი, თუკი მას პირადი ურთიერთობა ან ბიზნესი აქვს თანამშრომელთან, რომლის დასაქმებაზე, წინსვლაზე ან დაქირავებაზე შეუძლია გავლენა იქონიოს, წინასწარ უნდა აცნობოს ადამიანური რესურსების (HR) დეპარტამენტს.
კატეგორია: ეთიკა
პოლიციელმა ადამიანზე იძალადა. სახელისუფლებო მედიამ კი ამბის სიღრმისეული გაშუქების ნაცვლად, ყურადღება „ნაციონალური მოძრაობის“ მმართველობის დროს მომხდარ სისტემურ დანაშაულზე გადაიტანა და „ქართული ოცნების“ ხელისუფლების მხარდამჭერი კამპანია დაიწყო.



25 იანვარს ფეისბუქის მომხმარებელმა სპარტაკ პოლეიანმა პირად გვერდზე გამოაქვეყნა ფოტო, თუ როგორ ეხმარება პოლიციელი კიკვიძის ბაღთან შშმ პირს, რომელიც შეუძლოდ გახდა. „მსგავს შემთხვევას არაერთხელ შესწრებივართო“ წერდნენ სხვა მომხმარებლები კომენტარებში - „პოლიციელი გმირია“ და “კარგი ამბებიც ხდება და ტელევიზიები უფრო ცუდ ამბებს იტაცებენო“.

ამ ამბავს წინ უძღოდა მედიით 24 იანვარს გავრცელებული ვიდეო,  სადაც ჩანს, რომ 17 წლის სმენადაქვეითებულ ბიჭს პოლიციელი სცემს. კადრების გავრცელებისთანავე, სხვადასხვა არასამთავრობო და პოლიტიკურმა ორგანიზაციამ საპროტესტო აქციებიც გამართა. 25 იანვარს კი დააკავეს ორი პოლიციელი, რომლებიც გავრცელებულ კადრებში ფიგურირებდნენ.

კადრების გავრცელებისთანავე ეს თემა მედიაში მთავარი განსახილველი საკითხი გახდა.

ამბავს აშუქებდნენ ხელისუფლებისადმი მიკერძოებული მედიაც, თუმცა პარალელურად, ცდილობდნენ, აუდიტორიის ყურადღება მიემართათ არა მომხდარი დანაშაულის, არამედ იმ ადამიანების დისკრედიტაციისკენ, ვინც ამ ამბავს აპროტესტებდა:

მსგავსი გაშუქებით, სამთავრობო ტელევიზიები და ვებგვერდები ცდილობდნენ დანაშულიდან აქცენტის გადატანას პოლიტიკური პარტიის პასუხისმგებლობაზე, რომელიც 13 წელია ხელისუფლებაში აღარ არის.

ძალადობას ვგმობთ, მაგრამ, შეუძლებელია, ნაციონალური მოძრაობის მხარდამჭერების პროტესტი სამართლიანი იყოსო - ასეთი პათოსით საუბრობდა „პოსტვ-ის“ ერთ-ერთი წამყვანი 25 იანვარს გამოქვეყნებულ ვიდეოში და პარალელს ავლებდა მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ ნაცისტების ლუსტრაციაზე.

მომხდარიდან ერთი კვირის შემდეგ, 30 იანვარს, ტელეკომპანია “იმედი” იმდენად შორს წავიდა, რომ კვირის შემაჯამებელ გადაცემაში ვრცელი სიუჟეტი მოამზადა სახელწოდებით „როცა სისტემა კლავდა“. სიუჟეტში აღწერილი იყო ნაციონალური მოძრაობის ხელისუფლების დროს ჩადენილი სისტემური დანაშაული. „იმედმა“, მეტი სიმძაფრისთვის, ერთ-ერთი დაზარალებული მშობელი, გარდაცვლილი შვილის საფლავთანაც კი ჩაწერა.

მსგავსი გაშუქების მხარდამხარ, გააქტიურდნენ ხელისუფლების მხარდამჭერი ფეისბუკ გვერდები და ჯგუფებიც, მაგალითად, “საქართველო”, “უნივერსუმი”, “პოლიციელი გმირია”. ისინი მთელი კვირის განმავლობაში აქვეყნებდნენ პოლიციელებისა და შინაგან საქმეთა სამინისტროს მხარდამჭერ პოსტებს.

მთელი ამ კამპანიით, სახელისუფლებო მედია ცდილობდა, ყურადღება გადაეტანა რეალური დანაშაულისგან და ამბავი შეეფუთათ ისე, თითქოს ეს განყენებული პრობლემაა და არა სისტემური, სიტუაციას მხოლოდ ოპოზიცია ამწვავებს და სისტემური დანაშაულებები მხოლოდ სააკაშვილის მმართველობის დროს ხდებოდა. მოქალაქეების, აქტივისტების თუ პოლიტიკოსების პროტესტი კი სპეკულაციაა „ქვეყანაში არეულობების მოსაწყობად“.
კატეგორია: ეთიკა
19 იანვარს “რუსთავი2-ის” გადაცემა “ღამის კურიერში” ინტერვიუ „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარე, ირაკლი კობახიძესთან, სრულიად დაცლილი იყო კრიტიკისგან.

ინტერვიუს გადაცემის წამყვანი დავით კაკულია უძღვებოდა, რომელიც 45 წუთის განმავლობაში რესპონდენტს სიღრმისეულ მსჯელობაში არცერთხელ შეჰყოლია, პოლემიკაში არ შესულა და არ უცდია მისთვის ოპონირების გაწევა.

ზედაპირული კითხვები და პასუხები

გადაცემის წამყვანმა ინტერვიუს დასაწყისშივე ირაკლი კობახიძე წარადგინა, როგორც „მმართველი გუნდის გავლენიანი და მნიშვნელოვანი ფიგურა“ და თქვა, რომ მაყურებელი მისგან “ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის პოზიციაზე ყოფნის 1 წლის თავზე, გუნდის მიღწევებსა და შეცდომებზე პასუხებს მოისმენდა.

წამყვანის ირაკლი კობახიძეს ასეთ კითხვებს უსვამდა:

  • “ქვეყანას ჰყავს ღირსეული პრემიერი, ღირსეული პარლამენტის თავმჯდომარე, ღირსეული დედაქალაქის მერი და მმართველი გუნდი ერთიანია, როგორც არასდროს” - რის თქმა გსურდათ, როდესაც წერდით ამას? ანუ საკადრო ცვლილებები მთავრობაში, მმართველ გუნდში, მმართველ რგოლებში გამორიცხულია?”
  • „რას თვლის პარტიის თავმჯდომარე ყველაზე დიდ შეცდომად ბოლო ერთი წლის განმავლობაში?”
  • „სასამართლო, რომელიც არის მუდმივად კრიტიკის ობიექტი, როგორც ოპონენტების მხრიდან, ისე პარტნიორებს არაერთი განცხადება გაუკეთებიათ. თექვენ, როგორც პარტიის თავმჯდომარე, თქვენი შეფასება არის საინტერესო, როგორ თვლით, დღეს როგორი სასამართლო აქვს ქვეყანას?

თუმცა, მაგალითად, როდესაც ირაკლი კობახიძე „უპრეცენდენტო ეკონომიკურ ზრდაზე სასამართლოში პროგრესზე, ქვეყანაში გაუმჯობესებულ მდგომარეობაზე თუ ხელოვნურად შექმნილ პოლიტიკურ კრიზისზე“ საუბრობდა, წამყვანი არ ეკითხებოდა მას კონკრეტულ მაგალითებზე. დავით კაკულია არც მაშინ შესულა რესპონდენტთან პოლემიკაში, როდესაც ის ხელისუფლების მიმართ ყოველგვარ კრიტიკას უსაფუძვლოს უწოდებდა და ყველანაირ პასუხისმგებლობას ოპოზიციას აკისრებდა.

საბოლოოდ კი, მთელი ინტერვიუს განმავლობაში რესპონდენტი ფაქტობრივად, მხოლოდ საკუთარი პოლიტიკური გუნდის წარმატებებზე საუბრობდა.

ფორმალური კრიტიკა

ჟურნალისტი პერიოდულად ცდილობდა, მეტ-ნაკლებად კრიტიკული კითხვაც დაესვა, თუმცა, როდესაც რესპონდენტი პასუხს თავს არიდებდა ან არა რელევანტური არგუმენტები მოჰყავდა, წამყვანი მას არ უწევდა ოპონირებას, არ სვამდა შემხვედრ შეკითხვებს.

დამაზუსტებელი კითხვის დასმის ნაცვლად, წამყვანი უმეტესად, თემას ცვლიდა და სხვა საკითხზე გადადიოდა. მაგალითად მაშინ, როდესაც მისი კითხვა ეხებოდა ხელისუფლების პასუხისმგებლობის საკითხს 5 ივლისს მოვლენებზე:

“შეცდომებს რომ დავუბრუნდეთ, ყველაზე მეტად რაზეც შეიძლება გული გწყდებოდეთ, რომ შეიძლება ამ საკითხის სხვანაირად გადაწყვეტა, მაგრამ ვერ მოხდა იმ პერიოდში” – ჰკითხა რესპონდენტს დავით კაკულიამ, რაზეც კობახიძემ უპასუხა, რომ ვერ გამოყოფდა ისეთ თემას, სადაც რაიმე პრინციპული შეცდომა დაუშვიათ.

“5 ივლისი, მაგალითად, როდესაც სახელმწიფომ ვერ დაიცვა მედია და მოქალაქეები” - შეაწყვეტინა წამყვანმა.

ირაკლი კობახიძემ 5 ივლისზე თავიდან მწუხარება გამოთქვა და თქვა, რომ მათთვის ეს „მტკივნეული დღე იყო”, შემდეგ წინა ხელისუფლების პასუხისმგებლობა და 7 ნოემბერი შეახსენა მაყურებელს, ბოლოს კი აღნიშნა, რომ „ობიექტური მიზეზები ჰქონდა იმას, რომ “თავიდან ვერ იქნა აცილებული ძალადობა”, რადგან „ყველაფერი სპონტანურად განვითარდა“.

ამის შემდეგ წამყვანმა აღნიშნა, რომ ლექსო ლაშქარავა იუნესკომ მოკლულ ჟურნალისტთა სიაში შეიყვანა. რაზეც კობახიძემ გადაჭრით თქვა, რომ ეს “ფეიკ ნიუსია” და სამწუხაროა, რომ ავტორიტეტული საერთაშორისო ორგანიზაციების ანგარიშებშიც ხვდება ხოლმე ასეთი „ფეიკ ნიუსები”.

წამყვანმა უაპელაციოდ დატოვა ირაკლი კობახიძის ნათქვამი და სასაუბრო თემა შეცვალა. მიუხედავად იმისა, რომ UNESCO-ს გარდა, ლექსო ლაშქარავა 2021 წელს მოკლულ ჟურნალისტთა სიაში მედიის თემებზე მომუშავე სხვა საერთაშორისო ორგანიზაციებმაც შეიყვანეს, მაგალითად: „რეპორტიორებმა საზღვრებს გარეშე“ (RSF), ჟურნალისტთა საერთაშორისო ფედერაციამ (IFJ) და „ჟურნალისტთა დაცვის კომიტეტმა“ (CPJ).

კონტექსტი

მიუხედავად იმისა, რომ გადაცემის წამყვანი, ზოგადი კითხვების დასმით, ქვეყანაში მიმდინარე ბევრ მნიშვნელოვან პოლიტიკურ საკითხს შეეხო, ის არ იყო კრიტიკული რესპონდენტის მიმართ და არ უცდია სიღრმისეული, ამომწურავი ინფორმაცია მიეწოდებინა აუდიტორიისთვის.

ტელევიზიებში მმართველი პარტიის წარმომადგენლების სტუმრობისას განსაკუთრებული საჯარო ინტერესია, იმ ფონზე, რომ მმართველი გუნდის წევრები უარს ამბობენ ხელისუფლებისადმი კრიტიკულად განწყობილ ტელევიზიებში მისვლაზე. შესაბამისად, ტელემაყურებელს ხელისუფლებისგან მნიშვნელოვან, კრიტიკულ კითხვებზე პასუხების მოსმენის საშუალება ხშირად არ ეძლევა.
კატეგორია: საქართველო
საზოგადოებრივი მაუწყებლის დაკვეთით, დეკემბერში ჩატარებული კვლევის მიხედვით, ყველაზე მეტი ტელემაყურებელი “იმედს” და “პირველ არხს” ენდობა, ყველაზე ნაკლები კი ტელეკომპანია “ფორმულას”.

ამავე ანგარიშის მიხედვით, ყველაზე მეტი ადამიანი არ ენდობა “მთავარ არხს”(30%) და “ტვ პირველს” (27%). უნდობლობის ყველაზე დაბალი მაჩვენებელი კი “პირველ არხს” აქვს.

alt


ინტერვიუერები საქართველოს სხვადასხვა რეგიონში მცხოვრებ სრულწლოვან მოსახლეობას უსვამდნენ კითხვას თუ „რომელი ქართული ტელევიზიის ახალ ამბებს და პოლიტიკურ ინფორმაციას ენდობიან ყველაზე მეტად?” რესპონდენტები კი ჩამოთვლილ ტელევიზიებს 5-ბალიანი შკალით აფასებდნენ.

18-დან 24 დეკემბრის ჩათვლით, მკვლევარებმა ტელეფონით გამოჰკითხეს 1 501 რესპონდენტი.

საზოგადოებრივ მაუწყებელთან ერთად, შესადარებლად შერჩეული იყო კიდევ ხუთი ტელევიზია: “იმედი”, “რუსთავი 2”, “ფორმულა”, “მთავარი არხი” და “ტვ პირველი”.

კვლევამ აჩვენა ისიც, რომ საქართველოს მოსახლეობისთვის ქვეყანაში მიმდინარე მოვლენების, სიახლეების შესახებ ინფორმაციის ძირითადი წყარო ტელევიზია და სოციალური მედიაა.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის დაკვეთით, კვლევა შპს SONAR-მა ჩაატარა. საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა კომპანიასთან ერთ წლიანი ხელშეკრულება 2020 წლის 7 აგვისტოს გააფორმა და SONAR-ს სოციალური და მარკეტინგული კვლევების მომსახურებაში 80 000 ლარი გადაუხადა.

აქედან 32 400 ლარი ტელეაუდიტორიის კვლევისთვის იყო გამოყოფილი. რაც ითვალისწინებდა, რომ კვლევით ორგანიზაციას 1500 სატელეფონო ინტერვიუ 9 ეტაპად (ჯამში 13 500 ინტერვიუ) უნდა ჩაეტარებინა. თუმცა, როგორც კომპანიის დირექტორმა ნინელი იშხნელმა განგვიმარტა, პანდემიის გამო, საზოგადოებრივი მაუწყებლის პრიორიტეტების გათვალისწინებით, ხელშეკრულებაში ცვლილებები შევიდა. მათ შორის, ცვლილება შეეხო ტელეაუდიტორიის რაოდენობრივ კვლევასაც და მხოლოდ 3 ეტაპად ჩატარდა.
კატეგორია: საქართველო
9 დეკემბერს, მთავრობის სხდომაზე, თბილისის მერი კახა კალაძე მედიებს დაემუქრა. მან თქვა, რომ იმ მედიებთან, რომლებიც მერიის ღონისძიებაზე მივლენ და მის შესახებ ინფორმაციას არ გააშუქებენ, “ურთიერთობას გადახედვა და ამ მიმართულებით კონკრეტული ზომების მიღება“ მოუწევთ.

კალაძე ამბობს, რომ მერიის პროექტების გასაშუქებლად განურჩევლად ყველა მედიას იწვევენ, მათ „ეძლევათ შესაძლებლობა, გააშუქონ ის პროექტები, რომლებსაც მუნიციპალიტეტი ახორციელებს სხვადასხვა მიმართულებით“, ზოგიერთი მედიასაშუალება კი, ღონისძიებაზე მიდის, მაგრამ მიზანმიმართულად არ აშუქებს.

„არ იფიქროთ, რომ ვინმეს საინფორმაციო პოლიტიკას ვაკონტროლებ, მაგრამ რაღაც წესი, ჩარჩოები ხომ არსებობს, არა?! მოდიხართ, იღებთ და არ აშუქებთ. მაქსიმალურად ვცდილობ, ვიყო კომუნიკაბელური თქვენთან ურთიერთობაში, სვამთ შეკითხვას სხვადასხვა თემაზე და ვცდილობ, ჩემი კომპეტენციის ფარგლებში, მაქსიმალურად გიპასუხოთ ამ შეკითხვებზე”

კალაძემ თქვა, რომ ასე გაგრძელების შემთხვევაში, მერია გადახედავს მედიასთან ურთიერთობას და მიიღებენ კონკრეტულ ზომებს.

კონტექსტი

ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად განწყობილი მედიასაშუალებები ხშირად ხდებიან მმართველი გუნდის წევრების მხრიდან დისკრიმინაციული მიდგომის, მუქარის და თავდასხმების სამიზნეები.

კრიტიკულ კითხვებზე საპასუხოდ, კახა კალაძეს ჟურნალისტებისთვის შეურაცხყოფა არაერთხელ მიუყენებია. მაგალითად, 29 სექტემბერს ჟურნალისტის კითხვაზე, რომელიც მედიის წარმომადგენლებზე თავდასხმებს ეხებოდა, კალაძემ ჟურნალისტს მოუწოდა, “სიტყვები შეარჩიოს” და შეურაცხმყოფელი სიტყვებით მიმართა: “თქვენზე დიდი რადიკალები, თქვენზე უბინძურესი ადამიანები ამ ქვეყანაში არ არსებობენ. თქვენ ხართ თავი და თავი სიძულვილის, ბოროტების. თუ რაიმე ცუდი შეიძლება გაიფიქროს ადამიანმა, აი, თქვენ ხართ ამის სახე”.

ბოლო პერიოდში კრიტიკული მედიების წარმომადგენლებს სამთავრობო ბრიფინგებზე დასწრების შესაძლებლობაც ეზღუდებათ. მაგალითად, 8 დეკემბერს და 22 ნოემბერს კრიტიკული ტელევიზიების ჟურნალისტები კულტურის სამინისტროში თეა წულუკიანის ბრიფინგებზე არ შეუშვეს. 11 ნოემბერს კი იუსტიციის სამინისტროში გამართულ ბრიფინგზე ვერ მოხვდნენ.

არასამთავრობო ორგანიზაციები მუდმივად მოუწოდებენ ხელისუფლებას, შეწყვიტონ მედიაზე ზეწოლა და დისკრიმინაციული მიდგომა. საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ არაერთხელ მიმართა “ქართულ ოცნებას” შეწყვიტოს აგრესიული რიტორიკა და გადავიდეს მედიასთან საქმიანი ურთიერთობის რეჟიმში.
კატეგორია: საქართველო
თბილისის საქალაქო სასამართლომ არ დააკმაყოფილა ტელეკომპანია “რუსთავი 2-ის” დამფუძნებლების, დავით დვალისა და ჯარჯი აქიმიძის მოთხოვნა არხის 60%-იანი წილის დაბრუნებასთან დაკავშირებით. ტელევიზია რჩება მოქმედი მფლობელის, ბიზნესმენ ქიბარ ხალვაშის საკუთრებაში.

რა მოხდა

სასამართლოს გადაწყვეტილება მოსამართლე გოჩა დიდავამ 8 დეკემბერს გამართულ სასამართლო პროცესზე გამოაცხადა და განმარტა: „საქმეში არსებული მტკიცებულებების ურთიერთ შეჯერების შედეგად, არ დასტურდება, რომ ქიბარ ხალვაში არაკეთილსინდისიერი შემსყიდველია“.

დავით დვალი და ჯარჯი აქიმიძე 2004 წელს გაფორმებული ნასყიდობის ხელშეკრულების ბათილად ცნობას ითხოვდნენ, რომლის მიხედვითაც „რუსთავი 2-ის“ საკონტროლო პაკეტი ქიბარ ხალვაშის ხელში გადავიდა.

„დასაბუთება და არგუმენტაცია, რომ თურმე, ქიბარ ხალვაში კეთილსინდისიერი შემძენი ყოფილა, ნიშნავს იმას, რომ სასამართლომ გვითხრა, არ მაინტერესებს თქვენი არც მტკიცებულებები, არც არგუმენტაცია, არც ჩვენებები“, - გვითხრა დავით დვალმა სასამართლო სხდომის დასრულების შემდეგ.

მისივე თქმით, დაცვის მხარესაც კი არ ჰქონია არგუმენტები იმაზე, რომ ხალვაში კეთილსინდისიერი მყიდველია „სასამართლომ კი, აბსურდული გადაწყვეტილება მიიღო“.

მოსამართლემ გააუქმა საქალაქო სასამართლოს 2021 წლის 14 მაისის განჩინებაც, რომლის საფუძველზე "რუსთავი 2-ის" 60%-იან წილს და უძრავ ქონებას ყადაღა ედო.

ქიბარ ხალვაშის 2014 წლის ჩვენება

ქიბარ ხალვაშმა “რუსთავი 2-ის” წილები მაშინდელი ხელისუფლების წარმომადგენლების შეთავაზებით, 2004 წელს შეიძინა. 2014 წელს სასამართლოსთვის მიცემულ ჩვენებაში რომელიც მოსარჩელე მხარის ადვოკატმა კახა კოჟორაძემ გაასაჯაროვა, ქიბარ ხალვაში ჰყვება, რომ ტელევიზიის 60%-იანი წილი აქიმიძისა და დვალისგან 1 200 000 დოლარად, ირაკლი ოქრუაშვილთან მოლაპარაკების შემდეგ იყიდა და მას არხის დამფუძნებლებთან უშუალო შეხება არ ჰქონია.



ჩვენებაში ის ირწმუნება, რომ „მოგვიანებით გაიგო“ დვალისა და აქიმიძის მიერ „რუსთავი 2-ის“ წილის ხელისუფლებისგან ზეწოლის შედეგად დათმობის შესახებ.

ხალვაშის ჩვენების მიხედვით, მან 60%-იანი წილის შეძენის შემდეგ, ხელისუფლების წარმომადგენლებთან შეთანხმებით, “რუსთავი 2-ის” დარჩენილი წილის შეძენაც გადაწყვიტა, რათა ტელევიზია მხოლოდ მის მფლობელობაში ყოფილიყო. ვანო მერაბიშვილთან, ირაკლი ოქრუაშვილთან და ზურაბ ადეიშვილთან შეხვედრის შემდეგ კი გადაწყდა, რომ ხალვაშს კომპანია 7 000 000 დოლარად უნდა ეყიდა და დარჩენილი თანხაც სწორედ მათთვის გადაეხადა.

ჩვენებაში ხალვაში ამბობს, რომ 200 000 დოლარი, ნაღდი ფულის სახით, ყოველთვიურად ვანო მერაბიშვილთან მიჰქონდა და 4 მილიონი დოლარი აქვს გადახდილი. მისივე თქმით, კომპანიის წილები 2006 წელს, საქართველოს მესამე პრეზიდენტის მიხეილ სააკაშვილის მხრიდან ზეწოლის გამო გაასხვისა.

„რუსთავი-2-ის“ ყოფილი მფლობელების სასამართლო პროცესები

2012 წელს, ხელისუფლების ცვლილების შემდეგ, “რუსთავი 2-ის” წილების საქმეზე, დავით დვალმა და ჯარჯი აქიმიძემ პროკურატურას მიმართეს. მათი ადვოკატი კახა კოჟორიძე ამბობს, რომ „მოქმედ ხელისუფლებას არ აწყობს, ვინმესთვის ბრალის წაყენება და გამტყუნება. ამიტომ, 2012 წლიდან გამოძიება თაროზე შემოიდო და ხანდაზმულობის ვადა გაუვიდა”.

2015 წელს საქალაქო სასამართლოში სარჩელი ქიბარ ხალვაშმა შეიტანა იმის დასამტკიცებლად, რომ ტელეკომპანიის წილები არაკეთილსინდისიერი გარიგების საფუძველზე დაათმობინეს.

2015 წელსვე, ქიბარ ხალვაში, საქმის მოგების შემთხვევაში, ჯარჯი აქიმიძესა და დავით დვალს საჯაროდ შეჰპირდა „რუსთავი 2-ის“ 50%-იანი წილის გადაცემას.

2017 წელს საქართველოს სამივე ინსტანციის სასამართლომ ტელეკომპანია ქიბარ ხალვაშს დაუბრუნა, ”რუსთავი 2-მა" კი გადაწყვეტილება სტრასბურგის ადამიანის უფლებათა ევროპულ სასმართლოში გაასაჩივრა.

2019 წლის 18 ივლისს ადამიანის უფლებების ევროპულმა სასამართლომ დაადასტურა საქართველოს სამივე ინსტანციის სასამართლოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილება და “რუსთავი 2”-ის მესაკუთრედ ქიბარ ხალვაში დარჩა.

2019 წელს, სტასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილების შემდეგ, „რუსთავი 2-ის“ წილების დასაბრუნებლად სასამართლო დავა დავით დვალმა და ჯარჯი აქიმიძემ დაიწყეს. ისინი წილის დაბრუნებას იმავე არგუმენტებით ითხოვენ, რა არგუმენტებითაც უზენაესმა სასამართლომ ტელევიზია ქიბარ ხალვაშს დაუბრუნა.

„როგორც ჩანს, კარგი იქნებოდა, სასამართლო დავა 2019 წლამდეც დაგვეწყო“ ამბობს კახა კოჟორიძე. ის განმარტავს, რომ დვალი და აქიმიძე ელოდნენ ხალვაშის დაპირების შესრულებას 50%-იანი წილის გადაცემის შესახებ, თუმცა სასამართლო დავის მოგების შემდეგ, აქიმიძემ მათ წილის მხოლოდ 40% შესთავაზა.

„ეს მნიშვნელოვანი ქონებრივი ღირებულება იყო, მაგრამ [60%-იანი წილით] ხალვაშს რჩებოდა სარედაქციო პოლიტიკაში ჩარევის შანსი. დვალმა და აქიმიძემ ტელეკომპანიის სარედაქციო დამოუკიდებლობა არ გაცვალეს ქონებაზე. შესაბამისად, ეს გარიგება ჩავარდა”, - ამბობს კახა კოჟორაძე.

კახა კოჟორიძე ამბობს, რომ გადაწყვეტილებას გაასაჩივრებენ და 2019 წელს დაწყებულ სასამართლო პროცესს აუცილებლად მიიყვანენ ბოლომდე: „ვერ მოვიგებთ საქართველოში, მოვიგებთ სტრასბურგში, ეს არის ჩვენი გეგმა. გაუკუღმართებულ მართლმსაჯულებას სამართლიანობად ვერ შემოგვასაღებენ.“
კატეგორია: ინტერვიუ

Media experts and professional organizations define the Georgian mainstream media as polarized”, where some of the TV stations pursue a pro-government editorial policy while others favor the opposition. Meanwhile, the ruling Georgian Dream party and other government officials frequently criticize journalists and opposition media outlets, as well as publicly pointing out the need to regulate the media. These messages are often considered a threat to free speech and freedom of expression as well as an attempt to intimidate the media.

 

Mediachecker is presenting a three-part interview with Shalva Papuashvili, one of the main figures in the Georgian Dream government, that will discuss polarization, media standards, legislation, and violence against journalists.



As for a representative of the Ruling Party, what is your view towards the current media environment in Georgia?

I am a lawyer and lawyers often say: it is important to agree on definitions. Such is the scientific approach in general. So, I have two questions for you: What do you think is journalism/media? What is the purpose of it?

Our goal is to provide information to the public so that they can make informed choices.

Yes. And what is the difference between the journalism and propaganda?

You should answer this question yourself, because, as I understand, now you are traying to describe today's media environment.

Do you know why? Sometimes definitions are chaotic and if we do not have the right definition, we cannot say what is media and what is not. That must be also said, because it is difficult to evaluate different things by the same criteria, right? Propaganda is propaganda, journalism is journalism.

Propaganda is a weapon, do you mean that?

Journalism, as you have said, is about providing information in good faith. It is objectivity and other things as well, of course, but it is providing information in good faith for a person to have a correct idea of the world, of the various elements of the universe.

Propaganda is the selective delivery of information, etc., in order to achieve a certain goal. Propaganda itself already has a purpose in terms of outcome. This is for definition.

As for the environment: my view results from the fact that, unfortunately, journalism is poor in our country. There may be media as a medium, a transmitter of the information, a provider of something from point A to point B, but if you ask me, terms like journalistic ethics, standard, are not even used anymore.

I remember how it used to be when journalistic standard was part of professional pride and people were proud of it.

Then, at some point, during Saakashvili’s presidency, probably in 2005-2006, I remember there were talks and argues that "there is no impartiality," that "we are all humanly, subjectively biased, so there can be no balanced information and objective journalism."

There was a discussion that the main principle should be the market of ideas, that it is better to have a lot of subjective and biased media and in this diversity, whether the viewer or the reader, would get acquainted with this diversity, make their choice, and form an opinion.

This was partly substantiated by the example of the American media. Or even on the example of Europe, some newspapers in Germany are more conservative, some – of other kind, and so on.

Eventually, it was interpreted here so that the media became a direct weapon for propaganda, and the journalist - a propagandist. In Fact, we have almost no journalism.

You mentioned, how respectful journalistic ethics used to be, now how do you imagine a good, healthy media environment in the country?

First, the journalists must realize that their profession is ethical journalism and not propaganda. These standards then need to be considered and regulated as well.

This experience of so called “market of ideas”, showed us that the idea of the audience coming up with an objective conclusion after watching many subjective channels, does not work. In fact, this is not how the economic market works and it also has flaws - that is why it needs regulation.

I would like you to explain the topic of regulations in more detail later. I remember your recent statements, about polarized media environment. You are one of the leaders of the Ruling Party, you are in state power, how do you think this polarization can be reduced?

Media is part of the general polarization. The fact is that the media is not just a provider of information: TV channels, media basically, has become a participant, an actor who creates politics itself. It has become a public determinant of the political agenda.

The media Is no longer observer and broadcaster, as it is a propagandist, on the one hand, and not only an instrument of propaganda but, in some cases, the author of propaganda as well.

How to reduce polarization? It must be rejected. However, it is difficult to do. There is a suspicion that most likely, various media outlets will not be able to finance themselves solely with advertising revenue and have additional income from political parties. Therefore, it seems that this business structure itself is formed this way.

Do you say that the main sponsors of the media are political parties?

Yes.

Do you mean all political parties in this case?

I do not know if all are. It is hard to say if there are any. But in this case experts say that on the one hand, considering the size of the advertising market, we know how much the advertising revenue of different media outlets is. Experts know what their expenses cab be and when comparing all of this, they realize that it is difficult...

Can you tell us more specifically which political parties and experts you are talking about? As the experts have been mentioned, there probably are specific examples.

I cannot say specifically, because I can’t bring exact quotes, but regarding the advertising market, if I am not mistaken, Transparency International-Georgia had a study. Anyway, this is my assumption based on some realistic estimates. You must be better aware about it.

So, are you trying to say that if Political parties are not main sponsors of media, the polarization will reduce?

The main problem here, along with many other things, is hypocrisy. That a person, who in fact, is a propagandist, says that they are journalist; The problem here is not that someone is a propagandist, the problem is they are actually, someone else. They pretend to be an independent media, but in fact the party is financing them.

For example, “Girchi” party has its own television. We know that it is a TV owned by a political party (in some cases more objective than some non-partisan televisions). What I mean is that, when you start hiding something or pretending, that's where the falseness begins and then it gets complicated. The problem is not that the television is partisan, the problem is that it does not declare it. In a contrary, it presents itself as an independent media.

I think everyone is aware of the fact that "TV Formula" is financed by Davit Kezerashvili [A businessman and former UNM defense minister]. It is officially the case, isn’t it? We also know that Kezerashvili is involved in politics.

So, you think the polarization will reduce when finances doesn’t come from political parties or when TV channels openly declare that “they are executing the agenda of the specific party”?

Maybe [it can partially help]. Today, it is easy to distinguish who is affiliated with whom. But it does not help completely. What I mean here first thing to do is to at least call things by their names - whether it propaganda or whether is it media.

Sometimes, when we [the ruling party or the government] refuse to visit TV station or give them a comment on something, we are told that we “do not like the critical media”.

In fact, if it is a declared propaganda, then it turns out that it is not the media. The same, "Girchi" is television, but does it complain when we don’t visit their channel?!

You, "Georgian Dream", refuse to visit specific [critical towards government] TV channels. For years, in fact, you have been in boycott mode with them. If we say that polarization is a problem, doesn’t your decision not to talk to these televisions deepen this problem?

Yes, but the point is, that we should ask the question - where are we going? Are we going to a TV channel or are we going to a political party? This is the main issue.

Do you refer to these Televisions as parties?

In fact, we see that they are participants in the political process, aren’t they? The “Mtavari TV” is the determinant of the political process. When the head of "Mtavari" is also a journalist, a lawyer, an ally of the party and gives direct instructions to them, etc., should we fool ourselves? As soon as we stop fooling ourselves, many things will become clear. The second issue is impropriety…

I understand what you are saying, but I'm asking you something else: don’t you think that your absence on these televisions contributes to polarization?

You probably remember that before the elections we used to go to "TV Pirveli" and "Mtavari". I personally attended four or five shows on TV - “Mtavari”.

I remember you went there on your own terms: talking one on one with the host and not participating in debates.

Yes. It was an act, a step that meant that we were ready to visit their programs. Because it is important for us.

Why did you think it was important that you should go there, it is important to talk to them, right?

No.

Then why did you decide to go?

So that we could talk to their audience. We see that this polarization, among others, is the polarization in the audience. The viewers are segmented and polarized. Part of the viewers watch one part of the televisions, the other part – watches another. So, if you talk to viewers from only one TV channel, the viewers of the other one, cannot hear your side of the story. That's why it's important that we get there and talk to their audience.

Didn't you consider it important before? Or do you no longer feel that way since you are no longer going to those channels?

Overall, it is important now as well, but there is some margin, which makes it difficult.

How do you define this margin?

One – impropriety…

You, as the ruling party, are accountable to the citizens. How do you respond to this accountability when you have basically boycotted these TV channels in recent years, and you only go there very rarely and on your own terms?

When you go to a space where there is manipulation and not journalism, you go there, and you know that you will be manipulated. But you still think you will be able to break through this manipulation and say what you have to say.

The second thing is impropriety. By this impropriety I mean when journalists are directly obscene towards your party members.

To specify, what do you mean by "impropriety?"

For example, swearing, insulting.

But you have duty to tolerate nuisance more than an ordinary person?

No, this is a lie.

Why is it a lie? You are the government, the ruling power.

Yes, but there is no duty to tolerate nuisance towards impropriety.

In general, do you have a greater obligation to be more patient and tolerant than an ordinary citizen?

No, no way.

Is not that so?

This duty to tolerate nuisance is misunderstood. This does not mean that when someone insults you, you cannot impose a social sanction by not saying anything, not communicating with them.

The obligation to patience implies that you have a higher standard, for example when you take a case to a court to prove something, and so on. There is no obligation to listen to insults.

You, the government, have not only duty to tolerate nuisance but you are accountable towards the citizens.

Accountability, of course. But I'm surprised by what you just said. I'm telling you that when a journalist, a presenter, insults you, when they use obscene words towards a member of your team, do I have any human, moral, political, obligation? Do we expect the insulted person to have an obligation to talk to that journalist and give an interview?

Is this the reason why "Georgian Dream" has not talked to specific TV channels for years?

This is one of the examples.

But you have said before that sometimes you accept their invitation to the programs, sometimes you don’t. How do you decide when to do so and when not to? Again, these TV channels have big audiences and when you refuse to talk to them, does not that deepen the polarization?

No, it does not; it simply leaves those people in the propaganda "bubble" created by those televisions.

What is polarization than, if not this?


There is no deepening. It is as it is. It remains like that consistently.

But neither does it decrease (and you say you are trying to decrease polarization).

Certainly, we want to, but we must look at it this way: First - our vision is that some TV stations are not only affiliated with some political parties but are part of them – they act as the parties’ news departments. We know that. And we do not go to the studio programs, but we do not refuse to give them comments.

Sometimes you do.

Yes, there are such periods. When they do something really wrong, we use our right, to impose so called social sanction to them and refuse to comment.

Impose a social sanction on journalists?

Yes, that's a social sanction. What other leverage is there? As I can see, we cannot start a dialogue because it’s hard to come up with the initial agreement. We should agree on the key aspect – do we want journalism or propaganda?

Media is everything today, Facebook is a media, YouTube is, Twitter is. That's why I use the word "journalism". The word "media" simplifies the meaning of journalism, and it seems that everything is acceptable. Write a post on Facebook and you are already a media. Journalism is a profession that has its own standards, criteria and follows certain rules. What I am trying to say is that Journalism is disappearing, and it has become propaganda.

To understand what I am saying, you must assume that it is propaganda.

My assumption is not required. Numerous influential organizations directly state that the parties use some media outlets as a tool of propaganda.

The OSCE/ODIHR report now states that the media was engaged in political activism.

The OSCE / ODIHR report also concluded that the media in Georgia was divided into two parts - the pro-government media and the opposition media, “which limited the ability of voters to make informed decisions”. There was the discussion not only about the opposition, but also of the state media.

That is why we see the risks. The idea of propaganda is to show the world to its audience the way it wants to be seen. When you collaborate with a propagandist, you realize that they will use you for propaganda. So, you should not allow it to be used for propaganda.

I understand what you are saying, and I agree that when the media becomes a tool of propaganda, that media is no longer ethical or objective. But now you are mostly talking only about the opposition media. We also have the pro-government media in the country. This is not my assumption, it is stated by several influential organizations, including the OSCE/ODIHR, which you mentioned yourself. Media monitoring reports also openly state that, for example, “Imedi” and “PosTV” Channels are weapons of governmental propaganda. Can't you see the problem on this side?

This side has its own history. First, I do not know the government. Maybe they support the Georgian Dream.

Do you see a problem in this?

In general, the problem exists, since this polarization in the media means that everyone is left within their perspective. Imedi has its own history - the history of the anti-UNM [The largest Georgian Opposition party] - which at some point, is directly stated by them, that it is their editorial policy. This channel has an identity related to the fact that the United National Movement raided it [He is talking about the police raiding and shutting down TV Imedi on November 7, 2007], occupied it and then managed this television as an invader. This television has a historical media trauma and, therefore, their attitude is understandable. "PosTV" also has its attitude.

So, it is understandable for you. Is it acceptable too?

Do you know what is acceptable? Polarization is not acceptable. The journalistic standard is what should be acceptable. Here we must find we have got the journalistic standard, where we do not have it, and where we have it partially.

And what kind of journalistic standards do we have on the Pro-Government side? Because, if we agree that ethics, impartiality, objectivity is important, you always criticize only the opposition media. We have never heard the criticism of the other side from you.

I criticize what I am concerned about. Let the others criticize what they are concern about. Overall, everyone criticizes according to their concerns. Am I the one who has an objective obligation to look at the world and judge who is right and who is wrong?!

But why do you left out the other side of the media when you talk about good media environment?

Otherwise, I would have to compare, and I do not want to do that.

Do not compare, let's talk in general. If we agree on media standards, and does the pro-government media meet them?

No, today neither side meets the media standard.

Before 2015, we had a big wave of deregulation under Saakashvili, and the talks that the market would regulate itself.

For example, before 2015, we had generations of children that we thought we were providing with calcium by offering them dairy products. In 2015, it turned out that the products we thought were dairy products, were not made of real milk. In 2015, a law was introduced that said that a cheese can only called a product made from animal milk. Therefore, it turned out that the market could not regulate.

What are we comparing to each other now?

The point is that if we think that after consuming variety of subjective information ensures that we come to an objective conclusion, this is not really the case. In fact, people tend to pay more attention to what better explains their views, what convinces them of the correctness of their world, which confirms their versions.

In the modern world, as it turns out, a person is not even critical, but rather tries to get his/her confirmation of their own vision of the of the world. This causes an individual to not even switch from one channel to another. As a result, a person cannot even see the reality beyond the channel they chose to watch.

What do you mean by that?

I mean that the system itself is wrong. The system that lets us have a lot of biased media outlets and assuming that critical viewers make sense of it.

But we also have a public broadcaster.

We have, but there is a problem with ratings. Should not the media have an influence?!

Does not the public broadcaster have an influence?

Objectively, some people there are telling some truths, but there should be someone listening to it. It has no rating; we know about it. I do not know exactly, where does it stand by TV ratings? Is it 7th? 8th?

Social media and policy agenda issue is a separate story. Someone posts something in the morning and it becomes the topic of the evening talk show, this is yet another issue.

But, at least, I want to say what my personal perception is this: just like before 2015, the market could not regulate What real cheese was and what was not.

Do you want to say that we need to regulate Media?

Yes.

I'm very interested in your opinion on regulation and would like to talk a little more soon. Before that, let me clarify one issue: you stated that we agree on polarization, we have one side, we have another side, and we do not like either, do we?

Here, of course, is the question: is it really possible to have a sterile, objective media?! There is some grain of truth in this. The fact is that we [in Georgia] like to exaggerate and things get radicalized very easily here. So it also depends on what kind of bias we are talking about.

Do you mean the government side as well?

There is no government side. Someone may be biased towards the Georgian Dream Party or dislike the United National Movement to the extent that it sees itself as an ally of the Georgian Dream. And that’s why they may support strengthening Georgian Dream to prevent the return of the National Movement in the government.

Isn’t that your agenda too?

Of course. Some people stand close to us and his, of course, is not inconvenient for anyone.

By the way, if we want to make a comparison, I would not bring "Mtavari", "Formula" and "TV Pirveli" even closer to the media standard of "Imedi". "Mtavari", "Formula" and "TV Pirveli" are no longer the ethical journalism, in some cases they even go beyond the human ethics.

In "Imedi", for example, there is no impropriety. Violation of human ethics. It happens very rarely.

Media monitoring reports state different: both sides use insulting language towards each other.

Maybe, but I can send you examples of impropriety.

You mean swearing and this is your argument. Yes, there are specific cases of that, but you cannot generalize it on everyone.

There are journalistic methods, of exaggeration, of kitsch, but there are often things beyond that. Anyway, whatever it is, it is.

Two weeks before the elections, you stated that the Georgian Dream was conducting media monitoring and observing only - "Mtavari”, "Formula" and "TV Pirveli" channels. What did you monitor, what methodology did you use, who were the observers?

We were monitoring three TV stations because they were using propaganda against us and we wanted to analyze and record it. We, as a party, were interested in how the propaganda was used against us.

We had three areas of observation: hate speech, disinformation, and manipulation. We also had statistics.

You had both a qualitative and a quantitative account, this is what you stated.

Yes, everything proven with links and so on.

What kind of methodology did you use? Who was observing?

We were observing with our internal resources.

Media monitoring is conducted by qualified specialists. Could your “Internal Resources” qualify for that?

Why not? Anyone can identify the truth, the lie, and the hate speech.

What exactly do you mean when you mention hate speech and disinformation?

We defined it in the report. In short, the approach was such: checking hate speech, misinformation, manipulation.

How exactly do you define disinformation?

We defined it as follows: we would take a story and say whether that was true or a lie. If there was a lie, it was a lie.

Lying is one thing and misinformation is another. Misinformation is not just false or misleading information. Misinformation (which you say you monitored) is defined as intentionally misleading information. There are different kinds of misleading information too.

We were just identifying the lies and the truths. What does it matter if it is premeditated or not?

That's why I asked you about definitions of misinformation. False information is that is something else. To call something misinformation, it must have a preconceived notion or purpose. Now, how did your monitors identify speech?

Using human ethics, how can I say?

That's why definitions matter. Research methodology is important because everything you observe is precisely defined.

Again, we were looking at lies or truth. Because sometimes simple truth about Journalism and Propaganda gets lost in these definitions.

And how accurate is your media monitoring?

No, it is not accurate. We do not want accuracy in the sense that we are not media monitoring organization.

We want to explain people humanely that what ის happening now is abnormal. We wanted to show numbers behind the abnormality that is sometimes wrapped in beautiful words. For example, the "critical media" says "I use swear words towards you and you must be silent, because you have a duty to tolerate nuisance".

When a journalist swears, he/she is no longer a journalist and you have no obligation to stay calm, patient and to listen. This is such a simple truth that it does not need a methodology.

You presented this document as a media monitoring report and said that you were watching these three TV stations with a specific, defined methodology and researching disinformation, manipulation and hate speech. Therefore, I asked how it was conducted and if there were specialists involved. Who was involved in this process?

Our internal resource. Do names and surnames matter?

I am not asking for names; I am asking about their qualification.

Our inner, subjective, partisan, biased (laughs) people, why does it matter?! There is the shortage of specialists in many fields…

Why did you choose these three channels?

Because these three channels were using propaganda against us. One thing is our perception (and I often stand out here as well, because I do not like perceptions, I like to have facts as well). And if we have a perception that these three channels are waging a propaganda war against us and we tell them that they are a political media, but these are just words.

Our task was to study and show how mathematically or factually confirmed our perception was, and to provide these facts.

Media monitoring is done by credible, impartial organizations. Also, the Communications Commission. They have accurately defined methodology.

That's why these monitoring results are often a zero.

Do you think so?

Yes, because, don’t you see these monitorings…

These monitors are independent. You yourself just mentioned that yours were subjective.

Yes, and what is the problem?

The problem is that in this particular case, you only observed three channels and stated at the briefing that these TV stations spread misinformation, lie, hate speech… That brings me back to polarization. does it not deepen that problem?

Why deepens it? The truth?

What do you mean by “truth”?

When there false story and if I say it a lie, this is the truth.

You were only watching one side of the media.

Yes, we are not a media monitoring organization, right?!

So, you showed what you intended to show, did not you?

Our goal was simple. Expose the ongoing propaganda against us.

You then said that these televisions provide us with one-sided information. On the other hand, you refuse to take part in their programs. With that, don’t you strip them of the possibility to cover multiple sides of the stories?

That's why I said from the beginning that definitions are very important...

You also said, "These are not media outlets," but still, you were providing a “media monitoring” towards them.

That's why I no longer use the term “media” and use “journalism”. Media is everything, but there is no journalism anymore. Otherwise, the media is also Russia's first channel and Girchi TV. This is not journalism, it is propaganda.

Now as regards to why we do not visit these televisions. Is this a PR-tactical decision. If we agree that TV X is part of a propaganda, then their task is to show the viewers only their vision of the world - that is the purpose of propaganda. We see it, we know it, we realize it, and it's bad. We do not want these viewers to see the world just from that angle.

What is the solution from here? We decide to take part in their TV programs to show the audience our side of the story. Yes, this is the solution, and therefore I participated in a few programs but then they no longer invited us.

These media say they invite you but you refuse them.

The bridge collapsed, it burnt again. Look at it from purely PR or tactical angle.

In short, you must look at the world through my eyes and you will see that if this is a propaganda, then it is my purpose and interest to break it [by providing my side of the story]. But, at the same time, I know there is a risk here. When I get there, I know it's their job to show me from the bad angle. We are not afraid that we go to these tv channels but at the same time you realize that as you go there…

Do you find yourself in an uncomfortable environment?

It’s not about comfort. Uncomfortable environment is everywhere. Sometimes we still let these journalists ask us uncomfortable questions, don’t we?

One of the most important roles of media is to be a watchdog, to control the government, to be critical, including towards the government, isn’t it?

I do not know, should it be?

Should not the media be critical of the government?

No.

Why do you say that?

Because, in general, you must be critical towards the world. To government, to opposition, to the schools… Why should it be the sole purpose of the media to be critical to the government?

It is not a sole purpose; it is part of journalism. Do not you agree that Journalists’ function is also to be critical to the government to help audience can make an informed choice?

Yes, it should be critical of the authorities as well (among others). We have already broken the logical chain there. Therefore, I asked, what is the definition of journalism? There must be a difference between “one of the tasks” and a “sole purpose”.

You said, you do not accept invitations from the opposition TV channels because you don’t accept the attitude waiting for you there. But you often visit the televisions where you find yourself in a comfortable environment and where you are not asked any critical questions.

Being in a comfortable environment is always more comfortable, indeed. But it is not about avoiding the uncomfortable environment.

If we know that this environment is propaganda, will it allow its users to see the world through my eyes? This goes against their purpose. So, when you go, so to speak, to the heart of propaganda, you always have a risk. You are invited there to become part of their propaganda, to use you for their propaganda purposes.

What about the other TV channels, which you do not decline to visit?

So what? We are in a comfortable environment there and we do not have these risks there.

You just told me that you are not afraid of critical questions.

We are not afraid of criticism. So, I say, between journalism and propaganda…

What about your accountability to speak to the other part of the audience? Are not they your voters too?

That's exactly the reason why every time, after boycotts, we say we're still going to accept the invitations to these TV channels. Because there are citizens who need to hear our side of the story. But these formats of relationship, including impropriety, is difficult.

You mentioned impropriety and regulation many times. let’s move on to the next topic. Let’s talk about our legislation of free speech and media. What do you think about it?

We should not jump; we should move on to this issue. To move on, we need to agree on whether journalistic tasks are being accomplished.

The question is about the legislation.

When we talk about propaganda, what are we talking about? There are two problems that can be present in the media - false information and impropriety. Now, the question is whether regulation is enough or not.

[end of the first part]

In the second part of the interview with Shalva Papuashvili, we talk about the government’s messages about regulating media. Media experts and organizations working on this topic, often rate these messages as a threat towards free speech, freedom of expression and attempt to intimidate the media.
კატეგორია: საქართველო
6 დეკემბერს, სააპელაციო სასამართლომ განსახილველად პირველ ინსტანციაში დააბრუნა კომუნიკაციის კომისიის მიერ “მთავარი არხის” წინააღმდეგ შეტანილი საქმე, რომელიც საქალაქო სასამართლომ 29 ოქტომბერს წარმოებაში არ მიიღო.

რა მოხდა

27 ოქტომბერს, კომუნიკაციების კომისიამ “მთავარი არხს” სამართალდარღვევის ოქმი შეუდგინა ორი ვიდეორგოლის გამო: ერთი შეიცავდა მიხეილ სააკაშვილის ციხიდან გათავისუფლების მოთხოვნას, ხოლო მეორე - 14 ოქტომბერს ყოფილი პრეზიდენტის ციხიდან გათავისუფლების მოთხოვნით გამართულ აქციაზე დასწრების მოწოდებას. კომისია ვიდეორგოლებს წინასაარჩევნო პოლიტიკურ რეკლამად მიიჩნევს და არხს საარჩევნო კოდექსის დარღვევას ედავება.

ვრცლად: რას ედავება “მთავარ არხს” კომუნიკაციების კომისია?

საქალაქო სასამართლომ ეს საქმე 29 ოქტომბერს განიხილა. “მთავარი არხის” ვიდეორგოლებში “საარჩევნო სუბიექტის არ ყოფნის გამო”, კომუნიკაციების კომისიის პოზიცია არ გაიზიარა და საქმის წარმოება შეწყვიტა, რაც კომუნიკაციების კომისიამ სააპელაციო სასამართლოში გაასაჩივრა.

6 დეკემბერს, სააპელაციო სასამართლომ დააკმაყოფილა მარეგულირებლის საჩივარი და საქალაქო სასამართლოს საქმის თავიდან განხილვა დაავალა.

“მთავარ არხში” მიიჩნევენ, რომ გადაწყვეტილება პოლიტიკური მოტივაციითაა განპოირობებული. მაუწყებლის იურისტი თამთა მურადაშვილი ამბობს, რომ ვიდეორგოლები “სარედაქციო პოლიტიკის ფარგლებში გამოხატული მათი საქალაქო პოზიცია და ყოფილი პრეზიდენტის მხარდასაჭერი აქტი” იყო და არა “პოლიტიკური რეკლამა”.

რას ამბობს საარჩევნო კოდექსი პოლიტიკურ რეკლამაზე

საარჩევნო კოდექსში წინასაარჩევნო პოლიტიკური რეკლამა განმარტებულია, როგორც მასობრივი ინფორმაციის საშუალებებში გასულ ისეთი შინაარსის რეკლამა, რომელიც მიზნად ისახავს საარჩევნო სუბიექტის არჩევისთვის ხელის შეწყობას ან ხელის შეშლას.

ამავე რეგულაციით, წინასაარჩევნო რეკლამად ითვლება მასალა, რომელშიც ნაჩვენებია საარჩევნო სუბიექტი ან მისი არჩევნებში მონაწილეობის რიგითი ნომერი და რომელიც შეიცავს წინასაარჩევნო კამპანიის ნიშნებს.
კატეგორია: საქართველო
კომუნიკაციების კომისია „პოლიტიზირებულს და დაუსაბუთებელს“ უწოდებს მის მიმართ “მთავარი არხის” განცხადებებს სიტყვის და გამოხატვის თავისუფლებას შეზღუდვასთან დაკავშირებით.

რა მოხდა?

25 ნოემბერს კომუნიკაციების კომისიამ “მთავარი არხი” 111 903 ლარით დააჯარიმა ეთერში გასული სამი ვიდეორგოლის, მათ შორის სამოქალაქო მოძრაობა "სირცხვილიას" კლიპის განთავსების გამო.

იურისტების ნაწილი კომისიის გადაწყვეტილებას არაკანონიერს უწოდებს. "მთავარი არხი" ჯარიმის გადახდას არ აპირებს და გადაწყვეტილების გასაჩივრებას გეგმავს.

არხის დირექტორმა, ნიკა გვარამიამ 25 ნოემბერს გამართულ ბრიფინგზე ევროკავშირის ელჩს, აშშ-ის საელჩოს, არასამთავრობო სექტორს, ოპოზიციასა და მედიასაშუალებებს მიმართა და რეაგირებისკენ მოუწოდა.

26 ნოემბერს მოძრაობა “სირცხვილიამ” კომუნიკაციების კომისიასთან საპროტესტო აქციაც გამართა განცხადებით, რომ „მთავარი არხის“ დაჯარიმება ავტორიტარიზმისკენ გადადგმული ნაბიჯია და სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლებას ზღუდავს.

კომუნიკაციების კომისიის საპასუხო განცხადების მიხედვით, მათი „თანამშრომლების მიმართ მუქარა და ბულინგი კანონის აღსრულებას ხელს ვერ შეუშლის“. კომისიამ საერთაშორისო პარტნიორებს მიმართა, რომ ყურადღებით დააკვირდნენ მიმდინარე პროცესს.

კომუნიკაციების კომისიის პოზიცია

კომუნიკაციების კომისიის განცხადების მიხედვით, რომ 25 ნოემბრის გადაწყვეტილება, რომლითაც „მთავარ არხს“ ჯარიმა დაეკისრა, „სრულად შეესაბამება არა მხოლოდ ქართულ კანონმდებლობას, არამედ საერთაშორისო პრაქტიკას, მათ შორის, სტრასბურგის ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს გადაწყვეტილებებს”.

იმის დასტურად, რომ „მთავარი არხის“ ეთერში პოლიტიკური რეკლამა კანონმდებლობის დარღვევით განთავსდა, კომისიას „საქართველოს საარჩევნო კოდექსის“ 50-ე მუხლის პირველი პუნქტი და 761 მუხლის 21-ე პუნქტები მოჰყავს. ამ მუხლებში საუბარია მედიის მიერ წინასაარჩევნო კამპანიის გაშუქების ზოგად რეგულირებებზე, წინასაარჩევნო რეკლამების განთავსების წესებზე და ტარიფებზე.

იურიდიული შეფასება

საქართველოს დემოკრატიული ინიციატივის” (GDI) სამოქალაქო და პოლიტიკური უფლებების პროგრამის დირექტორის, მარი კაპანაძის შეფასებით, კომისია ამ გადაწყვეტილებამდე თავისი სუბიექტური ინტერპრეტაციის შედეგად მივიდა და მისი გადაწყვეტილება სათანადოდ დასაბუთებული და არგუმენტირებული არ არის.

მისი თქმით, კანონმდებლობაში პირდაპირ არსად წერია, რომ პოლიტიკური რეკლამის განთავსება მხოლოდ წინასაარჩევნო პერიოდშია დასაშვები. გარდა ამისა, იურისტების შეფასებით, სადავო ვიდეორგოლები პოლიტიკური რეკლამის განმარტებაში არ ჯდება.

ვრცლად ამ თემაზე: „უპრეცენდენტო ჯარიმა “მთავარი არხს” - რა პრობლემაა კომუნიკაციების კომისიის გადაწყვეტილებაში?

სადავო ვიდეორგოლები

კომუნიკაციების კომისიამ ამ შინაარსის ვიდეორგოლები მიიჩნია არაწინასაარჩევნო პერიოდში განთავსებულ პოლიტიკურ რეკლამად:

  • პირველ ვიდეოში, რომელიც მოძრაობა “სირცხვილიას” მიერ არის გაკეთებული, „ქართული ოცნების “წარმომადგენლების ფოტოები რუსეთის პრეზიდენტის ვლადიმერ პუტინის სახის კონტურში ერთიანდება და ეწერება „სირცხვილია“. ვიდეოს ფონად გასდევს “ქართული ოცნების” წინასაარჩევნო კამპანიის მუსიკა.
  • მეორე ვიდეორგოლში ნაჩვენებია საქართველოს მესამე პრეზიდენტის, მიხეილ სააკაშვილის ფოტო, რომელსაც აწერია #თავისუფლებამიშას, რასაც მოსდევს საქართველოს პენიტენციური სამსახურის იმ ხელმძღვანელი პირებისა და მოსამართლეების ფოტოები, რომელთაც შეხება ჰქონდათ სააკაშვილის საქმესთან მისი დაპატიმრების შემდეგ. თითოეული ფოტოს ბოლოს ისმის სიტყვა -„კლავს“, ბოლოს კი ისმის მოწოდება - „გაათავისუფლე მიხეილ სააკაშვილი“.
  • მესამე ვიდეორგოლში შეკრებილია ამონარიდები საქართველოს პრემიერ-მინისტრის, მინისტრების, პრეზიდენტის, „ქართული ოცნების“ ლიდერების, დეპუტატისა და თბილისის მერის განცხადებებიდან, მიხეილ სააკაშვილის შიმშილობასთან დაკავშირებით. თითოეული განცხადების ბოლოს ისმის ხმა - „კლავს“, ხოლო ვიდეორგოლის ბოლოს ისმის მოწოდება „უთხარი მკვლელებს არა“, „#თავისუფლებამიშას“.
კატეგორია: საქართველო
კომუნიკაციების კომისიამ “მთავარი არხი” 111 903 ლარით დააჯარიმა ეთერში გასული სამი ვიდეორგოლის, მათ შორის სამოქალაქო მოძრაობა "სირცხვილიას" კლიპის განთავსების გამო. იურისტები კომისიის გადაწყვეტილებას არაკანონიერს უწოდებენ. "მთავარი არხი" კი ჯარიმის გადახდას არ აპირებს და გადაწყვეტილების გასაჩივრებას გეგმავს.


რას ედავება კომისია “მთავარ არხს”

25 ნოემბერს კომუნიკაციების კომისიამ “მთავარი არხის” ეთერში 17 და 18 ნოემბერს გასული სამი ვიდეორგოლის გამო დაუდგინა სამართალდარღვევა:

● პირველ ვიდეოში, რომელიც მოძრაობა “სირცხვილიას” მიერ არის გაკეთებული, „ქართული ოცნების “წარმომადგენლების ფოტოები რუსეთის პრეზიდენტის ვლადიმერ პუტინის სახის კონტურში ერთიანდება და ეწერება „სირცხვილია“. ვიდეოს ფონად გასდევს “ქართული ოცნების” წინასაარჩევნო კამპანიის მუსიკა.

● მეორე ვიდეორგოლში ნაჩვენებია საქართველოს მესამე პრეზიდენტის, მიხეილ სააკაშვილის ფოტო, რომელსაც აწერია #თავისუფლებამიშას, რასაც მოსდევს საქართველოს პენიტენციური სამსახურის იმ ხელმძღვანელი პირებისა და მოსამართლეების ფოტოები, რომელთაც შეხება ჰქონდათ სააკაშვილის საქმესთან მისი დაპატიმრების შემდეგ. თითოეული ფოტოს ბოლოს ისმის სიტყვა -„კლავს“, ბოლოს კი ისმის მოწოდება - „გაათავისუფლე მიხეილ სააკაშვილი“.

● მესამე ვიდეორგოლში შეკრებილია ამონარიდები საქართველოს პრემიერ-მინისტრის, მინისტრების, პრეზიდენტის, „ქართული ოცნების“ ლიდერების, დეპუტატისა და თბილისის მერის განცხადებებიდან, მიხეილ სააკაშვილის შიმშილობასთან დაკავშირებით. თითოეული განცხადების ბოლოს ისმის ხმა - „კლავს“, ხოლო ვიდეორგოლის ბოლოს ისმის მოწოდება „უთხარი მკვლელებს არა“, „#თავისუფლებამიშას“.



კომუნიკაციების კომისიამ ვიდეორგოლები არაწინასაარჩევნო პერიოდში განთავსებულ პოლიტიკურ რეკლამად მიიჩნია. კომისიის განმარტებით, რადგან „მთავარი არხის“ მსგავსი სამართალდარღვევიდან ერთი წელი არ არის გასული, ის უმაღლესი სანქციით, წლიური შემოსავლის 1%-ით - 111 903 ლარით დაჯარიმდა.

„არაწინასაარჩევნო პერიოდში პოლიტიკური რეკლამის განთავსების მიზეზით“, კომუნიკაციების კომისიამ “მთავარი არხი” 2019 და 2020 წლებშიც დააჯარიმეს.

“მთავარი არხის” პოზიცია

მთავარი არხის იურისტი, თამთა მურადაშვილი “მთავარ არხში” კომისიის გადაწყვეტილებას კრიტიკულ მედიაზე ზეწოლას უწოდებს და ამბობს, რომ კომუნიკაციების კომისიის გადაწყვეტილება „სამსახურებრივი უფლებამოსილების ბოროტად გამოყენებაა“.

არხის გენერალურმა დირექტორმა ნიკა გვარამიამ, 25 ნოემბერს, ბრიფინგი გამართა და თქვა, რომ კომისიამ ამ გადაწყვეტილებით შეზღუდა არა მხოლოდ მედიის უფლება, არამედ არასამთავრობო სექტორის გამოხატვის თავისუფლებაც. მან ევროკავშირის ელჩს საქართველოში, კარლ ჰარცელს, აშშ-ის საელჩოს, არასამთავრობო სექტორს, ოპოზიციასა და მედიასაშუალებებს მიმართა და რეაგირებისკენ მოუწოდა.

25 ნოემბრის საღამოსვე, „მთავარმა არხმა“ გამოაქვეყნა ვიდეორგოლი, სახელწოდებით, იცნობდეთ თავისუფალი სიტყვის ჯალათებს და ბიძინა ივანიშვილის პირად ცენზორებს" სადაც კომუნიკაციის კომისიის თავმჯდომარე და წევრები „თავისუფალი სიტყვის ჯალათებად“ და „ბიძინა ივანიშვილის პირად ცენზორებად“ არიან მოხსენიებული.



რა პრობლემაა და რას ამბობს კანონი

“ვხედავთ, რომ კომისიამ შეზღუდა მნიშვნელოვანი საზოგადოებრივი სიკეთე, როგორიცაა მედიის და გამოხატვის თავისუფლება და, ამის საპირწონედ, რა საზოგადოებრივი სიკეთე დაიცვა, არსად არ ჩანს“ - ამბობს საქართველოს დემოკრატიული ინიციატივის” (GDI) სამოქალაქო და პოლიტიკური უფლებების პროგრამის დირექტორი მარი კაპანაძე.

მისი თქმით, კომისიის გადაწყვეტილებაში სამი მთავარი პრობლემა იკვეთება და “თუ ამ საქმეს დამოუკიდებელი სასამართლო განიხილავს, ყველა ნაწილში არაკანონიერად და არაკონსტიტუციურად მიიჩნევს”.

სამი სამართლებრივი პრობლემა კომუნიკაციების კომისიის გადაწყვეტილებაში

1. კანონმდებლობაში პირდაპირ არსად წერია, რომ პოლიტიკური რეკლამის განთავსება მხოლოდ წინასაარჩევნო პერიოდშია დასაშვები.

„კომისია “მთავარ არხს” ედავება, რომ მან საარჩევნო რეკლამა არაწინასაარჩევნო პერიოდში გაუშავა და ეს აკრძალულიაო. თუმცა, კომისია ვერ უთითებს ვერც ერთ მუხლს კანონმდებლობიდან, რომელშიც ასეთი რამ წერია” - ამბობს მარი კაპანაძე.

მისი შეფასებით, მუხლი, რის გამოც მთავარი არხი დაჯარიმდა, კანონში მკაფიოდ არ არის გაწერილი და კომუნიკაციების კომისია ამ გადაწყვეტილებამდე თავისი სუბიექტური ინტერპრეტაციის შედეგად მივიდა და მისი გადაწყვეტილება სათანადოდ დასაბუთებული და არგუმენტირებული არ არის:

„როცა ვსაუბრობთ აკრძალვაზე და მედიის თავისუფლებაში ჩარევაზე, ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მოთხოვნაა, რომ ეს მკაცრად იყოს კანონით განსაზღვრული.” - ამბობს მარი კაპანაძე

2. რამდენად სწორად მიიჩნია კომისიამ სადავო ვიდეორგოლები პოლიტიკურ რეკლამებად?

იურისტების შეფასებით, სადავო ვიდეორგოლები პოლიტიკური რეკლამის განმარტებაში არ ჯდება. საქართველოს საარჩევნო კოდექსის მიხედვით პოლიტიკური/წინასაარჩევნო რეკლამა განმარტებულია, როგორც “მასობრივი ინფორმაციის საშუალებებში გასული ისეთი შინაარსის რეკლამა, რომელიც მიზნად ისახავს საარჩევნო სუბიექტის არჩევისთვის ხელის შეწყობას/ხელის შეშლას, რომელშიც ნაჩვენებია საარჩევნო სუბიექტი ან/და მისი არჩევნებში მონაწილეობის რიგითი ნომერი და რომელიც შეიცავს წინასაარჩევნო კამპანიის ნიშნებს, ან მოწოდებას სარეფერენდუმოდ/საპლებისციტოდ გამოტანილი საკითხის გადაწყვეტის სასარგებლოდ ან საწინააღმდეგოდ”.

„საარჩევნო სუბიექტები ჩვენ გვყავს არჩევნების წინ. ახლა, თავისთავად, ვეღარ ვისაუბრებთ საარჩევნო სუბიექტებზე, იმიტომ, რომ არჩევნები დასრულებულია” - ამბობს მარი კაპანაძე.

მისივე თქმით, კომისიამ არ განმარტა, კონკრეტულად რა კრიტერიუმებიდან გამომდინარე მივიდა იმ დასკვნამდე, რომ ეს ვიდეორგოლები პოლიტიკური რეკლამაა.

კომისიის სხდომის მიმდინარეობისას, წევრებისგან დასაბუთებას ითხოვდა მაუწყებლის იურისტი თამთა მურადაშვილიც, თუმცა, კომისიის წარმომადგენლებს ამ საკითხზე კონკრეტული პასუხი არ გაუციათ.

3. თანაზომიერების პრინციპის დაცვა

თანაზომირების პრინციპი კრძალავს ძირითადი უფლებებში ზომაზე მეტად ჩარევას. ამავე პრინციპის თანახმად, ძირითად უფლებაში ჩარევა, პირველ რიგში, უნდა ემსახურებოდეს ლეგიტიმურ მიზანს.

მარი კაპანაძე ამბობს, რომ კომუნიკაციების კომისია ვალდებულია, თანაზომიერების პრინციპი გაითვალისწინოს.

„ეს პრინციპი ამბობს, უფლებებში ჩარევისა და შეზღუდვის შემთხვევაში, უნდა გამოიყენო ისეთი ზომა, რომელიც იქნება შესაბამისობაში ჩადენილ სამართალდარღვევასთან.“ - ამბობს მარი კაპანაძე და დასძენს, რომ ამ შემთხვევაში, კომუნიკაციების კომისიამ „გამოიყენა სანქცია, რომელიც არის კატასტროფულად მაღალი”.

კაპანაძის თქმით, რომ „მთავარი არხის“ მხრიდან სამართალდარღვევაც კითხვის ნიშნის ქვეშ არის. „მაგრამ სამართალდარღვევა რომც ყოფილიყო, კომისიას არ დაუსაბუთებია, არ აუხსნია, თუ რა საჯარო ინტერესს ემსახურება ის, რომ ტელეკომპანიას აუკრძალოს მსგავსი ტიპის ვიდეორგოლების გაშვება.“

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის დირექტორის, მარიამ გოგოსაშვილის შეფასებით, კომისია ხელმძღვანელობს არა კანონით, არამედ - თავისი პრაქტიკის შესაბამისად. ეს პრაქტიკა კი ძირითადად ხელისუფლების ინტერესებს ემთხვევაო.

“თუ გადავხედავთ კომუნიკაციების კომისიის გადაწყვეტილებებს კრიტიკული მედიის წინააღმდეგ, ისინი ემთხვევა ამ არხების მიმართ ხელისუფლების გზავნილებს

გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვასა და მედიის რეგულირებაზე.”

მარიამ გოგოსაშვილი ამბობს, რომ „ეს გადაწყვეტილება შეიძლება აღვიქვათ ცენზურის და თვითცენზურის საფრთხედ“ და „კომისიის მიდგომა მიმართულია გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვისა და თავისი უფლებამოსილების გაფართოებისკენ“.
კატეგორია: ინტერვიუ
როგორ ხედავს და აფასებს ხელისუფლება 5 ივლისის მოვლენებს? რამდენად უსაფრთხოა მედიაგარემო ჟურნალისტებისთვის “ქართული ოცნების” მმართველობის პირობებში? რა კრიტერიუმებით განსაზღვრავს ხელისუფლება ჟურნალისტების უსაფრთხოებას? - ამ საკითხებზე ვისაუბრეთ "ქართული ოცნების" ლიდერ შალვა პაპუაშვილთან, ინტევიუს მესამე, დასკვნით ნაწილში.
ინტერვიუს პირველი ნაწილი: “რისგანაც ვწუხდები, იმას ვაკრიტიკებ”
ინტერვიუს მეორე ნაწილი: "ეთიკის ქარტიამ რაც უნდა თქვას, შედეგი ნულია"


რამდენად უსაფრთხო გარემოა საქართველოში მედიისთვის, ჟურნალისტებისთვის?


ძალიან, უსაფრთხოა. როგორც ჩვეულებრივი მოქალაქე არის უსაფრთხოდ, ზუსტად ისევეა ჟურნალისტიც.

თქვენი ხელისუფლების პირობებში, ბოლო ორი წელი რომ გავიხსენოთ, 100-ზე მეტი მედიის წარმომადგენელია დაშავებული.

ამ 100-ში თქვენ 5 ივლისის 53 შეიყვანეთ.

ცხადია. შევიყვანე მათ შორის 20 ივნისს დაშავებულები და სხვა შემთხვევებიც.

სხვათა შორის, დაშავებული 53 არ იყო.

პროკურატურის ინფორმაციაა, დაშავებული 53 ჟურნალისტი. ეს უბრალოდ რიცხვები არ არის, 100-ზე მეტს რომ ვამბობ, დათვლილი მაქვს და ეს სტატისტიკა არსებობს.

დიახ, მაგრამ, ხომ უნდა შეხედოთ, ვიღაცამ არ შეუშვა სადღაც, ეს ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელშეშლაა...

ეგ ხელშეშლაა, მე დაშავებულ ჟურნალისტებზე გესაუბრებით.

არ იყო მაგდენი დაშავებული.

კარგი, რამდენი იყო?

21.

ცოტაა?

არა, ცოტა არ არის, ბევრია. მაგრამ ეგ იყო ინცინდენტი.

5 ივლისი ინციდენტი იყო?

აბა, რა იყო, თქვენ აფასებთ, როგორც ჟურნალისტების დაგეგმილ დარბევას? ინცინდენტი გულისხმობს ნორმალური მდგომარეობიდან ამოვარდნილ შემთხვევას.

იყო თუ არა 5 ივლისს მიზანმიმართული თავდასხმა ჟურნალისტებზე?

ჩემი აზრი თუ გაინტერესებთ, მე როგორც აღვიქვამ, ეს არ იყო რაიმე წინასწარ დაგეგმილი თავდასხმა ჟურნალისტებზე. მე მგონი, მაგაზე ვთანხმდებით. თქვენი აზრით, იმ დღეს იმიტომ მოვიდნენ, რომ ვინმეს ჟურნალისტები უნდა ეცემათ?

თქვენ გეკითხებით ამას, თქვენი აზრით, მიზანმიმართული არ იყო? შემთხვევითი შეიძლება იყოს ერთი, ორი ადამიანის დაშავება და როდესაც ამხელა ციფრზე  ვსაუბრობთ, შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ეს არ იყო პირდაპირი, მიზანმიმართული თავდასხმა?

რა თქმა უნდა, თავდასხმა იყო, მაგრამ, მოკლედ, რომ ავხსნა. არ მგონია მე, ეს ყოფილიყო რომელიმე ჯგუფის გეგმა იმ კონკრეტულ დღეს, რომ „ახლა აქ მოვლენ ჟურნალისტები და ჩვენ ისინი უნდა ვცემოთ“.

რაზე დაყრდნობით ამბობთ, რომ არ გგონიათ ამ ჯგუფის გეგმა ეგ ყოფილიყო? არ არის საკმარისი მტკიცებულებები, კადრები?

არ მგონია ეს ყოფილიყო გეგმა, რომ დღეს ვიკრიბებით X ადგილას, იქ მოვა X რაოდენობა ჟურნალისტების და ჩვენ ვცემთ ყველა ჟურნალისტს. მაგრამ, მგონია, რომ იყო რა - იქ შეიკრიბა ხალხი, იქ მოხდა ინცინდენტი და ვინც ტრიალებდა, ჟურნალისტები, მე როგორც ვხვდები, და იყო პირდაპირ მიმართული აგრესია ჟურნალისტების წინააღმდეგ.

იმ დღეს დაშავებულთა შორის ყველაზე მეტი ჟურნალისტი იყო - ჩვეულებრივ მოქალაქეებზე მეტი.

იქ, როგორც ვხვდები, და როგორც აღვიქვი, იყო ადამიანების ერთი ჯგუფი და იყვნენ ჟურნალისტები, რომლის მიმართაც წავიდა აგრესია.

რომ გკითხეთ, რამდენად უსაფრთხო გარემოა-მეთქი ჟურნალისტებისთვის, ამ კონკრეტული შემთხვევის შემდეგ შეგიძლიათ ეგ თქვათ, რომ უსაფრთხო გარემოში უწევს მედიას მუშაობა, როცა ამდენი დაშავებული ჟურნალისტი გვყავს?

გასაგებია, რომ ამდენი დაშავებული ჟურნალისტია. მაგრამ, კიდევ ერთხელ, ეგ არის ინცინდენტი, ნორმიდან ამოვარდნილი მოვლენა.

თქვენ ამას ეძახით ინცინდენტს...

რა პრობლემაა მერე. თქვენ გგონიათ ინცინდენტი მსუბუქი სიტყვაა?

შემთხვევითობაა.

კი, ინცინდენტი გულისხმობს რომ ეს არის ერთეული შემთხვევა. ნორმიდან ამოვარდნილი მოვლენა.

შეძელით თუ არა იმ დღეს, რომ სათანადოდ დაგეცვათ ჟურნალისტების უსაფრთხოება?

ეს პირადად ჩემი ამოცანა არ არის. ჩემი ფუნქცია არ არის საზოგადოებრივი წესრიგის უზრუნველყოფა.

ხელისუფლებამ შეძლო?

სხვა რამეს ვამბობ ახლა. მე რატომღაც არ მაქვს ეგ შეგრძნება, რომ ამ ქვეყანაში ხალხი დასდევს ჟურნალისტებს ყოველდღე, რომ როგორმე გაუსწორდეს. თქვენ გაქვთ ესეთი შეგრძნება? უსაფრთხო გარემოს როცა გულისხმობთ. ჩემი აზრით, ეგეთი რამე არ ხდება.

თუ ყოველდღე არ ხდება, ეს ნიშნავს იმას, რომ უსაფრთხო გარემოა? ხშირად რომ ხდება?

გარემო ნიშნავს, რომ არის თუ არა მტრული გარემო ჟურნალისტების მიმართ. ჩემი აზრით არ არის. იმიტომ, რომ ვატყობთ, რომ ხელისუფლების წარმომადგენელი იქნება თუ არა, ჟურნალისტები საკმაოდ აქტიურად მოქმედებენ. ხდებიან თუ არა ხანდახან ჟურნალისტები ფიზიკური თუ სხვა ხელშეშლის ობიექტები? ხდებიან. ამიტომაც არსებობს სისხლის სამართლის კოდექსში ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელშეშლა, როგორც მუხლი, იმიტომ, რომ ესეთი დანაშაულები ხდება ხოლმე. და ფიზიკურადაც ხდება, ალბათ. სტატისტიკაც მითხარით, თუმცა, ამ ინცინდენტის გარდა სხვა სტატისტიკაც იყო, აღარ მახსოვს რამდენი.

რა სტატისტიკაც უნდა იყოს, თქვენც მითხარით, რომ ეს არ არის პატარა რიცხვი, არ არის ცოტა შემთხვევა. ჩემი სიტყვები არ არის, რომ ბოლო პერიოდში მსგავსი ფაქტები გახშირებულია, ამას ამბობენ საერთაშორისო ორგანიზაციებიც.

მაგ დღეს შევეშვათ, ჩემი აზრით ეგ დღე არის ნორმიდან ამოვარდნილი ინცინდენტი, რომ ასე მიზანმიმართულად, მასობრივად ბევრი ჟურნალისტის მიმართ იყო გამოხატული აგრესია. მაგას ცალკე ანალიზი და ახსნა-განმარტება, დაფიქრება სჭირდება, რამ გამოიწვია, ეს.

თქვენი აზრით, რამ გამოიწვია?

არ ვიცი, არ ვიცი, აი, ახლა მივალ იქამდე. ისმის კითხვა, რა არის ამ აგრესიის მიზეზი? აქ უნდა შევხედოთ ორ რამეს, მორალური პიედესტალების გარეშე: ერთი - ნებისმიერი ძალადობა არ ვარგა, ცუდია, დასაგმობია და დანაშაულია. რაც უნდა იყოს, ძალადობა არ უნდა იყოს პასუხი - მეორე მხრივ. მეორე მხრივ, უნდა დაისვას კითხვა, რატომ არის ძალადობა და აგრესია. ეს არის ის სფერო, რომელზე საუბარიც პოლიტკორექტულ საზოგადოებას უჭირს, მაგრამ, ყველა გულში ფიქრობს და ყველა ერთმანეთში საუბრობს, მათ შორის ჟურნალისტებიც. რომ რამდენად გამომწვევია თავად ჟურნალისტი სხვა ადამიანის მიმართ?

კარგად განმიმარტეთ, რას გულისხმობთ: იმის თქმა გინდათ, რომ ეს ძალადობა გამოიწვიეს თავად ჟურნალისტებმა?

არა, ამას ვერ შეაფასებ. იმიტომ, რომ ეს არის ინდივიდუალური შემთხვევა. რაც არ უნდა იყოს, შეუძლებელია რაიმე აგრესია გაამართლო.

ბოლო პერიოდში ჟურნალისტებზე გახშირებულ თავდასხმებზე გეკითხებით და ამბობთ, რომ უსაფრთხო გარემოა მედიისთვის. მაგრამ, მოვიყვანეთ მაგალითები, რაც ადასტურებს, რომ ჟურნალისტებისთვის არ არის უსაფრთხო გარემო.

მოდი, ასე გეტყვით. არ მაქვს იმის აღქმა და არ მგონია, რომ ვინმეს ჰქონდეს ისსეთი აღქმა, რომ ამ ქვეყანაში ვინმე ჟურნალისტებს დასდევს, ჩასაფრებულია და ოღონდ სადმე გადაეყაროს...

ანუ, ყოველდღე უნდა დასდევდეს ვინმე ჟურნალისტებს, რომ თქვენ აღიქვათ საფრთხის შემცველ გარემოდ ჟურნალისტებისთვის? თავდასხმების ინტენსივობას გულისხმობთ, რომ უფრო ხშირად უნდა იყოს?

ზოგადად, უსაფრთხო და საფრთხის შემცველი გარემო ინტენსივობებით განისაზღვრება.

არ არის საკმარისი ეს ინტენსიურობა რაც ბოლო ორ წელში გვაქვს?

არა. ჩემი აღქმით, არ არის. ეს ყველაზე კარგად უნდა განსაზღვრონ ჟურნალისტებმა, მაშინ ესე გეტყვით.

სწორედ ჟურნალისტები იძახიან, რომ მათთვის არ არის უსაფრთხო გარემო ამ ქვეყანაში.

მოდით, ასე შევხედოთ. პირველ რიგში, რაღაც გარემო ვიღაცისთვის უსაფრთხო არის თუ არა, თავად ის ადამიანი ყველაზე კარგად ხედავს. რთულია მე განვსაზღვრო, მაგალითად, ექიმებისთვის, იურისტებისთვის უსაფრთხო გარემოა თუ არა. მაშინ, ამ კუთხით ჩავასწორებ ჩემს გამოთქმას, რომ რთულია მე განვსაზღვრო - ჟურნალისტებმა უნდა განსაზღვრონ.

ჟურნალისტები ღიად საუბრობენ ამაზე, არ არის ეს კულუარული ინფორმაცია.

ამიტომ გკითხეთ თავიდან, რა არის ჟურნალისტიკა და პროპაგანდა?

თქვენ იმავე თემას უბრუნდებით, ჩვენ ვსაუბრობთ 5 ივნისის ამბებზე და არ მინდა, რომ ამ თემას თავი ავარიდოთ. მინდა, პასუხი მივიღო. გავიხსენეთ ყველაზე მძიმე დღე, როდესაც ამდენი ჟურნალისტი დაშავდა. თქვენც ამბობთ, რომ ეს არის სამწუხარო ფაქტი...

სამწუხარო კი არა, დანაშაულია.

მე გკითხეთ, შეძლო თუ არა ამ დღეს ხელისუფლებამ, რომ სათანადოდ დაეცვა ჟურნალისტები?

სანამ მაგას ვიტყვით, უნდა ვთქვათ, ჟურნალისტი, რომელიც ამბობს, ქვეყანაში უსაფრთხო გარემო არ არისო, იმაზე უნდა დავფიქრდეთ, ხომ არ არის ეს ჟურნალისტი პროპაგანდის ნაწილი? შეიძლება, იმის თქმაც, უსაფრთხო გარემო არის თუ არა, პროპაგანდის ნაწილია.

ახლა დავუბრუნდეთ თქვენს კითხვას, შეძლო თუ ვერა სახელმწიფომ ჟურნალისტების დაცვა 5 ივლისს?

ფაქტია, რომ ვერ შეძლო. იმიტომ, რომ გვყავს დაშავებულები.

რატომ, რამ გამოიწვია ეს?

შინაგან საქმეთა მინისტრმაც ისაუბრა ამაზე. საკითხი არის ასე, დაანონსებული იყო მსვლელობა 5 ივლისს 6 საათზე. შსს-მ იცოდა, რომ მაღალი რისკის შემცველი რამ ხდებოდა, კონტრაქცია მეორე მხარემაც დააანონსა. ხალხი რუსთაველის გამზირზე დილის 9 საათზე შეიკრიბა. ჯგუფი, რომელიც გამოხატავდა თავის უკმაყოფილებას ამ მსვლელობასთან დაკავშირებით. შესაბამისად, ის რისკები, რომელიც იმ დღეს ყველამ, შსს-მ, ალბათ, მეც, თქვენც, იმ ჟურნალისტებიც, ყველამ შეაფასა, რომ აქ იყო რისკი, რომ ამ ადამიანთა ჯგუფი აგრესიას გამოხატავდა იმ მსვლელობის მომწყობი ხალხის წინააღმდეგ.

10-11 საათი იყო, ალბათ, იკრიბება ეს ჯგუფი რუსთაველზე, არიან ჟურნალისტები, ამ ჯგუფში ტრიალებენ, შიგნით არიან…

ასრულებენ თავის პროფესიულ მოვალეობას

აშუქებენ. არაფერი ხდება განსაკუთრებული. არის ვიღაცების აქცია, სადაც ჟურნალისტები ჩვეულებრივ მუშაობენ და აშუქებენ. იმ მომენტამდე, როდესაც შეიძლება დაიწყოს აგრესია, ეს რისკი წარმოიშვას, დარჩენილი იყო 6 თუ 7 საათი.

ანუ მანამდე ეს რისკი არ არსბობდა?

რის საფრთხე?

ანუ ამის საფრთხე არ არსებობდა მაშინ, როდესაც დემონსტრანტებმა შეკრება დაიწყეს? როდესაც პოლიცია იქ იყო. დილიდან მოხდა თავდასხმის ერთი, მეორე შემთხვევა...

აქცია რომ იმართება, არის იქ ყოველთვის პატრულის ეკიპაჟი.

თქვენ თქვით, რომ მოლოდინი იყო საღამოს და მაგიტომ ვერ დაიცვა სახელმწიფომ ისინი, ვინც დაშავდა?

თქვენ არ გქონდათ მოლოდინები?

არ არის რელევანტური, რომ მე ჩემს კონკრეტულ მოლოდინებზე გელაპარაკოთ. მე გკითხეთ ხელისუფლებამ შეასრულა თუ არა თავისი ფუნქცია იმ დღეს და მითხარით, რომ ვერ შეასრულა.

როცა ამდენი დაზიანებული ადამიანია, რა თქმა უნდა, ვერ შეასრულა. მაგრამ, საქმე ისაა, შეეძლო თუ არა, რომ თავიდან აეცილებინა. ეს არის განსჯის საკითხი. ვთანხმდებით, რომ არსებობდა დაპირისპირების რისკი მსვლელობის მომწყობ ჯგუფსა და იქ შეკრებილ „ანტიმსვლელობის“ მომწყობ ჯგუფს შორის და არა ჟურნალისტებსა და ამ ჯგუფს. ჩემი აზრით, ამ ქვეყანაში არავინ იტყოდა, რომ ეს რისკი არსებობს. მოხდა ის, რომ იმ, წინასწარ გათვლილ რისკამდე 7 საათით ადრე, როცა არაფერი არ მეტყველებდა იმაზე, რომ აქ რაღაც უნდა მომხდარიყო...

არაფერი მეტყველებდა?

არა, არაფერი არ მეტყველებდა.

თქვენ ნანახი გაქვთ ის კადრები, რა ხდებოდა იმ დროს?

არა, რა ხდებოდა, არ ვიცი. რომელი კონკრეტულ კადრზე საუბრობთ?

როცა მეუბნებით, რომ არ იყო ძალადობის ნიშნები, აბა რაზე დაყრდნობით ამბობთ?

მოკლედ, მე არ მაქვს არცერთი კადრი ნანახი, სადაც ჩანს, რომ იქნებოდა იმისი რისკი, რომ ჟურნალისტების მასობრივი დარბევა მოხდებოდა.

პირდაპირი მოწოდებები იყო, მათ შორის, ჟურნალისტების წინააღმდეგ. მაგალითად, „ალტ-ინფოს“ დამფუძნებლების, წამყვანების მხრიდან.

მოკლედ რომ შევაჯამო, შსს-მ რაც თქვა, ჩემი აზრით, ეს არის ამ ყველაფრის რაციონალური ახსნა. რისკებს ხედავდნენ წინა დღეებში გამართული ღონისძიებების შემდეგაც, კორდონები ჰქონდათ გაკეთებული პოლიციას რომ ის ღონისძიებები ჩატარებულიყო. შსს-მ თქვა, რომ ჩვენ ვხედავდით რისკს, რომ 6 საათზე, როცა დაგეგმილი იყო მსვლელობა, შესაძლოა, მომხდარიყო გარკვეული შეტაკება, აგრესია. ამას ვაცნობიერებთ, ამისთვის ჩვენ მოვემზადეთ, მაგრამ ჩვენ არ ველოდით, რომ 10-11 საათზე ეს ხალხი, რომელთაგან შეიძლება საფრთხე ჰქონოდა X ჯგუფს, X ჯგუფის მიმართ კი არა, Y ჯგუფის მიმართ გამოხატავდა აგრესიას. ამის მოლოდინი არ გვქონდა, ეს რისკი დანახული არ ჰქონდათ.

კარგი, გასაგებია. უშუალოდ ხელისუფლებაზე, მმართველ ძალაზე მინდა გკითხოთ. თქვენ გახსოვთ ალბათ 5-6 ივლისის ამბების მერე შეფასებები, რომ ხელისუფლებამ წაახალისა ეს ძალადობა.

დღემდე აქვს ზოგს ეს შეფასება.

რას ფიქრობთ, თქვენი აგრესიული რიტორიკა, რაც გაქვთ ოპოზიციური არხების მიმართ, თქვენი ტერმინოლოგია, როგორც მათ მოიხსენიებთ, არ ახალისებს ძალადობას?

არ ვიცი. თუ ეს იმას ნიშნავს, რომ ტყუილზე არ ვთქვათ - ტყუილია. მაგალითად, რომელიმე ჟურნალისტზე რომ თქვა არის თუ არა ეს მატყუარა ჟურნალისტი, ეს წამახალისებელია, თქვენი აზრით?

კონკრეტულ მაგალითს მოგიყვანთ, კახა კალაძის სიტყვებია: „ბოროტების მანქანა“, მოძალადეები უწოდა ჟურნალისტებს. ეს არ არის ძალადობის წახალისება?

რა ვიცი, თუ ბოროტების მანქანაა... რას გულისხმობთ?

ხელისუფლებას მუდმივად აქვს აგრესიული რიტორიკა ამ ოპოზიციური ტელევიზიების მიმართ.

ოპოზიციური არ ვიცი, მაგრამ როდესაც ის ტელევიზიები ამბობენ პოლიტიკოსებზე, რაღაცებს, ესეც წახალისება პოლიტიკოსების წინააღმდეგ?

ციტატა: „თქვენ ხართ თავი და თავი სიძულვილის, ბოროტების, თქვენზე დიდი რადიკალები არ არსებობენ, თუ რამე ცუდი შეიძლება გაიფიქროს ადამიანმა, ეს ხართ თქვენ“ - ასეთია თქვენი დამოკიდებულება, ასეთია თქვენი მიმართვა, ასეთია თქვენი კომუნიკაცია მედიების მიმართ. როგორ აფასებთ ამას?

თქვენი აზრით, პროპაგანდა ბოროტებაა?

ძალადობას ახალისებს თუ არა თქვენი ასეთი აგრესიული განცხადებები?

ეს სამყაროს მარტივი ხედვაა. რა გამოდის, რომ თქვენ ფიქრობთ...

მე მაინტერესებს, თქვენ რას ფიქრობთ, რამდენად სწორია ასეთი დამოკიდებულება, ასეთი მიდგომა, ასეთი რიტორიკა მედიების მიმართ?

სწორი კი არა, საქმე ისაა, სიმართლე არის ეს თუ არა. ჯდება თუ არა ეს გამოხატვის თავისუფლებაში თუ არ ჯდება. პრობლემა რაშია ვერ ვხვდები. რით ახალისებს? რომ ვიღაც იფიქრებს, ბოროტია ჟურნალისტი და მივიდე და უნდა ვცემო?

თქვენი მხრიდან გამოხატულმა აგრესიამ არ შეიძლება წაახალისოს ძალადობა?

რა ვიცი, რატომ უნდა წაახალისოს. წახალისება გულისხმობს, რომ ამის მიზანი უნდა გქონდეს და ვიღაც სპეციალურად უნდა წაახალისო.

ჟურნალისტი ამბობს, რომ ვიღაც მას თავს დაესხა და ამ დროს მმართველი პარტია ეუბნება, შენ ხარ მოძალადეო...

რატომ ვამბობ, რომ მარტივი ხედვაა სამყაროსი. მე რომ ვთქვა, რომ რუსეთი არის ბოროტების იმპერია და ვიღაც ქართველი რომ შევარდეს და დახოცოს რუსები და მე რომ მითხრა, რომ მე წავახალისე.

ფიქრობთ, ეს კარგი არგუმენტია იმაზე, რასაც მე გეკითხებით?

სასწაულად კარგი არგუმენტია, იმიტომ, რომ მიზეზ-შედეგობრივი კავშირი ხომ უნდა არსებობდეს ვიღაცის სიტყვას და რაღაც შედეგს შორის?

ზუსტად. პრემიერის განცხადება გავიხსენოთ 5 ივლისს, მანამდე თქვენი აგრესიული რიტორიკა და არის ეჭვი, რომ ის ძალადობა გამოწვია იმან, რომ წახალისებული იყო თქვენი მხრიდან. ყველაზე ბევრი ხომ სწორედ ოპოზიციური მედიის წარმომადგენლები დაშავდნენ?

მაშინ ძალიან კარგ რაღაცასთან მივედით - პროპაგანდა არის თუ არა ბოროტება?

იმავე თემას უბრუნდებით და მესმის თქვენი ტაქტიკა. სხვა რამეს გეკითხებით და უბრუნდებით ისევ პროპაგანდას, რაზეც უკვე ვისაუბრეთ და ვთანხმდებით, რომ არ არის კარგი

პროპაგანდა ბოროტება არის თუ არა? ადამიანისთვის ტვინის არევაა ხომ პროპაგანდა?

ანუ ბოროტებაა რასაც სახელისუფლებო მედია აკეთებს? სახელისუფლებო მედია პროპაგანდას რომ ეწევა, ეს ბოროტებაა?

თქვენ ფიქრობთ, რომ პროპაგანდა ბოროტებაა? მაშინ ასე ავაწყობ ამ ხედვას: თუკი პროპაგანდა ბოროტებაა და მე ვიტყვი, რომ X ჯგუფის პროპაგანდა არის ბოროტება და ეს X ჯგუფი არის ბოროტი ჯგუფი, თუკი ამ ჯგუფის მიმართ ვიღაც გამოავლენს აგრესიას, ამ სამკუთხედში ვინ არის დამნაშავე?

რას გულისხმობთ, თქვით, რომ ეს ტელევიზიები „ბოროტების მანქანაა“, ესენი არიან მოძალადეები, მეორე მხარე არის ის, ვინც თავს დაესხა ჟურნალისტებს და მეკითხებით, აქ ვინ იყო დამნაშავე?

დიახ.

მე არ გეკითხებით ვინ იყო დამნაშავე, მე გეკითხებით წაახალისა თუ არა თქვენმა განცხადებებმა ძალადობა? თქვენ ფიქრობთ, რომ - არა. კარგი, მაგრამ, მოგწონთ? კარგია?

მე ასეთ რაღაცას ვამბობ, რომ თუკი პროპაგანდა არის ბოროტება და მე ვიტყვი, რომ ეს არის პროპაგანდა, ამიტომ არის ბოროტება...

თქვენ ებრძვით სიძულვილის ენას, ხომ ასეა?

კი, კი.

სიძულვილის ენას ებრძვით სიძულვილის ენითვე?

არა, რატომ? მისმინეთ, თუკი პროპაგანდა არის ბოროტება და მე ვიტყვი, რომ ეს არის პროპაგანდა და ეს არის ბოროტება და მერე ვიღაც გამოავლენს აგრესიას, ისმის კითხვა - მე რა ვქნა? გავჩუმდე? არ ვუწოდო ბოროტებას ბოროტება? თვითცენზურაა მაშინ ეს და თვითცენზურაშია გამოსავალი და ის ჩვენი გამოხატვის თავისუფლება აღარ გვინდა..

აქ ფორმებზეა საუბარი. თქვენ, როდესაც ჟურნალისტებს ეძახით იმას, რასაც ეძახით, მოგიყვანეთ მაგალითები უკვე და კიდევ ბევრის მოყვანა შეიძლება. ანუ, რასაც თქვენ ებრძვით, იგივეთი პასუხობთ?

შეიძლება ეს არ არის მოსაწონი. ზოგადად, პოლარიზაციის პრობლემა ხომ ეგ არის, რომ ჩვენ მათ შორის რიტორიკაში შესული ვართ ისეთ სპირალში, რომელშიც უკვე არ იცი სად არის ბოლო და ვინ არის დამნაშავე, მაგასაც ვეღარ არკვევ, რაღაც მომენტში. მე შენ ეს მითხარი, შენ მე ეს მითხარი და როგორც ხდება, ადამიანურ ურთიერთობებშიც. და მერე უკვე ისე მიდის, რომ სპირალში ხარ უკვე და, რა თქმა უნდა, შენი რიტორიკის სიმკვეთრეც იცვლება და ეს პრობლემაა, რა თქმა უნდა. ეს არავის არ სიამოვნებს, არავის უნდა აგრესიული რიტორიკა ჰქონდეს. მოსაწონი არ არის, კარგი არ არის, მაგრამ ეს არის იმის შედეგი, რაც ჩვენ გვაქვს.

„პინგ-პონგის“ შედეგია, საბოლო ჯამში. რომ მე შენ გეტყვი, რომ „შენი ცოლი არის კორუმპირებული“, რადგან კალაძეზე ვსაუბრობთ, შენ ეს, შენ ის, და მერე მიდიხარ აქამდე, ეს თმენის ვალდებულება ტყუილად ჰგონია ხალხს, რომ ასეთი თმენის ვალდებულება არსებობს.

სხვა რამეს გეკითხებოდით. გასაგებია თქვენი აზრი, შეხედულება ამასთან დაკავშირებით.
შევაჯამოთ: 5-6 ივნისის ამბებზე ვსაუბრობდით. ეს დღე მედიისთვის იყო გაკვეთილი, ჟურნალისტებისთვის, უსაფრთხოების კუთხით, იყო გაკვეთილი და ბევრი რამ მოჰყვა მაგ დღეს. თქვენთვის, ხელისუფლებისთვის იყო თუ არა გაკვეთილი ეგ დღე?


თავისთავად... გაკვეთილი რა გითხრათ... მაგ დღიდან გაკვეთილი რა შეიძლება იყოს? გაკვეთილი შეიძლება იყოს, რომ როდესაც არის რაღაც დემონსტრაცია, სპეცრაზმები უნდა გყავდეს ყველგან?

რას მოიმოქმედებთ, რომ იგივე აღარ განმეორდეს?

რა გითხრათ. კიდევ ერთხელ, მე ვფიქრობ, რომ ეგ იყო ინცინდენტი, ნორმიდან ამოვარდნილი შემთხვევა, რომელიც არასდროს მომხდარა საქართველოში. მე ასეთი ფაქტი არ მახსოვს, რომ ერთბაშად, მიზანმიმართულად ჟურნალისტების წინააღმდეგ ყოფილიყო თავდასხმა.

მიზანმიმართულში ვგულისხმობ, რომ ჩემი აზრით, ეს არ იყო დაგეგმილი, ეს იყო სპონტანური აგრესიის აქტი, არათუ ნორმიდან ამოვარდნა, ისტორიიდან ამოვარდნა

ეს აგრესია საიდან იყო გაჩენილი მაგაზე ვლაპარაკობდით.

მაგაზე არაფერს ვიტყვი, მაგაზე ბევრმა ადამიანმა უნდა იფიქროს, ჩემი აზრით. ყველამ, ჟურნალისტებმაც.

თქვენ ფიქრობთ ამაზე?

მე ვფიქრობ. მოკლედ, გულწრფელები რომ ვიყოთ, თუკი მოცემულობად მივიღებთ, რომ პროპაგანდა არის პრობლემა, თუკი ვიტყვით, რომ რაღაც არის პროპაგანდა, ამიტომ პროპაგანდის შემცირება ან ცილისწამების შემცირება, მათ შორის, შეამცირებს აგრესიულ რიტორიკასაც, როგორც მედიის თუ ყველას მხრიდან. ტემპერატურის დაწევა ამას ჰქვია. აქედან გამოსავალი არ არის 10-ის ნაცვლად 20 პოლიციელის დაყენება. ლიმიტი აქვს ნებისმიერ საპოლიციო მოქმედებას. თუკი მასობრივი სიგიჟე მოხდება.

იქ ხომ არ იყო ასეთი?

კი, ეგ იყო ზუსტად, რაც იქ მოხდა, მასობრივი სიგიჟე იყო.

მაგრამ უარესი დემონსტრაციები აღუკვეთავს პოლიციას.

კი, როცა მომზადებულია. არ იყო მომზადებული, ამას ვამბობ. ჩემი ახსნაა, რომ ეს იყო მოულოდნელი. საქართველოს ისტორიაში ხომ არასდროს ყოფილა, რომ ასე, ამდენი ჟურნალისტის მიმართ, დროის ასეთ მცირე მონაკვეთში ამდენი ჟურნალისტი დაშვავებულიყო.

რამდენად ეფექტურად მიმდინარეობს გამოძიება, თქვენი აზრით?

100-ზე მეტი ადამიანია დაკავებული და, ზუსტად არ მახსოვს, რამდენზეა სისხლის სამართლის საქმე აღძრული.

ჟურნალისტები დაზარალებულად სცნეს, მაგრამ ჯერჯერობით ორგანიზატორები, ვისი მხრიდანაც ძალადობისკენ მოწოდებები ისმოდა, დასჯილები არ არიან. „ალტ-ინფოს“ თითქმის 12-საათიანი უწყვეტი ეთერიდან ეს მოწოდებები პირდაპირ ისმოდა, არსებობდა მყისიერი საფრთხე.

მოწოდებები ბევრნაირი გვესმის. აქ მნიშვნელოვანია მყისიერობა, სერიოზულობა...

არასერიოზულად ხომ ვერ შეაფასებთ იმ საფრთხეს, მას შემდეგ, რაც ვნახეთ?

მოწოდება ერთია, ორგანიზატორი მეორე.

სწორედ ორგანიზატორები მოუწოდებდნენ, მაგრამ, გასაგებია, ეს არის გამოძიებისა და სასამართლოს პრეროგატივა.

კიდევ ერთხელ, სპონტანური აგრესიის აქტის წინასწარ განჭვრეტა, შესაძლოა, შესაძლებელია, მაგრამ რთულია. ჩემი შეფასებით ეს იყო სპონტანური აგრესიის აქტი, რომელიც იყო არათუ ნორმიდან, არამედ ისტორიული გამოცდილებიდან ამოვარდნა.

მაგრამ, ზოგადად, მე რასაც ჟურნალისტებს ვაკვირდები, მათ შორის მათ ქცევას ვაკვირდები, არა მგონია, ვინმე თავს საფრთხეში გრძნობდეს. იმიტომ, რომ საფრთხის შეგრძნების ქვეშ მყოფი ჟურნალისტები ასე არ იქცევიან.

როგორ იქცევიან? საფრთხეს თუ გრძნობენ, უნდა გაჩუმდნენ და ფუნქციონირება შეაჩერონ?

აბა რა, აბა რა, მაგას ვგულისხმობ. აი, ღამე რომ მიდიხარ და საფრთხეს გრძნობ, ხარ ფრთხილად. საფრთხის შეგრძნება ნიშნავს, რომ ხარ ფრთხილად. როცა ადამიანი ფრთხილად არ არის, ე.ი. საფრთხის შეგრძნებაც არ აქვს.

რაზე დაყრდნობით ამბობთ, რომ ფრთხილად არ არიან ჟურნალისტები?

ის, რომ თავისუფლად იქცევიან, ის, რომ არ ერიდებიან სტატუსებს, კითხვის დასმის შინაარსს, გამომწვევობას, პროვოკატორობას.

ანუ, უნდა ერიდებოდნენ? ის, რომ ჟურნალისტი თავის პროფესიულ მოვალეობას ასრულებს, ამით საზღვრავთ, უსაფრთხო გარემოში უწევთ თუ არა მუშაობა?

არა, მაგით არ განვსაზღვრავ მარტო... მოკლედ, ჟურნალისტებისთვის დაახლოებით ისეთივე უსაფრთხო გარემოა, როგორც ჩვეულებრივი მოქალაქისთვის. შეიძლება უფრო მეტი, იმიტომ, რომ ჩანს ადამიანი. დაახლოებით, ისეთივე უსაფრთხოა, როგორც ჩემთვის.

ვჩანვარ და ვიღაცას შეიძლება ჰქონდეს აგრესია ჩემ მიმართ, მაგალითად. არ არის უსაფრთხო პროფესია არც ჩემი და არც ჟურნალისტის, შეიძლება, ზოგადად. თავის თავში რაღაც რისკებს გულისხმობს. ადამიანი შეიძლება ვიღაცის მიმართ კრიტიკული იყოს, ვთქვათ, და განაწყენებული ჰყავდეს ბევრი. მეც შეიძლება განაწყენებული მყავდეს ბევრი და ამიტომ, შეიძლება, ზოგადი საფრთხე არსებობდეს, რომელსაც ვგრძნობ. მაგრამ, ვამბობ, რომ დიდი საფრთხე არ არსებობს, რადგან როდესაც საფრთხეა რეალური, ადამიანი ცვლის თავის ქცევას, მორიდებულია, თუ რაღაცნაირად უფრთხილდება თავის თავს. მაგრამ, მე როგორც ვაკვირდები ჟურნალისტების ქცევას, პროვოკაციულობას, მათ შორის, არ მგონია, რომ მათ რაიმე შიშები ჰქონდეთ.
კატეგორია: საქართველო
2021 წლის საარჩევნო კამპანიის დროს, წინასაარჩევნო დებატების ეთერში არ განთავსების გამო, კომუნიკაციების კომისიამ “იმედი”, “მაესტრო” და “ქართულ არხი” სანქციის მინიმალური რაოდენობით - 2500-2500 ლარით დააჯარიმა.

რა მოხდა

25 ნოემბერს კომუნიკაციების კომისიამ სხდომაზე “იმედის”, მაესტროს” და “ქართული არხის” საქმეები განიხილა და ტელეარხებს მაუწყებლობის შესახებ კანონის 55-ე მუხლის დარღვევა დაუდგინა. ეს მუხლი მაუწყებლებს ავალდებულებს, რომ ეთერში წინასაარჩევნო დებატები განათავსონ.

კომისიის წარმომადგენლის, პავლე ბერიას განმარტებით, მონიტორინგისას გამოვლინდა, რომ ამ სამ არხზე, წინასაარჩევნო კამპანიის მიმდინარეობისას, დებატები განთავსებული არ ყოფილა.

სხდომაზე პირველი, “იმედის” საქმე განიხილეს. კომუნიკაციების კომისიის გადაწყვეტილებით, მაუწყებელს ჯარიმის მინიმალური ოდენობა - 2500 ლარის გადახდა დაეკისრა.

კომისიის წევრებმა შემამსუბუქებელ გარემოებად მიიჩნიეს ის, რომ “იმედი” აღიარებს სამართალდარღვევას. კომისიის თავმჯდომარემ, კახა ბექაურმა დამატებით განმარტა, რომ ეს “იმედისთვის” პირველი ფინანსური ჯარიმაა და “მათი პრაქტიკიდან გამომდინარე, მინიმალური ჯარიმას იყენებენ”.

„შემდეგში, თუ ანალოგიური ტიპის დარღვევა იქნება, არაფრით მივემხრობი მინიმალურ ფინანსურ ჯარიმას და მე პირადად, დავაყენებ მაქსიმალური ფინანსური ჯარიმის საკითხს და ეს გაითვალისწინეთ, ძალიან გთხოვთ და შემდგომში ძალიან ყურადღებით და მკაცრად დაემორჩილეთ საკანონმდებლო მოთხოვნებს”, - ასე მიმართა კახა ბექაურმა ტელეკომპანია “იმედის” წარმომადგენელ ნინო ფაშალიშვილს.

იმედის პოზიცია

სხდომას “იმედის” წარმომადგენელიც ესწრებოდა, თუმცა ტელეკომპანიის პოზიციის შესახებ სხდომაზე მხოლოდ კომუნიკაციების კომისიის წარმომადგენელმა პავლე ბერაიამ ისაუბრა. მისი თქმით, “იმედი” აღიარებს, რომ წინასაარჩევნო დებატები ეთერში არ ჰქონია და ამას ასე ასაბუთებს:

  • მაუწყებლებისთვის დადგენილი არაერთი მკაცრი მოთხოვნა კომპანიის მხრიდან დამატებითი ფინანსური და ადამიანური რესურსის გამოყოფას მოითხოვს.
  • დადგენილი მოთხოვნების უმეტესობა მაუწყებელს იძულებულს ხდის, გადააწყოს საკუთარი სამაუწყებლო ბადე და შეუსაბამოს ის საკანონმდებლო მოთხოვნებს. აღნიშნული გამოიხატება როგორც უფასო პოლიტიკური რეკლამის განთავსების ვალდებულებაზე, ისე, პროგრამირების კუთხით.
  • საქართველოში მედიაპლურალიზმის პრობლემის აღმოფხვრის შედეგად, მაშინ, როდესაც არაერთი მაუწყებელი განსხვავებული სარედაქციო პოლიტიკით და მრავალფეროვანი კონტენტით მაუწყებლობს, კანონმდებლობის ასეთი მკაცრი მოთხოვნების საჭიროება არ დგას და ნორმები გადახედვას საჭიროებს.

რას ამბობს კანონი?

მაუწყებლობის შესახებ კანონის 55-ე მუხლის თანახმად:

1. საერთო მაუწყებელმა უნდა გადასცეს წინასაარჩევნო დებატები მისი მომსახურების ზონაში მიმდინარე საარჩევნო კამპანიის დროს.
2. საერთო მაუწყებელმა მისი მომსახურების ზონაში მიმდინარე საარჩევნო კამპანიის დროს, აგრეთვე საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა არადისკრიმინაციულად უნდა უზრუნველყონ ყველა კვალიფიციური საარჩევნო სუბიექტის თანაბარი მონაწილეობა წინასაარჩევნო დებატებში.
კატეგორია: ინტერვიუ
წლებია ხელისუფლების წარმომადგენლების მხრიდან ისმის გზავნილები, მედიის რეგულირებაზე და რომ არსებული ბერკეტები არასაკმარისი ან არაეფექტურია. მსგავს გზავნილებს მედიის საკითხებზე მომუშავე ორგანიზაციები და სპეციალისტები სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლბეის შეზღუდვის საფრთხედ და მედიის დაშინების მცდელობად აფასებენ.

სამნაწილიანი ინტერვიუს პირველ ნაწილში “ქართული ოცნების” ლიდერ შალვა პაპუაშვილთან ზოგადად, მედიის როლზე ვისაუბრეთ.

მეორე ნაწილი ეხება კანონმდებლობას, მედიის, სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების კუთხით. როგორ აფასებს დღევანდელ კანონმდებლობას ხელისუფლება? რისი მიღწევა სურთ და რას გულისხმობენ, როდესაც კანონის არაეფექტურობასა და აღსრულების არასაკმარის მექანიზმზე საუბრობენ?


როგორი კანონმდებლობა გვაქვს მედიის კუთხით?

თუკი გავიდა ყალბი ინფორმაცია ვიღაცასთან დაკავშირებით. არის შემდეგი საშუალებები: ერთი - მაუწყებლის საბჭო თვითრეგულირების ორგანო, საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია და კომუნიკაციების კომისია (რაღაცებზე აქვს კომპეტენცია მაგასაც). მოკლედ, სასამართლო და ეთიკის ქარტია.

გეკითხებით ზოგადად, როგორ აფასებთ, როგორი კანონმდებლობა გვაქვს, მაგალითად, როგორია სიტყვის და გამოხატვის შესახებ კანონი და მაუწყებლობის შესახებ კანონი?

როგორი როგორ ვთქვა ახლა, შევაფასო 1-დან 10-მდე შკალაზე?

მაღალი სტანდარტია? დაბალი?

არ არის დაბალანსებული. ჩვენი კანონმდებლობა ვერ უზრუნველყოფს, რომ არ არსებობდეს ის გარკვეული დევიაციები, რაც ხდება.

ფიქრობთ, რომ დღევანდელი კანონმდებლობა არაეფექტურია?

არაეფექტიანია.

რატომ ფიქრობთ ამას?

ამიტომ ვამბობდი რაღაცებზე უნდა შევთანხმდეთ. უფრო სწორად, საზოგადოება უნდა შეთანხმდეს. თუ საზოგადოება არ შეთანხმდება, რა თქმა უნდა, რთულია.

თუკი საზოგადოება თანხმდება იმაზე, რომ პრობლემა არის დეზინფორმაცია, ყალბი ინფორმაცია, მათ შორის უხამსობა მედიაში (თუმცა, უხამსობა ისეთი რადიკალური პრობლემაა, რომ ამის აღმოფხვრა, ვფიქრობ, უფრო ადვილია, ვიდრე დეზინფორმაციის. ეს უხამსობა პოლარიზაციის და გარკვეული რადიკალიზაციის შედეგია). მაგრამ, დეზინფორმაცია და ყალბი ინფორმაცია, ჩემი აზრით, არის დღევანდელი მედიის პრობლემა. და რადგან ეს პრობლემა ამდენად დიდია, გამოდის, რომ კანონმდებლობა ამ პრობლემას ვერ აგვარებს.

რას გულისხმობთ, როცა ამბობთ, რომ დღევანდელი კანონმდებლობა ვერ აგვარებს ამ საკითხებს?

მოდი, ასე ვთქვათ, ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია კანონს მიღმა ინსტრუმენტია. ეს კანონით გათვალისწინებული ინსტრუმენტი ხომ არ არის?! მხოლოდ კანონმდებლობა კი არა, სისტემა ამასთან დაკავშირებული მთელი სისტემაა არაეფექტიანი.

როცა ამბობთ, რომ არაეფექტიანია, კონკრეტულად რას გულისხმობთ?

იმისთვის, რომ მოქალაქემ გააკეთოს სწორი არჩევანი, ამისთვის მნიშვნელოვანია, რომ მას ინფორმაცია კეთილსინდისიერად მიეწოდოს და არ იყოს ეს დეზინფორმაცია, ტყუილი. ამიტომ, ყველაფერი, რაც არის ტყუილი, ეწინააღმდეგება მოქალაქის ინტერესს, ეწინააღმდეგება დემოკრატიას, მათ შორის, და ეწინააღმდეგება ჟურნალისტიკ ის არსს, ამიტომ, ცუდია.

ვინ უნდა განსაზღვროს ეს, ტყუილია თუ მართალი?

არ ვიცი. ჯერ, ზოგადად, ვთქვათ, რომ რამე თუ არის ტყუილი, არის ცუდი. ახლა, მეორე ნაბიჯია, რომ თუკი ჩემი აღქმით რაღაც არის ტყუილი, უნდა არსებობდეს რაღაც სისტემა, რომელიც შემოგვთავაზებს სისტემას, რომ მოდი განვსაზღვროთ ტყუილია თუ არა და თუ ტყუილია რა ხდება და თუ მართალია რა ხდება.

დღეს არ გვაქვს სათანადო კანონმდებლობა?

აი, დღეს ხომ ვთქვით რაც არის. ვთქვათ, ვიღაცა X ტელევიზიამ თქვა ტყუილი ჩემზე. რა ინსტრუმენტი მაქვს? ან უნდა მივმართო ამ ტელევიზიას და ვუთხრა, რომ თქვენ თქვით ტყუილი, ან ჟურნალისტთა ეთიკის ქარტიას ან სასამართლოს.

ახლა, არის თუ არა ეს ეფექტიანი? თქვენი აზრით, არის? ხომ აკვირდებით პრაქტიკას?

ცხადია, ვაკვირდები. მე თქვენი აზრი მაინტერესებს, როდესაც ამბობთ, რომ არაეფექტიანია, რატომ მიიჩნევთ ასე? რა არ მუშაობს, კონკრეტულად?

ერთი, ეს არის დრო. ყალბი ინფორმაციის მიზანი, როდესაც ის განზრახ არის, არის დისკრედიტაცია. ამისთვის მნიშვნელოვანი არის, რომ დროში მალე მოჰყვეს განხილვა. სასამართლო, ცალსახად არაეფექტიანია მაგ ამბავში, იმიტომ, რომ იქ პატივსა და ღირსებაზე, ერთი, ორი, სამი წლის განმავლობაში განიხილება საქმეები.

ანუ, მაგის გამო კანონმდებლობა უნდა შეიცვალოს? თუ უნდა ვიმუშაოთ იმ მხრივ, რომ გაძლიერდეს არსებული მექანიზმები და უფრო ეფექტური გახდეს?

არსებული თამაშის წესები, რეგულაცია, არ არის საკმარისი. პრობლემა არის დრო - იმიტომ, რომ მნიშვნელოვანია, როცა ვიღაცაზე ვრცელდება ყალბი ინფორმაცია და დისკრედიტაცია ხდება, დროული ამას რეაქცია მოჰყვეს. რომ გავა სამი თვე, ამან უკვე თავისი მიზანს მიაღწია. პროპაგანდას ხომ თავისი მიზანი აქვს, რომ ახლა, ამ მომენტში მოგაყენოს ზიანი?! მეორე ეს არის, თუკი დადგინდა დარღვევა, რა არის ამაზე რეაქცია?!

რა რეაქციას გულისხმობთ?

სანქციას.

ცილისწამებაზე თუ საუბრობთ, სასამართლოს შეუძლია კომპენსაციის დაკისრება. ანუ, დღეს უკვე არსებობს ეს ბერკეტები. არაეფექტურობაში სხვას რას გულისხმობთ?

ეთიკის ქარტიას გინდ ასე უთქვამს, გინდ ისე უთქვამს, შედეგი ნულია.

რატომ ფიქრობთ ასე?

იმიტომ, რომ უარყოფას არ სთხოვს. ჯერ ეს ერთი, ეთიკის ქარტიაში გაწევრიანებული არიან ცალკეული ჟურნალისტები და არა მედიები და სავალდებულოსაც არ თვლიან. მეორე არის, რომ გადაწყვეტილება გამოდის და ჩაკარგულია, როგორც წესი. მაგრამ ის არავის არაფერს აკისრებს.

თუ გულისხმობთ, რომ ვინმეს ცილი დასწამეს და უნდა მაუწყებელს მოსთხოვოს რომ უარყოს, ეს სასამართლოს შეუძლია.

სასამართლოს შეუძლია სამი წლის შემდეგ.

თვითონ მოქალაქის არჩევანია, ეთიკის ქარტიას, თვითრეგულირების ორგანოს მიმართავს და პროფესიულ ჭრილში განიხილავენ მის საქმეს თუ სასამართლოს და სამართლებრივ ჭრილში მოითხოვს დავას.

მოკლედ, ამოცანიდან უნდა ამოვიდეთ. ჩვენ გვაქვს ძალიან კეთილშობილური ამოცანა, რომ მოქალაქეს სამყაროზე ჰქონდეს სწორი წარმოდგენა. ეს არის ჩვენი, როგორც ჟურნალისტიკის მოყვარული ხალხის ამოცანა. ამიტომ, ის, რაც ამას ხელს უშლის, არის ცუდი. ამიტომ ეს ცუდი არ უნდა დავუშვათ. და თუკი მოხდება, ჩვენ ისეთი რეაქცია უნდა გვქონდეს ამაზე, რომ აღარ განმეორდეს.

გეთანხმებით, რომ ყალბი ინფორმაცია, ცილისწამება - არ არის ეს ყველაფერი კარგი. მაგრამ, დღეს უკვე გვაქვს კანონმდებლობა, რომელიც ამ ყველაფერს არეგულირებს, როგორც საჭიროა.

შეიძლება, მაგრამ არაეფექტიანია.

თქვენ ვერ მიხსნით კარგად, რატომ არის არაეფექტური. თუ იმ ნაწილში არის არაეფექტური, რომ სასამართლოში ეს საქმეები იწელება და განხილვა გვიან ხდება, კი ბატონო. ვისაუბროთ იმაზე, რომ უფრო ეფექტური გახდეს.

მაგალითად, პირობითად, სასამართლოს უთხრა, რომ ერთ თვეში განიხილე, არ გადააცილო..

კი ბატონო. მაგრამ, თქვენ რეგულირებაზე საუბრობდით და იმიტომ ჩაგეკითხეთ, რას გულისხმობთ რეგულირებაში?

მაშინ გეტყვით ასე. ვამბობთ, რომ გვინდა, რომ სამყაროზე ჰქონდეს სწორი წარმოდგენა და ამას თუ ვიღაც უყალბებს ან უმრუდებს, ეს ცუდია და უნდა ავირიდოთ თავიდან. ჩვენი გამოცდილება გვკარნახობს, რომ გვჭირდება სწრაფი რეაქცია, იმიტომ რომ შეიძლება დეზინფორმაციამ, ცილისწამებამ ადამიანის რეპუტაცია ისე დაანგრიოს, რომ სამი წლის მერე რომ რაღაცას იტყვი, არ მუშაობს. ანუ, უნდა იყოს განხილული ადეკვატურ დროში, [საქმის] სიმძიმიდან გამომდინარე. ანუ, ეს უნდა იყოს დროული რეაქცია, უნდა იყოს სათანადო და ადეკვატური იმისა, რა ზიანიც მიადგა ამა თუ იმ ადამიანს.

ეს ბერკეტები უკვე არსებობს და ამაზე ვისაუბრეთ. თქვენ რას აკეთებთ იმისთვის, რომ ეს ბერკეტები გაძლიერდეს და ეფექტური გახდეს - მაგალითად, სასამართლომ უფრო მალე რომ განიხილოს საქმეები?

ჩვენ ვერაფერს ვერ ვიზამთ. დღეს ასე ვერაფერს ვიზამთ, იმიტომ, რომ სასამართლოს აქვს თავისი განსაზღვრული ვადები, რომელსაც ალბათ იცავს. მაგრამ, ის ვადა არ არის საკმარისი ამ ამოცანისთვის.

მაგიტომ გეკითხებით, ხელისუფლება რას აკეთებს ამ მიმართულებით?

მაგალითად, შეიძლება რომ კანონში ჩავწეროთ, რომ თუკი საქმე შეეხება ცილისწამებას, როგორც საარჩევნო დავები არის, ორ კვირაში რომ განიხილავენ, მოდი, განიხილე ორ კვირაში.

რატომ არ აკეთებთ ამას, თუ პრობლემად აღიქვამთ

თქვენ იქნებით ამის მომხრე?

მე არ ვარ საჯარო მოხელე.

როგორც ჟურნალისტი, მოქალაქე.

რა თქმა უნდა, რაც უფრო მალე განიხილავენ ჩემს საქმეს, უკეთესი იქნება.

არ ვარგა ის კანონმდებლობა, რომელიც ამბობს, რომ სასამართლოს შეუძლია სამი წელი იხილოს ეს საკითხი.

ანუ, ამ ნაწილშია მხოლოდ პრობლემა?

წეღან ვთქვი ორი რაღაც, დროული რეაგირება და ადეკვატური. დროული ნიშნავს, რომ საქმეები დროულად უნდა იყოს განხილული. ადეკვატურს აქვს ორი განზომილება: ზიანი რაც ადამიანს, მაგალითად ცილისწამებით ადგება, შესაძლოა აუნაზღაურდეს, და მეორე - სანქციის მიზანი რა არის, პრევენცია ხომ? არა მხოლოდ დასჯა, არამედ პრევენცია, რომ სხვა დროს ეს აღარ გააკეთოს

დასჯაზე, პასუხისგებაზე ვსაუბრობთ?

სანქცია დასჯაა.

კომპენსაციის გარდა სხვა მხრივ პასუხისგებაც? ერთი მხრივ, სასამართლოს შეუძლია დაავალოს უარყოფა, მეორე მხრივ - დააკისროს კომპენსაცია. ეს ყველაფერი, რაზეც თქვენ საუბრობთ, კანონმდებლობით უკვე გაწერილია.

და არ მუშაობს

არ მუშაობს იმ კუთხით, რომ თქვენ როგორც ამბობთ, საქმეების განხილვა იწელება. კომპენსაციაზე კარგად ვერ მივხვდი, რას გულისხმობთ, სათანადო, ჯეროვანი თანხა არ არის განსაზღვრული? თუ დასჯის სხვა მექანიზმზე საუბრობთ?

მოკლედ, საქმის დროულად გადაწყვეტაზე შევთანხმდით. ამოცანა ის არის, რომ ადეკვატურ დროში განიხილებოდეს საქმეები, რათა [მედიის გაშუქებით] მიღებული ზიანი სწრაფადვე გამოასწოროს და არა ძალიან გვიან.

რაც შეეხება, ადეკვატურობას. „არ მოიტყუო“ ეს ხომ რეგულაციაა?! თუ მოიტყუები, მაშინ რაღაც ხდება. ნებისმიერი რეგულაციის მიზანია, რომ თუ დაარღვიე გეკისრება სანქცია, ანუ გსჯი, და მეორე - ეს სანქცია უნდა იყოს ისეთი ტიპის, რომ პრევენციაც შეძლოს და მომავალშიც არ იფიქრო დარღვევაზე. მაგალითად, ჯარიმა მანქანის სისწრაფის გადაჭარბებაზე არის 5 ლარი. კი არის ეს ჯარიმა, მაგრამ არაფერს არ გზღუდავს, იმიტომ, რომ 17-ჯერ დაარღვევ და 5-5 ლარს გადაიხდი.

გულიხსმობთ, რომ კომპენსაცია, ჯარიმა, არ არის სათანადო?

ამ შემთხვევაში მარტო ჯარიმაზე არ არის საუბარი. საუბარია რეაქციაზე. ეს შეიძლება იყოს უარყოფა, ამიტომ მნიშვნელოვანია დროული იყოს და დაავლოს უარყოფა. ჯარიმაში მხოლოდ ფულადს არ ვგულისხმობ. ვგულისხმობ ადეკვატურობას რომ მისი ზიანი ანაზღაურდეს.

ამას ხომ სასამართლო უკვე განსაზღვრავს და მის პრეროგატივაში ხომ არ ვიჭრებით?

ამაზე გეტყვით, თუ გინდათ, როგორც იურისტი. ჩვენ სხვა სისტემა გვაქვს. მაგალითად, ამერიკაში გაგიგონიათ, ალბათ, რომ ვიღაცას ხელზე ყავა გადაესხა და ამის გამო სხვას 40 მილიონი დააკისრეს. რატომ არის იქ მილიონები იცით? სხვა ფუნქცია აქვს იქ, დასჯის ფუნქცია აქვს, რომ აღარ განმეორდეს.

კიდევ ერთ გარემოებას გეტყვით, რაც ჩვენი კანონმდებლობით არის პრობლემური, ეს არის მტკიცების ტვირთი. ჩვენთან სხვანაირად არის გადანაწილებული. ანუ, თავისი სიმართლე უნდა ამტკიცოს იმან, ვისაც აბრალებენ. ადამიანს რომ დააბრალო სპილო ხარო, იმან უნდა ამტკიცოს, რომ სპილო არ არის.

ახალი არაფერი არ არის, საერთო ჯამში. თუ ცილისწამებაზე, ან რეპუტაციის შელახვაზე ვსაუბრობთ, მექანიზმი შეიძლება იყოს უარყოფა, ფინანსური ზიანი. ფინანსურ სანქციას მნიშვნელობა აქვს იმ კუთხით, რომ პრევენციული ხასიათი ჰქონდეს, რომ სხვა დროს აღარ დაარღვიო.

თუ ეს სანქცია არ იქნება, მაშინ დაგაბრალებ რამეს, შემდეგ ბოდიშს მოვიხდი და ასე გავიმეორებ სულ. შეიძლება, თვითონ ამ მედიასაც რეპუტაციული ზიანი შეექმნას, რომ ბევრჯერ იტყუება და მატყუარაა - ეგეც გარკვეული სანქციაა - მაგრამ, ამ ფინანსურსაც თავისი მნიშვნელობა აქვს პრევენციისთვის. თუ კი ვთანხმდებით, რომ ეს ცუდი საქციელია, მაშინ ფინანსური სანქციაც უნდა ავიტანოთ.

ეს ყველაფერი უკვე განსაზღვრულია ჩვენი კანონმდებლობით. მე პასუხს ვერ ვიღებ იმ ნაწილში, როდესაც ამბობთ, რომ არ მუშაობს და არ არის ეფექტური, გარდა იმისა, რომ ვადაში იწელება განხილვები, სხვა რას გულისხმობთ?

ვადა და მტკიცების ტვირთი. რთულია A დააბრალებს B-ს რაღაცას და მერე B-მ უდა ამტკიცოს, რომ ცილი დასწამეს.

ამ საკითხზე განსხვავებული მოსაზრება აქვთ მედია სამართლის იურისტებს.

სინამდვილეში, განსხვავებული მოსაზრებები კი არა, განსხვავებული შიშები აქვთ. ლოგიკური აზრი არის ის, რომ შენ თუ დაგაბრალეს რომ ხარ სპილო, შენ არ უნდა ამტკიცო, რომ არ ხარ სპილო.

აქ არის შიშები, რომ ჩვენ მოვდივართ საბჭოთა რეჟიმიდან, და ეს ყველაფერი შემდეგ მედიის დახურვაში არ გადაიზარდოს.

ზუსტად აქამდე უნდა მივსულიყავი, რომ, შესაძლოა, ეს ბერკეტი გამოყენებული იყოს მედიაზე ზეწოლისთვის, როდესაც მედიას მოუწევს მუდმივად თავის მართლების რეჟიმში ყოფნა.
თქვენ გამოიყენებდით ეს ბერკეტი რომ არსებობდეს?


რა თქმა უნდა. ტყუილს თუ დამაბრალებენ, აუცილებლად ვიჩივლებდი. არ უნდა მეჩივლა?

აქამდე გქონიათ ასეთი პრაქტიკა, რომ მიგიმართავთ თვითრეგულირების ორგანოსთვის ან სასამართლოსთვის?

არა, არ მქონია. სწორედ იმიტომ, რომ არ არის ეფექტიანი. აი, ჩემმა კოლეგამ მიმართა და სამ თვეში მიიღო ეთიკის საბჭომ გადაწყვეტილება

ანრი ოხანაშვილს გულისხმობთ?

კი. და რეაქცია ნულია მაინც. ითქვა, დაზიანდა, მორჩა. რომ ჰკითხოთ იმათ მაყურებელს, არ დარჩა ის თავში?

ეს თქვენი შეფასებაა. მაგრამ, თვითრეგულირების არსი ხომ სხვა არის

თვითრეგულირების არსი სხვა რატომ არის? სანქციები რატომ არ აქვთ, სხვათა შორის? რატომ გგონიათ, რომ თვითრეგულირებას არ სჭირდება სანქციები?

ჟურნალისტებმა პროფესიულ წრეებში თვითონ უნდა იმსჯელონ ამაზე. ჩვენ ვართ გარდამავალი დემოკრატიის ქვეყანა და მნიშვნელოვანია, რომ მედია იყოს თავისუფალი, ვთანხმდებით ამაზე?

არაფერი არ უნდა იყოს, უნდა არ უნდა რას ნიშნავს?!

მედია არ უნდა იყოს თავისუფალი?

ჰო, უნდა იყოს. მაგრამ თავისუფლებას და აღვირახსნილობას შორის რამდენი ნაბიჯია?

ვინ უნდა გადაწყვიტოს ეს არის თავისუფლება თუ ეს არის აღვირახსნილობა?

თვითრეგულირების საბჭომ, რომელიც მერე სანქციებს დააკისრებს აღვირახსნილებს.

თვითრეგულირება თუ იქნება სანქციებს ვეღარ დააკისრებს.

მანდ უშვებთ თქვენ შეცდომას, თქვენ ამბობთ, რომ თვითრეგულირება არის სისტემა, სადაც არ არსებობს სანქციები და ეგ ტყუილია, ეგეთი რამე არ არსებობს. ნებისმიერ რეგულირებას აქვს სანქცია.

რა სანქციას გულისხმობთ?

იგივე უარყოფის დაკისრება

უკვე გვაქვს ეს მექანიზმები, მოქალაქეს შეუძლია სასამართლოს მიმართოს და ამას სასამართლო არეგულირებს.

ნებისმიერ ურთიერთობას აქვს წესი და ნებისმიერი წესის დარღვევას აქვს სანქცია. ეს სოციალური სანქცია შეიძლება იყოს, სამართლებრივი, რა ვიცი, ნებისმიერი სხვა. მაგრამ, რადგან ასეთი აზრი ამოვიკითხე, მინდა გაგიფანტოთ ეგ აზრი, რომ თვითრეგულირება არ გულისხმობს უსანქციობას.

მე არ ვამბობ, რომ არსებული მექანიზმები არ არის საკმარისი ან არ არის ეფექტური. თქვენ ამბობთ, რომ არ არის ეფექტური და მე გეკითხებით, თქვენ, ხელისუფლება, რას აკეთებთ იმისთვის, რომ ეს მექანიზმები უფრო ეფექტური გახდეს? მაგალითად, წეღან სწორად აღნიშნეთ, რომ სასამართლო საქმეებს გვიან განიხილავს და თქვენ თვითონ ამბობდით, რა შეგიძლიათ გააკეთოთ იმისთვის, რომ სასამართლომ უფრო მალე განიხილოს საქმეები. რას აკეთებთ მაგ მიმართულებით?

გვაცადეთ, ვიწყებთ.

გაცადოთ?

ერთია, შეიძლება სასამართლო დაავალდებულო, როგორც საარჩევნო დავებზეა, და შეგვიძლია შევცვალოთ კანონი, კი ბატონო. მეორე, რაც შეეხება, ზიანზე პასუხს პრინციპში ბევრი არც არაფერი არ არის გასაკეთებელი, ალბათ. იმიტომ, რომ სასამართლოს ნაწილში პრობლემა ის არის, რომ გვიან მოდის ის შედეგი, რომელიც გინდა, რომ დადგეს და თუ გადმოწევ დროს, შედეგი ადეკვატური იქნება. მესამე საკითხი არის მტკიცების ტვირთი.

მესამე საკითხზე სხვა შეხედულება აქვთ, როგორც გითხარით.

ეგ მცდარი შეხედულებაა, მერწმუნეთ.

მესმის, რომ თქვენი გადმოსახედიდან არის მცდარი შეხედულება.

არა, წარმოიდგინეთ, მაგის არგუმენტად მოიყვანეთ, ჩვენ ვართ გარდამავალი დემოკრატიის ქვეყანაო.

გარდამავალი დემოკრატია იმიტომ ვახსენე, რომ თქვენ თვითონ თქვით, რომ არსებობს შიშები იმის, რომ [ხელისუფლება] მაგ ბერკეტით მედიას დახურავს. ზუსტად მაგიტომ არსებობს შიშები, რომ ვართ გარდამავალი დემოკრატიის ქვეყანა და ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ მაღალი სტანდარტის სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლება გვქონდეს.

არა, არა. რა უფრო მნიშვნელოვანია, რომ იყოს აღვირახსნილი თუ…

ეს პასუხი ჩემი შეკითხვის საპირწონედ გამოდგება?

ჟურნალისტიკის დანიშნულებაზე მაგიტომ გკითხეთ. გარდამავალი დემოკრატიის ქვეყნისთვის ის ფასეულობა რაც თქვით, გამოხატვის თავისუფლება, მაღალი სტანდარტი, ამასთან შედარებით სად დააყენებდით [სამყაროსადმი] მოქალაქის სწორ აღქმას? წეღან რაც ვთქვით, ჟურნალისტიკის დანიშნულებაა, რომ მოქალაქეს დაეხმაროს ინფორმირებული არჩევანის გაკეთებაში. აი, ეს არის თუ არა გარდამავალ ქვეყნებში მაღალი ღირებულება?

ყველა ქვეყანაში მაღალი ღირებულებაა, ჩემი აზრით. გარდამავალი დემოკრატია ვახსენე იმის გამო, რომ მნიშვნელოვანია, გვქონდეს მაღალი სტანდარტის სიტყვის და გამოხატვის თავისუფლება, ხომ მეთანხმებით?

გეთანხმებით.

რომ კითხულობთ, რატომ აქვთ შიშებიო, სწორედ მაგიტომ აქვთ, რომ შეიძლება სიტყვის და გამოხატვის თავისუფლებას საფრთხე შეექმნას.

შევთანხმდით, რომ მნიშვნელოვანი არის, გვქონდეს მაღალი სტანდარტის სიტყვის და გამოხატვის თავისუფლება. ვთანხმდებით თუ არა ასევე იმაზე, რომ მნიშვნელოვანია, მოქალაქეს ჰქონდეს ინფორმირებული არჩევანის გაკეთების საშუალება. ვთანხმდებით. ვთანხმდებით იმაზე, რომ ეს საჭიროა ჩვენი ქვეყნისთვის? თუ გამოხატვის თავისუფლება ეწინააღმდეგება მოქალაქის მიერ ინფორმირებული არჩევანის გაკეთებას, მაშინ რა ვქნათ?

დამიმტკიცეთ, რაში ეწინააღმდეგება, მომიყვანეთ კონკრეტული არგუმენტები.

მოგიყვანთ. თუკი ეს ნიშნავს დეზინფორმაციას, ე.ი. ეს ეწინააღმდეგება ამას და ეს არის ცუდი.

რას? სიტყვის და გამოხატვის თავისუფლებას ადარებთ ამას?

კი, კი, იმიტომ რომ ტყუილიც ხომ გამოხატვაა.

სიტყვის და გამოხატვის თავისუფლების კანონი უკვე გვაქვს, ანუ საკმარისი ბერკეტები არ არის? კანონმდებლობით საკმარისად არ არის გაწერილი?

რა მნიშვნელობა აქვს, რა გვაქვს? ჩვენ თუ ვთანხმდებით, რომ ინფორმირებული მოქალაქე ჩვენთვის არის მნიშვნელოვანი და ვთანხმდებით, რომ ტყუილიც და დეზინფორმაციაც არის გამოხატვა, მაშინ სიტყვის თავისუფლება, რომელიც გამოიხატება ტყუილში, ხელს უშლის ამ მიზანს, ამიტომ ეს ცუდია და უნდა დავსაჯოთ.

ანუ, სიტყვის და გამოხატვის თავისუფლების კანონი არის ცუდი და უნდა დავსაჯოთ?

სიტყვის და გამოხატვის თავისუფლების ისეთი კანონი, რომელიც უშვებს, რომ ტყუილმა ხელი შეუშალოს ინფორმირებულობას, არის ცუდი კანონი.

ამბობთ, რომ ცუდია დღევანდელი კანონი?

დღევანდელ კანონს რაც შეეხება. დღევანდელი კანონის პრობლემა მათ შორის არის ის, წეღან რაც ვთქვი, მტკიცების ტვირთი.

გავიარეთ ეგ საკითხი.

მეთანხმებით?

არა, თქვენი პოზიცია გასაგებია ამ საკითხზე. ამდენი კითხვა იმიტომ დაგისვით რეგულირებაზე, რომ თქვენ საუბრის დასაწყისშივე ახსენეთ და თქვენი გუნდის წარმომადგენლების მხრიდანაც ხშირად ისმის, რომ მეტი ბერკეტია საჭირო, გამკაცრებაა საჭირო, თუმცა, არ ისმის, კონკრეტულად რა იგულისხმება ამაში და აღიქმება, როგორც მედიის რეგულირების, დასჯის გზავნილებად.

როგორ უნდა დასაჯო, ლიცენზიას ხომ არ ჩამოართმევ? დასჯად იმას ნუ აღიქვამთ, რომ ვიღაც უნდა ჩამოახრჩოთ. ნებისმიერი ნორმას თუ არ ახლავს თან სანქცია, ის ნორმა არ არსებობს. მაგალითად, ზრდილობიანობის სანქცია თუ არ არის ის, რომ ვიღაც შენიშვნას მოგცემს, ყველა იქნება უზრდელი. ვინაიდან ვიცით, რომ უზრდელი რომ იქნები შენიშვნას მომცემენ, ამიტომ არ ვარ უზრდელი, ხომ? ჩემი აზრით, გამოხატვის თავისუფლებასთან ერთად, ასევე, ღირებული არის რაც ჩაგვიწერა ეუთო/ოდირმა თავის დასკვნაში, იმის გამო, რომ რადგან მედია მიკერძოებული იყო, ინფორმირებულ არჩევანს ხელი ეშლებოდაო.

ეუთო/ოდირის დასკვნაში, მათ შორის, საუბარი იყო ხელისუფლებისადმი მიკერძოებულ მედიაზე.

დიახ, ყველა. შესაბამისად, გაუმრუდებლად ინფორმირებული მოქალაქე ზუსტად ისეთივე ღირებულებაა გარდამავალი დემოკრატიისთვის, როგორც სიტყვის თავისუფლება. თუკი ერთი მეორეს უშლის ხელს, უნდა შევხედოთ რატომ უშლის.

თქვენ უკვე შეხედეთ ამ ყველაფერს, რადგან ეს გზავნილები სულ არის ხელისუფლების მხრიდან. დავაზუსტებ, ანუ, როგორც განმიმარტეთ თქვენ, პრობლემა ისაა, რომ საქმეები არ იხილება დროულად და მტკიცების ტვირთი მომჩივანის მხარესაა. ეს ორი პრობლემაა, სწორად მივხვდი?

კი, მათ შორის. აქ კიდევ ერთი განზომილებაა, სისტემა, ინსტიტუტი. [განმხილველი] ორგანო რა არის, მნიშვნელობა არ აქვს ამას, შეიძლება იყოს სასამართლო ან თვითრეგულირება. მთავარი ამოცანაა, იყოს დროული რეაგირება, ადეკვატური და ადეკვატური რეაგირება და მტკიცების ტვირთი.

წეღან გკითხეთ, საქმეების განხილვის დროში გაწელვასთან დაკავშირებით რას აკეთებთ-მეთქი და მიპასუხეთ, გვაცადეთო. დაგეგმილი გაქვთ რამე?

არაფერი დაგეგმილი არ არის. მოკლედ, საჭიროა გააზრება.

თქვენ ხომ ამას სერიოზულ პრობლემად აღიქვამთ და ამბობთ, რომ არ მოგწონთ, რომ ასეა. თქვენ გაქვთ ამის პრეროგატივა, ამიტომ გეკითხებით, რამე გაქვთ გეგმაში?

არანაირი კონკრეტული გეგმა ამასთან დაკავშირებით არ არსებობს. იცით რა არის? ბუნებრივად მოგდის ადამიანს ეს აზრები. როცა ამბობ, ვიჩივლებო და იცი, რომ გადაწყვეტილება სამ წელიწადში იქნება, ხვდები, აზრი არ აქვს და არ იჩივლებ. შესაბამისად, ნორმა, რომელსაც აზრი არ აქვს, არ მუშაობს, ამიტომაც უნდა შეუცვალო აზრი.

უფრო ეფექტური გახადოთ და არა კანონმდებლობა შეცვალოთ, ამ შემთხვევაში.

კი და თქვენთან ერთად გავაკეთოთ ეგ. „მედიაჩეკერი“ ხომ ეგ არის? მთელი თქვენი არსი ხომ ეგ არის რომ მედიის Watchdog („მოდარაჯე ძაღლი“ ამ ტერმინით ხშირად აღწერენ მედიას, მისი, როგორც მაკონტროლებლის ფუნქციის ხაზგასასმელად. რედაქციის შენიშვნა) ხართ? თქვენ იმიტომ არსებობთ, რომ მედიაა ცუდი, მედიაში, თქვენი ინტერესიც ეგ უნდა იყოს, რომ მოიფიქროთ რა ქნათ, რომ ნაკლები საქმე გქონდეთ.

ხელისუფლების მიმართ ეს კითხვები იმიტომ არსებობს, რომ თქვენგან არის გზავნილები დღევანდელი კანონმდებლობის არაეფექტურობის შესახებ

ეს არის რადიკალური პრობლემის მოგვარება, ტყუილი ცილისწამება, ერთეული შემთხვევა უნდა იყოს, მედიას რომ ეს შეცდომა მხოლოდ იშვიათად „გაეპაროს“. ეს არის ის მინიმუმი, რაც უნდა მოხდეს, რომ ეს ზოგადი სტანდარტიდან რადიკალურმა დევიაციამ რაღაცნაირად დაიწიოს. ის მიკერძოებულობა და სუბიექტურობა, ეს უკვე ის ნაწილია, სადაც ვერ ჩაერევი, ვერაფერს იზამ, სუბიექტურობები ყოველთვის იქნება.

მაგრამ როდესაც მინიმუმ ის დაიკლებს, რომ ტყუილის და ცილისწამების რაოდენობა დაიკლებს, პროპაგანდისტური ინსტრუმენტები შემცირდება და მედიაც სხვა განზომილებაში გადადის.

ამ ნაწილში თქვენი აზრი გავიგე. აქამდე თქვენი გზავნილები სხვაგვარად იყო აღქმული, მაგალითად, როცა ამბობდით „დასჯადი გახდესო“. მაგრამ თუ არაეფექტურობაში გულისხმობთ სასამართლოში საქმის განხილვის გაწელვას, თქვენ ხომ გაქვთ პრეროგატივა, რომ ეს შეცვალოთ?

რამდენჯერაც თითი ავწიეთ, თითი არ დააკაროთო. შეიძლება ვადებზე ეგეთი რეაქცია არ იყოს, მაგრამ მტკიცების ტვირთზე რომ ვინმემ რამე თქვას, ნახეთ, რა იქნება.

ვთქვათ, გადმოიწია ვადამ და პირობითად, ნაცვლად ერთი წლისა, ჩაინიშნა განხილვა ერთ კვირაში. მიხვედი და უნდა ამტკიცო, რომ „სპილო“ არ ხარ. ხომ არც ეს არის ეფექტიანი?

თქვენი მოსაზრება მტკიცების ტვირთის ნაწილში გავიგე და გითხარით, რომ მედიის საკითხებზე მომუშავე იურისტები ასე არ ფიქრობენ. თქვენვე ახსენეთ [მათი] შიშები, რომ ეს შეიძლება ხელისუფლების მხრიდან ბერკეტად იყოს გამოყენებული.

მაგრამ, ხომ არსებობს რაციონალური და ირაციონალური შიშები?

ფიქრობთ, რომ ეს ირაციონალური შიშია?

არ ვიცი, ამ დისკუსიის შედეგად აღიარებთ შედეგს რომ ეს პრობლემაა, თუ პირიქით, ამბობთ, რომ შიშები რაციონალურია. თუ ასეა, რამდენად რაციონალურია ეს შიში?

ჩემს პირად მოსაზრებებზე არ ვსაუბრობ 

როცა საუბრობენ, მტკიცების ტვირთი არ უნდა შეიცვალოსო, ასე არსად არ არის. ხომ გვინდა ყველაფერი ევროპული?! აქ რატომ არ გვინდა?! თუნდაც, ამერიკას რომ შევხედოთ: სხვათა შორის, როცა ამბობენ, [სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების კანონმდებლობის] ამერიკული სტანდარტი გვაქვსო, აბა ამერიკაში ვინმემ ვინმეს ცილი დასწამოს, ისეთი სანქციები დაეკისრება, აღარასდროს იფიქრებს მაგაზე.

არ გვაქვს ამერიკული სტანდარტი. ეგ ტყუილია. რატომ არ არის ამერიკაში ყოველ დღე ცილისწამებები? ეს იცით როგორია, ამერიკული პიჯაკი და ქართული შარვალი გეცვათ, და თქვათ, ამერიკულად მაცვიაო. არა, შარვალი რომ ქართულია?! თუ გვინდა, ამერიკული სამოსი გვქონდეს, მაშინ პიჯაკიც და შარვალიც ამერიკული უნდა გვქონდეს. ჩვენ გვაქვს ქართული სისტემა, მაგის თქმა მინდა.

კარგია ეს შედარებები, მაგრამ რას გულისხმობთ, როდესაც ამბობთ, ევროპული სტანდარტი არ გინდათო?

იმიტომ, რომ იქ კიდევ სხვაგვარი სტანდარტია, ამერიკასთან შედარებით.

სხვადასხვაგვარ ქვეყანაში ეს სტანდარტი სხვადასხვაგვარია.

ყველა ქვეყანაში რეგულაციის მიზანი ის არის, რომ ისინი ხედავენ, რომ ეს საკითხი თვითრეგულაციით არ წყდება, ამიტომ რეგულაცია უნდა დააწესო. ყველა სხვადასხვანაირად აწესებს, მაგრამ მთავარია მიზნის მიღწევა. თუ ჩვენი ამოცანაა, რომ ადამიანებმა ერთმანეთს ტყუილები არ აბრალონ, რადგან ეს ინფორმირებულ არჩევანს ხელს უშლის, მაშინ უნდა აღვკვეთოთ ცილისწამება, რადგან ჩვენ გვინდა ინფორმირებული მოქალაქე.

აღვკვეთოთ რა ფორმით?

ჯერ ფორმაზე არ გადავდივართ. ჩვენთვის ღირებულებაა ინფორმირებული მოქალაქე, ჩვენთვის ღირებულებაა გამოხატვის თავისუფლება და თუკი გამოხატვის თავისუფლება ეწინააღმდეგება ინფორმირებული მოქალაქის იდეას, ასეთი გამოხატვის თავისუფლება არის ცუდი.

თავისთავად, იმას, რომ ეს ორი ერთმანეთს ეწინააღმდეგება, დამტკიცება სჭირდება.

ხომ შეიძლება, ეწინააღმდეგებოდეს? ტყუილი და პროპაგანდა არ ეწინააღმდეგება ინფორმირებული ამომრჩევლის იდეას?

როდესაც პროპაგანდას ახსენებთ, მანდ მეორე მხარეც გვყავს, თქვენი, ხელისუფლების მხარეც.

აქ მნიშვნელობა აქვს იდეებს.

ჩვენ ვსაუბრობთ კონკრეტულ ამბებზე, კანონმდებლობაზე.

თუ პროპაგანდა ცუდია და ეწინააღმდეგება ინფორმირებული არჩევანის იდეას, მაშინ ხომ უნდა შევეცადოთ, რომ პროპაგანდა არ გვქონდეს?

კარგი, მაშინ შეგახსენებთ, რომ გვყავს მეორე მხარეც: „პოსტვ“, „იმედი“, ხელისუფლების პროპაგანდის იარაღია, ეს ჩემი სიტყვები არ არის და მაღლა ვახსენეთ, რომელ დასკვნებშია ამაზე საუბარი. ამაზე რას იტყვით?

რა უნდა გითხრათ ამაზე? მთავარი ისაა, რომ ჩვენ აღვწერეთ პრობლემა: პოლარიზაცია და სხვა. საქმე ახლა ისაა, რომ თუ პრობლემა არსებობს და მე ამას, სუბიექტურად, ვხედავ ერთ მხარეს, ხოლო მეორე მხარე ამ პრობლემას სუბიექტურად ხედავს ჩემს მხარეს. მაგრამ თუ ვფიქრობთ, რომ [ასეთი პრობლემა] არსებობს, და ამას მოგვარება სჭირდება, უნდა ვიფიქროთ, როგორ მოვაგვაროთ.



ინტერვიუს მესამე ნაწილში შალვა პაპუაშვილთან ვსაუბრობთ მედიის უსაფრთხოებაზე საქართველოში: 5 ივლისს დაშავებულ ჟურნალისტებზე, “ქართული ოცნების” წევრების აგრესულ რიტორიკაზე კრიტიკული მედიების მიმართ, რაც, სხვადასხვა ავტორიტეტული ორგანიზაციის შეფასებით, მედიაზე ძალადობას ახალისებს.
კატეგორია: საქართველო
“ტვ პირველის” და “მთავარი არხის” ჟურნალისტები კულტურის სამინისტროში, თეა წულუკიანის ბრიფინგზე არ შეუშვეს. ტელევიზიები მომხდარს დისკრიმინაციულ მიდგომად და ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელშეშლის მცდელობებად აღიქვამენ.

რა მოხდა

“მთავარი არხსა” და “ტვ პირველში” ამბობენ, რომ 22 ნოემბერს, კულტურის სამინისტროში მიმდინარე ბრიფინგის შესახებ შემთხვევით გაიგეს. გასაშუქებლად მისული ტელევიზიები დაცვამ პრესკონფერენციაზე არ შეუშვა და განუმარტა, რომ “ასეთი მითითება აქვთ”.

“მთავარი არხის” პროდიუსერი თეონა გილიგაშვილი ამბობს, რომ კულტურის სამინისტროდან ბრიფინგებისა და კონფერენციების შესახებ ინფრორმაციას არასდროს აწვდიან და ანონსები მხოლოდ სახელისუფლებო ტელევიზიებს ეგზავნებათ: “მხოლოდ მას შემდეგ ვიგებთ ბრიფინგების შესახებ, როდესაც სამთავრობო არხებზე ვხედავთ წულუკიანის გამოსვლებს”.

“გვაქვს კითხვები და დასმის შესაძლებლობა არ გვეძლევა” - ამბობს თეონა გილიგაშვილი.

იმავეზე საუბრობს “ტვ პირველის” საინფორმაციო სამსახურის უფროსი ნოდარ მელაძე და გვეუბნება: „პრესსამსახურის თანამშრომელი არ პასუხობს ზარებს. საშვთა ბიურო კი ამბობს, რომ მითითება გვაქვს, რომ შევუშვათ მხოლოდ ეს კონკრეტული ტელევიზიებიო“.

“ტვ პირველსა” და “მთავარ არხში” ამბობენ, რომ არასამთავრობო ორგანიზაციებისა და მედიის საკთხებზე მომუშავე ორგანიზაციებისთვის მიმართვას აპირებენ.

ნოდარ მეალაძე ამბობს, რომ სახალხო დამცველისთვის მიმართვასაც გეგმავენ: „ერთადერთი ინსტიტუციაა დარჩენილი, რომელსაც შეუძლია რაღაც გააკეთოს“.

კულტურის სამინისტროს საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურში ჩვენს ზარებს არ პასუხობენ

კონტექსტი

ეს პირველი შემთხვევა არ არის, როდესაც ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად განწყობილი მედიასაშუალებების წარმომადგენლები სამთავრობო უწყებაში ბრიფინგზე არ შეუშვეს.

ამავე თემაზე: იუსტიციის მინისტრის ბრიფინგზე ხელისუფლებისადმი კრიტიკული მედია ვერ მოხვდა

11 ნოემბერს იუსტიციის სამინისტროში გამართულ ბრიფინგზეც ვერ მოხვდნენ “ტვ პირველის”, “მთავარი არხის” და “ფორმულას” ჟურნალისტები.

არასამთავრობო ორგანიზაციები მუდმივად მოუწოდებენ ხელისუფლებას, რომ შეწყვიტონ მედიის მიმართ დისკრიმინაციული მიდგომა და ყველა ჟურნალისტს მისცეს ინფორმაციაზე წვდომის თანაბარი შესაძლებლობა.
კატეგორია: ინტერვიუ
როგორ ესმით ხელისუფლების წარმომადგენლებს ჟურნალისტიკის დანიშნულება? რაში გამოიხატება მათი ანგარიშვალდებულება მოქალაქეების მიმართ და რითი ხსნიან კრიტიკულ მედიებთან ბოიკოტის რეჟიმში ყოფნას?

მედიაგარემო მკვეთრად პოლარიზრებულია. რაში ხედავს მმართველი გუნდი გამოსავალს იმ ფონზე, როცა ავტორიტეტული ორგანიზაციების შეფასებით, ხელისუფლება თავისი ქმედებებით უფრო აღრმავებს პოლარიზებას.

სამნაწილიანი ინტერვიუს პირველ ნაწილში ამ თემებზე “ქართული ოცნების” ლიდერთან, შალვა პაპუაშვილთან ვსაუბრობთ.



თქვენი, როგორც მმართველი პარტიის წარმომადგენლის, შეფასებით, როგორია დღევანდელი მედია გარემო საქართველოში?

იურისტი ვარ და იურისტებმა იციან ხოლმე თქმა: მნიშვნელოვანია, შევთანხმდეთ დეფინიციებზე, განსაზღვრებებზე. ზოგადად ასეთია მეცნიერული მიდგომა. ამიტომ ორი კითხვა მაქვს, თქვენთან: თქვენი აზრით რა არის ჟურნალისტიკა, მედია? რა არის ჟურნალისტიკის ან მედიის მიზანი?

პირადი კითხვაა? როგორც ჟურნალისტს ისე მეკითხებით?

დიახ.

ჩვენი მიზანი არის, რომ მივაწოდოთ საზოგადოებას ინფორმაცია, იმისთვის, რომ შეძლონ ინფორმირებული არჩევანის გაკეთება.

კი ბატონო. და რა სხვაობაა ჟურნალისტიკასა და პროპაგანდას შორის?

ეს, თუ გინდათ, თქვენვე მიპასუხეთ, იმიტომ, რომ, როგორც მივხვდი, ახლა დღევანდელი მედიაგარემოს შეფასებისკენ მიგყავთ საუბარი.

რატომ, იცით? ხანდახან განსაზღვრებები არეულია და თუკი სწორი დეფინიცია, არ გვექნება ვერ ვიტყვით რა არის მედია და რა არ არის. ესეც უნდა ითქვას, იმიტომ, რომ რთულია, სხვადასხვა რამ ერთი და იგივე კრიტერიუმით შეაფასო, ხომ? პროპაგანდა პროპაგანდაა, ჟურნალისტიკა - ჟურნალისტიკა.

პროპაგანდა არის იარაღი, ამის თქმა გინდათ?

ჟურნალისტიკა, თქვენ რაც თქვით, არის კეთილსინდისიერად ინფორმაციის მიწოდება. ეს ობიექტურობა და სხვა რამეებიც არის, რა თქმა უნდა, მაგრამ, კეთილსინდისიერად ინფორმაციის მიწოდებაა, იმისთვის, რომ ადამიანმა შეიქმნას სწორი წარმოდგენა სამყაროზე, სამყაროს სხვადასხვა ელემენტზე.

პროპაგანდა არის ინფორმაციის სელექციური მიწოდება, შერჩევითი მიწოდება და ა.შ. იმისთვის, რომ რაღაც მიზანს მიაღწიო. თვითონ პროპაგანდას უკვე მიზანი აქვს შედეგის კუთხით. ეს დეფინიციისთვის.

რაც შეეხება გარემოს: ჩემი შეხედულება, იქიდანაც გამომდინარეობს რომ, სამწუხაროდ, ჩვენთან ჟურნალისტიკა ნაკლებადღა არსებობს. შეიძლება, მედია, როგორც მედიუმი, გადამცემი, ტრანსფორმატორი, რაღაცის A წერტილიდან B წერტილამდე მიმწოდებელი არსებობდეს, მაგრამ მე რომ მკითხოთ, ისეთი ტერმინები, როგორიც არის ჟურნალისტური ეთიკა, სტანდარტი, აღარც კი გამოიყენება.

მახსოვს როგორ იყო ადრე, როდესაც ჟურნალისტური სტანდარტი იყო პროფესიული სიამაყის ნაწილი და ხალხს თავი მოჰქონდა და მოსწონდა ამით.

შემდეგ, რაღაც პერიოდში, სააკაშვილის დროს, ალბათ, 2005-2006 წლებში, მახსოვს დაიწყო საუბარი და დისკუსია იმაზე, „მიუკერძოებლობა არ არსებობს“; რომ „ყველა ადამიანურად, სუბიექტურად მიკერძოებული ვართ, ამიტომ დაბალანსებული ინფორმაცია და ობიექტური ჟურნალისტიკა ვერ იარსებებს.“

იყო დისკუსია იმაზე, რომ მთავარი პრინციპი უნდა იყოს იდეების ბაზარი, რომ ჯობია, იყოს ბევრი სუბიექტური და მიკერძოებული მედია და ამ მრავალფეროვნებაში მაყურებელი იქნება თუ მკითხველი ამ მრავალფეროვნებას გაეცნობა, თავის არჩევანს გააკეთებს და აზრს ჩამოიყალიბებს.

მათ შორის ამას ასაბუთებდნენ ამერიკული მედიის მაგალითზე. ან, თუნდაც, ევროპის მაგალითზე მაინც რომ ვთქვათ, გერმანიაში ზოგიერთი გაზეთი უფრო კონსერვატიული შეფერილობის არის, ზოგიერთი სხვა და ა.შ.

საბოლოო ჯამში, ეს ჩვენთან გადმოითარგმნა ისე, რომ მედია პირდაპირ გახდა პროპაგანდის იარაღი, ხოლო ჟურნალისტი - პროპაგანდისტი. ჩვენ ჟურნალისტიკა, ფაქტობრივად, თითქმის აღარც გვაქვს.

სულ თავიდან პირველი ეტაპით დაიწყეთ, თუ რა იყო, როგორ იყო, რამდენად პატივსაცემი იყო ჟურნალისტური ეთიკა, ახლა როგორი წარმოგიდგენიათ, რომ იყოს კარგი, ჯანსაღი მედიაგარემო ქვეყანაში, როგორი მედია წარმოგიდგენიათ?

უპირველეს ყოვლისა, ჟურნალისტმა უნდა გააცნობიეროს რომ მისი პროფესია ეთიკური ჟურნალისტიკაა და არა პროპაგანდისტობა. შემდეგ ამ სტანდარტებს სჭირდება გათვალისწინება, საბოლოო ჯამში, რეგულაცია, მათ შორის.

ამ გამოცდილებამ ჩვენ გვაჩვენა, რომ [არსებობს] ეს, ასე ვთქვათ, იდეების ბაზარი, როდესაც აუდიტორიამ თითქოს ბევრი სუბიექტური არხის ყურების შემდეგ ობიექტური დასკვნა უნდა გამოიტანოს, არ მუშაობს. სინამდვილეში ესე არც ეკონომიკური ბაზარი მუშაობს ასე და მასაც აქვს დეფექტები - ამიტომაც სჭირდება რეგულაცია.

მინდა, რომ რეგულაციების თემა, როგორც იურისტმა მოგვიანებით უფრო ვრცლად განმიმარტოთ. მახსოვს თქვენი ბოლოდროინდელი განცხადებები, მათ შორის იმის შესახებ, რომ პოლარიზებული მედია გარემო გვაქვს. თქვენ ხართ მმართველი პარტიის ერთ-ერთი ლიდერი, თქვენ ხართ ხელისუფლებაში, ამაზეც მინდა მოვისმინო თქვენი აზრი, როგორ წარმოგიდგენიათ, როგორ შეიძლება შემცირდეს ეს პოლარიზება?

რთულია, თქმა, როგორ შემცირდება, მაგრამ თუ პოლარიზებაში მედიის ნაწილს გულისხმობთ მედიაც, ამის ნაწილია. ფაქტია, მედია არამხოლოდ ინფორმაციის მიმტანი და მიმწოდებელია, არამედ ტელევიზიები, მედია პრინციპში იქცა მონაწილედ, აქტორად, რომელიც თავად ქმნის პოლიტიკას, თავად არის, პოლიტიკური დღის წესრიგის განმსაზღვრელი, მათ შორის, ღიად.

მედია დიდი ხანია, აღარ არის დამკვირვებელი და გამშუქებელი, ვინაიდან ის არის პრპაგანდისტი, ერთი მხრივ, და არამხოლოდ პროპაგანდის ინსტრუმენტი არამედ, ზოგ შემთხვევაში, პროპაგანდის ავტორიც.

როგორ უნდა შემცირდეს პოლარიზაცია? ამაზე უარი უნდა ითქვას. თუმცა, რთულია ამაზე უარი თქვა. თვითონ სტრუქტურაა ასეთი. არის ეჭვი, რომ დიდი ალბათობით, სხვადასხვა მედიასაშუალება თავს ვერ იფინანსებს მხოლოდ სარეკლამო შემოსავლით და აქვს დამატებითი შემოსავალი, რომელიც პარტიულია. ამიტომ, როგორც ჩანს, თვითონ ეს ბიზნეს სტრუქტურაა ასე აწყობილი.

ანუ ამბობთ, რომ მედიასაშუალებების მთავარი დამფინანსებლები პოლიტიკური პარტიები არიან?

კი ბატონო.

ამ შემთხვევაში ყველა პოლიტიკურ პარტიას გულისხმობთ?

ეს არ ვიცი, ყველა არის თუ არა. საერთოდ არის თუ არ არის - ამის თქმაც რთულია. მაგრამ ამ შემთხვევაში ექსპერტები ამბობენ, რომ ერთი მხრივ, ცნობილია სარეკლამო ბაზრის სიდიდე, ვიცით რამდენია სხვადასხვა მედიის სარეკლამო შემოსავალი. ექსპერტებმა იციან, რა შეიძლება იყოს ხარჯი და ამ ყველაფრის შედარებით ხვდებიან, რომ რთულია...

შეგიძლიათ უფრო კონკრეტულად მითხრათ, რომელ პოლიტიკურ პარტიებსა და ექსპერტებზე საუბრობთ? რადგან ექსპერტები ახსენეთ, ალბათ არსებობს კონკრეტული მაგალითები.

კონკრეტულად ვერ გეტყვით, იმიტომ, რომ ახლა ზუსტად ციტირება არ შემიძლია, მაგრამ სარეკლამო ბაზართან დაკავშირებით, თუ არ ვცდები, „საერთაშორისო გამჭვირვალობა- საქართველოს“ ჰქონდა კვლევა. ყოველ შემთხვევაში, ეს არის ჩემი დაშვება, რომელიც გარკვეულ რეალისტურ შეფასებებს ეფუძნება. ცოდნით თქვენ უკეთ გეცოდინებათ.

ანუ, პოლარიზება რომ შემცირდეს პოლიტიკური პარტიები არ უნდა იყვნენ მედიის მთავარი დამფინანსებელი?

მთავარი პრობლემა ხომ ჩვენთან ბევრ სხვა რამესთან ერთად, ფარისევლობაშია. ის, რომ ადამიანი ამბობს ჟურნალისტი ვარო და სინამდვილეში პროპაგანდისტია; აქ პრობლემა ის კი არ არის, რომ ვიღაც პროპაგანდისტია, პრობლემა ის არის, რომ სხვად გასაღებს თავს. გეუბნება, რომ ჟურნალისტია, სინამდვილეში კი არის პროპაგანდისტი. გეუბნება, დამოუკიდებელი მედია ვარო, სინამდვილეში კი პარტია აფინანსებს.

აი, მაგალითად „გირჩს“ ხომ აქვს თავისი ტელევიზია? ვიცით, რომ ის პარტიული ტელევიზიაა (რიგ შემთხვევაში უფრო ობიექტური, ვიდრე ზოგიერთი არაპარტიული ტელევიზია). იმის თქმა მინდა, რომ როდესაც, რაღაცას ამოფარებას ან რაღაცის სხვა რამედ შეფუთვას იწყებ, აქვე იწყება სიყალბე და მერე რთულია. პრობლემა ის კი არ არის, რომ ტელევიზია პარტიულია, პრობლემა ისაა, რომ არ ამბობს, რომ პარტიულია, თუმცა თავს ასაღებს დამოუკიდებელ მედიად.

ის, რომ „ფორმულას“ აფინანსებს დავით კეზერაშვილი, მე მგონი უცხო არავისთვისაა. ოფიციალურადაც ასეა ხომ? კი, ასეა. ის, რომ კეზერაშვილი პოლიტიკაშია, ესეც ვიცით.

პოლარიზების შემცირება ასე წარმოგიდგენიათ, რომ ეს ფინანსები პოლიტიკური პარტიებიდან არ უნდა მიდიოდეს ან ეს ტელევიზიები ღიად უნდა აცხადებდნენ, ამა და ამ პარტიის დღის წესრიგის გამტარებლები ვართო?

შეიძლება [ნაწილობრივ უშველოს]. თქმის გარეშეც ხვდებით, ვინ ვისთან არის აფილირებული. მაგრამ მთლიანად არ უშველის. მე აქ ვგულისხმობ პირველ რიგში იმას, რომ მინიმუმ დაერქვას სახელი - ეს პროპაგანდაა თუ მედია.

ხდება ხოლმე, როდესაც, რაღაც მომენტში არ მივდივართ რომელიმე ტელევიზიაში ან  კომენტარს არ ვაძლევთ, რაზეც გვეუბნებიან: „კი მაგრამ, კრიტიკულ მედიას არ სწყალობთ?“ და მიდის საუბარი იმაზე, თუ „როგორ ეპყრობა ესა თუ ის X პარტია მედიას“.

სინამდვილეში, თუ ის პროპაგანდაა და ამას გავაცხადებთ, მაშინ აღმოჩნდება რომ ეს მედია არ არის. იგივე, “გირჩი” ტელევიზიაა, მაგრამ მას ხომ არ აქვს პრეტენზია, რომ რატომ არ მოდიხართ ჩემთანო?!

თქვენ, “ქართული ოცნება”, კონკრეტულ ტელევიზიებს უარს ეუბნებით ეთერში სტუმრობაზე. წლებია, ფაქტობრივად, ბოიკოტის რეჟიმში ხართ მათთან. თუ ვამბობთ, რომ პოლარიზება პრობლემაა, თქვენი ეს გადაწყვეტილება, რომ ამ ტელევიზიებს არ ესაუბროთ, როგორ ფიქრობთ, ამ პოლარიზებას არ აღრმავებს?

დიახ, მაგრამ, საქმეც ის არის, რომ კითხვა უნდა დაისვას - სად მივდივართ? მივდივართ ტელევიზიაში თუ მივდივართ პარტიაში? ეს არის მთავარი საკითხი.

ანუ ამ ტელევიზიებს პარტიებად მოიხსენიებთ?

ფაქტობრივად, ხომ ვხედავთ, რომ ესენი არიან პოლიტიკური პროცესის მონაწილეები? ტელეკომპანია „მთავარი“ არის პოლიტიკური პროცესის განმსაზღვრელი. როდესაც „მთავარის“ ხელმძღვანელი არის ტელევიზიის ხელმძღვანელიც, ჟურნალისტიც, ადვოკატიც პარტიას მოკავშირეც და თან პირდაპირ დირექტივებსაც აძლევს და ა.შ., თავი ხომ არ უნდა მოვიტყუოთ? აი, იმ მომენტში როგორც კი მოვრჩებით თავის მოტყუებას, ბევრი რამ გახდება ცხადი. მეორე საკითხი, წეღან რაც ვთქვი - უხამსობა...

გასაგებია, რასაც ამბობთ, მაგრამ მე სხვა რამეს გეკითხებით: არ ფიქრობთ, რომ ამ ტელევიზიებში თქვენი არ მისვლა პოლარიზებას ხელს უწყობს?

გახსოვთ, ალბათ, რომ არჩევნების წინ „ტვ. პირველზე“ და „მთავარზე“ დავდიოდით. მეც ვიყავი მთავარზე მისული, ოთხი-ხუთი გადაცემა მოესწრო.

მახსოვს, თქვენი პირობებით მიხვედით: ერთი ერთზე საუბარი და არა დებატებში მონაწილეობა.

კი ბატონო. თვითონ ეს იყო აქტი, ნაბიჯის გადადგმა, რომ აი, მოვდივარ თქვენს ტელევიზიაში. იმიტომ, რომ, ჩვენთვის, რა თქმა უნდა მნიშვნელოვანია...

რატომ მიიჩნიეთ მნიშვნელოვნად, რომ უნდა მისულიყავით, მნიშვნელოვანია, რომ მათაც ელაპარაკოთ, ხომ?

არა.

მაშინ რატომ გადაწყვიტეთ მისვლა?

იმიტომ, რომ მათს მაყურებელს ველაპარაკოთ. ჩვენ ვხედავთ რომ ეს პოლარიზება, მათ შორის, არის მაყურებლის პოლარიზება. სხვათა შორის, თუ დააკვირდებით, მაყურებელი სეგმენტირებული და პოლარიზებულია. მაყურებლის ნაწილი უყურებს ტელევიზიის ერთ ნაწილს, ნაწილი - მეორეს. ისე ხდება, რომ თუ ელაპარაკები რომელიმე ერთი ტელევიზიით, ის მაყურებელი, ის მოქალაქე, ის ადამიანი, ის მოქალაქე შენ ვერ გისმენს - ვერ ისმენს ამბის შენს მხარეს. ამიტომ არის მნიშვნელოვანი რომ მივსულიყავით იქ და დავლაპარაკებოდით მათს მაყურებელს.

მანამდე არ თვლიდით ამას მნიშვნელოვნად? ან ახლა აღარ თვლით, რომ აღარ მიდიხართ?

ახლაც მნიშვნელოვანია საერთო ჯამში, მაგრამ არის რაღაც ზღვარი, რომელიც რთულია, როცა არსებობს.

როგორ განსაზღვრავთ ამ ზღვარს?

ერთი - უხამსობა...

არა, სხვა რამეს გეკითხებით. თქვენ, როგორც მმართველ პარტიას, ანგარიშვალდებულება გაქვთ მოქალაქეების მიმართ. როგორ პასუხობთ ამ ანგარიშვალდებულებას, როდესაც, როგორც წესი, ბოლო წლების განმავლობაში ბოიკოტის რეჟიმში ხართ ამ ტელევიზიებთან და თუ მიდიხართ - ერთეულ შემთხვევაში და ისიც თქვენი პირობებით?

ერთი ის არის, რომ ცხადი უნდა იყოს, როდესაც მივდივართ, სად მივდივართ. როდესაც მიდიხარ სივრცეში, სადაც მანიპულაციაა და არა ჟურნალისტიკა, იქ მიდიხარ და იცი, რომ მანიპულაციურად მოგექცევიან. მაგრამ, მაინც ფიქრობ, რომ გავარღვევ ამ მანიპულაციას და ჩემს სათქმელს ვიტყვი.

მეორე არის უხამსობა, მაგრამ შემაწყვეტინეთ რამდენჯერმე. ამ უხამსობაში ვგულისხმობ იმას, რომ როდესაც ჟურნალისტები პირდაპირ უხამსობენ შენი პარტიის წევრების მიმართ.

რომ დააკონკრეტოთ, რას გულისხმობთ „უხამსობაში?

მაგალითად, გინებას, შეურაცხყოფას.

მაგრამ, თქვენ ხომ თმენის ვალდებულება გაქვთ, უფრო მეტი, ვიდრე რიგით ადამიანს?

არა, ეს ტყუილია.

რატომ არის ტყუილი? თქვენ ხელისუფლება ხართ, მმართველი ძალა.

კი, მაგრამ უხამსობის თმენის ვალდებულება არ არსებობს.

ზოგადად, თმენის ვალდებულება ხომ გაქვთ მეტი, ვიდრე რიგით მოქალაქეს?

არა, როგორ გეკადრებათ?!

არ არის ასე?

ეს თმენის ვალდებულება არასწორად არის გაგებული. ეს იმას არ ნიშნავს, რომ როდესაც ვიღაც შეურაცხყოფას მოგაყენებს, მას არაფერი უთხრა ან სოციალური სანქცია არ დაუწესო იმით, რომ ხმა არ გასცე.

თმენის ვალდებულება გულისხმობს იმას, რომ შენ უფრო მაღალი სტანდარტი გაქვს, მაგალითად ჩივილის დროს, რომ დაუმტკიცო მას და ა.შ. რატომ მაქვს ამის თმენის ვალდებულება? შეურაცხყოფის თმენის ვალდებულება არ არსებობს.

თქვენ, ხელისუფლებას, გაქვთ არამარტო მეტი თმენის ვალდებულება და ანგარიშვალდებულება მოქალაქეების მიმართ, ვიდრე ჩვეულებრივ, რიგით ადამიანს.

ანგარიშვალდებულება კი, რა თქმა უნდა. მაგრამ მიკვირს, ახლა რაც თქვით. მე გეუბნებით, რომ როდესაც ჟურნალისტი, წამყვანი, შეურაცხყოფს, უშვერ სიტყვებს ამბობს შენი გუნდის წევრზე, X ადამიანზე. აქვს ამ X ადამიანს რამე ადამიანური, მორალური, პოლიტიკური, რამე ვალდებულება? გვაქვს მოლოდინი, რომ ამ ადამიანს აქვს იმის ვალდებულება, რომ  მივიდეს ამ ჟურნალისტთან და მისცეს ინტერვიუ?

ეს არის ის მიზეზი, რის გამოც წლებია, “ქართული ოცნება” არ მიდის კონკრეტულ ტელევიზიებში?

ეს ერთ-ერთი მაგალითი გითხარით. ეს არის ბოლო ფაზა.

მაგრამ თქვენ მანამდე ისიც თქვით, რომ ზოგჯერ მიდიხართ, ზოგჯერ არა. როგორ წყვეტთ, როდის მიხვიდეთ და როდის - არ მიხვიდეთ? როდესაც არ ესაუბრებით ამ ტელევიზიების მრავალრიცხოვან მაყურებელს, ეს პოლარიზებას არ აღრმავებს?

არ აღრმავებს, უბრალოდ, იმ ადამიანებს ტოვებს იმ პროპაგანდისტულ „ბაბლში“, რომელსაც უქმნიან ის ტელევიზიები

რა არის პოლარიზების გაღრმავება, თუ არა ეგ?

გაღრმავება არ არის. ისე არის, როგორც არის. ისე რჩება, ინარჩუნებს სტაბილურად.

მაგრამ არც მცირდება, ხომ (რისი მიღწევაც, როგორც ამბობთ, გინდათ)?

თავისთავად, გვინდა მაგრამ ასე უნდა შევხედოთ: პირველი - ჩვენი ხედვა არის, რომ ზოგიერთი ტელევიზია არამხოლოდ აფილირებულია ზოგიერთ პარტიასთან, არამედ არის ამ პარტიის ნაწილი, პარტიის საინფორმაციო განყოფილება. ეს გააზრებული გვაქვს. მეორე - სტუდიაში არ მივდივართ, მაგრამ კომენტარს ვაძლევთ.

ზოგჯერ კი, ზოგჯერ - არა.

კი, ეს ფაზები არის. მაშინ, როდესაც რაღაც განსაკუთრებული დაშავდება, ვიყენებთ უფლებას, რომ, ასე ვთქვათ, ეს სოციალური სანქცია დავაკისროთ და არ მივცეთ კომენტარი.

სოციალური სანქცია დააკისროთ ჟურნალისტებს? ამ ბერკეტს იყენებთ, რომ არ მისცეთ კომენტარი?

კი, ეგ არის სოციალური სანქცია. სხვა რა ბერკეტია? ჩვენ ვატყობ, რომ ცოტა ვერ შევდივართ დიალოგში, რადგან თავდაპირველი შეთანხმება გვიჭირს. თავდაპირველზე უნდა შევთანხმდეთ - ჟურნალისტიკა თუ პროპაგანდა?

მედია დღეს უკვე ყველაფერია, ფეისბუკიც მედიაა, იუთუბიც, ტვიტერიც. ამიტომ ვამბობ მე - სიტყვა „ჟურნალისტიკას“. საქმეც ეს არის. სიტყვა „მედიით“ გააუბრალოეს ჟურნალისტიკის მნიშვნელობა და ისეა, თითქოს ყველაფერი მისაღებია. ფეისბუქზე პოსტი დაწერე და უკვე მედია ხარ. ჟურნალისტიკა ხომ პროფესიაა, რომელსაც აქვს თავისი სტანდარტები, კრიტერიუმები და რაღაც წესებს მისდევს. აი, ეს ჟურნალისტიკა რომ ქრება, მაგას ვამბობ და არის პროპაგანდისტული.

მე რომ გამიგოთ, ამიტომ უნდა დაუშვათ, რომ არის პროპაგანდისტული.

ჩემი დაშვება არც არის საჭირო. არაერთი გავლენიანი ორგანიზაცია პირდაპირ ამბობს, რომ მხარები პროპაგანდის იარაღად იყენებენ მედია საშუალებებს.

ეუთო/ოდირის დასკვნაში ჩაიწერა ახლა, რომ მედიის საქმიანობა ეს იყო პოლიტიკური აქტივიზმი.

სწორედ ეუთო/ოდირის დასკვნაში ეწერა ისიც, რომ მედია ორ ნაწილად არის გაყოფილი - სახელისუფლებო მედია და ოპოზიციური მედია, რაც ამომრჩეველს უზღუდავდა ინფორმირებული არჩევანის გაკეთების შესაძლებლობას. იყო საუბარი არამარტო ოპოზიციურ, არამედ სახელისუფლებო მედიაზეც.

ამიტომ ვხედავთ რისკებს. ანუ, პროპაგანდის იდეა არის, რომ თავის მომხმარებელს დაანახოს სამყარო ისე, როგორც მას სურს, რომ დაანახოს. როცა თანამშრომლობ პროპაგანდისტთან, ეგუები იმას, რომ ის გამოგიყენებს პროპაგანდისთვის. ამიტომ არ უნდა მისცე საშუალება, რომ პროპაგანდისთვის გამოგიყენოს.

გასაგებია რასაც საუბრობთ და გეთანხმებით, რომ როდესაც მედია პროპაგანდის იარაღად არის ქცეული, ის მედია აღარ არის ეთიკური, ობიექტური. მაგრამ ახლა თქვენ, ძირითადად, საუბრობთ მხოლოდ ოპოზიციურ მედიებზე. ქვეყანაში გვაქვს სახელისუფლებო მედიაც. ეს არ არის ჩემი შეფასება და დასკვნა, ამაზე საუბრობს არაერთი გავლენიანი ორგანიზაცია, მათ შორის ეუთო/ოდირი რომელიც თქვენვე ახსენეთ. მედიამონიტორინგების ანგარიშებიც  პირდაპირ წერია, რომ, მაგალითად, ტელეკომპანია “იმედი” და “პოსტვ” არის ხელისუფლების პროპაგანდის იარაღი. ამ მხარეს თქვენ პრობლემას ვერ ხედავთ?

ამ მხარეს აქვს თავისი ისტორია. ჯერ ერთი, ხელისუფლება არ ვიცი. შეიძლება, „ქართულ ოცნებას“ უცხადებენ მხარდაჭერას.

მაინტერესებს, ხედავთ თუ არა პრობლემას ამაში?

ზოგადად, პრობლემა არის, ვინაიდან, ეს პოლარიზაცია მედიაში ნიშნავს, რომ ყველა თავის რაკურსშია. “იმედს” თავისი ისტორია აქვს - ანტი „ნაციონალური მოძრაობის“ ისტორია - რომელსაც რაღაც ეტაპებში ის პირდაპირ ამბობს, რომ არის მისი სარედაქციო პოლიტიკა. იმიტომ, რომ ეს არის ორგანიზაცია, თავისი დამფუძნებლით, ისტორიით. დღესაც,  “იმედში” რომ შეხვალთ, იქ ბადრი პატარკაციშვილის სურათი კიდია. ამ არხს აქვს ის იდენტობა, რომელიც დაკავშირებულია იმასთან, რომ ნაციონალურმა მოძრაობამ ის დაარბია, დაიპყრო და მერე როგორც დამპყრობელი ეჯდა ამ ტელევიზიას თავზე. ამ ტელევიზიას ისტორიული მედიატრავმა აქვს და, აქედან გამომდინარე, გასაგებია მისი დამოკიდებულება. „პოსტივისაც“ თავისი დამოკიდებულება აქვს.

გასაგებიაო ამბობთ და მისაღებიც არის?

მისაღები რა არის იცით? მაგას ვამბობ. პოლარიზაცია მისაღები არ არის, ეს ერთი. მეორე - ჟურნალისტური სტანდარტი არის ის, რაც მისაღები უნდა იყოს. აქ უნდა შევხედოთ, ჟურნალისტური სტანდარტი სად გვაქვს, სად არ გვაქვს, სად გვაქვს ნაწილობრივ, სად საერთოდ არ გვაქვს და სად როგორ გვაქვს.

და ამ მხარეს როგორ გვაქვს ჟურნალისტური სტანდარტი? რადგან ვთანხმდებით, რომ მნიშვნელოვანია ეთიკა, მიუკერძოებლობა, ობიექტურობა. თქვენ ყოველთვის აკრიტიკებთ ოპოზიციურ მედიებს. არასდროს მოგვისმენია თქვენგან მეორე მხარის კრიტიკა.

მე რისგანაც ვწუხდები, იმას ვაკრიტიკებ და სხვა რისგანაც წუხდება, იმან ის გააკრიტიკოს. ყველა თავისი წუხილებით აკრიტიკებს, საერთო ჯამში. მე ხომ არ ვარ ის, ვისაც აქვს ობიექტური ვალდებულება, რომ ზემოდან დავხედო სამყაროს და განვსაჯო ვინ მართალია და ვინ მტყუანი?!

როდესაც ნორმალურ მედიაგარემოზე და ობიექტურ ჟურნალისტიკაზე ლაპარაკობთ, მეორე მხარე რატომ გავიწყდებათ?

მაშინ ახლა უნდა შევადარო და ამის გაკეთება არ მინდა: ვინ ვის რით ჯობია ან არ ჯობია, რომელია უფრო უხამსი და არის თუ არა უხამსობა აქ.

არ შეადაროთ, ზოგადად ვისაუბროთ. ხომ ვთანხმდებით სტანდარტზე და აკმაყოფილებს ამ სტანდარტებს მეორე მხარე?

არა, დღეს არცერთი მხარე არ აკმაყოფილებს იმ სტანდარტს, რომელიც უნდა ჰქონდეს.

2000-იან წლებში დაიწყო დისკუსია იმაზე, რომ ჟურნალისტი არ შეიძლება იყოს ობიექტური და რაღაც მომენტში ითქვა, რომ ჯობია იყოს ბევრი მიკერძოებული მედია, ხოლო კრიტიკული მაყურებელი ყველას მოსმენის შედეგად ობიექტურ დასკვნას გამოიტანს. საქმე ისაა, რომ ეს ასე არ მუშაობს.

2015 წლამდე, დერეგულაციის დიდი ტალღა ხომ გვქონდა სააკაშვილის დროს, „რომ რად გვინდა რეგულაციები, ბაზარი დაარეგულირებს“. დღემდე დავობენ ხოლმე, ევროკავშირის დირექტივები რად გვინდაო, ხარისხი, სტანდარტი და ა.შ. მათ შორის, მაგალითად, 2015 წლამდე ბავშვების მთელი თაობები გავზარდეთ, რომლებსაც, გვეგონა, რომ ვაწვდიდით კალციუმს იმით, რომ ვაჭმევდით რძის პროდუქტს. 2015 წელს კი აღმოჩნდა, რომ ეს სულაც არ იყო რძის პროდუქტი. 2015 წელს შემოვიდა კანონი, რომელმაც თქვა, რომ ხაჭო ეწოდება მხოლოდ იმ პროდუქტს, რომელიც დამზადებულია ცხოველური რძისგან. ანუ, აღმოჩნდა, რომ ბაზარმა ვერ დაარეგულირა.

რას ვადარებთ ახლა ამას?

საქმე ისაა, რომ ჩვენ რომ გვგონია, რომ მრავალფეროვანი სუბიექტური ინფორმაცია უზრუნველყოფს იმას, რომ ხუთი სუბიექტური არხის ყურების შემდეგ გამოვიტან ობიექტურ დასკვნას, სინამდვილეში ასე არ ხდება. სინამდვილეში პოლარიზაცია რატომაა და რა მივიღეთ? სინამდვილეში მივიღეთ ის, რომ ადამიანი მიდრეკილია, ყური უფრო დაუგდოს იმას, რაც უფრო მეტად ხსნის მის სამყაროს, რაც აჯერებს მისი სამყაროს სისწორეში, რაც ადასტურებს მის ვერსიებს.

თანამედროვე სამყაროში, ადამიანი, როგორც აღმოჩნდა, კრიტიკული კი არ არის, არამედ ცდილობს, მიიღოს თავისი დადასტურება სამყაროს საკუთარი ხედვისა. ეს იწვევს იმას, რომ ის არხიდან არხზე კი არ გადართავს, ის ჩართავს ერთ არხს და უყურებს მას. შედეგად, სხვა რეალობას ვერც კი ხედავს.

ვერ მივხვდი, რისი თქმა გინდათ ამით?

იმის თქმა მინდა, რომ სისტემაა თვითონ არასწორი. ის სისტემა, რომ მოდი, გვქონდეს ბევრი მიკერძოებული მედია და კრიტიკული მაყურებელი აზრს გამოიტანს.

ჩვენ ხომ გვაქვს საზოგადოებრივი მაუწყებელი?

გვაქვს, მაგრამ მანდ რეიტინგების პრობლემაა. მედიას გავლენა ხომ უნდა ჰქონდეს?!

საზოგადოებრივ მაუწყებელს არ აქვს გავლენა?

ობიექტურად, ვიღაც ხალხი რაღაც ჭეშმარიტებებს საუბრობს, მაგრამ ვიღაც ხომ უნდა უსმენდეს? რეიტინგი არ აქვს, ხომ ვიცით. [რეიტინგში] მერამდენეა არც ვიცი, მეშვიდე? მერვე?

სხვა სამყაროა კიდევ სოციალური მედია და პოლიტიკის დღის წესრიგის საკითხი. დილით რომ პოსტი დაიწერება და საღამოს ტოქშოუს თემად იქცევა, ეგ კიდე სხვა თემაა.

მაგრამ, მინიმუმ, იმის თქმა მინდა, რომ პირადად ჩემი აღქმა არის ასეთი: ისევე, როგორც 2015 წლამდე ბაზარმა ვერ დაარეგულირა ის, რომ ადამიანები მიმხვდარიყვნენ რა იყო ცხოველური პროდუქტისგან დამზადებული ხაჭო და რა არა...

საჭიროა რეგულირება, მაგას გულისხმობთ?

კი ბატონო.

რეგულირებაზე ძალიან მაინტერესებს თქვენი აზრი და მინდა, რომ ცოტა ვრცლად ვისაუბროთ შემდეგ ნაწილში. მანამდე დავაზუსტებ ერთ საკითხს: მითხარით, რომ პოლარიზებაზე ვთანხმდებით, გყვავს ერთი მხარე, მეორე მხარე და არცერთი არ მოგვწონს, ხომ?

აქ, რა თქმა უნდა, არის საკითხი: შესაძლებელია, გვყავდეს სტერილურად ობიექტური მედია?! არის ამაში რაღაც ჭეშმარიტების მარცვალი. უბრალოდ, ჩვენთან, როგორც ყველაფრის გაზვიადება, გაბუქება და რადიკალიზმში მიყვანა გვიყვარს, აქაც იმდენად რადიკალურად ხდება რაღაცები, რომ მიკერძოებაც არის და მიკერძოებაც.

ამაში ხელისუფლების მხარესაც გულისხმობთ?

ხელისუფლების მხარე არ არსებობს. შეიძლება ვიღაც მიკერძოებული იყოს “ქართული ოცნების” მიმართ ან იმდენად ანტიპათიაში იყოს “ნაციონალურ მოძრაობასთან”, რომ ის ხედავდეს თავის მოკავშირედ “ქართულ ოცნებას” და იმიტომაც უნდოდეს „ქართული ოცნების” გაძლიერება, რომ არ დაუშვას “ნაციონალური მოძრაობის” დაბრუნება.

თქვენი დღის წესრიგიც ხომ ეგ არის?

თავისთავად. ვინც შენთან ახლოს დგას, შენთან ახლოს დგას. ეს, რა თქმა უნდა, არ არის არასასიამოვნო არავისთვის.

სხვათა შორის, თუ მაინცა და მაინც, შედარება გვინდა, “იმედის” სტანდარტთან ახლოსაც არ მივიყვანდი “მთავარს”, “ფორმულას” და “ტვ პირველს”. “მთავარი”, “ფორმულა” და “ტვ პირველი” აღარ არის არათუ ეთიკური ჟურნალისტიკა, არამედ, რიგ შემთხვევებში გადის  ადამიანური ეთიკის მიღმაც.

“იმედში”, მაგალითად, არ არის უხამსობა. ადამიანური ეთიკის დარღვევა, ძალიან იშვიათად.

სხვა რამეს ამბობს მედიამონიტორინგები: ისევე შეურაცხმყოფელად საუბრობს ერთი მხარე მეორეზე, როგორც მეორე - პირველზე.

შეიძლება, მაგრამ, რა გითხრათ, აი, უხამსობა, შემიძლია გამოგიგზავნოთ. არაფერში რომ არჯდება...

ვხვდები, გინებებს გულისხმობთ და ეგ გინებები მოგყავთ არგუმენტად. არის, კონკრეტული შემთხვები, მაგრამ ხომ არ შეიძლება ყველა გააერთიანოთ ამ ამბავში?

ჟურნალისტური ხერხები ხომ არსებობს, გაბუქების, კიჩის, მაგრამ ამის მიღმა არის ხოლმე რაღაცები. ყოველ შემთხვევაში, რაც არის, არის.

მოკლედ, ვთანხმდებით, რომ პოლარიზაციაა, ვთანხმდებით, რომ მიკარგულია ჟურნალისტური სტანდარტი. ხანდახან, როდესაც ჩემთან ჟურნალისტები მოდიან და ვეუბნები რომ „ესა და ეს ეს ჟურნალისტურ სტანდარტს მიღმაა“, ვხვდები, რომ რეაქცია ნული აქვს, არ აინტერესებს, გულში ვერც კი ხვდება რას ვამბობ იმასაც კი არ მეუბნება, „ეს როგორ მაკადრეთო“. მე რომ მითხრას ვიღაცამ, თქვენ რასაც აკეთებთ, ეს იურისტობაც არ არისო. ვეტყვი, როგორ მკადრებთ ამას-მეთქი.

არჩევნებამდე ორი კვირით ადრე თქვით, რომ „ქართული ოცნება” მედიამონიტორინგს ატარებდა და აკვირდებოდით მხოლოდ - “მთავარ არხს”, “ფორმულს” და “ტვ პირველს”. რას ამონიტორინგებდით, რა მეთოდოლოგიით, ვინ იყვნენ დამკვირვებლები?

ვაკვირდებოდით სამ ტელევიზიას, იმიტომ, რომ ეს სამი ტელევიზია ჩვენ წინააღმდეგ პროპაგანდას ეწეოდა და გვინდოდა ამის ანალიზი და აღრიცხვა. ჩვენ, როგორც დაინტერესებულ მხარეს, გვაინტერესებდა როგორ „გვაპროპაგანდებენ“.

გვქონდა დაკვირვების სამი  მიმართულება: სიძულვილის/ზიზღის ენა, დეზინფორმაცია და მანიპულაცია. სტატისტიკაც გვქონდა.

თვისებრივი ანგარიშიც გქონდათ და რაოდენობრივიც, ასე თქვით.

დიახ, ყველაფერი ბმულებით და ასე შემდეგ.

როგორი მეთოდოლოგია გქონდათ? ვინ აკვირდებოდა?

ჩვენი შიდა რესურსით ვაკვირდებოდით.

შიდა რესურსს ახსენებთ. მედია მონიტორინგს ატარებენ კვალიფიციური სპეციალისტები. ნებისმიერ ადამიანს ხომ არ შეუძლია მონიტორინგი ჩაატაროს?

რატომ არ შეუძლია? აი, მაგალითად, ტყუილი და მართალი, ზიზღის ენა რატომ არ შეუძლია [ამოიცნოს]?

რას გულისხმობთ, როცა ახსენებთ სიძულვილის ენას, დეზინფორმაციას?

ანგარიშში გვქონდა განმარტება, რასაც ნიშნავდა. მოკლედ, მიდგომა იყო ასეთი, ზიზღის ენა, დეზინფორმაცია, მანიპულაცია.

როგორ საზღვრავდით რა არის დეზინფორმაცია?

შემდეგნაირად ვსაზღვრავდით: ავიღებდით სიუჟეტს და ვიტყოდით, მართალია თუ ტყუილი. თუ იყო ტყუილი, გამოდის ტყუილი.

ტყუილი სხვა არის და დეზინფორმაცია სხვა. დეზინფორმაცია არ არის უბრალოდ მცდარი ან ყალბი ინფორმაცია. დეზინფორმაცია (რასაც ამბობთ იკვლევდით, ამონიტორინგებდით და რაოდენობრივად ითვლიდით) განისაზღვრება, როგორც განზრახ შეცდომაში შემყვანი, მიზანმიმართულად ყალბი ინფორმაცია. არსებობს მალინფორმაცია, მისინფორმაცია, შეცდომაში შემყვანი ინფორმაცია და ა.შ.

ჩვენ უბრალოდ ვარკვევდით ტყუილსა და მართალს. ეს ტყუილია თუ სიმართლე. აკნინებს რაიმენაირად ტყუილს, თუ ის ტყუილი წინასწარ განზრახული არ არის?

სწორედ იმიტომ გეკითხებით, რომ როდესაც ვახსენებთ დეზინფორმაციას, ამას აქვს თავისი განსაზღვრება. თქვენ თუ იმას ამბობდით, რომ ეს ინფორმაცია მცდარია, ეს სხვა რამეა. რაღაცას დეზინფორმაცია რომ დავარქვათ, მას უნდა ჰქონდეს წინასწარი განზრახვა ან მიზანიმიმართულობა. იგივე მაინტერესებდა სიძულვილის ენაზეც, როგორ განსაზღვრავდით?

ადამიანური ეთიკით, როგორ გითხრათ?

ამიტომაც გკითხეთ კონკრეტული დეფინიციის შესახებ. მეთოდოლოგია მნიშვნელოვანია, რადგან რასაც აკვირდებით, ყველაფერი ზუსტად იყოს განსაზღვრული.

ამას აკვირდებოდა ხალხი, რომელსაც ერთი მხრივ, გამოცდილება აქვს, მაგრამ, მეორე მხრივ, ამ გამოცდილებაზე ჩაჭიდება მეორე საინტერესო საკითხია. იმიტომ, რომ, კიდევ ერთხელ, ჩვენ ვუყურებდით ტყუილს თუ სიმართლეს. რადგან ხანდახან ამ დეფინიციებში იკარგება ის მარტივი ჭეშმარიტებები, სადაც არის ჟურნალისტიკა და პროპაგანდა.

და რამდენად გასაგები და ზუსტია თქვენი მედიამონიტორინგი?

არა, ზუსტი არ არის. ჩვენ სიზუსტე ხომ არ გვინდა იმ კუთხით, რომ ჩვენ არ ვართ მედიამონიტორინგის ორგანიზაცია.

ჩვენ გვინდა ადამიანს ადამიანურად ავუხსნათ, რომ რაც ხდება, არანორმალურა, ამის უკან ციფრები დგას და ეს არანორმალურობა ხანდახან ლამაზ-ლამაზ სიტყვებში იფუთება. მაგალითად, “კრიტიკულ მედიაში” იფუთება “მე შენ გაგინებ და ჩუმად იყავი და ხმა არ გამცე, რადგან თმენის ვალდებულება გაქვს”, ამას რომ ფუთავენ ბრჭყვიალა ქაღალდებში, ამის თქმა გვინდოდა,რომ, ხალხო, ეს არ არის ბრჭყვიალა ქაღალდი.

როდესაც ჟურნალისტი გაგინებს, ის ჟურნალისტი აღარ არის და არანაირი თმენის ვალდებულება არ გაქვს. ეს ისეთი მარტივი ჭეშმარიტებაა, რომ ამას მეთოდოლოგია არ სჭირდება.

რადგან წარადგინეთ ეს დოკუმენტი, როგორც მედიამონიტორინგის ანგარიში და თქვით, რომ კონკრეტული, განსაზღვრული მეთოდოლოგიით აკვირდებოდით ამ სამ ტელევიზიას და იკვლევდით დეზინფორმაციას, მანიპულაციას და სიძულვილის ენას, მაგიტომ ჩაგეკთხეთ, როგორ ხდებოდა, სპეციალისტები თუ იყვნენ ჩართული. ვინ იყო ამ პროცესში ჩართული?

ჩვენი შიდა რესურსი, ვინც ჩვენს მედიამონიტორინგის საკითხებში გვყავს ჩართული. სახელებს და გვარებს რა მნიშვნელობა აქვს?

სახელებსა და გვარებს არ გეკითხებით, კვალიფიციურობას ვგულისხმობ.

ჩვენი შიდა, სუბიექტური, პარტიული, მიკერძოებული (იცინის), რა მნიშვნელობა აქვს?! სპეციალისტები ჩვენთან იმდენ სფეროში ჭირს…

ეს სამი არხი რატომ შეარჩიეთ?

იმიტომ, რომ ეს სამი არხი ჩვენ წინააღმდეგ პროპაგანდას ეწეოდა. ერთია აღქმა (და მე მაგ ამბავშიც გამოვირჩევი ხოლმე, რომ ეს აღქმები არ მიყვარს, მიყვარს, რომ ცოტა ფაქტებიც იყოს). და თუკი გვაქვს აღქმა, რომ ეს სამი არხი პროპაგანდისტულ ომს ეწევა ჩვენ წინააღმდეგ და ვეუბნებით, პარტიული ტელევიზია ხართო, ეს მხოლოდ სიტყვებია რომელსაც, თავისთავად, შიეძლება, ძალა არ ჰქონდეს რადგან ეს პოლიტიკური შეფასებაა.

ჩვენი ამოცანა იყო, შეგვესწავლა და გვეჩვენებინა, რამდენად მათემატიკურად თუ ფაქტობრივად დასტუდება ის, რაც იყო და არის აღქმა და ეს ფაქტები დაგვედო.

მედიამონიტორინგს აკეთებენ სანდო, მიუკერძოებელი არასამთავრობო ორგანიზაციები. ასევე, კომუნიკაციების კომისია. მათ ზუსტად აქვთ გაწერილი თვისობრივი და რაოდენობრივი დაკვირვების მეთოდოლოგია, რას როგორ ითვლის: პირდაპრი გაშუქებაა, ირიბია, ტონი ნეგატიურია, დადებითია, ნეიტრალურია...

აი, მაგიტომ არის, მაგ მონიტორინგის შედეგები ხომ არის ხოლმე ნული?!

ასე ფიქრობთ?

კი, იმიტომ რომ, ეგ მონიტორინგები, ხომ ხედავთ და აღვიქვამთ...

მაგრამ, ეს მონიტორინგები არის დამოუკიდებელი. თქვენ წეღან თავადვე ახსენეთ, რომ თქვენი სუბიექტურია...

კი, და რა პრობლემაა?

ის პრობლემაა, რომ ამ კონკრეტულ შემთხვევაში, რომ მხოლოდ სამ არხს აკვირდებოდით და ბრიფინგზე თქვით, რომ ეს ტელევიზიები ავრცელებენ დეზინფორმაციას, გატყუებენ, ზიზღის ენით გესაუბრებიან… ისევ პოლარიზებას ვუბრუნდები, ეს არ აღრმავებს პოლარიზებას?

რატომ აღრმავებს? სიმართლე?

რას გულისხმობთ, სიმართლეო, რომ მეუბნებით?

როდესაც არის სიუჟეტი სადაც ამბობენ ტყუილს და მე რომ ვიტყვი, ეს არის ტყუილი, ეს არის სიმართლე.

თქვენ მხოლოდ ერთ მხარეს აკვირდებოდით, კონკრეტულ ტელევიზიებს.

კი, ჩვენ მედიამონიტორინგის ორგანიზაცია ხომ არ ვართ?!

ანუ თქვენი განზრახვა რაც იყო, ის აჩვენეთ?

ჩვენი მიზანი იყო მარტივი. გვემხილებინა ჩვენ წინააღმდეგ მიმდინარე პროპაგანდა.

კიდევ ერთს გკითხავთ და ამ მედიამონიტორინგზე დავასრულებ. თქვენ მაშინ ამბობდით, რომ ეს ტელევიზიები ცალმხრივ ინფორმაციას გვაწვდიან. ამ დროს, თქვენ თვითონ ამბობთ უარს ამ ტელევიზიებში მისვლაზე და არ აძლევთ საშუალებას, რომ ორმხრივად, მრავალმხრივად გააშუქონ ამბავი.

აი, ამიტომ ვთქვი თავიდან, რომ დეფინიციებს დიდი მნიშვნელობა აქვს...

კი ბატონო, თქვენ ისიც თქვით, „ესენი მედიები არ არიანო“ მაგრამ, როგორც მედიებს, ისე აკვირდებოდით და მედიამონიტორინგს ატარებდით.

აი, ამიტომ აღარ ვიყენებ ტერმინ „მედიას“ და ვიყენებ „ჟურნალისტიკას“. მედია არის ყველაფერი, მაგრამ ჟურნალისტიკა აღარ არის. თორემ მედია არის რუსეთის პირველი არხიც და „გირჩის“ ტელევიზიაც. ჟურნალისტიკა აღარ არის, პროპაგანდაა.

ეხლა რაც შეეხება რატომ არ მივდივართ თუ მივდივართ ამ ტელევიზიებში. ეს ხომ პიარ-ტაქტიკული გადაწყვეტილებაა?! თუკი ვთანხმდებით, რომ ტელევიზია X არის პროპაგანდისტული უჯრედი, მაშინ მისი ამოცანაა, რომ მაყურებელს დაანახოს სამყარო ისე, როგორიც მას უნდა - ეს არის პროპაგანდის მიზანი. ამას ჩვენ ვხედავთ, ვიცით, ვაცნობიერებთ და ცუდია. ჩვენ არ გვინდა, რომ იმ მაყურებელმა სამყარო მხოლოდ იქიდან დაინახოს.

რა არის აქედან გამოსავალი? ვამბობთ, რომ მოდი, მივალთ იქ [ტელევიზიაში] რომ არ დავანახოთ ხალხს სამყარო მხოლოდ ცალი მხრიდან. კი, ესეც არის გამოსავალი და მაგიტომაც მივედით რამდენიმე გადაცემაში და მერე თვითონ აღარ დაგვპატიჟეს.

ეს მედიები ამბობენ, რომ გიწვეევენ და არ მიდიხართ.

ჩაწყდა ხიდი, კვლავ დაიწვა. შეხედეთ უკვე სუფთა პიარული ან ტაქტიკური კუთხით.

მოკლედ, სამყაროს ჩემი თვალით უნდა შეხედოთ და დაინახავთ, რომ თუკი ეს არის პროპაგანდისტული უჯრედი, მაშინ ჩემი მიზანი და ინტერესია, მივიდე და დავურღვიო პროპაგანდა. მაგრამ, ამავე დროს, ვიცი, რომ აქ რისკია. მე რომ იქ მივალ, ხომ ვიცი მისი ამოცანაა, ცუდი მხრიდან მაჩვენოს? კი არ გვეშინია, რომ მივალთ, „შეგვჭამენ“ და სათქმელს ვერ ვიტყვით. მაგრამ, ამავე დროს ხვდები, რომ იქ რომ მიდიხარ…

არაკომფორტული გარემო დაგხვდებათ?

კომფომფორტულზე არაა. არაკომფორტული ყველგანაა. ჟურნალისტები კომენტარს ხომ გვართმევენ, იქაც არაკომფორტულია, ხომ?

მედიის როლზე, მედიის დანიშნულებაზე როცა ვსაუბრობდთ, მედიის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი როლი ხომ არის, რომ იყოს ე.წ. watchdog, ანუ რომ ხელისუფლება აკონტროლოს, იყოს კრიტიკული, მათ შორის, ხელისუფლების მიმართ?

არ ვიცი, უნდა იყოს?

არ უნდა იყოს მედია კრიტიკული ხელისუფლების მიმართ?

არა.

რატომ ამბობთ ამას?

იმიტომ, ზოგადად, სამყაროს მიმართ უნდა იყოს კრიტიკული. ხელისუფლების მიმართაც, ოპოზიციის მიმართაც, სკოლის მიმართაც… რატომ უნდა იყოს თვითმიზანი, მაინც და მაინც [ხელისუფლების კრიტიკა]?

თვითმიზანი არა, ეს ჟურნალისტიკის დანიშნულებაა.

წეღან სხვა რამ მითხარით, ინფორმაციის მიწოდებაო. ამიტომ გკითხეთ დეფინიციაზე.

ანუ არ მეთანხმებით, რომ ჟურნალისტის ფუნქცია არის ისიც, რომ იყოს კრიტიკული ხელისუფლების მიმართ, რომ მისმა აუდიტორიამ შეძლოს ინფორმირებული არჩევანის გაკეთება?

იყოს კრიტიკული ხელისუფლების მიმართა-ც. მანდ უკვე გავწყვიტეთ ლოგიკური ჯაჭვი. მაგიტომ გკითხეთ, რა არის ჟურნალისტიკის დეფინიცია. ერთ-ერთ ამოცანასა და თვითმიზანს შორის უნდა იყოს სხვაობა.

კი ბატონო. მითხარით, რომ იქ [ოპოზიციურ ტელევიზიებში] იმიტომ არ მიდიხართ, რომ ისეთი გარემო დაგხვდებათ, როგორიც არის. მაგრამ მიდიხართ მეორე მხარეს, ისეთ ტელევიზიებში, სადაც გხვდებათ კომფორტული გარემო და სადაც თქვენ მიმართ არ ისმის კრიტიკული კითხვები.

კომფორტულ გარემოში ყოველთვის უფრო კომფორტულია ყოფნა, ნამდვილად.

მაგრამ, საქმე იმაში ხომ არ არის, რომ არაკომფორტულს ვერიდებით?

თუ ვიცით, რომ ეს გარემო არის პროპაგანდა, ის ხომ არ დაუშვებს, რომ მისმა მომხმარებელმა სამყარო დაინახოს ჩემი თვალებით. ეს მის მიზანს ეწინააღმდეგება. ამიტომ, როცა მიდიხარ, ასე ვთქვათ, პროპაგანდის გულში, ეს რისკი ყოველთვის გაქვს. მას ხომ იქ იმიტომ მიჰყავხარ, რომ პროპაგანდის ნაწილი გახდე, გამოგიყენოს თავისი პროპაგანდისტული მიზნებისთვის?!

მეორე მხარეს, სადაც მიდიხართ?

და რა? იქ კომფორტულ გარემოში ვართ და იქ ეს რისკები არ გვაქვს.

წეღან ისიც მითხარით, რომ ჩვენ არ გვეშინია კრიტიკული კითხვებისო.

კრიტიკულის არ გვეშინია. მაგიტომ ვამბობ, ჟურნალისტიკასა და პროპაგანდას შორის…

და თქვენი ანგარიშვალდებულება, რომ იმ აუდიტორიასაც ესაუბროთ? ისინიც ხომ არიან თქვენი ამომრჩევლები?

ეგ არის ზუსტად ერთადერთი მიზეზი, რატომაც ყოველ ჯერზე, ბოიკოტების მერე ვამბობთ, რომ მაინც მივდივართ, იმიტომ, რომ იქ არის მოქალაქე, რომელსაც ჩვენი აზრი უნდა გავაგონოთ. ყოველ ჯერზე ხან ბოიკოტი იყო, ხან დავიწყეთ სიარული. ივნისში ხომ მივედით? რატომ? იმიტომ, რომ ვიცით, რომ პროპაგანდაა, მაგრამ მაინც გვინდა მივიდეთ იმ მაყურებლამდე, მიუხედავად იმისა, რომ პროპაგანდაა. მაგრამ ურთიერთობის ეს ფორმატები, მათ შორის, უხამსობა. რთულია...

ბევრჯერ ახსენეთ უხამსობა, რეგულირება... გადავიდეთ შემდეგ თემაზე. მინდა, რომ დღევანდელ კანონმდებლობაზე ვისაუბროთ. რას ფიქრობთ, როგორი კანონმდებლობა გვაქვს?

არ უნდა გადავხტეთ, უნდა გადავიდეთ ამ საკითხზე. იმისთვის, რომ გადავიდეთ, უნდა შევთანხმდეთ სრულდება თუ არა ჟურნალისტური ამოცანები.

მე გეკითხებით დღევანდელ კანონმდებლობაზე.

როცა ვსაუბრობთ პროპაგანდაზე, რაზე ვსაუბრობთ? ორი პრობლემაა, რაც შეიძლება იყოს მედიაში - ყალბი ინფორმაცია და უხამსობა. ახლა საქმე ისაა, რეგულირება საკმარისი არის თუ არა.



ინტერვიუს მეორე ნაწილში შალვა პაპუაშვილთან ვსაუბრობთ ხელისუფლების გზავნილებზე მედიის რეგულირებასთან დაკავშირებით, რომლებსაც მედიაექსპერტები და ამ საკითხზე მომუშავე ორგანიზაციები სიტყვის და გამოხატვის თავისუფლბეის შეზღუდვის საფრთხედ და მედიის დაშინების მცდელობად აფასებენ.
კატეგორია: ეთიკა
ტელეკომპანია “იმედმა” და “პოსტვ-მ” 10 ნოემბრის ღამეს სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილება მანიპულაციურად გააშუქეს და მაყურებლის შეცდომაში შემყვანი ინფორმაცია მიაწოდეს.

რა წერია სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილებაში

10 ნოემბერს ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლომ - საქმეზე „სააკაშვილი საქართველოს წინააღმდეგ”, დროებითი ღონისძიების შესახებ სააკაშვილის ადვოკატების მოთხოვნა მიიღო და იმავე დღეს, საქართველოს იუსტიციის სამინისტროს სასამართლოს გადაწყვეტილების შესახებ წერილობით აცნობა.

სტრასბურგის სასამართლოს მიერ გამოგზავნილ გადაწყვეტილებაში წერია, რომ მთავრობამ 24 ნოემბრამდე უნდა მიაწოდოს ინფორმაცია სასამართლოს, მომჩივნის ამჟამინდელი ჯანმრთელობის მდგომარეობისა და მისთვის ციხის საავადმყოფოში გაწერილი სამედიცინო მკურნალობის შესახებ.

ასევე, სასამართლოს გადაწყვეტილებით, მთავრობამ უნდა უზრუნველყოს მომჩივნის უსაფრთხოება ციხეში და შესაბამისი სამედიცინო დახმარება შიმშილობის შემდგომი გამოჯანმრთელების პერიოდისთვის.

სასამართლომ “მხარეთა ინტერესებისა და სასამართლო წარმოების სათანადოდ წარმართვის მიზნით, გადაწყვიტა დაჟინებით სთხოვოს განმცხადებელს (მიხეილ სააკაშვილს) შიმშილობის შეწყვეტა”.

რა თქვა იუსტიციის მინისტრმა

სტრასბურგის გადაწყვეტილება, დროებითი ღონისძიების შესახებ, გვიან ღამით მიხეილ სააკაშვილის ერთ-ერთმა ადვოკატმა ნიკა გვარამიამ სპეციალურად გამართულ ბრიფინზე გაასაჯაროა.

პარალელურად, იუსტიციის მინისტრმა რატი ბრეგაძემ ფეისბუქის პირად გვერდზე გამოაქვეყნა ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს გადაწყვეტილების ფოტოასლი და დაწერა, რომ “სტრასბურგის სასამართლომ არ დააკმაყოფილა სააკაშვილის საჩივარი კერძო კლინიკაში გადაყვანასთან დაკავშირებით და მოსთხოვა შიმშილობის შეწყვეტა”.



შემდეგ კი ტექსტი განავრცო და დაწერა, რომ სტრასბურგის სასამართლომ არ დააკმაყოფილა მომჩივანის მოთხოვნა მრავალპროფილიან სამოქალაქო კლინიკაში გადაყვანაზე და სააკაშვილს დაჟინებით მოუწოდა შიმშილობის შეწყვეტა.

როგორ გააშუქეს “იმედმა” და “პოსტვ-მ”

იმ დროს, როდესაც სტრასბურგის გადაწყვეტილების შესახებ გახდა ცნობილი, “იმედის” ეთერში გადაცემა “იმედი LIVE” გადიოდა. გადაცემის წამყვანებმა - მაგდა ანიკაშვილმა და გიორგი ფუტკარაძემ, მაყურებლის შეცდომაში შემყვანი ინფორმაცია მიაწოდეს.

ორივე წამყვანი მხოლოდ რატი ბრეგაძის ფეისბუქ პოსტს ეყრდნობოდა და მისივე ინტერპერტაციას ახმოვანებდა. მაგდა ანიკაშვილმა მაყურებელს უთხრა, თითქოს, “უმაღლესი ინსტანციის სასამართლო ამბობს, რომ სააკაშვილის მოთხოვნა, კერძო კლინიკაში გადაყვანასთან დაკავშირებით, არ არის სამართლიანი”.

ამასთანავე, წამყვანები ამტკიცებდნენ, რომ სასამართლომ სააკაშვილს შიმშილობის შეწყვეტა მოსთხოვა, რაც სტრასბურგის სასამართლოს წერილის არასწორი ინტერპრეტაციაა.




“პოსტვ-მ” სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილების შესახებ ინფორმაცია 11 ნოემბერს, დილის საინფორმაციო გამოშვებაში გააშუქა. წამყვანმა გამოშვება დაიწყო ტექსტით, “ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს უარი მიხეილ სააკაშვილს.” წამყვანი საუბრობდა იმაზეც, თითქოს “სტრასბურგის სასამართლომ სააკაშვილის მოთხოვნა კერძო კლინიკაში გადაყვანაზე სასამართლომ არ დააკმაყოფილა და შიმშილობის შეწყვეტა მოსთხოვა.

“იმედის” მსგავსად, “პოსტვ-ც” მხოლოდ რატი ბრეგაძის განცხადებას დაეყრდნო.

კონტექსტი

8 ნოემბერს საქართველოს ყოფილი პრეზიდენტი, მიხეილ სააკაშვილი, რომელიც 41 დღეა შიმშილობს, მისი ნების საწინააღმდეგოდ, რუსთავის მე-12 დაწესებულებიდან გლდანის მე-18 სამკურნალო დაწესებულებაში გადაიყვანეს.

სახალხო დამცველი მიიჩნევს, რომ პენიტენციური სამსახურის მე-18 სამედიცინო დაწესებულება სრულად არ შეესაბამება ექიმთა კონსილიუმის რეკომენდაციებს და არსებობს რისკები ექსპრეზიდენტის უსაფრთხოებაზე. სააკაშივლის ადვოკატები და ექიმი კი მის სამოქალაქო კლინიკაში გადაყვანას ითხოვენ.
კატეგორია: რესურსები
ხშირად მედიას საჯარო ინტერესი ცნობისმოყვარეობაში ეშლება. ზოგ შემთხვევაში, ამ ორის გასამიჯნად უნივერსალური ფორმულა არ არსებობს, ამიტომაც თითოეულ შემთხვევაზე მსჯელობაა საჭირო.

2000 წელს, დიდ ბრიტანეთში, 9 წლის სარა პეინის მკვლელობის შემდეგ, გაზეთმა The News of the World-მა დაიწყო კამპანია, სახელწოდებით “Name and Shame”. ტაბლოიდი პედოფილიაში მსჯავრდებულების ფოტოს, სახელისა და გვარს, მისამართს და სხვა პირად ინფორმაციას აქვეყნებდა და ამას მაღალი საზოგადოებრივი ინტერესით ხსნიდა.

The News of the World ირწმუნებოდა, რომ კამპანიის მიზანი ბავშვების უსაფრთხოება იყო და პედოფილების მაიდენტიფიცირებელი ინფორმაციების გამჟღავნებით მშობლები თავიანთი შვილების დაცვას შეძლებდნენ. 

მსჯავრდებული პედოფილების სიების გამოქვეყნებისთანავე ხალხმა ერთ-ერთი მათგანის სახლს ქვები დაუშინა. სამიზნეები გახდნენ სრულიად უდანაშაულო ადამიანებიც, რომლებიც გაზეთში გამოქვეყნებულ ფოტოებს მიამსგავსეს.

ამით გამართლდა სამართალდამცავებისა და უფლებადამცველების ვარაუდი, რომლებიც შიშობდნენ, რომ შესაძლოა, თავდასხმის ობიექტები უდანაშაულო ადამიანები გამხდარიყვნენ. კამპანიას აკრიტიკებდნენ პროფესიულ წრეებშიც.

საჯარო ინტერესის მოტივით დაწყებული კამპანია, რომელმაც უდანაშაულო ადამიანებიც ჩააგდო საფრთხეში, პროტესტისა და დისკუსის შემდეგ დასრულდა და გაზეთმა მსჯავრდებული პედოფილების პირადი ინფორმაციის გამოქვეყნება შეწყვიტა.

რამდენად იყო საჯარო ინტერესის საგანი The News of the World-ის კამპანია? ამ კთხვაზე საპასუხოდ, პირველ რიგში, უნდა განვსაზღვროთ, რა არის საჯარო/საზოგადოებრივი ინტერესი.

რა არის საზოგადოებრივი ინტერესი?

საზოგადოების ცნობისმოყვარეობა გაცილებით იოლად ასახსნელია ვიდრე საზოგადოებრივი ინტერესიო, ამბობს საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის საბჭოს წევრი, მედიაექსპერტი ზვიად ქორიძე: „ადამიანებს ყველაფერი აინტერესებთ. ეს არის ადამიანური სისუსტე - ზედმეტად ცნობისმოყვარეები ვართ”.

საზოგადოებრივი ინტერესი არ არის მხოლოდ ის, რაც მკითხველს, მსმენელსა თუ მაყურებელს აინტერესებს.

ეთიკური ჟურნალისტიკსი ქსელის (Ethical Journalism Network-ის) თანახმად, “ჟურნალისტიკა დემოკრატიაში ცენტრალურ როლს თამაშობს. ის აძლევს ადამიანებს საჭირო ინფორმაციას დემოკრატიულ პროცესში მონაწილეობის მისაღებად“.

შესაბამისად, საზოგადოებრივი ინტერესი არის ყველაფერი, რაც მნიშვნელოვანი და სასიკეთოა საზოგადოების წევრებისთვის. ჟურნალისტის გამოწვევა კი ის არის, რომ სწორად განსაზღვროს, რა არის მნიშვნელოვანი და რისი ცოდნა სჭირდება რეალურად საზოგადოებას.

ბევრი ადამიანი შეიძლება დაინტერესებული იყოს ცნობილი ადამიანების პირადი ცხოვრებით და ნაკლებად აინტერესებდეს, ისეთი სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი საკითხები, როგორიცაა, მაგალითად - საჯარო სერვისები, ჯანდაცვა, განათლება, ტრანსპორტი, და ა.შ.

როგორ განვასხვაოთ ერთმანეთისგან საჯარო ინტერესი და ცნობისმოყვარეობა?

კინგსტონის უნივერსიტეტის ჟურნალისტიკის პროფესორი ბრაიან კეტკარტი წერს, რომ ერთ შემთხვევაში ჩვენ ყურადღებას ვაქცევთ რაღაცას, რასაც აქვს პოტენციალი, რომ სიკეთე ან ზიანი მოგვაყენოს, მეორეში შემთხვევაში კი - ჩვენ უბრალოდ გვაინტერესებს.

კეტკარტის მიერ 2011 წელს გამოქვეყნებუულ მასალაში ვკითხულობთ, რომ პრაქტიკოსი ჟურნალისტების არგუმენტი - თითქოს, შეუძლებელია საზოგადოებრივი ინტერესის განსაზღვრა, არგუმენტად არ გამოდგება. რადგან, სინამდვილეში, ყველა შესაბამის ორგანოს (Ofcom, BBC, პრესის საჩივრების კომისია) ეს უკვე განსაზღვრული აქვს და ძირითად პრინციპებზე ყველა ჯერდება:

ჟურნალისტები მოქმედებენ საზოგადოების ინტერესებიდან გამომდინარე, როდესაც:
  • ამხელენ დანაშაულსა და უსამართლობას და საზოგადოებას საფრთხისგან იცავენ.
  • ხელს უშლიან საზოგადოების შეცდომაში შეყვანას.
  • ააშკარავებენ ინფორმაციას, რომელიც ეხმარება საზოგადოებას მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილებების მიღებაში

ბრაიან კეტკარტი მიიჩნევს, რომ, როდესაც ბევრი პრაქტიკოსი ჟურნალისტი ვერ ერკვევა რა არის საზოგადოებრივი ინტერესი, ეს, საუბედუროდ, ჟურნალისტიკის მძიმე მდგომარეობას ასახავს. ხშირად კი რეალურ დაბნეულობას ის იწვევს, რომ მედიამენეჯერები თუ რედაქტორები კომერციულ მიზნებს საზოგადოებრივ ინტერესზე წინ აყენებენ.

საჯარო ინტერესი და პირადი ცხოვრება

2018 წელს საქართველოს საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა ეთერში გაუშვა შინაგან საქმეთა სამინისტროს მიერ გადაღებული ვიდეომასალა, სადაც ასახული იყო პოეტ ზვიად რატიანის დაკავების კადრები.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭომ, არხის ჟურნალისტებს ქარტიის მეათე პრინციპის დარღვევა დაუდგინა: „ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს ადამიანის პირად ცხოვრებას და არ შეიჭრას პირად ცხოვრებაში, თუ არ არსებობს განსაკუთრებული საზოგადოებრივი ინტერესი“.

ამ გაშუქების ეთიკურობაზე მსჯელობისას, დაადგინა, რომ მაღალი საჯარო ინტერესის მიუხედავად, გავრცელებული ვიდეომასალა მნიშვნელოვანი კითხვებს პასუხგაუცემელად დატოვებდა და მაყურებელმა მხოლოდ ის გაიგო, რომ “მთვრალი რატიანი პოლიციას აგინებდა”.

ზვიად ქორიძე ამბობს, რომ „მაღალი დაცულობის ინფორმაციის გავრცელების ან არ გავრცელების შეფასების კრიტერიუმი იმის განსაზღვრაა, თუ რამდენად ეხმარება ეს მასალა საზოგადოებას განვითარებაში, რამდენად ცვლის თვითმართველობას, ჩვენს ყოფას”.

ამ საქმის განხილვიდან მალევე, ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ გამოაქვეყნა რეკომენდაცია მიედიისთვის, რომლის მიხედვითაც, „მედიასაშუალებებმა ყველა მსგავს შემთხვევაზე ინდივიდუალურად განიხილონ გამოქვეყნების მაპროვოცირებელი და ხელშემშლელი გარემოებები, დეტალურად გაიაზრონ გამოქვეყნებით დაკმაყოფილებული საჯარო ინტერესი გადაწონის თუ არა პირისთვის მიყენებულ ზიანს“.

მაღალმა საზოგადოებრივმა ინტერესმა შესაძლოა მართლაც მისცეს ჟურნალისტს უფლება, შეიჭრას ადამიანის პირად ცხოვრებაში, თუმცა მედიამ ყველა ასეთი შემთხვევის დროს საჯაროდ უნდა დაუსაბუთოს აუდიტორიას, რატომ გადაწყვიტა  პირადი ცხოვრების შესახებ მოპოვებული ინფორმაციის გასაჯაროება.

მაღალი საზოგადოებრივი ინტერესი ჟურნალისტს უფლებას აძლევს, დაუსვას მძიმე კითხვები ძალაუფლების მქონე ადამიანებს, თუ საჭიროა, შეიჭრას სხვების კონფიდენციალურობაში და გასცდეს კიდეც ეთიკის საზღვრებს სიმართლის დასადგენად. თუმცა, ასეთ შემთხვევებში, ჟურნალისტმა მიზეზები მკაფიოდ უნდა განუმარტოს საზოგადოებას.

„როგორც ჟურნალისტებს, ჩვენ მხოლოდ იმ შემთხვევაში შეგვიძლია დავარღვიოთ კანონები ან ჩვენი კოდექსი, თუ ველით, რომ საზოგადოებას მივაწვდით იმაზე მეტს, ვიდრე ცნობისმოყვარეობის ან ემოციის დროებითი დაკმაყოფილებაა”, - წერს ბრაიან კეტკარტი.

არ არსებობობს ფორმულა, რომელიც ყოველთვის მუშაობს

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს, დაარსებიდან დღემდე სულ 32 საქმეზე აქვს დადგენილი მეათე პრინციპის დარღვევა.

ყოფილა შემთხვევა, როდესაც, ერთი შეხედვით, ორ მსგავს საქმეზე, თვითრეგულირების ორგანოს სხვავდასხვა გადაწყვეტილება გამოუტანია.

მაგალითად, 2021 წლის მარტში ქარტიის საბჭომ “მთავარი არხის” და “TV პირველის” ეთერში გასული სიუჟეტებზე, რომლებიც ადამიანის ტრაგედიას ასახავდა, მეათე პრინციპის დარღვევა დაადგინა.

სადავო ვიდეოში ნაჩვენები იყო კორონავირუსის საწინააღმდეგო ვაქცინის გაკეთების შემდეგ გარდაცვლილი ექთნის, მეგი ბაქრაძის ქმარი, რომელიც, მძიმე ემოციურ მდგომარეობაში, კლინიკის ერთ-ერთ თანამშრომელს ფიზიკურ და სიტყვიერ შეურაცხყოფას აყენებდა.

საბჭომ დაადგინა, რომ ამ ვიდეოს შინაარსი მაყურებელს არ აძლევდა დამატებით ინფორმაციას მედდის გარდაცვალების მიზეზების ან მიმდინარე გამოძიების შესახებ. შესაბამისად, ამ კადრების გავრცელება გაუმართლებელი იყო.

2018 წელს კი, როდესაც ტელეკომპანია „რუსთავი 2-მა“ გაავრცელა ტყიბულის შახტაში დაღუპული ერთ-ერთი მუშის ჭირისუფლის გლოვას, ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ დარღვევა არ დაადგინა. „ვინაიდან მოვლენის მნიშვნელობამ, მონაწილე პირებმა, მგლოვიარე პირის მოწოდებებმა ვიდეო კადრებს შესძინა ობიექტური საზოგადოებრივი ინტერესი, გამართლდა პირადი ცხოვრების ამსახველი ვიდეო-მასალის გამოქვეყნება” - წერია ქარტიის დასკვნაში.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიაზე დაყრდნობით, მსგავსი შემთხვევების გაშუქებისას, მინიმუმ, ამ კითხვებზე უნდა შეგვეძლოს პასუხის გაცემა:
  • რას და ვის ამხელს ეს მასალა?
  • რამდენად შეუწყობს ხელს საზოგადოებისთვის მნიშვნელოვანი დისკუსიის წამოწყებას?
  • შეიძლება თუ არა პრობლემის სრულყოფილად წარმოჩენა ამ დეტალების გარეშე?
  • რა დამატებით ინფორმაციას გვაძლევს მასალა?
  • რა ზიანს მიიღებს პირი მისი პირადი ინფორმაციის გამოქვეყნებით?
„არ არსებობობს ფორმულა, რომელიც ყოველთვის მუშაობს“, - ამბობს ზვიად ქორიძე, - „ეს არის მუდმივი დილემა, რომელიც აქვს ჟურნალისტს და ყველა შემთხვევაში ინდივიდუალურად უნდა გადაჭრას”.
კატეგორია: საქართველო
მომღერალმა და წამყვანმა გიორგი გაჩეჩილაძემ, იგივე “უცნობმა” პარლამენტისგან მაუწყებლობის შესახებ კანონში “სათანადო ცვლილებებს” ითხოვს, “რათა ჟურნალისტებმა ცილისმწამებლური განცხადებები ვეღარ გაავრცელონ”.

პარლამენტმა ეს წინადადება დასაშვებად ცნო - იურისტები და მედიასამართლის სპეციალისტები გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვის საფრთხეს ხედავენ.

რა მოხდა?

28 ოქტომბერს გიორგი გაჩეჩილაძემ, მაუწყებლობის შესახებ საქართველოს კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე, პარლამენტს საკანონმდებლო წინადადება წარუდგინა.

მის განცხადებაში ნათქვამია, რომ “ბოლო წლების განმავლობაში შეუქცევად ტენდენციად ჩამოყალიბდა სხვადასხვა ტელეკომპანიის მიერ ცილისმწამებლური ინფორმაციის გავრცელება, ყოველგვარი მტკიცებულებებისა და დამადასტურებელი წყაროების გარეშე.”

საკანონმდებლო წინადადებით, გაჩეჩილაძე პარლამენტს სთხოვს, რომ შეიმუშავოს “სათანადო ცვლილებები, რომლებიც გამორიცხავს ჟურნალისტების მხრიდან ცილისმწამებლური და პიროვნების დაუმსახურებლად შეურაცხმყოფელი ფაქტების გასაჯაროებას”.

რატომ არის პრობლემური გაჩეჩილაძის ინიციატივა?

კონკრეტულად რა ცვლილებების შეტანას ითხოვს კანონში გაჩეჩილაძე, მის მიერ წარდგენილ წინადადებაში ახსნილი არ არის. გაჩეჩილაძე პრობლემურად მაუწყებლობის შესახებ კანონის 52-ე მუხლს მიიჩნევს. ეს მუხლი ინფორმაციის სიზუსტეს, შესწორებას და უარყოფას განსაზღვრავს.

გაჩეჩილაძის აზრით, მაუწყებლობის შესახებ კანონი არაეფექტურია, თუმცა, საკანონმდებლო წინადადებაში არ აზუსტებს, რას გულისხმობს ამაში. ამ და სხვა კითხვებით გაჩეჩილაძესთან დაკავშირებას მეორე დღეა უშედეგოდ ვცდილობთ. 

„თუ ის ითხოვს მარეგულირებელი ორგანოს მხრიდან სიზუსტის პრინციპის დარღვევაზე რეაგირებას, ეს ნიშნავს საკითხის თვითრეგულირებიდან რეგულირებაში გადატანას.” - ამბობს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის დირექტორი მარიამ გოგოსაშვილი და დასძენს, რომ ეს ცენზურისა და თვითცენზურის რისკებს ზრდის.

52-ე მუხლის მიხედვით, მაუწყებლები ვალდებული არიან, მიიღონ ყველა ზომა ფაქტების ჯეროვანი სიზუსტის უზრუნველსაყოფად და დროულად შეასწორონ შეცდომები. თუმცა, თუ საქმე ეხება ცილისწამებას, ამ მუხლით მაუწყებლობის შესახებ კანონით უარყოფის ან შესწორების მოთხოვნის უფლება არ არსებობს.

რას ამბობს კანონი ცილისწამებაზე

თუ პირი მიიჩნევს, რომ მედიამ მისი უფლებები დაარღვია და ცილისმწამებლური ინფორმაცია გაავრცელა, შეუძლია მიმართოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიას, თვითრეგულირების სხვა ინსტიტუტს ან სასამართლოს.

თვითრეგულირების ორგანოები მედიის მიერ გავრცელებულ ინფორმაციას პროფესიული და ეთიკური სტანდარტის ჭრილში განიხილავენ, სასამართლო კი - სამართლებრივად.

საქართველოს კანონმდებლობით, ცილისწამებას სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების შესახებ კანონი არეგულირებს. პირველივე მუხლში, ცილისწამება განმარტებულია, როგორც არსებითად მცდარი ფაქტის შემცველი და პირისთვის ზიანის მიმყენებელი, მისი სახელის გამტეხი განცხადება.

ამავე კანონში ნათქვამია, რომ პირს ცილისწამებისათვის პასუხისმგებლობა არ ეკისრება იმ შემთხვევაში, თუ მან არ იცოდა და არც შეიძლებოდა სცოდნოდა, რომ ცილისწამებას ავრცელებდა.

ანუ, პირის პასუხისმგებლობის საკითხი რომ დადგეს, ამისთვის სასამართლომ უნდა დაადგინოს მისი განზრახვა.

იმ შემთხვევაში, თუ მოსარჩელე დაამტკიცებს, რომ მოპასუხის განცხადება მის მიმართ „არსებითად მცდარ ფაქტს“ შეიცავს, რის გამოც მას ზიანი მიადგა, მოპასუხეს ცილისწამებისთვის შეიძლება დაეკისროს სასამართლოს გადაწყვეტილების გამოქვეყნება (შესწორება ან უარყოფა), ან მოსარჩელისთვის მიყენებული მორალური/ქონებრივი ზიანის ანაზღაურება.

გიორგი გაჩეჩილაძის საკანონმდებლო წინადადებაში ნათქვამია, რომ მაუწყებლობის შესახებ კანონი არ არის ეფექტური, სასამართლოსთან დაკავშირებული პროცედურების ხანგრძლივობა „მოტივაციას და ამ ინსტიტუტით სარგებლობის სურვილს უკარგავს დაზარალებულ მხარეს“.

მარიამ გოგოსაშვილი კი ამბობს, რომ თუ საქმის განხილვა ამა თუ იმ მიზეზით ჭიანურდება, პრობლემა არა კანონში, არამედ აღსრულებაშიაო.

საჭიროა თუ არა კანონში ცვლილებები?

მედიასამართლის იურისტები და სფეროს სპეციალისტები ამბობენ, რომ დღევანდელ კანონმდებლობით, სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლება მაღალი სტანდარტით არის დაცული და ნებისმიერი ცვლილების შეტანის სურვილს საფრთხედ მიიჩნევენ.

“საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველოს” მედია პროგრამის მენეჯერი მამუკა ანდღულაძე ამბობს, რომ კანონმდებლობით უკვე არსებობს ის მექანიზმები, რომლებიც უზრუნველყოფს მოქალაქეების უფლებების დაცვას. მისივე თქმით, გაჩეჩილაძის ინიციატივა ზოგადი და დაუსაბუთებელია, ამ საკითხზე სერიოზული მსჯელობა კი - “საფრთხის შემცველი”:

„ეს შეიძლება აღქმული იყოს, როგორც მორიგი ტესტი, თუ როგორი რეაქცია ექნება საზოგადოებას კანონის იმგვარად ცვლილებაზე, რომელიც კრიტიკული აზრის გამოხატვის თავისუფლებას შეზღუდავს”, - გვეუბნება მამუკა ანდღულაძე

იურისტი გიორგი მშვენიერაძე ამბობს მითია, რომ ადამიანებს არ შეუძლიათ ცილისწამებისგან თავის დაცვაო:

„ნებისმიერი ინიციატივა, რომელიც მიმართულია გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვისკენ, ავტომატურად ნიშნავს ბრძოლას დემოკრატიული და თავისუფალი სახელმწიფოს წინააღმდეგ. ადამიანები სიტყვის თავისუფლებას ებრძვიან არა დემოკრატიაში, არამედ - ავტორიტარიზმსა და ტოტალიტარიზმში” - გვეუბნება მშვენიერაძე.

ხელისუფლების ძველი გზავნილები, გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვის შესახებ

ცილისწამების კუთხით არსებული კანონმდებლობის გამკაცრების საჭიროების შესახებ ინიციატივა ბოლო წლებში ხელისუფლების მხრიდან არაერთხელ გაჟღერდა.

2019 წელს საქართველოს პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმა თქვა: “იმისათვის რომ სხვას აღარ შეეხოს შეურაცხყოფა, ცილისწამება და სიძულვილის ენა, უნდა ვიფიქროთ როგორ დავიცვათ კანონით ერთდროულად სიტყვის თავისუფლებაც და ადამიანის ღირსებაც”.

პარლამენტის მაშინდელი თავმჯდომარე, ირაკლი კობახიძე კი იმავე პერიდში ამბობდა: რომ „სიტყვით ძალადობა, შეურაცხყოფა, ცილისწამება და ბილწსიტყვაობა უკვე ყოველდღიურობის ნაწილი გახდა და ეს არის სერიოზული პრობლემა, რომელსაც სჭირდება დაფიქრება და შესაბამისი ზომების მიღება“.

ხელისუფლების წევრების მიერ გაჟრერებულ მსგავს განცხადებებს, არასამთავრობო სექტორში მაშინაც სიტყვისა და გამოხატვის შეზღუდვისკენ მიმართულ "საშიშ და სახიფათო" გზავნილებად აფასებდნენ.

რა პროცედურას გადის საკანონმდებლო წინადადება პარლამენტში?

1 ნოემბერს გაჩეჩილაძის ინიციატივა პარლამენტის ბიურომ დასაშვებად ცნო და პარლამენტის თავმჯდომარე კახა კუჭავამ დარგობრივი ეკონომიკისა და ეკონომიკური პოლიტიკის კომიტეტს მისი განხილვა დაავალა.

იმ შემთხვევაში, თუ კომიტეტი მხარს დაუჭერს გაჩეჩილაძის წინადადებას, კანონპროექტის ინიციატორი კომიტეტი გახდება, ხოლო თუ წინადადება არ დაკმაყოფილდება, პარლამენტი ამ საკითხზე მსჯელობას შეწყვეტს.
კატეგორია: ეთიკა
31 ოქტომბერს ოპოზიციის აქცია ცენტრალური ტელევიზიების ერმა ნაწილმა მანიპულაციურად და პოლიტიკურად მიკერძოებულად გააშუქა. ნაწილმა კი მათთან შედარებით ობიექტურად, მშრალად ასახა პარლამენტის წინ მიმდინარე მოვლენები.

რა მოხდა

ცესკოს მიერ არჩევნების მეორე ტურის წინასწარი შედეგების გამოცხადების შემდეგ ოპოზიციური პარტიების ნაწილმა არჩევნები “გაუქმებულად” გამოაცხადა და 19:00 საათზე პარლამენტთან აქცია გამართა.

რა აჩვენა 7 ცენტრალურ არხზე დაკვირვებამ?

„მედიაჩეკერი“ შვიდი მაუწყებლის გაშუქებას დააკვირდა: „ტვ პირველი“, „იმედი“, „პოსტვ“, „პირველი არხი“, „ფორმულა“, „მთავარი არხი“ და „რუსთავი 2“.

ჩამოთვლითაგან “რუსთავი 2” ერთადერთი ტელევიზია იყო, რომელმაც ოპოზიციის აქციას პირდაპირ ეთერში დრო საერთოდ არ დაუთმო.

დანარჩენი მაუწყებლებიდან ზოგი რუსთაველზე მიმდინარე პროცესებს საათების განმავლობაში უწყვეტად აშუქებდა, ზოგმა კი მხოლოდ აქციის დაწყების ან დასრულების შემდეგ ჩართო პირდაპირი ეთერი.

უმრავლესობის გაშუქებაში - ჟურნალისტების მანიპულაციური ტექსტებით, შერჩეული კადრებით, მთავარი აქცენტებით - კიდევ უფრო ცხადად გამოჩნდა მაუწყებლების პოლიტიკური მიკერძოება:

არხების ნაწილი მაყურებელს არწმუნებდა, რომ “ოლიგარქმა ქართველ ხალხს არჩევნები წაართვა და ოპოზიცია პარლამენტთან ამის გასაპროტესტებლად და სამოქმედო გეგმის წარსადგენად შეიკრიბა”. ნაწილი კი ამტკიცებდა, რომ „პოლიტიკურად გაბანკროტებული მელია მარცხს არ აღიარებს და ტრადიციულად ქუჩაში გავიდა”.

alt

დეტალურად

მთავარი არხი

ტელეკომპანია “მთავარმა არხმა” ოპოზიციის პროტესტის გაშუქებას ყველაზე მეტი დრო დაუთმო. 18:00 საათიდან დაიწყო პარლამენტთან მიმდინარე მოვლენების პირდაპირ ეთერში გადაცემა და დაახლოებით, 20:50-მდე უწყეტ რეჟიმში აშუქებდა მოვლენებს.

სანამ აქციაზე გამოსვლები დაიწყებოდა, არხი მაყურებელს ოპოზიციის წარმომადგენლების ჩართვებს სთავაზობდა.

ჟურნალისტი და მისი რესპონდენტები მტკიცებით ფორმაში ყვებოდნენ, “ოლიგარქის გუნდმა გაიფორმა გამარჯვება, რომელიც არ მოუპოვებიათო”. აქციის გაშუქებისას არხის მთავარი სათქმელი ის იყო, რომ „ქართულმა ოცნებამ“ ამომრჩევლებს წაართვა ნება, ოპოზიცია კი ამას აპროტესტებს და სამოქმედო გეგმას და სტრატეგიას წარადგენს”.

პირდაპირი ეთერის დასრულებიდან დაახლოებით 10 წუთში “მთავარი არხის” ეთერში გადაცემა “პოსტ ფაქტუმი” კვლავ რუსთავაელის გამზირიდან ჟურნალისტის ჩართვით განახლდა და არხმა თითქმის 15 წუთი ამავე თემას დაუთმო.

TV პირველი

პარლამენტის წინ დაგეგმილი აქციის გაშუქება “ტვ პირველმა” მთავარ არხზე ადრე - 17:00 საათიდან დაიწყო. პირდაპირ ეთერში პერიოდულად ერთვებოდნენ ჟურნალისტები და მაყურებელს ინფორმაციას აწვდიდნენ სამზადისის შესახებ. 18:12-დან კი არხი თითქმის ორსაათ-ნახევრის განმავლობაში უწყვეტ რეჟიმში აშუქებდა აქციას.

არხი მაყურებელს პერიოდულად სთავაზობდა აქციის მონაწილეების, პოლიტიკოსების ჩართვებს.

სხვა მაუწყებლებისგან განსხვავებით, “ტვ პირველის” ჟურნალისტები განსაკუთრებულ ყურადღებას მიმდებარე ტერიტორიაზე ბევრი სამართალდამცავის მობილიზაციაზე ამახვილებდნენ.

ფორმულა

ტელეკომპანია “ფორმულამ” 18:40-დან დაიწყო აქციის გაშუქება, 19:00 საათიდან კი უწყვეტ რეჟიმში, ერთი საათის განმავლობაში აწვდიდა ინფორმაციას მაყურბელს იქ მიმდინარე მოვლენების შესახებ.

სამივე მაუწყებელი - “ფორმულა”, “ტვ პირველი”, “მთავარი არხი” - სხვადასხვა რაკურსით აჩვენებდნენ აქციაზე შეკრებილ ხალხს. თუმცა, საერთო სურათის უკეთ აღსაქმელად, არც ერთს არ უჩვენებია აერო გადაღების კადრები.

alt

პირველი არხი

საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველმა არხმა პარლამენტის წინ მიმდინარე მოვლენების გაშუქება აქციამდე ერთი საათით ადრე დაიწყო. 18:00 საათიან “მოამბეში” რუსთაველიდან პირდაპირ ეთერში ჟურნალისტი ორჯერ ჩაერთო და დაგეგმილი აქციის შესახებ ისაუბრა.

19:25-დან კი “მოამბე” სპეციალური გამოშვებით შევიდა ეთერში და თითქმის 40 წუთის განმავლობაში პირდაპირ ეთერში გადასცემდა იქ მიმდინარე მოვლენებს. მაყურებელს ჰქონდა შესაძლებლობა, მოესმინა აქციის ორგანიზატორების სიტყვით გამოსვლები.

პირველი არხი სამი სხვადასხვა რაკურსიდან აშუქებდა მოვლენებს: მაუწყებლის ერთი კამერა უშუალოდ აქციაზე გამომსვლელებისკენ იყო მიმართული, მეორე - ქაშუეთის ტაძრის მიმდებარე ტერიტორიიდან უყურებდა პარლამენტს, მესამე კი აერო გადაღების კადრებს აჩვენებდა. ამ სამი რაკურსიდან, მაყურებელს მხოლოდ აერო გადაღების კადრიდან შეეძლო ხალხის რაოდენობის დანახვა.

alt

იმედი

“იმედმა” 20:00 საათზე კვირის მთავარი საინფორმაციო გამოშვება პარლამენტის წინ მიმდინარე მოვლენების გაშუქებით დაიწყო. ამ დროს აქცია უკვე დასრულებული იყო და ხალხი იშლებოდა.

“იმედმა” მაყურებელს მხოლოდ აერო გადაღების კადრები უჩვენა, საიდანაც ძირითადად პარლამენტთან მიმოფანტული ხალხი ჩანდა. ამ კადრების ფონზე კი, გადაცემის წამყვანი და ჟურნალისტი მაყურებელს არწმუნებდნენ, რომ „პოლიტიკურად გაბანკროტებულმა მელიამ ძლივს მოახერხა, ათასამდე კაცი მიეყვანა რუსთაველის გამზირზე, კახა კალაძემ კი ტრიუმფალურმა გამარჯვება მოიპოვა.”
alt

“ორგზის დამარცხებული ნიკა მელია, წაგების აღიარების ნაცვლად, არჩევნებს აცხადებს გაუქმებულად და ხალხს ქუჩაში იბარებს. თუმცა, როგორც ჩანს, ვერ შეკრიბა. მამულაშვილი ოპონენტების კაბინეტებიდან თმებით გამოყვანას აანონსებს. წითლიძე ზუგდიდის ქუჩებში დარბის და წაგებულის მოგებულად აღქმას ცდილობს. გვარამიძისთვის ისევ 2003 წელია და რევოლუციის სურვილით ქუჩაში გაჭრა სურს. ფორსირებულად შეკოწიწებული ე.წ. კოალიციაც კალაძის ტრიუმფალურმა გამარჯვებამ მარტივ მამრავლებად დაშალა. რეფერენდუმის მუქარა კი, ყოფილ სახელისუფლებო გუნდს ბუმერანგივით დაუბრუნდა” - ამ ტექსტით დაიწყო “იმედის კვირა” წამყვანმა.


პოსტვ

“ნაცები ქუჩაში გადიან. დესტრუქციული გეგმა და განცდილი მარცხის არაღიარება” - ასე დაიწყო ოპოზიციის აქციის გაშუქება 19:00 საათიან გამოშვებაში “პოსტვ-მ”.

“იმედის” მსგავსად, პოსტვ-იც აეროგადაღების კადრებს უჩვენებდა მაყურებელს, ჟურნალისტი კი მაყურებელს უყვებოდა, რომ აქციაზე ცოტა ხალხი იყო და პარლამენტის მიმდებარე ტერიტორიას, ძირითადად, პოლიციელები და ჟურნალისტები ავსებდნენ.

„ნაცები ფუნდამენტური დემოკრატიული უფლებების წინააღმდეგ. არჩევნების შედეგებით უკმაყოფილოები ისევ ქუჩას მიმართავენ. რადიკალები ბრძოლას მოქალაქეებს უცხადებენ, რომლებმაც არჩევნებზე უარი მათ კიდევ ერთხელ უთხრეს. უსაფუძვლო და არალეგიტიმური პროტესტი მიზნად ქვეყანაში დესტაბილიზაციის შემოტანას ისახავს“ - ამბობდა პოსტვ-ს ჟურნალისტი.

alt

რუსთავი 2

“რუსთავი 2-ის” მაყურებელმა პარლამენტის წინ მიმდინარე მოვლენების შესახებ ფრაგმენტული და არასრული ინფორმაცია აქციის დასრულებიდან ერთი საათის შემდეგ, 21:00 საათიან გამოშვებიდან მიიღო.

იმ დროს კი, როდესაც პარლამენტთან ოპოზიციის აქცია იმართებოდა, “რუსთავი 2-ზე” გადაცემა “ექიმები” და სერიალი “დიდებული საუკუნე” გადიოდა.

21:10 საათზე “კურიერის” ეთერში გავიდა სიუჟეტი სახელწოდებით - „ოპოზიციის გეგმა - პოლიტიკური ბრძოლის ნაცად მეთოდზე ოპოზიციური კოალიცია კიდევ ერთხელ გადადის“. სიუჟეტში უშუალოდ აქციის გაშუქებას 2 წუთამდე დრო დაუთმო, დაახლოებით ამდენივე კი ხელისუფლების შეფასებებს.

“ოპოზიცია არჩევნების შედეგებს არ აღიარებს და უკვე კარგად ნაცნობ და აპრობირებულ გზას ირჩევს. ნიკა მელიამ თანამოაზრეები ისევ ქუჩაში შეკრიბა და სამოქმედო გეგმა გააცნო” - ამ ტექსტით აცნობა ჟურნალისტმა მაყურებელს, რომ “მმართველი პარტია გამარჯვებას ზეიმობს. დამარცხებული ოპოზიცია კი ქუჩაში გადისო”.
კატეგორია: საქართველო
31 ოქტომბერს, “მთავარი არხის" ჟურნალისტებმა, დეა მამისეიშვილმა და გიორგი ახალკაცმა უცნობი ადამიანებისგან მუქარის წერილები მიიღეს. ორივე მათგანმა პოსტი საჯაროდ გამოაქვეყნა ფეისბუქზე. შინაგან საქმეთა სამინისტროდან კი მათ ჯერ არავინ დაკავშირებია.

რა მოხდა?

“მთავარი არხის” ჟურნალისტ დეა მამისეიშვილს 31 ოქტომბერს, საღამოს, ოპოზიციის აქციის გაშუქების შემდეგ, ფეისბუკზე მუქარის შემცველი წერილი მიუვიდა.

“როგორც მიშას ყავდა კოდუები და ახალაიები დღეიდან აი ზუსტად ასეთი ახალაიები და კოდუები დაიბადნენ ოცნებაშიც, ხოდა მალე იხილავთ გრანდიოზულ კონცერტებს […] იმენნა დღეს დაიბადდნენ ოცნებაშიც ახალაიები და კოდუები… გუშინ არ იყო, დღეიდან იქნება” (რედაქციის შენიშვნა: წერილის სტილი დაცულია) ასე მთავრდებოდა გრძელი შეტყობინება არაიდენტიფიცირებადი ფეისბუქ ანგარიშიდან.

ეს ანგარიში, სახელად Lasara Lorente, რამდენიმე დღის წინ დარეგისტრირდა და მის გვერდზე ვერ ნახავთ ინფორმაციას, რითაც მისი ვინაობის დადგენა იქნებოდა შესაძლებელი.



მუქარის შემცველი შეტყობინება 31 ოქტომბერს მთავარი არხის გორის ბიუროს ჟურნალისტმა, გიორგი ახალკაცმაც მიიღო. მას წერილი ნაშუადღევს, სამსახურის ელექტრონულ ფოსტაზე მიუვიდა.

ახალკაცი ამ მუქარას წინა დღეს, არჩევნების მეორე ტურის გაშუქებასთან აკავშირებს, როდესაც მან ქარელის მუნიციპალიტეტში დარღვევებზე საუბრობდა.. წერილის ავტორი მას შეურაცხმყოფელი სიტყვებით მიმართავდა და შეხვედრას სთხოვდა.

“ე.წ. “რაზბორკაზე” მიბარებს. მეძახის სააკაშვილის მონას და მთხოვს შეხვედრას, რათა “მასწავლოს კაცობა“ - ყვება გიორგი ახალკაცი.



დეა მამისეიშვილს არაიდენტიფიცირებადი პირებისგან მსგავსი წერილები ფეისბუკზე აქამდეც ხშირად მიუღია, თუმცა მაშინ ამას ნაკლებ ყურადღებას აქცევდა, ან ავტორები მას სოციალურ ქსელზე მანამ ბლოკავდნენ, სანამ რეაგირებას მოასწრებდა.

“ადრე მწერდნენ ხოლმე, “მოგაკითხავთ, ჭკუას გასწავლითო”. ჩემთვის ყველა მუქარა საყურადღებოა, მაგრამ ბოლო მონაწერმა ყურადღება განსაკუთრებით მიიქცია: [ავტორს] ისე ჰქონდა ტექსტი ჩამოყალიბებული, თითქოს, ზუსტად იცოდა, ვის ელაპარაკებოდა, ვისთან უნდა გაევლო პარალელები და მის სიტყვებში ირონია ჩანდა.” - ამბობს ჟურნალისტი.

გამოძიება

“მსგავსი მუქარები ჟურნალისტების სიცოცხლისთვის რისკის შემცველია. აუცილებელია, რომ საგამოძიებო ორგანოები დაინტერესდნენ. ნებისმიერ შემთხვევაში, ჟურნალისტების უსაფრთხოების დაცვა ხელისუფლების პასუხისმგებლობაა”, - ამბობს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის დირექტორი, მარიამ გოგოსაშვილი.

არც მამისეიშვილს და არც ახალკაცს სამართალდამცავი უწყებებისთვის არ მიუმართავთ, თუმცა სისხლის სამართლის კოდექსის 101-ე მუხლის მიხედვით, შინაგან საქმეთა სამინისტროსთვის გამოძიების დაწყების საფუძველი შესაძლებელია, მასმედიაში გამოქვეყნებული ინფორმაციაც იყოს.

ორივე ჟურნალისტმა პოსტი საჯაროდ გამოაქვეყნა ფეისბუკ გვერდზე და ამის შესახებ ინფორმაცია ტელევიზიითაც გავრცელდა.

“ახლა ჩემი ინიციატივით მიმართვა აღარ არის საჭირო. ველოდები არა სამართლებრივ, არამედ პოლიტიკურ ნებას” - ამბობს დეა მამისეიშვილი.

მამისეიშვილი ერთ-ერთია იმ ჟურნალისტებს შორის, რომლებსაც ძალადობრივი ჯგუფები 5 ივლისს აქციის გაშუქებისას თავს დაესხნენ. ის ამბობს, რომ გამოძიებისადმი დღეს სკეპტიკურადაა განწყობილი, რადგან მასზე თავდამსხმელები “დღემდე დაუსჯელები არიან”. “როდესაც ჩვენების მისაცემად მივედი, გამომძიებელს ვუთხარი, რომ მუქარის წერილებს ვიღებდი. თუმცა, ეს მთლიანი კომპლექსური საქმის ნაწილია და მეუბნებიან, რომ გამოძიება მიმდინარეობს“ - ყვება ჟურნალისტი.

სამართალდამცავი უწყებებიდან ჯერ არავინ დაკავშირებია გიორგი ახალკაცსაც. ჟურნალისტი ამბობს, თავად მიმართვას არ აპირებს - ძველი გამოცდილებიდან გამომდინარე, არ მჯერა, რომ ამ საქმეს გამოიძიებენო.

„ეს მუნიციპალიტეტი ქარელის პოლიციას ექვემდებარება, რომელსაც თაროზე აქვს შემოდებული ჩვენს გადამღებ ჯგუფზე თავდასხმის საქმე. რამდენიმე თვის წინ მომპარეს მიკროფონი და ეგეც არ არის გამოძიებული.” - ყვება ახალკაცი.

გიორგი ახალკაცმა მიკროფონის მოპარვის შესახებ ინფორმაცია 5 აგვისტოს გაავრცელა. შსს-მ გამოძიება 177-ე, ქურდობის მუხლით დაიწყო. მეორე შემთხვევა კი, რომელსაც ჟურნალისტი იხსენებს, 15 სექტემბერს მოხდა. როდესაც, “ქართული ოცნების” შტაბში მისულ “მთავარი არხის” გადამღებ ჯგუფს პარტიის წარმომადგენლები დაუპირისპირდნენ, რა დროსაც არხის ოპერატორი დაშავდა

შინაგან საქმეთა სამინისტრო ჯერ არცერთ ჟურნალისტს არ დაკავშირებია. სამინისტროს პრესსამსახურში გვითხრეს, რომ საქმის დეტალების გარკვევისთანავე დაგვიკავშირდებიან.
კატეგორია: საქართველო
“მთავარი არხის” ვიდეორგოლებში საარჩევნო სუბიექტის არ ყოფნის გამო, სამოქალაქო სასამართლომ კომუნიკაციების კომისიის პოზიცია არ გაიზიარა და საქმის წარმოება შეწყვიტა.

“მთავარი არხის” დირექტორი თამთა მურადაშვილი ამბობს, რომ სასამართლომ მაუწყებლის სასარგებლო გადაწყვეტილება მიიღო:

„ეს კლიპები არ ჯდებოდა არც ერთ კრიტერიუმში, რაზეც კომისია გვედავებოდა. პოლიტიკური მოტივაციით იყო ეს გადაწყვეტილება მიღებული,“ - ამბობს თამთა მურადაშვილი.

კომუნიკაციების კომისიის პოზიცია ჯერ-ჯერობით უცნობია. კომისიის საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურის წარმომადგენელი ლანა ბერიძე ამბობს, რომ კომისიას სასამართლოს გადაწყვეტილება ჯერ არ ჩაბარებია.

კონტექსტი

27 ოქტომბერს, კომუნიკაციების კომისიამ “მთავარი არხს” სამართალდარღვევის ოქმი შეუდგინა ორი ვიდეორგოლის გამო: ერთი შეიცავდა მიხეილ სააკაშვილის ციხიდან გათავისუფლების მოთხოვნას, ხოლო მეორე - 14 ოქტომბერს ყოფილი პრეზიდენტის ციხიდან გათავისუფლების მოთხოვნით გამართულ აქციაზე დასწრების მოწოდებას. მარეგულირებელმა ვიდეორგოლები წინასაარჩევნო პოლიტიკურ რეკლამად მიიჩნია და ამბობდა, რომ “მთავარმა არხმა” საარჩევნო კოდექსი დააღვია.

იხილეთ ვრცლად: რას ედავება “მთავარ არხს” კომუნიკაციების კომისია?
კატეგორია: საქართველო
“მთავარი არხის” შემდეგ, კომუნიკაციების კომისიამ “იმედის” მიერ მიხელ სააკშვილის საპრეზიდენტო პერიოდის შესახებ გაკეთებული ვიდეორგოლი წინასაარჩევნო რეკლამად მიიჩნია და მაუწყებელს ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმი შეუდგინა.

რა მოხდა?

28 ოქტომბერს კომუნიკაციების კომისიამ სხდომაზე “იმედის” ორი ვიდეოს - მათგან ერთი 27 ოქტომბერს „ქართული ოცნების“ მიერ ორგანიზებულ აქციაზე დასწრების მოწოდებას ეხებოდა, მეორე კი, სახელწოდებით „გვახსოვს“, მოიცავდა საარქივო კადრების კოლაჟს მიხეილ სააკაშვილის მმართველობის პერიოდზე.

ორივე ვიდეო კომუნიკაციების კომისიამ წინასაარჩევნო რეკლამად მიიჩნია და “იმედს” ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმი შეუდგინა.

“იმედის” საქმის განხილვა

“იმედის” იურისტმა, ანდრო ლაშხმა, ორმელიც კომისიის სხდომაზე მაუწყებლის ინტერესებს იცავდა, თქვა, რომ არ ეთანხმება კანონის იმ ინტერპრეტაციას, რომლის მიხედვითაც მარეგულირებელი სადავო ვიდეორგოლებს სარეკლამო მასალებად მიიჩნევს.

„პირველ რგოლზე (რომელიც “ქართული ოცნების” აქციაზე დასწრების მოწოდებას ეხებოდა ) არ ვაპირებ კამათს. იმ ინტერპრეტაციით, როგორც თქვენ განმარტავთ კანონს, ნამდვილად ექცევა კანონდარღვევის ფარგლებში” - თქვა ანდრო ლაშხმა.

მეორე ვიდეორგოლზე მესხმა განმარტა, რომ საკუთარი დამოუკიდებელი სარედაქციო პოლიტიკის ფარგლებში მომზადებული ვიდეოკოლაჟია და წინასაარჩევნო სარეკლამო მასალად არ უნდა იყოს განხილული.

ანდრო ლაშხის ახსნით, სააკაშვილის მმართელობაზე მომზადებული ვიდეორგოლი “გვახსოვს” - „საინფორმაციო გამოშვების გაფორმებაა”:

„რადგან გარკვეულმა პოლიტიკურმა ძალამ ეს მოვლენა მის პოლიტიკურ დღის წესრიგში მოაქცია, ეს რატომ ართმევს მაუწყებელს უფლებას, რომ ეს საკითხი გააშუქოს? რა ბოჭავს მაუწყებელს, რომ ისტორიული კადრების კოლაჟი გააერთიანოს და გახადოს თავისი გადაცემის ქუდად და ამ ქუდით შიეყვანოს, მაგალითად, საინფორმაციო,“ - მიმართა კომისიას ანდრო ლაშხმა.

კომუნიკაციების კომისიის წევრმა ვახტანგ აბაშიძემ “იმედის” იურისტს განუმარტა, რომ ვიდეორგოლები ეთერში პოლიტიკური რეკლამის სახით იყო გადაცემული და ტირაჟირებული: “სხვა ნებისმიერი ფორმით და დროს უფლება გაქვთ [განათავსოთ მსგავსი ვიდეო], დღევანდელი კანონმდებლობიდან გამომდინარე”.

მისივე თქმით, კომისიამ ეს საქმე, წინა დღეს განხილული “მთავარი არხის” საქმის მსგავსად განიხილა.

“მთავარი არხის” საქმე

“იმედის” საქმის განხილვამდე ერთი დღით ადრე, 27 ოქტომბერს, კომუნიკაციების კომისიამ “მთავარი არხს” შეუდგინა სამართალდარღვევის ოქმი ორი ვიდეორგოლის გამო: ერთი შეიცავდა მიხეილ სააკაშვილის ციხიდან გათავისუფლების მოთხოვნას, ხოლო მეორე - 14 ოქტომბერს ყოფილი პრეზიდენტის ციხიდან გათავისუფლების მოთხოვნით გამართულ აქციაზე დასწრების მოწოდებას

ტელეკომპანია “მთავარი არხი” კი ამტკიცებს, რომ ვიდეორგოლები არა პოლიტიკური რეკლამა, არამედ არხის დამოუკიდებელი სარედაქციო პოლიტიკის ფარგლებში გამოხატული მათი სამოქალაქო პოზიციაა.

რას ამბობს საარჩევნო კოდექსი?

საარჩევნო კოდექსში წინასაარჩევნო პოლიტიკური რეკლამა განმარტებულია, როგორც მასობრივი ინფორმაციის საშუალებებში გასულ ისეთი შინაარსის რეკლამას, რომელიც მიზნად ისახავს საარჩევნო სუბიექტის არჩევისთვის ხელის შეწყობას ან ხელის შეშლას.

ამავე რეგულაციით, წინასაარჩევნო რეკლამად ითვლება მასალა, რომელშიც ნაჩვენებია საარჩევნო სუბიექტი ან მისი არჩევნებში მონაწილეობის რიგითი ნომერი და რომელიც შეიცავს წინასაარჩევნო კამპანიის ნიშნებს.
კატეგორია: საქართველო
კომუნიკაციების კომისიამ “მთავარი არხის” მოწოდება მიხეილ სააკაშვილის ციხიდან გათავისუფლებაზე, წინასაარჩევნო პოლიტიკურ რეკლამად მიიჩნია და მაუწყებელს ადმინისტრაციული სამართალდარღვევის ოქმი შეუდგინა.

ტელეკომპანია კი ამტკიცებს, რომ ვიდეორგოლები არა რეკლამა, არამედ არხის დამოუკიდებელი სარედაქციო პოლიტიკის ფარგლებში გამოხატული სამოქალაქო პოზიციაა.

რა მოხდა?

კომუნიკაციების კომისიის აუდიო ვიზუალური მედიამომსახურების დეპარტამენტმა მონიტორინგისას “მთავარი არხის” ეთერში გასული ორი ვიდეორგოლი სარეკლამო მასალებად და წინასაარჩევნო პერიოდში საარჩევნო კოდექსის დარღვევად მიიჩნია. ერთი ვიდეო მიხეილ სააკაშვილის ციხიდან გათავისუფლების მოწოდებას შეიცავდა, მეორე კი - 14 ოქტომბერს ყოფილი პრეზიდენტის ციხიდან გათავისუფლების მოთხოვნით გამართულ აქციაზე დასწრების მოწოდებას.

კომინიკაციების კომისია “მთავარი არხის” საქმის განსახილველად 27 ოქტომბერს შეიკრიბა. რხის დირექტორმა თამთა მურადაშვილმა კომისიას სხდომის გადადებაზე შუამდგომლობით მიმართა, ტელეკომპანიის წამრომადგენელს სხდომაზე დასწრება სურდა და ამას დანიშნულ დროს ვერ ახერხებდა. კომისიის აპარატმა საქმის გადადებაზე უარი თქვა “შემჭიდროებული დროის” მიზეზით.

“მთავარი არხის” წერილობითი პოზიცია წევრებს სხდომაზე კომისიის თანამშრომელმა გააცნო. წერილის მიხედვით, “სადავო ვიდეორგოლები დამოუკიდებელი სარედაქციო პოლიტიკის ფარგლებში გამოხატული მათი სამოქალაქო პოზიცია და ყოფილი პრეზიდენტის მხარდასაჭერი აქტია.”

„კომუნიკაციების კომისიას არ აქვს უფლება, აგვიკრძალოს მოშიმშილე პატიმრის მხარდამჭერი და ზოგადად ჩვენი სამოქალაქო პოზიციის გამოხატვა“ - ასე უპასუხა “მთავარმა არხმა” კომისიას.

რას ამტკიცებს მარეგულირებელი

საარჩევნო კოდექსში წინასაარჩევნო პოლიტიკური რეკლამა განმარტებულია, როგორც მასობრივი ინფორმაციის საშუალებებში გასულ ისეთი შინაარსის რეკლამას, რომელიც მიზნად ისახავს საარჩევნო სუბიექტის არჩევისთვის ხელის შეწყობას ან ხელის შეშლას.

ამავე რეგულაციით, წინასაარცევნო რეკლამად ითვლება მასალა, რომელშიც ნაჩვენებია საარჩევნო სუბიექტი ან მისი არჩევნებში მონაწილეობის რიგითი ნომერი და რომელიც შეიცავს წინასაარჩევნო კამპანიის ნიშნებს.

მიუხადავად იმისა, რომ არც ერთ ვიდეო რგოლში არ ჩანდა არც საარჩევნო სუბიექტი და არც არჩევნებში მონაწილეობის რიგითი ნომერი, კომუნიკაციების კომისიამ ვიდეოები წინასაარჩევნო პოლიტიკური რეკლამად მიიჩნია.

„ორივე რგოლი შეიცავს საარჩევნო კამპანიის ნიშნებს და შინაარსობრივად განეკუთვნებიან პოლიტიკური წინასაარჩევნო რეკლამის კატეგორიას, თუმცა ორივე განთავსებულია საარჩევნო კოდექსის დარღვევით“, - ნათქვამია კომისიის განცხადებაში.

შეფასება

კოალიციის, „მედია ადვოკატირებისთვის“ კორდინატორი ნათია კაპანაძე მიიჩნევს, რომ კომუნიკაციების კომისიის მიერ შედგენილი ოქმები სადავოა და “მთავარი არხის” ვიდეორგოლები პოლიტიკური რეკლამის ნიშნებს არ შეიცავს. მარეგულირებელი კომისიის შეფასებას და მაუწყებლის მუშაობაში ჩარევას კი საფრთხედ აფასებს.

კომუნიკაციების კომისიის სხდომას ორგანიზაცია “საქართველოს დემოკრატიული ინიციატივის” (GDI) წარმომადგენელი შოთა ქობალია ესწრებოდა. მისი შეფასებით, „#თავისუფლება მიხეილ სააკაშვილს” სოციალური კამპანიის ნაწილია. და არა პოლიტიკური რეკლამა.

„არათუ ნიშნებს შეიცავს [პოლიტიკური რეკლამის ნიშნებს], არამედ სრულყოფილად ჩამოყალიბებული პოლიტიკური რეკლამაა და დაუშვებელია იმ ფორმით იყოს განთავსებული, რა ფორმითაც არის” - თქვა სხდომაზე კომუნიკაციების კომისიის თავმჯდომარემ, კახა ბექაურმა.

მისივე განმარტებით, ეს მხოლოდ მისი პოზიციაა და საბოლოო გადაწყვეტილებას სასამართლო მიიღებს.

კომუნიკაციების კომისიის მიერ შედგენილ ადმინისტრაციულ ოქმს თიბლისის საქალაქო სასამართლო 29 ოქტომბერს განიხილავს.
კატეგორია: ეთიკა
21 ოქტომბერს „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” მერობის კანდიდატის, ნიკა მელიას მიერ თბილისის მთავრობს ჩრდილოვანი კაბინეტის წევრების წარდგენა საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველმა არხმა გამოშვების დასასრულს, მანიპულაციურად გააშუქა. რუსთავი 2-მა პრეზენტაციას დიდი მნიშვნელობა არ მიანიჭა და ეთერის ბოლოს მხოლოდ წუთნახევრიანი კადრსინქრონი გაუშვა. “იმედმა” და “პოსტვ-მ” კი ენმ-ს პრეზენტაციას დრო საერთოდ არ დაუთმო.

რა მოხდა?

21 ოქტომბერს 21:00 საათზე „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” მერობის კანდიდატმა ნიკა მელიამ პრეზენტაცია გამართა და საზოგადოებას თბილისის მთავრობის ჩრდილოვანი კაბინეტის წევრები წარუდგინა.

როგორ გააშუქეს ცენტრალურმა მაუწყებლებმა?

პირველი არხი

საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველმა არხმა, “მოამბის” დღის მთავარი საინფორმაციო გამოშვების მეორმოცე წუთზე, ბოლო ამბად, სპორტული სიახლეების წინ, ორ ნაწილად გააშუქა. თავდაპირველად პრეზენტაციიდან პირდაპირ ეთერში ჩაერთო ჟურნალისტი, რომელიც მაყურებელს მოუყვა წარდგენილი კანდიდატების შესახებ. ეთერში მოვისმინეთ ნაწყვეტები ნიკა მელიას, ზურაბ ჯაფარიძის და მამუკა ხაზარაძის გამოსვლებიდან.

პირდაპირი ჩართვის შემდეგ კი, “მოამბეში” გავიდა მანიპულაციური შინაარსის სიუჟეტი, სადაც წამყვანი და ჟურნალისტი სკეპტიკური ტონით უყვებოდნენ მაყურებელს თუ “როგორ უნდა მართოს ოთხპარტიული ოპოზიციური შემადგენლობის მთავრობამ დედაქალაქი საკრებულოსთან ერთად, სადაც მანდატების უმრავლესობას “ქართული ოცნება” ფლობს”.

წამყვანმა სიუჟეტის წარდგენისას მაყურებელს თავიდანვე აცნობა, რომ “ენმ-ს კოალიციურ ჩრდილოვან კაბინეტს არასერიოზულად განიხილავს ოპოზიციის ერთი ნაწილი” - ამის მაგალითად, სიუჟეტში გიორგი გახარიას პარტიისა და ანა დოლიძის კომენტარები გავიდა. თუმცა ამ კომენტარებში ისინი მხოლოდ ამბობდნენ, რომ ენმ და “ქართულ ოცნებასთან” კოალიციას არ განიხილავენ და არაფერი იყო ნახსენები.

სიუჟეტის დაწყებისას კი ჟურნალისტმა თხრობა ასე დაიწყო: “ჩრდილოვანი კაბინეტი ჩრდილიდან გამოდის. ახლა უკვე, როცა ცნობილია, რომ ჯერ არჩატარებულ არჩევნებამდე, ჯერაც არარსებულ ქალაქის მთავრობაში ყველა პოსტი უკვე განაწილებულია, ჯერ არშემდგარ თანამდებობის პირებს ისღა დარჩენიათ, 30 ოქტომბრის საარჩევნო განაჩენს დაელოდონ”.

ჟურნალისტი განიხილავდა სავარაუდო მოცემულობას, რაც ნიკა მელიას არჩევნებში გამარჯვებას შესაძლოა მოჰყვეს: თუ დავუშვებთ, რომ ნიკა მელია მართლა გაიმარჯვებს, “ჩრდილიდან შესაძლოა, მაინც ვერ გამოვიდეს, ერთი მარტივი მიზეზის გამო, საკრებულოს არჩევნები “ქართულ ოცნებას” უკვე მოგებული აქვს და უმრავლესობასაც ფლობსო”. ჟურნალისტი უფრო შორეულ მომავალსაც განიხილავდა და ამბობდა, რომ მელიას გამარჯვების შემთხვევაში, “გაზაფხულზე, სულაც, შესაძლოა, ახალი მერი იყოს ასარჩევი”.

ჟურნალისტის სკეპტიკური ტონი სიუჟეტს დასასრულამდე, ანუ იქამდე გასდევდა, სანამ ეთერში “ქართული ოცნების” შეფასებები გავიდოდა, სადაც ირაკლი ღარიბაშვილი და ირაკლი კობახიძე ირწმუნებოდნენ, რომ “კრიმინალ მელიას წაგება გარანტირებული აქვს”.

მათი კომენტარები ავტორმა ასე წარუდგინა მაყურებელს: “შესაძლოა, სხვა თბილისური არჩევანის მოლოდინისა თუ საკანონმდებლო კონტექსტების გათვალისწინებითაც, მმართველი პარტია ირწმუნება, რომ მელიას ჩრდილოვან კაბინეტს ჩრდილიდან გამოსვლა არ უწერია”.

რუსთავი 2

რუსთავი 2-მა ენმ-ს პრეზენტაციას დიდი მნიშვნელობა არ მიანიჭა, ამბავი დღის მთავარი საინფორმაციო გამოშვების 52-ე წუთზე, წუთ-ნახევარიან კადრსინქრონად გააშუქა. ამის შემდეგ კი ამდენივე დრო იმის მტკიცებას დაუთმო, რომ ოპოზიციის მიერ პოსტების გადანაწილება არასერიოზულია: მაყურებელმა მოისმინა ირაკლი ღარიბაშვილის და ირაკლი კობახიძის კომენტარები, რომლებიც ამტკიცებდნენ, რომ “კრიმინალ მელიას” გამარჯვების შანსი არ აქვს და “ოპოზიციის ადგილი ჩრდილშია”.

სამაგიეროდ, “რუსთავი 2-მა” გამოშვებაში ვრცელი სიუჟეტებები მიუძღვნა, ისეთ ამბებს, როგორიცაა, მაგალითად, 500 ლარიანი ვაუჩერები - მერიის ახალი ინიციატივა. ერთ-ერთი სიუჟეტი კი ღარიბაშვილის რუსთავში სტუმრობას და იმის მტკიცებას მიეძღვნა, რომ "ქართული ოცნება" ოცივე მუნიციპალიტეტის მოგებაში დარწმუნებულია.

იმედი

ენმ-ს პრეზენტაციის დროს “იმედის” ეთერში სერიალი “ერთხელ ჩუკუროვაში” გადოდა. თუმცა, ოპოზიციის “ჩრდილოვანი კაბინეტზე" “იმედმა” მანიპულაციური სიუჟეტი წინასწარ, 20:00 საათიან “ქრონიკაში” გაუშვა.

არხმა მაყურებელს აცნობა, რომ ექსპო-ჯორჯიაში “ნიკა მელიას პოლიტიკური შოუსთვის ემზადებიან”. წამყვანი კი ცინიკური ტონით ყვებოდა, რომ ე.წ. ჩრდილოვან კაბინეტში “ახალბედები, ლელოელები და ბარიერს მიღმა მყოფები უკვე დასაქმდნენ”. “იმედის” მაყურებელს ნიკა მელიას პოზიციის გაცნობის შესაძლებლობა არ მიეცა, სამაგიეროდ, პრემიერ მინისტრისა და ქართული ოცნების წევრების კომენტარები მოისმინა, რომლებიც ოპოზიციას ილუზიებიდან გამოსვლასა და წაგებისთვის მომზადებას ურჩევდნენ.

სხვა არხები

21 ოქტომბერს ენმ-ს მერობის კანდიდატის, ნიკა მელიას მიერ თბილისის მთავრობს ჩრდილოვანი კაბინეტის წევრების წარდგენას “მთავარმა არხი”, “ფორმულა”, “ტვ პირველი”, “პალიტრანიუსი” და “კავკასია” თითქმის ერთ საათის განმავლობაში პირდაპირ ეთერში გადასცემდა.
კატეგორია: რესურსები
დემონსტრაციებისა თუ სხვა ხალხმრავალი ღონისძიების მონაწილეთა რაოდენობის განსაზღვრა ხშირად ხდება სადავო. განსაკუთრებით, როცა საქმე პოლიტიკურ აქციებს ეხება, მხარეები თავიანთი ინტერესიდან გამომდინარე ცდილობენ განსაზღვრონ აქციაზე მყოფთა მიახლოებული რაოდენობა.

მედიასაშუალებებიც ხშირად იმ მხარის მონაცემებს ტირაჟირებენ, რომელიც მათი დღის წესრიგიდან გამომდინარე, უფრო მისაღებია ან სანდოა. თუმცა არსებობს მეთოდები, რომელთა გამოყენებითაც ჟურნალისტებსაც შეუძლით, დათვალონ აქციებსა თუ მსვლელობებზე გამოსული ხალხის მიახლოებითი რაოდენობა.

შესაძლებელია თუ არა დემონსტრანტების ზუსტი რაოდენობის დათვლა?

როდესაც საქმე ქუჩის აქციებს, მსვლელობებს თუ სხვა ფართომასშტაბიან ღონისძიებებს ეხება, ადამიანების ზუსტი რაოდენობის დათვლა შეუძლებელია, რადგან არ არსებობს ამის სრულყოფილი ფორმულა.

თუმცა, არსებობს რამდენიმე მეთოდი, რომლითაც ჟურნალისტებს მარტივი ტექნოლოგიითა და დაკვირვებით, მეტ-ნაკლებად მიახლოებული მონაცემების მიღება შეუძლიათ.

ერთ-ერთი გზა რეპორტიორებისთვის სხვადასხვა წყაროს მიერ გამოთვლილი მონაცემების შედარება და გაანალიზებაა. ადგილზე დაკვირვებისა და შეფასების საფუძველზე, აირჩიოს ვისი მონაცემი უფრო მიახლოებულია რეალურთან.

ჯეიკობსის ფორმულა

ამერიკელმა ჟურნალისტიკის პროფესორმა, ჰერბერტ ჯეიკობსმა 1960-იან წლებში შეიმუშავა ხალხმრავალ აქციებზე გამომსვლელთა დათვლის ხერხი.

ჯეიკობსმა ტერიტორია კვადრატულ მეტრებად დაყო და დაკვირდა, რამდენი ადამიანი ეტეოდა ამ კვადრატებში სხვადასხვა სიმჭიდროვის პირობებში.
  • დაბალი სიმჭიდროვის პირობებში 1 ადამიანი 1 კვადრატულ მეტრს იკავებს.
  • საშუალო სიმჭიდროვისას, 1 კვადრატულ მეტრზე 2.5 ადამიანია, ანუ 5 ადამიანს 2 კვადრატული მეტრი სჭირდება.
  • მჭიდრო აქციის პირობებში კვადრატულ მეტრზე 4.5 ადამიანი ეტევა, ანუ 9 ადამიანი ორ კვადრატულზე.
alt

მაგალითად, თუ ავიღებთ, რომ საქართველოს პარლამენტის წინ ტერიტორია დაახლოებით 2500 კვადრატული მეტრია, ყველაზე მჭიდრო განლაგების შემთხვევაში აქ დაახლოებით 11 250 ადამიანი დაეტევა (4.5x2500=11240).

საერთაშორისო მედიაში ჯეიკობსის ფორმულის გამოყენება მიღებული პრაქტიკაა. ამ მეთოდით დათვალა “ნეტგაზეთმაც” მიხეილ სააკაშვილის გათავისუფლების მოთხოვნით გამოსული ხალხის მიახლოებითი რაოდენობა 14 ოქტომბერს და დაადგინა, რომ თავისუფლების მოადანზე გამართულ აქციაში, მინიმუმ, 38 500, საშუალოდ - 48 000, მაქსიმუმ კი - 57 600 ადამიანი მონაწილეობდა.

ფოტოების გამოყენება

ადამიანების მიახლოებული რაოდენობის დათვლა სატელიტური ფოტოებითაც არის შესაძლებელი. თუ ზედხედით გადაღებული ფოტო მაღალი რეზოლუციისაა, ეს თავების დათვლის შესაძლებლობას გვაძლევს.

ან ფოტოს ისევ ჯეიკობსის მეთოდის გამოყენებით ვყოფთ და შეკრებილი ადამიანების სიმჭიდროვის გათვალისწინებით, მათ მიახლოებულ რაოდენობას ვადგენთ.

ფოტოების გამოყენების პრობლემა ის არის, რომ მიმდებარე ტერიტორიაზე ხეების, შენობების მიღმა მყოფი ხალხი შესაძლოა კამერისთვის უხილავი დარჩეს ან სულაც ფოტოზე სიბნელეში მდგომი ადამიანები არ გამოჩნდნენ.

მსვლელობის მონაწილეების დათვლა

მთვლელები მოძრავი ნაკადის დასათვლელად დაკვირვების წერტილად ირჩევენ ერთ ან რამდენიმე ადგილს, სადაც უნდა ჩაიარონ დემონსტრანტებმა. შემდეგ კი ითვლიან რამდენი ადამიანი გაივლის იმ ადგილებს დროის განსაზღვრულ მონაკვეთში.

2019 წელს ჰონგ-კონკის მასშტაბური საპროტესტო მსვლელობისას, პოლიცია ამბობდა, რომ 190 000 ადამიანი იყო გამოსული, აქციის ორგანიზატორები კი ამტიცებდნენ, რომ დემონსტრანთა რიცხვი გაცილებით მეტი იყო. როიტერსმა სცადა დაეთვალა მსვლელობის მონაწილეების რაოდენობა და მიუკერძოებელი და მაქსიმალურად მიახლოებული მონაცემები მიეღო.

როიტერსის გუნდმა google earth-ზე მარშრუტი დეტალურად შეისწავლა და შეარჩია კონკრეტული ადგილი, სადაც მთავრობის შენობისკენ მიმავალი დემონსტრანტები აუცილებლად გაივლიდნენ. გამოცემის სამმა ჯგუფმა სხვადასხვა ადგილას დააყენა კამერა, მთავარი სამონიტორინგო სადგური კი ერთ-ერთი სასტუმროს შენობა იყო, საიდანაც კამერა პირდაპირ გადაყურებდა იმ ადგილს, სადაც დემონსტრანტები აუცილებლად გაივლიდნენ.

ხალხის ნაკადის შესაბამისად, მინიმუმ 15 წუთში ერთხელ იღებდნენ 30 წამიან ვიდეოებს, რათა დროის ყველა მონაკვეთში მსვლელობის მონაწილეთა რაოდენობა მაქსიმალურად მიახლოებულად გამოეთვალათ.

alt

რაც უფრო ცვალებადი იყო მსვლელობაში ხალხის სიმჭიდროვე, მით უფრო ხშირად ითვლიდნენ გამვლელების რაოდენობას. ერთგვაროვანი სიმჭიდროვის შემთხვევაში კი უშვებდნენ, რომ მათ მიერ შერჩეულ მონაკვეთს დაახლოებით ერთი და იგივე რაოდენობის ადამიანი გაივლიდა.

ასე ვარაუდობდა როიტერი მათ სადამკვირვებლო კამერასთან ჩავლილი ადამიანების რიცხვს, ნაკადის სიმჭიდროვის მომდევნო ცვლილებამდე. საბოლოოდ, მათ მსვლელობის 227 000 დემონსტრანტი დათვალეს.

ხელოვნური ინტელექტის გამოყენება

ხალხის ნაკადის დათვლა სხვა ტექნოლოგიების გამოყენებითაც არის შესაძლებელი. მაგალითად, მეტრო სადგურებზე, პიკის საათებში ხალხის რაოდენობის დასათვლელად ხელოვნურ ინტელექტს იყენებენ. ასევე, არსებობს შეკრებილი ხალხის ონლაინმზომელი ვებგვერდები.

მსგავსი ტექნოლოგია იყო გამოყენებული ჰონგ-კონკის მასშტაბური საპროტესტო მსვლელობისასაც. ერთ-ერთმა ტექნოლოგურმა სტარტაპ კომპანიამ, C&R Wise AI-მ ხელოვნური ინტელექტის გამოყენებით 265 000 დემონსტრანტი დათვალა. მონაცემების მისაღებად, კომპანიის წარმომადგენლებმა რამდენიმე ქუჩაზე შვიდი iPad-ის კამერა დააყენეს. ობიექტის იდენტიფიკაციის ტექნიკის დახმარებით, ითვლებოდა იმ ადამიანთა რაოდენობა, რომლებიც კონკრეტულ ხაზს გადაკვეთდნენ.

რედაქციის შენიშვნა

ყველა ეს მეთოდი რეალურთან მხოლოდ მიახლოებულ რიცხვებს გვაძლევს და ხალხის დიდი ნაკადის დათვლა დღევანდელი ტექნოლოგიით შეუძლებელია.
კატეგორია: ინტერვიუ
4 ოქტომბერს ფეისბუქი და მისი პლატფორმები თითქმის 6 საათის განმავლობაში გაითიშა. სოციალური ქსელების შეფერხებამ მედიის მუშაობაზეც იქონია სერიოზული გავლენა. რამდენად დამოკიდებულია სოციალურ ქსელებზე მედია, რა ბედი ელის სოციალური პლატფორმების გაქრობის შემთხვევაში და რა შეიძლება იყოს გამოსავალი - ამ თემებზე “რადიო თავისუფლების” ციფრულ რედაქტორ საბა ჩიხლაძეს ვესაუბრეთ.

როგორ აისახა ფეისბუქის პლატფორმების გათიშვა თქვენზე?

ეგზისტენციალური განცდა იყო, თითქოს, ყველაფერი გაქრა. ვფიქრობდით სხვა არხებზე, საიდანაც მივაწვდიდით ინფორმაციას მომხმარებელს და როგორც მინიმუმ, იმას მაინც გავაგებინებდით, რომ ფეისბუქი და მისი პლატფორმები გათიშულია. პირველი, რაც ვიგრძენით ის იყო, რომ მაშინვე, საგრძნობლად დავარდა საიტზე შემომსვლელების რაოდენობა, რადგან ხალხი ვებზე, ძირითადად, ფეისბუქიდან გადმოდის.

ონლაინ მედიების ნაწილს საძიებო სისტემა აწყობილი აქვს, ნაწილს - არა. ჩვენს შემთხვევაში, ხალხმა დაგუგლა და საიტზე შემოვიდა. ზოგს იმეილ ბაზები აქვს განვითარებული, “ნიუსლეთერები” რომ გაგზავნოს,ზოგს შეტყობინებების სისტემა, მომხმარებლისთვის და ა.შ.

საინტერესო იყო ის, რომ საძიებო სისტემიდან ვინც შემოდიოდა, ეძებდა, “რატომ გაითიშა ფეისბუქი” და კითხულობდა იმ სტატიებს, სადაც ფეისბუქი იყო ნახსენები სათაურში.

შენი დაკვირვებით, როგორ იყენებს სოციალურ ქსელებს საქართველოში მედია, ძალიან ხომ არის დამოკიდებული?

კი, განსაკუთრებით ონლაინ მედია არის დამოკიდებული ფეისბუქზე. ახლა კიდევ უფრო გაიყო არხები და ინსტაგრამიც პოპულარული გახდა, იუთუბიც ძლიერდება საქართველოში, ზოგი ასე თუ ისე ტელეგრამსაც იყენებს და ა.შ. მაგრამ, ყველა მედია მაინც ძალიან არის დამოკიდებული ფეისბუქზე.

ტელეარხებისთვის მთავარი მედიუმი ტელევიზიაა, მაგრამ ამის შემდეგ მთავარი წყარო მაინც ფეისბუქია. მაუწყებლები ვიდეო კონტენტის აუდიტორიისთვის მისაწოდებლად კარგად იყენებენ და ხშირად, ონლაინ მედიებზე უკეთესი შედეგიც აქვთ. ანუ მათთვისაც ძალიან მნიშვნელოვანია სოციალური ქსელი.

ონლაინ მედიებს კიდევ უფრო გაშლილი აქვთ წყაროები, რადგან უმრავლესობას ვებსაიტის შემდეგ სოციალური მედიის სტრატეგია აქვს აწყობილი. ბევრი ცდილობს გაყოს და მაგალითად, ფეისბუქისთვის, ინსტაგრამისთვის, იუთუბისთვის ცალ-ცალკე აკეთოს კონტენტი.

ფეისბუქი პირველად არ გათიშულა, 2019 წელს ისტორიაში ყველაზე მასშტაბური შეფერხება იყო. მაშინ არ დაფიქრდით საფრთხეებზე?

კი, მაშინ უფრო ხანგრძლივად, 10 საათის განმავლობაში იყო გათიშული. იმ პერიოდში დავფიქრდი მე პირადად და ალბათ, სხვებსიც, რომ ის წყაროები, საიდანაც მომხმარებლებს ინფორმაციას მიაწვდი, უნდა გაიშალოს და უფრო მრავალფეროვანი გახდეს. მახსოვს, მაშინ საერთოდ პანიკა იყო და ბევრს, მათ შორის მათ, ვისაც მთელი კონტენტი ფეისბუქზე ჰქონდათ განთავსებული, დააწყებინა ვების გაძლიერებაზე ფიქრი.

ერთი შეხედვით, 6 საათი დიდი დრო არ არის, გაძლებ უინფორმაციოდ, მაგრამ, ძალიან რთულია მაშინ, როცა არ იცი რა მოხდება.

ხალხი ფეისბუქს ინტერნეტად იყენებს, თუ ფეისბუქზე არ შედიხარ, ვერსად გადადიხარ და სხვა წყაროები არც გახსენდება. მაგრამ, ძალიან აქტიურად ვფიქრობთ და ვცდილობთ, რომ ბოლომდე დამოკიდებული არ ვიყოთ ფეისბუქზე, რაც არ უნდა რთული იყოს ეს.

გამოსავალს რაში ხედავ?

წყაროები უნდა გაიშალოს. საიტზე პირდაპირი შემომსვლელები უფრო გაზარდო და უფრო გააძლიერო ვები, სადაც, ძირითადად, შენზეა დამოკიდებული ალგორითმის შეცვლა, შენ აკონტროლებ და ცვლი ყველაფერს. თვითონ ხალხიც თუ გაიშლება და მედიებიც იფიქრებენ ინფორმაციის გავრცელების სხვა გზებზე, უფრო საინტერესო იქნება.

ანუ, რაც უფრო გაყოფილი და გაშლილია მედიისთვის ეს წყაროები, მით უკეთესია და უფრო დაზღვეული ხარ მსგავსი შემთხვევების დროს. ძალიან ბევრი მედია და არამარტო მედია, მხოლოდ ფეისბუქზე მუშაობს და მსგავსი შემთხვევები გვაფიქრებს იმაზე, რომ მაინც საჭიროა ის სივრცე, სადაც შენ მართავ და აკონტროლებ ყველაფერს. ძალიან რთულია ამის კეთება, მაგრამ საჭიროა.

გასათვალისწინებელია თუნდაც ის, რომ სოციალური ქსელების ალგორითმი ხშირად იცვლება. რაღაცას ააწყობ, დაალაგებ, გაწერ სტრატეგიას და უცბად შეიცვლება ალგორითმი და თავიდან გიწევს, იფიქრო ამ ყველაფერზე.

ერთი სიტყვით, რაც უფრო მეტად განვითარდება მთავარი პლატფორმები, მით უფრო მარტივი იქნება მსგავს გამოწვევებთან გამკლავება.

დღევანდელი მოცემულობით, როგორ ფიქრობ, რა ბედი ელის მედიას სოციალური ქსელებში კონტენტის განთავსების საშუალება რომ შეეზღუდოს?

ალბათ, სხვა წყაროებს იპოვიან. მაგრამ თუ მსგავსი ჩავარდნები ხშირად განმეორდება, სანამ ფაქტის წინაშე დადგები, წინასწარ უნდა იზრუნო, რომ უფრო მრავალფეროვანი იყოს წყაროები, საიდანაც ინფორმაციას მიაწვდი მომხმარებელს. რაც მეტი პირდაპირი შემომსვლელი გყავს საიტზე, საიტზე, რაც მეტია აპლიკაციის მომხმარებელი, ე.წ. ერთგული მიმდევარი, მით უკეთესია.

კარგად ჟღერს ეს ყველაფერი, მაგრამ ძალიან რთულია, იმიტომ, რომ, როგორც ვთქვი, ფეისბუქი ხალხისთვის, ფაქტოვრივად, უკვე ინტერნეტია.

ფეისბუქის მთავარი უპირატესობა ისაა, რომ ყველაფერია თავმოყრილი. მაგალითად, გამოჩნდა თუ არა ქლაბჰაუსი, ტიკტოკი - ფეისბუქმაც მალევე მსგავსი რაღაც გააკეთა. ძალიან ბევრი რამ არის ჩაშენებული და მონოპოლია აქვს სოციალური ქსელების ბაზარზე.

თუმცა, ფეისბუქი მაინც ქაოსურია და მედიის მთავარი მიზანი ის არის, რომ გააკეთოს ისეთი კონტენტი, რომელსაც ალგორითმი შეახვედრებს მომხმარებელს.

როგორი ტიპის ჩართულობას აქცევს ყურადღებას ფეისბუქი და რა უნდა გაითვალისწინოს მედიამ, როცა კონტენტს აქვეყნებს?

ამაზე პასუხი მარტივი არ არის, რადგან ალგორითმი ხშირად იცვლება. თუმცა, ბოლო პერიოდში რასაც ვუყურებთ, ძირითადად, ჩართულობა, ე.წ. Engagement არის მთავარი. ანუ ყველაზე მეტ ყურადღებას ალგორითმი ჩართულობას აქცევს, რაც უფრო მეტი ჩართულობა აქვს გვერდს, უფრო წინ უჩანს მომხმარებელს, ასე რომ ვთქვათ.

მაინც რა ტიპის კონტენტია პოპულარული, როგორი ფორმით უნდა შესთავაზოს მედიამ აუდიტორიას ინფორმაცია?

ფეისბუქმა ვიდეოების მიმართულება რომ გააძლიერა, უფრო და უფრო მეტმა დაიწყო ვიდეოების კეთება. მაგრამ, რასაც ვაკვირდები, ხშირად 7-10 წუთიანი ვიდეოებიც კარგად მუშაობს და პატარებიც, ჩართულობაზეა დამოკიდებული.

ჩართულობაში მხოლოდ კომენტარების წერა არ იგულისხმება, მაგალითად, თუ მომხმარებელი ვიდეოს ხანგრძლივად უყურებს, შეიძლება ამანაც განაპირობოს ის, რომ კონტენტი მეტ მომხმარებელს გამოუჩნდეს. მთავარი ფორმულა მაინც ის არის, რომ მასალა რაც შეიძლება მეტ გამოხმაურებას და მიზიდულობას იწვევდეს.

არა მარტო ვიდეოები მუშაობს კარგად, ფოტოები და ლინკებიც ეფექტურია. ანუ უფრო პერსონალიზებულია ალგორითმი გამხდარი და მომხმარებელს რაც მოგწონს, ის გიჩნდება “თაიმლაინზე”.

გააჩნია რა მიმართულება აქვს მედიას და საით უნდა რომ განვითარდეს.

გულისხმობ, რომ სასურველი შედეგის მისაღწევად, მედიამ კარგად განსაზღვროს სოციალურ ქსელებში ქცევის სტრატეგია?

სტრატეგია ყველა შემთხვევაში მნიშვნელოვანია, ყველას უნდა ჰქონდეს გაწერილი. განსხვავდება ხედვა, ვის როგორი აქვს და ვის რისი მიღწევა უნდა. ძალიან მნიშვნელოვანია, განსაზღვრული გქონდეს, რატომ აკეთებ რეკლამას, გინდა რომ კონტენტი ბევრს გამოუჩნდეს, უბრალოდ, თუ გვერდის გამომწერები გინდა გაიზარდოს და ა.შ.

ელემენტარულად, სტრატეგია იქამდე რომ დავიყვანოთ, რომ კარგად იყოს გამოკვეთილი მიმართულება და იცოდეს მედიამ საით მიდის, დაისახოს პრიორიტეტები.

ამისთვის საჭიროა, რომ ცალკე გუნდი ყველას ჰყავდეს. როცა უკვე ამაზე ფიქრს იწყებ და ხედვას ჩამოაყალიბებ, მუშაობაც უფრო გიმსუბუქდება, ჩემი აზრით, და გამოკვეთილიც უფრო გაქვს, რას აკეთებ.

რატომ არის მნიშვნელოვანი რომ ცალკე გუნდი მუშაობდეს სოცმედიის მიმართულებით?

სხვადასხვა ტიპის ორგანიზაციებსაც განსხვავებული მუშაობა სჭირდება. მაგალითად, ტელევიზიას სხვა მიმართულება აქვს და ონლაინს სულ სხვა. თუმცა, სოცმედიის გუნდი, ციფრული მედიის გუნდს რასაც ვეძახით, ყველას უნდა ჰყავდეს. ვინ უნდა იყოს ამ გუნდში და ვინ არა, ეს უკვე ინდივიდუალურად განსასაზღვრია.

მთლიანობაში, ამ მიმართულებით გუნდში მუშაობა ძალიან საჭიროა. როგორც ადრე არსებობდა წარმოდგენა, რომ სოციალური მედია მენეჯერს ავიყვანთ და ის გააკეთებს ყველაფერს, ასე აღარ ხდება. მთლიანობაში ძალიან კომპლექსურია საქმეა. ერთ ქსელშიც კი ძალიან განსხვავებული ტიპის კონტენტენტის კეთებაა საჭირო. მაგალითად, ფეისბუქზე ან ინსტაგრამზე განსხვავებულ კონტენტს აკეთებ, ჯგუფებში ცალკე.

ერთი სიტყვით, უნდა იმუშაო, რომ ინფორმაცია მიიტანო იქ, სადაც ყველაზე დიდი აუდიტორიაა.
კატეგორია: ეთიკა
მას შემდეგ, რაც გიორგი გახარიამ ხელისუფლება დატოვა და საკუთარი პარტია ჩამოაყალიბა, ტელეკომპანია “იმედმა” ნარატივი “ქართული ოცნების” რიტორიკის კვალდაკვალ, ნელ-ნელა შეცვალა: “სუპერძალოვან მინისტრად”, “კრიზისმენეჯერად” და “გავლენიანან, სტრატეგ პოლიტიკოსად” წოდებული გახარია - “ნეპოტისტი” და “მოღალატე” გახდა, რომლის “კოკაინშიკობაზეც” სერიოზული ეჭვებია.

როგორ აშუქებდა “იმედი” გახარიას პოლიტიკურ მოღვაწეობას ხელისუფლებაში ყოფნისას

სანამ გიორგი გახარია ხელისუფლებაში იყო, “იმედი” ცდილობდა, რომ მის სახელთან დაკავშირებული ყველა გახმაურებული საქმე, “ქართული ოცნების” ინტერესებიდან გამომდინარე, მის სასიკეთოდ გაეშუქებინა.

მაგალითად, გახარიას შინაგან საქმეთა მინისტრობის პერიოდში, მასთან დაკავშირებული ყველაზე ხმაურიანი სპეცოპერაციების (ღამის კლუბებში შესვლის, ჰესის საწინააღმდეგოდ გამოსული მოსახლეობის დასარბევად პანკისში სპეცრაზმის შეყვანის, “გავრილოვის ღამეს” მშვიდობიანი საპროტესტო აქციის დაშლის) გაშუქებისას, „იმედი“ ცდილობდა, საზოგადოება დაერწმუნებინა, რომ ცრემლსადენი გაზის, წყლის ჭავლის, რეზინის ტყვიების გამოყენებით გიორგი გახარია ქვეყანაში წესრიგს და მშვიდობას ამყარებდა.

გიორგი გახარიას გამართლებას და მისი “კეთილი საქმეების” ტირაჟირებას “იმედზე” წლების მანძილზე, ტენდენციური ხასიათი ჰქონდა.

თითქმის ორი წლის განმავლობაში, “იმედი” აქტიურად ცდილობდა მაყურებელი დაერწმუნებინა, რომ გახარიამ 20 ივნისს პროპორციული ძალა გამოიყენა და სახელმწიფო ხელისუფლების დამხობის მცდელობა აღკვეთა. პარალელურად, აქციაზე პარლამენტთან გამოსული მშვიდობიანი ხალხის დარბევისას, 250 ადამიანის დაშავებაზე პასუხისმგებლობას “რადიკალურ ოპოზიციას” აკისრებდა.

“იმედი” იმდენად შორს მიდიოდა, რომ “ჩამოშლილ ეკონომიკასაც” ანტისაოკუპაციო აქციებს აბრალებდა და არასამთავრობო სექტორს “ნაციონალურ მოძრაობასთან” გარიგებაში სდებდა ბრალს.

და მაშინ, როდესაც 20 ივნისის შემდეგ, საზოგადოება გიორგი გახარიას გადადგომის მოთხოვნით აქციებს მართავდა, “იმედი” ცდილობდა ისეთი ფონი შეექმნა, თითქოს, მისი გადადგომა არა ხალხს, არამედ “რადიკალურ ოპოზიციას” და მათ მიერ მართულ ძალებს სურდათ.

ამავე პერიოდში, ირაკლი ჩიხლაძის ერთ-ერთი გადაცემა “პირისპირ” მთლიანად ხელისუფლების პოზიციების გამყარებას და იმის მტკიცებას მიეძღვნა, რომ 20 ივნისის გახარიას უწყება მშვიდობიან მოქალაქეებს კი არ გაუსწორდა, არამედ პარლამენტი შტურმისგან დაიცვა. ამავე ეთერში, “იმედიმა” სატელეფონო ინტერაქტივი ჩაატარა და ქუჩაში ხალხს, შემდეგ კი ემიგრანტებს მიმართა კითხვით “უნდა გადადგეს თუ არა თანამდებობიდან შს მინისტრი”. კითხვაზე პასუხად, მაუწყებლის მიერ ჩაწერილი რესპონდენტების თითქმის 100% კი ამბობდა, რომ გიორგი გახარია არ უნდა გადამდგარიყო.

“არშემდგარი გადატრიალების ისტორია“ - 20 ივნისის მოვლენებიდან ერთი წლის თავზე, ამ სათაურით, “იმედმა” 40 წუთიანი ფილმიც მოამზადა და კიდევ ერთხელ შეახსენა საზოგადოებას, რომ გახარიამ „ქვეყანა გადატრიალებისგან იხსნა”.



გიორგი გახარიას დაწინაურების შემდეგ, “იმედი” ოპოზიციის პროტესტს პოლიტიკურ მასკარადად აფასებდა და მაყურებელს არწმუნებდა, რომ პრემიერ-მინისტრი ქვეყნის ყველაზე გავლენიანი პოლიტიკოსი გახდა. ადამიანი, რომელიც „მწვავე შემთხვევებშიც არ ერიდება კომუნიკაციას“, „გავლენიანი და, აშკარად, კარგი სტრატეგი“, შს მინისტრი, რომელსაც „არაერთხელ მოუწია დაძაბული სიტუაციის განმუხტვა“ და პოლიტიკური ფიგურა, რომლისაც “ნაციონალურ მოძრაობას” ეშინია - ასე ახასიათებდა მაშინ “იმედი” ქვეყნის ახალ პრემიერ-მინისტრ გიორგი გახარიას.

როგორ შეიცვალა "იმედის" რიტორიკა გახარიას ხელისუფლებიდან წასვლის შემდეგ

მას შემდეგ, რაც გიორგი გახარიამ ხელისუფლება დატოვა, “იმედს” მასთან “არაერთი კითხვა და ეჭვი” გაუჩნდა. “ქართული ოცნების” გზვნილების შესაბამისად, სრულიად შეიცვალა გიორგი გახარიას “ხატი”, რომელსაც არხი წლების განმავლობაში ქმნიდა.

სუპერძალოვანი მინისტრი”, მალევე “გუნდის მოღალატე, გადამდგარ პრემიერად” გადაიქცა.



ბოლო 7 თვის განმავლობაში, “იმედი” გახარიას დისკრედიტაციას სხვადასხვა გზით ცდილობს. მაუწყებელი ჯერ ნეპოტისტურ ქსელზე და მისი პარტიის საეჭვო დაფინანსებაზე, მოგვიანებით „ნაციონალურ მოძრაობასთან“ და მიხეილ სააკაშვილთან კავშირზე, ბოლოს კი, გახარიას სავარაუდო ნარკომომხმარებლობაზე ალაპარაკდა.

⇒ გახარიას პარტიის საეჭვო ფინანსები და ნაციონალურ მოძრაობასთან კავშირი

“იმედი” თავდაპირველად გახარიას პარტიის “გაურკვეველი” ფინანსებით დაინტერესდა. 3 ივნისს არხმა სიუჟეტი მოამზადა, სადაც მაყურებელს ამცნო - სერიოზული ეჭვები არსებობს, რომ პარტიას “საქართველოსთვის” დავით კეზერაშვილი აფინანსებსო. პარალელურად, თვეების განმავლობაში “იმედი” ხელისუფლების გზავნილებს განავრცობდა და სააკაშვილისა და გახარიას კავშირზე ეჭვებს აჩენდა.

თუ იქამდე მაუწყებელი თავის აუდიტორიას არწმუნებდა, რომ “ნაციონალურ მოძრაობას” გახარიასი ეშინია, ახლა არხმა იმის იმის მტკიცება დაიწყო, რომ ყოფილი პრემიერ მინისტრი მიხეილ სააკაშვილთან და მის პარტიასთან არის შეკრული. 23 ივნისს, ანონიმურ წყაროზე დაყრდნობით, “იმედმა” ვაშინგტონში სააკაშვილისა და “გადამდგარი პრემიერის” კონსპირაციულ შეხვედრაზე მოუყვა მაყურებელს. 27 ივნისს კიდევ უფრო ვრცლად ისაუბრა ვაშინგტონში “კულუარებიდან გამოტანილ” ინფორმაციაზე.

12 სექტემბერს კი “იმედმა” წინა პერიოდის ეჭვები შეაჯამა და სპეცრეპორტაჟი მიუძღვნა “გაქცეულ პრეზიდენტსა და გადამდგარი პრემიერს” შორის კავშირების ძებნას. სიუჟეტში ჟურნალისტი ირონიული ტექსტებით ცდილობდა გახარიას დისკრედიტაციას, რესპონდენტები კი მხოლოდ “ქართული ოცნების” წევრები იყვნენ.



⇒ ნეპოტიზმი და კითხვები გახარიას მიერ ორგანიზებულ სპეცოპერაციებზე

9 ივნისს, “იმედმა” “აღმოაჩინა”, რომ გიორგი გახარია, ხელისუფლებაში ყოფნისას, თურმე, „არათუ ებრძოდა ნეპოტიზმს და კორუფციას, არამედ - სახელმწიფო უწყებებში თავის ნათესავებსა და ნაცნობ-მეგობრებს ასაქმებდა და აწინაურებდა“.

შეიცვალა “იმედის” რიტორიკა გახარიას მიერ ჩატარებულ სპეცოპერაციებთან დაკავშირებითაც. მას შემდეგ, რაც ხელისუფლებას გიორგი გახარიას მიერ ორგანიზებულ სპეცოპერაციებზე “კითხვები გაუჩნდა”, “იმედმაც” არ დააყოვნა და “ქართული ოცნების” რიტორიკას ფეხდაფეხ მიჰყვა.

“გახარიას მიერ გამოყენებული პროპორციული ძალა”, ახლა კითხვისნიშნის ქვეშ დადგა. თუ მანამდე “იმედი” 20 ივნისის აქციაზე 250 ადამიანის დაშავებას “რადიკალურ ოპოზიციას” აბრალებდა და ამბობდა, რომ შს მინისტრმა მაშინ ქვეყანა გადატრიალებისგან იხსნა, ახლა 20 ივნისი გახარიასთან დაკავშირებულ “ყველაზე მძიმე, ხმაურიანი ღამედ” იქცა და ტელეკომპანია ყოფილი შინაგან საქმეთა მინისტრის მიერ “დაშვებულ შეცდომებზე” ალაპარაკდა.



⇒ ეჭვები და ბრალდებები გახარიას “კოკაინშიკობაზე”

გიორგი გახარიას ნარკომომხმარებლობასთან დაკავშირებული ბრალდებები მას შემდეგ გახდა აქტუალური, რაც „ქართული ოცნების“ თბილისის მერობის კანდიდატმა კახა კალაძემ ნარკოტესტი ჩაიტარა და მერობის სხვა კანდიდატებსაც მოუწოდა შემოწმების გავლისკენ.

პარალელურად, „ქართული ოცნების“ ლიდერებმა დაიწყეს განცხადებების გავრცელება და გახარიას ნარკომომხმარებლობაზე მინიშნებების გაკეთება. 17 სექტმბერს კი პარტიის თავმჯდომარე ირაკლი კობახიძემ გახარიას პირდაპირ უწოდა “კოკაინშიკი”.

პარალელურად, კი იმედმა ფაქტობრივად, კამპანია დაიწყო ასეთი შინაარსის სიუჟეტებით: რატომ გაურბის ნარკოტესტს, გაივლის თუ არა გადამდგარი პრემიერი ნარკოტესტს - რომლებიც გახარიას სავარაუდო ნარკომომხმარებლობაზე აკეთებდა აქცენტს.

მოგვიანებით, გახარიამ ექსპერტიზა ქალაქ ვენაში, კლინიკა Rudolfinerhaus-ში ჩაიტარა და საზოგადოებას ამცნო, რომ “დეტალური კვლევების შედეგებით, არანაირი ნარკოტიკული ნივთიერებების მოხმარება არ დაუდასტურდა”. „ქართული ოცნების“ წევრების ნაწილმა კი, ამ დოკუმენტის გამოქვეყნებისთანავე დაიწყეს საუბარი იმაზე, რომ რომ კლინიკა, სადაც გახარიამ ნარკოტესტი ჩაიტარა, სანდო არ არის.

თავდაპირველად, “იმედმა” გაავრცელა ინფორმაცია, კლინიკა, რომელშიც გახარიამ კვლევა ჩაიტარა, სასამართლო ექსპერტიზის დაწესებულებათა ევროპული ქსელის, ENFSI-ის წევრი არ არისო. საბოლოოდ კი, იმის დასადგენად, ნამდვილად ჩაიტარა თუ არა გახარიამ ნარკოტესტი - ავსტრიაში გადამღები ჯგუფი ავსტრიაში გაგზავნა. ჟურნალისტი ქეთევან ქარდავა ექიმის აედევნა და მისი და Rudolfinerhaus-ის კლინიკის სანდოობის ეჭვქვეშ დაყენებით, ცდილობდა მაყურებელი დაერწმუნებინა, რომ გიორგი გახარიას ნარკოლოგიური შემოწმება საერთოდ არ გაუვლია.



⇒ ეთერიდან გამქრალი ერთ დროს სასურველი სტუმარი

მაშინ, როდესაც “ქართული ოცნება” ოპოზიციურად განწყობილ მაუწყებლებში საერთოდ არ დადიოდა, მაყურებელს ხელისუფლების პირველი პირების, მათ შორის გიორგი გახარიას ხილვის და “ექსკლუზიური ინტერვიუების” მოსმენის “ფუფუნება” მხოლოდ “იმედზე” ჰქონდა. ტენდენცია ახლაც ნარჩუნდება და მინისტრები და “ქართული ოცნების” ლიდერები “იმედის” გადაცემებში კვლავაც აქტიურად დადიან. თუმცა, მას შემდეგ, რაც გახარია ხელისუფლებიდან წავიდა, “იმედმა” მისთვის ეთერის დათმობაზე უარი თქვა.

31 მაისს გიორგი გახარიას პრესკონფერენციაზე “იმედი” საერთოდ არ მივიდა. მოგვიანებით კი განმარტა, რომ გახარიას პარტიის შეკრება “განსაკუთრებული მნიშვნელობის მოვლენად” არ მიიჩნია. გახარიამ არხს მასთან პირველი ინტერვიუც შესთავაზა. რაზეც “იმედმა” განაცხადა, რომ მისთვის “ამ შესაძლებლობის მიცემა, ჯერჯერობით არარელევანტურად ეჩვენება”.

23 სექტემბერს გიორგი გახარიამ კიდევ ერთხელ გამოთქვა მზაობა “იმედის” პირდაპირ ეთერში სტუმრობაზე და არხს მიმართა: “გავიგე, რომ ხელისუფლების მიერ დაგეგმილ და ამუშავებულ პროპაგანდისტულ კამპანიაში ტყუილებით ჩაერთეთ. აღარ ვსაუბრობ ცალმხრივ გაშუქებასა და იმაზე, რომ ამდენი ხნის განმავლობაში უარს ამბობთ ეთერში ჩემს მოწვევაზე”.

ამის ფონზე, „იმედის“ ეთერიდან ხშირად ისმის რიტორიკული განცხადებები, რომ გახარიასთან ბევრი კითხვაა, რომ მისგან განმარტებებს ელოდებიან, “ვნახოთ, რას იტყვის ბრალდებებზე გადამდგარი პრემიერი” და ა.შ. თუმცა, ჩანს, რომ ხელისუფლების დღის წესრიგს ფეხდაფეხ აყოლილ მაუწყებლში გიორგი გახარიასთვის დასათმობი დრო და ადგილი აღარ იძებნება.
კატეგორია: საქართველო
ბოლო წლებში აქციების და დემონსტრაციების გაშუქებისას ათობით ჟურნალისტი დაშავდა. პარადოქსულია, რომ ხელისუფლება ჟურნალისტებზე ძალადობას ახალისებს, მაშინ როცა, მისი პირდაპირი ვალდებულებაა დაიცვას და უზრუნველყოს მედიის წარმომადგენლების უსაფრთხოება.

მეორე მხრივ, მნიშვნელოვანია ჟურნალისტების მომზადება ექსტრემალური სიტუაციების გაშუქებისას. 2019 წლის 20 ივნისის დარბევამ, 2021 წლის 5 ივლისს ჟურნალისტებზე მასობრივმა თავდასხმამ აჩვენა, რომ მსგავსი მომზადება კიდევ უფრო მეტად არის აუცილებელი.

მედიის მომზადება საფრთხის შემცველ გარემოში სამუშაოდ

ბოლო სამი კვირის განმავლობაში საქართველოს ჟურნალისტურმა ეთიკის ქარტიამ, ბრიტანეთის საელჩოს და ტომსონ როიტერსის მხარდაჭერით, უსაფრთხოების ტრენინგები ჩაატარა ონლაინ მედიის, ტელევიზიის და რეგიონული მედიასაშუალებების ჟურნალისტებისთვის.

სამი დღის განმავლობაში სხვადასხვა სფეროს პროფესიონალები - ჟურნალისტები, ინსტრუქტორები, ძალოვანი სტრუქტურების ყოფილი წარმომადგენლები მონაწილეებს უზიარებდნენ საკუთარ გამოცდილებას. ასწავლიდნენ, თუ როგორ დაინახონ საფრთხეები, პროაქტიულად მოემზადონ რისკების თავიდან ასაცილებლად ან მათი გავლენის შესამცირებლად და მაქსიმალურად უსაფრთხოდ მოიქცნენ საველე მუშაობისას.

alt

სხვადასხვა მედიის წარმომადგენლები თეორიულად და პრაქტიკულად ეცნობოდნენ:


  • რისკების მართვას - გარემოს ანალიზი, რისკების შეფასება, უსაფრთხოების გეგმა
  • მიტინგების და დემონსტრაციების უსაფრთხოდ გაშუქებას - პროტესტის დახასიათება, საფრთხეები, მოქმედების გეგმა, აღჭურვილობა
  • უსაფრთხოებას მივლინებაში და მგზავრობისას - უსაფრთხო მგზავრობა, უსაფრთხოება სასტუმროებში, “ჩექფოინტების” გავლა, ფიზიკური და ციფრული პოლიციური თვალთვალი
  • პირველადი გადაუდებელი დახმარების აღმოჩენას
  • და ციფრული უსაფრთხოებას

“ჩვენი ჟურნალისტების დიდი ნაწილი არ არის მზად საფრთხის შემცველი სიტუაციებისთვის” - ამბობს ერთ-ერთი ინსტრუქტორი, უსაფრთხოების საკითხის სპეციალისტი, ირაკლი ანდრონიკაშვილი.

alt

ტრენინგის ერთ-ერთი მონაწილე, Civil.ge-ის ფოტორეპორტიორი გურამ მურადოვი, 20 ივნისის აქციის დარბევისას დაშავდა. მას რეზინის 11 ტყვია მოხვდა ზურგში.

“ტრენინგის მერე კიდევ ერთხელ დავრწმუნდი, რომ არ აქვს მნიშვნელობა, მოსალოდნელია თუ არა საფრთხე, ყველა შემთხვევაში, ეკიპირება თან უნდა ჰქონდეს რეპორტიორს. 20 ივნისს ჩემი ყველაზე დიდი შეცდომა ის იყო, რომ აღჭურვილობა თან არ მქონდა”, - ამბობს მურადოვი და დასძენს, კარგი იქნებოდა, თუ მედია მენეჯერებიც გაივლიდნენ მსგავს წვრთნასო.

მედიების მენეჯერების ტრენინგი ასეთ შემთხვევაში მნიშვნელოვანია, რათა სწორად მიიღონ გადაწყვეტილება ცხელ წერტილებში გასაშვებად ამა თუ იმ ჟურნალისტის არჩევისას.

“ერთი ჟურნალისტი ვერაფერს შეცვლის, თუ მზაობა არ იქნება მენეჯმენტში, რომ თავიანთი დასაქმებულები დაცულები იყვნენ გადასაღებ მოედანზე” - ამბობს ტელეკომპანია “ფორმულას” ჟურნალისტი, სალომე ჩადუნელი, რომელიც ასევე ტრენინგის მონაწილე იყო.

ჟურნალისტები მტრულ გარემოში

2020 წელს ზუგდიდში საქართველოს ბანკს თავს შეიარაღებული მძარცველი დაესხა. ფორმულას „ჟურნალისტ“ სალომე ჩადუნელს, რომელიც ქუთაისში უნივერსიტეტის გახსნის გადასაღებად იყო ჩასული, ზუგდიდში ძარცვის გასაშუქებლად წასვლა მოუწია. ისხენებს, რომ სპეცოპერაციის გასაშუქებლად ჟურნალისტები წინასწარ მომზადებული არ იყვნენ და ადგილზე სწავლობდნენ, როგორ მოქცეულიყვნენ.

“ტრენინგი დამეხმარა იმის გააზრებაში, რომ გადაღებებზე დაუცველი დავდივარ, ვფიქრობ კადრებზე და არა უსაფრთხოებაზე, რაც დიდი შეცდომაა”, - ამბობს სალომე ჩადუნელი.

სწორედ სიტუაციის წინასწარ გაანალიზება და, მოვლენების ეპიცენტრში აღმოჩენამდე, საფრთხეების მაქსიმალურად შემცირება იყო კურსის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ნაწილი.

ბოლო წლების მოვლენებმა კარგად აჩვენა, რამდენად საფრთხისშემცველია საქართველოში ჟურნალისტის პროფესიაო, ამბობს ირაკლი ანდრონიკაშვილი: “სამწუხაროდ, მედიის წარმომადგენლები ხშირად პირდაპირი სამიზნეები არიან არაკეთილგანწყობილი ჯგუფების თუ სტრუქტურების. საჭიროა მეტი ყურადღება, მუშაობა რისკმენეჯმენტზე და თვითგადარჩენის უნარებზე”.

alt

როგორ მოიქცნენ ჟურნალისტები ექსტრემალურ სიტუაციაში


ტრენინგის ყველაზე საინტერესო ნაწილი მტრულ გარემოში მუშაობის იმიტაცია, სიმულაციური თამაშები იყო. ჟურნალისტებს ჯერ თავდამსხმელებთან გამკლავება, შემდეგ კი დაშავებულების გადარჩენა მოუწიათ.

მიუხედავად იმისა, რომ მონაწილეები თეორიულად ორი დღის განმავლობაში სწავლობდნენ, როგორ უნდა მოქცეულიყვნენ მსგავს სიტუაციებში და იცოდნენ, რომ გადასალახი დაბრკოლებები სიმულაცია იყო, კრიტიკულ სიტუაციებთან გამკლავება ჟურნალისტებისთვის მაინც გამოწვევა აღმოჩნდა. “შეიარაღებული პირების” დანახვისას, ზოგი დაიბნა და გაქცევა სცადა, ზოგმა თავდამსხმელებს გაუაზრებლად თავისი სისუსტეები უთხრა, ზოგმა კრიტიკულ სიტუაციებში პროფესია სულ დაივიწყა, ზოგმა დაშავებულისთვის დახმარების აღმოჩენა ვერ შეძლო, ზოგი კი მეტ-ნაკლებად კარგად გაუმკლავდა.

“დაბნეული და დაძაბული ვიყავი. იმდენად რეალური იყო ყველაფერი, რომ როცა დაშავებულთან მივედი, მართლა მეგონა, რომ ადამიანი უნდა გადამერჩინა”, - იხსენებს რეგიონულ მაიწყებელთა ალიანსის ჟურნალისტი ნატალი ნემსაძე.

alt

მსგავსი სიმულაციები სტანდარტული პრაქტიკაა და მრავალ ქვეყანაში ტარდება, რადგან ტრავმული გამოცდილება ყველაზე ადვილად დამახსორებადია. “რაც უფრო სტრესულია თავდასხმის, მძევლად აყვანის, შეტევის სიმულაცია, უფრო კარგად ამახსოვრდება ადამიანს და შემდეგში უფრო თავდაჯერებულია და მეტად წარმატებით შეძლებს მსგავსი სიტუაციებიდან თავის დაღწევას” - ამბობს ირაკლი ანდრონიკაშვილი.

როგორი პრაქტიკაა საერთაშორისო მედიაში

ტრენინგი კარგი შესაძლებლობა აღმოჩნდა, ერთი მხრივ, საკუთარი შესაძლებლობების შესაფასებლად და, მეორე მხრივ, იმის გასააზრებლად, თუ რამდენად არაპრიორიტეტულია მედიამენეჯერებისთვის თანამშრომლების უსაფრთხოება.

“პირველ რიგში, ორგანიზაციულ დონეზე ყალიბდება უსაფრთხოების გეგმა. თანხმდებიან პრინციპებზე, ადგენენ პროტოკოლებს, ყიდულობენ აღჭურვილობას, ავარჯიშებენ ჟურნალისტებს. შემდეგ კი თითოეულ თანამშრომელს ავალდებულებენ მიყვნენ ამ უსაფრთხოების ზომებს”, - ამბობს ერთ-ერთი ტრენერი, სააგენტო Reuters-ის ყოფილი ფოტორეპორტიორი დავით მძინარიშვილი.

მძინარიშვილი იხსენებს შემთხვევას, როდესაც ერთ-ერთი გავლენიანი მედიასაშუალების ჟურნალისტი ყირიმის ოკუპაციის გასაშუქებლად ჩავიდა და იქ აღმოჩნდა, რომ მას სპეციალური მომზადება გავლილი არ ჰქონდა. ის მაშინვე უკან გაიწვიეს და სხვა თანამშრომილთ ჩაანაცვლეს.

მსოფლიოს სხვადასხვა მედიასაშუალებას შემუშავებული აქვს წესები, რის მიხედვითაც უნდა იმოქმედონ ჟურნალისტებმა კონფლიქტურ სიტუაციებში, მტრულ გარემოში მოხვედრისას, საპროტესტო აქციების, ტერორისტული აქტების და სხვა არეულობის გაშუქებისას.

alt

საერთაშორისო მედიებში წინასწარ გაწერილი აქვთ, თუ როგორ უნდა მოემზადონ ველზე გასვლამდე, რა აღჭურვილობა იქონიონ თან, როგორ იმუშაონ უშუალოდ ადგილზე ყოფნისას, რა უნდა მოიმოქმედონ დარბევის დროს და რა რეკომენდაციები უნდა გაითვალისწინონ სხვადასხვა ტოქსიკური საშუალებებით მოწამვლისგან თავდასაცავად.

ვრცლად: უსაფრთხოების წესები და რჩევები საპროტესტო აქციების გაშუქებისას

“ხშირად რაღაც კადრს და სიუჟეტს უფრო წინ აყენებენ, ვიდრე საკუთარ ან თანამშრომლის სიცოცხლეს, რაც არასწორია” - ამბობს დავით მძინარიშვილი და დასძენს, საქართველოში ადგილობრივი მედია არასერიოზულად და ზერელედ უდგება უსაფრთხოების საკთხებსო:

“ვცდილობთ, რამენაირად დავარწმუნოთ, ავუხსნათ და დავანახოთ, რომ არის საშუალება ვიმუშაოთ უფრო უსაფრთხოდ. ისე მოვახერხოთ კადრის გადაღება და ინფორმაციის მოპოვება უსაფრთხოდ, რომ არ გადავაყოლოთ ჩვენი სიცოცხლე და ჯანმრთელობა”.
კატეგორია: ეთიკა
მას შემდეგ, რაც “ქართულმა ოცნებამ” ნარკომომხმარებლობაზე მინიშნებით გიორგი გახარიას დისკრედიტაციის მცდელობა დაიწყო, ტელეკომპანია “იმედი” ცდილობს ხელისუფლების ნარატივი გაავითაროს და გაამყაროს.

ნამდვილად ჩაიტარა თუ არა გახარიამ ნარკოტესტი - ამის დასადგენად ტელეკომპანია “იმედიმა” 22 სექტემბერს გადამღები ჯგუფი ავსტრიაში გაგზავნა. ჟურნალისტი ქეთევან ქარდავა ექიმის აედევნა და მისი და Rudolfinerhaus-ის კლინიკის სანდოობის ეჭვქვეშ დაყენებით, ცდილობდა მაყურებელი დაერწმუნებინა, რომ გიორგი გახარიას ნარკოლოგიური შემოწმება საერთოდ არ გაუვლია.

როგორ ცდილობს “იმედი” გახარიას ნარკოდამოკიდებულებაზე ეჭვების გაჩენას

ნარკოლოგიური შემოწმების საკითხი მას შემდეგ გახდა აქტუალური, რაც „ქართული ოცნების“ თბილისის მერობის კანდიდატმა კახა კალაძემ ნარკოტესტი ჩაიტარა და მერობის სხვა კანდიდატებსაც მოუწოდა შემოწმების გავლისკენ.

პარალელურად, „ქართული ოცნების“ ლიდერებმა დაიწყეს განცხადებების გავრცელება და გახარიას ნარკომომხმარებლობაზე მინიშნებების გაკეთება. 17 სექტმბერს კი პარტიის თავმჯდომარე ირაკლი კობახიძემ გახარიას პირდაპირ უწოდა “კოკაინშიკი”.

იმავე დღეს პარტიამ “საქართველოსთვის” გიორგი გახარიას ნარკოლოგიური შემოწმების პასუხი ფეისბუქზე გამოაქვეყნა. პარტიის ინფორმაციით, გახარიამ ექსპერტიზა ქალაქ ვენაში, კლინიკა Rudolfinerhaus-ში ჩაიტარა და “დეტალური კვლევების შედეგებით, არანაირი ნარკოტიკული ნივთიერებების მოხმარება არ დაუდასტურდა”.

ქართული ოცნების წევრების ნაწილმა ამ დოკუმენტის გამოქვეყნებისთანავე დაიწყეს საუბარი იმაზე, რომ რომ კლინიკა, სადაც გახარიამ ნარკოტესტი ჩაიტარა, სანდო არ არის. პარალლეურად, ამავე შინაარსის ამბების გამოქვეყნება დაიწყო ტელეკომპანია “იმედმაც”. საბოლოოდ კი ტელეკომპანიის გადამღებმა ჯგუფმა “ამბის გადამოწმება” ავსტრიის დედაქალაქ ვენაში გადაწყვიტა.

თუმცა, სანამ “იმედის” გადამღები ჯგუფი ავსტიაში ჩავიდოდა, არხმა Rudolfinerhaus-ის კლინიკის სანდოობის ეჭვქვეშ დაყენება სხვა გზით სცადა. გაავრცელა ინფორმაცია, რომ კლინიკა, რომელშიც გახარიამ კვლევა ჩაიტარა, სასამართლო ექსპერტიზის დაწესებულებათა ევროპული ქსელის, ENFSI-ის წევრი არ არის. “სამაგიეროდ გაერთიანების ღირსეული წევრია სამხარაულის ექსპერტიზის ბიურო. საინტერესოა, რატომ ენდო გახარია კერძო კლინიკაში, ნევროლოგთან გაკეთებულ ნარკოტესტს და არა სამხარაულს” - წერდა “იმედი” საჯარო მმართველობის დოქტორის, თამთა მეგრელიშვილის ფეისბუქ პოსტზე დაყრდნობით, რომელიც სოციალურ ქსელში აღარ იძებნება.

რის დადგენას ცდილობდა “იმედი” ავსტრიაში

“იმედის” გადამღები ჯგუფი ავსტრიაში 22 სექტემბერს ჩავიდა. “ინფორმაციის გადამოწმება გვსურდა, სწორედ ეს არის ჩვენი მოვალეობა” - ამ სიტყვებით დაიწყო ჟურნალისტმა გადაცემა “იმედი LIVE-ის” პირდაპირ ეთერში ჩართვა. მისი თქმით, გახარიას ნარკოლოგიური შემოწმების დასკვნის გამოქვეყნების შემდეგ ბევრი კითხვა გაჩნდა, რის გამოც ექსპერიმენტის ჩატარება და Rudolfinerhaus-ის კლინიკიდან მიღებული პასუხის ნამდვილობის გადამოწმება სცადეს.

ქეთევან ქარდავა დაჟინებით ეკითხებოდა ექიმ მუჰამედ ბაღეის, იცნობს თუ არა გახარიას, ექიმი კი უმეორებდა, რომ სამედიცინო კონფედენციალურ ინფორმაციას ვერ გასცემდა.

ჟურნალისტმა, ისევე როგორც გადაცემის წამყვანებებმა, ძალიან გაიკვირვეს, რომ ექიმი პაციენტის შესახებ ინფორმაციას არ აწვდიდა.

იმის მიუხედავად, რომ გახარიამ თავად გამოაქვეყნა დასკვნა, საერთაშორისო სტანდარტით, პაციენტის ჯანმრთელობის შესახებ ინფორმაცია კონფიდენციალურია.

ინფორმაცია საქართველოს კანონმდებლობითაც განსაკუთრებული კატეგორიის მონაცემებს მიეკუთვნება. კანონში განმარტებულია, რომ “სამედიცინო მომსახურების გამწევი ვალდებულია პაციენტის შესახებ მის ხელთ არსებული ინფორმაციის კონფიდენციალობა დაიცვას როგორც პაციენტის სიცოცხლეში, ისე მისი სიკვდილის შემდეგ”.

ჟურნალისტი ეთერში ამბობდა, ექიმი მის “მარტივ კითხვაზე განერვიულდა”: “იმდენად აფორიაქდა, რომ დაიწყო უმისამართოდ ვენის ცენტრში სიარული. ჩვენ გავეკიდეთ მას, ვდიეთ რამდენიმე წუთის განმავლობაში და ვერ მივიღეთ პასუხი” - თქვა ჟურნალისტმა, თუმცა კადრში მხოლოდ ის ჩანდა, რომ ჟურნალისტი ვენის ქუჩაში მიკროფონით მისდევს ექიმს.

ბოლოს ჟურნალისტმა თავად გამოიტანა დასკვნა: “დამრჩა ისეთი შთაბეჭდილება, რომ მან გიორგი გახარიას შესახებ არაფერი იცოდაო”.

რას (არ) ადასტურებს “იმედის” ექსპერიმენტი

ჟურნალისტი მაყურებელს უყვებოდა, რომ ექსპერიმენტის ჩაატარა და ნარკოტესტის გაკეთება იმ კლინიკაში თავადაც სცადა. თუმცა, “იქ ნარკოლოგიური განყოფილება საერთოდ არ აღმოჩნდა”. მისი თქმით, საავადმყოფოში უთხრეს, რომ ძალიან უცნაურია, რომ გახარიას ნარკოტესტის პასუხზე მათი საავამყოფოს სახელწოდება აწერია. ამ შემთხვევაშიც, ჟურნალისტის მოყოლილი ამბის დამადასტურებელი ფაქტები მაყურებელმა ვერც ნახა და ვერც მოისმინა.

“რა უხერხული სიტუაციაა, რა ბნელი ისტორიაა” - ამბობდა გადაცემის ერთ-ერთი წამყვანი მაგდა ანიკაშვილი და სიცილით ამბოდა, რომ “შეუძლებელია იმ კლინიკაში ნარკოტესტის გაკეთება”

ჟურნალისტი იმეორებდა, რომ გიორგი გახარიასგან განმარტებებს ელოდებიან, თუ “რატომ ჩაიგდო ასეთ უხერხულ სიტუაციაში თავი”. თუმცა, მთელი გადაცემის მსვლელობისას ვერ ვნახეთ მცდელობა, რომ გახარიას დაკავშირებოდნენ და მიეცათ მაყურებლისთვის ბრალდების მხარის პოზიციის მოსმენის შესაძლებლობა.
კატეგორია: ეთიკა
16 სექტემბერს, “ფორმულამ” საინფორმაციო გამოშვებაში “ექსკლუზიურად” უჩვენა მაყურებელს მკვლელობის ამსახველი დაუფარავი კადრები. გაუგებარია, რა ინფორმაციული ღირებულება ჰქონდა მაყურებლისთვის ადამიანის მკვლელობის ნახვას, გარდა რეიტინგისა და ცნობისმოყვარეობის დაკმაყოფილებისა.

რა მოხდა

15 სექტემბერს, ვერაზე ახალგაზრდა კაცი, ნიკოლოზ კვარაცხელია დაჭრეს. დაჭრილი მეორე დღეს, კლინიკაში გარდაიცვალა. ამავე დღეს “ფორმულამ” მაყურებელს აცნობა, რომ “ექსკლუზიურად მოიპოვა” სათვალთვალო კამერის მიერ გადაღებული მკვლელობის ამსახველი მასალა და ეთერში გაუშვა.

საინფორმაციო გამოშვების წამყვანმა, გურამ როგავამ არაერთხელ გააფრთხილა მაყურებელი, რომ მძიმე კადრებს იხილავდა და ამის გამო ბოდიშს იხდიდა. ვიდეოს ეთერში გაშვებას წამყვანი “საზოგადოების მაღალი ინტერესიდან გამომდინარე” ხსნიდა. თუმცა, ჟურნალისტისგან ვერ მოვისმინეთ ვერანაირი დასაბუთება, რა მაღალი საჯარო ინტერესი არსებობდა.

სენსაციურად, ყოველგვარი დასაბუთების გარეშე, მსგავსი მძიმე კადრების ჩვენება, რეიტინგს და მასის ცნობისმოყვარეობის დაკმაყოფილებას შეიძლება ემსახურებოდეს და არა მაღალ საზოგადოებრივი ინტერესს.

“ფორმულას” ექსკლუზიურად მოპოვებული ვიდეო უკვე გაავრცელდა ონლაინ მედიაშიც. ნაწილი მკვლელობის ამსახველ კადრებს ფარავს.

რა არ გაითვალისწინა "ფორმულამ"

ეთიკური ჟურნალისტიკის სახელმძღვანელოები მედიებს მოუწოდებენ, რომ  მძიმე კადრები, მხოლოდ მაღალი საზოგადოებრივი ინტერესის შემთხვევაში, მნიშვნელოვანი სარედაქციო დასაბუთებით აჩვენონ ეთერში. ასევე, გაითვალისწინონ ის პოტენციური ტრავმა, რომელიც შესაძლოა ამ მასალამ მიაყენოს მსხვერპლის ახლობლებს და საზოგადოებას. 

ეთიკური ჟურნალისტიკის სახელმძღვანელოები ხაზგასმით მიუთითებენ მედიებს, რომ კრიმინალის გაშუქებისას განსაკუთრებული სიფრთხილე უნდა გამოიჩინონ და გაიაზრონ, რის მიმართ არსებობს საჯარო ინტერესი.
  • მედია სიფრთხილით უნდა მოეკიდოს ისეთი ვიზუალური მასალის ჩვენებას, რომელზეც ასახულია ადამიანთა ტრაგედია და ტანჯვა.
  • მიზანშეწონილი არ არის დაზარალებულის, გვამისა ან დასახიჩრებული სხეულის, სისხლისა და სხვა მსგავსი სცენების ჩვენება მნიშვნელოვანი სარედაქციო დასაბუთების გარეშე.
კატეგორია: საქართველო
“ალტ ინფოს” - არხს, რომლის წამყვანები და მფლობელებიც 5 ივლისის ძალადობრივი აქციის ორგანიზატორები იყვნენ, კომუნიკაციების კომისიამ ეროვნული მასშტაბით მაუწყებლობის უფლება მისცა.

კომისიის ამ გადაწყვეტილებით, არხის ყურება მთელი საქართველოს მასშტაბით, უფასო სიგნალით ან ფასიანი პაკეტების საშუალებით იქნება შესაძლებელი.

რა მოხდა

ტელემაუწყებლობის უფლება კომუნიკაციების კომისიისგან “ალტ-ინფომ” 2020 წლის 26 ნოემბერს მიიღო. არხის ყურება აქამდე მხოლოდ “მაგთიკომისა”და “ახალი ქსელების” დაახლოებით 400 000-მდე აბონენტს და, ასევე, რუსთავის და სენაკის მულტიპლექს პლატფორმის მომხმარებლებს შეეძლოთ.

არხმა კომუნიკაციების კომისიას ავტორიზაციის მოდიფიცირების მოთხოვნით 6 სექტემბერს მიმართა და მოითხოვა მაუწყებლობის გავრცელება “სტერეო პლიუსის” მულტიპლექს პლატფორმის საშუალებით.

9 სექტემბერს კომისიამ “ალტ-ინფოს” მოთხოვნა დააკმაყოფილა და განმარტა, რომ გადაწყვეტილება მაუწყებლობის შესახებ საქართველოს კანონის შესაბამისად მიიღო.

მაუწყებლობის შესახებ საქართველოს კანონის
  • 45-ე პრიმა მუხლის მე-7 პუნქტის მიხედვით, თუ ავტორიზებულ პირს განზრახული აქვს ავტორიზებული საქმიანობის, მათ შორის, მაუწყებლობის სახეობის მოდიფიცირება, იგი ვალდებულია 7 სამუშაო დღით ადრე შეატყობინოს კომისიას.
  • 38-ე მუხლის მე-10 პუნქტის თანახმად კი, ავტორიზაციის პირობების მოდიფიცირება და მაუწყებლის ინიციატივით ავტორიზაციის შეჩერება ან გაუქმება ხორციელდება მარტივი ადმინისტრაციული წარმოების წესით.

ამავე დღეს, სხდომაზე გაირკვა, რომ “ალტ-ინფო” და “სილქნეტი” რამდენიმე თვიანი დავის შემდეგ შეთანხმდნენ და მაუწყებელი “სილქნეტის” პაკეტშიც დაემატება. რაც იმას ნიშნავს, რომ არხი “სიქნეტის” 250 000-მდე მომხმარებლისთვის ხელმისაწვდომი გახდება.

რა საფრთხეს ხედავენ იურისტები

"ალტ-ინფოსთვის" ეროვნული მაუწყებლობის უფლების მინიჭებას და, შესაბამისად, უფრო დიდ აუდიტორიაზე გასვლას, საფრთხის შემცველად მიიჩნევენ იურისტები.

საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის (GYLA) თავმჯდომარე ნიკა სიმონიშვილი ამბობს, რომ ჰომოფობიური, სიძულვილის ენის შემცველი განცხადებები, რასაც აქამდე ეთერის მეშვეობით შედარებით ვიწრო აუდიტორია ისმენდა, დღეიდან ბევრად უფრო დიდ აუდიტორიისთვის გახდა ხელმისაწვდომი:

“როცა პუბლიკა ფართოვდება, დიდია იმის შანსი, მეტ ადამიანს გაუჩნდეს ძალადობრივ ქმედებებში მონაწილეობის სურვილი” - ამბობს სიმონიშვილი.

5 ივლისის ძალადობრივი აქციიდან დღემდე

5 ივლისს, თითქმის 12 საათის განმავლობაში, “ალტ-ინფო” საგანგებოდ, უწყვეტად, პირდაპირ ეთერში აშუქებდა რუსთაველის გამზირზე მიმდინარე მოვლენებს და ხალხს ძალადობისკენ მოუწოდებდა. სიძულვილის ჯგუფები მთელი დღის განმავლობაში 53 ჟურნალისტს დაესხნენ თავს. “ალტ-ინფოს” წამყვანები ჰომოფობიურ, ქსენოფობიურ, დისკრიმინაციულ განცხადებებს თავიანთი ტელევიზიის ეთერით და იუთუბ არხით ამ დღის შემდეგაც ავრცელებენ.

“იმ მოწოდებებმა რა გავლენა მოახდინა 5 ივლისის მოვლენებზე, ეს დღემდე არ არის შესწავლილი და გამოძიებული” - ამბობს ნიკა სიმონიშვილი.

16 ივლისს პოლიციამ "ალტ-ინფოს" წამყვანების და დამფუძნებლების საცხოვრებელი სახლები გაჩხრიკა და თითოეული მათგანი განყოფილებაში დაკითხავზე გადაიყვანა. თუმცა, სამართალდამცველებმა ყველა მათგანი იმავე დღეს გამოუშვა და ამ დრომდე არც ერთის პასუხისმგებლობის საკითხი არ დამდგარა.

9 სექტემბერს, კომუნიკაციების კომისიის სხდომას ესწრებოდა მედიაკოალიციის კოორდინატორი ნათია კაპანაძეც.

„რამდენად მნიშვნელოვანია თქვენთვის, როგორც მაუწყებლის დირექტორისთვის, საკუთარი თანამშრომლების უსაფრთხოება?“ - ჰკითხა მან ალტ-ინფოს” დირექტორ შოთა მარტინენკოს, რაზეც მარტინენკომ არ უპასუხა და თქვა, რომ ვერ მიხვდა რა კავშირი აქვს კითხვას სხდომაზე განსახილველ საქმესთან.

“როდესაც ის [მარტინენკო] თავად მოუწოდებდა ხალხს ჟურნალისტებზე ძალადობისაკენ, საინტერესოა, როგორ ხედავს მომავალში [მედიის]საქმიანობას?” - გვეუბნება ნათია კაპანაძე.

“ალტ-ინფოს” დამფუძნებლების სამართლებრივი პასუხისმგებლობის მოთხოვნა

6 სექტემბერს სახალხო დამცველმა „ალტ-ინფოს“ დამფუძნებლის მიმართ სისხლისსამართლებრივი დევნის დაწყების მოთხოვნით პროკურატურას მიმართა. ომბუდსმენი მიიჩნევს, რომ საჯაროდ ხელმისაწვდომი მტკიცებულებები საკმარისია, რომ ზურაბ მახარაძისთვის ბრალის წარსადგენად დაიწყოს სისხლის სამართლებრივი დევნა ჯგუფური ძალადობის ორგანიზებისა და ძალადობისკენ საჯაროდ მოქმედების ფაქტებზე.

5 ივლისის ძალადობრივი აქციის ორგანიზატორების დასჯას 2 თვეზე მეტია უშედეგოდ ითხოვს მედია, არასამთავრობო სექტორი და სამოქალაქო საზოგადოება. ამ დრომდე არც ერთი ორგანიზატორი პასუხისგებაში მიცემული არ არის.
კატეგორია: საქართველო
“საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველომ” აჭარის ტელევიზიის ბოლო ორი წლის საქმიანობა შეისწავლა და და დაასკვნა, რომ ტელევიზიაში “კრიტიკულ ჟურნალისტებს ავიწროვებენ და დევნიან”.

ანგარიშში, სახელწოდებით, “კრიტიკული ჟურნალისტების დევნა და შევიწროება აჭარის ტელევიზიაში”, მიმოხილულია თუ როგორ დაიწყო და განვითარდა კრიზისი მაუწყებელში 2019 წლის აპრილიდან, მაშინდელი დირექტორის, ნათია კაპანაძის, იმპიჩმენტის შემდეგ. კვლევაში საუბარია “მმართველ პარტიასთან აფილირებული ხელმძღვანელობის მიერ უკანონოდ გათავისუფლებული ან შევიწროებული ათობით კრიტიკულად განწყობილი თანამშრომლის საქმეზე”.

ორგანიზაციის შეფასებით, აჭარის ტელევიზიაში გიორგი კოხრეიძის დირექტორად დანიშვნის შემდეგ, მისი საკადრო გადაწყვეტილებები მიმართული იყო არხზე კრიტიკულად განწყობილი ჟურნალისტების სამსახურიდან დათხოვისა და შევიწროებისკენ. კვლევაში ვკითხულობთ, რომ მრჩეველთა საბჭოს უმრავლესობა კი სათანადოდ არ რეაგირებს ტელევიზიაში მიმდინარე ნეგატიურ პროცესებზე და ვერ უზრუნველყოფს მენეჯმენტის ეფექტურ კონტროლს.

“საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველოს” რეკომენდაციები:

  • ხელისუფლებამ უნდა შეწყვიტოს აჭარის ტელევიზიის საქმიანობაში ჩარევა მასზე ზეგავლენის მოხდენის მიზნით;
  • აჭარის ტელევიზიის მენეჯმენტმა უნდა შეწყვიტოს კრიტიკული ჟურნალისტების შევიწროება, გათავისუფლება და უზრუნველყოს ყველა თანამშრომლის შრომითი უფლებების დაცვა და სარედაქციო საქმიანობის დამოუკიდებლობა;
  • მნიშვნელოვანია, რომ სასამართლომ დროულად განიხილოს ტელევიზიის თანამშრომლების დავები ტელევიზიის წინააღმდეგ და უზრუნველყოს მათი უფლებების ეფექტური დაცვა/აღდგენა;
  • მრჩეველთა საბჭომ შეასრულოს კანონმდებლობით დაკისრებული მოვალეობა, უზრუნველყოს მენეჯმენტის საქმიანობის ეფექტური კონტროლი და საკუთარი კომპეტენციის ფარგლებში შეისწავლოს, თუ რამდენად კანონიერად მოქმედებს მენეჯმენტი/დირექტორი.

რა ხდებოდა მანამდე

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის შეფასებით, აჭარის ტელევიზიაში საკადრო ცვლილებების შემდეგ, გარკვეულ გადაცემებში სარედაქციო პოლიტიკაც შეიცვალა. ქარტია მაუწყებლის გადაცემებს 2019 წელს რამდენიმე თვის განმავლობაში, მაუწყებლის ახალ დირექტორსა და გუნდს შორის დაპირისპირების პერიოდში, ამონიტორინგებდა.

აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებელი ქარტიის მიერ 2020 წლის 20 ივლისს „აჭარის ტელევიზიის“ მონიტორინგში აღწერილ ფაქტებსა და შედეგებს არ დაეთანხმა და თბილისის საქალაქო სასამართლოს სარჩელით მიმართა. პროცესი ერთი წლის განმავლობაში გრძელდებოდა, საბოლოოდ, თბილისის საქალაქო სასამართლომ აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის სარჩელი არ დააკმაყოფილა.
კატეგორია: ეთიკა
საბურთალოს მაჟორიტარობის დამოუკიდებელი კანდიდატი ვატო შაქარიშვილი ჟურნალისტ ვახო სანაიაზე თავდამსხმელებს ექომაგება. მის მიერ ფეისბუკზე გამოქვეყნებულ დაფინანსებულ მასალას კი მედიები მკითხველისთვის დამაბნევლად, შესაბამისი სარეკლამო მითითების გარეშე აქვეყნებენ.

რა მოხდა?

საბურთალოს რაიონის მაჟორიტარობის დამოუკიდებელი კანდიდატი, ვატო შაქარიშვილი ჟურნალისტ ვახო სანაიაზე თავდამსხმელებს ციხიდან გამოსვლის შემდეგ შეხვდა და კადრები ფეისბუქზე გამოაქვეყნა. თავის გვერდზე გამოქვეყნებულ პოსტებსა და ვიდეოში ის ვახო სანაიას “ვერშემდგარ რევოლუციონერს, თანამედროვე ბოლშევიკს” უწოდებს.

25 აგვისტოს სასამართლომ სანაიაზე თავდამსხმელები დამნაშავედ სცნო. მიუხედავად ამისა, მაჟორიტარობის კანდიდატი ვატო შაქარაშვილი მათ მედიაპატიმრებს უწოდებს და წერს, რომ “სასამართლომ უდანაშაულო ადამიანები გაასამართლა.”





თბილისის სასქალაქო სასამართლომ სანაიაზე თავდამსხემელებს 6-თვიანი პატიმრობა შეუფარდა. სამივე მათგანს ექვსი თვე წინასწარ პატიმრობაში უკვე მოხდილი ჰქონდა და ისინი სასამართლო განხილვის დღეს გათავისუფლდნენ.

უფლებადამცველი ორგანიზაციები სასამართლოს ამ გადაწყვეტილებას “ძალადობის მორიგი წახალისებად” და “კრიტიკული მედიის მიმართ აგრესიის გაზრდის საფრთხედ” აფასებენ.

მედიის არაკეთილსინდისიერი გაშუქება


საბურთალოს მაჟორიტარობის კანდიდატის, ვატო შაქარაშვილის ფეისბუკ გვერდზე გამოქვეყნებული ეს პოსტები დამატებითი დაფინანსებით (Sponsored) იყო გამოქვეყნებული.

ზოგმა ონლაინ გამოცემამ ეს მასალა ისე გამოაქვეყნა, რომ არ მიუთითა რეკლამის აღმნიშვნელი ნიშანი, ზოგმა კი ნიშნები “NS” ანდა “R” ასო დაურთო.

"აიპრესმა" და "პრაიმტაიმმა" მტკიცებით ფორმაში გამოაქვეყნეს სტატია, შინაარსით, რომ “სანაიაზე თავდამსხმელების მიმართ სასამართლომ გამამტყუნებელი განაჩენი გამოიტანა”.

"ინტერპრესნიუსმა" კი შაქარაშვილის ფეისბუკ პოსტის შინაარსი გამოაქვეყნა ნიშნით “NS”.

სარეკლამო მასალის მედიაში გამოქვეყნების წესის მიხედვით, “ხელშეკრულების ფარგლებში მომზადებული მასალებს მკითხველისთვის ადვილად შესამჩნევ ადგილას კარგად აღქმადი ზომით უნდა ჰქონდეს მკაფიო და ცხადი მინაწერი დაფინანსების შესახებ”.

სარედაქციო მასალები მკვეთრად უნდა გაიმიჯნოს მარკეტინგული, სარეკლამო და სპონსორის მიერ დაფინანსებული მასალებისაგან. სხვა შემთხვევაში მკითხველისთვის დამაბნეველია, ჟურნალისტურ მასალას კითხულობს თუ დაფინანებულს.

რა ხდებოდა მანამდე?

ტელეკომპანია “ფორმულას” ტელეწამყვან ვახო სანაიას 25 თებერვალს თბილისში, წყნეთის ქუჩაზე დაესხნენ თავს. ჟურნალისტი მომხდარს პროფესიულ საქმიანობას უკავშირებს და ამბობს, რომ თავდამსხმელებს აგრესია მის, როგორც მედიის წარმომადგენლის, მიმართ ჰქონდათ.

25 აგვისტოს ვახო სანაიაზე თავდამსხმელი 3 პირი სასამართლომ დამნაშავედ ცნო და მინიმალური სასჯელი - 6 თვიანი პატიმრობა შეუფარდა. ბრალდებულები დაკავების შემდეგ წინასწარ პატიმრობაში იყვნენ, რაც სასჯელის მოხდად ჩაეთვალათ. შესაბამისად, სასჯელაღსრულების დაწესებულებას 25 აგვისტოს დატოვეს
კატეგორია: ვიდეო
რა არის პოდკასტი, რა კავშირი აქვს სტივ ჯობსს ტერმინის დამკვიდრებასთან, რა განასხვავებს პოდკასტებს რადიოსგან, როდის გახდა პოპულარული და როგორია მისი მომავალი - ამ კითხვებზე პასუხს ჩვენს ვიდეოში გაიგებთ:



ან წაიკითხეთ სტატია: რა შუაშია კურტ კობეინი და სტივ ჯობსი პოდკასტებთან
კატეგორია: საქართველო
ჟურნალისტ ვახო სანაიაზე თავდამსხმელები ციხეს ტოვებენ. სანაია ამბობს, რომ სასამართლომ “მწვანე შუქი აუნთო ჟურნალისტებზე ძალადობას”. უფლებადამცველები კი მიიჩნევენ, რომ სასჯელი ადეკვატური არ არის და სასამართლოს გადაწყვეტილება კრიტიკული მედიის მიმართ აგრესიას ახალისებს.

"დაუსჯელობის სინდრომი"

25 აგვისტოს ვახო სანაიაზე თავდამსხმელი 3 პირი სასამართლომ დამნაშავედ ცნო და მინიმალური სასჯელი - 6 თვიანი პატიმრობა შეუფარდა. ბრალდებულები 25 თებერვალს დააკავეს და მას შემდეგ წინასწარ პატიმრობაში იყვნენ, რაც სასჯელის მოხდად ჩაეთვალათ. შესაბამისად, სასჯელაღსრულების დაწესებულებას დღეს ტოვებენ.

“სასამართლო დამონებულია”, “თავდასხმა დანაშაულია”, “მოძალადეების ადგილი ციხეშია” - მსგავსი შინაარსის ბანერებით სასამართლოს წინ ჟურნალისტებმა მოსამართლის გადაწყვეტილება გააპროტესტეს. “ეს ქმნის ქვეყანაში დაუსჯელობის სინდრომს. ამ დაუსჯელობის სინდრომმა გამოიწვია 5 ივლისი”, - ამბობს ვახო სანაია "ფორმულასთან" საუბრისას.

მისი ადვოკატი ედუარდ მარიკაშვილი მიიჩნევს, რომ “სასჯელი ადეკვატური არ არის”.

სასჯელს არ ეთანხმებიან თავდამსხმელები. მათი ადვოკატი "ფორმულასთან" ამბობს, რომ უდანაშაულოები არიან და სასამართლოს გადაწყვეტილების გასაჩივრებას აპირებენ.

როგორ აფასებენ სასამართლოს გადაწყვეტილებას უფლებადამცველები

„აქამდე ვინმეს თუ შეიძლებოდა სასამართლოსი შეშინებოდა, ეგ შიშიც გაქრება. ეს არის მედიაზე ძალადობის მორიგი წახალისება”, - ასე აფასებს საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის თავმჯდომარე ნიკა სიმონიშვილი.

კოალიცია მედია ადვოკატირებისთვის წევრი ორგანიზაციები კი მიიჩნევენ, რომ ვახო სანაიას საქმეზე მართლმსაჯულება სათანადოდ არ აღსრულებულა. ჟურნალისტისა და მის ოჯახის წევრებზე თავდასხმის ფაქტისადმი სასამართლოს რბილი დამოკიდებულება კი წარმოადგენს კრიტიკული მედიის მიმართ აგრესიის გაზრდის კიდევ ერთ საფრთხეს.

რა მოხდა

ტელეკომპანია “ფორმულას” ტელეწამყვან ვახო სანაიას 25 თებერვალს თბილისში, წყნეთის ქუჩაზე დაესხნენ თავს. ჟურნალისტი მომხდარს პროფესიულ საქმიანობას უკავშირებს და ამბობს, რომ თავდამსხმელებს აგრესია მის, როგორც მედიის წარმომადგენლის, მიმართ ჰქონდათ.


მთავარი ფოტო: "ფორმულა"
კატეგორია: ეთიკა
მას შემდეგ, რაც ოლიმპიური ჩემპიონი ზურაბ ზვიადაური მკვლელობის ბრალდებით დააკავეს, ონლაინ მედიის ნაწილი უკონტექსტოდ აქვეყნებს სპორტსმენის მიერ სავარაუდოდ ჩადენილი დანაშაულის გამამართლებელ ციტატებს.

რა მოხდა

16 აგვისტოს ურთიერთშელაპარაკების ნიადაგზე კახეთში, წინანდალში 3 ადამიანი მოკლეს. მათ შორის, ერთ-ერთი გარდაცვლილი ოლიმპიური ჩემპიონისა და ყოფილი დეპუტატის ძმა - ზვიად ზვიადაური იყო. მეორე დღეს, პოლიციამ ერთ-ერთი გარდაცვლილის მკვლელობის ბრალდებით ზურაბ ზვიადაური დააკავა. 18 აგვისტოს კი პროკურატურამ ზვიადაურს ბრალი წარუდგინა და წინასწარი პატიმრობა შეუფარდა.

ამბის გახმაურებიდან მალევე ზვიადაურს არაერთი ცნობილი ადამიანი დაუდგა თავდებში. პარლამენტის ყოფილმა დეპუტატმა ზაქარია ქუცნაშვილმა სასამართლოს ისიც კი შესთავაზა, რომ ბრალდებული ციხის ნაცვლად მის სახლში ყოფილიყო პატიმრობაში - “თუ რამეს დააშავებს, მე ვიქნები პასუხისმგებელიო”.

დანაშაულის გამამართლებელი გაშუქება მედიაში

მას შემდეგ, რაც გაირკვა, რომ მკვლელობის საქმეში ოლიმპიური ჩემპიონის სახელიც ფიგურირებს, სხვადასხვა ტიპის მედიასაშუალებამ ზვიადაურის მიერ სავარაუდოდ ჩადენილი დანაშაულის გამამართლებელი გაშუქება დაიწყო.

მედიები უკონტექსტოდ აქვეყნებენ ზვიადაურის გულშემატკივრების სოციალური ქსელების პოსტებს, სადაც ისინი წერენ, რომ როდესაც “კაცს თვალწინ ღვიძლ ძმას და ორი მეგობარს დაუცხრილავენ”, ის შოკშია და მის ადგილზე შეიძლება სხვას “ბევრად უარესი გაეკეთებინა“.

გარდა ამისა, ახლობლების, მეგობრების, მხარდამჭერების ყველაზე ემოციური, გამამართლებელი კომენტარები, მტკიცებით ფორმაში, გამოცემებს სათაურებშივე გამოაქვთ.

მაგალითად:

ამბის მეორეხასრისხოვან დეტალებზე ყურადღების გამახვილებით, ახლობლების, მეგობრების და გულშემატკივრების ემოციური პოსტებისა და გამამართლებელი კომენტარების უკონტექსტოდ გაშუქებით, მედია ისეთ განწყობას ქმნის საზოგადოებაში, თითქოს, ზვიადაურის მიერ სავარაუდოდ ჩადენილ მკვლელობას გამართლება აქვს და მან პასუხი არ უნდა აგოს. მედიამ კი თავი უნდა შეიკავოს დანაშაულის გამართლებისგან.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს წევრი, მედიაექსპერტი ზვიად ქორიძე ამბობს, რომ მსგავსი გაშუქება ქმნის განწყობას, თითქოს, სახელოვანმა სპორტსმენმა პასუხი არ უნდა აგოს და მისი წარმატებები უნდა იყოს ინდულგენცია მისი თავისუფლებისათვის.

“არ მიმაჩნია პრობლემად, თუ ვიღაც საჯარო პირი სოციალურ ქსელში დაწერს, რომ “აბა თქვენ როგორ მოიქცეოდით, ძმა რომ მოეკლათ” და გაამართლოს ძმის მკვლელის მკვლელობა. სამწუხაროა, რომ ასეთი საჯარო პირები გვყავს, რომლებსაც ასეთი არქაული, არასამართლებრივი აზროვნება აქვთ.,მაგრამ ეს მათი ნებაა. თუმცა მედიამ ეს აზრი არ უნდა შესთავაზოს აუდიტორიას, როგორც მედიაპროდუქტი” - ამბობს ქორიძე.

ქორიძე მიიჩნევს, რომ მსგავსი გაშუქება სამართლებრივი სახელმწიფოს როლს აკნინებს, ამიტომაც მედიას აქვს სამოქალაქო პასუხისმგებლობა, რომ ხელი არ შეუწყოს მსგავსი აზრების ტირაჟირებას.

“მსგავსი აზრების კრიტიკული ანალიზის გარეშე გავრცელება, იმის მანიშნებელია, რომ ეთანხმები ამ პოზიციას. აქ უკვე მედია ხდება ამ მოსაზრების არა მარტო გამტარი, არამედ - მხარდამჭერი. ეს კი ნიშნავს რომ მიკერძოებული ხარ.”
კატეგორია: საქართველო
ჟურნალისტმა თეონა ცხომელიძემ “რუსთავი 2” დატოვა. მისი თქმით, მიზეზი, სარედაქციო პოლიტიკის ცვლილებაა. ერთი კვირის განმავლობაში ეს უკვე მეორე შემთხვევაა, როდესაც ჟურნალისტი “რუსთავი 2-ს” ამ მიზეზით ტოვებს.

“მივდივარ “რუსთავი 2-დან”, რადგან ვეღარ ვხედავ ჩემს თავს ამ არხზე. არ ვეთანხმები სარედაქციო პოლიტიკას, რომელიც ბოლო პერიოდში მნიშვნელოვნად შეიცვალა, რომელიც მიუღებელია ჩემთვის და რომელიც მაყურებლისთვისაც საგრძნობია”, - დაწერა ცხომელიძემ ფეისბუკის პირად გვერდზე.

"რუსთავი 2-სა" და "პრაიმტაიმის" ჰოლდინგის ერთ-ერთ დირექტორი ვაკო ავალიანი ამბობს, რომ მისთვის, თეონა ცხომელიძის არხიდან წასვლის რეალური მიზეზები უცნობია: „გრძელდება იგივე სარედაქციო პოლიტიკა, რაც აქამდე იყო. არხი გადასულია საარჩევნო რეჟიმზე და ყველა პარტიის საარჩევნო აქტივობა შუქდება”, - ამბობს ვაკო ავალიანი.



11 აგვისტოს “რუსთავი 2” დატოვა ჟურნალისტმა გურამ როგავამაც. მან თქვა, რომ 5 ივლისის მოვლენების შემდეგ, არხის საინფორმაციო პოლიტიკა, ხედვა და მიდგომები მისთვის მიუღებლად შეიცვალა.

ვაკო ავალიანი ამბობს, რომ არ გააკეთებს კომენტარს იმაზე, თუ რას ასახელებენ თანამშრომლები არხიდან წასვლის მიზეზად: “ჩემი თანამშრომლები ჩემთან სხვას ამბობენ და რომ მიდიან მერე სხვა განცხადებებს ვისმენ ხოლმე, რაც გასაოცარია. “რუსთავი 2” აშუქებდა და აშუქებს ყველა პოლიტიკური სუბიექტის წინასაარჩევნო პროცესს და აქტივობას. ვინ რას ამბობს, სიმართლე რომ გითხრათ, ეგ ნაკლებად მნიშვნელოვანია, მთავარია, ეთერში რა გადის“.

გურამ როგავა “რუსთავი 2-დან” ტელეკომპანია "ფორმულაში" გადავიდა. თეონა ცხომელიძემ კი დაწერა, რომ “სახლში მიდის”.
კატეგორია: საქართველო
11 აგვისტოს ჟურნალისტმა გურამ როგავამ ტელეკომპანია “რუსთავი 2“ დატოვა. მისი თქმით, 5 ივლისის მოვლენების შემდეგ, არხის საინფორმაციო პოლიტიკა, ხედვა და მიდგომები მისთვის მიუღებლად შეიცვალა.

ცვლილება არხის პოლიტიკაში

ერთი თვის წინ, 11 ივლისს, გადაცემა “პოსტსკრიპტუმის” პირდაპირ ეთერში გურამ როგავამ დახია ფურცლები. მან გადაცემაშივე განმარტა, რომ ეს სიმბოლურად “ხელისუფლების მხრიდან კონსტიტუციის თავზე გადახევას” განასახიერებდა.

ამ ფორმით მან 5 ივლისს სიძულვილის ჯგუფების მხრიდან ათობით ჟურნალისტზე თავდასხმა გააპროტესტა. როგავა ამბობს, რომ ამ გადაცემის შემდეგ არხზე "ბევრი დისკომფორტი შეექმნა".

“არ მომწონს საინფორმაციო პოლიტიკა, რომელიც ახლა არის რუსთავი 2-ზე. პირადად ჩემი დამოკიდებულებაა, რომ დღეს არხის პოლიტიკა არის დაუბალანსებელი და არ მომწონს ის, რაც ახლა ხდება კურიერში”, - ამბობს როგავა.

2019 წლიდან სხვადასხვა დროს როგავას "რუსთავი 2-ზე" კვირის მთავარი საინფორმაციო გადაცემა “პოსტსკრიპტუმი”, "კურიერი" და ტოქშოუ “ღამის კურიერი” მიჰყავდა. გადაცემები ბოლო ერთი წლის განმავლობაში ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მედიის მონიტორინგის ანგარიშებში შეფასებული იყო, როგორც დაბალანსებული.

“ჩვენი ნიშა იყო, ვყოფილიყავით თანაბრად კრიტიკულები ყველას მიმართ. დღეს, ჩემი სუბიექტური დამოკიდებულებით, არხზე ეს შეუძლებელი გახდა”, - ამბობს როგავა.

PS-ის ფორმატის ცვლილება

გურამ როგავა ჰყვება, რომ "რუსთავი 2-სა" და "პრაიმტაიმის" ჰოლდინგის ერთ-ერთ დირექტორად ვაკო ავალიანის დანიშვნის შემდეგ გადაწყდა, რომ გადაცემა "პოსტსკრიპტუმის" ფორმატი შეცვლილიყო და ვალიანმა მას ახალი პოლიტიკური ტოქშოუს - “PS არჩევნების” გაკეთება შესთავაზა.

როგავა თავდაპირველად ამ ცვლილებას დათანხმდა, რადგან მიიღო პირობა, რომ არჩევნების შემდეგ გადაცემა ძველ ფორმატს დაუბრუნდებოდა.“ამას ღიად არ მეუბნებიან, მაგრამ როგორც გავარკვიე, გადაწყვეტილი იყო გადაცემის დახურვა და დირექტორის მხირდანაც იყო დახურვაზე მითითება”, - ამბობს ჟურნაალისტი.

“პოსტსკრიპტუმის” სეზონის ბოლო გადაცემა 8 აგვისტოს უნდა გასულიყო, მაგრამ ის ეთერში 25 ივლისის შემდეგ არ გასულა. როგორც როგავა გვიყვება, მას მოულოდნელად შეატყობინეს, რომ “შვებულებაში უნდა გასულიყო, რადგან არხზე მთავრდებოდა სეზონი და გადაცემა ეთერში ვეღარ გავიდოდა.”

პარალელურად, დაიშალა "პოსტსკრიპტუმის" გუნდიც - „თომა ჩაგელიშვილი მენეჯმენტმა დოკუმენტურ ფილმებზე გადაიყვანა, ხოლო ჟურნალისტ გიორგი ქორქიას დილის გადაცემაში გადასვლა შესთავაზეს“.

რას ამბობენ “რუსთავი 2-ში”

ვაკო ავალიანმა ჩვენს ზარებს და შეტყობინებებს არ უპასუხა. მაუწყებლის დირექტორი პაატა სალია კი ამბობს, რომ მას შემდეგ, “რუსთავი 2-ისა” და “პრაიმტაიმის” გაერთიანების შემდეგ ყოველდღიურ მენეჯმენტში და სარედაქციო ნაწილში ჩართული აღარ არის.

“არასდროს ყოფილა ჩემგან რაიმე მის განცხადებასა თუ პოზიციასთან ოდესმე რაიმე კრიტიკული შენიშვნა. როდესაც აქტიურად ვიყავი მენეჯმენტში ჩართული, ვერც ერთი ჟურნალისტი ვერ იტყვის, რომ მე როდისმე რაიმე ფორმით შევუზღუდე მათი გამოხატვის თავისუფლება ან რაიმე მითითება მივეცი და ა.შ. მე მხოლოდ ის ინფორმაცია მაქვს, რომ გურამმა თვითონ დაწერა განცხადება და გადადის სხვა არხზე” - გვიპასუხა სალიამ კითხვაზე, თუ რამდენად მისაღები იყო მისთვის თავისი თანამშრომლის მიერ 5 ივლისის შემდეგ ღიად დაფიქსირებული პოზიცია.

გურამ როგავა ამბობს, რომ სხვა ტელევიზიებიდან შემოთავაზები აქვს, მაგრამ საბოლოო შეთანხმების შემდეგ გაასაჯაროვებს თუ სად გადავა. ინტერვიუდან რამდენიმე საათში კი მან "რადიო თავისუფლებასთან" განაცხადა, რომ ტელეკომპანია "ფორმულაში" გადადის სამუშაოდ.
კატეგორია: საქართველო
ტოქშოუ „კვირის ინტერვიუს“ წამყვანი, ჟურნალისტი ირაკლი აბსანძე საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხიდან, 9 აგვისტოს გაათავისუფლეს. გენერალური დირექტორის თინათინ ბერძენიშვილის ბრძანებაში განმარტებულია, რომ შრომითი ხელშეკრულების შეწყვეტის საფუძველი აბსანძის მხრიდან მაუწყებლის ქცევის კოდექსის დარღვევაა. თავად ჟურნალისტი კი მიიჩნევს, რომ მისი გათავისუფლების “მთავარი თუ არა, ერთ-ერთი მიზეზი, კრიტიკული სარედაქციო პოლიტიკა გახდა”.

რა გახდა გათავისუფელბის საფუძველი - რა წერია ბრძანებაში

პირველი არხის გენერალური დირექტორის ბრძანებაში აბსანძის გათავისუფლების მიზეზებად მაუწყებლის ქცევის კოდექსის შემდეგი მუხლებია მოყვანილი:

მათ შორის არის სოციალური ქსელების გამოყენების წესების მე-7, მე-10, მე-14 და მე-15 მუხლების დარღვევა. ამ წესების მიხედვით, პირველი არხის თანამშრომელს სოციალურ ქსელში აქტივობისას ეკრძალება არანორმატიული ლექსიკის, სიძულვილის ენის გამოყენება, პოლიტიკური პრეფერენციების საჯაროდ გამოხატვა და მაუწყებლის რეპუტაციის დამაზიანებელი ინფორმაციის გავრცელება.

გარდა სოციალურ ქსელში ქცევის წესების დარღვევისა, მაუწყებელი აბსანძის გათავისუფლების ერთ-ერთ საფუძველად “საზოგადოებრივი მაუწყებლის ქცევის კოდექსის” 22-ე მუხლსის დარღვევასაც ასახელებს, რაც გულისხმობს, რომ მაუწყებლის თანამშრომლებს, ხელმძღვანელის ნებართვის გარეშე, ეკრძალებათ კონკურენტ მედიასაშუალებაში გამოჩენა და მონაწილეობა, ასევე, ანაზღაურებით ან უსასყიდლოდ მუშაობა.

სხვა მედიასთან თანამშრომლობის შესახებ აბსანძე ამბობს, რომ ორი ბლოგი გამოაქვეყნა ონლაინ გამოცემა “პუბლიკაში”, რომელსაც პირველი არხის კონკურენტად არ მიიჩნევს და ამბობს - „პირველი არხის” ვებგვერდზე არ შემეძლო თვალსაზრისების წერა, არ აქვთ ბლოგების განყოფილებაო.

რა უძღოდა წინ მაუწყებლიდან გათავისუფებას

ჟურნალისტ ირაკლი აბსანძეს საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხიდან გათავისუფლებამდე რამდენიმე კვირით ადრე, ახალი და მიმდინარე ამბების დირექტორის, გიორგი გვიმრაძისგან ორჯერ მიუვიდა გაფრთხილების წერილი. პირველად საქმე ეხებოდა მის განცხადებას, როდესაც გაემიჯნა დავითგარეჯის შესახებ საზოგადოებრივი მაუწყებლის მიერ გადაღებულ საგამოძიებო ფილმს.

“ვფიქრობ, რომ ამ ფილმმა წაახალისა სიძულვილი. მეორე შემთხვევა კი ეხებოდა 5-6 ივლისის მოვლენების შემდეგ ჩემს აქტივობას სოციალურ ქსელში და ზოგადად”, - ამბობს ირაკლი აბსანძე.

5-6 ივლისს დაწყებულ პროტესტს ირაკლი აბსანძე ფეისბუკით უჭერდა მხარს, “ტვ პირველის” ოპერატორ ლექსო ლაშქარავას გარდაცვალების შემდეგ, კი ის აქტივისტებს შეუერთდა. აბსანძე სოციალურ ქსელში ღიად აკრიტიკებდა საქართველოს ხელისუფლებას და შეურაცხმყოფელი ტერმინოლოგიით იხსენიებდა სამთავრობო უწყებებს.

აბსანძე ამბობს, რომ ამის საშუალებას ქვეყანაში შექმნილი “სრულიად არაორდინალური ვითრება აძლევდა”, როდესაც ათობით ჟურნალისტს სიძულვილის ჯგუფები დაესხნენ თავს:

“ასეთ დროს, “რომის პაპზე მეტად კათოლიკეები ვერ ვიქნებბოდით” და ეს გვიხსნის ხელს საქართველოს მოქალაქეებს, პროფესიის მიუხედავად, გამოვხატოთ ჩვენი აზრი იმ ფორმით და იქ, სადაც საჭიროდ მივიჩნევთ და სადაც ეფექტური იქნება.”

26 ივნისს, გიორგი გვიმრაძე თავის მოხსენებით ბარათში მაუწყებლის დირექტორს მიმართავდა და წერდა, რომ ირაკლი აბსანძის “განცხადებები/პოსტები ცდება სიტყვისა და აზრის თავისუფალი გამოხატვის უფლებას და აზიანებს საზოგადოებრივი მაუწყებლის საქმიან რეპუტაციას, შეურაცხყოფს ჟურნალისტის პროფესიასა და მესამე (მათ შორის პოლიტიკური თანამდებობის) პირებს, მაუწყებლის ხელმძღვანელ პირებსა და ცალკეულ თანამშრომლებს, ახდენს საზოგადოებრივი მაუწყებლის, როგორც მედია ინსტიტუტის დისკრედიტაციას, ასევე მაუწყებლის მიმართ საზოგადოებრივი აზრის ფორმირებასა და არხისადმი ნდობის ჩამოყალიბების პროცესზე მკვეთრად უარყოფით გავლენას”.

ირაკლი აბსანძე ამ გაფრთხილების მიღებიდან 2 კვირაში გაათავისუფლეს სამსახურიდან.

რას უკავშირებს ჟურნალისტი გათავისუფლებას

“კარგა ხანია ეკალივით ვარ მაუწყებელში” - ამბობს ირაკლი აბსანძე და სამსახურიდან გათავისუფლებას “თავის კრიტიკულ სარედაქციო პოლიტიკას” მიაწერს.

ის იხსენებს, რომ მის გადაცემაში ბოლო სეზონების მანძილზე ხელისუფლების წარმომადგენლები არ დადიოდნენ, მაშინ, როდესაც ისინი მუდმივად სტუმრობდნენ საინფორმაციო სამსახურის უფროსის, გიორგი გვიმრაძის გადაცემას.

მისი თქმით, პირველი არხის ხელმძღვანელობამ კანონი მის გასათავისუფლებლად "სათავისოდ განმარტა" და აპირებს, მაუწყებლის გადაწყვეტილება სასამართლოში გაასაჩივროს, რაზეც იურისტები უკვე მუშაობენო.

გიორგი გვიმრაძესთან და თინათინ ბერძენიშვილთან დაკავშირება არაერთხელ ვცადეთ. მაუწყბელის დირექტორმა ჩვენს ზარებს და შეტყობინებებს არ უპასუხა, გიორგი გვიმრაძემ კი, “მოუცლელობის გამო”, ჩვენთვის ზეპირ ანდა წერილობით კითხვებზე საპასუხოდ დრო ვერ გამონახა.
კატეგორია: ინტერვიუ
  • "5 ივლისი არის ყველა თარიღზე მძიმე, რომელიც ამ ქვეყანას ჰქონია."
  • "ჩემთვის ყველაზე მძიმე ის იყო, რომ ხელისუფლების უმოქმედობას ვუყურებდი."
  • "აგრესიული რიტორიკით ხელისუფლება აჩვენებს, რომ მოძალადე ჯგუფების მოკავშირეები არიან."
  • "მინდა, რომ ეს მძიმე პერიოდი პროფესიულად სწორად გადავიტანოთ."
დღეს საქართველოში ჟურნალისტების დიდი ნაწილი პროტესტის რეჟიმში მუშაობს. 11 ივლისს ტელეწამყვანები ხალხს სტუდიების ნაცვლად, პარლამენტის წინ, საპროტესტო აქციის სცენიდან, პრემიერ მინისტრის გადადგომის მოთხოვნით მიმართავდნენ. „ტვ პირველის“ ჟურნალისტი, დიანა ტრაპაიძე გვესაუბრება ჟურნალისტების საპროტესტო რეჟიმზე და იმაზე, თუ როგორ აპირებს მედია მუშაობის გაგრძელებას.

რა შეცვალა 5-მა ივლისმა თქვენთვის, როგორც ჟურნალისტისთვის?

ძალიან მძიმე დღე იყო ჩემთვის, არა მხოლოდ როგორც ჟურნალისტისთვის, როგორც ამ ქვეყნის მოქალაქისთვის. პირველსავე წუთებში გამიჩნდა განცდა, რომ რაღაც სახელმწიფო გადატრიალების მსგავსს ვადევნებდით თვალს. რამდენიმე დღის შემდეგ, ორმა ევროპარლამენტარმა თქვა, რომ ეს იყო [სახელმწიფოს მხრიდან] გამაოგნებელი უმოქმედობა და მართლაც, ჩემთვის ყველაზე მძიმე და ყველაზე დიდი შოკი ის იყო, რომ ხელისუფლების უმოქმედობას ვუყურებდი.

ჩემი მუდმივი პერსონალური შიში იყო ის, რომ არასდროს დამერღვია პროფესიული წონასწორობა. იმ დღეებში კი ყველაზე ნაკლებად ამაზე ვფიქრობდი. ეს იყო მთავარი ცვლილება, ჩემში რაც დავინახე. მომეხსნა მუდმივი შიში, რომ რაღაც ჟურნალისტური წონასწორობა არ დამრღვეოდა.

2007 წლის 7 ნოემბერს ტელეკომპანია „იმედში“ მუშაობდით. რით არის უფრო მძიმე 5 ივლისი?

5 ივლისი არის ყველა თარიღზე მძიმე, რომელიც ამ ქვეყანას ჰქონია. 7 ნოემბერი, 26 მაისი, 20 ივნისი... - ამ თარიღებზე მძიმეა. იმიტომ, რომ მაშინ სახელმწიფოს ვხედავდით, როგორც ლეგიტიმური ძალის მქონეს, რომელიც ძალადობდა. მაგრამ ამ შემთხვევაში, ჩვენ ვიხილეთ ბრბოს ძალადობა და სახელმწიფოს უმოქმედობა. სახელმწიფო უყურებდა, თუ როგორ მოვიდა სისრულეში მის მიერვე წაქეზებული, წახალისებული ამბავი.

5 ივლისი - ეს იყო დღე მთელი მედიის წინააღმდეგ. ამ დღეს გალახეს ეს პროფესია და თან სურთ, რომ ხელები დაიბანონ. ამ ტიპის ფლიდობასთან გვაქვს საქმე. კოლეგები იხსენებენ, რომ გვეგონა ვერ გადავრჩებოდით, რადგან არავინ იყო ჩვენი დამცველიო. 7 ნოემბერს მეც მქონდა ეს განცდა, რომ ცოცხალი ვერ გავიდოდი სტუდიიდან, როდესაც ავტომატიანები შემოვარდნენ ტელევიზიაში. მაშინ ჩვენ ვნახეთ ხელისუფლების ძალადობა და ახლა კი ხელისუფლების წაქეზება და უმოქმედობა.

როგორ ფიქრობთ, როგორ შეიცვალა ამ დღის მერე მედიაგარემო საქართველოში ჟურნალისტების უსაფრთხოების კუთხით?

ვერ ვიტყვი, რომ ამ პროფესიის წარმომადგენელს ამ ქვეყანაში ოდესმე შეეძლო განსაკუთრებულად უსაფრთხოდ ეგრძნო თავი. მით უმეტეს, როცა ჟურნალისტი კრიტიკულია. ბოლო რამდენიმე წელია სტუდიაში ვმუშაობ, ეს კი განსაკუთრებულ საფრთხესთან არ არის დაკავშირებული. მაგრამ ყველა ვხედავთ, რა გამოწვევები აქვთ ველზე მომუშავე ჟურნალისტებს, როდესაც არიან აგრესიის, ძალადობის, უპასუხობის, შეურაცხყოფის მსხვერპლნი.

ამ დღეებში, ძალიან ბევრი ჩემი კოლეგა ამბობდა, ომის დროსაც კი პრესის ნიშანი გვიცავსო; დღეს კი ისე ხდება, რომ პრესის ნიშანი საფრთხეა - აგრესიის მსხვერპლი ხდები მხოლოდ იმის გამო, რომ მედიას წარმოადგენ.

5 ივლისს ეთერში თქვით, რომ რაც მოხდა საპატრიარქოს და ხელისუფლების სინდისზეა. თქვით, რომ ამ დღეს მათ “აუნაზღაურებლად დააზიანეს ქვეყანა და მისი მომავალი”. რატომ ფიქრობთ ასე?

ცოტა უჩვეულო იყო ჩემთვის, რომ აქციაზეც გამოვდიოდი და ვამბობდი - აქ იმიტომ ვარ, რომ ნორმალური ქვეყანა მინდა-მეთქი. ეს იმას ნიშნავს, რომ ეკლესიის და რწმენის სახელით არ უნდა ძალადობდნენ ადამიანებზე, უმცირესობების უფლებები დაცული უნდა იყოს. ძალიან მინიმალური სტანდარტითაც რომ მივუდგეთ, ხელისუფალი, რომელიც არ და ვერ იცავს თავისი ქვეყნის მოქალაქეებს, თავად უნდა გრძნობდეს პოლიტიკურ პასუხისმგებლობას, სულ რომ ერთი კაციც არ იდგეს ქუჩაში და ერთ ადამიანსაც უჩნდებოდეს პროტესტი. წარმოუდგენელია, როდესაც ხელისუფალი, რომელიც მოქალაქეების წინაშეა ვალდებული, ვერ გრძნობს პასუხისმგებლობას.

დღეს ჟურნალისტები აქციაზე დგახართ. 11 ივლისს პარლამენტის წინ, მიკროფონთან ამბობდით, “როგორ მოახერხეთ, რომ სცენაზე ვდგავარ და ვამბობ, მთავრობა უნდა წავიდეს-მეთქი?!“ როგორია, როდესაც ჟურნალისტს აქციის ტრიბუნიდან უხდება პოლიტიკური განცხადებების გაკეთება?

ეს ჩვენთვის ნამდვილად არ არის კომფორტული სიტუაცია. ჩემთვის მართლაც წარმოუდგენელი იყო, რომ აქციაზე სიტყვით გამოვსულიყავი. მაგრამ, მიმაჩნდა, რომ 5 ივლისი ისეთი წყალგამყოფი დღე იყო, რომ პირველ რიგში, როგორც ამ ქვეყნის მოქალაქეებს და მერე როგორც ჟურნალისტებს, რომლებიც დიდი ხანია ამ ქვეყნის „აღმწერები“ ვართ, ძალიან მკაფიო პოზიცია უნდა დაგვეფიქსირებინა ამ პროცესებთან დაკავშირებით.

ეს არ ნიშნავს ჩვენს პროფესიულ მოვალეობაზე უარის თქმას. მე მუშაობას ვაგრძელებ და ვფიქრობ, რომ ეს გამოწვევაა, რომელიც უნდა გავიაროთ სწორად. ისე, რომ არ ავცდეთ ჩვენს მთავარ საქმეს.

ძალიან ბევრს ვფიქრობ, ბევრს ვღელავ და მინდა, რომ ეს მძიმე პერიოდი პროფესიულად სწორად გადავიტანოთ.

ჩვეულ ამპლუაში აღარ ხართ, ფიქრობთ, რომ ეს იყო ერთადერთი გზა და სხვა გამოსავალი არ დაგიტოვათ მთავრობამ?

ფოტოგრაფების საქმე მახსენდება [2011 წელს ოთხი ფოტოჟურნალისტი ჯაშუშობის ბრალდებით დააკავეს]. მაშინ 8-10 ადამიანი ვიდექით ხოლმე აქციაზე, დღეს კი ბევრად მეტნი ვართ. ნამდვილად, ისეთი უჩვეულოა, როდესაც პროტესტის ავანგარდში ვხედავ ჩემს კოლეგებს. მაგრამ, წარმოიდგინეთ, პირველ რიგში, ჟურნალისტებს შეეხო ეს დღე. დავინახეთ, რომ ეს იყო ანგარიშსწორება, ორგანიზებული შეტევა მედიაზე.

ხელისუფლების განცხადებებით მივედით აქამდე - “რიტორიკა გადააწყვეთ, თქვენ ხართ ზონდერები, ნაციონალებიო”, რომ გვეძახდნენ. გახსოვთ, ალბათ, ირაკლი კობახიძე ნინო ჟიჟილაშვილს როგორ ეუბნებოდა პირდაპირ ეთერში „ნაციონალი ხარო“. ან როგორ მიყვიროდა მიშა ყაველაშვილი ეთერში - აი, სწორედ ასე, ნელ-ნელა მივედით 5 ივლისამდე.

როგორ აფასებთ ხელისუფლების წარმომადგენლების გადაწყვეტილებას, არ დაელაპარაკონ აქციებში მონაწილე მედიების ჟურნალისტებს?

ისედაც არ დადიოდნენ ჩვენს ეთერებში, ისედაც აგდებით და ამრეზით პასუხობდნენ ჩვენს კითხვებს, ისედაც უფსკრული გააჩინეს ჟურნალისტებთან ურთიერთობაში. ეს არის მათი მეთოდი.

ხშირად გეუბნებოდნენ, პოლიტიკური მხარე ხართო. მართლა არ მესმის, როგორ ამბობენ ამას. ამ პროფესიის არსი არის ხელისუფლების მხილება. მთელი ცხოვრებაა კრიტიკულ ტელევიზიებში ვმუშაობ. რა პოლიტიკური ინტერესი უნდა მქონდეს მე, თუ არა ნორმალურ ქვეყანაში და პასუხისმგებლიანი, საზოგადოებასთან ანგარიშვალდებული ხელისუფლების პირობებში ცხოვრება. წარმოუდგენელია მათი მცდელობები, რომ ჩვენ რაღაც პოლიტიკურ ბანაკში ჩაგვწერონ.

რატომღაც, კიდევ მეგონა, რომ 5 ივლისის შემდეგ დარცხვენილები იქნებოდნენ ჟურნალისტების წინაშე და ექნებოდათ ბოდიშის და თანაგრძნობის განცდა, რომ ვერ დაიცვეს. შემდეგმა დღეებმა არ აჩვენა არც სინანულის და არც პასუხისმგებლობის განცდა. შოკი მივიღე, რომ იმ დღიდანვე ვისმენდი მათ შემტევ და აგრესიულ განცხადებებს. ასეთი რიტორიკით ისინი კიდევ ერთხელ აჩვენებენ, რომ იმ მოძალადე ჯგუფების მოკავშირეები არიან. ვხედავთ, როგორ მიდის სამართლებრივი პროცესიც: 2 კვირაზე მეტია გასული და მხოლოდ 26 პირია დაკავებული - მათ შორის არცერთი ორგანიზატორი.

ფიქრობთ, რომ ეს პროტესტი შედეგს გამოიტანს?

ფოტოგრაფების საქმე გავიხსენე და მაშინ არაფერი მოასწავებდა, რომ რეაგირება იქნებოდა, მაგრამ ჩვენ დაჟინებით, ყოველ დღე ვიდექით აქციებზე.

ის, რომ ახლა რეაგირებას ვერ ვხედავთ, არ ნიშნავს, რომ პროტესტი აღარ გვქონდეს. არ ნიშნავს, რომ ორგანიზატორების დასჯას აღარ ვითხოვდეთ.

ხელისუფლების ვალია პრევენციაც, აღკვეთაც და შემდეგ რეაგირებაც და ჩვენ არცერთ ნაწილში არ გვინახავს არც ერთი ეფექტური ნაბიჯი. როდესაც ვსაუბრობთ პოლიტიკურ პასუხისმგებლობაზე, მე არ ვამბობ “ქართული ოცნება” უნდა წავიდეს-მეთქი, იმიტომ, რომ ეს ჩემი გადასაწყვეტი არ არის, ამას წყვეტს ამომრჩეველი. მე, როგორც ჟურნალისტი და როგორც ამ ქვეყნის მოქალაქე, ვითხოვ, რომ ხელისუფლებამ, რომელმაც ვალდებულების მიუხედავად თავისი მოქალაქეები ვერ დაიცვა, ამაზე პასუხისმგებლობა აიღოს.

როგორ წარმოგიდგენიათ, როგორ გააგრძელებს მედია მუშაობას, თუ აქციის მოთხოვნები არ შესრულდა?

მგონია, რომ დღეს ჟურნალისტის პროფესია ერთ-ერთი უმთავრესია. თუნდაც ამ შექმნილმა საფრთხემ აჩვენა, რომ ამ პროფესიაში ყოფნა უკვე ნიშნავს, რომ რაღაც ბრძოლის ნაწილი ხარ.

ამ ქვეყანაში ისეთი მთავრობის წევრები გვყავს, რომლებიც თავად ვერ წყვეტენ თავიანთ პერსონალურ, პირად ბედს, სხვა უწყვეტთ როდის წავიდნენ და მოვიდნენ და ამ ტიპის პოლიტიკოსები ვერც ქვეყნის ბედს გადაწყვეტენ.

დარწმუნებული ვარ, რომ ამ ქვეყანას სხვა არჩევანი აქვს და ეს პროცესი ასე არ დასრულდება. ოპტიმისტურ განწყობას ვინარჩუნებ ამ მძიმე პერიოდშიც კი.
კატეგორია: საქართველო
5 ივლისს, “ღირსების მარშის” წინააღმდეგ გამართულ აქციაზე მედიის 53 წარმომადგენელს დაესხნენ თავს. მათს ინტერესებს შვიდი ორგანიზაცია იცავს.

“საგამოძიებო ორგანო „არ ჩქარობს“ ძალადობრივი აქციის ორგანიზატორების იდენტიფიცირებას და მათთვის ბრალის წარდგენას”, - ნათქვამია საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის განცხადებაში.

რა ეტაპზეა გამოძიება?
  • შინაგან საქმეთა სამინისტროს პრესსამსახურის წარმომადგენლის, ნინო ცხადაძის ინფორმაციით, მედიის წარმომადენლებზე თავდასხმის საქმეზე 22 ადამიანია დაკავებული.
  • პროკურატურის ცნობით, დღეისთვის დაზარალებულად 40 ჟურნალისტი ცნეს.
ერთ-ერთი ჟურნალისტი, რომელისთვისაც ჯერ არ მიუნიჭებიათ დაზარალებულის სტატუსი, ნინო გაზდელიანია, “მთავარი არხიდან”. ძალადობრივი ჯგუფები 5 ივლისს დაესხნენ თავს. სოციალური სამართლიანობის ცენტრის იურისტი, მარიამ პატარიძე, რომელიც გაზდელიანის უფლებებს იცავს, ამობბს, რომ ჟურნალისტი თავდასხმიდან 11 დღის შემდეგ, 16 ივლისს გამოჰკითხეს - რაც შეიძლება დაგვიანებულად შეფასდესო.

ადამიანთა უფლებათა ცენტრის იურისტი ნესტან ლობდარიძე 5-6 ივლისს ჟურნალისტებზე თავდასხმაზე საუბრის დროს პარალელს 2019 წლის 20-21 ივნისიის მოვლენებთან ავლებს, როდესაც აქციაზე დაშავებული ჟურნალისტებისთვის დაზარალებულის სტატუსის მინიჭებას ერთ წელზე მეტი დრო დასჭირდა: „სანამ მათი საქმეები სტრასბურგში არ გავაგზავნეთ, დაზარალებულადაც კი არ ცნეს“- ამბობს ცხადაძე.

როგორ აფასებენ გამოძიებას არასამთავრობო ორგანიზაციები?

“ახლა ყველაზე მთავარი არა დაზარალებულის სტატუსის მინიჭება, არამედ იმ დამნაშავეების დაკავებაა, რომლებიც სახეზე გვყავს და რომელთა საქმეების გახსნასაც სწორედ ჟურნალისტებმა შეუწყეს ხელი თავიანთი გადაღებული კადრებით”, - ამბობს ნესტან ლობდარიძე.

ორი კვირა გავიდა მას შემდეგ, რაც 5-6 ივლისს, თბილისში დაგეგმილი “ღირსების მარშის” წინააღმდეგ გამართულ აქციაზე ძალადობრივი ჯგუფები მედიის წარმომადგენლებს დაესხნენ თავს.

დაშავებული ჟურნალისტების, ოპერატორებისა და ფოტოგრაფების ინტერესების დაცვაში შვიდი ორგანიზაციაა ჩართული:
  • „საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია“
  • „ადამიანთა უფლებათა ცენტრი“
  • „უფლებები საქართველო“
  • „სოციალური სამართლიანობის ცენტრი“
  • „საქართველოს დემოკრატიული ინიციატივა“
  • “ადამიანის უფლებათა სახლი”
  • “საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველო”.
„საქართველოს დემოკრატიული ინიციატივის“ (GDI) იურისტი მარი კაპანაძე ამბობს, რომ გამოძიებასთან დაკავშირებით სერიოზული კითხვის ნიშნები აქვთ და მათთვის გაუგებარია, თუ რატომ ვერ ხედავენ საგამოძიებო ორგანოები იმის აქციის ორგანიზატორების პასუხისმგებლობას.

„[“ალტ-ინფოს” წევრების] გამოკითხვაზე დაბარება უბრალოდ ფასადი მგონია. საკმარისი მტკიცებულებები ჰქონდათ, რომ ორგანიზატორების მიმართ დაეწყოთ სამართლებრივი დევნა. ძალადობისკენ პირდაპირი მოწოდება იყო და ეს მათს დასაკავებლად და ბრალის წარსადგენად საკმარისია. საფუძველი არის, მაგრამ როგორც ჩანს, ნება არა” - ამბობს მარი კაპანაძე.
კატეგორია: საქართველო
პოლიციამ გაჩხრიკა 5 ივლისის ძალადობრივი აქციის რამდენიმე ორგანიზატორის საცხოვრებელი სახლი. "ალტ-ინფო" ავრცელებს ინფორმაციას, რომ მათი ყველა წევრის სახლი გაჩხრიკეს და თითოეული მათგანი განყოფილებაში გადაიყვანეს. შსს არ საუბრობს "ალტ-ინფოს" წინააღმდეგ რამე სახის სამართლებრივი ქმედების დაწყებაზე, თუმცა იურისტები გამოძიების დაწყების საფუძვლებს ხედავენ.

5 ივლისიდან დღემდე

“ჩვენ ვნახეთ, რომ საფრთხე რეალური გახდა და ძალადობა მოხდა. მოვისმინეთ ამ ძალადობის გამამართლებელი განცხადებებიც, რაც ასევე ერთგვარი მოწოდებაა. ასეთ შემთხვევაში, პირდაპირი და უშუალო საფრთხის რეალიზების რისკია და ეს შეიძლება გახდეს გამოძიების დაწყების საფუძველი”, - ამბობს საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის (GYLA) თავმჯდომარე ნიკა სიმონიშვილი.

5 ივლისს, თითქმის 12 საათის განმავლობაში, “ალტ-ინფო” საგანგებოდ, უწყვეტად, პირდაპირ ეთერში აშუქებდა რუსთაველის გამზირზე მიმდინარე მოვლენებს და ხალხს ძალადობისკენ მოუწოდებდა. მათი ერთ ერთი ლიდერი, ზურა მახარაძე კი პარლამენტის წინ აქციაზე მდგომ ხალხს მიმართავდა: “მე თუ მომიწევს ძალადობა, აი, აქ ვამბობ, თქვენ წინაშე, მე წავალ და ძალით ვიბრძოლებ. გამომყვებით?” რაზეც ისმოდა შეძახილები - “კი”.

ძალადობრივი ჯგუფები მთელი დღის განმავლობაში 53 ჟურნალისტს დაესხნენ თავს და რამდენიმეს მძიმე დაზიანებები მიაყენეს.

“ალტ-ინფოს” წამყვანები - შოთა მარტინენკო, ზურაბ მახარაძე, ირაკლი მარტინენკო და გიორგი ქარდავა ჰომოფობიური, ქსენოფობიური, დისკრიმინაციულ განცხადებებს თავიანთი ტელევიზიის ეთერით და იუთუბ არხით 5 ივლისის შემდეგაც ავრცელებდნენ.

ძალადობისკენ მოწოდება მედიიდან

ამ დროისთვის, “ალტ-ინფოს” არხის ყურება ტელევიზიაში “მაგთიკომის” და “ახალი ქსელების” მომხმარებლებს შეუძლიათ. “სილქნეტი” კი, “ალტ-ინფოს” არაერთი მიმართვის მიუხედავად, არხს თავის ქსელში არ რთავს. ამასთან დაკავშირებით, 15 ივლისს კომუნიკაციების კომისიას სხდომაზე “ალტ-ინფოს” საჩივარი უნდა განეხილა, თუმცა, დამატებითი დოკუმენტების საჭიროების გამო, განხილვა ორი კვირით გადაიდო.

„ალტ-ინფო“ საჯარო რეესტრში 2019 წლის 28 იანვარს დარეგისტრირდა. კომპანიის 50-50%-იან წილებს შოთა მარტინენკო და ციალა მორგოშია ფლობენ, დირექტორი კი - შოთა მარტინენკოა. დაფუძნებიდან ერთი წლის განმავლობაში “ალტ-ინფო” მხოლოდ ინტერნეტში მუშაობდა. ტელემაუწყებლობის უფლება კი კომუნიკაციების კომისიისგან 2020 წლის 26 ნოემბერს მიიღო.

ტელევიზიის გარდა, "ალტ-ინფო" ინფორმაციის გასავრცელებლად სხვადასხვა ინტერნეტ პლატფორმასაც იყენებს.

რა შეუძლია სახელმწიფოს ძალადობრივი მოწოდებების აღსაკვეთად?

11 ივლისს ალტ-ინფოს ვებგვერდი გაითიშა. ამ დღეს ფეისბუკის მომხმარებელმა როი შენგელიამ დაწერა, რომ ჰოსტინგ კომპანია iPAge.com-მა ვებგვერდი მისი ოფიციალური მიმართვის საფუძველზე დაბლოკა.

არაერთხელ დაიბლოკა მათი ფეისბუკ გვერდიც, თუმცა მალევე სხვა სახელით აღადგინეს.

“მაგთიკომის” IP ტელევიზიის მომსახურების პაკეტში “ალტ-ინფო” 2021 წლის იანვარიდან არის ჩართული. “მაგთის” პიარ მენეჯერი ქეთევან ნაცვლიშვილი ამბობს, რომ მათ არხის განთავსებას კანონი ავალდებულებს და “მაგთიკომს” არ აქვს უფლება სათანადო სამართლებრივი საფუძვლის გარეშე შეზღუდოს არხის მაუწყებლობა.

“მაგთიკომისთვის” მიუღებელია როგორც სიძულვილის ენა, ასევე ნებისმიერი სახის ძალადობრივი მოწოდებები, რომელიც არღვევს გამოხატვის თავისუფლების დადგენილ სტანდარტებს” - დასძენს ქეთევან ნაცვლიშვილი.

“პრაქტიკაში უკვე ვნახეთ, რომ ამგვარმა მოწოდებებმა გამოიწვია 5 ივლისი. ეს მოწოდებები კვლავ გრძელდება და დღეს რას გამოიწვევს, არავინ იცის” - ამბობს საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის დირექტორი მარიამ გოგოსაშვილი. მისი შეფასებით, რეალური საფრთხე არსებობს და აუცილებელია, რომ ამით საგამოძიებო უწყებები დაინტერესდნენ.

შინაგან საქმეთა სამინისტრო და პროკურატურა დუმს. ოთხი დღის განმავლობაში, არაერთი მცდელობის მიუხედავად, ვერ მივიღეთ პასუხი, რომელიმე საგამოძიებო უწყებას დაწყებული აქვს თუ არა გამოძიება “ალტ-ინფოს” წამყვანებთან დაკავშირებით.

16 ივლისს შინაგან საქმეთა სამინისტრო მხოლოდ იმას ადასტურებს, რომ “ტარდება საგამოძიებო მოქმედებები”. “დამატებითი კითხვებზე კი პასუხი ჯერ არ გვაქვს და როგორც კი გვექნება, გაგაგებინებთ” - გვეუბნება შსს-ს პრესსამსახურის წარმომადგენელი, ნინო ცხადაძე.

სისხლის სამართლის კოდექსის 239(1) მუხლი ითვალისწინებს სასჯელს, წერილობით ან ზეპირად საჯაროდ ძალადობრივ მოწოდებასთან დაკავშირებით, რომელსაც პირდაპირი და მყისიერი საფრთხე ახლავს თან. იურისტები გამოძიების დაწყების საფუძველს სწორედ ამ მუხლით ხედავენ.

“თუ შესაბამისი სამართლებრივი უწყებები ამას სწრაფად არ აღკვეთენ, ეს კიდევ ერთი დადასტურება იქნება იმისა, რომ ხელისუფლება ახალისებს ძალადობას და მათ მსგავსი ძალადობრივი ჯგუფების დაუსჯელობის პოლიტიკა” - ამბობს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის დირექტორი, მარიამ გოგოსაშვილი.

კონტექსტი

გასულ წელს, “სამართლიანმა არჩევნებმა“ (ISFED) ფეისბუკში “ალტ-ინფოსთან” დაკავშირებული 34 გვერდი გამოააშკარავა, რომლებიც კოორდინირებულ არაავთენტურ ქცევას ავლენდნენ. ანგარიშში წერია, რომ “ალტ-ინფო“ ქართულ საზოგადოებაში აქტიურად და ორგანიზებულად ებრძვის ლიბერალური დემოკრატიის ღირებულებებს; მათი გუნდის მოწოდებები გამოირჩევა განსხვავებულობის, სიახლისადმი შიშის და მიუღებლობის დანერგვით. ISFED-ის შეფასებით, „ალტ-ინფოს“ პროპაგანდა უმეტეს შემთხვევაში სიცრუეზე და ინფორმაციის მანიპულირებაზეა დაფუძნებული.

„ალტ-ინფო“ თავს ალტერნატიული ინფორმაციის წყაროს უწოდებს, რეალურად კი - ის ანტილიბერალურ, ანტისაიმიგრაციო, ლგბტქი თემის საწინააღმდეგო და ანტიდასავლურ პროპაგანდას ეწევა” - წერს ISFED თავის ანგარიშში.

DFRLab-ის შეფასებით, კი „ალტ-ინფო“ ცდილობს, თავი სანდო წყაროდ წარმოაჩინოს, თუმცა, რეალურად ანტიდასავლური და ჰომოფობიური განწყობების გაღვივებაზე მუშაობს.
კატეგორია: საქართველო
ტელეკომპანია "ფორმულაში" ამბობენ, რომ ხელისუფლება არხთან ბოიკოტის რეჟიმშია. 29 ივისს ჟურნალისტმა ვახო სანაიამ გადაცემა „პოლიტმეტრში“ თქვა, რომ კრიტიკული არხების მიმართ ბოიკოტი “ქართულმა ოცნებამ“, დიდი ხანია, წესად აქცია.” მმართველ პარტიაში გვეუბნებიან, რომ გადაწყვეტილების მიღების ერთ-ერთი მიზეზი არხის დაბალი რეიტინგია.

რა მოხდა

გადაცემა „პოლიტმეტრის“ წამყვანის, ვახო სანაიას ინფორმაციით, პარტიაში აზრთა სხვადასხვაობა იყო მაუწყებელში მისვლასთან დაკავშირებით. ზოგიერთი მაღალი თანამდებობის პირი, მზად იყო მონაწილეობა მიეღო გადაცემებში, თუმცა ისინი “გზიდან მიაბრუნეს” და რამდენიმეკვირიანი ფიქრის შემდეგ, მმართველმა პარტიამ კვლავ უარი თქვა “ფორმულას” ეთერში მისვლაზე. Სანაიამ ამ ნაბიჯს „ქართული ოცნების“ უპასუხისმგებლო მედიაპოლიტიკა” უწოდა.

“თქვენ კი არ ირჩევთ მედიასაშუალებებს, მედიასაშუალებები ირჩევენ, ვისთანაც აქვთ შეკითხვები, რომლებზეც პასუხები არა მხოლოდ ჩვენ, უპირველეს ყოვლისა, საზოგადოებას აინტერესებს“, - ასე მიმართა ჟურნალისტმა მმართველ პარტიას “ფორმულას” ეთერიდან.

რა პასუხი აქვს ხელისუფლებას

“ქართული ოცნების“ პრესსამსახურის თანამშრომელი გრეტა წიწავა გვეუბნება, რომ გადაწყვეტილების მიღების კრიტერიუმებს შორის იყო "არხის დაბალი რეიტინგი და წამყვანი სახეების მიდგომა".

„იყო სხვადასხვა კრიტერიუმები, რაც შეფასდა გადაწყვეტილების მიღების პროცესში. მათ შორის იყო რეიტინგები, მიდგომა, არხის პოზიცია, მისი ჟურნალისტების, „ფოლოვერების“ პოზიცია - ეს ყველაფერი ფასდებოდა და ამან გამოიღო შესაბამისი გადაწყვეტილება".

დაბალრეიტინგულ ტელევიზიებს შორისაა პოსტივიც, თუმცა, მას ხელისუფლების წარმომადგენლები ხშირად სტუმრობენ. გრეტა წიწავა ამას იმით ხსნის, რომ საუბარია მხოლოდ ოპოზიციურ არხებზე: "პოსტვ ოპოზიციური არხი არა მგონია რომ იყოს, დაბალანსებული ტელევიზიაა” - განგვიმარტავს გრეტა წიწავა.

"ფორმულას" ჟურნალისტების მიდგომის ერთ-ერთ მაგალითად კი წიწავა მიშა მშვილდაძის მიერ 24 ივნისს ფეისბუკზე გამოქვეყნებულ პოსტს ასახელებს, სადაც იუმორისტული გადაცემის წამყვანი შეურაცხმყოფელად მოიხსენიებს „ქართული ოცნების“ ლიდერებს.

წიწავა ამბვობს, რომ ხელისუფლება ოპოზიციურ არხებს რეიტინგულ გადაცემებში მონაწილეობაზე შეუთანმდა და „[მათგან] არანაირი პრეტენზია არ არის“.

“ქართულმა ოცნებამ” აირჩია გადაცემის ფორმატებიც და “მთავარ არხზე” და “ტვ პირველზე” მხოლოდ წამყვანებთან პირისპირ, ოპონენტების გარეშე საუბრობს.

“ფორმულა” ამბობს, რომ “ქართული ოცნების” დისკრიმინაციული მიდგომის გამო, ხმას მიაწვდის დასავლელ პარტნიორებს.

სად მიდის და სად არ მიდის “ქართული ოცნება“?

“ფორმულას” გადაცემები ერთადერთი არ არის, სადაც მმართველი პარტია მონაწილეობას არ იღებს. 2021 წლის ივნისამდე “ქართული ოცნება” არ დადიოდა “ტვ პირველზე”, “მთავარ არხზე” და “კავკასიაზე” და უარს ამობდა სხვა ტელევიზიის ზოგიერთ გადაცემაში მონაწილეობაზე. ყველაზე ხშირად მმართველი პარტიის წარმომადგენლები “იმედსა” და “პოსტივის” სტუმრობდნენ.

ეს ტენდენცია „საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის“ მიერ გაეროს განვითარების პროგრამის პროექტის ფარგლებში ჩატარებულ მედიამონიტორინგების ანგარიშებშიც არის ასახული.

“მთავარ არხზე” ხელისუფლება ერთადერთ გადაცემაში იღებს მონაწილეობას - ტოქშოუში “ინტერვიუ ხელისუფლებასთან”. ჟურნალისტ გიორგი გაბუნიას საავტორო გადაცემა 2021 წლის 14 ივნისიდან გადის ეთერში. როგორც მთავარი არხის დირექტორი, ნიკა გვარამია ამბობს, ხელისუფლება მხოლოდ ერთი-ერთზე ინტერვიუს ფორმატს დათანხმდა და უარს ამბობს დებატებში მონაწილეობაზე.

რამდენიმე კვირაა, ქართული ოცნების წარმომადგენლებმა დაიწყეს „ტვ პირველის“ გადაცემა “რეაქციაში” სტუმრობაც, თუმცა არ დადიან ამ ტელევიზიის სხვა გადაცემებში.

ტელეკომპანია „პირველის“ ორი ტოქშოუს, “პოლიტიკური პარასკევისა” და “საჯარო პოლიტიკის” წამყვანი ეკა მიშველაძე ამბობს, რომ ბევრი მცდელობის მიუხედავად, მის გადაცემებში მმართველი პარტია არ დადის: ”სულ არაფერს, ესეც სჯობს [რომ “რეაქციაში” სტუმრობა მაინც დაიწყეს]. ალბათ, სხვა გადაცემებში მაშინ მოვლენ, როცა თავად გადაწყვეტენ. უცნაური შეხედულებები აქვთ”.
კატეგორია: რესურსები
ამერიკული როკ ჯგუფის, “ნირვანას” ერთ-ერთ ყველაზე ცნობილ სიმღერას, Smells Like Teen Spirit, სახელი უცნაურად დაერქვა.

1991 წელს ჯგუფ Bikini Kill-ის ვოკალისტმა, კეტლინ ჰანამ „ნირვანას“ სოლისტის, კურტ კობეინის სახლის კედელზე დაწერა სიტყვები: Kurt Smells Like Teen Spirit. კობეინმა ეს ფრაზა თავიდან აღიქვა ისე, თითქოს, ჰანა გულისხმობდა, კურტს ახალგაზრდული, თინეიჯერული, სუნი ასდისო და მოგვიანებით თავის ახალ სიმღერას სწორედ ეს სახელი დაარქვა.

თუმცა, როგორც აღმოჩნდა Teen Spirit-ში იგულისხმებოდა დეოდორანტის სახელი, რომელსაც კობეინის მაშინდელი მეგობარი გოგო, ტობი ვეილი იყენებდა და კეტლინ ჰანა გულისხმობდა, კურტს შეყვარებულის დეოდორანტის სუნი ასდისო.

მეც, როგორც „ნირვანას“ ბევრ მსმენელს, ფრაზა Smells Like Teen Spirit წლების განმავლობაში სწორედ “ახალგაზრდული, რევოლუციული სულის” ალეგორია მეგონა, სანამ მისი ნამდვილი ისტორია “ნიკოს პოდკასტში” არ მოვისმინე.

“რადიო თავისუფლების” პოდკასტის ამ ეპიზოდში ავტორი ნიკო ნერგაძე ჰყვებოდა Nirvana-ს ერთ-ერთ კონცერტზე, BBC-ს მიერ ჯგუფ Rage Against The Machine-ის “დაცენზურებაზე” და იმაზე, თუ როგორ უსმენდა Walkmen-ის აუდიო პლეიერზე Pink Floyd-ის The wall-ს.

ქართულ მედიაში პოდკასტების მაინცდამაინც დიდი არჩევანი არ გვაქვს, მაგრამ ვისაც პოპკულტურა და კინო აინტერესებს, ნიკო ნერგაძე თავის პოდკასტში ამ თემებზე 2015 წლიდან საუბრობს. თუმცა ხანდახან ჭორებსაც გვიყვება და ყვითელ სტატიებსაც მიმოიხილავს.

პოდკასტის ფორმატის ძირითადი ხასიათიც სწორედ ესაა, შეგიძლია თავისუფლად ისაუბრო იმაზე, რაზეც გინდა და რამდენ ხანსაც გინდა. მის შექმნას და დამკვიდრებას კი, უცნაურია, მაგრამ კომპანია apple-ის ერთ-ერთ დამფუძნებელს, სტივ ჯობსს უნდა ვუმადლოდეთ.

რა შუაშია სტივ ჯობსი პოდკასტებთან?

2001 წელს სტივ ჯობსმა apple-ის უახლესი მოწყობილობა, მსოფლიოში ყველაზე პატარა მუსიკალური პლეიერი აიპოდი წარადგინა, რამაც აუდიოს მოსმენის კულტურა სრულიად შეცვალა. მისი მთავარი უპირატესობა სწორედ ზომა იყო, რის გამოც აიპოდის ტარება და მუსიკის ანდა სხვა აუდიო მასალის მოსმენა ყველგან შეგეძლოთ.

რამდენიმე წელიწადში აიპოდი იმდენად პოპულარული გახდა, რომ აუდიო თხრობის მთელ მიმართულებას სახელი მის გამო დაერქვა. ეს ტერმინი სიტყვების, iPod და Broadcast (მაუწყებლობა) გაერთიანებაა, და გულისხმობს იმას, რომ შესაძლებელია ამ აუდიოს ნებისმიერ დროს ჩამოტვირთვა ნებისმიერ ადგილას მოსმენა. 2004 წელს გაზეთ The Guardian-ის მიმომხილველმა ბენ ჰამერსლიმ პირველად გამოიყენა ტერმინი “პოდკასტინგი” ინტერნტში გამოქვეყნებულ აუდიო თხრობასთან მიმართებაში. მანამდე კი აუდიოს ფორმატი მხოლოდ რადიო სადგურებთან ასოცირდებოდა. საბოლოოდ, ტერინი “პოდკასტი” აუდიტო თხრობის ფორმატის სახელად ადამ ქარიმ და დეივ ვინერმა დაამკვიდრეს.

რა განასხვავებს პოდკასტებს რადიოსგან?

პოდკასტსა და რადიოს შორის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი განსხვავება ის არის, რომ რადიო გადაცემა პირდაპირ ეთერში გადის, ხოლო პოდკასტი წინასწარ ჩაწერის შემდეგ დარედაქტირებული აუდიო ფაილია. ბუნებრივია, რადიოშიც შეიძლება, წინასწარ ჩაწერილი სეგმენტები გავიდეს, თუმცა, რადიოში მას მაინც პირდაპირი ეთერის რეჟიმში ვისმენთ. პოდკასტი კი შესაძლებელია გადმოწერო და ნებისმიერ დროს მოუსმინო.

რადიოსგან განსხვავებით, პოდკასტი მეტად ნიშურ აუდიტორიაზეა გათვლილი და, ძირითადად, ერთი, ვიწრო მიმართულება აქვს. არ არის შეზღუდული დრო, ფორმატი, თხრობის ფორმა და ზოგადად, არ ზის ჩარჩოებში, რომელსაც ტრადიციული რადიო მაუწყებლობა გვთავაზობს.

მართალია, რადიოს დღესაც ბევრად მეტი მსმენელი ჰყავს, მაგრამ პოდკასტის აუდიტორია ძირითადად, მეტად ჩართული და დაინტერესებულია. რადიოების მიზანია ფართო აუდიტორიის მოზიდვა უამრავი სხვადასხვა შინაარსის კონტენტის შექმნით. სასურველი პოდკასტის მოსასმენად კი, საჭიროა, რომ მსმენელმა მოიძიოს და აირჩიოს კონკრეტული, მისთვის საინტერესო თემა, რაც ზრდის ჩართულობას.

და რაც ყველაზე მთავარია, ყველას შეუძლია პოდკასტის არა მხოლოდ მოსმენა, არამედ, მისი შექმნა.

პანდემია და პოდკასტები


altპოდკასტები განსაკუთრებით პოპულარული 2020 წელს, კოვიდ-19-ის პანდემიის დროს გახდა. ბრიტანეთის კომუნიკაციების კომისიის (Ofcom) კვლევის მიხედვით, Apple Podcasts პლატფორმაზე 2020 იანვრიდან მაისამდე პოდკასტების რიცხვი 870 ათასიდან მილიონ ასიათასამდე გაიზარდა. ამავე მონაცემებით, 15-25 წლის ახალგაზრდებმა რადიო პოდკასტებითა და აუდიო წიგნებით ჩაანაცვლეს.

„ედისონ რისერჩის“ თანახმად კი, 2020 წელს 12 წელზე უფროსი ასაკის ამერიკელთა 75%-მა (დაახლოებით 212 მილიონმა ადამიანმა) იციოდა პოდკასტინგის შესახებ, 2019 წელს ეს რიცხვი 70% იყო და მათგან 37% (104 მილიონი) უსმენდა პოდკასტებს ყოველთვიურად.

ყოველწლიურად უფრო და უფრო იზრდება პოდკასტების ცნობადობა და პარალელურად, მეტი ახალი პლათფორმა ჩნდება, სადაც პოდკასტების განთავსებაა შესაძლებელი. Statista.com-ის მიხედვით, 2019-2020 წლების ყველაზე პოპულარული პლატფორმები შემდეგნაირად გამოიყურება:

alt

პოდკასტების აღზევება და მომავალი

პოდკასტების მიმართ ინტერესი სულ უფრო და უფრო რომ იზრდებოდა, ამას აჩვენებს Google Trend-ის მონაცემებიც.

alt
თუმცა პოდკასტები ყოველთვის ისე პოპულარული არ იყო, როგორც დღეს. 2010-იანების დასაწყისში ეს ინდუსტრია საკმაოდ რთულ მდგომარეობაში იყო, სანამ 2014 წელს მედიაში საგამოძიებო ჟურნალისტური პოდკასტი, Serial არ გამოჩნდა. ეს პროექტი მალე იმდენად პოპულარული გახდა, რომ მსმენელს ზოგადად პოდკასტების მიმართ გაუჩინა ინტერესი. მისმა შემქმნელებმა კი სხვა აუდიო პროექტით, This American Life (ამერიკული ცხოვრება), რომელიც 1996 წლიდან ჯერ რადიოში, შემდეგ ინტერნეტით ვრცელდება, აუდიო რეპორტინგის კატეგორიაში პულიცერის პრემიაც აიღეს. This American Life ყველა წლის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი პოდკასტია, რომელიც ყოველკვირეული, ერთსაათიანი გასართობი ხასიათისაა და იმდენად პოპულარულია, რომ 3.1 მილიონი ადამიანი იწერს თითოეულ ეპიზოდს.

მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი პოდკასტერი, კომიკოსი ჯო როგენია, რომლის იუთუბ არხს 11 მილიონამდე გამომწერი ჰყავს. მისი პოდკასტის, The Joe Rogen Experience-ის, ექსკლუზიურად განთავსების უფლება აუდიო პლატფორმა Spotify-მ 2020 წელს 100 მილიონ დოლარად იყიდა. დღეს ამ პოდკასტის ეპიზოდები 190 მილიონზე მეტჯერ არის ჩამოტვირთული.

Hot Pod-ის დამფუძნებელი და პოდკასტების ანალიტიკოსი ნიკოლას ქუა ვარაუდობს, რომ მომავალში ამ სფეროში კორპორაციების ინტერესი უფრო გაიზრდება, რაც პოდკასტებს მეინსტრიმულ გასართობ ინდუსტრიაში გადაიყვანს.
კატეგორია: საქართველო
ორი წელი გავიდა 2019 წლის 20-21 ივნისის ანტისაოკუპაციო აქციის დაშლის შემდეგ, სადაც მედიის 40 წარმომადგენელი დაშავდა, თუმცა დღემდე გამოძიება არ დასრულებულა. Ბრალი არ წარდგენია არცერთ სამართალდამცავს მათ შორის იმ ჟურნალისტების შემთხვევაშიც, რომლებიც პროკურატურამ ოფიციალურად სცნო დაზარალებულად.

რა მოხდა

მედიის წარმომადგენლებმა 20 ივნისის ღამეს სამართალდამცავების მიერ ნასროლი რეზინის ტყვიებით სხეულის დაზიანებები მიიღეს. Დაშავებულების ნაწილი ამბობს, რომ მათ ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელი შეეშალათ.

20-21 ივნისის მოვლენების დროს დაშავებულების ყველა საქმეს მთავარი პროკურატურა ერთ დიდ საქმეში აერთიანებს. საქართველოს გენერალური პროკურატურის საზოგადოებასთან და მედიასთან ურთიერთობის დეპარტამენტის უფროსი, ბაია ცანავა ამბობს, რომ გამოძიება ახლაც მიმდინარეობს.

2019 წელს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია დაუკავშირდა აქციაზე დაშავებულ მედიის 40 წარმომადგენელს. მათგან დღემდე მხოლოდ 3 ჟურნალისტია დაზარალებულად ცნობილი.

ჟურნალისტების საქმე სტრასბურგში

“გურიანიუსის” ჟურნალისტ მერაბ ცაავას, “კავკაზსკი უზელის” ჟურნალისტ ბესლან კმუზოვს და დამოუკიდებელ ჟურნალისტ ზაზა სვანაძეს, დაზარალებულის სტატუსი 6 აპრილს მიენიჭა. მათი საქმე “ადამიანთა უფლებების ცენტრმა” ადამიანის უფლებათა ევროპულ სასამართლოში გაგზავნა.

“Ეს ჟურნალისტები პროკურატურამ გამოკითხვაზე მხოლოდ მას შემდეგ დაიბარა და დაზარალებულის სტატუსი მიანიჭა, რაც სტრასბურგის სასამართლომ ამის შესახებ სახელმწიფოსთან კომუნიკაცია დაიწყო” - ამბობს “ადამიანის უფლებათა ცენტრის” დირექტორი ალეკო ცქიტიშვილი.

Კიდევ თერთმეტი დაშავებული ჟურნალისტის უფლებებს საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია იცავს, თუმცა მათთვის პროკურატურას დაშავებულის სტატუსი არ მიუნიჭებია.

“Საიამ” ადამიანის უფლებათა დაცვის ევროპულ ცენტრთან" (EHRAC) ერთად 20-21 ივნისს დაშავებული მოქალაქეების, მათ შორის ჟურნალისტების სახელით, ადამიანის უფლებათა ევროპულ სასამართლოში 2 სარჩელი გააგზავნა." სარჩელები აქციის დაშლისას დაშავებული 22 ადამიანის, მათ შორის მედიის 11 წარმომადგენლის მიმართ, სახელმწიფოს მიერ ძალის გადამეტებასა და საქმის არაეფექტურ გამოძიებას ეხება.

ორგანიზაციის ინფორმაციით, სტრასბურგის სასამართლომ შეტანილი საჩივრების არსებითი განხილვა 18 ივნისს დაიწყო და საქართველოს მთავრობას კითხვებით მიმართა.

როგორ აფასებენ უფლებადამცველები გამოძიებას

“საიას” შეფასებით, “აქტიური სპეციალური საშუალებების გამოყენებისა და სამართალდამცავთა მხრიდან ფიზიკური თუ სიტყვიერი ძალადობის შედეგად დაირღვა მედიის წარმომადგენელთა უფლებები, მათ შორის, გამოხატვის თავისუფლება, არასათანადო მოპყრობისგან დაცვის უფლება.”

Გამოძიება არაეფექტურად მიმდინარეობსო, ამბობს ადვოკატი გიორგი ტაბატაძე, რომელიც დაშავებული ჟურნალისტების უფლებებს იცავს: “საქმის მასალებს არ გვაცნობენ და შესაბამისად, დეტალებიც არ ვიცით, როგორ მიმდინარეობს გამოძიება. ჩვენ არ გვეძლევა საშუალება, რომ დავაკვირდეთ პროცესს” - გვეუბნება ადვოკატი.

Გამოძიებას “არაეფექტურს” უწოდებს “ადამიანთა უფლებების ცენტრის” ადვოკატი დიმიტრი ნოზაძეც, მიზეზად მასაც ის მოჰყავს, რომ პროკურატურა მათ საქმის მასალების სრულად გაცნობის შესაზლებლობას არ აძლევს: “გვყავს დაზარალებულები, მაგრამ არ ვიცით, ვინ უნდა აგოს პასუხი.” - ამბობს ნოზაძე.

Როდესაც “ადამიანის უფლებათა ცენტრმა” პროკურატურისგან საგამოძიებო მასალები გამოითხოვა, როგორც ადვოკატი ამბობს, მხოლოდ გამოკითხვის ოქმები და ჯანმრთელობის ცნობები მიაწოდეს, “რაც ჩვენ მიერვე იყო წარდგენილიო”, გვეუბნება დიმიტრი ნოზაძე და დასძენს: “ვფიქრობთ, ვინმესთვის ან რამისთვის ხელის დაფარების მცდელობა ხომ არ არის, იმიტომ, რომ დღემდე არ გვყავს ბრალდებული.”
კატეგორია: საქართველო
ეთერში არასრულწლოვანთათვის შეუფერებელი გადაცემის განთავსების გამო, კომუნიკაციების კომისიამ ტელეკომპანია „ობიექტივი“ 2500 ლარით დააჯარიმა.

რა მოხდა?

ადამიანების წამებისა და გაუპატიურების კადრები, რის გამოც მაუწყებელი დაჯარიმდა, 23 აპრილს, გადაცემა „სტუდია N8-ში“ გავიდა. გადაცემის წამყვანმა ირმა ინაშვილმა, რომელიც ამავე დროს პარტია „პატრიოტთა ალიანსის“ ერთ-ერთი ლიდერია, გადაცემის შესავალშივე დააანონსა, რომ მაყურებელი იხილავდა “პატიმართა წამების შემაძრწუნებელ კადრებს, რომელიც ფართო საზოგადოებას არასდროს უნახავს“.

რამდენიმე წუთის განმავლობაში ეთერში დაუფარავად გადიოდა პატიმრების ცემის, გაუპატიურების, წამების ამსახველი კადრები. გადაცემის წამყვანის თქმით, ამ მასალის ჩვენების მიზანი ახალგაზრდებისთვის “სააკაშვილ-ბოკერიას რეჟიმის“ შეხსენება იყო. “ახალგაზრდობამ უნდა უყუროს ამ კადრებს და უნდა დაფიქრდეს ამ ყველაფერზე”, - ამბობდა ირმა ინაშვილი.

კომუნიკაციის კომისიის შეფასება

კომუნიკაციების კომისიის შეფასებით, „ობიექტივმა“ „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონი დაარღვია, რადგან კადრები მაუწყებლის ეთერში 23:00 საათისთვის გავიდა, 18 წლამდე არასრულწლოვნისთვის შეუფერებელი და ძალადობის ამსახველი სცენების ახლო ხედით ჩვენება კი მაუწყებელს 06:00 საათიდან 00:00 საათამდე ეკრძალება.

გადაცემა „სტუდია N8“ კანონით დაუშვებელ დროს, „ობიექტივის“ ეთერში სხვადასხვა დღეებში რამდენჯერმე გამეორდა, თუმცა, მაუწყებელი მხოლოდ 23 აპრილის ეთერის გამო დაჯარიმდა. კომუნიკაციების კომისიის საზოგადოებასთან ურთიერთობის დეპარტამენტის ხელმძღვანელი, ლანა ბერიძე ამბობს, რომ „ერთ დარღვევაზე ერთხელ ხდება დაჯარიმება და სამართალწარმოება, თუ კიდევ გაიმეორებენ და დაარღვევენ კანონს, მომავალშიც განიხილავს და შეისწავლის კომისია“.
კატეგორია: ეთიკა
მანიპულაციური ტექსტებით, ვიდეოებით და აქტივისტების ფრაგმენტული, კონტექსტიდან ამოგლეჯილი კომენტარებით, მოსაზრებების ფაქტად წარმოჩენით და ჟურნალისტის უარგუმენტო, მტკიცებითი მონოლოგით - 31 მაისს „იმედის კვირაში“ რიონის ხეობის მცველების მადისკრედიტირებელი სიუჟეტი გავიდა.

ბრალდებები არგუმენტების ნაცვლად

“რიონის ხეობის მცველებს ჩვენი თვალით დანახული მათი მოთხოვნების გაშუქება და პროტესტის აღქმა არ მოსწონთ. ხეობიდან შემოგვითვალეს, რომ აქციის ორგანიზატორები ენერგოდამოუკიდებლობის წინააღმდეგ არ იბრძვიან და ნუ ცდილობთ საზოგადოების შეყვანასო“,- ამ შესავლით დაიწყო გადაცემის წამყვანმა ირაკლი ჩიხლაძემ რიონის ხეობაში მიმდინარე პროტესტზე მომზადებული სპეცრეპორტაჟის წარდგენა.

წამყვანმა გაგვაცნო საკუთარი პოზიცია იმის შესახებ, რომ „ქვეყანა უნდა იყოს ენერგოდამოუკიდებელი და ამისთვის სახელმწიფომ ყველაფერი უნდა გააკეთოს“: “სადავოა პროტესტის მიზანი, რას მოითხოვთ, რა ფორმით“ - მიმართა მან აქტივისტებს და დაგვიანონსა, რომ სიუჟეტში გავიგებდით, „ამჯერად რას ითხოვენ“ ისინი.

თუმცა, ამის გაგების ნაცვლად, მთელი სიუჟეტის განმავლობაში ვისმენდით აქტივისტების საწინააღმდეგო ცალმხრივ ბრალდებებს და იმის მტკიცებას, რომ პროტესტს ფარული კავშირები აქვს „ნაციონალურ მოძრაობასთან“.

„დაპირისპირება, პოლიციის შეურაცხყოფა და სიტუაციის გამწვავება გჭირდება მაშინ, როდესაც უკვე თავად გიჭირს გარკვევა, რას ემსახურები, როდესაც ამბიციები გძლევს, ისეთ გეგმებს სახავ, რომლის ბოლომდე შესრულება შენს ძალებს აღემატება და ვერ აცნობიერებ, სადამდე შეიძლება მივიდეს პროცესები, რომლის სათავეშიც აღმოჩნდი“ - ამ ტექსტით დაიწყო ჟურნალისტმა სიუჟეტი, რომელიც მთლიანად მის ტექსტზე იყო აგებული.

პროტესტის “პოლიტიკური ელფერი”

სპეცრეპორტაჟში მაყურებელს არ მოუსმენია არც ერთი პასუხისმგებელი, რელევანტური პირის კომენტარი და არ ჰქონია შესაძლებლობა გაცნობოდა სპეციალისტებისა თუ ექსპერტების არგუმენტირებულ შეფასებებს.

შიგადაშიგ, ჟურნალისტი თავისი მოსაზრებების დასადასტურებლად, საპროტესტო აქციის ორგანიზატორის, ვარლამ გოლეთიანის კონტექსტიდან ამოგლეჯილი ფრაზებით ავსებდა სიუჟეტს.

„სცენარი იმ სპექტაკლს ჰგავდა, რომელიც ერთმა პარტიამ რამდენიმე თვის წინ რუსთაველზე გაითამაშა. შემდეგ ულტიმატუმებს - აქციები, უარგუმენტო მოთხოვნებს კი საპროტესტო მუხტის განელება მოჰყვა და ლოგიკური დასასრული დადგა. გოლეთიანმა ისინი საჯაროდ აქციაზე არ მიუშვა, თუმცა მათთან ფარული კონსულტაციების პრობლემა არც არასდროს ჰქონია“, - მსგავსი ტექსტებით, ჟურნალისტი ცდილობდა, მაყურებელი დაერწმუნებინა, რომ პროტესტი ირიბად „ნაციონალურ მოძრაობასთან“ არის დაკავშირებული და ეჭვს გამოთქვამდა, რომ აქცია პოლიტიკური ფულით არის დაფინანსებული.

ჟურნალისტი იმასაც ამბობდა, რომ აქციის მონაწილეები „არც ძალადობას ემიჯნებიან და არც ძალადობაა მათთვის უცხო“ და ამტკიცებდა, რომ აქტივისტები რადიკალური ფორმებით ცდილობენ მიზნის მიღწევას:

„შებინდებულზე, როცა ხილვადობა ნაკლებია, პოლიციასთან მიახლოების, ხმაურისა და შეურაცხყოფის დრო დგება და შედარებით უფრო მეტი მობილიზებაცაა. სადღაც ისმის გინებაც. შეურაცხყოფენ პოლიციას, ქვებით შეიარაღებულები ცდილობენ, ნერვებმა უმტყუნოს ვინმეს და ამტკიცებენ, რომ ეს არა რადიკალიზმი, არამედ პროტესტის მშვიდობიანი ფორმაა.“

ფაქტებად შემოთავაზებული აზრები ჟურნალისტებისგან

სიუჟეტში არ იყო წარმოდგენილი ფაქტებზე დამყარებული მსჯელობა. ოფიციალური წყაროებისა და დოკუმენტების განხილვის გარეშე, ჟურნალისტი თავის მოსაზრებებს აქსიომად აწვდიდა მაყურებელს.

მიუხედავად იმისა, რომ სიუჟეტში საუბარი არ ყოფილა ეკოლოგიურ საფრთხეებზე, პროექტის დეტალებზე და სახელმწიფოსა და კომპანიას შორის გაფორმებულ ხელშეკრულებაზე, ჟურნალისტი უარგუმენტოდ, მანიპულაციური ტექსტით არწმუნებდა მაყურებელს, რომ „მოსადავებელი არაფერია“ და აქტივისტები უსაფუძვლოდ აპროტესტებენ ჰესის მშენებლობას:

„[ვარლამ გოლეთიანს] არც ის გასჭირვებია, აგრესორად პოლიცია და სახელმწიფო გამოეყვანა, თუმცა, რა გასაკვირია, ეს ის ხალხია, პოზიცია რამდენჯერმე რომ შეიცვალა. ჰესის წინააღმდეგ ჯერ ის არგუმენტები ჰქონდათ, გარემოს მიადგება ზიანიო. ეს თემა რომ ამოიწურა, ხელშეკრულება დაიწუნეს. როცა არც აქ დარჩა მოსადავებელი, თქვეს - ჰესი არ უნდა აშენდეს და მორჩაო“, - ამბობდა ჟურნალისტი.

მანიპულაციური იყო ის ტექსტიც, რომელთაც დაასრულა სიუჟეტი ჟურნალისტმა: „თუ ნამახვანი და სხვა დიდი თუ მცირე ჰესი არ აშენდა, ელექტროენერგიის მოხმარებაზე მოთხოვნის სწრაფ ზრდასთან ერთად კიდევ უფრო მეტად ვიქნებით დამოკიდებული ჩვენს მეზობელზე - რუსეთზე“.

მთლიანობაში, „იმედის კვირის“ მაყურებელმა ფაქტებზე და გადმოწმებულ ინფორმაციებზე დაფუძნებული მსჯელობის ნაცვლად, არგუმენტებს მოკლებული, აქტივისტების მადისკრედიტირებელი, ცალმხრივი ბრალდებები ისმინა.

„იმედის კვირის“ მაყურებელმა ფაქტებზე დაფუძნებული მსჯელობის ნაცვლად, არგუმენტებს მოკლებული, აქტივისტების მადისკრედიტირებელი, ცალმხრივი ბრალდებები ისმინა
კატეგორია: ინტერვიუ
რა როლს თამაშობს მედია ლგბტქ თემის მიმართ საზოგადოებრივი აზრის ფორმირებაში, რა შეიცვალა მედიაში ბოლო წლების განმავლობაში, რამ იქონია გავლენა, როგორ შეიძლება ავირიდოთ სტერეოტიპების და სტიგმების გამყარებისა და გაძლიერების კუთხით? - ამ და სხვა საკითხებზე „თბილისი პრაიდის“ დირექტორ გიორგი თაბაგარს ვესაუბრეთ.

მაგდა გუგულაშვილი: როგორ ხედავთ მედიის როლს ლგბტქ თემის მიმართ საზოგადოებრივი აზრის ჩამოყალიბებაში?

გიორგი თაბაგარი: მედიას კრიტიკულად მნიშვნელოვანი როლი აქვს საზოგადოებრივი აზრის ფორმირების კუთხით. ჩვენი განათლების სიტემა და, ზოგადად, სახელმწიფო პოლიტიკა, არ მოიცავს ფუნდამენტურ ხედვებს იმაზე, თუ როგორ უნდა დაძლიონ ჰომოფობიის, როგორც სოციალური გამოწვევის პრობლემა საქართველოში.

სკოლებში არ არის არც სქესობრივი განათლება, არც მასწავლებლების, პოლიციელების თუ ბევრი სხვადასხვა ჯგუფის მგრძნობელობა იზრდება, რაც საბოლოო ჯამში ქმნის სახელმწიფო სისტემას. შესამისად, როცა გიწევს ცხოვრება ამ მოცემულობაში, სადაც სახელმწიფო გვერდით არ გიდგას, ჩნდება ალტერნატიული ფორმების საჭიროება და სწორედ აქ შემოდის მედიის როლი. მედია პირდაპირ გამტარი და მიმწოდებელია იმ ინფორმაციის, რომელსაც შეუძლია, რომ არაფორმალურად იქონიოს გავლენა საზოგადოებრივ განწყობებზე.

მაგდა გუგულაშვილი: თქვენი დაკვირვებით, როგორ შეიცვალა ქვიარ საკითხების გაშუქება ბოლო წლების განმავლობაში?

გიორგი თაბაგარი: ჩემი აზრით, ძალიან შეიცვალა უკეთესობისკენ. თუმცა, როცა მედიაზე ვსაუბრობთ, დაყოფის მომხრე ვარ. მგონია, რომ ონლაინ მედიამ გარდამტეხი როლი ითამაშა ბოლო ათი წლის განმავლობაში. ათამდე ონლაინ გამოცემა მახსენდება, რომლებიც, ფაქტობრივად, ჩვენს მხარდამჭერებად ითვლებიან და მხარს უჭერენ თანასწორობის იდეას. გარდა იმისა, რომ მაღალი სტანდარტით მუშაობენ, ამ მედიებმა შექმნეს ჟურნალისტების ახალი თაობა, რომელიც ეტაპობრივად გადანაწილდა „მეინსტრიმ მედიაში“.

თუ შევადარებთ 10 წლის წინანდელ და დღევანდელ სატელევიზიო რეპორტაჟებს (მაგალითად, როგორ შუქდებოდა ტრასგენდერების პრობლემები ან პრაიდი, ძალიან ხშირი იყო ტრანს თემის ეგზოტიკური გაშუქება, ყვითელი გადაცემა იქნებოდა თუ საინფორმაციო, სკანდალზე და სენსაციაზე იყო ორიენტირებული), დღეს რადიკალურად განსხვავებული სურათი გვაქვს.

მაგდა გუგულაშვილი: როგორ ფიქრობთ, რამ იქონია გავლენა?

გიორგი თაბაგარი: ვფიქრობ, გაშუქების სტანდარტი ონლაინ მედიიდან წამოსულმა ამაღლებულმა სტანდარტმა შეცვალა, ზოგადად. ამაში ჩვენც [ქვიარ მოძრაობას] გვქონდა გარკვეული როლი - პირდაპირ ან ირიბად მუდმივად ვაკრიტიკებდით ხოლმე ჟურნალისტებს. ახლა კი, მაგალითად, როდესაც მედია მუშაობს ისეთ სენსიტიურ საკითხზე, რაზეც შესაძლოა არ ჰქონდეთ საკმარისი ინფორმაცია, ხშირად მოგვმართავენ, გვეკითხებიან აზრს და ეს არის თანამშრომლობაზე დაფუძნებული ურთიერთობა.

ასევე, ვფიქრობ, რომ ეთიკის ქარტიის გაჩენამ და ჟურნალისტურ ეთიკაზე საუბრის დაწყებამ მნიშვნელოვანი როლი შეასრულა. თვითრეგულირებად მექანიზმებს სადამსჯელო ფუნქცია არ აქვს, მაგრამ, ერთგვარი “შერცხვენის მომენტი” ძალიან მნიშვნელოვანია. ახლა უკვე ზუსტად ვიცი, თუ ნებისმიერი ჟურნალისტი რამე დამამცირებელს და ადამიანის უფლებების საწინააღმდეგოს იტყვის, ამას ისეთი რეაქცია მოჰყვება, რომ სამსახურის დატოვება მოუწევს ან მისი რეპუტაცია საგრძნობლად შეილახება.

ადრე არ იყო ასეთი მაღალი მგრძნობელობა.

მაგდა გუგულაშვილი: გარდა სასიკეთო ცვლილებებისა, რაზეც ისაუბრეთ, რა პრობლემებს ხედავთ დღეს ლგბტქ თემის საკითხების გაშუქების კუთხით?

გიორგი თაბაგარი: მთავარი პრობლემა, რომელიც, ვფიქრობ, უკვე ქრება, იყო ის, რომ დებატებში ხშირად გვიწვევდნენ ღიად ფაშისტ და მოძალადე ადამიანებთან, რომლებიც უბრალოდ განსხვავებულ აზრს კი არ წარმოადგენენ, არამედ პირდაპირ ეთერებს და მედიასაშუალებებს იყენებენ ძალადობრივი მოწოდებებისთვის.

მედია ხშირად გვთავაზობდა, რომ, მაგალითად, “ქართული მარშის“ ლიდერებთან ერთად დავმსხდარიყავით დებატებში პირდაპირ ეთერში. თითქოს ნორმალური იყოს, ესაუბრო ადამიანს, რომელიც შენ ფუნდამენტურ უფლებებსაც კი არ აღიარებს, და არწმუნო, “მეც ადამიანი ვარო”. ჩვენ, როგორც წესი, უარს ვამბობთ ხოლმე მსგავს შემოთავაზებებზე, მაგრამ გქონია შემთხვევები, როცა მიგვიღია ასეთ გადაცემაში მონაწილეობა. ვფიქრობ, ახლა ესეც იცვლება, თუმცა, ჯერჯერობით მაინც პრობლემაა.

კიდევ ერთი პრობლემა ზედაპირული გაშუქებაა. ბევრი ისეთი საკთხია, რაც ადამიანების სიცოცხლეს, ბედნიერებას და მათ ფუნდამენტურ უფლებებს ეხება და ვფიქრობ, რომ აუცილებებლია უფრო მეტი მგრძნობელობა, წინდახედულობა და გააზრება იმის, თუ რა როლი გაქვს.

მაგდა გუგულაშვილი: რა საფრთხეებს ხედავთ მედიაში ჰომოფობიური და რადიკალური ჯგუფების გააქტიურებისას?

გიორგი თაბაგარი: როცა მედია გაგვიკრიტიკებია ჰომოფობიური და რადიკალური ჯგუფების ეთერში მიწვევის და დროის დათმობის გამო, არგუმენტები მეორე მხრიდან არის ხოლმე, რომ ეს საზოგადოებრივი განწყობებია და “ვიღაცამ ხომ უნდა გააჟღეროს მათი გზავნილებიც”.

შეიძლება კონსერვატიული აზრის ისე წარმოჩენაც, რომ ეს არ იყოს ძალადობისკენ ორიენტირებული. შეიძლება არ მოგწონდეს რაღაც და ეს სავსებით ნორმალურია. მეც ძალიან ბევრი ადამიანი არ მომწონს ამ ქვეყანაში, მაგრამ არ ვურტყამ თავში და ღიად არ დავდევ.

მედიამ გაშუქებით არ უნდა წაახალისოს ის, რასაც ეს ადამიანები ქადაგებენ. არ მინდა, რომ კრიტიკულად გამომივიდეს და ჭკუა ვასწავლო მედიებს, რა და როგორ უნდა გააკეთონ, მაგრამ, ვფიქრობ, შეიძლება უბრალოდ ტიტრი დაედოს სიუჟეტებს ან განცხადება გააკეთონ იმასთან დაკავშირებით, რომ ემიჯნებიან მსგავს პოზიციებს და მათი სარედაქციო პოლიტიკისთვის მიუღებელია. ბევრი მეთოდია, რომ ისე გააშუქო ეს ადამიანები, რომ სიძულვილი არ გააღვივო საზოგადოებაში.

მაგდა გუგულაშვილი: რა როლს თამაშობს მედია ლგბტქ თემის მიმართ სტიგმის გაძლიერების ან შემცირების კუთხით?

გიორგი თაბაგარი: მგონია, მედის ამ თვალსაზრისით უმნიშვნელოვანესი როლი აქვს - შეუძლია დაგაქციოს ან აგაშენოს. თუმცა, ვერ ვიტყვი, რომ მხოლოდ მედიას შეუძლია ითამაშოს გარდამტეხი როლი, თუ ამას ხელს არ უწყობს ხელისუფლება, სამოქალაქო სექტორი. იმის მიუხედავად, რომ გაშუქების კუთხით უკეთესობა შეიმჩნევა და უფრო მეტი სიღმისეული საუბრები მიდის ხოლმე ამ კუთხით, სწრაფად მაინც არ იცვლება რაღაცები.

მნიშვნელოვანი აქტორია ეკლესიაც, რომელიც გვეწინააღმდეგება და ხშირად იმ მედიის დისკრედიტაციაც ხდება, რომელიც მხარს გვიჭერს. სულ შეპირისპირებაში გვიწევს ყოფნა და, ცხადია, რომ თუ სახელმწიფო არ გეხმარება, მარტო მედიით ვერ მოახდენ გარდატეხას - უფრო კომპლექსური მუშაობაა საჭირო.

საერთოდ, ვფიქრობ, მედია უფრო მეტად „ეფექტურია“ სტერეოტიპებისა და სტიგმების გამყარების ნაწილში, ვიდრე სიკეთისკენ შეცვლის კუთხით. ამ ქვეყანაში ადამიანებს ისედაც საკმაოდ მძიმე წარმოდგენა აქვთ რიგ საკითხებზე და ამაზე დაშენება უფრო მარტივია, ვიდრე ამის რადიკალურად ამოყირავება და შეცვლა.

მაგდა გუგულაშვილი: როგორი გაშუქებით ავირიდებთ სტერეოტიპების და სტიგმების გამყარებას/გაძლიერებას?

გიორგი თაბაგარი: ვფიქრობ, ფრთხილი, ადამიანზე ორიენტირებული გაშუქებაა ყველაზე მნიშვნელოვანი. განსაკუთრებით, როცა ძალადობას ეხება საქმე, ალბათ, მნიშვნელოვანია მაღალი მგრძნობელობა.
კატეგორია: საქართველო
“რომ მოვა დრო მერე მიხვდები რა საფრთხეში გააბი შენი მომავალი ვერ გიცნივარ” - მსგავსი მუქარის შემცველი შინაარსის შეტყობინებები ხულოს საკრებულოს „ქართული ოცნების“ დეპუტატმა ნუგზარ სოლომონიძემ 27 მაისს Factcheck.ge-ის ჟურნალისტ ნაზიბროლა რეხვიაშვილს მისწერა.

რა მოხდა?

ნაზი რეხვიაშვილის ამბობს, რომ საკრებულოს დეპუტატი გაღიზიანდა მის მიერ ფეისბუქში გაზიარებული TV-25-ის ვიდეოს გამო, სადაც დეპუტატი აჭარის მთავრობის თავმჯდომარეს, თორნიკე რიჟვაძეს „აჭარის უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარედ“ და „კაცურ-კაცურ მოყვარედ“ მოიხსენიებს.

ნაზი რეხვიაშვილი წერდა: “თორნიკე რიჟვაძე რომ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე ჰგონია, თან - არჩეული, აზრს რომ ვერ აყალიბებს და "კაცურ კაცურ მოყვარედ" უმაღლეს შეფასებად მიაჩნია, ან ოპოზიციაში რა უნდა, ან მმართველ გუნდში?”.

ფეისბუქზე პოსტის გამოქვეყნების შემდეგ ნუგზარ სოლომონიძემ ჟურნალისტს პირად შეტყობინებებში მისწერა და დაემუქრა. დეპუტატი ამას არც მედიასთან უარყოფს - “პირადულს ვინც შეეხება, მიიღებს საკადრისს“ - ამბობს სოლომონიძე “ფორმულასთან“ საუბრისას.

ნაზი რეხვიაშვილი სამართლებრივი დავის დაწყებას აპირებს და ამბობს, რომ დღეს, 28 მაისს „საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველოს“ რეგიონულ კოორდინატორ მალხაზ ჟკადუასაც შეხვდება - “გავივლი [კონსულტაციას] რა ფორმით უნდა გავაკეთო ეს განცხადება“.

მედიის საკითხებზე მომუშავე ორგანიზაციების შეფასებები

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია: „[სამართალდამცავებმა] მყისიერად გამოიძიონ მომხდარი ფაქტი, ხელისუფლების წარმომადგენელს კანონის შესაბამისად მოსთხოვონ პასუხი და დაუყოვნებლივ მიიღონ პრევენციული ღონისძიებები ჟურნალისტის უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად”.

factcheck.ge:„ჟურნალისტებზე მუქარა და ზეწოლა დაუშვებელია. ამგვარი ქმედებები ერთი მხრივ, საფრთხის ქვეშ აყენებს კონკრეტული ადამიანის ფიზიკურ უსაფრთხოებას, ხოლო მეორე მხრივ დემოკრატიული განვითარების პროცესს, ვინაიდან მიზნად ისახავს კრიტიკულად განწყობილი ადამიანების გაჩუმებას და, შესაძლოა, მსუსხავი ეფექტიც კი იქონიოს“.

მედიაკოალიცია: “ჟურნალისტზე მუქარა სისხლსამართლებრივი და პოლიტიკური პასუხისმგებლობის საკითხი უნდა იყოს.’
კატეგორია: საქართველო
„რადიო თავისუფლების“ ჟურნალისტმა გოგი გვახარიამ ცრუ ინფორმაციის გავრცელების საქმეზე გაზეთ „ალიას“ სასამართლო დავა მოუგო. „ალიას“ ცრუ ინფორმაციის უარყოფა და 2000 ლარის ოდენობით  მორალური კომპენსაციის გადახდა დაეკისრა.

გოგი გვახარია ამბობს, რომ სასამართლო დავის მოგების იმედი არ ჰქონდა, რადგან ეუბნებოდნენ, ჩივილს აზრი არ აქვსო: “უკვირდათ, აქამდეც ბევრი დაიწერა გვახარიაზე და რატომ იმათ არ უჩივლაო. ის, რომ საჯარო ფიგურა ვარ და თმენის ვალდებულება მაქვს, ამას დიდი ხანია მივეჩვიე, მაგრამ ნამდვილად არავის ვაპატიებ ოჯახის წევრზე მსგავსი საზიზღრობების დაწერას“.

გაზეთ “ალიას” ცრუ ინფორმაცია

სტატია, სათაურით, “რა უამბეს ალიას გოგი გვახარიას ბაბუაზე”, “ალიაში” 2019 წლის 20 მაისს გამოქვეყნდა. სტატიაში საუბარი იყო „ვინმე გვახარიაზე“, რომელიც საბჭოთა პერიოდში გალის რაიონული გაზეთის რედაქტორი იყო.

“ალია” წერდა, რომ ის კომუნისტური პარტიიდან გაზეთის კუთვნილი ფინანსების მითვისების გამო გარიცხეს და მან მითვისებული თანხით ყველაზე ძვირადღირებული ავტომობილი - „პობედა“ იყიდა. ავტორი წერდა, რომ ეს პირი ჟურნალისტ გოგი გვახარიას ბაბუა იყო. სტატიაში ასევე ნათქვამი იყო, რომ ჟურნალისტმა გოგი გვახარიამ „ფეხი ახალგაზრდა კომუნისტიდან აიდგა“.

“იმდენად აბსურდული იყო ყველაფერი, რაც წავიკითხე, მხოლოდ ჩემზე რომ ყოფილიყო, არ მექნებოდა ასეთი რეაქცია. მაგრამ მიუხედავად იმისა, [ბაბუაჩემი] რომ ცოცხალი არ არის, მის უკან დგას ოჯახი, ნათესავები, უამრავი ადამიანი, ვისაც ახსოვს ის.” - ამბობს გოგი გვახარია და დასძენს, აშკარაა, ბაბუაჩემი არაფერ შუაში არ იყო, ეს ყველაფერი ჩემ გამო დაიწერაო.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის 2019 წლის დასკვნა

2019 წელს გოგი გვახარიამ ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიასაც მიმართა. ქარტიის საბჭომ სადავო მასალა განიხილა და სამი პრინციპის დარღვევა დაადგინა:

  • პირველი პრინციპი: ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს სიმართლეს და საზოგადოების უფლებას – მიიღოს ზუსტი ინფორმაცია.
  • მეხუთე პრინციპი: მედია ვალდებულია, შეასწოროს გამოქვეყნებული არსებითად არაზუსტი ინფორმაცია, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს საზოგადოება.
  • მეშვიდე პრინციპი: ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით.
კატეგორია: ეთიკა
23 მაისს თბილისში, რესპუბლიკის მოედანზე ნამახვანჰესის მოწინააღმდეგებმა აქცია გამარრთეს. ამბავი დღის მთავარი თემა იყო ყველა ცენტრალური მაუწყებლისთვის.

ტელევიზიების დიდმა ნაწილმა ჰესის მოწინააღმდეგეების აქცია დღის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებებში მანიპულაციურად გააშუქა.

საინფორმაციო გამოშვებებში გამოკვეთილი აქცენტები:
  • გურამ ფალავანდიშვილი, გია კორკოტაშვილი და ლევან ვასაძე, როგორც საპროტესტო აქციის “მთავარი გმირები”;
  • აქციის ორგანიზატორების პოლიტიკური დღის წესრიგი;
  • ატარებს თუ არა აქცია “რუსულ ინტერესს”.
  • რატომ არ აყენებენ ორგანიზატორები ბიძინა ივანიშვილის პასუხისმგებლობის საკითხს?
  • ვინ აფინანსებს ნამოხვანის პროტესტს?

 იმედი

ტელეკომპანია “იმედმა” საპროტესტო აქციის გაშუქებას “იმედის კვირაში” 6 წუთამდე დრო დაუთმო. არხმა ყურადღება გაამახვილა იმაზე, რომ აქციაზე “სხვადასხვა პოლიტიკური გემოვნების თუ კუთვნილების ადამიანები იყვნენ და ისინი ამბობდნენ, რომ მათთვის ქართულ მიწაზე თურქული კომპანიის ოპერირება იყო მიუღებელი”.

სტატუსით “აქციის მონაწილე” - “იმედს” მხოლოდ გურამ ფალავანდიშვილი და გია კორკოტაშვილი ჰყავდა ჩაწერილი. ამის შემდეგ კი მოვისმინეთ ხელისუფლების წარმომადგენლების - ირაკლი ღარიბაშვილის, ირაკლი კობახიძის და გია ვოლსკის პოზიციები და მშენებელი კომპანიის განცხადება.

პოსტვ

“მითებით მართული პროტესტი” ამ სათაურით გააშუქა ნამახვანჰესის საწინააღმდეგო აქცია ტელეკომპანია “პოსტვ-მ” 23 მაისის დღის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში. 4 წუთის განმავლობაში, მაუწყებელი აქცენტს აკეთებდა იმაზე, რომ „ქვეყნისთვის ენერგეტიკული სიძლიერე და დამოუკიდებლობა მნიშვნელოვანია და ვინც ამას ხელს უშლის, რუსეთის ინტერესს ატარებს“.

მთავარი არხი

“მთავარმა არხმა” გადაცემა “პოსტ ფაქტუმში” აქციის გაშუქებას 11 წუთამდე დაუთმო. მაყურებელი პირდაპირ ეთერში ისმენდა რესპუბლიკის მოედანზე შეკრებილი აქციის მონაწილეების მოთხოვნებს. არხმა მთავარი ყურადღება გაამახვილა იმაზე, რომ აქტივისტები ბიძინა ივანიშვილის პასუხისმგებლობის საკითხს არ აყენებენ.

აქციის ერთ-ერთ ორგანიზატორთან, ვარლამ გოლეთიანთან საუბრისას ჟურნალისტი მხოლოდ იმით დაინტერესდა, თუ რატომ არ ახსენეს გამომსვლელებმა ბიძინა ივანიშვილი და “რატომ არ საუბრობდნენ ბიძინა ივანიშვილის პასუხისმგებლობაზე.”

ტელეკომპანია პირველი

ტელეკომპანია “პირველმა” დღის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში საპროტესტო აქცია ორ ნაწილად გააშუქა და ჯამში 9 წუთამდე დრო დაუთმო.

გამოშვების პირველ ნაწილში ჟურნალისტი აქციიდან პირდაპირ ეთერში ჩაერთო, აქციის შესახებ მომზადებულ სიუჟეტში კი მაუწყებელმა ყურადღება გაამახვილა საპროტესტო აქციის გაურკვეველ ფინანსებზე, ქსენოფობიურ განცხადებებზე და “აქციაზე დამსწრე სხვადასხვა ჯგუფებზე”.

“რიონის ხეობიდან დიდ პოლიტიკაში - ვარლამ გოლეთიანი პოლიტიკურ დღის წესრიგში ერთვება” - ამბობდა ჟურნალისტი, თუმცა, ამ მოსაზრებას, სიუჟეტში მოცემული კომენტარები ვერ ამყარებდა. ჟურნალისტი ამბობდა, რომ დაინტერესდნენ, საიდან ფინანსდება აქცია, თუმცა “მცდელობის მიუხედავად პასუხი ვერ მიიღეს”.

ფაქტი: აქციის ორგანიზატორები მედიასთან საუბრისას საუბრობდნენ იმაზე, რომ აქციისთვის დაფინანსება ემიგრანტებისა და სხვა მხარდამჭერებისგან მიიღეს.

რუსთავი 2

“ტვ პირველის” მსგავსად, საპროტესტო აქცია დღის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში ორ ნაწილად გააშუქა ტელეკომპანია “რუსთავი 2-მაც“ და ამბავს 7 წუთამდე დრო დაუთმო. პირველ ნაწილში არხმა ყურადღება გაამახვილა აქციაზე დამსწრე „ჰომოფობიური ჯგუფის წარმომადგენლებზე” და “მართმადიდებელ მშობელთა კავშირის” წევრებზე. მაყურებელმა მოისმინა გურამ ფალავანდიშვილის, გია კორკოტაშვილის, დიმიტრი ლორთქიფანიძის (პრიმაკოვის ქართულ-რუსული საზ.ცენტრის დირექტორი) და მმკ-ს წევრების კომენტარები. მეორე ნაწილში კი მოვისმინეთ ხელისუფლების წარმომადგენლების პოზიციები.

ფორმულა

ტელეკომპანია “ფორმულამ” კვირის შემაჯამებელ გადაცემა “დროებაში” საპროტესტო აქცია ყველაზე ვრცლად, 18 წუთში გააშუქა. “ფორმულას” მაყურებელმა მიიღო ინფორმაცია მთელი დღის განმავლობაში აქციაზე განვითარებულ მოვლენებზე, აქტივისტების მოთხოვნებზე, დამსწრე პირებზე, აქციის ფინანსებთანთან დაკავშირებით ორგანიზატორების პასუხებზე. თუმცა, მაყურებელს არ მოუსმენია ხელისუფლების წარმომადგენლების პოზიციები.

პირველი არხი

საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველმა არხმა კვირის მთავარ საინფორმაციო გამოშვება “ახალ კვირაში” საპროტესტო აქციის გაშუქებას 7 წუთამდე დრო დაუთმო. მაყურებელმა აქციის ორგანიზატორებისგან ინფორმაცია მიიღო ჰესის მოწინააღმდეგეების მოთხოვნების შესახებ და მოისმინა ხელისუფლების წარმომადგენლების შეფასებები. გარდა “რიონის ხეობის მცველებისა” და მთავრობის წევრების კომენტარებისა, “პირველი არხის” მაყურებელმა მოისმინა “ერთობა, რაობა, იმედის“ დამფუძნებლის, ლევან ვასაძის კომენტარიც.


ფოტო: იანა ყორბეზაშვილი
კატეგორია: საქართველო
საზოგადოებრივი მაუწყებელის “პირველმა არხმა” უკანონოდ გათავისუფლებული ორი ოპერატორი - დავით სიმონიშვილი და ალექსანდრე მეტრეველი სამსახურში აღადგინა.

უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილებით, მაუწყებელს თანამშრომელბის სამსახურში აღდგენა და განაცდურის ანაზღაურება თებერვალში დაევალა. თუმცა, მაუწყებელის მენეჯმენტმა თანამშრომლების აღდგენის გადაწყვეტილება 14 მაისს, მხოლოდ მას შემდეგ მიიღო, რაც ოპერატორების იურისტმა გიორგი იასაშვილმა აღსრულების ბიუროს მიმართა.

რა მოხდა?

დავით სიმონიშვილი და ალექსანდრე მეტრეველი 2018 წლის 18 სექტემბერს საზოგადოებრივი მაუწყებლის მაშინდელი დირექტორის, ვასილ მაღლაფერიძის ბრძანების საფუძველზე გათავისუფლდნენ სამსახურიდან.

მეტრეველმა და სიმონიშვილმა სამსახურიდან გათავისუფლება სასამართლოში გაასაჩივრეს, დავა სამი წლის განმავლობაში მიმდინარეობდა, რაც საბოლოოდ 2021 წლის 5 თებერვალს დასრულდა, როდესაც უზენაესმა სასამართლომ დაუშვებლად ცნო საზოგადოებრივი მაუწყებლის საჩივარი და ძალაში დატოვა სააპელაციო სასამართლოს 2020 წლის გადაწყვეტილება: დავით სიმონიშვილისა და ალექსანდრე მეტრეველის სამსახურში აღდგენა და განაცდურის ანაზღაურება.

ვრცლად იხილეთ: დეტალებში: "პირველმა არხმა" წააგო დავა უკანონოდ გათავისუფლებულ თანამშრომლებთან.

მიუხედავად იმისა, რომ სასამართლოს საბოლოო გადაწყვეტილება კანონიერ ძალაში იყო შესული, სანამ აღსრულების ბიურომ მაუწყებელს არ მიმართა, “პირველი არხის” მენეჯმენტი გადაწყვეტილების შესრულებაზე უარს ამბობდა.

ოფიციალურ წერილში, რომელიც მაუწყებლის დირექტორმა ოპერატორების ადვოკატ, გიორგი იასაშვილს მიწერა, ნათქვამი იყო, რომ სასამართლოს გადაწყვეტილების შესრულება შეუძლებელია, ვინაიდან, “ორგანიზაციას არ აქვს საშტატო განრიგი და შესაბამისად - ვაკანტური პოზიციები, რაც თავისთავად გამორიცხავს სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილების აღსრულების შესაძლებლობას”.

გარდა ამისა, მაუწყებელი მიიჩნევდა, რომ სასამართლო არ არის თანმიმდევრული და ერთი და იმავე საქმეებზე სხვადასხვა ინსტანციაში გამოაქვს რადიკალურად განსხვავებული გადაწყვეტილებები, ასევე, “როგორც სასამართლომ დაადგინა, საზოგადოებრივი მაუწყებლის იძულება დაასაქმოს მოსარჩელეები, წარმოადგენს პირდაპირ და უხეშ ჩარევას მის სარედაქციო, მმართველობით და ფინანსურ დამოუკიდებლობაში”.

რა შეიცვალა?

საზოგადოებრივი მაუწყებლის იურისტი, დიმიტრი ბერძენიშვილი ამბობს, რომ თავისუფალი პოზიციები მაუწყებელში ახლაც არ არის, თუმცა, გამონახეს რესურსი, რომ სასამართლოს გადაწყვეტილება აღასრულონ:

“იგივე პოზიცია მაქვს, როგორც იურისტს. ეს გადაწყვეტილება არ არის კანონიერი, მაგრამ, ვინაიდან უნდა აღსრულდეს, უბრალოდ, გამოინახა რაღაც რესურსი, რომ მათი დასაქმება გახდეს შესაძლებელი.”

დიმიტრი ბერძენიშვილი ამბობს, რომ სიმონიშვილისა და მეტრეველისთვის კომპენსაციის გადახდის შესახებ აღსრულების ბიუროდან მიმართვა ჯერ არ მიუღიათ: “ველოდებით, ვინაიდან, განაცდურის თანხა პირდაპირ დაკავშირებულია თანამშრომლების აღდგენასთან” - ამბობს იურისტი.

დავით სიმონიშვილისა და ალექსანდრე მეტრეველის ადვოკატი, გიორგი იასაშვილი მიიჩნევს, რომ ოპერატორების სამსახურში დაბრუნება პრეცენდენტული და მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილებაა, რათა მაუწყებელში კანონიერი, სამართლიანი სიტუაცია აღდგეს.

2017 წლიდან, საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა, დამსაქმებლის ინიციატივით, სამსახურიდან სულ 102 თანამშრომელი გაათავისუფლა. მათგან 25-მა “პირველი არხის” გადაწყვეტილება სასამართლოში გაასაჩივრა და დავების უმეტესობა ამდღემდე არ დასრულებულა.
კატეგორია: ეთიკა
11 მაისს მედიაში და სოციალურ ქსელში გავრცელდა მცდარი ინფორმაცია, თითქოს, საქართველო, ბოლო 7 დღეში, ყოველ მილიონ ადამიანზე სიკვდილიანობის მაჩვენებლით, მსოფლიოში პირველ ადგილზეა. მედია და სოციალური ქსელის მომხმარებლები წყაროდ ourworldindata.org-ს უთითებდნენ.

რა მოხდა?

შეცდომაში შემყვანი ინფორმაცია ერთ-ერთმა პირველებმა ტელეკომპანია “პირველმა” და “მთავარმა არხმა” გაავრცელეს. მაუწყებლები აუდიტორიას ატყობინებდნენ, რომ მილიონ ადამიანზე სიკვდილიანობის მაჩვენებლით საქართველო მსოფლიო ლიდერია.

“ტვ პირველის” ეთერში ისიც მოვისმინეთ, რომ „მძიმე სტატისტიკით ინდოეთსაც კი გადავუსწარით. ქვეყანას, სადაც კორონავირუსით დაღუპულთა გამო, უმაღლესი სასამართლო მთავრობას ადამიანების გენოციდში ადანაშაულებს”.

მსგავსი სენსაციური სათაურებით, შეცდომაში შემყვანი ინფორმაცია გაავრცელეს ონლაინ მედიასაშუალებებმაც - „დიანიუსმა“, „გურიის მოამბე“, „აქცენტნიუსი“ და სხვა. ასევე, ინფორმაციას ვირუსულად ავრცელებდნენ ფეისბუკის მომხმარებლები, მათ შორის ჟურნალისტები.

რატომ არის მონაცემები მანიპულაციური

მცდარი ინფორმაციის გამავრცელებლები აქვეყნბედნენ ინფოგრაფიკას, რომელზეც ნაჩვენები იყო ბოლო ერთი კვირის მდგომარეობით, ყოველ მილიონ ადამიანზე, სიკვდილიანობის საშუალო მაჩვენებლი. ფოტოზე ჩანდა არა მთელი მსოფლიოს, არამედ მხოლოდ შერჩეული 14 ქვეყნის სტატისტიკური მონაცემები, საიდანაც პირველ ადგილზე საქართველო იყო.

სამეცნიერო ონლაინგამოცემა ourworldindata-ს ინფოგრაფიკები,მსოფლიოს ერთ-ერთი წამყვანი კვლევითი და აკადემიური დაწესებულების, აშშ-ს ჯონ ჰოპკინსის უნივერსიტეტის მონაცემებს ეყრდნობა. საიტზე თუ გადავალთ და ქვეყნების ჩამონათვალს სხვა პრინციპით შევარჩევთ, მაგალითად, თუ ჩამონათვალში მივუთითებთ ისეთ ქვეყნებსაც, როგორიცაა, უნგრეთი, ხორვატია, ბრაზილია, საბერძნეთი, ურუგვაი, პოლონეთი... ვნახავთ, რომ საქართველო პირველ ადგილზე არ არის და მას სიკვდილიანობით ყველა ზემოთჩამოთვლილი ქვეყანა უსწრებს.


alt

ourworldindata-ს მიხედვით, ბოლო ერთი კვირის საშუალო სტატისტიკური მონაცემებით, მსოფლიოში მილიონ ადამიანზე სიკვდილიანობის მაჩვენებლით პირველ ადგილზეა ურუგვაი, საქართველო კი - მეოცეზე.

მოგვიანებით მედიების უმრავლესობამ ეს ამბავი ვებგვერდებიდან და სოციალური ქსელის ანგარიშებიდან წაშალა, თუმცა მანამდე ინფორმაცია რამდენიმე საათის განმავლობაში ვრცელდებოდა.

რა დაშავდა?

“ინფორმაცია იყო სკანდალური, პანიკის დამთესავი და პირდაპირ შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ეს იყო დეზინფორმაცია”, - ამბობს ზურა ალხანიშვილი, საქართველოს გაეროს ასოციაციის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის პროგრამების ხელმძღვანელი.

მისივე თქმით, პრობლემა ისაა, რომ სკანდალური და ემოციური ინფორმაცია უფრო სწრაფად ვრცელდება, სანდო, სამეცნიერო ინფორმაციასთან შედარებით, და “ახლა ბოდიშიც რომ მოიხადონ, დეზინფორმაცია მაინც გავრცელებულია, მან თავისი ცუდი საქმე უკვე გააკეთა და ამისი გამოსწორება ძალიან რთულია”.

ზურა ალხანიშვილი ამბობს, რომ საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის კრიზისის დროს, ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს ინსტიტუციების მიმართ საზოგადოების ნდობას. სანდო წყაროების მითითებით მანიპულაციური ინფორმაციების გავრცელება კი, სანდო ინსტიტუციების მიმართ ადამიანების ნდობას ამცირებას:

“როდესაც 1000 მოწონებისა თუ გაზიარების ხათრით დეზინფორმაციებს ვავრცელებთ, დისკრედიტაციას ვახდენთ სანდო ინსტიტუციების და შემდგომში ეს ისევ ჩვენ გვიბრუნდება უკან. ამიტომ, მედიას აქვს უზარმაზარი როლი და პასუხისმგებლობა, რომ ფრთხილად გააშუქოს საკითხები. კრიტიკა უმნიშვნელოვანესია, გადაწყვეტილების მიმღებ პირებს ამყოფებს მუდმივად ფორმაში, თუმცა, დეზინფორმაციის ან მანიპულაციური ინფორმაციის გავრცელება, რომელიც ადამიანებში იწვევს უნდობლობას, ეს პირდაპირ აისახება მთლიანად საზოგადოებაზე და აზარალებს მას.”

რა უნდა გავითვალისწინოთ მონაცემების გამოყენებისას

პანდემიის პერიოდში, ამ თემაზე მონაცემების გამოყენებისას კონტექსტს და სიზუსტეს განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის რეკომენდაციები მედიებს COVID-19-ის გაშუქების დროს:

  • სიფრთხილით მოეკიდეთ მონაცემების გამოყენებას;
  • გახსოვდეთ, ყველა რიცხვი ზუსტი არ არის;
  • სტატისტიკური მონაცემების გამოყენებისას, დაეყრდენით მხოლოდ სანდო, ოფიციალურ წყაროებს;
  • მონაცემების გამოქვეყნებისას, აუცილებლად აჩვენეთ კონტექსტი;
  • თხრობაში ჩართეთ ისეთი პირები, რომელთაც კარგად შეუძლიათ მონაცემების ანალიზი

როგორ მოიქცნენ მედიები - შესწორების დარღვეული სტანდარტი

მას შემდეგ, რაც მსოფლიოში სიკვდილიანობის მაჩვენებლის მანიპულაციური სტატისტიკა ვირუსულად გავრცელდა, მედიასაშუალებების ნაწილმა ვებგვერდიდან და სოციალური ქსელებიდან გამოქვეყნებული მასალები წაშალა, ნაწილზე კი კვლავ იძებნება. ამ დრომდე არცერთ მათგანს არ შეუსწორებია მასალები შესწორების სტანდარტების დაცვით. 

მედიების მიერ მასალის შესწორების სტანდარტის მიხედვით, ჟურნალისტებმა და რედაქტორებმა პასუხისმგებლობა უნდა აიღონ დაშვებულ შეცდომებზე და დროულად გაასწორონ უზუსტობები. მასალა სრულად მხოლოდ უკიდურეს შემთხვევაში შეიძლება წაიშალოს და ასეთ შემთხვევაშიც კი, სასურველია, რომ რედაქციამ ახსნას ამ გადაწყვეტილების მიზეზი.

  • გამოქვეყნებული მასალა უნდა შესწორდეს ისე, რომ აუდიტორიისთვის ცნობილი გახდეს თუ რა გასწორდა. ყველგან, სადაც ეს შესაძლებელია და არ უწყობს ხელს ვინმესთვის საზიანო ინფორმაციის გავრცელებას, მასალის ბოლოს შენიშვნის სახით უნდა მიეთითოს რა ეწერა მცდარ ვერსიაში.
  • მასალა სრულად მხოლოდ უკიდურეს შემთხვევაში შეიძლება წაიშალოს. მაგალითად მაშინ, როდესაც საჯარო ინტერესის არარსებობის შემთხვევაში ის ზიანს აყენებს, ლახავს სხვათა უფლებებს და განსაკუთრებით უხეშად არღვევს ეთიკურ სტანდარტებს.
  • მასალა შესწორების ნაცვლად როგორც წესი, მაშინ შეიძლება წაიშალოს, როდესაც მხოლოდ თქვენ ხართ ინფორმაციის გამავრცელებელი ერთადერთი ღია წყარო. თუკი ინფორმაცია სხვების მიერაც არის გავრცელებული, მაშინ ჩამოხსნის ნაცვლად იმავე ბმულზე შესწორება სჯობს.
  • მასალის წაშლის შემთხვევაში სასურველია რედაქციამ ახსნას ამ გადაწყვეტილების მიზეზი.

შენიშვნა: "მედიაჩეკერის" სტატიის გამოქვეყნების შემდეგ, გამოცემა "აქცენტნიუსმა", შეცდომაში შემყვანი ინფორმაციის გავრცელების გამო, მკითხველს ბოდიში მოუხადა.
კატეგორია: საქართველო
7 მაისს ტელეკომპანია “მთავარი არხის” კორესპონდენტ ირაკლი ვაჩიბერიძეს, ჟურნალისტური საქმიანობის შესრულების დროს, ვანისა და ბაღდათის მიტროპოლიტმა მეუფე ანტონიმ ფიზიკური შეურაცხყოფა მიაყენა.

დაპირისპირების ამსახველი ვიდეომასალა “მთავარმა არხმა” 8 მაისს გამოაქვეყნა. კადრებში ჩანს, რომ მიტროპოლიტი ჟურნალისტს ემუქრება, ეპარქიაში გადაადგილებას უკრძალავს და სიტყვიერ და ფიზიკურ შეურაცხყოფას აყენებს.

ამავე დღეს მაუწყებელმა განცხადება გაავრცელა და ძალადობისა და ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელშეშლის ფაქტზე შესაბამისი სახელმწიფო უწყებებისგან მყისიერი და ადეკვატური რეაგირება მოითხოვა.“მთავარმა არხის” განცხადებაში ნათქვამია, რომ არხის ჟურნალისტების წინააღმდეგ ძალადობრივი შემთხვევები გახშირებულია და „საქართველოს საპატრიარქო არათუ არ რეაგირებს მსგავს ფაქტებზე, არამედ ამართლებს და ამგვარად ახალისებს სასულიერო პირების მხრიდან დანაშაულის ნიშნების შემცველ ქმედებებს ჟურნალისტების წინააღმდეგ“.

9 მაისს საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ მკაცრად დაგმო „მთავარი არხის“ თანამშრომელზე განხორციელებულ ძალადობა და მოითხოვა, რომ სამართალდამცველმა უწყებებმა სწრაფად გამოიძიონ მომხდარი და დააყენონ დაკონკრეტული პირების პასუხისმგებლობის საკითხი. ქარტია მიიჩნევს, რომ სამართალდამცავი უწყების მხრიდან მსგავსი ფაქტების მკაცრი რეაგირების გარეშე დატოვება, ამგვარ ძალადობასა და ჟურნალისტების მუშაობაში ხელის შეშლის შემთხვევებს ახალისებს, რაც მედიაგარემოსთვის ძალიან დამაზიანებელია.

სასულიერო პირების მხრიდან ჟურნალისტებზე თავდასხმები დაგმო მედიაკოალიციამაც: “ამ დრომდე საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს სასულიერო პირების არაერთ თავდასხმაზე რეაგირება არ მოუხდენია, დანაშაულის შემცველ ფაქტებზე განმარტებებს არ აკეთებს საქართველოს საპატრიარქოც. მედიაკოალიცია სასულიერო პირების მხრიდან ჟურნალისტებზე თავდასხმებს გმობს და მოითხოვს შეწყდეს ჟურნალისტების დევნის ტენდენცია”.

“ხელისუფლება თვალს ხუჭავს მართლმადიდებელი ეკლესიის წარმომადგენლების მიერ ჩადენილ ძალადობასა და ჟურნალისტური საქმიანობისათვის ხელშეშლის ფაქტებზე. დღემდე არ გვინახავს, ეკლესიის სასულიერო პირებს პასუხი ეგოთ ჩადენილი ძალადობისთვის. გავლენიანი სასულიერო პირების ქმედებები ასაზრდოებს და აქეზებს საზოგადოებაში სიძულვილს და ძალადობას” - ნათქვამია ტოლერანტობის და მრავალფეროვნების ინსტიტუტის განცხადებაში.

ეს სასულიერო პირების მხრიდან ჟურნალისტებისთვის პროფესიულ საქმიანობაში ხელშეშლისა და ძალადობის პირველი შემთხვევა არ არის. "მთავარი არხის" ინფორმაციით, 4 მაისს დავით გარეჯში მაუწყებლის გადამღებ ჯგუფს ნასვამმა სასულიერო პირებმა და რამდენიმე მოქალაქემ სიტყვიერი და ფიზიკური შეურაცხყოფა მიაყენეს და ტექნიკა დაუზიანეს.


ფოტო: „მთავარი არხი“
კატეგორია: ინტერვიუ
საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველმა არხმა ბოლო 4 წელში 102 თანამშრომელი გაათავისუფლა. მათმა ნაწილმა სასამართლოში შრომითი დავა დაიწყო და ამ დრომდე დასრულებული ყველა პროცესი მაუწყებლის საწინააღმდეგოდ გადაწყდა. ერთ-ერთი ბოლო პროცესიც, გათავისუფლებული ორი ოპერატორის დავა, სამივე ინსტანციის სასამართლოში მაუწყებლის საწინააღმდეგოდ დასრულდა. “პირველ არხს” მათი სამუშაოზე აღდგენა და განაცდურის ანაზღარურება დაევალა, თუმცა, მიუხედავად ამისა, არხის მენეჯმენტი სასამართლოს კანონიერ ძალაში შესული გადაწყვეტილების შესრულებაზე ამ დრომდე უარს ამბობს. გათავისუფლებული თანამშრომლების უფლებებს საზოგადოებრივი მაუწყებლის პროფკავშირები იცავს.

მაუწყებლის საკადრო პოლიტიკაზე პროფკავშირების თავმჯდომარე, ნინო ზაუტაშვილს ვესაუბრეთ.

2017 წლიდან, საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველმა არხმა 102 თანამშრომელი გაათავისუფლა სამსახურიდან. ხომ არ უკვლევია პროფკავშირებს მათი განთავისუფლების მოტივები?

ფაქტობრივად, ყველა თანამშრომელი უსამართლოდაა გაშვებული. მაგალითად, მახსენდება, ლევან გულბანი - ჩართვების ჯგუფის უფროსი. როდესაც მისი გათავისუფლების ობიექტური მიზეზები მოვითხოვეთ - ვერ გვიპასუხეს.

ალბათ, ეს ადგილები სჭირდებოდათ, სხვა მიზეზი არ ვიცი. მე არ ვამბობ იმას, რომ არავინ არის გასაშვები სამსახურიდან, მაგრამ ფორმას გააჩნია. ყველაზე შეურაცხმყოფელია, როდესაც ვიღაც გეუბნება, შენ აქ არ მჭირდები, წადიო - გაშვების მიზეზს კი არ გეუბნებიან.

მაუწყებლის დირექტორმა, ვასილ მაღლაფერიძემ [ამდენი თანამშრომლის გათავისუფლებით] ძალიან უხეშად დაარღვია ადამიანების უფლებები. ეს შეურაცხმყოფელი იყო. ეს იყო წითელი ზღვარი, როცა ადამიანებს გამოუცხადეს, ჩვენ ახლა ვაკეთებთ რეორგანიზაციას და აქ ვეღარ იმუშავებთო.

„მასობრივი დათხოვნა“ - ეს სიტყვები გამოიყენა ერთ-ერთმა მენეჯერმა, ია ანთაძემ, ინტერვიუში. რას ნიშნავს მასობრივი დათხოვნა, დღემდე ვერ ვხვდები, რატომ იყო ამის საჭიროება. ძალიან ბევრი კარგი საქმე საზოგადოებრივ მაუწყებელში ზუსტად იმ ადამიანების ხელით კეთდება, რომლებიც წლებია აქ მუშაობენ.

როდის დაიწყო მსგავსი პრობლემები საზოგადოებრივ მაუწყებელში?

საკადრო პოლიტიკის მხრივ პრობლემები სულ იყო. დაახლოებით 30 წლის განმავლობაში, რაც მაუწყებელში ვარ, სულ მესმის, რომ აქ ძალიან ბევრი ხალხი მუშაობს. როცა საშტატო განრიგი არ არსებობს, რას ნიშნავს ბევრი ადამიანი, დღემდე ვერ გავიგე. როგორ განსაზღვრავენ ბევრია თუ ცოტა?

2004 წელსაც იყო ასეთი „მასობრივი დათხოვნა“. მაშინ ეს ძალიან მძიმედ მოხდა, ყოველგვარი ახსნა-განმარტების გარეშე. არ შეიძლება, რომ ასე ადგე და უთქმელად გააგდო თანამშრომელი, მხოლოდ იმიტომ, რომ შენ არ მოგწონს ის. ეს უნდა დაასაბუთო, ადამიანმა უნდა იცოდეს, რატომ ათავისუფლებენ მას სამსახურიდან.

გათავისუფლებული თანამშრომლებიდან 25-მა სასამართლოს მიმართა და მათ უფლებებს საზოგადოებრივი მაუწყებლის პროფკავშირები იცავს. ამ დრომდე დასრულებული ყველა შრომითი დავა მაუწყებლის საწინააღმდეგოდ გადაწყდა. როგორ ფიქრობთ, რას გვეუბნება ეს მონაცემები?

შეიძლება, რომ დღეს საზოგადოებრივ მაუწყებელს სასამართლოში ერთ თანამშრომელთან მაინც უწევდეს შრომითი დავა? ჩემს პრაქტიკაში, არ მახსენდება, რომ მაუწყებელს თანამშრომლის წინააღმდეგ დავა მოეგოს. ეს არის ძალიან დიდი რეპუტაციული ზიანი.

არასდროს ვიტყვი იმას, რომ აბსოლუტურად ყველა თანამშრომელი საჭიროა, ან ვინმე საჭირო არ არის. სანამ საშტატო განრიგის მიხედვით, ზუსტად არ მეცოდინება, რა პრიორიტეტით და რამდენი თანამშრომელი სჭირდება საზოგადოებრივ მაუწყებელს გამართულად მუშაობისთვის.


მიუხედავად ვალდებულებისა, საზოგადოებრივ მაუწყებელს საშტატო განრიგი არ აქვს. როგორ ფიქრობთ, რატომ ვერ ახერხებს მაუწყებელი ამ დოკუმენტის დამტკიცებას?

საშტატო განრიგის დამტკიცება, ავტომატურად ნიშნავს იმას, რომ შეკრულია გუნდი, რომელსაც ხელმძღვანელობ. საშტატო ერთეულების დადგენა ხელს უშლის საზოგადოებრივ მაუწყებელში ბევრი ადამიანის დასაქმებას, ეს კი ყველა მთავრობას სჭირდება.

საშტატო განრიგის დამტკიცება არ არის მარტივი პროცესი. ამას სჭირდება დიდი კვლევა. მე, მაგალითად, სამეურვეო საბჭოს შევთავაზე, რომ მოგვეწვია კარგი კომპანია, პროფესიონალების ჯგუფი, რომელიც განსაზღვრავდა საჭიროებებს და ზუსტად დაადგენდა, რისთვის და რამდენი თანამშრომელი სჭირდება მაუწყებელს.

Ხომ არ არსებობს სხვა მიზეზი რის გამოც საზოგადოებრივ მაუწყებელს არ აქვს საშტატო განრიგი?

იმისთვის, რომ თავისუფალი იყო შენს მოქმედებებში, არ უნდა არსებობდეს არანაირი შემზღუდავი გარემოება, ხოლო საშტატო განრიგი ნამდვილად შემზღუდავი გარემოებაა.

ყოველი ახალი მოსული გენერალური დირექტორი ათავისუფლებს ვიღაცებს, ვისაც თვლის, რომ "ზედმეტია”, ოღონდ არასდროს აქვს ამის დასაბუთება. შემდეგ მოჰყავს სხვა თანამშრომლები, ვისაც თავის გუნდად თვლის. მესმის, ყველა დირექტორს და ყველა მენეჯერს ძალიან უნდა, თავის გუნდთან ერთად მოსვლა. მაგრამ, გუნდთან ერთად მოსვლა არ ნიშნავს, რომ შენი გუნდის წევრად სხვა არავინ განიხილო და გაყარო ის ადამინები, ვისზედაც დგას ეს ტელევიზია.

2017-2020 წლებში მაუწყებელს 300 000 ლარზე მეტი აქვს გადახდილი გათავისუფლებული თანამშრომლებისთვის კომპენსაციის სახით. სამეურვეო საბჭოშიც თქვეს, რომ ამით მაუწყებელს ფინანსური და რეპუტაციული ზიანი ადგება. როგორ ფიქრობთ, რა როლი აქვს ამ პროცესში სამეურვეო საბჭოს?

მაუწყებლისთვის ყველაზე დიდი რეპუტაციული დარტყმა იყო როდესაც ვასილ მაღლაფერიძემ ეს თანამშრომლები გაუშვა. როდესაც ამდენი სასამართლო გაქვს წაგებული და ადამიანების უფლებების ასე უხეშად არღვევ, ცხადია, რომ მაუწყებლის რეპუტაცია ილახება. ჩემთვის, პირადად, ეს ძალიან სამწუხაროა.

ვერცერთ სამეურვეო საბჭოზე ვერ ვიტყვი, (სრულ შემადგენლობას ვგულისხმობ და არა ერთეულებს), რომ ეს არის შემდგარი, კარგი გუნდი, რომელიც საზოგადოებრივი მაუწყებლის პრიორიტეტებს განსაზღვრავს. საზოგადოებრივი მაუწყებელი გაცილებით გამართულად იმუშავებდა კარგი და კვალიფიციური სამეურვეო საბჭოს ყოლის შემთხვევაში. ისიც მნიშვნელოვანია, რომ სამეურვეო საბჭოს არჩევის წესი პრობლემურია და ამ მხრივ ცვლილებებია შესატანი.

ნუ დაგვავიწყდება, რომ მაუწყებელი საზოგადოებრივი სიკეთეა: ის ადამიანების უფლებებს კი არ უნდა არღვევდეს, არამედ მათთვის მაგალითი უნდა იყოს.
კატეგორია: ეთიკა
ტელეკომპანია „იმედზე“ 21 მარტს გასულ გადაცემა „პრაიმშოუში“ მედიცინის სხვადასხვა სფეროს სპეციალისტების სტატუსით მიწვეული რესპონდენტების ნაწილი დაუსაბუთებლად აყენებდა ეჭვქვეშ Covid-19-ის საწინააღმდეგო ვაქცინების სანდოობას.

რა ხდებოდა გადაცემაში

"პრაიმშოუს" წამყვანები ამბობდნენ, რომ საზოგადოება ვაქცინაციის მომხრე და მოწინააღმდეგეებად არის გაყოფილი. ამის ერთ-ერთ არგუმენტად კი საკუთარ "ინსტაგრამ" გვერდებზე გაკეთებული გამოკითხვა მოჰყავდათ. მათივე თქმით, კითხვაზე, "აპირებთ თუ არა აცრას" აუდიტორიის პასუხი „ტრაგიკული“ იყო - დაახლოებით, 70% პასუხობდა, რომ აცრას არ აპირებს.

წამყვანები ამბობდნენ, რომ გადაცემის მიზანი იყო იმას გარკვევა, თუ რამდენად მნიშვნელოვანია ვაქცინაცია და რატომ არის სკეპტიკური დამოკიდებულება.

გადაცემაში მიწვეულები იყვნენ ვაქცინააციის მოწინააღმდეგე და მომხრე ექიმები და ცნობილი ადამიანები. საქართველოს ჯანდაცვის მინისტრმა ეკატერინე ტიკარაძემ „პრაიმშოუს“ წამყვანებს ეთერში ეს ფორმატი მოუწონა: „ძალიან დიდი მადლობა, პირველ რიგში, ამ გადაცემისთვის და სწორედ თქვენი გადაცემის ფორმატი, ვთვლი, რომ არის ერთ-ერთი სწორი ფორმატი იმისათვის, რომ მოხდეს აზრის გაცვლა საზოგადოებასთან და ინფორმაციის სხვადასხვა ჭრილში მიწოდება“.


კონსპირაციული თეორიები საფუძვლიანი არგუმენტების ნაცვლად

ვაქცინაციის მომხრე ადამიანებთან ერთად, „პრაიმშოუში“ კორონავირუსის საწინააღმდეგო ვაქცინების მთავარ მოწინააღმდეგედ ორი ექიმი იყო მოწვეული: თინათინ თოფურია - მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორის, ხოლო თინათინ გოცაძე, მედიცინის აკადემიური დოქტორის სტატუსით.

თინათინ თოფურიას წარდგენისას, წამყვანმა თქვა, რომ მას „საფუძვლიანი არგუმენტები აქვს, რითაც თავის აზრს ამყარებს“, თუმცა 5 წუთიან მონოლოგში რესპონდენტი დაუსაბუთებლად ამტკიცებდა, რომ ვაქცინები სანდო არ არის. ის საუბრობდა „ძნელად მოსაპოვებელი ინსტრუქციების“ და კვლევების შესახებაც, რომელიც, მისი თქმით, ამ თეორიას ამყარებდა, თუმცა გადაცემაში ამის არანაირი მტკიცებულება არ მოუყვანიათ.

თინათინ გოცაძე კი მაყურებელს არწმუნებდა, რომ “ექსპერიმენტის ნაწილები ვართ და ვაქცინაციის კვლევის მესამე ფაზაში საქართველოც მონაწილეობს.“

ბილ ჰენეჯი, პროფესორი, ჰარვარდის უნივერსიტეტის ეპიდემიოლოგი ამბობს, რომ მეცნიერების ერთ დარგში ნობელის პრემიის მიღება არ ნიშნავს იმას, რომ ეს ადამიანი მეცნიერების ყველა დარგში ერკვევა. არც დოქტორის ხარისხი და პრესტიჟულ სამედიცინო სკოლაში სწავლება არ აქცევს მას სხვა კონკრეტულ საკითხში კომპეტენტურ და ავტორიტეტულ მეცნიერად: „დაურეკეთ ოთხ ან ხუთ დამოუკიდებელ მეცნიერს, თუ ისინი ერთსა და იმავე პასუხს გაგცემენკონკრეტულ საკითხზე, მაშინ თქვენს მასალაში ამ ინფორმაციის გამოყენება ღირს.“

ყალბი ინფორმაცია იმედის ფეისბუკ გვერდზე

„პრაიმშოუს“ ეთერში გასვლის შემდეგ, გადაცემიდან ამოჭრილი ფრაგმენტები „იმედისა“ და „პრაიმშოუს“ ფეისბუქის გვერდზეც განთავსდა. მათ შორის, ერთ-ერთი რესპონდენტის მონოლოგიც, წარწერით: „ეს ვაქცინები არის ექსპერიმენტული და მათი გამოცდა დასრულდება 2023 წელს - მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი, თინათინ თოფურია“.

გამოქვეყნებიდან დაახლოებით 15 საათის შემდეგ ეს წარწერა შეიცვალა მინაწერით, რომ ვიდეოში „მცდარი ინფორმაციაა“, თუმცა ეს ვიდეო ვირუსულად უკვე გავრცელებული იყო. ათასობით მომხმარებელი კი ვაქცინაციის საწინააღმდეგო კომენტარებს წერდა.

alt   alt

რატომ არის თემა მნიშვნელოვანი?

კოვიდ-19-ის საწინააღმდეგო ვაქცინაციის გაშუქებისას განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია კვალიფიციური და სანდო რესპონდენტების შერჩევა, რომლებიც ფაქტებსა და კვლევებზე დაყრდნობით ისაუბრებენ. 

ვაქცინაციის გაშუქების სტანდარტები:

• მნიშვნელოვანია, თავიდან ავირიდოთ ცრუ/ხელოვნური ბალანსი.

• ინფორმაციის ორივე მხარე მხოლოდ მაშინ უნდა გაშუქდეს, როცა განსხვავებული მოსაზრებები თანაბრად არგუმენტირებულია და ეფუძნება ფაქტობრივ და სანდო ინფორმაციას.

• ვაქცინაციის მოწინააღმდეგეთათვის ეთერის დათმობა უნდა ემსახურებოდეს არამეცნიერული დასაბუთების მხილებას და არა მათ ტირაჟირებას.

• მედია განსაკუთრებული სიფრთხილით უნდა მოეპყროს მოერიდოს საზოგადოებრივ აზრზე გავლენის მქონე ისეთი ადამიანების აზრის გაშუქებას, რომლებსაც შესაძლოა არაზუსტი ან მცდარი ინფორმაცია ჰქონდეთ.

ფაქტები ვაქცინის შესახებ:

• Covid-19-ის ვაქცინას, ყველა სხვა არსებული ვაქცინის მსგავსად, გავლილი აქვს შემოწმებებისა და კლინიკური გამოცდის ყველა ეტაპი, რომლის ფარგლებშიც ვაქცინის ეფექტურობა გამოიცადა სხვადასხვა ასაკის, სხვადასხვა ეთნიკურ ჯგუფისა და რასის წარმომადგენელზე, ისევე როგორც სხვადასხვა თანდაყოლილი თუ ქრონიკული დაავადებების მქონე ადამიანებზე.

• ვაქცინების ეფექტურობა/უსაფრთხოება, მწარმოებელი კომპანიისგან დამოუკიდებლად, დამატებით მოწმდება იმპორტიორი ქვეყნების სურსათისა და მედიკამენტების უვნებლობის მაკონტროლებელი ორგანოებისა და ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მიერ.
კატეგორია: საქართველო
„პლურალისტური, მაგრამ მაინც ძალიან პოლარიზებული“ - ასე აფასებს საქართველოს მედიაგარემოს მედიის საკითხებზე მომუშავე საერთაშორისო ორგანიზაცია „რეპორტიორები საზღვრებს გარეშე“ (RSF).

კვლევის ანგარიში ციფრებში:
  • პრესის თავისუფლების კუთხით საქართველო 180 ქვეყნიდან მე-60 ადგილზეა.
  • პრესის თავისუფლების ინდექსი 100-დან 28.64 ქულით შეფასდა.
  • ეს მაჩვენებელი წინა წელთან შედარებით 0.05-ით გაუარესდა.
  • მეზობელი ქვეყნებიდან საქართველოს რეიტინგში საუკეთესო მაჩვენებელი აქვს. პრესის თავისუფლების ინდექსით, სომხეთი - 63-ე, რუსეთი - 150-ე, თურქეთი -153, აზერბაიჯანი კი 167 ადგილზეა.
  • საუკეთესო მაჩვენებელი აქვს ნორვეგიას, რომელიც 6,72 ქულით პირველ ადგილზეა.
  • ბოლო ადგილზე კი ჩრდილო-აღმოსავლეთ აფრიკის სახელმწიფო ერიტრეაა - 81,45 ქულით

alt

RSF-ის შეფასება:
მიუხედავად იმისა, რომ ქვეყანაში ბოლო წლებში გატარებულმა რეფორმებმა მედიის მფლობელობის გამჭვირვალობა და სატელიტური ტელევიზიების პლურალიზმი გააუმჯობესა, მფლობელები და ხელმძღვანელები კვლავ ხშირად ერევიან სარედაქციო დამოუკიდებლობაში. ამ ტენდენციის საჩვენებლად, ორგანიზაცია „რუსთავი 2-ისა„ და აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლში განვითარებულ მოვლენებს მიმოიხილავს.

ანგარიშში ვკითხულობთ:
  • რუსთავი 2-ის პროსამთავრობო არხად იქცა მას შემდეგ, რაც წინა მფლობელს დაუბრუნდა.
  • აჭარის ტელევიზია მმართველი პარტიის მხარდაჭერას შეუდგა მას შემდეგ, რაც ტელევიზიაში ახალი ხელმძღვანელები დაინიშნენ და ჟურნალისტები გაათავისუფლეს.
ორგანიზაციია საქართველოში მედიამფლობელებისა და ხელმძღვანელების მხრიდან მედიების სარედაქციო პოლიტიკაში ჩარევაზე 2020 წლის ანგარიშშიც საუბრობდა.

ცენზურისა და კონტროლის მცდელობა: RSF “შემაშფოთებელ ტენდენციას“ უწოდებს კომუნიკაციების კომისიის მცდელობას „ჩაერიოს მედიის საქმიანობაში“: “[მარეგულირებლის] პრეროგატივები ნელ-ნელა გაიზარდა და მიიწევს კონტროლისა და ცენზურისკენ”. ანგარიშში საუბარია კომუნიკაციის კომისიის პლატფორმა „მედიაკრიტიკაზეც“, რომელიც „ამოწმებს მედიის შინაარსს და ცდილობს დამოუკიდებელი ჟურნალისტიკის დისკრედიტაციას“.

ანგარიშში საუბარია პოლიციის მხრიდან ჟურნალისტებზე თავდასხმებზე და სამართალდამცავების დაუსჯელობაზე. ნათქვამია, რომ მსგავსი შემთხვევები განსაკუთრებით არჩევნების დროს ფიქსირდება.
კატეგორია: ეთიკა
“ამ სტუდიაში არ არიან ოპონენტები და ეს ჩვენ შეგნებულად გადავწყვიტეთ ასე” - ამ სიტყვებით დაიწყო 13 აპრილს “იმედის ფაქტორის” წამყვანმა მაგდა ანიკაშვილმა გადაცემა, რომელიც “ნამოხვან ჰესის სიკეთეებზე” საუბარს და ჰესის მოწინააღმდეგე აქტივისტების დისკრედიტაციას მიეძღვნა.

მთელი გადაცემის განმავლობაში, მაყურებელს არ ჰქონია შესაძლებლობა, რომ ნამახვანი ჰესის ათასობით მოწინააღმდეგიდან ერთის არგუმენტი მაინც მოესმინა. საათნახევრის განმავლობაში “იმედის” მაყურებელი მხოლოდ მთავრობის 5 წარმომადგენლის (მათ შორის ორი მინისტრის), მშენებელი კომპანიის ხელმძღვანელობის და სპეციალისტისა თუ ექსპერტის სტატუსით მიწვეული, ჰესის მშენებლობის მომხრე ადამიანების აზრებს ისმენდა.

სტუდიაში ჰესის მოწინააღმდეგეების არყოფნა მაგდა ანიკაშვილმა ასე განმარტა: “მაყურებელმა უნდა იცოდეს, რომ, როგორც წესი, დებატების დროს ძალიან ჭირს ხოლმე მაყურებლისთვის აზრის გამოტანა, საგნობრივი მსჯელობა სხვადასხვა მნიშვნელოვან და საკვანძო საკითხზე, რომელიც ამ თემას უკავშირდება”, მაყურებელს კი დაჰპირდა, რომ გადაცემაში მოასმენინებდნენ აქტივისტების “ყველა მნიშვნელოვან პრეტენზიასა თუ არგუმენტზე საქმიან პასუხებს”.

იმ დროს, როდესაც “იმედის” ეთერში მინისტრები და მიწვეული რესპონდენტები “ნამახვან ჰესის სიკეთეებზე” საუბრობდნენ, სოფელ გუმათში ამ პროექტის მოწინააღმდეგეთა აქცია მიმდინარეობდა. აქტივისტები და პოლიცია ერთმანეთს დაუპირისპირდნენ, რის შემდეგაც შსს-მ 6 პირი დააკა. მიუხედავად იმისა, რომ “იმედის ფაქტორი” სწორედ ამ დროს გადიოდა ეთერში, მაყურებელს საპროტესტო აქციისა და იქ მიმდინარე მოვლენების შესახებ ინფორმაცია ტელეკომპანია “იმედისგან” არ მიუღია.

რა (ვერ) მოვისმინეთ “საქმიანი პასუხების” ნაცვლად

გადაცემაში მიწვეული ყველა რესპონდენტი ნამახვანი ჰესის პროექტის სიკეთეებზე საუბრობდა და ამტკიცებდა, რომ “სახელმწიფო მნიშვნელობის ობიექტის” მშენებლობას “ანგაჟირებული პირები აპროტესტებენ და მათ უკან პოლიტიკური ინტერესი დგას.”

წამყვანები ფრაგმენტულად, არგუმენტების გარეშე აჟღერებდნენ აქციის მონაწილეების პოზიციებს, შემდეგ კი ეთერს უთმობდნენ რესპონდენტებს, რომლებიც ცდილობდნენ, გაებათილებინათ ყველა “პრეტენზია” და მაყურებელს არწმუნებდნენ, რომ “ამ პროექტის მშენებლობაზე გადის ქვეყნის მომავალი ენერგოდამოუკიდებლობა და სიძლიერე”.

გადაცემა ეკონომიკის და გარემოს დაცვის მინისტრებთან ინტერვიუთი დაიწყო. ნათია თურნავა და ლევან დავითაშვილი ნახევარ საათზე მეტი დროის განმავლობაში, საწინააღმდეგო არგუმენტების გარეშე, საუბრობდნენ “ნამოხვან ჰესის პროექტის სიკეთეებზე”.





მინისტრების პოზიციებს გადაცემის წამყვანებიც ეთანხმებოდნენ და თავადაც არ ერიდებოდნენ სუბიექტური შეხედულებების დაფიქსირებას.

ერთ-ერთი წამყვანმა, ვაკა გორგილაძემ მინისტრს მიმართა: “ქალბატონო ნათია, თქვენ ბრძანეთ, გაიხსენეთ, რომ ენგურ გესი აშენდა საბჭოეთის დროს. ესეც ხომ უნდა ვთქვათ, ხომ? საბჭოთა კავშირის დროს, როგორც წესი, საზოგადოებასთან ურთიერთობის კამპანიები არ ტარდებოდა, ამის საჭიროება არ იყო. გადაწყვიტეს და ააშენეს. ამაში გარკვეული ხიბლიც იყო, ალბათ, ამ თვალსაზრისით. მაგრამ, თქვენ ეხლა ხუთ-სამ წუთში ძალიან კარგად ჩამოაყალიბეთ მნიშვნელობა ამ ჰესის.

სამოქალაქო პროტესტისთვის “პოლიტიკური სარჩულის” ძიების მცდელობა

ნამახვან ჰესის მოწინააღმდეგე აქტივისტების დისკრედიტაციის მცდელობაში რესპონდენტებს წამყვანებიც უწყობდნენ ხელს. ვაკა გორგილაძე, არგუმენტებისა და ფაქტების გარეშე ამბობდა: “ჩვენ ვხედავთ, რომ ჩნდებიან ანგაჟირებული ფიგურები, იქ არის ცნობები იმასთან დაკავშირებით, რომ რაღაც გარკვეული კრიმინალური ჯგუფების წარმომადგენლებიც აქტიურად იღებენ მონაწილეობას ამ საპროტესტო აქტივობების ორგანიზებაში.”

ხელისუფლების წარმომადგენლების პოზიციას იზიარებდნენ სტუდიაში სპეციალისტებისა და ექსპერტების სტატუსით მიწვეული რესპონდენტებიც. ისინი ასევე ცდილობდნენ სამოქალაქო პროტესტის პოლიტიკურ ინტერესებთან დაკავშირებას.

“იმედის” ტელეწამყვანი გურამ ნიკოლაშვილი, რომელიც გადაცემაში “საჯარო პლატფორმა ჰიდროალიანსის” დამფუძნებლის სტატუსით იყო მიწვეული, ამტკიცებდა, რომ ჰესის მოწინააღმდეგე აქტივისტები საზოგადოების შეცდომაში შესაყვანად მიზანმიმართულად მანიპულირებენ, “დატრენინგებულები არიან” და მათი პროტესტი მალე ოპოზიციურ საარჩევნო კამპანიაში გადაიზრდება.

გურამ ნიკოლაშვილმა გადაცემაში ისიც ივარაუდა, რომ აქციების ერთ-ერთი ორგანიზატორ ვარლამ გოლეთიანს მოსახლეობა “თვითმართველობის არჩევნებზე რომელიმე ოლქის მაჟორიტარად იხილავს”.
კატეგორია: ეთიკა
მაშველები დღემდე ეძებენ მდინარე რიონში, სოფელ ნამოხვანთან 10 აპრილს გაუჩინარებულ ადამიანს, თუმცა რამდენიმე მედიამ ის შემთხვევის დღესვე გამოაცხადა გარდაცვლილად, ზოგიერთმა კი ამბავი "თვითმკვლელობად" შერაცხა.

თუ სამართლებრივად დადასტურებული არ არის, რომ საქმე გვაქვს სუიციდთან, თავად ნუ გააკეთებთ საქმის ამგვარ კვალიფიკაციას

მედიის უმეტესობა, ონლაინ გამოცემა “რეგინფოს” დაეყრდნო. რეგიონული გამოცემა სათაურშივე მტკიცებით ფორმაში წერდა, რომ “ნამოხვანში ჰესის საწინააღმდეგო აქციის ერთ-ერთმა მონაწილემ თავი მოიკლა”.alt

გამოქვეყნებიდან 2 დღის შემდეგ, 12 აპრილს, "რეგინფომ" სტატიის სათაური და შინაარსი შეცვალა, თუმცა ეს ამბავი თავდაპირველი ფორმით სხვა გამოცემების ვებგვერდებზე დღემდე იძებნება.

"როგორც თვითმხილველები, ისე რიონის ხეობის მცველები გვიმტკიცებდნენ და აგვიღწერდნენ ამბავს ისე, რომ წყალში გადახტომის შემდეგ ბიჭი მდინარემ წაიღო და დაიხრჩო, ამიტომაც გამოვიტანეთ ასეთი სათაური" - განმარტავს გამოცემის დირექტორი და მთავარი რედაქტორი, გელა მთივლიშვილი.

თუმცა, მოგვიანებით, როცა ამბის ახალი დეტალები გაირკვა, მთივლიშვილის თქმით, რედაქციაში დაიწყეს მსჯელობა იმაზე, რომ "ჯობდა, მეტი სიფრთხილე გამოეჩინათ და, მაგალითად, სათაურში ეთქვათ, რომ მამაკაცი წყალში გადახტა, ხოლო "თვითმკვლელობა" საერთოდ არ ეხსენებინათ. "ნაჩქარევი გადაწყვეტილება ვეღარ შევცვალეთო," - დასძენს "რეგინფოს" რედაქტორი.


აუდიტორიამ უნდა იცოდეს რა გასწორდა [მასალაში], შესაბამისად ცხადად და მკაფიოდ უნდა იყოს მითითებული რა იყო არასწორი და რა არის სწორი

12 აპრილს ჩასწორებულ სტატიას "რეგინფომ" სარედაქციო განმარტებაც დაურთო. გამოცემამ შეცვალა სათაური და პირველი აბზაცი, სადაც ნათქვამი იყო, რომ "კაცმა თავი მოიკლა."

"რეგინფოზე" დაყრდნობით გავრცელებული ინფორმაცია დღემდე უცვლელია ტელეკომპანია "ოდიშინიუსის" ვებგვედზე. სტატიაში ვკითხულობთ, “ნამახვანჰესის მშენებლობის საწინააღმდეგო აქციის ერთ-ერთმა მონაწილემ თავი მოიკლა”, წყაროდ, კი "რეგინფოა" მითითებული.
alt
ასეთივე სათაურით ვებგვერდზე სტატია გამოაქვეყნა “მთავარმა არხმაც”. ტელეკომპანიაც “რეგინფოს” ეყრდნობოდა და მტკიცებით ფორმაში წერდა, რომ კაცმა თავი მოიკლა. “მთავარმა” სტატია იმავე დღეს შეცვალა, შეასწორა სტატიის სათაური და შინაარსი, თუმცა, ამის შესახებ აუდიტორიისთვის არ უცნობებია. ჩასწორებულ სტატიაში ვკითხულობთ, რომ კაცმა "სავარაუდოდ" მოიკლა თავი.

“რეგინფოზე” დაყრდნობით, “სავარაუდო თვითმკვლელობაზე” საუბრობდა ტელეკომპანია “პირველიც”.

გარდა იმისა, რომ მედიების ნაწილმა 30 წლამდე კაცი ნაადრევად გამოაცხადა გარდაცვლილად, ნაწილმა თვითმკვლელობის მიზეზებიც “გამოიკვლია”. მაგალითად, ტელეკომპანია “რუსთავი 2” წერდა, რომ კაცს, სავარაუდოდ, დეპრესია ჰქონდა. მაუწყებელი თვითმხილველებს ეყრდნობოდა და ამბობდა, რომ მას “რამდენიმე დღის წინ დედა გარდაეცვალა და თვითმხილველები არც სუიციდს გამორიცხავენ”.


alt  alt

ეთიკური გაშუქების სახელმძღვანელოები მედიებს მოუწოდებენ, რომ განსაკუთრებული სიფრთხილე გამოიჩინონ მსგავსი თემების გაშუქებისას.

ნახეთ მსგავს თემაზე: ფსიქოლოგი მაია ცირამუა - "ასაწონ-დასაწონია, რა დევს სასწორზე, საზოგადოების მაღალი ინტერესი, პოპულარობა, მაღალი რეიტინგი თუ ადამიანი?"

altaltaltaltalt
კატეგორია: საქართველო
განახლება: "ფორმულას" თანამშრომლებზე თავდასხმას გმობს აშშ-ის საელჩო საქართველოში. საელჩო ხელისუფლებას გუშინ მომხდარისა და თებერვალში, "ფორმულას" ჟურნალისტის, ვახო სანაიას, ცემის ინციდენტის სწრაფი, სრულყოფილი და მიუკერძოებელი გამოძიებისკენ მოუწოდებს. 

ტელეკომპანია „ფორმულას“ ინფორმაციით, 8 აპრილს, ღამით მათ თანამშრომლებს თავს დაესხნენ. მაუწყებელში თავდასხმებს კრიტიკულ მედიასაშუალებაში მუშაობას უკავშირებენ. ორივე დაზარალებული მაუწყებლის მძღოლია. ერთზე ფიზიკურად იძალადეს, მეორე მძღოლს კი, მანქანა დაუზიანეს.
“არის ნაცემი, აღენიშნება ფიზიკური დაზიანებები” - ამბობს “ფორმულას” გენერალური დირექტორი, ზუკა გუმბარიძე მძღოლზე, რომელსაც გუშინ საღამოს 9 საათზე დაესხნენ თავს. მაუწყებლის ინფორმაციით, თავდამსხმელები მას “სიტყვიერ შეურაცხყოფას აყენებდნენ და ახსენებდნენ “ფორმულას”.

მეორე შემთხვევა კი უფრო გვიან ღამით მოხდა. გუმბარიძე ამბობს, რომ “ფორმულას” მძღოლის მანქანა, რომელზეც ტელეკომპანიის ლოგოა დატანილი, გვიან ღამით, კომენდანტის საათის დროს, დააზიანეს”.

“სახლში ვიყავი, ხმა გავიგე და რომ გადმოვიხედე ფანჯრიდან, დავინახე, რომ დამტვრეული იყო წინა საქარე მინა. ჩამოვედი, გამოვიძახე საპატრულო პოლიცია და ვნახე, რომ ჩამტვრეული იყო შუშები” - ჰყვება “ფორმულას” მძღოლი.

“ფორმულას” ტელეწამყვან გიორგი თარგამაძის თქმით, ჯერჯერობით არცერთი დამნაშავე იდენტიფიცირებული არ არის.

დღეს, “ფორმულას” მენეჯმენტის მიერ სპეციალურად გამართულ ბრიფინგზე, ზუკა გუმბარიძემ სახალხო დამცველს და დიპლომატიურ კორპუსს მიმართა და პროცესში ჩარევა სთხოვა.

“ეს არის გაგრძელება ქვეყანაში არსებული უკიდურესი პოლარიზაციის და არსებული ძალადობრივი ფონის, რომელიც, ჩვენი აზრით, ხშირ შემთხვევაში უკავშირდება იმ უპასუხისმგელო რიტორიკას, რომელიც აქვს მმართველ პარტიას, მათ დეპუტატებს და მათ ხელმძღვანელობას და მათ მიერ ტირაჟირებული სიძულვილის ენა არის გამომწვევი ყველა ასეთი ტიპის პრობლემის” - ამბობს ზუკა გუმბარიძე

ბოლო პერიოდში მედიაზე თავდასხმის გახშირებულ შემთხვევებს ჟურნალისტურ ეთიკის ქარტიაში ხელისუფლების აგრესიულ რიტორიკას და სამართალდამცავი უწყებების არასათანადო რეაგირებას უკავშირებენ. დღეს გავრცელებულ განცხადებაში, ქარტია მოუწოდებს ხელისუფლებას, დაიცვას ჟურნალისტთა უსაფრთხოება და დროულად გამოიძიოს ჟურნალისტთა თავდასხმის, საქმიანობაში უკანონო ხელშეშლისა და ქონების დაზიანების ყველა ფაქტი.

ტელეკომპანია "ფორმულას" თანამშრომლებზე თავდასხმის ფაქტზე განცხადება გაავრცელა მედიაკოალიციამაც. მათი ინფორმაციით, თავდასხმის მოტივი კრიტიკულ მედიასაშუალებაში მუშაობაა.

შინაგან საქმეთა სამინისტროს ინფორმაციით, მაუწყებლის მძღოლის მანქანის დაზიანების ფაქტზე გამოძიება 187-ე მუხლით მიმდინარეობს. რაც შეეხება მეორე თანამშრომელს, უწყება აცხადებს, რომ "ფორმულას" მძღოლზე თავდასხმის შემთხვევაზე შსს-ში ჯერჯერობით შეტყობინება არ შესულა და ინფრომაციის მიღებისთანავე შესაბამისად ირეაგირებენ.

25 თებერვალს თავს დაესხნენ ამავე ტელევიზიის ტელეწამყვან ვახო სანაიასაც.
იხილეთ ამ თემაზე: თავდასხმა ვახო სანაიაზე - რა მოხდა, მოკლედ
კატეგორია: საქართველო
საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხის ოპერატორი ალექსანდრე მეტრეველი სამსახურიდან მივლინებაში იყო, როდესაც დაურეკეს და შეატყობინეს, რომ ტელევიზიიდან გაათავისუფლეს. მეტრეველი, რომელიც ამ არხზე 35 წლის განმავლობაში მუშაობდა, ამბობს, რომ ეს მისთვის “წარმოუდგენელი ამბავი” იყო:

“1983 წლიდან ვმუშაობდი მაუწყებელში. ცხელ წერტილებში მაქვს ნამუშევარი - აფხაზეთში, ჩეჩნეთში, სპეცდავალებებით დავდიოდი პირველი არხიდან. ერთი საყვედური არ მიმიღია არასდროს და მადლობის მეტი არაფერი უთქვამთ” - გვიყვება პირველი არხის ყოფილი ოპერატორი.

2018 წლის 18 სექტემბერს საზოგადოებრივი მაუწყებლის მაშინდელმა დირექტორმა, ვასილ მაღლაფერიძემ სულ 20 თანამშრომლის სამსახურიდან დათხოვის ბრძანება გასცა. მათ შორის იყო კიდევ ერთი ოპერატორი, მაუწყებელში მუშაობის თითქმის 35 წლიანი გამოცდილებით, დავით სიმონიშვილი.

მეტრეველმა და სიმონიშვილმა სამსახურიდან გათავისუფლება სასამართლოში გაასაჩივრეს და სამივე ინსტანციაში საქმე მათ სასარგებლოდ გადაწყდა. დავა სამი წლის განმავლობაში მიმდინარეობდა, რაც საბოლოოდ 2021 წლის 5 თებერვალს დასრულდა, როდესაც უზენაესმა სასამართლომ დაუშვებლად ცნო საზოგადოებრივი მაუწყებლის საჩივარი და ძალაში დატოვა სააპელაციო სასამართლოს 2020 წლის გადაწყვეტილება: დავით სიმონიშვილისა და ალექსანდრე მეტრეველის სამსახურში აღდგენა და განაცდურის ანაზღაურება.

ორ თვეზე მეტი გავიდა, თუმცა, სასამართლოს ეს გადაწყვეტილება საზოგადოებრივ მაუწყებელს ჯერაც არ აღუსრულებია.

რა მოხდა სასამართლომდე?

სანამ სასამართლოს მიმართავდნენ, საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა გათავისუფლებულ თანამშრომლებთან მოლაპარაკება სცადა. დავით სიმონიშვილი ტელეკომპანიის ტექნიკურ დირექტორთან შეხვედრას იხსენებს: “დაგვიბარეს და შემოგვთავაზეს, ხელფასი არ გექნებათ და საათობრივ ანაზღაურებაზე გადაგიყვანთო, თუ დაგვჭირდები გამოგიძახებთ და ერთ გამოძახებაში 100 ლარს გადაგიხდითო”.

თუმცა ამ შეთავაზებით გაურკვეველი იყო, თუ რამდენად ხშირად მიიღებდნენ მსგავს “შეკვეთებს”. პარალელურად კი მათ სხვა კომპანიაში მუშაობის უფლება არ ექნებოდათ. “შეიძლება ორი თვე ისე გავიდეს, არ დაგვჭირდეთ და არ გამოგიძახოთო. რომელი ნორმალური ადამიანი დათანხმდებოდა ამ პირობას?”, - გვეუბნება სიმონიშილი.

ჩაშლილი მოლაპარაკებების შემდეგ გათავისუფლებული 20 თანამშრომლიდან 18-მა მაუწყებლის წინააღმდეგ დავა საქალაქო სასამართლოში დაიწყო. პირველი ინსტანციის სასამართლოს გადაწყვეტილების შემდეგ, მაუწყებელმა 5 თანამშრომელი სამსახურში აღადგინა. დანარჩენ თანამშრომლებზე კი დავა გაგრძელდა.

დღეს მხოლოდ დავით სიმონიშვილის და ალექსანდრე მეტრეველის პროცესია დასრულებული - სააპელაციო სასამართლომ დაავალდებულა საზოგადოებრივი მაუწყებელი, დავით სიმონიშვილი და ალექსანდრე მეტრეველი სამსახურში აღადგინოს და განაცდური აუნაზღაუროს. უზენაესმა სასამართლომ კი არ მიიღო ამ საკითხზე მაუწყებლის საჩივარი. ეს გადაწყვეტილება საბოლოოა და ვეღარ გასაჩივრდება.

როგორ აჭიანურებს საზოგადოებრივი მაუწყებელი სასამართლოს გადაწყვეტილებას

მიუხედავად იმისა, რომ სასამართლოს საბოლოო გადაწყვეტილება კანონიერ ძალაშია შესული “პირველი არხის” მენეჯმენტი გადაწყვეტილების შესრულებაზე უარს ამბობს: ოფიციალურ წერილში, რომელიც მაუწყებლის დირექტორმა ოპერატორების იურისტ გიორგი იასაშვილს მიწერა, ნათქვამია, რომ სასამართლოს გადაწყვეტილების შესრულება შეუძლებელია. წერილში შემდეგი გარემოებებია მოყვანილი:

“ა) საზოგადოებრივი მაუწყებლის ყველა ოპერატორი დასაქმებულია კონკრეტულ პროექტზე/გადაცემაზე;

ბ) ორგანიზაციას არ აქვს საშტატო განრიგი და შესაბამისად - ვაკანტური პოზიციები, რაც თავისთავად გამორიცხავს სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილების აღსრულების შესაძლებლობას;

გ) როგორც სასამართლომ დაადგინა, საზოგადოებრივი მაუწყებლის იძულება დაასაქმოს მოსარჩელეები, წარმოადგენს პირდაპირ და უხეშ ჩარევას მის სარედაქციო, მმართველობით და ფინანსურ დამოუკიდებლობაში, რაც გარანტირებულია საქართველოს კონსტიტუციის 17(6) და 20(1) მუხლებით, ასევე, “მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-15 და მე-18 მუხლებით;

დ) სასამართლო არ არის თანმიმდევრული და ერთი და იმავე საქმეებზე (როგორც ფაქტობრივი, ასევე, სამართლებრივი თვალსაზრისით), სხვადასხვა ინსტანციაში და საქართველოს უზენაეს სასამართლოში სხვადასხვა კოლეგიის მიერ გამოდის რადიკალურად განსხვავებული გადაწყვეტილებები.”

რას ამბობენ იურისტები

იურისტ სულხან სალაძისთვის, რომელიც 2016-2017 წლებში საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს წევრი იყო, ტელეკომპანიის ეს არგუმენტები არადამაჯერებელია:

“მე დამრჩა შთაბეჭდილება, რომ საზოგადოებრივი მაუწყებელი ამბობს, რომ ამ გადაწყვეტილებას კი ვერ აღასრულებს, არამედ არ აღასრულებს. გადაწყვეტილება, რომელიც საბოლოო ინსტანციას ეკუთვნის და კანონიერ ძალაშია შესული, ეს ნიშნავს იმას, რომ გადაწყვეტილება უნდა აღსრულდეს.” - ამბობს სალაძე.

მისივე თქმით, უფრო სწორი იქნება, რომ მაუწყებელმა მეტი ყურადღება დაუთმოს იმ გადაწყვეტილებებს, რომელსაც იღებს ტელევიზიაში დასაქმებული ადამიანების მიმართ, ხოლო წერილში მოყვანილი არგუმენტები უნდა გამოეყენებინათ სასამართლო პროცესების დროს და არა ახლა, “იმიტომ, რომ აბსოლუტურად ამოვარდნილია კონტექსტიდან.”

“არანაირი ვალდებულება საზოგადოებრივ მაუწყებელს, რომ აღასრულოს ეს გადაწყვეტილება, ჯერ არ წარმოშობია” - ამბობს მაუწყებლის იურისტი დიმიტრი ბერძენიშვილი და დასძენს, რომ “სააღსრულებლო წარმოება დაწყებული არ არის, საკითხი ჯერ არ განუხილავს და კომენტარს ამასთან დაკავშირებით ვერ გააკეთებს”.

იურიდიულად, საზოგადოებრივ მაუწყებელს სასამართლოს გადაწყვეტილების აღსრულება სააღსრულებლო ბიუროს მიმართვის გარეშეც შეუძლია. სააღსრულებლო წარმოების დასაწყებად კი უკანონოდ გათავისუფლებულმა პირებმა დამატებითი თანხა უნდა გადაიხადონ, რომელიც შემდგომში ასევე საზოგადოებრივი მაუწყებლის ასანაზღაურებელი გახდება.

“თუ მენეჯმენტი გადაწყვეტილებას ნებაყოფლობით არ ასრულებს, ეს ერთი საკითხია. მაგრამ, [აღსრულების ბიუროს] რომ მიმართავენ მერე რას აპირებენ? პრობლემა ის არის, რომ თვითონაც იციან, რომ ამის აღსრულებას ვერსად გაექცევიან, მაგრამ დროში აჭიანურებენ. მაქსიმალურად ცდილობენ რომ სადამდეც შეუძლიათ, გაწელონ”, - ამბობს სულხან სალაძე.

რას ფიქრობენ სამეურვეო საბჭოში

2020 წლის 31 მარტს საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭომ ერთ-ერთ საკითხად განიხილა მაუწყებლის პროფკავშირების იურისტის წერილები. გიორგი იასაშვილი საბჭოს სთხოვს, რომ დაავალდებულოს არხის მენეჯმენტი - აღასრულოს სასამართლოს გადაწყვეტილება.

ყველა წევრი ერთხმად თანხმდებოდა, რომ სასამართლოს კანონიერ ძალაში შესული გადაწყვეტილება უნდა აღსრულდეს.

საბჭოს ერთ-ერთი წევრი, ჟურნალისტი ბონდო მძინარაშვილი სხდომაზე საუბრობდა, რომ მათ არ აქვთ სანქციების გამოყენებისა და იძულების უფლება და შესაძლებლობა, ამიტომ, “ სრულიად ბუნებრივია, რომ ჩვენ ვეთანხმებით იმას, რომ მენეჯმენტმა უნდა აღასრულოს სასამართლოს გადაწყვეტილება.”

სამეურვეო საბჭოს წევრი, ირინა ფუტკარაძე გვეუბნება, რომ “სასამართლოს გადაწყვეტილება თუ არის კანონიერ ძალაში შესული და ექვემდებარება აღსრულებას, ბუნებრივია, ეს გადაწყვეტილება უნდა აღსრულდეს, თუ ყველა ინსტანცია ამოწურულია. თუ არის რაიმე სამართლებრივი მექანიზმი დარჩენილი, ისიც უნდა ამოიწუროს.” გიორგი იასაშვილმა, ბოლო ერთი თვის განმავლობაში, საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს ამ საკითხის განხილვის თხოვნით ხუთჯერ მიმართა. მისი თქმით, სხვა შემთხვევაში მოუწევს, პროკურატურას მიმართოს, “რითაც “პირველი არხის” რეპუტაცია კიდევ უფრო შეილახება, ამიტომაც ყველანაირად ცდილობენ, რომ საქმე გართულებების გარეშე დამთავრდეს”.

ვინ ზარალდება

რაც უფრო დიდხანს გრძელდება დავა, მით უფრო იზრდება საზოგადოებრივი მაუწყებლის მხრიდან გათავისუფლებული თანამშრომლებისთვის გადასახდელი საკომპენსაციო თანხა.

“სამართლებრივად, ბუნებრივია, ჩვენ ვერ ჩავერევით. პირდაპირი მნიშვნელობით, არ ვართ შუაში, და მენეჯმენტის გადასაწყვეტია რა უნდა აღასრულოს და რა - არა. [...] აქ რეპუტაციულ ზიანზედაც არის საუბარი, ფინანსურზეც. სადაც შესაძლებელია, რომ დროულად დამთავრდეს ამ ტიპის საქმეები, ეს ნაკლებად დაგვაზიანებს ფინანსურადაც და რეპუტაციულადაც” - თქვა ირინა ფუტკარაძემ 31 მარტს, სამეურვეო საბჭოს სხდომაზე.

ფუტკარაძის ინფორმაციით, 2020 წელს საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა გათავისუფლებული თანამშრომლებისთვის კომპენსაციის სახით 78 000 ლარი გადაიხადა, რაც, მისივე სიტყვებით, “არ არის პატარა თანხა”.

მაუწყებლიდან გამოთხოვილი ინფორმაციით, 2017-2019 წლებში "პირველ არხს" კომპენსაციების სახით 270 000 ლარამდე აქვს გადახდილი.

alt

პროცესის გაჭიანურების პარალელურად, ყოველდღიურად იზრდება მაუწყებლის მიერ ალექსანდრე მეტრეველისთვის და დავით სიმონიშვილისთვის გადასახდელი თანხაც. “პირველი არხი” ვალდებულია, რომ 2018 წლის 18 სექტემბრიდან სასამართლოს გადაწყვეტილების აღსრულებამდე, ყოველთვიურად მეტრეველს 1 271 ლარი, ხოლო სიმონიშვილს - 1 155 ლარი გადაუხადოს.

რას უნდა ველოდოთ

დავით სიმონიშვილი ამბობს, რომ მორიგება მათთვის მიუღებელია. რადგან ეს უკვე უშედეგოდ სცადეს: “სასამართლოს განაჩენის არშესრულების უფლება არავის არ აქვს. კუთვნილი განაცდური უნდა ამინაზღაურონ და სამსახურში დამაბრუნონ, ამას ვითხოვ. უმუშევარი ვარ, 3 წელი შევალიე, ტყუილად ვიწვალე?”

თუ საზოგადოებრივი მაუწყებელი სასამართლოს გადაწყვეტილების აღსრულებაზე უარს იტყვის, დაზარალებულები ამბობენ, რომ პროკურატურას მიმართავენ.
კატეგორია: ეთიკა
5 აპრილს “ფორმულას” ეთერში ოჯახში სავარაუდო ძალადობაზე სიუჟეტი გავიდა.

ამბავი ეთიკური სტანდარტების დარღვევით გაშუქდა:

  • სიუჟტში ღიად იდენტიფიცირებულნი იყვნენ ძალადობის სავარაუდო მსხევრპლი, სავარაუდო მოძალადე და მისი არასრულწლოვანი შვილი;
  • ისმოდა ბრალდებები, რომლებიც არ იყო გამყარებული თვალსაჩინო ფაქტებით;
  • არ იყო გათვალისწინებული ბავშვთა უფლებები;
  • ჟურნალისტი ძალადობის სავარაუდო შემთხვევებს არა რელევანტურ უწყებებთან, არამედ მეზობლებში არკვევდა;
  • საუბარი იყო ძალადობაში დადანაშაულებული ქალის პირადი ცხოვრების არასაჭირო დეტალებზე;
  • ხდებოდა ალკოდამოკიდებული ადამიანების სტიგმატიზება;

რას ამბობს მედიაში ამბის ეთიკურად გაშუქების სახელმძღვანელოები და როგორ გააშუქა ოჯახში სავარაუდო ძალადობა “ფორმულამ”?

ბავშვთა უფლებები


სიუჟეტში აქცენტი კეთდებოდა ძალადობაში ბრალდებულის შვილზე, რომელიც, რესპონდენტების და ჟურნალისტის მტკიცებით, თავადაც მსხვერპლი იყო და არასათანადო პირობებში იზრდებოდა. არასრულწლოვანი პირდაპირ იყო იდენტიფიცირებული.

სიუჟეტში ჟურნალისტმა დაურეკა სოციალურ მუშაკს, რომელიც ამბობს, რომ დედის მხრიდან ბავშვზე ძალადობა “არ იკვეთება”. ჟურნალისტი კი ამტკიცებდა, რომ არასრულწლოვანი დასტრესილია და ეს “ ერთი შეხედვითაც” ნათელია.

“ერთი შეხედვითაც კი ჩანს, რომ 12 წლის ბიჭის მდგომარეობა იმდენად სტრესულია, რომ მასთან დალაპარაკება საჭიროდ არ ჩავთვალეთ” - ამბობს ავტორი ბავშვის კადრების ფონზე და ამტკიცებს, რომ “მოზარდი რომ არასათანადო პირობებში იზრდება, ამას ეს კადრებიც მოწმობს, რომელიც უკიდურეს გაჭირვებას და ასევე საცხოვრებელში ანტისანიტარიას ასახავს”.

ეთერში გავიდა ფარულად ჩაწერილი ერთ-ერთი მეზობლის კომენტარიც, რომელიც ამბობს - “სულ სხვანაირია, ამ სტრესში გადებილებულია ბავშვი…”

ქარტიის გაიდლაინის მიხედვით, ბავშვთა საკითხების გაშუქებისას, ჟურნალისტმა შემდეგი რეკომენდაციები უნდა გაითვალისინოს:

  • უპირატესი მნიშვნელობა მიანიჭეთ ბავშვის ინტერესებს, არ მოამზადოთ ისეთი მასალა, რომელიც საზიანო იქნება მისთვის.
  • ბავშვთა უფლებების დარღვევის ფაქტები განიხილეთ, როგორც უმნიშვნელოვანესი საკითხები, რომლებიც საჭიროებს გამოძიებასა და საზოგადოების ყურადღებას.
  • იფიქრეთ არამხოლოდ იმაზე, რომ თავად დაიცვათ ბავშვის ინტერესები, არამედ რესპონდენტსაც არ მისცეთ ბავშვის უფლებების შელახვის შესაძლებლობა.
  • ეცადეთ ჟურნალისტური მასალის მთავარი მიზანი სისტემური პრობლემის მხილება იყოს - რატომ არის საჭირო საზოგადოების დახმარება ბავშვის სიცოცხლის გადასარჩენად და რატომ ვერ უზრუნველყოფს მის მკურნალობას სახელმწიფო. გახსოვდეთ, რომ მასალის გმირი ბავშვის გარდა იმავე მდგომარეობაში კიდევ არაერთი ადამიანია და მათ თქვენთან დაკავშირება ვერ მოახერხეს.
  • მნიშვნელოვანია, ბავშვთა სიღარიბე და სოციალური პრობლემები გააშუქოთ თანმიმდევრობით. კონკრეტული ისტორიები გამოიყენეთ ზოგადი, სისტემური პრობლემის წარმოსაჩენად

იდენტიფიცირება

“ფორმულას” ეთერში გასულ სიუჟეტში ღიად იყვნენ იდენტიფიცირებულნი რესპონდენტები - ვიდეოში ნაჩვენები იყო თითოეული მათგანის, მათ შორის არასრულწლოვნის სახე და დასახელებული იყო ძალადობაში ბრალდებულის და სავარაუდო მსხვერპლის სახელი და გვარი.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის “ბავშვთა საკითხების გაშუქების” გაიდლაინის მიხედვით, დაუშვებელია ნებისმიერი ფორმის ძალადობის შემთხვევაში არასრულწლოვნის როგორც პირდაპირი, ისე ირიბი იდენტიფიცირება, იმის მიუხედავად, არასრულწლოვანი მოძალადის როლშია, მსხვერპლის თუ მოწმის.

კრიმინალის გაშუქების” სახელმძღვანელო კი ამბობს, რომ მსხვერპლის სახელის და გვარის ცოდნა, როგორც წესი, არაფრისმომცემია ხოლმე. ამავე სახელმძღვანელოში ნათვამია, რომ ბრალდებულის შესახებ ინფორმაციის გავრცელებამ შესაძლებელია გამოიწვიოს აგრესია საზოგადოებაში როგორც მის, ისე მისი ახლობლების მიმართ. შესაბამისად, მედიას უნდა ესმოდეს ის რისკი, რასაც ბრალდებულის შესახებ ინფორმაციის გავრცელება გამოიწვევს.

ურთიერთბრალდებები და პირადი ცხოვრების დეტალები

“ფორმულას” ეთერში გასულ სიუჟეტში, ოჯახის წევრები ერთმანეთს ფიზიკურ ძალადობაში ადანაშაულებდნენ.

71 წლის ქალი და რომელიც ამბობდა, რომ 38 წლის დისშვილი მასზე ფიზიკურად და ფსიქოლოგიურად ძალადობდა: “აქ მეძინა, მოვიდა და მგუდავდა [...] ჩემი და ხომ მოკლა უკვე თავისი ლოთობით და ცემით და ახლა ჩემი სიკვდილი უნდა, რომ თავისი საყვარელი მოიყვანოს და აქ იცხოვრონ. მარტო მე კი არ მექცევა ასე სასტიკად, შვილსაც აშიმშილებს, არ უვლის, სკოლაში არ უშვებს. დაშინებული ჰყავს, სულ აკანკალებს, ბავშვი აღარ მეტყველებს შიშისგან”.

38 წლის ქალი კი ყველაფერ ამას უარყოფდა და დეიდამისს თავად ადანაშულებდა ძალადობაში: “ხელი მკრა და წავიქეცი. მიკრო ინსულტი მაქვს გადატანილი, როგორ ვიძალადებდი. [...] მსახიობია, უნდა რომ აქედან გამაგდოს და დედაჩემის წილიც თვითონ დარჩეს, თორემ მე სხვა სახლიც მაქვს.”

ამ უარყოფის მიუხედავად, ავტორი სავარაუდო მსხვერპლზე დაყრდნობით ყვებოდა, რომ 38 წლის “ალკოდამოკიდებული ქალი მუდვილად ძალადობს 71 წლის დეიდაზე, ართმევს ფულს, სცემს და აშიმშილებს. ასევე, ძალადობს საკუთარ შვილზე, რომელიც ამ კონფლიქტის მოწმეა”.

სიუჟეტის ავტორი ამ ბრალდებებს მეზობლების კომენტარებით ამყარებდა: “უხასიეთო გოგოა, სვამს და შეურაცხყოფას აყენებს”, “ბავშვსაც ისეთ დღეში აგდებს…” და ა.შ.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მეათე პრინციპის მიხედვით, “ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს ადამიანის პირად ცხოვრებას და არ შეიჭრას პირად ცხოვრებაში, თუ არ არსებობს განსაკუთრებული საზოგადოებრივი ინტერესი”.

კრიმინალის გაშუქების გაიდლაინში ვკითხულობთ, რომ ძალადობის გაშუქებისას უნდა დავიცვათ ბალანსი საზოგადოებრივ ინტერესსა და ეთიკურ გაშუქებას შორის.

პირადი ცხოვრების გაშუქების გაიდლაინში კი ხაზგასმით აღნიშნულია, რომ ფარულად გადაღება შესაძლებელია ინფორმაციის მოპოვების მიზნით, თუმცა მხოლოდ მაშინ უნდა გამოქვეყნდეს, თუკი რედაქცია დაასაბუთებს, რომ ღიად ვერ მოიპოვა იგივე ინფორმაცია და აუცილებელი იყო მისი გადაცემა;

სამი გამოკითხული მეზობლიდან ჟურნალისტს ორი ფარულად ჰყავდა ჩაწერილი და ტექსტში დასძენდა, რომ ისინი “ძალადობას ადასტურებენ, თუმცა, ამაზე საჯაროდ არ ლაპარაკობენ, რადგან “მოძალადე ქალის” ეშინიათ”. სიუჟეტში არ ჩანდა, რომ მეზობლების ფარულად ჩაწერა მაღალ საჯარო ინტერესს ემსახურებოდა.

მეზობლები მთავარ წყაროებად

სიუჟეტში ჟურნალისტს მთავარ წყაროებად მეზობლები ჰყავდა ჩაწერილი და იმის ნაცვლად, რომ რელევანტური წყაროებისტვის მიემართა, მეზობლებში იკვლევდა, ძალადობის მსხვერპლია თუ არა ბავშვი - “ანუ ძალადობის მსხვერპლია?” - ეკითხება ერთ-ერთ რესპონდენტს, რომელიც ფარულად ჰყავს ჩაწერილი. ის კი უდასტურებს - “აუცილებლად”.

ჟურნალისტი იმასაც მეზობლებში არკვევდა, იცის თუ არა ძალადობის შესახებ პოლიციამ და დაწყებულია თუ არა გამოძიება:

“მეზობლები ამბობენ, რომ კონფლიქტის შესახებ ინფორმირებულია პოლიცია, რომელიც გამოძახებაზე დღესაც იყო მოსული. 71 წლის ქალი განყოფილებაში გადაიყვანა, თუმცა, როგორც მოხუცი ამტკიცებს, მას ჩვენება არ ჩამოართვეს და ეს იმით აუხსნეს, რომ ასე ზედმეტ პრობლემებს აარიდეს [...] სოციალური მუშაკი ამტკიცებს, რომ გამოძიება დაწყებულია. მეზობლები კი ყვებიან, რომ სამართალდამცავებს ჯერ არავინ გამოუკითხავთ.”

სიუჟეტის ბოლოს კი ვიგებთ, რომ ჟურნალისტმა იცოდა, ვისთვის შეიძლებოდა მიემართა - “ვიდრე სახელმწიფო ზრუნვის აპარატი სათანადოდ ამუშავდება, პოლიცია წლების წინ დაწყებული ძალადობის ისტორიას გამოიძიებს, სოციალური სააგენტო კი დაადგენს ვინ არის მოძალადე, ფაქტია, რომ 12 წლის ბიჭის მდგომარეობა დღითიდღე მძიმდება”.

ერთადერთი რელევანტური წყარო სიუჟეტში ორგანზაციის, "პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის" თავმჯდომარე, ანა აბაშიძე იყო, რომელიც ვიდეოს დასკვნით ნაწილში უფლებების კუთხით ზოგად მდგომარეობაზე საუბრობდა.
კატეგორია: ეთიკა
რუსი ჟურნალისტის, ვლადიმერ პოზნერის საქართველოში ვიზიტი ქართულმა ტელევიზიებმა სხვადასხვა აქცენტით გააშუქეს.

ეს ამბავი 1 აპრილს დღის მთავარი თემა იყო ტელევიზიების მთავარ საინფორმაციო გამოშვებებში.

  • მაუწყებლების ნაწილი ცდილობდა მაყურებელი დაერწმუნებინა, რომ პოზნერის ვიზიტს “ფსევდოპატრიოტები”, “კრემლის დაკვეთის შემსრულებელი” და “ორმაგ სტანდარტებში შემჩნეული ოპოზიცია” აპროტესტებდა;
  • ნაწილი ირწმუნებოდა, რომ “ოკუპაციის მხარდამჭერი პუტინის ხალხი” ხელისუფლების მფარველობით შემოვიდა საქართველოში;
  • ნაწილი კი მიმდინარე მოვლენების მშრალი და ფაქტობრივი გაშუქებით შემოიფარგლა;

ვლადიმერ პოზნერი საქართველოში 31 მარტს, დაბადების დღის აღსანიშნავად ჩამოვიდა. რასაც იმავე დღეს, გვიან ღამით, სამოქალაქო აქტივისტებისა და პოლიტიკოსების პროტესტი მოჰყვა. პოზნერს, თანმხლებ პირებთან ერთად, რამდენიმე საათში, გამთენიისას აქციების ფონზე მოუწია ქვეყნის დატოვება.
ტელეკომპანიების უმეტესობამ, რომელთა მთავარ საინფორმაციო გამოშვებებსაც 1 აპრილს “მედიაჩეკერი” აკვირდებოდა, ამ ამბავს საინფორმაციო ეთერის დიდი ნაწილი დაუთმო.  alt


პოზნერის ვიზიტთან დაკავშირებული მოვლენების გაშუქებისას, “იმედი” ნახევარი საათის განმავლობაში ხელისუფლების რიტორიკას მისდევდა. ტელეკომპანიის სიუჟეტებში ხშირად ისმოდა ფრაზა, რომ “რუსულმა ნაციონალურმა მოძრაობამ” მოქალაქეთა პროტესტი თავისი პარტიული ინტერესისთვის გამოიყენა. “იმედის” წამყვანები, ჟურნალისტები და შერჩეული რესპონდენტები ერთნაირად არწმუნებდნენ აუდიტორიას, რომ ხელისუფლებას შესაბამისი, ადეკვატური რეაქცია ჰქონდა, “რადიკალურ ოპოზიციას კი - დესტრუქციის მორიგი მცდელობა”.

“ფსევდოპატრიოტული ისტერია” - ამ სათაურით გასულ სიუჟეტში, პოსტვ-ის” ჟურნალისტი და წამყვანი საპროტესტო აქციის მონაწილეებს მოიხსენიებდნენ ფრაზებით: “რუსეთუმე მინდია გულიას ხელის ბიჭი მაქარაშვილი”, “სააკაშვილის კიევის მარიონეტები”, “ჩეკისტების სკოლის კურსდამთავრებული ელენე ხოშტარია” და ა.შ.

“პოსტვ”, “იმედის” მსგავსად, მმართველი პარტიის მიერ გავრცელებულ გზავნილებს იმეორებდა და კიდევ უფრო აგრესიული ტონით ცდილობდა მაყურებელი დაერწმუნებინა, რომ პოზნერის ვიზიტს არა სამოქალაქო აქტივისტები, არამედ “ფსევდოპატრიოტები” და “კრემლის დაკვეთის შემსრულებლები აპროტესტებენ”, ხელისუფლება კი კანონის შესაბამისად მოქმედებდა.

“ოპოზიციის ორმაგ სტანდარტებზე” აკეთებდა აქცენტს საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხიც სიუჟეტში სახელად “პოზნერის ჩაშლილი ვოიაჟი”. “ბოლო 24 საათს თუ რაიმე ასათაურებს, ეს ორმაგი სტანდარტია, ორივეგან - სამოქალაქო ყოფაშიც და პოლიტიკურ ცხოვრებაშიც” - ამ შესავლით დაიწყო სიუჟეტი ავტორმა, ბოლოს კი, “ოპოზიციის ორმაგი სტანდარტის” დამადასტურებლად მაყურებელს ელენე ხოშტარიას რუსული დიპლომი და “პატრიოტთა ალიანსის” და ნინო ბურჯანაძის კრემლში ვიზიტები შეახსენა.

სრულიად საპირისპიროდ გაშუქდა ამბავი “მთავარი არხზე”, რომელმაც “ვლადიმერ პუტინის კარის ჟურნალისტისა და მისი ამალის” ჩამოსვლა პირდაპირ ბიძინა ივანიშვილს და “ქართული ოცნებას” დაუკავშირა. “უტიფრობის პიკი”, “ანტიდასავლურობა” და ხელისუფლების მიერ კრემლის პოლიტიკის გატარება იყო მაუწყებლის მთავარი გზავნილები. ჟურნალისტები ცდილობდნენ აუდიტორია დაერწმუნებინათ, რომ პოზნერის ვიზიტი და წვეულება “ქართული ოცნების” თანხმობის გარეშე ვერ დაიგეგმებოდა.

“მთავარი არხის” მსგავსად, “ტვ პირველიც” ყურადღებას იმაზე ამახვილებდა, რომ “ხელისუფლებამ ქვეყანაში “პუტინის ხალხი” შემოუშვა”. მაუწყებელი ირწმუნებოდა, რომ ხელისუფლებამ “მწვანე შუქი აუნთო” იმ ბიზესმენებსაც, ვინც რუს ჟურნალისტს და მის კაციან დელეგაციას ქვეყანაში “დროსტარების უფლება მისცა”.

პოზნერის ვიზიტთან დაკავშირებით სახელმწიფო ორგანოების ჩართულობაზე საუბრობდა ტელეკომპანია “ფორმულაც”. “ნარუშილოვკა კრემლის იდეოლოგისთვის” და ხელისუფლების თავდასხმები ოპოზიციის წინააღმდეგ” - ამ აქცენტებით გააშუქა მაუწყებელმა ამბავი მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში. “ფორმულამ” რუსი ჟურნალისტის ვიზიტი რუსი დეპუტატის, სერგეი გავრილოვის საქართველოში ჩამოსვლას შეადარა და 31 მარტს განვითარებული მოვლენებს “პოზნერის ღამე” უწოდა.

შედარებით ნეიტრალური ტონით ყვებოდნენ ამბავს “რუსთავი 2-ისა” და აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებელის ჟურნალისტები. სიუჟეტში, სახელწოდებით “სკანდალური იუბილე” ტელეკომპანია “რუსთავი 2” ვრცლად შეეხო წვეულების დეტალებს და პოზნერის საწინააღმდეგო აქციის მიმართ გამოხმაურებებს როგორც საქართველოში, ისე რუსეთში. აჭარის საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა კი მაყურებელს მოუყვა პოზნერის ვიზიტის მიმართ საქართველოში გაკეთებულ შეფასებებზე, რუსი ჟურნალისტის ბიოგრაფიასა და რუსული მედიის გამოხმაურებაზე.
კატეგორია: საქართველო
პანდემიის უარყოფა და კონსპირაციები ვირუსის წარმომავლობის შესახებ, ვაქცინაცია, ავტორიტარული ქვეყნები (რუსეთი/ჩინეთი) დასავლეთის საპირწონედ, რელიგია და იდენტობა, დიაგნოსტიკა, რეგულაციები და სხვა - ამ 5 თემად ერთიანდება ის გზავნილები, რომლებიც გასულ, 2020 წელს, პანდემიასთან დაკავშირებით ვრცელდებოდა.

MDF-ის კვლევა, რომელიც  30 მარტს გამოქვეყნდა და სადაც ეს მიგნებები იკითხება, აჩვენებს, რომ მონიტორინგის პერიოდში ზემოთჩამოთვლილი თემებიდან პანდემიის უარყოფისა და ვირუსის წარმომავლობის საკითხები დომინირებდა. ორგანიზაციის დაკვირვებით, კორონავირუსი წარმოჩენილი იყო, როგორც გლობალური კონტროლისა და ახალი მსოფლიო წესრიგის დამყარების მიზნით თავსმოხვეული მოვლენა, რომელიც ხელოვნურად შექმნილია და „ციფრული დიქტატურის“ დამყარების მიზნით ვრცელდება.

“პანდემიის გამო საზღრების ჩაკეტვას, როგორც მიგრაციისა და უცხო ქვეყნების ექსპანსიის შეჩერების შესაძლებლობას, ულტრანაციონალისტური ჯგუფები პოზიტიურად განიხილავდნენ. ამასთანავე საზღრების ჩაკეტვას, როგორც ულტრანაციონალისტური „ქართული მარში“ (ირანთან და ჩინეთთან), ასევე ოპოზიციური ნაციონალური მოძრაობის დამფუძნებელი, პრეზიდენტი სააკაშვილი (ჩინეთთან) ითხოვდა”, - ვკითხულობთ კვლევაში.

alt

ანგარიშში ნათქვამია, რომ ქსენოფობიური კონტექსტის გარდა, პანდემიას ანტიდასავლურ, ანტილიბერალურ დისკურსში ულტრანაციონალისტური ჯგუფები განიხილავდნენ, როცა კორონავირუსს ლიბერალიზმის და დასავლური ცხოვრების წესის გამო მოვლენილ ღვთის სასჯელად აცხადებდნენ.

MDF-მა 14 ფეისბუკ ჯგუფი გამოავლინა, რომელსაც, ორგანიზაციის თქმით, რამდენიმე ანტივაქსერი მართავს. ასევე, გამოავლინა 30 ყალბი პროფილი, რომელთაგან 7 თავად არის ცალკეული ანტივაქსერული ჯგუფის ადმინისტრატორი, ხოლო დანარჩენი 23 ანტივაქსერულ პოსტებს მხოლოდ აზიარებს ან აკომენტარებს.

კვლევის მიხედვით, ვაქცინებთან მიმართებით ყველაზე გავრცელებული გზავნილი ჩიპიზაციას და ბილ გეიტსის მიერ მოსახლეობის დეპოპულაციის გეგმებს უკავშირდებოდა, დომინირებდა ასევე მოსაზრება, რომ ვაქცინებს/ პრეპარატებს საქართველოს მსგავსს მესამე ქვეყნებზე ცდიდნენ.

კვლევის მიხედვით, როგორც სასულიერო პირების, ასევე ჟურნალისტების და პოლიტიკოსების ნაწილი ანტივაქსერულ განწყობებს რელიგიური მოტივით ხსნიდა და ამკვიდრებდა მოსაზრებას, რომ კორონავირუსისგან დაცვა მხოლოდ ღმერთს შეუძლია. ცალკეულ შემთხვევაში კი აქცენტი კეთდებოდა ქართველების განსაკუთრებულ გენეტიკაზე, რომელიც რეზისტენტული იყო კორონავირუსის მიმართ.

alt

“ზოგიერთ შემთხვევებში ისინიც, ვინც ვაქცინაციის საწინააღმდეგო მოსაზრებებს გამოთქვამდნენ, რუსული ვაქცინის უპირატესობაზე ამახვილებდნენ ყურადღებას, რაც ჯანმრთელობის საკითხის პოლიტიკური მიზანშეწონილობის პრიზმიდან განხილვაზე მეტყველებს და ყველაზე მკაფიოდ კრემლთან დაკავშირებული მედიების შემთხვევაში გამოვლინდა. რუსული ვაქცინის ბაზარზე დამკვიდრების ხელშეწყობის მიზნით კრემლის მიერ დაფუძნებული „სპუტნიკი“, ერთი მრივ, Sputnik V-ის უპირატესობის წარმოჩენას ცდილობდა, ხოლო მეორე მხრივ, ამკვიდრებდა აზრს იმის შესახებ, რომ დასავლური ვაქცინები არასაიმედოა, ხოლო რუსულ ვაქცინაზე დასავლეთი პოლიტიკური მოტივით ამბობს უარს”.

MDF-ის დაკვირვებით, „სპუტნიკის“ მსგავსად, სხვა კრემლისტური ქართული მედიასაშუალებებიც ქმნიდნენ დიქოტომიას, რომლის ერთ მხარეზე პანდემიასთან გამკლავებაში დაწინაურებული რუსეთი და ჩინეთი იდგნენ, რომლებიც სხვა ქვეყნებს დახმარების ხელს უწვდიდნენ, მეორე მხარეს კი დასავლეთი, რომელიც არც სხვა ქვეყნების მიმართ იყო სოლიდარული და არც პანდემიასთან გამკლავების უნარი შესწევდა.

“რუსეთის ხელისუფლების მიერ დაფუძნებული სპუტნიკის და სხვა რუსული არხების გარდა, კრემლის პოზიციებს ინფოდემიის პროცესში ქართულენოვანი მედიებიც ახმოვანებდნენ, რომლებიც მეტწილად პირდაპირ ან ირიბად არიან დაკავშირებული რუსეთთან („საქართველო და მსოფლიო“, News Front საქართველო, tvalsazrisi.ge, საქინფორმი და ობიექტივი). ანტიდასავლური გამოცემებიდან პანდემიის შესახებ მცდარ ინფორმაციას და შეცდომაში შემყვან გზავნილებს გაზეთები „ასავალ-დასავალი“ და „ალია“ ავრცელებდნენ ,” - ვკითხულობთ ანგარიშში.

MDF-ის კვლევა 2020 წლის სოციალური და ტრადიციული მედიამონიტორინგის შედეგების ასახავს. ავტორების თქმით, კვლევის მიზანი პანდემიასთან დაკავშირებული მთავარი გზავნილების და ყალბი ინფორმაციის იდენტიფიცირება და მათი წყაროების გამოვლენაა, მათ შორის ანტივაქსერული ჯგუფებისა და ინფორმაციის გავრცელების არხების.
კატეგორია: ინტერვიუ
როგორ შუქდება ქალთა მიმართ ძალადობის საკითხი მედიაში, რატომ არის კონკრეტული არასტანდარტული შემთხვევების გაშუქება განსაკუთრებით საფრთხილო, რა უნდა იყოს მთავარი ფოკუსი და როგორ უნდა გავაშუქოთ ერთეული შემთხვევები ისე, რომ ძალადობა კი არ წავახალისოთ, არამედ - პრევენციას შევუწყოთ ხელი და საერთოდ, რა როლს თამაშობს მედია - ამ საკითხებზე “მედიაჩეკერი” “ქალთა ინიციატივების მხარდამჭერი ჯგუფის” (WISG) დამფუძნებელს, გენდერის მკვლევარ ეკა აღდგომელაშვილს ესაუბრა.

წლებია ქალთა, გენდერისა და სექსუალობის საკითხებზე მუშაობთ და აქტიურად ხართ ჩართული გენდერული საკითხების გაშუქების მონიტორინგშიც. თქვენი დაკვირვებით, როგორ შუქდება მედიაში ქალთა მიმართ ძალადობა?

საინტერესოა ამ საკითხს ქრონოლოგიურადაც რომ შევხედოთ. ქალთა მიმართ ძალადობის პრობლემა დიდი ხნის განმავლობაში სრულიად იგნორირებული იყო მედიის მხრიდან. Ძალადობის შემთხვევები აღიქმებოდა როგორც ცალკეული ფაქტები და არა როგორც საზოგადოებრივი პრობლემა. დიდი ძალისხმევა გახდა საჭირო, რომ მედიას ქალთა მიმართ ძალადობის საკითხების ან შემთხვევების გაშუქება დაეწყო.

დაახლოებით 10 წლის წინ, ერთ-ერთ, მოწინავე მედიაგამოცემაში, რომელიც ახლა აღარ გამოიცემა, თანხა უნდა გადაგეხადა და, ასე ვთქვათ, ოფიციალურად გეყიდა ადგილი გაზეთში, რომ ოჯახში ძალადობის თემაზე სტატია დაებეჭდათ. ტელევიზიაზე საერთოდ საუბარიც არ ღირს, სრულიად დახშული სივრცე იყო.

ამ რეალობის გახსენებით იმის თქმას კი არ ვცდილობ, რომ მედიის როლი უმნიშვნელო იყო ქალთა მიმართ ძალადობის პრობლემატიზაციის საკითხში, პირიქით. ქალების, უფლებადამცველების, ფემინისტების ერთობლივი ძალისხმევის პარალელურად, მედიაშიც ხდებოდა ცვლილებები.

გაშუქების თვალსაზრისით, ერთგვარი გარდატეხის პერიოდად ვთვლი 2014-2015 წლებს, როცა ჟურნალისტებმა მართლა დაინახეს, რომ ეს ფემინისტების ახირება კი არა, მართლა სერიოზული პრობლემაა. მხოლოდ 2 ონლაინ გამოცემა კი არ ინტერესდებოდა ფემიციდის ფაქტებით, არამედ სხვებმაც დაიწყეს ასეთ შემთხვევებზე ყურადღების გამახვილება. ასე, აქტივისტებს, მედიის გარეშე, კიდევ დიდი დრო დასჭირდებოდათ ამ საკითხის საზოგადოებრივ პრობლემად ქცევისთვის.

რამე მოხდა ამ წელს ისეთი, რამაც ეს გარდატეხა გამოიწვია?

ვფიქრობ, მაპროვოცირებელი ფაქტორი გახდა დროის მცირე მონაკვეთში ფემიციდის რამდენიმე შემთხვევა, რომელიც ერთმანეთს მიჰყვა და ხმაური გამოიწვია. რაღაც მომენტში, მედიის მნიშვნელოვანი ნაწილიც დაეთანხმა მოსაზრებას, რომ “რაღაც უბედურება გვჭირს” . რა თქმა უნდა, მანამდეც იყო მედიასაშუალებები, რომლებიც თავის დროზეც ძალიან სენსიტიურები იყვნენ და აშუქებდნენ კიდევაც ამ საკითხებს, მაგრამ მათი რაოდენობა არ იყო გადამწყვეტი.

დღეს რომ უბრალოდ გადაავლოთ თვალი მედიას, ფემიციდისა თუ ძალადობის შემთხვევები სიახლეებშიც გვხვდება. ქალზე ძალადობა ხილვადი გახდა, თუმცა, სხვა საკითხია, როგორ შუქდება ეს შემთხვევები.

ალბათ, ამაში სოციალურმა ქსელებმაც ითამაშა გარკვეული როლი, თითქოს, საზოგადოებამ წამოწია ეს საკითხი და მედის დღის წესრიგში დააყენა

რა თქმა უნდა. როდესაც ჩვენთვის მტკივნეულ საკითხებზე ან მნიშვნელოვან პრობლემებზე ვიწყებთ საუბარს რაღაც სივრცეში, ამ შემთხვევაში, მაგალითად, სოციალურ ქსელებში და ბევრი ადამიანი ერთვება მსჯელობაში, მედია იძულებული ხდება ამას ანგარიში გაუწიოს და თავადაც ამოწიოს ეს თემა, თუკი სურს, რომ მოიზიდოს ან შეინარჩუნოს მკითხველი თუ მაყურებელი.

სოციალურმა ქსელებმა და ონლაინ მედიამ, ერთი მხრივ, დაარღვია არსებული იერარქია მედიასაშუალებებსა და მაყურებელს/მკითხველს შორის. მედიასაშუალებებს, ასე ვთქვათ, აღარ შეუძლოთ, რომ მარტივად დააიგნორონ თემა, რომელსაც აქტიურად განიხილავდნენ სოციალურ ქსელებში. მეტიც, დღესდღეობით სოციალური ქსელები მედიასაშუალებებისთვის საინფორმაციო წყაროს გარდა, ერთგვარი ინსპირატორიც გახდა.

ერთია, რომ ქალთა ძალადობის საკითხი იგნორირებული აღარ არის და მედიაში შუქდება და მეორე, ალბათ, უფრო მნიშვნელოვანი საკითხია ის, თუ როგორ შუქდება

რა თქმა უნდა. გაშუქებაზე როცა ვსაუბრობთ, პროგრესის მიუხედავად, რამდენიმე მნიშვნელოვანი პრობლემაა, რომელზეც ყურადღების გამახვილება ღირს.

ერთ-ერთი პრობლემა საკითხის დავიწროებულ ხედვას უკავშირდება. ქალთა მიმართ ძალადობა არ დაიყვანება მხოლოდ ოჯახში ან პარტნიორის მხრიდან ძალადობაზე. არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ ეს ქალთა მიმართ ძალადობის მხოლოდ ერთ-ერთი ფორმაა და არა ერთადერთი. გარდა ამისა, მედიის ყურადღების ცენტრში, ძირითადად ფიზიკური ძალადობის ან ფემიციდის შემთხვევები ექცევა. ბოლო პერიოდში, სექსუალური ძალადობისა და შევიწროების შემთხვევებიც მოექცა მედიის ფოკუსში, თუმცა ძალადობის სხვა ფორმები, მაგალითად, ფსიქოლოგიური ძალადობა, ბულინგი ან სხვა ფორმები ნაკლებად აღიქმება, როგორც ძალადობა.

პრობლემები, რომელიც უშუალოდ ფემიციდის შემთხვევების გაშუქებას უკავშირდება, ცალკე რეკომენდაციების სახითაა თავმოყრილი და ქარტიის ვებგვერდზეც დევს. ეთიკის სხვა სტანდარტების გათვალისწინების გარდა, ფემიციდის გაშუქებისას მნიშვნელოვანია, რომ სიუჟეტში გაშუქდეს არა მხოლოდ უშუალოდ ფემიციდის ფაქტი, არამედ ისიც, თუ რა რეაგირება მოჰყვა ამას - მაგალითად, დააკავეს თუ არა ეჭვმიტანილი, რა სასჯელი ემუქრება მას დანაშაულის დამტკიცების შემთხვევაში და სხვა. ამის გარეშე, მხოლოდ ფემიციდის ფაქტების გაშუქება ქმნის ილუზიას, რომ დანაშაული ხდება და არავინ ისჯება ამის გამო. ამ ილუზიამ კი ერთი მხრივ, შესაძლოა წააქეზოს პოტენციური მოძალადე, მეორე მხრივ კი პოტენციურ მსხვერპლში დაუცველობის განცდა გააძლიეროს.

კონკრეტული შემთხვევების გაშუქებისას, რა უნდა იყოს მედიის მთავარი ფოკუსი?

პირველ რიგში, მნიშვნელოვანია, იმის ხაზგასმა, რომ ეს არ არის ერთეული შემთხვევა და ამ საშინელი სტატისტიკის მიღმა სამართლებრივი თუ სოციო-კულტურული უთანასწორობა დგას რომელიც წაახალისებს ამ ძალადობას.

არის კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი საკითხი, რომელიც ძალადობის მსხვერპლი ქალის წარმოჩენას უკავშირდება. მთელი აქცენტი იმაზეა გადატანილი, რომ საზოგადოებაში მსხვერპლის მიმართ თანაგრძნობა გაჩნდეს. მსხვერპლის მიმართ მსხვერპლთა უმეტესობა დღესაც ერიდება ამ საკითხებზე საჯარო საუბარს და მედიაში ღად გამოჩენას. ჟურნალისტების უმეტესობას კი ადრეც და ახლაც პირველ პირში მოყოლილი ისტორია აინტერესებთ. განსაკუთრებით ის დეტალები, რომელიც დანაშაულის სისასტიკეს უსვამს ხაზს. გასაგებია, რომ ამ გზით, ჟურნალისტებს მსხვერპლის მიმართ თანაგრძნობის გამოწვევა სურთ, მაგრამ შედეგად ვიღებთ სურათს, როცა ძალადობის მსხვერპლად ყოფნა ავტომატურად ასოცირებულია მხოლოდ ფიზიკურ ძალადობასთან, სისხლთან, სისასტიკესთან და ძალადობის სხვა ფორმები სრულიად იგნორირებულია, მსხვერპლისა და მისი უფლებადამცველების მიმართ კი ემპათიისა და მხარდაჭერის ნაცვლად, ეჭვი ან აგრესია იჩენს თავს. როგორც კი ჩნდება ძალადობის არასტანდარტული ქეისები, რომელიც არ ჯდება ამ ჩარჩოში, მედიაცა და საზოგადოებაც, ასე ვთქვათ, აიჭრება ხოლმე. ასეთია მაგალითად ბასილაშვილი-დოროყაშვილის ქეისი.

ცალკე პრობლემაა, რომ უფლებადამცველები და მედია სხვადასხვა პერსპექტივიდან უყურებენ ამ საკითხს. ემპათია და დაჩაგრულის მიმართ თანაგრძნობა რა თქმა უნდა მნიშვნელოვანია, მაგრამ მედიისაგან განსხვავებით (ცხადია, ზოგად ტენდენციას ვგულისხმობ, თორემ არც მედია გარემოა ასე ჰომოგენური და ერთნაირად “უგრძნობი” საკითხის მიმართ), უფლებადამცველებისთვის სამართლიანობის აღდგენაა პირველი რიგის ამოცანა და არა დაზარალებულის მიმართ სიბრალულის გამოწვევა საზოგადოებაში.

ნიკოლოზ ბასილაშვილის ამბის გაშუქებამ სხვადასხვა ტიპის დისკუსია გამოიწვია საზოგადოებაში. თქვენი დაკვირვებით, რატომ იყო ეს არასტანდარტული შემთხვევა და როგორ გააშუქა ეს საკითხი მედიამ?

შარშანაც დარღვევებით შუქდებოდა ეს საკითხი. ბასილაშვილის გამარჯვებამ ემოციების ახალი ტალღა გამოიწვია. ეს არასტანდარტული ქეისია, სადაც მსხვერპლის თუ მოძალადის “ამოცნობა” ძალიან გაუჭირდა მედიასაც და საზოგადოებასაც. მედია გაშუქების წყალობით, რომელიც ოჯახში ან პარტნიორებს შორის ძალადობის მხოლოდ იმ შემთხვევებზე ამახვილებს ყურადღებას, რომელიც ფიზიკურ ძალადობას ან ფემიციდს უკავშირდება, საზოგადოებას გარკვეული “კლიშე” უყალიბდება და ძალადობად მხოლოდ ამ ფორმებს აღიქვამს. ძალადობის სხვა ფორმებს კი ვერ აღიქვამს. ამას გარდა, ძალადობაში ეჭვმიტანილი მხოლოდ ფინანსურს კი არა, სხვა ტიპის სიმბოლურ კაპიტალსაც ფლობს - ის ცნობილი სპორტსმენია და საზოგადოებაში დიდი პოპულარობით სარგებლობს. მეორე მხრივ, არც ნელი დოროყაშვილი შეესაბამება საზოგადოებაში არსებულ სტერეოტიპულ წარმოდგენას “ქალი მსხვერპლის” შესახებ.

იყო ბევრი სხვა დეტალიც, რამაც საზოგადოება განაწყო არათუ მსხვერპლის, არამედ მისი უფლებადამცველების წინააღმდეგაც კი. ამ პირობებში, მედიასაშუალებების მხრიდან დაუდასტურებელი ინფორმაციის გავრცელებამ, თითქოს ქალი უფლებადამცველების ერთმა ნაწილმა წერილით მიმართა ტურნირის ადმინისტრაციას, ცეცხლზე ნავთი დაასხა და უფლებადამცველთა წინააღმდეგ სიძულვილის უზარმაზარი ტალღა ააგორა სოციალურ ქსელებში. ესეც თავის წილ აგურს დებს იმ მტრული გარემოს შექმნაში, რაზეც ზემოთ ვსაუბრობდით. აქტიური ქალების მიმართ საყოველთაო სიძულვილის გაღვივება ქალთა მიმართ ძალადობის ერთ-ერთი მაპროვოცირებელი ფაქტორია.

ფიქრობთ, რომ მსგავსი საკითხების არაკვალიფიციურმა, არაფრთხილმა გაშუქებამ შესაძლოა ძალადობა წაახალისოს?

შესაძლოა. მაგალითად, თუ მხოლოდ ქალზე ძალადობის ფაქტს გავაშუქებთ და არ დავინტერესდებით, მოჰყვა თუ არა ამას რეაგირება, დააკავეს თუ არა პოტენციური დამნაშავე, დაისაჯა თუ არა და ა.შ. ეს შექმნის დაუსჯელობის ილუზიას. თუ გაშუქებისას ძალადობის გასამართლებელ საბაბს დავუწყებთ ძებნას და მსხვერლს დავადანაშაულებთ პროვოცირებაში, ამით სიგნალს გავუგზავნით პოტენციურ მსხვერპლს, რომ კანონი მის მხარეზეც რომ იყოს, საზოგადოება პასუხისმგებლობის ტვირთს მაინც მას აჰკიდებს. თუ ამას გავაშუქებთ როგორც ძალადობის ერთეულ გამოვლინებას, მის უკან ვერ დავინახავთ იმ მახინჯ სისტემას, რომელიც კვებავს ამ ძალადობას. თუ მსხვერპლთან ერთად, მის უფლებადამცველებზეც გავაგრძელებთ თავდასხმას, ამით მხოლოდ გავაძლიერებთ იმ მტრულ გარემოს, რომელიც შესაძლებელს ხდის ასეთ დანაშაულს.

ეთიკური სტანდარტების დაცვა და კვალიფიციური გაშუქება საკმარისია იმისთვის, რომ ქალთა მიმართ ძალადობის წახალისების ნაცვლად, მედიამ მის პრევენციას შეუწყოს ხელი?

შეიძლება მედიასაშუალება საერთოდ არ არღვევდეს ეთიკის სტანდარტებს, მაგრამ ვერ ვიტყვით, რომ ის გენდერულად სენსიტიურია. გენდერულად სენსიტიური გაშუქებას უფრო ფართო მნიშვნელობა აქვს და “როგორ შუქდებასთან“ ერთად იმასაც უთმობს ყურადღებას, თუ რამდენად ჩანს მეინსტრიმულ მედიაში სპეციფიკური საკითხები (მაგალითად ძალადობის ან კვოტირების), რამდენ დროს ან ადგილს უთმობს ასეთი საკითხების გაშუქებას ან, მაგალითად, რამდენად უწყობს ხელს ზოგადად მტრულ გარემოს შექმნას აქტიური ქალების მიმართ.

საჭიროა მედიამ გაიზაროს, რომ ეს მართლაც პრობლემაა, რომ ამ საკითხზე, ისე კი არ უნდა ვისაუბროთ, როგორც კრიმინალური ქრონიკის ნაწილზე, არამედ დავინახოთ როგორც სერიოზული პრობლემა. მედიამ უნდა წამოწიოს თემა, მაგრამ სიფრთხილეც უნდა გამოიჩინოს, რომ ქალისგან მხოლოდ თანაგრძნობის ობიექტი არ შექმნას.

საბედნიეროდ, მედიის ნაწილი, არათუ იცავს ეთიკურ სტანდარტებს, არამედ იზიარებს და იაზრებს კიდეც თავის მნიშვნელობას პრობლემის დაძლევის თვალსაზრისით.
ფოტო: პირველი არხი, რუბრიკა საინტერესო ადამიანები
კატეგორია: საქართველო
გადაცემა “პროფილის” წამყვანი მაია ასათიანი და მისი გუნდი “რუსთავი 2-ს” ტოვებს. არხზე აღარც გადაცემა “შორენას ეფექტი” გავა, რომელზეც იგივე ჯგუფი მუშაობდა. ასათიანი ამბობს, რომ ის ამ არხზე “ვეღარ ხედავს სინათლეს და ამიტომ იძულებულია წავიდეს”. მაუწყებლის დირექტორი კი აცხადებს, რომ “შორენას ეფექტისგან” განსხვავებით, “პროფილის” დახურვა მენეჯმენტის გადაწყვეტილება არ ყოფილა და ასათიანის მუშაობაში არც არავინ ერეოდა.

“რუსთავი 2-ის” დატოვების შესახებ ინფორმაცია თავად მაია ასათიანმა დღეს, 25 მარტს გაავრცელა. თავდაპირველად, გადაცემის ფეისბუქის გვერდზე დაანონსდა, რომ “პროფილი” დღეს ბოლოჯერ გავიდოდა ეთერში, მოგვიანებით კი გადაცემის პრომო გამოქვეყნდა, რომელშიც მაია ასათიანი ამბობს: “დღეს მე აქ, ამ არხზე ჩემს 20 წლიან ისტორიას ვასრულებ. ბოლო გავდივარ, იმიტომ რომ აქ იმ სინათლეს, წლების წინ მთელი საქართველოს მთავარი იმედი რომ იყო, ვეღარ ვხედავ”.

გადაცემის წამყვანმა წასვლის მიზეზი ვრცლად განმარტა ემოციურ მონოლოგში, რომლითაც 25 მარტის, ბოლო “პროფილი” გაიხსნა. ასათიანმა არხზე მისვლის პერიოდი გაიხსენა, თქვა, რომ ის 20 წელი მუშაობდა ამ არხზე და როდესაც “რუსთავი 2-ზე” ცვლილებები დაიწყო, მან არხზე დარჩენა და ბრძოლის გაგრძელება გადაწყვიტა. ასევე, მაყურებელს უთხრა, რომ ერთი კვირის წინ, როდესაც ამ გადაცემას წერდა, მან ჯერ არ იცოდა, რომ ერთ კვირაში არხს დატოვებდა:

“როდესაც ეს ტელევიზია ინგრეოდა, მე ჩემ თავს და “რუსთავიორელებს” პირობა მივეცი, რომ ვიქნებოდი ბოლო, ვინც ამ ფასეულობისთვის იბრძოლებდა, რასაც “რუსთავი 2” ჰქვია და თუ ეს ბრძოლა შეუძლებელი გახდებოდა, მხოლოდ მაშინ, ბოლო გავიდოდი ამ შენობიდან. რუსთავი 2 კედლები არ არის, ეს არის ფასეულობები და ამ ფასეულობების გარშემო გაერთიანებული ადამიანები. პირობა შევასრულე, ბოლო გავდივარ ამ შენობიდან… დღეს ბოლო პროფილია. ეს გადაცემა ერთი კვირის წინ ჩაიწერა. მაშინ ვერც კი წარმოვიდგენდი, რომ ის იქნებოდა უკანასკნელი. მივდივარ იმიტომ, რომ იძულებული ვარ წავიდე. მივდივარ იმიტომ, რომ საბრძოლველი აღარაფერია”



იქამდე, ვიდრე ეთერში ბოლო “პროფილი” გავიდოდა, “რუსთავი 2-მა” ოფიციალური განცხადება გაავრცელა. განცხადებაში მაუწყებლის დირექტორი პაატა სალია ხსნის, რომ გადაცემის დახურვა მენეჯმენტის ინიციატივით არ მომხდარა და გადაწყვეტილება თავად მაია ასათიანმა მიიღო მას შემდეგ, რაც “პროფილის” გუნდის მიერ მომზადებული გადაცემა “შორენას ეფექტი” შეჩერდა. მისივე თქმით, მიუხედავად არხზე მიმდინარე ცვლილებებისა (შეგახსენებთ, არხზე რეორგანიზაცია მიმდინარეობს) მაია ასათიანს ჰქონდა სრული გარანტია, რომ ჩვეულ რეჟიმში განაგრძობდა მუშაობას:

"მინდა სრული პასუხისმგებლობით განვაცხადო, რომ ახალი მფლობელის პირობებში არცერთი გადაცემის და მათ შორის "პროფილის" შემოქმედებითი ჯგუფის სარედაქციო საქმიანობაში, არცერთ ეტაპზე, რაიმე სახის ჩარევას ადგილი არ ჰქონია.
 
"პროფილის" დახურვა არ მომხდარა არხის მენეჯმენტის ინიციატივით, ეს გადაწყვეტილება გადაცემის ავტორმა, მაია ასათიანმა, გუნდთან ერთად, თავად მიიღო, მას შემდეგ, რაც ახალ საეთერო ბადეში შეჩერდა, ამავე გუნდის მიერ მომზადებული გადაცემა - "შორენას ეფექტი".
 
მაია ასათიანს ჰქონდა სრული გარანტია, რომ მიუხედევად არხზე მიმდინარე ცვლილებებისა, გადაცემა "პროფილის" შემოქმედებითი ჯგუფი ავტორთან ერთად, ჩვეულ რეჟიმში განაგრძობდა მუშაობას”, - აცხადებს პაატა სალია, რომელიც ფიქრობს, რომ მაია ასათიანის მონოლოგი ტელეკომპანიისა და მისი თანამშრომლების მიმართ დაუმსახურებელ და შეურაცხმყოფელ განცხადებას შეიცავდა.

“მედიაჩეკერის” დაუდასტურებელი ინფორმაციით, მაია ასათიანი “TV პირველზე” გადადის სამუშაოდ. ამ ინფორმაციის გადამოწმებას და ასევე, ასათიანის არხიდან წამოსვლის შესახებ დამატებითი ინფორმაციის მოძიებას “მედიაჩეკერი” მთელი დღის განმავლობაში ცდილობდა, მას შემდეგ, რაც გადაცემის პრომო გავრცელდა.

მაია ასათიანის ტელეფონი მთელი დღის განმავლობაში გამორთული იყო, მისი გადაცემის ერთ-ერთმა ჟურნალისტმა, დეტალები არ გაამხილა და გვითხრა, რომ გადაცემას დავლოდებოდით. მთელი დღის განმავლობაში “მედიაჩეკერის” არც ზარებს და არც შეტყობინებას არ უპასუხა “რუსთავი 2-ის” დირექტორმა პაატა სალიამ, “მედიაჩეკერის” ზარებს არ უპასუხა არც “რუსთავი 2-ის” მთავარმა პროდიუსერმა გიორგი ხაბურძანიამ, რომელთანაც, ასევე დაუდასტურებელი ინფორმაციით, მაია ასათიანს ჰქონდა გარკვეული პრობლემები.

ამ დრომდე “მედიაჩეკერმა” ვერც “TV პირველზე” გადასვლის შესახებ გავრცელებული ინფორმაციის გადამოწმება შეძლო, ვინაიდან, მთელი დღის განმავლობაში ჩვენს სატელეფონო ზარებს არც ამ არხზე უპასუხეს.

ბოლო “პროფილის” დასასრულს, ასათიანმა თქვა, რომ “რუსთავი 2-ზე” “პროფილი” დასრულდა, მაგრამ, ეს დასასრული არ არის:

“მე და ჩემი გუნდი პირველები ვართ და ჩვენ ამ გზას გავაგრძელებთ, გზას, სადაც პირველი ხარ. პირველად ვეღარ გეტყვით ხუთშაბათამდე, მაგრამ ეს დასასრული არ არის. Ჩემი ცხოვრების 20-წლიანი ისტორია “რუსთავი 2-ზე” დასრულდა, ახლა მივდივარ ახალი ტელეისტორიის დასაწერად, იმისთვის, რომ ვიყო პირველი”, - ასე დაემშვიდობა ასათიანი მაყურებელს.
კატეგორია: საქართველო
“არ დასტურდება ნიკა გვარამიას მიერ ქონებრივი უფლების გაფლანგვის, კომერციული მოსყიდვის, ყალბი ოფიციალური დოკუმენტის დამზადებისა და გამოყენების ფაქტი” - საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველომ ნიკა გვარამიას ბრალდების სისხლის სამართლის საქმის შეფასება გამოაქვეყნა.

ორგანიზაციის განცხადებით, ნიკა გვარამიას მიმართ წარდგენილი უკანონო შემოსავლის ლეგალიზაციის ბრალდება ვერ პასუხობს სისხლის სამართლის კოდექსის გათვალისწინებული ფულის გათეთრების დანაშაულის ნიშნებსა და მის კონვენციურ შინაარსს.

“ნიკა გვარამიასათვის წარდგენილი ბრალდებების უმეტესობა მის მიერ 2015 წელს მიღებულ მენეჯერულ გადაწყვეტილებას უკავშირდება. საწარმოს ინტერესებიდან გამომდინარე, დირექტორის მიერ რისკების გაწევა და კონკრეტული მენეჯერული გადაწყვეტილების მიღება არათუ სისხლისსამართლებრივი, არამედ სამეწარმეო სამართლის პასუხისმგებლობის საფუძველიც კი მხოლოდ განსაკუთრებულ შემთხვევაში უნდა გახდეს. კომპანიის საუკეთესო ინტერესებიდან გამომდინარე, დირექტორს უფლება აქვს მიიღოს სარისკო გადაწყვეტილებები. მას არ უნდა დაეკისროს პასუხისმგებლობა მხოლოდ იმიტომ, რომ მისი გადაწყვეტილება წარმატებული ან საწარმოსათვის მოგების მომტანი არ აღმოჩნდა” - ნათქვამია „საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველოს“ მიერ გამოქვეყნებულ ანგარიშში.

ორგანიზაცია აცხადებს, რომ ნიკა გვარამიას ბრალდებასთან დაკავშირებული გარემოებების ჯეროვანი შეფასება მნიშვნელოვანია როგორც პირთა უფლებებისა და თავისუფლებების უზრუნველყოფის, აგრეთვე სასამართლო პრაქტიკის შემდგომ განვითარებისათვის - “იმედს ვიტოვებთ, რომ სასამართლო კანონიერ და დასაბუთებულ გადაწყვეტილებას მიიღებს”.

საქართველოს პროკურატურამ ნიკა გვარამიას ბრალი 2019 წლის 9 აგვისტოს, სისხლის სამართლის კოდექსის 220-ე მუხლით წარუდგინა.“რუსთავი 2-ის” ყოფილ დირექტორს უფლებამოსილების ბოროტად გამოყენებას, მისი კუთვნილი დიდი ოდენობით თანხების სამსახურებრივი მდგომარეობის გამოყენებით მითვისებას და ქონების მოჩვენებითი ან/და თვალთმაქცური გარიგებით გადამალვას და ორგანიზაციის ინტერესის საწინააღმდეგოდ მოქმედებას ედავებიან, რითაც მაუწყებელს 7 მილიონ ლარამდე ზარალი მიადგა. საქმე ეხება 2015 წელს, სარეკლამო კომპანია „ინტერ მედია პლიუსთან“ გაფორმებულ ხელშეკრულებას.

ნიკა გვარამიას წინააღმდეგ გამოძიება მას შემდეგ დაიწყო, რაც 2019 წლის 16 ივლისს „რუსთავი 2-ის“ 9%-იანი წილის ყოფილმა მფლობელმა, ნინო ნიჟარაძემ მის წინააღმდეგ პროკურატურაში საჩივარი შეიტანა.
კატეგორია: საქართველო
“ხელისუფლების წარმომადგენლებმა უარი თქვეს გადაცემაში მონაწილეობაზე” - ძირითადად, მსგავსი შინაარსის შესავლით იწყებენ ცენტრალურ თუ რეგიონულ მაუწყებლებში კრიტიკული სარედაქციო პოლიტიკის მქონე გადაცემებს ტელეწამყვანები. ჟურნალისტები ამბობენ, რომ ეს “ქართული ოცნების” პარტიული გადაწყვეტილებაა და საჯარო მოხელეები ბოიკოტს უცხადებენ კონკრეტულ ტელევიზიებსა და გადაცემებს.

არ სცალია, ქალაქიდან არის გასული, მივლინებაშია, ვერ მოვა - ეს არასრული ჩამონათვალია იმ მიზეზებისა, რომელსაც გადაცემის წამყვანები, პროდიუსერები თუ ჟურნალისტები, საჯარო მოხელეების ან მათი წარმომადგენლების ეთერში მიწვევის პასუხად, ყოველდღიურად ისმენენ სამთავრობო უწყებების პრესსამსახურებისგან, ისიც იმ შემთხვევაში, თუ მათთან დაკონტაქტება შეძლეს.

“ბოლო პერიოდში ჯანდაცვის სისტემაზე, სოციალურ მუშაკებზე უამრავი გადაცემა გავაკეთეთ ისე, რომ სახელმწიფო უწყებიდან არც ერთი ადამიანი არ იყო მოპასუხედ მოსული”, - იხსენებს საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხის გადაცემა “რეალური სივრცის” წამყვანი ნინო ზაუტაშვილი და ამბობს, რომ ბოლო სამი წელია ხელისუფლების წარმომადგენლები, სხვადასხვა მიზეზით, თავს არიდებენ კრიტიკულ კითხვებს და უარს აცხადებენ გადაცემაში მისვლაზე.

“ორშაბთს ვიწყებთ სახელმწიფო უწყებებთან რეკვას, იმიტომ, რომ ზუსტად ვიცით, შაბათამდე იქნება “ვაჭრობა”. ყველა გადაცემაში ვაცხადებთ, რომ მოწვეული გვყავდა ესა თუ ის უწყება და არავინ არ მოვიდა ჩვენთან. მე შთაბეჭდილება მრჩება, რომ აღარც ამაზე რეაგირებენ და ნაკლებად აწუხებთ და ადარდებთ ეს ამბავი”.

ნინო ზაუტაშვილი ამბობს, რომ ხელისუფლებას თავისი ვალდებულება, რომ ელაპარაკოს ხალხს, დავიწყებული აქვს და მარტივად წყვეტს პრობლემას - არ მიდის ისეთ გადაცემებში, სადაც, შესაძლოა, დაუსვან კრიტიკული, არასასურველი კითხვები:alt

“ეს ხდება საზოგადოებრივი მაუწყებლის ერთ გადაცემაში - “რეალურ სივრცეში”. ხელისუფლების წარმომადგენლები თვითონ წყვეტენ, რომ მივიდნენ ისეთ გადაცემაში, სადაც “ზედმეტი” კითხვა არ იქნება დასმული. ძირითადად, ასე ხდება, სამწუხაროდ. სადაც კრიტიკული შეკითხვები შეიძლება დახვდეთ, არასოდეს არ მიდიან სტუმრად. ჩვენს შემთხვევაში, ეს, განსაკუთრებით, ეხება ეკონომიკის სამინისტროს, აღარაფერს ვამბობ ჯანდაცვის სამინისტროზე. ეს არის უკვე აბსოლუტური ბოიკოტის რეჟიმი, რაც აქვთ ჩვენს გადაცემასთან დაკავშირებით. ანუ, ადამიანებთან სალაპარაკოდ ეს ხალხი მზად არ არის. ავიწყდებათ, რომ სწორედ ადამიანები ირჩევენ მათ და ფულს უხდიან იმაში, რომ მართონ მათი პრობლემები. საერთოდ, ეს მათი ვალდებულებაა და ამ ვალდებულებას ვერ გრძნობენ, ეს საქმეშიც ჩანს და მედიასთან ურთიერთობაშიც”.

(მას შემდეგ, რაც ნინო ზაუტაშვილი “მედიაჩეკერს” ესაუბრა, “რეალური სივრცეში” ნამახვან ჰესის საკითხზე, ეკონომიკის მინისტრ ნათია თურნავასთან ინტერვიუ გავიდა პირდაპირ ეთერში. როგორც გადაცემის წამყვანმა აღნიშნა, ეკონომიკის სამინისტრო მინისტრის გადაცემაში სტუმრობას მხოლოდ იმ პირობით დათანხმდა, თუ იგი გადაცემაში დებატების გარეშე, მარტო იქნებოდა)

იმავე პრობლემაზე საუბრობს ტოქშოუ “პოლიტიკის ფორმულას” წამყვანი სოფო ზურაბიანი და ამბობს, რომ კონკრეტულ გადაცემებში არმისვლა - ეს “ქართული ოცნების” პარტიული გადაწყვეტილებაა. მისივე თქმით, ყველა ჯერზე, როდესაც ქვეყანაში რაღაც გადამწყვეტი ხდება, აქვთ იმედი, რომ ისინი შეცვლიან პოზიციას და ყველა გადაცემის წინ უშედეგოდ ახსენებენ ხელისუფლებას, რომ მათი კარი კვლავ ღიაა:

“ყველა ამბობს, რომ ეს არის სადღაც “ზევით” მიღებული გადაწყვეტილება. პარტიის საერთო პოზიციაა, რომ ისინი არ დადიან ტელეკომპანია “ფორმულას” ტოქშოუებში. მიუხედავად ამისა, ჩვენ არ ვწყვეტთ ჩვენი ჟურნალისტური მოვალეობის შესრულებას და მუდმივად ვთავაზობთ ეთერს. ძალიან ხშირად ვახსენებ მათ, რომ მაინც საჭირონი არიან ისინი გადაცემაში. რამდენიმე დღის წინ ირაკლი კობახიძეს შევუთვალეთ პრესსამსახურის საშუალებით, რომ ისევ ღიაა ჩვენი კარი მათი პოზიციებისთვის, მაგრამ უარი მივიღეთ”.

სოფო ზურაბიანის თქმით, მედიას ხელი ეშლება მთავარი ფუნქციის შესრულებაში - საზოგადოების ინფორმირებაში:alt

“არ ესმის ხოლმე პოლიტიკურ კლასს, რომ ხელისუფლებაში მოსვლასთან ერთად, მათ პასუხისმგებლობა და ანგარიშვალდებულება აქვთ ყველა მოქალაქის წინაშე. ამ ანგარიშვალდებულების ნაწილია კრიტიკულ კითხვებზე პასუხი. მოქალაქეებს არ აქვთ საშუალება, რომ ყოველდღიურად მივიდნენ და პრემიერ მინისტრს, უმრავლესობის ლიდერს თუ მის მიერ არჩეულ დეპუტატს კითხვები დაუსვან. ისინი ამას აკეთებს ჩვენი საშუალებით, მედიაა შუამავალი საზოგადოებასა და ხელისუფლებას შორის. მოქალაქე, რომელიც მხოლოდ შელამაზებულ პასუხებს ისმენს კონკრეტული არხებიდან, რომლებიც კითხვას არ სვამენ, რჩება არაინფორმირებული. მე, მედიას, ხელი მეშლება მთავარი ფუნქციის შესრულებაში, რომ საზოგადოებას მივაწოდო ყველა მხარის ინფორმაცია, ვაჩვენო ორივე რაკურსი ამბავზე და მერე თავად მოქალაქემ განსაჯოს, რისი სჯერა”.

მთავრობის წარმომადგენლები, ტელეკომპანია “მთავარის” დაარსების დღიდან, უარს აცხადებენ მაუწყებლის ეთერში სტუმრობაზე. ტოქშოუ “მთავარი აქცენტების” წამყვანი ეკა კვესიტაძე ამბობს, რომ ყოველთვის მზადაა ხელისუფლების ნებისმიერი წარმომადგენელს დაუთმოს ეთერი და დაუსვას კითხვები, თუმცა, დიდი ხანია მთავრობას ოფიციალური ბოიკოტის რეჟიმი აქვს გამოცხადებული ოპოზიციური მაუწყებლებისთვის:

alt“ბოიკოტის რეჟიმი ხელისუფლებამ დაიწყო ჯერ კიდევ “რუსთავი 2-ზე” როცა ვიყავით. “მთავარზე” რაც გადმოვედით, არავინ მოსულა ეთერში. ჩვენ გვყავს ჩვენი მაყურებელი, რომლის ძირითადი ნაწილი ოპოზიციურად არის განწყობილი, ამიტომ არ ცდილობს ხელისუფლება, რომ დაელაპარაკოს მის ამომრჩეველს, რომელიც მის მიმართ კრიტიკულადაა განწყობილი. სრული იგნორია, თითქოს არ არსებობენ ისინი. ოპოზიციურ მედიაში საერთოდ არ ჩანან. “ტვ პირველზე” იყვნენ ხოლმე და იქიდანაც ამოიკვეთეს ფეხი”.

ტელეკომპანია “პირველის” ტელეწამყვანი, რომელსაც არხზე ორი ტოქშოუ - “პოლიტიკური პარასკევი” და “საჯარო პოლიტიკა” მიჰყავს, ამბობს, რომ ერთი წელია ხელისუფლებიდან არავინ მისულა მის გადაცემებში.

alt“დადიან მხოლოდ იქ, სადაც საკუთარი თავის პროპაგანდის საშუალება აქვთ და არ მიდიან იქ, სადაც შესაძლოა კრიტიკული კითხვები მოისმინონ. რა დემოკრატიაზე ვლაპარაკობთ საერთოდ, როდესაც კითხვებზეც კი არ გვპასუხობენ. ესა თუ ის ტელევიზია მოგწონს თუ არა ამას რა მნიშვნელობა აქვს, როცა ხელისუფლება ხარ. გამოდის, რომ შენ მხოლოდ საზოგადოების რაღაც ნაწილს ელაპარაკები. თუ ამას იმით ამართლებენ, რომ პოზიციურად განწყობილ არხებზე არ მიდიან, მილიონზე მეტმა ადამიანმა ოპოზიციას მისცა ხმა და ეს რა მიდგომაა, რომ ვიღაცასთან ანგარიშვალდებულად მიიჩნევ თავს და ვიღაცასთან - არა, არ მესმის”, - ამბობს ეკა მიშველაძე და ამატებს, რომ წლებია ჟურნალისტიკაშია და ასეთი შემთხვევა არ არასდროს ჰქონია, - “მიჭირს ასე მუშაობა, ასე ვთქვათ, გიწევს სულ ერთ კარში ითამაშო, რაც ძალიან რთულია”.

გარდა ცენტრალური მაუწყებლებისა, ადგილობრივი ხელისუფლების მხრიდან ბოიკოტის რეჟიმზე საუბრობენ კრიტიკული სარედაქციო პოლიტიკის მქონე რეგიონულ მაუწყებლებშიც. “ადგილობრივი ხელისუფლება გვაიგნორებს” - ამბობს სულხან მესხიძე, TV 25-ის საინფორმაციო სამსახურის ხელმძღვანელი. მისი თქმით, პანდემიის პირობებში პრობლემა კიდევ უფრო უფრო გამწვავდა:
alt
“ერთი წელია ასე გრძელდება. მინისტრები ხომ საერთოდ ხელმიუწვდომლები არიან ჩვენთვის და ვთავაზობ მოადგილეებს, წარმომადგენლებს მოსვლას, თითო მინისტრს 3-4 მოადგილე ჰყავს და არცერთი არ მოდის. არგუმენტირებული, დასაბუთებული პასუხი არ გვაქვს, მკაფიო პოზიცია არ ვიცით, რატომ არ მონაწილეობენ ჩვენს გადაცემებში. მიზეზებს იგონებენ, რომ რაღაც შეხვედრები აქვთ, ქალაქში არ იმყოფებიან და ა.შ. და იმავე დღეს ვხედავთ სამთავრობო მედიებში. ადრე ფაქტებიც კი შევაგროვე და აჭარის მთავრობას მივმართე, რომ მაშინ, როდესაც მე უარს მეუბნებოდნენ, წარმოდგენილნი იყვნენ სამთავრობო მედიებში. პასუხი არ მაქვს კონკრეტული, რის გამო არ მონაწილეობენ. ყველა მათგანს საჯაროდაც მივმართე და პირადადაც, მათთვის მოსახერხებელ დროზე და კომუნიკაციის საშუალებაზე, ყველაფერზე თანახმა ვიყავი, რომ პირობები თავად აერჩიათ, მაგრამ არანაირ თანამშრომლობაზე არ მოდიან”.

რადიო “მარნეულის” ხელმძღვანელი კამილა მამედოვა ფიქრობს, რომ ტენდენცია, რაც რეგიონებშიც დამკვიდრდა ჟურნალისტების მიმართ, ცენტრიდან მოდის:

alt“ცენტრალურ ხელისუფლებას რა დამოკიდებულებაც აქვს მედიის მიმართ, ეს გადადის რეგიონებზე. თვლიან, რომ შეუძლიათ არ აიღონ ყურმილი, არ მოგცენ კომენტარი და ა.შ. ჩვენ გვაქვს ანალიტიკური გადაცემა დღეგამოშვებით აზერბაიჯანულ ენაზე სპეციალურად, რომ ადგილობრივებმა საზოგადოებრივ-პოლიტიკურ საკითხებზე მშობლიურ ენაზე მიიღონ ინფორმაცია. ხელისუფლების წარმომადგენლების, ადგილობრივი მუნიციპალიტეტის, დეპუტეტების ჩართულობა ამ დისკუსიაში საჭიროა და არასდროს მოდიან ეთერში. ეს მხოლოდ ბოლო პერიოდში კი არა, მუდმივად ამ რეჟიმში ვართ, უბრალოდ, წინასაარჩევნოდ ცოტა “გვწყალობენ” ხოლმე”.

“ვერცერთ სახელმწიფო უწყებას, ვერცერთ პასუხისმგებელ პირს ვერ ვიხსენებ, რომელიც თამამად ადგება და მოვა ეთერში, სამწუხაროდ. ამბობენ, რომ საქმე აქვთ და ვერ მოვლენ. მე ვფიქრობ, ყველაზე დიდი პრობლემა ის არის, რომ ხელისუფლების წარმომადგენლები ვერ აცნობიერებენ, რომ მედიასთან ურთიერთობაც საქმეა. მეორე პლანზე გადააქვთ, რომ თავიანთ ამომრჩეველს დაელაპარაკონ და ინფორმაცია მიაწოდონ”, - ამბობს ტელეკომპანია “მეცხრე არხის” საინფორმაციო სამსახურის უფროსი და ტოქშოუ “დიალოგის” წამყვანი რუსუდან გვარამაძე.alt

მმართველი პარტიის წარმომადგენლების მხრიდან კონკრეტულ ტელეარხებზე არმისვლას რომ ტენდენციური ხასიათი აქვს, აღნიშნულია 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნების გაშუქების მონიტორინგის ანგარიშშიც:

“ტოქშოუების წამყვანების კომენტარებიდან შეგვიძლია დავასკვნათ, რომ „ქართული ოცნების“ წარმომადგენლები უარს აცხადებენ ტელეკომპანია „ფორმულაში“, „TV პირველსა“ და „კავკასიაში“ ვიზიტზე, მაშინ, როდესაც “იმედსა” და “POSTV-ს” ხშირად სტუმრობდნენ. მმართველი პარტიის წარმომადგენლები არ იყვნენ წარმოდგენილი არც „მთავარ არხზე“. „ქართული ოცნების“ წარმომადგენლები ასევე უარს აცხადებდნენ მონაწილეობა მიეღოთ „პალიტრა TV-ის“ ეთერში გამართულ დებატებში და ისინი, ამ არხზე ძირითადად წარმოდგენილი იყვნენ მარტო, ოპონენტების გარეშე, გადაცემის ბოლო ნაწილში” - ნათქვამია ტოქშოუების მონიტორინგის ანგარიშში.
 

მთავარი ფოტო: www.newscaststudio.com
კატეგორია: ეთიკა

სათაურები და ტექსტები მტკიცებით ფორმაში, Live საავადმყოფოს ეზოდან, ახლობლების გლოვის მძიმე კადრები - ასე, არაფრთხილად, კონტექსტისა და საზოგადოების განწყობების გათვალისწინების გარეშე და სენსაციის შემცველი ელფერით გაშუქდა კოვიდის საწინააღმდეგო “ასტრაზენეკას”ვაქცინით აცრის შემდეგ ახალგაზრდა ქალის გარდაცვალების ფაქტი საქართველოში, რამაც ანტივაქსერული განწყობების წახალისებას შეუწყო ხელი.

18 მარტს ახალციხეში, კლინიკა „იმედში“, 27 წლის ექთანს, მეგი ბაქრაძეს, კორონავირუსის საწინააღმდეგო “ასტრაზენეკას” ვაქცინის გაკეთების შემდეგ, პირველადი ინფორმაციით, სავარაუდოდ, ანაფილაქსიური შოკი განუვითარდა და გონება დაკარგა. მოგვიანებით მისი ხელოვნურ სუნთქვაზე გადაყვანა გახდა საჭირო.

მომხდარის შესახებ ამბავი თავდაპირველად რეგიონულმა მედიასაშუალებებმა გააშუქეს. ერთ-ერთი პირველი ადგილობრივი გამოცემა “სამხრეთის კარიბჭე” იყო. პირველი მასალა, რომელიც ამბავს შეეხებოდა, “სამხრეთის კარიბჭემ” იმ დროისთვის ჯერ კიდევ ოფიციალურად დაუდასტურებელი, მტკიცებითი სათაურით გამოქვეყნა: - “ახალციხეში „ასტრაზენეკას“ ვაქცინის გაკეთების შემდეგ ექთანი კომაში ჩავარდა”.

alt“სამხრეთის კარიბჭემ” პირველი სტატია 15:18 საათზე გამოაქვეყნა. (როგორც მოგვიანებით გაირკვა, ამ დროს შემთხვევა უკვე რამდენიმე საათის მომხდარი იყო, ვინაიდან, ფორმა 100-ის მიხედვით, ექთანს აცრა 12:15 საათზე გაუკეთდა და აცრიდან რამდენიმე წუთში გახდა შეუძლოდ). ტექსტის მიხედვით, მტკიცება ექიმებს ეყრდნობოდა ("როგორც ექიმები საუბრობენ"). ახალ ამბავში არ ჩანდა ვინ იყვნენ ეს ექიმები, რამდენად საფუძვლიანი შეიძლებოდა ყოფილიყო მათი მტკიცება აცრისა და კომაში ჩავარდნის კავშირზე, რის საფუძველზე შეიძლებოდა სცოდნოდათ მათ ეს, ანუ, რამდენად სანდო წყაროებად ითვლებოდნენ ასეთი მნიშვნელოვანი ინფორმაციის მტკიცებით ფორმაში დასაწერად და რას ამბობდნენ მომხდარზე დაავადებათა კონტროლის ცენტრში, ან საერთოდ, სცადა თუ არა გამოცემამ მათთან დაკავშირება.


ამ ინფორმაციის გამოქვეყნებიდან მალევე, გამოცემის ჟურნალისტმა იმ საავადმყოფოს ეზოდან, სადაც შემთხვევა მოხდა, პირდაპირი ეთერიც ჩართო. ამ ეთერში მაყურებელი 27 წუთის განმავლობაში თვალს ადევნებდა მძიმე ემოციურ მდგომარეობაში მყოფ ოჯახის წევრებსა და ახლობლებს, რომლებიც ექთნის ნახვას ითხოვდნენ და დროდადრო კლინიკის თანამშრომლებს უპირისპირდებოდნენ. შიგადაშიგ პირდაპირ ეთერში ისმოდა გინება და ახლობლების ტირილიც. სტატიისგან განსხვავებით, პირდაპირ ეთერში ჟურნალისტი გამუდმებით უსვამდა ხაზს, რომ ახალგაზრდა ექთანი “სავარაუდოდ” აცრის შემდეგ გახდა ცუდად, ამბობდა მხოლოდ ფაქტს, რომ ახალგაზრდა ექთანი აცრის შემდეგ ცუდად გახდა, სხვა ინფორმაციას ეს ეთერი არ შეიცავდა და შესაბამისად, სპეკულაციებისთვის ტოვებდა სივრცეს.

მოგვიანებით კლინიკის ეზოდან პირდაპირ ეთერში ჩაერთო რეგიონული მაუწყებლის TOK.TV-ის ჟურნალისტიც, რომელიც ასევე ამბობდა, რომ სავარაუდოდ ეს იყო აცრის შემდგომი გართულება. იმ დროს, როდესაც ეს მაუწყებელი ჩაერთო პირდაპირ ეთერში, სიტუაცია შედარებით დამშვიდებულიც იყო.

ამ დროისათვის, იგივე ამბავი, ასევე მტკიცებითი სათაურით, უკვე გამოქვეყნებული ჰქონდა ადგილობრივ ტელევიზია “მეცხრე არხსაც” და არამხოლოდ - სხვადასხვა გამოცემებისა და მაუწყებლების საიტებსა თუ ფეისბუქის გვერდებზე უკვე ვირუსულად ვრცელდებოდა ტექსტური და ფოტოინფორმაციები, ასევე მტკიცებითი ფორმულირებით, ახალციხეში მომხდარი შემთხვევის შესახებ, მათი ნაწილი “სამხრეთის კარიბჭეს” ეყრდნობოდა.

პარალელურად, სოციალურ ქსელში უკვე დაწყებული იყო ერთი მხრივ, იმ ადგილობრივი მედიების კრიტიკა, რომლებმაც მომხდარი ამ ფორმით გამოაქვეყნეს, და მეორე მხრივ, უკვე წახალისებული იყო ანტივაქსერული დისკუსიები, ეს განსაკუთრებულად მძაფრად, პირდაპირი ეთერების, ე.წ. Live-ების კომენტარების ველში იგრძნობოდა.

მასალის გამოქვეყნებიდან დაახლოებით 2 საათში, “სამხრეთის კარიბჭემ”, შესწორების სტანდარტის დაცვით, სტატიის სათაური შემდეგნაირად ჩაასწორა: “შესწორება: ახალციხეში ექთანი სავარაუდოდ აცრის შემდეგ ცუდად გახდა, ექიმების თქმით ის ხელოვნურ სუნთქვაზეა”. ცოტა მოგვიანებით, დარედაქტირდა პირდაპირი ეთერის ვიდეოც, რომელიც ახლა არის 11-წუთიანი და აღარ შეიცავს ახლობლების მძიმე ემოციების კადრებს.

მიუხედავად იმისა, რომ საქმე არაზუსტ ინფორმაციასთან არ გვქონია და მოგვიანებით ფაქტი დაავადებათა კონტროლის ეროვნული ცენტრის ხელმძღვანელმა, ამირან გამყრელიძემ სპეციალურად გამართულ ბრიფინგზე დაადასტურა (ამბის გავრცელებიდან 2 საათში, 17:00 საათიან ბრიფინგზე), მედიასაშუალებების მიერ გავრცელებულმა პირველადმა ინფორმაციამ, მტკიცებით ფორმაში დაწერილმა სათაურებმა და არაფრთხილმა, სენსაციურმა გაშუქებამ საზოგადოებაში პანიკა გამოიწვია.

ახალციხეში მომხდარი ფაქტი მედიას რომ უნდა გაეშუქებინა, ცხადია, ეს დავის საგანი არ არის. მაგრამ, აქ რამდენიმე დეტალი იყო გასათვალისწინებელი:

  • კონტექსტი - საზოგადოებაში ისედაც გამძაფრებული ანტივაქსერული განწყობები, მაღალი საჯარო ინტერესი ვაქცინაციისადმი, რომელიც სულ რამდენიმე დღის დაწყებული იყო და ბოლო დღეების მოვლენები “ასტრაზენეკას” ვაქცინასთან დაკავშირებით (მსოფლიოს რამდენიმე ქვეყნის გამოცდილება, რომელთაც ვაქცინაცია დროებით შეაჩერეს და ეს იმ დღეებში იყო აქტიური განხილვის თემა).

  • ფაქტის მნიშვნელობა და ეფექტი - რამდენად მძიმე შემთხვევა იყო სავარაუდოდ, ვაქცინაციის ასეთი მძიმე გვერდითი მოვლენა, რამდენად შოკის ეფექტი ექნებოდა საზოგადოებაზე და ამიტომ, რამდენად დიდი მნიშვნელობა ჰქონდა, რომ ამბის წყარო, ან წყაროები, ყოფილიყო ძალიან სანდო და რელევანტური.

  • საზოგადოების ინფორმირებულობა ვაქცინაციაზე - იმ პერიოდისათვის (და ფაქტობრივად, დღესაც) საზოგადოების ინფორმირებულობის დონე კოვიდის საწინააღმდეგო ვაქცინებზე, პროცესზე, გვერდით ეფექტებზე და ა.შ. ძალიან დაბალია, ვაქცინაციის ეფექტის მოლოდინი კი (საზოგადოების მცირე ნაწილში მაინც) ძალიან მაღალი და სწორედ ამიტომ ჰქონდა ამ პირველად ინფორმაციას ძალიან დიდი შოკის ეფექტი.


უფრო მარტივად რომ ვთქვათ, მიუხედავად მაღალი საჯარო ინტერესისა, ეს არ იყო ის ამბავი, რომლის გამოქვეყნებისას უპირატესი სისწრაფე და ოპერატიულობა უნდა ყოფილიყო. (ასეც მოიქცა მაგალითად რამდენიმე ონლაინ გამოცემა, (მაგ.: ნეტგაზეთი, პუბლიკა, რადიო თავისუფლება), მათ პირველი ინფორმაცია მხოლოდ მას შემდეგ გამოაქვეყნეს, რაც მომხდარი ამირან გამყრელიძემ დაადასტურა).

“ვაქცინაციის და ვაქცინის თემის გაშუქებისას გაიღეთ მაქსიმალური ძალისხმევა ზუსტი, უტყუარი და გადამოწმებული ინფორმაციის მისაღებად”, - ვკითხულობთ გზამკვლევში ვაქცინაციის გაშუქების შესახებ, რომელიც ერთ-ერთი თავია საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერ მომზადებული კოვიდის გაშუქების ვრცელი გზამკვლევიდან.

მას შემდეგ რაც ახალგზრდა ექთანი გარდაიცვალა, ამბავი კიდევ უფრო პრობლემურად გაშუქდა.

მაგალითად, “მთავარმა არხმა”, გარდა იმისა, რომ ეთერში აჩვენა მძიმე ემოციურ მდგომარეობაში მყოფი, სასოწარკვეთილი ოჯახის წევრების და ახლობლების გლოვა, ყველაზე მძიმე კადრები შეკრიბა და ცალკე ვიდეოებად გამოაქვეყნა ფეისბუქის გვერდზე. ახლობლების გლოვის ამსახველი მძიმე კადრები ნახა ტელეკომპანია “პირველის” მაყურებელმაც. არცერთ შემთხვევაში ამ მძიმე კადრებსა და მასალებს არანაირი დამატებითი ინფორმაციული ღირებულება არ ჰქონია, გარდა იმისა, რომ მანიპულირებდა ადამიანების ემოციებით, ზეგავლენას ახდენდა მოწყვლად ჯგუფებზე და კიდევ უფრო ახალისებდა იმ ჯგუფების განწყობებს, რომლებიც ანტივაქსერული, ან ვაქცინებისადმი სკეპტიკური განწყობებით გამოირჩევიან.

ანტივაქსერები და ვაქცინის სკეპტიკოსები - სწორედ ამ ორ ჯგუფზეა საუბარი ქარტიის მიერ მომზადებულ ვაქცინაციის გაშუქების გზამკვლევში. ახალგაზრდა ექთნის გარდაცვალების არაფრთხილმა გაშუქებამ ანტივაქსერული განწყობები რომ წაახალისა, ამაზე ზემოთ უკვე ვთქვით, მაგრამ ამ შემთხვევამ, როგორც სოციალურ ქსელებზე დაკვირვებით ირკვევა, ვაქცინის სკეპტიკოსთა რიცხვიც მკვეთრად გაზარდა.

“Covid-19-ის საწინააღმდეგო ვაქცინასთან დაკავშირებით, გაზრდილია, სწორედ, ვაქცინის სკეპტიკოსთა რაოდენობა. ესენი არიან ადამიანები, რომელთა პოზიცია შეიძლება ჟღერდეს ამგვარად: „ვაქცინაციის მოწინააღმდეგე არ ვარ, მაგრამ ჯერ დაველოდები, სხვებზე როგორ იმოქმედებს ვაქცინა და მერე ავიცრები მეც“, - ვკითხულობთ გზამკვლევში ვაქცინაციის გაშუქების შესახებ.

ასეთი ადამიანების რიცხვი რომ გაიზარდა, შეიძლება ითქვას, რომ ეს მომხდარიდან მომდევნო დღეებში ვაქცინაციის მსურველთა რიცხვის მკვეთრმა შემცირებამაც დაადასტურა.

 


შენიშვნა: სტატიიდან ამოღებულია შემდეგი აბზაცი: "ტექსტში არც ის ჩანდა, რომ გამოცემა ფაქტის დაფიქსირებიდან ტექსტის გამოქვეყნებამდე, რამდენიმე საათის განმავლობაში, სხვადასხვა წყაროსთან ცდილობდა ამბის გადამოწმებას (რაც შემდეგ გამოცემის რედაქტორმა “მედიაჩეკერთან” თქვა) და ახალი ამბავი მხოლოდ მას შემდეგ გამოაქვეყნა, რაც შემთხვევა 4-მა სხვადასხვა ექიმმა დაადასტურა (საუბარია არამხოლოდ იმ კლინიკის, არამედ ქალაქში მომუშავე სხვა ექიმებზეც)", - ვინაიდან გამოცემის რედაქტორს ეს არ უთქვამს როგორც კომენტარი, მან ამის შესახებ პირად საუბარში თქვა. 

კატეგორია: ეთიკა

“მედიას შეუძლია, შეცვალოს ადამიანის ცნობიერება და, რაღაც ნაწილში, საზოგადოებრივი მაუწყებლის მისიაც ეს არის”, - ეს საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორმა თინათინ ბერძენიშვილმა 8 მარტს, მისივე არხს უთხრა რეპორტაჟში, რომელშიც ხაზგასმული იყო, რომ გენდერული თანასწორობის უზრუნველყოფა საქართველოს პირველი არხის ერთ-ერთი პრიორიტეტია.

არხმა ამ დღეს მაყურებელს აუწყა, რომ 8 მარტს, ქალთა საერთაშირისო დღეს, ევროპის მაუწყებელთა კავშირის მიერ ორგანიზებული ვებინარი მაუწყებლის დირექტორმა თინათინ ბერძენიშვილმა გახსნა, რომელიც 2019 წლიდან ამავე ალიანსის გენდერული თანასწორობის ჯგუფის ხელმძღვანელია.

ამ ვებინარიდან და სიუჟეტიდან რამდენიმე დღეში, საზოგადოების ყურადღების ცენტრში მოექცა ქართველი ჩოგბურთელი ნიკოლოზ ბასილაშვილი, რომელიც ოჯახურ ძალადობაშია ბრალდებული. საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა 5 დღის განმავლობაში, 11-15 მარტის პერიოდში, ნიკოლოზ ბასილაშვილის სპორტული წარმატებები ისე გააშუქა, რომ მაყურებელს თუ მკითხველს მისი მხრიდან ყოფილ ცოლზე სავარაუდო ფიზიკური ძალადობის ფაქტის შესახებ ინფორმაცია არ მიაწოდა.

 

“წარმატებები ვუსურვოთ ნიკას” - ძალადობაში ბრალდებული ჩოგბურთელის ცალმხრივი და უკონტექსტო გაშუქება

 

ნიკოლოზ ბასილაშვილზე მედიაში, სოციალურ ქსელებსა თუ საზოგადოებაში საჯარო განხილვები და ვნებათაღელვა 11 მარტს განახლდა, როდესაც ქართველმა ჩოგბურთელმა დოჰას ტურნირის მეოთხედფინალში როჯერ ფედერერი დაამარცხა. მედიასაშუალებების ნაწილი ბასილაშვილის გამარჯვებას რამდენიმე წინადადებით, მშრალად აშუქებდა, ნაწილი კი აუდიტორიას იმის შესახებაც აწვდიდა ინფორმაციას, რომ მას ყოფილ ცოლზე ფიზიკურ ძალადობაში ედება ბრალი და გამოძიება ამ დრომდე გრძელდება.

12 მარტს, “მოამბეს” მთავარი საინფორმაციო გამოშვების დასკვნით ნაწილში, ბასილაშვილის წარმატებული ასპარეზობები მაყურებელს სპორტული სიახლეების წამყვანმა დავით ბანანაშვილმა გააცნო. ამ დროს დოჰას ტურნირის ნახევარფინალი მიმდინარეობდა და წამყვანმა წარმატება უსურვა ბასილაშვილს - “წარმატებები ნიკას ამ ძალიან პრინციპულ დაპირისპირებაში” - თქვა და მაყურებელს ყოველგვარი ახსნის გარეშე, უკონტექსტოდ, აცნობა, რომ მის გამარჯვებას მცირე რაოდენობით ნეგატიური შეფასებები მაინც მოჰყვა:

“აი, ამ ყველაფრის ფონზე კი, გუშინ, რა თქმა უნდა, ძალიან დიდი გამოხმაურება მოჰყვა სუპერვარსკვლავის, როჯერ ფედერერის დამარცხებას, ზოგადად, სოციალურ ქსელებში და ჩვენს ქვეყანაში, თუმცა, იყო მცირე რაოდენობა, მაგრამ მაინც იყო ნეგატიური შეფასებები და ამასთან დაკავშირებით, სწორედ, ნიკოლოზ ბასილაშვილის ადვოკატმა ირმა ჭკადუამ მოიწვია ბრიფინგი და ჟურნალისტების შეკითხვებს გასცა პასუხი. ბასილაშვილის ადვოკატმა ბრიფინგზე განაცხადა, რომ ქართველი ჩოგბურთელის კონსტიტუციური უფლებები დაირღვა. ირმა ჭკადუას განცხადებით, იგი მიმართავს სახალხო დამცველს და აცხადებს, რომ ისინი ცალსახად არღვევენ უდანაშაულობის პრეზუმფციას და კონსტიტუციურ უფლებებს”.



წამყვანს არ აუხსნია მაყურებლისთვის, რამ გამოიწვია ვნებათაღელვა სოციალურ ქსელებში, რატომ მიიჩნევენ, რომ ბასილაშვილის კონსტიტუციური უფლებები დაირღვა ანდა კონკრეტულად რას მოჰყვა მის მიმართ უარყოფითი შეფასებები წარმატებული მატჩის შემდეგ.

აღნიშნული შესავლის შემდეგ, მაუწყებლის ეთერში, ასევე უკონტექსტოდ, ბასილაშვილის ადვოკატის 38 წამიანი კომენტარი გავიდა, სადაც იგი არასამთავრობო ორგანიზაციებს “ქვეყნის ყველაზე წარმატებული სპორტსმენის” უფლებების დარღვევაში ადანაშაულებდა:

“მოიხსენიებენ ნიკოლოზ ბასილაშვილს, როგორც მოძალადეს, რაც, ცალსახად, ადასტურებს იმას, რომ ადამიანები, რომლებიც საკუთარ თავს უწოდებენ უფლებადამცველებს, ცალსახად არღვევენ უდანაშაულობის პრეზუმფციას და კონსტიტუციურ უფლებას. ვინაიდან, არცერთ სასამართლოს არ დაუდგენია, რომ ნიკოლოზ ბასილაშვილი გახლავთ მოძალადე ან დამნაშავე. სამწუხაროდ, ეს არასამთავრობო ორგანიზაციები ამ ყველაფერს იყენებენ საგრანტო პროგრამების მისაღებად და მე მინდა, მივმართო სახალხო დამცველს, რომ მან დაიცვას მისი ქვეყნის ყველაზე წარმატებული სპორტსმენი - ბატონი ნიკოლოზ ბასილაშვილი, რომლის მიმართაც ირღვევა უდანაშაულობის პრეზუმფცია და მის მიმართ გამოყენებულ იქნა არაერთხელ სიძულვილის ენა.”

ამ დღეს საზოგადოებრივ მაუწყებელზე ნიკოლოზ ბასილაშვილთან დაკავშირებული ამბების გაშუქება მხოლოდ ადვოკატის აღნიშნული მცირე კომენტარით შემოიფარგლა. ამის შემდეგ, მაუწყებელმა ეს ცალმხრივი ვნებათაღელვაც დაივიწყა და დღის საინფორმაციო გამოშვებებში მაყურებელს მშრალად აუწყებდა ბასილაშვილის მორიგი გამარჯვებების შესახებ.

შედარებით ვრცელი, შემაჯამებელი სიუჟეტი არხზე 13 მარტს გავიდა, როდესაც ნიკოლოზ ბასილაშვილი დოჰას ტურნირის გამარჯვებული გახდა. ამ დღეს “მოამბეს” დღის მთავარი საინფორმაციო გამოშვება ქართველი ჩოგბურთელის ისტორიული გამარჯვებით დაიწყო. ამბავს 4 წუთამდე დრო დაეთმო. მაუწყებელი მატჩების მიმოხილვით შემოიფარგლა, ეთერში გავიდა ბასილაშვილის სიტყვაც, რომელითაც მან ტურნირის მოგების შემდეგ თავის შვილს მიმართა. თუმცა საზოგადოებრივ მაუწყებელს მაყურებლისთვის არც ამჯერად უცნობებია, რომ ნიკოლოზ ბასილაშვილი ოჯახში ძალადობის საფუძველზე გასულ წელს დააკავეს, ბრალი არასრულწლოვანი შვილის თანდასწრებით ყოფილ ცოლზე ფიზიკური ძალადობის გამო წარედგინა და რომ სასამართლომ წინასწარი პატიმრობიდან 100 000 ლარიანი გირაოს სანაცვლოდ გაათავისუფლა.

გარდა საინფორმაციო გამოშვებებისა, 11-15 მარტის პერიოდში, საზოგადოებრივი მაუწყებლის “პირველ არხის” ვებგვერდზეც, “სპორტის” კატეგორიაში, აქტიურად ქვეყნდებოდა მასალები ნიკოლოზ ბასილაშვილის წარმატებული ასპარეზობების შესახებ. თუმცა, მაუწყებლის მკითხველიც, ისევე როგორც მაყურებელი, არაინფორმირებული დარჩა იმის შესახებ, რომ საქართველოში ყველაზე წარმატებული ჩოგბურთელი ყოფილ ცოლზე ძალადობაშია ბრალდებული და მისი სასამართლო პროცესები ახლაც მიმდინარეობს.

კატეგორია: საქართველო
შინაგან საქმეთა სამინისტრო აპირებს სამართლებრივად ირეაგიროს ტელეკომპანია “ფორმულას” ეთერში გასულ სიუჟეტებზე, რომლებიც პოლიციას კომენდანტის საათის დროს სექსმუშაკების მფარველობაში ამხელს. რა იგულისხმება სამართლებრივ რეაგირებაში, ჯერჯერობით უცნობია, რადგან საჩივარი ჯერ არ არსებობს, თუმცა, ბოლო პერიოდის ტენდენციების ფონზე, მედიაწრეებში უწყების ეს ღია განცხადება უკვე აღიქვეს, როგორც კრიტიკული მედიის დაშინების მცდელობა.

სადავო სიუჟეტები გადაცემა “შაბათის ფორმულაში” 23, 30 იანვარს და 13 მარტს გავიდა. რეპორტაჟების თანახმად, შსს-ს მაღალჩინოსნები სექსმუშაკებს კომენდანტის საათის დროს “ესკორტად ემსახურებიან”. ბოლო სიუჟეტში, რასაც შსს-ს განცხადება მოჰყვა, “ფორმულა” ამტკიცებს, რომ რამდენიმედღიანი დაკვირვებით გაარკვიეს, რომ ვაკე-საბურთალოს სამმართველოს უფროსის მოადგილე მართავს იმ ავტომობილს, რომელმაც სექსმუშაკი სუტინიორთან ერთად კომენდანტის საათის დროს კონკრეტულ მისამართზე მიაცილა.

უწყებაში “ფორმულას” მიერ გავრცელებულ ინფორმაციას უარყოფენ და ამბობენ, რომ მაუწყებელი მიზანმიმართულად ავრცელებს სიცრუეს, რათა მაყურებელი შეცდომაში შეიყვანოს და პოლიციის მიმართ ნდობა შესუსტდეს.

უწყებაში არ აკონკრეტებენ, რა გზით აპირებენ “ფორმულას” წინააღმდეგ დავას, და დღესაც იგივეს ამბობენ, რასაც რამდენიმე დღის წინ, რომ “შინაგან საქმეთა სამინისტრო არ დატოვებს რეაგირების გარეშე ტელეკომპანია ფორმულას მიერ არაერთხელ მიზანმიმართულად გავრცელებულ ცრუ ინფორმაციას, უახლოეს დღეებში მოახდენს სამართლებრივ რეაგირებას და საკუთარი თანამშრომლების ღირსებას სასამართლოში დაიცავს”.

გადაცემის წამყვანი დავით ქაშიაშვილი ამბობს, რომ უწყებიდან მათთვის ამ დრომდე არავის მიუმართავს და, გავრცელებული საჯარო განცხადების გარდა, ამ ეტაპზე არაფერი იციან. ტელეკომპანიას სამართლებრივი დაცვა “საქართველოს დემოკრატიულმა ინიციატივამ” (GDI) უკვე შესთავაზა. დეტალები ჯერჯერობით არც ორგანიზაციაში იციან, თუმცა ამბობენ, რომ მზად არიან სასამართლოში დაიცვან მაუწყებლის ინტერესები.

მედიის საკითხებზე მომუშავე იურისტებს წინასწარ საუბარი უჭირთ და ამბობენ, რომ სარჩელის გაცნობის შემდეგ გააკეთებენ კონკრეტულ შეფასებებს. თუმცა, მიუხედავად იმისა, რომ სამინისტროს განცხადებაში სასამართლოზე იყო აქცენტი გაკეთებული, საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის თავმჯდომარე ნიკა სიმონიშვილი ამბობს, რომ შინაგან საქმეთა სამინისტროს კანონმდებლობით არ აქვს იმის უფლება, რომ სასამართლოში იჩივლოს:

“შსს თვითონ ვერ იჩივლებს პირადი არაქონებრივი უფლებების დარღვევის გამო სასამართლოში. ადმინისტრაციულ ორგანოს სარჩელი ცილისწამებასთან დაკავშირებით არ დაიშვება და კანონში პირდაპირ წერია, რომ ვერ შეიტანს ადმინისტრაციული ორგანო სარჩელს”.

მისივე თქმით, თავად პოლიციელებს შეუძლიათ იჩივლონ და სამოქალაქო დავა დაიწყონ მაუწყებლის წინააღმდეგ, თუმცა, არც ამ შემთხვევაში აქვს სამინისტროს დავაში ჩართვის უფლება:

“მეორე ვარიანტია, რომ შეიძლება თვითონ პოლიციელებმა იჩივლონ, მაგრამ, ამ შემთხვევაში ეს უნდა იყოს ჩვეულებრივი სამოქალაქო დავა და მე ვერ წარმომიდგენია და გაუგებარია, აქ შსს-მ რანაირად შეიძლება მონაწილეობა მიიღოს ამ პროცესში. შსს ვერ ჩაერთვება ამ საქმეში და არ შეიძლება დაინტერესებული იყოს სამოქალაქო დავაში რაიმე ფორმით, ეს წარმოუდგენელია”.

“საქართველოს რეგიონულ მაუწყებელთა ალიანსის” ხელმძღვანელი ნათია კუპრაშვილი, რომელიც წლებია მუშაობს მაუწყებელთა თვითრეგულირების საკითხებზე, ამბობს, რომ თუ შსს სასამართლოს გზას აირჩევს, ეს მისთვის უარესი იქნება:

“ინსტიტუციას რისი უფლებაც არ აქვს კანონით, თუ იმას აკეტებს გვერდის ავლით და აწერინებს თავის თანამშრომლებს საჩივრებს და ასე წავა სასამართლოში, ეს კიდევ უფრო უარესი პრაქტიკა იქნება იმის, რომ თავისი ე.წ. რეპუტაცია აღიდგინოს. ეს ნიშნავს, რომ უწყება პოულობს კანონში ხვრელს. ზოგადად, პრობლემა გვაქვს კანონის არასწორ ინტერპრეტაციებში ან ხვრელების პოვნაში, რომ სათავისოდ, ანუ, ცუდი გაგებით, რომ საკუთარი ძალის დემონსტრირებისთვის გამოიყენონ”.

ნათია კუპრაშვილი ამბობს, რომ როდესაც მაუწყებელთან არსებობს შინაარსთან დაკავშირებული პრეტენზია, ჩვენი კანონმდებლობით ყველაზე სწორი გზა თვითრეგულირების ორგანოსთვის მიმართვაა:

“ჩვენი კანონმდებლობით, ყველაზე სწორი და ნათელი გზა არის ის, რომ მან მიმართოს “ფორმულას” თვითრეგულირებას და იმსჯელოს ჟურნალისტებთან ერთად, რა არის დარღვევა და რა არა. ამ პრაქტიკას, ამ მექანიზმებს, პირველ რიგში, ვინც დაწერა ეს კანონები და ვინც აღსრულებაზეა ვალდებული, ისინი არ იყენებენ. მერე იოლად ლაპარაკობენ, რომ არ მუშაობს ეს მექანიზმები, მაგრამ როგორ იმუშავებს, როცა სამართლიან მოწყობაზე პასუხისმგებელი უწყება არ იყენებს თვითონ ამ მექანიზმებს. თუ გადააბიჯებს თვითრეგულირებას და წავა სასამართლოში და იქ დაიწყებს დავას, ეს იქნება არასამართლებრივი ნაბიჯი და მაშინ მან უნდა დაასაბუთოს, რატო გამოტოვა თვითრეგულირების გზა და რატომ წავიდა პირდაპირ სასამართლოში”.

ნიკა სიმონიშვილი ამბობს, რომ ბოლო პერიოდში მედიასთან ბრძოლის ერთგვარი პრაქტიკა ჩამოყალიბდა. მისი შეფასებით, უწყება ცდილობს, ამჯერადაც მედიაზე გადაიტანოს ყურადღება, ბოლო პერიოდის მაგალითებს იხსენებს და “ტვ პირველის” საქმესთან ავლებს პარალელს, როდესაც სასამართლომ გამოძიება არა მაუწყებლის მიერ გავრცელებულ ფარულ ჩანაწერებში გაჟღერებულ შესაძლო დანაშაულებრივ ფაქტებზე, არამედ კერძო საუბრის უნებართვო ჩაწერის, უკანონოდ გამოყენებისა და გავრცელების კუთხით დაიწყო.

“ზოგადად, მიდგომასავით ჩამოყალიბდა, “ტვ პირველთან” მიმართებითაც რაც მოხდა, შინაარსზე კი არ გაამახვილეს ყურადღება, არამედ - ფორმაზე, აქაც იგივე ხდება დაახლოებით. საკითხთან მიმართებით კი არ იწყებენ მოკვლევას (ყოველშემთხვევაში, საზოგადოებისთვის ამის შესახებ ინფორმაცია არ მიუწვდიათ), არამედ საუბარია იმაზე, რომ ფორმასთან მიმართებით ხდება კონცენტრირება და არა შინაარსთან. შსს ცდილობს, მედიაზე გადაიტანოს ყურადღება. აქ კონკრეტულად x და y პოლიციელი კი არ არის მნიშვნელოვანი, თუ რომელმა მიაცილა, აქ მთავარია ის, რომ პოლიცია მონაწილეობდა თუ არა ამ საქმეში და ეს საკითხი უნდა მოეკვლიათ და საზოგადოების ინფორმირება მოეხდინათ. ნაცვლად ამისა, მედიაზე გადააქვთ აქცენტი, რომ მედია აკეთებს რაღაცას არასწორად.”

ნათია კუპრაშვილიც იმავეზე საუბრობს და ამბობს, რომ “ბოლო პერიოდში, ასეთი პრაქტიკა აქვთ, რომ თავდასხმა ყველაზე კარგი თავდაცვააო, მისდევენ თავდასხმის პოლიტიკას და ამით ცდილობენ გადაირჩინონ თავი და დაფარონ დანაშაული”.
კატეგორია: ეთიკა
"ბერა, გვითხარით რაიმე ახალი პროექტების შესახებ”, - ექსკლუზიური ინტერვიუ ბერა ივანიშვილთან ფარული ჩანაწერების თემაზე კრიტიკული კითხვების გარეშე "იმედის" გადაცემაში, სადაც კრიტიკული სარედაქციო პოლიტიკის მქონე მედიასაშუალებებს მოიხსენიებდნენ "ფსიქოლოგიური ტერორიზმის გამავრცელებლად და ტელესაროსკიპოებად", რომლებიც უნდა გამორთონ. და ასევე, გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვისკენ მიმართული სახელისუფლებო ნარატივი, რომელსაც გადაცემაში მხატვრები და მომღერლები აჟღერებდნენ. 

9 მარტს გადაცემა “იმედის ფაქტორი” ტელეკომპანია “პირველის” მიერ გავრცელებულ ფარულ ჩანაწერებს მიეძღვნა. წამყვანებმა შესავალშივე დააანონსეს, რომ “იმედის” მაყურებელი ჩანაწერების მთავარ გმირთან - ბერა ივანიშვილთან ინტერვიუს პირდაპირ ეთერში ექსკლუზიურად იხილავდა.

გადაცემა ეთერში ტელეკომპანია “პირველის” მიერ გავრცელებული აუდიო ჩანაწერებიდან მესამე დღეს გავიდა.”ტვ პირველის” ინფორმაციით, ჩანაწერებიდან ირკვევა, რომ ბერა ივანიშვილი, პრემიერ მინისტრი ირაკლი ღარიბაშვილი და სახელმწიფო დაცვის სამსახურის უფროსი ანზორ ჩუბინიძე ათანხმებენ, თუ როგორ უნდა დაისაჯონ თუ დააშინონ სოციალურ ქსელებში ბერა ივანიშვილის მიმართ დაწერილი უარყოფითი კომენტარების ავტორები.

“იმედის ფაქტორი” ივანიშვილების ოჯახის დაცვას და იმის მტკიცებას მიეძღვნა, რომ ჩანაწერები გაყალბებულია. ეთერში მიწვეული “ქართული ოცნების” წარმომადგენლები და ხელისუფლებასთან აფილირებული რესპონდენტები ერთხმად ამტკიცებდნენ, რომ “ტვ პირველის” მიერ გავრცელებული ჩანაწერები ფალსიფიცირებულია. გადაცემის მსვლელობისას, წამყვანებს არ დაუსვამთ არც ერთი კრიტიკული კითხვა და ისინიც ღიად აცხადებდნენ, რომ ხელისუფლების აზრს თავადაც იზიარებდნენ და ეთანხმებოდნენ.

“ქართული ოცნების” ნარატივი წამყვანების მონოლოგში
 

alt

გადაცემა მაყურებლისთვის წინა ხელისუფლების “რეჟიმის” შეხსენებით და ბიძინა ივანიშვილის, როგორც “ცნობილი ქველმოქმედის და მეცენატის” ხოტბის შესხმით დაიწყო. წამყვანები მაყურებელს არწმუნებდნენ, რომ ივანიშვილების ოჯახს ამჯერადაც “ნაციონალური მოძრაობა” ებრძვის, დევნის, აბულინგებს და ამის ნაწილია “უკანონოდ მოპოვებული და მრავალჯერ გადამონტაჟებული” ფარული ჩანაწერებიც.

“იმედის ფაქტორი” გადაცემის ერთ-ერთმა წამყვანმა მაგდა ანიკაშვილმა შემდეგი შესავლით დაიწყო:

“დღეს თქვენ ნახავთ ექსკლუზიურ ინტერვიუს ბერა ივანიშვილთან. პირველად, ფალსიფიცირებული ჩანაწერების გამოქვეყნების შემდეგ, ის იტყვის, როგორი იყო “ნაციონალური მოძრაობის” ბრძოლა მისი ოჯახის წინააღმდეგ. 2010-2011 წლები, უკვე მოკლულები არიან სანდრო გირგვლიანი, ბუტა რობაქიძე და ათობით სხვა უდანაშაულო ახალგაზრდა. დაკარგულია ორი ქართული რეგიონი, დარბეულია ტელეკომპანია “იმედი” და მედიას სრულად რეჟიმი აკონტროლებს. პრაქტიკულად, განადგურებულია პოლიტიკური ოპოზიცია. ერთადერთი, რაც სააკაშვილის ძალაუფლებას ემუქრება, არის ცნობილი ქველმოქმედის და მეცენატის - ბიძინა ივანიშვილის შესაძლო შემოსვლა პოლიტიკაში. და ეს რეალობა ხდება. ბიძინა ივანიშვილმა საჯაროდ განაცხადა პოლიტიკური გეგმების შესახებ, რითაც საფრთხის ქვეშ დააყენა საკუთარი და ოჯახის წევრების ჯანმრთელობა და სიცოცხლე. ეს რეჟიმის დასასრულის დასაწყისი იყო”.

 

ამის შემდეგ, მაგდა ანიკაშვილის მონოლოგი გადაცემის მეორე წამყვანმა - ვაკა გორგილაძემ განავრცო:

 

“ივანიშვილის წინააღმდეგ მთელი სახელმწიფო მანქანა ამოქმედდა. ბიზნესმენს და მის მეუღლეს საქართველოს მოქალაქეობა გაუუქმეს. დაიწყეს “ქართუს” გაკოტრება, ანგარიშები დაყადაღდა, დააკავეს ბანკის თანამშრომლები, ატერორებდნენ “ქართულ ოცნებასთან” დაკავშირებულ ადამიანებს, რეჟიმი ებრძოდა მედიას, დააზიანეს “მეცხრე არხის” აპატარურა, ზღუდავდნენ სიგნალის გადაცემას, დააყადაღეს “გლობალ ტვ”. ეს იყო დაუნდობელი ბრძოლა ბინძური მეთოდებით და ამ ბრძოლის ნაწილი გახდა ბულინგის და შეურაცხყოფის კამპანია ივანიშვილების ოჯახის, მისი შვილების წინააღმდეგ. ასეთ რეალობაში აღმოჩნდა ბერა ივანიშვილი, რის შესახებაც ის ჩვენს ეთერში დეტალურად ისაუბრებს”.



გადაცემის წამყვანებმა აღნიშნული ვრცელი მონოლოგების შემდეგ, წინა ხელისუფლების წარმომადგენლების - მიხეილ სააკაშვილის და ვანო მერაბიშვილის, ასევე, ოპოზიციური ტელეარხების წამყვანების - ნოდარ მელაძისა და ნიკა გვარამიას კადრების ფონზე, დაგვიანონსეს, რომ გადაცემაში ვნახავდით - თუ “როგორია უკანონოდ მოპოვებული და მრავალჯერ გადამონტაჟებული საუბრების რეალური შინაარსი; როდის დაიწყო ნაციონალურმა მოძრაობამ მუქარის, ცილისწამების და შეურაცხყოფის კამპანია ოჯახის წინააღმდეგ; დღეს ვინ დგას ბულინგის და ფსიქოლოგიური ტერორის უკან; ამჯერად რა მიზანი აქვს ჩანაწერების ფაბრიკაციას; რატომ დაემთხვა მასალის გასაჯაროება პოლიტიკური მოლაპარაკების განახლებას და არჩევნების შესახებ ეუთოს საბოლოო, პოზიტიური დასკვნის გამოქვეყნებას”.

12 სტუმარი და 1 პოზიცია
 
ანონსის შემდეგ, გადაცემის წამყვანებმა მაყურებელს წარუდგინეს შემდეგი სტუმრები, როგორც სხვადასხვა სფეროს ავტორიტეტული ადამიანები, რომელთა აზრიც მნიშვნელოვანია:

“ქართული ოცნებიდან” მამუკა მდინარაძე, ვიქტორ სანიკიძე და გია ცაგარეიშვილი, ანალიტიკოსის სტატუსით - გური სულთანიშვილი და ნუკრი შოშიაშვილი, პოლიტოლოგის და ფსიქოლოგის სტატუსით რამაზ საყვარელიძე, დეკანოზი ალექსანდრე გალდავა, თეა გოგოტიშვილი - ფსიქოლოგი, რობერტ სტურუა - რეჟისორი, ნიკუშა შენგელაია - მხატვარი, გოგა ხაინდრავა - კინორეჟისორი და ზურაბ მანჯავიძე - მომღერალი.

გადაცემის მსვლელობისას, თითქმის საათნახევრის განმავლობაში, მაყურებელი ისმენდა ჩამოთვლილი 12 რესპონდენტის ერთი და იგივე პოზიციას. რესპონდენტები მონოლოგის რეჟიმში, კრიტიკული კითხვებისა და ოპონირების გარეშე, უნისონში საუბრობდნენ ერთი და იმავეს. ამტკიცებდნენ, რომ ჩანაწერები ფალსიფიცირებულია, რომ ივანიშვილების ოჯახი ბულინგის მსხვერპლია, რომ ოპოზიციური არხები დეზინფორმაციას ავრცელებენ და ეს კანონით უნდა დარეგულირდეს. წამყვანებიც ღიად აცხადებდნენ, რომ მათ აზრს თავადაც იზიარებდნენ. “აბსოლუტურად გეთანხმები” - ამ სიტყვებით უდასტურებდა წამყვანი სტუმრებს, რომ ერთ პოზიციაზე იყვნენ.

altწამყვანების მიკერძოება ნათლად ჩანდა ეთერში პირველივე რესპონდენტის ჩართვისას. გადაცემა მამუკა მამუკა მდინარაძის ჩართვით დაიწყო. „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარე მონოლოგის რეჟიმში საუბრობდა, რა დროსაც ერთ-ერთმა წამყვანმა მისივე ნარატივის დამადასტურებელი რეპლიკით შეაწყვეტინა, მდინარაძემ კი უთხრა, რომ დაასრულებდა ისტორიის მოყოლას და მერე უპასუხებდა მათ კითხვებს - რაზეც გადაცემის წამყვანმა უპასუხა -“კითხვები აღარ გვექნება, ბატონო მამუკა”.

მართლაც, წამყვანებმა ტრიბუნა დაუთმეს მამუკა მდინარაძეს, რომელიც ერთხმად, კრიტიკული კითხვებისა და ოპონირების გარეშე ამტკიცებდა, რომ წინა ხელისუფლება უკანონოდ უსმენდა არასრულწლოვან ბერა ივანიშვილს.

“ბატონო მამუკა, აბსოლუტურად გეთანხმებით, მოგყვებით ამ ლოგიკაში, მართლაც შეუძლებელია ბერა ივანიშვილისგან, ირაკლი ღარიბაშვილისგან, ანზორ ჩუბინიძისგან შექმნა დემონის”, - ამ სიტყვებით დაუდასტურა წამყვანმა ვაკა გორგილაძემ თავისი პოზიცია მდინარაძეს და „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარის მსგავსად, თავადაც არაერთხელ აღნიშნა, რომ “დაგეგმილი პროვოკაცია” უკვე დიდი ხანია გრძელდება.

იმის საჩვენებლად, თითქოს, საზოგადოება გმობს ივანიშვილების ოჯახის წინააღმდეგ მიმართულ “დაგეგმილ პროვოკაციას”, გადაცემაში გავიდა ე.წ. ქუჩის გამოკითხვაც. ჟურნალისტის კითხვას - დასაგმობია თუ არა ნაც.მოძრაობის მიერ ფარული ჩანაწერების ფაბრიკაცია და ბიძინა ივანიშვილის ოჯახის ფსიქოლოგიური ტერორი - ყველა რესპონდენტი იდენტურად პასუხობდა, რომ “რა თქმა უნდა, დასაგმობია”.

მსჯელობა გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვისკენ
 

alt

გადაცემის მსვლელობისას არაერთხელ გაჟღერდა გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვისკენ მიმართული მესიჯები. კინორეჟისორი, მხატვარი და მომღერალი მედიის რეგულირების აუცილებლობაზე საუბრობდნენ, გადაცემის წამყვანებს კი არანაირი რეაგირება არ ჰქონიათ.

მხატვარი ნიკუშა შენგელაია მაყურებელს არწმუნებდა, რომ ევროკავშირი ითხოვს გამოხატვის თავისუფლების შემზღუდველი კანონის მიღებას და პარლამენტს მოუწოდა, რომ სასწრაფოდ დაიწყონ ამის განხილვა. მომღერალი ზურა მანჯავიძე ამტკიცებდა, რომ სასამართლოში უნდა წყდებოდეს ეს ყველაფერი. კინორეჟისორმა გოგა ხაინდრავამ კი ოპოზიციურ ტელევიზიებზე არაერთხელ თქვა, რომ “უნდა გამოვრთოთ ფსიქოლოგიური ტერორის მანქანები”.

უფრო დეტალურად, მედიის რეგულირებისკენ მიმართული საშიში მსჯელობა ეთერში მას შემდეგ დაიწყო, რაც მაგდა ანიკაშვილმა გოგა ხაინდრავას შემდეგი კითხვით მიმართა - “ცდილობენ, დაგვაჯერონ სურათი, რომ არასრულწლოვანი, რომლის ოჯახსაც უპირისპირდებოდა მთელი რეპრესიული მანქანა, იყო მოძალადე. ეს როგორ უნდა ავხსნათ?”

გოგა ხაინდრავა: ეს არის ფსიქოლოგიური ტერორიზმის ნიმუში. გამოსავალი არის მარტივი - ეს ფსიქოლოგიური ტერორიზმი უნდა გამოვრთოთ და აღარც ეს ლაპარაკი იქნებოდა საჭირო, არც ის გავრცელება, არც ვნებათაღელვა. ეს ტელესაროსკიპოები, ეს დაწესებულებები, რომლებიც ფსიქოლოგიურ ტერორს ეწევიან ნამდვილს, რომელიც არაფრით ნაკლები არ არის იმ ტერორზე რომელიც მსოფლიოში სხვადასხვა ფორმითაა, უნდა გამოვრთოთ და მორჩა, დამთავრდება ამით სუყველაფერი. დარჩებიან ერთმანეთის პირისპირ თავიანთ საროსკიპოებში და ილაპარაკონ ერთმანეთთან.

ნიკუშა შენგელაია: ეს ერთადერთი რამით გვარდება - კანონით. რომელიც მთელ ჩვენ პარტნიორულ ქვეყნებში მუშაობს. მე მინდა მივმართო დღევანდელ პარლამენტს - თავმჯდომარეს და დეპუტატებს - 2018 წლის ბოლოს მაუწყებლობის შესახებ კანონი დევს პარლამენტში, არ იხილავენ ამ კანონს. დღესვე ამოიღონ ეს კანონი და ხვალვე, სასწრაფოდ დაიწყონ განხილვა. იმიტომ, რომ ეს კანონი არის მოცემულობა ჩვენი, ევროპარლამენტში ასოცირების ხელშეკრულებასთან უნდა მოვიდეს შესაბამისობაში. ეს არის ჩარჩო კანონი, რომელიც არის გაკეთებული მათი სპეციალისტების და ჩვენი მარეგულირებელი კომისიის, და ეს ჩარჩო არის ასოცირების ქვეყნებთან გაკეთებული. ეხლა კიდე ახალი აქვთ ევროკავშირს უკვე წევრებთან.

ჩვენ თუ გვაქვს პრეტენზია, რომ წელს უნდა წარვადგინოთ ჩვენი ქვეყანა, როგორც სრულუფლებიან წევრად, ეს კანონი უნდა შევიდეს ძალაში, ამას ითხოვს ევროკავშირი. სხვანაირად არ გვარდება, იმიტომ, რომ რაც არ უნდა ჩვენ აქ შევშფოთდეთ, საზოგადოება, ეს არის მედია ფსიქოლოგიური ტერორი საზოგადოებაზე და ეს ნაწილი უნდა მოგვარდეს კანონით. მიყურადებას, მითვალთვალებას, უნდა გამკაცრდეს კანონი, იმიტომ, რომ მთელი ცივილური სამყარო შეთანხმდა, რომ ეს არის უზნეობა, ეს არის მიუღებელი საქციელი, ადამიანის პირად ცხოვრებაში ჩარევა, მისი თვალთვალი, ყურადობა და მით უმეტეს - გასაჯაროება...

ზურა მანჯავიძე: სასამართლოში უნდა წყდებოდეს ეს ყველაფერი. საინფორმაციო საშუალება ამბობს ტყუილს, აშკარა ტყუილს, დეზინფორმაციას, რომელსაც შეიძლება ცუდი შედეგები მოყვეს. შევიდეს სასამართლოში საქმე, დაჯარიმდეს ის ტელევიზია ტყუილის გავრცელებისთვის, დეზინფორმაციის გავრცელებისთვის. ერთხელ ასი ათასი დოლარით დაჯარიმდება, მეორეჯერ მილიონი დოლარით და ის ათასჯერ გადაამოწმებს კიდე იმ ინფორმაციას, კეთილს ინებებს და ჯიბეზე რომ შეეხება უკვე, ტყუილ ინფორმაციებს აღარ გაავრცელებს და ჩვენც აღარ გაგვიხეთქავს გულს. დაგვანებონ თავი, ნორმალური ცხოვრება გვინდა უკვე, ამოვიდა ყელში მართლა ეს კიწი-კოწი.

ნიკუშა შენგელაია: ეს კანონი, ჩარჩო, დევს პარლამენტში. მედიაექსპერტებთან ერთად გაკეთებული ევროსაბჭოს, საცა იხილება ასევე გაფრთხილება, ჯარიმა, შენ შეგიძლია სასამართლოში მიმართო და თუ ამ ყველაფერზე ეგენი ხო ჯარიმებზე უარს იძახიან, შეგიძლია საეთერო დრო გაუთიშო, ესეა ბევრ სხვა ქვეყანაში. შენ თუ საერთაშორისო შუღლს აღვივებ, ომის პროპაგანდას ეწევი, ბულინგს აკეთებ … (ულტრალიბერალური კანონმდებლობაა - აღნიშნა წამყვანმა), ჩვენც ყველაფერში ულტრა ვართ.

კულმინაცია - დაანონსებული “ექსკლუზიური ინტერვიუ” ბერა ივანიშვილთან
 
altგადაცემის დასკვნით ნაწილში, ეთერში დაპირებული ექსკლუზიური ინტერვიუ გავიდა. გადაცემის წამყვანებს გავრცელებულ ფარულ ჩანაწერებთან დაკავშირებით ბერა ივანიშვილისთვის არ დაუსვამთ საზოგადოებაში არსებული მნიშვნელოვანი კითხვები, თუმცა, დაინტერესდნენ, მაგალითად იმით, თუ რატომ აღარ დებს ტიკ-ტოკზე ვიდეოებს და რა ახალ პროექტებს გეგმავს მუსიკოსი.

უფრო დეტალურად, წამყვანებმა ბერა ივანიშვილს ჰკითხეს:

  • პირველ რიგში, გთხოვთ, გაიხსენოთ, ბერა, ის პერიოდი, როდესაც დაიწყო ნაციონალური მოძრაობის მიერ ეს ბულინგის და შეურაცხყოფის კამპანია თქვენი ოჯახის წინააღმდეგ
  • ბერა, ავთენტურია თუ არა ეს ჩანაწერები?
  • ბერა, მე გთხოვთ, რომ პერიოდი უფრო დავაკონკრეტოთ, იმიტომ, რომ გავრცელდა მოსაზრება, რომ ეს არის საუბრები ჩაწერილი 10-11 წლის წინ, მაგრამ არიან ისეთებიც, ვინც ამტკიცებს, რომ ეს 2017 წლის ჩანაწერია. რეალურად როგორ არის საქმე?
  • როგორ ფიქრობთ, ბერა, იყო თუ არა ეს კამპანია მიზანმიმართული კამპანია თქვენ წინააღმდეგ, თუ სხვა მიზანი, სხვა სამიზნე არსებობდა? რას ეტყვით დღეს იმ ადამიანებს, რომლებიც მონაწილეობდნენ ამ ბულინგში, წერდნენ ამ შეურაცხმყოფელ კომენტარებს და, პრინციპში, დღეს ისინი აპროტესტებენ იმ პასუხს, რომელსაც თქვენი მეგობრები სცემენ მათ სოციალური ქსელის მეშვეობით და ბრაზობენ ამაზე იცით? ძალიან ბევრი ადამიანი თქვენ გულწრფელად გგულშემატკივრობთ და ძალიან მწვავედ რეაგირებს იმ შეურაცხყოფაზე, იმ ბულინგზე, რომელიც ვრცელდება სოციალური ქსელის მეშვეობით და ბუნებრივად ერთვება აი ამ ბრძოლაში, ცდილობს, რომ დაიცვას თქვენი ოჯახი. თქვენ შეგიძლიათ მათ რაიმე უთხრათ, რაიმე მოწოდება გაქვთ მათ მიმართ?
  • სანამ ამ თემას ამოვწურავთ, აუცილებლად მინდა გთხოვოთ განმარტება - რას ნიშნავს ტერმინი “ტრი ტრი”, იმიტომ, რომ ამას რაღაც ბევრი ინტერპრეტაცია მოყვა და ეხლა უნდა აგვიხსნათ ეს ამბავი
  • რატომ გაჩნდა ეს ვერსია, რომ ეს რაღაცნაირად უკავშირდება თქვენს სიმღერას, რომ ეს შეიძლება იყოს 2017 წლის ჩანაწერი და, სხვათა შორის, თოლიის ხმასაც ეძებდნენ ამ ჩანაწერში, მე როგორც მივხვდი, ეგონათ, რომ ეს იყო გამოყენებული თქვენს სიმღერაში
  • ბერა, თქვენ იშვიათად ჩნდებით საზოგადოების წინაშე და, ბუნებრივია, რომ არის დიდი ინტერესი თქვენი საქმიანობის მიმართ. მე გავიხსენებ, რომ თქვენი ვიდეოები ძალიან პოპულარული იყო ტიკ-ტოკზე. თუ არ ვცდები, 5 მილიონი გამომწერი გყავთ, მაგრამ ამ ბოლო პერიოდში ეს ვიდეოები აღარ ჩნდება და რა არის ამის მიზეზი, ხომ ვერ გვეტყვით?
  • ამის მიუხედავად, თქვენ ბრძანდებით მუსიკოსი, თქვენ აგრძელებთ თქვენს საქმიანობას და გვითხარით რაიმე ახალი პროექტების შესახებ

რა გავიგეთ გადაცემიდან


გადაცემიდან, რომელიც სკანდალური ჩანაწერებიდან რამდენიმე დღის შემდეგ გავიდა და რომელსაც წინ უძღოდა მმართველი გუნდის წევრების მტკიცება, რომ ჩანაწერები ფალსიფიცირებული იყო, ფაქტობრივად, გავიგეთ, რომ ეს ჩანაწერი ფალსიფიცირებული არ არის. ეს იმ ფონზეც, როდესაც მთელი გადაცემა, ბერა ივანიშვილის ინტერვიუმდე, წამყვანებიც ამ გზავნილის გავრცელებას ცდილობდნენ და მტკიცებითში იმეორებდნენ, რომ ჩანაწერები ფალსიფიცირებულია. 

გადაცემაში არ დასმულა არცერთი კრიტიკული კითხვა, მსჯელობის საგანი არ გამხდარა არასრულწოვნების დაჩაგვრის ფაქტები, რაც ამ ჩანაწერებმა გამოააშკარავა, პირიქით, გადაცემა ტოვებდა შთაბეჭდილებას, რომ "დედის კულტის" პატივისცემის სახელით, სხვების დაჩაგვრა ვაჟკაცური საქციელია. 

და მთავარი, გადაცემამ ნათელი გახადა, რომ ხელისუფლების მთავარი თავისტკივილი კრიტიკული სარედაქციო პოლიტიკის მქონე მედიაა და "ფსიქოლოგიური ტერორიზმის გამავრცელებელი მედია უნდა გამოირთოს". 

 

კატეგორია: საქართველო
საქართველოს პროკურატურა ამბობს, რომ გავრცელებული ინფორმაცია, თითქოს პროკურატურა “ტვ პირველში” შეჭრას აპირებს, სიცრუეა. უწყებამ განცხადება მას შემდეგ გაავრცელა, რაც “ტვ პირველმა” გამოაქვეყნა სასამართლოს განჩინება, რომელმაც პროკურატურას მაუწყებლიდან ფარული ჩანაწერების შესახებ მასალების ამოღების უფლება მისცა. მაუწყებელში აცხადებენ, რომ მოსამართლემ პროკურატურას, ფაქტობრივად, იძულების გზით მაუწყებელში შესვლის და ჩხრეკის ჩატარების უფლება მისცა.

“ხაზგასმით უნდა აღვნიშნოთ, რომ საჯაროდ გავრცელებული ინფორმაცია, თითქოსდა პროკურატურა აპირებს ტელევიზიაში შეჭრას, არის სიცრუე და ემსახურება საზოგადოების მიზანმიმართულად შეცდომაში შეყვანას. აღნიშნულის დადასტურებას წარმოადგენს ისიც, რომ სასამართლოს მიერ გაცემულია მხოლოდ კონკრეტული ელექტრონული ინფორმაციის მატარებელი მოწყობილობის ამოღების და არა ტელეკომპანიის ოფისის ჩხრეკის განჩინება” - ნათქვამია პროკურატურის მიერ გავრცელებულ განცხადებაში.

პროკურატურა აცხადებს, რომ გამოძიებასთან თანამშრომლობის სურვილის შემთხვევაში, მაუწყებელს შეუძლია მათთვის მისაღებ დროს, პროკურატურაში წარადგინონ ხელთ არსებული ფარული ჩანაწერები და ელექტრონული ინფორმაციის მატარებელი მოწყობილობა, მიუხედავად მათ მიერ გაჟღერებული პოზიციისა სასამართლოს განჩინების შინაარსთან დაკავშირებით.

პროკურატურა განმარტავს, რომ გამოძიების მიზანია დროულად მიიღონ ჩანაწერები, რათა დაინიშნოს შესაბამისი ექსპერტიზები მათი ავთენტურობის დასადგენად და ჩატარდეს სხვა საჭირო საგამოძიებო და საპროცესო მოქმედებები.

მას შემდეგ, რაც სასამართლოს გადაწყვეტილება გავრცელდა, მედიის საკითხებზე მომუშავე ორგანიზაციები აცხადებენ, რომ “ტვ პირველიდან” ჩანაწერების ამოღების შესახებ განჩინება არღვევს სიტყვის თავისუფლებას, საფრთხეს უქმნის დემოკრატიას და აქვს მსუსხავი ეფექტი ხელისუფლებების შესაძლო დანაშაულებრივი ქმედებების გამოძიებისთვის. 

საქართველოს პროკურატურამ, TV პირველის მიერ 6 მარტს გავრცელებულ ფარულ ჩანაწერებთან დაკაშირებით, გამოძიება კერძო საუბრის უნებართვო ჩაწერის, უკანონოდ გამოყენებისა და გავრცელების ფაქტებზე 9 მარტს დაიწყო.
კატეგორია: საქართველო

გიორგი მშვენიერაძე, რომელიც “TV პირველის” ინტერესებს იცავს მასალის ამოღების საქმეში, აცხადებს, რომ სასამართლოს განჩინებას გაასაჩივრებენ, რადგან, ვიდრე ეს განჩინება ძალაში ექნება, პროკურატურას ექნება საშუალება, ნებისმიერ დროს შევიდეს ტეელვიზიაში იმ ნივთის ამოსაღებად, რომელიც ფიზიკურად არ არსებობს. და იქვე ხაზს უსვამს, რომ ეს ნივთი რომც არსებობდეს, მის გადაცემაზე ტელევიზია მაინც უარს განაცხადებდა.

“დღეს დავიწყეთ აქტიურად მუშაობა იმასთან დაკავშირებით, რომ ის უკანონო და არაკონსტიტუციური სასამართლოს განჩინება, რომელიც გუშინ ჩაბარდა ტვ პირველს, გასაჩივრდეს ქვეყნის შიგნით სასამართლოში, პირველ რიგში”, - ამბობს გიორგი მშვენიერაძე და ამატებს, რომ სანამ არსებობს ეს განჩინება და ეს არის ძალაში, იქამდე აქვთ პროკურატურას და სამართალდამცავ ორგანოებს შესაძლებლობა, იძულების სახით, ნებისმიერ დროს განახორციელონ ტვ პირველში” იმ ნივთის ამოღება, რომელიც ფიზიკურად არ არსებობს, - “და რომც არსებობდეს, მაინც არ აპირებს ტელევიზია ამის გადაცემას საგამოძიებო ორგანოებისათვის”.

მშვენიერაძის შეფასებით, ეს განჩინება კარგად წარმოაჩენს გამოძიების სულისკვეთებას, რომელსაც არ აინტერესებს თავად ჩანაწერის შინაარსი: “ანგარიშგებაში არ არის მოთხოვილი აუდიო ფაილი, არამედ მიზანმიმართულად ითხოვენ იმ მოწყობილობას, რომელიც შესაძლებელია ყოფილიყო ჩაწერის ფაილი, ანუ მათ აინტერესებთ სწორედ ფაილის წარმომავლობა ანუ სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ჟურნალისტის პროფესიული საიდუმლოებით დაცული, აბსოლუტური პრივილეგიით დაცული წყარო”.

ადვოკატის თქმით, ტელევიზია აცხადებს მზადყოფნას, თუ გამოძიება დაინტერესდება, გადასცეს მას აუდიო ფაილი, სადაც მოცემულია ჩანაწერი, მაგრამ, კიდევ ერთხელ ხაზს უსვამს, რომ ტელევიზიაში არ არსებობს ის დოკუმენტი თუ მტკიცებულება, რის ამოღებასაც განჩინება ეძღვნება, - “და რომ არსებობდეს ტელევიზია მის გადაცემაზე მაინც უარს განაცხადებდა”.

“ამ განჩინებას უახლოეს პერიოდში გავასაჩივრებთ. აქვე განვმარტავ, რომ არსებობს გარკვეული საკანონმდებლო ხარვეზი, მაგრამ ამის მიუხედავად, გასაჩივრებას ქვეყნის შიგნით მაინც შევეცდებით და თუკი ეს არ იქნება საკმარისი, განვიხილავთ შესაძლებლობას, რომ მივმართოთ ადამიანის უფლებათა ევროპულ სასამართლოსაც დროებითი ღონისძიების გამოყენებასთან დაკავშირებით”, - აცხადებს მშვენიერაძე.


შეგახსენებთ, 10 მარტს სასამართლომ პროკურატურას უფლება მისცა, რომ “ტელეკომპანია პირველიდან” ბერა ივანიშვილის, ირაკლი ღარიბაშვილისა და ანზორ ჩუბინიძის ფარულ ჩანაწერებთან დაკავშირებული მასალები ამოიღოს. ტელევიზიაში ამბობენ, რომ პროკურატურა იმ კონვერტს ითხოვს, რითაც მეხსიერების ბარათი მიიღეს, ეს კი ნიშნავს, რომ მათ წყაროზე გასვლა სურთ. მაუწყებელში კითხვები ჩნდება იმ ფაქტის გამოც, რომ მათ მასალების მიწოდების შესახებ წერილი არ მიუღიათ, მოსამართლემ პირდაპირ პროკურატურას მისცა მასალების ამოთების უფლება, რაც ირიბად, ტელევიზიაში ჩხრეკის ჩტარებას ნიშნავს.

საქართველოს პროკურატურამ, TV პირველის მიერ 6 მარტს გავრცელებულ ფარულ ჩანაწერებთან დაკაშირებით, გამოძიება კერძო საუბრის უნებართვო ჩაწერის, უკანონოდ გამოყენებისა და გავრცელების ფაქტებზე 9 მარტს დაიწყო.

სპეციალურ ბრიფინგზე, რომელიც დღეს "TV პირველის" დამფუძნებლებმა და ჟურნალისტებმა გამართეს, ტელევიზიის დამფუძნებელმა ვატო წერეთელმა დიპლომატიურ კორპუსს მიმართა სწრაფად ირეაგირონ მომხდარზე:

"ამ ისტერიას მხოლოდ თქვენ თუ შეაჩერებთ და მინდა მოვითხოვო თქვენგან სწრაფი რეაგირება. დღეს უკვე სასამართლო დადგენილებაში გაჩნდა ჩანაწერი, რომ პროკურატურას დღეს შეუძლია შემოვიდეს ძალის გამოყენებით ტელეკომპანია პირველში. ეს არის ხელისუფლების, ქართული ოცნების დღის წესრიგი, რომ შემოვიდნენ და ტვ პირველი აღარ იყოს ამ ქვეყანაში და აღარ იმაუწყებლოს”, - განაცხადა წერეთელმა.

კატეგორია: საქართველო
"ამ ისტერიას მხოლოდ თქვენ თუ შეაჩერებთ”, - ამ ფრაზით, ტელეკომპანია პირველის დამფუძნებელი ვატო წერეთელი დიპლომატიურ კორპუსს მიმართავს და მათგან სწრაფ რეაქციას ითხოვს.

სპეციალურ ბრიფინგზე, რომელიც ტელეკომპანია პირველის დამფუძნებლებმა და ჟურნალისტებმა გამართეს, ვატო წერეთელმა განაცხადა, რომ სასამართლოს გადაწყვეტილებით, პროკურატურამ ამოიღოს ტვ პირველიდან მასალები, ხელისუფლება ყველანაირი კანონის ჩარჩოებიდან გავიდა

“მე მინდა მივმართო ქვეყნის ხელისუფლებას - გამორიცხულია თქვენ ტელეკომპანია პირველი” ჩააქროთ და არ იმაუწყებლოს ჩვენი ქვეყნის მასშტაბით. მოგმართავთ თქვენ, გამორიცხულია კრიტიკული მედია ჩაახშოთ და ჩვენი ხმა არ ისმოდეს ამ ქვეყანაში”.

ამავე ბრიფინგზე ვატო წერეთელმა დოპლომატიურ კორპუსს მიმართა, გაიღონ ძალისხმევა ამ ისტერიის შესაჩერებლად:

“მე მინდა მივმართო დიპლომატიურ კორპუსს, რადგან ამ ისტერიას მხოლოდ თქვენ თუ შეაჩერებთ და მინდა მოვითხოვო თქვენგან სწრაფი რეაგირება. დღეს უკვე სასამართლო დადგენილებაში გაჩნდა ჩანაწერი, რომ პროკურატურას დღეს შეუძლია შემოვიდეს ძალის გამოყენებით ტელეკომპანია პირველში. Ეს არის ხელისუფლების, ქართული ოცნების დღის წესრიგი, რომ შემოვიდნენ და ტვ პირველი აღარ იყოს ამ ქვეყანაში და აღარ იმაუწყებლოს”.


შეგახსენებთ, 10 მარტს სასამართლომ პროკურატურას უფლება მისცა, რომ “ტელეკომპანია პირველიდან” ბერა ივანიშვილის, ირაკლი ღარიბაშვილისა და ანზორ ჩუბინიძის ფარულ ჩანაწერებთან დაკავშირებული მასალები ამოიღოს. ტელევიზიაში ამბობენ, რომ პროკურატურა იმ კონვერტს ითხოვს, რითაც მეხსიერების ბარათი მიიღეს, ეს კი ნიშნავს, რომ მათ წყაროზე გასვლა სურთ. მაუწყებელში კითხვები ჩნდება იმ ფაქტის გამოც, რომ მათ მასალების მიწოდების შესახებ წერილი არ მიუღიათ, მოსამართლემ პირდაპირ პროკურატურას მისცა მასალების ამოთების უფლება, რაც ირიბად, ტელევიზიაში ჩხრეკის ჩტარებას ნიშნავს.

საქართველოს პროკურატურამ, TV პირველის მიერ 6 მარტს გავრცელებულ ფარულ ჩანაწერებთან დაკაშირებით, გამოძიება კერძო საუბრის უნებართვო ჩაწერის, უკანონოდ გამოყენებისა და გავრცელების ფაქტებზე 9 მარტს დაიწყო.

 

კატეგორია: საქართველო
“სასამართლოს განჩინება ტელეკომპანია ტვ პირველიდან გავრცელებული ჩანაწერების ამოღების შესახებ არღვევს სიტყვის თავისუფლებას და არსებით საფრთხეს უქმნის დემოკრატიას”, - ასე ეხმაურება “დემოკრატიის ინდექსი საქართველო” სასამართლოს მიერ პროკურატურისთვის "TV პირველიდან"ფარული ჩანაწერების შესახებ მასალების ამოღების უფლების მიცემას.

ორგანიზაციის მიერ დღეს გამოქვეყნებულ განცხადებაში ნათქვამია, რომ სიტყვის თავისუფლების უზრუნველსაყოფად საქართველოს კანონმდებლობა ჟურნალისტს აძლევს იმუნიტეტს, რომლითაც მას უფლება აქვს, არ გადასცეს პროფესიული ინფორმაცია საგამოძიებო ორგანოებსაც კი. სიტყვის თავისუფლებას კი საფრთხე მაშინ ექმნება, როდესაც საგამოძიებო ორგანოს მხრიდან ჟურნალისტის ინფორმაციის წყაროს შესახებ ინფორმაციის ამოღებაც ხდება.

ორგანიზაცია ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს ციტირებს და ამბობს, რომ ჟურნალისტური საქმიანობის პროცესში ინფორმაციის წყაროს გადაცემის მოთხოვნა გამოძიების ორგანოების მხრიდან არღვევს სიტყვის თავისუფლებას, მაშინაც კი, თუ არ აღსრულებულა.

“მოსამართლე ლაშა კლდიაშვილმა განჩინებით არ გაავლო ზღვარი დანაშაულის საგანს - ჩანაწერს და ინფორმიაციის წყაროს შორის, რომელმაც ჟურნალისტს გადასცა აღნიშნული ჩანაწერი. მან ნება დართო გამოძიებას, ამოეღო ინფორმაცია, რომელიც არა მხოლოდ ჩანაწერის ამოღების შესაძლებლობას იძლევა, არამედ ინფორმაციის წყაროს გამჟღავნების პირდაპირ საფრთხესაც ქმნის”.

ორგანიზაცია აცხადებს, რომ სასამართლოს განჩინება კონსტიტუციას ეწინააღმდეგება, არღვევს სიტყვის თავისუფლებას და საფრთხეს უქმნის დემოკრატიას:

“ნახსენები კონვერტი ან სხვაგვარი შეფუთვა, რომლის ამოღების ნება ასევე მიეცა საგამოძიებო ორგანოებს, შესაძლოა შეიცავდეს ინფორმაციის წყაროს ვინაობას ან მინიშნებას მასზე. მიუხედავად ამ საფრთხისა, მისი განეიტრალებისთვის რაიმე კონკრეტული დათქმა მოსამართლეს არ განუსაზღვრავს თავის განჩინებაში. გასათვალისწინებელია, რომ გამოძიება დაწყებულია სისხლის სამართლის კოდექსის 158-ე მუხლით (კერძო კომუნიკაციის საიდუმლოების დარღვევა). სწორედ ამიტომ მისი განჩინება ეწინააღმდეგება კონსტიტუციას, არღვევს სიტყვის თავისუფლებას და საფრთხეს უქმნის დემოკრატიას”.

სასამართლოს მიერ პროკურატურისთვის "TV პირველიდან" ფარული ჩანაწერების შესახებ მასალების ამოღების უფლების მიცემას კოალიცია „მედიის ადვოკატირებისთვის“ წევრი ორგანიზაციებიც გამოეხმაურნენ და განაცხადეს, რომ გამოძიების ამ კუთხით წარმართვა აჩენს საფრთხეს, რომ მედია კიდევ ერთხელ იქცეს პოლიტიკური ანგარიშსწორების სამიზნედ. მედიაკოალიცია აცხადებს, რომ ჟურნალისტებზე ზემოქმედების ნებისმიერი ნაბიჯი ინფორმაციის წყაროს გამჟღავნების მცდელობად აღიქმება და ჟურნალისტი არ შეიძლება იყოს მოწმე მისი პროფესიული საქმიანობის ფარგლებში მიღებულ ინფორმაციასთან დაკავშირებით.

10 მარტს სასამართლომ პროკურატურას უფლება მისცა, რომ “ტელეკომპანია პირველიდან” ბერა ივანიშვილის, ირაკლი ღარიბაშვილისა და ანზორ ჩუბინიძის ფარულ ჩანაწერებთან დაკავშირებული მასალები ამოიღოს. ტელევიზიაში ამბობენ, რომ პროკურატურა იმ კონვერტს ითხოვს, რითაც მეხსიერების ბარათი მიიღეს, ეს კი ნიშნავს, რომ მათ წყაროზე გასვლა სურთ. მაუწყებელში კითხვები ჩნდება იმ ფაქტის გამოც, რომ მათ მასალების მიწოდების შესახებ წერილი არ მიუღიათ, მოსამართლემ პირდაპირ პროკურატურას მისცა მასალების ამოთების უფლება, რაც ირიბად, ტელევიზიაში ჩხრეკის ჩტარებას ნიშნავს.

საქართველოს პროკურატურამ, TV პირველის მიერ 6 მარტს გავრცელებულ ფარულ ჩანაწერებთან დაკაშირებით, გამოძიება კერძო საუბრის უნებართვო ჩაწერის, უკანონოდ გამოყენებისა და გავრცელების ფაქტებზე 9 მარტს დაიწყო.
კატეგორია: საქართველო
“გამოძიების ამ კუთხით წარმართვა აჩენს საფრთხეს, რომ მედია კიდევ ერთხელ იქცეს პოლიტიკური ანგარიშსწორების სამიზნედ” - ასე ეხმაურებიან კოალიცია „მედიის ადვოკატირებისთვის“ წევრი ორგანიზაციები სასამართლოს მიერ პროკურატურისთვის "TV პირველიდან"ფარული ჩანაწერების შესახებ მასალების ამოღების უფლების მიცემას.

მედიაკოალიცია აცხადებს, რომ ჟურნალისტებზე ზემოქმედების ნებისმიერი ნაბიჯი ინფორმაციის წყაროს გამჟღავნების მცდელობად აღიქმება და ჟურნალისტი არ შეიძლება იყოს მოწმე მისი პროფესიული საქმიანობის ფარგლებში მიღებულ ინფორმაციასთან დაკავშირებით.

ორგანიზაცია საერთაშორისო პარტნიორებს მოუწოდებს, რომ განსაკუთრებული ყურადღება დაუთმონ საქართველოში მედიის წინააღმდეგ წარმოებულ კამპანიას, რომელსაც ხელისუფლება ახალისებს:

“მიუხედავად იმისა, რომ 2021 წლის 09 მარტს საქართველოს პროკურატურამ კატეგორიულად განაცხადა, რომ ფარულ ჩანაწერებთან დაკავშირებული გამოძიება არ არის მიმართული რომელიმე ტელეკომპანიის ან ჟურნალისტის საქმიანობის წინააღმდეგ. ვფიქრობთ, რომ გამოძიების ამ კუთხით წარმართვა აჩენს საფრთხეს, რომ მედია კიდევ ერთხელ იქცეს პოლიტიკური ანგარიშსწორების სამიზნედ. ჩვენ კვლავაც ვთხოვთ საერთაშორისო პარტნიორებს განსაკუთრებული ყურადღება დაუთმონ საქართველოში მედიის წინააღმდეგ წარმოებულ კამპანიას, რომელსაც, სამწუხაროდ, სწორედ სახელმწიფო ინსტიტუტები და მაღალი თანამდებობის პირები ახალისებენ.”

10 მარტს სასამართლომ პროკურატურას უფლება მისცა, რომ “ტელეკომპანია პირველიდან” ბერა ივანიშვილის, ირაკლი ღარიბაშვილისა და ანზორ ჩუბინიძის ფარულ ჩანაწერებთან დაკავშირებული მასალები ამოიღოს. ტელევიზიაში ამბობენ, რომ პროკურატურა იმ კონვერტს ითხოვს, რითაც მეხსიერების ბარათი მიიღეს, ეს კი ნიშნავს, რომ მათ წყაროზე გასვლა სურთ. მაუწყებელში კითხვები ჩნდება იმ ფაქტის გამოც, რომ მათ მასალების მიწოდების შესახებ წერილი არ მიუღიათ, მოსამართლემ პირდაპირ პროკურატურას მისცა მასალების ამოთების უფლება, რაც ირიბად, ტელევიზიაში ჩხრეკის ჩტარებას ნიშნავს.

საქართველოს პროკურატურამ, TV პირველის მიერ 6 მარტს გავრცელებულ ფარულ ჩანაწერებთან დაკაშირებით, გამოძიება კერძო საუბრის უნებართვო ჩაწერის, უკანონოდ გამოყენებისა და გავრცელების ფაქტებზე 9 მარტს დაიწყო.
კატეგორია: საქართველო
სასამართლომ პროკურატურას უფლება მისცა “ტელეკომპანია პირველიდან” ბერა ივანიშვილის, ირაკლი ღარიბაშვილისა და ანზორ ჩუბინიძის ფარულ ჩანაწერებთან დაკავშირებული მასალები ამოიღოს. ტელევიზიაში ამბობენ, რომ პროკურატურა იმ კონვერტს ითხოვს, რითაც მეხსიერების ბარათი მიიღეს, ეს კი ნიშნავს, რომ მათ წყაროზე გასვლა სურთ. მაუწყებელში კითხვები ჩნდება იმ ფაქტის გამოც, რომ მათ მასალების მიწოდების შესახებ წერილი არ მიუღიათ, მოსამართლემ პირდაპირ პროკურატურას მისცა მასალების ამოთების უფლება, რაც ირიბად, ტელევიზიაში ჩხრეკის ჩტარებას ნიშნავს. 

სასამართლოს განჩინება ტელეკომპანიამ გუშინ მიიღო. ტელეკომპანიის მიერ გავრცელებულ განჩინების დოკუმენტში ნათქვამია, რომ საქმეზე სრულყოფილი გამოძიების ჩატარების ინტერესებიდან გამომდინარე, თბილისის საქალაქო სასამართლოს პროკურორმა მიმართა და ითხოვა ნებართვის გაცემა, რათა: “საქართველოს გენერალური პროკურატურის საგამოძიებო ნაწილის გამომძიებლებს ნება დაერთოთ, განახორციელონ საგამოძიებო მოქმედება, ამოღება, კერძოდ ამოღებულ იქნეს: 2021 წლის, 6 მარტს, „ნოდარ მელაძის შაბათის“ რეპორტაჟში მითითებული, კონფიდენციალური წყაროს მიერ „TV პირველისთვის“ გადაცემული (გაგზავნილი) ელექტრონული ინფორმაციის მატარებელი მოწყობილობა, რომელზეც ჩაწერილი იყო რეპორტაჟში გამოყენებული კერძო საუბრების ამსახველი ჩანაწერები. 2021 წლის, 6 მარტს, გადაცემა “ნოდარ მელაძის შაბათის” რეპორტაჟში მითითებული კონფიდენციალური წყაროს მიერ “TV პირველისთვის” გადაცემული (გაგზავნილი) კონვერტი (ან სხვაგვარი შეფუთვა), რომელშიც მოთავსებული იყო ელექტრონული ინფორმაციის მატარებელი მოწყობილობა”.





"მედიაჩეკერთან" საუბარში ნოდარ მელაძე ამბობს, რომ იმ განჩინებიდან, რაც მათ მიიღეს, ვერ დგინდება, რა კონვერტს და რა ელექტრონულ მატარებელს ითხოვს პროკურატურა, ამიტომ, არხის იურისტები ამზადებენ პასუხს, რომლითაც უწყებისგან დაკონკრეტებას მოითხოვენ. გარდა ამისა, მელაძის თქმით, ის ფაქტი, რომ მოსამართლემ პროკურატურას მაუწყებელში შესვლის და ფაქტობრივად, ჩხრეკის ჩატარების უფლება მისცა, ბევრ კითხვის ნიშანს აჩენს.

“პრაქტიკა ასეთია, რომ პროკურატურა, ძალოვანი უწყება ან სახელმწიფო ინსპექტორის სამსახური , როდესაც მედიასაშუალების ნებისმიერი მასალა წარმოადგენს მათ ინტერესს, აგზავნის წერილს და შესაბამისად მედია აწვდის მასალებს. განჩინებამდე ასეთი წერილი არ შემოსულა და თავიდანვე იძულების ღონისძიების გზით რატომ მიდიან? ეტყობა უნდათ შემოსვლა და კომპიუტერების ამოღება, წაღება, ჩხრეკის ჩატარება და ასე ძალის დემონსტრირება”.

ნოდარ მელაძე ფიქრობს, რომ ამ ქმედების მიზანი წყაროზე გასვლაა. ისინი კი, რა თქმა უნდა, წყაროს გამხელას არ აპიებენ: "წყაროსთან დაკავშირებით, კანონი გვაძლევს იმის უფლებას, რომ არ დავასახელოთ და, რა თქმა უნდა, არც დავასახელებთ".

საქართველოს პროკურატურამ, TV პირველის მიერ 6 მარტს გავრცელებულ ფარულ ჩანაწერებთან დაკაშირებით, გამოძიება კერძო საუბრის უნებართვო ჩაწერის, უკანონოდ გამოყენებისა და გავრცელების ფაქტებზე 9 მარტს დაიწყო.
კატეგორია: საქართველო
გასულ, 2020 წელს მაუწყებლებს სარეკლამო შემოსავლების 11%-იანი მატება აქვთ, თუმცა, პოლიტიკური რეკლამის ხარჯზე. კომერციული შემოსავალი, წინა წელთან შედარებით, 9%-ითაა შემცირებული.

აღნიშნული მონაცემები კომუნიკაციების კომისიამ გამოაქვეყნა. კომისიის ინფორმაციით, გასულ წელს მაუწყებლებში სარეკლამო შემოსავლებმა 75,2 მილიონამდე ლარი შეადგინა. აქედან თანხის ყველაზე მეტი - 39% ტელეკომპანია „იმედმა“ მიიღო. “იმედს” 17%-ით მოსდევს „რუსთავი 2“ და 15%-ით - „მთავარი არხი“. დანარჩენ მაუწყებლებზე კი, სარეკლამო შემოსავალი შემდეგნაირად გადანაწილდა: „ტელეკომპანია პირველი“ - 8%, GDS - 4%, „ფორმულა“ - 3%, „პოსტვ“- 2%, სხვა მაუწყებლები - 12%.

კომისიის ინფორმაციით, 2020 წლის სატელევიზიო შემოსავლები გასულ წელთან შედარებით 7,6 მილიონი ლარით გაიზარდა, რაზეც გავლენა პოლიტიკურმა რეკლამებმა იქონია. წლის განმავლობაში კომერციული რეკლამიდან მიღებულმა შემოსავალმა, წინა წელთან შედარებით, 9%-ით ნაკლები შეადგინა, თუმცა, მაუწყებლებს ჯამურად სარეკლამო შემოსავლებში 11%-იანი მატება აქვთ და აქედან 13,9 მილიონი ლარი ფასიანი პოლიტიკური რეკლამიდან მიღებული თანხაა.

“რაც შეეხება მხოლოდ კომერციულ რეკლამას, 2020 წლის დინამიკა კვარტლების მიხედვით ასეთია: პირველ კვარტალში მაუწყებლებმა გასული წლის ამავე პერიოდთან შედარებით 11%-ით მეტი შემოსავალი მიიღეს, მეორე კვარტალში კი 39% კლება დაფიქსირდა, მესამე კვარტალში დინამიკა შეიცვალა და მაუწყებლებს 7%-იანი მატება ჰქონდათ, ხოლო მეოთხე კვარტალში 3%-იანი - კლება. ჯამურად წლის ჭრილში კომერციული რეკლამიდან მიღებულმა შემოსავალმა წინა წელთან შედარებით 9%-ით ნაკლები შეადგინა, თუმცა, როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, კომერციული რეკლამიდან მიღებული შემოსავლების კლება, პოლიტიკური რეკლამიდან მიღებულმა შემოსავლებმა დააბალანსა”, - ნათქვამია კომისიის მირ განვრცელებულ ინფორმაციაში.

კომერციული რეკლამის კლებას კომუნიკაციების კომისია პანდემიის ფაქტორით ხსნის და აცხადებს, რომ შემოსავლების ყველაზე დიდი კლება 2020 წლის მეორე კვარტალში დაფიქსირდა: “გასათვალისწინებელია, რომ ეს სწორედ ის პერიოდია, როდესაც პანდემიიდან გამომდინარე ქვეყანაში მასშტაბური შეზღუდვები დაწესდა და ყველა სფერო ახალი გამოწვევების წინაშე დადგა, მათ შორის როგორც რეკლამის დამკვეთები, ისე მაუწყებლები. ახალ რეალობასა და გამოწვევებზე გადაწყობას გარკვეული დრო დასჭირდა, მესამე კვარტალში კი როგორც ამას კომისია ვარაუდობდა, სატელევიზიო სარეკლამო ბაზარი ჩვეულ ნიშნულს დაუბრუნდა და 7%-იანი მატება დაფიქსირდა.”

კომისიის ინფორმაციით, კომერციული სარეკლამო შემოსავლების ჯამური კლება დიდწილად ტელეკომპანია „რუსთავი 2“-სა და საზოგადოებრივ მაუწყებელზე მოდის - “რუსთავი 2-ს” - 9,3 მილიონიანი კლება ჰქონდა, ხოლო საზოგადოებრივ მაუწყებელს - 0,344 მილიონიანი.

უფრო ზუსტად, 2020 წელს კომერციული სარეკლამო შემოსავლებიდან მიღებული თანხები მაუწყებლების მიხედვით ასეთია:

  • „იმედმა“ სარეკლამო შემოსავლებიდან 29 მილიონი ლარი მიიღო, საიდანაც 3,3 მილიონი ლარი პოლიტიკური რეკლამიდან მიღებული შემოსავალია.
  • „რუსთავი 2-მა" -12,8 მილიონის სარეკლამო შემოსავალი მიიღო, საიდანაც 2,1 მილიონი ლარი პოლიტიკური რეკლამა იყო.
  • „მთავარმა არხმა“ 11,1 მილიონი ლარი სარეკლამო შემოსავალი მიიღო, საიდანაც 4,3 მილიონი ლარი პოლიტიკური რეკლამიდან მიღებული შემოსავალია.
  • “ტვ პირველმა“ 6,2 მილიონი ლარის სარეკლამო შემოსავალი მიიღო, საიდანაც 1,9 მილიონი ლარი პოლიტიკური რეკლამიდან მიღებული თანხაა.
  • „ჯი-დი-ეს თი-ვიმ“ 2,8 მილიონი ლარის სარეკლამო შემოსავალი მიიღო, საიდანაც 0,5 მილიონი ლარი პოლიტიკური რეკლამიდან მიღებული შემოსავალია.
  • „ფორმულამ“ 2,3 მილიონი ლარის სარეკლამო შემოსავალი მიიღო, საიდანაც პოლიტიკურმა რეკლამამ 0,4 მილიონი ლარი შეადგინა.
  • „პოსტვ-მ” ჯამში 1,6 მილიონი ლარის სარეკლამო შემოსავალი მიიღო, საიდანაც 0,3 პოლიტიკური რეკლამიდან მიღებული თანხებია.
  • საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა 1,1 მილიონი ლარის სარეკლამო შემოსავალი მიიღო, ფასიანი პოლიტიკური რეკლამა კი არ ჰქონია.

წინა წელთან შედარებით, 23%-ით შემცირდა რადიო მაუწყებლების სარეკლამო შემოსავალი და ჯამში 6,8 მილიონი ლარი შეადგინა. კომისიის განცხადებით, რადიომაუწყებლების სარეკლამო შემოსავლების კლებაც დიდწილად პანდემიას უკავშირდება.
კატეგორია: საქართველო
“ჟურნალისტები, გაფრთხილების მიუხედავად, ძალმომრეობით შეიჭრნენ საეპისკოპოსო რეზიდენციაში, რასაც მოჰყვა აივნის მოაჯირის მორღვევა და ხუთი ადამიანის დაშავება”, - ასე აფასებს საქართველოს საპატრიარქო გუშინ, 8 მარტს, მარტვილში, ჭყონდიდის ეპარქიაში მომხდარ შემთხვევას, რა დროსაც მედიის 5 წარმოამდგენელი მეორე სართულის აივნიდან გადავარდა და დაშავდა.

ოფიციალური განცხადება მომხდარზე საპატრიარქომ დღეს, 9 მარტს გამოაქვეყნა.

ამ განცხადებაში საპატრიარქო ამბობს, რომ “ჭყონდიდის ეპარქიაში მომხდარი ეს შემთხვევა იყო დაგეგმილი პროვოკაცია, მიმართული ამ ეპარქიის და, საერთოდ, საქართველოს ეკლესიის წინააღმდეგ”. ჟურნალისტებთან დაკავშირებით ამ განცხადებაში სხვა არაფერია ნათქვამი, მხოლოდ, ფრჩხილებში მითითებულია, რომ საპატრიარქო მომხდარის გამო მწუხარებას გამოთქვამს.

შეგახსენებთ, გუშინ, 8 მარტს, მარტვილში, ჭყონდიდის ეპარქიაში, მიტროპოლიტ სტეფანეს გადაწყვეტილების გამო დაწყებული დაპირისპირების გაშუქებისას, შენობის მეორე სართულზე აივნის ჩანგრევის შედეგად, ჟურნალისტები და ოპერატორები რამდენიმე მეტრის სიმაღლიდან გაცვივდნენ და დაშავდნენ. ამავე დღეს მუშაობაში ხელი შეუშალეს და აგრესიულად ექცეოდნენ "მთავარი არხის" ჟურნალისტს ემა გოგოხიას.

გადამღები ჯგუფები ჭყონდიდში სასულიერო პირებს შორის არსებულ დაპირისპირებასა და აქციას აშუქებდნენ. პროტესტი ჭყონდიდის ეპარქიაში მიტროპოლიტ სტეფანეს გადაწყვეტილებას მოჰყვა. მიტროპოლიტმა ეპარქიის ორ სასულიერო პირს მღვდელმსახურება შეუჩერა. ამ გადაწყვეტილების მოტივად სახელდება ის, რომ ისინი პეტრე ცაავას მხარდამჭერები არიან. გავრცელებული ინფორმაციით, სხდომა დახურული იყო. შემთხვევა კი მაშინ მოხდა, როდესაც შენობიდან კარის გაღების დროს აივანზე მდგომ ხალხს მიაწვნენ.
კატეგორია: საქართველო

მარტვილში, ჭყონდიდის ეპარქიაში, აივნის მოაჯირის ჩანგრევის შედეგად, რამდენიმე მეტრის სიმაღლიდან გადავარდნილ ჟურნალისტებსა და ოპერატორებს სიცოცხლესთან შეუთავსებელი ტრავმები არ აღენიშნებათ და საშუალო სიმძიმის დაზიანებები აქვთ. მათი ნაწილი დამატებითი გამოკვლევებისთვის მარტვილის საავადმყოფოდან ქუთაისსა და ზესტაფონში გადაჰყავთ. 

ჭყონდიდის ეპარქიაში აივნის მოაჯირის გადავარდნის შედეგად დაშავდნენ: "ტვ პირველის" ოპერატორი და ჟურნალისტი ალეკო ხაზალია და პაპუნა შუშანია, "რუსთავი 2-ის" ოპერატორი დავით კონჯარია, "ფორმულას" ოპერატორი იაგო ვეკუა და “პოსტვ-ის” ჟურნალისტი იოსებ ხოფერია.

“ფორმულას” ოპერატორი იაგო ვეკუა მარტვილში, ევექსის კლინიკაშია გადაყვანილი. საინფორმაციო სამსახურის უფროსის, ნანა ინწკირველის თქმით, მას გამოკვლევები უკვე ჩაუტარდა და პასუხებს ელოდებიან:

“შეყვანილია საავადმყოფოში, უკვე ჩაუტარდა პირველი გამოკვლევა, გადაუღეს რენდგენი, იტკივებს გვერდს და გვაქვს შიში, რომ არ იყოს ნეკნი გატეხილი. ამასთან დაკავშირებით არ გვაქვს ჯერ ზუსტი ინფორმაცია. ფეხი აქვს კიდევ დაზიანებული და ველოდებით წუთი-წუთზე პასუხს”.

“რუსთავი 2-ის” ოპერატორი დავით კონჯარია ქუთაისის საავადმყოფოში გადაჰყავთ. “ტვ პირველის” ოპერატორს ალეკო ხაზალიასა და ჟურნალისტს პაპუნა შუშანიას კი მოტეხილობები არ აქვთ და მათი მდგომარეობა სტაბილურია. ისინი ამ ეტაპზე მარტვილის საავადმყოფოში რჩებიან. 

მარტვილის საავადმყოფოს ტრავმატოლოგი პოსტვ-სთან ამბობს, რომ დაშავებულებს საშუალო სიმძიმის დაზიანებები აქვთ:

“ზოგადი დაჟეჟილობები აქვთ, ერთი პაციენტი უკვე გაეწერა, დანარჩენები საცხოვრებელი ადგილის მიხედვით გადაგვყავს ქუთაისის და ზუგდიდის საავადმყოფოებში. საშუალო სიმძიმის დაზიანებებია, რენდგენოლოგიური გამოკვლევების მიხედვით, მოტეხილობები არცერთ არ აღენიშნება". 


 
შეგახსენებთ, დღეს, 8 მარტს, მარტვილში, ჭყონდიდის ეპარქიაში, შენობის მეორე სართულზე აივნის ჩანგრევის შედეგად ჟურნალისტები და ოპერატორები რამდენიმე მეტრის სიმაღლიდან გაცვივდნენ და დაშავდნენ.  ამავე დღეს მუშაობაში ხელი შეუშალეს და აგრესიულად ექცეოდნენ "მთავარი არხის" ჟურნალისტს ემა გოგოხიას.
 
გადამღები ჯგუფები ჭყონდიდში სასულიერო პირებს შორის არსებულ დაპირისპირებასა და აქციას აშუქებდნენ. პროტესტი ჭყონდიდის ეპარქიაში მიტროპოლიტ სტეფანეს გადაწყვეტილებას მოჰყვა. მიტროპოლიტმა ეპარქიის ორ სასულიერო პირს  მღვდელმსახურება შეუჩერა. ამ გადაწყვეტილების მოტივად სახელდება ის, რომ ისინი პეტრე ცაავას მხარდამჭერები არიან. 
გავრცელებული ინფორმაციით, სხდომა დახურული იყო. შემთხვევა კი მაშინ მოხდა, როდესაც შენობიდან კარის გაღების დროს აივანზე მდგომ ხალხს მიაწვნენ.
 
კოალიცია "მედიის ადვოკატირებისათვის" წევრი ორგანიზაციები შინაგან საქმეთა სამინისტროს მიმართავენ შეისწავლოს მარტვილში, ჭყონდიდის ეპარქიაში, ჟურნალისტურ საქმიანობაში უკანონოდ ხელშეშლის და სხეულის დაზიანების ფაქტები.  
კოალიციის მიერ გავრცელებულ განცხადებაში ნათქვამია, რომ ეპარქიაში მომხდარი შემთხვევა დანაშაულის ნიშნებს შეიცავს. 
კატეგორია: საქართველო

“მთავარი არხის” ჟურნალისტს, ემა გოგოხიას, რომელიც მესტიის მერის, მაჟორიტარი დეპუტატისა და მათი გარემოცვის კორუფციულ სქემებში სავარაუდო ჩართულობაზე ამზადებდა მასალას, მესტიის მერმა სიტყვიერი შეურაცხყოფა მიაყენა. მომხდარიდან მეორე დღეს კი, ჟურნალისტს მისი ავტომობილის საბურავები დაზიანებული დახვდა. არხზე ქონების დაზიანებას ჩინოვნიკის მუქარას უკავშირებენ.

შემთხვევა სვანეთში მოხდა. “მთავარი არხის” ინფორმაციით, სამეგრელო-ზემო სვანეთის კორესპონდენტი ემა გოგოხია, ორგანიზაცია “საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველოს” მიერ გამოქვეყნებული კვლევის მიგნებებზე მუშაობდა. კვლევაში, რომელიც ეხება თანამდებობის პირების მხრიდან სახელმწიფო პროგრამებიდან სუბსიდიების მიღებას, ნათქვამია, რომ მესტიის მუნიციპალიტეტში თანამდებობის პირებთან დაკავშირებულმა ოთხმა კომპანიამ სახელმწიფო პროგრამის „აწარმოე საქართველოში” ფარგლებში 769,729 ლარის ოდენობის ფინანსური სუბსიდია მიიღო.

"მთავარი არხის” მიერ გავრცელებულ ნაწყვეტში, რომელიც ჟურნალისტისა და მერის სატელეფონო ჩანაწერს ასახავს, ისმის, რომ მესტიის მერი ჟურნალისტს შეურაცხყოფას აყენებს. “მთავარი არხის” ინფორმაციით, მუქარის შემდეგ მესტიის მერმა ემა გოგოხიას ქვეყნიდან წასვლის სანაცვლოდ ფულიც შესთავაზა. ამ ინციდენტიდან მეორე დღეს კი ემა გოგოხიას, რომელიც იმ ღამით სვანეთში დარჩა, მისი ავტომობილის საბურავები დაჭრილი დახვდა.

“მთავარი არხის” დირექტორი, ნიკა გვარამია სოციალურ ქსელში წერს, რომ ეს შემთხვევა იმ რიტორიკის გამოძახილია, რაც ბოლო პერიოდში საჯარო მოხელეების მხრიდან ჟურნალისტებისა და კრიტიკული სარედაქციო პოლიტიკის მქონე მედიების მისამართით ისმის.



ამ ტენდენციაზე ამახვილებს ყურადღებას თავის განცხადებაში საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიაც. ემა გოგოხიასადმი მუქარის ფაქტზე ქარტიამ დღეს განცხადება გაავრცელა, რომელშიც ნათქვამია, რომ თანამდებობის პირის მხრიდან ჟურნალისტის მიმართ მუქარის ფაქტი განსაკუთრებით საყურადღებოა.

“ქარტია გმობს ბოლო პერიოდში მედიის წარმომადგენელთა მიმართ ჩადენილი დანაშაულების გახშირებულ შემთხვევებს და მოუწოდებს ხელისუფლებას, უზრუნველყოს ჟურნალისტთა უსაფრთხოება”, - ნათქვამია განცხადებაში, რომლითაც ქარტიამ მოუწოდა სამართალდამცავ ორგანოებს მყისიერად გამოიძიონ მომხდარი.

შინაგან საქმეთა სამინისტროში “მედიაჩეკერს” განუცხადეს, რომ მომხდარზე გამოძიება ორი - 151-ე და 187-ე მუხლით დაიწყო, რაც მუქარას და ნივთის დაზიანებას გულისხმობს. პრესსამსახურის ინფორმაციით მომხდარზე საგამოძიებო მოქმედებები მიმდინარეობს.

ეს ბოლო პერიოდში, საჯარო მოხელეების მხრიდან, არასასურველი, კრიტიკული კითხვების პასუხად, ჟურნალისტებზე თავდასხმისა და მუქარის პირველი შემთხვევა არ არის. მსგავსი შემთხვევები გახშირდა რიგითი მოქალაქეების მხრიდანაც, რომლებიც ხშირად, ხელისუფლებასთან დაახლოებული პირები არიან.

არასამთავრობო სექტორის შეფასებით, ჟურნალისტებზე თავდასხმები იმ რიტორიკის შედეგია, რაც ბოლო პერიოდში ხელისუფლების ხელწერა გახდა.

27 თებერვალს, ტელეკომპანია “ფორმულას” პირდაპირ ეთერში, მედიისა და სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლებმა ერთგვარი აქცია მოაწყვეს და საჯაროდ ხელი მოაწერეს მანიფესტს, რომლითაც ხელისუფლებას მოუწოდეს შეწყვიტოს პოლიტიკურად მოტივირებული საქმეები ჟურნალისტების წინააღმდეგ და უზრუნველყოს ჟურნალისტების უსაფრთხო გარემოში მუშაობა.

კატეგორია: საქართველო
ტელეკომპანია “რუსთავი2-ზე” სტრუქტურული რეორგანიზაცია იგეგმება. არხის დირექტორის თქმით, ცვლილებები შეეხება სამაუწყებლო ბადეს, გუნდის წევრების უფლებამოვალეობებს და დიდი ალბათობით, გუნდის შემადგენლობასაც. დირექტორი ირწმუნება, რომ მასობრივ შემცირებებს არ გეგმავენ.

“რუსთავი 2-ში” მოსალოდნელი სტრუქტურული ცვლილებების შესახებ ინფორმაცია თავდაპირველად ონლაინგამოცემა “ტაბულამ” გაავრცელა. გამოცემამ მოპოვა დირექტორის ხელმოწერილი ბრძანება, რომელშიც ნათქვამია, რომ “კოვიდ-პანდემიის შედეგად გამოწვეული ეკონომიკური სირთულეების, სარეკლამო ბაზრის მოცულობის შემცირებისა და სატელევიზიო არხის რეიტინგის კლების გათვალისწინებით მნიშვნელოვანია არხზე გაუმჯობესდეს სტრუქტურული ერთეულების ფუნქციონირება და კომპანიაში დასაქმებული ადამიანური რესურსის ოპტიმიზაცია”.

მაუწყებლის გენერალური დირექტორი პაატა სალია “მედიაჩეკერთან” ამბობს, რომ რეორგანიზაციის მთავარი მიზანი საეთერო ბადის განახლება და არხის სტრუქტურულად დახვეწაა.

“ცალსახად მინდა გითხრათ, რომ ეს არ გულისხმობს იმას, რომ მაუწყებლობას რაიმე საფრთხე ემუქრება, პირიქით - ვფიქრობთ, გავზარდოთ ეთერში არსებული პროდუქტების რაოდენობა და უფრო მეტად ორგანიზებული იყოს სტრუქტურა, ეს არის ამოცანა. ყველა ადამიანს ჰქონდეს გაწერილი თავისი პოზიციის შესაბამისი ვალდებულებები, უფლებამოვალეობები და ა.შ. რომ მოვიდეს შესაბამისობაში მათი სამსახურეობრივი უფლებამოვალეობები, აღრიცხვის წესი, სამუშაო საათები და ა.შ. ჩვენი სტრუქტურა საჭიროებს დახვეწას”.

მისივე თქმით, შარშანდელი წელი ძალიან დატვირთული იყო და, ძირითადად, მობილიზებულნი იყვნენ, რომ სატელევიზიო ბადე შეევსოთ და ეთერში პოლიტიკური ტოქშოუ დაემატებინათ: “აქამდე ვერ მოვიცალეთ ამისთვის და ახლა ვფიქრობთ, რომ არის შესაბამისი დრო და, ალბათ, ერთ თვეში ამ ყველაფერს დავალაგებთ. გამოვყავით შიდა ჯგუფი, რომელიც მუშაობს იმაზე, რომ მოვახდინოთ სწორად დაგეგმარება.”

ჩვენს კითხვაზე, რეორგანიზაცია შეეხებათ თუ არა მაუწყებლის თანამშრომლებს და იგეგმება თუ არა გუნდის შემცირება ან პირიქით - გაზრდა, პაატა სალია გვპასუხობს, რომ არ გამორიცხავს, გარკვეული ცვლილებები მოხდეს სტაფის შემადგენლობაში, თუმცა, ეს არ იქნება რაიმე განსაკუთრებული:

“მასობრივი გათავისუფლება არ იგეგმება, საუბარი იყო თანამშრომლების გარკვეულწილად დამატებაზეც, ოღონდ ვნახოთ, ჯერჯერობით საბოლოო გადაწყვეტილება არ არის მიღებული. არ არის განზრახვა, რომ ვინმე სამსახურიდან გავუშვათ”.

მაუწყებლის დირექტორი ამბობს, რომ რეორგანიზაცია სამაუწყებლო ბადეში ცვლილებებსაც მოიაზრებს:

“ბადეში ცვლილებები ისედაც იგეგმება იქიდან გამომდინარე, რომ დეკემბრის ბოლოს კომედი ჯგუფმა დაგვტოვა და გადავიდა სხვა არხზე. შესაბამისად, ვფიქრობთ, ამ ჟანრის გადაცემები შეიძლება დავამატოთ, გასართობი გადაცემები. ამ ეტაპზე ჩვენი ბადე საჭიროებს გადახალისებას, გამრავალფეროვნებას და სწორედ ამაზე ვმუშაობთ. ვფიქრობ, რომ უახლოეს მომავალში დავაანონსებთ ახალ გადაცემებს და გაიგებს ამის შესახებ მაყურებელი, თუ რითი შეივსება ჩვენი სამაუწყებლო ბადე. შეიძლება ერთი-ორი თვე დასჭირდეს ამ ყველაფერს. უკვე ვმუშაობთ გარკვეულ პროექტებზე”.

ორგანიზაციული ცვლილებების ბრძანებაში წერია, რომ მიზეზი პანდემიის შედეგად გამოწვეული ეკონომიკური სირთულეები და სატელევიზიო არხის რეიტინგის კლებაა. ჩვენს კითხვაზე, რას უკავშირებს რეიტინგების კლებას და რას გეგმავენ ფინანსური რესურსის გასაუმჯობესებლად, სალია გვპასუხობს:

“მას შემდეგ, რაც არხი ორად გაიყო, რეიტინგიც, ფაქტობრივად, ორად გაიყო. დღეს რომ შეხედოთ რეიტინგებს, “იმედი” დარჩა პირველ ადგილზე და, შესაბამისად, მეორე ადგილზე არის კონკურენცია ჩვენსა და “მთავარს” შორის. ფაქტობრივად, ორად გაიყო არხი და მივიღეთ ორად გაყოფილი რეიტინგი, რაც თავისთავად ამცირებს სარეკლამო შემოსავალს. ისედაც შემცირდა შემოსავალი კოვიდპანდემიიდან გამომდინარე და, შესაბამისად, შემცირდა ის ფინანსური რესურსიც, რომლის მოზიდვაც შეგვიძლია კომპანიაში. აქედან გამომდინარე, ვგეგმავთ ისეთი გადაცემების შემუშავებას და ისე დალაგებას სტრუქტურის, რომ ნაკლები დანახარჯით მეტი ეფექტი მივიღოთ.”

კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის მიერ მოწვდილი ინფორმაციის მიხედვით, ბოლო წლებში სატელევიზიო სარეკლამო ბაზარი შემცირდა. 2020 წლის იანვრიდან სექტემბრის ჩათვლით პერიოდში ტელევიზიებმა ჯამში 42,204,809 ლარის სარეკლამო შემოსავალი მიიღეს. ამ პერიოდში ყველაზე მეტად, 9.4 მილიონი ლარით შემცირდა “რუსთავი 2”-ის სარეკლამო შემოსავალი და 7,689,254 ლარი შეადგინა.

"რუსთავი 2-ში" ცვლილებები მას შემდეგ დაიწყო, რაც 18 ივნისს სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილება გახდა ცნობილი, რომლის მიხედვითაც ტელეკომპანიასთან დაკავშირებით წარმართულ სასამართლო პროცესში არც ერთი სადავო უფლების დარღვევა არ დადგინდა. უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილებით, არხის მფლობელად ქიბარ ხალვაში დარეგისტრირდა, რომელმაც თანამდებობიდან გადააყენა გენერალური დირექტორი ნიკა გვარამია და მისი ადგილი პაატა სალიამ დაიაკავა. რის შემდეგაც ტელევიზია, პროტესტის ნიშნად, ტელევიზიის თანამშრომლების დიდმა ნაწილმა დატოვა.
კატეგორია: ეთიკა

28 თებერვალს ქუთაისში ნამახვანჰესის წინააღმდეგ ხალხმრავალი საპროტესტო აქცია გაიმართა. ეს იყო ბოლო წლებში ერთ-ერთი იშვიათი, თვითორგანიზებული სოლიდარობის შემთხვევა, პროტესტი, რომელიც რიონის ხეობის გადასარჩენად, რამდენიმე თვის წინ, სულ რამდენიმე ადამიანმა დაიწყო. “მედიაჩეკერი” დააკვირდა, რამდენად ჩანდა პროტესტის ეს მასშტაბურობა და მნიშვნელობა 28 თებერვლის დღის საინფორმაციო გამოშვებებში და, ასევე, რა იყო მაუწყებლების მთავარი ფოკუსი - რამდენად გაშუქდა მშვიდობიანი მანიფესტაცია პოლიტიკური პროცესებისგან დისტანცირებულად.

ხალხმრავალი საპროტესტო აქცია ქუთაისის ცენტრალურ მოედანზე დაახლოებით 13:00 საათზე დაიწყო და საათნახევარი გაგრძელდა. საპროტესტო აქცია ყველა ცენტრალური მაუწყებლის ფოკუსში მოხვდა, თუმცა, სხვადასხვა პრიორიტეტითა და აქცენტით.

მაუწყებლების ნაწილი რიონის ხეობის დამცველების პროტესტის გაშუქებისას მხოლოდ კადრსინქრონებით შემოიფარგლა (დაახლოებით 1,45 წთ დათმობილი დროით), ნაწილმა ეს თემა გამოშვების ბოლოსთვის შემოიტოვა, ნაწილმა ვერ გაუძლო ცდუნებას, ამ პროტესტისთვისაც პოლიტიკური ელფერი მიეცა, ნაწილისთვის კი ეს თემა საერთოდ არ აღმოჩნდა პრიორიტეტული.

უფრო კონკრეტულად, ქუთაისში გამართული ხალხმრავალი აქცია ყველაზე ნაკლებად საინტერესო აღმოჩნდა “რუსთავი 2-სთვის”, “აჭარის ტელევიზიისა” და POSTV-სთვის. ამ უკანასკნელისთვის განსაკუთრებულად, ვინაიდან, ამბავი მხოლოდ დღის ბოლოს, 58-წამიანი კადრსინქრონით გაშუქდა.

ტელეკომპანიებმა “იმედმა” და “მთავარმა არხმა” ცდუნებას, ჰესების თემაც მიხეილ სააკაშვილისთვის დაეკავშირებინათ, ვერ გაუძლეს. თუმცა, რესპონდენტი სრულიად განსხვავებული აქცენტებით წარმოაჩინეს - “მთავარმა არხმა” როგორც “გარემოს მთავარი დამცველი”, “იმედმა” კი როგორც ჰესების მთავარი მხარდამჭერი.

მთავარ ცდუნებას კი, ეს პროტესტიც პოლიტიკურ ჭრილში წარმოჩენილიყო, თითქმის ვერავინ გაუძლო და ამას აქციაზე ჩაწერილ რესპონდენტებზე დაკვირვებაც ცხადყოფს.

ნამახვანჰესის მოწინააღმდეგეთა ხალხმრავალი აქცია პირველი თემა იყო დღის ერთ რომელიმე საინფორმაციო გამოშვებაში მაინც საზოგადოებრივი მაუწყებლისთვის, “მთავარი არხისთვის”, “ფორმულასთვის”, “ტვ პირველისთვის” და “აჭარის ტელევიზიისთვის”. “რუსთავი 2-მა” ამბავი დღის მხოლოდ ერთ საინფორმაციო გამოშვებაში გააშუქა, მე-14 ამბად, POSTV-სთვისაც ეს ამბავი დღის მხოლოდ ერთ საინფორმაციოში მოხვდა, გამოშვების ბოლოს, 58-წამიან კადრ-სინქრონად.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველმა არხმა ქუთაისში მიმდინარე აქციის გაშუქებით 15:00 საათიანი საინფორმაციო გამოშვება დაიწყო. პირდაპირ ეთერში ადგილიდან ჟურნალისტი ჩაერთო და მაყურებელს აქციის ორგანიზატორის, მონაწილეების, ადგილობრივებისა და არასამთავრობო ორგანიზაციის წარმომადგენლის კომენტარები შესთავაზა. არხზე ამბის გაშუქებას ჯამში 3.40 წუთი დაეთმო.

15:00 საათიანი გამოშვების პირველი ამბავი იყო აქცია “მთავარი არხისთვისაც”. ამ არხზე რესპონდენტებში მრავლად იყვნენ პოლიტიკოსებიც. მაუწყებელს პირდაპირ ეთერში ქუთაისიდან კორესპონდენტი ჩაერთო და პირველი 10 წუთის განმავლობაში მაყურებელმა ისმენდა აქციის ერთი ორგანიზატორის, 5 მონაწილის, 2 არასამთავრობო ორგანიზაციის და 5 ოპოზიციური პარტიის წარმომადგენლის კომენტარებს. “მთავარმა არხმა” ამბის გაშუქებას ჯამში 19 წუთი დაეთმო.

ამის შემდეგ გამოშვება იგივე თემით გაგრძელდა და პირდაპირ ეთერში საქართველოს მესამე პრეზიდენტი მიხეილ სააკაშვილი ჩაერთო. ჟურნალისტმა სააკაშვილს შეაფასებინა ჰესის აშენების რისკები, რა საფრთხე ემუქრება ხეობას, შემდეგ კი, მისი პოზიციის და პროტესტის საწინააღმდეგოდ, შეახსენა, რომ გიგანტურ ჰესებსზე ნებართვები, ძირითადად, მისი ხელისუფლების დროს გაიცემოდა. რაზეც სააკაშვილმა უპასუხა, რომ მაშინ სხვა დრო იყო და მაყურებელს შეახსენა, რომ ენერგოდამოუკიდებლობა სწორედ მისი ხელისუფლების პირობებში მოიპოვეს.

ჰესების თემა საქართველოს მესამე პრეზიდენტის, მიხეილ სააკაშვილის გვერდის ავლით ვერც “იმედმა” გააშუქა. 14:00 საათიან „ქრონიკაში“ ნამახვანჰესის თემა გამოშვების მე-18 წუთზე, კადრსინქრონად გავიდა და დაახლოებით წუთ-ნახევარი დაეთმო. მაყურებელმა აქციის ორგანიზატორისა და არასამთავრობო ორგანიზაციის წარმომადგენლის კომენტარები მოისმინა. უფრო მეტი ყურადღება ამ თემას “იმედმა” მომდევნო, 17:00 საათიან გამოშვებაში დაუთმო, საერთო ჯამში 7 წუთზე მეტი. ამ გამოშვებაში ნამახვანის საწინააღმდეგო პროტესტი პირველ თემად გავიდა. დასაწყისში მაყურებელმა კვლავ აქციის ორგანიზატორისა და არასამთავრობო სექტორის წარმომადგენელთა კომენტარები მოისმინა, მეორე ნაწილში კი ყურადღება დაეთმო მიხეილ სააკაშვილის ურთიერთსაწინააღმდეგო განცხადებებს ჰესებთან დაკავშირებით.

„ქრონიკამ“ მაყურებელს ჯერ ექსპრეზიდენტის ნამახვანჰესის მოწინააღმდეგეების მხარდამჭერი განცხადება შესთავაზა, შემდეგ კი არქივიდან ამოღებული განცხადებები, რომლებშიც სააკაშვილი ჰესების მნიშვნელობაზე საუბრობს. საერთო ჯამში იმედმა მიხეილ სააკაშვილის განცხადებებს ჰესებთან დაკავშირებით დაახლოებით 4 წუთამდე დაუთმო. თემის გაშუქებისას „ქრონიკაში“ გავიდა ექსპერტის მოსაზრებაც იმის შესახებ, თუ „როგორი უნდა იყოს სახელმწიფო პოლიტიკა ჰესების მშენებლობასთან დაკავშირებით მაშინ, როცა ელექტროენერგიაზე მოთხოვნა ქვეყანაში ყოველწლიურად მატულობს და მაშინ, როცა ქვეყანა ენერგოდამოუკიდებლობისთვის იბრძვის“. „ქრონიკის“ შეკითხვებს საქართველოს ენერგეტიკის განვითარების ფონდის დირექტორის გიორგი ჩიქოვანი პასუხობდა და ქვეყნის განვითარებისთვის ჰესების მშენებლობის აუცილებლობაზე საუბრობდა.

ტელეკომპანია „ფორმულამ“ ნამახვანჰესის საკითხით 14:00 საათიანი საიფორმაციო გამოშვება დაიწყო. საკითხს 4 წუთზე მეტი დაეთმო. თემის გაშუქებისას „ფორმულამ“ მაყურებელს ქუთაისიდან ჟურნალისტის ჩართვა შესთავაზა. ეთერში გავიდა აქციის მონაწილეების, “ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” და „თავისუფალი საქართველოს“ წარმომადგენლის სინქრონები. „ფორმულას“ 17:00 საათიან გამოშვებაში კი ჰესები მე-8 წუთზე მეორე თემად გავიდა და მის გაშუქებას დაახლოებით 2 წუთი დაეთმო. მაყურებელს „ფორმულამ“ აქციის მონაწილეებისა და კვლავ “ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” წევრის კომენტარები შესთავაზა.

„ტვ პირველის” ეთერში 13:00 საათიან საინფორმაციო გამოშვებაში ჰესებთან დაკავშირებით გამართული აქცია მე-9 თემად 22-ე წუთზე გაშუქდა და 3 წუთი დაეთმო. ეთერში ჟურნალისტი ქუთაისიდან ერთვებოდა, ასევე გავიდა აქციის მონაწილეებისა და ენმ-ის წევრის კომენტარები. 15:00 საათიან გამოშვებაში საპროტესტო აქცია პირველ თემად გაშუქდა და მას 4 წუთამდე საეთერო დრო დაეთმო. ადგილიდან ერთვებოდა კორესპონდენტი, საინფორმაციო გამოშვებაში გავიდა აქციის მონაწილეების, პარტია “თავისუფალი საქართველოს” და „ლეიბორისტული პარტიის” წარმომადგენლის კომენტარები. 17:00 საათიან საინფორმაციო გამოშვებაში კი აქცია მე-12 წუთიდან გაშუქდა და 2.30 წუთი დაეთმო. თემის გაშუქებისას „ტვ პირველის“ მაყურებელმა აქციის 4 მონაწილის, ასევე “თავისუფალი საქართველოს” და „ლეიბორისტული პარტიის” წარმომადგენლის კომენტარები კიდევ ერთხელ მოისმინა. საინფორმაციო გამოშებებს შორის ქუთაისში მიმდინარე მოვლენები პირდაპირ ეთერში გადაიცემოდა “ანა ახალაიას დღის ამბებში”.

ამბავი მხოლოდ კადრსინქრონად გაშუქდა "აჭარის ტელევიზიაში", "რუსთავი 2-სა" სა "POSTV-ზე".

საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიამ აქციით 15:00 საათიანი გამოშვება დაიწყო. ამბავს მხოლოდ 1.45 წუთი დაეთმო და მაყურებელმა მხოლოდ აქციის ორგანიზატორის მიერ აქციაზე გაკეთებული საჯარო განცხადება მოისმინა .

"რუსთავი 2-მა" ჰესის საწინააღმდეგო აქცია 15:00 საათიანი საინფორმაციო გამოშვების დასკვნით ნაწილში მეთოთხმეტე ამბად, 1.40 წუთიან კადრსინქრონად გააშუქა. მაყურებელმა მოისმინა მხოლოდ აქციის ორგანიზატორის და აქციის ორი მონაწილის კომენტარები.

ტელეკომპანია "POSTV-მ" ჰესის საწინააღმდეგო აქცია 14:00 საათიან გამოშვებაში საერთოდ არ გააშუქა, 16:00 საათიანში კი გამოშვების დასასრულს, მერვე ამბად, კადრსინქრონად გააშუქა და 1 წუთამდე (58 წამი) დრო დაუთმო. მაყურებელმა მხოლოდ აქციის მონაწილის და ორგანიზატორის კომენტარები მოისმინა.

 


მთავარი ფოტო: ონლაინგამოცემა "პუბლიკა"

კატეგორია: საქართველო
"სახელმწიფო პროპაგანდის მანქანა კრიტიკულ მედიას პოლიტიკურ ოპონენტებად ნათლავს და მათ მიმართ შეუწყნარებლობას უწყობს ხელს", - დღეს, 27 თებერვალს, ტელეკომპანია “ფორმულას” პირდაპირ ეთერში მედიისა და სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლებმა ტელეწამყვან ვახო სანაიას სოლიდარობა გამოუცხადეს და  ხელი მოაწერეს მანიფესტს, რომლითაც ხელისუფლებას მოუწოდეს შეწყვიტოს პოლიტიკურად მოტივირებული საქმეები ჟურნალისტების წინააღმდეგ და უზრინველყოს ჟურნალისტების უსაფრთხო გარემოში მუშაობა.

მანიფესტში ნათქვამია, რომ სახელმწიფო არ უზრუნველყოფს ჟურნალისტების უსაფრთხოებას და მმართველი პარტიის მაღალჩინოსნები სიძულვილის ენით, აგრესიით და ბოიკოტით პასუხობენ მედიის კრიტიკულ კითხვებს.

“სახელმწიფო პროპაგანდის მანქანა კრიტიკულ მედიას პოლიტიკურ ოპონენტებად ნათლავს და მათ მიმართ შეუწყნარებლობას უწყობს ხელს. პოლიტიკურად პოლარიზებულ საზოგადოებაში მედიისადმი ასეთი დამოკიდებულება ახალისებს მორიგ თავდასხმებს. მიმდინარეობს პოლიტიკურად მოტივირებული სამართალწარმოება მედიის წარმომადგენლების წინააღმდეგ. მაუწყებლობის მარეგულირებელი ორგანო პოლიტიზებულია და ცენზურის დაწესებას ცდილობს”, - ვკითხულობთ მანიფესტის ტექსტში.

მედიისა და სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლებმა გადაწყვეტილების მიმღებ უმაღლესი რანგის პირებს, საქართველოს პრემიერ-მინისტრს, პარლამენტის წევრებსა და პარტია „ქართული ოცნების“ თავმჯდომარეს, მოუწოდეს:

  • უზრუნველყონ ჟურნალისტებზე თავდასხმების სწრაფი გამოძიება და საზოგადოების ინფორმირება
  • შეწყვიტონ მედიის წარმომადგენლების წინააღმდეგ წამოწყებული პოლიტიკურად მოტივირებული საქმეები
  • შეწყვიტონ აგრესიული რიტორიკა და სიძულვილის წახალისება მედიის წარმომადგენლების მიმართ
  • შეწყვიტონ კრიტიკული მედიის ბოიკოტი და აღადგინონ მედიასთან საქმიანი ურთიერთობის რეჟიმი
  • შეწყვიტონ კომუნიკაციების მარეგულირებელი კომისიის გამოყენება პოლიტიკური მიზნით

ვახო სანაიას მხარდამჭერ აქციას ქუთაისში და ბათუმში რეგიონული მედიასაშუალებების წარმომადგენლებიც შეუერთდნენ და მანიფესტს ხელი მოაწერეს. მედიისა და სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლების აქცია და მანიფესტზე ხელმოწერა ტელეკომპანია “ფორმულას”, “TV პირველის”, “მთავარისა” და “კავკასიას” პირდაპირ ეთერში გადაიცემოდა.

შეგახსენებთ, 25 თებერვალს ტელეკომპანია “ფორმულას” ტელეწამყვან ვახო სანაიას თბილისში, წყნეთის ქუჩაზე თავს დაესხნენ. ჟურნალისტი მომხდარს პროფესიულ საქმიანობას უკავშირებს და ამბობს, რომ თავდამსხმელებს აგრესია მის, როგორც მედიის წარმომადგენლის, მიმართ ჰქონდათ.
კატეგორია: საქართველო
ტელეკომპანია "ფორმულას" ტელეწამყვან ვახო სანაიაზე თავდასხმაზე ბრალდებულებს, აღმკვეთი ღონიძიების სახით, წინასწარი პატიმრობა შეეფარდათ. თბილისის საქალაქო სასამართლომ აღნიშნული გადაწყვეტილება დღეს, 26 თებერვალს გამოაცხადა.

ბრალდებულები ბრალდებას არ აღიარებენ. დაცვის მხარე ბრალდებულებისთვის 2 000 ლარიანი გირაოს შეფარდებას, ხოლო პროკურატურა აღკვეთის ღონისძიებად პატიმრობის გამოყენებას ითხოვდა. მოსამართლემ ბრალდების მხარის შუამდგომლობა დააკმაყოფილა და სამივე ბრალდებულს ორთვიანი წინასწარი პატიმრობა შეუფარდა.

შეგახსენებთ, 25 თებერვალს ტელეკომპანია “ფორმულას” ტელეწამყვან ვახო სანაიას თბილისში, წყნეთის ქუჩაზე თავს დაესხნენ. ჟურნალისტი მომხდარს პროფესიულ საქმიანობას უკავშირებს და ამბობს, რომ თავდამსხმელებს აგრესია მის, როგორც მედიის წარმომადგენლის, მიმართ ჰქონდათ.

“კრიტიკული მედიის მიმართ მმართველი პარტიის აგრესიული დამოკიდებულების სამწუხარო შედეგი”, “ხელისუფლების აგრესიული და სიძულვილით სავსე რიტორიკის გამოძახილი”, “პოლიტიკური გარემოს პოლარიზების, ოპონენტების და კრიტიკული მედიაორგანიზაციების და ჟურნალისტების მიმართ აგრესიული საჯარო რიტორიკის შედეგი” - ასე აფასებენ საერთაშორისო და ადგილობრივი არასამთავრობო ორგანიზაციები “ფორმულას” ტელეწამყვან ვახო სანაიაზე თავდასხმის ფაქტს.
კატეგორია: ინტერვიუ
რატომ არის საშიში ხელისუფლების აგრესიული რიტორიკა მედიის მისამართით, რა სურვილი იმალება ამ გზავნილების უკან, რატომ არის ეს საშიში არამხოლოდ მედიისთვის, არამედ ქვეყნისთვის, ამ და სხვა საკითხებზე “მედიაჩეკერი” ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის წევრ, მედიაექსპერტ ზვიად ქორიძეს ესაუბრა.

გუშინ, 25 თებერვალს “ფორმულას” ტელეწამყვან ვახო სანაიას თავს დაესხნენ. არასამთავრობო სექტორმა ჟურნალისტზე თავდასხმა ხელისუფლების აგრესიული საჯარო რიტორიკის შედეგად შეაფასა. როგორ ფიქრობთ, ხომ არ არის ეს უფრო ფართო მასშტაბის მოვლენა, ვიდრე ერთ კონკრეტულ ჟურნალისტზე თავდასხმა?

ხელისუფლებამ გადაამეტა ძალაუფლებას. ხელისუფლების აგრესიული რიტორიკით წახალისებული ადამიანები დადიან ქუჩაში. ადამიანებმა, რომლებიც ან ხელისუფლების კონკრეტული დაჯგუფებების წევრები არიან ანდა ხელისუფლების აგრესიული რიტორიკით წახალისებულნი, დაინახეს ადამიანი, რომელიც დაკავშირებულია მთავრობისთვის მიუღებელ მედიასთან, იმ ტელევიზიასთან, რომელსაც მუდმივად ლანძღავს და ბოიკოტს უცხადებს ხელისუფლება, და ფიზიკურად გაუსწორდნენ. ვახო სანაია თავისი გადაცემებით “TV პირველში” თუ ტელეკომპანია “ფორმულაში”, ყოველთვის გამოირჩეოდა, კრიტიკული კითხვებით, არ ჩქმალავდა თემებს, სვამდა კითხვებს, რომლებიც საზოგადოებაში ისმის.

ის კონკრეტულ ადამიანები, რომლებსაც, ალბათ, არ უნდოდათ ყოფილიყვნენ კრიმინალები, სწორედ აგრესიულმა ტონალობამ აქცია კრიმინალად. მათ გადაწყვიტეს ჩაიდინონ დანაშაული და სცემონ ჟურნალისტი, მხოლოდ და მხოლოდ იმის გამო, რომ ის არის ჟურნალისტი იმ მედიასაშუალების, რომელიც არ მოსწონს მთავრობას. იმ ადამიანებმა შეასრულეს მთავრობის ნება. ეს ძალიან ცუდი პროცესია არა მხოლოდ მედიაგარემოსთვის, არა მხოლოდ მთავრობისთვის, არამედ ეს არის საზიანო მთელი სახელმწიფოსთვის. მთავრობამ გამოამჟღავნა ძალიან მანკიერი მხარე თავისი საქმიანობის.

ფიქრობთ, რომ კრიტიკული მედიასაშუალებების წარმომადგენლების მიმართ აგრესიული რიტორიკით, ხელისუფლება ამ პროცესებს ახალისებს?

დღეს რას ვისმენთ ჩვენ? ნაცვლად იმისა, რომ ხელისუფლებამ თქვას, რომ ეს დაუშვებელია და უმკაცრესად უნდა დაისაჯონ ადამიანები, გვესმის ასეთი რიტორიკა - კი, ცუდია რაც მოხდა, მაგრამ აბა რა გეგონათ?

არ მოგწონს მედიასაშუალება? არ მოგწონს კრიტიკული კითხვები? გამოთქვი ამაზე საკუთარი აზრი, არ არის საჭირო რომ დახვდე ადამიანს და სცემო ისე, რომ ტვინის შერყევა დამართო მას. სწორედ ეს არის ძალიან ცუდი პრაქტიკა, რომელსაც ახალისებს ხელისუფლება.




საითკენ მივყავართ მსგავს პროცესებს?

ასეთი აგრესული ტონალობა როცა ახასიათებს ხელისუფლებას, განსხვავებული მსოფლმხედველობის ადამიანების, პოლიტიკური ოპონენტების თუ კრიტიკული მედიის მიმართ, ეს ცალსახად აჩვენებს იმას, რომ ასეთი ტიპის ხელისუფლებას უნდა, რომ იყოს ავტორიტარული. ის ხედავს, რომ ასეთ განწყობას, ასეთ აგრესიულ ტონალობას ვიღაც წამოეგება საზოგადოებაში, ვიღაც იმოქმედებს ამ აგრესიის გავლენით, მაგრამ მთლიანობაში საზოგადოებას ამ აგრესიულობისა და ძალმომრეობის გავლენის ქვეშ ფიზიკურად ვერ მოაქცევს, ძალიან გაუჭირდება. იმიტომ, რომ ჩვენი საზოგადოება, მოდი, ასე ვთქვათ, აღარ არის დამყოლი საზოგადოება, რომ ხელისუფლება რასაც ეტყვის უკრიტიკოდ მიიღოს.

საზოგადოებას უფრო მეტი ძალმოსილება გაააჩნია, ვიდრე მხოლოდ ცალკე აღებულ მოქალაქეებს. ეს საზოგადოება ამას რომ იღებდეს, მაშინ ჩვენ დიდი ხანია ვიქნებოდით ისეთი ტიპის საზოგადოება, როგორიც არის სხვა პოსტსაბჭოთა ავტორიტარული ქვეყნების. არ ვართ ასეთი ქვეყანა და ეს არის ჩვენი საზოგადოების მონაპოვარი, რომ ჩვენ გვინდა დემოკრატიული ქვეყანა. ამიტომაც, ეს ამ ხელისუფლებას, უბრალოდ არ გამოსდის. მაგრამ გამოსდის ლოკალური აფეთქებები, გამოსდის ის, რომ, მაგალითად, პოლიტიკურ ოპონენტებს ცხვირ-პირი დაულეწოს საარჩევნო კამპანიის პროცესში, დაიჭიროს ისინი, კრიტიკული მედიასაშუალებების მიმართ ჰქონდეს უხეში დამოკიდებულება, ჰქონდეს ზემოდან ყურების დამოკიდებულება - თითქოს მე შენზე უკეთესი ვარ და როგორ მიბედავ გამაკრიტიკო, და ამით ასეთი განწყობის შექმნით ბოიკოტი გამოუცხადოს მედიას და არ მისცეს საშუალება რომ მათ ინფორმაცია მოიპოვონ დროულად და ხარისხიანად და ა.შ.

თქვენ ძალიან დიდი ხანია აქტიურად აკვირდებით საქართველოში მიმდინარე მოვლენებს, მედიას, რამდენიმე ხელისუფლების პირობებში გიმუშავიათ. კრიტიკული მედია ყველა ხელისფლებისთვის იყო თავსატეხი, მაგრამ, თქვენი დაკვირვებით, ყოველთვის ასეთი აგრესიული იყო სახელისუფლებო რიტორიკა? შეგვიძლია, მაგალითად ვთქვათ, როდის დაიწყო ეს ტენდენცია?

ვერ ვიტყვით მაგას კონკრეტულად, როდის დაიწყო ეს “აფეთქებები” პირველად. სამწუხაროდ, საქართველოში ყველა ხელისუფლებისთვის დამახასიათებელი იყო ეს მოცემულობა, თუმცა ამას ყველა სხვადასხვა ფორმით გამოხატავდა. თუ თქვენ კარგად გაიხსენებთ, სწორედ ასეთი დამოკიდებულების გამო დაკარგა ხალხის ნდობა მიხეილ სააკაშვილმა. იმის გამო, რომ მან საჭიროდ ჩათვალა, ფიზიკურად გასწორებოდა მედიასაშუალებას და ჩაეხშო ხმა, გასწორებოდა ჟურნალისტებს, ეს აღმოჩნდა გადამწყვეტი სწორედ იმ პროცესში, როდესაც მან წააგო. მან წააგო ოპონენტთან, რომელსაც განაცხადი ჰქონდა იმაზე, რომ ქვეყნის განვითარების დემოკრატიულ პროცესს არ შეაჩერებდა. თუმცა, აღმოჩნდა, რომ ყველაზე დიდი ტყუილი თქვა ამით ამ ხელისუფლებამ.

მარაზმია ის, რომ ხელისუფლება აკეთებდეს აქცენტს დემოკრატიულობაზე და პარალელურად ყველა კრიტიკული არხის მესაკუთრე თუ მენეჯერი იყოს სისხლის სამართლებრივი დევნის ქვეშ. ეს არ არის ნორმალური. მაგალითად, ავთანდილ წერეთელმა ან ნიკა გვარამიამ, გიორგი რურუამ რომ დათმოს თავისი წილი ან გავლენა კრიტიკულ მედიასაშუალებებში, იქნება კი ასეთი რადიკალური მათ მიმართ ხელისუფლება?





წინა ხელისუფლება ახსენეთ და თქვით, რომ მედიაზე თავდასხმები ცუდად შემოუბრუნდათ. გამოდის, რომ ეს პროცესები, ერთი მხრივ, მედიაგარემოს აზიანებს და, მეორე მხრივ, თვითონ ხელისუფლებისთვისაც ძალიან საშიში და საზიანოა

რა თქმა უნდა. თუ შენ მიდიხარ ამ მაგისტრალურ ხაზზე, რომ ყველაფერი შეზღუდო, ყველაფერი ჩაკლა, ინფორმაციის თავისუფალი გავრცელების არეალი მოსპო, შენი მთავარი მიზანი თუ ეს არის, მაშინ შენ აკეთებ განაცხადს ავტორიტარიზმზე. აი, ამ დროს უნდა დაფიქრდე, რომ საზოგადოება, მათ შორის შენი ამომრჩეველი, არის კი ამ განწყობის და სურს მას ავტორიტარიზმი? არ ვარ დარწმუნებული, რომ თუნდაც თავად “ქართული ოცნების” ამომრჩეველს უნდა ეს, შეიძლება, ის გაუცნობიერებლად უჭერდეს რაღაცას მხარს, მაგრამ, ვფიქრობ, რომ საზოგადოებას არ სურს მისცეს დიქტატურის მანდატი ხელისუფლებას.

დღეს მხოლოდ დემოკრატიული განვითარების ცალკე აღებული კომპონენტი კი არ არის საფრთხის ქვეშ. დემოკრატიას თუ საფრთხე დაემუქრა საქართველოში, ეს პირდაპირპროპორციულია ჩვენი დამოუკიდებლობი ხარისხთან.

ხელისუფლების რიტორიკა ხომ არ არის იმ ჩანაფიქრის ნაწილი, რომ შეაგუოს საზოგადოება რეგულირების საჭიროებას?

ეს არის ამ ხელისუფლების პოლიტიკური ხაზი. სიტყვის, აზრის, გამოხატვის თავისუფლება პრობლემურია ავტორიტარული მმართველობისთვის. ეს უნდა მოიფიქრო, როგორ შეზღუდო ადამიანის ფუნდამენტური თავისუფლებები, ამიტომ გვეუბნებიან, არ მომწონს ეს გამოხატვის თავისუფლება, არ მომწონს, მაგალითად, როდესაც შენი დამოკიდებულებას ღიად გამოხატავ და თუ მაკრიტიკებ, რა უფლებით მაკრიტიკებ.

კრიტიკული მედია ავტორიტარულ ხელისუფლებას აზიანებს და ამიტომ მისი პასუხი არის, რომ ეს არ შეიძლება, გვეუბნებიან, რომ ეს არის სიძულვილის ენა, ცილისწამება და ამიტომ ეს უნდა დავარეგულირო. მხოლოდ ჟურნალისტებს არ ეხებათ სიტყვის თავისუფლების შეზღუდვა, ეს თავისუფლებები საზოგადოების, ყველა მოქალაქის უფლებაა.

ეს მხოლოდ მედიისთვის არ არის საზიანო. თუ მედია დასუსტდა, თუ მედიას არ ექნება კრიტიკული პათოსი, ამით დასუსტდება საზოგადოება. თუ მედიას ეს ფუნქცია წავართვით და გავხადეთ მხოლოდ რუპორი (გვაქვს, სამწუხაროდ, ასეთი მედიები), რას მივიღებთ? სწორედ უკრიტიკობა არის მაჩვენებელი ავტორიტარიზმის. კრიტიკული სივრცის შემჭიდროება, ჩახშობა, აი, ეს არის დღევანდელი მოცემულობა. ეს არის სახიფათო.

ძალიან საშიშ ტენდენციაზე საუბრობთ. და, როგორ ფიქრობთ, რა არის ამ ვითარებიდან გამოსავალი?

არამარტო ჟურნალისტები, არამარტო პოლიტიკოსები, ნებისმიერი მოქალაქე უნდა იაზრებდეს იმას, თუ რას ნიშნავს ის ფაქტი, რომ შესაძლოა ქვეყანაში აღარ ისმოდეს განსხვავებული აზრი.

ამ პროცესებიდან შედეგი შეიძლება მივიღოთ, რომ ადამიანს აღარ უღირდეს საკუთარი აზრის გამოთქმა. ხელისუფლება გვეუბნება, რომ მინდა გაჩუმდე, ხმა არ უნდა ამოიღო და არ უნდა გაგიჩნდეს იმის სურვილი, რომ გამოთქვა საკუთარი აზრი. დემოკრატიული ღირებულებები ყველა მოქალაქემ უნდა გაიაზროს. გამოხატვის თავისუფლება არ არის პრივილეგია, ყველა მოქალაქეს სჭირდება ეს და ყველამ უნდა იბრძოლოს გამოხატვის თავისუფლებისთვის.
კატეგორია: საქართველო
“კრიტიკული მედიის მიმართ მმართველი პარტიის აგრესიული დამოკიდებულების სამწუხარო შედეგი”, “ხელისუფლების აგრესიული და სიძულვილით სავსე რიტორიკის გამოძახილი”, “პოლიტიკური გარემოს პოლარიზების, ოპონენტების და კრიტიკული მედიაორგანიზაციების და ჟურნალისტების მიმართ აგრესიული საჯარო რიტორიკის შედეგი” - ასე აფასებენ საერთაშორისო და ადგილობრივი არასამთავრობო ორგანიზაციები “ფორმულას” ტელეწამყვან ვახო სანაიაზე თავდასხმის ფაქტს.

“საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველოში” (TI) მიიჩნევენ, რომ ჟურნალისტზე თავდასხმა ხელისუფლების იმ აგრესიული და სიძულვილით სავსე რიტორიკის გამოძახილია, რომელიც მიმართულია კრიტიკული მედიის, ჟურნალისტების თუ განსხვავებული აზრის მქონე ადამიანების მიმართ. შედეგად კი, მსგავსი სახის ძალადობის წახალისება ხდება, რაც საფრთხის ქვეშ აყენებს სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლებას.

“ხელისუფლებას აკისრია ვალდებულება უზრუნველყოს ჟურნალისტების საქმიანობისათვის უსაფრთხო გარემოს შექმნა, რაც პირველ რიგში კრიტიკული აზრის გამოხატვას და თავისუფლად გავრცელებას გულისხმობს. მოვუწოდებთ მმართველი პარტიის წარმომადგენლებს, გაიაზრონ მათი როლი ამ პროცესში, შეწყვიტონ აგრესიული რიტორიკა კრიტიკული მედიის მიმართ, საჯაროდ დაგმონ ჟურნალისტების წინააღმდეგ მიმართული ნებისმიერი ფორმის ძალადობა და უზრუნველყონ მედიის საქმიანობისთვის უსაფრთხო გარემოს შექმნა”, - ვკითხულობთ TI-ის მიერ გავრცელებულ განცხადებაში

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიაში ამბობენ, რომ მედიის მიმართ ხელისუფლების წარმომადგენლების აგრესიული რიტორიკა უარყოფითად აისახება ჟურნალისტთა უსაფრთხოებაზე. “კოალიცია მედია ადვოკატირებისთვის” წევრი ორგანიზაციები კი აცხადებენ, რომ ჟურნალისტ ვახო სანაიასა და მის ოჯახზე თავდასხმა წარმოადგენს კრიტიკული მედიის მიმართ მმართველი პარტიის აგრესიული დამოკიდებულების სამწუხარო შედეგს.

“ჩვენ არაერთხელ გამოვთქვით შეშფოთება „ქართული ოცნების“ წევრების რიტორიკის გამო, რომლითაც საქართველოში იქმნება ტოქსიკური გარემო მედიაორგანიზაციებისა და ჟურნალისტების თავისუფალი მუშაობისათვის. მაღალი პოლიტიკური თანამდებობის პირების მიერ ჟურნალისტების პოლიტიკურ ოპონენტებად გამოცხადება და მათ მიმართ სიძულვილის ენის გამოყენება ახალისებს ისედაც პოლარიზებული საზოგადოების ნაწილს, რომ თავს დაესხან ჟურნალისტებს სიტყვიერად ან ხელი შეუშალონ პროფესიულ საქმიანობაში.”

მედიაკოალიციის მსგავსად, ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრში (EMC) ჟურნალისტებზე თავდასხმის სხვა შემთხვევებზე არაეფექტიანი გამოძიების პრობლემაზე ამახვილებენ ყურადღებას და აღნიშნავენ, რომ მსგავსი ფაქტები ახალისებს დაუსჯელობის გარემოს და ქმნის მტრულ საინფორმაციო და სოციალურ კლიმატს.

“ჩვენი აზრით, მსგავსი შემთხვევები პოლიტიკური გარემოს პოლარიზების, ოპონენტების და კრიტიკული მედიაორგანიზაციების და ჟურნალისტების მიმართ აგრესიული საჯარო რიტორიკის შედეგია, რომელიც ძალადობის და დაპირისპირების რისკებს მიკრო-სოციალურ დონეებზეც აჩენს და არაუსაფრთხო და მტრულ გარემოს ქმნის პოლიტიკური, სამოქალაქო და მედია აქტორებისთვის.”

„უფლებები საქართველოშიც“ საგანგაშოდ აფასებენ ბოლო პერიოდში ჟურნალისტებზე განხორციელებული თავდასხმების გახშირებას და მოუწოდებენ შესაბამის უწყებებს, დროულად და ეფექტიანად წარმართონ გამოძიება ამ და მსგავს მიმდინარე საქმეებზე. ორგანიზაცია მზადყოფნას გამოხატავს, სამართლებრივი მხარდაჭერა გაუწიოს დაზარალებულ პირებს.

ცოტა ხნის წინ ვახო სანაიაზე თავდასხმას ტვიტერზე გამოეხმაურა მედიის თემებზე მომუშავე საერთაშორისო ორგანიზაცია “რეპორტიორები საზღვრებს გარეშე” (RSF) და ხელისუფლებას გამჭვირვალე და დამოუკიდბეელი გამოძიებისკენ მოუწოდა.

დღეს, 25 თებერვალს ტელეკომპანია “ფორმულას” ტელეწამყვან ვახო სანაიას თბილისში, წყნეთის ქუჩაზე თავს დაესხნენ. ჟურნალისტი მომხდარს პროფესიულ საქმიანობას უკავშირებს და ამბობს, რომ თავდამსხმელებს აგრესია მის, როგორც მედიის წარმომადგენლის, მიმართ ჰქონდათ.
კატეგორია: საქართველო
განსაკუთრებით საშიში, ხელისუფლების მხრიდან წახალისებული, დაუსჯელობის შედეგი, ოპოზიციური ხმის ჩახშობის მცდელობა - ეს არის მთავარი გზავნილები ოპოზიციური პარტიების მხრიდან ჟურნალისტ ვახო სანაიაზე თავდასხმაზე, მაშინ, როცა მმართველი გუნდის ზოგი წარმომადგენელი ხაზს უსვამს, რომ “არც ჟურნალისტების მხრიდან გვაკლია სიძულვილის ენა”, წარმოუდგენელია ამ თავდასხმაში ხელისუფლების ხელი ერიოს და დარწმუნებულია, რომ ძალადობის ჩამდენი მკაცრად დაისჯება.

ვახო სანაიასა და მისი ოჯახის წევრებზე დღეს, 25 თებერვალს მომხდარ თავდასხმას მყისიერი გამოხმაურება მოჰყვა როგორც ოპოზიციური პარტიების, ასევე მმართველი პარტია “ქართული ოცნების” წევრების მხრიდან. თუმცა, ამ გამოხმაურებების აქცენტები განსხვავებული აღმოჩნდა.

თუ ოპოზიცია ჟურნალისტებზე ძალადობის გახშირებულ ფაქტებს მედიის მისამართით ხელისუფლების ბოლო პერიოდის აგრესიული რიტორიკის გამოძახილად მიიჩნევს, “ქართული ოცნების” წევრები ფიქრობენ, რომ ეს შემთხვევა არაფრით არის კავშირში ხელისუფლებასთან.

“განსაკუთრებით საშიშია, როცა ამგვარი ძალადობა ჟურნალისტის მიმართ ხდება. ხელისუფლების მხრიდან ძალადობის ორგანიზება ან წახალისება, ისედაც პოლარიზებული გარემოს მეტად რადიკალიზებას იწვევს. პასუხისმგებლობის მქონე პოლიტიკური პარტიების ამოცანა ამ პოლარიზების შემცირებაა და არა პირიქით”, - ნათქვამია ოპოზიციური პარტიების ერთობლივ განცხადებაში, რომელასაც 20 ოპოზიციური პარტია და 3 დამოუკიდებელი დეპუტატი აწერს ხელს.

alt“ორი აზრი არ არსებობს იმაზე, რომ ვახო სანაიაზე თავდასხმა პირდაპირი შედეგია იმ მიზანმიმართული სიძულვილისა, რასაც ხელისუფლება და სახელისუფლებო მედია ყოველდღიურად აფრქვევს პოლიტიკური ოპონენტების თუ კრიტიკული მედიის მიმართ”, - წერს დავით ზურაბიშვილი, “ერთიანი ნაციონალური მოძრაობიდან”, რომელიც ფიქრობს, რომ ეს არის პირდაპირი შედეგი იმისაა, რომ ხელისუფლებას საკუთარ სამსახურში ჰყავს ჩაყენებული ეს ე. წ. შპანა, უბნის ხულიგნები და კრიმინლური ბანდები, რეგულარულად იყენებს მათ არჩევნების და არა მარტო არჩევნების დროს, - “ეს არის პირდაპირი შედეგი იმის, რომ ქვეყნის პრემიერ მინისტრი ოპოზიციურ პარტიას, რომელსაც ნახევარ მილიონზე მეტი მხარდამჭერი ჰყავს, საპარლამენტო ტრიბუნიდნ ერის და ქვეყნის მტრებს ეძახის და დეპუტატებად წოდებული უპრინციპო კონფორმისტები მას ტაშს უკრავენ”.

alt“ევროპული საქართველოს” ერთ-ერთ ლიდერს გიგა ბოკერიას, მსგავსი ძალადობა ბიძინა ივანიშვილის პროპაგანდისა და მსგავსი ძალადობის ჩამდენი პირების დაუსჯელობის შედეგად მიაჩნია:

"ის ატმოსფერო, რომელსაც ქმნის ივანიშვილის პროპაგანდა წლების განმავლობაში, განსაკუთრებით, ბოლო პერიოდში, როდესაც [ირაკლი] ღარიბაშვილის მსგავსი ფიგურა გამოდის წინა პლაზე და აქვს ის გზავნილი, რაც აქვს - სიძულვილის, ქვეყნის დაყოფის, დაპირისპირების, ძალადობის და რეპრესიების, ეს ამის პირდაპირი შედეგია. ჩვენ გვაქვს ამ ტიპის ძალადობაზე დაუსჯელობის ისტორია”.

“ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” წევრი ზაალ უდუმაშვილი ვარაუდობს, რომ ეს შესაძლოა წინასწარ დაგეგმილი პროვოკაცია იყოს და მცდელობა, ჩაახშონ ოპოზიციური ხმა:

alt“როცა ოპოზიციური არხის ჟურნალისტს ასე ესხმიან ქუჩაში თავს, ეს შემთხვევით არ ხდება. ის, რომ ოპოზიციური მედია ივანიშვილის სამიზნეა, დიდი ხანია ვიცით. ვხედავთ რა პროცესები მიმდინარეობს მფლობელების, მენეჯერების მიმართ. ყველანაირი მეთოდით ცდილობს, რომ ჩაახშოს ოპოზიციური ხმა. სწორედ ამ პროცესის გაგრძელებაა ის, რაც მოხდა ვახო სანაიასთან დაკავშირებით. ახლა უკვე პიროვნულად გადავიდნენ ფიზიკურ ანგარიშსწორებაზე".

“ლელო საქართველოსთვის” ერთ-ერთი ლიდერი მამუკა ხაზარაძე “ტვ პირველთან” ამბობს, რომ ეს, ფაქტობრივად, არის გალაშქრება იმ პოზიციაზე, რომელიც იმ ტელევიზიას აქვს, რომელშიც ვახო სანაია მუშაობს.

alt“ეს ფაქტი გამომდინარეობს იქიდან, რომ ქვეყანაში “ქართულმა ოცნებამ” დაამკვიდრა საზოგადოების დაყოფის სტანდარტი. ოცნების სტანდარტია, როგორ გაყოს საზოგადოება და როგორ დააპირისპიროს ისინი და თუ ვინმე რამე კრიტიკულ აზრს გამოთქვამს მათი პოლიტიკის მიმართ, იმ წუთშივე მიაწებონ რაღაც ჯგუფს, შერაცხონ ისინი რადიკალებად და ა.შ”.

alt“ეს არის შედეგი ხელისუფლების მიერ სიძულვილის ენისა და აგრესიის წახალისების, განსხვავებული აზრის მქონე ადამიანების ან ჯგუფების მიმართ”, - ამბობს “სტრატეგია აღმაშენებლის” ლიდერი გიორგი ვაშაძე და შესაბამის უწყებებს მკაცრი რეაგირებისკენ მოუწოდებს, - “რათა ხელისუფლების უყურადღებობისა და წახალისებების შედეგად, ქვეყანაში არ გახშირდეს სხვა მსგავსი დანაშაულებრივი ან ძალადობრივი აქტები!”

alt“გირჩის” ლიდერი იაგო ხვიჩია წერს, რომ ვახო სანაიას და მის ოჯახს, უნდა ჰქონდეთ უფლება ამ საქმისთვის, მათთვის სანდო პროკურორი შეარჩიონ: “და არც ერთ პროკურორს არ უნდა ჰქონდეს დაზარალებულების გარეშე, მოძალადესთან რამეზე გარიგების უფლება, მხოლოდ დაზარალებულის მიერ მიტევება უნდა იყოს გათავისუფლების საფუძველი”.

“არც ჟურნალისტების მხრიდან გვაკლია სიძულვილის ენა”, - ამბობს “ქართული ოცნების” წევრი მაკა ბოჭორიშვილი “ფორმულას” ჟურნალისტის კითხვას - ვახო სანაიაზე თავდასხმა ხომ არ განაპირობა მმართველი გუნდის მხრიდან ჟურნალისტების მიმართ სიძულვილის ენის ხშირად გამოყენებამ:

alt“ნუ დავინახავთ კონკრეტულ ფაქტებს კონტექსტიდან ამოგლეჯილს. ზოგადად, სიძულვილის ენა ამ ქვეყანას არ აკლია. ძალიან სამწუხაროა, რომ ვართ ამ რეჟიმში ვინ უფრო მეტ სიძულვილს გადმოაფრქვევს. არც ჟურნალისტების მხრიდან გვაკლია სიძულვილის ენა. ჩემთვის სასურველია, ასეთ რეჟიმში არ მიმდინარეობდეს ქვეყნის პოლიტიკური ცხოვრება არც ერთი მხრიდან. ვახო სანაიას ფაქტი ნამდვილად არის შემაშფოთებელი და უნდა იყოს გამოძიებული”.

“ქართული ოცნების” სხვა წევრების კომენტარები ერთმანეთის მსგავსია, ყველა ერთხმად გმობს მომხდარ ძალადობას და აქცენტს დროულ გამოძიებაზე აკეთებს.

alt“ამ ინციდენტზე დროული და ეფექტური რეაგირება მკაფიო გზავნილი უნდა იყოს მათთვის, ვინც გამოსავალს ძალადობაში ხედავს”, - ამბობს “ქართული ოცნების” წევრი, პარლამენტის თავმჯდოარე არჩილ თალაკვაძე.



alt"ინფორმაციას არ ვფლობ, მაგრამ ნებისმიერ ძალადობას ვგმობ სასტიკად. ეჭვიც არ მეპარება, რომ სასწრაფოდ მოძებნიან ვინც ეს გააკეთა და ძალიან მკაცრად დაისჯება. წარმოუდგენლად მიმაჩნია, რომ ამაში ხელისუფლებას რაიმე ფორმის ჩარევა ქონდეს. ისეთი გავბრაზდი ახლა, ვერც კი წარმოგიდგენიათ. ნებისმიერი ძალადობა მიუღებელია ჩემთვის, ეჭვიც არ მეპარება, რომ სასწრაფოდ იქნება გამოძიებული", - ამბობს “ქართული ოცნების” წევრი ირმა ზავრადაშვილი ფორმულასთან ინტერვიუში.



alt“ჩვენ კრიტიკას, დიდი ბოდიში და, უარს ვერ ვეტყვით, იმიტომ, რომ ისეთივე მოქალაქეები ვართ ამ ქვეყნის სრულუფლებიანი, როგორიც თქვენ ხართ, მაგრამ თქვენი კრიტიკა ხშირ შემთხვევაში და უმეტეს შემთხვევაში აბსოლუტურად უსაფუძვლოა. დამოკიდებულება, ადამიანურიდან დაწყებული დამთავრებული საქმიან დამოკიდებულებაზე, ვერანიარ კრიტიკას ვერ უძლებს”, - ამბობს “ქართული ოცნების” წევრი გია ვოლსკი.



“ქართული ოცნების” კიდევ ერთი წევრი რატი იონათამიშვილი ვახო სანაიაზე თავდასხმას დეპუტატ ანრი ოხანაშვილზე თავდასხმასთან ამსგავსებს.

alt“სამწუხაროდ, მახსოვს, როცა ანრი ოხანაშვილის მიმართ მოხდა ძალადობრივი პროვოკაცია, ბევრი იცავდა მოძალადეს. არანაირი პოლიტიკური დღის წესრიგი არ ღირს ამად და იმედია, ამ შემთხვევაში მაინც გვექნება ყველას საერთო პოზიცია. სოლიდარობას ვუცხადებ ვახო სანაიას და მადლობა სამართალდამცავებს, რომ მყისიერად მოახდინეს რეაგირება და მოძალადეები დააკავეს შემთხვევის ადგილზე”, - ამბობს იგი.

შეგახსენებთ, დღეს, 25 თებერვალს ტელეკომპანია “ფორმულას” ტელეწამყვან ვახო სანაიას თბილისში, წყნეთის ქუჩაზე თავს დაესხნენ. ჟურნალისტი მომხდარს პროფესიულ საქმიანობას უკავშირებს და ამბობს, რომ თავდამსხმელებს აგრესია მის, როგორც მედიის წარმომადგენლის, მიმართ ჰქონდათ.

საქართველოს სახალხო დამცველი ნინო ლომჯარია ამბობს, რომ ჟურნალისტ ვახო სანაიაზე თავდასხმა უკიდურესად შემაშფოთებელია და ამ ტიპის ქმედებებზე სახელმწიფოს პასუხი მკაცრი უნდა იყოს.

სახელმწიფოს პასუხისმგებლობა და ბოლო პერიოდის საშიში ტენდენცია - საჯარო მოხელეების მხრიდან აგრესიული რიტორიკის გამოყენება მედიის მისამართით, მთავარი აქცენტია სანაიაზე თავდასხმის შესახებ საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერ გავრცელებულ განცხადებაშიც. ქარტიაში ამბობენ, რომ მედიის მიმართ ხელისუფლების წარმომადგენლების აგრესიული რიტორიკა უარყოფითად აისახება ჟურნალისტთა უსაფრთხოებაზე.
კატეგორია: საქართველო

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია მიიჩნევს, რომ მედიის მიმართ ხელისუფლების წარმომადგენლების აგრესიული რიტორიკა უარყოფითად აისახება ჟურნალისტთა უსაფრთხოებაზე. ქარტიის ეს განცხადება ტელეკომპანია ფორმულას წამყვანზე, ჟურნალისტ ვახო სანაიაზე თავდასხმას მოჰყვა. 

"ქარტია მოუწოდებს ხელისუფლების წარმომადგენლებს შეწყვიტონ საუბარი აზრის, სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების შემზღუდავ ნორმებზე, მხარი დაუჭირონ მედიის თავისუფლებას და საკუთარი აგრესიული დამოკიდებულებით არ წაახალისონ მედიის წარმომადგენლებზე თავდასხმა”, - ნათქვამია განცხადებაში, რომელიც ქარტიამ  გაავრცელა. 

შეგახსენებთ,  დღეს, 25 თებერვალს ტელეკომპანია “ფორმულას” ტელეწამყვან ვახო სანაიას თბილისში, წყნეთის ქუჩაზე თავს დაესხნენ. ჟურნალისტი მომხდარს პროფესიულ საქმიანობას უკავშირებს და ამბობს, რომ თავდამსხმელებს აგრესია მის, როგორც მედიის წარმომადგენლის, მიმართ ჰქონდათ.

"პირდაპირ აგრესია ჰქონდაც ჩემ მიმართ, როგორც მედიის წარმომადგნელის მიმართ, ტელევიზიების მიმართ გინება, ჩვენ მიმართ. მათ მიცნეს და ამის შემდეგ დაიწყეს პროვოცირება. დაიწყეს გინება ჩვენ მიმართ, “ტვ პირველის” მიმართ, საერთოდ ტელევიზიების მიმართ ჰქონდათ აგრესია. ვფიქრობ, რომ ეს არის ასახვა იმის, რა პროპაგანდასაც ეწევიან კრიტიკული არხების მიმართ, ერთი-ერთში, ოღონდ უკვე ფიზიკური სახით გადმოვიდა ჩვენზე, ჩვენს ოჯახზე", - ამბობს ვახო სანაია ტელეკომპანია “ფორმულასთან”.

შინაგან საქმეთა სამინისტროს ინფორმაციით, ნასვამ მდგომარეობაში მყოფმა სამმა პირმა, ურთიერთშელაპარაკების ნიადაგზე, ფიზიკურად იძალადეს ტელეკომპანია "ფორმულას" ჟურნალისტსა და მის ნათესავზე. ვახო სანაია ამბობს, რომ დაზიანებები თავის და სხეულის არეში აქვს მიყენებული. ფაქტზე სამი ბრალდებულია დაკავებული. შსს-ს განცხადებით, გამოძიება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 126-ე მუხლის პირველი პრიმა ნაწილის „ბ“ და „გ“ ქვეპუნქტებით მიმდინარეობს, რაც ორი ან მეტი პირის მიმართ ჯგუფურად ჩადენილ ძალადობას გულისხმობს და 2 წლამდე ვადით თავისუფლების აღკვეთას ითვალისწინებს.

კატეგორია: საქართველო
დღეს, 25 თებერვალს, ტელეკომპანია “ფორმულას” ტელეწამყვან ვახო სანაიას თბილისში, წყნეთის ქუჩაზე თავს დაესხნენ. ჟურნალისტი მომხდარს პროფესიულ საქმიანობას უკავშირებს და ამბობს, რომ თავდამსხმელებს აგრესია მის, როგორც მედიის წარმომადგენლის მიმართ ჰქონდათ. 

"პირდაპირ აგრესია ჰქონდათ ჩემ მიმართ, როგორც მედიის წარმომადგნელის მიმართ, ტელევიზიების მიმართ გინება, ჩვენ მიმართ. მათ მიცნეს და ამის შემდეგ დაიწყეს პროვოცირება. დაიწყეს გინება ჩვენ მიმართ, “ტვ პირველის” მიმართ, საერთოდ ტელევიზიების მიმართ ჰქონდათ აგრესია. ვფიქრობ, რომ ეს არის ასახვა იმის, რა პროპაგანდასაც ეწევიან კრიტიკული არხების მიმართ, ერთი-ერთში, ოღონდ უკვე ფიზიკური სახით გადმოვიდა ჩვენზე, ჩვენს ოჯახზე", - ამბობს ვახო სანაია ტელეკომპანია “ფორმულასთან”.

შინაგან საქმეთა სამინისტროს ინფორმაციით, ნასვამ მდგომარეობაში მყოფმა სამმა პირმა, ურთიერთშელაპარაკების ნიადაგზე, ფიზიკურად იძალადა ტელეკომპანია "ფორმულას" ჟურნალისტსა და მის ნათესავზე. დაზარალებულები ექსპერტიზაზე იმყოფებოდნენ. ვახო სანაია ამბობს, რომ დაზიანებები თავისა და სხეულის არეში აქვს.

ფაქტზე სამი ბრალდებულია დაკავებული. შსს-ს განცხადებით, გამოძიება საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 126-ე მუხლის პირველი პრიმა ნაწილის „ბ“ და „გ“ ქვეპუნქტებით მიმდინარეობს, რაც ორი ან მეტი პირის მიმართ ჯგუფურად ჩადენილ ძალადობას გულისხმობს და 2 წლამდე ვადით თავისუფლების აღკვეთას ითვალისწინებს.
კატეგორია: საქართველო
პროსახელისუფლებო ტელეარხი "POSTV“, "ნაციონალური მოძრაობის ამოსაკვეთად", მაუწყებლობის საგანგებო რეჟიმზე გადადის. ამის შესახებ ინფორმაციას მაუწყებლის აღმასრულებელი დირექტორი ლაშა ნაცვლიშვილი ავრცელებს.

“ჟურნალისტი, პირველ რიგში, ამ ქვეყნის მოქალაქეა და აქვს უპირობო ვალდებულება, გააკეთოს მკაფიო არჩევანი კეთილსა და ბოროტს შორის. ნაციონალური სიმსივნე, რომელიც ოცი წელია, ჯიჯგნის ჩვენი სამშობლოს სხეულს, უნდა ამოიკვეთოს, ხოლო მისი მეტასტაზები - განეიტრალდეს, რათა დამშვიდდეს ქვეყანა და ნორმალური, დემოკრატიული განვითარების საშუალება მიეცეს. წილი ნაყარია! „POSTV“ ამ ბრძოლაში წინა ხაზზე იქნება!”, - წერს ნაცვლიშვილი ფეისბუქის პირად გვერდზე.

მმართველი პარტია “ქართული ოცნების” მრჩეველმა საზოგადოებასთან ურთიერთობის საკითხებში - ლაშა ნაცვლიშვილმა, რომელიც ამავდროულად, ტელეკომპანია POSTV-ს ყოფილი თანამფლობელი და აღმასრულებელი დირექტორია, ორი დღის წინ გაავრცელა ინფორმაცია, რომ ისევ POSTV-ს ხელმძღვანელად ბრუნდება. ნაცვლიშვილი წერდა, რომ "ტელევიზია, რომელიც მოხულიგნო ინტერნეტ პლატფორმიდან დაიბადა", მთავარ მიზნად ისახავს "მეტი შეუპოვრობით დაიცვას 2012 წლის ოქტომბრის მონაპოვარი”. 

ამ თემაზე: POSTV-ს ხელმძღვანელად ლაშა ნაცვლიშვილი ბრუნდება
 
"ტელეარხი POSTV პროსახელისუფლებოა და, შეიძლება ითქვას, რომ მმართველი პარტიის პროპაგანდის იარაღია. მის ეთერში ფაქტობრივად არ გადის კრიტიკული რეპორტაჟები ხელისუფლებისა და მმართველი პარტია „ქართული ოცნების“ მისამართით. არხი მუდმივად დადებითად წარმოაჩენს „ქართულ ოცნებას“ და, ასევე, მუდმივად ცდილობს ოპოზიციის დისკრედიტაციას", - ასეა შეფასებული POSTV 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნების მედიამონიტორინგის საბოლოო ანგარიშში.

POSTV 2017 წელს დაფუძნდა და იგი დაფუძნების დღიდან ღიად მუშაობდა ყოფილი ხელისუფლების, კერძოდ, მიხეილ სააკაშვილის წინააღმდეგ, მის ანტიპიარზე. ბოლო პერიოდში კი მისი აქტიური სამიზნეა ოპოზიციურად განწყობილი მედიასაშუალებები: კერძოდ, POSTV-ის გუნდი აქტიურად აკრიტიკებს იმ ტელევიზიებს (ადრე, სამიზნე იყო “რუსთავი 2”, ხოლო სტრასბურგის სასამართლოს გადაწყვეტილების გამო ამ ტელევიზიაში განხორციელებული ცვლილებების შემდეგ, ძირითადი სამიზნეა მთავარი არხი, ფორმულა და ტვ პირველი), რომლებიც აკრიტიკებენ ბიძინა ივანიშვილსა და “ქართულ ოცნებას”.

იგივე მიზნით, 2018 წელს, არჩევნების მეორე ტურის წინ, მაუწყებლობის საგანგებო რეჟიმზე გადავიდა “იმედიც”. “ტელეკომპანია "იმედმა" და მისმა მფლობელებმა საკუთარ თავზე იწვნიეს რას ნიშნავს ხელისუფლებაში "ნაციონალური მოძრაობა". ამიტომ "იმედი" წინასაარჩევნოდ ცვლის საეთერო ბადეს და ჩვენ ვიმუშავებთ იმისთვის, რომ არ დაბრუნდეს რეჟიმი", - აცხადებდა მაუწყებელი.
კატეგორია: ეთიკა
16 თებერვალს საქართველოს პარლამენტმა “ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” თავმჯდომარის, ნიკა მელიას საქმე განიხილა და სადეპუტატო მანდატი შეუჩერა. ამბავი დილიდან ტელეკომპანია “იმედისთვის”, ისევე როგორც სხვა ყველა მედიასაშუალებისთვის, დღის მთავარი თემა იყო. მთელი დღის განმავლობაში “იმედი” იმგვარად აშუქებდა ნიკა მელიას საქმეს, რომ ტოვებდა შთაბეჭდილებას, თითქოს, მთავარი მიზანი ამბის არა ობიექტურად გაშუქება, არამედ პროკურატურისა და “ქართული ოცნების” პოზიციების გამყარება იყო.

“ქრონიკის” დღის ყველა გამოშვებაში ნიკა მელიას დეპუტატობის მანდატის შეწყვეტის საკითხი ერთი და იმავე მესიჯებით, აქცენტებით და რესპონდენტებით შუქდებოდა. მაყურებელი თავდაპირველად პროკურორისა და მმართველი პარტიის რამდენიმე წუთიან ვრცელ მონოლოგებს ისმენდა. შიგადაშიგ ოპოზიციური პარტიების წარმომადგენლების კომენტარებიც გადიოდა ეთერში, თუმცა, ყველა კრიტიკულ შეფასებას კვლავ “ქართული ოცნების” წარმომადგენლების საპასუხო განცხადებები მოსდევდა, რომლებიც ერთი მხრივ აბათილებდა გაჟღერებულ საწინააღმდეგო აზრს და მეორე მხრივ - ამყარებდა პროკურატურის ბრალდებებს “ნაციონალური მოძრაობის” თავმჯდომარის წინააღმდეგ.

მთელი დღის განმავლობაში “იმედის” მაყურებელი ან საერთოდ ვერ იღებდა ინფორმაციას ამბის მთავარი მოქმედი გმირის - ნიკა მელიას პოზიციის შესახებ, ან მხოლოდ პროკურორისა და მმართველი პარტიის პოზიციების გაცნობის შემდეგ ჰქონდა შესაძლებლობა, რომ მელიას განცხადებებიდან კონტექსტიდან ამოგლეჯილი ფრაზები მოესმინა.

უფრო კონკრეტულად, დილის 11:00 და 12:00 საათიან გამოშვებებში “იმედმა” ისე მოამზადა სიუჟეტები, რომ ნიკა მელიას კომენტარები ეთერში არ გასულა (მიუხედავად იმისა, რომ ნიკა მელია დილიდან საჯარო განცხადებებს აკეთებდა, მათ შორის, ახსენებდა "იმედსაც" და, როგორც შემდეგი გამოშვებებიდან ჩანს, “იმედის” კორესპონდენტიც “ნაციონალური მოძრაობის” ოფისში იმყოფებოდა). 14:00, 17:00 და 20:00 საათიან გამოშვებებში კი მაყურებელმა რამდენიმე წამიანი, კონტექსტიდან ამოგლეჯილი ფრაზები მოისმინა. ძირითადად, ნიკა მელიას კომენტარებიდან მაყურებელმა მხოლოდ ის გაიგო, რომ იგი “მუქარის ტონს ინარჩუნებს” ,ამბობს, რომ ვერ დაიჭერენ და რომ იგი “ალეკო ელისაშვილს დაუპირისპირდა და დაემუქრა”.

ამბის გაშუქებისას, გადაცემის წამყვანები, ისევე როგორც ჟურნალისტები, შეფასებითი კომენტარებით და მოსაზრებების გაჟღერებით პოზიციონირებდნენ როგორც მხარე. რეპორტიორები აქცენტს აკეთებდნენ იმაზე, რომ ოპოზიციის წარმომადგენლები ნიკა მელიას “ფიზიკურად დაცვას” აპირებენ და ამტკიცებდნენ, რომ “არ არის გამორიცხული, რომ ამან მათი მხრიდან კანონის დარღვევაც გამოიწვიოს”. გარდა ამისა, ამბის წარდგენისას ჟურნალისტები იყენებდნენ მსგავს ფრაზებს: “მელიას შოუ გრძელდება”, “ურჩი ბრალდებული”, “მელია მუქარის ტონს ინარჩუნებს” და ა.შ.

დღის მთავარ 20:00 საათიან საინფორმაციო გამოშვებაში ამბის გაშუქებას თითქმის ნახევარი საათი დაეთმო და ამ დროის განმავლობაში აქცენტი ბრალდების მხარის პოზიციების დაცვაზე კეთდებოდა, ნიკა მელია კი წარმოჩენილი იყო, როგორც არაკანონმორჩილი და “ურჩი” ბრალდებული. პარალელურად ოპოზიციის პროტესტი შეფასებული იყო, როგორც “სააკაშვილის სცენარი - პროვოკაცია, შეტევა პოლიციაზე და დესტაბილიზაცია”.
კატეგორია: საქართველო
დღეიდან, 15 თებერვლიდან ფორმულა NEWS-ის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებას ელისო ჯარიაშვილი და ვახო სანაია წაიყვანენ. ვახო სანაიამ ამ პოზიციაზე ლევან ლომინაძე ჩაანაცვლა, რომელიც დღეიდან დირექტორის მოადგილის პოსტს შეითავსებს.

“მე ტელეკომპანია “ფორმულაში” საქმიანობას სხვა სტატუსით განვაგრძობ. ელისოსთან ერთად კი მაყურებლების ინფორმირებულობის ტვირთს და პატივს ვახო სანაიას გადავცემ”, - ამ სიტყვებით დაემშვიდობა 12 თებერვალს მაყურებელს ლევან ლომინაძე.

“დღევანდელი დღის შემდეგ მისი ფუნქციები იზრდება და ის, რასაც ჩვენ ვეტყვით მაყურებელს, იმის მიღმა, ლევანი გააკეთებს ძალიან ბევრ საქმეს და ხელს შეუწყობს იმას, რომ ჩვენ ეს მოვახერხოთ კარგად”, - თქვა ვახო სანაიამ.

“ფორმულას” საინფორმაციო სამსახურის უფროსი ნანა ცინცაძე “მედიაჩეკერთან” ამბობს, რომ საინფორმაციო სამსახურის გუნდში, გარდა ტელეწამყვანის ცვლილებებისა, სხვა სიახლეები არ იგეგმება, ლევან ლომინაძე კი “უფრო საპასუხისმგებლო პოზიციაზე გადადის და დირექტორის მოადგილე იქნება ტექნიკურ დარგში”.

“ფორმულა NEWS” ყოველ სამუშაო დღეს, 20:00 საათზე გადის ეთერში. გარდა საინფორმაციო გამოშვებისა, ვახო სანაია მაუწყებელში პოლიტიკური ტოქშოუ “პოლიტმეტრის” წამყვანია ნინო ჟიჟილაშვილთან ერთად. “პოლიტმეტრი” მანამდე “TV პირველში” გადიოდა, თუმცა, 12 ივნისს ვახო სანაიამ და ნინო ჟიჟილაშვილმა მაუწყებელი დატოვეს და ივლისიდან გადაცემა “ფორმულას” ეთერში გადის.
კატეგორია: საქართველო
პირველი სტატიები/რეპორტაჟები კოვიდის შესახებ მოამზადეს, როგორც ამბავი სადღაც, სამყაროს მეორე ნაწილში გაჩენილი ვირუსის შესახებ, რომელიც რასიზმს აღვივებდა. რესპონდენტების მონათხრობი ჰგავდა ფილმის კადრებს, ალბათ ღიმილის მომგვრელსაც და არც კი დაუშვიათ, რომ მალე ეს ყველაფერი მათ გარშემოც დაიწყებოდა… მას მერე ერთი წელი გავიდა... შიშით, შფოთვით, სასოწარკვეთით, ახლობლების მონატრებითა და მოლოდინით - როდის დაწერენ ბოლო ამბავს ვირუსზე, რომელიც დამარცხდა.

"პანდემია ჩემთვის აღმოჩნდა ფობია" - გვეუბნება ნინო თარხნიშვილი, "რადიო თავისუფლების" ჟურნალისტი, რომელიც ვირუსის პირველი შემთხვევის დაფიქსირებიდან დღემდე სისტემატურად წერს კოვიდთან დაკავშირებულ ამბებს.

"ის ქცევები, რაც ჩამომიყალიბდა პანდემიის დასაწყისში - თუნდაც, მაგალითად, ნივთების წმენდა და პროდუქტების დასპირტვა (მიუხედავად იმისა, რომ მას შემდეგ ძალიან ბევრი სტატიაც დავწერე, რომ ზედაპირებიდან ვირუსი არ გადადის ისე, როგორც თავიდან ეგონათ) - ეს ჩვევა, მე რაღაცნაირად ვერ შევიცვალე".

 

ჟურნალისტებისთვის, რომლებიც ჯანდაცვის საკითხებს აშუქებენ, პანდემია ბევრი კუთხით აღმოჩნდა გამოწვევა. გაიზარდა მათი შრომის უსაფრთხოებისა და ფსიქოლოგიური კეთილდღეობის რისკები, დატვირთვა, დამძიმდა ემოციური ფონი.

"გარდა იმისა, რომ უნდა იმუშაო და ახალ რეალობას მოერგო, ყველა ეს სტრესი, ყველა ინფორმაცია, ყველა უბედურება ჟურნალისტებამდე მოდის, მერე შენ ამას ფილტრავ და მკითხველს აწვდი. ჯერ ჩვეულებრივი, რიგითი მკითხველისთვისაც სტრესული და დამღლელია მუდმივად ნეგატიური ინფორმაციის მიღება პანდემიაზე, რომ ამდენი ათასი ადამიანი კვდება, რომ ადამიანები ტანჯვით იღუპებიან და ამ დროს ჟურნალისტებისთვის, რომლებასც ათჯერ მეტი ინფორმაციის და უბედურების მიღება უწევთ, კიდევ უფრო რთულია. რა თქმა უნდა, ეს მოქმედებს ფსიქიკაზე, არ არის ადვილი ამ ინფორმაციის გაფილტვრა და გინდა არ გინდა, ეს გონებაში რჩება", - გვეუბნება თაზო კუპრეიშვილი, ონლაინ გამოცემა “ნეტგაზეთის” რედაქტორი.



მისი შფოთვის დონე იმდენად მაღალი იყო, რომ დასახმარებლად სპეციალისტსაც მიმართა:

"მე პირადად შფოთვებიც მქონდა ღამღამობით ამ ინფორმაციული ნაკადით გამოწვეული, იმიტომ, რომ სულ ცუდზე ვფიქრობდი. გარდა პროფესიული კუთხით, ადამიანურადაც ძალიან დიდი გავლენა მოახდინა ამ ჩაკეტვამ. ერთ ექიმს ველაპარაკე და პირველი რჩევა იყო - მაქსიმალურად მოერიდე ნეგატიურ ინფორმაციას კორონავირუსზე, გათიშე ფეისბუქი, ტელევიზორი და ამით ეშველება შენს შფოთვებსო. ძალიან გამეცინა, შეიძლება რიგითმა მკითხველმა ეს გააკეთოს, ინფორმაციაზე უარი თქვას, მაგრამ როდესაც პროფესიით ჟურნალისტი ხარ, ამას როგორ გინდა თავი აარიდო, არ ვიცი".


alt

დაღლის, შფოთვისა და "გადაწვის" განცდაზე საუბრობს ყველა, ვინც ბოლო ერთი წელია კოვიდის საკითხებს აშუქებს. ჟურნალისტების მძიმე ემოციურ ფონსა და დემოტივირებულობაზე საუბრობენ ქართველი გამომცემლებიც. სპეციალისტის დახმარებაზე კი ძალიან ცოტამ თუ იფიქრა.

"ტრენინგებიც კი გვაქვს გავლილი, როგორ უნდა გავუმკლავდეთ ჩვენი საქმიანობიდან გამოწვეულ სტრესს. ძირითადად, საუბარი იყო იმაზე, რომ უნდა მიმართო სპეციალისტს. თუმცა, სიმართლე რომ გითხრათ, არც კი მომსვლია აზრად. არამარტო ჟურნალისტურ წრეში, ზოგადად, საქართველოში იმის კულტურა არ არის, რომ სტრესის დროს სპეციალისტს მიმართო. ასე რომ, საკუთარ თავს ვეხმარებოდი", - ამბობს ზურა ვარდიაშვილი, ონლაინ გამოცემა "პუბლიკას" რედაქტორი.

"მთავარი არხის" ტელეწამყვანი ეკა კვესიტაძე, რომელიც პანდემიის დაწყებიდან დღემდე სულ ამზადებს გადაცემებს ვირუსზე, ამბობს, რომ მას ადამიანებთან ურთიერთობა დააკლდა: "მიგრძვნია, რომ ზღვარზე ვარ, ცუდად ვარ, გარეთ გასვლა და ადამიანებთან კონტაქტი მინდა… ყველასთვის ძალიან მძიმეა და მერე ეს ფსიქიკაზე როგორ აისახება, ჯერ კიდევ არ ვიცით".

alt


თაზო კუპრეიშვილის მსგავსად, მას სპეციალისტისთვის არ მიუმართავს, ეცადა გამოსავალი სხვა გზით ეპოვა: "ბავშვებთან მეტ დროს ვატარებ, მეტს ვკითხულობ. ვცდილობ, რომ სახლში გატარებული დრო უფრო სასიამოვნო და ეფექტური იყოს. მეხმარება ისიც, რომ ძალიან ვარ ჩაბმული საქმეში, მუდმივად დატვირთული გრაფიკი მაქვს. ჯერჯერობით ვუძლებ. რაღაცნაირად გადავიტანე მუშაობით და კითხვით".



 

ემოციურ სირთულეებს თან სდევს გაათმაგებული შრომა.

"პანდემიის დასაწყისში, შეიძლება ითქვას, რომ 24 საათიან რეჟიმში ვმუშაობდით. გაგვიათმაგდა შრომა, გარდა იმისა, რომ გაგვიათმაგდა სტრესი, რომელიც ჟურნალისტის საქმიანობას ისედაც თან ახლავს. ისედაც დაძაბული ხარ, მუდმივად საქმის კურსში ხარ, ინფორმაციულ გადაღლას გრძნობ და ამას ემატება ვირუსი, რომელზეც, უბრალოდ, არაფერი არ იცი", - ამბობს ზურა ვარდიაშვილი, რომლისთვისაც, ცხადია, მისი კოლეგების მსგავსად, ასევე წარმოუდგენელია დისტანცირდეს ამბებისგან, - “მე ახლა თავში ერთი დიდი კორიანტელი მაქვს პოლიტიკის, ეკონომიკის, კორონავირუსის და კიდევ ათასი ამბის…”



"ჟურნალისტიკისა და ტრავმის დართ ცენტრის" აღმასრულებელი დირექტორის, ბრიუს შაპიროს შეფასებით, პანდემიის გაშუქება ფსიქოლოგიური წნეხია, იმის გამოც, რომ ამბის შინაარსის გარდა, რეპორტიორებს გამოჯანმრთელებულებისა და მათი ოჯახის წევრებისგან ინტერვიუების აღება, მსხვერპლების გადაღება და მძიმე მონაცემების გაცნობა უწევთ.

ნინო თარხნიშვილისთვის განსაკუთრებით სტრესული სწორედ გარდაცვლილი ადამიანების ახლობლების მოსმენა და მათი ისტორიების წერა აღმოჩნდა:

"განსაკუთრებით რთული აღმოჩნდა ჩემთვის მკვდრების თვლა. ჩვენ დავიწყეთ პროექტზე მუშაობა, რომელიც ეხლაც გრძელდება, კოვიდით გარდაცვლილი ადამიანების შესახებ ვწერთ, მოკლედ. გადავწყვიტეთ, რომ ეს ადამიანები არ არიან უბრალოდ რიცხვები, მონაცემები და უბრალოდ სტატისტიკა და ამის მიღმა დგანან ადამიანები, თავიანთი ისტორიებით, ამბებით, გეგმებით, შეუსრულებელი მისიებით, ოცნებებით და ა.შ. ვუკავშირდებოდით მათ ახლობლებს და პირადად მე მიწევდა მათთან კომუნიკაცია. ვამბობ ხოლმე, რომ ჩემი კომპიუტერის ერთი ფოლდერი სავსეა ამ ხმებით, როგორ ტირიან რესპონდენტები, იხსენებენ თავიანთ ახლობლებს, ოჯახის წევრებს… მერე მე აქედან ვუხდი ბოდიშს, რომ კიდევ ერთხელ გავუახლე ეს ძალიან მძიმე ტკივილი, მერე ისინი მიხდიან ბოდიშს, რომ თავი ვერ შევიკავეთ, და მოკლედ, ძალიან რთულია ამ თემაზე მუშაობა…" 



"იმედის კვირის" ჟურნალისტის ელენე ცინცაძისთვის, ასეთი მძიმე და ემოციური ბოქსირებულ პალატაში შესვლა აღმოჩნდა:

"მაშინ ჯერ კიდევ არ ვიცოდით ქცევის წესები. შევედით და რაც იქ ვნახეთ და გადავიღეთ, მართლა იყო რაღაც უცხო და შემაშფოთებელი ჩვენთვის და ძალიან დავისტრესეთ. ეს იყო პირველი სიუჟეტი, რაც კოვიდზე გავაკეთე... პანიკური შიში მქონდა ნებისმიერი გადაღების შემდეგ. მიუხედავად იმისა, რომ ყველა წესებს ვიცავდი, მაინც მქონდა შიში, რომ ვირუსი დამემართებოდა".

 
და მთავარი, რაც ამ შფოთვებისა და სასოწარკვეთის ფონზე ჟურნალისტებმა უნდა შეძლონ, აუდიტორიისთის ინფორმაციის ამ განცდების გარეშე მიწოდებაა. ეს კიდევ ერთი, დამატებითი სტრესორია. ახლა ყველა მხოლოდ იმ დღეს ელოდება, როდესაც დაწერენ ბოლო ამბავს ვირუსზე, რომელიც დამარცხდა.

კატეგორია: საქართველო
საჯარო უწყებების მიერ ინფორმაციის გაცემა რომ ხშირად ჭიანურდება და კანონით დადგენილ ვადებს ცდება, ეს ახალი არ არის და მედიისთვის ჩვეულ ამბად იქცა. თუმცა, ბოლო ერთი წლის განმავლობაში, კორონავირუსის პანდემიის დაწყებიდან დღემდე, ჟურნალისტებისთვის საჯარო ინფორმაციის მოპოვება კიდევ უფრო რთულ გამოწვევად იქცა.

მედიასაშუალებების წარმომადგენლების თქმით, ხშირად მიწოდებული მონაცემები არასრულია ან საერთოდ არ პასუხობს მათ კითხვებს, ზოგჯერ კი, თვეობით ლოდინის მიუხედავად, საერთოდ ვერ იღებენ გამოთხოვილ ინფორმაციას. ჟურნალისტები ამბობენ, რომ ხელი ეშლებათ სრულყოფილი მასალების მომზადებაში და საჯარო უწყებების მხრიდან ასეთი დამოკიდებულება აფერხებს და ამძიმებს მათ სამუშაო პროცესს.


რას ითხოვენ მედიები და რას პასუხობენ საჯარო უწყებებიდან

“ეს არის საზოგადოებრივად მნიშვნელოვანი ინფორმაციები, ეს არ არის მხოლოდ მედიისთვის მუშაობაში ხელშეშლა და მხოლოდ კანონის უზრუნველყოფა, ეს არის ძალიან მნიშვნელოვანი საჭიროებების უგულვებელყოფა”, - ამბობს ეთერ თურაძე, ონლაინ გამოცემა “ბათუმელების” რედაქტორი, და ბოლო შემთხვევას იხსენებს, როდესაც არაერთი მცდელობის მიუხედავად, მათთვის მნიშვნელოვანი ინფორმაცია მაინც ვერ მიიღეს.

“ბათუმელები” ჯანდაცვის სამინისტროს “სამედიცინო და ფარმაცევტული საქმიანობის რეგულირების სააგენტოდან” ითხოვდა ინფორმაციას სახელმწოფო პროგრამით განსაზღვრული მედიკამენტების შესახებ, რომლებიც ამჟამად დეფიციტშია და პაციენტები ვერც პროგრამით იღებენ და ვერც ყიდულობენ.


alt
ეთერ თურაძე. ფოტო: © თამარ ჭანიძე
“ჩვენ მოგვმართა ადამიანმა, რომლის ოჯახის წევრსაც აქვს პარკინსონის დაავადება და რეგულარულად სჭირდება მედიკამენტი, თუ ამ მედიკამენტს ვერ მიიღებს, დაიღუპება. სხვებიც გამოგვეხმაურნენ მსგავსი პრობლემით. ამიტომ გადავწყვიტეთ მიგვემართა ჯანდაცვის სამინისტროსთვის. ეს ადამიანები წამალს ვერც ყიდულობენ და ვერც პროგრამულად იღებენ. ამ ფონზე, ვეკითხებით სამინისტროს, რატომ, რა მიზეზით არ არის ეს წამლები და როდის შემოვა ეს მედიკამენტები.

სანამ საჯაროდ არ დავუწერეთ ფეისბუქზე, რომ იქნებ გამოგვიგზავნოთ პასუხი, იქამდე არ გვიპასუხეს. ბოლოს, გამოგვიგზავნეს სრულიად გაუგებარი წერილი, ინფორმაცია, რომელიც ჩვენს კითხვებზე პასუხს არ შეიცავს. ეს არის უპასუხისმგებლობა, ჩემი აზრით”, - ამბობს ეთერ თურაძე.

altჯანდაცვის სამინისტროდან გამოთხოვილ ინფორმაციას მესამე თვეა უშედეგოდ ელოდება “რადიო თავისუფლების” ჟურნალისტი ნინო თარხნიშვილი. ამბობს, რომ ბოლო პერიოდში, ძირითადად, კორონავირუსის თემაზე უწევს მუშაობა და ჯანდაცვის სამინისტროსთან და დაავადებათა კონტროლის ცენტრთან ხშირად აწყდება მსგავს პრობლემას:

“ჯანდაცვის სამინისტროდან ვითხოვდი ინფორმაციას, წერილი მივიწერე, გავიდა ყველანაირი ვადა, 10 დღე, ერთი თვე და სამი თვეც გავიდა იმის შემდეგ და დღემდე არ მიგვიღია პასუხი. გვაინტერესებდა, რა უჯდება სახელმწიფოს ერთი პაციენტის მკურნალობა და ჩაშლილი გვქონდა სხვა კითხვებიც”.

ჯანდაცვის სამინისტროდან ინფორმაციის მიღების პრობლემაზე ყველა მედიასაშუალება ჩივის. თუმცა, ჟურნალისტები ამბობენ, რომ ინფორმაცია ყველა სხვა საჯარო უწყებიდანაც რთულად ხელმისაწვდომია.

alt“აუღებელი ციხესიმაგრეა ჯანდაცვის სამინისტრო. თუმცა, ეს არის სისტემური პრობლემა და აქ არ არის ლაპარაკი მხოლოდ რომელიმე ერთ უწყებაზე, ყველაფერს აკეთებენ იმისათვის, რომ ინფორმაცია არ მოგვცენ”, - ამბობს ნოდარ მელაძე, “TV პირველის” საინფორმაციო სამსახურის უფროსი.

მაგალითად, შინაგან საქმეთა სამინისტროდან ორი თვის წინ გამოთხოვილ ინფორმაციას დღემდე ელოდებიან მარნეულის სათემო რადიოში. კამილა მამედოვა, რადიოს დამფუძნებელი და დირექტორი, ამბობს, რომ უწყებას დეკემბერში მიმართეს, თუმცა არანაირი პასუხი არ მიუღიათ. მისივე თქმით, ზოგჯერ პასუხს საერთოდ ვერ იღებენ, ზოგჯერ კი პასუხად არასრულ და გამოუსადეგარ ინფორმაციას იღებენ:

“ჩვენ სულ წერილებს ვწერთ და მერე 10-20 დღე ველოდებით. ცენტრალური უწყებები, ძირითადად, გვაწვდიან ინფორმაციას, მაგრამ, მაგალითად, მარნეულის მერია ხშირად გვაწვალებს, საკითხს გააჩნია ხოლმე. გარდა იმისა, რომ დრო იწელება, ხშირად კითხვაზე პასუხს ვერ ვიღებთ. სხვას ვეკითხებით და სხვას გვპასუხობენ.”

alt
კამილა მამედოვა, რადიო "მარნეული". ფოტო: © თამუნა ჩქარეული/OC Media
იგივე პრობლემაზე საუბრობს ლიკა ზაკაშვილიც, ონლაინ გამოცემა “პუბლიკას” რედაქტორი.

alt “ჩვენ პასუხის საერთოდ არმიღების შეთხვევა არ გვქონია, მაგრამ პრობლემა არის ის, რომ ამ პასუხებს ვიღებთ ვადების დარღვევით და მიღებული ინფორმაცია არ პასუხობს დასმულ კითხვებს. განათლების სამინისტროსთან სამჯერ თუ ოთხჯერ გვქონდა ამ ბოლო პერიოდში ასეთი შემთხვევა, 10 დღიან ვადას ყველა გადასცდა. ვითხოვდით საჯარო ინფორმაციას, დირექტორთა გათავისუფლების საკითხს ეხებოდა და რამდენიმეჯერ შევაბრუნეთ და კითხვაზე პასუხი მაინც ვერ მივიღეთ”.

მისივე თქმით, ადრე ნაკლებად იყო ეს პრობლემა და ვერ იხსენებს შემთხვევას, რომ ორ-სამ თვიანი დრო დასჭირვებოდა ინფორმაციის მიღებისთვის.

რა შუაშია პანდემია ინფორმაციის ხელმისაწვდომობასთან

COVID-19-ის პანდემიის პირობებში მედიისთვის საჯარო ინფორმაციის მოპოვება კიდევ უფრო გართულდა და მიუწვდომელი გახდა. 2020 წლის 21 მარტიდან 21 აპრილამდე საქართველოს მთელ ტერიტორიაზე საგანგებო მდგომარეობა გამოცხადდა და ამ პერიოდში, სხვა მრავალ შეზღუდვასთან ერთად, საჯარო ინფორმაციის გაცემაც შეჩერებული იყო.

“ეს იყო გადამეტებული ზომა და არანაირი საჭიროება არ არსებობდა იმის, რომ ინფორმაციის შეზღუდვა დაეწესებინათ. ვითომ, ეხლა აღარ არის ეს შეზღუდვა, თუმცა ჩვენი გაგზავნილი ბევრი წერილი დღემდე უპასუხოა”, - ამბობს სტუდია “მონიტორის” რედაქტორი ნანა ბიგანიშვილი “მედიაჩეკერის” გადაცემაში, რომელიც გამომძიებელი ჟურნალისტების პრობლემებს ეთმობა.





altიგივე გამოცდილებაზე საუბრობს გადაცემის მეორე სტუმარი ნინო ბაქრაძე, გამომძიებელ ჟურნალისტთა გაერთიანება “აი, ფაქტის” რედაქტორი. მისი თქმით, საჯარო ინფორმაციაზე ხელმისაწვდომობის პრობლემამ მათი ბევრი პროექტი და გამოძიება შეაფერხა:

“განსაკუთრებით, პირველი ლოქდაუნის დროს, როდესაც საგანგებო ვითარების გამო, სრულიად შეიზღუდა წვდომა საჯარო ინფორმაციაზე, წერილსაც არ ვაგზავნიდით, იმიტომ რომ ვიცოდით, რომ არავინ დაარეგისტრირებდა კანცელარიაში. ახლაც გრძელდება ეს ტენდენცია... თვეობით ველოდებით ხოლმე ერთ წერილზე პასუხს. ვრეკავთ და გვეუბნებიან, რომ საჯარო ინფორმაციის გაცემაზე პასუხისმგებელი პირი არის თვითიზოლაციაში, კორონა აქვს, მერე ამ იზოლაციას არ ამთავრებს არასდროს, შემცვლელი არავინ არ ჰყავს. განსაკუთრებით, რეგიონში როცა ვმუშაობთ, იქ არის კატასტროფა. შეუძლიათ, რომ ამ მიზეზით გაწელონ პროცესი უსასრულოდ”.

altკორონავირუსის გამო, დისტანციურად მუშაობის მიზეზით, კანონით დადგენილ ვადებში არ აწვდიან გამოთხოვილ ინფორმაციას რეგიონულ ონლაინ გამოცემა “სამხრეთის კარიბჭესაც”. გამოცემის რედაქტორი თინათინ ზაზაძე ამბობს, რომ ბოლო პერიოდში ყველა უწყებასთან ჰქონიათ ამ კუთხით პრობლემა და ზოგჯერ საერთოდ ვერ იღებენ პასუხებს:

“ადგილობრივ თვითმართველობებში (საიდანაც პრემიებთან დაკავშირებით გამოვითხოვეთ ინფორმაცია) გვეუბნებიან, რომ დისტანციურად მუშაობენ და ამიტომ გვიანდება პასუხების გამოგზავნა. რაც შეეხება სხვა უწყებებს, არ მიგვიღია ოფიციალური პასუხი, თუ რატომ არ გვაწვდიან, რა არის ამის მიზეზი. შინაგან საქმეთა სამინისტროდან გამოთხოვილი ინფორმაცია ამ დრომდე არ მიგვიღია, ათ დღიანი ვადა კი არა, ორი თვე გადის უკვე”.





 რა გზა რჩება მედიას საჭირო ინფორმაციის მისაღებად

საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-40 მუხლის მიხედვით, საჯარო დაწესებულება ვალდებულია, რომ განცხადების მიღების შემდეგ დაუყოვნებლივ გასცეს საჯარო ინფორმაცია. ასევე, შეუძლია გამოიყენოს 10 დღიანი ვადა, იმ შემთხვევაში, თუ მოთხოვნილი ინფორმაცია არის დიდი მოცულობის, საჭიროებს შეგროვებას და დამუშავებას ან აუცილებელია სხვა ადმინისტრაციულ ორგანოსთან კონსულტაცია. იმ შემთხვევაშიც კი, თუ დაწესებულება ამ 10 დღიან ვადას იყენებს, აღნიშნულის შესახებ განმცხადებელს უნდა აცნობოს.

მედიასაშუალებების წარმომადგენლები ამბობენ, რომ საჯარო უწყებები არათუ 10 დღიანი ვადის გამოყენების შემთხვევაში, არამედ ვადაგადაცილების დროსაც არ ატყობინებენ და ხშირად ჟურნალისტებს უშედეგოდ უწევთ მრავალჯერ მიმართვა და ერთი და იგივე ინფორმაციის ახლიდან გამოთხოვა. თუ უწყება ინფორმაციას არ გასცემს, განმცხადებელს შეუძლია სასამართლოს მიმართოს. ზოგჯერ, საჯარო პირები თავადვე უთითებენ ჟურნალისტებს სასამართლოსკენ:

alt“ჩვენ ორი-სამი სასამართლო პროცესი გვაქვს ინფორმაციის მიღებაზე. მაგალითად, პრემიერ მინისტრის განკარგულებებს ვითხოვდით კანცელარიიდან და ვერ მივიღეთ პასუხი, ბოლოს თვითონ მიგვითითეს, რომ შეგვეძლო სასამართლოში გვეჩივლა. თუმცა, უნდა აღინიშნოს, რომ ეს არაეფექტური გზაა, უნდა ჩათვალო, რომ იმ თემას ვერ გააკეთებ. ივნისში მივმართეთ სასამართლოს და ჯერაც არ ჩანიშნულა სხდომა”, - ამბობს ნანა ბიგანიშვილი. 

სასამართლოში დავობს “ბათუმელებიც”, მათ შესყიდვების სააგენტოს და მედიაკადემიას უჩივლეს, რადგან გამოთხოვილი ინფორმაცია არ მიაწოდეს. თუმცა, სანამ სასამართლომდე მივა საქმე, ზოგჯერ სხვა გზებსაც მიმართავენ. მაგალითად, ეთერ თურაძე ამბობს, რომ უწყებები ზოგჯერ ფეისბუქზე გამოქვეყნებულ საჯარო პოსტებზე რეაგირებენ:

“ჯანდაცვის სამინისტროს სანამ საჯაროდ არ დავუწერეთ ფეისბუქზე, იქამდე არ გვიპასუხეს. პრეზიდენტის ადმინისტრაციიდანაც ვითხოვდით ინფორმაციას და რეაგირება არ ჰქონდათ, სანამ საჯაროდ არ დავუწერეთ. არის უწყებები, რომლებთანაც საჯაროდ დაწერასაც არ აქვს აზრი, მაგალითად, იუსტიციის სამინისტრო, საერთოდ არ აინტერესებთ რას დაუწერ და რას ფიქრობ”.


 




სასამართლოში ბევრი არ ჩივის იმის გამო, რომ პროცესი უსასრულოდ იწელება და როდესაც სასამართლოც დაავალდებულებს უწყებას, რომ გასცეს მოთხოვილი დოკუმენტები, შესაძლოა, ის ინფორმაცია მედიისთვის ღირებული აღარც იყოს.

მაგალითად, ნინო ბაქრაძე, რომელმაც ინფორმაციის არგაცემის გამო ეკონომიკის სამინისტროს უჩივლა, იხსენებს, რომ დავა ორი წელი გაგრძელდა და ორი წლის შემდეგ ძლივს მიიღეს გამოთხოვილი დოკუმენტი.

“საჯარო ინფორმაციის მიღებაზე პრობლემების მხრივ ასეთი სიტუაცია არ მახსენდება, 18 წელია ჟურნალისტიკაში ვარ. რა თქმა უნდა, პრობლემები იყო, მაგრამ ასეთი, რომ პასუხსაც არ გცემენ, ასეთი არ მახსენდება. გვაქვს რამდენიმე თემა, რომლის დასრულებას შევძლებთ თუ არა, არ ვიცი. იმიტომ, რომ ინფორმაციაზე წვდომა არ გვაქვს”, - ამბობს ნანა ბიგანიშვილი.

საჯარო ინფორმაციის მიღების პრობლემები წლიურ ანგარიშებში

კოალიციამ “მედიის ადვოკატირებისთვის” 2020 წლის მედიაგარემოს მიმოხილვაში ცალკე თავი მიუძღვნა ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის ნაწილს და შეაფასა, როგორც “გადაუჭრელი პრობლემა ქართველი ჟურნალისტებისთვის”.

მედიაკოალიცია განმარტავს, რომ “ინფორმაციაზე წვდომის შეზღუდვა აბრკოლებს კრიტიკული და დამოუკიდებელი მედიის მუშაობას. მთავრობის წარმომადგენლები ხშირად უარს ეუბნებიან კრიტიკულ საინფორმაციო საშუალებებს ინტერვიუს მიცემაზე და საჯარო პირები სირთულეებს უქმნიან კრიტიკულ მედიას საჯარო ინფორმაციის მოპოვების პროცესში. პრობლემა კიდევ უფრო ღრმავდება COVID 19-ის პანდემიის პირობებში, როდესაც ჟურნალისტებს უწევთ მეტი ბრძოლა ინფორმაციის მისაღებად”. ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტი (IDFI), რომელიც საჯარო ინფორმაციის გავრცელებაზე მონიტორინგს ატარებს, 2019 წლის ანგარიშში წერს, რომ “ქვეყანაში საჯარო ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის ხარისხი წინა წელთან შედარებით კვლავ გაუარესდა”. 2020 წლის ანგარიშში კი IDFI ნათქვამია, რომ სიტუაცია გაუარესდა მას შემდეგ, რაც დააწესეს შეზღუდვები საჯარო ინფორმაციის გაცემაზე COVID19-ის პანდემიის დროს გაზაფხულზე საგანგებო მდგომარეობის შემოღებისას.
კატეგორია: ეთიკა
“თურქული ცხვირის წვეთები კოვიდ-19-ს ერთ წუთში კლავს”, - ამ სათაურით 27 იანვარს აჭარის ტელევიზიის 15:00 საათიან საინფორმაციო გამოშვებაში სიუჟეტი გავიდა. იდენტური სათაურით, მტკიცებით ფორმაში, დაუდასტურებელი ინფორმაცია მაუწყებლის ვებგვერდზეც გამოქვეყნდა, მოგვიანებით მასალის სათაური ჩასწორდა, თუმცა, ამის შესახებ აუდიტორია ინფორმირებული არ ყოფილა.

საინფორმაციო გამოშვების წამყვანი მაყურებელს ატყობინებდა, რომ თურქეთში ერთ-ერთი უნივერსიტეტის თანამშრომლებმა ცხვირის წვეთები დაამზადეს, რომელსაც მათივე მტკიცებით, კორონავირუსის განადგურება ერთ წუთში შეუძლია. მასალაში დასახელებული იყო სპრეის სახელწოდებაც და წამყვანი მტკიცებით ფორმაში ამბობდა, რომ იგი სრულად ანადგურებს ვირუსს.

წამყვანი აღნიშნავდა, რომ “თავდაპირველად პრეპარატს ანტიბაქტერიული დანიშნულება ჰქონდა, ხოლო პანდემიის დაწყების შემდეგ სპეციალისტებმა მისი კოვიდ-19-ის წინააღმდეგ გამოყენების ეფექტურობაზე იზრუნეს. სპრეი ვირუს ცხვირისა და პირის ქსოვილებზე კლავს, რაც ხელს უშლის მის გავრცელებას და რაოდენობას ამცირებს. ნანოტექნოლოგიების დახმარებით პრეპარატი კიდევ უფრო სრულყოფილი გახდა. თურქი მკვლევრების განცხადებით, ცხვირის წვეთები ეფექტურია არა მარტო Covid-19-ის, არამედ სხვადასხვა ბაქტერიისა და სოკოს წინააღმდეგაც”.

გარდა თავად თურქი მეცნიერების კადრებისა, მასალაში არ ყოფილა წარმოდგენილი არც ერთი ალტერნატიული წყარო, რომელიც “ვირუსის მკვლელი პრეპარატის” შესახებ ინფორმაციას დაადასტურებდა. სიუჟეტში არც ის ყოფილა მოკვლეული, რა ცნობები მოიპოვება სხვა წყაროებში ამ კონკრეტულ ინფორმაციაზე.

როდესაც კორონავირუსის პანდემიასთან დაკავშირებული საკითხების გაშუქებას ეხება საქმე, გადამოწმებული და ზუსტი ინფორმაციის მნიშვნელობა კიდევ უფრო იზრდება, ვინაიდან, არაზუსტი ინფორმაციის გავრცელებით მიღებული ზიანის მასშტაბი, შეიძლება ძალიან დიდი და მძიმე აღმოჩნდეს. კორონავირუსის შესახებ სანდო წყაროები "ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია", აშშ-ის დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრი, ჯანდაცვის ადგილობრივი ოფიციალური ორგანოებია.

სანდო, რელევანტური წყაროებისა და გადამოწმებული ინფორმაციის მნიშვნელოვაზე ყურადღება გამახვილებულია ქარტიის მიერ, სპეციალურად COVID-19-ის პანდემიასთან დაკავშირებით, მედიისთვის შემუშავებულ სახელმძღვანელო წესებში. გზამკვლევში არაერთი მედიაექსპერტის, პრაქტიკოსი ჟურნალისტის, პროფესორის თუ მკვლევარის ციტატაა მოყვანილი, რომლებიც მაღალკვალიფიციური, სანდო წყაროების შერჩევასა და სამეცნიერო დოკუმენტაციის გაცნობაზე საუბრობენ. მათ შორისაა პროფესორი ბილ ჰენეჯიც, ჰარვარდის უნივერსიტეტის ეპიდემიოლოგი, რომელიც ამბობს:

„შეარჩიეთ ექსპერტები ყურადღებით. მეცნიერების ერთ დარგში ნობელის პრემიის მიღება არ ნიშნავს იმას, რომ ეს ადამიანი მეცნიერების ყველა დარგში ერკვევა. არც დოქტორის ხარისხი და პრესტიჟულ სამედიცინო სკოლაში სწავლება არ აქცევს მას სხვა კონკრეტულ საკითხში კომპეტენტურ და ავტორიტეტულ მეცნიერად. დაურეკეთ ოთხ ან ხუთ დამოუკიდებელ მეცნიერს, თუ ისინი ერთსა და იმავე პასუხს გაგცემენ კონკრეტულ საკითხზე, მაშინ თქვენს მასალაში ამ ინფორმაციის გამოყენება ღირს”.

აჭარის ტელევიზიის საინფორმაციო ეთერში გასული დაუდასტურებელი მასალა მოგვიანებით მაუწყებლის ვებგვერგზეც განთავსდა. თავდაპირველ ვერსიაში მასალის სათაური სიუჟეტის სათაურის იდენტური იყო და მკითხველს მტკიცებით ფორმაში ატყობინებდა, რომ “თურქული ცხვირის წვეთები Covid-19-ს ერთ წუთში კლავს”. თუმცა, მოგვიანებით, სათაური შემდეგნაირად შესწორდა - “თურქი ექიმების მტკიცებით დაამზადეს ცხვირის წვეთები, რომელიც Covid -19-ს ერთ წუთში კლავს”.

altalt



















საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის სახელმძღვანელოში - “შესწორების სტანდარტი მედიაში”, ვკითხულობთ, რომ “ჟურნალისტურ საქმიანობას თან სდევს შეცდომები, არაზუსტი დეტალების გავრცელება, რაც ზოგ შემთხვევაში სისწრაფის, უყურადღებობის, პროფესიონალიზმის ნაკლებობის, მწირი გამოცდილების ანდა სხვა მიზეზით არის გამოწვეული. პასუხისმგებლიანი მედია კი, რომლისთვისაც აუდიტორიის სანდოობა და რეპუტაცია მნიშვნელოვანია, ცდილობს მყისიერად შეასწოროს დაშვებული შეცდომა, ამცნოს აუდიტორიას და იზრუნოს ზუსტი ინფორმაციის გავრცელებაზე".

მიუხედავად იმისა, რომ აჭარის ტელევიზიამ მასალის სათაური ჩაასწორა, ამის შესახებ აუდიტორიისთვის არ უცნობებია და მკითხველს არ აქვს საშუალება ნახოს, რა ეწერა თავდაპირველად და რა შესწორდა მასალაში.

როდესაც მედიასაშუალება მასალას ასწორებს, საჭიროა, რომ ამის შესახებ აუდიტორია ინფორმირებული იყოს. შესწორების სტანდარტის სახელმძღვანელო გვეუბნება, რომ მასალის ბოლოს, შენიშვნის სახით, მითითებული უნდა იყოს, თუ რა ეწერა თავდაპირველ, მცდარ ვერსიაში. ამავე სახელმძღვანელოში ვკითხულობთ, რომ მასალა ისე უნდა შესწორდეს, რომ ყველა პლატფორმაზე განახლებული ვერსია იძებნებოდეს:

  • გამოქვეყნებული მასალა უნდა შესწორდეს ისე, რომ აუდიტორიისთვის ცნობილი გახდეს თუ რა გასწორდა. ყველგან, სადაც ეს შესაძლებელია და არ უწყობს ხელს ვინმესთვის საზიანო ინფორმაციის გავრცელებას, მასალის ბოლოს შენიშვნის სახით უნდა მიეთითოს რა ეწერა მცდარ ვერსიაში.

  • სათაურის შეცვლის შემთხვევაში მედია უნდა დარწმუნდეს, რომ მასალის სათაური შესწორდა ყველა პლატფორმაზე, სადაც კი გაზიარებული იყო ინფორმაცია. ყურადღება მიაქციეთ ბმულის ფრაგმენტსაც (URL), რომელიც ხშირად სათაურის ანალოგია. ფაქტობრივი უზუსტობა იქაც ჩაასწორეთ.
კატეგორია: საქართველო
კომუნიკაციების კომისიამ ტელეკომპანია „ჯი დი ეს თი ვი“ ეთერში მხატვრული ფილმი „მამაცი გულის“ შეუსაბამო დროს ჩვენების გამო, 5000 ლარით დააჯარიმა. მარეგულირებელი განმარტავს, რომ ფილმი არასრულწლოვნისთვის შეუფერებელია, რადგან ძალადობის, მკვლელობის, სექსუალური სცენებისა და სიშიშვლის ამსახველ კადრებს შეიცავს.

“აღნიშნული ფილმი ტელეკომპანია „ჯი დი ეს თი ვიმ“ სამაუწყებლო ბადეში კანონმდებლობით შეუსაბამო დროს და შესაბამისი ასაკობრივი ნიშანდების გარეშე განათავსა. კერძოდ, „ჯი დი ეს თი ვის“ ეთერში ფილმი 12 წლამდე არასრულწლოვნისთვის შეუფერებელი ნიშანდებით 18:15 საათზე გავიდა, მაშინ, როდესაც 12 წლამდე არასრულწლოვნისთვის შეუფერებელი ფილმი კანონმდებლობის შესაბამისად არ შეიძლება განთავსდეს 6 საათიდან 21 საათამდე”, - ვკითხულობთ კომუნიკაციების კომისიის განცხადებაში.

მარეგულირებელი ამბობს, რომ „ჯი დი ეს თი ვის“ დასაჯარიმებლად მინიმალური ჯარიმა გამოიყენა, რადგან დღეს გამართულ სხდომაზე ტელეკომპანიის წარმომადგენელმა სამართალდარღვევა თავადაც აღიარა. გარდა ამისა, კომისიის განცხადებით, მათ გადაწყვეტილების მიღებისაას ის გარემოებაც გაითვალისწინეს, რომ არასრულწლოვანთათვის შეუფერებელი პროგრამების განთავსების წესში შესული ცვლილებები რამდენიმე თვის წინ შევიდა ძალაში:

“კომუნიკაციების კომისია თითოეული საკითხის განხილვისას მხედველობაში იღებს იმ ობიექტურ ფაქტორსაც, რომ არასრულწლოვანთათვის შეუფერებელი პროგრამების განთავსების წესში შესული ცვლილებები 2020 წლის პირველი სექტემბრიდან ამოქმედდა, შესაბამისად, კომისიას მიაჩნია, რომ მაუწყებლებს სჭირდებათ გარკვეული დრო სამაუწყებლო ბადეების კანონმდებლობასთან შესაბამისობაში მოსაყვანად”, - ნათქვამია კომისიის განცხადებაში.

ეს პირველი შემთხვევა არ არის, როდესაც კომუნიკაციების კომისია მაუწყებლებს არასრულწლოვანთათვის შეუფერებელი ფილმებისა და სერიალების განთავსების გამო აჯარიმებს. მარეგულირებელმა “ჯი დი ეს თი-ვის” დეკემბერშიც დაუდგინა დარღვევა და 2500 ლარის გადახდა დააკისრა.
კატეგორია: საქართველო

“ჯორჯიან მედია პროდაქშენ გრუპი” ყიდის მედიაჰოლდინგ "იმედს", რომელშიც  ტელეკომპანია “იმედი”, “ჯი დი ეს-ი” და “რადიო იმედი" ერთიანდება.  კომუნიკაციების კომისიამ ეს საკითხი დღევანდელ სხდომაზე განიხილა და გაყიდვაზე თანხმობა გასცა.

მარეგულირებელი კომისიის სხდომაზე, სატელეკომუნიკაციო ბაზრის რეგულირების დეპარტამენტის წარმომადგენელმა მერაბ კანკავამ თქვა, რომ შპს “ჯორჯიან მედია პროდაქშენის” ყიდვა ნიდერლანდებში რეგისტრირებულ შპს “მედია ფაინანს გრუპს” სურს, რომლის ბენეფიციარები არიან ირაკლი ოთარ რუხაძე (აშშ-ს მოქალაქე), ბენჯამინ ალბერტ მარსონი (დიდი ბრიტანეთის მოქალაქე) და იგორ ალექსეევი (აშშ-ს მოქალაქე).

“ჯორჯიან მედია პროდაქშენ გრუპის” 100%-იანი წილის მფლობელი გარდაცვლილი ბიზნესმენის, ბადრი პატარკაციშვილის მეუღლე ინა გუდავაძეა. კომპანიის შესყიდვის მსურველები - ირაკლი ოთარ რუხაძე, ბენჯამინ ალბერტ მარსონი და იგორ ალექსეევი კი, ამავდროულად ჰოლდინგური კომპანია Hunnewell Partners-ის მეწილეები არიან, რომელიც საქართველოსა და უცხოეთში მილიარდერ ბადრი პატარკაციშვილის უმსხვილეს აქტივებს განკარგავს.

ირაკლი ოთარ რუხაძე ამჟამად ტელეკომპანია “იმედის” მმართველობით რგოლშია, იგი მაუწყებლის სამეთვალყურეო საბჭოს წევრი და თავმჯდომარეა.

რუხაძე საქართველოში ბიძინა ივანიშვილის ბიზნესპარტნიორია. "თავისუფლების მონიტორის" გამოიძიების  მიხედვით, ბიძინა ივანიშვილის თანაინვესტირების ფონდმა, ირაკლი რუხაძის Hunnewell Partners-თან ერთად, 2017 წლის ნოემბერში ჰაიდელბერგცემენტის საინვესტიციო კომპანიის Cement Invest BV-ის 50%-ანი წილი შეიძინა. 


"მედიაჩეკერი" შეეცადა გაერკვია, ამ ცვლილებას ხომ არ მოჰყვება საკადრო ცვლილებები "იმედში", თუმცა, "იმედის" გენერალურმა დირექტორმა ნიკოლოზ ლალიაშვილმა  ჩვენს სატელეფონო ზარებსა და შეტყობინებებს არ უპასუხა.  

კატეგორია: საქართველო
კომუნიკაციების კომისიამ დაადგინა, რომ “მთავარი არხის” სიუჟეტი უხამსობას შეიცავდა და არხი სამართლადამრღვევად ცნო, თუმცა მისთვის სანქცია არ დაუკისრებია.

“კომისიამ კენჭისყრის შედეგად ერთხმად გადაწყვიტა: შპს მთავარი არხი ცნობილ იქნს სამართალდამრღვევად მაუწყებლობის შესახებ საქართველოს კანონის 56-ე მუხლის მე-4 პუნქტის მიხედვით და გათავისუფლდეს ადმინისტრაციული პასუხისმგებლობისგან”, - განაცხადა სხდომაზე კომისიის იურისტმა.

“მთავარ არხზე” გასულ სიუჟეტში უხამსობის საკითხი კომუნიკაციების კომისიამ 21 იანვარს განიხილა, დღეს კი გადაწყვეტილება გამოაცხადა. საქმე ეხება “მთავარი არხის” ეთერში 2020 წლის 12 დეკემბერს გასულ სიუჟეტს - “სასახლის კარის მსახურები”, რომელშიც ავტორი სარკაზმით უყვება მაყურებელს 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნებში ახალარჩეული, მე-10 მოწვევის პარლამენტის პირველი სხდომის შესახებ.

კომისიაში მიიჩნიეს, რომ “სიუჟეტი შეიცავდა არაეთიკური კონოტაციით წარმოჩენილ გრაფიკულ გამოსახულებასა და უხამს გამონათქვამებს”. “არაეთიკური კონოტაციის წარმოჩენილ გრაფიკულ გამოსახულებაში” კომისიამ ის კადრი იგულისხმა, რომელშიც ახლო ხედით ჩანს ფინანსთა მინისტრის ივანე მაჭავარიანის სხეულის ქვედა ნაწილი და მისი ხელი შარვალთან. 

„მთავარი არხის“ სიუჟეტში გამოვლინდა ორი პრობლემური კომპონენტი: პირველი - გრაფიკული გამოსახულება, რომელსაც თან ერთვოდა აუდიონარატივი უხამს გამონათქვამზე კონოტაციით და მეორე - ჟურნალისტის გამონათქვამი, რომელშიც იგი პარლამენტს პრეზერვატივს ადარებდა, ხოლო კონტექსტის გათვალისწინებით პარლამენტის წევრებს მამაკაცის გენიტალიებს. კომუნიკაციების კომისიას მიაჩნია, რომ სიუჟეტში უხამსობის შემცველი კონოტაცია საზოგადოებაში დამკვიდრებულ ეთიკურ ნორმებთან თანხვედრაში არ არის და საზოგადოებრივ-პოლიტიკური, კულტურული, საგანმანათლებლო ან მეცნიერული ღირებულება არ გააჩნია", - ვკითხულობთ განცხადებაში, რომელიც კომუნიკაციების კომისიამ ამ საქმის განხილვის შემდეგ გამოაქვეყნა.

“მთავარი არხის” იურისტი თამთა მურადაშვილი ამბობს, რომ საქმეს ასე არ დატოვებენ და, საჭიროების შემთხვევაში, მარეგულირებლის გადაწყვეტილებას სტრასბურგის სასამართლოშიც გაასაჩივრებენ. მურადაშვილი ფიქრობს, რომ ეს საშიში პრეცენდენტია და კომისიას ახალი ბერკეტების აღება უნდა ხელში, რათა მაუწყებლები დაასანქციროს და საბოლოოდ ცენზურა დააკანონოს.

მედიაექსპერტები მარეგულირებლის ქმედებაში სხვა საფრთხეებსაც ხედავენ და აცხადებდნენ, რომ შინაარსზე მსჯელობა საფრთხის შემცველია არამხოლოდ ცენზურის, არამედ თვითცენზურის მხრივაც.


დღეს, კომისიის სხდომამდე რამდენიმე საათით ადრე, “კოალიცია მედიის ადვოკატირებისათვის” წევრმა ორგანიზაციებმა ვრცელი ანალიზი გამოაქვეყნეს, რომელშიც ნათქვამია, რომ კომისია კანონსაწინააღმდეგო ქმედებას ჩადის და ამით ცენზურის დაკანონების საფრთხეს აჩენს. ამ განცხადებაში გაანალიზებულია საკონსტიტუციო სასამართლოს ის გადაწყვეტილება, რაზეც აპელირებდა კომისია ამ საქმის განხილვისას და სინამდვილეში, რას გულისხმობს ეს გადაწყვეტილება. მედიაკოალიციაში ამბობენ, რომ კომუნიკაციების კომისია პროგრამის შინაარსის განხილვით კანონს არღვევს და  მცდელობა, შეითავსოს თვითრეგულირების ორგანოს ფუნქცია და ჩაერიოს მაუწყებლის შინაარსში, კატეგორიულად მიუღებელია.

"გვაქვს მოლოდინი, რომ კომუნიკაციების კომისიაში საქმის წარმოება დააზიანებს მაუწყებელთა თვითრეგულირების მექანიზმს. უკანონო შეზღუდვა კი ასევე გავრცელდება სხვა მაუწყებლებზე” - ვკითხულობთ მედიაკოალიციის განცხადებაში.

მედიაკოალიცია ცენზურის საფრთხებზე ჯერ კიდევ დეკემბერში წერდა, როდესაც მარეგულირებელი კომისია უხამსობის შემცველი მასალების კონტროლზე ალაპარაკდა. 9 დეკემბერს მედიაკოალიციის მიერ გავრცელებულ გაცხადებაში ნათქვამია, რომ მარეგულირებელმა კომისიამ არ უნდა შეითავსოს თვითრეგულირების ორგანოს ფუნქცია.
კატეგორია: საქართველო
პარტია „ქართული მარში - ეროვნული მოძრაობის” ერთ-ერთი ლიდერი სანდრო ბრეგაძე ჩივის, რომ ნაციონალური ტელევიზიები მას ეთერში არ ეპატიჟებიან და ამიტომ, გადაწყვიტა ტელევიზია თავად დააარსოს. ბრეგაძე ამბობს, რომ ახალ ტელევიზიას “გეორგია” ერქმევა და ის არ იქნება პარტიული, როგორც ახლა ბაზარზე არსებული მაუწყებლები. ბრეგაძე ამბობს, რომ ამით ის დაუპირისპირდება იმ “ლიბერალურ დიქტატურას”, რომელიც მაუწყებლებშია გამეფებული.

სანდრო ბრეგაძე ირწმუნება, რომ ახალი ტელევიზია მაუწყებლობას, დაახლოებით, ერთ თვეში დაიწყებს. მისი თქმით, “გეორგია” უკვე არსებული არხის ბაზაზე დაფუძნდება, თუმცა, რომელი არხის, არ გვიმხელს. ამბობს, რომ ამ ეტაპზე სამუშაო პროცესი მიმდინარეობს, ტექნიკური საკითხების მოსაგვარებლად კი გარკვეული დროა საჭირო.

ახალი ტელევიზია „ქართული მარში - ეროვნული მოძრაობის” გენერალური მდივნის - ირაკლი შიხიაშვილის, თავად სანდრო ბრეგაძის და მათი ორი მეგობრის სახსრებით დაფინანსდება, რომლებიც ევროპაში ცხოვრობენ:

“რა თქმა უნდა, არ იქნება რაღაც ძალიან მაღალ ბიუჯეტიანი არხი, მაგრამ ეს იქნება არხი, სადაც იქნება საინფორმაციო გამოშვება, რომელიც ობიექტურად გააშუქებს მოვლენებს. არხზე იქნება, ასევე, ობიექტური პოლიტიკური შოუ”.

პარტია „ქართული მარში - ეროვნული მოძრაობის” თავმჯდომარე ამბობს, რომ მაქსიმალურად ეცდებიან ტელევიზია, რომელსაც პარტიის ლიდერები აფუძნებენ, მიუკერძოებელი იყოს, თუმცა, იქვე დასძენს, რომ “გამოვა თუ არა, ეს სხვა ამბავია და გამორიცხული არაფერი არ არის”.

“აქ მთავარი არის, რომ დღეს, სამწუხაროდ, ყველა ტელევიზია არის რომელიმე პოლიტიკური პარტიის სამსახურში, რაც არის სამარცხვინო. არ არსებობს არხი, რომელიც პარტიას არ ეკუთვნის. ამასთანავე, დაბლოკილი არიან ყველგან კონსერვატორული ფიგურები, პოლიტიკური თუ საზოგადოებრივი ჯგუფები. ჩვენ, რა თქმა უნდა, ეს შეზღუდვა არ გვექნება და პირიქით, წარმოჩენილები იქნებიან ბევრად უფრო კარგად ის პოლიტიკური თუ საზოგადოებრივი ჯგუფები, რომლებიც კონსერვატორულ ღირებულებებს ატარებენ”, - ამბობს ბრეგაძე და კითხვაზე, ნიშნავს თუ არა ეს, რომ არხი პარტიული იქნება, კვლავ იმეორებს, რომ მათი არხი რომელიმე პარტიის ინტერესს არ გაატარებს.

პარტია „ქართული მარში - ეროვნული მოძრაობის” ლიდერი “ჟურნალისტიკის სირცხვილს” და “ლიბერალურ დიქტატურას” უწოდებს მაუწყებლების პოლარიზაციას და იმ ფაქტს, რომ რესპონდენტებს შერჩევით ეპატიჟებიან. ამბობს, რომ მაგალითად მათთვის ყველა ტელევიზიის კარი დაკეტილია.

“ჩვენი მიზანი არ არის, რომ კიდევ ერთი პარტიული ტელევიზია შეემატოს ჩვენს საინფორმაციო ველს. ჩვენ ვეცდებით ყველას დავუთმოთ ეთერი, რამდენად შევძლებთ, ამას უკვე დრო გვაჩვენებს. მაგრამ ერთი ცხადია, კონსერვატორი ეროვნული პოლიტიკოსებისთვის და საზოგადოებრივი ჯგუფებისთვის აბსოლუტურად ყველა ტელევიზიის კარი დაკეტილია. პირდაპირ შემიძლია ვთქვა, რომ ეს არის ლიბერალური დიქტატურა, რომელიც დღეს ქვეყანაში არის დამყარებული. ჩვენთვის ყველა ტელევიზია არის დაკეტილი. პირდაპირ გვიცხადებენ, რომ თქვენ არ ხართ ჩვენი იდეოლოგიის და ამიტომ ტელე-ეთერს ვერ დაგითმობთ. ეს არის ჩვეულებრივი დიქტატურა”, - ამბობს ბრეგაძე და ამატებს, რომ მათ ტელევიზიაში “არავის დაბლოკავენ”:

“ჩვენ არ ვაპირებთ, რომ ამ ტელევიზიაში დაბლოკილი იყოს თუნდაც “გირჩი”, ბოკერიას პარტია, “ნაციონალური მოძრაობა”, “ქართული ოცნება” ან სხვა ლიბერალური ღირებულებების მქონე პოლიტიკური ჯგუფი. პირიქით - დისკუსიაში უნდა მოხდეს აზრთა ჭიდილი და თვითონ მაყურებელმა უნდა გამოიტანოს სიმართლე”, - ირწმუნება “ქართული მარშის” ლიდერი.
კატეგორია: საქართველო
კომუნიკაციების კომისია მსჯელობს შეიცავდა თუ არა უხამსობას ტელეკომპანია “მთავარი არხის” ერთ-ერთი სიუჟეტი. კომისიას საკითხზე ჯერ გადაწყვეტილება არ მიუღია, თუმცა, თავად პროცესი მედიის წარმომადგენლებს უკვე საშიშ პრეცენდენტად მიაჩნიათ, ვინაიდან მასში მედიის შინაარსში ჩარევის ნიშნებს ხედავენ.

საკითხზე შეიცავდა თუ არა უხამსობის ნიშნებს ტელეკომპანია “მთავარ არხზე” გასული სიუჟეტი, კომუნიკაციების კომისიამ დღეს, 21 იანვარს იმსჯელა. საქმე ეხება “მთავარი არხის” ეთერში 12 დეკემბერს გასულ სიუჟეტს - “სასახლის კარის მსახურები”, რომელშიც ავტორი სარკაზმით უყვება მაყურებელს 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნებში ახალარჩეული პარლამენტის პირველი სხდომის შესახებ. კომისიაში მიიჩნევენ, რომ “სიუჟეტი შეიცავდა არაეთიკური კონოტაციით წარმოჩენილ გრაფიკულ გამოსახულებასა და უხამს გამონათქვამებს”.

უფრო კონკრეტულად, კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის უფლებამოსილმა წარმომადგენლმა სიუჟეტში უხამსობის შემცველად სიუჟეტის დასკვნითი ნაწილი მიიჩნია, სადაც ნაჩვენებია პარლამენტის დარბაზში მყოფი საქართველოს ფინანსთა მინისტრი ივანე მაჭავარიანი: “კადრი გადატანილია ახლო ხედით მინისტრის შარვალთან, შარვლის გარედან გენიტალიებზე ფოკუსით და მკაფიოდ ჩანს როგორ იკიდებს ხელს შარვალზე ფინანსთა მინისტრის მოვალეობის შემსრულებელი. კადრს გასდევს ჟურნალისტის სიტყვები: „აგერ ფინანსთა მინისტრმა ივანე მაჭავარიანმა მართალია სხეულის ენით, მაგრამ ძალიან გარკვევით და გასაგებად გვაჩვენა რის გაკეთებას აპირებს მეათე მოწვევის პარლამენტი“.

და ასევე, სიუჟეტის ბოლოს ავტორის მიერ მოყვანილი ციტატა ჩაკ პალანიკის “მებრძოლთა კლუბიდან” - „ჩვენი პარლამენტი და პრეზერვატივი მხოლოდ იმით განსხვავდებიან ერთმანეთისგან, რომ პრეზერვატივში მხოლოდ ერთი {ისმის ჩახველება} ეტევა და პარლამენტში კიდე ბევრიო.“

კომუნიკაციების კომისია “მთავარი არხის” ადმინისტრაციული პასუხისმგებლობის დაკისრების საკითხის თითქმის ორი საათის განმავლობაში განიხილავდა. “მედიასთან ომს აუცილებლად წაგებთ, რადგან არავის მოუგია”, - ამ სიტყვებით სხდომაზე მთავარი არხის იურისტმა თამთა მურადაშვილმა კომისიის თავმჯდომარეს მიმართა. მან არაერთხელ აღნიშნა, რომ თუ საჭირო გახდა, მარეგულირებლის გადაწყვეტილებას სტრასბურგის სასამართლოშიც გაასაჩივრებენ.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის დირექტორი მარიამ გოგოსაშვილი ამბობს, რომ დღევანდელი მსჯელობით კომუნიკაციების კომისია გასცდა მისი უფლებამოსილების ფარგლებს: “ის არის საჯარო სამართლის იურიდიული პირი, უნდა იმოქმედოს კანონის შესაბამისად და კანონში მითითებული უფლებამოსილებების ფარგლებში. კანონში პირდაპირ წერია, რომ უხამსობასთან დაკავშირებული საკითხი შეიძლება განიხილოს მხოლოდ თვითრეგულირების ორგანომ ან სასამართლომ”.

თამთა მურადაშვილი ფიქრობს, რომ ეს საშიში პრეცენდენტია და კომისიას ახალი ბერკეტების აღება უნდა ხელში, რათა მაუწყებლები დაასანქციროს და საბოლოოდ ცენზურა დააკანონოს:

“ეს არის პირველი პრეცენდენტი და ძალიან საშიში პრეცენდენტი აბსოლუტურად ყველა მაუწყებლისთვის და არა მარტო მაუწყებლისთვის, ვინაიდან ეს არის ცენზურის დაკანონება. ეს ნიშნავს, რომ მარეგულირებელი კომისიას უნდა, რომ აიღოს ახალი ბერკეტი საკუთარ ხელში, იმისათვის, რომ მუდმივი ტერორის ქვეშ ამყოფოს მედია, ასანქციროს, ფინანსური ჯარიმები დააკისროს მაუწყებლებს, რათა შემდეგ ე.წ. მსუსხავი ეფექტი გამოუმუშავდეთ ჟურნალისტებს და შიშით შემდგომ თავისუფლად ვერ გააკეთონ რეპორტაჟები. შედეგად, შეიძლება, ყოველ დღე დაგვამონიტორინგონ, ყოველ დღე დაგვიდგინონ დარღვევები და შედეგად, საბოლოოდ, მაუწყებლობის უფლებაც ჩამოგვართვან, - განაცხადა თამთა მურადაშვილმა “მთავარ არხთან”.

მარიამ გოგოსაშვილი მარეგულირებლის ქმედებებში თვითცენზურის საფრთხესაც ხედავს და ამბობს, რომ “შინაარსზე მსჯელობა საფრთხის შემცველია არამხოლოდ ცენზურის, არამედ თვითცენზურის მხრივაც, რადგან მაუწყებლები იმის შიშით, რომ შეიძლება მათ მაუწყებლობის უფლება ჩამოერთვათ, გაკონტროლებენ შინაარსს და თავს შეიკავებენ გარკვეული მასალების გავრცელებისგან.”

თავის მხრივ, საქმის განხილვისას კომუნიკაციების კომისიის თავმჯდომარე კახა ბექაურმა თქვა, რომ უხამსობისაგან სამაუწყებლო ეთერის დაცვა, გამოხატვის თავისუფლებას კი არ ზღუდავს, არამედ გამოხატვის თავისუფლება უფრო მაღალ სტანდარტზე აჰყავს და იქვე აღნიშნა - “ჩვენ აქტიურად გავაგრძელებთ მონიტორინგს უხამსობის ნაწილზე, სანამ არ მივაღწევთ მედიაში იმას, რომ ეთიკის სტანდარტები იყოს დაცული”.

“სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების” და “მაუწყებლობის შესახებ” კანონებში უხამსობა შემდეგნაირადაა განმარტებული - “განცხადება ან ქმედება, რომელსაც არ აქვს საზოგადოებრივ-პოლიტიკური, კულტურული, საგანმანათლებლო ან მეცნიერული ღირებულება და ლახავს საზოგადოებაში დამკვიდრებულ ეთიკურ ნორმებს”.

“ჩვენ აქ არ ვსაუბრობთ იმაზე, რომ მედიაპროდუქტი უნდა იყოს ეთიკური. ჩვენ ვსაუბრობთ იმაზე, თუ ვინ უნდა იმსჯელოს ამ გადაცდომაზე - ადმინისტრაციულმა ორგანომ, რომელსაც შეუძლია მაუწყებლობის უფლება ჩამოართვას მაუწყებელს, თუ თვითრეგულირების ორგანომ. რა თქმა უნდა, ცენზურა და თვითცენზურა რომ ავიცილოთ თავიდან, ასეთი საკითხები უნდა დარჩეს თვითრეგულირების ფარგლებში და არ უნდა მიეცეს ადმინისტრაციულ ორგანოს მედიის შინაარსში შესვლის უფლება”, - ამბობს მარიამ გოგოსაშვილი.

„მთავარი არხის“ ეთერში სავარაუდო უხამსობის შემცველი სიუჟეტის განხილვა დღეს დასრულდა, თუმცა, კომისიას გადაწყვეტილება არ გამოუცხადებია. კომუნიკაციების კომისიის პრესრელიზში აღნიშნულია, რომ გადაწყვეტილება შემდეგი სხდომის შემდეგ, 28 იანვარს გამოქვეყნდება.
კატეგორია: ეთიკა
ტელეკომპანია “ფორმულას” გადაცემა “პოლიტმეტრის” წამყვანს ვახო სანაიას, საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ დისკრიმინაციის პრინციპის დარღვევა დაუდგინა. საუბარია გადაცემაზე, რომელშიც ერთ-ერთმა სტუმარმა პარაოლიმპიელები რამდენჯერმე მოიხსენია დისკრიმინაციულ კონტექსტში, წამყვანს კი ამაზე შესაბამისი რეაქცია არ ჰქონია.

ვახო სანაიას წინააღმდეგ ქარტიას “საქართველოს პარალიმპიურმა კომიტეტმა” მიმართა. კომიტეტი 2020 წლის 13 ნოემბერს გასული გადაცემის იმ ნაწილზე დავობდა, სადაც მიწვეული სტუმრები 12 ნოემბრის საქართველო - ჩრდილოეთ მაკედონიის მატჩს განიხილავდნენ.

მსჯელობისას, ერთ-ერთმა სტუმარმა, გიორგი ჯანელიძემ ასეთი რამ თქვა: “ჩემი აზრით, მაკედონიას უნდა მოეგო, წესით. ამ D ჯგუფში, ეს ფორმატი, რაც მოიგონა “უეფამ”, ჩვენთვის სასარგებლო იყო, მაგრამ, დაახლოებით, ჰგავს, აი, ოლიმპიადაზე რომ დაამატო პარაოლიმპიელი. ამ D ჯგუფის დამატება იქ, ევროპის ჩემპიონატზე. აგერ, იქნება გაისად და ნახავთ, რას მიაღწევს ეს მაკედონია…” შემდგომ კვლავ განაგრძო დისკრიმინაციული მსჯელობა: “ამ D ჯგუფში, ამ პარაოლიმპიელებში, უხეშად რომ ვთქვათ...” რესპონდენტის ამ განცხადებებზე გადაცემის წამყვანს ვახო სანაიას რეაგირება არ ჰქონია.

“ჟურნალისტს უნდა ესმოდეს მედიის მიერ დისკრიმინაციის წახალისების საფრთხე; ამიტომ ყველაფერი უნდა იღონოს ნებისმიერი პირის დისკრიმინაციის თავიდან ასაცილებლად რასის, სქესის, სექსუალური ორიენტაციის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური და სხვა შეხედულებების, ეროვნული ან სოციალური წარმოშობის საფუძველზე ან რაიმე სხვა ნიშნით”, - ვკითხულობთ საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მეშვიდე (დისკრიმინაციის) პრინციპში.

განმცხადებელი საჩივარში უთითებდა, რომ ჟურნალისტი პირდაპირ ეთერშივე უნდა გამიჯვნოდა ან დაპირისპირებოდა რესპონდენტის დისკრიმინაციულ განცხადებებს.

“შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა უფლებების კონვენციის წევრი ქვეყნები, მათ შორის საქართველო, აღიარებს, რომ შეზღუდული შესაძლებლობის გამო ნებისმიერი პიროვნების დისკრიმინაცია არის ადამიანის თანდაყოლილი და განუყოფელი ღირსების დარღვევა. აგრეთვე ეროვნულ დონეზე, კერძოდ, “სპორტის შესახებ” საქართელოს კანონში შესული ცვლილებების მიხედვით, საქართველოს პარალიმპიური კომიტეტი აღიარებულია, საქართველოს ეროვნული ოლიმპიური კომიტეტის თანასწორ ორგანიზაციად. შესაბამისად საქართველოს პარალიმპიური კომიტეტის და ამ კომიტეტის ქვეშ გაერთიანებული პარალიმპიერი სპორტსმენების კნინობით კონტექსტში მოხსენიება არაეთიკურია და ეს ქმედება დისკრიმინაციულად ხაზს უსვავს ამ ადამიანთა შეზღუდულ შესაძლებლობებს. საქართველოს კანონმდებლობის მიხედვით კი აკრძალულია ნებისმიერი სახის დისკრიმინაცია”, - ვკითხულობთ “საქართველოს პარალიმპიური კომიტეტის” განცხადებაში.

მეტი დეტალი, რას მიაქცია ქარტიის საბჭომ ყურადღება საქმის განხილვისას, მოგვაინებით გახდება ცნობილი, მას შემდეგ, რაც საბჭოს გადაწყვეტილების სამოტივაციო ნაწილი გამოქვეყნდება.
კატეგორია: საქართველო
საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიაში 2021 წელი კიდევ ორი თანამშრომლის გაშვებით და დირექტორის ახალი მოადგილის მისვლით დაიწყო. 31 დეკემბერს გადაცემა “ჰეშთეგის” ჟურნალისტებმა - გიორგი არობელიძემ და ნათია ქარჩილაძემ კანცელარიიდან მისული წერილით შეიტყვეს, რომ მაუწყებელის დირექტორი გიორგი კოხრეიძე შრომით ხელშეკრულებებს აღარ უგრძელებთ. პარალელურად, ამავე დღეს დირექტორმა თავის მოადგილედ დანიშნა ნიკა ჩხარტიშვილი, რომელიც იქამდე აჭარის სავაჭრო-სამრეწველო პალატის თავმჯდომარე იყო.

"ჰეშთეგი" კიდევ უფრო შემცირებული გუნდით და ფორმატით

გიორგი კოხრეიძის დირექტორობის პირობებში, გადაცემა “ჰეშთეგის” მაუწყებლობა ერთი წლის განმავლობაში ორჯერ შეჩერდა, გუნდს 3 თანამშრომელი გამოაკლდა და საბოლოოდ, გადაცემის ფორმატი 5-დან 1 დღემდე შემცირდა.

"ჰეშთეგი" 20201 წლის 14 იანვარს კიდევ უფრო შემცირებული გუნდით დაუბრუნდა ეთერს. გადაცემის ორ ჟურნალისტს - გიორგი არობელიძესა და ნათია ქარჩილაძეს, რომლებსაც ორწლიანი კონტრაქტი 2020 წლის ბოლოს, 31 დეკემბერს ამოეწურათ, მოქმედმა მენეჯმენტმა შრომითი ხელშეკრულებები აღარ გაუგრძელა. ჟურნალისტები ამბობენ, რომ ამ დღეს კანცელარიიდან მიღებული წერილით შეიტყვეს, რომ მაუწყებელში აღარ მუშაობენ.

alt"კანცელარიიდან დაგვიკავშირდნენ, წერილი არისო თქვენს სახელზე და ამ წერილში ეწერა, რომ დირექტორმა ეს გადაწყვეტილება HR სამსახურის უფროსის რეკომენდაციის საფუძველზე მიიღო. არაფერი კონკრეტული არ ეწერა წერილში და ეს რეკომენდაციაც არ გვინახავს ჩვენ ჯერჯერობით", - ამბობს გიორგი არობელიძე. 

HR სამსახურის უფროსი ემზარ პაქსაძე მისივე გაცემული რეკომენდაციის შინაარსზე "მედიაჩეკერთან" არ საუბრობს. მაუწყებლის დირექტორმა გიორგი კოხრეიძემ კი, არაერთი მცდელობის მიუხედავად, ჩვენს ზარებს არ უპასუხა. ჩვენს კითხვაზე, რა ტიპის რეკომენდაციებზეა საუბარი და როგორი შეფასებაა მოცემული დოკუმენტში, რამდენად კრიტიკული იყო მისი დასკვნა და რა შეიძლება ყოფილიყო იმის საფუძველი, რომ დირექტორს აღარ გაეგრძელებინა ჟურნალისტებისთვის ხელშეკრულებები - ემზარ პაქსაძე გვპასუხობს, რომ დოკუმენტი ვრცელია, დადებითი ან უარყოფითი შეფასებები არ არის, თუმცა, სანამ უშუალოდ ჟურნალისტებს არ ჩაბარდებათ, მათი თანხმობის გარეშე ვერაფერს გვეტყვის, რადგან დოკუმენტი პირად ინფორმაციას შეიცავს:

"ორშაბათს ჩაბარდებათ და მოგაწვდიან, თუ თვითონ ჩათვლიან საჭიროდ. ვრცელია (დოკუმენტი), 8 თუ 9 გვერდია და უფლებამოსილება არ გამაჩნია მე, რადგან პირადი ინფორმაციის შემცველია", - ამბობს ემზარ პაქსაძე.

მიუხედავად იმისა, რომ ბრძანებაში არ არის ახსნილი, კონკრეტულად რის საფუძველზე არ გაუგრძელდათ ხელშეკრულები და ამ ეტაპზე არც HR სამსახურის უფროსის რეკომენდაცია აქვთ ნანახი, ჟურნალისტები ფიქრობენ, რომ დირექტორის გადაწყვეტილება მათ კრიტიკულ სარედაქციო პოლიტიკას უკავშირდება:

"ფაქტია, რომ ეს კონკრეტული გადაწყვეტილებაც ერთი დიდი პროცესის ნაწილია. სახეზე გვაქვს, მაუწყებლის მენეჯმენტის მხრიდან იმ პოლიტიკის გაგრძელება, რომელსაც, ვფიქრობ, ისედაც ყველა ხედავს პირველივე დღიდან - კრიტიკულად განწობილი ჟურნალისტების დევნა, შევიწროება, გათავისუფლება… მთელი ამ ჯაჭვის ნაწილია ეს ყველაფერი", - ამბობს გიორგი არობელიძე

ჟურნალისტები მიიჩნევენ, რომ კრიტიკული სარედაქციო პოლიტიკის გარდა, კიდევ ერთი მიზეზი, ალტერნატიულ პროფკავშირებში მათი აქტიური წევრობაა:

alt"მეც და გიორგიც ვიყავით ერთ-ერთი დამაარსებელი ალტერნატიული პროფესიული კავშირის, რომელიც მაუწყებელში გიორგი კოხრეიძის დირექტორად მოსვლის შემდეგ შეიქმნა. ჩვენ აქტიურად ვიყავით ჩართული იმ აქციებსა და კამპანიაში, რაც მაუწყებელში მიმდინარეობდა. ზეწოლა, გათავისუფლება თუ სხვა პოზიციაზე გადაყვანა კი სწორედ იმ ადამიანებს შეეხოთ, ვინც პროფკავშირების წევრები იყვნენ და აქტიურად იყვნენ ჩართული მიმდინარე პროცესებში", -ამბობს ნათია ქარჩილაძე.

"გრძელდება კრიტიკულად განწყობილი თანამშრომლების დევნა და შევიწროება", - ასე შეაფასეს პროფკავშირებში "ჰეშთეგის" ჟურნალისტებისთვის ხელშეკრულებების არ გაგრძელება - "ორივე გათავისუფლებული თანამშრომელი აქტიურად ცდილობდა ქვეყანაში შექმნილი რთული ვითარებისა და არათანმიმდევრული სახელმწიფო პოლიტიკის ასახვას სატელევიზიო რეპორატაჟებში; რაც, ჩვენი შეხედულებით, მათთან შრომითი ურთიერთობის შეწყვეტის და ჰეშთეგისთვის მორიგი მძიმე დარტყმის მიყენების კიდევ ერთი მიზეზი იყო", - ვკითხულობთ ალტერნატიული პროფკავშირების მიერ 13 იანვარს გავრცელებულ განცხადებაში.

გიორგი არობელიძე და ნათია ქარჩილაძე სამართლებრივი დავის დაწყებას გეგმავენ. EMC-ის აღმასრულებელი დირექტორი ლინა ღვინიანიძე კი ამბობს, რომ "ჰეშთეგის" თანამშრომლებთან კონსულტაციები უკვე მიმდინარეობს:

"გვქონდა კონსულტაციები გიორგისთან და ნათიასთან და ვფიქრობთ მათთან ერთად სამართლებრივ დავაზე. ამ შემთხვევაში ფაქტობრივი და სამართლებრივი გარემოებები განსხვავებულია და ჯერჯერობით ვფიქრობთ, რას ვაპირებთ და როგორ". 

გადაცემის გუნდის შემცირების გარდა, გიორგი კოხრეიძის დირექტორობის პირობებში, გადაცემა "ჰეშთეგმა" ორჯერ შეწყვიტა მაუწყებლობა და ბოლოს ეთერს შემცირებული ფორმატით დაუბრუნდა.

altაჭარის ტელევიზიამ "ჰეშთგისთვის" ეთერის დათმობა თავდაპირველად 23 მარტს შეწყვიტა. ამ დღიდან, მაუწყებელმა "ჰეშთეგთან" ერთად, საინფორმაციო და სამედიცინო გადაცემების გარდა, ყველა გადაცემა შეაჩეარა და მენეჯმენტმა გადაწყვეტილება კორონავირუსის გამო ქვეყანაში შექმნილი ვითარებით ახსნა. გადაცემა მეორედ 31 ივლისიდან შეჩერდა და საპარლამენტო არჩევნების შემდეგ, 12 ნოემბერს ეთერში ხუთდღიანი ფორმატის ნაცვლად, ერთდღიანი ფორმატით დაბრუნდა.

გადაცემის ფორმატის შემცირებასთან დაკავშირებით მაშინ გიორგი კოხრეიძემ "მედიაჩეკერს" განუცხადა, რომ ამაში განსაკუთრებულს ვერაფერს ხედავს და რომ ეს აბსოლუტურად ნორმალური, განვითარების პროცესია - "ჰეშთეგი" გადაცემა ხომ არის ეხლა ეთერში? მითხარით, რა განსხვავებას ხედავთ განსაკუთრებულს? სათქმელს ვერ იტყვიან, თუ რა?", - გვიპასუხა მან და ჩვენს კითხვაზე, თუ რა არგუმენტებით და რის საფუძველზე მიიღო გადაცემის 5-დან 1 დღემდე შემცირების გადაწყვეტილება, გვითხრა, რომ გადაწყვეტილება კომისიიდან გამომდინარე მიიღო და არა პირადი ინტერესებიდან.

“ჰეშთეგის” გუნდი კი მაუწყებლის დირექტორის ამ გადაწყვეტილებასაც გადაცემის კრიტიკულ სარედაქციო პოლიტიკას უკავშირებს.

დირექტორის მიერ უკონკურსოდ დანიშნული კადრები


31 დეკემბერს, ორი კადრის გაშვების პარალელურად, აჭარის ტელევიზიის დირექტორმა გიორგი კოხრეიძემ მაუწყებელში ახალი კადრი - ნიკა (იაკინთე) ჩხარტიშვილი თავის პირველ მოადგილე დანიშნა.

დირექტორმა თავისი მოადგილე უკონკურსოდ შეარჩია. ამას HR სამსახურის უფროსი ემზარ პაქსაძეც ადასტურებს და განმარტავს, რომ “კონკურსი არ ყოფილა გამოცხადებული. მას (დირექტორს) ჰქონდა ამის უფლებამოსილება".


alt



ნიკა ჩხარტიშვილი აჭარის ტელევიზიასთან საუბრისას ამბობს, რომ შეთავაზება პირადად გიორგი კოხრეიძისგან მიიღო. თავად გიორგი კოხრეიძე კი არ მალავს, რომ ნიკა ჩხარტიშვილთან დიდი ხნის ნაცნობობა აკავშირებს და სანამ ამ პოზიციაზე დაითანხმებდა, კონსულტაციები მასთან ერთი თვის განმავლობაში მიმდინარეობდა:

“ახალი სეზონიდან მე უშუალოდ ვაკვირდებოდი პროცესებს, რომელიც მიმდინარეობდა მაუწყებელში და დამანახა პროცესებმა, რომ საკმაოდ სერიოზული გამოწვევების წინაშე იდგა მაუწყებელი სუფთა მენეჯერული კუთხით. გარკვეული მიმართულებებით მე სერიოზული მხარდაჭერა და დახმარება მჭირდებოდა და,შესაბამისად, შევაფასე ადამიანი, რომელსაც მე კაი ხანია ვიცნობ. ვიცნობ, როგორც ძალიან კარგ მენეჯერს. ბოლო ერთი თვეა მქონდა მასთან კონსულტაციები, ვსაუბრობდით და ბოლო-ბოლო დავითანხმე და მივიღეთ ის გადაწყვეტილება, რომ დამიდგეს გვერდში და ერთად შევძლოთ იმ პროცესების უკეთესად წარმართვა, რაც მაუწყებელს მისცემს (საშუალებას) უფრო უკეთესად განვითარდეს”, - განაცხადა გიორგი კოხრეიძემ აჭარის ტელევიზიასთან.

ნიკა ჩხარტიშვილი 2017 წლიდან აჭარის სავაჭრო-სამრეწველო პალატის თავმჯდომარე, 2019 წლიდან კი აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის ეკონომიკური განვითარების საბჭოს მდივანი იყო. აჭარის მთავრობის გვერდზე გამოქვეყნებული მისი სამუშაო გამოცდილებით თუ ვიმსჯელებთ, იგი მენეჯერულ პოზიციაზე რამდენიმე კომპანიაში მუშაობდა, თუმცა, მისი მედიაში მუშაობის გამოცდილება იმით შემოიფარგლება, რომ 2000 წელს გაზეთ „დიდუბელის“ დამფუძნებელი და მთავარი რედაქტორი იყო.

2018 წელს ნიკა ჩხარტიშვილი აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის მრჩეველთა საბჭოს წევრობისთვის გამოცხადებულ კონკურსში მონაწილეობდა. მაშინ ჩხარტიშვილმა კომისიას ვერ წარუდგინა დიპლომის ასლი, რომელიც დაადასტურებდა, რომ მას მაგისტრის ან მაგისტრთან გათანაბრებული განათლება აქვს მიღებული. მაშინ, ვადის მიცემის მიუხედავად, ჩხარტიშვილმა დიპლომის ასლი ვერ წარადგინა და მის მიერ წარდგენილი დოკუმენტაციით ვერ დადგინდა უმაღლესი განათლების შესაბამისი აკადემიური ხარისხი, თუმცა კომისიამ მეორე ეტაპზე მაინც გადაიყვანა.

აჭარის ტელევიზიის დირექტორის მოადგილედ (მაუწყებლიდან ნათია ზოიძის წასვლის შემდეგ) ვახტანგ ხუზმიაშვილი იყო არჩეული. თუმცა, მას შემდეგ, რაც ხუზმიაშვილი საინფორმაციო სამსახურის უფროსად დაინიშნა, დირექტორის მოადგილის თანამდებობა კვლავ ვაკანტური გახდა.

გარდა ნიკა ჩხარტიშვილისა, გიორგი კოხრეიძის დირექტორობის პირობებში, მაუწყებელში ხელმძღვანელ პოზიციაზე უკონკურსოდ კიდევ ორი ახალი თანამშრომელი დასაქმდა - აკაკი გოგიჩაიშვილი და ნინო ხაჟომია.

აკაკი გოგიჩაიშვილი 2020 წლის პირველი ივლისიდან საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიის მთავარი საინფორმაციო გამოშვების მთავარი რედაქტორი გახდა. მაშინ აკაკი გოგიჩაიშვილი ამბობდა, რომ შეთავაზება მაუწყებლის საინფორმაციო სამსახურის უფროსისგან, ვახო ხუზმიაშვილისგან მიიღო.

აკაკი გოგიჩაიშვილამდე, გიორგი კოხრეიძის შეთავაზებით, საინფორმაციო გამოშვების მთავარი რედაქტორად ნინო ხაჟომია დაინიშნა, თუმცა მან მალევე - ოთხ დღეში თანამდებობა დატოვა და მოგვიანებით ახალი ამბების რედაქციის ხელმძღვანელის პოზიციაზე დაინიშნა.

გიორგი კოხრეიძის დირექტორობის 14 თვე
და 14 თანამშრომლის ბედი

გიორგი კოხრეიძის დირექტორად არჩევიდან - 2019 წლის 22 ნოემბრიდან დღემდე, აჭარის მაუწყებლიდან თანამშრომლების გაშვება, პოზიის შეცვლა თუ შრომითი ხელშეკრულებების არ გაგრძელება ჩვეულ ამბად იქცა.

დირექტორობის თითქმის 14 თვის განმავლობაში კოხრეიძემ ოთხი თანამშრომელი გაათავისუფლა, სამს ხელშეკრულება აღარ გაუგრძელა, ხუთი არსებითად განსხვავებულ პოზიციაზე გადაიყვანა, ორმა თანამშრომელმა კი, მისი დირექტორობის პირობებში, თავადვე თქვა უარი ტელევიზიაში მუშაობაზე.


alt

  • 01.01.2020 - გიორგი კოხრეიძემ შრომითი ხელშეკრულება აღარ გაუგრძელა ნათია შავაძეს. მან დირექტორის ეს გადაწყვეტილება შეაფასა მაუწყებლის მენეჯმენტის პოლიტიკის ნაწილად, რომელსაც იგი აქტიურად აპროტესტებდა; 

  • 02.02.2020 - აჭარის მაუწყებელი დატოვა ნათია ზოიძემ და განაცხადა, რომ იძულებული გახდა ამგვარი გადაწყვეტილება მიეღო. მიზეზად სარედქციო პოლიტიკიდან ჩამოშორება დაასახელა; 

  • 24.02.2020 - მაია მერკვილაძე აჭარის ტელევიზიის ახალი ამბების სამსახურის უფროსისა და მთავარი საინფორმაციო გამოშვების რედაქტორის პოზიციას ჩამოაშორეს და და რადიოს ახალ ამბებში გადაიყვანეს; 

  • 24.02.2020 - აჭარის ტელევიზია “უკიდურესი პროტესტის” ნიშნად თბილისის ბიუროს ჟურნალისტმა ნინო ხოზრევანიძემ დატოვა;

  • 24.02.2020 - სამსახურიდან გათავისუფლდა ახალი ამბების სამსახურის უფროსი შორენა ღლონტი;

  • 13.03.2020 - სამსახურიდან გაათავისუფლეს აჭარის ტელევიზიის მთავარი საინფორმაციოს წამყვანი თეონა ბაკურიძე;

  • 23.03.2020 - მაუწყებლის დირექტორმა ჟურნალისტი თეონა ხარაბაძე კორესპონდენტად ბათუმიდან ქუთაისში, ფაქტობრივად, არარსებულ ბიუროში გადაიყვანა; 

  • 13.04.2020 - ხელშეკრულება შეუცვალეს ვებ მიმართულების ხელმძღვანელ სოფო ჟღენტს და ახალ ამბებს ჩამოაშორეს;

  • 21.04.2020 - ფეისბუკზე გამოქვეყნებული სტატუსების გამო თეონა თურმანიძეს აჭარა TV-ში წამყვანობა და რეპორტიორობა ერთი წლით შეუზღუდეს;
  • 11.05.2020 - ფეისბუკზე გამოქვეყნებული პოსტის გამო, აჭარის ტელევიზიის დირექტორმა სამსახურიდან გადაცემა “ჰეშთეგის” წამყვანი და მაუწყებლის ალტერნატიული პროფკავშირის თავმჯდომარე მალხაზ რეხვიაშვილი გაათავისუფლა;

  • 31.07.2020 - აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლიდან სამი თანამშრომელი გაათავისუფლეს – შემოქმედებითი სამსახურის დილის გადაცემის „დილის ტალღის“ რედაქტორი, ბაჩო გურაბანიძე, შემოქმედებითი სამსახურის შემოქმედებითი მიმართულების მენეჯერი, გიორგი მურვანიძე და გუგა ქადიძე – მემონტაჟე. მოგვიანებით ბაჩო გურაბანიძე და გიორგი მურვანიძე მაუწყებელში განსხვავებულ პოზიციებზე დააბრუნეს, ორივე მათგანი მმართველობით რგოლს ჩამოაშორეს, ბაჩო გურაბანიძე პროდიუსერად, გიორგი მურვანიძე კი რეჟისორად გადაიყვანეს;

  • 31.12.2020 - შრომითი ხელშეკრულებები აღარ გაუგრძელეს “ჰეშთეგის” ჟურნალისტებს - გიორგი არობელიძე და ნათია ქარჩილაძეს. 

აჭარის ტელევიზიიდან გათავისუფლებულმა და არსებითად სხვა პოზიციაზე გადაყვანილმა თანამშრომლებმა მაუწყებლის წინააღმდეგ სამართლებრივი დავა დაიწყეს. მათ უფლებებს EMC იცავს. ამ ეტაპზე მხოლოდ მაია მერკვილაძის საქმე არის განხილული და ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილებით, აჭარის ტელევიზია მაია მერკვილაძის პოზიციაზე ახალ თანამშრომელს ვერ დანიშნავს, სანამ შრომითი დავა არ დასრულდება. EMC-ის ადვოკატი ლადო ქუთათელაძე, რომელიც მათ უფლებებს იცავს, ამბობს, რომ პროცესი მიმდინარეობს და სასამართლოში საქმეების ჩანიშვნას, სავარაუდოდ, თებერვალში ელოდებიან.
კატეგორია: ეთიკა

"ვაქცინის მსხვერპლი" - ამ სათაურით, 15 იანვარს "TV პირველის" დღის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში ანტივაქსერული სიუჟეტი გავიდა.  "ყველაზე მაღალი ეფექტურობის მქონე Pfizer-ის ვაქცინას ნორვეგიაში 23 ადამიანის სიცოცხლე ემსხვერპლა", -  ამ ნარატივს იმეორებდნენ მასალის ავტორიც და საინფორმაციო გამოშვების წამყვანიც,  მიუხედავად იმისა, რომ მასალაში არ ჩანდა რა წყაროებს ეყრდნობოდა ეს მტკიცება და არც რომელიმე რესპონდენტი ამბობდა მტკიცებითში ამას.

საინფორმაციო გამოშვების წამყვანმა მაყურებელს სიუჟეტი შემდეგი შესავლით წარუდგინა:

"კორონავირუსის ვაქცინას ნორვეგიაში 23 ადამიანის სიცოცხლე ემსხვერპლა. მოქალაქეები, რომლებსაც ეგონათ, რომ კოვიდისგან ახალი ვაქცინა დაიცავდათ, ინექციიდან რამდენიმე საათში დაიღუპნენ. ეს ტრაგიკული შემთხვევა, ქართველი ექიმების თქმით, უნდა გახდეს მაგალითი, რომ ჩვენი ქვეყანა ვაქცინაციის პროცესისთვის უკეთ მოემზადოს და რისკები მინიმუმამდე შეამციროს. როდის დაიწყება ქვეყანაში ვაქცინაცია - ამ კონკრეტულ კითხვაზე პასუხები ამ დრომდე არ არსებობს. სპეციალისტები ჯანდაცვის სამინისტროს აფრთხილებენ, რომ ვაქცინაცია მხოლოდ წამლის შემოტანა არ არის და ამ ურთულეს პროცესს საგანგებო მომზადება სჭირდება". 

აღნიშნული შესავლის შემდეგ, ეთერში სიუჟეტი გავიდა. ჟურნალისტმა წამყვანის ნააზრევი გააგრძელა და მტკიცებით ფორმაში მაყურებელს მოუყვა, რომ კორონავირუსის ვაქცინისგან გარდაცვლილი პაციენტები 80 წელს გადაცილებულნი იყვნენ და რომ მედიკოსებმა ისინი ვირუსისგან დასაცავად ყველაზე მაღალი ეფექტურობის მქონე - Pfizer-ის ვაქცინით აცრეს. ბოლოს კი, თავისივე მტკიცების საპირისპიროდ აღნიშნა, რომ სპეციალისტები ახლა არკვევენ, თუ რა გახდა სიკვდილის მიზეზი.

სიუჟეტში არ ჩანდა, რას ან ვის ეყრდნობოდა ჟურნალისტი, როდესაც ამტკიცებდა, რომ, თითქოს, კორონავირუსის ვაქცინამ ადამიანები იმსხვერპლა. გარდა ამისა, ამავე სიუჟეტში დაავადებათა კონტროლის ეროვნული ცენტრის ხელმძღვანელი ამირან გამყრელიძე საპირისპიროზე საუბრობდა და ამბობდა, რომ ამ ეტაპზე ეს საკითხი შესწავლის საგანია და არ არსებობს მსგავსი დასკვნა, რომ 23 ადამიანის გარდაცვალების მიზეზი ვაქცინაცია გახდა.

ამირან გამყრელიძის კომენტარის შემდეგ, ჟურნალისტმა ვაქცინაციის თემის ქვეყანის რეალობაში გადმოტანა სცადა და თქვა, რომ საქართველოში ჯერ ვაქცინა არ არის, შესაბამისად:  "მთავრობას მომზადებისთვის და უცხოეთში დაშვებული შეცდომების გასააზრებლად ჯერ კიდევ დრო აქვს". 

უკვე ერთი წელია მთელს მსოფლიოში და მათ შორის, საქართველოშიც, კორონავირუსის პანდემიაა. გარდაცვლილთა რიცხვმა, მსოფლიოს მასშტაბით, უკვე გადააჭარბა 2 მილიონს. პანდემიის დაწყებიდან ყველას ყურადღება ვაქცინებისადმია მიპყრობილი, რადგან მასობრივი ვაქცინაცია არის საუკეთესო გზა პანდემიის დროულად დასამარცხებლად. საუკუნეების განმავლობაში ვაქცინაციის წყალობით შესაძლებელი გახდა იმუნიტეტის გამომუშავება არაერთი ისეთი დაავადებისადმი, როგორიცაა: წითელა, წითურა, ყბაყურა, ტეტანუსი და ა.შ.

თუმცა, ყველა დროს არსებობდნენ ადამიანები, რომლებიც ძალიან სკეპტიკურად იყვნენ განწყობილი ვაქცინებისადმი და ანტივაქსერულ მოძრაობებს ახალისებდნენ. შესაბამისად, ვაქცინებისადმი ადამიანების ნდობის გაზრდას განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს. ამ ფონზე კი, მედიის პასუხისმგებლობა, არ გაავრცელოს მანიპულაციური, ან თუნდაც დაუზუსტებელი ინფორმაცია და ამით უნებლიედ, არ გახდეს ანტივაქსერული მოძრაობის გამაძლიერებელი, განსაკუთრებულია.

"ძალიან დიდი სოლიდარობა უნდა იყოს საზოგადოებაში, როგორმე უნდა დავთრგუნოთ ანტივაქსერული მოძრაობა, რადგან, ხაზს ვუსვამ, ვაქცინაზე უკეთესი საზოგადოებრივი ჯანდაცვითი ინტერვენცია ჯერ კაცობრიობას არ მოუგონია", – განაცხადა 16 იანვარს  დაავადებათა კონტროლის ეროვნული ცენტრის ხელმძღვანელმა, ამირან გამყრელიძემ.

კორონავირუსული პანდემიის პირობებში, იმ ფონზე, რომ ანტივაქსერული კამპანია მთელი მსოფლიოს მასშტაბით ვრცელდება, სიზუსტის დაცვას განსაკუთრებულად დიდი მნიშვნელობა აქვს, რადგან ნებისმიერი არაზუსტი ინფორმაციის გავრცელებით მიღებული ზიანის მასშტაბი, შესაძლოა, ძალიან მძიმე აღმოჩნდეს.

“კორონავირუსის პანდემიის გაშუქებისას, მედიის როლი განსაკუთრებულია. ერთი მხრივ, მედიას კვლავ რჩება მთავარი, ანუ ინფორმაციის გამავრცელებლის ფუნქცია, მეორე მხრივ გაჩნდა ახალი გამოწვევა, მოქალაქეთა ცნობიერების ამაღლებისა და ვირუსის პრევენციისთვის აუცილებელი ღონისძიებების გაშუქების საჭიროების სახით. ამავდროულად, მთელი მსოფლიოს მასშტაბით მომატებულია დეზინფორმაციის ნაკადი, რაც მედიისთვის ქმნის ახალ გამოწვევას, დახარჯოს განსაკუთრებული ძალისხმევა ინფორმაციის გადამოწმებაში”, - ვკითხულობთ საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის სახელმძღვანელო წესებში, რომელიც მედიისთვის სპეციალურად COVID-19-ის გაშუქებისთვისაა მომზადებული.

ამავე სახელმძღვანელოში ყურადღება გამახვილებულია სანდო წყაროების მნიშვნელობაზე და აღნიშნულია, რომ კორონავირუსის პანდემიის გაშუქებისას, სანდო, გადამოწმებული, პანიკისა და სენსაციურობისგან მაქსიმალურად დაცლილი ინფორმაციის როლი დღეს კიდევ უფრო მნიშვნელოვანია.

კატეგორია: საქართველო
13 წლის შემდეგ, ჟურნალისტი, ყოფილი დეპუტატი მაგდა ანიკაშვილი ტელეკომპანია “იმედზე" ბრუნდება. იგი არხზე საზოგადოებრივ-პოლიტიკურ ტოქშოუს წაიყვანს. პირველი გადაცემა ეთერში, სავარაუდოდ, იანვრის ბოლოს გავა.

როგორც მაგდა ანიკაშვილმა “მედიაჩეკერს” უთხრა, ამ ეტაპზე გადაცემის ფორმატზე მუშაობენ. დამატებითი დეტალები კი საზოგადოებისთვის მალე გახდება ცნობილი.

“მედიაჩეკერის” კითხვაზე, როდის უნდა ელოდოს მაყურებელი ეთერში ტოქშოუს გასვლას, ანიკაშვილი ამბობს, რომ პირველი გადაცემა, სავარაუდოდ, თვის ბოლოს გავა.

მაგდა ანიკაშვილი ტელეკომპანია “იმედში” აქამდეც მუშაობდა. 2006 წლიდან ორი წლის განმავლობაში იგი არხზე ტელეწამყვანი იყო. ანიკაშვილმა “იმედი” 2008 წელს დატოვა და პარტია “გიორგი თარგამაძე - ქრისტიან-დემოკრატებში” გაწევრიანდა. იგი საქართველოს მე-7 მოწვევის პარლამენტის წევრი იყო.

2003 წლიდან 2019 წლამდე, სხვადასხვა პერიოდში, მაგდა ანიკაშვილი მუშაობდა “მეცხრე არხში”, რუსთავი 2-ში”, საზოგადოებრივ მაუწყებლში, “იმედსა” და „მაესტროში“. 2019 წლიდან იყო პარლამენტის თავმჯდომარის მრჩეველი საზოგადოებასთან ურთიერთობის საკითხებში, მოგვიანებით კი პარლამენტის საზოგადოებასთან ურთიერთობისა და ინფორმაციის დეპარტამენტის უფროსი.

მაგდა ანიკაშვილის “იმედზე” დაბრუნების შესახებ ინფორმაცია თავდაპირველად On.ge-მ გაავრცელა.
კატეგორია: ეთიკა
10 იანვარს ონლაინ გამოცემების ნაწილმა, მომღერალ თემურ წიკლაურის გარდაცვალების შესახებ ცრუ ინფორმაცია გაავრცელა. გამოცემები მტკიცებით ფორმაში წერდნენ, რომ მომღერალი კორონავირუსით გარდაიცვალა. ამბის გავრცელებიდან მალევე ცნობილი გახდა, რომ ინფორმაცია სიმართლეს არ შეესაბამებოდა. ზოგიერთ ვებგვერდზე დეზინფორმაცია წიკლაურის გარდაცვალების შესახებ ერთი დღის შემდეგაც იძებნება, ნაწილმა ამბავი წაშალა, ნაწილმა კი მასალა ყოველგვარი მითითების გარეშე ჩაასწორა და დაწერა, რომ მედიაში გავრცელებული ინფორმაცია არასწორია.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის სახელმძღვანელოში - “შესწორების სტანდარტი მედიაში”, ვკითხულობთ, რომ “ჟურნალისტურ საქმიანობას თან სდევს შეცდომები, არაზუსტი დეტალების გავრცელება, რაც ზოგ შემთხვევაში სისწრაფის, უყურადღებობის, პროფესიონალიზმის ნაკლებობის, მწირი გამოცდილების ანდა სხვა მიზეზით არის გამოწვეული. პასუხისმგებლიანი მედია კი, რომლისთვისაც აუდიტორიის სანდოობა და რეპუტაცია მნიშვნელოვანია, ცდილობს მყისიერად შეასწოროს დაშვებული შეცდომა, ამცნოს აუდიტორიას და იზრუნოს ზუსტი ინფორმაციის გავრცელებაზე".

როგორ მოიქცნენ მედიასაშუალებები და როგორია სტანდარტი

გამოცემების ნაწილი, რომლებიც თემურ წიკლაურის გარდაცვალების შესახებ ატყობინებნენ აუდიტორიას, ინფორმაციის წყაროდ, ძირითადად, ჟურნალისტ ელისო კილაძეს, მამა პეტრე კოლხს ან/და სოციალური ქსელის მომხმარებლებს უთითებდნენ. ელისო კილაძემ ფეისბუქის პირად გვერდზე დაწერა, რომ ინფორმაცია პეტრე კოლხის სტატუსის შემდეგ გაავრცელა, რომელშიც იგი წერდა, რომ თემურ წიკლაურს “გაუჩერეს დედამიწა და ჩავიდა”. ამ დროისთვის არც ელისო კილაძის და არც პეტრე კოლხის თავდაპირველი ფეისბუქ პოსტები აღარ იძებნება.

altმედიასაშუალებების ნაწილმა თემურ წიკლაურის გარდაცვალების შესახებ ინფორმაცია გადამოწმების გარეშე გაავრცელა და მოგვიანებით საერთოდ წაშალა ვებგვერდიდან. ამგვარად მოიქცნენ ისეთი გამოცემები, როგორებიცაა, მაგალითად: პალიტრავიდეო, სპუტნიკი, მედიაცენტრი მთავარი, მეტრონომი, არტინფო, გურია TV, newspress, 2020news.ge, news.ge, cyc.ge, tv4, ntv.ge და სხვა. ასევე მოიქცა ტელეკომპანია “მაესტროც” და ფეისბუქ გვერდზე დადებული თემურ წიკლაურის ფოტო, რომელიც მისი გარდაცვალების შესახებ იუწყებოდა, წაშალა.

აღნიშნულმა გამოცემებმა თავდაპირველად სათაურშივე, მტკიცებით ფორმაში დაწერეს, რომ მომღერალი გარდაიცვალა. მოგვიანებით კი, როდესაც ცნობილი გახდა, რომ უკვე ვირუსულად გავრცელებული ინფორმაცია მცდარია და როდესაც ოჯახის წევრებმა დაადასტურეს, რომ თემურ წიკლაური, რომელიც კორონავიურუსის დიაგნოზით გორის სამხედრო ჰოსპიტალში მკურნალობს, ცოცხალია, ზემოთჩამოთვლილმა მედიასაშუალებებმა მასალები ვებგვერდიდან წაშალეს. მიუხედავად ამისა, გუგლის საძიებო სისტემაში ამ გვერდების მიერ გავრცელებული მასალები კვლავ იძებნება.

შესწორების სტანდარტის მიხედვით, მასალის სრულიად წაშლა მხოლოდ უკიდურეს შემთხვევაშია დაშვებული და მაშინაც კი, როდესაც მასალა იშლება, სასურველია, რედაქციამ განმარტება გააკეთოს, თუ რატომ მიიღო მსგავსი გადაწყვეტილება.

შესწორების სტანდარტის სახელმძღვანელოში ახსნილია, თუ როდის არის დაშვებული უკვე გამოქვეყნებული მასალის წაშლა და როგორ უნდა მოიქცეს რედაქცია ასეთ შემთხვევაში:

  • მასალა სრულად მხოლოდ უკიდურეს შემთხვევაში შეიძლება წაიშალოს. მაგალითად მაშინ, როდესაც საჯარო ინტერესის არარსებობის შემთხვევაში ის ზიანს აყენებს, ლახავს სხვათა უფლებებს და განსაკუთრებით უხეშად არღვევს ეთიკურ სტანდარტებს.

  • მასალა შესწორების ნაცვლად როგორც წესი, მაშინ შეიძლება წაიშალოს, როდესაც მხოლოდ თქვენ ხართ ინფორმაციის გამავრცელებელი ერთადერთი ღია წყარო. თუკი ინფორმაცია სხვების მიერაც არის გავრცელებული, მაშინ ჩამოხსნის ნაცვლად იმავე ბმულზე შესწორება სჯობს.

  • მასალის წაშლის შემთხვევაში სასურველია რედაქციამ ახსნას ამ გადაწყვეტილების მიზეზი.

  • თუკი მომდევნო დღეებში გამოიკვეთა მნიშვნელოვანი დეტალები, რაც არსობრივად ცვლის წინა დღეს გავრცელებულ ინფორმაციას, რომელსაც შეცდომაში შეჰყავს აუდიტორია, უმჯობესია ცალკე მომზადდეს ახალი მასალა, უკვე გამოქვეყნებულ სტატიაში კი ცხადად მიეთითოს ბმული და გაუკეთდეს შესაბამისი წარწერა ახლად გამოვლენილი გარემოების შესახებ

ზემოთჩამოთვლილი გვერდებისგან განსხვავებით, გამოცემების ნაწილმა თემურ წიკლაურის გარდაცვალების შესახებ მასალა არ წაშალა და თავდაპირველ ვერსიაშივე ჩაასწორა. თუმცა, არ მიუთითა, რომ სტატია შესწორებული და განახლებულია და არც სარედაქციო განმარტება შესთავაზა მკითხველს. ამგვარად მოიქცა: რეზონანსი, ნიუპოსტი, ახალი თაობა, report.ge. ამ დროისთვის, ამ ვებგვერდებზე შეცვლილია მასალების სათაურები და ტექსტი ისე, რომ მკითხველს ამის შესახებ ინფორმაცია არ აქვს.

altგუგლის საძიებო სისტემაში მასალები კვლავ იძებნება თავდაპირველი სათაურებით. მაგალითად, მკითხველს გაზეთი “ახალი თაობის” სტატიაზე გადასვლისას, რომელსაც აწერია “თემურ წიკლაური გარდაიცვალა”, დახვდება მასალა შეცვლილი სათაურით და შინაარსით - "თემურ წიკლაურის გარდაცვალების შესახებ ინფორმაცია არაა სწორი”.

ანალოგიურად, რეზონანსის სტატია, რომელსაც თავდაპირველად სათაუშივე ეწერა, რომ “თემურ წიკლაური გარდაიცვალა”, ამ დროისთვის შემდეგნაირადაა შეცვლილი - "თემურ წიკლაურის გარდაცვალება არ დასტურდება - მედიაში არასწორი ინფორმაცია გავრცელდა".

ზემოთჩამოთვლილმა ვებგვერდებმა ისე ჩაასწორეს მასალები, რომ მკითხველს არც იმის შესახებ მიაწოდეს ინფორმაცია, რომ თავდაპირველი ვერსია შეცვლილია და არც იმის შესახებ, რომ თვითონ ეს გამოცემები იყვნენ იმ ცრუ ინფორმაციის ერთ-ერთი გამავრცელებლები, რაზეც მოგვიანებით თავადვე წერდნენ.

როდესაც მედიასაშუალება მასალას ასწორებს, საჭიროა, რომ ამის შესახებ აუდიტორია ინფორმირებული იყოს. შესწორების სტანდარტის სახელმძღვანელო გვეუბნება, რომ მასალის ბოლოს, შენიშვნის სახით, მითითებული უნდა იყოს, თუ რა ეწერა თავდაპირველ, მცდარ ვერსიაში. ამავე სახელმძღვანელოში ვკითხულობთ, რომ მასალა ისე უნდა შესწორდეს, რომ ყველა პლატფორმაზე განახლებული ვერსია იძებნებოდეს:

  • გამოქვეყნებული მასალა უნდა შესწორდეს ისე, რომ აუდიტორიისთვის ცნობილი გახდეს თუ რა გასწორდა. ყველგან, სადაც ეს შესაძლებელია და არ უწყობს ხელს ვინმესთვის საზიანო ინფორმაციის გავრცელებას, მასალის ბოლოს შენიშვნის სახით უნდა მიეთითოს რა ეწერა მცდარ ვერსიაში.

  • სათაურის შეცვლის შემთხვევაში მედია უნდა დარწმუნდეს, რომ მასალის სათაური შესწორდა ყველა პლატფორმაზე, სადაც კი გაზიარებული იყო ინფორმაცია. ყურადღება მიაქციეთ ბმულის ფრაგმენტსაც (URL), რომელიც ხშირად სათაურის ანალოგია. ფაქტობრივი უზუსტობა იქაც ჩაასწორეთ.

თემურ წიკლაურის გარდაცვალების შესახებ ინფორმაცია ამ დრომდე იძებნება interpost.ge-ზე. მიუხედავად იმისა, რომ ვებგვერდზე მოგვიანებით სამი სხვა მასალა დაიდო, რომლებიც მის გარდაცვალებას უარყოფდა, მკითხველი, რომელიც მხოლოდ პირველ სტატიას გაეცნობა, შესაძლოა შეცდომაში შევიდეს.
კატეგორია: საქართველო
რამდენად პოლარიზებული იყო 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნების წინ ონლაინ მედია, რა ტიპის ინფორმაცია აღწევდა ფართო აუდიტორიამდე, რა აჩვენა 6 თვიანმა დაკვირვებამ და რა ძირითადი მიგნებები გამოიკვეთა მონიტორინგისას - “მედიაჩეკერი” ონლაინ მედიის მონიტორინგის ხელმძღვანელ გიორგი ჯოლოგუას ესაუბრა.

- 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნებზე 6 თვის განმავლობაში 13 გამოცემას აკვირდებოდით. რა პრინციპით შეარჩიეთ აღნიშნული მედიები?

ჩვენ ყოველთვის ვცდილობთ, რომ შევარჩიოთ ყველაზე რეიტინგული გამოცემები, რადგან, ცხადია, ჩვენთვის მნიშვნელოვანია, დავაკვირდეთ იმ ვებგვერდებს, რომლებსაც ყველაზე მეტი ადამიანი კითხულობს. ერთი სირთულე ის გვაქვს, რომ არ არსებობს ასე გაწერილი რეიტინგები ონლაინ მედიასაშუალებების. ამიტომ ყოველი მონიტორინგის წინ ვატარებთ კვლევას, ვქირაობთ სოციოლოგიური კვლევის ორგანიზაციას და ვთხოვთ, რომ დაგვითვალონ რეიტინგები. ბოლო რამდენიმე წელია ამას დავუმატეთ მეორე კომპონენტიც - მედიის ექსპერტებს, მიუკერძოებელ ადამიანებს, ვთხოვთ, რომ გამოგვიგზავნონ სია, მათი აზრით, რომელი საიტები იქნებოდა საინტერესო მონიტორინგისთვის. ამ ორ შედეგს ვაჯამებთ და შედეგად, ვადგენთ იმ მედიასაშუალებების სიას, რომელსაც დავაკვირდებით.

- რა აჩვენა 6 თვიანმა დაკვირვებამ?

ონლაინ მედიაზე ბევრი კარგის თქმა შეიძლება, წლიდან წლამდე გაუმჯობესება გვაქვს. ერთ-ერთი მიგნება ის არის, რომ გვაქვს საკმაოდ ბევრი ვებგვერდი, რომელიც ცდილობს მაღალი ჟურნალისტური სტანდარტით იმუშაოს, ობიექტურად და მიუკერძოებლად გააშუქოს მოვლენები და სიღრმისეული ინფორმაცია მიაწოდოს მკითხველს. 13 საიტიდან 6 მაინც გვქონდა ისეთი, რომ მხოლოდ დადებითის თქმა შეგვიძლია და ვფიქრობ, რომ ეს ძალიან კარგად მეტყველებს ქართული ონლაინ მედიის განვითარებაზე.

რაც შეეხება სხვა ძირითად მიგნებებს, არ გვხვდებოდა ისეთი მძიმე დარღვევები, რომლებიც უფრო ხშირია, ვთქვათ, პრესაში, ტელევიზიაში, რაც გამოიხატება ჟურნალისტთა მხრიდან განსაკუთრებულად აგრესიულ, შეურაცხმყოფელ, დისკრიმინაციულ, სიძულვილის ენის შემცველ გაშუქებაში. წელს სულ 2-3 პრობლემური ვებგვერდი გვქონდა, თუმცა, ამ ვებგვერდებზეც კი არ შეგვხვედრია ამ ტიპის განცხადებები ჟურნალისტთა ტექსტებში. პრობლემა იყო ის, რომ ჰომოფობიური, ქსენოფობიური, სექსისტური, სიძულვილის ენის შემცველი განცხადებები შუქდებოდა უკომენტაროდ.

- რა ტიპის ეთიკური დარღვევები გვხვდებოდა ყველაზე ხშირად ონლაინ მედიაში?

ერთ-ერთი სერიოზული დარღვევა არის სარეკლამო მასალების არასათანადო გამიჯვნა სარედაქციო სტატიებისგან. ეს არის ძალიან სერიოზული პრობლემა ქართულ ონლაინ მედიაში. ერთ მაგალითს გეტყვით, რომ უფრო კარგად აღსაქმელი იყოს, რა მასშტაბის პრობლემაზეა საუბარი. მაგალითად, ერთ-ერთ ყველაზე რეიტინგულ ვებგვერდ “ინტერპრესნიუსს” რომ დავაკვირდით, მონიტორინგის პერიოდში გამოქვეყნებული სტატიების (რომლებიც ეხებოდა პოლიტიკის და არჩევნების თემებს) თითქმის ⅓ იყო გამოქვეყნებული სარეკლამო ნიშნით - NS - რომელიც არ არის შესაბამისი მითითება და არ არის მარტივად აღსაქმელი მკითხველისთვის.

წარმოიდგინეთ, როცა ვებგვერდის არჩევნებთან და პოლიტიკასთან დაკავშირებული სტატიების ⅓ იყო დაფინანსებული, ეს მთლიანად ცვლის გაშუქებას და ეს პიარ მომსახურებას უფრო ემსგავსება, ვიდრე ჟურნალისტიკას. ფაქტობრივად, მკითხველს არ ეძლევა საშუალება, რომ გაარჩიოს რომელი სტატიაა რედაქციის მიერ მომზადებული, ჟურნალისტის ნამუშევარი და რომელი შეკვეთილი, კომერციული სარგებლის სანაცვლოდ გამოქვეყნებული.

სხვა ტიპის პრობლემებს რაც შეეხება, ყველაზე ხშირი და გავრცელებული დარღვევა ონლაინ მედიაში არის ბრალდებების ცალმხრივად გაშუქება. როდესაც არის კონკრეტული ბრალდება კონკრეტული პირის მიმართ, ზოგი ვებგვერდი ამას აშუქებს ისე, რომ არ ცდილობს იმავე სტატიაში წარმოადგინოს ბრალდების მხარის პოზიცია და, შესაბამისად, მკითხველს ეძლევა მხოლოდ ერთი მხარის მოსაზრება. ესეც შეინიშნებოდა ისეთ ვებგვერდებზე, რომლებიც ძალიან ტენდენციურად აშუქებენ მოვლენებს. ვთქვათ, ისეთი ვებგვერდები, რომლებიც უფრო ხელისუფლებისკენ იხრება, ასეთ ბრალდებებს ცალმხრივად აშუქებენ ოპოზიციის მისამართით. 


  • იხილეთ ონლაინ მედიის მონიტორინგის ანგარიში სრულად ამ ბმულზე


- ამბობთ, რომ ბრალდებების ცალმხრივი გაშუქება უფრო იმ ვებგვერდებზე შეინიშნებოდა, რომლებიც მიკერძოებული იყვნენ. თუმცა, მონიტორინგის შუალედურ ანგარიშში აღნიშნულია, რომ შერჩეულ ვებგვერდთა დიდ ნაწილში არ ჩანდა მცდელობები, რომ ჟურნალისტებს გადაემოწმებინათ მასალებში წარმოდგენილი კონკრეტული ბრალდებები ან მოეძიებინათ ბრალდებულ მხარეთა კომენტარები...

დიახ, იყო გამონაკლისის სახით რამდენიმე შემთხვევა მონიტორინგის საწყის ეტაპზე ისეთ ვებგვერდებზე, რომლებიც ცდილობენ, რომ ეთიკური სტანდარტების დაცვით გააშუქონ მოვლენები. თუმცა, მონიტორინგის შემდეგ ეტაპებზე გამონაკლისის სახითაც აღარ გვხვდებოდა. ეს გამონაკლისიც მხოლოდ კვლევების გაშუქებისას გვხვდებოდა.

ბალანსის და ბრალდებების ცალმხრივად გამოქვეყნების პრობლემები გვხვდებოდა სამ ვებგვერდზე “მარშალპრესი”, “კვირა” და “პრაიმტაიმი”. ამ საიტებზე სისტემატურად გვხვდებოდა მძიმე ბრალდებების ცალმხრივად გაშუქება. თუმცა, ესეც არ იყო ჟურნალისტთა ტექსტები, ეს იყო პოლიტიკოსების მიერ გაჟღერებული ბრალდებები მათი ოპონენტების მიმართ.

- თქვენი დაკვირვებით, ბრალდებების ცალმხრივად გაშუქების მიზანი კონკრეტული პოლიტიკური სუბიექტების დისკრედიტაცია იყო?

მიზნის თქმა ზუსტად შეუძლებელია, ჩვენ ვაკვირდებით იმ მესიჯს, გზავნილებს, რაც მოდის მედიაპროდუქტიდან. მიზანს, ამის უკან რა დგას, ჩვენ არ ვიკვლევთ. თუმცა, მიზანზე მიუთითებს ის, რომ ასეთი ბრალდებების გაშუქება გვხვდებოდა მხოლოდ ოპოზიციონერ კანდიდატთა მიმართ. ეს გვაძლევს იმის ვარაუდის საშუალებას, რომ ეს ხდებოდა მიზანმიმართულად და არა შემთხვევით, ან უბრალოდ სტანდარტების არცოდნის გამო.

- რამდენიმე მედიასაშუალება დაასახელეთ და თქვით, რომ ძალიან აშკარა იყო ამ ვებგვერდებზე ხელისუფლების მიმართ მიკერძოება. დანარჩენ სამონიტორინგო ვებგვერდებს რაც შეეხება, ხომ არ გამოკვეთილა ზოგადად ოპოზიციის ან რომელიმე კონკრეტული ოპოზიციური პარტიის მიმართ მიკერძოება ან სიმპატია?

არა, ერთ-ერთი მთავარი მიგნება წლევანდელი მონიტორინგის სწორედ ეს არის, რომ არ გვხვდებოდა პოლარიზაცია. წელს გვხვდებოდა ვებგვერდები, რომლებიც აშკარად ხელისუფლებისკენ იყო, ასევე, გვხვდებოდა ვებგვერდები, რომლებიც ძალიან კრიტიკულად იყო ხელისუფლების მიმართ. თუმცა, ჩვენ არცერთი ვებგვერდი არ შეგვხვედრია, რომელზეც რომელიმე ოპოზიციური პოლიტიკური პარტიის მიმართ განსაკუთრებული, აშკარა მხარდაჭერა გამოკვეთილიყო.

ერთადერთი იყო “ტაბულა”, რომელზეც “ევროპულ საქართველოს” ჰქონდა ბევრად მეტი გაშუქება, ვიდრე სხვა ოპოზიციურ პარტიებს, თუმცა იქაც არ ჩანდა განსაკუთრებულად დადებითად გაშუქების ტენდენცია. ამბები ამ პარტიის მიმართ უარყოფით ტონშიც შუქდებოდა. ანუ აქაც შეგვიძლია ვთქვათ, რომ საკმაოდ დაბალანსებული გაშუქება იყო და აშკარა მხარდაჭერა არ შეინიშნებოდა.

- დასაწყისში ახსენეთ, რომ მკითხველს ჰქონდა საშუალება სიღრმისეულ, ანალიტიკურ სტატიებს გაცნობოდა და ამ მხრივ წინა წლებთან შედარებით გაუმჯობესება შეინიშნებოდა. მონიტორინგის საბოლოო ანგარიშში კი ერთ-ერთ მიგნებად გამოყოფილია, რომ ონლაინ მედიაში კვლავ პრობლემად რჩება ზედაპირული გაშუქება. ამ ნაწილში იმ მედიასაშუალებებს გულისხმობთ, რომლებიც ხელისუფლების მიმართ იყო მიკერძოებული?

დიახ, სწორედ ასეთ ვებგვერდებზე იყო ზედაპირული გაშუქების პრობლემა. ჩვენ ვთქვით, რომ 13 მედიასაშუალებიდან 6-ზე შეგვიძლია კარგი დასკვნების გაკეთება, თუმცა, მეორე მხარეს რჩება 7 ვებგვერდი, სადაც კვლავ პრობლემად რჩება მოვლენების ზედაპირული გაშუქება. ნადვილად ვერ ვიტყვით, რომ ეს ეხება მთლიანად ონლაინ მედიას, თუმცა გვაქვს მედიასაშუალებები, სადაც ეს პრობლემა კვლავ არსებობს.





- პანდემიის გამო, წლევანდელი საარჩევნო პერიოდი განსხვავებული იყო წინა წლებისგან. როგორ აისახა ეს მონიტორინგზე? ხომ არ ფიქრობთ, რომ პანდემიასთან დაკავშირებულმა თემებმა ჩაანაცვლა მედიაში წინასაარჩევნო დღის წესრიგი?

ჩვენ ვაკვირდებოდით მხოლოდ ისეთ მასალებს, რომლებშიც ჩვენი სუბიექტები იყვნენ - პოლიტიკური პარტიები, პოლიტიკოსები, სახელმწიფო უწყებები, ქვეყნის მეთაურები. ერთადერთი, რაც ძალიან ნათლად აისახა ონლაინ მედიის მონიტორინგის შედეგებზე პანდემიით გამოწვეული მდგომარეობიდან იყო ის, რომ აბსოლუტურად ყველა ვებგვერდზე ძალიან მაღალი დადებითი ტონის მაჩვენებელი ჰქონდა პრემიერ მინისტრს. ისეთ ვებგვერდებზეც კი, რომლებიც ზოგადად ძალიან კრიტიკულად იყვნენ განწყობილი მთავრობის და თავად პრემიერ მინისტრის მიმართ. ეს გამოიწვია იმან, რომ პანდემიის პირობებში მთავრობის მიერ მომზადებული სხვადასხვა სახის დახმარების პაკეტები ყოველთვის ჟღერდებოდა პრემიერ მინისტრის მხრიდან. შესაბამისად, ეს აისახა მისი გაშუქების მაჩვენებელში.

- თქვენი დაკვირვებით, რამდენად ჰქონდა ონლაინ მედიის მკითხველს ინფორმირებული არჩევანის გაკეთების საშუალება?

ნამდვილად შეიძლება ითქვას, რომ ვებგვერდების ნაწილი საარჩევნო პერიოდში მკითხველს აწვდიდა სანდო, სიღრმისეულ ინფორმაციას პოლიტიკოსების საქმიანობის შესახებ, მათი საარჩევნო პროგრამების, ხედვების შესახებ. შემაჯამებლად, შეგვიძლია იმის თქმა, რომ დღეს საქართველოს მოქალაქეს აქვს იმის შესაძლებლობა, რომ ონლაინ მედიიდან მიიღოს სანდო ინფორმაცია ქვეყანაში მიმდინარე მოვლენების შესახებ.

ჩვენ ონლაინ მედიას 2012 წლიდან ვაკვირდებით და თავისუფლად შემიძლია ვთქვა, რომ ეს 8 წელი უწყვეტად არის გაუმჯობესების პროცესი. 2012 წელს უკიდურესად პოლარიზებული იყო ქართული ონლაინ მედია. ნაწილი ერთ მხარეს იდგა და ნაწილი - მეორე მხარეს და ეს ძალიან აშკარა იყო. შემდეგ წლებში სულ უფრო და უფრო მცირდებოდა პოლარიზაცია. პარალელურად, ჩნდებოდა ასეთი პრობლემა, რომ რეიტინგულად ძალიან მაღლა მიიწევდნენ ისეთი ვებგვერდები, რომლებიც ზედაპირულად აშუქებდნენ მოვლენებს. ამ კუთხით ბევრად უკეთესი სიტუაცია გვაქვს. ისეთი ვებგვერდების რეიტინგები უფრო გაიზარდა, რომლებიც მიუკერძოებლად, ეთიკური სტანდარტების დაცვით და სიღრმისეულად აშუქებენ მოვლენებს. ამიტომ, ნამდვილად შეგვიძლია ვთქვათ, რომ 2012 წლიდან მოყოლებული სულ გაუმჯობესება გვაქვს ქართულ ონლაინ მედიაში. წელს შერჩეული მედიასაშუალებების თითქმის ნახევარი იყო აბსოლუტურად სანდო და საიმედო საარჩევნო პერიოდში.
კატეგორია: ეთიკა
შერჩევითი ფოტოებით მანიპულირების პრაქტიკას ქართული ონლაინ მედიის მცირე ნაწილი ხშირად იყენებს. ამბის საილუსტრაციოდ ასეთი მედიები ზოგჯერ შემთხვევით დაფიქსირებულ, ანდა ვიდეოდან ამოჭრილ ისეთ ფრაგმენტებს იყენებენ, რომელიც ადრესატს მისი გამომეტყველებით, ქმედებით, ან სხეულის ენით, ამბავში მოთხრობილის სრულიად საპირისპიროდ და მეტწილად, უარყოფითად წარმოაჩენს. მსგავს ფოტოებს შეუძლია, რომ მკითხველს სრულიად სხვა კუთხით დაანახოს ამბის მთავარი გმირი ან მოვლენა, წინასწარი განწყობები შეუქმნას და მცდარი დასკვნები გამოატანინოს, ან - პირიქით.

“მედიაჩეკერის” დაკვირვებით, შერჩევითი ფოტოებით მანიპულირებისას, სხვადასხვა ტიპის მედიების სამიზნე ყველაზე ხშირად საქართველოს მესამე პრეზიდენტი მიხეილ სააკაშვილი და “ქართული ოცნების” ლიდერები ხდებიან.

ერთ-ერთი ონლაინ გამოცემა, რომელიც ხშირად იყენებს მსგავს შერჩევით ფოტოებს მკითხველის წინასწარი განწყობების შესაქმნელად ან, შესაძლოა, თავად გამოცემის დამოკიდებულების საილუსტრაციოდ - “ტაბულაა”. დაუკვირვებელი თვალისთვისაც კი მარტივად შესამჩნევია, რომ გამოცემა, რომელიც ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად არის განწყობილი, ხშირად მასალის ვიზუალიზაციისთვის მმართველი პარტიის ლიდერების ისეთ ფოტოებს იყენებს, სადაც ისინი შეუსაბამოდ, არასერიოზულად, სასაცილოდ ან/და არაადეკვატურად გამოიყურებიან.

მაგალითად, “ქართული ოცნების” თავმჯდომარის, ბიძინა ივანიშვილის გაშუქებისას “ტაბულა” მასალებს ხშირად ურთავს ფოტოს, რომელიც მმართველი პარტიის ლიდერს თავისივე ნათქვამის შინაარსთან შეუსაბამოდ, არასერიოზულად წარმოაჩენს, მისი გამომეტყველება კი, უარყოფით განწყობას უქმნის მკითხველს.

ქვემოთმოყვანილ ფოტოზე ასახულია სამი კადრი, რომელსაც ყველაზე ხშირად იყენებს გამოცემა ბიძინა ივანიშვილზე მომზადებული მასალების ვიზუალიზაციისთვის - ე.წ. ქავერის, ანუ, მთავარ ფოტოდ:

alt

იხილეთ რამდენიმე მასალის ბმული:


"ტაბულაზე" რამდენიმეთვიანი დაკვირვების შედეგად, შეგვიძლია ვთქვათ, რომ მსგავსი ფოტოების გამოყენებას ტენდენციური ხასიათი აქვს. ბიძინა ივანიშვილის გარდა, “ტაბულა” ხშირად იყენებს შერჩევით ფოტოებს პარტიის სხვა ლიდერებსა თუ წევრებზე მასალების გამოქვეყნებისასაც.

მაგალითად, ფოტოები შერჩევითაა გამოყენებული ქვემოთმოყვანილ მასალებში, რომლებიც ირაკლი კობახიძეს, მამუკა მდინარაძეს, თეა წულუკიანსა და გია ვოლსკის ეხება:

მსგავსი ფოტოები პოლიტიკოსების საჯარო გამოსვლებიდან, ინტერვიუებიდან და ვიდეორეპორტაჟებიდან არის შერჩევითად ამოჭრილი/დასქრინული.

alt

"ტაბულას" შერჩევითი ფოტოები სხვა პარტიის ლიდერების გაშუქებისასაც არაერთხელ გამოუყენებია. მაგალითად, “პატრიოტთა ალიანსის” ლიდერ ადა მარშანიაზე მომზადებულ მასალებში.

alt

ფოტომანიპულირების შემთხვევებს ტენდენციური ხასიათი არ აქვს, თუმცა, მსგავსი ფაქტი რამდენჯერმე დაფიქსირდა on.ge-ს მიერ მომზადებულ მასალებშიც. ასეთი სტატიები ყოფილ პრეზიდენტ მიხეილ სააკაშვილს და “ქართული ოცნების” ერთ-ერთ ლიდერ, თეა წულუკიანს ეხებოდა.

სტატიას სათაურით - “რვა წლის შემდეგ იმიტომ ვიხდი ბოდიშს, რომ ახლა დგება სიმართლის დრო — მიხეილ სააკაშვილი” საილუსტრაციოდ ახლავს ფოტო, რომელზეც მიხეილ სააკაშვილს ხელსახოციანი ხელი თვალთან აქვს მიტანილი და, ერთი შეხედვით, ტოვებს შთაბეჭდილებას, რომ ცრემლებს იწმენდს.

მეორე მასალას კი - სათაურით "წულუკიანმა დავით ბაქრაძეს "მოლაპარაკე დათუნია" უწოდა" - თეა წულუკიანის არასერიოზული გამომეტყველების ამსახველი, “შეუსაბამოდ” გაცინებული ფოტო ახლავს თან. აღსანიშნავია, რომ აღნიშნული მაგალითი მოხვდა საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის 2020 წლის წინასაარჩევნო მონიტორინგის შუალედურ ანგარიშშიც, სადაც ნათქვამია, რომ “გაუგებარია თუ რატომ შეარჩია რედაქციამ სწორედ ასეთი ფოტოსურათი მინისტრის განცხადების გაშუქებისას.”

alt

ზოგჯერ შერჩევით ფოტოებს მიხეილ სააკაშვილზე მომზადებული მასალების საილუსტრაციოდ იყენებს“პრაიმტაიმიც”. მაგალითად, ქვემოთმოყვანილ სტატიებს თან ერთვის ფოტოები, რომლებზეც მიხეილ სააკაშვილს თავისი ქმედება ან გამომეტყველება არასერიოზულად წარმოაჩენს:

ფოტომანიპულაციების შემთხვევებს ტენდენციური ხასიათი აქვს ხელისუფლებასთან აფილირებულ ისეთ გამოცემებზე, როგორიცაა “კვირა” და “მარშალპრესი”. აღნიშნულ საიტებზე განსაკუთრებით თვალშისაცემია ფოტომანიპულირების მაგალითები, როდესაც საქმე მიხეილ სააკაშვილს და ოპოზიციას ეხება.

ორივე გამოცემა ხშირად იყენებს ფოტოებს, სადაც მიხეილ სააკაშვილი სასაცილოდ, არაადეკვატურად და შეუსაბამოდ გამოიყურება. მაგალითად, “მარშალპრესის” მასალას სათაურით - ხომ გეუბნებოდით, დაცხება და ტვინში ისევ ოფლის გაჟონვა დეემართება-მეთქი? – ხტუნაობდით, ტოოო? - ზედელაშვილითანდართული აქვს ფოტო, სადაც მიხეილ სააკაშვილის შადრევანთან სირბილის მომენტია ასახული.  
“კვირას” მასალას - სააკაშვილი ოპოზიციის ლიდერებისა და პომპეოს მოადგილის დაგეგმილ შეხვედრას ეხმაურება - კი ერთვის სააკაშვილის არასერიოზულ გამომეტყველებიანი კადრი.

მსგავს ფაქტებს ტენდენციური ხასიათი აქვს ოპოზიციის გაშუქებისასასც. მაგალითად, ფოტომანიპულაციების შემთხვევები, რომლებიც “ევროპული საქართველოს” ლიდერ ელენე ხოშტარიას და “ლეიბორისტული პარტიის” ლიდერ შალვა ნათელაშვილს ეხებოდა, საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის 2020 წლის წინასაარჩევნო მონიტორინგის შუალედურ ანგარიშშიც მოხვდა.

ფოტოები, რომლებსაც აღნიშნული გამოცემები იყენებენ, ტოვებს შთაბეჭდილებას, რომ მათი მიზანი, ერთი მხრივ, “სამიზნე” სუბიექტებისადმი წინასწარ არასერიოზული განწყობების შექმნა, მეორე მხრივ კი - კონკრეტული პოლიტიკოსების დისკრედიტაციის მცდელობაა.
კატეგორია: საქართველო
დღეს, 19 დეკემბერს, საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის წევრთა მეთორთმეტე საერთო კრებაზე, ქარტიის ხელმომწერმა ჟურნალისტებმა ქარტიის საბჭოს სამი ახალი წევრი აირჩიეს.

ქარტიის საბჭოს სამი ახალარჩეული წევრიდან, ერთი თბილისის კვოტითაა არჩეული, ორი კი რეგიონების.

საბჭოს წევრები გახდნენ:

თბილისის კვოტით - ნინო ჯაფიაშვილი
რეგიონის კვოტით - გულო კოხოძე და სოფო ჟღენტი
 
მათ ამ პოზიციაზე ლიკა ზაკაშვილი, გელა მთივლიშვილი და მაია მერკვილაძე ჩაანაცვლეს.

ქარტიის საბჭოში სულ 9 წევრია, 6 წევრი რეგიონულ მედიას წარმოადგენს, 3 კი - თბილისს.

ქარტიის საბჭოს ახალი შემადგენლობა შემდეგნაირად გამოიყურება:

  1. ზვიად ქორიძე
  2. ნანა ბიგანიშვილი
  3. კამილა მამედოვა
  4. ნინა ხელაძე
  5. ირმა ზოიძე
  6. ნინო ჯაფიაშვილი
  7. სოფო ჟღენტი
  8. გულო კოხოძე
  9. ნათია ზოიძე
კატეგორია: საქართველო
საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ დღეს, 19 დეკემბერს, ქარტიის საერთო კრებაზე "ქარტიის პრიზი 2020-ის" გამარჯვებულები გამოავლინა.

დამოუკიდებელმა ჟიურიმ საუკეთესოდ შემდეგი ნამუშევრები მიიჩნია:



პირველ ოთხ კატეგორიაში პრიზი გაიცა აშშ-ს საელჩოს დემოკრატიის კომისიის მცირე გრანტების პროგრამის მხარდაჭერით, ხოლო COVID-19-ის საკითხებზე პრიზი დაწესებული იყო IREX-ის M-TAG პროგრამის მიერ.

გამარჯვებულებს საჩუქრად ქარტიის სპეციალური პრიზები გადაეცათ.
კატეგორია: ეთიკა
ფაქტების სიზუსტე და მძიმე ბრალდებების ცალმხრივი, დაუბალანსებელი გაშუქება, სარეკლამო და სარედაქციო მასალების გამიჯვნის პრობლემა, საკითხების ზედაპირული გაშუქება და სიღრმისეული, კრიტიკული ანალიზის ნაკლებობა - ეს ის ძირითადი პობლემებია, რომლებიც წინასაარჩევნო მედიამონიტორინგის შედეგად ონლაინ მედიაში გამოიკვეთა.

ონლაინ მედიის მონიტორინგის ანგარიში, რომელიც 15 ივნისიდან 21 ნოემბრის ჩათვლით პერიოდს მოიცავს, დღეს, 18 დეკემბერს გამოქვეყნდა. ანგარიშში ნათქვამია, რომ ონლაინ მედიაში პოლარიზაცია ნაკლებად იკვეთება და გასულ წლებში განხორციელებულ მონიტორინგთან შედარებით, შეინიშნება მცირე გაუმჯობესება პოლიტიკური სპექტრის პლურალისტული გაშუქების კუთხით.

დოკუმენტში ყურადღება გამახვილებულია მედიაში გენდერული ნიშნით გამოკვეთილ პრობლემებზეც და ნათქვამია, რომ მონიტორინგის პერიოდში ონლაინ მედიაში არაერთი შემთხვევა გამოვლინდა, როდესაც უცვლელად და უკომენტაროდ შუქდებოდა გენდერული სტერეოტიპებისა და გენდერული ნიშნით დისკრიმინაციის შემცველი განცხადებები, რომლებიც მიზანმიმართულად აკნინებდა ქალის როლს პოლიტიკაში.

ანგარიშში ასევე აღნიშნულია, რომ მონიტორინგის პერიოდში თითქმის არ გვხვდებოდა ჟურნალისტთა ტექსტებში სიძულვილის ენისა და დისკიმინაციული ტერმინოლოგიის გამოყენების შემთხვევები.

ანგარიშში ნათქვამია, რომ მასალების რაოდენობრივი და თვისებრივი ანალიზის შედეგად შემდეგი ძირითადი მიგნებები გამოიკვეთა:

  • სარეკლამო და სარედაქციო მასალების გამიჯვნა უმწვავესი გამოწვევააონლაინ მედიისთვის. რეიტინგული ვებგვერდების ნაწილი მკითხველს არ აძლევს საშუალებას, რომ ნათლად გაარჩიოს გამოქვეყნებული სტატიებიდან რომელია სარეკლამო და რომელი რედაქციის მიერ მომზადებული ჟურნალისტური ნამუშევარი;
  • ყველაზე ხშირად ონლაინ მედიაში ჟურნალისტური სტანდარტების დარღვევის ისეთი შემთხვევები გვხვდება, როგორიცაა ფაქტების სიზუსტე და მძიმე ბრალდებების ცალმხრივი, დაუბალანსებელი გაშუქება. მონიტორინგისთვის შერჩეულ ვებგვერდთა დიდ ნაწილში არ ჩანდა მცდელობები, რომ ჟურნალისტებს გადაემოწმებინათ მასალებში წარმოდგენილი კონკრეტული ბრალდებები კონკრეტულ პირთა მიმართ ან მოეძიებინათ ბრალდებულ მხარეთა კომენტარები;
  • ონლაინ მედიაში პოლარიზაცია ნაკლებად შეინიშნება, თუმცა მონიტორინგისთვის შერჩეული 13 ვებგვერდიდან 4-ის შემთხვევაში ცალსახად გამოიკვეთა, ერთი მხრივ, ხელისუფლების მუდმივად დადებითად წარმოჩენის, მეორე მხრივ კი, ოპოზიციონერ პოლიტიკოსთა დისკრედიტაციის მცდელობა. ამასთან,მონიტორინგისთვის შერჩეულ არც ერთ ონლაინ მედიასაშუალებაში არ შეინიშნებოდა განსაკუთრებულად დადებითი განწყობა რომელიმე ოპოზიციური პარტიის მიმართ;
  • გასულ წლებში განხორციელებულ მონიტორინგთან შედარებით, შეინიშნება მცირე გაუმჯობესება პოლიტიკური სპექტრის პლურალისტული გაშუქების კუთხით. მართალია, ვებგვერდებზე ჭარბობდა მმართველი პარტიის გაშუქება, თუმცა ყურადღება ეთმობოდა ასევე სხვადასხვა პარტიის წარმომადგენელთა საქმიანობისა და განცხადებების გაშუქებასაც;
  • წინასაარჩევნო პერიოდში COVID 19-ის პანდემიით გამოწვეული ეკონომიკური კრიზისის აღმოფხვრის სამთავრობო გეგმის გაშუქება აისახა იმაში, რომ მონიტორინგისთვის შერჩეულ ყველა ვებგვერდზე ჭარბობდა დადებითი ტონის პროცენტული მაჩვენებლები პრემიერ-მინისტრის გაშუქებისას; ისეთ ვებგვერდებზეც კი, რომლებიც გამოირჩეოდნენ განსაკუთრებულად კრიტიკული დამოკიდებულებით სახელისუფლებო გუნდის მიმართ. ეს გარემოება განაპირობა იმან, რომ სამთავრობო ფინანსური დახმარებების შესახებ საზოგადოებას ინფორმაცია ეწოდებოდა პრემიერ-მინისტრის მხრიდან, რაც შესაბამისად აისახა მედიაში მის დადებით გაშუქებაზე.
  • თითქმის არ გვხვდებოდა ჟურნალისტთა ტექსტებში სიძულვილის ენისა და დისკიმინაციული ტერმინოლოგიის გამოყენების შემთხვევები. თუმცა, პრობლემურია ის, რომ ონლაინ მედიასაშუალებების ნაწილი უცვლელად და უკომენტაროდ აშუქებს პოლიტიკოსთა თუ საზოგადოებისთვის ცნობილ სხვა პირთა განცხადებებს, რომლებიც შეიცავს ასეთი სახის ტერმინოლოგიასა და შინაარსს;
  • ონლაინ მედიაში პრობლემად რჩება საკითხების ზედაპირული გაშუქება. მონიტორინგისთვის შერჩეულ ვებგვერდთა უმრავლესობა მკითხველს არ სთავაზობდა ქვეყანაში მიმდინარე მოვლენების სიღრმისეულ და კრიტიკულ ანალიზს;
  • მონიტორინგის პერიოდში ონლაინ მედიაში გამოვლინდა არაერთი შემთხვევა, როდესაც უცვლელად და უკომენტაროდ შუქდებოდა გენდერული სტერეოტიპებისა და გენდერული ნიშნით დისკრიმინაციის შემცველი განცხადებები, რომლებიც მიზანმიმართულად აკნინებდა ქალის როლს პოლიტიკაში. აღსანიშნავია, რომ მონიტორინგის პირველი ანგარიშის გამოქვეყნების შემდეგ ონლაინ მედიაში საგრძნობლად იკლო ასეთი განცხადებების უკომენტაროდ გამოქვეყნების შემთხვევებმა; 

მონიტორინგის შესახებ

ქართული ონლაინ მედიის მიერ 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნების გაშუქებას „საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“ გაეროს განვითარების პროექტის „საქართველოს 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნების მედიაში გაშუქების კვლევა“ ფარგლებში, ევროკავშირის ფინანსური დახმარებით აკვირდებოდა.

მონიტორები 13 ონლაინ მედიასაშუალებას სკვირდებოდნენ: ambebi.ge, interpressnews.ge, kvira.ge, mpn.ge, netgazeti.ge, news.on.ge, primetime.ge, publika.ge, radiotavisupleba.ge, reginfo.ge, sknews.ge, sputnik-georgia.com, tabula.ge.

კვლევის მეთოდოლოგია

მედიამონიტორინგის ფარგლებში შერჩეულ მედიასაშუალებებზე დაკვირვება ხდებოდა როგორც რაოდენობრივი, ასევე თვისებრივი კომპონენტების გათვალისწინებით. მეთოდოლოგიაში ნათქვამია, რომ რაოდენობრივი კვლევისას ყურადღება გამახვილებულია იმაზე, თუ რა სიხშირით შუქდებოდა ესა თუ ის სუბიექტი შერჩეულ მედიასაშუალებაში და რა ტონით შუქდება აღნიშნული სუბიექტი. თვისებრივი დაკვირვებისას კი ყურადღება გამახვილებულია იმაზე, თუ რამდენად იცავს შერჩეული მედიასაშუალება ჟურნალისტური ეთიკის სტანდარტებს, როგორიცაა: ფაქტის სიზუსტე, წყაროების მრავალფეროვნება, დაბალანსებული გაშუქება, ნებისმიერი ნიშნით დისკრიმინაციის წახალისება, გენდერული სტერეოტიპების ტირაჟირება, რაიმე სახის მანიპულაცია და ა.შ.

მონიტორინგი არ ხორციელდებოდა სარეკლამო სტატიებზე, რომლებსაც თან ახლავს სათანადო მინიშნება.
კატეგორია: ეთიკა

დღეს, 15 დეკემბერს, თბილისში, აფრიკის დასახლებაში ქალაქის მერიამ უნებართვოდ აშენებული შენობების დემონტაჟი დაიწყო, რასაც ადგილობრივების პროტესტი მოჰყვა. ვითარება იმდენად დაიძაბა, რომ ადგილზე დაპირისპირებასაც ჰქონდა ადგილი, რის შედეგადაც, რამდენიმე მოქალაქე დაშავდა. აფრიკის დასახლებაში მიმდინარე მოვლენები მთელი დღის განმავლობაში ერთ-ერთი მთავარი თემაა მედიისთვის. “მედიაჩეკერი” 12:00 საათიდან აკვირდება ცენტრალური მაუწყებლების სატელევიზიო ეთერებს, იმის გასარკვევად, ვინ, როდის და როგორ დაიწყო ამ მოვლენების გაშუქება.

აფრიკის დასახლებაში მიმდინარე მოვლენების სატელევიზიო ეთერში გაშუქება “იმედისა” და "Postv-ის" გარდა, ყველა ცენტრალურმა მაუწყებელმა 13:00 საათის შემდგომი,უახლეოსი საინფორმაციო გამოშვებებიდან დაიწყო. “იმედმა” ამბავი პირველად 17:00 საათიან გამოშვებაში გააშუქა (იქამდე არხზე გავიდა 14:00 საათიანი გამოშვებაც), "Postv-ს" კი, 12:00-დან 17:30 საათამდე მონაკვეთში (რა დროსაც ამ ამბის გაშუქებას ვაკვირდებოდით) ეს ამბავი სატელევიზიო ეთერში არ გაუშუქებია.

ამავე დროს, ყველა იმ მაუწყებელმა, რომელმაც, ამბავი 13:00 საათის შემდგომ საინფორმაციოში გააშუქა, გამოშვება ამ ამბით დაიწყო, პირველმა არხმა და "იმედმა" კი ამ შემთხვევის შესახებ ინფორმაცია საინფორმაციო გამოშვების ბოლო ბლოკში გააშუქეს, - პირველმა არხმა 30-წუთიანი საინფორმაციო გამოშვების დაახლოებით 25-ე წუთზე, "იმედმა" კი 17:00 საათიანი გამოშვების 23-ე წუთზე.

ამბის სატელევიზიო ეთერში გაშუქება თავდაპირველად “TV პირველმა” 13:00 საათიან საინფორმაციო გამოშვებაში დაიწყო და მას შემდეგ “TV პირველის” მაყურებელს საშუალება ჰქონდა პირდაპირ ეთერში ედევნებინა თვალი აფრიკის დასახლებაში მიმდინარე მოვლენებისთვის 14:00, 15:00 და 16:00 საათიან გამოშვებებშიც.

აფრიკის დასახლებიდან ჟურნალისტის პირდაპირ ეთერში ჩართვით დაიწყო ტელეკომპანია “ფორმულას” 14:00 საათიანი საინფორმაციო გამოშვებაც. ასევე, აღნიშნული ამბის გაშუქებით დაიწყო 15:00 საათიანი საინფორმაციო გამოშვება ტელეკომპანია “რუსთავი 2-მაც”.

“მთავარი არხის” მაყურებელი 14:35 საათიდან მოვლენებს პირდაპირ ეთერში ადევნებდა თვალს. “მთავარმა არხმა” სერიალის ჩვენება შეწყვიტა და საინფორმაციო გამოშვებამდე 25 წუთით ადრე, სპეციალური გამოშვებით შევიდა სატელევიზიო ეთერში. “მთავარის” საინფორმაციო გამოშვების დასრულების შემდეგ კი, ამავე ამბით ეთერში დაიწყო საგანგებო გამოშვება გადაცემა “დღის სტუმარი” აფრიკის დასახლებიდან.

სხვა მაუწყებლებისგან განსხვავებით, აფრიკის დასახლებაში მიმდინარე მოვლენები საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველმა არხმა 15:00 საათიანი გამოშვების დასკვნით ნაწილში გააშუქა (15:25 წუთიდან) და დაახლოებით 5 წუთი დაუთმო.

ამბავი ამ დრომდე არ გაუშუქებია ტელეკომპანია "Postv-ს”. აღნიშნული მაუწყებლის ეთერში 12 საათიდან უკვე სამი საინფორმაციო გამოშვება გავიდა - 12:00, 14:00 და 16:00 საათზე.

სამი საინფორმაციო გამოშვება გავიდა “იმედზეც” - 12:00, 14:00 და 17:00 საათზე. თუმცა, მაყურებელმა მომხდარის შესახებ მხოლოდ 17:00 საათიანი “ქრონიკიდან” შეიტყო. შეიძლება ითქვას, რომ ტელეკომპანია “იმედის” მაყურებელს აფრიკის დასახლებაში მიმდინარე მოვლენების შესახებ ამომწურავი ინფორმაცია ამ დრომდე ვერ მიიღო.

ამბავი “იმედმა” 17:00 საათიანი საინფორმაციო გამოშვების დასკვნით ნაწილში მანიპულაციურად გააშუქა - “ქრონიკის” წამყვანმა ამბავი შემდეგი ტექსტით წარუდგინა მაყურებელს:

“დღეს თბილისის მერს მოუხდა განმარტების გაკეთება აფრიკის დასახლებაში მიმდინარე მოვლენებზე. კახა კალაძის თქმით, ვიდრე ქალაქის მმართველია, არ დაუშვებს სახელმწიფო ქონების უკანონოდ დატაცებას. აქვე გეტყვით, რომ აფრიკის დასახლებაში, სადაც “თბილისის მერიამ” შენობების დემონტაჟი დაიწყო, სამართალდამცველებსა და მოსახლეობას შორის დაპირისპირება მოხდა. ადგილობრივები მომუშავეებს დემონტაჟის გაგრძელების საშუალებას არ აძლევდნენ, რა დროსაც დააკავეს დაახლოებით 8 ადამიანი. მოსახლეობა მუნიციპალური ინსპექციის მხრიდან შენობების დანგრევის შესახებ წინასწარი გაფრთხილების შესახებ არ იუწყება, თუმცა საწინააღმდეგო არის ოფიციალური ინფორმაცია”.

თბილისის მუნიციპალურმა ინსპექციამ აფრიკის დასახლებაში უკანონოდ აშენებული შენობა-ნაგებობის დემონტაჟის შესახებ განცხადება 15 დეკემბერს დაახლოებით 11:30 საათისთვის გაავრცელა.


რედაქცია: სტატია გამოქვეყნდა 17:50 საათზე, შესაბამისად, მასალაში აღწერილი ვითარება მოიცავს 12:00 - 17:50 საათის მონაცემებს. "მედიაჩეკერი" აგრძელებს თემის გაშუქებაზე დაკვირვებას.

კატეგორია: საქართველო
კომუნიკაციების კომისიამ „მთავარი არხი“ 58,061 ლარით დააჯარიმა. კომისიის ინფორმაციით, მაუწყებელი კანონდარღვევის განმეორებით ჩადენის და წინასაარჩევნო/პოლიტიკური რეკლამების განთავსების დროისა და გავრცელების წესის შესახებ კანონმდებლობით დადგენილი მოთხოვნების დარღვევით განთავსების გამო დაჯარიმდა.

საქმე ეხება 6 და 7 ნოემბერს გაერთიანებული ოპოზიციის „ძალა ერთობაშიას“ და პოლიტიკური გაერთიანება „ლელო საქართველოს“ დაკვეთით განთავსებულ ფასიან პოლიტიკურ რეკლამებს. კომუნიკაციების კომისია განმარტავს, რომ საქართველოს კანონმდებლობის მიხედვით, წინასაარჩევნო რეკლამებს მაუწყებლები გადასცემენ მეორე ტურის დანიშვნის დღის მომდევნო ორშაბათიდან და „მთავარ არხს“ პოლიტიკური რეკლამების ეთერში განთავსების უფლება მხოლოდ მეორე ტურის დანიშვნის დღის მომდევნო ორშაბათიდან -16 ნოემბრიდან ჰქონდა.

“იმის გათვალისწინებით, რომ იდენტური დარღვევისთვის კომუნიკაციების კომისიას მაუწყებლის მიმართ თებერვალში უკვე გამოყენებული აქვს ფულადი სანქცია, კანონდარღვევის განმეორებით ჩადენის გამო, „მთავარ არხს“ ჯარიმა წლიური შემოსავლის 1%-ის ოდენობით დაეკისრა” - ვკითხულობთ კომისიის განცხადებაში.

“არ გამოვიდა ჩემზე, დაიწყეს რეპრესიები ტელევიზიაზე” - ამ განცხადებით კომინიკაციების კომისიის გადაწყვეტილებას “მთავარი არხის” გენერალური დირექტორი ნიკა გვარამია ფეისბუქის პირად გვერდზე გამოეხმაურა:

“წინასაარჩევნო პერიოდში მოქმედებს “საარჩევნო კოდექსი”. კოდექსში შესაბამისი მუხლი ვერ მოძებნეს და “მაუწყებლობის კანონით” დაგვაჯარიმეს. დაჯარიმებისთვის გამოყენებული მუხლის მიხედვითაც კი შეეძლოთ 5000 ლარით დაჯარიმება, მაგრამ დაგვაჯარიმეს 58.000-ით. წახვალ და სასამართლოში უჩივლებ თუ რა?” - წერს გვარამია.
კატეგორია: საქართველო
კომინიკაციების კომისიამ “რუსთავი 2” და GDS TV 2500-2500 ლარით დააჯარიმა „მაუწყებლობის შესახებ“ კანონის დარღვევის გამო, კომინიკაციების კომისიამ ტელეკომპანია “რუსთავი 2“ და GDS TV 2500-2500 ლარით დააჯარიმა. კომისიის ინფორმაციით, აღნიშნულთან დაკავშირებით საჩივრით მოქალაქეებმა მიმართეს.

კომისიის მიერ გავრცველებულ განცხადებაში ნათქვმია, რომ საქმე ეხება მაუწყებლების მიერ ეთერში არასრულწლოვანთათვის შეუფერებელი ფილმებისა და სერიალების განთავსებას. კერძოდ, მაუწყებლებს დარღვევა გამოუვლინდათ მაუწყებელთა მიერ არასრულწლოვნებისთვის შეუფერებელი პროგრამების განთავსების დროითი შეზღუდვებისა და შესაბამისი ნიშანდების მინიჭების წესის აღსრულების ნაწილში.

კომისიის ინფორმაციით, ტელეკომპანია “რუსთავი 2“-მა საკითხის განხილვის დაწყების შემდეგ სრულად ამოიღო დარღვევით განთავსებული ფილმები, ხოლო GDS TV-იმ ნაწილობრივ და აღნიშნული მაუწყებელი ვალდებულია, რომ არასრულწლოვნებისთვის შეუფერებელი სერიალის კანონით აკრძალულ დროს განთავსება დაუყოვნებლივ შეწყვიტოს.

კომინიკაციების კომისია აცხადებს, რომ “ბავშვის უფლებათა კოდექსში შესული ცვლილებებით, მაუწყებლებმა არასრულწლოვნებისთვის შეუფერებელი პროგრამის განთავსებისგან თავი უნდა შეიკავონ დღის შემდეგ მონაკვეთებში: 18 წლამდე მოზარდისთვის შეუსაბამო პროგრამა 6-იდან 24 საათამდე, 15 წლამდე 6-იდან 23 საათამდე, 12 წლამდე 6-იდან 21 საათამდე, 7 წლამდე 6-იდან 21 საათამდე. „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონის 561-ე მუხლის თანახმად, მაუწყებელი ვალდებულია უზრუნველყოს საფრთხის შემცველი ინფორმაციისაგან ბავშვის დაცვა, რა მიზნითაც მაუწყებელი პროგრამულ ბადეს უნდა გეგმავდეს კანონით დადგენილი შეზღუდვების გათვალისწინებით.”

“შეგახსენებთ, რომ მიმდინარე წელს ძალაში შევიდა კომუნიკაციების კომისიის დადგენილება, რომელიც ბავშვებს ინტერნეტში განთავსებული საფრთხის შემცველი ინფორმაციისგან დაიცავს. მშობლებს ეძლევათ მოქნილი მექანიზმები შვილებისთვის ისეთ ვირტუალურ სივრცეებთან წვდომის შესაზღუდად, რომლებსაც მათ ფსიქიკაზე მავნე ზეგავლენის მოხდენა შეუძლიათ” - ვკითხულობთ განცხადებაში.
კატეგორია: საქართველო

მაშინ, როდესაც რეგიონებში კოვიდინფიცირებულთა რიცხვი ყოველდღიურად იზრდება და ქვეყანაში ეპიდვითარება უფრო და უფრო რთულდება, ადგილობრივი მედიების წარმომადგენლები ამბობენ, რომ ჯანდაცვის რეგიონულმა სამსახურებმა ფაქტობრივად, ჟურნალისტებს კარი ჩაუკეტეს და ერთგვარი ბოიკოტი გამოუცხადეს.

altკამილა მამედოვა, მარნეულის სათემო რადიოს დამფუძნებელი და დირექტორი, ამბობს, რომ მათთვის ინფორმაციის მიღება იმავე დღიდან იქცა პრობლემად, რაც რეგიონში ინფიცირების პირველი შემთხვევა დაფიქსირდა. კამილა ფიქრობს, რომ თავდაპირველად ეს ერთგვარი თვითცენზურა იყო, რადგან, მისი ვარაუდით, რეგიონებში ჯერ არ ჰქონდათ ცენტრიდან მიღებული დირექტივები და ფიქრობდნენ, რომ ჯობდა ინფორმაცია არ გაეცათ, ვიდრე რამე ეთქვათ, რასაც, შესაძლოა, მათ წინააღმდეგ ემუშავა. თუმცა, ვითარება არც მოგვიანებით შეცვლილა, მას შემდეგ, რაც ეპიდემიამ ქვეყანაში სრული ლიფეთქა. პირიქით, კამილა ამბობს, რომ ის წყაროებიც ჩაიკეტა, ვინც მანამდე მედიას მცირე ინფორმაციას, ან თუნდაც, სტატისტიკას მაინც აწვდიდა.

“მას შემდეგ, რაც მეორე ტალღა დაიწყო, უფრო გართულდა. ადრე გეჩხუბებოდნენ მაინც, როცა ვრეკავდით და ვეკითხებოდით, და ახლა, რომც დავრეკოთ, გაფუჭებული ტელეფონის პრინციპია. 5-6 სტრუქტურის გავლა გვჭირდება, გვამისამართებენ და საბოლოო ჯამში გადამოწმებული ინფორმაცია მაინც არ გვაქვს”.

altკამილა ამბობს, რომ მათი ძალისხმევა, ადგილობრივებს მათ ენაზე მიაწოდონ საჭირო ინფორმაცია და რეკომენდაციები, რაც ახლა სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია და ეს სახელმწიფოს ინტერესშიც უნდა იყოს, უშედეგოა. ვერცერთხელ მოახერხეს ჩაეწერათ ეპიდემიოლოგი, რომელიც, ამავე დროს, ჯანდაცვის ცენტრის ხელმძღვანელია:

“პრესსამსახური გვაიგნორებს, აბსოლუტურად არაფერს გვირკვევს და ასე გრძელდება კვირები. მაგალითად, მთავარი ეპიდემიოლოგისგან, რომელიც ჩვენი ჯანდაცვის ცენტრის ხელმძღვანელია, ერთი ფრაზა არ გვაქვს ჩაწერილი, ჩვენი ლანძღვის გარდა. არ გვაქვს შესაძლებლობა, რომ ეს ადამიანი ესაუბროს თემს”.

იგივე პრობლემაზე საუბრობენ სამჯხე-ჯავახეთში. ონლაინგამოცემა “სამხრეთის კარიბჭეს” რედაქტორი თინათინ ზაზაძე ამბობს, რომ რთული ეპიდემიოლოგიური მდგომარეობის ფონზე, ჟურნალისტებს “კარი ჩაუკეტეს”:

“პანდემიის დასაწყისში ძალიან მწირ ინფორმაციას ვგებულობდით როგორც დაავადებათა კონტროლის სამცხე-ჯავახეთის ოფისიდან, ისე საზოგადოებრივი ჯანდაცვიდან. თუმცა, ძალიან მალევე კარი ჩაგვიკეტეს ფაქტობრივად და მხოლოდ მშრალი სტატისტიკის იმედად დაგვტოვეს”.

მისივე თქმით, ხანდახან მონაცემების მიღება და გადამოწმებაც პრობლემაა:

alt"მაგალითად, ადიგენის შემთხვევაში ძალიან რთულად ვღებულობდით ინფორმაციას. ბოლოს ახალციხეშიც გართულდა ამის გადამოწმება. სიღრმისეულად გაშუქება რომ გვინდა, ამაზე საერთოდ პასუხი არავის არ აქვს. გვინდოდა გადაცემაში მოსულიყვნენ და გვესაუბრა რა არის კორონავირუსი, როგორ დავიცვათ თავი, პრევენციული ხასიათის რეკომენდაციები, საუბარი არ იყო კრიტიკულ გადაცემაზე. ყველა ექიმმა კატეგორიული უარი განაცხადა, ვგულისხმობ, საზოგადოებრივ ჯანდაცვას. იძულებული ვიყავით, კერძო კლინიკებიდან მოგვეწვია სტუმრები. საზოგადოებრივმა ჯანდაცვამ პირდაპირ აკრძალა ჩვენთან ურთიერთობა, როგორც ახალციხეში, ისე ადიგენში”.

იმავეზე წუხს ახალციხის ტელეკომპანია “მეცხრე არხის” დირექტორი მაია იველაშვილი. იგი ამბობს, რომ სამხარეო ადმინისტრაციის წარმომადგენელების იმედად არიან დარჩენილი:

“როდესაც, რაღაც ტიპის ვალდებულება გაქვს მაყურებლის წინაშე, უნდა მიაწოდო ინფორმაცია კოვიდ-19-ის შესახებ და ამ დროს ნებისმიერ თემაზე, არ აქვს მნიშვნელობა რომელი მუნიციპალიტეტია ან რა ტიპის ინფორმაცია გაინტერესებს, მხოლოდ და მხოლოდ ერთი პიროვნებაა გამოყოფილი რომ პასუხი გაგცეს, ფაქტობრივად ვერ მუშაობ. ცხადია, ამ ერთ პირზე ვერ ააგებ საინფორმაციო გამოშვებას”.

altმაია იველიშვილის თქმით, ეს ერთი პირი რეგიონის სამხარეო ადმინისტრაციის წარმომადგენელია, რომელსაც შეუძლია ინფორმაცია გასცეს სტატისტიკის დონეზე, სხვა კითხვები კი პასუხგაუცემელი რჩება, ვინაიდან ის არ არის ეპიდემიოლოგი და ცხადია, სიღრმისეულ კითხვებს ვერ უპასუხებს:

“ერთი მხრივ, გვაქვს ვალდებულება, რომ ობიექტური, გადამოწმებული და კომპეტენტური პირებისგან მიღებული ინფორმაცია გავავარცელოთ, და მეორე მხრივ, ვართ ჩიხში. ვერ ვიღებთ საჭირო ინფორმაციას კომპეტენტური პირებისგან და მერე იძულებული ვხდებით, პირადი კონტაქტებით და პირადი ძალებით მოვიძიოთ გარკვეული პასუხები კითხვებზე”.

მაია იველიშვილი ამბობს, რომ როდესაც ვერ იღებენ ინფორმაციას ოფიციალური პირებისგან, ხშირად იძულებული ხდებიან რისკზეც წავიდნენ: “მაგალითად, ვთქვათ, როდესაც სამცხე-ჯავახეთში პირველი კოვიდინფიცირებული გარდაიცვალა, ჩვენი ძალებით მოვიძიეთ და გავარკვიეთ, რომ იყო ვალეში და ავედით. იძულებული ვიყავით, რომ იქ ვინმესგან მოგვეპოვებინა ინფორმაცია. ცხადია, ეს რისკებს ზრდის”.

ადგილობრივი ჯანდაცვის უწყებებიდან ინფორმაციის მიღების პრობლემა აქვთ აჭარაშიც. “ტვ 25-ის” საინფორმაციო სამსახურის უფროსი სულხან მესხიძე ამბობს, რომ უკვე ერთი წელია, რაც აჭარის მთავრობამ ტელევიზიას “ბოიკოტი გამოუცხადა”:

alt“გვაიგნორებენ, არ გვპასუხობენ კითხვებზე და უკვე ერთი წელია ეთერში რეპორტაჟები გადის ცალმხრივად, დაუბალანსებლად, რითაც ჩვენი აუდიტორია ზარალდება. ოფიციალური მიზეზი არ ვიცით, თუმცა, შიდა წყაროებიდან ვიცით, რომ ეს არის აჭარის მთავრობის გადაწყვეტილება, რომ კრიტიკულ მედიასთან არ ითანამშრომლოს ადგილობრივმა ხელისუფლებამ”.

სხვა რეგიონული მედიის წარმომადგენლების მსგავსად, სულხან მესხიძეც ამბობს, რომ მხოლოდ და მხოლოდ მშრალი სტატისტიკური მონაცემების იმედად არიან და საზოგადოებისთვის მნიშვნელოვან საკითხებზე სიღრმისეულ რეპოსტაჟებს ვერ ამზადებენ:

“კორონავირუსთან დაკავშირებით მხოლოდ ბრიფინგებიდან ვიღებთ ინფორმაციას. ციფრების იქით არანაირი ინფორმაცია არ გვაქვს. სიღრმისეული რეპორტაჟების მომზადება, როგორ უმკლავდება რეგიონის ჯანდაცვის სისტემა ამ გამოწვევას, ამის შესახებ მასალების მომზადება ძალიან გვიჭირს, რადგან, მოპასუხე მხარე, ფაქტობრივად, არ არსებობს. მერამდენე თვეა უკვე, აჭარის ჯანდაცვის მინისტრს, მინისტრის მოადგილეს ღია ეთერს ვთავაზობთ და არ მონაწილეობენ. მათ შორის არც აჭარის ჯანდაცვის ცენტრი და NCDC-ის წარმომადგენლობა აჭარაში. პასუხი არის - არ გვცალია. ამ მიზეზების პარალელურად, იმავე დღეს სახელისუფლებო არხებზე ვხედავთ ამ ადამიანებს”.

სულხან მესხიძის დაკვირვებით, აჭარის ჯანდაცვის უწყებებმა მას შემდეგ გამოუცხადეს მედიას “ბოიკოტი”, რაც ეპიდვითარება გართულდა და საზოგადოებაშიც მეტი კითხვა გაჩნდა ვირუსის მართვასთან დაკავშირებით:

“თავიდან მოდიოდნენ თანამშრომლობაზე, სანამ ჯანდაცვის სისტემა ასე თუ ისე თავს ართმევდა ამ პროცესს, მაშინ იყო ღია ჯანდაცვის სისტემის ყველა რგოლი და მაშინ მოდიოდნენ ეთერებში. მაგრამ, მას შემდეგ, რაც ჯანდაცვის სისტემას გაუჭირდა, ჩვენი მოსაზრებით, ისინი კრიტიკულ არხებზე აღარ მიდიან”.

რეგიონული მედია გამონაკლისი არ არის. უპასუხო ზარებსა და შეტყობინებებზე პასუხგაუცემელი კითხვებსა და რესპონდენტებთან გაძნელებულ წვდომაზე საუბრობენ დედაქალაქში ბაზირებული ონლაინგამოცემებიც. ქვეყანაში გაუარესებული ეპიდვითარების ფონზე, როდესაც მედიას მნიშვნელოვანი როლი აქვს მოსახლეობის ინფორმირებაში და წესით პირიქით, ჯანდაცვის უწყებები მათთან კოორდინაციაში უნდა მუშაობდნენ, მედიასაშუალებების უმეტესობას მოსახლეობისთვის საჭირო კითხვებზე პასუხების მიღება უჭირს. ძირითადი წყარო, საიდანაც ჟურნალისტები ვირუსისა და მისი მართვის შესახებ იღებენ ინფორმაციას, სამთავრობო ბრიფინგებია. ამ ბრიფინგებზე მიღებული ინფორმაცია კი, უმეტესად ზედაპირულია და სტატისტიკური მონაცემებით შემოიფარგლება.

და ამ ყველაფრის ფონზე, დაავადებათა კონტროლის ცენტრში მედიის ამ წუხილების არ ესმით და ამტკიცებენ, რომ მედიას ინფორმაციის მიღების პრობლემა არ აქვს.

**** 

რეგიონულმა მედიამ, პანდემიის პირობებში, ინფორმაციის გამავრცელებლის გარდა, მოსახლეობისთვის სასიცოცხლოდ აუცილებელი არაერთი ფუნქცია შეითავსა. როგორ შეიცვალა მათი როლი ჯანდაცვის კრიზისი დროს, მოუსმინეთ მედიასაშუალებების წარმომადგენლებს "მედიაჩეკერის" პოდკასტების სერიაში - "ცხოვრება კოვიდთან ერთად".

კატეგორია: საქართველო
საქართველოს სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის ინფორმაციით, ყალბი ოფიციალური დოკუმენტის უკანონოდ შეძენის და გამოყენების ბრალდებით - ვასამბეკ ბოკოვის სახელით დაკავებულ პირს ბრალი დაუმძიმდა, ჟურნალისტ გიორგი გაბუნიას კი დაზარალებულის სტატუსი მიენიჭება.

საქმე ეხება 12 ივნისს სპეცოოპერაციისას დაკავებული რუსეთის მოქალაქეს. სუს-ის ინფორმაციით, ვასამბეკ ბოკოვის სახელით დაკავებულ პირი ჟურნალისტ გიორგი გაბუნიას უკანონოდ უთვალთვალებდა და მის შესახებ ინფორმაციას აგროვებდა.

"ჩატარებული ოპერატიულ-სამძებრო და საგამოძიებო მოქმედებების შედეგად გაირკვა, რომ ყალბი ოფიციალური დოკუმენტის უკანონოდ შეძენის და გამოყენების ბრალდებით დაკავებული პირი არის რუსეთის ფედერაციის მოქალაქე - მაგომედ გუციევი, რომელმაც ვასამბეკ ბოკოვის სახელზე გაცემული ყალბი პასპორტის გამოყენებით არაერთხელ უკანონოდ გადაკვეთა საქართველოს სახელმწიფო საზღვარი. აღნიშნული პირი სისტემატურად ახორციელებდა ტელეკომპანია „მთავარი არხის“ ჟურნალისტის გიორგი გაბუნიას უკანონო თვალთვალს და მის შესახებ ინფორმაციის მოპოვებას”

სუს-ის ინფორმაციით, საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 151 პირველი პრიმა მუხლის პირველი ნაწილით, 157-ე მუხლის პირველი ნაწილით, 344-ე მუხლის პირველი ნაწილითა და 362-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებული ქმედებებისათვის. უწყება აცხადებს, რომ კონტრტერორისტულ ცენტრში გამოძიება გრძელდება

15 ივნისს ტელეკომპანია "ფორმულამ" და "მთავარი არხის" დირეექტორმა ნიკა გვარამიამ გაავრცელეს ინფორმაცია, რომ 12 ივნისს, სპეცოოპერაციისას დაკავებული რუსეთის მოქალაქე გიორგი გაბუნიას ლიკვიდაციას გეგმავდა. გვარამიამ თქვა, რომ მათი ინფორმაციით, გაბუნიას ლიკვიდაცია რამზან კადიროვის დავალებით იგეგმებოდა.
კატეგორია: ეთიკა
ნარკომომხმარებელთა და ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემების მქონე ადამიანთა სტიგმატიზება/დისკრიმინაცია და პაციენტის პერსონალური მონაცემების გასაჯაროება - ასე გაშუქდა ბათუმში, ერთ-ერთ კოვიდსასტუმროში პაციენტის მხრიდან ექთანზე თავდასხმის ფაქტი. მედიამ მომხდარი ზედაპირულად, კონტექსტისა და პრობლემის ჩვენების გარეშე გააშუქა, რითაც ნარკომომხმარებელთა მიმართ სტიგმის გაძლიერებას შეუწყო ხელი.

შემთხვევა ბათუმში, ერთ-ერთ სასტუმროში, რომელიც კოვიდსასტუმროდ არის გადაკეთებული, 25 ნოემბერს გვიან ღამით მოხდა. გავრცელებული ინფორმაციით, პაციენტმა, რომელიც ერთ-ერთი სახელმწიფო პროგრამის ბენეფიციარია, ექთანს, სავარაუდოდ გატეხილი თერმომეტრით, დაზიანებები მიაყენა, შემდეგ კი, თვითდაზიანება სცადა. პაციენტი ექთანს, როგორც სამედიცინო პერსონალმა განმარტა, კონკრეტულ მედიკამენტს სთხოვდა.

ბათუმში მომხდარი შემთხვევა მედიის ფოკუსში მოხვდა და ფართოდ გაშუქდა. ამბის გაშუქებისას, თითქმის ყველა მედიამ, (როგორც სამაუწყებლო, ასევე, ონლაინ მედიამ) რამდენიმე გამონაკლისის გარდა (მათ შორის, „რადიო თავისუფლება“, ტელეკომპანია „იმედი"), დაასახელა ის პროგრამა, საუბარია მეტადონის პროგრამაზე, რომლის ბენეფიციარიც აღნიშნული პირია, და ასევე, დეტალურად აღწერა როგორ მოხდა თავდასხმა.

რა იყო მედიის მთავარი აქცენტი


მედიამ მომხდარი ფრაგმენტულად და ზედაპირულად გააშუქა, როგორც ბათუმში მომხდარი ინციდენტი, რომელშიც მეტადონის პროგრამის ბენეფიციარი მონაწილეობდა.  მასალების აქცენტი არ იყო იმის ჩვენება, რამდენად სრულყოფილად იღებს საჭირო მომსახურებას ამ კონკრეტული სახელმწიფო პროგრამის ბენეფიციარი და მისი ქცევა, ხომ არ იყო განპირობებული უყურადღებობით, ან საჭირო სერვისების ვერმიღებით. მედიამ მისი პროგრამის ბენეფიციარობა მხოლოდ იმის საჩვენებლად გამოიყენა, რომ “სავარაუდო დანაშაულის ჩამდენი არის ნარკოდამოკიდებული და ის იყო აგრესიული”, რამაც ნარკოდამოკიდებულთა მიმართ საზოგადოებაში ისედაც არსებული სტიგმის გაძლიერებას შეუწყო ხელი.

პროგრამა დაასახელეს შემდეგმა მაუწყებლებმა:

პირველი არხი, (15:00, 18:00 და 21:00 საათიან გამოშვებებში. ყველა გამოშვებაში ახსენეს პროგრამის დასახელება), აჭარის ტელევიზია, (რომელმაც ეს ამბავი გააშუქა სამ გამოშვებაში, 15:00, 18:00 და 20:00 საათზე და ამათგან, 20:00 საათიან გამოშვებაში სიუჟეტს შემდეგი სათაური ჰქონდა: “პაციენტი ექთანს თავს ნარკოტიკის გამო დაესხა”), TV ფორმულა (17:00 საათიან გამოშვებაში), "რუსთავი 2” (18:00 საათიან გამოშვებაში), “მაესტრო” (15:00, 17:00 და 18:00 საათიან გამოშვებებში).

ორმა მაუწყებელმა, “მთავარმა არხმა” და “ტვ პირველმა” კი მომზადებულ მასალებში პაციენტის პერსონალური მონაცემებიც გაასაჯაროვა.

“მთავარმა არხმა” 25 ნოემბერს შემთხვევა ორ, 15:00 და 18:00 საათიან საინფორმაციო გამოშვებებში გააშუქა. 15:00 საათიან გამოშვებაში წამყვანმა დეტალურად აღწერა როგორ დაესხა პაციენტი თავს ექთანს და იქვე თქვა, რომელი პროგრამის ბენეფიციარია იგი. ამის შემდეგ კი, ჟურნალისტმა, ჩართვაში დაასახელა პაციენტის სახელი და გვარი, პროგრამა და ხაზი გაუსვა, რომ “როგორც ამბობენ, ეტაპობრივად კოვიდპაციენტი აგრესიული იყო ხოლმე”. მანვე დაამატა, რომ “რომ არა დაცვის სამსახურის სწრაფი და დროული რეაგირება, შემთხვევა ფატალურად დასრულდებოდა” და კიდევ ერთხელ, დეტალურად აღწერა, როგორ აპირებდა მომხდარის შემდეგ პაციენტი თვითდაზიანებას. 18:00 საათიან გამოშვებაში ინფორმაცია შედარებით მშრალი იყო, პაციენტის პერსონალური მონაცემები აღარ გაუსაჯაროებიათ, თუმცა, ექთანს მაინც დეტალურად მოაყოლეს, როგორ მოხდა მასზე თავდასხმა.

პერსონალური მონაცემები გაასაჯაროვეს “TV პირველის” 15:00 საათიან გამოშვებაშიც. ჟურნალისტმა ჩართვაში ხაზი გაუსვა, რომ მათ გაარკვიეს, ვინ არის პაციენტი. ასევე, “მთავარი არხის” მსგავსად, “TV პირველზეც” დეტალურად აღწერეს როგორი აგრესიული იყო პაციენტი. მომდევნო, 18:00 საათიან გამოშვებაში, არხს პაციენტის პერსონალური მონაცემები აღარ გაუსაჯაროებია, მაგრამ, ამჯერადაც მთავარი აქცენტი პაციენტის მეტადონზე დამოკიდებულება იყო და ასევე, კვლავ დეტალურად აღწერეს თავდასხმის ხერხები. აღსანიშნავია, რომ ამ გამოშვებაში იყო იმის მცდელობა, ეჩვენებინათ კოვიდპაციენტები რამდენად სრულყოფილად იღებენ საჭირო სერვისებს და მუშაობენ თუ არა მათთან ფსიქოლოგები. თუმცა, ეს აქცენტი ეხებოდა ზოგადად ყველა კოვიდინფიცირებულს.

სამაუწყებლო ეთერში არ ჰქონია, თუმცა, ვებგვერდისთვის მომზადებულ მასალაში პაციენტის პერსონალური მონაცემებიც გასაჯაროვდა და მისი მეტადონის პროგრამის ბენეფიციარობაც Imedinews.ge-ს მასალაში. ასევე, მეტადონის პროგრამის გარდა, პერსონალური მონაცემები გაასაჯაროვეს გამოცემებმა რეზონანსმა და ნიუპოსტმა.

პაციენტის იდენტიფიცირება არ მოუხდენიათ, თუმცა, მეტადონის პროგრამის ბენეიციარობა ნახსენები იყო სხვა ონლაინგამოცემების ნაწილის მიერ მომზადებეულ მასალებშიც. მათ შორის, ასეთი სტატიები გამოქვეყნდა: “ბათუმელებზე”, გურიანიუსზე, პრაიმტაიმზე და სხვა, არაერთ საიტზე, როგორიცაა: მედიამოლი, დრონი, დიანიუსი და ა.შ.


როგორ უნდა გაეშუქებინა მედიას მომხდარი შემთხვევა


ონლაინგამოცემა “პუბლიკას” ჟურნალისტი ნათია ამირანაშვილი, რომელიც წლებია მუშაობს ნარკომომხმარებელთა თემაზე, ამბობს, რომ ამ ინციდენტის ასე გაშუქება და პაციენტის მდგომარეობის და ქცევის კონტექსტში მისი მეტადონის პროგრამაში ყოფნაზე ხაზგასმა, სტიგმისშემცველი იყო.

“თითქოს იკითხებოდა ისე, რომ ამ ადამიანის აგრესიულობა დამოკიდებული და კავშირში იყო მხოლოდ მის ნარკომომხმარებლობასთან”, - ამბობს იგი და ამატებს, რომ ეს გასნკუთრებით პრობლემურია იმ დამოკიდებულების ფონზე, რაც წლებია არსებობს ნარკოდამოკიდებულთა მიმართ და რაც იმაში გამოიხატება, რომ მათ აგრესიულობას პირდაპირ აკავშირებენ მათ მდგომარეობასთან.

ნათია ამბობს, რომ ამ ამბის გაშუქებისას მედიას სხვა კონტექსტი უნდა ჰქონოდა: “ჩემთვის, როგორც მკითხველისთვის და როგორც ჟურნალისტისთვისაც, საინტერესო იყო რატომ მოხდა შემთხვევა, მიიღო თუ არა ამ ადამიანმა მისთვის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი, საჭირო და ადექვატური მკურნალობა და პრეპარატი. აუცილებლად უნდა გარკვეულიყო და გვცოდნოდა იღებდა თუ არა ის საკმარის დოზას. თუ ვთქვათ, ადამიანს, დოზა არ ჰყოფნის და მას გლიცინს შესთავაზებენ, ის რა თქმა უნდა იქნება ძალიან ცუდად. ეს არის ჩვეულებრივი, ერთგვარი ჩანაცვლებითი სამკურნალო პროგრამა და ამ ადამიანებს სჭირდებათ ადექვატური და სწორი მოვლა, სწორი დოზის შერჩევა და ამ დოზის კონტროლი”.

კიდევ ერთი დეტალი, რაზეც ჟურნალისტი ამახვილებს ყურადღებას, იზოლაციაში მყოფი, კოვიდპაციენტების ფსიქოლოგიური მდგომარეობაა:

“სულ რომ არ ყოფილიყო ამ მომსახურების მიმღები ეს ადამიანი, ისედაც ვიცით, რომ აგრესია, ფსიქიკური პრობლემები მეტად მწვავდება ასეთ პერიოდში და როდესაც ამგვარი, დამატებითი საჭიროების მქონე პაციენტი ხვდება ასეთ იზოლაციაში, მის ქცევას დამატებით უნდა მიექცეს ყურადღება სახელმწიფოსგან, პერსონალისა და ზოგადად, მეტადონის პროგრამის განმახორციელებლისგან. უნდა გვცოდნოდა გათვალისწინებული იყო თუ არა მისი საჭიროებები, როგორც ფიზიკური, ასევე ფსიქოლოგიური. მე ვფიქრობ, რომ ყველა ეს დეტალი უნდა გვცოდნოდა ჩვენ ამ მასალებიდან”.

ასოციალური ქცევის ფსიქოლოგიურ მდგომარეობასთან დაკავშირება პრობლემურად მიაჩნია ფსიქოლოგ ჯანა ჯავახიშვილს. “მედიაჩეკერს” ამ თემაზე მასთან ვრცელი ინტერვიუც აქვს მომზადებული, რომელშიც იგი ამბობს, რომ სგავსი შემთხვევების გაშუქებისას მედიამ ყოველთვის უნდა აჩვენოს კონტექსტი: “მედიამ დანაშაულის შემთხვევები არ უნდა გააშუქოს ისე, როგორც ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემის მქონე ადამიანებისთვის დამახასიათებელი ქცევა. როდესაც ჟურნალისტი აშუქებს ასეთ პრობლემას, ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ განზოგადებას და სტიგმატიზებას თავი აარიდოს და ისაუბროს სისტემურ პრობლემაზე.

პერსონალური მონაცემების გამჟღავნება

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მე‐10 პრინციპის მიხედვით, “ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს ადამიანის პირად ცხოვრებას და არ შეიჭრას პირად ცხოვრებაში, თუ არ არსებობს განსაკუთრებული საზოგადოებრივი ინტერესი”.

სამედიცინო დიაგნოზი და ჯანმრთელობის მდგომარეობის შესახებ ინფორმაცია ადამიანის პირადი ცხოვრების ნაწილია. შესაბამისად, ქარტიის ეს პრინციპი ცალსახად ავალდებულებს ჟურნალისტს, არ გაამჟღავნოს პირის ჯანმრთელობის შესახებ ინფორმაცია, თუკი არ არსებობს განსაკუთრებული საზოგადოებრივი ინტერესი.

“მოერიდეთ ინფიცირებული პირის ვინაობის გასაჯაროებას, თუ ეს არ არის მაღალი საჯარო ინტერესის საგანი და არ გაქვთ სარედაქციო დასაბუთება, რატომ არის მოცემულ შემთხვევაში ამა თუ იმ პირის იდენტიფიცირება აუცილებელი”, - ვკითხულობთ კორონავირუსის გაშუქების გზამკვლევში, რომელიც საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერაა მომზადებული. იმ მასალებიდან, რომლებშიც პაციენტის პერსონალური მონაცემები გასაჯაროვდა, გაუგებარია ცნობისმოყვარეობის დაკმაყოფილების გარდა, სხვა რა საინფორმაციო ღირებულება ჰქონდა პაციენტის ვინაობის გასაჯაროებას.


სარედაქციო განმარტება: სტატიას შეგნებულად არ ერთვის არცერთი ბმული (ე.წ. ჰიპერლინკი), იმისათვის, რომ განმეორებით არ შევუწყოთ ხელი მასალების ტირაჟირებას და შესაბამისად, ნარკომომხმარებელთა სტიგმატიზებას. 
კატეგორია: ეთიკა
ქალაქ რუსთავში მეშვიდე სართულიდან მცირეწლოვნის გადმოვარდნის შესახებ მომზადებულ სიუჟეტში “მთავარმა არხმა” გარდაცვლილის მშობლების გლოვის ამსახველი მძიმე კადრები აჩვენა.

მაუწყებელმა 19 ნოემბერს 15:00 საათიანი საინფორმაციო გამოშვება რუსთავში მომხდარი ტრაგედიის გაშუქებით დაიწყო. არხმა მაყურებელს აუწყა, რომ რუსთავში, ერთ-ერთი კორპუსის მეშვიდე სართულიდან 2 წლის ბავშვი გადმოვარდა, საავადმყოფოში მიყვანისას ოპერაცია ჩაუტარდა, თუმცა მისი გადარჩენა ვერ მოხერხდა. ჟურნალისტმა მაყურებელს მოუყვა, რომ ბავშვის გარდაცვალების ამბავი მშობლემა სულ რამდენიმე წუთის წინ გაიგეს.

სავარაუდოდ, მაუწყებლის კამერამ ზუსტად ის მომენტი გადაიღო, როდესაც მშობლებმა შვილის გარდაცვალების შესახებ შეიტყვეს. საინფორმაციო გამოშვების წამყვანის და კორესპონდენტის პარალელურად, მაყურებელი ერთი წუთის განმავლობაში უყურებდა და უსმენდა მძიმე ემოციურ მდგომარეობაში მყოფი, სასოწარკვეთილი ოჯახის წევრების გლოვას.

მაუწყებელმა არ გაითვალისწინა პოტენციური ტრავმა, რომელიც, შესაძლოა, მძიმე კადრების ჩვენებამ მიაყენოს გარდაცვლილი ბავშვის ახლობლებს და, ზოგადად, საზოგადოებას.

გაუგებარია, რა საინფორმაციო ღირებულება აქვს მაყურებლისთვის უმძიმეს მდგომარეობაში მყოფი მშობლების ჩვენებას. ქარტიის მეათე პრინციპი პირდაპირ მიუთითებს, რომ “ჟურნალისტმა პატივი უნდა სცეს ადამიანის პირად ცხოვრებას და არ შეიჭრას პირად ცხოვრებაში, თუ არ არსებობს განსაკუთრებული საზოგადოებრივი ინტერესი.” ამავე პრინციპის განმარტებაში ვკითხულობთ, რომ ტრაგედიის მომენტის გამოქვეყნება არაეთიკურია, მომეტებული საზოგადოებრივი ინტერესის შემთხვევაშიც კი.

გარდა ამისა, ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერ შემუშავებულ კრიმინალის გაშუქების სახელმძღვანელოში აღნიშნულია, რომ მედია სიფრთხილით უნდა მოეკიდოს ისეთი ვიზუალური მასალის ჩვენებას, რომელზეც ასახულია ადამიანთა ტრაგედია და ტანჯვა.
კატეგორია: საქართველო
ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილებით, აჭარის ტელევიზია მაია მერკვილაძის პოზიციაზე ახალ თანამშრომელს ვერ დანიშნავს, სანამ შრომითი დავა არ დასრულდება. სასამართლომ მაუწყებელს აუკრძალა ახალი ამბების სამსახურის რედაქტორის სადავო პოზიციაზე ახალი თანამშრომლის განუსაზღვრელი ან 6 თვეზე მეტი ვადით დანიშვნა. ინფორმაციას EMC ავრცელებს.

“იმის გათვალისწინებით, რომ სასამართლოში საქმის განხილვა დიდ დროს მოითხოვს, არსებობდა რეალური საფრთხე, მოპასუხე სსიპ „საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიასა და რადიოს“ ახალი კადრით შეევსო ახალი ამბების რედაქტორის პოზიცია, რომელზე აღდგენასაც მაია მერკვილაძე მოითხოვს. ქუთაისის სააპელაციო სასამართლოს ამ გადაწყვეტილებით მოსარჩელეს ეძლევა გარანტია, შრომითი დავის წარმატებით დასრულების შემთხვევაში, აღდგეს სადავო პოზიციაზე”, - აცხადებს EMC.

აჭარის ტელევიზიის საინფორმაციო სამსახურის უფროსის ყოფილი მოადგილე მაია მერკვილაძე საინფორმაციო სამსახურს 24 თებერვალს ჩამოაშორეს. მას ჯერ ტოქშოუს, შემდეგ კი რადიოს ახალი ამბების რედაქტორობა შესთავაზეს. მაია მერკვილაძე ამ შეთავაზებას დათანხმდა და პარალელურად მაუწყებლის წინააღმდეგ სასამართლოში დავა დაიწყო.

მაია მერკვილაძის საქმეს ბათუმის საქალაქო სასამართლო განიხილავდა, თუმცა, სასამართლომ არ დააკმაყოფილა მერკვილაძის სარჩელი, რომლითაც იგი იმ სამართლებრივი აქტის ბათილად ცნობას ითხოვდა, რის საფუძველზეც ტელევიზიაში მისი შტატი გააუქმეს.

EMC აცხადებს, რომ აგრძელებს მაია მერკვილაძის ინტერესების დაცვას საერთო სასამართლოების წინაშე და საზოგადოებას მიაწვდის ინფორმაციას დავის მიმდინარეობის შესახებ.
კატეგორია: საქართველო
თითქმის სამთვიანი წყვეტის შემდეგ, აჭარის ტელევიზიის ეთერში გადაცემა "ჰეშთეგი" დაბრუნდა, თუმცა, შემცირებული ფორმატით. გადაცემის გუნდში ფიქრობენ, რომ ამ ფორმით მათ კრიტიკული პოზიციისთვის სჯიან, არხის დირექტორი კი ირწმუნება, რომ ეს გადაწყვეტილება რამდენიმე ფაქტორმა განაპირობა, მათ შორის, გადაცემის რეიტინგმა და "ტელევიზიას ასე სჭირდება".

"ამ სეზონიდან, ნაცვლად ყოველდღიურისა, "ჰეშთეგი" მხოლოდ ერთდღიან ფორმატზე გადავიდა. ეს გადასვლა არ გამოხატავს გადაცემის გუნდის სურვილს და, ალბათ, არ იქნება ძნელი გამოსაცნობი, რომ შესაბამისი გადაწყვეტილება მაუწყებლის მენეჯმენტმა მიიღო. შესაბამისად, ყოველ სამუშაო დღეს ვეღარ, თუმცა, ყოველ ხუთშაბათს 7 საათზე მოგიყვებით იმ თემების შესახებ, რაც გაწუხებთ და რაც უფრო მეტ ყურადღებას საჭიროებს.

მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენი გუნდი მზად იყო ქვეყნისთვის ყველაზე კრიტიკულ პერიოდში თქვენთან სხვადასხვა სოციალური ჯგუფის საჭიროებებზე სხვადასხვა ფორმატში ესაუბრა, ამის საშუალება არ მოგვეცა. თუმცა, მიუხედავად ამ ძალიან შემჭიდროებული დროისა, კვლავ შევეცდებით, საზოგადოებაში პოზიტიური ცვლილებების ხელშემწყობ გუნდად დავრჩეთ", - წამყვანების ამ შესავლით დაბრუნდა "ჰეშთეგი" აჭარის მაუწყებლის ეთერში 12 ნოემბერს, თითქმის 3 თვიანი წყვეტის შემდეგ, 5 სამუშაო დღიდან 1 დღემდე შემცებული ფორმატით.


"ჰეშთეგის" პირველი გადაცემა, 3-თვიანი წყვეტის შემდეგ.

გადაცემის ხელმძღვანელი ირაკლი ყურუა ამბობს, რომ გუნდში "ამ ეტაპისთვის იმაზე მეტი კითხვა აქვთ, ვიდრე პასუხი". მათთვის გაურკვეველია, ოფიციალურად რა მიზეზით შეამცირა რადიკალურად გადაცემის ფორმატი მაუწყებლის მენეჯმენტმა. თუმცა, 31 ივლისიდან გადაცემის შეჩერებას და არჩევნების შემდეგ ეთერში ერთდღიანი ფორმატით დაბრუნებას, გუნდში კრიტიკულ სარედაქციო პოლიტიკას უკავშირებენ:

"წერილობით მივმართეთ ოფიციალურად დირექტორს იმის თაობაზე, თუ რა ტიპის არგუმენტებს დაეყრდნო მაუწყებელი, როდესაც ბადის ასეთი რადიკალური შემცირება გადაწყვიტა. პასუხი იმდენად შაბლონური და არაფრისმომცემი იყო, რომ, პრაქტიკულად, ინფორმაცია არ მიგვიღია. ბუნებრივია, ყველაფერს ვუკავშირებთ იმ კონტექსტს, რაც მაუწყებელში ახალი მენეჯმენტის მოსვლის შემდეგ შეიქმნა. ვფიქრობთ, რომ მაუწყებელს არჩევნების წინა პერიოდში არ სჭირდებოდა კრიტიკული კონტენტისთვის საეთერო ბადეში რაიმე დროის დათმობა", - ამბობს ირაკლი ყურუა.

გადაცემის ფორმატის შემცირებაში მაუწყებლის დირექტორი გიორგი კოხრეიძე განსაკუთრებულს ვერაფერს ხედავს და მიიჩნევს, რომ "ამ საკითხთან დაკავშირებით, განმარტებები საკმარისად გააკეთეს".

"ჰეშთეგი" გადაცემა ხომ არის ეხლა ეთერში? მითხარით, რა განსხვავებას ხედავთ განსაკუთრებულს? სათქმელს ვერ იტყვიან, თუ რა?", - ამბობს მაუწყებლის დირექტორი და "მედიაჩეკერის" კითხვაზე, თუ რა არგუმენტებით და რის საფუძველზე მიიღო გადაცემის 5-დან 1 დღემდე შემცირების გადაწყვეტილება, გვპასუხობს, რომ გადაწყვეტილება კომისიიდან გამომდინარე მიიღო და არა პირადი ინტერესებიდან. დამაზუსტებელ კითხვაზე, კონკრეტულად როგორ აფასებდა გადაცემას კომისია, ამბობს:

"მოვყვე ეხლა თითოეული კომიისიის წევრი? მე რა ვიცი, თითოეული თავისი შეხედულებისამებრ უყურებდა, მაგრამ ეს არ იყო შეხედულება მხოლოდ და მხოლოდ. ყურებადობა, თემატურობა, დანახარჯი - ბევრი საკითხიდან გამომდინარე იყო შეფასებული, თითოეული მიმართულებით ყველა ადამიანი აფასებდა და საბოლოო ჯამში მივიღეთ ასეთი გადაწყვეტილება. აბსოლუტურად ნორმალური პროცესია, ეს არის განვითარების პროცესი".

ზემოთ ჩამოთვლილი კრიტერიუმებიდან გიორგი კოხრეიძე მხოლოდ რეიტინგების თემას განავრცობს და ამბობს, რომ გადაცემა “ჰეშთეგის” დაწყებისას მაყურებელთა მინიმუმ 80% ეთერს ტოვებდა:

"მე მოგიყვანთ ერთ მაგალითს. თუ ავიღებთ რეიტინგს და ყურებადობას, როდესაც 7 საათამდე 10 ადამიანი, პირობითად ვამბობ, უყურებდა ეთერს, ყველაზე კაი ვარიანტში 2 ადამიანი რჩებოდა, როცა იწყებოდა გადაცემა, და ყველაზე ცუდ ვარიანტში არცერთი არ რჩებოდა ეთერში. ეს ერთ-ერთი კომპონენტი იყო, რის მიხედვითაც მოხდა შეფასება”.

“ჰეშთეგის” გუნდი აცხადებს, რომ რეიტინგები ფორმალური მოტივია. მათი თქმით, დირექტორი სჯით იმის გამო, რომ ძალმომრეობაზე დაფუძნებულ საკადრო პოლიტიკას არ შეეგუვნენ და დღემდე ცდილობენ გაასაჯაროონ მის მმართველობასთან, სარედაქციო დამოუკიდებლობასა და შელახულ შრომით უფლებებთან დაკავშირებული საკითხები.

“დაბალი რეიტინგი და სხვა მსგავსი საკითხები, ფორმალური და მოჩვენებითი მოტივია. რეალურად ის ემსახურება სულ სხვა მიზნებს და ეს მიზნები - [განსაკუთრებით წინასაარჩევნოდ] კრიტიკული კონტენტისთვის დროისა და რესურსების მაქსიმალური შემცირებაა. მაუწყებლის მენეჯმენტი გაურბის სოციალური პრობლემების არსებობის აღიარებას და ძალისხმევას არ იშურებს ჩვენი ყოველდღიურობის შესახებ მრუდე წარმოდგენების შესაქმნელად”, - ვკითხულობთ გადაცემის გუნდის მიერ გავრცელებულ განცხადებაში.

ამ ფონზე, გიორგი კოხრეიძე მიიჩნევს, რომ თანამშრომლებს “ყველანაირად უწყობს ხელს, რომ თავიანთი საქმე აკეთონ”. ჩვენს კითხვაზე, როგორ ფიქრობს, 5-დან ერთ დღემდე გადაცემის შემცირება ეს ხელშეწყობაა? გვპასუხობს, რომ “ტელევიზიას ასე სჭირდება”.

საპირისპიროზე საუბრობენ “ჰეშთეგის” გუნდში. ფიქობენ, რომ “მაუწყებლის მენეჯმენტი აგრეძელებს კრიტიკულად განწყობილი თანამშრომლების მიმართ რეპრესიული პოლიტიკის გატარებას”.

ირაკლი ყურუა ამბობს, რომ ბევრს ფიქრობდნენ დაბრუნებულიყვნენ თუ არა ეთერში. ბოლოს, მათთვის გადაცემის მნიშვნელობიდან გამომდინარე, მიიღეს გადაწყვეტილება, რომ ამ სივრცის დათმობა ასე მარტივად არ უღირთ:

“საბოლოო ჯამში, ბევრი ვიფიქრეთ, დავბრუნებულიყავით თუ არა ეთერში თუნდაც არჩევნების მერე, მაგრამ, მაინც ჩავთვალეთ, რომ იმდენი თემა და იმდენი ადამიანია ყურადღების გარეშე, რომ ეს 45 წუთი კვირაში, რაც ძალიან ცოტაა, სულ არაფერს ჯობდა. ჩვენთვის ეს არ არის მხოლოდ სატელევიზიო ეთერი, ამას ვუყურებთ, როგორც გარკვეული თავისუფლების 45 წუთს და ამის დათმობა, იმ შრომის, ჯანმრთელობის და ბრძოლის შემდეგ, რაც აქამდე გამოვიარეთ, არანაირად არ გვინდა. ამ სივრცის დათმობა ასე მარტივად არ გვიღირს, არ შეგვიძლია”.

აჭარის ტელევიზიამ გადაცემა “ჰეშთგისთვის” ეთერის დათმობა თავდაპირველად 23 მარტს შეწყვიტა. ამ დღიდან, მაუწყებელმა “ჰეშთეგთან” ერთად, საინფორმაციო და სამედიცინო გადაცემების გარდა, ყველა გადაცემა შეაჩეარა.




მენეჯმენტი გადაწყვეტილებას კორონავირუსის გამო ქვეყანაში შექმნილი ვითარებით ხსნიდა. ირაკლი ყურუა მიიჩნევს, რომ იმ პერიოდშიც რეალური მიზეზი გადაცემის კრიტიკული სარედაქციო პოლიტიკა იყო:

“პანდემიის პერიოდშიც ჩვენი გაჩერება იმას უკავშირდებოდა, რომ მაუწყებლის მენეჯმენტს არ სურდა, ეთერში ყოფილიყო ისეთი მასალა, ვთქვათ, სადაც ვისაუბრებდით იმაზე, რომ ჯანდაცვის სისტემას უჭირს, რომ ადამიანები რჩებიან ელემენტარული შემოსავლის გარეშე და სახელმწიფო სათანადო ყურადღებას ვერ აქცევთ და ა.შ. ბუნებრივია, მაშინაც გვქონდა განცდა და გარკვეული მოლოდინები იმისა, რომ შეიძლება “ჰეშთეგი” საერთოდ არ დაბრუნებულიყო ეთერში”.

მოგვიანებით, 25 მაისს გადაცემა ეთერში ისევ დაბრუნდა, თუმცა, მოკლე ხნით. 

25 მაისი, 2020წ. გადაცემის დროებით დაბრუნება.

 

კატეგორია: საქართველო
ხელისუფლება მედიას მიზანმიმართულად უშლის ხელს - ქარტიის აქცია შსს-სთან "ნუ გვაბრმავებ!" - ამ სლოგანით, საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის ორგანიზებით, ჟურნალისტებმა შინაგან საქმეთა სამინისტროსთან აქცია გამართეს და 8 ნოემბერს ცესკოსთან გამართული საპროტესტო აქციის დაშლისას მედიის წარმომადგენლების დაშავება გააპროტესტეს.

აქციაზე წაიკითხეს საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერ მომზადებული ტექსტი, რომლითაც ორგანიზაცია საქართველოში აკრედიტებულ დიპლომატიურ კორპუსს, საერთაშორისო ორგანიზაციებსა და საერთაშორისო ჟურნალისტურ გაერთიანებებს მიმართავს.

“გამოიყენეთ თქვენს ხელთ არსებული ყველა საშუალება, რათა ერთად დავიცვათ საქართველოში სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლება და შევქმნათ ჟურნალისტებისთვის უსაფრთხო სამუშაო გარემო”, - ნათქვამია მიმართვაში, რომელიც ქარტიამ გაავრცელა.

alt

ქარტია აცხადებს, რომ 2020 წლის 31 ოქტომბერის არჩევნების კენჭისყრის დღიდან მოყოლებული მედიის წარმომადგენლებს არაერთხელ შეეშალათ ხელი პროფესიული საქმიანობის შესრულებისას. ორგანიზაცია მიიჩნევს, რომ ხელისუფლება მედიას მიზანმიმართულად უშლის ხელს, რომ დროულად, სრულფასოვნად და მრავალმხრივ მიაწოდოს საზოგადოებას ინფორმაცია.

“კენჭისყრის დღეს, ქვეყნის მასშტაბით საარჩევნო უბნებზე მობილიზებული აქტივისტების მხრიდან შეინიშნებოდა აგრესია მედიის მისამართით, დაფიქსირდა სიტყვიერი და ფიზიკური შეურაცხყოფის ფაქტებიც. დღის განმავლობაში მაღალი თანამდებობის პირები თავისი განცხადებებით ახალისებდნენ ამ აგრესიას.

2020 წლის 8 ნოემბერს კი, ცენტრალური საარჩევნო კომისიის შენობასთან მიმდინარე აქციაზე სამართალდამცავი ორგანოების მიერ გამოყენებული არაპროპორციული ძალის შედეგად, სხეულის დაზიანება მიიღო 4-მა ჟურნალისტმა. დაშავდნენ სხვა რეპორტიორები და დაზიანდა მათი კუთვნილი ტექნიკაც. აქციის დაშლისას წყლის ჭავლს დამიზნებით უშენდნენ მედიის წარმომადგენლებს”, - ნათქვამია ქარტიის განცხადებაში.

ქარტია მიიჩნევს, რომ ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელშეშლის და მედიის წარმომადგენლების დაშავების ფაქტებს საგამოძიებო ორგანოები რეაგირებს გარეშე ტოვებენ და ასეთი მიდგომა ძალადობას ახალისებს:

“საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია ყოველთვის ცდილობდა ყურადღების გარეშე არ დაეტოვებინა ჟურნალისტთა დევნისა და საქმიანობაში უკანონოდ ხელშეშლის თითოეული ფაქტი და ყოველთვის მიმართავდა საგამოძიებო ორგანოებს, თუმცა ყველა ეს მცდელობა რჩებოდა რეაგირების გარეშე, ისევე როგორც რეაგირების გარეშე დარჩა 2019 წლის 20 ივნისის საპროტესტო აქციის დაშლისას 40-მდე ჟურნალისტის დაშავებისა და დაზიანების ფაქტი. ასეთმა მიდგომამ კიდევ უფრო წაახალისა ძალადობა”, - აცხადებენ ორგანიზაციაში.
კატეგორია: საქართველო
ნუ გვაბრმავებ - ამ სლოგანით საქართევლოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია 8 ნოემბერს საპროტესტო აქციის დაშლისას მედიის წარმომადგენლების დაშავებას აპროტესტებს და დღეს, 9 ნოემბერს 16:30 საათზე შინაგან საქმეთა სამინისტროსთან აქციას მართავს.

ქარტია აანონსებს, რომ აქციის მიმდინარეობისას გაავრცელებს მიმართვას საქართველოში აკრედიტებულ დიპლომატიურ კორპუსებისა და საერთაშორისო ორგანიზაციების მისამართით.

8 ნოემბრის ღამით, საქართველოს ცენტრალურ საარჩევნო კომისიასთან მიმდინარე საპროტესტო აქციის გაშუქებისას, დაშავდნენ გადამღები ჯგუფები და დაზიანდა მედიის ტექნიკა. მედიის წარმომადგენლები ამბობენ, რომ მათ წყლის ჭავლს, რომლითაც პერიოდულად აქციის დაშლას ცდილობდნენ, დამიზნებით უშენდნენ. ჟურნალისტები და ოპერატორები სწორედ წყლის ჭავლმა დააზიანა. მათი ნაწილი, წყლის წნევის გამო, გადაღების მანქანებიდან გადმოვარდა.
კატეგორია: საქართველო
კოალიცია „მედიის ადვოკატირებისათვის“ 8 ნოემბერს საპროტესტო აქციის დაშლისას მედიის წარმომადგენლების დაზიანებას ეხმაურება და განცხადებას ავრცელებს. მედიაკოალიცია აცხადებს, რომ მომხდარი მოვლენების გამო უნდა დადგეს სათანადო პასუხისმგებლობა და მედიას უნდა აუნაზღაურდეს მიყენებული ზიანი. გარდა ამისა, ჟურნალისტებს და მედიაორგანიზაციებს მატერიალური და მორალური ზიანის ანაზღაურების მიზნით, უფასო იურიდიული მომსახურებას სთავაზობს.

მედიაკოალიცია ახსენებს მმართველ გუნდს, რომ სახელმწიფოს განსაკუთრებული ვალდებულებაა არ შეუშალოს ხელი ჟურნალისტებს პროფესიული საქმიანობის შესრულებაში, რათა ადამიანებს ჰქონდეთ შესაძლებობა მიიღონ და გაავრცელონ ინფორმაცია მიმდინარე პროცესებთან დაკავშირებით:

“კოალიცია „მედიის ადვოკატირებისათვის“ შეახსენებს მმართველ გუნდს, რომ სახელმწიფოს პასუხისმგებლობაა პატივი სცეს მოქალაქეთა შეკრებისა და მანიფესტაციების ჩატარების უფლებას, ამასთან განსაკუთრებული ვალდებულებაა არ შეუშალოს ხელი ჟურნალისტებს პროფესიული საქმიანობის შესრულებაში. რათა ადამიანებს ჰქონდეთ შესაძლებობა მიიღონ და გაავრცელონ ინფორმაცია მიმდინარე პროცესებთან დაკავშირებით”

მედიაკოალიციამ, “მედიაჩეკერზე“ დაყრდნობით, თავი მოუყარა დაშავებულ მედიის წარმომადგენლებს:

1. აქციის გაშუქებისას "ტელეკომპანია პირველის" ოპერატორს პავლე ხაჩიძეს თვალი დაუზიანდა და სამედიცინო დახმარება დასჭირდა.
2. წყლის ჭავლით დასველდა და ამ მდგომარეობაში მუშაობის გაგრძელების შემდეგ გონება დაკარგა ტელეკომპანია „ფორმულას“ ოპერატორმა გიორგი ჯაფარიძემ. სასწრაფო სამედიცინო დახმარების ჯგუფმა იგი ღუდუშაურის კლინიკაში გადაიყვანა.
3. დაშავდა ამავე არხის ახალი ამბების სამსახურის ჟურნალისტი ანა ბარათაშვილი, რომელიც წყლის ჭავლის წნევამ მიკროავტობუსიდან გადმოაგდო.
4. აქციის გაშუქებისას დაშავდა „რადიო თავისუფლების“ ორი გადამღები ჯგუფი. წყლის ჭავლმა დააზიანა მედიასაშუალების კამერა.
5. ფოტოკამერა დაუზიანდა OC Media-ს თანადამფუძნებელ, ფოტოგრაფ მარიამ ნიკურაძეს. როგორც იგი სოციალურ ქსელში წერს, მის კამერას სავარაუდოდ ქვა მოხვდა.
6. ტექნიკა დაუზიანდა "რუსთავი 2-საც". მაუწყებლის მიერ გავრცელებული ინფორმაციით, ფეხის არეში მსუბუქი დაზიანება მიიღო ოპერატორმაც.
7. წყლის ჭავლისგან მობილური ტელეფონი დაუზიანდა „გურიანიუსის“ ჟურნალისტს მერაბ ცაავას.
8. წყლის ჭავლის დამიზნებით სროლაზე საუბრობს JRC-ის ჟურნალისტი გიგა აბულაძე, რომელიც ასევე დაშავდა წყლის ჭავლისგან მუშაობის პროცესში. როგორც იგი ამბობს, აქვს თვალების წვის შეგრძნება და ცრემლდენა.

მედიასაშუალებების მიერ გავრცელებულ ვიდეომასალებში ჩანს, რომ წყლის ჭავლს, რომლითაც პერიოდულად აქციის დაშლას ცდილობდნენ, დამიზნებით უშენდნენ მედიის წარმომადგენლებსაც. ჟურნალისტები და ოპერატორები სწორედ წყლის ჭავლმა დააზიანა. მათი ნაწილი, წყლის წნევის გამო, გადაღების მანქანებიდანაც გადმოვარდა.

ამ თემაზე იხილეთ: ცეკოსთან მიმდინარე აქციის გაშუქებისას დაშავდნენ გადამღები ჯგუფები და დაზიანდა ტექნიკა
კატეგორია: საერთაშორისო ამბები

ამერიკული ტელეკომპანია ABC News-მა პირდაპირ ეთერში, ჯორჯიის შტატის სააარჩევნო უბნების საილუსტრაციოდ, საქართველოს არჩევნებზე , თბილისში, 55-ე საჯარო სკოლაში გახსნილი საარჩევნო უბნის ამსახველი ფოტომასალა გაუშვა.

ამერიკის საპრეზიდენტო არჩევნების ჯორჯიის შტატში მიმდინარეობის თემაზე ჟურნალისტის ჩართვის პარალელურად, ეთერში გავიდა ჯორჯიის შტატში გახსნილი საარჩევნო უბნების ამსახველი ფოტოები. მათ შორის მოხვდა საქართველოს არჩევნებზე 55-ე სკოლაში გახსნილ საარჩევნო უბანზე გადაღებული კადრი, რომელიც უბანზე ხმის მისაცემად მისული მოსახლეობის რიგს ასახავს.




ინფორმაცია თავდაპირველად სოციალური ქსელის მომხმარებელმა შოთა ტყეშელაშვილმა გაავრცელა ფეისბუქის პირად გვერდზე.





ეს პირველი შემთხვევა არ არის, როდესაც ამერიკულ ტელეკომპანიებს ჯორჯიის შტატი საქართველოში ერევათ. 27 აპრილს FOX News-მა მარნეულში მოსახლეობის პროტესტი აშშ-ის შტატ ჯორჯიაში მიმდინარე აქციად გააშუქა და ეთერში რადიო „მარნეულის“ ვიდეო მასალა გაუშვა.

კატეგორია: საქართველო
უპასუხო ზარები და შეტყობინებები, პასუხგაუცემელი კითხვები, რესპონდენტებთან გაძნელებული წვდომა და შერჩევითი მიდგომა მედიებისადმი - მედიასაშუალებების უმეტესობა დაავადებათა კონტროლის ეროვნულ ცენტრთან (NCDC) კომუნიკაციისა და ინფორმაციის მიღების პრობლემებზე საუბრობს.

მაშინ, როდესაც თითქმის 9 თვეა ქვეყანა კორონავირუსის პანდემიას ებრძვის და ეს თემა წამყვანია მედიაში, მედიასაშუალებების უმეტესობას მოსახლეობისთვის საჭირო კითხვებზე პასუხების მიღება უჭირს. ძირითადი წყარო, საიდანაც ჟურნალისტები ვირუსისა და მისი მართვის შესახებ იღებენ ინფორმაციას, სამთავრობო ბრიფინგებია. ამ ბრიფინგებზე მიღებული ინფორმაცია კი, უმეტესად ზედაპირულია და სტატისტიკური მონაცემებით შემოიფარგლება.

“ფაქტობრივად, ჩვენ კითხვებს ვერ ვსვამთ”, - გვეუბნება ონლაინგამოცემა “პუბლიკას” მთავარი რედაქტორი ლიკა ზაკაშვილი, რომელიც ფიქრობს, რომ დაავადებათა კონტორლის ეროვნული ცენტრისთვის მედიასთან ურთიერთობა პრიორიტეტული არ არის.

ლიკა ზაკაშვილი ერთ-ერთ ბოლო შემთხვევას იხსენებს, როდესაც რამდენიმე კვირის განმავლობაში უშედეგოდ ცდილობდა ინტერვიუ შეეთანხმებინა ეპიდემიოლოგიური სამსახურის წარმომადგენელთან:

“შესაძლებლობა არ გვიჩნდება, რომ ადამიანებს (იგულისხმება პანდემიის მართვაზე პასუხისმგებელი პირები) დაველაპარაკოთ. ეპიდემიოლოგიური სამსახურის წარმომადგენელთან - ანა კასრაძესთან ვითხოვდით ინტერვიუს. ნინო მამუკაშვილთან(NCDC-ის პრესსამსახური) ყველანაირი ოპტიმალური ვადა გავიდა. გვესმის, რომ შეიძლება ორ-სამ დღეში ვერ მოიცალოს და ვერ დაგეგმოს ჟურნალისტთან სატელეფონო ინტერვიუ, მაგრამ გავიდა ორი-სამი კვირა. არც გვპასუხობდნენ და ვერ გავიგეთ რატომ ვიღებდით უარს. შეუძლებელია, რომ სამ კვირაში 15-20 წუთი ვერ გამონახოს რესპონდენტმა სასაუბროდ. ჩვენ რომ ონლაინ ვმუშაობთ და ონლაინ გვჭირდება რესპონდენტებთან კომუნიკაცია, ამ გასაჭირს საერთოდ გულგრილად ეკიდებიან და ფაქტია, რომ არ ითვალისწინებენ. ვფიქრობ, არ არის სამართლიანი მიდგომა და ჩემთვის ეს ნიშნავს იმას, რომ უწყებისთვის მედიასთან ურთიერთობა არ არის პრიორიტეტული. საზოგადოებასთან ურთიერთობად მიაჩნიათ მარტო ის, რასაც ბრიფინგებზე ამბობენ. ფიქრობენ, რომ ეს საკმარისია”.

ონლაინგამოცემა On.ge-ს რედაქტორი ხატია ღოღობერიძე ამბობს, რომ ასეთი მიდგომით მედია მკითხველის სათანადო ინფორმირებას ვერ ახერხებს:

“ვცდილობთ მასალები ჯანდაცვის სამინისტროს პროტოკოლის გამოქვეყნების შემდეგ, ამ დოკუმენტის მიხედვით მოვამზადოთ. არ გვეძლევა საშუალება, რომ დავსვათ კითხვები, რაც პროტოკოლში არ წერია, ან დავაზუსტოთ ესა თუ ის საკითხი. რეალური, ცოცხალი ინტერაქცია არის ძალიან მნიშვნელოვანი და მხოლოდ დოკუმენტებიდან ამოკითხული ინფორმაციის მიწოდება, მგონია, რომ მკითხველისთვის არ არის დამაკმაყოფილებელი”.

ხატია ღოღობერიძე მედიების მიმართ შერჩევით მიდგომაზეც ამახვილებს ყურადღებას და ამბობს, რომ დაავადებათა კონტროლის ეროვნული ცენტრის ხელმძღვანელ პირებთან კომუნიკაციაზე მხოლოდ ე.წ. “ფავორიტ” მედიებს მიუწვდებათ ხელი:

“მეორე საკითხი, რაც ასევე პრობლემურია, არის ის, რომ ჰყავთ “ფავორიტი” მედიები და ხელმძღვანელი პირები, ვგულისხმობ ამირან გამყრელიძეს, მხოლოდ ერთი-ორ მედიასთან კონტაქტობენ”.

პრესსამსახურთან გართულებულ კომუნიკაციასა და შერჩევით მიდგომაზე საუბრობს “აიპრესის” ჟურნალისტი ირმა მესხიაც:

“კომუნიკაცია გართულდა. ჩვენი რესურსებით ვცდილობთ ინფორმაციის მოძიებას, პრესსამსახურის მეშვეობით შეუძლებელია - პასუხებს და საერთოდ ვერანაირ დახმარებას ვერ ვიღებთ მისგან. არჩევენ კონკრეტულ მედიებს და მხოლოდ მათ ესაუბრებიან, რამდენიმე მედიასაშუალებაა მისთვის მისაღები მხოლოდ”.

“ნეტგაზეთის” რედაქტორი თაზო კუპრეიშვილი ამბობს, რომ ინფორმაციის მიღბასთან დაკავშირებული სირთულეების გამო, პრობლემაა სიღმისეული მასალების მომზადება:

“პრობლემა იყო და არის კომუნიკაციაში, მე უფრო ხარვეზებს დავარქმევდი. ხანდახან ინფორმაციას ვერ ვიღებთ იმ ფორმითა და იმ დოზით, რაც ჩვენ გვინდა. ვერ ვიტყვი რომ ჩაკეტილები არიან, ეს შეგრძნება არ მაქვს, თუმცა, ვიღაცების მიმართ უფრო გახსნილები არიან. მაგალითად, სიამოვნებით ჩავწერდით ვრცელ ინტერვიუს ამირან გამყრელიძესთან, პაატა იმნაძესთან ან, ვთქვათ, ჯანდაცვის მინისტრთან, მაგრამ, პრაქტიკულად, მიუწვდომელია ჩვენთვის ეს ამბავი ამ ბოლო თვეებში. თუმცა, ასეთ ინტერვიუებს ვხედავთ ჩვენ სხვა მედიებში. ზოგად ინფორმაციას ავრცელებენ, მაგრამ უფრო სიღრმისეულად რომ გვინდა მოვამზადოთ მასალა, ეს პრობლემაა.”

ონლაინგამოცემების წარმომადგენლები ამბობენ, რომ გაგებით ეკიდებიან არსებულ რთულ სიტუაციას, თუმცა მნიშვნელოვანია, რომ შესაბამისმა უწყებებმაც გაითვალისწინონ, რომ მედიას, რომლის მოვალეობაც საზოგადოების ინფორმირებაა, საქმეში ხელი არ უნდა ეშლებოდეს:

“მინდა ხაზგასმით ვთქვა, გვესმის ნამდვილად და ვითვალისწინებთ, რომ, მაგალითად, ამირან გამყრელიძის და პაატა იმნაძის საქმე არის სხვა და ამას ემატება მედიასთან ურთიერთობა, რაც ასევე მათი ვალდებულებაა. ამას ვითვალისწინებთ და ნამდვილად არ მივეკუთვნებით მათ რიცხვს, ვინც ხუთჯერ ნათქვამს მეექვსედ ამეორებინებს პირდაპირი ეთერის გამო. მაქსიმალურად ვცდილობთ არ შევაწუხოთ, მოვაგვაროთ პრესსამსახურის საშუალებით და მათი რესურსიც დავზოგოთ. თუმცა, ამის პარალელურად, ვდგებით იმ ფაქტის წინაშე, რომ ელემენტარულ კითხვებზე ვერ ვიღებთ პასუხს და შესაბამისად, ვერ ვახდენთ მკითხველის ინფორმირებას, რაც ძალიან პრობლემურია”, - ამბობს ხატია ღოღობერიძე.

რატომ აირჩია დაავადებათა კონტროლის ცენტრმა მედიასთან ურთიერთობის ამგვარი ფორმა, მითუმეტეს მაშინ, როდესაც ეპიდემიოლოგიური მდგომარეობა ქვეყანაში დღითიდღე მძიმდება, რატომ უგულებელყოფენ მედიის როლს კრიზისის მართვაში, მაშინ, როდესაც სრულიად სხვას ამბობს საერთაშორისო გამოცდილება, აქვს თუ არა უწყებას შერჩევითი მიდგომა მედიებისადმი, ამ და სხვა კითხვებზე პასუხის მიღებას დაავადებათა კონტროლის ცენტრის საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურიდან ცდილობდა “მედიაჩეკერიც”. თუმცა, ჩვენს კითხვებს არ უპასუხეს. ნინო მამუკაშვილმა საკმაოდ მკაცრი ტონით მიგვითითა, რომ ამ საკითხზე “პასუხი უკვე გაცემულია” და კომენტარს არ გააკეთებს:

“პრობლემა არავის აქვს და თუ ვინემს აქვს, რეკავს. არ მაინტერესებს. არანაირ კომენტარს არ გავაკეთებ. პაატა იმნაძეს და ამირან გამყრელიძეს პასუხი უკვე გაცემული აქვს და მე კომენტარს არ ვიძლევი”, - გვითხრა ნინო მამუკაშვილმა და არაერთხელ გაგვიმეორა, რომ ეს პრეტენზიები “არ აინტერესებს” .
კატეგორია: საქართველო
ონლაინგამოცემა „პუბლიკას“ ჟურნალისტზე, მინდია გაბაძეზე თავდასხმის საქმე ერთი პირი დააკავეს. ინფორმაცია “მედიაჩეკერს” შინაგან საქმეთა სამინისტროს პრესსამსახურში დაუდასტურეს.

"პუბლიკას" ჟურნალისტს, რომელიც 31 ოქტომბერს, არჩევნების დღეს, თბილისში, გლდანის 79-ე საარჩევნო უბანზე ინიციდენტს იღებდა, ფიზიკურად გაუსწორდნენ და ტელეფონი დაუმტვრიეს. როგორც გამოცემა წერს, ჟურნალისტი იღებდა მოქალაქეს, რომელიც იგინებოდა და აგრესიულად, შეურაცხმყოფელი სიტყვებით მიმართავდა ჟურნალისტებს. ამ ფაქტის გადაღების დროს კი აგრესიულად განწყობილმა პირმა ჟურნალისტს ფეხი დაარტყა.

ჟურნალისტზე თავდასხმის ფაქტზე შინაგან საქმეთა სამინიტრომ გამოძიება თავდაპირველად მხოლოდ ერთი მუხლით - სისხლის სამართლის კოდექსის 187-ე მუხლის პირველი ნაწილით დაიწყო, რაც ნივთის დაზიანებას ან განადგურებას გულისხმობს. მედიასამართლის იურისტები ამ ფაქტს “დაცინვად” აფასებდნენ და ამბობდნენ, რომ ამ კონკრეტულ შემთხვევაში გამოძიება სამი მუხლით უნდა დაწყებულიყო.

მოგვიანებით კი საქმეს კიდევ ერთი - 154-ე მუხლი დაემატა, რაც ჟურნალისტისთვის პროფესიულ საქმიანობაში უკანონოდ ხელის შეშლას გულისხმობს.
კატეგორია: საქართველო
ონლაინგამოცემა „პუბლიკას“ ჟურნალისტზე, მინდია გაბაძეზე თავდასხმის საქმეს, რომელიც 187-ე მუხლის პირველი ნაწილით (ნივთის დაზიანება/განადგურება) დაიწყო, 154-ე მუხლი დაემატა, რაც ჟურნალისტისთვის პროფესიულ საქმიანობაში უკანონოდ ხელის შეშლას გულისხმობს.

ამის შესახებ ინფორმაცია შინაგან საქმეთა მინისტრის პირველმა მოადგილემ - კახა საბანაძემ, უწყებაში გამართულ ბრიფინგზე გაავრცელა:

"გლდანში ერთ-ერთ უბანზე მომხდარ ფაქტთან დაკავშირებით სისხლის სამართლის კოდექსის 187-ე მუხლით დაწყებულ გამოძიებას, რომელიც "პუბლიკას" ჟურნალისტთან მომხდარ ინციდენტს უკავშირდება, დაემატა სსკ-ს 154-ე მუხლის 1 ნაწილი, რაც ჟურნალისტისთვის პროფესიულ საქმიანობაში უკანონოდ ხელის შეშლას გულისხმობს. დაკითხვები აქტიურად მიმდინარეობს, მათ შორის გამოკითხულია ჟურნალისტი. ტარდება შესაბამისი საგამოძიებო და საპროცესო მოქმედებები.”

მინდია გაბაძეზე თავდასხმის ფაქტზე შინაგან საქმეთა სამინიტრომ გამოძიება თავდაპირველად მხოლოდ ერთი მუხლით - სისხლის სამართლის კოდექსის 187-ე მუხლის პირველი ნაწილით დაიწყო, რაც ნივთის დაზიანებას ან განადგურებას გულისხმობს. მედიასამართლის იურისტები ამ ფაქტს “დაცინვად” აფასებდნენ და ამბობდნენ, რომ ამ კონკრეტულ შემთხვევაში გამოძიება სამი მუხლით უნდა დაწყებულიყო.


"პუბლიკას" ჟურნალისტს, რომელიც 31 ოქტომბერს, არჩევნების დღეს, თბილისში, გლდანის 79-ე საარჩევნო უბანზე ინიციდენტს იღებდა, ფიზიკურად გაუსწორდნენ და ტელეფონი დაუმტვრიეს. როგორც გამოცემა წერს, ჟურნალისტი იღებდა მოქალაქეს, რომელიც იგინებოდა და აგრესიულად, შეურაცხმყოფელი სიტყვებით მიმართავდა ჟურნალისტებს. ამ ფაქტის გადაღების დროს კი აგრესიულად განწყობილმა პირმა ჟურნალისტს ფეხი დაარტყა.
კატეგორია: საქართველო
საზოგადოებრივი მაუწყებლის ინფორმაციით, პირველი არხის სერვერებზე სავარაუდოდ, კიბერთავდასხმა განხორციელდა, რის გამოც მაუწყებლობა დაახლოებით 10 წუთით გაითიშა. სავარაუდოდ, დაზიანებულია ცენტრალური სერვერი.

მაუწყებლის დირექტორი თინათინ ბერძენიშვილი "მედიაჩეკერთან" ამბობს, რომ ფაქტის შესახებ შესაბამის უწყებებს უკვე აცნობეს:

“მაუწყებლობლობის აღდგენა მოვახერხეთ, მაგრამ სერვერების პრობლემაა. ვაცნობეთ შესაბამის სამსახურებს და ჩვენი სპეციალისტებიც მუშაობენ. ვერკვევით და უახლოეს წუთებში გვეცოდინება პასუხი”.

საზოგადოებრივი მაუწყბლის პირველი არხის ეთერში, არჩევნების დღესთან დაკავშირებით, “მოამბის” სპეციალური გამოშვება გადიოდა. მაუწყებლობა, დაახლოებით, 17:53 წუთიდან გაითიშა და 18:03-დან აღდგა. თუმცა საინფორმაციო გამოშვება ამ დრომდე [19:20 სთ] არ დაბრუნებულა ეთერში.
კატეგორია: საქართველო
ონლაინგამოცემა „პუბლიკას“ ინფორმაციით, გამოცემის ჟურნალისტზე, მინდია გაბაძეზე თავდასხმის ფაქტზე შინაგან საქმეთა სამინიტრომ გამოძიება სისხლის სამართლის კოდექსის 187-ე მუხლის პირველი ნაწილით დაიწყო, რაც ნივთის დაზიანებას ან განადგურებას გულისხმობს. მედიასამართლის იურისტის ნიკა სიმონიშვილის განმარტებით, ეს, ფაქტობრივად, დაცინვაა.

გარდა ტელეფონის დაზიანებისა, “პუბლიკას“ ჟურნალისტს მოქალაქემ ხელი შეუშალა ჟურნალისტურ საქმიანობაში და ფიზიკურადაც გაუსწორდა. შემთხვევა თბილისში, გლდანის 79-ე საარჩევნო უბანზე მოხდა.

იურისტის შეფასებით, ამ კონკრეტულ შემთხვევაში გამოძიება სამი მუხლით უნდა დაწყებულიყო.

“კვალიფიკაცია არასაკმარისია. რეალურად, ის ადამიანს დაესხა თავს, დაარტყა, ფიზიკური ძალადობის მუხლითაც უნდა დაწყებულიყო გამოძიება და ასევე ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელშეშლის მუხლითაც. მხოლოდ 187-ე მუხლი არაფერი არ არის, დაცინვაა”, - ამბობს საქართველოს ახაგაზრდა იურისტთა ასოციაციის იურისტი ნიკა სიმონიშვილი.

187-ე მუხლი ნივთის დაზიანებას ან განადგურებას გულისხმობს და პირველი ნაწილი “ისჯება ჯარიმით ან საზოგადოებისათვის სასარგებლო შრომით ვადით ასიდან ას ოთხმოც საათამდე ან გამასწორებელი სამუშაოთი ვადით ერთ წლამდე ანდა თავისუფლების აღკვეთით ვადით ერთიდან სამ წლამდე”.

"პუბლიკას" ინფორმაციით, მათ ჟურნალისტს, მინდია გაბაიძეს, რომელიც თბილისში, გლდანის 79-ე საარჩევნო უბანზე ინიციდენტს იღებდა, ფიზიკურად გაუსწორდნენ და ტელეფონი დაუმტვრიეს. როგორც გამოცემა წერს, ჟურნალისტი იღებდა მოქალაქეს, რომელიც იგინებოდა და აგრესიულად, შეურაცხმყოფელი სიტყვებით მიმართავდა ჟურნალისტებს. ამ ფაქტის გადაღების დროს აგრესიულად განწყობილმა პირმა ჟურნალისტს ფეხი დაარტყა.



ამავე უბანზე, იგივე ინციდენტის გადაღებისას, დაზიანება მიიღო "TV პირველის" ჟურნალისტმა ანა ახალაიამ. მისი თქმით, მას, სავარაუდოდ, დაპირისპირების დროს სახეში კამერა მოხვდა.

მომხდარს საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია გამოეხმაურა და მოუწოდა სამართალდამცავ ორგანოებს, უზრუნველყონ მედიის წარმომადგენლების უსაფრთხოება საარჩევნო უბნებზე და დაიცვან ისინი თავდასხმისა და უკანონო ხელშეშლებისგან.

საარჩევნო უბნებზე მედიის ხელშეშლისა და ჟურნალისტებზე თავდასხმის ფაქტებს ასევე გამოეხმაურა კოალიცია "მედიის ადვოკატირებისათვის". კოალიცია მოუწოდებს სამართალდამცავ ორგანოებს დაიცვან ჟურნალისტების უსაფრთხოება და უზრუნველყონ ჟურნალისტურ საქმიანობაში ჩარევისა და ჟურნალისტებზე თავდასხმის ფაქტების დაუყოვნებლივი გამოძიება. ასევე, მიმართავს მმართველ პარტიას, დააფიქსიროს მკაფიო პოზიცია მედიის ხელშეუხებლობისათვის და გასცეს სათანადო რეკომენდაციები, რათა შეჩერდეს საარჩევნო უბნებზე ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელშეშლა.
კატეგორია: საქართველო
ონლაინგამოცემა On.ge-ს ინფორმაციით, მარნეულის სოფელ აზიზ ქენდიში #14 უბანზე მყოფ ჟურნალისტს „ევროპული საქართველოს“ წარმომადგენელმა მუშაობაში ხელი შეუშალა და აჩვენა, რომ შეიარაღებულია.

გამოცემა წერს, რომ ჟრუნალისტი დარინა ქამადაძე უბანზე ფოტოების გადასაღებად შევიდა, რეგისტრაციის დროს კი შენიშნა ადამიანი, რომელიც საეჭვოდ მოეჩვენა და ჰკითხა, რომელ ორგანიზაციას წარმოადგენდა. ჟურნალისტის ინფორმაციით, ამ პირმა ჯერ ცესკოს მიერ გაცემულ დამკვირვებლის მოწმობაზე მიუთითა, რომელიც ქურთუკის ქვეშ ჰქონდა, შემდეგ კი აჩვენა, რომ შეიარაღებულია. დარინა ქამადაძის ამბობს, რომ კითხვაზე, რატომ გადაადგილდება უბანზე იარაღით, კაცმა უპასუხა, რომ ეს მისი იარაღია.

“მას შემდეგ, რაც On.ge-ს წარმომადგენელმა კამერა ჩართო, კაცმა იარაღი დამალა და ჟურნალისტს კამერაზე ხელი დაარტყა. მოგვიანებით, ის სხვა ქურთუკით გამოჩნდა და თქვა, რომ იარაღი კიარა, ტელეფონი ჰქონდა”, - წერს on.ge.

გამოცემის ინფორმაციით, აღნიშნულს ადასტურებს “ქართული ოცნების“ დეპუტატი რუსლან გაჯიევიც, რომელიც ტერიტორიაზე იმყოფებოდა.

On.ge-ის ინფორმაციით, გამოცემა ესაუბრა ევროპული საქართველოს წარმომადგენელს მარნეულში, აჰმედ იმამკულიევს. მან დაადასტურა, რომ უბანზე მყოფი ადამიანი ნამდვილად ამ პარტიას წარმოადგენს, თუმცა მას იარაღი არ ჰქონია და ეს ტელეფონი იყო.

მედიის წარმომადგენლებისთვის მუშაობაში ხელშეშლის ფაქტები დაფიქსირდა თბილისშიც. გლდანის 79-ე საარჩევნო უბანზე, სადაც ხმაური და დაპირისპირება იყო, ონლაინგამოცემა "პუბლიკისა" და "TV პირველის" ჟურნალისტები დაშავდნენ.

მომხდარს საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია გამოეხმაურა და მოუწოდა სამართალდამცავ ორგანოებს, უზრუნველყონ მედიის წარმომადგენლების უსაფრთხოება საარჩევნო უბნებზე და დაიცვან ისინი თავდასხმისა და უკანონო ხელშეშლებისგან.
კატეგორია: საქართველო
"მკვეთრად გაიზარდა პროსახელისუფლებო ტელევიზიების მიერ ოპოზიციის ნეგატიურად გაშუქების და დისკრედიტაციის ფაქტები, ისევე, როგორც ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად განწყობილმა ტელევიზიებმა გაზარდეს ნეგატიური ტონი მმართველი პარტიისა და მთავრობის მიმართ”, - წინასაარჩევნო მონიტორინგის მეორე შუალედური შედეგები აჩვენებს, რომ მონიტორინგის პირველ საანგარიშო პერიოდთან შედარებით, სატელევიზიო ახალ ამბებში პოლარიზების პროცესი კიდევ უფრო გაღრმავდა.

ანგარიშში, რომელიც დღეს, 29 ოქტომბერს გამოქვეყნდა, ნათქვამია, რომ წინა პერიოდთან შედარებით, სატელევიზიო ახალ ამბებში ეთიკური დარღვევის ფაქტებიც გაზრდილია. გარდა ამისა, წინა პერიოდის მსგავსად, თითქმის ყველა არხზე პრობლემად რჩება სიღრმისეული, მოკვლევითი სიუჟეტების სიმცირე, რაც ამომრჩეველს ინფორმირებული არჩევანის გაკეთებაში დაეხმარება.

12 ტელევიზიის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებებზე დაკვირვებამ აჩვენა, რომ პარტიებს შორის ყველაზე მეტი დრო „ქართულ ოცნებას“ დაეთმო, რომელიც ყველაზე დადებითად POSTV“-ზე გაშუქდა (51 %), ყველაზე უარყოფითად კი „მთავარი არხის“ ეთერში (70%). ასევე, „იმედის“ ეთერში პოზიტიური იყო მთავრობისთვის დათმობილი დროის 50 %.

დროის თვალსაზრისით, „ქართულ ოცნებას“ შემდეგ, ყველაზე მეტი დრო „ნაციონალური მოძრაობასა“ და „ევროპული საქართველოს“ დაეთმო . „ნაციონალური მოძრაობა“ ყველაზე დადებითად გაშუქდა „მთავარი არხის“ ეთერში, დათმობილი დროის 19 % პოზიტიური იყო. „ევროპულ საქართველოს“ კი ყველზე მეტი დრო „ფორმულამ“ დაეთმო და ყველაზე პოზიტიურადაც ,, ფორმულაზე” გაშუქდა - დადებითი ტონის მაჩვენებელმა 5 %-ზე ოდნავ მეტი შეადგინა.

ორივე პარტია ყველაზე უარყოფითად ტელეკომპანია „ობიექტივის“ ეთერში გაშუქდა - „ნაციონალური მოძრაობა“ 97%-ით, „ევროპული საქართველო“ კი - 87 %.

ძირითადი მიგნებები:

  • პარტიებს შორის ყველაზე მეტი დრო „ქართულ ოცნებას“ დაეთმო. მას მოსდევს „ნაციონალური მოძრაობა“ და „ევროპული საქართველო.“
  • „ქართული ოცნება“ ყველაზე დადებითად „POSTV“-ზე გაშუქდა (51 %)
  • „მთავარ არხზე“ „ქართული ოცნების“ გაშუქების უარყოფითი ტონი ყველაზე მეტი 70 % იყო. კრიტიკული სიუჟეტები ,,ქართული ოცნების“ მიმართ ყველაზე ხშირად ამ არხის ეთერში გადის.
  • „ნაციონალური მოძრაობა“ ყველაზე დადებითად გაშუქდა „მთავარი არხის“ ეთერში, დათმობილი დროის 19 % პოზიტიური იყო. ეს პარტია ყველაზე უარყოფითად „ობიექტივმა“ გააშუქა 97 %.
  • „ევროპულ საქართველოს“ ყველზე მეტი დრო „ფორმულას“ ეთერში დაეთმო. ყველაზე პოზიტიურადაც „ფორმულაზე” გაშუქდა და დათმობილი დროის 5 %-ზე ოდნავ მეტი შეადგინა. ევროპული საქართველო “ყველაზე უარყოფითად (87 %) „ობიექტივის“ ეთერში გაშუქდა.
  • პარტიას „ლელო საქართველოსთვის“ ყველზე მეტი დრო „ფორმულას“ ეთერში დაეთმო. დადებითმა გაშუქებამ დათმობილი დროის 5% -მდე შეადგინა. ყველაზე პოზიტიური გაშუქება პარტიას ჰქონდა „აჭარის საზოგადოებრივ მაუწყებელზე“ (29 %).
  • „იმედის“ ეთერში პოზიტიური იყო მთავრობისთვის დათმობილი დროის 50 %.
  • მიხეილ სააკაშვილს ყველაზე მეტი დრო „მთავარმა არხმა“ დაუთმო. ყველაზე დადებითად მიხეილ სააკაშვილი "მთავარი არხის” ეთერში გაშუქდა, დათმობილი დროსი 29 % პოზიტიური იყო.
  • მიხეილ სააკაშვილი ყველაზე უარყოფითად POSTV-ზე გაშუქდა, მისთვის დათმობილი დროის 83% ნეგატიური იყო .
  • ხელისუფლებისადმი ყველაზე კრიტიკული ტონი აქვს „ფორმულას“. მისთვის დათმობილი დროის 73 % უარყოფითი იყო.
  • წინა წლების მსგავსად ობიექტივი ერთადერთი არხია, რომელიც კვლავ დიდ დროს უთმობს „პატრიოტთა ალიანსის“ გაშუქებას „პატრიოტთა ალიანსის“ ყველაზე მეტი დრო ,,ობიექტივზე“ დაეთმო და მისთვის დათმობილი დროის 51 % დადებითი იყო.
  • მონიტორინგის წინა პერიოდის მსგავსად, თითქმის ყველა არხზე პრობლემად რჩება სიმცირე სიღრმისეული, მოკვლევითი სიუჟეტების, რომლებიც დაკავშირებული იქნება საარჩევნო თემატიკასთან და ამომრჩეველს მეტად დაეხმარება ინფორმირებული არჩევანის გაკეთებაში.
  • წინა პერიოდთან შედარებით შეიმჩნევა ეთიკური დარღვევების ფაქტების მატება.
  • მონიტორინგის პირველ საანგარიშო პერიოდთან შედარებით სატელევიზიო ახალ ამბებში პოლარიზების პროცესი კიდევ უფრო გაღრმავდა. მკვეთრად გაიზარდა პროსახელისუფლებო ტელევიზიების მიერ ოპოზიციის ნეგატიურად გაშუქების და დისკრედიტაციის ფაქტები, ისევე, როგორც ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია საქართველოს 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნების მედიაში გაშუქების კვლევა სატელევიზიო ახალი ამბები 5 განწყობილმა ტელევიზიებმა გაზარდეს ნეგატიური ტონი მმართველი პარტიის და მთავრობის მიმართ.
  • წინა სამონიტორნგო პერიოდთან შედარებით თითქმის არ გვხვდება გენდერული სტერეოტიპებისა და გენდერული ნიშნით დისკრიმინაციის შემცველი განცხადებების უკომენტაროდ გაშუქება.
  • მონიტორინგის წინა პერიოდის მსაგავსად, საინფორმაციო გამოშვებებში ისევ დაფიქსირდა ქსენოფობიური შინაარსის შემცველი მასალების ტირაჟირება 

მონიტორინგის შესახებ:

საქართველოს 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნების მედიაში გაშუქების კვლევის შუალედური შედეგები დღეს 29 ოქტომბერს გამოქვეყნდა. ანგარიში მოიცავს 1 სექტემბრიდან 15 ოქტომბრის ჩათვლით პერიოდს.

მონიტორები 12 სატელევიზო არხს აკვირდებოდნენ: პირველი არხი, აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებელი, ტელეკომპანია მთავარი, რუსთავი 2, იმედი, ფორმულა, ტვ პირველი, მაესტრო, ობიექტივი, კავკასია, პალიტრა ტვ, პოსტ ტვ.

მთავარი სატელევიზიო საინფორმაციო გამოშვებების წინასაარჩევნო მედია მონიტორინგი რაოდენობრივ და თვისებრივ კომპონენტებს მოიცავს. რაოდენობრივში შედის სუბიექტებისთვის დათმობილი დრო, პირდაპირი და ირიბი საუბარი და გაშუქების ტონი. თვისებრივი მონიტორინგის კომპონენტები კი არის ბალანსი, სიზუსტე, ფაქტებზე დაფუძნებული გაშუქება, კადრებით და მუსიკით მანიპულირება.

წინასაარჩევნო მედიამონიტორინგი 15 ივნისს დაიწყო. პირველი შუალედური ანგარიში კი 24 სექტემბერს გამოქვეყნდა.
კატეგორია: საქართველო
დღეს, 29 ოქტომბერს OC Media-ზე კიბერთავდასხმა განხორციელდა. გამოცემის მენეჯმენტი მომხდარს ყარაბაღის ომის გაშუქებას უკავშირებს.

“ჩვენ ყოველთვის ვცდილობთ, რომ ობიექტურად გავაშუქოთ და ზუსტად წარმოვაჩინოთ ორივე მხარის პოზიციები და მოქმედებები. ეს კი ყოველთვის პოპულარული არ არის”, - ამბობს OC Media-სთან გამოცემის ინგლისურენოვანი სამსახურის მთავარი რედაქტორი რობინ ფაბრო.

OC Media-ზე კიბერთავდასხმა ამ თვეში მეორედ განხორციელდა. გამოცემის თანადამფუძნებელი და მენეჯერი მარიამ ნიკურაძე ამბობს, რომ ამჟამად პრობლემა აღმოფხვრილია, სამართალდამცავი უწყებებისთვის ჯერჯერობით არ მიუმართავთ, თუმცა აპირებენ.

“კიბერშეტევა ბოლო ერთი თვის განმავლობაში ორჯერ მოხდა, პირველად 5 ოქტომბერს და მეორედ - დღეს. ჩვენ ვუკავშირებთ ომის გაშუქებას. დავადასტურეთ IT ჯგუფის საშუალებით, რომ ეს იყო კიბერშეტევა. საიდან მოხდა, ეს ჯერ ვერ დავადგინეთ. ამ ეტაპზე აღმოვფხვერით ეს პრობლემა”, - ამბობს მარიამ ნიკურაძე.

OC Media ჩრდილო და სამხრეთ კავკასიის ახალ ამბებსა და უნიკალურ ისტორიებს იქაური პრობლემების, ხალხისა და კონფლიქტების სიღრმისეული ანალიზით აშუქებს.
კატეგორია: საქართველო

„ქარტია გმობს მოქალაქეების, და მათ შორის ჟურნალისტთა უკანონო მოსმენებისა და თვალთვალის პრაქტიკას. ეს ეწინააღმდეგება საზოგადოებრივი დემოკრატიული განვითარების პრინციპებსა და ლიბერალურ ღირებულებებს", - ამ ქანცხადებით საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია “ქართული ოცნების” აღმასრულებელი მდივნის ბრიფინგს გამოეხმაურა, სადაც ირაკლი კობახიძემ საზოგადოებას „ტვ პირველის“ ჟურნალისტის, ნატო გოგელიასა და “ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის” წარმომადგენლის, ბესო ქათამაძის სატელეფონო კომუნიკაციის დეტალებზე ისაუბრა.

დღეს, 29 ოქტომბერს ირაკლი კობახიძემ განაცხადა, რომ არჩევნების დღეს ოპოზიცია საარჩევნო უბნებზე არეულობის მოწყობას გეგმავს, დამადასტურებლად კი ჟურნალისტსა და ოპოზიციის წარმომადგენელს შორის სატელეფონო საუბარი დაასახელა. ჟურნალისტმა ნატო გოგელიამ, რომელსაც კობახიძე ახსენებდა, თქვა, რომ ეს, ფაქტობრივად, არის დადასტურება, რომ მას უსმენენ, რადგან სატელეფონო საუბარი მასა და ოპოზიციონერს შორის ნამდვილად შედგა. გოგელია ამბობს, რომ იცოდა რომ უსმენდნენ, თუმცა, არ ეგონა, რომ ამას ასე ღიად აღიარებდნენ.

ნატო გოგელია ამბობს, რომ მომხდარი რეაგირების გარეშე არ დარჩება და სამართლებრივ ბრძოლას დაიწყებს. ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია კი მოუწოდებს შესაბამის უწყებებს, დროულად მოახდინონ სათანადო რეაგირება სატელეფონო ჩანაწერების უკანონო მოპოვებისა და გამოყენების ფაქტზე.

ქარტია მიიჩნევს, რომ დაცული უნდა იყოს ყველა მოქალაქის ფუნდამენტური უფლებები. იგი მოუწოდებს საარჩევნო პროცესში მონაწილე ყველა აქტორს, კარგად გაიაზრონ მედიის როლი არჩევნების გამჭვირვალედ და დემოკრატიულად ჩატარების პროცესში და ხელი შეუწყონ მათ თავისუფლად და უსაფრთხოდ მუშაობას.

კატეგორია: საქართველო
დღეს, 29 ოქტომბერს “ქართული ოცნების” ოფისში გამართულ ბრიფინგზე პარტიის აღმასრულებელმა მდივანმა ირაკლი კობახიძემ განაცხადა, რომ არჩევნების დღეს ოპოზიცია საარჩევნო უბნებზე არეულობის მოწყობას გეგმავს, დამადასტურებლად კი ჟურნალისტსა და ოპოზიციის წარმომადგენელს შორის სატელეფონო საუბარი დაასახელა. ჟურნალისტმა ნატო გოგელიამ, რომელსაც კობახიძე ახსენებდა, თქვა, რომ ეს არის ფაქტობრივად დადასტურება, რომ მას უსმენენ, რადგან საუბარი მასა და ოპოზიციონერს შორის ნამდვილად შედგა.

„გუშინ შედგა საუბარი ტვ პირველის“ ჟურნალისტს ნატო გოგელიასა და ნაცმოძარობის ოზურგეთის ორგანიზაციის ლიდერს ლიდერ ბესო ქათამაძეს შორის. რა დროსაც, მხარდაჭერის მიზნით, გოგელიამ ქათამაძეს მოსთხოვა ინფორმაცია იმ უბნების შესახებ, სადაც, ვციტირებ - „აპირებენ ხმაურს და არეულობას“, – განაცხადა ირაკლი კობახიძემ ბრიფინგზე.

“პოლიტიკოსმა ირაკლი კობახიძემ, დღევანდელ ბრიფინგზე საჯაროდ დაადასტურა, რომ ხელისუფლება მისმენს! ის, რაც ზუსტად ვიცოდით, ის, რაზეც ვსაუბრობდით, დღეს პირდაპირ აღიარა პოლიტიკოსად წოდებულმა კაცმა!!! ამ აღიარების პარალელურად თქვა მტკნარი სიცრუე, რომ ჩემი და ბესო ქათამაძის საუბარი ვინმემ უამბო!

ქათამაძეს ტელეფონზე ვესაუბრე გუშინ დილით და ვკითხე რა ხდებოდა რეგიონში, სად იყო დაძაბულობა, რაზეც მითხრა რომ ნასაკირალში და ჭანიეთში რთული მდგომარეობაა, რომ ნასაკირალში, გუშინ წინ მათი შეხვედრია ჩაშლა სცადა "ქართულმა ოცნებამ" და რომ არჩევნებზე ამ ორ უბანზე ელოდებიან პროვოკაციებს”, - დაწერა ნატო გოგელიამ სოციალურ ქსელში. მან დასახლეებულ დეპუტატთან სატელეფონო ზარის ამსახველი ფოტოასლიც (სქრინი) გამოაქვეყნა, რომლითაც დაადასტურა, რომ ქათამაძეს ნამდვილად ესაუბრა.

გოგელია ამბობს, რომ იცოდა რომ უსმენდნენ, თუმცა, არ ეგონა, რომ ამას ასე ღიად აღიარებდნენ.



ნატო გოგელია ამბობს, რომ ეს რეაგირების გარეშე არ დარჩება და სამართლებრივ ბრძოლას დაიწყებს.
კატეგორია: საქართველო
“მთავარი არხის” ჟურნალისტის ირაკლი ვაჩიბერაძის განცხადებით, უცნობმა პირებმა ტელევიზიის კუთვნილი ჩართვის აპარატი და კამერა გასტაცეს. შემთხვევა იმერეთში მოხდა.

“ეს იყო გატაცება. აპარატურის გატაცება მოხდა ოპერატორის თვალწინ. ოპერატორი ავტომობილიდან 7-8 მეტრში იმყოფებოდა, რა დროსაც უცნობი პირი ელვისებური სისწრაფით მანქანასთან მივიდა, კარი გამოაღო და ტელევიზიის კუთვნილი ჩართვის აპარატი და კამერა წაიღო“, - განაცხადა ირაკლი ვაჩიბერაძემ “მთავარი არხის” ეთერში.

შინაგან საქმეთა სამინსტროს პრესსამსახურში “მედიაჩეკერს“ უთხრეს, რომ “მთავარ არხის” ტექნიკა ნაპოვნია და გამოძიება სისხლის სამართლის კოდექსის 178-ე მუხლით მიმდინარეობს, რაც ძარცვას გულისხმობს.
კატეგორია: ეთიკა
როგორ უნდა მოიქცეს მედია, როდესაც შეიარაღებული თავდამსხმელი პირდაპირ ეთერში ჩართვას ითხოვს, რა ხდება მაშინ, როდესაც ეს ულტიმატუმია, რა სარედაქციო დასაბუთება აქვთ იმ მაუწყებლებს, რომლებმაც ზუგდიდში, საქართველოს ბანკში შეჭრილი თავდამსხმელი, მძევლის საშუალებით, პირდაპირ ეთერში ჩართეს, რას ამბობენ მედიაანალიტიკოსები და რას გვკარნახობს საერთაშორისო გამოცდილება.

21 ოქტომბერს, ზუგდიდში, დაახლოებით, 14:30 საათზე, შეიარაღებული პირი “საქართველოს ბანკის” ფილიალში შეიჭრა და იქ მყოფი ადამიანები მძევლად აიყვანა. მომხდარიდან მალევე ტელევიზიებმა პოლიციის ოპერაციის პირდაპირ ეთერში გაშუქება დაიწყეს და უწყვეტ რეჟიმში აჩვენებდნენ, თუ რა ხდებოდა ადგილზე. შემთხვევიდან დაახლოებით ერთ საათში “მთავარ არხს” სოციალური ქსელის მეშვეობით შენობაში მყოფი ერთ-ერთი მძევალი დაუკავშირდა და აცნობა, რომ თავდამსხმელი პირდაპირ ეთერში ჩართვას ითხოვდა.

altმაუწყებელმა მიიღო გადაწყვეტილება, რომ პირდაპირ ეთერში ჩაერთო შენობაში მყოფი ერთ-ერთი მძევალი, რა დროსაც შეიარაღებულ პირს საშუალება მიეცა თავისი მოთხოვნები გაეჟღერებინა - მან გამოსასყიდის სახით ნახევარი მილიონი აშშ დოლარი მოითხოვა. მოგვიანებით, თავმდამსხმელს, კვლავ მძევლების მეშვეობით, პირდაპირი ეთერი დაუთმო ტელეკომპანია “პირველმაც”. შეიარაღებულ პირს იგივე მცდელობა ჰქონდა ტელეკომპანია “ფორმულაშიც” თუმცა, მაუწყებელმა გადაწყვიტა, რომ მისთვის პირდაპირი ეთერი არ დაეთმო.

მომხდარის შემდეგ პროფესიულ წრეებში დისკუსია დაიწყო - უნდა ჩაერთო თუ არა მედიას თავდამსხმელი მძევლის საშუალებით პირდაპირ ეთერში. ნაწილი ამბობდა, რომ მედიამ შეცდომა დაუშვა და რისკზე წავიდა.

რატომ (არ) დაუთმეს თავმდამსხმელს პირდაპირი ეთერი მაუწყებლებმა

altტელეკომპანია “მთავარი არხის” დირექტორმა ნიკა გვარამიამ, მომხდარის შემდეგ სოციალურ ქსელში ვრცელი სარედაქციო განმარტება გამოაქვეყნა. მან დაწერა, რომ იმ შემთხვევაში, თუ თავმდამსხმელს პირდაპირ ეთერს არ დაუთმობდნენ, მძევლების სიცოცხლეს შესაძლოა საფრთხე დამუქრებოდა.

“რაც შეეხება იმას, უნდა გაგვეყვანა თუ არა ტერორისტი ეთერში, არ არსებობს არც ერთი სატელევიზიო სტანდარტი, რომელიც ამას კრძალავს. ამას გარდა და მთავარი, როცა მძევალი გიკავშირდება და გეუბნება, რომ ტერორისტის მოთხოვნით გამოდის კავშირზე, როგორ უნდა უთხრა უარი ეთერში გაყვანაზე, როცა თავზე ადგას ტერორისტი, მის მოთხოვნას ასრულებს და შეიძლება ტვინი გაასხმევინონ, თუ ვერ შეასრულა? ანუ უარი კავშირზე მისი სიკვდილით შეიძლება დასრულდეს?

ტელეკომპანია “პირველის” საინფორმაციო სამსახურის უფროსი ნოდარ მელაძე “მედიაჩეკერთან” ამბობს, რომ მათ ეთერი დაუთმეს მძევალს და ეს არ იყო ინტერვიუ თავმდამსხმელთან. მისი თქმით, მაყურებელმა მათი მეშვეობით გაიგო, თუ რა ხდებოდა შიგნით და მიიღო მნიშვნელოვანი ინფორმაცია:

alt“პირველ რიგში, ეს არ იყო თავდამსხმელის ჩართვა, აქ საუბრობდა მძევალი. მეორე - ადამიანებმა, რომლის ოჯახის წევრებიც იქ იმყოფებოდნენ, არაფერი იცოდნენ, ჩვენთან ეთერში გავიდა მათი ოჯახის ატირებული წევრების ინტერვიუები და, როგორც მინიმუმ, ამ ადამიანებმა ნახეს, რომ მათი ოჯახის წევრები იყვნენ ჯანმრთელები. მე არ ვფიქრობ, რომ მედიამ რამე დააშავა, პირიქით, მედიამ მისცა სრულყოფილი და ამომწურავი ინფორმაცია საზოგადოებას”.

თავმდამსხმელს, მძევლის მეშვეობით, მცდელობა ჰქონდა, რომ ტელეკომპანია “ფორმულას” ეთერიც გამოეყენებინა, თუმცა, მაუწყებელმა გადაწყვიტა, რომ მისთვის პირდაპირი ეთერი არ დაეთმო. “მედიაჩეკერი” მაუწყებლის სარედაქციო გადაწყვეტილებით დაინტერესდა.

altტელეკომპანიის საინფორმაციო სამსახურის უფროსი გიორგი ლაფერაშვილი ამბობს, რომ თავდაპირველად შსს-სთან დააზუსტეს, რომ უცნობი პირი, რომელიც ტელეფონით დაუკავშირდა და ამტკიცებდა, რომ გვერდზე უდგას შეიარაღებული ადამიანი, ნამდვილად მძევალი იყო, მსჯელობის შემდეგ კი მიიღეს გადაწყვეტილება, რომ ტრიბუნა არ დაეთმოთ. თუმცა, თავდამსხმელის მოთხოვნები ეთერში გააჟღერეს და აღნიშნულის შესახებ მაყურებელს ჟურნალისტმა მიაწოდა ინფორმაცია.

“პირდაპირ გეტყვით, რომ ცდუნება დიდი იყო. თუმცა, ბრმად არ დავუთმეთ ეთერი, იმიტომ, რომ არ ვიცოდით ვინ იყო და მას შემდეგ, რაც გავარკვიეთ ვინაობა, არ ჩავრთეთ პირდაპირ ეთერში, რადგან ვინმეს ჩვენი პლატფორმა არ გამოეყენებინა. წარმოიდგინეთ, რამდენ ISIS წევრს მოუნდება CNN-ის პირდაპირ ეთერში გასვლა, მე არ მგონია, რომ CNN პირდაპირ ეთერს უთმობდეს. ჩვენი გადაწყვეტილება ასეთი იყო, ჩემი კოლეგების გადაწყვეტილება - სხვანაირი, არც მათ ვამტყუნებ და არც ჩემს თავს ვამტყუნებ. ამ შემთხვევაში აღმოჩნდა, რომ სხვადასხვა ტიპის გადაწყვეტილება მივიღეთ სხვადასხვა არხმა”.
 
მედიაანალიტიკოსების აზრი ორად იყოფა

მედიაანალიტიკოსი ლაშა ქავთარაძე, რომელიც ამავე დროს “ძალადობრივ ექსტრემიზმთან დაკავშირებული საკითხების გაშუქების” სახელმძღვანელოს ავტორია და ამ თემას დიდი ხნის განმავლობაში იკვლევდა, მიიჩნევს, რომ მედიამ თავდამსხმელს ტრიბუნა არ უნდა დაუთმოს. მაშინაც კი, როდესაც თავდამსხმელი მოთხოვნებს წამოაყენებს, მედია მაქსიმალურად უნდა ეცადოს, რომ მესამე პირში გააჟღეროს ეს ინფორმაცია და გადამუშავებული და რედაქტირებული ფორმით მოხვდეს მაყურებელთან, იმისათვის, რომ პანიკა არ დათესოს. თუმცა, მისივე თქმით, პირდაპირი ეთერის დათმობას, შესაძლოა, გამართლებაც ჰქონდეს:

alt“ასეთ დროს, თითქმის ყველა სახელმძღვანელო და ყველა გაიდლაინი ამბობს იმას, რომ არ უნდა დაუთმო ამ ადამიანს პირდაპირი ეთერი საიმისოდ, რომ გაავრცელოს შიში და ტერორი. მედია არ უნდა გახდეს ტირაჟირების საშუალება. თუმცა, ალბათ, ერთადერთი გამართლება, რაც შეიძლება მოგვეძებნა პირდაპირ ეთერში ამ ჩართვის გაშვების, იყო, რომ თუკი ის ულტიმატუმს წამოაყენებდა და დაჟინებით მოითხოვდა ან დაიმუქრებოდა, რომ თუ “ლაივში” არ გაუშვებდნენ, რაღაც უბედურებას ჩაიდენდა. ამ შემთხვევაშიც კი, ძალიან ცხადად წერია გაიდლაინებში, რომ თუკი ასეთი ამბავი ხდება, საჭიროა, რომ დაუკავშირდე სამართალდამცავებს და მათთან შეთანხმებით მოახდინო ტრანსლირება”.

ლაშა ქავთარაძე ამბობს, რომ მნიშვნელოვანია, ასეთ სიტუაციებში თვითონ ხელისუფლება და სამართალდამცველები იყვნენ მობილიზებული, რომ საკომუნიკაციო არხები დაუხშონ იმ ადამიანს, ვინც ამ შემთხვევაში არის მოძალადე და ყველაფერი არ უნდა “ჩამოეკიდოს” მედიის პასუხისმგებლობაზე.

“მთავარი არხის” დირექტორი თამთა მურადაშვილი “მედიაჩეკერთან” იხსენებს, რომ მას შემდეგ, რაც თავმდამსხმელი არხს მძევალის საშუალებით დაუკავშირდა, მათ სცადეს შინაგან საქმეთა სამინისტროსთან დაკავშირება და ითხოვეს კონკრეტული მითითებები, თუმცა, უწყებისგან პასუხი არ მიუღიათ:

“პირველივე წუთებიდან ვცდილობდით შსს-სთან კავშირზე გასვლას. როდესაც გამოდიოდა კონტაქტზე მძევალი მივწერეთ, რომ კიდევ გვიკავშირდება მძევალი და მოგვეცით მითითებები, როგორ მოვიქცეთ და პასუხები არ მიგვიღია”.

altსაქართველოს რეგიონულ მაუწყებელთა ალიანსის ხელმძღვანელი ნათია კუპრაშვილი ამბობს, რომ ასეთ დროს არსებობს მარტივი გამოსავალი, - მაუწყებელმა სიგნალი რამდენიმე წამიანი დაგვიანებით გადასცეს, რათა ხელმძღვანელ პირებს გადაწყვეტილების მიღების შესაძლებლობა ჰქონდეთ:

“ლაივში” ასეთი ტიპის საგანგებო მდგომარეობის გადაცემა არ ხდება არცერთ ქვეყანაში. პირდაპირი ეთერი გადის რამდენიმე წამიანი დაყოვნებით, იმისთვის, რომ მედიამ სარედაქციო გადაწყვეტილება მიიღოს. არ ვიცი, რამდენი სპეცოპერაცია და რამდენი საგანგებო ვითარება უნდა გამოვიაროთ, რომ ეს მარტივი წესი წესად დავნერგოთ. სიგნალებს ისედაც აქვს დაყოვნება, 3-4 წამი არაფერს არ გვიწყვეტს, რომ დავიტოვოთ სარედაქციო გადაწყვეტილებისთვის”.

ნინო ივანიშვილი - მთავარია გახსოვდეს, რომ არ უნდა ავნო

საქართველოს საზოგადოებრივ საქმეთა ინსტიტუტის (GIPA) ჟურნალისტიკისა და მედიამენეჯმენტის სკოლის დეკანი ნინო ივანიშვილი, რომელიც წლების განმავლობაში მუშაობდა როიტერის ტელევიზიის უფროსი პროდიუსერის თანამდებობაზე კავკასიის ბიუროში ამბობს, რომ ასეთ დროს ჟურნალისტი ბუნებრივი ინსტიქტით მოქმედებს და მისი მთავარი მოვალეობაა - გააშუქოს.

“მედიაჩეკერის” კითხვაზე, თუ როგორ მოიქცეოდა ასეთ სიტუაციაში, ამბობს, რომ მისი გადაწყვეტილება იქნებოდა, რომ შსს-სთან კომუნიკაციის პარალელურად, ჩაერთო ეთერში. იგი ამბობს, რომ ასეთ დროსაც და ყოველთვისაც, მთავარია მედიას სულ ახსოვდეს, რომ მისმა ქმედებამ არავინ არ უნდა დააზიანოს: “პირველ რიგში, უნდა შეატყობინო სამართალდამცავ ორგანოებს, რომ შემოვიდა ასეთი ზარი და შენ გააგრძელო მასთან კომუნიკაცია”.

ნინო ივანიშვილი საკუთარი პრაქტიკიდან გამომდინარე ორ ცნობილ შემთხვევას იხსენებს:

alt“გამიკეთებია მე პირადად ასეთი რაღაც. რამდენიმე ქეისი მახსენდება. ერთ-ერთი არის Nord-Ost, როდესაც მოსკოვში თეატრში შეიჭრნენ ტერორისტები (2002 წლის 17 ოქტ. რედ.). პერიმეტრი გადაფარული იყო მთლიანად და პოლიცია ახლოს არ გვაკარებდა არაფერზე, ჩვენ ვიპოვეთ მეზობელი, რომლის აივანი გადიოდა თეატრის ეზოში, იქ დავამაგრეთ კამერა და ვიღებდით, როგორ გამოყავდათ მკვდარი თუ ცოცხალი მძევლები, მას შემდეგ, რაც გაზით გაგუდეს ისინი. ჟურნალისტის მოვალეობაა, რომ ეს ყველაფერი გააშუქოს, აძლევენ ამის უფლებას თუ არა. ჟურნალისტი ბუნებრივი ინსტიქტით მუშაობს, რომ თუ არ მაღებინებენ, ე.ი. რაღაც ხდება და რამე უნდა გავაკეთო. ჩვენ ასე ვიქცეოდით და ამას “როიტერი” ეთერში უშვებდა.

ბესლანის ტერაქტის დროსაც იგივეს ვაკეთებდით, ეზოებიდან, შენობების სართულებიდან, მთელს პერიმეტრზე ვიყავით, რომ გვენახა რა გაგვეკეთებინა. და რომ ყოფილიყო საშუალება, რომ გვეჩვენებინა რა ხდებოდა შიგნით, ნამდვილად ვაჩვენებდით იმ სკოლას, თუნდაც იმისთვის, რომ სახელმწიფოს ისე არ ემოქმედა, როგორც იმოქმედა და ჩახოცა ბავშვები იქ”.

რას ამბობს საერთაშორისო გამოცდილება

ამერიკელი ჟურნალისტი და ტრენერი ალ ტომპკინსი Poynter-ზე მძევლების აყვანის შემთხვევების გაშუქებისას ჟურნალისტებისთვის რამდენიმე რჩევას აქვეყნებს, მათ შორის:

  • სანამ პირდაპირ ეთერში გახვალთ, დასვით შეკითხვა რამდენად მზად ხართ ყველზე ცუდი შედეგისთვის, რაც, შესაძლოა, თქვენმა გაშუქებამ გამოიწვიოს? მაგალითად, პირდაპირი ეთერის დროს პირმა თავი მოიკლას ან სხვა მოკლას. რისი გაშუქება არ გსურთ? რატომ? საიდან/რა იცით, რომ ყველაზე ცუდი შესაძლო შედეგი არ დადგება?
  • გაუძელით ცდუნებას დაუკავშირდეთ გამტაცებელს ან შეიარაღებულ პირს. როგორც წესი, ჟურნალისტები არ არიან დატრენინგებული/მომზადებული მოლაპარაკების ტექნიკებში და ერთმა არასწორმა შეკითხვამ ან შეუსაბამო სიტყვამ შესაძლოა საფრთხე შეუქმნას ვინმეს სიცოცხლეს. გარდა ამისა, დამნაშავესთან კონტაქტზე გასვლამ შესაძლოა მოლაპარეკებებში მონაწილე პირებს კომუნიკაცია გაურთულოს.
  • თუ გამტაცებელი ან ტერორისტი ნიუსრუმს დაურეკავს, დაუყოვნებლივ აცნობეთ ხელისუფლების ორგანოს. ასევე, მზად უნდა გქონდეთ გეგმა იმის შესახებ, თუ როგორ უპასუხოთ.
altმედიასპეციალისტის ტომას კენტის განცხადებით კი, მედიაგამოცემების ნაწილი ერიდება ასეთი შემთხვევების პირდაპირ ეთერში გადაცემასა და სპეცოპერაციის მიმდინარეობისას თავდამსხმელებთან კონტაქტს, რათა ხელი არ შეუშალოს მოლაპარაკების პროცესს. ხოლო თუ თავდამსხმელი მძევლის გათავისუფლების სანაცვლოდ ინტერვიუს აღებას ითხოვს, როგორც წესი, მედიასაშუალებები საკითხთან დაკავშირებით ხელისუფლების გადაწყვეტილებას ითვალისწინებენ.

ზოგიერთ შემთხვევაში, გამტაცებლები მედიასაშუალებებს მძევლების ამსახველ ვიდეოებს სთავაზობენ. ამ ვიდეოებში შესაძლოა ჩანდეს, რომ მძევლები კარგ მდგომარეობაში იმყოფებიან ან იძულების წესით, თავდამსხმელის მიზნების მისაღწევად კონკრეტულ განცხადებებს აკეთებენ.

ზოგიერთ საინფორმაციო სამსახურს მიაჩნია, რომ ამ კადრების გავრცელებით მაყურებელი უკეთ შეიტყობს მძევლების მდგომარეობისა და თავდამხსმელის მოთხოვნების შესახებ ინფორმაციას. ზოგიერთი მედია კი მათ გავრცელებაზე უარს ამბობს, რადგან მიაჩნია, რომ ამგვარი ვიდეოების გამოქვეყნება თავდამსხმელის მიზნებს აკმაყოფილებს, უფრო ცნობადს ხდის და ხელს უწყობს მის პროპაგანდას.

ასეთ შემთხვევაში შესაძლო კომპრომისია ვიდეოს მხოლოდ რამდენიმე წამის გაშვება, რათა გამოჩნდეს მძევლების მდგომარეობა, თუმცა არ გავრცელდეს თავდამსხმელის განცხადება/მესიჯი.

თიკო ცომაია - ახლა მთავარია ვიმსჯელოთ,
რა გავაკეთეთ სწორად და რა არასწორად
 
altსაქართველოს საზოგადოებრივ საქმეთა ინსტიტუტის (GIPA) პროფესორი და მედიამკვლევარი, თიკო ცომაია, რომელმაც იმავე დღეს, როდესაც ზუგდიდში საპოლიციო ოპერაცია მიმდინარეობდა, საერთაშორისო გაიდლაინები გადაიკითხა და ჟურნალისტებისთვის მოკლე გზამკვლევიც გამოაქვეყნა, მიიჩნევს, რომ ყველაზე მნიშვნელოვანია, მედიამ გაიაზროს მსგავსი სიტუაციების გაშუქების სირთულე და კონკრეტულ მაგალითებზე დაყრდნობით, მოხდეს რეფლექცია, დისკუსია და გააზრება:

“მძევლების ჩვენება ვის აწყობდა? მოდი ამ კუთხით შევხედოთ. ვფიქრობ, თვითონ მოძალადეს. მაგრამ, მეორე მხრივ, ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ ფართო ჭრილში დავინახოთ, რასთან გვაქვს საქმე. თუმცა, ყველაზე მნიშვნელოვანია, რომ მედია ერთხელ რომ გააშუქებს მსგავს ამბავს, შემდგომ ამაზე მოხდეს დისკუსია, მსჯელობა - რა მოხდა კარგად, რა ცუდად, რა დააკლო მედიამ, სად იყო გარღვევები და რა იყო პირიქით, კარგი და ა.შ. ამაზეა დამოკიდებული შემდგომი გაშუქებები, რომ ცოტა წინ წავიდეთ.”
კატეგორია: საქართველო
"ტელეკომპანია პირველის" დამფუძნებელი ვატო წერეთელი ამბობს, რომ დღეს, 21 ოქტომბერს მის მამას, ბიზნესმენ ავთანდილ წერეთელს მოკვლით დაემუქრნენ. ვატო წერეთელი მისი ოჯახის მიმართ მუქარებს ტელევიზიის კრიტიკულ სარედაქციო პოლიტიკას უკავშირებს.

ავთანდილ წერეთელი "ტვ პირველთან" საუბარში იხსენებს, რომ ლისის ტბაზე სავარჯიშოდ ასულს ორი ახალგაზრდა კაცი დახვდა და დაემუქრა: “თუ არ გაჩერდება შენი ტელევიზია, მოგივლითო”.

ვატო წერეთელი მომხდარს მმართველ პარტიას უკავშირებს და ამბობს, რომ მის საქმიანობასთან დაკავშირებით პირდაპირი მუქარები დიდი ხანია გრძელდება:

"ჩემი ოჯახის მიმართ დევნა დიდი ხანია დაწყებულია და, რა თქმა უნდა, ეს უკავშირდება “ტვ პირველის” სარედაქციო პოლიტიკას. მინდა პირდაპირ მოვუწოდო “ქართულ ოცნებას” შეწყვიტოს ჩემი ოჯახის დევნა. ეს ტელევიზია ყოველთვის იქნება ისეთი, როგორიც არის დღეს, რაც არ უნდა გააკეთონ.”

მომხდარს ორგანიზაცია “საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველო” გამოეხმაურა და შესაბამის უწყებებს საქმის დაუყოვნებლივ გამოძიებისკენ მოუწოდა:

“მოვუწოდებთ სამართალდამცავ ორგანოებს სასწრაფოდ მოახდინონ რეაგირება ამ ფაქტზე, უზრუნველყონ საქმის დროული და ეფექტური გამოძიება და საზოგადოებისათვის შედეგების გაცნობა”, - აცხადებენ ორგანიზაციაში.

შინაგან საქმეთა სამინისტროში “მედიაჩეკერს” უთხრეს, რომ ავთანდილ წერეთელი გამოკითხვაზეა დაბარებული. რაც შეეხება იმას, დაიწყება თუ არა მომხდარზე გამოძიება, ამ ეტაპზე უწყებაში ამ კითხვაზე ვერ გვიპასუხეს.
კატეგორია: საქართველო
შინაგან საქმეთა სამინისტრო მედიასაშუალებებისგან მოითხოვს შეწყვიტონ ზუგდიდში მიმდინარე საპოლიციო ოპერაციის ადგილიდან პირდაპირი ეთერი. მინისტრის პირველი მოადგილის თქმით, წინააღმდეგ შემთხვევაში, სახელმწიფო მის ხელთ არსებული ყველა ბერკეტს გამოიყენებს.

კახაბერ საბანაძის თქმით, რამდენიმე მედიასაშუალებამ პირდაპირ ეთერში ჩართო დამნაშავე, რაც პირდაპირ საფრთხეს უქმნის საპოლიციო დანაყოფების ეფექტიან მუშაობას.

“აღნიშნულიდან გამომდინარე, ყველა მედიასაშუალებისა და მობილური ოპერატორისგან კატეგორიულად მოვითხოვთ - მძევლების და სამართალდამცველთა უსაფრთხოების დაცვის მიზნით, ასევე, საპოლიციო ღონისძიების ეფექტიანად წარმართვისთვის, დაუყოვნებლივ მოხდეს ადგილიდან ლაივსიგნალის გათიშვა/შეზღუდვა.

წინააღმდეგ შემთხვევაში, სახელმწიფო იტოვებს უფლებას გამოიყენოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული, მის ხელთ არსებული ყველა ბერკეტი, რათა ჩვენი მოქალაქეების სიცოცხლისა და ჯანმრთელობის უსაფრთხოება იყოს დაცული”, - განაცხადა შინაგან საქმეთა მინისტრის პირველმა მოადგილემ კახაბერ საბანაძემ.

ზუგდიდში, საქართველოს ბანკის ფილიალში სპეცოპერაცია დაახლოებით 14:30 საათიდან მიმდინარეობს. სპეცოპერაციას რამდენიმე მედიასაშუალება ამ დრომდე [18:30სთ] პირდაპირ ეთერში გადასცემს.
კატეგორია: ეთიკა

სამეგრელოში, ზუგდიდის ცენტრში მიმდინარე საპოლიციო ოპერაციის გაშუქებისას, "მთავარი არხის" ჟურნალისტმა, რესპონდენტის ინტერვიუს დაგეგმვა სცადა და შეეცადა მისთვის ეკარნახა, როგორ დაეწყო ინტერვიუ. საუბარია სპეციალურ გამოშვებაზე, რომელშიც არხი მაყურებელს “საქართველოს ბანკის” ფილიალის დაყაჩაღების მცდელობის გამო დაწყებული  საპოლიციო ოპერაციის დეტალებს აცნობს.

შემთხვევის ადგილზე მისული ჟურნალისტი ემა გოგოხია ცდილობდა პირდაპირ ეთერსი ჩაერთო თვითმხილველები და მათგან მიეღო ინფორმაცია მომხდარის შესახებ. ერთ-ერთ რესპონდენტს მან სთხოვა მოეყოლა რა მდგომარეობა იყო და რა ნახა საკუთარი თვალით. რესპონდენტმა ამბის მოყოლა შემდეგნაირად დაიწყო: "ზუსტად ნახევარი საათის წინ გამოვიარე ეს ტერიტორია, შიგნით შევიდნენ ტერორისტები და საქართველოს ბანკის ყაჩაღობა მიმდინარეობს და თქვენ კარგად ხედავთ, რომ ნაწილი გამოყვანილი არის … არა?” ამ დროს ჟურნალისტმა რესპონდენტს შეაწყვეტინა, სთხოვა, რომ თავიდან მოეყოლა ისტორია და უკარნახა, თუ რა უნდა ეთქვა მას.

რესპონდენტმა, ჟურნალისტის თხოვნისამებრ,  ამბის მოყოლა თავიდან დაიწყო, თუმცა, "მთავარმა არხმა" რამდენიმე წამში ჟურნალისტის ჩართვა შეწყვიტა და სამეგრელოში გადაღებული კადრების ფონზე მიმდინარე მოვლენებზე საუბარი საინფორმაციო გამოშვების წამყვანმა გააგრძელა.



მაუწყებელთა ქცევის კოდექსში ვკითხულობთ, რომ მედიამ არ უნდა დაამახინჯოს რესპონდენტის ციტატა და საზოგადოება შეცდომაში არ უნდა შეიყვანოს:

"ინტერვიუების, ჩაწერილი მასალის, მათ შორის, საარქივო მასალის რედაქტირებისას მაუწყებელმა არ უნდა დაამახინჯოს რესპონდენტის ციტატა, ან არ უნდა მოახდინოს სხვა სახით აუდიტორიის შეცდომაში შეყვანა ვიზუალური ან აუდიო მანიპულაციებით, დასმული კითხვების მნიშვნელობის შეცვლით ან კონტექსტიდან ამოვარდნილი კადრების გამოყენებით”.

"მედიაჩეკერი" შეეცადა გაერკვია, ექნება თუ არა არხის თვითრეგულირების ორგანოს რეაგირება მომხდარზე. არხის დირექტორმა თამთა მურადაშვილმა გვითხრა, რომ ჟურნალისტს პასუხის კარნახის მცდელობა არ ჰქონია, მას უბრალოდ სურდა, რომ მძევლების შესახებ დაესვა კითხვა და ამ საკითხზე მიეღო ინფორმაცია რესპონდენტისგან.

"ის, რომ თითქოს დადგმული იყო და მანიპულაციას ჰქონდა ადგილი, მე არ მგონია, რომ იმ კადრებში ასე ყოფილიყო და არ ვიცი, რატომ დაგრჩათ ეს შთაბეჭდილება. ჟურნალისტს უნდოდა კომენტარის მიღება მძევლებთან დაკავშირებით და არა ის, რომ ეკარნახა პასუხი წინასწარ, მე არ დამრჩა ამის შთაბეჭდილება. რაც შეეხება თვითრეგულირების ორგანოს, ამ სიტუაციაში ძალიან რთულია ამაზე საუბარი, მთავარია, დღევანდელმა დღემ მშვიდობიანად ჩაიაროს.

ფორსმაჟორში გადის ეთერი და ნახეთ თქვენც, რომ ტექნიკური ხარვეზებიც გვქონდა. თუმცა, ის რომ დადგმული იყო, ამას ნამდვილად არ ჰქონია აქ ადგილი და ამ ნაწილში ნამდვილად ვერ მივიღებ კრიტიკას. სხვა ნაწილებში შეიძლება იყო რაღაც ლაფსუსი კონკრეტულად ამ ჟურნალისტთან დაკავშირებით. ეთერში განაცხადა ინფორმაცია, რომ სპეცდანიშნულების რაზმი ადიოდა მეოთხე სართულზე და ეს ნამდვილად იყო შეცდომა და ჩვენ დაუყოვნებლივ შევწყვიტეთ ეთერი. ეს ჟურნალისტი აღარ ჩართულა იმის მერე ეთერში", - გვითხრა თამთა მურადაშვილმა.

⇒ შსს-ს მოწოდება მედიას

ზუგდიდში მიმდინარე საპოლიციო ოპერაციას არამხოლოდ "მთავარი არხი" გადასცემდა პირაპირ ეთერში. მოვლენებიდან რამდენიმე საათის გასვლის შემდეგ შინაგან საქმეთა სამინისტრომ მედიას მოუწოდა, რომ საზოგადოების უსაფთხოების დაცვისთვის, საპოლიციო ოპერაციის ამსახველი კადრები პირდაპირ ეთერში არ გადასცენ:

"შინაგან საქმეთა სამინისტრო მოუწოდებს მედიის წარმომადგენლებს დაიცვან უსაფრთხოების ნორმები, პირდაპირ ეთერის რეჟიმში არ გადასცენ საპოლიციო ღონისძიების და სპეცდანიშნულების თანამშრომელთა მიერ წარმართული ოპერაციის ამსახველი კადრები. ეს საფრთხეს უქმნის მოქალაქეების და პოლიციელთა სიცოცხლეს, ასევე მათ ჯანმრთელობას", - ვკითხულობთ განცხადებაში.

 საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერ შემუშავებულ კრიმინალის გაშუქების სახელმძღვანელოში ყურადღება გამახვილებულია, ასეთ დროს თუ რამდენად მნიშვნელოვანია, რომ მედიამ პანიკისგან დაცლილი ინფორმაცია მიაწოდოს აუდიტორიას:


“მედიამ არ უნდა დაუშვას უსაფუძვლო პანიკის შექმნა საზოგადოებაში, ჭორების ან უსაფუძვლო ვარაუდების გავრცელება, რამაც შეიძლება გაუმართლებელი ზიანი მიაყენოს პირის რეპუტაციას ან კანონიერ ინტერესებს.”

ტერორიზმთან დაკავშირებული თემების გაშუქების სახელმძღვანელოში კი ვკითხულობთ, რომ “ტერორისტული აქტები თუ მასთან დაკავშირებული სხვა ამბები უნდა გაშუქდეს ზუსტად, სრულად, შესაბამისი ტერმინოლოგიის გამოყენებით და დიდი პასუხისმგებლობით.”
კატეგორია: საქართველო
სახელმწიფო ინსპექტორის სამსახურმა საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზია, თანამშრომლების პერსონალური მონაცემების გასაჯაროების გამო, 500 ლარით დააჯარიმა. ინფორმაციას ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრი (EMC) ავრცელებს, რომელიც დასაქმებულების ინტერესებს იცავდა.

საქმე ეხება მაუწყებლის თანამშრომლების, ბაჩო გურაბანიძისა და გიორგი მურვანიძის პერსონალური მონაცემების გასაჯაროებას - 30 ივლისს მაუწყებლის სატელევიზიო ეთერში, გადაცემა „მთავარში“ გასულ ვიდეომასალას, რომელიც თანამშრომლებს შორის დაპირისპირებას ასახავდა და რომელშიც მარტივად იყო შესაძლებელი განმცხადებლების იდენტიფიცირება.

EMC აცხადებს, რომ სახელმწიფო ინსპექტორმა იმსჯელა მაუწყებლის მიერ განმცხადებლების მონაცემების დამუშავების კანონიერებაზე და სამართალდამრღვევად ცნო:

"სახელმწიფო ინსპექტორის სამსახურმა მიიჩნია, რომ მიუხედავად მაუწყებლის რეპუტაციის დაცვის ინტერესისა, მაუწყებლის თანამშრომლებს შორის დაპირისპირების ამსახველი ვიდეოჩანაწერის გასაჯაროვება ვერ იქნება მიჩნეული კანონიერი მიზნის მიღწევის აუცილებელ და პროპორციულ საშუალებად და მაუწყებელს შეეძლო რეპუტაციის დაცვა ვიდეომასალის გასაჯაროვების გარეშეც".

ორგანიზაცია ხაზგასმით აღნიშნავს, რომ საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზია დაჯარიმდა არა როგორც მაუწყებელი, არამედ როგორც დამსაქმებელი.

EMC საზოგადოებას ახსენებს, რომ "გიორგი მურვანიძე და ბაჩო გურაბანიძე აჭარის საზოგადოებრივ მაუწყებელში ახლადშექმნილი პროფესიული კავშირის - ა(ა)იპ "საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს ალტერნატიული პროფესიული კავშირის" აქტიური წევრები და მენეჯმენტის მიმართ კრიტიკულად განწყობილი თანამშრომლები არიან. განმცხადებლები აქტიურად უპირისპირდებიან და აკრიტიკებენ მაუწყებელის ახალი დირექტორის გიორგი კოხრეიძის უკანონო და დაუსაბუთებელ გადაწყვეტილებებს, მაუწყებელში თანამშრომლების მასობრივი დევნისა და შევიწროვების ფაქტებს, რომელიც ამ დრომდე გრძელდება".

შემოქმედებითი სამსახურის დილის გადაცემის "დილის ტალღის" რედაქტორი ბაჩო გურაბანიძე, შემოქმედებითი სამსახურის შემოქმედებითი მიმართულების მენეჯერი გიორგი მურვანიძე და მემონტაჟე გუგა ქადიძე მაუწყებლიდან 30 ივლისს გაათავისუფლეს. მოგვიანებით, მათგან ორი - ორი ბაჩო გურაბანიძე და გიორგი მურვანიძე მაუწყებელში განსხვავებულ პოზიციებზე დააბრუნეს. ორივე მათგანი მმართველობით რგოლს ჩამოაშორეს, ბაჩო გურაბანიძე პროდიუსერად, გიორგი მურვანიძე კი რეჟისორად გადაიყვანეს.
კატეგორია: საქართველო
შენობას, რომელშიც პანკისის სათემო რადიოა განთავსებული, ახმეტის საკრებულო პირობიან აუქციონზე გასხვისებას უპირებს. რადიოს ხელმძღვანელი ფიქრობს, რომ ამას მათი შენობიდან გამოსახლება მოჰყვება. შენობის გაყიდვის საკითხი საკრებულომ დღევანდელ სხდომაზე განიხილა, თუმცა, გადაწყვეტილება არ მიუღია.

საკრებულოს თავმჯდომარის მოადგილემ რამაზ ბაღაკაშვილმა “მედიაჩეკერთან” განაცხადა, რომ საკითხის უკეთ შესწავლის მიზნით, განხილვა შემდეგი სხდომისთვის გადაიდო.

შენობის დაჩქარებული წესით გაყიდვის შესახებ ინფორმაცია 6 ოქტომბერს თავად პანკისის სათემო რადიომ გაავრცელა და განაცხადა, რომ მერია დაჩქარებულად აპირებს შენობის გასხვისებას, რადგან რაც შეიძლება მალე შეაფერხონ რადიოს მუშაობა.

საკრებულოს თავმჯდომარის მოადგილე ამბობს, რომ შენობის გაყიდვასთან დაკავშირებით საკრებულოში აზრები იყოფა და საკითხის უკეთ შესწავლას გეგმავენ:

“საკრებულოში ყველას თავისი აზრი აქვს და მიიღებს თუ არა განკარგულებას გაყიდვის შესახებ, ეგ ჯერ არ ვიცით. მაგრამ, გინდაც გაიყიდოს, სანამ ხელშეკრულების ვადა არ დამთავრდება, კაციშვილი ხელს ვერ ახლებს.”

პანკისის სათემო რადიოს 89.7 კვმ სამუშაო ფართი მუნიციპალიტეტისგან იჯარით 2015 წლიდან 2021 წლის ჩათვლით სარგებლობის უფლებით აქვს აღებული. ამავე შენობის პირველ სართულზეა პანკისის მუზეუმი, მცირე სამკერვალო საწარმო, სტომატოლოგიური კაბინეტი და, ასევე, ცხოვრობს ორი ხანდაზმული ქალი.

რამაზ ბაღაკაშვილი აკონკრეტებს, რომ მუნიციპალიტეტი განიხილავს მთლიანი შენობის გაყიდვას, იქ არსებული მუზეუმისა და მიმდებარე პატარა ნაკვეთის გარდა. მისივე თქმით, საკითხი დღის წესრიგში იმიტომ დადგა, რომ გაფართოების სურვილით, ფონდი “როდი სკოტის” ხელმძღვანელობამ მიმართათ. საკრებულოს თავმჯდომარე არ მალავს, რომ თვითონ “როდი სკოტი” სკოლის გაფართოების მომხრეა:

“მე მომხრე ვარ იმისა, რომ გაფართოვდეს და რადიოს ხარჯზე იქნება თუ იქ მოღვაწე სხვა იმეების ხარჯზე, ეგ არ ვიცი, მაგრამ მაგ ბავშვებს გაფართოება უნდათ, რომ განათლება მიიღონ. მე მირჩევნია ბავშვებმა განათლება მიიღონ. ერთადერთი რაც მე მამოძრავებს, ეს არის”.

მისივე თქმით, სათემო რადიოს არაფერს ერჩის, თუმცა მისთვის პრიორიტეტი სკოლის გაფართოებაა:

“მე რადიოს არაფერს არ ვერჩი, პირიქით, არაფერს არ მიშლის ეგ რადიო, იყოს, თუ კარგს არ აკეთებს, ცუდი არაფერი გაუკეთებია, ყოველი შემთხვევისთვის, ჩემი გაგებით. მე რადიოს ხარჯზე კი არ ვიძახი, მაგრამ არ ვიცი, მერია დაალაგებს. ჩემი პოზიციაა ეს, რომ გაფართოვდნენ ბავშვები, სკოლა გაფარდოვდეს და დანარჩენს მერია დაალაგებს”.

საკრებულოს თავმჯდომარის მოადგილე იმასაც ამბობს, რომ თუ შენობა გაიყიდება, რადიოს ალტერნატიული ფართის მოძებნაში დაეხმარებიან:

“იქნებ, რაღაც მოვნახოთ, თუ გაიყიდება ეს შენობა. დასაზუსტებელია ჯერ, აუქციონზე გავა თუ არა. თუ გაიყიდა, მერე ვიფიქროთ. ჩვენც დავეხმარებით, რა პრობლემაა, ალტერნატიული, ფართის მოძებნაში”.

პანკისის სათემო რადიოს დამფუძნებელი გელა მთივლიშვილი რადიოს წინააღმდეგ განვითარებულ მოვლენებს პირდაპირ უკავშირებს კრიტიკულ სარედაქციო საქმიანობას - “კერძოდ, ჰესების მშენებლობასთან დაკავშირებული პროტესტის, ზეწოლის ფაქტების, გვარებს შორის დაწყებული დაპირისპირების, შეიარაღებული ჯგუფის მიერ პოლიციელების თვალწინ 37 წლის ახალგაზრდის მკვლელობის და სხვა საქმეების სიღრმისეულ გაშუქებას”.

პანკისის სათემო რადიოს წინააღმდეგ ორი საპროტესტო აქცია გაიმართა - 29 აგვისტოს და 5 სექტემბერს. აქციის მონაწილეები პანკისის რადიოს დარბევით, მის დამფუძნებელს კი ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელის შეშლით ღიად დაემუქრნენ.

საკრებულოს თავმჯდომარის მოადგილე რამაზ ბაღაკაშვილი გვიდასტურებს, რომ 29 აგვისტოს პანკისში, სოფელ დუისში გამართულ პირველ აქციაზე თავადაც იმყოფებოდა:

“მე რომ დამირეკეს, როგორც დეპუტატი კაცი, მე ვალდებული ვიყავი, რომ წავსულიყავი და იქ იყო ლაპარაკი მაგ სკოლის გაფართოებაზე. ხოდა, იქ რაღაც გამოხტომები იყო, კი, და ვუთხარით, რომ აქ მაგის ადგილი არ არის, ჩვენ ვართ რაზე მოსულები და თქვენ რას ლაპარაკობთ.”

პანკისის სათემო რადიოს ირგვლივ განვითარებულ მოვლენებზე სახალხო დამცველმა და მედიის საკითხებზე მომუშავე ორგანიზაციებმა არაერთხელ გამოთქვეს შეშფოთება და ხელისუფლებას მოუწოდეს, რომ უზრუნველყოს ჟურნალისტებისთვის დამოუკიდებელი და უსაფრთხო სამუშაო გარემოს შექმნა.


პანკისის სათემო რადიოს გარშემო მიმდინარე მოვლენებს დღეს, 7 ოქტომბერს კოალიცია"მედიის ადვოკატირებისთვის" კიდევ ერთხელ გამოეხმაურა და ხელისუფლებას რეაგირებისკენ მოუწოდა:

“მიგვაჩნია, რომ „პანკისის სათემო რადიოს“ წინააღმდეგ წარმოებული კამპანია არ შეიძლება დარჩეს სათანადო რეაგირების გარეშე და ხელისუფლება ვალდებულია დაუყოვნებლივ მიიღოს ზომები როგორც მომხდარი ფაქტის გამოძიების, ისე რადიოს 2020 წლის 06 ოქტომბრის განცხადების თაობაზე, რომლითაც კიდევ უფრო ნათლად ჩანს ჟურნალისტურ საქმიანობაში უკანონოდ ხელის შეშლის მიზნით დაგეგმილი ნაბიჯები.”
კატეგორია: საქართველო

საქართველოს საზოგადოებრივი მაუწყებელი ქარტიის მიერ ჩატარებული წინასაარჩევნო მონიტორინგის შუალედურ ანგარიშს მისი პრინციპების დისკრედიტაციისა და რეპუტაციის შელახვის მცდელობად აფასებს და საერთაშოორისო ორგანიზაციებს მიმართავს დაინტერესდნენ ანგარიშების მეთოდოლოგიით. ქარტიაში კი აცხადებენ, რომ ანგარიშები არის არგუმენტირებული და ისინი მზად არიან პასუხი გასცენ ყველა კითხვას. 
 

საჯარო განცხადებაში, რომლითაც საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა საერთაშორისო ორგანიზაციებს მიმართა,  ნათქვამია, რომ მონიტორინგის ანგარიშში მოტანილი შეფასებები და რაოდენობრივი მონაცემები ერთმანეთს არ შეესაბამება:

"გვინდა აღვნიშნოთ, რომ მოცემული დოკუმენტი წარმოადგენს ცალსახა პოზიციას და არა ანგარიშს, იმ მხარის, რომელმაც უშუალოდ მონიტორინგი ჩაატარა და წარმოდგენილი დასკვნები არ ეფუძნება დაკვირვების შედეგს. მეტიც, რიგ შემთხვევებში, წინააღმდეგობაში მოდის მასთან. ანგარიშში მოტანილი შეფასებები არ ეხმიანება ამავე დოკუმენტში მოტანილ ფაქტობრივ მონაცემებს".

კერძოდ, მაუწყებელი აცხადებს, რომ ქარტიის მონიტორინგის ანგარიშის რაოდენობრივ ნაწილში წარმოდგენილი დიაგრამის თანახმად, პირველი არხის მიერ სუბიექტების გაშუქების ტონი დიდწილად ნეიტრალური იყო, შინაარსობრივ ნაწილში კი ქარტია წერს, რომ „მონიტორინგის პერიოდში საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხის საინფორმაციო პოლიტიკა ხელისუფლებისადმი ლოიალური იყო“.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს თავმჯდომარე და სატელევიზიო ახალი ამბების მონიტორინგის ხელმძღვანელი ნანა ბიგანიშვილი ამბობს, რომ საზოგადოებრივი მაუწყებელი რომ ლოალურად არის განწყობილი ხელისუფლების მიმართ, ამის საფუძველს საინფორმაციო გამოშვების შინაარსობრივ ნაწილზე დაკვირვება იძლევა:

"ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია არაერთი წელია მონიტორინგს აკეთებს და სრული პასუხისმგებლობით შემიძლია ვთქვა, რომ ჩვენი ანგარიშები არის არგუმენტირებული და ჩვენი მონიტორები არიან პროფესიონალები. ჩვენ ანგარიშშიც ნათლად გვიწერია, რომ ვაკვირდებით არა მარტო რაოდენობრივ მონაცემებს, არამედ შინაარსობრივ მონაცემებსაც. სწორედ შინაარსობრივ ნაწილზე დაკვირვება აჩვენებს, რომ, საზოგადოებრივი მაუწყებელი, დიახ, ლოალურად განწყობილია აღმასრულებელი ხელისუფლების და მათ შორის პრემიერ მინისტრის მიმართ. ანგარიშში წარმოდგენილია რამდენიმე მაგალითი, თუმცა ჩვენ ამის თქმის საფუძველს გვაძლევს სხვა მრავალი მაგალითი. მონიტორინგის ფორმატის გამო, რა თქმა უნდა, ყველა მაგალითი ვერ იქნებოდა შეტანილი ანგარიშში".

ასევე, ნანა ბიგანიშვილი ამბობს, რომ მონიტორინგის ხელმძღვანელებს დაგეგმილი აქვთ შეხვედრა მედიებთან და მზაობას გამოთქვამენ თითოეულ კითხვას გასცენ პასუხი: "შეგვიძლია ერთად გავიაროთ თითოეული მაგალითი და კიდევ ერთხელ დავასაბუთოთ ჩვენ მიერ წარმოდგენილი პოზიცია".

საზოგადოებრივი მაუწყებელი პრობლემად მიიჩნევს ჩანაწერსაც, სადაც „ქართული ოცნების" მიერ ქალაქ რუსთავში მაჟორიტარობის კანდიდატად ნინო ლაცაბიძის წარდგენის გაშუქებისას მოყვანილი ფრაზა - "დაბოლოს, ის არის 4 შვილის დედა" - გენდერული სტერეოტიპების გამამყარებელად და სექსისტურად არის შეფასებული.

"საზოგადოებრივი მაუწყებელი თავად ახორციელებს მნიშვნელოვან მუშაობას სწორედ გენდერული სტერეოტიპების წინააღმდეგ და ზედმიწევნით იცავს ყველა ნორმას, შესაბამისად, მხოლოდ მაღალი სტანდარტით მომზადებულ მასალას სთავაზობს აუდიტორიას”, - წერს პიველი არხი.

ნანა ბიგანიშვილი კი მიიჩნევს, რომ ქალი კანდიდატის წარდგენისას, დახასიათებისა და კვალიფიკაციების ჩამონათვალში იმის აღნიშვნა, რომ “ის არის 4 შვილის დედა” არის სექსისტური და აძლიერებს სტერეოტიპს, რომ ქალის მთავარი მოვალეობა დედობაა.

მაუწყებლისთვის პრობლემურია სოციალური მედიის მონიტორინგის ანგარიშიც, სადაც ნათქვამია, რომ "სატელევიზიო არხების Facebook გვერდებზე დაკვირვების უმთავრეს მიზანს წარმოადგენს იმის დადგენა, თუ რამდენად განსხვავდება ტელევიზიების საეთერო მაუწყებლობა მათ მიერ სოციალური ქსელის მეშვეობით გავრცელებული ინფორმაციისგან".

მაუწყებელი აცხადებს, რომ ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერ საკუთარ დოკუმენტში დეკლარირებული მონიტორინგის მეთოდოლოგია და მიზანი ურთიერთგამომრიცხავია, ახდენს შერჩეული პლატფორმების სპეციფიკის აბსოლუტურ უგულებელყოფას და ერთმანეთს ადარებს არათანაზომიერ პროდუქტებს.

“მკვლევარ ორგანიზაციას განვუმარტავთ, რომ მაუწყებელი სოციალურ მედიაში ინფორმაციის გავრცელების საკუთარი სტრატეგიით ხელმძღვანელობს, ყველა გადაცემას, საზოგადოებრივ-პოლიტიკური გადაცემების ჩათვლით, საკუთარი გვერდი აქვს. ხაზს ვუსვამთ, რომ კვლევის ფარგლებში შერჩეული ფეისბუქის გვერდი არ წარმოადგენს სატელევიზიო ეთერის ფეისბუქის გვერდს და მისი შერჩევა იმის დასადგენად, „რამდენად განსხვავდება ტელევიზიის საეთერო მაუწყებლობა სოციალური ქსელის მეშვეობით გავრცელებული ინფორმაციისაგან“, არარელევანტურია. მონიტორინგის ფარგლებში თავიდანვე დამუშავდა პრინციპულად განსხვავებული მონაცემები, შესაბამისად, დოკუმენტში გამოქვეყნებული დასკვნა, „რომ ქართული ტელემედიის Facebook გვერდები კიდევ უფრო მეტად პოლარიზებულია, ვიდრე მათი საეთერო მაუწყებლობა“ რეალობას არ შეესაბამება”, - წერს საზოგადოებრივი მაუწყებელი.

სოციალური მედიის მონიტორინგის ხელმძღვანელი გიორგი ჯოლოგუა ამბობს, რომ მონიტორები აკვირდებოდნენ, თუ რა სახის ინფორმაციას ავრცელებს საზოგადოებრივი მაუწყებელი ფეისბუქ გვერდის მეშვეობით საარჩევნო პერიოდში. ასევე ამბობს, რომ მზად არიან ყველა არსებულ კითხვაზე პასუხის გასაცემად:

"ძალიან სასიამოვნოა, რომ მედიის მხრიდან არის დაინტერესება ჩვენი ანგარიშების მიმართ და არის კითხვები. ჩვენ მზად ვართ ამ შეკითხვებზე პასუხების გასაცემად. განცხადებაში ნათქვამია, რომ სხვადასხვა გადაცემას სხვადასხვა გვერდი აქვს და, რა თქმა უნდა, ჩვენ ვერ დავაკვირდებოდით ყველა გადაცემის ყველა გვერდს ყველა ტელეარხზე, ეს იქნებოდა სრულიად გამორიცხული, ამიტომ, ავიღეთ ოფიციალური გვერდები ჩვენ მიერ შერჩეული ტელეარხებიდან. ეს არის ოფიციალური გვერდი პირველი არხის და, შესაბამისად, ჩვენ ამ გვერდზე დაკვირვებით შეგვიძლია ვთქვათ და გამოვიტანოთ დასკვნები, რა სახის ინფორმაციას ავრცელებს საზოგადოებრივი მაუწყებელი მისი ფეისბუქ გვერდის მეშვეობით საარჩევნო პერიოდში".

მაუწყებელი ევროკავშირს და გაეროს განვითარების პროგრამას მიმართავს, რომ მოითხოვოს დეტალური ინფორმაცია მომზადებული ანგარიშების მეთოდოლოგიისა და სტანდარტების შესახებ.

განცხადების ბოლოს მაუწყებელი სავარაუდო ინტერესთან კონფლიქტზეც საუბრობს და წერს, რომ ქარტიის "ცალკეულ წევრებს დეკლარირებული აქვს მკვეთრად გამოხატული უარყოფითი დამოკიდებულება საზოგადოებრივი მაუწყებლის, როგორც ინსტიტუციის მიმართ. შესაბამისად, განსაკუთრებულად მნიშვნელოვანია განხორციელებული მონიტორინგის ობიექტურობის დასაბუთება. წინააღმდეგ შემთხვევაში, სახეზეა ინტერესთა კონფლიქტი მკვლევარსა და კვლევის ობიექტს შორის, რაც, ვფიქრობთ, ცალსახად არის ასახული ანგარიშში".

ნანა ბიგანიშვილი კი ამბობს, რომ "უკეთესი იქნება, თუ პატივისცემას გამოხატავენ საზოგადოების და ქარტიის მიმართ და დააკონკრეტებენ, რას გულისხმობენ".

მონიტორინგის შესახებ:

საქართველოს 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნების მედიაში გაშუქების კვლევის შუალედური შედეგები ქარტიამ 24 სექემბერს გამოაქვეყნა. მონიტორინგის შედეგები 15 ივნისიდან 31 აგვისტოს პერიოდს მოიცავდა. შუალედურ ანგარიშში ნათქვამია, რომ საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხის საინფორმაციო პოლიტიკა ხელისუფლებისადმი ლოიალური იყო:

“კვლავ მთავარ პრობლემად რჩება სიუჟეტების ზედაპირულობა, სიღრმისეული რეპორტაჟების ნაკლებობა. ,,პირველ არხს“, სამონიტორინგო პერიოდში, თითქმის არ ჰქონია მწვავე ექსკლუზიური მასალა - არ გამოვლენილა კორუფციული და ადამიანის უფლებების შემლახავი ფაქტები. გარკვეულ შემთხვევებში, ბალანსი ფორმალურად იყო დაცული. მონიტორინგის პერიოდში იყო ფაქტები, როდესაც “მოამბე” ავლენდა “ქართული ოცნებისადმი” მიკერძოებას და არღვევდა ეთიკურ პრინციპებს.” - ვკითხულობთ ანგარიშში.

სოციალური მედიის შუალედურ ანგარიშში კი ნათქვამია, რომ პირველი არხის საეთერო მაუწყებლობა მისი სოციალური ქსელის მეშვეობთ გავრცელებული მასალებისგან მკვეთრად განსხვავდება - სოციალურ ქსელში გავრცელებულ მასალებში მთავრობის დადებითი ტონში გაშუქების “უკიდურესად მაღალი მაჩვენებლებია”.

კატეგორია: საქართველო
შემთხვევიდან თითქმის ერთი კვირის შემდეგ, მარნეულში, ჟურნალისტებზე თავდასხმაში ბრალდებულები დაკავებული არ არიან. შინაგან საქმეთა სამინისტროში აცხადებენ, რომ უნდა დაველოდოთ.

"მთავარი არხის"4 თანამშრომელსა და საზოგადოებრივი მაუწყებლის ოპერატორს ფიზიკური შეურაცხყოფა 29 სექტემბერს მიაყენეს. რეპორტიორები იმ დღეს მარნეულში, "ქართული ოცნებისა" და "ერთიანი ნაციონალური მოძარაობის" აქტივისტებს შორის მომხდარი დაპირისპირების თემას აშუქებდნენ. თავდასხმისას განსაკუთრებულად "მთავარი არხის" ჟურნალისტი ჯეიჰუნ მუჰამედალი დაშავდა, რომელსაც სამედიცინო დახმარებაც დასჭირდა.

მარნეულში მომხდარ შემთხვევაზე ძიება ჟურნალისტური საქმიანობისთვის ხელის შეშლის ფაქტზე, სისხლის სამართლის კოდექსის 154-ე მუხლით დაიწყო. გასარკვევად, თუ რა ეტაპზეა ამ დროისთვის გამოძიება და დაკავებულია თუ არა ვინმე ჟურნალისტების საქმეზე, “მედიაჩეკერი” შინაგან საქმეთა სამინისტროს დაუკავშირდა. უწყებაში გვითხრეს, რომ ამ ეტაპზე სიახლე არაფერია და იმაზე მეტს ვერ გვეტყვიან, რაც გუშინ მინისტრის მოადგილემ ბრიფინგზე განაცხადა.

გუშინ, მომხდარიდან მეექვსე დღეს, შინაგან საქმეთა მინისტრის მოადგილემ, ვლადიმერ ბორცვაძემ თქვა, რომ მარნეულში მომხდარი ძალადობის ფაქტებზე 4 პირი დააკავეს. თუმცა, მათ შორის არ არიან ის ადამიანები, რომლებიც ფიზიკურად დაუპირისპირდნენ მედიის წარმომადგენლებს.

ჟურნალისტის კითხვაზე, რა ეტაპზეა გამოძიება საზოგადოებრივი მაუწყებლისა და “მთავარი არხის” ჟურნალისტებზე თავდასხმის ფაქტზე, ბორცვაძემ განაცხადა, რომ კვლავ საგამოძიებო მოქმედებები მიმდინარეობს და უნდა დაველოდოთ:

"ჟურნალისტური საქმიანობის ხელის შეშლის ფაქტზე გამოძიება დაწყებულია, არაერთი საგამოძიებო მოქმედება ჩატარებულია, ტარდება საგამოძიებო მოქმედებები კვლავ ინტენსიურ რეჟიმში და დაველოდოთ. მას შემდგომ, რაც გამოიკვეთება კონკრეტული პირების ბრალეულობა და ჩვენ შევქმნით სათანადო სტანდარტს სისხლის სამართლებრივი დევნის დასაწყებად, რა თქმა უნდა, ჩვენი რეაქცია ამ ფაქტთან დაკავშირებით იქნება მყისიერი". 


*** 

შეგახსენებთ, 29 სექტემბერს მარნეულში "ქართული ოცნებისა" და "ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის" წევრებს შორის დაპირისპირება მოხდა. ამავე დღეს ჟურნალისტებიც დაშავდნენ. "მთავარი არხის" ინფორმაციით, მარნეულში თავს დაესხნენ მათ 2 ჟურნალისტსა და 2 ოპერატორს და დააზიანეს ტექნიკა - მაუწყებლის კამერა და მიკროფონი. საზოგადოებრივი მაუწყებლის ინფორმაციით კი, მარნეულში ფიზიკურად გაუსწორდნენ მათ ოპერატორს და დაამტვრიეს გადამღები ჯგუფის კამერა.

საქართველოს პირველი არხის ჟურნალისტი ამბობს, რომ შემთხვევა „ქართული ოცნებისა“ და ნაციონალური მოძრაობის“ აქტივისტებს შორის შეხლა-შემოხლის დროს მოხდა. "მთავარი არხის" ჟურნალისტის ინფორმაციით კი, დაპირისპირება მას შემდეგ მოხდა, რაც "ქართული ოცნების" წევრების ჩასაწერად მივიდა შტაბთან მისულს კი თავს დაესხნენ მას და მის ოპერატორს: “კიბეებზე ასვლას ვაპირებდი, მახსოვს, ბრბო წამოიწია ჩემკენ, 10-ზე მეტი ადამიანი იყო, ძალიან ბევრი. ყვირილი დამიწყეს, ოპერატორს დაარტყეს, ნუ ურტყამთ-მეთქი და ამის მერე, მახსოვს, უკვე ძირს ვეგდე”, – თქვა ჟურნალისტმა "მთავარ არხთან" ჩართვაში და ასევე აღნიშნა, რომ მას ფიზიკურად "ქართული ოცნების" შტაბის წინ უსწორდებოდნენ და ამ ყველაფერს ხედავდა პოლიციაც.

ჟურნალისტებზე თავდასხმას მარნეულის საკრებულოს თავჯდომარე ამირან გიორგაძე 1-ელ ოქტომბერს გამოეხმაურა. მან თქვა, რომ ჟურნალისტი ჯეიჰუნ მუჰამედალი არ უცემიათ:

"ჯეიჰუნი გარბოდა ფეხით და მერე მითხრეს ბიჭებმა, რომ როგორც კი ღობეზე გადახტა, წამოწვა, ვითომ ნაცემი იყო", – თქვა გიორგაძემ "ტვ პირველთან".

ჟურნალისტების დაშავების ფაქტს პირველ ოქტომბერს გამოეხმაურა ჟურნალისტების უფლებადამცველი საერთაშორისო ორგანიზაცია „რეპორტიორები საზღვრებს გარეშე“ (RSF) და ხელისუფლებას გამჭვირვალე გამოძიებისა და ჟურნალისტების უსაფრთხოების უზრუნველყოფისკენ მოუწოდა. მომხდარს იმავე დღეს გამოეხმაურნენ არასამთავრობო ორგანიზაციები და საქართველოს სახალხო დამცველი. განცხადებებში, რომელიც სამოქალაქო სექტორმა გაავრცელა, ნათქვამია, რომ იმისათვის, რომ არ წახალისდეს მსგავსი ძალადობა, შესაბამისმა უწყებებმა მომხდარი დაუყოვნებლივ უნდა გამოიძიონ.

ამ თემაზე იხილეთ: მარნეულში ფიზიკურად გაუსწორდნენ ჟურნალისტებსა და ოპერატორებს
კატეგორია: საერთაშორისო ამბები
რუსმა ჟურნალისტმა ირინა სლავინამ პოლიციის შენობის წინ თავი დაიწვა. თვითმკვლელობამდე რამდენიმე საათით ადრე კი ჟურნალისტმა ფეისბუქზე დაწერა:

"გთხოვთ, ჩემს სიკვდილში რუსეთის ფედერაცია დაადანაშაულოთ".

შემთხვევა ქალაქ ნიჟნი ნოვგოროდში მოხდა.



თვითმკვლელობამდე ერთი დღით ადრე, სლავინა ფეისბუკის პირად გვერდზე წერდა, რომ პოლიციამ გაჩხრიკა მისი ბინა, სადაც ეძებდნენ პრო-დემოკრატიული მოძრაობის - "ღია რუსეთის" მასალებს. მისივე თქმით, 12 ადამიანი იძულებით შეიჭრა მის ბინაში. პოლიციელებმა სალვინას და მისი ქალიშვილის ლეპტოპი, ასევე, მისი და მეუღლის ტელეფონები წაიღეს.

ირინა სლავინა ადგილობრივი გამოცემის, "Koza Press-ის" მთავარი რედაქტორი იყო. BBC-ის ინფორმაციით, გასულ წელს სალვინა თავის ერთ-ერთ სტატიაში "ხელისუფლებისადმი უპატივცემულობისთვის" დაჯარიმდა.
კატეგორია: ეთიკა
წინასაარჩევნო მედიამონიტორინგმა აჩვენა, რომ გაზეთების უმრავლესობაში ჟურნალისტური სტანდარტებისა და ეთიკის ნორმების უხეში დარღვევის ფაქტები გამოვლინდა. ამავე კვლევაში ნათქვამია, რომ გაზეთების უმრავლესობა ყველა პოლიტიკური ძალის მიმართ უარყოფითი განწყობით გამოირჩეოდა და რომელიმე პოლიტიკური გუნდის მიმართ მკვეთრად დადებითი დამოკიდებულება არ შეინიშნებოდა.

“გაზეთების უმრავლესობაში გვხვდებოდა ჟურნალსიტური სტანდარტებისა და ეთიკის ნორმების უხეში დარღვევის ფაქტები: შეურაცხმყოფელი და დისკრიმინაციული ტერმინოლოგია რესპონდენტთა განცახდებების გარდა, ჟურნალისტთა ტექსტებშიც ხშირად გამოიყენებოდა. თუმცა, წინა წლებთან შედარებით შემცირდა შეურაცხმყოფელი და დისკრიმინაციული შინაარსის ფოტოების რაოდენობა (გამონაკლისს წარმოადგენს „ასავალ-დასავალი“)”

ანგარიშში ნათქვამია, რომ გაზეთების ერთ-ერთ მთავარ პრობლემად დაუბალანსებელი და გადაუმოწმებელი ინფორმაციის გავრცელება რჩება. გამოცემებში საეჭვო წყაროებზე დაყრდნობით მოპოვებული ინფორმაციის გავრცელების შემთხვევები ხშირად გვხვდებოდა.

“ჟურნალისტები არ ასახელებდნენ წყაროს და არც ფაქტობრივი მასალით ასაბუთებდნენ ხელისუფლების და ამა თუ იმ პოლიტიკოსის მისამართით წაყენებულ მძიმე ბრალდებებს. ამიტომ, ზოგ შემთხვევაში ჟურნალისტების მიერ გამოთქმული კრიტიკა და მწვავე კითხვები მიკერძოებული და სუბიექტური უფრო იყო, ვიდრე ფაქტებით გამყარებული. გადამოწმების გარეშე შუქდებოდა სხვადასხვა პოლიტიკური გუნდის წარმომადგენელთა ბრალდების შემცველი განცხადებებიც. ამასთან, კრიტიკის ობიექტს, ხშირ შემთხვევაში, საპასუხო კომენტარის გაკეთების შესაძლებლობა არ ეძლეოდა.”

მედიამონიტორინგმა აჩვენა, რომ გაზეთების უმრავლესობა მკითხველს ერთ წყაროზე დაყრდნობით მომზადებულ მასალებს სთავაზობდა, რაც ამა თუ იმ კონკრეტულ საკითხზე განხსვავებული მოსაზრებების გაცნობის საშუალებას არ იძლეოდა.

ძირითადი მიგნებები:

  • ყველაზე მეტად გაშუქდნენ: მთავრობა, „ქართული ოცნება - დემოკრატიული საქართველო“, „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა“ და ექსპრეზიდენტი მიხეილ სააკაშვილი;
  • მონიტორინგის სუბიექტების გაშუქებისას უარყოფითი ტონი ბევრად სჭარბობდა ნეიტრალურს, დადებითი ტონი თითქმის არ დაფიქსირებულა.
  • გამონაკლისს წარმოადგენდნენ გაზეთები: „რეზონანსი“, „ახალი თაობა“ და „გურია ნიუსი“, სადაც სუბიექტები, ძირითადად, ნეიტრალურად გაშუქდნენ;
  • შეურაცხმყოფელი და დისკრიმინაციული ტერმინოლოგიის გამოყენებით გამოირჩეოდნენ გაზეთები: „ასავალ-დასავალი“, „ქრონიკა+“; გაზეთ „ალიაში“, წინა წლებთნ შედარებით, სიძულვილის ენის გამოყენების შემთხვევები შემცირებული იყო;
  • წინა წლებთან შედარებით, შემცირებულია შეურაცხმყოფელი და დისკრიმინაციული შინაარსის ფოტოების რაოდენობა (გამონაკლისს წარმოადგენს „ასავალ-დასავალი“);
  • გაზეთი „საქართველო და მსოფლიო“ გამოირჩეოდა მკვეთრად პრორუსული და ანტისდასავლური განწყობით; პრობლემად რჩება გადაუმოწმებელი ინფორმაციის გავრცელება: ჟურნალისტები არ ერიდებოდნენ მტკიცებულებების გარეშე ამა თუ იმ პოლიტიკოსის მისამართით მძიმე ბრალდების წაყენებას;
  • გადამოწმების გარეშე შუქდებოდა რესპონდენტთა ბრალდების შემცველი განცხადებებიც. ხშირ შემთხვევებში, კრიტიკის ობიექტს საპასუხო კომენტარის გაკეთების შესაძლებლობა არ ჰქონდა;
  • გაზეთების უმრავლესობა მკითხველს ერთ წყაროზე დაყრდნობით მომზადებულ მასალებს სთავაზობდა, რაც ამა თუ იმ კონკრეტულ საკითხზე, განხსვავებული მოსაზრებების გაცნობის საშუალებას არ იძლეოდა;
  • გამოცემების ერთ-ერთ მთავარ გამოწვევად ინფორმაციის საეჭვო წყაროებზე („კულუარული ინფორმაციით“, „გავრცელებული ინფორმაციით“, „წყაროს ცნობით“, „ამბობენ, რომ..“) დაყდნობით მომზადებული სტატიები რჩება;
  • ბეჭდურ მედიაში გენდერული სტერეოტიპების გამყარებას ხელს უწყობდნენ როგორც რესპონდენტები, ასევე ჟურნალისტები.


მონიტორინგის შესახებ:

ანგარიში მოიცავს 15 ივნისიდან 31 აგვისტოს ჩათვლით პერიოდის მონიტორინგის შედეგებს. ამ დროის განმავლობაში მედიამონიტორები 8 გამოცემას აკვირდებოდნენ: „რეზონანსი“, „ახალი თაობა“, „კვირის პალიტრა“, „ალია“, „ასავალ-დასავალი“, „ქრონიკა+“, „საქართველო და მსოფლიო“, „გურია news“.

„2020 წლის საპარლამენტო არჩევნების მედიაში გაშუქების კვლევა“ „ინტერნიუსი-საქართველო“ ახორციელებს და ევროკავშირისა და გაეროს განვითარების პროგრამის მიერ არის დაფინანსებული.
კატეგორია: ეთიკა
წინასაარჩევნო მედიამონიტორინგის შუალედური ანგარიშის თანახმად, რადიომაუწყებლების უმეტესობა რომელიმე პოლიტიკური გუნდის მიმართ მიკერძოებულ დამოკიდებულებას არ ავლენდა, სიახლეები დაბალანსებულად, თუმცა მშრალად და ზედაპირულად შუქდებოდა. ანგარიშში ასევე ნათქვამია, რომ რადიოების უმეტესობის ეთერში ერთი და იგივე თემები ტრიალებდა და კვლავ გამოწვევად რჩება ექსკლუზიური კონტენტის შექმნა.

ანგარიშში ყურადღება გამახვილებულია მოვლენების პასიურ გაშუქებაზეც, ანუ როდესაც პოლიტიკოსებს შესაძლებლობა ეძლევათ, რომ რადიოეთერი საკუთარ ტრიბუნად გამოიყენონ და ჟურნალისტი სათანადოდ მომზადებული არ არის, რომ საპასუხო მწვავე კითხვა შეაგებოს.

“რადიომაუწყებლების ნაწილი ხელისუფლების მწვავე კრიტიკასაც არ ერიდებოდა და სიუჟეტებში პოლიტიკოსთა ურთიერთსაპირისპირო კომენტარებიც ისმოდა, მაგრამ მათი უმეტესობა რესპონდენტთა განცხადებების გადამოწმებას არ ცდილობდა, არ ჩანდა ჟურნალისტის როლი, რომ კრიტიკა მის მიერ მოპოვებულ ფაქტობრივ მასალებს დაფუძნებოდა და არა პოლიტიკოსთა ზოგად შეფასებებს”,- ვკითხულობთ დოკუმენტში.

დაკვირვებამ აჩვენა, რომ კვლავ გამოწვევად რჩება, რეგიონების, სოფლების, სოციალური პრობლემების, უთანასწორობისა თუ სხვადასხვა მოწყვლადი ჯგუფების საჭიროებების გაშუქება. დოკუმენტში ვკითხულობთ, რომ ამ თემებზე სიუჟეტები თითქმის არ მზადდება და ჟურნალისტები ამ საკითხების წინ წამოწევას ვერ ახერხებენ:

“მართალია, რადიომაუწყებლები სიძულვილის ენას არ იყენებენ და არც რომელიმე ჯგუფის მიმართ დისკრიმინაციული ენის გამოყენების შემთხვევები დაფიქსირებულა, მაგრამ ჟურნალისტები იმასაც ვერ ახერხებენ, რომ პრობლემები წინ წამოწიონ და პოლიტიკოსთა დღის წესრიგში დააყენონ, პასუხისმგებელი პირების მიმართ დასვან კითხვები, ეცადონ ამომწურავი პასუხების მიღებას, ფაქტების გადამოწმებასა და რაც მთავარია, თემის ბოლომდე მიყოლას”.

ძირითადი მიგნებები:

  • ყველაზე მეტი დრო მთავრობასა და ადგილობრივ ხელისუფლებას დაეთმოთ, პარტიებიდან კი - „ქართულ ოცნებას“, „ერთიან ნაციონალურ მოძრაობასა“ და „ევროპულ საქართველოს“;
  • წინა წლებთან შედარებით, მკვეთრად მოიმატა ირიბი გაშუქების წილმა. ახალი ამბების უმეტეს ნაწილს პოლიტიკოსთა საჯარო განცხადებების ციტირება შეადგენდა;
  • საზოგადოებრივი მაუწყებლის საინფორმაციო გამოშვებების კონტენტი მშრალი და ზედაპირული იყო;
  • თემების აქტუალურობას კვლავაც პოლიტიკოსთა განცხადებები განსაზღვრავდნენ და არა ჟურნალისტების მიერ მოპოვებული ინფორმაცია;
  • წინა წლების მსგავსად, რადიოარხების უმეტესობაზე, პრობლემად რჩება ინფორმაციის წყაროთა და კრიტიკული კითხვების ნაკლებობა - ჟურნალისტები ფაქტების გადამოწმებას ნაკლებად ცდილობდნენ;
  • სოციალურ თემებს, რეგიონებისა და უმცირესობების პრობლემებს კვლავაც ნაკლები ყურადღება ექცეოდა;
  • რადიომაუწყებლები გენდერული სტერეოტიპების გავრცელებას ხელს არ უწყობდნენ, ეთერში არ ისმოდა სექსისტური, ჰომოფობიური, რომელიმე გენდერული ნიშნის მიმართ სიძულვილის ან საფრთხის შემცველი განცხადებები;
  • ჟურნალისტური ეთიკის სტანდარტები უხეშად არ ირღვეოდა: ხმით/მუსიკით მანიპულაციის, სიძულვილის ენის შემთხვევები არ გამოვლენილა


    მონიტორინგის შესახებ:

ანგარიში მოიცავს 15 ივნისიდან 31 აგვისტოს ჩათვლით პერიოდის საღამოს საინფორმაციო გამოშვებების მონიტორინგის შედეგებს.

მედიამონიტორები 10 რადიომაუწყებლის საღამოს საინფორმაციო გამოშვებებს აკვირდებიან. ეს რადიოებია: „რადიო 1“ (საზოგადოებრივი მაუწყებელი), „თავისუფლება“, „იმედი“, „მაესტრო“, „პალიტრა“, „პირველი რადიო“, „ჰერეთი“, „მარნეული“, „ძველი ქალაქი“ (ქ. ქუთაისი), „სამხრეთის კარიბჭე“ (ქ. ახალციხე).

„2020 წლის საპარლამენტო არჩევნების მედიაში გაშუქების კვლევა“ ევროკავშირისა და გაეროს განვითარების პროგრამის მიერ არის დაფინანსებული. მონიტორინგის ფარგლებში, „ინტერნიუსი-საქართველო“ რადიომაუწყებლების საღამოს საინფორმაციო გამოშვებებს 16 ივნისიდან აკვირდება.

იხილეთ ასევე:

კატეგორია: საქართველო

საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორის შესარჩევ კონკურსში მონაწილე ერთ-ერთი კანდიდატი ხათუნა ლაგაზიძე ამბობს, რომ დღეს მაუწყებელს სჭირდება ადამიანი, რომელსაც აქვს ხედვა, თუ როგორ შეიმუშავოს საზოგადოებრივი მაუწყებლობის მეშვეობით, სწორი საინფორმაციო თავდაცვითი პოლიტიკა:

“დღეს საზოგადოებრივ მაუწყებელს სჭირდება არა მხოლოდ ადამიანი, რომელმაც კარგად იცის ნიუსი, ან კარგად იცის ამ ტელევიზიის დერეფნები, არამედ ადამიანი, რომელსაც აქვს ხედვა, დღეს გამოწვევების წინაშე მდგარი საქართველოსთვის როგორ შეიმუშავოს სწორედ საზოგადოებრივი მაუწყებლობის მეშვეობით, სწორი საინფორმაციო პოლიტიკა, საინფორმაციო თავდაცვითი პოლიტიკა, თუ გნებავთ. რომელმაც იცის თანამედროვე განათლების სისტემის გამოწვევები, თანამედროვე ეკონომიკის გამოწვევები, თანამედროვე შრომის ბაზრის გამოწვევები”, - ამის შესახებ მან სამეურვეო საბჭოს წევრებთან გასაუბრებისას განაცხადა.

მისივე თქმით, ბორდმა მაუწყებლის დირექტორად იმიტომ უნდა აირჩიოს, რომ მას აქვს მმართველობითი და სხვადასხვა სფეროში მუშაობის წლების გამოცდილება:

“მაქვს მმართველობითი გამოცდილება. აღარაფერს ვსაუბრობ იმაზე, რომ თითქმის 20 წელი გავატარე მედიაში ხან ჟურნალისტის, ხან ანალიტიკოსის, ხან რესპონდენტის რანგში, როგორც გაზეთებში, ისე რადიოში და იმედი მაქვს მომეცემა შესაძლებლობა ტელევიზიაში. ამავდროულად მაქვს გამოცდილება სამეცნიერო, სასწავლო საქმიანობაში. მაქვს გამოცდილება არასამთავრობო სექტორში საქმიანობის და რაც მთავარია, სწორედ ამ კრიზისების პერიოდში, ჩემი კომპანიები იყვნენ იმ გამონაკლისთა შორის, რომლებმაც შეინარჩუნეს თანამშრომლები და ჩემს თანამშრომლებს არ დასჭირვებიათ სახელმწიფოსგან სოციალური დახმარებები. ასე რომ, კრიზის მენეჯერიც არის თქვენ წინაშე".

კონკურსში მონაწილე ერთ-ერთი კანდიდატის, ირმა სოხაძის მსგავსად, მან ასევე ისაუბრა მაუწყებელში არსებულ ე.წ. “შავ სიაზე” და თქვა, რომ ტელევიზია მისით არ ინტერესდება: “ის, რომ დღეს საზოგადოებრივ მაუწყებელზე არ არის სიტყვის სრული თავისუფლება, აგერ გიზივართ ცოცხალი მაგალითი”.

ლაგაზიძე შეეხო მაუწყებლის დირექტორის 4 ათასიდან 10 ათას ლარამდე გაზრდილ ანაზღაურებასაც. მისი თქმით, დირექტორად არჩევის შემთხვევაში, იგი გაზრდილი ხელფასის ნაწილზე უარს იტყვის და მისი ხელფასიდან 5 000 ლარი ყოველთვიურად გადაირიცხება ჟურნალისტურ ფონდში, რომლის განკარგვის საშუალებაც ექნებათ ჟურნალისტებს - “ეს წავა პრემიების სახით, სოციალური დახმარებების სახით”.

შეგახსენებთ, დღეს, 24 სექტემბერს, საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორობის მსურველებთან გასაუბრება მიმდინარეობდა. კონკურსის ამ ეტაპზე 4 კანდიდატი გადავიდა, თუმცა, მათგან ერთმა, ალექსანდრე ვახტანგოვმა გასაუბრების შემდეგ კანდიდატურა მოხსნა. 

სამეურვეო საბჭოს თავმჯდომარის, ირინა ფუტკარაძის თქმით, მაუწყებლის დირექტორს  ხვალ 25 სექტემბერს აირჩევენ. ბორდმა დირექტორი სამი კანდიდატიდან უნდა შეარჩიოს. ესენი არიან: თინათინ ბერძენიშვილი, ირმა სოხაძე და ხათუნა ლაგაზიძე.

ამავე თემაზე:

კატეგორია: საქართველო

წინასაარჩევნო მედიამონიტორინგის შუალედური ანგარიშის თანახმად, საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხის საინფორმაციო პოლიტიკა ხელისუფლებისადმი ლოიალური დამოკიდებულებით გამოირჩევა. ეს დამოკიდებულება განსაკუთრებით იგრძნობა მაუწყებლის ფეისბუქის გვერდზე გაზიარებულ მასალებში. აღსანიშნავია, რომ მონიტორინგის შედეგების მიხედვით, პირველი არხის საეთერო მაუწყებლობა მისი სოციალური ქსელის მეშვეობთ გავრცელებული მასალებისგან მკვეთრად განსხვავდება - სოციალურ ქსელში გავრცელებულ მასალებში მთავრობის დადებითი ტონში გაშუქების “უკიდურესად მაღალი მაჩვენებლებია”.

მედიამონიტორინგის ფარგლებში, ახალი ამბების მონიტორები აკვირდებოდნენ მთავარ საინფორმაციო გამოშვებას - “მოამბე” 21 საათზე და გადაცემას - “ახალი კვირა”, სოციალური მედიის მონიტორები კი - პირველი არხის ფეისბუკის გვერდს.

ახალი ამბების ანგარიშის თანახმად, 2020 წლის 15 ივნისიდან 31 აგვისტომდე პერიოდში “მოამბეში” ყველაზე მეტი დრო “ქართულ ოცნებას” დაეთმო. ყველაზე დადებითად, პრემიერ-მინისტრი, გიორგი გახარია გაშუქდა; მისთვის დათმობილი დროის 12% პოზიტიური იყო. ყველაზე უარყოფითად კი მიხეილ სააკაშვილი, რომლისთვისაც დათმობილი დროის 47% ნეგატიური იყო.

სოციალური მედიის მონიტორინგის ანგარიშის თანახმად, რომელიც ახალი ამბების მონიტორინგის დაწყებიდან ერთი თვის შემდეგ, 15 ივლისიდან დაიწყო, საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხის Facebook გვერდზე ცალსახად შეინიშნებოდა, ერთი მხრივ, მმართველი გუნდის მხოლოდ დადებითად წარმოჩენის, მეორე მხრივ კი, ოპოზიციონერ პოლიტიკოსთა უარყოფითად წარმოჩენის მცდელობა: “ ამ გარემოებას ადასტურებს დადებითი ტონის უპრეცედენტოდ მაღალი მაჩვენებლები პრემიერ-მინისტრის (88%), ადგილობრივი თვითმმართველობების (80%), მთავრობის (70%), პრეზიდენტისა (63%) და „ქართული ოცნების“ (53%) გაშუქებისას”.

ამ მაჩვენებლებით მკვეთრი განსხვავებაა ტელევიზიის საეთერო მაუწყებლობასა და მის სოციალური ქსელის მეშვეობით გავრცელებული ინფორმაციას შორის.

მაგალითად, თუ პირველი არხის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში მთავრობა 6%-ით დადებითად გაშუქდა, სოციალურ ქსელში მთავრობის პოზიტიურად გაშუქების მაჩვენებელი 70%-ია. მკვეთრად განსხვავდება პრემიერ-მინისტრის გაშუქების მაჩვენებელიც. გიორგი გახარია ეთერში 6%-ით დადებითად გაშუქდა, სოციალურ ქსელში კი - 88%-ით. სხვაობაა “ქართული ოცნების” გუნდის გაშუქების თვალსაზრისითაც, თუ სახელისუფლებო გუნდი ეთერში 4%-ით დადებითად გაშუქდა, სოციალურ ქსელში ეს მაჩვენებელი 53%-ია.

altalt

“სატელევიზიო არხების Facebook გვერდებზე დაკვირვების უმთავრესი მიზანი იმის დადგენა იყო, თუ რამდენად განსხვავდება ტელევიზიების საეთერო მაუწყებლობა მათ მიერ სოციალური ქსელის მეშვეობით გავრცელებული ინფორმაციისგან და როგორ იყენებენ ტელევიზიები მათ Facebook გვერდებს ინფორმაციის გასავრცელებლად საარჩევნო პერიოდში”, - ვკითხულობთ სოციალური მედიის მონიტორინგის ანგარიშში.

რაც შეეხება შუალედური ანგარიშების სხვა მიგნებებს, ახალი ამბების მედიამონიტორინგის ანგარიშის მიხედვით, პირველი არხის საინფორმაციო გამოშვებაში, მიმდინარე საზოგადოებრივ-პოლიტიკური ამბების გაშუქების დროს, მეტწილად დაცული იყო ეთიკური სტანდარტები. კერძოდ, საარჩევნო სუბიექტებისა და პოლიტიკური პარტიების აქტივობა, ძირითადად, შუქდებოდა ნეიტრალურად.

ანგარიშში ასევე აღნიშნულია, რომ მონიტორინგის პერიოდში, საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხის საინფორმაციო პოლიტიკა ხელისუფლებისადმი ლოიალური იყო: “გარკვეულ შემთხვევებში, ბალანსი ფორმალურად იყო დაცული. მონიტორინგის პერიოდში იყო ფაქტები, როდესაც ,,მოამბე“ ავლენდა ,,ქართული ოცნებისადმი“ მიკერძოებას და არღვევდა ეთიკურ პრინციპებს”. გარდა ამისა, ანგარიშის თანახმად, არხზე კვლავ მთავარ პრობლემად რჩება სიუჟეტების ზედაპირულობა, სიღრმისეული რეპორტაჟების ნაკლებობა. ,,პირველ არხს“, სამონიტორინგო პერიოდში, თითქმის არ ჰქონია მწვავე ექსკლუზიური მასალა.


*****

მონიტორინგის შესახებ:

საქართველოს 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნების მედიაში გაშუქების კვლევის შუალედური შედეგები დღეს 24 სექემბერს გამოქვეყნდა. სოციალური მედიის მონიტორინგი მიმდინარეობდა 15 ივლისიდან 31 აგვისტოს ჩათვლით პერიოდში. სატელევიზიო ახალი ამბების მონიტორინგი კი მოიცავს 15 ივნისიდან 31 აგვისტოს პერიოდს.

2020 წლის საპარლამენტო არჩევნების გაშუქებას „საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია“ გაეროს განვითარების პროექტის „საქართველოს 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნების მედიაში გაშუქების კვლევა“ ფარგლებში, ევროკავშირის ფინანსური დახმარებით აკვირდება.

კატეგორია: საქართველო
საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორის შესარჩევ კონკურსში მონაწილე ერთ-ერთმა კანდიდატმა, ირმა სოხაძემ გასაუბრებისას თქვა, რომ არხზე კადრების პრობლემებია, რაც იმაში გამოიხატება, რომ გადაცემის წამყვანებისა და ავტორების უმეტესობა ახალგაზრდები არიან.

გასაუბრებაზე სოხაძემ აღნიშნა, რომ ტელევიზია მოსწონს და “არავითარი რევოლუცია და არავითარი ქირურგიული ჩარევა არ სჭირდება ამ არხს, მაგრამ რაღაცები არის გასასწორებელი და გამოსასწორებელი”.

მაგალითად, ირმა სოხაძეს მიაჩნია, რომ პირველ არხს ძირითადად, უფროსი თაობა უყურებს და, შესაბამისად, უფროსი თაობა უნდა მუშაობდეს, რადგან არ ჰგონია, რომ ახალგაზრდები იმას აკეთებენ და ლაპარაკობენ, რაც მისთვის საინტერესო და მისაღებია:

“40 წელს ზემოთ არ ზის არც წამყვანი, არც გადაცემის ავტორი… არ შეიძლება, იცით რატომ? იმას რომ თავი დავანებოთ, სხვა ტელევიზიებს, ჩვენი მაყურებელი, ძირითადი, მაინც უფრო არის უფროსი თაობა. მე არ მგონია, რომ თინეიჯერები გვიყურებენ, იმიტომ, რომ ისინი სხვა რაღაცებით არიან დაკავებული, ძირითადად. ამიტომ, ამაზეც უნდა ვიფიქროთ… ჩემიანს რომ ვხედავ, მე უფრო მჯერა, ვიდრე პირტიტველა, ლამაზ, საყვარელ, მაგრამ ბავშვს, რომლისაც, რატომღაც არ მჯერა. არამგონია, რომ ის იმას აკეთებს და ლაპარაკობს, რაც ჩემთვის საინტერესო და მისაღებია”.

მისივე თქმით, საზოგადოებრივ მაუწყებელს ავტორიტეტები და ენთუზიასტი პროფესიონალები სჭირდება, რომლებიც, შესაძლოა სხვა ტელევიზიებიდან გადმოიყვანონ:

“ერთი სიტყვით, ავტორიტეტები სჭირდება არხს, “ფეისები”, როგორც ზაზა ამბობდა, შენგელია. აი, ფეისები, იცით, მე რატომ მგონია რომ მნიშვნელოვანია? იმიტომ, სწორედ, რომ ყურადღება მოიზიდოს მაყურებლის. რაღაცა ისეთი გვჭირდება, რითიც ჩვენ უნდა დავარწმუნოთ მაყურებელი. რაღაცა ნაცრისფერი, ცოტა უსულო. სული თუ არ შთაებერა ამ ყველაფერს, ჩვენ ხომ საწარმო არ ვართ. კი, პროდუქტს ვაკეთებთ აუცილებლად გარკვეული დროისთვის, მაგრამ ეს ხომ არ არის აგური, ეს არის შემოქმედებითი რაღაცა პროდუქტი, რომელსაც სჭირდება სული, ენთუზიაზმი… დიახ, აი, ენთუზიასტი პროფესიონალები ჩვენ ბევრი უნდა მოვიზიდოთ, სხვა ტელევიზიებიდან გადმოვიყვანოთ. მე თვითონ ვარ ასეთი…”

გასაუბრებაზე სოხაძე საუბრობდა იმის შესახებაც, რომ მისი აზრით არხი გარკვეული ტიპის ადამიანებს ბლოკავს, შავ სიებში ჰყავს. ამ სიაში იგი საკუთარ თავსაც მოიაზრებდა, იმ არგუმენტით, რომ არასოდეს არცერთ გადაცემაში არ მიიწვიეს, მაგალითად, თუნდაც, მუსიკალურ გადაცემებში, ჟიურის წევრად.

“მე მინდა, რომ ოქროს ხანა დადგეს საზოგადოებრივ მაუწყებელზე” - თქვა გასაუბრების დასასრულს და აღნიშნა, რომ ბორდი ალბათ მის კონკურენტს (გულისხმობს თინათინ ბერძენიშვილს) დაუჭერს მხარს, მაგრამ თუ მაუწყებლის გაცოცხლება და “აყვავება” სურთ, ის აქ არის და მზად არის ძირეული ცვილებებისთვის.

შეგახსენებთ, დღეს, 24 სექტემბერს, საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორობის მსურველებთან გასაუბრებები დაიწყო.

კონკურსის ამ ეტაპზე 4 კანდიდატი გადავიდა, თუმცა, მათგან ერთმა, ალექსანდრე ვახტანგოვმა, დღეს, გასაუბრებაზე თქვა, რომ კანდიდატურას ხსნის.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს თავმჯდომარის, ირინა ფუტკარაძის თქმით, დირექტორს სავარაუდოდ პარასკევს, 25 სექტემბერს აირჩევენ.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხის გენერალური დირექტორის თანამდებობაზე კონკურსი 18 აგვისტოს, მას შემდეგ გამოცხადდა, რაც ყოფილმა დირექტორმა ვასილ მაღლაფერიძემ თანამდებობა დატოვა.
კატეგორია: ეთიკა
წინასაარჩევნო მონიტორინგის შუალედური შედეგები აჩვენებს, რომ წინა წლებთან შედარებით, სატელევიზიო ახალ ამბებში ეთიკური დარღვევის ფაქტები გაზრდილია. წინა წლების მსგავსად, თითქმის ყველა არხზე პრობლემად რჩება საარჩევნო თემატიკასთან დაკავშირებული სიღრმისეული, მოკვლევითი სიუჟეტების სიმცირე, რაც ამომრჩეველს ინფორმირებული არჩევანის გაკეთებაში დაეხმარება. ასევე, წინა წლების მსგავსად, თითქმის ყველა არხზე, პრობლემას წარმოადგენს გენდერული სტერეოტიპებისა და გენდერული ნიშნით დისკრიმინაციის შემცველი განცხადებების უცვლელად და უკომენტაროდ გაშუქების ფაქტები.

12 ტელევიზიის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებებზე დაკვირვებამ აჩვენა, რომ პარტიებს შორის ყველაზე მეტი დრო „ქართულ ოცნებას“ დაეთმო, რომელიც ყველაზე დადებითად “იმედის” ეთერში გაშუქდა, ყველაზე უარყოფითად კი „მთავარი არხის“ ეთერში. დათმობილი დროის მიხედვით, “ქართულ ოცნებას” “ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა” მოსდევს, რომელიც ყველაზე დადებითად “მთავარმა არხმა”, ყველაზე უარყოფითად კი - “ობიექტივმა” გააშუქაა. რაც შეეხება „ევროპულ საქართველოს“, პარტიას ყველაზე მეტი დრო ტელეკომპანია „ფორმულამ“ დაუთმო. „ობიექტივი“ ერთადერთი არხია, რომელიც კვლავ დიდ დროს უთმობს „პატრიოტთა ალიანსის“ გაშუქებას.

პოლიტიკური სუბიექტებიდან დიდი დრო დაეთმო მიხეილ სააკაშვილის გაშუქებას - მას ტელევიზიებიდან ყველაზე მეტი დრო “იმედმა” დაუთმო. საქართველოს მესამე პრეზიდენტი ყველაზე ნეგატიურად “იმედსა” და “პოსტ ტვ”-ზე გაშუქდა. მიხეილ სააკაშვილი “პოსტ ტვ-იმ” 80%-ით, “იმედმა” კი 74%-ით უარყოფითად გააშუქა.

ხელისუფლებისადმი ლოიალურად განწყობილი მაუწყებლები

მონიტორინგმა აჩვენა, რომ რამდენიმე ტელევიზია აშკარად მიკერძოებულია ხელისუფლებისადმი, ნაწილი კი “ქართული ოცნების” მთავრობის მიმართ ლოიალური განწყობით გამოირჩევა.

მონიტორინგის შუალედურ ანგარიშში ტელეკომპანია “პოსტ ტვ” პირდაპირ პროსახელისუფლო არხადაა მოხსენიებული და ნათქვამია, რომ იგი მმართველი პარტიის პროპაგანდის იარაღია. გარდა ამისა, ანგარიშში კვითხულობთ, რომ არხი ოპოზიციის წარმომადგენლების შესახებ მომზადებულ სიუჟეტებში, არ ერიდება გადაუმოწმებელი და ყალბი ამბების გამოქვეყნებას:

“არხი მმართველ პარტიას მუდმივად დადებითად წარმოაჩენს და ასევე მუდმივად ცდილობს ოპოზიციის დისკრედიტაციას, მიუხედავად იმისა, თუ რომელ ოპოზიციურ პარტიას ეხება საქმე. ოპოზიციის დაკნინების მიზნით, ჟურნალისტები მიმართავენ დამცინავ ტონს და ტექსტებს; ძირითადად, ოპოზიციის წარმომადგენლებს, “რადიკალებად” მოიხსენიებენ.

altalt

ხელისუფლებისადმი მიკერძოება გამოვლინდა ტელეკომპანია “იმედზე”. მონიტორინგმა აჩვენა, რომ საინფორმაციო გადაცემის პათოსი თითქმის სრულად ემთხვევა „ქართული ოცნების” და ხელისუფლების რიტორიკას.

“იმედზე“ პრაქტიკულად არ გვხვდება ხელისუფლების მიმართ კრიტიკული და საზოგადოებისთვის მნიშვნელოვან თემებზე მომზადებული ექსკლუზიური და სიღრმისეული სიუჟეტები.” - ვკითხულობთ ანგარიშში.

დაკვირვებამ აჩვენა, რომ მონიტორინგის პერიოდში, საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხის საინფორმაციო პოლიტიკა ხელისუფლებისადმი ლოიალური იყო.

“კვლავ მთავარ პრობლემად რჩება სიუჟეტების ზედაპირულობა, სიღრმისეული რეპორტაჟების ნაკლებობა. ,,პირველ არხს“, სამონიტორინგო პერიოდში, თითქმის არ ჰქონია მწვავე ექსკლუზიური მასალა - არ გამოვლენილა კორუფციული და ადამიანის უფლებების შემლახავი ფაქტები. გარკვეულ შემთხვევებში, ბალანსი ფორმალურად იყო დაცული. მონიტორინგის პერიოდში იყო ფაქტები, როდესაც “მოამბე” ავლენდა “ქართული ოცნებისადმი” მიკერძოებას და არღვევდა ეთიკურ პრინციპებს.”

რაც შეეხება საზოგადოებრივი მაუწყებლის “აჭარის ტელევიზიის”, მონიტორინგის ანგარიშში ნათქვამია, რომ მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში, მეტნაკლებად, დაცული იყო მხარეებისა და მოსაზრებების მრავალფეროვნება, თუმცა, რიგ შემთხვევებში, იქმნებოდა შთაბეჭდილება, რომ სარედაქციო პოლიტიკა სამთავრობო გუნდის და მმართველი პარტიის მიმართ მიკერძოებული იყო.

ხელისუფლებისადმი დადებით განწყობა გამოიკვეთა ტელეკომპანია “მაესტროზეც”. ანგარიშში ნათქვამია, რომ აშკარაა, „ქართული ოცნების“ მიმართ შედარებით რბილი, ოპოზიციისდმი კი კრიტიკული დამოკიდებულება ჟურნალისტების მხრიდან:

“ტელეკომპანია “მაესტრო” უმეტეს დროს უთმობს მმართველი პარტიისა და მთავრობის პოზიტიურად გაშუქებას. რჩება შთაბეჭდილება, რომ საინფორმაციო გადაცემებში ხელისუფლების დადებით ნაბიჯებზე ხდება მიზანმიმართულად ხაზგასმა.

ხელისუფლებისადმი კრიტიკულად განწყობილი მაუწყებლები


მონიტორინგმა აჩვენა, რომ ხელისუფლებისადმი ყველაზე კრიტიკული ტონი „მთავარ არხს“ აქვს. შესაბამისად, კრიტიკული სიუჟეტები ხელისუფლების მიმართ, ყველაზე ხშირად, ამ არხის ეთერში გადის. 

alt“მთავარი არხი” ხშირად და მწვავედ აკრიტიკებს ხელისუფლებას და მმართველ პარტიას. წინასაარჩევნო პერიოდში არხი ძირითად აქცენტს ბიძინა ივანიშვილის, ,,ქართული ოცნებისა” და ხელისუფლების უარყოფით გაშუქებაზე აკეთებს. ,,მთავარი არხის“ ჟურნალისტები არ ერიდებიან ცინიკური, დამცინავი, ხშირად შეურაცხმყოფელი ტერმინოლოგიით ხელისუფლების წარმომადგენელთა შეფასებას” - ვკითხულობთ ანგარიშში.

ხელისუფლებისადმი კრიტიკულად განწყობილ არხებად არიან დასახელებული “ფორმულა”, “ტვ პირველი” და “კავკასია”. ანგარიშში ვკითხულობთ, რომ ,,ფორმულა“ ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად განწყობილი არხია და განსაკუთრებით უარყოფითად საინფორმაციო გამოშვებებში ბიძინა ივანიშვილი შუქდება. გარდა ამისა, აშკარად შესამჩნევია ლოიალური დამოკიდებულება “ევროპული საქართველოს” მიმართ.

რაც შეეხება ,,ტვ პირველს“, მონიტორინგმა აჩვენა, რომ მაუწყებელი მთავარ საინფორმაციო გამოშვებები გამოირჩევა ხელისუფლების მიმართ მკვეთრად კრიტიკული, უარყოფითი დამოკიდებულებით. “აღნიშნული გამოიხატება, როგორც საინფორმაციო გამოშვებაში გაშუქებული საკითხების თემატიკით, ასევე ჟურნალისტების საავტორო ტექსტებით, ხშირად ირონიული ან დამცინავი შეფასებებით: ,,ქართველი დეპუტატების მადა ჭამაში მოდის. ჭამენ, ოღონდ ჩვენი ფულით,“ - თქვა ,,ტვ პირველის“ ჟურნალისტმა ერთ-ერთ სიუჟეტში.”

altalt














მონიტორინგის შესახებ:


საქართველოს 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნების მედიაში გაშუქების კვლევის შუალედური შედეგები დღეს 24 სექემბერს გამოქვეყნდა. მონიტორინგი მიმდონარეობდა 15 ივნისი - 31 აგვისტოს პერიოდში.

ამ დროის განმავლობაში მონიტორები 12 სატელევიზო არხს აკვირდებოდნენ: პირველი არხი, აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებელი, ტელეკომპანია მთავარი, რუსთავი 2, იმედი, ფორმულა, ტვ პირველი, მაესტრო, ობიექტივი, კავკასია, პალიტრა ტვ, პოსტ ტვ.

მთავარი სატელევიზიო საინფორმაციო გამოშვებების წინასაარჩევნო მედია მონიტორინგი რაოდენობრივ და თვისებრივ კომპონენტებს მოიცავს. რაოდენობრივში შედის სუბიექტებისთვის დათმობილი დრო, პირდაპირი და ირიბი საუბარი და გაშუქების ტონი. თვისებრივი მონიტორინგის კომპონენტები კი არის ბალანსი, სიზუსტე, ფაქტებზე დაფუძნებული გაშუქება, კადრებით და მუსიკით მანიპულირება.

 
კატეგორია: საქართველო
მაუწყებლის დირექტორის მოადგილე, სამეურვეო საბჭოს ყოფილი წევრები, პოლიტოლოგი - რა გამოცდილება აქვთ საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორობის მსურველ იმ კანდიდატებს, რომლებმაც პირველი ტური გადალახეს და გენერალური დირექტორობისთვის ბრძოლას განაგრძობენ. 

საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორის შესარჩევ კონკურსში მონაწილე 8 განმცხადებლიდან მეორე ტურში 4 კანდიდატი გადავიდა: თინათინ ბერძენიშვილი, ხათუნა ლაგაზიძე, ირმა სოხაძე და ალექსანდრე ვახტანგოვი.

⇒ თინათინ ბერძენიშვილი

კანდიდატებიდან ყველაზე მეტი - 9 ხმა თინათინ ბერძენიშვილმა მიიღო. ბერძენიშვილი 2018 წლიდან გენერალური დირექტორის პირველი მოადგილე იყო და 18 აგვისტოდან, მას შემდეგ, რაც ყოფილმა დირექტორმა ვასილ მაღლაფერიძემ თანამდებობა დატოვა,  მაუწყებლის დირექტორის მოვალეობას ასრულებს.

alt

თინათინ ბერძენიშვილი 2011 წლიდან საზოგადოებრივ მაუწყებლში მუშაობს. თავდაპირველად, საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურის უფროსად დაინიშნა. 2012-13 წლებში წამყვანი იყო. 2014-15 წლებში მარკეტინგის დეპარტამენტის დირექტორი გახდა, 2015 წლიდან - მედიის და კომუნიკაციების ბლოკის დირექტორი. 2018 წლიდან კი ერთდროულად ორ პოზიციას - მედიის და კომუნიკაციების ბლოკის დირექტორისა და გენერალური დირექტორის პირველი მოადგილის პოსტს ითავსებდა.

თინათინ ბერძენიშვილი მედიის და მარკეტინგული კომუნიკაციის სფეროში 20 წელზე მეტია მუშაობს. მისი CV-ის მიხედვით, იგი არის ევროპის მაუწყებელთა კავშირის გენდერული თანასწორობის ჯგუფის ხელმძღვანელი, მედიაკომიტეტის წევრი და ცენტრალური ევროპის ქვეყნების კომიტეტის წევრი.


⇒ ირმა სოხაძე

მაუწყებლის გენერალური დირექტორობის კონკურსის მეორე ტურში 7 ხმით გადავიდა მომღერალი და პოლიტოლოგი ირმა სოხაძე. იგი 2008 წლიდან საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს წევრი და თავმჯდომარის მოადგილე იყო. როგორც მის CV-ში ვკითხულობთ, პოლიტიკური სიტუაციის გამო, მან საბჭო ერთ წელიწადში დატოვა.

alt

ირმა სოხაძე ტელეკომპანია “იმედში” 2007 წელს მუსიკალური გადაცემის რედაქტორად, 2010-2011 წლებში კი “იმედის დილის” მთავარ პროდიუსერად მუშაობდა. სოხაძე 2016-2017 წლებში სდასუს ჟურნალისტიკის სკოლის დეკანი იყო. უფრო ადრე, 1980-2004 წლებში მაშინდელ საქართველოს ტელევიზიაში - პირველ არხში, სხვადასხვა პოზიციაზე მუშაობის გამოცდილება აქვს.

⇒ ხათუნა ლაგაზიძე

ირმა სოხაძის მსგავსად, ბორდის 7 ხმა მიიღო პოლიტოლოგმა ხათუნა ლაგაზიძემ.

ლაგაზიძე 2018-2019 წლებში რადიო „პალიტრაში” გადაცემა „რეზიუმეს“ წამყვანად მუშაობდა. 2013-2014 წლებში გაზეთ „კვირის პალიტრაში“ პოლიტიკური ანალიტიკოსი იყო. უფრო ადრე, 2001-2007 წლებში კი პოლიტიკურ მიმომხილველად და ანალიტიკოსად მუშაობდა გაზეთ „ჯორჯიან თაიმსში“.

alt

ხათუნა ლაგაზიძეს აქვს ლექტორად მუშაობის გამოცდილება და არის ავტორი სამეცნიერო ნაშრომის - “მსოფლიოს პირველი ინფოდემია: კორონავირუსი და მისი შედეგები – პანდემიიდან ინფოდემიამდე”.


⇒ ალექსანდრე ვახტანგოვი

მეორე ტურში გადასულ კანდიდატებს შორის ყველაზე ნაკლები - 5 ხმა მიიღო ალექსანდრე ვახტანგოვმა. იგი 2014-2016 წლებში საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს წევრი იყო.

ალექსანდრე ვახტანგოვი 1985 წლიდან სატელევიზი ფილმების და პროგრამების რეჟისორია. მისი სამუშაო გამოცდილება დიდწილად კინოს უკავშირდება. ვახტანგოვის CV-დან ვიგებთ, რომ იგი 2001 წლიდან დღემდე დამოუკიდებელი სატელივიზიო კონსულტანტია. გარდა ამისა, სხვადასხვა პერიოდში იყო საერთაშორისო სატელევიზიო ფესტივალების ორგანიზატორი და ჟიურის წევრი.


alt


საზოგადოებრივი მაუწყებლის გენერალური დირექტორის კონკურსის მეორე ეტაპზე გადასულ კანდიდატებთან გასაუბრება 24 სექტემბერს, 14:00 საათზეა ჩანიშნული. სავარაუდოდ, 25 სექტემბერს კი ბორდი ახალ დირექტორს შეარჩევს.

პირველი არხის გენერალური დირექტორის თანამდებობაზე კონკურსი 18 აგვისტოს, მას შემდეგ გამოცხადდა, რაც ყოფილმა დირექტორმა ვასილ მაღლაფერიძემ თანამდებობა დატოვა.
კატეგორია: საქართველო
საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს გადაწყვეტილებით, მაუწყებლის გენერალური დირექტორის პოზიციაზე ხელფასი 10 000 ლარი გახდა (საუბარია ხელზე ასაღებ თანხაზე). აქამდე ანაზღაურება 4 000 ლარი იყო.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის გენერალური დირექტორის პოზიციაზე თანამდებობრივი სარგოს გაზრდის შესახებ გადაწყვეტილება მაუწყებლის სამეურვეო საბჭომ დღეს, 22 სექტემბერს მიიღო.

მრჩეველთა საბჭოს თავმჯდომარის ირინა ფუტკარაძის თქმით, დირექტორის ხელფასი ძალიან დაბალი იყო და მისი გაზრდის შესახებ დიდი ხანია მსჯელობენ.

"
კონკურსის გამოცხადებამდე ჩვენ ჩამოყალიბებული ვიყავით, თუმცა, მიზანშეწონილად არ ჩავთვალეთ, რომ ხელფასი ერთგვარი მოტივატორი არ გამხდარიყო. ვიმსჯელეთ საბჭოში და მივიღეთ გადაწყვეტილება, რომ დღევანდელ სხდომაზე გაგვეტანა ეს საკითხი. რაც შეეხება ოდენობას, ვფიქრობთ, რომ ეს არის ძალიან გონივრული თანხა. ჩვენ, უბრალოდ, თავს უფლებას ვერ მივცემდით, რომ უფრო მეტით გაგვეზარდა,   არ ვართ კერძო ტელევიზია და ამიტომ გარკვეულ ჩარჩოებში ვზივართ ხელფასებთან დაკავშირებით", - განუცხადა "მედიაჩეკერს" ირინა ფუტკარაძემ კითხვაზე, ახლა, ახალი დირექტორის არჩევის წინ რატომ გაიზარდა დირექტორის ხელფასი.

ჩვენს კითხვაზე, მის უფლებამოსილებებში რაიმე ხომ არ იცვლება ან ემატება, რაც წინა დირექტორს არ ჰქონდა, ფუტკარაძემ გვიპასუხა:  “რჩება იგივე უფლებამოსილება, რაც განსაზღვრული აქვს კანონით, ბუნებრივია.  მაგრამ, მე პირადად, ვთვლიდი, რომ საკმაოდ არაადეკვატური (ანაზღაურება) ჰქონდა წინა დირექტორს და შესაბამისად, იმიტომ გაიზარდა, რომ ვინც იქნება ახალი დირექტორი, მას უკვე ჰქონდეს ღირსეული და ადეკვატური ანაზღაურება".

შეგახსენებთ, მიმდინარე კვირაში მრჩეველთა საბჭომ მაუწყებლის ახალი გენერალური დირექტორი უნდა აირჩიოს. კონკურსში სულ 8 განმცხადებელი მონაწილეობდა, თუმცა, დირექტორობისთვის ბრძოლას I ტურის შემდეგ 4 კანდიდატი აგრძელებს. 

ამ თემაზე იხილეთ: 
კატეგორია: საქართველო

საზოგადოებრივი მაუწყებლის გენერალური დირექტორის შესარჩევი კონკურსის მეორე ეტაპზე ოთხი კანდიდატი გადავიდა - თინათინ ბერძენიშვილი, ირმა სოხაძე, ხათუნა ლაგაზიძე და ალექსანდრე ვახტანგოვი. 

კანდიდატებს შორის ხმები შემდეგნაირად გადანაწილდა:

  • თინათინ ბერძენიშვილი - 9 ხმა;
  • ირმა სოხაძე - 7 ხმა;
  • ხათუნა ლაგაზიძე - 7 ხმა;
  • ალექსანდრე ვახტანგოვი - 5 ხმა.

კონკურსში სულ 8 კანდიდატი მონაწილეობდა:


საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს თავმჯდომარის, ირინა ფუტკარაძის თქმით, დირექტორს სავარაუდოდ პარასკევს, 25 სექტემბერს აირჩევენ. იქამდე კანდიდატებთან გასაუბრებები გაიმართება. 

საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხის გენერალური დირექტორის თანამდებობაზე კონკურსი 18 აგვისტოს, მას შემდეგ გამოცხადდა, რაც ყოფილმა დირექტორმა ვასილ მაღლაფერიძემ თანამდებობა დატოვა.

ახალი დირექტორის არჩევამდე, გენერალური დირექტორის მოვალეობას დირექტორის მოადგილე, თინათინ ბერძენიშვილი ასრულებდა.
კატეგორია: საქართველო
ხვალ, 22 სექტემბერს გაირკვევა საზოგადოებრივი მაუწყებლის დირექტორის შესარჩევ კონკურსში მონაწილე 8 კანდიდატიდან ვინ გადალახავს პირველ ეტაპს (საბუთების გადარჩევა). კვირის ბოლოს კი მათგან მრჩეველთა საბჭო ახალ დირექტორს შეარჩევს.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის მრჩეველთა საბჭოს თავმჯდომარის ირინა ფუტკარაძის თქმით, ხვალვე, საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს სხდომაზე ჩაინიშნება გასაუბრება მეორე ტურში გადასულ კანდიდატებთან, გასაუბრება პირდაპირი ეთერით წარიმართება, ახალ დირექტორს კი, სავარაუდოდ, 25 სექტემბერს აირჩევენ.

შეგახსენებთ, საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხის გენერალური დირექტორის ვაკანტურ თანამდებობაზე გამოცხადებულ კონკურში 8 განაცხადი შევიდა.

კონკურსში მონაწილეობენ:


საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხის გენერალური დირექტორის თანამდებობაზე კონკურსი 18 აგვისტოს, მას შემდეგ გამოცხადდა, რაც ყოფილმა დირექტორმა ვასილ მაღლაფერიძემ თანამდებობა დატოვა.

 ახალი დირექტორის არჩევამდე, გენერალური დირექტორის მოვალეობას დირექტორის მოადგილე, თინათინ ბერძენიშვილი ასრულებს.
კატეგორია: საქართველო
საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხის გენერალური დირექტორის ვაკანტურ თანამდებობაზე 8 კანდიდატის განცხადება შევიდა. კონკურსში მონაწილეთა განაცხადების მიღების ვადა 17 სექტემბერს ამოიწურა, ვინ არიან კონკურსანტები, ამ ეტაპზე უცნობია.

"მაუწყებლობის შესახებ" საქართველოს კანონის თანახმად, სამეურვეო საბჭომ დირექტორობის მსურველთა სია კანდიდატურების წარდგენის ვადის ამოწურვიდან 3 კალენდარული დღის ვადაში უნდა გამოაქვეყნოს, მომდევნო 7 დღის განმავლობაში კი გენერალური დირექტორი აირჩიოს.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის მრჩეველთა საბჭოს თავმჯდომარემ ირინა ფუტკარაძემ “მედიაჩეკერს” განუცხადა, რომ კონკურსში მონაწილეთა სია სავარაუდოდ, ხვალ, 19 სექტემბერს გასაჯაროვდება.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხის გენერალური დირექტორის თანამდებობაზე კონკურსი 18 აგვისტოს, მას შემდეგ გამოცხადდა, რაც ყოფილმა დირექტორმა ვასილ მაღლაფერიძემ თანამდებობა დატოვა.

განცხადებაში, რომლითაც მაღლაფერიძემ სამეურვეო საბჭოს მიმართა, წერს, რომ გადადგომის გადაწყვეტილება იმიტომ მიიღო, რომ არჩევნების გაშუქების პროცესში პირველი არხის მიუკერძოებლობის საკითხზე კითხვები არ გაჩენილიყო:

"მიუხედავად იმისა, სრულიად დარწმუნებული ვარ, რომ პირველი არხი მიუკერძოებლად და პირუთვნელად გააშუქებს მომავალ არჩევნებსაც და ყველა სხვა პოლიტიკურ პროცესსაც, იქიდან გამომდინარე, რომ ვინმემ სხვადასხვა მიზნიდან გამომდინარე, არ იპოვოს ეჭვის საბაბი და კითხვის ნიშნები არ დასვას არხის მიუკერძოებლობასთან დაკავშირებით, მივიღე გადაწყვეტილება გადადგომის შესახებ".

ახალი დირექტორის არჩევამდე, გენერალური დირექტორის მოვალეობას დირექტორის მოადგილე, თინათინ ბერძენიშვილი ასრულებს.
კატეგორია: საქართველო

ტელეკომპანია “მთავარი არხის”ინფორმაციით, ბოლნისის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს წევრმა, “ქართული ოცნების” დეპუტატმა, ვუგარ ისაევმა, მათ ჟურნალისტს, ჯეიჰუნ მუჰამედალის, სამუშაო პროცესში სიტყვიერი შეურაცხყოფა მიაყენა და დაჭრით დაემუქრა. მედიის საკითხებზე მომუშავე ორგანიზაციები აცხადებენ, რომ მსგავსი შემთხვევები ახალისებს ძალადობას და შსს-ს მოუწოდებენ დაუყოვნებლივ მოახდინოს მომხდარზე რეაგირება.  

შემთხვევა 16 სექტემბერს, სოფელ ნახიდურში მოხდა, სადაც ოპოზიციური გაერთიანების „ძალა ერთობაშიას“ მაჟორიტარი დეპუტატობის კანდიდატი კახა ოქრიაშვილი წინასაარჩევნო კამპანიის ფარგლებში შეხვედრას მართავდა.

ვიდეომასალაში, რომელიც “მთავარმა არხმა” გაავრცელა ქართულენოვანი თარგმანით, ისმის, რომ დეპუტატი ჟურნალისტს გადაღებას უკრძალავს, რადგან “მას ასე უნდა” და ეუბნება, რომ “არჩევნების შემდეგ მასაც და სხვებსაც შეხვდება”. გარდა ამისა, ვიდეოში “ქართული ოცნების” დეპუტატი “მთავარი არხის” ჟურნალისტს სიტყვიერ შეურაცხყოფას აყენებს და ემუქრება: “არჩევნები დამთავრდეს და მე შენ აქ დაგიძახებ, სულ სხვანაირად დაგელაპარაკები. მიდი აბა, იმუშავე „ნაციონალებზე“.

ჟურნალისტი ჯეიჰუნ მუჰამედალი ამბობს, რომ მმართველი პარტიის დეპუტატი დანით დაჭრით მას შემდეგ დაემუქრა, რაც იგი დაინტერესდა, რატომ იყვნენ მობილიზებული იმ ტერიტორიაზე, სადაც ოპოზიციის საარჩევნო კანდიდატი ხალხს ხვდებოდა:

“მე მივედი მასთან კითხვით, თუ რატომ იყვნენ ოპოზიციის და ადგილობრივების სიახლოვეს მობილიზებულნი, რაზეც მან მიპასუხა, რომ მისთვის არ უნდა გადაგვეღო რადგან ამის უფლება არ გვქონდა, წინააღმდეგ შემთხვევაში, იგი მე დანით დამჭრიდა და ფიზიკურად გამისწორდებოდა. მან ასევე მკაფიოდ აღნიშნა, ისიც რომ არჩევნების დასრულების შემდეგ ‘’მომხედავდა/მომივლიდა’’ ქუჩურ და კაცურ ამბავში”-, წერს ჟურნალისტი ფეისბუკის პირად გვერდზე.

დღეს, 17 სექტემბერს ჟურნალისტის წინააღმდეგ მუქარის და პროფესიულ საქმიანობაში შესაძლო უკანონო ჩარევის ფაქტს „საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველო” გამოეხმაურა. ორგანიზაცია შინაგან საქმეთა სამინისტროს მოუწოდებს, რომ დროულად მოახდინოს კანონის შესაბამისი რეაგირება „მთავარი არხის” ჟურნალისტის წინააღმდეგ მუქარისა და მედიის საქმიანობაში შესაძლო უკანონო ჩარევასთან დაკავშირებით და უზრუნველყოს ჟურნალისტებისათვის პროფესიული საქმიანობის განხორციელებისათვის უსაფრთხო გარემოს შექმნა.

“მედიის და ჟურნალისტის უფლებები, მათ შორის, მათი საქმიანობისათვის უსაფრთხო გარემოს შექმნა გარანტირებულია საქართველოს კანონმდებლობით და შესაბამისი საერთაშორისო სამართლის ნორმებით. მნიშვნელოვანია, რომ ჟურნალისტების მიერ პროფესიული საქმიანობის განხორციელებას პრაქტიკაში საფრთხე არ შეექმნას, რისი უზრუნველყოფის ვალდებულებაც სახელმწიფოს აკისრია”, - აცხადებენ ორგანიზაციაში და ხაზს უსვამენ, რომ მედიის დამოუკიდებელი საქმიანობა განსაკუთრებულ მნიშვნელობას წინასაარჩევნო პერიოდში იძენს, - “სწორედ მედიის მიერ მოწოდებული ინფორმაციის საფუძველზე ეძლევა ამომრჩეველს შესაძლებლობა, ინფორმირებული არჩევანი გააკეთოს. შესაბამისად, ჟურნალისტისათვის ხელის შეშლა და მუქარა, ერთი მხრივ, არღვევს უშუალოდ მედიის წარმომადგენლის უფლებას, მეორე მხრივ კი, ახალისებს ძალადობას და ქმნის ქვეყანაში თვითცენზურის გარემოს, რაც წინასაარჩევნო კამპანიის მიმდინარეობას ნეგატიურ სახეს აძლევს”, - ნათქვამია „საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველოს” მიერ გავრცელებულ განცხადებაში.

მომხდარზე გამოძიების დაწყება სპეციალური ბრიფინგით მოითხოვა „სამოქალაქო პლატფორმა 20/20“-მა.

„მედიას გადამწყვეტი როლი ეკისრება 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნების ღიად და სამართლიანად ჩატარებაში. აღნიშნული ფაქტი ხელს უწყობს პოლიტიკურ ძალებს შორის პოლარიზების გაზრდას და ახდენს ძალადობის წახალისებას, რაც აზიანებს თავისუფალ და სამართლიან საარჩევნო გარემოს. აუცილებელია ამ ფაქტზე სათანადო რეაგირება მოხდეს სახელმწიფოს, არასამთავრობო სექტორის და დიპლომატიური კორპუსის მხრიდან“, - აცხადებს „სამოქალაქო პლატფორმა 20/20“-ის წევრი ალიკა კუპრავა.

არხის ხელმძღვანელობას გამოძიების დაწყების მოთხოვნით უწყებისთვის ჯერ ოფიცილურად არ მიუმართავს. "მთავარი არხის" იურისტის, თამთა მურადაშვილის განმარტებით, ამ საკითხზე მსჯელობდნენ, თუმცა, ვინაიდან უკვე გავრცელდა ორგანიზაციების გამოხმაურებები და მიმართვები უწყებისადმი, თავად ჯერ განცხადება არ შეუტანიათ და უწყების რეაგირებას ელოდებიან. 

საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროში “მედიაჩეკერს” განუცხადეს, რომ მომხადრზე ძიება სისხლის სამართლის კოდექსის 151-ე, სიცოცხლის მოსპობის ან ჯანმრთელობის დაზიანების მუქარის მუხლით დაიწყო.  

კატეგორია: საქართველო
საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტის (IRI) უახლესი კვლევის თანახმად, საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხის ახალ ამბებსა და პოლიტიკურ ინფორმაციას გამოკითხულთა მხოლოდ 1% უცხადებს ნდობას. ამავე კვლევის მიხედვით, ყველაზე მაღალი მაჩვენებელი ტელეკომპანია იმედს აქვს - 40%, 16% ასახელებს, “მთავარ არხს”, 11% - “რუსთავი 2-ს”, 5% კი “TV პირველს”.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხის მსგავსად, გამოკითხულთა 1% ენდობა “ფორმულას”, “ობიექტივს”, “პალიტრა ნიუსს” და საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიას.

IRI-ის კვლევის თანახმად, 1%-ზე ნაკლები უცხადებს ნდობას “post TV-სა” და “ერთსულოვნების” მიერ გავრცელებულ ახალი ამბებსა და პოლიტიკურ ინფორმაციას.

საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტის კვლევა 2020 წლის 4 - 21 აგვისტოს პერიოდში მიმდინარეობდა, საველე სამუშაოები „აიფიემმა” ჩაატარა.

IRI-ის ინფორმაციით, “მონაცემები შეგროვდა მრავალსაფეხურიანი შემთხვევითი შერჩევის მეთოდის გამოყენებით, პირისპირ ინტერვიუს გზით. შერჩევა მოიცავდა საარჩევნო ხმის უფლებისა და ასაკის მქონე 1500 რესპონდენტს. მონაცემები შეწონილ იქნა ასაკის, გენდერის, რეგიონისა და დასახლების ზომის შესაბამისად. ცდომილების ზღვარი წარმოადგენს +/- 2.5 პროცენტს. გამოპასუხების მაჩვენებელი - 75 პროცენტი”.
კატეგორია: საქართველო
მას შემდეგ, რაც ცნობილი გახდა, რომ „რუსთავი 2-ის” ერთ-ერთ წამყვანს კორონავირუსი დაუდასტურდა, ტელეკომპანიას სამაუწყებლო ბადის შეცვლა მოუხდა. დღეს, 11 სექტემბერს, ეთერიდან მოიხსნა “ღამის კურიერი” და, შესაძლოა, ორი დღის განმავლობაში არხმა გარკვეული ცვლილებებით იმაუწყებლოს.

მაუწყებლის მენეჯმენტში აცხადებენ, რომ უსაფრთხოების განსაკუთრებული ზომები მიიღეს და ყველაფერს აკეთებენ იმისათვის, რომ მაუწყებლობა არ შეფერხდეს.

“ვაგრძელებთ ყველა იმ მოქმედებას, რაც აუცილებელია, რომ ტელევიზიამ არ შეაფერხოს მაუწყებლობა. თუმცა, შესაძლოა, ორი დღის განმავლობაში გარკვეული ცვლილებები იყოს”, - განაცხადა მაუწყებლის გენერალურმა დირექტორმა პაატა სალიამ.

“რუსთავი 2-ის” აღმასრულებელი დირექტორის ირაკლი იმნაიშვილის თქმით, მაუწყებელი მომზადებული შეხვდა ამ ვითარებას და ჩვეულ რეჟიმს მალე დაუბრუნდებიან:

“ამ არასასურველი სიტუაციისათვის “რუსთავი 2” წინასწარ იყო მომზადებული. შევიძინეთ სწრაფი ტესტები იმისათვის, რომ ამ მომენტისთვის ვინც არის შენობაში, ჩაუტარდეს შემოწმება. გავაკეთებთ ყველაფერს, რომ ეს მაქსიმალურად არ აისახოს ეთერზე და, ასევე, არავის შევუქმნათ საფრთხე ჩვენი ოპერაციით. “ღამის კურიერი”, ისევე როგორც სხვა პოლიტიკური გადაცემები, აუცილებლად დაბრუნდება ბადეში, მას შემდეგ, რაც მუშაობის სპეციალურ რეჟიმზე გადავალთ”.

“რუსთავი 2-ის” ინფორმაციით, ამ ეტაპზე დაავადებათა კონტროლის ეროვნულ ცენტრთან ერთად კონტაქტების მოძიება და შესაბამისი პროცედურები მიმდინარეობს. მაუწყებლის განცხადებით, არხის ადმინისტრაციამ მიიღო გადაწყვეტილება, რომ ტელეკომპანიაში მყოფმა არცერთმა თანამშრომელმა არ დატოვოს შენობა, სანამ თითოეულ მათგანს ტესტირება არ ჩაუტარდება. მათივე თქმით, თანამშრომელთა ნაწილი უკვე იზოლაციაშია გადაყვანილი.
კატეგორია: საქართველო
2018 წელთან შედარებით, 2019 წელს ჰომოფობიური განცხადებების რაოდენობა მკვეთრად გაზრდილია, ქსენოფობიური, რელიგიური ნიშნით დისკრიმინაციის შემცველი და რასისტული კომენტარები კი შემცირებული - მედიის განვითარების ფონდმა “სიძულვილის ენის” 2019 წლის ანგარიში გამოაქვეყნა.
MDF-ის დაკვირვებით, 2019 წელს სულ 1918 დისკრიმინაციული განცხადება გაშუქდა, მათი უმეტესობა - 1214 კი ჰომოფობიური შინაარსის იყო. აღსანიშნავია, რომ სიძულვილის ენის შემცველი ყველაზე მეტი - 646 კომენტარი მედიასაშულებებმა გააკეთეს.

alt

“ჰომოფობიური განცხადებების უმრავლესობა ამკვიდრებდა აზრს, რომ დასავლეთი თავს გვახვევს ჰომოსექსუალობას (275); რომ ჰომოსექსუალობა გადახრა, ცოდვა და გარყვნილებაა (209); ლგბტ თემის გამოხატვის თავისუფლება გარყვნილების პროპაგანდად და უმრავლესობის უფლებების ხელყოფად იყო წარმოდგენილი (196). ისმოდა თემის წარმომადგენლებისთვის გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვის მოწოდებები (188), ასევე ხდებოდა ინდივიდუალური სექსუალური ორიენტაციის ნეგატიურ კონტექსტში წარმოჩენა (106).

ჰომოფობიურ განცხადებებს, რაოდენობრივად ქსენოფობიური კომენტარები მოსდევს. MDF-ის მონიტორინგის შედეგებმა აჩვენა, რომ 2019 წელს 538 ქსენოფობიური შინაარსის გზავნილი გავრცელდა, მათგან ყველაზე დიდი წილი - 277 ანტიმიგრანტული შინაარსის კომენტარებზე მოდიოდა, 136 კი თურქოფობიური განცხადებებზე. გარდა ამისა, აზერბაიჯანლების წინააღმდეგ 65 განცხადება გავრცელდა, რომლებიც, ძირითადად, დავით გარეჯთან დაკავშირებით განვითარებულ მოვლენებს უკავშირდებოდა და ამკვიდრებდა აზრს, რომ აზერბაიჯანი ქართული ტერიტორიის მიტაცებას, ოკუპაციას ცდილობს. 41 კო- 12 მენტარი არმენოფობიური ხასიათის იყო და მეტწილად პოლიტიკოსების და ცალკეული პირების სომხური გვარით ნეგატიურ კონტექსტში მოხსენიებას უკავშირდებოდა. სხვადასხვა ეთნოსების წინააღმდეგ გაკეთებული კომენტარები (19) ამ ჯგუფებს სეპარატიზმისა და ტერიტორიების დაკარგვის საფრთხესთან აკავშირებდა, ასევე ეთნიკურად არაქართველი მოქალაქეების თანამდებობაზე დანიშვნას მიუღებლად მიიჩნევდა.

რაც შეეხება რელიგიური ნიშნით დისკრიმინაციულ განცხადებებს, მონიტორინგის მიხედვით, მათი უმეტესობა ისლამოფობიური შინაარსის იყო, რასაც იეჰოვას მოწმეების (9) და არამართლმადიდებლური კონფესიების წინააღმდეგ (8) გაკეთებული კომენტარები მოსდევდა. რელიგიური ნიშნით დისკრიმინაციულ კონტექსტში იყო მოხსენიებული ევანგელურ – ბაპტისტული (5) და კათოლიკური (5) ეკლესიები. ერთი განცხადება იუდეველთა, ერთი კი სხვადასხვა სექტების წარმომადგენლების წინააღმდეგ გაკეთდა.

MDF-ის მონიტორინგის მიხედვით, სხვადასხვა მოტივით სიძულვილის ენის შემცველი კომენტარებიდან (84) ყველაზე მეტი შემთხვევა ინდივიდუალური შუღლის გაღვივებასა და ძალადობის წამახალისებელ კომენტარებზე (38) მოდის. 27 განც- 15 ხადება ოპოზიციური პარტია ნაციონალური მოძრაობის წევრებს ეხებოდათ. სიძულვილის ენის შემცველი 7 კომენტარი „მთავარი არხის“ ჟურნალისტების მისამართით გაკეთდა. თითქმის თანაბარი იყო ოპოზიციური პარტიის „ევროპული საქართველოს“ (4) და მმართველი პარტიის „ქართული ოცნების“ (5) მისამართით გაკეთებული კომენტარები.

რაც შეეხება რასისტული შინაარსის განცხადებებს, ექვსიდან სამი თანაბრად გაიყო მედიის, საზოგადოებრივ ორგანიზაციებსა და სასულირო პირებს შორის, ხოლო დანარჩენი სამი საზოგადოების წარმომდგენლებმა გააკეთეს.

alt


MDF-ის კვლევა 2019 წლის 1 იანვრიდან 31 დეკემბრის ჩათვლით მედია მონიტორინგის შედეგებს ასახავს. მედია მონიტორინგის ფარგლებში დაკვირვება როგორც მედია საშუალებებზე, ასევე სხვა წყაროებზე – პოლიტიკურ კლასზე, სასულიერო პირებზე, საზოგადოებრივ ორგანიზაციებსა და საზოგადოების ცალკეულ წარმომადგენლებზე ხორციელდებოდა

უფრო კონკრეტულად, მედიამონიტორები აკვირდებოდნენ 4 ტელევიზიის საზოგადოებრივი მაუწყებლის, “იმედის”, “რუსთავი 2-ისა” (შემდგომში “მთავარის”) და “ობიექტივის” პრაიმ თაიმის ყოველდღიურ საინფორმაციო და კვირის ანალიტიკურ გამოშვებებს; 5 ტელევიზიის , “იმედის”, “რუსთავი 2-ის” (შემდგომში “მთავარის”), “ობიექტივის” და “კავკასიის” ტოქშოუებს; 6 ონლაინ გამოცემას - “საქინფორმი”, “ნეტგაზეთი”, “ინტერპრესნიუსი”, “საქართველო და მსოფლიო”, PIA და “მარშალპრესი”. ასევე, 4 გაზეთს - “რეზონანსი”, “კვირის პალიტრა”, “ასავალ-დასავალი”, “ალია”.

კატეგორია: საქართველო
ფონდია “ღია საზოგადოება საქართველოს” მხარდაჭერით, ზემო სვანეთის სათემო ორგანიზაცია სათემო რადიოს ქმნის. რადიო “ლილე” ქართულ და სვანურ ენებზე იმაუწყებლებს.

“მთის ამბების” ინფორმაციით, პირველ ეტაპზე, რადიო სატესტო რეჟიმში დაიწყებს მაუწყებლობას და სხვადასხვა ტიპის სამ გადაცემას მოამზადებს: საინფორმაციო გამოშვებას და ორ გადაცემას - „ღია სტუდია“ და “ლილე”.

საინფორმაციო გამოშვება, ეთერში ორშაბათიდან პარასკევის ჩათვლით, საღამოს 18:00 საათზე გავა და მსმენელს ამბებს არამხოლოდ სვანეთიდა, არამედ მთელი საქართველოდან გააცნობს. გადაცემა „ღია სტუდია“ ოთხშაბათობით გავა ეთერში და სტუმრებთან ერთად, რეგიონის მთავარ თემებს განიხილავს. გადაცემა “ლილე” კი, ყოველ პარასკევს, ადგილობრივი უხუცესების მონაწილეობით, სვანური კულტურის, ტრადიციებისა და წესების შესახებ მოუყვება მსმენელს.

რადიო „ლილეს“ შექმნის ინიციატორი ზემო სვანეთის სათემო ორგანიზაციაა, რომელიც საქართველოში აშშ-ს საელჩოს მხარდაჭერით, 2020 წლის 14 თებერვალს დაფუძნდა. “მთის ამბების” ინფორმაციით, სვანეთის სათემო რადიო განსაკუთრებულ ყურადღებას დაუთმობს სვანური ენის სწავლებასა და პოპულარიზაციას.

ამ დროისთვის საქართველოში ოთხი სათემო რადიო ფუნქციონირებს. ნინოწმინდაში - რადიო “ნორი”, პანკისში - “რადიო WAY”, გორში - “მოზაიკა” და საქართველოს საპატრიარქოს რადიო „ივერია”.

ზემო სვანეთის სათემო ორგანიზაცია სამოქალაქო აქტივობების ცენტრის მხარდაჭერით დაფუძნდა. სამოქალაქო აქტივობების ცენტრი საქართველოში აშშ-ს საელჩოს დახმარებით ახორციელებს მთაში ახალგაზრდების გაძლიერების ხელშეწყობის პროექტს, რომლის მიზანია მაღალმთიან დასახლებებში მოსახლეობის პრობლემების გადაწყვეტის ხელშეწყობა.
კატეგორია: საქართველო
15-ის ნაცვლად, 5%-მდე გაზრდილი რეიტინგი, ისიც მეგაშოუების ხარჯზე, ძველი შენობის გაყიდვის სამი უშედეგო მცდელობა, მაუწყებლის და ახალი შენობა, რომლის მშენებლობა 2020 წელს უნდა დასრულებულიყო, თუმცა, ჯერ ტენდერი ახლა გამოცხადდა - რა გეგმებით მოვიდა ვასილ მაღლაფერიძე საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხის დირექტორად და რა ეტაპზეა მაუწყებელი რეფორმის დაწყებიდან 3 წლის შემდეგ ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტმა (IDFI) შეისწავლა.

ორგანიზაციამ რეფორმის მიმდინარეობა და რეფორმის შედეგებთან მიმართებაში გაწეული ხარჯები შეაფასა. ანალიზში ნათქვამია, რომ ამ პერიოდის განმავლობაში მაუწყებლის ფინანსური რესურსები გაორმაგდა. რეიტინგი კი უმნიშვნელოდ გაიზარდა, ისიც, მეგაშოუების ხარჯზე.

ვასილ მაღლაფერიძემ მაუწყებლის დირექტორად დანიშვნიდან მალევე, 2017 წელს მასშტაბური რეფორმები დააანონსა და არხის რეორგანიზაციის შესაძლო მოდელი წარადგინა. რეფორმის ძირითადი ამოცანა მაუწყებლის ტექნიკური განახლება და ფინანსური რესურსების ეფექტიანი გამოყენება, საბოლოო მიზანი კი საზოგადოებრივი მაუწყებლის რეიტინგის გაზრდა იყო.

2017 წლის დასაწყისში ვასილ მაღლაფერიძემ განაცხადა, რომ თუ საზოგადოებრივი მაუწყებლის რეიტინგი 15%-ზე მეტი არ იქნებოდა 2019 წლისთვის, ის გადადგებოდა დაკავებული თანამდებობიდან. ვასილ მაღლაფერიძე 2020 წლის 18 აგვისტოს გადადგა, თუმცა თანამდებობის დატოვების მიზეზად რეიტინგის პრობლემა არ დაუსახელებია. მაღლაფერიძემ განაცხადა, რომ გადადგომის გადაწყვეტილების იმიტომ მიიღო, რომ არჩევნების გაშუქების პროცესში პირველი არხის მიუკერძოებლობის საკითხზე კითხვები არ გაჩენილიყო.

ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტი TVMR-ის მონაცემებს ეყრდნობა და ამბობს, რომ თავად საზოგადოებრივი მაუწყებელი არ ასაჯაროებს როგორც არხის წლიურ, ასევე ცალკეულ გადაცემათა რეიტინგებს. TVMR-ის მონაცემებზე დაყრდნობით კი წერს, რომ მაუწყებლის რეიტინგმა 2019 წლისთვის ვერ მიაღწია სასურველ ნიშნულს.

IDFI-ის მონაცემებით, 2018-2019 წლებში მაუწყებლის რეიტინგს უმნიშვნელო ზრდა ჰქონდა, რაც, მეტწილად, არხზე დაწყებულმა ახალმა პროექტებმა და მეგაშოუებმა გამოიწვია. 2019 წლის ყველაზე მაღალ ხარჯიანი გადაცემები „მასტერშეფი” და „საქართველოს ვარსკვლავი” იყო. ამავე გადაცემებზე დაფიქსირდა ყველაზე მაღალი რეიტინგი, შესაბამისად - 8.91% და 8.60%. ორგანიზაცია აცხადებს, რომ საზოგადოებრივი მაუწყებლის კანონით განსაზღვრული როლიდან გამომდინარე, კითხვები ჩნდება, რამდენად ემსახურება აღნიშნული გადაცემები საზოგადოებრივ სიკეთეს.

გარდა რეიტინგებისა, კვლევაში საუბარია საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხის საბიუჯეტო დაფინანსების ყოველწლიურ ზრდაზე და ამასთანავე, მაუწყებლის მიერ აღებულ სესხზე. IDFI წერს, რომ აღნიშნული სესხის მიზნობრიობა ტექნიკური გადაიარაღება იყო, თუმცა სასესხო თანხის ათვისება 2019 წელს ვერ მოხერხდა და 2020 წლის ბიუჯეტში 7 მილიონი ლარი სწორედ ამ გაუხარჯავი სესხის მომსახურებას უკავია.

მნიშვნელოვანია, რომ მაუწყებელმა რეფორმის გასაგრძელებლად 45 მლნ ლარის სესხი აიღო. თუმცა, IDFI ამბობს, რომ გაურკვეველია მიაღწევს თუ არა სასურველ შედეგს მაუწყებელი ამ თანხის გამოყენებით.

IDFI ამგარიშში პირველი არხის საშტატო განრიგის საკითხსაც ეხება და წერს, რომ მაუწყებელში კვლავაც არ არის დამტკიცებული საშტატო განრიგი, რაც დასაქმებულთათვის არასტაბილურ გარემოს ქმნის.
კატეგორია: საქართველო
კომუნიკაციების კომისიამ დაამტკიცა ცვლილებები “საარჩევნო პროცესში მედიის მონაწილეობის შესახებ” დადგენილებაში და ჩანაწერის ის ნაწილი, რომელიც მას უფლებამოსილებას უფართოებდა, დააკონკრეტა. უფრო ზუსტად, ცვლილების მიხედვით, დადგენილებიდან ამოღებულია “მედიის” განმარტება და დაკონკრეტებულია, რომ რეგულაციები “მაუწყებლებს” ეხება, რაც თავდაპირველ ვერსიაში გათვალისწინებული არ იყო.

საქართველოს კომუნიკაციების კომისიამ აღნიშნული ცვლილებები 20 აგვისტოს განიხილა. თავდაპირველ ვერსიაში მედიის საკითხებზე მომუშავე ორგანიზაციები გარკვეულ ხარვეზებს ხედავდნენ. განხილვას წინ უსწრებდა კოალიცია “მედია ადვოკატირებისთვის” საჯარო განცხადება. მედიაკოალიცია მიიჩნევდა, რომ ტერმინთა განმარტების ცვლილება ხარვეზიანი იყო და დადგენილებაში ზოგადი ფორმულირებების შემოტანა შეუსაბამოდ აფართოებდა კომისიის დისკრეციას.

ორგანიზაციები აცხადებდნენ, რომ “მედიის” განმარტების და, ასევე, ჩამონათვალის, თუ კონკრეტულად ვისზე და რაზე გავრცელდება საარჩევნო პროცესში დადგენილი რეგულაციები, დადგენილებიდან ამოღებით, საქართველოს კომუნიკაციების კომისიას უფლებას მიეცემოდა, რომ მისი მოქმედების სფერო გაეფართოებინა და რეგულაციები, რომლებიც აქამდე მხოლოდ ტელე და რადიო მაუწყებლებსა და გაზეთებზე ვრცელდებოდა, ონლაინ მედიასაშუალებებზეც გაევრცელებინა.

მედიაკოალიციამ GNCC-ის წარუდგინა წერილობით მოსაზრებები, სადაც საუბარი იყო იმ საფრთხეებზე, რომლებსაც ორგანიზაციები თავდაპირველი ვერსიის მიღებაში ხედავდნენ. მიუხედავად იმისა, რომ GNCC აცხადებდა, რომ ეს შენიშვნები უსაფუძვლო იყო, სადავო ჩანაწერი მცირედით დაკორექტირდა, დაკონკრეტდა, რომ რეგულაციები მაუწყებლებზე გავრცელდება და ონლაინ მედიაზე გაავრცელების საფრთხე აღარ არსებობს.

საქართველოს კომუნიკაციების ეროვნულმა კომისიამ “საარჩევნო პროცესში მედიის მონაწილეობის შესახებ” დებულებაში ცვლილებები 27 აგვისტოს შეიტანა. აღნიშნული ცვლილებები 7 სექტემბრიდან, დადგენილების გამოქვეყნების დღიდან ამოქმედდა.
კატეგორია: საქართველო
პანკისის სათემო რადიოს ირგვლივ განვითარებულ მოვლენებში მედიის საკითხებზე მომუშავე ორგანიზაციები რამდენიმე საფრთხეს ხედავენ, მათ შორის, დაუსჯელობის წახალისებას. უმეტესობა თანხმდება, რომ პროცესი არ არის თვითდინებადი და ასევე, იმ მუქარებზე, რაც აქციებზე ღიად ისმის, შესაბამისი უწყებების რეაგირება აუცილებელია. დღეს, 8 სექტემბერს, სამართალდამცავ უწყებას რეაგირებისკენ მოუწოდა სახალხო დამცველმაც. საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტრომ კი, მომხდარიდან მე-10 დღეს, ჯერ მხოლოდ საქმის შესწავლა დაიწყო.

altსაერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველოს” მედია პროგრამის მენეჯერი მამუკა ანდღულაძე ამბობს, რომ მუქარა, უშუალოდ მედიის დახურვასთან დაკავშირებით და მისი დამფუძნებლის წინააღმდეგ, ძალიან საგანგაშო და საფრთხილოა: “მეორე აქციის დროს გაჟღერებული ღია მუქარები, ნებისმიერ ნორმალურ ქვეყანაში გამოიწვევდა ხელისუფლების მყისიერ რეაგირებას - საჯაროდ დაგმობას მსგავსი ქმედების და შესაბამის რეაგირებას მუქარისა და მედიის საქმიანობაში უკანონო ხელშეშლასთან დაკავშირებით”.

მისივე შეფასებით, ასეთ დროს პასუხისმგებლობა სახელმწიფოს ეკისრება, რადგან მისი ვალდებულებაა, რომ უზრუნველყოს ჟურნალისტებისთვის დამოუკიდებელი და უსაფრთხო სამუშაო გარემოს შექმნა.

“კოალიციის მედიის ადვოკატირებისთვის” კოორდინატორი ნათია კაპანაძე ფიქრობს, რომ წინასაარჩევნო პერიოდში მსგავსი შემთხვევები საარჩევნო და პოლიტიკური პროცესებისა და ინტერესების გადაკვეთაზე მიანიშნებს: “ცხადია, რომ თითქმის წინასაარჩევნო პერიოდში მსგავსი პროცესების განვითარება, მით უფრო, როდესაც საკითხში ჩართულები არიან პოლიტიკური წრეებიდან, ანუ მმართველ პოლიტიკურ ძალასთან დაკავშირებული პირები, კიდევ უფრო ამყარებს ეჭვს, რომ პროცესი არ არის თვითდინებით”.

altნათია კაპანაძე სათემო რადიოს განსაკუთრებულ მნიშვნელობაზე ამახვილებს ყურადღებას და ამბობს, რომ აღნიშნული ფაქტი საგამოძიებო უწყებების მხრიდან განსაკუთრებულ ყურადღებას და სწრაფ რეაგირებას საჭიროებს: “ამ შემთხვევაში, პანკისის და რეგიონების შემთხვევები არის კრიტიკულად მნიშვნელოვანი, რადგანაც, ხშირ შემთხვევაში, საზღვრისპირა რეგიონები ან რეგიონები, სადაც თემის განვითარება არის ძალიან მნიშვნელოვანი, ხელისუფლების განსაკუთრებულ ყურადღებას მოითხოვს. ამიტომ, ვფიქრობთ, რომ თუკი ხელისუფლება არ იქნება ეფექტური, ვერ განახორციელებს ობიექტურ მმართველობას, ეს გაზრდის უნდობლობას და იმ ეჭვებს, რომლებიც დღეისთვის გვაქვს”.

“საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის” თავმჯდომარე სულხან სალაძე ამბობს, რომ მედიის საქმიანობაში ხელშეშლის მუხლით გამოძიების დაწყება საგამოძიებო ორგანოებს “არ უყვართ”, რადგან ქვეყანაში დემოკრატიისა და გამოხატვის თავისუფლების მდგომარეობაზე ეს დამატებითი პრობლემა და ბარიერია. თუმცა, მსგავი ტიპის შემთხვევები არ დაიმალება და აუცილებლად მოხვდება სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციების მიერ მომზადებულ ანგარიშებში:

“შეიძლება, ხელისუფლების, საგამოძიებო ორგანოების მიდრეკილება იყოს, რომ რაც შეიძლება გაჭიანურდეს ამ ტიპის საქმეების გამოძიება და რაც შეიძლება ნაკლები საქმე იყოს ამ და მსგავსი მუხლებით დაწყებული, იმას ვერავინ ვერსად გაექცევა, რომ ამ ტიპის შემთხვევები მოხვდდება აუცილებლად იმ ანგარიშებში, რომლებსაც სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციები ამზადებენ პერიოდულად და არა მარტო სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციები. აქედან გამომდინარე, გამოძიებას რა ინტერესიც არ უნდა ჰქონდეს, ეს არ ნიშნავს იმას, რომ ეს შემთხვევა და სხვა მსგავსი ტიპის შემთხვევები, რომლებიც ზოგადად ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელშეშლას შეიძლება შეიცავდეს, ვინმეს ინტერესს მიღმა დარჩება”.

altსულხან სალაძე აქვე აკონკრეტებს, რომ გამოძება რომც დაიწყოს, მხოლოდ დაწყება არაფერს ნიშნავს, თუ შესაბამისი პირების პასუხისგების საკითხი არ დადგება. მისივე თქმით, უნდა დადგინდეს, ერთი მხრივ, რამდენად რეალურია ის განცხადებები და მუქარები, რაც კეთდებოდა და მეორე მხრივ - რა პროცესთან გვაქვს სინამდვილეში საქმე: “ამ ტიპის შემთხვევებზე გამოძიების არ დაწყება შეიძლება იყოს წამახალისებელი სხვა მორიგი შემთხვევების და შეიძლება უფრო რთული და მძიმე შედეგები მივიღოთ საბოლოოდ.”

შეგახსენებთ, ბოლო ათ დღეში პანკისის სათემო რადიოს წინააღმდეგ ორი საპროტესტო აქცია გაიმართა - 29 აგვისტოს და 5 სექტემბერს. აქციის მონაწილეები პანკისის რადიოს დარბევით, მის დამფუძნებელს კი ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელის შეშლით ღიად დაემუქრნენ. მომხდარს გამოეხმაურნენ საერთაშორისო და ადგილობირივ არასამთავრობო ორგანიზაციები და სამართალდამცავ უწყებებს დაუყოვნებლივ გამოძიების დაწყებისკენ მოუწოდეს.

პანკისის რადიოს წინააღმდეგ გამართულ აქციებს დღეს, 8 სექტემბერს, გამოეხმაურა საქართველოს სახალხო დამცველიც. ომბუდსმენი მიიჩნევს, რომ მუქარის შემცველი და ძალადობის მოწოდებისკენ მიმართული განცხადებები შეკრებისა და გამოხატვის თავისუფლების ფარგლებს სცდება. გაქციებზე გაკეთებული განცხადებები კი ჟურნალისტის პროფესიული საქმიანობის განხორციელების ხელის შეშლის ნიშნებს შეიცავს:

alt“სახალხო დამცველი ხაზს უსვამს მედიის მნიშვნელოვან როლს ხეობაში მიმდინარე პროცესების გაშუქებაში და მოუწოდებს საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს, დროულად დაიწყოს გამოძიება ზემოხსენებულ ფაქტებთან დაკავშირებით; ასევე შეაფასოს გელა მთივლიშვილისა და პანკისის რადიოს სხვა თანამშრომლებისთვის ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელშეშლის რისკები და მიიღოს სათანადო ზომები მათთვის უსაფრთხო სამუშაო გარემოს უზრუნველსაყოფად”, - ნათქვამია სახალხო დამცველის მიერ 8 სექტემბერს გავრცელებულ განცხადებაში.

საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროში დღეს “მედიაჩეკერს” განუცხადეს, რომ პანკისის სათემო რადიოსა და მისი დამფუძნებლის მისამართით საჯაროდ გაჟღერებულ მუქარის შემცველ განცხადებებზე, შინაგან საქმეთა სამინისტროს კახეთის პოლიციის დეპარტამენტმა მომხდარის შესწავლა დაიწყო.

პანკისის სათემო რადიო WAY ააიპ „სამოქალაქო აქტივობების ცენტრმა“ 2016 წლის იანვარში დააფუძნა. რადიოს ინფორმაციით, WAY ინგლისურად გზას ნიშნავს, ჩეჩნურად – ჩვენი. პანკისის სათემო რადიოსთვის ამ სახელის დარქმევა ხეობაში მცხოვრები ახალგაზრდების ინიციატივა იყო.

დღეს პანკისის უხუცესთა კავშირმა ვრცელი განცხადება გაავრცელა და პანკისის სათემო რადიოსა და გელა მთივლიშვილს მხარდაჭერა გამოუცხადა.

"მოვლენები ისე ვითარდება ქისტური თემის ახალგაზრდების გარკვეულ ნაწილში, რომ საკუთარი თავის განადგურებისაკენ მივდივართ. ჩვენ, უხუცესებს ბევრი გვინახავს, ბევრი გაგვიგონია და ვიცით, როგორ მთავრდება ასეთი რადიკალური, ანტიეროვნული მოვლენები. და ის ვინც თავზე იღებს ასეთი ძალის მართვას, უფსკრულისაკენ მიემართება", - ვკითხულობთ განცხადებაში.
კატეგორია: საქართველო
მიუხედავად საპროტესტო აქციებისა და იმ მუქარისა, რაც ადგილობრივების მხრიდან პანკისის სათემო რადიოს მისამართით ისმის, რადიოს დამფუძნებელი გელა მთივლიშვილი ამბობს, რომ რადიო სარედაქციო პოლიტიკის შეცვლას არ აპირებს და მუშაობა ჩვეულ რეჟიმში გაგრძელდება. პარალელურად, მისივე თქმით, ფიზიკური ანგარიშსწორების საფრთხე რეალურია და შესაბამისმა უწყებებმა მომხდარზე დროულად უნდა ირეაგირონ. სამართალდამცავ უწყებებს დაუყოვნებლივ რეაგირებისა და მედიისთვის უსაფრთხო გარემოს შექმნისკენ მოუწოდებენ მედიის საკითხზე მომუშავე არასამთავრობო ორგანიზაციებიც. შინაგან საქმეთა სამინისტროს კი ამ დრომდე გამოძიება არ დაუწყია.

ბოლო ერთ კვირაში პანკისის სათემო რადიოს წინააღმდეგ ორი საპროტესტო აქცია გაიმართა - 29 აგვისტოს და 5 სექტემბერს. აქციის მონაწილეები პანკისის რადიოს დარბევით, მის დამფუძნებელს კი ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელის შეშლით ღიად დაემუქრნენ.

„მუშაობის საშუალებას არ მივცემთ. დავუდგებით და არ შევუშვებთ“; „თავის რადიოს დავამხობთ თავზე თუ მოითხოვა საქმემ“; „თუ წავა თავისი ფეხით, წავა, თუ არადა ძალით გავუშვებთ აქედან”, - ისმოდა 5 სექტემბერს გამართულ აქციაზე.



ამ ვითარების გამო რადიო WAY-ს მუშაობაში ცვლილებების შეტანა მოუხდა. გელა მთივლიშვილი “რადიო თავისუფლებასთან” საუბრისას ამბობს, რომ, მოსალოდნელი საფრთხის გამო, თავს იკავებს პანკისში ჩასვლისგან, გააუქმეს ჟურნალისტური საქმიანობისთვის დაგეგმილი რამდენიმე მივლინება და, ასევე, შეაჩერეს გადაცემა, რომელიც პირველი სექტემბრიდან უნდა განახლებულიყო რადიოს ეთერში.

“პირველ შემთხვევაში, როცა 29 აგვისტოს გაიმართა აქცია, ჩვენ პირდაპირ დაგვემუქრნენ სათემო რადიოს დარბევით და ჩემი იძულებით, რომ არ მომცემენ საშუალებას ხეობაში მუშაობის. მეორე აქციის დროს, რომელიც გაიმართა შაბათს - როდესაც ერთ-ერთი ჟურნალისტი, ჩემი კოლეგა სხვა საინფორმაციო საშუალებიდან, ეკითხება აქციის მონაწილეებს როგორ შემიშლიან ხელს მუშაობაში, ანუ რა ფორმით არ მომცემენ ხეობაში თავისუფლად გადაადგილებისა და პროფესიული საქმიანობის განხორციელების შესაძლებლობას - დააკონკრეტეს აქციის მონაწილეებმა, რომ დამამხობენ რადიოსთან ერთად და ფიზიკურად გამიწევენ წინააღმდეგობას”.





გელა მთივლიშვილი ამბობს, რომ მუქარის განხორციელების საფრთხე რეალურია: “ჩვენ გვაქვს მუქარის განხორციელების საფუძვლიანი შიში და ამას არ ვამბობ მხოლოდ იმიტომ, რომ ვინმეს დაკავება ან სისხლის სამართლის პასუხისგებაში მიცემა გვინდა. მხოლოდ რადიოს სტუდიაში ვიმუშავებთ ამ ეტაპზე და ველზე სამუშაოდ არ გავალთ, მხოლოდ იმის გამო, რომ ამ დაძაბულობის კვალდაკვალ ვინმეს რაიმე ზიანი და საფრთხე არ შევუქმნათ”.

altგელა მთივლიშვილი სათემო რადიოს წინააღმდეგ დაწყებულ კამპანიას კრიტიკულ სარედაქციო პოლიტიკასა და რადიოს შენობის გაყიდვასთან დაკავშირებით, ადგილობრივ ხელისუფლებასა და “როდი სკოტის” ფონდს შორის არსებულ მოლაპარაკებებს უკავშირებს: “ეს არ არის პირველი შემთხვევა, როდესაც რადიოს დაუპირისპირდნენ. მე მახსოვს რამდენიმე შემთხვევა, როდესაც კრიტიკულად გავაშუქეთ თემში მიმდინარე პროცესები, და მაშინაც იყო რადიოს მიმართ სერიოზული წინააღმდეგობა, მაგრამ ჩვენ ეს გადავლახეთ სწორი მიდგომებით”.

გელა მთივლიშვილი ამბობს, რომ მუქარების მიუხედავად, რადიო არ აპირებს თავისი სარედაქციო პოლიტიკის შეცვლას. მისივე თქმით, სახელმწიფო უწყებების მხრიდან შესაბამისი რეაგირების იმედი არ აქვს, თუმცა, ყველაფერს გააკეთებს იმისთვის, რომ გამოძიება ობიექტურად წარიმართოს:

“არ მაქვს დიდი იმედი, რომ შინაგან საქმეთა სამინისტრო ან პროკურატურა რაიმენაირად ობიექტურ რეაგირებას მოახდენს ძალადობისა და მუქარის შემცველ განცხადებებზე. თუმცა, მეორე მხრივ, არც მე ვაპირებ გაჩერებას. ყველანაირად ვეცდები, რომ ხელი შევუწყო პროცესს ობიექტური გამოძიებისთვის”.





გამოძიება კი, მიუხედავად ღია მუქარებისა, ასევე, თავად გელა მთივლიშვილისა და არასამთავრობო ორგანიზაციების მიმართვისა, ამ დრომდე არ დაწყებულა.

გელა მთივლიშვილმა 4 სექტემბერს გენერალურ პროკურორს წერილობით მიმართა და გამოძიების დაწყება მოითხოვა. პროკურატურაში “მედიაჩეკერს” განუცხადეს, რომ განცხადება 4 სექტემბერსვე გადაეგზავნა რეაგირებისთვის შინაგან საქმეთა სამინისტროს შესაბამის დეპარტამენტს, შინაგან საქმეთა სამინისტროში კი გვითხრეს, რომ ამ დრომდე გამოძიება არ დაწყებულა.

„პანკისის რადიოს“ წინააღმდეგ წარმოებული კამპანია დანაშაულის ნიშნებს მოიცავს - აცხადებენ კოალიცია „მედიის ადვოკატირებისათვის“ წევრი ორგანიზაციები. პროცესებს საგანგაშოდ აფასებს “საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველოც”.

“საგანგაშოდ მივიჩნევთ პანკისის სათემო რადიო / Radio Way-ს და მისი დამფუძნებლის გელა მთივლიშვილის წინააღმდეგ ორგანიზებულ კამპანიასა და მუქარის შემცველ განცხადებებს. მოვუწოდებთ ხელისუფლებას, დაუყოვნებლივ მოახდინოს კანონის შესაბამისი რეაგირება და უზრუნველყოს მედიის საქმიანობისათვის უსაფრთხო გარემოს შექმნა”, - ნათქვამია ორგანიზაციის მიერ 5 სექტემბერს გამოაქვეყნებულ განცხადებაში.
კატეგორია: საქართველო
ორდღიანი წყვეტის შემდეგ, დღეიდან, 7 სექტემბრიდან, საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიამ, ერთი თანამშრომლის კოვიდინფიცირების გამო შეწყვეტილი მაუწყებლობა განაახლა. ამ დროის მონაცემებით, არხის სხვა არცერთ თანამშრომელს პირველადი ტესტირებით ვირუსი არ დაუდასტურდა. მედიაექსპერტები ფიქრობენ, რომ არხზე მაუწყებლობა არ უნდა შეჩერებულიყო და მენეჯმენტის გადაწყვეტილება დაუსაბუთებელია.

აჭარის ტელევიზიამ მაუწყებლობა დროებით 5 სექტემბერს შეაჩერა, მას შემდეგ, რაც არხის ერთ-ერთ თანამშრომელს Covid-19 დაუფიქსირდა. ეთერში საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხის ტრანსლირება მიმდინარეობდა.

alt


არხის მენეჯმენტში აცხადებენ, რომ გადაწყვეტილება ეპიდემიოლოგების რეკომენდაციით მიიღეს. მედიაექსპერტები კი ამ გადაწყვეტილებით გაოცებული არიან და ამბობენ, რომ საზოგადოებრივ მაუწყებელს, მისი მაღალი პასუხისმგებლობიდან გამომდინარე, მაუწყებლობა არ უნდა შეეწყვიტა.

alt“საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა მოქალაქეებს უთხრა, რომ მე იმის გამო, რომ ერთი დასნებოვნებული ადამიანი მყავს ორგანიზაციაში, ვწყვეტ მუშაობას და, შესაბამისად, შენ გართმევ საშუალებას და შენსავე უფლებას, რომ მიიღო ინფორმაცია. ის ინფორმაცია, რომლისთვისაც ნებისმიერი მოქალაქე იხდის ფულს”, - ამბობს საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს წევრი, მედიაექსპერტი ზვიად ქორიძე.

მისივე თქმით, მაუწყებლის მენეჯმენტის ამ გადაწყვეტილებამ საზოგადოებაში პანიკა დათესა: “თურმე, თუ ერთი ადამიანი არის დაავადებული, ამის გამო ორგანიზაციამ უნდა შეწყვიტოს მუშაობა. ეს, ჩემი აზრით, არის პანიკის შემცველი ელემენტი და გადაწყვეტილება, რომელიც მიიღო არხის მენეჯმენტმა, ვერანაირ კრიტიკას ვერ უძლებს”.

რეგიონულ მაუწყებელთა ალიანსის ხელმძღვანელი ნათია კუპრაშვილი საუბრობს საზოგადოებრივი მაუწყებლის გაზრდილ როლზე პანდემიის პირობებში და ამბობს, რომ ამ ვალდებულების გარდაც, ასეთი პრაქტიკის დანერგვა საინფორმაციო სივრცისთვის გარკვეულ საფრთხეებს შეიცავს: “ჩვენ გვაქვს ჩვენი საქმე, რომელიც არ უნდა გაჩერდეს. ინფორმირება, პანდემიის პირობებში, არის ძალიან მნიშვნელოვანი საკითხი. საზოგადოებრივი მაუწყებლის ფუნქციონირება კი კიდევ უფრო მეტი დატვირთვის მატარებელია. ჩემთვის ასეთ სიტუაციაში მედიაორგანიზაციის გაჩერება იგივეა, რაც, მაგალითად, იქნებოდა საავადმყოფოს გაჩერება ადმინისტრაციის თანამშრომლის ინფიცირების გამო”.

altმისივე მოსაზრებით, შესაძლოა, ახლა ამ პროცესს ასე დრამატულად ვერ ვხედავდეთ, თუმცა, ამგვარი პრეცენდენტები პრობლემურია: “ეს აჩენს გარკვეული ტიპის საფრთხეებს სხვა მაუწყებლებისთვისაც. ანუ, თუ გყავს ინფიცირებული თანამშრომელი, ე.ი. “გემშვიდობები”. შეიძლება იგივენაირი “დამშვიდობები” გამოგვიწერონ ხვალ და ზეგ ჩვენ მედიებში. ეს არის, მინიმუმ, დაუსაბუთებელი გადაწყვეტილება, სპონტანური და პანიკური გადაწყვეტილება და ეს მენეჯერულად არასწორია”.

მისივე თქმით, უკვე ნახევარ წელიწადზე მეტია პანდემიაა და საზოგადოებრივი მაუწყებელი პასუხისმგებელი იყო, რომ მზად დახვედროდა მსგავს შემთხვევებს: “რაც მოხდა, არ იყო მოულოდნელი, ეს არ არის ფორსმაჟორი, ჩვენ ვიცით, რომ პანდემიის პირობებში ვართ. საზოგადოებრივი მაუწყებლის მენეჯმენტს თუ არ აქვს ალტერნატიული გეგმები როგორ მოიქცეს მაშინ, როდესაც რომელიმე თანამშრომელს უფიქსირდება კოვიდი, პატარა რეგიონულ მაუწყებლებსაც კი გვიფიქრია ამაზე და ვიცით, როგორ უნდა მოვიქცეთ”.

ზვიად ქორიძე პრობლემურად მიიჩნევს იმასაც, რომ აჭარის ტელევიზიასა და რადიოს ეთერში საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხის ტრანსლირება მიმდინარეობდა: “პირველი არხის ყურება მაყურებელს ისედაც შეუძლია შესაბამის არხზე. აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს დანიშნულება ის არის, რომ ავტონომიურ რესპუბლიკაში მცხოვრებ ადამიანებს მიაწოდოს მნიშვნელოვანი ინფორმაცია იმ სტანდარტებისა და ეთიკური ნორმების დაცვით, რასაც უნდა იცავდეს საზოგადოებრივი მაუწყებელი. ეს არის მათი ფუნქცია და არა ის, რომ საზოგადოებრივი მაუწყებლობა გაიმეორონ - ამისთვის არ არსებობს აჭარის ტელევიზია და რადიო”.

altსაქართელოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის მედიასამართლის იურისტი ნიკა სიმონიშვილი ამბობს, რომ მაუწყებლობის შესახებ კანონში პირდაპირი ჩანაწერი, როგორ უნდა მოიქცეს ასეთ დროს მაუწყებელი, არ არსებობს. შესაბამისად, ამ გადაწყვეტილების სამართლებრივ მხარეზე ვერ ვიმსჯელებთ. ასეთ დროს გადაწყვეტილება მენეჯმენტმა უნდა მიიღოს, ის სწორედ ამისთვის არის ორგანიზაციაში: “როდესაც სადმე კორონავირუსი დგინდება, ორგანიზაციის ფუნქციონირება არ ჩერდება და არც უნდა ჩერდებოდეს”.

აქვე, საინტერესოა, რომ საზოგადოებრივ მაუწყებელს პირიქით, პანდემიებისა და ასევე, საგანგებო მდგომარეობების დროს, გაზრდილი ვალდებულებები აქვს.

“საზოგადოებრივი მაუწყებლის ვალდებულებაა საგანგებო სიტუაციის დროს საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მმართველობის სფეროში შემავალი სახელმწიფო საქვეუწყებო დაწესებულების − საგანგებო სიტუაციების მართვის სამსახურის მოთხოვნით უზრუნველყოს საქართველოს მოქალაქეებისათვის და საქართველოს ტერიტორიაზე მყოფი სხვა პირებისათვის საგანგებო სიტუაციის შესახებ შეტყობინებისა და სხვა ინფორმაციის გადაცემა. თეორიულად, შესაძლებელია, საგანგებო მდგომარეობის პერიოდში, ინფორმაციის მიღების ერთადერთ წყაროდ საზოგადოებრივი მაუწყებელი მოგვევლინოს”, - ვკითხულობთ სახელმძღვანელოშ, რომელიც საქართველოს ჟრნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერ არის მომზადებული და კორონავირუსის გაშუქებას ეხება (თავი I - სამართლებრივი ასპექტების მიმოხილვა).

altკითხვაზე, რის საფუძველზე შეწყდა არხზე მაუწყებლობა, აჭარის ტელევიზიის დირექტორმა გიორგი კოხრეიძემ “მედიაჩეკერს” უთხრა, რომ ეს გადაწყვეტილება ეპიდემიოლოგების რეკომენდაციის საფუძველზე მიიღეს: “გადამდები სივრცეა, ბევრი ადამიანი იზოლაციაშია, იმიტომ, რომ დერეფნებში სიარული უწევდათ. ეხლა ყველა ადამიანს, მიუხედავად იმისა, თუ რა პოზიციაზეა, აინტერესებს თავისი ჯანმრთელობის მდგომარეობა”.

როგორც ონლაინგამოცემა “პუბლიკამ” გაარკვია, აჭარის მაუწყებლობის შეჩერება ადგილობრივი ეპიდემიოლოგიური სამსახურის რეკომენდაცია იყო. ამის შესახებ გამოცემას დაავადებათა კონტროლის ეროვნული ცენტრის ხელმძღვანელმა ამირან გამყრელიძემ განუცხადა.

 
alt

ამ დროისათვის, აჭარის ტელევიზია მაუწყებლობას არასრული შემადგენლობით აგრძელებს. ერთი კოვიდ ინფიცირებული თანამშრომელი ბათუმის კოვიდმიმღებ ცენტრში მკურნალობს, სხვა არცერთს პირველადი ტესტით, ვირუსი არ დაუდასტურდა. აჭარის მაუწყებლის ინფორმაციით, 7 სექტემბრის მონაცემებით, საკარანტინო სივრცეში 12 თანამშრომელია გადაყვანილი, რამდენიმე კი იზოლაციაში იმყოფება.
კატეგორია: საქართველო
კორონავირუსის შემთხვევის დაფიქსირების გამო, საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზია მაუწყებლობას წყვეტს. დღიდან, 5 სექტემბრიდან, ეთერში საქართველოს საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველი არხის ტრანსლირება განხორციელდება.

აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის ერთ-ერთ თანამშრომელს კორონავირუსი 4 სექტემბერს დაუდასტურდა. მაუწყებლის ინფორმაციით, ტელევიზიაში შესაბამისი ზომები გატარდა და ამ დროისთვის ტელევიზია დაკეტილია. მიმდინარეობს როგორც ინფიცირებულის კონტაქტების დადგენა, ასევე მისი ინფიცირების წყაროს მოძიება.

 ტელევიზიის 300-ზე მეტი თანამშრომელი ტესტირებას გაივლის და მხოლოდ ეპიდემიოლოგიური კვლევის დასრულების შემდეგ გახდება ცნობილი, რა ფორმატით გააგრძელებს მაუწყებლობის აჭარის ტელევიზია.
კატეგორია: საქართველო
პანკისის სათემო რადიო საგანგებო განცხადებას ავრცელებს და შინაგან საქმეთა სამინისტროს პანკისის სათემო რადიოს და მისი თანამშრომლების უსაფრთხოების დაცვისკენ მოუწოდებს. Radio Way წერს, რომ წინააღმდეგ შემთხვევაში პასუხისმგებლობა ხელისუფლებას დაეკისრება.

პანკისის სათემო რადიოს ინფორმაციით, დღეს, 5 სექტემბერს რადიოსა და მისი დამფუძნებლების წინააღმდეგ მორიგი აქციის გამართვა იგეგმება. მათივე ინფორმაციით, აქცია ორგანიზებულია როდის სკოტის ფონდისა და რამდენიმე რადიკალურად განწყობილი ჯგუფის მიერ, სალაფიტური თემის ზოგიერთი ლიდერის, ადგილობრივი ხელისუფლების ხელმძღვანელი პირებისა და სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის თანამშრომლების მხარდაჭერით.

გარდა შინაგან საქმეთა სამინისტროსი, პანკისის სათემო რადიო უფლებადამცველ ორგანიზაციებსაც მიმართავს და მოუწოდებს, რომ რეაგირება მოახდინონ მედიაზე განხორციელებულ შეტევაზე:

“მივმართავთ საქართველოს სახალხო დამცველს, უფლებადაცვით და მედია ორგანიზაციებს, საქართველოში აკრედიტებულ დიპლომატიურ კორპუსსა და საერთაშორისო ორგანიზაციებს, რეაგირება მოახდინონ პანკისის სათემო რადიოს ირგვლივ განვითარებულ სახიფათო მოვლენებსა და წინასაარჩევნოდ, თავისუფალ მედიაზე განხორციელებულ შეტევაზე” - წერს Radio Way.

რადიოს წინააღმდეგ საპროტესტო აქცია 29 აგვისტოსაც გაიმართა. რადიოს დარბევით დაემუქრნენ და მის დამფუძნებელ გელა მთივლიშვილს ერთკვირიანი ვადა მისცეს პანკისის ხეობაში საქმიანობის შესაწყვეტად. სათემო მაუწყებელში ფიქრობენ, რომ პროტესტი მათმა კრიტიკულმა სარედაქციო პოლიტიკამ გამოიწვია.
კატეგორია: საქართველო
საქართველოს სახალხო დამცველმა, აჭარის ტელევიზიაში მიმდინარე მოვლენების შესწავლის შედეგად გამოვლენილ დარღვევებთან დაკავშირებით, აზრისა და გამოხატვის თავისუფლების შესახებ გაეროს ახლად არჩეულ სპეციალურ მომხსენებელ ირენ ხანს და მედიის საკითხებზე ეუთოს წარმომადგენელ ჰარლემ დეზირს მიმართა. ინფორმაციას სახალხო დამცველის აპარატი ავრცელებს.

ომბუდსმენის შეფასებით, აჭარის ტელევიზიაში მიმდინარე მოვლენები საფრთხეს უქმნის ქვეყანაში არსებულ მედია პლურალიზმსა და უარყოფითად აისახება გამოხატვის თავისუფლებაზე. განცხადებაში ნათქვამია, რომ ეუთოსა და გაეროს წარმომადგენლებისთვის გაგზავნილ წერილებში სახალხო დამცველი ვარაუდს გამოთქვამს, რომ აჭარის საზოგადოებრივ მაუწყებელში მიმდინარე მოვლენები ტელევიზიის სარედაქციო პოლიტიკის ცვლილებას ისახავს მიზნად.

“წერილებში სახალხო დამცველი ეუთოს წარმომადგენელსა და გაეროს სპეციალურ მომხსენებელს თხოვნით მიმართავს დაინტერესდნენ წარმოდგენილი ინფორმაციით, საჯარო განცხადებით მიმართონ საქართველოს ხელისუფლებას, ან/და პირველივე შესაძლებლობისთანავე ოფიციალური ვიზიტით ეწვიონ საქართველოს, რათა ადგილზე შეისწავლონ წერილში აღწერილი გარემოებები. სახალხო დამცველი იმედოვნებს, რომ ზემოაღნიშნულ საერთაშორისო მანდატის მქონე პირთა რეაგირება აჭარის მაუწყებელში მიმდინარე პროცესებზე, მნიშვნელოვნად შეუწყობს ხელს თავისუფალი მედიის არსებობას ქვეყანაში”, - ვკითხულობთ საქართველოს სახალხო დამცველის განცხადებაში.

ომბუდსმენის აპარატის ინფორმაციით, საქართველოს სახალხო დამცველი აქტიურად ადევნებს თვალს სსიპ „საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიასა და რადიოში“ მიმდინარე მოვლენებს და სწავლობს მაუწყებლის თანამშრომლების შესაძლო უფლებადარღვევის ფაქტებს, როგორც საკუთარი ინიციატივით, აგრეთვე ჟურნალისტების მომართვის საფუძველზე: "კერძოდ, 2019 წლის 5 დეკემბერს სახალხო დამცველმა აჭარის საზოგადოებრივ მაუწყებელში შეხვედრები გამართა და სრული მხარდაჭერა გამოუცხადა ჟურნალისტებს მათ ჟურნალისტურ საქმიანობაში და დაპირდა, რომ ყურადღებით დააკვირდებოდა ტელევიზიაში მიმდინარე მოვლენებს”.

გარდა ამისა, 2020 წლის 24 აგვისტოს სახალხო დამცველმა აჭარის ტელევიზიის დირექტორს მაუწყებლის ყოფილი და მოქმედი თანამშრომლების შრომითი უფლებების აღდგენის, ასევე მომავალში შრომით ურთიერთობაში განსხვავებული მოსაზრების, პროფესიული კავშირისადმი კუთვნილების ან/და სხვა ნიშნით დისკრიმინაციული მოპყრობისაგან თავის შეკავების რეკომენდაციით მიმართა.
კატეგორია: საქართველო
კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის (GNCC) ინფორმაციით, COVID-19-ის გავრცელება სარეკლამო ბაზარზე უარყოფითად აისახა და ტელემაუწყებლებში სარეკლამო შემოსავალი შემცირდა. GNCC-იმ 2020 წლის მეორე კვარტალში სატელევიზიო შემოსავლების შესახებ ინფორმაცია დღეს 24 აგვისტოს გამოაქვეყნა.

GNCC-ის ინფორმაციით, მეორე კვარტალში ყველაზე მეტი შემოსავალი - 5.4 მილიონი ლარი ტელეკომპანია “იმედმა” მიიღო.

სატელევიზიო სარეკლამო შემოსავლები მაუწყებლებზე შემდეგნაირად გადანაწილდა:

  • იმედი - 5.4 მილიონი ლარი
  • რუსთავი 2 – 2.1 მილიონი ლარი
  • მთავარი არხი - 1.3 მილიონი ლარი
  • ტელეკომპანია პირველი - 0.8 მილიონი ლარი
  • GDS TV- 0.5 მილიონი ლარი
  • POSTV - 0.4 მილიონი ლარი
  • ფორმულა - 0.3 მილიონი ლარი
  • რ.ბ.ჯ. – 0.2 მილიონი ლარი
  • სეტანტა ჯორჯია – 0.1 მილიონი ლარი
  • სტუდია მაესტრო - 0.1 მილიონი ლარი
  • სხვა - 0.9 მილიონი ლარი

“კომუნიკაციების კომისიის პროგნოზით, მიუხედავად პანდემიით გამოწვეული ნეგატიური შედეგებისა, თუ ქვეყანაში COVID-19-ის ახალი ტალღა არ იქნება, კომერციული სექტორის სარეკლამო აქტივობები კლებას დააბალანესებს და წლის ჭრილში, 2020 წელს სარეკლამო ბაზარზე კლების მაღალი მაჩვენებელი არ დაფიქსირდება”, - აცხადებს GNCC.

სატელევიზიო სარეკლამო შემოსავლები რეკლამას, სპონსორობას, პროდუქტის განთავსებას, განცხადებებს და ტელეშოპინგს მოიცავს.
კატეგორია: ეთიკა
“პოლიტიკური ამორალობა “ნაციონალური მოძრაობისაგან” - ამ შესავლით დაიწყო ტელეკომპანია “იმედზე” 19 აგვისტოს დღის მთავარი საინფორმაციო გამოშვება. სიუჟეტში, რომლის მთავარი სათქმელი “ქართული ოცნების” თავმჯდომარეს ეყრდნობოდა, “ქრონიკის” წამყვანმა მაყურებელს ყოველგვარი მტკიცებულებების გარეშე მოუყვა, თუ “როგორ ცდილობს სააკაშვილის გუნდი მოსახლეობის მოტყუებით მთავრობის სოციალური პროგრამის საკუთარი ინტერესისთვის გამოყენებას”.

ამბის წარდგენისას გადაცემის წამყვანმა მაყურებელს დადასტურებულ ფაქტად, მტკიცებით ფორმაში უთხრა, რომ “ნაციონალური მოძრაობა” მთავრობის სოციალურ პროგრამას საკუთარი ინტერესებისთვის იყენებს და მეტიც, კონკრეტული ადამიანები ამით ფინანსური სარგებლის მიღებასაც კი ცდილობენ:

"ნაციონალური მოძრაობა" მთავრობის სოციალური დახმარების პროგრამას საკუთარი მიზნებისთვის იყენებს. მმართველი პარტიის ინფორმაციით, ოპოზიციის წარმომადგენლები მოქალაქეებს სახელმწიფოსაგან 200 ლარიანი დახმარების მისაღებად შუამავლობას სთავაზობენ. გამოვლინდა ისეთი შემთხვევებიც, როდესაც კონკრეტული პირები ინიციატივისაგან ფინანსური სარგებლის მიღებას შეეცადნენ.”

წამყვანის აღნიშნულმა შესავალმა მაყურებელს მოლოდინი შეუქმნა, რომ სიუჟეტში ბრალდებების დამადასტურებელ არგუმენტებს და მტკიცებულებას ნახავდა, თუმცა უშედეგოდ. აღმოჩნდა, რომ “იმედისთვის” წყარო მმართველი პარტიის, “ქართული ოცნების” თავმჯდომარე მამუკა მდინარაძე იყო, რომლის მიერ გაჟღერებული ბრალდებებიც ისევე იყო მოკლებული კონკრეტულ ფაქტებსა და მტკიცებულებებს, როგორიც წამყვანისა და სიუჟეტის ავტორის.

altმამუკა მდინარაძე აცხადებდა, რომ, ერთი მხრივ, არიან კონკრეტული არკეთილსინდისიერი ადამიანები, რომლებსაც, შესაძლოა, პოლიტიკურ პარტიებთან კავშირი საერთოდ არ აქვთ და რომლებიც გარკვეული ანაზღაურების სანაცვლოდ სთავაზობენ მოსახლეობას 200 ლარიან დახმარებაზე განაცხადის დარეგისტრირებას. მეორე მხრივ კი, “ამორალურ” საქციელს ჩადის “ნაციონალური მოძრაობაც”, რომელმაც “იკადრა ის, რომ პოლიტიკური ქულების დაწერა გადაწყვიტა ბავშვების დახმარებებთან, კომპენსაციებთან დაკავშირებით”.

მდინარაძე ამბობდა, რომ “ერთიც ამორალურია და მეორეც”. თუმცა, სიუჟეტში მის მიერ გაჟღერებული არცერთი ბრალდების დამადასტურებელი ფაქტი არ იყო წარმოდგენილი და გაურკვეველი დარჩა, რას ეყრდნობოდა თავად მამუკა მდინარაძე ან ჟურნალისტი, რომელიც უაპელაციოდ, მტკიცებით ფორმაში იმეორებდა “ქართული ოცნების” მიერ შეთავაზებულ ნარატივს.

მამუკა მდინარაძის განცხადების შემდეგ, ჟურნალისტმა მაყურებელს ამცნო, რომ თუ რეგისტრაციაში დახმარება დასჭირდებათ, ამაში მუნიციპალიტეტები დაეხმარებიან და შემდეგ ამ საკითხზე ეთერში გავიდა თბილისის მერისა და ჯანდაცვის სამინისტროს წარმომადგენლის კომენტარები.

სიუჟეტში არ ჩანდა ჟურნალისტის მცდელობა, რომ სხვა წყაროებთანაც გადაემოწმებინა მამუკა მდინარაძის მიერ გაჟღერებული ბრალდებები. ასევე, არ ჩანდა მცდელობა, რომ ე.წ. ბრალდების მხარის “ნაციონალური მოძრაობის” პოზიციაც წარმოეჩინა და ცალმხრივად, არგუმენტებისა და ფაქტების გარეშე არ გაეშუქებინა ამბავი, რომელსაც “იმედს” მხოლოდ “ქართული ოცნება” უყვებოდა.

საბოლოო ჯამში, “იმედის” სიუჟეტიდან მაყურებელმა გაიგო, რომ “ნაციონალურმა მოძრაობამ” “პოლიტიკური ამორალობა” ჩაიდინა, თუმცა, ვერ გაიგო თუ რაში მდგომარეობდა კონკრეტულად ეს “ამორალობა” და რას ეყრდნობოდა სიუჟეტში წარმოდგენილი ერთადერთი მხარე - “ქართული ოცნება”, როდესაც ოპონენტს მოსახლეობის მოტყუებაში და მთავრობის სოციალური დახმარების პროგრამის საკუთარი მიზნებისთვის გამოყენებაში ადანაშაულებდა.
კატეგორია: ეთიკა
19 აგვისტოს “ეროვნულ-დემოკრატიულმა ინსტიტუტმა” (NDI) გამოაქვეყნა ანგარიში, რომელშიც საუბარია საქართველოში არსებულ წინასაარჩევნო გარემოზე. ანგარიშის მიგნებები, სხვადასხვა აქცენტებით, ყველა ცენტრალური მაუწყებლის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში მოხვდა, ტელეკომპანია“იმედმა" კი NDI-ს ანგარიში დღის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში არ გააშუქა. 

NDI-ის ანგარიშში, რომელზეც “იმედის” მაყურებელს ინფორმაცია არ მიუღია, ნათქვამია, რომ საქართველოში არჩევნების სანდოობასთან დაკავშირებული გარკვეული საკითხები კვლავ გამოწვევად რჩება, რაც ქვეყანაში პოლარიზაციას კიდევ უფრო აძლიერებს და საარჩევნო პროცესის მიმართ საზოგადოების ნდობას ამცირებს. ამავე ანგარიშში ორგანიზაციამ გამოაქვეყნა 30 რეკომენდაცია საარჩევნო გარემოს გასაუმჯობესებლად.

19 აგვისტოს მთავარ საინფორმაციო გამოშვებებში NDI-ის კვლევა სხვადასხვა აქვენტებით გააშუქეს შემდეგმა მაუწყებლებმა: “რუსთავი 2”, “მთავარი”, “ფორმულა”, “ტვ პირველი”, “აჭარა” და “პოსტვ”.

რაც შეეხება საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველ არხს, 21:00 საათზე, იმ დროს, როდესაც არხზე დღის მთავარი საინფორმაციო გამოშვება გადის, 19 აგვისტოს დინამო თბილისი - ტირანას საფეხბურთო მატჩი გავიდა, შესაბამისად, მთავარი საინფორმაციო ეთერში არ ყოფილა.
კატეგორია: საქართველო


საქართველოს კომუნიკაციების კომისია გეგმავს ცვლილებები შეიტანოს დადგენილებაში, რომელიც მას უფლებას მისცემს, მისი მოქმედების სფერო გააფართოოს და რეგულაციები, რომლებიც აქამდე მხოლოდ ტელე და რადიო მაუწყებლებსა და გაზეთებზე ვრცელდებოდა ონლაინ მედიასაშუალებებზეც გაავრცელოს.

საუბარია დადგენილებაზე “საარჩევნო პროცესში მედიის მონაწილეობისა და მისი გამოყენების წესის დამტკიცების შესახებ“. ცვლილების მიხედვით, დადგენილებიდან ამოიღებენ მედიის განმარტებას და ასევე ჩამონათვალს, თუ კონკრეტულად ვისზე და რაზე გავრცელდება საარჩევნო პროცესში დადგენილი რეგულაციები.

უფრო კონკრეტულად, დადგენილების მესამე მუხლში განმარტებულია, რომ საარჩევნო პროცესში დადგენილი რეგულაციები ვრცელდება მაუწყებლებზე, სათემო მაუწყებლობის ლიცენზიის მფლობელსა და გაზეთებზე, რომლებიც ფინანსდებიან ცენტრალური ან ადგილობრივი ბიუჯეტიდან. ცვლილების მიხედვით კი, დადგენილებიდან ამ ჩამონათვალს ამოიღებენ. ეს კი, საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის დირექტორის მარიამ გოგოსაშვილის განმარტებით, ფაქტობრივად, კომისიის უფლებამოსილებას გააფართოებს.

„მედიის განმარტების ამოღებით, კომისია სავარაუდოდ დადგენილებას გაავრცელებს ონლაინ მედიაზეც. აღსანიშნავია, რომ საარჩეევნო კოდექსის საფუძველზე კომისია დღესაც ადგენს სამართალდარღვევათა ოქმებს, თუმცა მიმაჩნია, რომ აღნიშნული კანონის საფუძველზეც კი არ აქვს კომისიას უფლებამოსილება დაამონიტორინგოს და მისი უფლებამოსილება გაავრცელოს ონლაინ მედიებზე. ონლაინ მედიებზე კომისიის უფლებამოსილების გავრცელების კონსტიტუციურობის საკითხს საკონსტიტუციო სასამართლო განიხილავს. ამიტომ მნიშვნელოვანია, რომ კომისია ამ ნაწილზე დაელოდოს სასამართლოს განმარტებას”, - ამბობს მარიამ გოგოსაშვილი.

საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციამ (საია) 2020 წლის თებერვალში საკონსტიტუციო სასამართლოში გაასაჩივრა ბეჭდური და ონლაინ მედიის მიმართ იმავე რეგულაციების გავრცელება, რაც სამაუწყებლო მედიის (ტელევიზია და რადიოს) მიმართ არის დაწესებული. საქმე ეხებოდა კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის მიერ ონლაინ გამოცემა reginfo-სთვის სამართალდარღვევის ოქმის შედგენას იმ მიზეზით, რომ ვებგვერდმა კენჭისყრამდე 48 საათის განმავლობაში გამოაქვეყნა არჩევნებთან დაკავშირებული საზოგადოებრივი აზრის გამოკითხვის შედეგები.

გარდა ამისა, მესამე მუხლიდან ასევე დაგეგმილია მეორე ქვეპუნქტის ამოღებაც, სადაც განმარტებულია, რომ რეგულაციები ვრცლდება წინასაარჩევნო რეკლამაზე, წინასაარჩევნო დებატებზე, ახალ ამბებსა და საზოგადოებრივ-პოლიტიკურ გადაცემებსა და წინასაარჩევნო აგიტაციაზე.

მარიამ გოგოსაშვილი ამბობს, რომ ეს ცვლილებაც მთელ რიგ კითხვებს აჩენს:

“ცვლილება შესაძლოა ემსახურებოდეს იმ მიზანს, რომ მარეგულირებელმა დაამონიტორინგოს მაუწყებლის მთლიანი ბადე”.

კომუნიკაციების კომისია „საარჩევნო პროცესში მედიის მონაწილეობისა და მისი გამოყენების წესის დამტკიცების შესახებ“ დადგენილებაში ცვლილებების შეტანის საკითხს დღეს, 20 აგვისტოს განიხილავს. ცვლილებების დამტკიცების შესახებ გადაწყვეტილება კომისიამ უახლოეს 10 დღეში უნდა მიიღოს.
კატეგორია: რესურსები
“მედია, ფსიქიკური ჯანმრთელობა და ადამიანის უფლებები” - მედია პროფესიონალებისთვის ახალი სახელმძღვანელო გამოიცა. წიგნის ავტორი ფსიქოლოგი ჯანა ჯავახიშვილია.

“არსებობს პროფესიები, რომელთაც განსაკუთრებული გავლენა აქვთ საზოგადოებრივ ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე. ერთ-ერთი ასეთია ჟურნალისტის პროფესია. მედია პროფესიონალებს საზოგადოების ფართო სეგმენტთან აქვთ შეხება, მათ გზავნილებს მედიის მაგიური ძალა აქვს. ისინი, ერთი მხრივ, ასახავენ რეალობას და მეორე მხრივ, აკონსტრუირებენ მას. სწორედ ამიტომ, მოცემული წიგნი - ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე და ფსიქიკური ჯანმრთელობის დაცვასთან დაკავშირებულ ადამიანის უფლებებზე - მედია პროფესიონალებისთვისაა განკუთვნილი” - ვკითხულობთ წინათქმაში.

წიგნი შედგება ოთხი თავისგან, სადაც განხილულია ფსიქიკური ჯანმრთელობის, ჟურნალიზმისა და ადამიანის უფლებების თემების თანაკვეთა. ასევე, საუბარია მედია ორგანიზაციებში ფსიქიკური ჯანმრთელობის დაცვას და მედიის წარმომადგენლების მიერ საკუთარ და კოლეგების ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე ზრუნვის მეთოდებზე. გარდა ამისა, წიგნში ყურადღება გამახვილებულია ფსიქიკურ ჯანმრთელობასთან დაკავშირებული საკითხების გაშუქებაზე.

სახელმძღვანელოს დანართების სახით ერთვის ჟურნალისზმისა და ტრავმის დარტ ცენტრის, საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის, საგამოძიებო ჟურნალისტთა გლობალური ქსელისა და ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის მიერ გამოქვეყნებული რამდენიმე დოკუმენტი, სადაც გადმოცემულია ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემებთან დაკავშირებული და საზოგადოების ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე მოქმედი სხვადასხვა კრიზისული სიტუაციის გაშუქების სახელმძღვანელო პრინციპები.
კატეგორია: საქართველო
საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტის (IRI) მიერ 12 აგვისტოს გამოქვეყნებული საზოგადოებრივი აზრის კვლევის შედეგების მიხედვით, გამოკითხულთა 40% ტელეკომპანია “იმედის”, 16% კი “მთავარ არხის” საინფორმაციოს - ენდობა. გამოკითხულთა 2% უცხადებს ნდობას საზოგადოებრივ მაუწყებლის ახალ ამბებს.

კითხვაზე, რომელი ქართული ტელევიზიის ახალ ამბებს და პოლიტიკურ ინფორმაციას ენდობით ყველაზე მეტად, გამოკითხულთა პასუხები პროცენტულად შემდეგნაირად ნაწილდება: 

alt
  • “იმედი” - 40%
  • “მთავარი არხი” – 16%
  • “რუსთავი 2” – 14%
  • “TV პირველი” – 8%
  • საზოგადოებრივი მაუწყებელი – 2%
  • “ფორმულა” – 1%
  • “პალიტრანიუსი” – 1%
  • “ობიექტივი” – 1%
  • “მაესტრო” – 1%
  • “აჭარა” – 1%
გამოკითხულთა 1% კი თავს იკავებს პასუხის გაცემისგან.

IRI-ის კვლევის მიხედვით, მინდინარე საერთაშორისო ვითარების შესახებ ინფორმაციას გამოკითხულთა უმეტესობა - 85%, ტელევიზიიდან იღებს, 33% კი სოციალური მედიიდან - ფეისბუკიდან. 10% ამბობს, რომ ინფორმაციას ონლაინგამოცემების საიტებიდან იღებს, 4% – რუსული ტელევიზიიდან, ასევე 4% – ქართული ბეჭდური მედიიდან, 3% – რადიოდან, 2% კი - დასავლური ტელევიზიიდან.

IRI-ის კვლევის საველე სამუშაოები „აიფიემის“ მიერ ჩატარდა. 2020 წლის 4 ივნისი - 2 ივლისის პერიოდში მონაცემები შეგროვდა სტრატიფიცირებული მრავალსაფეხურიანი შემთხვევითი შერჩევის მეთოდის გამოყენებით, პირისპირ ინტერვიუს გზით. შერჩევა მოიცავდა საარჩევნო ხმის უფლებისა და ასაკის მქონე 1500 რესპონდენტს. ცდომილების ზღვარი +/- 2.5 პროცენტია.
კატეგორია: საქართველო
“თამარ ბაჩალიაშვილის საქმისადმი საჯარო ინტერესი არ ამართლებს გარდაცვლილის თაობაზე ნებისმიერი სახის პირადი ინფორმაციის გავრცელებას და მნიშვნელოვანია, მედიასაშუალებებმა ბაჩალიაშვილის, მისი ოჯახის წევრებისა და მეგობრების პირადი ცხოვრების მიმართ განსაკუთრებული სიფრთხილე და პატივისცემა გამოიჩინონ და განუხრელად დაიცვან ადამიანის უფლებები და მედია ეთიკის სტანდარტები”, - 14 არასამთავრობო ორგანიზაცია 9 აგვისტოს “მთავარ არხზე” გადაცემა „მთავარ აქცენტებში გასულ ინტერვიუს და თამარ ბაჩალიაშვილის საქმის მედიაში პრობლემურ გაშუქებას გამოეხმაურა.

“მთავარ აქცენტებში” წამყვანს, ნიკა გვარამიას სტუმრად მოწვეული ჰყავდა ბაჩანა ლობჟანიძე, რომელიც აცხადებს, რომ თამარ ბაჩალიაშვილის შეყვარებული იყო. არასამთავრობო ორგანიზაციები მიიჩნევენ, რომ გადაცემაში წამყვანის მიერ დასმული კითხვები ეხებოდა გარდაცვლილი თამარ ბაჩალიაშვილის პირადი ინტიმური ურთიერთობების დეტალებს, რაც, ერთი მხრივ, თავად გარდაცვლილის, ხოლო მეორე მხრივ, მისი მეგობრების პირადი ცხოვრების უფლებაში უხეშ ჩარევას წარმოადგენს.

“მიუხედავად თამარ ბაჩალიაშვილის გარდაცვალების თაობაზე მიმდინარე სისხლის სამართლის საქმეზე მაღალი საზოგადოებრივი ინტერესის არსებობისა, ინტერვიუზე განხილული პირადი ცხოვრების დეტალები არ იძლეოდა საქმისთვის მნიშვნელოვან ინფორმაციას და შესაბამისად, მათი გაშუქება არ ემსახურებოდა მაღალ საჯარო ინტერესს. ამასთან, არც თამარ ბაჩალიაშვილი და არც მისი მეგობარი არ წარმოადგენენ საჯარო ფიგურას, რაც აფართოებს მათი პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობის დაცვის ფარგლებს. გარდა ამისა, მხედველობაშია მისაღები, რომ ინტერვიუზე განხილული დეტალები შეეხებოდა პირადი ცხოვრების განსაკუთრებით პირადულ ასპექტებს, მათ შორის გარდაცვლილისა და მისი მეგობრის სექსუალურ იდენტობასა და ინტიმურ ცხოვრებას, რაც, ევროპის ადამიანის უფლებათა სასამართლოს პრაქტიკის თანახმად, ექცევა პირადი ცხოვრების უფლების განსაკუთრებული დაცვის ქვეშ”, - აცხადებენ ორგანიზაციები.

საზოგადოებრივი ორგანიზაციები, ასევე, მიუღებლად მიიჩნევენ გადაცემის წამყვანის პოზიციას იმასთან დაკავშირებით, რომ „როდესაც საქმე მიმდინარეობს თვითმკვლელობაზე, პირადი ცხოვრება ხდება გამჭირვალე“. გარდა ამისა, ორგანიზაციების განცხადებით, საფუძველს მოკლებულია წამყვანის მტკიცება, რომ თვითმკვლელობასთან დაკავშირებულ საქმეებზე ნებისმიერი სახის პირადი ინფორმაცია გარდაცვლილის შესახებ მაღალი საჯარო ინტერესით სარგებლობს.

“პასუხისმგებლიანი მედია დემოკრატიული საზოგადოების მნიშვნელოვანი რგოლია და მას სიმართლის დადგენის, საჯარო ხელისუფლების კონტროლისა და ადამიანებისა და სოციალური ჯგუფების წუხილების, საჭიროებებისა და ინტერესების გახილვადებისა და დღის წესრიგში დაყენების უმნიშვნელოვანესი ფუნქცია აკისრია. პლურალისტური მედიაგარემოს გარეშე დემოკრატია ვერ მუშაობს და მას საკვანძო როლი აქვს საზოგადოების ჯეროვანი ფუნქციონირებისთვის. თუმცა, ამგვარი როლის შესრულება მედიას სწორედ მაშინ შეუძლია, როცა ის ადამიანის უფლებებისა და ეთიკის სტანდარტების განუხრელი დამცველია და საკუთარ პრაქტიკაში ადამიანების ინსტრუმენტალიზების, პროპაგანდისა და მანიპულირების მიდგომებს გამორიცხავს. ჩვენი ქვეყნის პოლარიზებული და კონფლიქტური პოლიტიკური და სოციალური კონტექსტის გათვალისწინებით, როცა დასუსტებულია ნდობა სახელმწიფო ინსტიტუტების მიმართ, პასუხისმგებლიანი მედიის როლი კიდევ უფრო მნიშვნელოვანი ხდება”, - ვკითხულობთ განცხადებაში, რომელსაც შემდეგი ორგანიზაციები აწერენ ხელს:

  1. ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრი (EMC);
  2. ადამიანის უფლებათა ცენტრი;
  3. კავშირი საფარი;
  4. საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია;
  5. თანასწორობის მოძრაობა;
  6. უფლებები საქართველო;
  7. ღია საზოგადოების ფონდი;
  8. რეგიონულ მაუწყებელთა ალიანსი;
  9. ჟურნალისტიკის რესურსცენტრი (JRC);
  10. მედიაკლუბი;
  11. სატელევიზიო ქსელი;
  12. საქართველოს რეგიონული მედიის ასოციაცია;
  13. საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია
  14. ტოლერანტობის და მრავალფეროვნების ინსტიტუტი (TDI)
კატეგორია: საქართველო
წამოსვლიდან თვე-ნახევრის შემდეგ, დღეს დიანა ტრაპაიძე “TV პირველზე” დაბრუნდა და “დღის ამბების” გამოშვება წაიყვანა. ტრაპაიძის მაუწყებელში დაბრუნების შესახებ ინფორმაცია მედიაში 27 ივლისს გავრცელდა.

დიანა ტრაპაიძემ “TV პირველი” 15 ივნისს დატოვა, თუმცა მიზეზებზე არ უსაუბრია. მაუწყებლიდან წამოსვლის შესახებ ინფორმაცია ფეისბუკის პირად გვერდზე გაავრცელა და თქვა, რომ სხვა ტელეკომპანიაში არ გადადის და დროებით დასვენებას გეგმავს:

“ყველაფერს აქვს დასაწყისი და დასასრული. ჩავთვალე რომ ახლა დასრულების დროა. პ.ს. არ გადავდივარ არსად. ცოტას დავისვენებ და მერე დავიწყებ თავიდან”, - წერდა დიანა ტრაპაიძე.

დიანა ტრაპაიძის განცხადებას წინ უსწრებდა ტელეწამყვანების - ნინო ჟიჟილაშვილისა და ვახო სანაიას, ასევე, გადაცემა „პოლიტმეტრის“ გუნდის “ტვ პირველიდან” წამოსვლა. ტელეკომპანიაში ეს ცვლილებები დროში დაემთხვა არხში ნოდარ მელაძისა და ტელეკომპანია „მთავარის“ კიდევ რამდენიმე ჟურნალისტის გადასვლას.
კატეგორია: საქართველო
აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის კანცელარიაში, დღეს 230 თანამშრომლის ხელმოწერილი დოკუმენტი შევიდა. ინფორმაციას აჭარის ტელევიზია ავრცელებს. ხელმომწერები მაწუყებლიდან გათავისუფლებული 3 თანამშრომლის დაბრუნებას ითხოვენ.

აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლიდან სამი თანამშრომელი - შემოქმედებითი სამსახურის დილის გადაცემა „დილის ტალღის“ რედაქტორი, ბაჩო გურაბანიძე, შემოქმედებითი სამსახურის შემოქმედებითი მიმართულების მენეჯერი, გიორგი მურვანიძე და მემონტაჟე გუგა ქადიძე 30 ივლისს გაათავისუფლეს. აჭარის მაუწყებლის ინფორმაციით, თანამშრომლები შიდა მოკვლევის საფუძველზე გაათავისუფლეს, რომელიც მაუწყებელში მომხდარ ინციდენტს უკავშირდებოდა.

სამსახურიდან გათავისუფლებულების ინტერესებს EMC იცავს. ორგანიზაცია აცხადებს, რომ გათავისუფლებულთა ინტერესების დაცვის მიზნით უახლოეს პერიოდში მიმართავს სასამართლოს და საზოგადოებას მიაწოდებს ინფორმაციას სამართალწარმოების პროცესის მიმდინარეობის შესახებ.

“პირველადი სამართლებრივი შეფასებით, მიგვაჩნია, რომ მაუწყებლის დირექტორის გადაწყვეტილება წარმოადგენს სამართლებრივად დაუსაბუთებელ გადაწყვეტილებას, რომელიც, თავის მხრივ, ნათლად აჩვენებს მაუწყებლის მენეჯმენტის მიდგომას, ყველა შესაძლო საშუალებებით მოახდინოს მაუწყებლის განეიტრალება კრიტიკული აზრის მქონე ჟურნალისტებისგან და სამსახურიდან გათავისუფლებით, როგორც ყველაზე მკაცრი სანქციით, მათი სამაგალითო დასჯა.”

30-31 ივლისს მაუწყებლიდან სამი თანამშრომლის გათავისუფლების გასაპროტესტებლად, აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის წინ „ალტერნატიულმა პროფკავშირებმა” აქცია გამართა და პერმანენტული აქციები დააანონსა.

ტელევიზიიდან სამი თანამშრომლის გათავისუფლებას საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია გამოეხმაურა და განაცხადა, რომ აჭარის საზოგადოებრივ მაუწყებელში ჟურნალისტების დევნა კვლავ გრძელდება.

“ქარტია დაუშვებლად მიიჩნევს აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის ტელევიზიისა და რადიოს მენეჯმენტის მიერ ისეთ საკადრო პოლიტიკის გაგრძელებას, რომელიც სამსახურიდან დევნის პროფესიონალ კადრებს და ანგრევს საზოგადოებრივი მაუწყებლის პრინციპებს. ქარტია საერთაშორისო ორგანიზაციებს მოუწოდებს, რომ დაინტერესდნენ აჭარის საზოგადოებრივ მაუწყებელში მიმდინარე პროცესებით”, - ვკითხულობთ განცხადებაში.

მაუწყებლიდან თანამშრომლების გათავისუფლება უკიდურესად კრიტიკულად შეაფასეს კოალიცია „მედიის ადვოკატირებისათვის“ წევრმა ორგანიზაციებმა და განაცხადეს, რომ აჭარის მაუწყებელში მიმდინარე პროცესები მედიის თავისუფლების თანამედროვე სტანდარტს ეწინააღმდეგება და ადამიანის უფლებათა დარღვევის საგანგაშო ნიშნებს შეიცავს:

“მენეჯმენტის მიერ მიღებული ზომები არაჰუმანურია, თავისუფალი ადამიანების დასჯის ინსტრუმენტს წარმოადგენს და არ შეიძლება დარჩეს სათანადო ყურადღების გარეშე” - აცხადებს კოალიცია „მედიის ადვოკატირებისათვის“.


მთავარი ფოტო: აჭარის ტელევიზია
კატეგორია: საქართველო
აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლიდან კიდევ სამი თანამშრომელი გაათავისუფლეს– შემოქმედებითი სამსახურის დილის გადაცემის „დილის ტალღის“ რედაქტორი, ბაჩო გურაბანიძე, შემოქმედებითი სამსახურის შემოქმედებითი მიმართულების მენეჯერი, გიორგი მურვანიძე და გუგა ქადიძე – მემონტაჟე. თანამშრომლების გათავისუფლების შესახებ ინფორმაცია ბაჩო გურაბანიძემ 30 ივლისს ფეისბუქის პირად გვერდზე გაავრცელა.



იმავე დღეს, მაუწყებლიდან სამი თანამშრომლის გათავისუფლების გასაპროტესტებლად, აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის წინ „ალტერნატიულმა პროფკავშირებმა”აქცია გამართა და პერმანენტული აქციები დააანონსა:

“ის რაც მოხდა, არ შეიძლება რომ დარჩეს რეაგირების გარეშე და ამას უნდა მოყვეს პერმანენტული აქციები. ამ აქციებს ვაანონსებთ მაუწყებლის თანამშრომლები განურჩევლად იმისა, თუ რომელ პროფკავშირში ვერთიანდებით” - განაცხადა პროფკავშირების თავმჯდომარე მალხაზ რეხვიაშვილმა.

მისივე თქმით, პროფკავშირებს სამი ძირითადი მოთხოვნა აქვს - დაუყოვნებლ დაბრუნდნენ გათავისუფლებული თანამშრომლები, გადადგეს დირექტორი დაკავებული თანამდებობიდან და ჩაერთოს ბორდი მაუწყებელში მიმდინარე პროცესებში.

“მოვუწოდებთ მრჩეველთა საბჭოს, რომ ჩაერთოს პროცესში და გამოიყენოს მის ხელთ არსებული უფლებამოსილებები იმისთვის, რომ მაუწყებელში მდგომარეობა დასტაბილურდეს. წინააღმდეგ შემთხვევაში, ჩვენი პერმანენტული აქციების მოთხოვნა იქნება მათი დათხოვნაც” - განაცხადა მალხაზ რეხვიაშვილმა.

პროფკავშირების წარმომადგენლებმა და მაუწყებლის თანამშრომელთა ნაწილმა, პროტესტის ნიშნად, ტელევიზიის შენობის წინ სიმბოლუირად ღამე გაათენა.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიიდან სამი თანამშრომლის გათავისუფლებას საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია გამოეხმაურა და განაცხადა, რომ აჭარის საზოგადოებრივ მაუწყებელში ჟურნალისტების დევნა კვლავ გრძელდება.

“ქარტია დაუშვებლად მიიჩნევს აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის ტელევიზიისა და რადიოს მენეჯმენტის მიერ ისეთ საკადრო პოლიტიკის გაგრძელებას, რომელიც სამსახურიდან დევნის პროფესიონალ კადრებს და ანგრევს საზოგადოებრივი მაუწყებლის პრინციპებს. ქარტია საერთაშორისო ორგანიზაციებს მოუწოდებს, რომ დაინტერესდნენ აჭარის საზოგადოებრივ მაუწყებელში მიმდინარე პროცესებით”, - ვკითხულობთ განცხადებაში.

მაუწყებლიდან თანამშრომლების გათავისუფლება უკიდურესად კრიტიკულად შეაფასეს კოალიცია „მედიის ადვოკატირებისათვის“ წევრმა ორგანიზაციებმა და განაცხადეს, რომ აჭარის მაუწყებელში მიმდინარე პროცესები მედიის თავისუფლების თანამედროვე სტანდარტს ეწინააღმდეგება და ადამიანის უფლებათა დარღვევის საგანგაშო ნიშნებს შეიცავს:

“მენეჯმენტის მიერ მიღებული ზომები არაჰუმანურია, თავისუფალი ადამიანების დასჯის ინსტრუმენტს წარმოადგენს და არ შეიძლება დარჩეს სათანადო ყურადღების გარეშე” - აცხადებს კოალიცია „მედიის ადვოკატირებისათვის“ .
კატეგორია: ვიდეო
2020 წლის იანვრიდან 6 ონლაინ გამოცემასთან 400 000 ლარამდე ღირებულების, 113 გამარტივებული შესყიდვის ხელშეკრულებაა გაფორმებული. დამკვეთების დიდი ნაწილი ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანო და მის დაქვემდებარებაში მყოფი ააიპ/სსიპ-ია.

6 გამოცემიდან 5 მასალებს შესაბამისი სარეკლამო აღნიშვნის გარეშე ათავსებს.

 


კატეგორია: საქართველო
ეროვნულ-დემოკრატიული ინსტიტუტის (NDI) ბოლო კვლევის მიხედვით, მოსახლეობის 29% ფიქრობს, რომ უცხო ქვეყნები საქართველოში შეგნებულად ავრცელებენ კოროვანირუსის შესახებ დეზინფორმაციას, მათგან 33% კი მიიჩნევს, რომ დეზინფორმაციის გამავრცელებელი რუსეთია. 27%-ის აზრით, COVID-19-ზე ცრუ ინფორმაციას სომხეთი ავრცელებს, 11% ფიქრობს, რომ - ჩინეთი, 6% კი მიიჩნევს, რომ დეზინფორმაციის გამავრცელებელი აშშ-ია.

alt

ინფოგრაფიკა: NDI

COVID-19-ის გავრცელებიდან დღემდე არაერთი კონსპირაციული თეორია გავრცელდა ვირუსის წარმოშობის შესახებ. გავრცელებულ დეზინფორმაციებს მედიაჩეკერი ვირუსის გავრცელების დღიდან აკვირდებოდა. საზოგადოების ნაწილი დღემდე ამტკიცებს, რომ კორონავირუსი ხელოვნურად გამოგონილი იარაღია, რომელიც ადამიანებზე კონტროლის დასამყარებლად გაავრცელეს, ნაწილი მიიჩნევს, რომ ვირუსი მაღალსიჩქარიანი უკაბელო ინტერნეტის 5 G-ს ანტენებიდან ვრცელდება, ნაწილი კი კორონავირუსის გავრცელებას ლუგარის ლაბორატორიასთან აკავშირებდა.

NDI დაინტერესდა, მასობრივი ინფოდემიის პირობებში როგორ არჩევს ტყუილ-მართალს საქართველოს მოსახლეობა. კვლევის მიხედვით, გამოკითხულთა 60%, ვინც კორონავირუსის შესახებ ინფორმაციას იღებს, ფიქრობს, რომ ადვილია იმის გაგება, თუ რა არის სიმართლე და რა - არა. 33%-სთვის კი ტყუილ-მართლის გარჩევა რთულია.

alt
ინფოგრაფიკა: NDIaltინფოგრაფიკა: NDI


NDI-ის კვლევის შედეგად აღმოჩნდა, რომ გამოკითხულთა 52% მიიჩნევს, რომ კორონავირუსი ლაბორატორიაში შეიქმნა, მათი უმრავლესობა(30%) კი ფიქრობს, რომ ვირუსი გამიზნულად გავრცელდა. ასევე, NDI-ის მიხედვით, გამოკითხულთა 10% ეთანხმება, რომ 5G ინტერნეტის ინფრასტურუქტურა დაკავშირებულია კორონავირუსის გავრცელებასთან, 45% ამ მოსაზრებას არ ეთანხმება, 30% ამბობს, რომ არ იცის, 16%-ს კი საერთოდ არ სმენია 5G-ის შესახებ.

alt
ინფოგრაფიკა: NDI



alt
ინფოგრაფიკა: NDI


NDI ასევე დაინტერესდა, თუ რას ფიქრობს მოსახლეობა ლუგარის ლაბორიატორიისა და პანდემიის კავშირზე. აღოჩნდა, რომ მოსახლეობის 66% მიიჩნევს, რომ ლუგარის ლაბორატორია ხელს უშლის ვირუსის გავრცელებას, 4% კი პირიქით ფიქრობს და ამბობს, რომ იგი უწყობს ხელს კორონავირუსის გავრცელებას.

NDI-ის მიხედვით, საქართველოში ცრუ ინფორმაციის მიმართ მედეგობას ყველაზე კარგად ასაკი, შემოსავალი და განათლება პროგნოზირებს. მაგალითად, მოსაზრება, რომ 5G დაკავშირებულია კორონავირუსის გავრცელებასთან, შესაძლოა დაიჯერონ განათლების დაბალი საფეხურის მქონე და სოფლად მცხოვრებმა ადამიანებმა. რაც შეეხება მოსაზრებას, რომ კორონავირუსი ლაბორატორიაში შეიქმნა და გამიზნულად გავრცელდა - ეს შესაძლოა დაიჯერონ კაცებმა და დაბალი შემოსავლის მქონე ადამიანებმა.

კვლევა, რომელიც NDI-ის დაკვეთით CRRC-საქართველომ ჩაატარა, დღეს, 28 ივლისს გამოქვეყნდა. გამოკითხვა 26-30 ივნისის პერიოდში საქართველოს მასშტაბით 1,550 სატელეფონო ინტერვიუს წარმომადგენლობითი შერჩევის საფუძველზე, ქვეყნის სრულწლოვან მოსახლეობას შორის ჩატარდა (ოკუპირებული ტერიტორიების გამოკლებით). ორგანიზაციის განცხადებით, კვლევის მთავარი საგანი კორონავირუსი და დეზინფორმაცია იყო. კვლევაში საშუალო ცდომილების ზღვარი +/- 2%-ია.
კატეგორია: ვიდეო

პანდემია ყველასთვის შფოთის გამომწვევია, ჟურნალისტებისთვის კი, რომლებიც საზოგადოების ინფორმირების მიზნით COVID-19-ის შესახებ ყოველდღიურად კითხულობენ და ამ თემას განახლებად რეჟიმში აშუქებენ, რისკები კიდევ უფრო მაღალია

გიზიარებთ რამდენიმე რჩევას სტრესის თავიდან ასაცილებლად

  • რეკომენდაციები ვრცლად შეგიძლიათ იხილოთ ამ ბმულზე 
კატეგორია: რჩევები ჟურნალისტებს

პანდემია ყველასთვის შფოთის გამომწვევია, ჟურნალისტებისთვის კი, რომლებიც საზოგადოების ინფორმირების მიზნით COVID-19-ის შესახებ ყოველდღიურად კითხულობენ და ამ თემას განახლებად რეჟიმში აშუქებენ, რისკები კიდევ უფრო მაღალია

გიზიარებთ რამდენიმე რჩევას სტრესის თავიდან ასაცილებლად

  • რეკომენდაციები ვრცლად შეგიძლიათ იხილოთ ამ ბმულზე 
კატეგორია: ეთიკა
გარდაცვლილის გადმოსვენება, გლოვა, მგლოვიარე მამის დევნა მიკროფონებითა და კამერით, - ბოლო რამდენიმე დღეა ცენტრალური ტელევიზიების მაყურებელი 23 წლის თამარ ბაჩალიაშვილის გარდაცვალების საქმეს ამ მძიმე კადრების ფონზე ადევნებს თვალს.

22 ივლისს ცნობილი გახდა, რომ თამარ ბაჩალიაშვილი, რომელსაც ხუთი დღის განმავლობაში ეძებდნენ, ქვემო ქართლში, თეთრიწყაროს ტყეში, საკუთარ მანქანაში გარდაცვლილი იპოვეს. ბაჩალიაშვილის საქმეს მედია წინა დღეებშიც აქტიურად აშუქებდა და ცხადია, მომხდარი ფაქტის გახმაურების წუთიდან, მედიის განსაკუთრებული ყურადღების ქვეშ მოექცა. მიუხედავად, არაერთი შემთხვევისა, როდესაც მსგავსი გაშუქება პროფესიულ წრეებში კრიტიკის საგნად იქცა, ტრაგედიის სენსაციურად გაშუქების, ამბის დრამატიზებისა და მაყურებლის ემოციების გამძაფრების ცდუნებას ტელევიზიებმა ამჯერადაც ვერ გაუძლეს.

22 და 23 ივლისს საზოგადოებამ პირდაპირ ეთერში ნახა, როგორ გადმოასვენეს გარდაცვლილი საკუთარი მანქანიდან და მეორე დღეს როგორ მიასვენეს სახლში. მაყურებელმა ასევე პირდაპირ ეთერში იხილა უმძიმეს მდგომარეობაში მყოფი მამის რეაქცია, როდესაც მან შვილის დაღუპვის შესახებ გაიგო და გარდაცვლილის სანახავად თეთრიწყაროში, ადგილზე ჩავიდა.

22 ივლისი - დღის საინფორმაციო გამოშვებები


22 ივლისს დღის საინფორმაციო გამოშვებები ტელეკომპანიებმა: “ტვ პირველი”, “ფორმულა”, “მთავარი არხი”, “იმედი”, “რუსთავი 2” და საზოგადოებრივი მაუწყებლის “პირველი არხი” თამარ ბაჩალიაშვილის გარდაცვალების ამბის გაშუქებით დაიწყეს.

altმთელი დღის განმავლობაში ჩამოთვლილი ტელევიზიები პირდაპირ ეთერში ორი ადგილიდან მაუწყებლობდნენ - გარდაცვლილის სახლის მიმდებარე ტერიტორიიდან, სადაც ოჯახის წევრები და ახლობლები იმყოფებოდნენ და თეთრიწყაროდან, სადაც თამარ ბაჩალიაშვილის ცხედარი იპოვეს.

ზემოთჩამოთვლილი მაუწყებლებიდან ყველაზე ნაკლებად დრამატიზებული და ემოციური იყო ტელეკომპანია “იმედისა” და “პირველი არხის” გაშუქება. ეს ორი მაუწყებელი, ძირითადად, ჟურნალისტის ჩართვით და რესპონდენტების კომენტარების გაშუქებით შემოიფარგლებოდა, თუმცა ორივე მაუწყებლის ეთერში, მცირე დოზით მაინც მოხვდა ემოციური კადრები.

ტელეკომპანია “პირველის”, “ფორმულას”, “მთავარისა” და “რუსთავი 2-ის” მაყურებელი კი თითქმის მთელი დღის განმავლობაში პირდაპირ ეთერში თანმიმდევრულად ადევნებდა თვალს ტრაგედიის ადგილას განვითარებულ მოვლენებს.

altცხადია, ამბის მიმართ არსებობს მაღალი საჯარო ინტერესი და მედიას თანმიმდევრულად და სწრაფად უნდა მიაწოდებინა საზოგადოებისთვის ინფორმაცია. თუმცა, გარდა ემოციური დატვირთვისა, გაუგებარია, რა ინფორმაციული ღირებულების იყო მაყურებლისთვის გარდაცვლილის გადმოსვენებისა კადრების ნახვა და მძიმე მდგომარეობაში მყოფი ოჯახის წევრების შემზარავი გლოვის მოსმენა.

“კრიმინალური ფაქტის გაშუქებისას ეთიკის სტანდარტების დარღვევის უფრო დიდ რისკი არსებობს ახალი ამბების მომზადებისას. როდესაც ფაქტი ახალი მომხდარია, ემოციური ფონი გამძაფრებულია და ხშირად ჟურნალისტები მისი ზეგავლენის ქვეშ ექცვიან. ჟურნალისტი უნდა შეეცადოს, შეინარჩუნოს ნეიტრალურ ტონი და არ მოექცეს ამბის მონაწილეთა ემოციური გავლენის ქვეშ”, - ვკითხულობთ კრიმინალის გაშუქების გზამკვლევში, რომელიც საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერაა მომზადებული.

ტელეკოპანია “მთავარისა”, “პირველის”, “ფორმულას” და “რუსთავი 2-ის” მაყურებელმა დღის განმავლობაში არაერთხელ ნახა მძიმე ემოციურ მდგომარეობაში მყოფი მამა, უყურა მიცვალებულის სხეულის მანქანიდან გადმოსვენებას და მოისმინა მეზობლების არასაჭირო კომენტარები, შეფასებები და ვარაუდები.

altპირდაპირი ჩართვების დროს, ჟურნალისტები ცდილობდნენ ნებისმიერი იქ მყოფი ადამიანისგან მოეპოვებინათ საჭირო თუ არასაჭირო ინფორმაცია. ცდილობდნენ გარდაცვლილის მეზობლებთან გაერკვიათ თუ რა შეიძლება გამხდარიყო 23 წლის ქალის გარდაცვალების მიზეზი, ჰქონდა თუ არა მას პრობლემები სამსახურში, კონფლიქტი ოჯახში, მიაჩნიათ თუ არა რომ გამოძიება არაეფექტურად მიმდინარეობდა, მათი აზრით, შეიძლებოდა თუ არა მისი გადარჩენა შესაბამის ორგანოებს დროულად რომ ემოქმედა, რას ფიქრობენ თვითმკვლელობის ვერსიაზე და ა.შ.

დღის ეთერისგან განსხვავებით, შემაჯამებელი საინფორმაციო გამოშვებები შედარებით დაცლილი იყო სენსაციური და ემოციური გაშუქებისგან. თუმცა, სიუჟეტებში მაინც მოხვდა პრობლემური კადრები. მაგალითად, “რუსთავი 2-მა” სიუჟეტი გარდაცვლილი შვილის სანახავად მისული მამის ემოციური კადრებით დაიწყო და არაერთხელ აჩვენა მაყურებელს მძიმე მდგომარეობაში მყოფი მშობელი. საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირველმა არხმა კი ამბის გაშუქებისას მიცვალებულის მანქანიდან გადმოსვენების კადრები დაუფარავად აჩვენა.

alt

აღსანიშნავია, რომ სხვა მაუწყებლებმა მოგვიანებით დაბლარეს მიცვალებულის გადმოსვენების კადრები, რომლებსაც მანამდე, დღის საინფორმაციო გამოშვებაში, პირდაპირ ეთერში დაუფარავად ხედავდა მაყურებელი.



22 ივლისის მთავარი საინფორმაციო გამოშვებები - თემის პრიორიტეტულობა

დღის საინფორმაციო გამოშვებების მსგავსად, ყველა მაუწყებლისთვის მომხდარი მთავარი ამბავი იყო 22 ივლისის შემაჯებელ, დღის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაშიც, გარდა ტელეკომპანია “იმედისა”.

altთამარ ბაჩალიაშვილის გარდაცვალების ამბავი “იმედმა” 20:00 საათიანი საინფორმაციო გამოშვების დასკვნით ნაწილში, 55-ე წუთზე გააშუქა და 5 წუთამდე დრო დაუთმო.

“იმედის” მთავარი საინფორმაციო გადაცემის ბადეში ამბები შემდეგი თანმიმდევრობით მოხვდა:

  1. ეპიდვითარება საქართველოში
  2. როდის აღდგება საერთაშორისო რეგულარული ფრენები
  3. მსოფლიო მასშტაბით კორონავირუსით ინფიცირებულთა რიცხვი გაიზარდა რუსეთში კოვიდინფიცირებულთა რაოდენობა 800 000-ს უახლოვდება
  4. ამერიკის კონგრესში საქართველოს მიმართ სანქციებზე საუბარი არასდროს გამართულა
  5. 2020 წელი საქართველოს თავდაცვის ძალებში ჯარისკაცებზე ზრუნვის წლად გამოცხადდა
  6. ოკუპანტების მიერ გატაცებული ზაზა გახელაძე მე-11 დღეა ტყვეობაში იმყოფება
  7. უდანაშაულო ადამიანის მკვლელობა და სპექტაკლი პოლიციის იმიჯის გადასარჩენად
  8. შაქარაშვილის საქმის ერთ-ერთი მოწმე ვახო ახვლედიანი გამოკითხვაზე იმყოფება
  9. ხუთი დღის წინ გაუჩინარებული 23 წლის გოგონა გარდაცვლილი იპოვეს
  10. დედაქალაქს ახალი პარკირების წესები აქვს
  11. 21-23 აგვისტოს ბათუმი შავი ზღვის ჯაზ ფესტივალს უმასპინძლებს

დანარჩენმა მაუწყებლებმა საინფორმაციო გამოშვება თამარ ბაჩალიაშვილის გარდაცვალების ამბით დაიწყეს და მთლიანობაში, ამბის გაშუქებას პრაიმტაიმის პერიოდში, დაახლოებით, 15-დან 25 წუთამდე დრო დაუთმეს.

23 ივლისი - გარდაცვლილის სახლში მისვენება

ემოციურად მძიმე, არასაჭირო კადრები ნახა მაყურებელმა 23 ივლისსაც. ამ დღეს ტელეკომპანიებმა “მთავარმა” და “ტვ პირველმა” გააშუქეს გარდაცვლილის სახლში მისვენება, ახლობლების ტირილი და გლოვა.

“მთავარმა” არხმა გარდაცვლილის სახლში გადასვენებისა და იქ მყოფების გლოვის ამსახველი მძიმე ემოციური კადრები ცალკე მასალად გამოაქვეყნა ფეისბუკის გვერდზე. ვიდეო ერთ დღეში ნახევარ მილიონამდე ადამიანმა ნახა.


პირველი არხი - სხვების კრიტიკა იმ კადრების გამო, რაც თავადაც აჩვენა


23 ივლისს “პირველმა არხმა” მოამბის 21:00 საათიან გამოშვებაში ტრაგედიების არეთიკურ გაშუქებაზე მოამზადა სიუჟეტი, სახელწოდებით - “ფსიქოლოგიური ტერორი - ტრაგედიის გაშუქება ქართულად”. წამყვანმა სიუჟეტის წარდგენა შემდეგი ტექსტით დაიწყო:

“უმძიმესი ფაქტების გაშუქების ახალი ტენდენცია, რომელიც ზოგიერთმა მედიასაშუალებამ დაამკვიდრა. მოვლენების ეთიკურად გაშუქების ყველა სახელმძღვანელოში შავით თეთრზე წერია, რომ მედია პირდაპირ ეთერში მუშაობისას უნდა ცდილობდეს, აქცენტი არ გააკეთოს შოკში მყოფი ადამიანების ტანჯვის ჩვენებაზე, თავიდან უნდა აიცილოს შემზარავი გამოსახულების მრავალჯერადად ჩვენება და მინიმუმამდე უნდა შეამციროს გარდაცვლილთა ახლობლების ხელახლა ტრავმირება. თუმცა ბოლო პერიოდში ეს სტანდარტი არაერთხელ უხეშად დაირღვა…”

alt

წამყვანის აღნიშნული წარდგენის შემდეგ კი ეთერში ის კადრები გავიდა, რაზეც მაუწყებელი სხვა ტელევიზიებს აკრიტიკებდა. სიუჟეტში ჟურნალისტმა ქრონოლოგიურად აღწერა როგორ განვითარდა მოვლენები მას შემდეგ, რაც მამამ შვილის გარდაცვალების შესახებ შეიტყო და სწორედ ის მძიმე ემოციური კადრები გაუშვა ეთერში, რომელზეც თავად საუბრობდა:

“მამა შვილის გარდაცვალების ამბავს იგებს და რა ხდება ამ დროს - კაცი, რომელსაც ესესაა აცნობეს მისი ცხოვრების ალბათ ყველაზე ტრაგიკული ამბავი, წრეში ხვდება. წრეში, რომლის გარღვევაც არც ისე იოლია” - ამბობს ჟურნალისტი და პარალელურად გადის ფაქტის ამსახველი კადრები, სადაც, სხვა ტელევიზიებთან ერთად, მიკროფონით ხელში ჩანს პირველი არხის ჟურნალისტიც.



როგორ უნდა გაშუქდეს მსგავსი შემთხვევები


მაუწყებელთა ქცევის კოდექსში (მუხლი35/20) ვკითხულობთ, რომ მედია სიფრთხილით უნდა მოეკიდოს ისეთი ვიზუალური მასალის ჩვენებას, რომელზეც ასახულია ადამიანთა ტრაგედია და ტანჯვა:

“მაუწყებელმა არ უნდა გადაიღოს ან გაავრცელოს მასალა, რომელშიც ასახულია უბედური შემთხვევის შედეგად დაზარალებულები ან პიროვნება პირადი ტრაგედიის ან მწუხარების დროს, მათ შორის საზოგადოებრივი თავშეყრის ადგილებში, ან დაკრძალვაზე, როდესაც ეს პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობას ხელყოფს, გარდა იმ შემთხვევებისა, როდესაც მიღებულია პირის თანხმობა. პირის გარდაცვალების შემთხვევაში საჭიროა ოჯახის წევრების თანხმობა”.

კადრების სიფრთხილით შერჩევაზე საუბრობს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიაც.

“მიზანშეწონილი არ არის დაზარალებულის, გვამისა ან დასახიჩრებული სხეულის, სისხლისა და სხვა მსგავსი სცენების ჩვენება მნიშვნელოვანი სარედაქციო დასაბუთების გარეშე. მათი გადაღება უნდა მოხდეს მხოლოდ გარკვეული მანძილიდან, რათა შეუძლებელი იყოს დაზარალებულის იდენტიფიცირება”, - ვკითხულობთ კრიმინალის გაშუქების სახელმძღვანელო წესებში. ამავე დოკუმენტის მიხედვით, სიფრთხილეა საჭირო მაშინაც კი, თუ ტანჯვისა და მწუხარების ამსახველ საარქივო მასალას გამოვიყენებთ.

“მაუწყებელი უნდა შეეცადოს, შეამციროს ის პოტენციური ტრავმა, რომელიც შესაძლოა ამ მასალამ მიაყენოს მასში ასახულ პიროვნებას და/ან მის ნათესავებს. იგივე ეხება ინსცენირებულ რეკონსტრუქციებსა და ფაქტებზე დაფუძნებულ პროგრამებს”, - ნთქვამია სახელმძღვანელოში.
კატეგორია: ეთიკა
21 ივლისს ტელეკომპანიებმა “მთავარმა” და “რუსთავი 2-მა” დღის მთავარი - 21:00 საათიანი საინფორმაციო გამოშვება თბილისის ზღვაზე მომხდარი ტრაგიკული შემთხვევის - ორი არასრულწლოვნის გარდაცვალების გაშუქებით დაიწყეს. პირდაპირ ჩართვაში შემთხვევის ადგილზე მყოფმა ჟურნალისტებმა მაყურებელს შეატყობინეს, რომ ერთი გარდაცვლილი მოზარდის ცხედარი მაშველებმა რამდენიმე საათის წინ იპოვეს, ხოლო მეორე მოზარდის სამძებრო ოპერაცია იმ წუთებშიც მიმდინარეობდა. ჟურნალისტებმაც, ისევე როგორც მაყურებელმა, პირდაპირ ჩართვაში გაიგეს, რომ მაშველებმა მეორე მოზარდის ცხედარიც იპოვეს. მაუწყებლებმა არასრულწლოვნის წყლიდან ამოსვენების კადრები პირდაპირ ეთერში აჩვენეს.

“რამდენიმე წამის წინ გახდა ცნობილი, რომ მეორე ბავშვი, რომელიც ამ ტერიტორიაზე იმყოფებოდა, მყვინთავებმა უკვე იპოვეს. ისინი ახლა ცდილობენ და თქვენ კადრში ხედავთ, ტერიტორიაზე მაშველთა ჯგუფი ბავშვის ამოყვანას სწორედ ამ წუთებში ცდილობს. ეს ინფორმაცია ჩვენც რამდენიმე წამის წინ გავიგეთ, ვიდრე ეთერში შემოვიდოდით.

თქვენ ახლა კადრში ხედავთ, რომ მიმდინარეობს სავარაუდოდ 15 წლის ბავშვის ამოყვანა და, აი, ხედავთ, ახლა მყვინთავებს როგორ ამოყავთ ის თბილისის ზღვის ტერიტორიიდან”, - ამ შესავლით ჩაერთო “მთავარი არხის” ჟურნალისტი პირდაპი ეთერში და მისი სიტყვების პარალელურად მაყურებელი ხედავდა როგორ ამოჰყავდათ მაშველებს ცხედარი წყლიდან.

მოზარდის წყლიდან ამოსვენების შემდეგ პირდაპირი ეთერიდან კადრი მალევე შეწყდა და ეთერში სამძებრო სამუშაოების დროს გადაღებული ვიდეომასალა გავიდა.

ზუსტად იმავე დროს, თითქმის იდენტური შინაარსით და კადრებით გააშუქა ამბავი “რუსთავი 2-მაც”:

“ეს წამია მყვინთავებმა იპოვეს გარდაცვლილი მოზარდი, რომლის ცხედარი ამოჰყავთ ეხლა თბილისის ზღვის ტერიტორიიდან. ეხლა თქვენ შეგიძლიათ კადრში ნახოთ სწორედ ეს ვითარება, თუ რა მდგომარეობაა ადგილზე” , - “რუსთავი 2-ის” მაყურებელიც, ჟურნალისტის სიტყვების პარალელურად, ეთერში გარდაცვლილი მოზარდის ამოყვანის კადრებს ხედავდა.

აღსანიშნავია, რომ “კურიერის” წამყვანმა ჟურნალისტის ჩართვის დასრულებისას პირდაპირ ეთერში გასული მძიმე კადრების ჩვენებისთვის მაყურებელს ბოდიში მოუხადა.

გარდა ემოციური დატვირთვისა, გაუგებარია, რა ინფორმაციული ღირებულება ჰქონდა ტელეკომპანია “მთავარისა” და “რუსთავი 2-ის” პირდაპირ ეთერში მაყურებელისთვის გვამის ამოსვენების კადრების ჩვენებას. მაუწყებლებმა არ გაითვალისწინეს ის პოტენციური ტრავმა, რომელიც, შესაძლოა, მძიმე კადრების ჩვენებამ მიაყენოს მსხვერპლის ახლობლებს და, ზოგადად, საზოგადოებას.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერ შემუშავებულ კრიმინალის გაშუქების სახელმძღვანელო წესებში ვკითხულობთ, რომ დაზარალებულის, გვამის ან დასახიჩრებული სხეულის, სისხლის და სხვა მსგავსი სცენების ჩვენება მნიშვნელოვანი სარედაქციო დასაბუთების გარეშე, მიზანშეწონილი არ არის. ამავე გზამკვლევში ვკითხულობთ, რომ უბედური შემთხვევების და ტრაგედიების გაშუქებისას უნდა მოხდეს ბალანსის დაცვა საზოგადოებრივ ინტერესსა და ეთიკურ გაშუქებას შორის.

გარდა მძიმე კადრების ჩვენებისა, მაუწყებლებმა ამბავი გააშუქეს სენსაციურად, არ გამოკვეთეს მთავარი პრობლემა და არ დასვეს სწორი აქცენტები.

მაგალითად, პრობლემაზე აქცენტირების ნაცვლად, “რუსთავი 2-ის” ჟურნალისტი დაინტერესდა მოზარდების ზღავაზე ასვლის მოტივით და მაყურებელს შეატყობინა, რომ ამის შესახებ ინფორმაცია ძალიან მალე გახდება ცნობილი:

“ბუნებრივია, ჩვენთვის საინტერესოა, თუ რა არის კონკრეტული მოტივი ამ ახალგაზრდების თბილისის ზღვის ტერიტორიაზე ამოსვლის. თუმცა, უკვე გითხარით, რომ ამ მოტივებზე უკვე მუშაობენ საგამოძიებო უწყებების წარმომადგენლები და ჩვენ ძალიან მალე გვეცოდინება ინფორმაცია ამის შესახებ”, - ამბობს ჟურნალისტი.

ანიშნული ამბის გაშუქებისას, მნიშვნელოვანი იყო საზოგადოებას მიეღო ინფორმაცია, რომ ამ ადგილას მსგავსი უბედური შემთხვევა პირველად არ მომხდარა და არასამთავრობო ორგანიზაციების ნაწილი და მოქალაქეები თბილისის ზღვაზე უსაფრთხოების ზომების გამკაცრებას წლებია ითხოვენ. ასევე, მნიშვნელოვანია მაყურებელს სცოდნოდა თუ რომელი უწყებაა პასუხისმგებელი აღნიშნულ ზონაზე უსაფრთხოების ზომების დაცვაზე. მიუხედავად ამისა, მაუწყებლები შემოიფარგლნენ ამბის ზედაპირული გაშუქებით და 21 ივლისის მთავარ გამოშვებაში არცერთს პრობლემაზე არ უსაუბრია.
კატეგორია: საქართველო
მაუწყებლობის შესახებ კანონში შესატანი ცვლილებების პროექტი გაწვეული იქნება, ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ კანონში შესატანი ცვლილებების პროექტის განხილვა კი გადადო. ამის შესახებ კომიტეტის თავმჯდომარე რომან კაკულიამ დღეს კომიტეტის სხდომაზე განაცხადა.

კაკულიას თქმით, "ელექტრონული კომუნიკაციების" შესახებ კანონში ცვლილებებთან დაკავშირებით მარეგულირებელსა და ოპერატორებს შორის კონსულტაციები მიმდინარეობს და კანონპროექტი კომიტეტის ხვალინდელ სხდომაზე განსახილველად გადაიდო.

“ამასთან დაკავშირებით შაბათს იყო მარეგულირებელსა და ოპერატორებს შორის ინტენსიური კონსულტანციები. მე ვფიქრობ, რომ ამ კონსულტაციების გაგრძელება ისევ საჭიროა დღესაც. გარკვეული შესაძლებლობები არის, რომ უფრო დაახლოვდეს პოზიციები”, - განმარტა რომან კაკულიამ კომიტეტის სხდომაზე.

პარლამენტის ბიუროს სხდომაზე 6 ივლისს დარეგისტრირებული საკანონდებლო ინიციატივის მიხედვით, კომისიის სამართლებრივი აქტების სასამართლოში გასაჩივრება კვლავინდებურად შესაძლებელია, თუმცა სასამართლოში სარჩელის მიღება, ამ აქტების მოქმედების შეჩერების წინაპირობა აღარ იქნება. აგრეთვე, კომისიას უფლებამოსილება ენიჭება, ელექტრონული საკომუნიკაციო მომსახურების მიმწოდებელ კომპანიებში მის მიერვე მიღებული გადაწყვეტილების აღსრულებისთვის სპეციალური მმართველი დანიშნოს.

საქართველოს მთავრობისა და კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის მიერ მაუწყებლობისა და ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ კანონებში ინიცირებული ცვლილებებში მაუწყებლები და მედიის საკითხებზე მომუშვე ორგანიზაციებ საფრთხეებს ხედავენ. 10 ივნისს ტელე-რადიომაუწყებლებისა და სამოქალაქო სექტორის წარმომადგენლებმა პარლამენტის შენობასთან აქცია გამართეს და პარლამენტს მოუწოდეს, რომ არ დაამტკიცოს საკანონმდებლო პაკეტი, რომელიც გამოხატვის თავისუფლების გაუმართლებლად შეზღუდვის რისკებს შეიცავს და მისი დამტკიცება მედიაგარემოს დიდ ზიანს მიაყენებს.
კატეგორია: საქართველო

როგორ გავრცელდება მედიაზე ცვლილებები, რომელსაც მთავრობისა და კომუნიკაციებიის კომისიის მიერ ინიცირებული საკანონმდებლო პაკეტი მოიცავს და რომლის შესახებაც მარეგულირებელი კომისია ირწმუნება, რომ მედიას არ ეხება. საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის მედია სამართლის მიმართულების ხელმძღვანელი ნიკა სიმონიშვილი “მედიაჩეკერთან” იხსენებს პრეცენდენტს, როდესაც GNCC-იმ კონკრეტული კანონი ფართოდ განმარტა და ამ ტენდენციიდან გამომდინარე, განმარტავს, რატომ არის ეს ცვლილებები ძალიან საშიში.

- ხვალ, 10 ივლისს, საქართველოს პარლამენტის დარგობრივი კომიტეტი, საქართველოს მთავრობისა და კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის მიერ მაუწყებლობისა და ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ კანონებში ინიცირებული ცვლილებების განხილვას იწყებს. პარალელურად, დილით პარლამენტთან დაგეგმილია სამოქალაქო სექტორისა და მაუწყებლების პრესკონფერენცია მოწოდებით, არ დაამტკიცოს პარლამენტმა ცვლილებები. რატომ?

მაუწყებლობის შესახებ კანონში შესატან ცვლილებები პირდაპირ მაუწყებლებს ეხება და პირდაპირ მედიაზე ვრცელდება. ეს სწორედაც მედიის რეგულირების მექანიზმების შექმნას ემსახურება. ჩვენ ვფიქრობთ, რომ მაუწყებლობის შესახებ კანონში შესატანი ცვლილებები უნდა ჩავარდეს.

რაც შეეხება ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ კანონს - მისი იმ მოცემულობით გატანა, რა მოცემულობითაც ახლა არის წარმოდგენილი, დაუშვებელია.

- მოდით მივყვეთ დეტალურად. დავიწყოთ მაუწყებლობის შესახებ კანონში შესატანი ცვლილებებით, რაც, თქვენ ფიქრობთ, რომ უნდა ჩავარდეს. რა საფრთხეებს ხედავთ?

პარლამენტში შეტანილია ერთი საკანონმდებლო პაკეტი, რომელიც ორ კანონპროექტს მოიცავს. ერთი არის ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ კანონში შესატანი ცვლილებები და მეორე - მაუწყებლობის შესახებ კანონში შესატანი ცვლილებები. ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ კანონის მიხედვით, კომუნიკაციების კომისიას უფლებამოსილება ენიჭება, რომ ელექტრონული საკომუნიკაციო მომსახურების მიმწოდებელ კომპანიებში სპეციალური მმართველი დანიშნოს. მაუწყებლობის შესახებ კანონში შესატანი ცვლილების მიხედვით კი, კომისიის მიერ მიღებული აქტის გასაჩივრება ვეღარ შეაჩერებს მის მოქმედებას.

ორივე კანონპროექტი მაუწყებლებისთვის საფრთხის შემცველია. მეორე კანონპროექტს, გარდა იმისა რომ საფრთხის შემცველია, კონსტიტუციასთან შესაბამისობის თვალსაზრისითაც პრობლემები აქვს.

მაუწყებლობის შესახებ კანონში ძალიან მნიშვნელოვანი ცვლილება შევა - კომისიის მიერ მიღებული ნებისმიერი გადაწყვეტილება მისი გასაჩივრებით ავტომატურად არ შეჩერდება. მაგალითად, კომისიამ რომ მიიღოს გადაწყვეტილება მაუწყებლისთვის ლინცენზიის შეჩერებაზე და მაუწყებელმა ეს გადაწყვეტილება გაასაჩივროს, ამ გასაჩივრებით აქტის მოქმედება არ შეჩერდება.

გამოდის, რომ კომისია როგორც კი მიიღებს გადაწყვეტილებას, მაუწყებელს მაშინვე მოუწევს მაუწყებლობის შეჩერება, მიუხედავად იმისა, რომ მან სასამართლოს მიმართა. თუ სასამართლო ცალკე განჩინებას არ გამოიტანს იმაზე, რომ ეს აქტი შეჩერდეს (რასაც სამი დღე სჭირდება), მაუწყებელს მოუწევს თავისი მაუწყებლობის შეჩერება მანამდე, სანამ დავა არ დასრულდება. ყველაზე უკეთეს შემთხვევაშიც კი, სამი დღე შესაძლოა გაითიშოს მაუწყებელი. ვფიქრობთ, რომ ესეც არ არის შესაბამისი კონსტიტუციის მოთხოვნებთან.

- რაც შეეხება ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ კანონში შესატან ცვლილებებს, აქ რა რისკებია?

ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ კანონი, ზოგადად, ვრცელდება ელექტრონული კომუნიკაციების სფეროში ავტორიზებულ პირებზე და არ ვრცელდება მაუწყებლებზე, თუმცა ჩვენს ქვეყანაში არის ბევრი შემთხვევა, როდესაც მაუწყებლები ამავდროულად წარმოადგენენ ელექტრონული კომუნიკაციების სფეროში ავტორიზებულ პირებს, ანუ მაუწყებლობას თავისივე მულტიპლექსით გადასცემენ. ისინი ერთდროულად გამოდიან მაუწყებლები და ავტორიზებული პირებიც. ეს, ძირითადად, ეხება რეგიონულ მაუწყებლებს.

ასეთ შემთხვევებში, თუ ავტორიზებულ პირს დაენიშნება სპეციალური მმართველი, ეს ნიშნავს, რომ იმ კონკრეტულ მაუწყებელში, შპს-ში დაინიშნება ეს მმართველი და, შესაბამისად, გადაწყვეტილებები, რასაც ეს სპეციალური მმართველი ანუ დირექტორის უფლებამოსილებით აღჭურვილი პირი მიიღებს, შეეხება არა მხოლოდ ელექტრონული კომუნიკაციების სფეროში ავტორიზებულ პირს, არამედ როგორც მაუწყებელს. მაგალითად, მას შეეძლება, რომ დირექტორი ან საინფორმაციო სამსახურის ხელმძღვანელი გაათავისუფლოს დაკავებული პოზიციიდან ან მიიღოს გარკვეული გადაწყვეტილებები შრომით ხელშეკრულებებთან დაკავშირებით. ეს ყველაფერი იმის მომასწავლებელია, რომ მას შესაძლებლობა ექნება ჩაერიოს სარედაქციო საქმიანობაში.

- გასაგებია, რომ აღნიშნული კანონი პირდაპირ გავრცელდება მედიაზე იმ შემთხვევაში, თუ მაუწყებელი ამავდროულად არის მულტიპლექს ოპერატორი. როგორ იმუშავებს ეს ცვლილება ცენტრალური მაუწყებლების შემთხვევაში?

ცენტრალური მაუწყებლების შემთხვევაში ასეთი პირდაპირი ჩარევა არ არის, ამ შემთხვევაში არაპირდაპირ ბერკეტზეა საუბარი. სპეციალური მმართველი პირდაპირ მაუწყებლებში ვერ დაინიშნება. თუმცა, თუ მმართველი დაინიშნება ავტორიზებულ პირთან, ანუ მაუწყებლობის გადამცემებთან, მას ექნება უფლებამოსილება, რომ მიიღოს გადაწყვეტილებები, რომლებიც მაუწყებლობის საქმიანობაზე ახდენს გავლენას. მას შეეძლება მიიღოს გადაწყვეტილება მაუწყებლებთან ხელშეკრულების შეწყვეტის თაობაზეც კი.

მაგალითად, როდესაც მაუწყებელს უგროვდება დავალიანება, ჩვენ არ გვქონია პრეცენდენტი, რომ ავტორიზებულ პირებს შეეწყვიტათ მაუწყებლობის გადაცემა. თუმცა, სპეციალურმა მმართველმა ეს შეიძლება გააკეთოს, მაგალითად, ერთი ლარის დავალიანების გამოც კი, შეიძლება, ხელშეკრულება შეუწყვიტოს და რომელიმე არხს მაუწყებლობა შეუჩეროს. მის მიერ მიღებულმა გადაწყვეტილებებმა, შესაძლოა, მნიშვნელოვანი გავლენა იქონიოს მაუწყებლებზე. ფაქტობრივად, ყოველდღიურად ნაღმზე ჯდომა მოუწევთ მაუწყებლებს.

- ეს საფრთხე იმიტომ არსებობს, რომ სპეციალურ მმართველს კომუნიკაციების ეროვნული კომისია ნიშნავს?

დიახ, კომუნიკაციების კომისია იქნება ამ პირის დამნიშვნელი და იგი კომუნიკაციების კომისიასთან შეთანხმებით აკეთებს ყველა ქმედებას. ჩვენ შეგვიძლია ვთქვათ, რომ რა გადაწყვეტილებასაც მიიღებს ეს სპეციალური მმართველი, იქნება ყველაფერი კომისიასთან შეთანხმებული ან მისი დავალებით გაკეთებული. საფთხეებზე სწორედ ამიტომ ვსაუბრობთ.

- გახსენდებათ შემთხვევა, რომ კანონში მსგავსი არაპირდაპირი ჩანაწერი კომუნიკაციების ეროვნულ კომისიას მედიის წინააღმდეგ გამოეყენებინოს?

სამწუხაროდ, მსგავსი პრეცენდენტები გვაქვს. მაგალითად, კომისიისთვის მინიჭებული უფლებამოსილება არ ვრცელდებოდა ონლაინ მედიებზე, თუმცა, კანონი ძალიან ფართოდ განიმარტა და გავრცელდა ონლაინ მედიებზეც. კომისია კანონს გასცდა და სანქციები გამოიყენა ონლაინ მედიის მიმართ. (საუბარია, შემთხვევაზე, როდესაც წინასაარჩევნო პერიოდში საზოგადოებრივი აზრის კვლევების არასწორად გამოქვეყნების მოტივით ონლაინ გამოცემებს სანქცია დაეკისრა).

ახალ ინიცირებულ კანონპროექტს რაც შეეხება, ამ კონკრეტულ შემთხვევაში კანონის ფართოდ განმარტებაც კი არ არის საჭირო, კანონის პირდაპირი განმარტებაც კი იძლევა იმის შესაძლებლობას, რომ რაზეც ვისაუბრეთ, ეს ყველაფერი გაკეთდეს.

- ფიქრობთ, რომ აღნიშნული ცვლილებებით მედიის რეგულირების საფრთხეები ჩნდება?

კიდევ ერთხელ განვმარტავ, რომ მაუწყებლობის შესახებ კანონში შესატან ცვლილებები პირდაპირ მაუწყებლებს ეხება და პირდაპირ მედიაზე ვრცელდება. ეს სწორედაც მედიის რეგულირების მექანიზმების შექმნას ემსახურება.

რაც შეეხება ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ კანონს, კომისია ამბობს, რომ ეს მედიას არ მიემართება და მიემართება მხოლოდ ონლაინ ოპერატორებს. შეიძლება, მიზანი თავდაპირველად სწორედ ეს იყო, მაგრამ როდესაც ვიღაცას აქვს გეგმა, რომ, ასე ვთქვათ, ცენზურა დააკანონოს ქვეყანაში ან მსგავსი ქმედება განახორციელოს, რა თქმა უნდა, ამას პირდაპირ არავინ გააკეთებს. ეს გაკეთდება შეფარვით. ზუსტად ასე შეფარვით არის ამ კანონპროექტში ეს ყველაფერი გაკეთებული - შეიძლება ითქვას, რომ მედიაზე არ ვრცელდება, თუმცა, თუ კარგად წავიკთხავთ ამ კანონს, ვნახავთ, რომ, რა თქმა უნდა, მედიაზეც ვრცელდება და სწორედ მედიაზე იქონიებს გავლენას.

ამას მივყავართ იქეთ, რომ რეგულირების მექანიზმები და მედიის კონტროლის ბერკეტები შექმნას კომისიამ.

 

შეგახსენებთ, ხვალ, 10 ივლისს, კომუნიკაციების კომისიისა და მთავრობის მიერ ინიცირებული კანონპროექტების დარგობრივ კომიტეტში განხილვის დაწყებამდე, ტელე და რადიომაუწყებლები და სამოქალაქო სექტორი, საქართველოს პარლამენტთან პრესკონფერენციის გამართვას გეგმავენ.

პრესკონფერენციის ორგანიზატორია "კოალიცია მედიის ადვოკატირებისთვის", რომელიც მიიჩნევს, რომ მაუწყებლობისა და ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ კანონებში დაგეგმილი ცვლილებები გამოხატვის თავისუფლების გაუმართლებლად შეზღუდვის რისკებს შეიცავს და მისი მიღება მედიაგარემოს დიდ ზიანს მიაყენებს.

კატეგორია: ეთიკა
გიორგი რურუა, როგორც წარსულში მძიმე დანაშაულებისთვის წითელი ცირკულარით ძებნილი, სერიული მკვლელი, მაფიოზი და კრიმინალი - როგორ წარმოაჩენდა სამაუწყებლო და ონლაინ მედიის ნაწილი ტელეკომპანია “მთავარი არხის” ერთ-ერთ დამფუძნებელს გიორგი რურუას, მას შემდეგ, რაც ოპოზიცია ხელისუფლებისგან საკონსტიტუციო ცვლილებებზე მიღწეული შეთანხმების მხარდაჭერის წინაპირობად მის გათავისუფლებას ასახელებდა.


რურუას საქმე “იმედზე”

ბოლო ერთ თვეში, “იმედმა” გიორგი რურუას 4 სიუჟეტი მიუძღვნა. ერთ-ერთი პირველი ვრცელი სიუჟეტი 7 ივნისს, კვირის შემაჯამებელ გადაცემა”იმედის კვირაში” მომზადდა. 11 წუთიანი სიუჟეტი სახელწოდებით - “რურუას კრიმინალური წარსული” - სრულად გიორგი რურუას მიერ 90-იან წლებში “ადამიანის გატაცებას, ყაჩაღობას, თანხის გამოძალვას, [ქვეყნიდან] გაქცევას და ამერიკაში ყალბი პასპორტით ცხოვრებას” ეხებოდა.

“რურუას სახელს 90-იანი წლების საქართველოს არაერთი სისხლიანი ვენდეტა უკავშირდება, მათ შორის, შატბერაშვილის ქუჩაზე [მომხდარი] გახმაურებული მკვლელობა”, - თქვა თემის წარდგენისას წამყვანმა და დასძინა, რომ ერთ-ერთი მოკლულის ოჯახზე ახლა განხორციელებული მუქარის შესახებ, შსს-მ მოკვლევაც დაიწყო.

ამის შემდეგ, სიუჟეტი გიორგი რურუას მიერ ქვეყნიდან გაქცევისა და მექსიკიდან აშშ-ში ყალბი პასპორტით გადასვლის ვრცელი ისტორიით გრძელდება საიდანაც ვიგებთ, რომ “ადამიანის გატაცების, ყაჩაღობის და გამოძალვისთვის 1997 წლიდან ინტერპოლის წითელი ცირკულარით ძებნილი გიორგი რურუა ჯორჯიის შტატში საზღვრის უკანონოდ კვეთისთვის 2000 წელს დააკავეს” და საქართველოში ჩამოიყვანეს.

altავტორი დეტალურად ყვება, რომ რურუას ძებნის ისტორია 1995 წელს იწყება და მაშინ “ინტერპოლის ცენტრალური სამდივნოსთვის საქართველოდან გაგზავნილ თხოვნაში რურუა დახასიათებულია, როგორც აგრესიული, შეიარაღებული, მკვლელობისადმი მიდრეკილი, გამოძალვასა და ადამიანის გატაცებაში ბრალდებული”.

სიუჟეტის ავტორი, გიორგი რურუას საქართველოში დეპორტირების შემდეგ, მის წინააღმდეგ დაწყებულ სამართლებრივ საქმეებსაც იხესენებს და გვიყვება, რომ მას გამოძიება რამდენიმე დანაშაულს ედავებოდა. მათ შორის იყო, “თანამზრახველებთან” ერთად, მოქალაქის გატაცება, ცემა და იარაღის მუქარით დიდი ოდენობის თანხის გამოძალვა.

მასალაში 1993 წელს თბილისში, შატბერაშვილის ქუჩაზე მომხდარი მკვლელობის ისტორიაც ცოცხლდება, რომელშიც, როგორც სიუჟეტიდან ვიგებთ, სხვა პირებთან ერთად, გიორგი რურუასაც ამხელდნენ. მართალია, ავტორი განმარტავს, რომ ეს საქმე არავის გამოუძიებია, თუმცა ამატებს, რომ ერთ-ერთი მოკლულის ოჯახი მომხდარში სწორედ გიორგი რურუას ადანაშაულებს.

სიუჟეტში ერთ-ერთი გარდაცვლილის და ე.წ. “ვერის საძმოს” მიერ, რომლის შემადგენლობაშიც გიორგი რურუაც მოიაზრებოდა, ჯერ მისი შვილის, შემდეგ კი - მისი ძმის და კიდევ ორი პირის მკვლელობის შესახებ ყვება და ამბობს, რომ ბოლო მკვლელობის მოწმე მისი რძალიც იყო.

ამბიდან ისიც შევიტყეთ, რომ მკვლელობას კიდევ ორი მოწმე ჰყავდა, მათგან ერთი რურუას საქართველოში დეპორტირებისას ცოცხალი უკვე აღარ იყო, ხოლო მეორე საკუთარ სახლში რამდენიმე თვეში მოკლეს. ამასთან, ისიც გავიგეთ, რურუას საქმის გამომძიებელი, რომელმაც მისი ექსტრადირების შემდეგ, საქმე გადაიბარა, “ნაციონალური მოძრაობის” ხელისუფლებაში მოსვლის შემდეგ, სამსახურებრივი უფლებამოსილების გადამეტებისთვის დააკავეს” და “მან ციხეში, საეჭვო ვითარებაში თავი ჩამოიხრჩო”.

ჟურნალისტმა ისიც თქვა, რომ საქმის მასალების მიხედვით, რურუას გამოძიების საწყის ეტაპზე ალიბი შეუქმნეს, თითქოს იგი ჯაბა იოსელიანთან ერთად ზუგდიდში იმყოფებოდა და ალიბს ხელს “ბევრი მხედრიონელი აწერდა”, რომელთაგან ერთ-ერთმა 26 წლის შემდეგ აღიარა, რომ იმ დროს იგი “ზუგდიდში არ იმყოფებოდა და იქ ვერც გიორგი რურუას ნახავდა”.

“რურუების გვარი და გასამხედროებული დაჯგუფება, რომელსაც ე.წ. “ბოროტების საძმოდ” მოიხსენიებდნენ 90-იანი წლების ბევრ კრიმინალურ შემთხვევას უკავშირდება. გიორგი რურუას ოჯახის 7 წევრის მკვლელობაში ადანაშაულებს თამარ თორაძე. გიორგი ჭანტურიას პოლიტიკურ მკვლეობაში კი რურუები წლების შემდეგ, ირინა სარიშვილმა ამხილა. ამ ე.წ. საძმოს უკავშრებდნენ ედუარდ შევარდნაძეზე თავდასხმასაც”, - თქვა სიუჟეტის ავტორმა.

მასალაში ყოფილი სახალხო დამცველის სოზარ სუბარის კომენტარსაც ვისმენთ, რომელიც ამბობს, რომ 2007 წელს, რამდენიმე დაჯგუფებიდან, ყველაზე სასტიკი - “რურუების დაჯგუფების” წევრები “დადიოდნენ ბაზრობებზე და ხალხს აშინებდნენ, რომ თუკი ისინი აქციაზე გასვლას გაბედავდნენ, მათ უსასტიკესად დასჯიდნენ”.

სიუჟეტის ავტორის შეფასებით, გიორგი რურუა ახლა მათთვის არის პოლიტპატიმარი, “ვინც ასეთივე მეთოდებით უსწორდებოდა ყველას, ვისთვისაც მათი პოლიტიკა მიუღებელი იყო”. “ახლა, სააკაშვილის კლასტერისთვის საარჩევნო სისტემის ცვლილების ბედიც და დემოკრატიაც სწორედ კრიმინალური წარსულის მქონე გიორგი რურუას თავისუფლებაზე გადის”, - დასძენს იგი.

ვრცელი სიუჟეტიდან ვერ მივიღეთ პასუხი კითხვაზე, თუ რა კავშირი აქვს გიორგი რურუას წარსულ საქმიანობას მის ამჟამინდელ პატიმრობასთან და რა საერთო ხაზი აერთიანებდა მის ძველ ისტორიას ამჟამინდელ ვითარებასთან. გაუგებარია რატომ გადაწყვიტა არხმა პირის წარსული “დანაშაულების” არსებულ რეალობასთან დაკავშირება, მაშინ როდესაც ამ ორ მოცემულობას შორის რაიმე ტიპის კვეთა და მიზეზ-შედეგობრივი კავშირი შემოთავაზებულ სიუჟეტში არ იკვეთებოდა.

“იმედმა” თემაზე იმავე შინაარსის სიუჟეტები მოამზადა 18, 24 და 28 ივნისსაც.

გიორგი რურუა ონლაინ გამოცემების რაკურსით

გიორგი რურუას დისკრედიტაციის მცდელობას კამპანიური ხასიათი ჰქონდა ონლაინ მედიის ნაწილშიც. მაგალითად, გამოცემები: “მარშალპრესი”, “კვირა.ჯი”, “თვალსაზრისი” და “რეპორტიორი” რურუას “კრიმინალური წარსულით” განსაკუთრებით მას შემდეგ დაინტერესდნენ, რაც ოპოზიციამ 8 მარტის შეთანხმების ფარგლებში მისი გათავისუფლება მოითხოვა და “ერთიანმა ნაციონალურმა მოძრაობამ” და “ევროპულმა საქართველომ” ამ მიზეზით საკონსტიტუციო ცვლილებებს მხარი არ დაუჭირეს.

alt“კრიმინალი ჟორჟიკა”, “საერთაშორისო ნაძირალა”, “სერიული მკვლელი”, “მაფიოზი”, - ეს არასრული ჩამონათვალია იმ ეპითეტებისა, რომლითაც გიორგი რურუას დახასიათება ზემოთ ჩამოთვლილ გამოცემებს მასალების სათაურებშივე გამოჰქონდათ.

მსგავსი მძიმე ბრალდებების გაჟღერებისას, “მარშალპრესი”, “კვირა.ჯი”, “თვალსაზრისი” და “რეპორტიორი”, ძირითადად, მთავრობის წევრების განცხადებებს ანდა ფეისბუქ მომხმარებლების სტატუსებს ეყრდნობოდნენ. გამოცემები, ასევე, ახალ ამბად აქვეყნებდნენ „ქართული ოცნების“ კონსულტანტის, მუსიკოსის, ექსპერტისა თუ ჟურნალისტის სტატუსით მოყვანილი პირების ფეისბუქ პოსტებს.

altმაგალითად, ინტერესდებოდნენ თუ რას ფიქრობს და რას პოსტავს ფეისბუქზე გიორგი რურუას შესახებ ვინმე ნიკოლოზ მჭედლიშვილი, სოფო ზარანდია, ზაზა კევლიშვილი, დიტო ჩუბინიძე, ლაშა ნაცვლიშვილი თუ სხვა. ეს პირები, ძირითადად, ავრცელებდნენ დაუდასტურებელ, მძიმე ბრალდებებს გიორგი რურუას წინააღმდეგ, პირდაპირ აკავშირებდნენ სხვადასხვა მკვლელობებთან და რურუას მხარდაჭერის გამო აკრიტიკებდნენ “ერთიან ნაციონალურ მოძრაობასა” და “ევროპულ საქართველოს”.

გარდა მომხმარებლების ფეისბუქ პოსტების გამოქვეყნებისა, მაგალითად, “რეპორტიორი”, საკუთარ პლატფორმაზე ტელეკომპანია “იმედის” მიერ მომზადებულ გიორგი რურუას მადისკრედიტირებელ სიუჟეტებსაც ავრცელებდა.

ზემოთ ჩამოთვლილმა გამოცემებმა გამოაქვეყნეს რურუას ამერიკიდან ექსტრადირების კადრებიც. აღნიშნული მედიასაშუალებებისთვის ვიდეომასალის წყაროც ტელეკომპანია “იმედი” იყო.

altგიორგი რურუას სხვადასხვა დანაშაულებთან დაკავშირების ისტორიებიდან, გამოცემები ყველაზე აქტიურად წერდნენ ზვიად გამსახურდიას მკვლელობის საქმეზე. აქვეყნებდნენ გიორგი და კონსტანტინე გამსახურდიას განცხადებებს და პირდაპირ ადანაშაულებდნენ გიორგი რურუას ზვიად გამსახურდიას მკვლელობაში. გამსახურდიას ოჯახის წევრებისა და ფეისბუქის მომხმარებლების განცხადებებიდან ყველაზე მძიმე ბრალდებები კი სათაურშივე გამოჰქონდათ. მაგალითად - “რურუასა და მისნაირი ბანდების ხელშეწყობით განხორციელდა ზვიად გამსახურდიას მკვლელობის ორგანიზება და სისრულეში მოყვანა”, “არ შეიძლება გიყვარდეს ზვიადი და პოლიტპატიმრად აცხადებდე სერიულ მკვლელს გიორგი რურუას”, “გიორგი რურუა თავისი კრიმინალური წარსულით ამაყობს” და ა.შ.

altგიორგი რურუას და ოპოზიციური პატიების მადისკრედიტირებელი შინაარსის მასალების კამპანიურად გავრცელებით, გამოცემები ნელ-ნელა აყალიბებდნენ ნარატივს, რომ “ერთიანმა ნაციონალურმა მოძრაობამ” და “ევროპულმა საქართველომ” “კრიმინალის, სერიული მკვლელისა და დამნაშავის არგამოშვების გამო, საკონსტიტუციო ცვლილებებს მხარი არ დაუჭირა.

გიორგი რურუას შესახებ ამგვარი მასალების კამპანიური მომზადება, ქმნის შთაბეჭდილებას, რომ ასეთი გაშუქების მიზანი ამ პირის შესახებ საზოგადოებრივი აზრის ერთი კონკრეტული მიმართულებით ჩმოყალიბებაა. კერძოდ, მომზდებული მასალების მიზანი მაყურებლისთვის იმის ჩვენებაა, რომ წარსულში “არაერთი დანაშაულის” ჩამდენი პირი ახლა“პოლიტპატიმრად” არ უნდა იყოს მიჩნეული და მის საქმესთან დაკავშირებით გამოძიების მისამართით დამატებითი კითხვები არ უნდა დაისვას, რადგანაც მისი წარსული გამოცდილება სრულიად საპირისპიროს ამბობს.
კატეგორია: რჩევები ჟურნალისტებს
ჯანდაცვის ისეთი გლობალური კრიზისის პირობებში, როგორიცაა პანდემია, მედიის პასუხისმგებლობა, მიაწოდოს აუდიტორიას ინფორმაცია, კიდევ უფრო კრიტიკულ მნიშვნელობას იძენს. თუმცა, მნიშვნელოვანია, რომ პროფესიული მოვალეობის შესრულებისას დაცული იყოს მედიაორგანიზაციებში დასაქმებული ადამიანების შრომის, ფიზიკური და ფსიქიკური უსაფრთხოება.

გთავაზობთ რამდენიმე მარტივ წესს ჟურნალისტებისათვის უსაფრთხო მუშაობის უზრუნველსაყოფად.

 

ეს წესები ვრცლად შეგიძლიათ იხილოთ გზამკვლევში, რომელიც საქართველოს ჟურნალისტური ეთკის ქარტიის მიერ არის მომზადებული

იხილეთ გზამკვლევის ეს ნაწილი 
კატეგორია: გრაფიკა

ახალი კორონავირუსის გავრცელებამ მედია პროფესიული სტანდარტების დაცვის თვალსაზრისით, არაერთი გამოწვევის წინაშე დააყენა. გარდა ეთიკური ჟურნალისტიკის საყოველთაოდ აღიარებული პრინციპებისა, როგორიცაა სიზუსტე, სამართლიანობა, მიუკერძოებლობა, საერთაშორისო გაიდლაინები მედიას მოუწოდებენ დაიცვას სიფრთხილე ტერმინოლოგიის გამოყენებისას, ფოტო/ვიდეო მასალის შერჩევისას, სტატისტიკური მონაცემების გამოქვეყნებისას, დაფიქრდეს ინფიცირებული რესპონდენტების იდენტიფიცირებისა და პერსონალური ინფორმაციის გამჟღავნების საჭიროებაზე, არ გახდეს რასისტული, დისკრიმინაციული დისკუსიისა და სიძულვილის ენის წამახალისებელი, არ მოახდინოს ადამიანების სტიგმატიზება. ამავდროულად, მთელი მსოფლიოს მასშტაბით მომატებულია დეზინფორმაციის ნაკადი, რაც მედიისთვის ქმნის ახალ გამოწვევას, ინფორმაციის გადასამოწმებლად განსაკუთრებული ძალისხმევა გაიღოს.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ, პროგრამის „მედია გამჭვირვალე და ანგარიშვალდებული მმართველობისთვის” (M-TAG) ფარგლებში, რომელსაც IREX ახორციელებს USAID-ის მხარდაჭერით, მოამზადა სახელმძღვანელო წესები მედიისთვის, COVID-19-ის გაშუქებასთან დაკავშირებით.

გთავაზობთ რამდენიმე რჩევას ვიზუალური ქარდებით - რას უნდა მივაქციოთ ყურადღება კორონავირუსის თემაზე მუშაობისას

იხილეთ გზამკვლევი სრულად 

დააკლიკეთ ქარდებს ⇓

კატეგორია: რჩევები ჟურნალისტებს

ახალი კორონავირუსის გავრცელებამ მედია პროფესიული სტანდარტების დაცვის თვალსაზრისით, არაერთი გამოწვევის წინაშე დააყენა. გარდა ეთიკური ჟურნალისტიკის საყოველთაოდ აღიარებული პრინციპებისა, როგორიცაა სიზუსტე, სამართლიანობა, მიუკერძოებლობა, საერთაშორისო გაიდლაინები მედიას მოუწოდებენ დაიცვას სიფრთხილე ტერმინოლოგიის გამოყენებისას, ფოტო/ვიდეო მასალის შერჩევისას, სტატისტიკური მონაცემების გამოქვეყნებისას, დაფიქრდეს ინფიცირებული რესპონდენტების იდენტიფიცირებისა და პერსონალური ინფორმაციის გამჟღავნების საჭიროებაზე, არ გახდეს რასისტული, დისკრიმინაციული დისკუსიისა და სიძულვილის ენის წამახალისებელი, არ მოახდინოს ადამიანების სტიგმატიზება. ამავდროულად, მთელი მსოფლიოს მასშტაბით მომატებულია დეზინფორმაციის ნაკადი, რაც მედიისთვის ქმნის ახალ გამოწვევას, ინფორმაციის გადასამოწმებლად განსაკუთრებული ძალისხმევა გაიღოს.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ, პროგრამის „მედია გამჭვირვალე და ანგარიშვალდებული მმართველობისთვის” (M-TAG) ფარგლებში, რომელსაც IREX ახორციელებს USAID-ის მხარდაჭერით, მოამზადა სახელმძღვანელო წესები მედიისთვის, COVID-19-ის გაშუქებასთან დაკავშირებით.

გთავაზობთ რამდენიმე რჩევას ვიზუალური ქარდებით - რას უნდა მივაქციოთ ყურადღება კორონავირუსის თემაზე მუშაობისას

იხილეთ გზამკვლევი სრულად 

დააკლიკეთ ქარდებს ⇓

კატეგორია: საქართველო
სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურს (სუს-ს), თბილისის საქალაქო სასამართლოს განჩინების საფუძველზე, უფლება მიეცა, რომ “მთავარი არხიდან” ე.წ. საბოტაჟის საქმესთან დაკავშირებული რეპორტაჟის სრული, დაუმონტაჟებელი ვიდეომასალა ამოიღოს. მაუწყებლის დირექტორი, ნიკა გვარამია ფიქრობს, რომ ეს ქმედება არხის დისკრედიტაციას და მათ დაშინებას ემსახურება. 

დღეს, 2 ივლისს სუს-ის მიერ გავრცელებულ განცხადებაში ნათქვამია, რომ 2020 წლის 20 ივნისს, ტელეკომპანია „მთავარი არხის“ გადაცემა „შაბათის მთავარში“ გავიდა გამოგონილ და განზრახ დამახინჯებულ ფაქტებზე აგებული სიუჟეტი, რომელიც მასობრივ მაყურებელს აუწყებდა წინასწარ შეცნობით ყალბ ამბავს, რომ თითქოს, მარნეულის მუნიციპალიტეტში პანდემიის პერიოდში სხვადასხვა დაავადებებისგან გარდაცვლილი პირების ოჯახის წევრებს, ხელისუფლების წარმომადგენლები, გარდაცვალების მიზეზად ახალი კორონავირუსის დასახელების სანაცვლოდ სთავაზობდნენ გარკვეულ ფულად თანხებს, 3000-დან 10000 ლარამდე ოდენობით:

“აღნიშნულ სიუჟეტში გადმოცემული ყალბი ამბების ფართოდ გავრცელების მიზნით, სიუჟეტს, სოციალური ქსელების და სატელევიზიო კომენტარების საშუალებით, ორგანიზებულად გამოეხმაურნენ კონკრეტული პოლიტიკური პარტიის წარმომადგენლები და მათი მხარდამჭერები და შეეცადნენ, ცრუ ინფორმაციისთვის დამაჯერებლობის მიცემას”,- ვკითხულობთ სუს-ის განცხადებაში.

უწყება აცხადებს, რომ “საქმეზე სრული, ყოველმხრივი და ობიქტური გამოძიების შემდგომი წარმართვის მიზნით, რათა ყოველ კონკრეტულ ფაქტზე სამართლებრივი რეაგირების საკითხი გადაწყდეს უტყუარი და უერთიერთშეჯერებული მტკიცებულებების საფუძველზე, საგამოძიებო ორგანოს ინიციატივისა და საქართველოს გენერალური პროკურატურის შესაბამისი შუამდგომლობის საფუძველზე, თბილისის საქალაქო სასამართლოს მიერ გამოტანილი იქნა განჩინება - 2020 წლის 20 ივნისს, გადაცემა „შაბათის მთავარ“-ში გასული რეპორტაჟის - „ნაყიდი COVID 19“-ი და ასევე, 2020 წლის 25 ივნისს, 21:03 – 21:13 საათის პერიოდში გასული სიუჟეტის, სრული და უწყვეტი, დაუმონტაჟებელი მასალის გამოთხოვის თაობაზე, რომელიც დღეს ოფიციალურად ჩაბარდება აღსასრულებლად სამაუწყებლო კომპანია „მთავარი არხის“ ხელმძღვანელობას”.

სუს-ის განცხადებას მალევე “მთავარი არხის” დიექტორი ნიკა გვარამია ფეისბუქის პირად გვერდზე გამოეხმაურა და დაწერა, რომ ეს ტელეკომპანიის დისკრედიტაციის მცდელობაა და სუს-ს მათი შეშინება არ გამოუვა:

“თარგმანი სწორია. ის, რომ აზერბაიჯანელი ჩვენი თანამოქალაქეები "აკაჩავეთ" და რაც გინდოდათ, ის ათქმევინეთ, თქვენს დანაშულზე და ამ საქმის, ერთის მხრივ, ჩაფარცხვის და, მეორეს მხრივ, "მთავარი არხის" დისკრედიტაციის მიმართულებით მოქმედებაზე მეტყველებს მხოლოდ; გასაგებია რაც გეწვით, მაგრამ არ გამოვა არც ჩვენი შეშინება, არც ამ თემით შაქარაშვილის საქმის გადაფარვა. დაივიწყეთ, რიგითი სიუჟეტი იქნება, როგორი ავადმყოფი დებილები ხართ და რა მეთოდებით ებრძვით მედიას”, - წერს ნიკა გვარამია.



საქმე ეხება “მთავარი არხის” ეთერში 20 ივნისს გასულ სიუჟეტს „ნაყიდი COVID-19“. სიუჟეტში რესპონდენტები ამბობდნენ, რომ მათი ოჯახის წევრები დაიღუპნენ სხვა დაავადებით, თუმცა გარდაცვალების მიზეზად COVID-19-ის ჩაწერის სანაცვლოდ, მათ გარკვეულ თანხას სთავაზობდნენ.

ამ სიუჟეტის გასვლის შემდეგ, სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურმა დაიწყო გამოძიება საბოტაჟის მუხლით და ამ გამოძიების ფარგლებში “მთავარი არხის” რესპონდენტები გამოკითხვაზე დაიბარა.
კატეგორია: საქართველო
“კრიტიკა ხელისუფლების მისამართით ჭარბად არის (აჭარის ტელევიზიაში). გაცილებით მეტად არის წარმოჩენილი კრიტიკული და ოპოზიციური აზრი, ვიდრე სახელისუფლებო პოზიციის გამომხატველი”, - ამბობს “მედიაჩეკერთან” აკაკი გოგიჩაიშვილი, რომელიც პირველი ივლისიდან საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიის მთავარი საინფორმაციო გამოშვების მთავარი რედაქტორი იქნება.

აკაკი გოგიჩაიშვილი ამბობს, რომ შეთავაზება დაახლოებით ერთი კვირის წინ, მაუწყებლის საინფორმაციო სამსახურის უფროსისგან, ვახო ხუზმიაშვილისგან მიიღო.

“ვაპირებ ჩემი სამუშაო შევასრულო პირნათლად და კეთილსინდისიერად, ჩემი ცოდნა და გამოცდილება მოვახმარო. ერთი კვირის განმავლობაში ვუყურებდი აჭარის ტელევიზიას, ვერ გეტყვით რომ მანამდე დიდი “ფანი” ვიყავი და ვადევნებდი თვალს, მაგრამ ძალიან ბევრი ისეთი რამ დავინახე, რაც არასწორი და პროფესიულად გაუმართავია და, ვფიქრობ, რომ ჩემი აზრი გამოვთქვა ამასთან დაკავშირებით”, - უთხრა გოგიჩაიშვილმა “მედიაჩეკერს”.

შეკითხვაზე, კონკრეტულად რას გულისხმობს, გვიპასუხა, რომ მისი დაკვირვებით, მაუწყებელში საზოგადოების ხმა არასაკმარისად ისმის და კრიტიკული და ოპოზიციური აზრი გაცილებით მეტად არის წარმოჩენილი, ვიდრე სახელისუფლებო:

“პირველ რიგში, ყველაზე მნიშვნელოვანია, ჩემი აზრით, რომ საზოგადოების ხმა არასაკმარისად ისმის. თუ ვინმე პროტესტს გამოთქვამს, ქუჩაში დაწვება თუ ბანერს გამოიტანს საპროტესტოს, მაშინ მოხვდება, სხვა მხრივ, ძირითადად ოპოზიციონერები ლაპარაკობენ. მათი აზრი ისმის და ჩვეულებრივი ადამიანების აზრი, მათ შორის, ვთქვათ, აჭარის მცხოვრებლების, რომლებსაც გარკვეული დაფასება და მიღწევები აქვთ თავის სფეროში, არ ჩანს. ჩემი აზრით, საზოგადოებრივი მაუწყებელი სწორედ იმას ნიშნავს, რომ საზოგადოების აზრი უნდა ისმოდეს.

კრიტიკა ხელისუფლების მისამართით ჭარბად არის. გაცილებით მეტად არის წარმოჩენილი კრიტიკული და ოპოზიციური აზრი, ვიდრე სახელისუფლებო პოზიციის გამომხატველი. ოპოზიციის, ოპოზიციური პარტიების, ოპოზიციურად განწყობილი არასამთავრობო ორგანიზაციების, ცალკეული ექსპერტების აზრი უფრო ფართოდ არის წარმოჩენილი და მრავლად, ვიდრე ხელისუფლების წარმომადგენლების”, - ამბობს აკაკი გოგიჩაიშვილი და აზუსტებს, რომ მისი აზრით, მაუწყებლის საინფორმაციო პოლიტიკას სჭირდება დაბალანსება: “დაბალანსებული არა ხელისუფლების ქების კუთხით, არამედ ადამიანების კუთხით, ჩვეულებრივი ადამიანების აზრი არასაკმარისად ჩანს. გავიგე, რომ ოპოზიციას ეს აზრი აქვს და იმიტომ აქვს, რომ ოპოზიციაა, გავიგე რომ ხელისუფლებას ეს აზრი აქვს, იმიტომ რომ ხელისუფლებაა, მაგრამ საზოგადოება როგორ ხედავს ამ ყველაფერს, ეს არასაკმარისადაა წარმოჩენილი. შესაბამისად, ბალანსზე როცა ვსაუბრობ, აი, ამ ნაწილის გაძლიერების საჭიროებას ვხედავ, ვიდრე ვთქვათ, ის, რომ ოპოზიციური აზრი აკლია ან სახელისუფლებო აზრი არასაკმარისადაა წარმოჩენილი”.

შეკითხვაზე, როგორ აფასებს იმ პროცესებს, რაც ბოლო პერიოდში მაუწყებელში ხდება, მათ შორის, კრიტიკულად განწყობილი თანამშრომლების ჩამოცილებას სარედაქციო პოლიტიკიდან, გოგიჩაიშვილი გვპასუხობს, რომ ბოლო პერიოდში მაუწყებელში მიმდინარე მოვლენებმა არასწორი და მახინჯი ფორმა მიიღო. არხიდან ჟურნალისტების გათავისუფლებას გოგიჩაიშვილი სარედაქციო დისციპლინის დარღვევის შედეგად აფასებს:

“30 წელი მიმუშავია მედიაში, მათ შორის უცხოურ მედიაში და ყველგან არსებობს შიდა სარედაქციო დისციპლინა. შეიძლება შენ გადაწყვეტილებას არ ეთანხმები, მათ შორის ყოველდღიურ დონეზე, კამათობ, ცდილობ დაუმტკიცო, მაგრამ საბოლოო ჯამში, გადაწყვეტილებას მაინც შენი ზემდგომი, რედაქტორი იღებს. თუ ვთქვათ, ჟურნალისტი არ დაემორჩილა რედაქტორის გადაწყვეტილებას და ყველამ ისე გააკეთა, როგორც სურს და მიაჩნია საჭიროდ, სრული ანარქია იქნება. ამდენად, მე ვფიქრობ, რომ ძალიან ჯანსაღი იყო, თუ იყო ის კრიტიკული შეფასებები, გარჩევები და ა.შ., მაგრამ, როდესაც ქუჩაში გამოვიდა და მიიღო სრულიად უხეში და არასწორი ფორმა, მაშინ უკვე მიუღებელი გახდა ჩემთვის. არც ერთ მხარეს უნდა დაეშვა ეს და არც მეორეს, რომ ვთქვათ, გუშინ კოლეგები ერთმანეთს ხელებს უქნევდნენ და ყველას დასანახად რაღაცებს ამბობდნენ. მაგალითად მე, როგორც გვერდით მდგომს, ხშირად არ მესმოდა რა ხდებოდა. ურთიერთობების გარჩევამდე მივიდა საქმე და ეს იყო, ჩემი აზრით, მახინჯი ფორმა”.

მთავარი საინფორმაციო გამოშვების რედაქტორის პოზიციაზე აკაკი გოგიჩაიშვილი ფირუზ ბოლქვაძეს ანაცვლებს. გოგოჩაიშვილისთვის რედაქტორობის შეთავაზება დროში ემთხვევა აჭრის მაუწყებლის მიერ „მთავარი არხის“ ჟურნალისტის გიორგი გაბუნიას ლიკვიდაციის მზადების საქმის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში არგაშუქებას. კავშირშია თუ არა ეს ფაქტი მთავარი საინფორმაციო გამოშვების რედაქტორის გათავისუფლებასთან, გადამოწმება თავად ფირუზ ბოლქვაძესთან ვცადეთ, თუმცა მან რედაქტორის პოზიციიდან გათავისუფლებაზე საუბარი საერთოდ არ ისურვა და გვითხრა, რომ “ეს არის შიდა სამუშაო გადაწყვეტილებები და ამ თემაზე კომენტარს არ გააკეთებს”.

ფირუზ ბოლქვაძის დანიშვნამდე აჭარის მაუწყებლის მთავარი საინფორმაციო გამოშვების რედაქტორად აკაკი გოგიჩაიშვილის ცოლი ნინო ხაჟომია დაინიშნა. მან ამ პოზიციაზე მაია მერკვილაძე ჩაანაცვლა, რომელიც, მაუწყებლის დირექტორმა გიორგი კოხრეიძემ რადიოში არსებითად განსხვავებულ პოზიციაზე გადაიყვანა. ნინო ხაჟომიამ დანიშვნიდან ოთხ დღეში პირადი განცხადების საფუძველზე დაკავებული პოზიცია დატოვა. მოგვიანებით, ხაჟომია აჭარის მაუწყებელში ახალი ამბების რედაქციის ხელმძღვანელად დაინიშნა.

გიორგი კოხრეიძის დირექტორად დანიშვნის შემდეგ აჭარის ტელევიზიის არაერთ თანამშრომელს შეეხო ცვლილებები. ბოლო ერთი წლის განმავლობაში მაუწყებლის ჟურნალისტების მხარდასაჭერად და დირექტორის გადადგომის მოთხოვნით არაერთი აქცია გაიმართა. მაუწყებელში მიმდინარე მოვლენებს კრიტიკულად აფასებენ გავლენიანი ორგანიზაციებიც. თითქმის ერთი თვეა დირექტორის იმპიჩმენტს ითხოვს აჭარის სამეურვეო საბჭოს წევრი გია ქარცივაძე.
კატეგორია: საქართველო
“დააბრუნეთ გაგდებული თანამშრომლები”, “ვითხოვთ ღირსეულ შრომით პირობებს” - ამ მოთხოვნებით აჭარის ტელევიზიის შენობის წინ ალტერნატიული პროფესიული გაერთიანების ორგანიზებული აქცია მიმდინარებს.

“მაუწყებელში თანამშრომლების დევნა გრძელდება. დევნის ობიექტები ალტერნატიული პროფკავშირების წევრები ხდებიან. მათი დევნის მიზეზები, ძირითადად, აბსურდულია და, ზოგჯერ - სასაცილოც. მაუწყებლის თანამშრომლებს დევნიან კრიტიკული პოზიციების გამო. მენეჯმენტის მავნებლურ პოლიტიკასთან შეუგუებლობა ხშირ შემთხვევაში სამსახურის დაკარგვის ტოლფასია.

მაუწყებელში მიმდინარე პროცესმა ასევე ნათლად აჩვენა მრჩეველთა საბჭოს წევრების რეალური სახე, რომელიც საზოგადოებრივი მაუწყებლის იდეის ნაცვლად, მმართველი პარტიის ინტერესებს ემსახურება.

თუ ასე გაგრძელდა და დაოკების, გაჩუმების, კითხვების დასმის აკრძალვისა თუ სხვა მავნებლური მცდელობების წინააღმდეგ არ ვიმოქმედეთ, მაუწყებელში გაჩერება სამარცხვინო იქნება. სამარცხვინო იქნება გაჩერება იქ, სადაც პროფესიულ ღირსებას ფასი არ აქვს და მხოლოდ მლიქვნელობა, მედროვეობა და კონფორმიზმი ფასდება. ჩვენ არ ვართ ასეთები. ღრმად გვწამს, რომ ასეთები უმცირესობაში არიან, როგორც მაუწყებლის შიგნით, ასევე - საზოგადოებაში. მთელი ამ დროის განმავლობაში ვგრძნობდით საზოგადოების მხარდაჭერას და მზაობას - დაეცვათ საკუთარი მაუწყებელი.

სწორედ ახლაა დრო, შევცვალოთ ის მავნე პრაქტიკა, რომელიც საზოგადოებრივ მაუწყებელს ხელისუფლების სამსახურში აყენებს. მაუწყებელი ჩვენი საერთო სივრცეა, შესაბამისად, ჩვენი დასაცავია სახელისუფლებო თუ კომერციული გავლენებისგან. ასეთი მაუწყებელი გვჭირდება ჩვენ, როგორც ჟურნალისტებს და თქვენ - საზოგადოების თითოეულ წევრს” - ნათქვამია აქციის ორგანიზატორების განცხადებაში
კატეგორია: საქართველო
„ფორმულაზე“ ივლისიდან სხვადასხვა ფორმატის ექვსი ახალი გადაცემა იწყება. ინფორმაციას თავად ტელეკომპანია ავრცელებს.

“ფორმულას” ინფორმაციით, ერთ-ერთი ახალი პოლიტიკური ტოქშოუ, რომლის წამყვანიც ჟურნალისტი სალომე უგულავა იქნება, 17 საათზე საინფორმაციო გამოშვების შემდეგ დაიწყება და დღის მნიშვნელოვან თემებს სიღრმისეულად შეაჯამებს.

კიდევ ერთი ახალი გადაცემის წამყვანები „ჩემი ცოლის დაქალების“ სცენარისტი ქეთი დევდარიანი, ეროვნული ბანკის ყოფილი პრეზიდენტი გიორგი ქადაგიძე, ჟურნალისტი ნინია კაკაბაძე და “ფორმულას” გუნდის წევრი ლუკა ლიფონავა იქნებიან.

“ფორმულასთან” საუბრისას არხის გენერალური დირექტორი ზუკა გუმბარიძე ამბობს, რომ წამყვანები „ფართო კუთხით შეეცდებიან მოვლენებს დააკვირდნენ, დიდ სურათში რომ შევძლოთ იმ პრობლემების დანახვა, რაც გვაქვს".

ზუკა გუმბარიძის თქმით, არხს ასევე ემატება "ჰარდ-თოქ" ფორმატის ახალი პოლიტიკური ტოქშოუ „კონტექსტი“, რომელიც ირაკლი ტაბლიაშვილის საავტორო გადაცემა იქნება და ეთერში კვირაში ერთხელ გავა.

კიდევ ერთი ტოქშოუს, რომელიც ღამის ეთერში გავა, მსახიობი ანი ჩირაძე წაიყვანს. არხზე ახალ გადაცემას იწყებს მსახიობი ნიკა ქავთარაძეც.

ტელეკომპანია "ფორმულას" ეთერში გავა გადაცემა “პოლიტმეტრიც”, რომელსაც “TV პირველიდან” წამოსული ტელეწამყვანები, ნინო ჟიჟილაშვილი და ვახო სანაია წაიყვანენ.


ფოტო: "ფორმულა"
კატეგორია: საქართველო
“TV პირველიდან” წამოსული ტელეწამყვანები, ნინო ჟიჟილაშვილი და ვახო სანაია, გადაცემა “პოლიტმეტრს” ტელეკომპანია ფორმულაზე წაიყვანენ. ამის შესახებ ინფორმაციას “რადიო თავისუფლება” ავრცელებს.

გადაცემის გუნდმა “TV პირველი” 12 ივნისს დატოვა. ტელეკომპანიის დატოვების შესახებ ინფორმაცია პირდაპირ ეთერში გადაცემის წამყვანებმა გააჟღერეს. ნინო ჟიჟილაშვილმა "TV პირველის" დატოვება სარედაქციო ხედვების აცდენით ახსნა და მაყურებელს უთხრა, რომ უახლოეს მომავალში "პოლიტმეტრს" სხვაგან აუცილებლად იპოვიდნენ.

"პოლიტმეტრი "TV პირველზე" დღეს ამ გადაცემით ასრულებს მუშაობას, მიზეზი არხის განვითარების პროცესია, სადაც ჩვენი ხედვები აღარ ემთხვევა არხის მენეჯმენტის ხედვებს. ამ წასვლას არ ახლავს თან პერსონალური საკითხები, აქ საუბარია მხოლოდ საქმეზე და ფუნდამენტურ განსხვავებებზე. "TV პირველში" ჩვენ არასდროს ვყოფილვართ მხოლოდ ჟურნალისტები, არხის ეთერში გასვლის დღიდან ჩრთულნი ვიყავით თითოეულ გადაწყვეტილებაში, რაც აქ მიიღებოდა, სახელისუფლებო შეტევის მოგერიებაში, რაც საკმარისად იყო. ჩვენ ამ არხზე თითოეულ ნაბიჯზე ვიღებდით პასუხისმგებლობას, რაც სამწუხაროდ ახლა უკვე აღარ გამოგვდის. ძალიან მარტივად და გულწრფელად რომ გითხრათ, ჩვენ უბრალოდ არ მოგვწონს რაც ჟურნალისტური სტანდარტის, გემოვნების და ყველა სხვა კომპონენტის თვალსაზრისით "TV პირველზე" ხდება, არ მოგვწონს და ვერც ვერაფერს ვცვლით. მოკლედ, დღეს 5 წლის თავზე ჩვენი გზები იყოფა", - თქვა ნინო ჟიჟილაშვილმა.

ნინო ჟიჟილაშვილისა და ვახო სანაიას შემდეგ, “TV პირველი” “დღის ამბების” წამყვანმა დიანა ტრაპაიძემაც დატოვა, თუმცა, თქვა, რომ სხვა ტელეკომპანიაში არ გადადის და დროებით დასვენებას გეგმავს.
კატეგორია: ეთიკა
როგორ გაშუქდა ჩეჩნეთის პრეზიდენტის რამზან კადიროვის მიერ დე ფაქტო სამხრეთ ოსეთში ფქვილის გაგზავნის ამბავი, რომელიც დროში დაემთხვა სავარაუდოდ, კადიროვის დაკვეთით, ქართველი ჟურნალისტის, გიორგი გაბუნიას ლიკვიდაციის მზადების შესახებ ინფორმაციის გასაჯაროებას; რა უნდა ყოფილიყო ასეთ დროს, ასეთი ამბის გავრცელების მთავარი კონტექსტი და როგორ უნდა აეხსნათ გამოცემებს ამგვარი ახალი ამბის მნიშვნელობა.

19 ივნისს რამდენიმე ქართულ მედიასაშუალებაში გამოქვეყნდა ახალი ამბავი იმის შესახებ, რომ ჩეჩნეთის პრეზიდენტმა რამზან კადიროვმა, დე ფაქტო სამხრეთ ოსეთის რესპუბლიკაში, ჰუმანიტარული დახმარების სახით,100 ტონა ფქვილი გაგზავნა. ამ ამბავს რამზან კადიროვის შესახებ კიდევ ერთი ამბავი უსწრებდა წინ, რომელიც ერთი კვირით ადრე, 12 ივნისს გახდა ცნობილი. საუბარია ინფორმაციაზე, რომლის თანახმად, სავარაუდოდ, კადიროვის დაკვეთით, იგეგმებოდა ქართველი ჟურნალისტის, ტელეკომპანია “მთავარი არხის” წამყვანის, გიორგი გაბუნიას ლიკვიდაცია.

კადიროვის “ქველმოქმედების” შესახებ ახალი ამბავი გაავრცელეს გამოცემებმა: “რადიო თავისუფლებამ”, “იმედინიუსმა”, “ინტერპრესნიუსმა”, “რეზონანსმა”, “პრაიმატიმმა”, “კვირამ” და “კვირის პალიტრამ”. გუგლის საძიებო სისტემებით, იგივე შინაარსის მასალა იძებნება ონლაინგამოცემა “რეგინფოზეც”, თუმცა, ახლა აღნიშნული ბმული აღარ იხსნება. “რეგინფოს” რედაქციის განმარტებით, გამოქვეყნებიდან მალევე, იქამდე, ვიდრე მას მომხმარებლები ნახავდნენ, მასალა საიტიდან ჩახსნეს, რადგან რედაქტორმა მიიჩნია, რომ სტატია არ შეესაბამებოდა გამოცემის სარედაქციო პოლიტიკასა და ღირებულებებს.

ყველა იმ მედიასაშუალებაში, სადაც მასალა ამ დრომდე იძებნება, გარდა “რადიო თავისუფლებისა”, ამბავი თითქმის იდენტური ტექსტით გამოაქვეყნდა. მასალებში ნათქვამია, რომ რამზან კადიროვმა ოკუპირებულ ცხინვალს 100 ტონა ფქვილი გაუგზავნა და ეს ე.წ. “ჰუმანიტარული დახმარება” სოციალურად დაუცველ ოჯახებზე გადანაწილდება.

თითქმის იდენტური შინაარსის ტექსტი ჰქონდა გამოქვეყნებული თავდაპირველად “რადიო თავისუფლებასაც”, თუმცა, მოგვიანებით, გამოცემამ ამბავს ბოლოში ერთი აბზაცი დაამატა, რომელშიც ვკითხულობთ:

“ჩეჩნეთის რესპუბლიკის მეთაური რამზან კადიროვი ჯერ კიდევ 2010 წელს ამბობდა, რომ აგვისტოს ომი იყო ნაწილი დასავლეთის სახელმწიფოთა ანტირუსული შეთქმულებისა, რომელიც მიზნად მთელი კავკასიის დაპყრობას ისახავდა. სააგენტო როიტერს რამზან კადიროვმა ისიც უთხრა, რომ დასავლეთის ზეგავლენის ქვეშ მყოფი საქართველო და უკრაინა რუსეთისთვის ავადმყოფობაა, რომლის ლიკვიდირებას შეტევა სჭირდება და საამისოდ რუსეთს არმიაც ჰყავს და ტექნოლოგიებიც აქვს”.

გავრცელებულ ინფორმაციას სოციალურ ქსელში დიდი განხილვა მოჰყვა. მედიასაშუალებები მომხმარებელთა კრიტიკის სამიზნეებად იქცნენ, განსაკუთრებული კრიტიკა ისმოდა “იმედინიუსის” მისამართით. მომხმარებელთა უმეტესობამ ახალი ამბავი აღიქვა ისე, თითქოს გამოცემები ცდილობდნენ კადიროვი ქველმოქმედად წარმოეჩინათ.

ამ კრიტიკის პასუხად, “იმედინიუსმა” ვრცელი განცხადება გამოაქვეყნა, რომელშიც წერს, რომ მიუხედავად იმისა, რომ ეს ახალი ამბავი “მხოლოდ მშრალი ფაქტის პუბლიკაციაა”, მასში ადვილად იკითხება “მომხდარი ფაქტის მიმართ ჩვენი ვებ-გამოცემის მკაფიო სარედაქციო დამოკიდებულება” და ამას გამოცემა შემდეგით ხსნის - “მაგ.: ჰედლაინშივე ხაზგასმულია სიტყვები „ოკუპირებული ცხინვალი“, ხოლო სიტყვები „ჰუმანიტარული დახმარება“ ბრჭყალებშია ჩასმული”.

“მიუხედავად ამისა, სხვა ათამდე მედიასაშუალებას შორის, მხოლოდ „იმედინიუსი“ გახდა ფსევდოპატრიოტული ბულინგის სამიზნე და პოლიტიკურად მოტივირებული „ფეისბუქ იუზერების“ თავდასხმის ობიექტი”, - წერს “იმედინიუსი” და იქვე ხაზს უსვამს, რომ მათ გარდა ეს ამბავი სხვა გამოცემებსაც ჰქონდათ და ამავდროულად, მათზე ადრე -”ინფორმაციის ოპერატიულად გავრცელება (და, ამ კონკრეტულ შემთხვევაში, დასანანია, რომ ჩვენ არ ვიყავით პირველები) არის ნებისმიერი საინფორმაციო სამსახურის ძირითადი ფუნქცია და, იმავდროულად - ერთ-ერთი ლეგიტიმური გზა, რომ ხალხმა ზუსტად გაიგოს ვინ და რა ხერხით ებრძვის საქართველოს ტერიტორიულ მთლიანობას”.

მათზე ადრე გამავრცელებელში, “იმედინიუსი” სავარაუდოდ “რადიო თავისუფლებას” გულისხმობს, რომელმაც ერთ-ერთმა პირველმა გაავრცელა ეს ამბავი. კრიტიკა “რადიო თავისუფლების” მისამართითაც ისმოდა. “მედიაჩექერმა” სარედაქციო დასაბუთებისთვის, რამდენად მნიშვნელოვანი იყო ასეთ დროს ამ ახალი ამბის გამოქვეყნება და რატომ დაემატა მას კონტექსტი მოგვიანებით, “რადიო თავისუფლების” ქართულენოვანი სამსახურის მმართველ რედაქტორს, ნინო ჯაფიაშვილს მიმართა:

“კონტექსტი, ნამდვილად, ოდნავ გვიან დაემატა. ჩვენ გვაქვს დამატების პრაქტიკა. ჟურნალისტმა, რომელმაც დაწერა ამბავი, არ დაურთო კონტექსტი, ახალი ამბების რედაქტორმა კი ჩათვალა, რომ მნიშვნელოვანი იყო კონტექსტი და დაამატა. შესწორება არ წერია იმიტომ, რომ შესწორებას იმ შემთხვევაში ვწერთ, როდესაც მასალას ახალ გარემოებებსა და ფაქტებს ვამატებთ, ან ვასწორებთ შეცდომებს”, - ამბობს ნინო ჯაფიაშვილი.

რაც შეეხება ამბის მნიშვნელობას, “რადიო თავისუფლება” კადიროვის მიერ ცხინვალში 100 ტონა ფქვილის გაგზავნის ამბის გაშუქებას საჯარო ინტერესით ხსნის და ამბობს, რომ რადიო თავისუფლებას აქვს სპეციალური პროექტი, რომელიც უშუალოდ ოკუპირებულ ტერიტორიებზე მომხდარ ამბებს აშუქებს.

“ერთი მხრივ, მნიშვნელოვანი იყო გვეთქვა რა სიახლეებია ოკუპირებულ ტერიტორიაზე, განსაკუთრებით პანდემიის დროს, ეს საჯარო ინტერესია, მეორე მხრივ, საინტერესოა კადიროვი რა გადაწყვეტილებებს და რა განცხადებებს აკეთებს საქართველოსთან მიმართებაში და განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც ეს დროში ემთხვეოდა გაბუნიას საქმეს, რომელიც იყო მთავარი თემა ქვეყანაში, მესამე ის არის, რომ ჩვენ სისტემატურად და ხანგრძლივად ვაშუქებთ ამბებს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან, შეიძლება ითქვას, სხვა მედიებზე მეტი დოზითაც კი”, - ამბობს ნინო ჯაფიაშვილი.

სამხრეთ კავკასიის ამბები ერთ-ერთი მიმართულებაა ონლაინგამოცემა “ნეტგაზეთისთვის”, თუმცა ეს ამბავი მედიას არ გაუშუქებია. “მედიაჩექერი” “ნეტგაზეთის” სარედაქციო დასაბუთებითაც დაინტერესდა.

“კონტექსტის გათვალისწინებით, ჩავთვალეთ, რომ ამ შემთხვევაში არ უნდა გამოგვექვეყნებინა. დღეში რამდენიმე ნიუსს ვაქვეყნებთ რეგიონებიდან და სხვა უფრო მნიშვნელოვანი ამბები იყო იმ დროისთვის”, - ამბობს “ნეტგაზეთის” სამხრეთ კავკასიის ამბების რედაქტორი ნინო კახიშვილი.

“ამ ამბის გაშუქებისას მთავარი კონტექსტის სრულყოფილად ჩვენება უნდა ყოფილიყო”, - ამბობს საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს წევრი და მედიაექსპერტი ზვიად ქორიძე, რომელიც ამატებს, რომ ქართულმა მედიასაშუალებებმა მკითხველს არ აუხსნეს რატომ იყო მნიშვნელოვანი კადიროვის მიერ ცხინვალში 100 ტონა ფქვილის გაგზავნის ამბავი:

“თუ ამ ამბავს აშუქებ, შენს მაყურებელს თუ მკითხველს უნდა აუხსნა სრულყოფილად, ვინ არის კადიროვი. ეს არის დარღვეული კონტექსტი, რომ იმასაც კი არ მეუბნები, ახლა რატომ არის მნიშვნელოვანი კადიროვზე ნიუსი.

ეს ამბავი უნდა გავრცელებულიყო ქართულ საინფორმაციო საშუალებებში კონტექსტით, რომ ეს არის ადამიანი, რომელიც აღიარებს არაღიარებულ რესპუბლიკებს და მათ მთავრობებს და ეს არის ადამიანი, რომელიც საქართველოს მოქალაქეებს ემუქრება სიკვდილით. ჩვენ, რეალურად, ვსაუბრობთ ადამიანზე, რომელიც საქართველოს საზოგადოებრივ, პოლიტიკურ სტაბილურობას ანგრევს და ამ კონტექსტით ინფორმაცია მკითხველისთვის არცერთ გამოცემას არ მიუწვდია”.

ზვიად ქორიძე ამბობს, რომ კადიროვის მიერ ოკუპირებულ სამხრეთ ოსეთში ჰუმანიტარული დახმარების გაგზავნის ამბავი თავიდან ბოლომდე მანიპულაციური ხასიათის იყო, ეს თავად კადიროვმა წამოიწყო და აღმოჩნდა, რომ ქართული მედიასივრცე ადვილად წამოეგო ამ მანიპულაციას.

“კადიროვმა მიზნობრივად გაავრცელა ეს ინფორმაცია, რომლის სავარაუდო სამიზნე აუდიტორია, მისი გათვლით, ქართული აუდიტორია იქნებოდა, რათა ეჩვენებინა, რომ, აი, რამდენად ჰუმანურია და რომ სისხლის მსმელი და სისხლის ამღები კი არ არის, არამედ, ჰუმანური ადამიანია - ეს კონტექსტი თვითონ კადიროვმა შექმნა. მე არ ვიცი კადიროვმა შარშან, შარშანწინ ან თუნდაც ბოლო ათი წლის განმავლობაში რამდენჯერ გააგზავნა ასეთი ტიპის ჰუმანიტარული დახმარება სამხრეთ ოსეთში. არც არასდროს გვიმსჯელია და დაგვიწერია ამაზე.

საბოლოო ჯამში, რატომ გავავრცელეთ ეს ინფორმაცია? მაგალითად, ვიცით რუსეთის ფედერაციის ცალკეული სუბიექტებიდან ან ფედერალური მთავრობიდან რა ტიპის დახმარება ჩავიდა ცხინვალში? ქართული მედია ამით დაინტერესებულა ოდესმე? ეს არის წმინდა პროპაგნდისტული სიახლე. პრაქტიკულად, ქართულმა მედიამ შეასრულა ის ფუნქცია, რაც უნდოდა რუსულ პროპაგანდისტულ მანქანას”, - ამბობს ზვიად ქორიძე.
კატეგორია: საქართველო
საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს 3 წევრის შერჩევა პარლამენტს 8 კანდიდატიდან მოუწევს. 9 წევრიანმა საპარლამენტო კომისიამ, გასაუბრებები დაასრულა და შედეგები გაასაჯაროა.

შემდეგ ეტაპზე გადასული კანდიდატების სია ასეთია:

  1. ზაზა აბაშიძე - 9 ხმით
  2. თამარ ამაშუკელი - 8 ხმით (1-მა თავი შეიკავა)
  3. ნათია კაპანაძე - 8 ხმით (1-მა თავი შეიკავა)
  4. გია მურღულია - 7 ხმით (2 უარყოფითი)
  5. ბონდო მძინარაშვილი - 6 ხმით ( 3 უარყოფითი)
  6. დოდო შონავა - 7 ხმით (2 უარყოფითი)
  7. კონსტანტინე ჩლაიძე - 5 ხმით (3 უარყოფითი, 1-მა თავი შეიკავა)
  8. ზაურ ხალილოვი - 9 ხმით
მეურვის სამი ვაკანტური ადგილისთვის გამოცხადებულ კონკურსში 10 კანდიდატი მონაწილეობდა. მათგან პროცესს ორი კანდიდატი გამოეთიშა - ოთარ შაორშაძე, რომელმაც საწყის ეტაპზე ხარვეზიანი დოკუმენტი წარადგინა და შემდეგ ეს დოკუმენტი არ შეასწორა და ნინო ჭალაგანიძე, რომელიც გასაუბრებაზე არ გამოცხადდა.

აღნიშნული კანდიდატებიდან, სამ ვაკანტურ პოზიციაზე ერთი კანდიდატი უმრავლესობამ უნდა შეარჩიოს, ორი კი უმრავლესობის მიღმა დარჩენილმა პარლამენტის წევრთა არანაკლებ ერთმა მეოთხედმა და 10 კალენდარული დღის ვადაში პარლამენტს წარუდგინოს ასარჩევად.

მეურვეობის კანდიდატები 9-წევრიანმა კომისიამ შეარჩია. კომისიის წევრები იყვნენ:

  1. ეკა ხოფერია – ჟურნალი “სითის” რედაქტორი და დამფუძნებელი;
  2. სოფო ნარჩემაშვილი – ტელეწამყვანი, ჟურნალისტი;
  3. მარიამ გოგოსაშვილი – ჟურნალისტთა ეთიკის ქარტიის აღმასრულებელი დირექტორი;
  4. თორნიკე გურული – ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის პროფესორი;
  5. დავით ცხადაძე – კინოოპერატორი, ხელოვნებათმცოდნე;
  6. მაკო ჯაოშვილი – მართვისა და კომუნიკაციის სერთაშორისო სასწავლო უნივერსიტეტ „ალტერბრიჯის“ ვიცე-რექტორი, ასოცირებული პროფესორი;
  7. ერმილე მესხია – ბათუმის ხელოვნების სახელმწიფო სასწავლო უნივერსიტეტის რექტორი, პროფესორი;
  8. ანი კიკნაძე – მედიაკავშირი “ობიექტივი”, საინფორმაციო სამსახურის უფროსი;
  9. გიორგი ნონიაშვილი – ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის მკვლევარი, მოწვეული პედაგოგი.
საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭო სამი წევრის ადგილი მას შემდეგ გახდა ვაკანტური, რაც ქეთევან მსხილაძეს, ნინია კაკაბაძეს და გია იაკობაშვილს უფლებამოსილების ვადა ამოეწურა.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭო სულ 9 წევრისგან შედგება. მეურვის უფლებამოსილების ვადა არაუმეტეს 6 წელია. სამეურვეო საბჭოს შემადგენლობის ერთი მესამედი როტაციის წესით 2 წელიწადში ერთხელ იცვლება. ერთი და იგივე პირი კი მეურვედ 1 ვადაზე მეტი ხნით არ შეიძლება აირჩეს.
კატეგორია: საქართველო
2019 წლის 20 ივნისს, თბილისში გამართული ანტისაოკუპაციო აქციის დაშლისას, მედიის 40-მდე წარმომადგენელი დაშავდა - ჟურნალისტები, ფოტოგრაფები და ოპერატორები. დაშავებულები ამბობენ, რომ მათი საიდენტიფიკაციო ნიშნების მიუხედავად, სამართალდამცველები მაინც დამიზნებით ესროდნენ. მომხდარიდან ერთი წელი გავიდა, თუმცა ამ დრომდე, დაშვებულ ჟურნალისტებს დაზარალებულის სტატუსიც კი არ მინიჭებიათ. ყველა ინსტანციის მოვლის შემდეგ, რამდენიმე ჟურნალისტის საქმე სტრასბურგში გაიგზავნა.

„მერაბ ცაავა და ბესლან კმუზოვი საქართველოს წინააღმდეგ“ და „ზაზა სვანაძე საქართველოს წინააღმდეგ“ - ამ სახელებით მედიის სამი წარმომადგენლის საქმე სტრასბურგში უკვე დარეგისტრირდა:

“ჩვენ ვიცავთ, ბესლან კმუზოვის, მერაბ ცაავას და ზაზა სვანაძის სამართლებრივ ინტერესებს. ბესლან კმუზოვი Кавказский Узел-ის, მერაბ ცაავა კი „გურია ნიუსის“ ჟურნალისტია. ზაზა სვანაძე, ასე, კონკრეტულად, რომელიმე მედიასაშუალებაში არ მუშაობს, ბლოგერია, იმ დროისთვის ერთ-ერთ ინტერნეტ გამოცემისთვის მუშაობდა. თუმცა, ზაზა სვანაძის შემთხვევას ჩვენ მაინც ცალკე განვიხილავთ და ამიტომ ცალკე გავაგზავნეთ მისი საქმე”, - გვეუბნება ადამიანის უფლებათა ცენტრის” ხელმძღვანელი ალეკო ცქიტიშვილი.

„ადამიანის უფლებათა ცენტრი” და “საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია”, თითქმის ერთი წელია, 20-21 ივნისს დაშავებული 14 ჟურნალისტის ინტერესებს იცავენ. ორგანიზაციები ჟურნალისტებისთვის დაზარალებულის სტატუსის მინიჭებას ამ დრომდე უშედეგოდ ითხოვენ.

ალეკო ცქიტიშვილი ამბობს, რომ მიუხედავად იმისა, რომ დაშავებული ჟურნალისტების სხეულზე დაზიანებები იმდენად მძიმე იყო, რომ ვიზუალურადაც ჩანდა, არც პროკურატურამ და არც სასამართლომ მათ დაზარალებულის სტატუსი არ მიანიჭა.

“მერაბ ცაავა ვიდეოკამერით იღებდა ამ მოვლენებს, კამერა ხელით ეჭირა და თვალთან ჰქონდა მიტანილი ხელი, ამით გადაურჩა თვალის დაკარგვას, როდესაც ტყვია მოხვდა ხელში. ბესლან კმუზოვს კი აქვს 6 ჭრილობა, მათ შორის თავის არეში აქვს ძალიან მძიმე ჭრილობა მიყენებული, გადახსნილი ჰქონდა თავი და რამდენიმე ნაკერი დაადეს. დაზიანებები ვიზუალურადაც ჩანდა და ექსპერტიზის დასკვნაც ჰქონდათ, როგორც ვიცი. ვალდებულები იყვნენ, რომ გამოძიებაში ამ ადამიანებს დაზიანებულების სტატუსი მაინც ჰქონოდათ, მაგრამ ამასაც კი ვერ მივაღწიეთ”.

ალეკო ცქიტიშვილი ამბობს, რომ ყველა ინსტანციაში გასაჩივრების შემდეგ, საქართველოში ყველა შესაძლებლობა ამოწურეს და იძულებულები გახდნენ, საქმე სტრასტუბრგში გაეგზავნათ. მისივე თქმით, საქართველოში გამოძიება არაეფექტურად წარიმართა: “ამ დროისთვის, ფაქტობრივად, გვაქვს მოცემულობა, რომ ეს გამოძიება ვერ ჩატარდა ეფექტიანად, რის გამოც მოგვიწია სტრასბურგში სარჩელის გაგზავნა. სტრასბურგი, რა თქმა უნდა, უკვე კომპენსაციის კუთხითაც იმსჯელებს, როგორც ხდება ხოლმე და გვაქვს მოლოდინი, რომ სახელმწიფოს დაეკისრება კომპენსაციები ამ ჟურნალისტების სასარგებლოდ”, - ამბობს ალეკო ცქიტიშვილი.

“ადამიანთა უფლებების ცენტრის” მსგავსად, გამოძიებას არაეფექტურად აფასებს საიაც. ორგანიზაცია 11 ჟურნალისტის უფლებებს იცავს, იურისტი რეზო აჭარაძე გვიყვება, რომ სასამართლომდე მისვლა ორჯერ მოუწიათ, თუმცა, დაზარალებულის სტატუსის მინიჭებაზე ორივეჯერ უარი მიიღეს.

“ერთობლივი განცხადებით მივმართეთ ორ ნაწილად და როგორც ჟურნალისტებზე, ასევე მოქალაქეებზე იყო აღწერილი ფაქტობრივი გარემოებები, მივუთითეთ, რომ ეს პირები დაზარალებულად უნდა იყვნენ ცნობილი და ამაზე მოვიდა უარყოფითი პასუხი, რომელიც შემდგომ გავასაჩივრე. არაერთხელ მივმართეთ გამოძებას, პროკურატურას, შემდგომ ზემდგომ პროკურორსაც და მერე უკვე სასამართლოსაც, რომ დაზარალებულად ეცნოთ პირები, ვისაც ჩვენ ვიცავთ. როგორც ჟურნალისტები, ასევე ჩვეულებრივი მოქალაქეები. სამწუხაროდ, არც ერთი ჩვენი საჩივარი არ დაკმაყოფილდა”, - ამბობს რეზო აჭარაძე.

მისივე თქმით, ჟურნალისტების საქმეების სტრასბურგში გაგზავნას საიაც აპირებს.




დღეს, მომხდარიდან ერთი წლის თავზე, საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ განცხადება გაავრცელა და პროკურატურას მოუწოდა დროულად გამოიძიოს 2019 წლის 20-21 ივნისს მომხდარი.

“სამართალდამცავი უწყების მხრიდან მსგავსი ფაქტების რეაგირების გარეშე დატოვებამ, ამგვარი ძალადობისა და ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელშეშლის შემთხვევები, შეიძლება, წაახალისოს”, - ნათქვამია ქარტიის განცხადებაში.

აღსანიშნავია, რომ იმ სამართალდამცავების სასწრაფოდ გამოვლენისა და სისხლის სამართლის პასუხისგებაში მიცემის მოთხოვნით, რომლებიც დამიზნებით ესროდნენ ჟურნალისტებს, ქარტიამ სამართალდამცავ უწყებებს გასულ წელს, მომხდარიდან მეორე დღესვე მიმართა. მაშინ ქარტიამ სპეციალური მიმართვაც მოამზადა საქართველოს მთავრობის, შინაგან საქმეთა სამინისტროსა და დიპლომატიური კორპუსის სახელზე, რომელშიც დასახელებული იყო ყველა დაშავებული.

პარალელურად, ქარტიის ორგანიზებით, თბილისსა და საქართველოს 12 ქალაქში, ჟურნალისტებმა შსს-სა და ადგილობრივი სამმართველოების შენობებთან საპროტესტო აქციებიც გამართეს.

20-21 ივნისის მოვლენების დროს დაშავებულების საქმეს მთავარი პროკურატურა ერთ დიდ საქმედ იძიებს. ჟურნალისტების საქმეზე ამ დრომდე ცალკე გამოძიება არ დაწყებულა.
კატეგორია: საქართველო
აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის მრჩევლის, თამარ წილოსანისგან მრჩეველთა საბჭოსთვის მიცემული ვადა - 15 ივნისამდე დაენიშნათ სხდომა მისი მოთხოვნის საფუძველზე, ისე გავიდა, რომ საბჭომ სხდომა არ ჩანიშნა. თუმცა, ამის მიუხედავად, წილოსანმა ბორდს დირექტორისთვის უნდობლობის გამოცხადების საკითხით მაინც არ მიმართა. დღეს მან ისევ შეიტანა განცხადება მრჩეველთა საბჭოში, ახლა უკვე მეორე მრჩეველთან, გია ქარცივაძესთან ერთად. ამ განცხადებაშიც, ფაქტობრივად, იგივე მოთხოვნები დაასახელა, რაც წინა შემთხვევაში.

“გთხოვთ, მოიწვიოთ სხდომა, ან უახლესი სხდომის დღის წესრიგში შეიტანოთ შემდეგი საკითხები:

  1. მრჩეველთა საბჭოს განცხადება - დირექტორის მიმართ რეკომენდაცია სსიპ საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიისა და რადიოში დასაქმებულების, ჟურნალისტებისა და რედაქტორების განთავისუფლებაზე 2020 წლის ბოლომდე მორატორიუმის გამოცხადების შესახებ;

  2. სსიპ საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიისა და რადიოში დებულებით განსაზღვრული სარედაქციო საბჭოს ამოქმედების შესახებ;

  3. მიმდინარე საკითხები” - ვკითხულობთ განცხადებაში, რომელიც დღეს, 15 ივნისს შევიდა მრჩეველთა საბჭოში ორი მრჩევლის, თამარ წილოსანისა და გია ქარცივაძის ხელმოწერით. 

იგივე შინაარსის იყო ის განცხადება, რომელიც წილოსანმა ბორდში 8 ივნისს შეიტანა. იმ დღეს წილოსანს ბორდისთვის დირექტორის იმპიჩმენტის მოთხოვნით უნდა მიემართა, მაგრამ გადაიფიქრა. მაშინ წილოსანმა “მედიაჩექერს” უთხრა, რომ საწყის ეტაპზე მან რამდენიმე საკითხის გადაწყვეტა მოითხოვა და დააყენებდა თუ არა იმპიჩმენტის მოთხოვნას, ამ საკითხების გადაწყვეტაზე იყო დამოკიდებული.

წინა განცხადებაში თამარ წილოსანი ბორდს სხდომის დანიშვნის ვადას 15 ივნისამდე აძლევდა. “მედიაჩექერს” უთხრა, რომ თუ მისი ეს მოთხოვნა არ შესრულდებოდა, შემდეგ უკვე მრჩეველთა საბჭოს წინაშე დირექტორის იმპიჩმენტის საკითხს დააყენებდა.

კითხვაზე, რატომ შეცვალა გადაწყვეტილება და აპირებს თუ არა, რომ მიმართოს ბორდს გიორგი კოხრეიძისთვის უნდობლობის გამოცხადების მოთხოვნით, თამარ წილოსანი გვპასუხობს, რომ მის გადაწყვეტილებაზე გავლენა რამდენიმე გარემოებამ იქონია. მათ შორის, საბჭოს დანარჩენი წევრების მიერ ღიად დაფიქსირებულმა პოზიციამ, რომ მხარს არ დაუჭერდნენ დირექტორის იმპიჩმენტს და მის მიმართ გაჟღერებულმა გარკვეულმა ბრალდებებმა.

მისივე თქმით, დირექტორის იმპიჩმენტის საკითხის დაყენების გადაწყვეტილებას მაშინ მიიღებს, როდესაც სხვა ყველა პრევენციულ ღონისძიებას გაატარებს:

“ვაკვირდები პროცესებს, ვიმოქმედებ კანონის ჩარჩოში და დამოუკიდებლად. მანამდე უნდა გავატარო ყველა პრევენციული ღონისძიება, რომ დავიცვა თანამშრომლები და სარედაქციო საბჭო ამოქმედდეს კანონის შესაბამისად, რომ იყოს გარანტირებული თავისუფალი სიტყვა, ობიექტური, დაბალანსებული და პლურალისტური მედიაპროდუქტი შევთავაზოთ ჩვენს საზოგადოებას, ეს არის ჩვენი მთავარი მიზანი. განსხვავებული აზრის მქონე ჟურნალისტი უნდა იყოს დაცული, წინასაასრჩევნო პერიოდში ვიმყოფებით და ამიტომ არის მნიშვნელოვანი ეს მორატორიუმი”.

ჩვენს კითხვაზე, მიაჩნია, თუ არა, რომ აჭარის მაუწყებელში განსხვავებული აზრის მქონე თანამშრომლები ახლა არ არიან დაცულები და სარედაქციო დამოუკიდებლობა საფრთხეშია, გვპასუხობს: “დიახ, არსებობს რისკები. თანამშრომელთა გათავისუფლებები, გადაადგილებები, რა თქმა უნდა, კითხვებს ბადებს.”

“მრჩევლებს ვთხოვ, რომ დირექტორის მიმართ გავაკეთოთ განცხადება, ეს არის ერთგვარი რეკომენდაცია, რომ გამოცხადდეს 2020 წლის ბოლომდე მორატორიუმი თანამშრომლების გათავისუფლებაზე. ვინაიდან არჩევნების წელიწადია, მეტი სიმყარისთვის და ტელევიზიის სარედაქციო საბჭოს დამოუკიდებლობისთვის. ამავდროულად, ვითხოვ, კანონის შესაბამისად, დებულების გათვალისწინებით, სარედაქციო საბჭოს ამოქმედებას, რითაც ჩვენ შევინარჩუნებთ ჩვენს ტელევიზიაში კანონის მოთხოვნებს, რაც არის თავისუფალი, დამოუკიდებელი, ობიექტური, პლურალისტული მედიაპროდუქტის შექმნა. ეს არის ჩვენი მთავარი მიზანი”, - ამბობს თამარ წილოსანი.

კითხვაზე, ამ მოთხოვნებით მან ხომ წინა კვირასაც მიმართა ბორდს, წილოსანი გვპასუხობს, რომ თუ საბჭოს თავმჯდომარე გაიზიარებდა მის მოთხოვნებს, შეეძლო მოეწვია სხდომა, მაგრამ, როგორც ჩანს, მათ შორის თანხვედრა არ იყო. ამიტომ, რადგან ერთი წევრის განცხადება საკმარისი არ აღმოჩნდა, დღეს მან გია ქარცივაძესთან ერთად შეიტანა განცხადება. ორი მრჩევლის განცხადების საფუძველზე კი, საბჭო ვალდებულია, 5 დღის ვადაში მოიწვიოს სხდომა.

თამარ წილოსანისგან განსხვავებით, გია ქარცივაძეს მოლოდინი აქვს, რომ მცდელობა შედეგს არ გამოიღებს: “რა შედეგი იქნება, სიმართლე რომ გითხრათ, არ ვიცი, მაგრამ უარყოფით მხარესაც ვერ ვხედავდი და მაგიტომ მოვაწერე ხელი”.

თამარ წილოსანისა და გია ქარცივაძის აღნიშნული მოთხოვნის პარალელურად, უკვე ორი კვირაა მრჩეველთა საბჭოში დირექტორის იმპიჩმენტის მოთხოვნით, გია ქარცივაძის განცხადებაა შესული.
კატეგორია: საქართველო
ნინო ჟიჟილაშვილისა და ვახო სანაიას შემდეგ, “TV პირველს” “დღის ამბების” წამყვანი დიანა ტრაპაიძეც ტოვებს. ამის შესახებ ინფორმაცია დღეს, 15 ივნისს თავად ტელეწამყვანმა გაავრცელა. მაუწყებლის დატოვების მიზეზებზე დიანა ტრაპაიძე არ საუბრობს, თუმცა, წერს, რომ სხვა ტელეკომპანიაში არ გადადის და დროებით დასვენებას გეგმავს:

“დღეიდან „დღის ამბებს“ აღარ წავიყვან. მივდივარ ტელევიზიიდან, მაგრამ სულ ვიქნები TV პირველის გულშემატკივარი. იქ ჩემი ძალიან კარგი მეგობრები მუშაობენ და წარმატებები მათ. განსაკუთრებული მადლობა ვატოს, ინგას, ჟიჟის, ვახოს, ნანას. მათთან და სხვებთან ერთად, მეც ვაკეთებდი არცთუ ურიგო ტელევიზიას და იქ პროფესიული ცხოვრების ალბათ საუკეთესო 4 წელი გავატარე. ყველაფერს აქვს დასაწყისი და დასასრული. ჩავთვალე რომ ახლა დასრულების დროა. პ.ს. არ გადავდივარ არსად. ცოტას დავისვენებ და მერე დავიწყებ თავიდან”, - წერს დიანა ტრაპაიძე ფეისბუქის პირად გვერდზე.

12 ივნისს, “TV პირველი” ტელეწამყვანებმა ნინო ჟიჟილაშვილმა და ვახო სანაიამ, ასევე, გადაცემა „პოლიტმეტრის“ გუნდმა დატოვა. ნინო ჟიჟილაშვილმა 12 ივნისს გადაცემა "პოლიტმეტრის" დასრულებისას განმარტა, რომ მიზეზი სარედაქციო ხედვების აცდენაა:

"პოლიტმეტრი "TV პირველზე" დღეს ამ გადაცემით ასრულებს მუშაობას, მიზეზი არხის განვითარების პროცესია, სადაც ჩვენი ხედვები აღარ ემთხვევა არხის მენეჯმენტის ხედვებს. ამ წასვლას არ ახლავს თან პერსონალური საკითხები, აქ საუბარია მხოლოდ საქმეზე და ფუნდამენტურ განსხვავებებზე. "TV პირველში" ჩვენ არასდროს ვყოფილვართ მხოლოდ ჟურნალისტები, არხის ეთერში გასვლის დღიდან ჩრთულნი ვიყავით თითოეულ გადაწყვეტილებაში, რაც აქ მიიღებოდა, სახელისუფლებო შეტევის მოგერიებაში, რაც საკმარისად იყო. ჩვენ ამ არხზე თითოეულ ნაბიჯზე ვიღებდით პასუხისმგებლობას, რაც სამწუხაროდ ახლა უკვე აღარ გამოგვდის. ძალიან მარტივად და გულწრფელად რომ გითხრათ, ჩვენ უბრალოდ არ მოგვწონს რაც ჟურნალისტური სტანდარტის, გემოვნების და ყველა სხვა კომპონენტის თვალსაზრისით "TV პირველზე" ხდება, არ მოგვწონს და ვერც ვერაფერს ვცვლით. მოკლედ, დღეს 5 წლის თავზე ჩვენი გზები იყოფა", - თქვა ნინო ჟიჟილაშვილმა.

მაუწყებლიდან ჟურნალისტების წამოსვლაზე ინფორმაცია ბოლო რამდენიმე დღის განმავლობაში ვრცელდებოდა. თუმცა, თავად ჟურნალისტები ამ საკითხზე მედიასთან კომენტარისგან თავს იკავებდნენ.

TV პირველში ეს ცვლილებები დროში ემთხვევა არხში ნოდარ მელაძისა და ტელეკომპანია „მთავარის“ კიდევ რამდენიმე ჟურნალისტის გადასვლასა და ნოდარ მელაძის მთავარ პროდუსერად დანიშნვას.
კატეგორია: ეთიკა
“სკანდალური განცხადება - ვეფხისტყაოსანი რასისტულია და უნდა აიკრძალოს” - ამ და მსგავსი მყვირალა სათაურებით 11-12 ივნისს ე.წ. კლიქბაიტ საიტებზე და სოციალურ ქსელში ვირუსულად გავრცელდა ინფორმაცია, თითქოს სახალხო დამცველი ნინო ლომჯარია “ვეფხისტყაოსნის” აკრძალვას ითხოვს. აღნიშნული ინფორმაცია ყალბია და სახალხო დამცველის დისკრედიტაციას ემსახურება.

დეზინფორმაცია, საეჭვო წყაროზე დაყრდნობით, გამოაქვეყნეს საიტებმა: geomediapress.ge და timesnews.ge. მასალების ავტორები წერენ, რომ აღნიშნული ინფორმაცია სოციალურ ქსელში ვრცელდება: timesnews.ge მტკიცებულებად ე.წ. სქრინს ურთავს, რომელშიც ჩანს ფეისბუკის მომხმარებლის პოსტი - სავარაუდოდ, გაყალბებული ფოტოთი და ნინო ლომჯარიას მადისკრედიტირებელი კომენტარებით. geomediapress.ge-ის მასალა კი კიდევ უფრო მეტად ბუნდოვანია, საიტი მხოლოდ და მხოლოდ ერთ ფრაზას წერს - “დღეს სოციალურ ქსელში ვრცელდება შემდეგი სახის ინფორმაცია, სადაც სახალხო დამცველი ამბობს – “პოემა ვეფხიტყაოსანი რასისტულია და უნდა აიკრძალოს, რადგან იხ ხშირადაა ნახსენები მონა ზანგი”.

Timesnews.ge-ის მიერ გამოქვეყნებულ სქრინში ჩანს გამოცემა news.on.ge-ის ვებგვერდი ნინო ლომჯარიას ფოტოთი და სათაურში გამოტანილი ციტატით - “პოემა ვეფხიტყაოსანი რასისტულია და უნდა აიკრძალოს, რადგან იქ ხშირადაა ნახსენები მონა ზანგი”. ეს ფოტო გაყალბებულია, რადგან, მსგავსი შინაარსის მასალა news.on.ge-ზე საერთოდ არ იძებნება. ფოტოს სანდოობას ეჭვქვეშ აყენებს ის ფაქტიც, რომ სქრინში მხოლოდ ფოტოსა და სათაურის ნაწილია გამოტანილი და არ ჩანს მასალის შინაარსი, ასევე არ არის მითითებული გამოქვეყნების თარიღი. “მედიაჩექერმა” ინფორმაცია news.on.ge-სთანაც გადაამოწმა და გადმოცემა ადასტურებს, რომ მსგავსი შინაარსის მასალა news.on.ge-ის გვერდზე არ გამოქვეყნებულა.

12 ივნისს დეზინფორმაციას თავად ნინო ლომჯარიაც გამოეხმაურა და ფეისბუკის პირად გვერდზე დაწერა, რომ სახალხო დამცველის სახელით მოგონილი ამბავი ვრცელდება:

“არ მეგონა ამ საკითხზე განმარტების გაკეთება თუ დამჭირდებოდა, მაგრამ იმდენმა ადამიანმა მომწერა, რომ განვმარტავ, ეს ინფორმაცია არის მოგონილი, ტყუილი, მორიგი ე.წ "ფეიკ ნიუსი". არ ენდოთ ფეისბუქზე გავრცელებულ ინფორმაციებს, რომლებიც ძალიან ხშირად ვრცელდება თითქოსდა ჩემი სახელით, ჩემი ფოტოთი, თუმცა არ ახლავს წყარო (ვოდეომასალა ან ლინკი სანდო მედია საშუალების) მითითებული,” - წერს ნინო ლომჯარია. 

ფეისბუკის მომხმარებელი, რომელსაც timesnews.ge ეყრდნობა, Tamazi Tamaziko-ს სახელითაა სოციალურ ქსელში რეგისტრირებული. აღნიშნულ ანგარიშზე დაკვირვებით, იკვეთება რომ Tamazi Tamaziko ტროლია: გარდა იმისა, რომ გაურკვეველია მისი გვარი, ანგარიშის “ჩემ შესახებ” ველში მითითებული არ აქვს არანაირი პერსონალური ინფორმაცია, პროფილის ფოტოდ კი ინტერნეტიდან აღებული ფოტო აქვს გამოყენებული. ჰყავს სამი ათასამდე გამომწერი, ყოველდღიურად აქვეყნებს ბევრ პოსტს და აქტიურია, ასევე, აზიარებს ახალ ამბებს არასანდო და საეჭვო წყაროებზე დაყრდნობით.alt

გარდა ამისა, აღნიშნული ფეისბუქის ანგარიში ხშირად აზიარებს, აქვეყნებს და ავრცელებს რასისტული შინაარსის გზავნილებს. პროფილის აქტივობასა და მის მიერ გავრცელებულ კონტენტზე დაკვირვება კი აჩვენებს, რომ Tamazi Tamaziko-ს მიერ გამოქვეყნებული კონტენტი, ძირითადად, ოპოზიციისა და ზოგადად ხელისუფლების მიმართ კრიტიკულად განწყობილი ადამიანების დისკრედიტაციისკენაა მიმართული. ასევე, მის მიერ გავრცელებული მასალების კომენტარების ველში გამართულ დისკუსიებზე დაკვირვებით იკვეთება, რომ პროფილი დაკავშირებულია სხვა საეჭვო ანგარიშებთან.
კატეგორია: საქართველო
ორ კვირიანი შიმშილობის შემდეგ, მოძრაობა “მე მიყვარს ბათუმის” წევრმა ალექსანდრე მილორავამ, რომელიც მე-15 დღეა აჭარის ტელევიზიის დირექტორის იმპიჩმენტს ითხოვს, შიმშილობა შეწყვიტა. ამის შესახებ განცხადება მან აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის პირდაპირ ეთერში გააკეთა:

“გამომდინარე იქიდან, რომ ჩემთვის უმნიშვნელოვანესია, აჭარის საზოგადოებრივ მაუწყებელში შეწყდეს პოლიტიკური პროცესები და დასრულდეს ხელისუფლების მიერ კონტროლი, ვწყვეტ შიმშილობას და ვაძლევ ბორდს, იმოქმედოს თავისუფლად, მიიღოს ლეგიტიმური გადაწყვეტილება და ბატონი კოხრეიძე გაათავისუფლოს დაკავებული თანამდებობიდან, წინააღმდეგ შემთხვევაში, აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის მრჩეველთა საბჭოს პასუხისმგებლობა დადგება უმაღლეს საბჭოში და ბრძოლა იქ გაგრძელდება,“ – განაცხადა ალექსანდრე მილორავამ აჭარის ტელევიზიის სატელევიზიო ჩართვაში.

ალექსანდრე მილორავას თქმით, აჭარის უმაღლეს საბჭოში ბორდის დათხოვნასთან დაკავშირებით საკითხი უკვე დაძრულია და სხვადასხვა დეპუტატებთან კონსულტაციები მიმდინარეობს.

შიმშილობის შეწყვეტამდე სამი დღით ადრე ალექსანდრე მილორავამ ბორდის ერთ-ერთ წევრს, თამარ წილოსანს ღია წერილით მიმართა, სადაც წერდა:“თუ თქვენთვის მნიშვნელოვანია, რომ მე შევწყვიტო შიმშილობა და მას შემდეგ შეიტანთ განაცხადს იმპიჩმენტზე, დააფიქსირეთ ეს პოზიცია საჯაროდ და მე ავდგები, მხოლოდ იმიტომ, რომ შედეგია ჩემთვის მნიშვნელოვანი და არა პიროვნული წარმატებები. მაგრამ აქვე დავაფიქსირებ პოზიციას, რომ თქვენ გაქვთ უკვე ყველანაირი საფუძველი დღესვე მოაწეროთ ხელი კოხრეიძის იმპიჩმენტის მოთხოვნას”.

ალექსანდრე მილორავას მიმართვას თამარ წილოსანი ფეისბუკის პირად გვერდზე გამოეხმაურა და საპასუხოდ დაწერა “დიახ, ჩემთვის მნიშვნელოვანია, რომ თქვენ შეწყვიტოთ შიმშილობა და მას შემდეგ შევიტან განაცხადს იმპიჩმენტზე, ვაფიქსირებ ამ პოზიციას საჯაროდ და თქვენ ადგებით - შეწყვიტავთ აქციას და შიმშილობას!”

პასუხის შემდეგ, ალექსანდრე მილორავამ თამარ წილოსანს შეხვედრა სთხოვა, რაზეც მან უპასუხა, რომ საჯაროდ პოზიცია უკვე დააფიქსირა და ახლა მის მოქმედებას ელოდება. ალექსანდრე მილორავა ამბობს, რომ მისთვის გაუგებარია, რატომ უშლიდა ხელს მისი პროტესტი თამარ წილოსანს, რომ მიემართა გიორგი კოხრეიძის იმპიჩმენტის მოთხოვნით ბორდისთვის.

თამარ წილოსანმა 5 ივნისს განაცხადა, რომ 8 ივნიის დირექტორის იმპიჩმენტის მოთხოვნით ბორდს განცხადებით მიმართავდა, თუმცა 8 ივნისს ბორდისთვის მიმართვა გადაიფიქრა და გადაწყვეტილება შემდეგნაირად ახსნა:

„სანამ იმპიჩმენტის პროცედურას დავიწყებ, ჩემთვის მნიშვნელოვანია, რომ პროფესიონალი კადრები, რომლებიც უახლოეს პერიოდში გაათავისუფლეს სამსახურიდან, პოზიციებზე დააბრუნონ. ასევე, ვითხოვ გამოცხადდეს მორატორიუმი ადმინისტრაციის მხრიდან და განსხვავებული პოზიციების მქონე ადამიანების გათავისუფლება შეწყდეს. გარდა ამისა, მაუწყებელში უნდა არსებობდეს კოლეგიალური ორგანო, სარედაქციო საბჭო და ვითხოვ, რომ ეს საბჭო დაუყოვნებლივ აღდგეს.“

მრჩეველთა საბჭოში დირექტორის იმპიჩმენტის მოთხოვნით, ერთი განცხადება უკვე შევიდა. ბორდის წევრმა გია ქარცივაძემ გიორგი კოხრეიძის იმპიჩმენტის მოთხოვნით საბჭოს 3 ივნისს მიმართა. მაუწყებლობის შესახებ კანონის მიხედვით, მაუწყებლის დირექტორის იმპიჩმენტის დასაწყებად, მრჩეველთა საბჭოს ხუთი წევრიდან მინიმუმ ორი წევრის მოთხოვნაა საჭირო.
კატეგორია: საქართველო
“თქვენი ნაბიჯებიდან გამომდინარე, მრჩება შთაბეჭდილება, რომ ჩემი შიმშილობის პარალელურად, არ გსურთ იმპიჩმენტის საკითხის დაყენება”, - მოძრაობა “მე მიყვარს ბათუმის” ერთ-ერთი წევრმა ალექსანდრე მილორავამ, რომელიც მე-12 დღეა აჭარის ტელევიზიის დირექტორის იმპიჩმენტის მოთხოვნით შიმშილობს, ბორდის წევრს თამარ წილოსანს ღია წერილით მიმართა.

ალექსანდრე მილორავა წილოსანს ახსენებს მისი 5 ივნისის პოსტს ფეისბუკზე, რომელშიც მკაფიოდ წერდა, რომ ორშაბათს, 8 ივნისს, მრჩეველთა საბჭოს საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს დირექტორის გიორგი კოხრეიძისთვის უნდობლობის გამოცხადების თხოვნით მიმართავდა. თუმცა, გუშინ გადაიფიქრა.

“გუშინ შუადღეზე ალტერნატიულ პროფკავშირებს მოუწოდეთ ხელმოწერები შეეგროვებინათ და თქვენთვის მოემართათ თხოვნით, რასაც ისინი გაემიჯნენ. 17:48 საათი იყო მაუწყებელში რომ მოხვედით და გააკეთეთ სულ სხვა განცხადება, რაზეც ბორდის თავმჯდომარემ გითხრათ, რომ ეს კანონის დარღვევაა და შეუძლებელია ამ მოთხოვნის დაკმაყოფილება (სხვა იურისტებთანაც გადავამოწმე). დღეს ჩატარდება ამ საკითხების არაფორმალური განხილვა, იმისათვის, რომ მიიღოთ ყველაფერზე მკაფიო პასუხი. თუ თქვენთვის მნიშვნელოვანია, რომ მე შევწყვიტო შიმშილობა და მას შემდეგ შეიტანთ განაცხადს იმპიჩმენტზე, დააფიქსირეთ ეს პოზიცია საჯაროდ და მე ავდგები, მხოლოდ იმიტომ, რომ შედეგია ჩემთვის მნიშვნელოვანი და არა პიროვნული წარმატებები. მაგრამ აქვე დავაფიქსირებ პოზიციას, რომ თქვენ გაქვთ უკვე ყველანაირი საფუძველი დღესვე მოაწეროთ ხელი კოხრეიძის იმპიჩმენტის მოთხოვნას”, - წერს ალექსანდრე მილორავა.



აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის ტელევიზიისა და რადიოს მრჩეველთა საბჭოს წევრმა, თამარ წილოსანმა 5 ივნისს განაცხადა, რომ 8 ივნიის დირექტორის იმპიჩმენტის მოთხოვნით ბორდს განცხადებით მიმართავდა: “აჭარის ტელევიზიაში ჟურნალისტების დაუსაბუთებელი გათავისუფლების, მედიაციის პროცესის შეწყვეტისა და ხელშეკრულებების ცალმხრივად შეცვლის გამო მივიღე გადაწყვეტილება, რომ მივმართო მრჩეველთა საბჭოს უნდობლობის პროცედურების დაწყების შესახებ. პროცედურების დაცვით 2 წევრის ერთობლივი წერილობითი მოთხოვნა სხდომის დანიშვნის შესახებ ორშაბათს შევა მრჩეველთა საბჭოში. კულმინაცია იყო შორენა ღლონტის უკვე მეორეჯერ გათავისუფლება”, - წერდა თამარ წილოსანი, თუმცა 8 ივნისს ბორდისთვის მიმართვა გადაიფიქრა და გადაწყვეტილება შემდეგნაირად ახსნა:

„სანამ იმპიჩმენტის პროცედურას დავიწყებ, ჩემთვის მნიშვნელოვანია, რომ პროფესიონალი კადრები, რომლებიც უახლოეს პერიოდში გაათავისუფლეს სამსახურიდან, პოზიციებზე დააბრუნონ. ასევე, ვითხოვ გამოცხადდეს მორატორიუმი ადმინისტრაციის მხრიდან და განსხვავებული პოზიციების მქონე ადამიანების გათავისუფლება შეწყდეს. გარდა ამისა, მაუწყებელში უნდა არსებობდეს კოლეგიალური ორგანო, სარედაქციო საბჭო და ვითხოვ, რომ ეს საბჭო დაუყოვნებლივ აღდგეს,“ - განაცხადა თამარ წილოსანმა “მედიაჩეკერთან” საუბრისას.

მრჩეველთა საბჭოში დირექტორის იმპიჩმენტის მოთხოვნით, ერთი განცხადება უკვე შევიდა. ბორდის წევრმა გია ქარცივაძემ გიორგი კოხრეიძის იმპიჩმენტის მოთხოვნით საბჭოს 3 ივნისს მიმართა. მაუწყებლობის შესახებ კანონის მიხედვით, მაუწყებლის დირექტორის იმპიჩმენტის დასაწყებად, მრჩეველთა საბჭოს ხუთი წევრიდან მინიმუმ ორი წევრის მოთხოვნაა საჭირო.


ფოტო: რადიო თავისუფლება
კატეგორია: საქართველო
საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს 3 წევრის ვაკანტურ ადგილზე გამოცხადებულ ღია კონკურსში 10 კანდიდატი მონაწილეობს. ბორდის ახალ წევრებს, შესარჩევი კომისია შემდეგი კანდიდატებისგან შეარჩევს:

  • ზაზა აბაშიძე
  • თამარ ამაშუკელი
  • ნათია კაპანაძე
  • გრიგოლ მურღულია
  • ბონდო მძინარაშვილი
  • ოთარ შაორშაძე
  • დოდო შონავა
  • კონსტანტინე ჩლაიძე
  • ნინო ჭალაგანიძე
  • ზაურ ხალილოვი

საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭო სამი წევრის ადგილი მას შემდეგ გახდა ვაკანტური, რაც ქეთევან მსხილაძეს, ნინია კაკაბაძეს და გია იაკობაშვილს უფლებამოსილების ვადა ამოეწურა.

აღნიშნულ სამ ვაკანტურ პოზიციაზე ერთი კანდიდატი პარლამენტს შესარჩევად უმრავლესობამ უნდა წარადგინოს, ორი კი - უმრავლესობის მიღმა დარჩენილმა პარლამენტის წევრთა არანაკლებ ერთმა მეოთხედმა.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს წევრობის − მეურვეობის 3 კანდიდატის შესარჩევი ღია კონკურსი, პარლამენტის თავმჯდომარე არჩილ თალაკვაძის ბრძანებით, 16 მარტს გამოცხადდა, თუმცა, ქვეყანაში კორონავირუსის შესაძლო გავრცელების პრევენციის მიზნით გამოცხადებული საგანგებო მდგომარეობის გამო, 31 მარტს, საგანგებო მდგომარეობის გაუქმებამდე, შეჩერდა.

საკონკურსო კომისია მეურვეობის კანდიდატებს კანდიდატურების წარდგენის ვადის ამოწურვიდან 10 კალენდარული დღის ვადაში, ორ ეტაპად შეარჩევს. პირველ ეტაპზე კანდიდატები შეირჩევიან „მაუწყებლობის შესახებ“ საქართველოს კანონით დადგენილი საკვალიფიკაციო მოთხოვნების შესაბამისად. კანდიდატთა შეფასების დამატებითი კრიტერიუმები განისაზღვრება საკონკურსო კომისიის დებულებით. მეორე ეტაპზე კი კანდიდატები შეირჩევიან მათ მიერ წარდგენილი საზოგადოებრივი მაუწყებლის განვითარების კონცეფციების განხილვის და მათთან გასაუბრების შედეგად.

კანდიდატთა შერჩევის შემდეგ, საკონკურსო კომისია უმრავლესობას, უმრავლესობის გარეთ დარჩენილ პარლამენტის წევრებს, საქართველოს სახალხო დამცველსა და აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლეს საბჭოს წარუდგენს ასარჩევზე სულ ცოტა სამჯერ მეტ კანდიდატურას.

საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭო სულ 9 წევრისგან შედგება. მეურვის უფლებამოსილების ვადა არაუმეტეს 6 წელია. სამეურვეო საბჭოს შემადგენლობის ერთი მესამედი როტაციის წესით 2 წელიწადში ერთხელ იცვლება. ერთი და იგივე პირი კი მეურვედ 1 ვადაზე მეტი ხნით არ შეიძლება აირჩეს.

საქართველოს პარლამენტი სიითი შემადგენლობის უმრავლესობით ირჩევს ორ მეურვეს საქართველოს სახალხო დამცველის წარდგინებით, სამს – საპარლამენტო უმრავლესობის წარდგინებით, სამს – საპარლამენტო უმრავლესობის გარეთ დარჩენილ პარლამენტის წევრთა არანაკლებ ერთი მეოთხედის წარდგინებით, ხოლო ერთს – აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს წარდგინებით.

ამ ეტაპზე ბორდი შემდეგნაირად არის დაკომპლექტებული: სამეურვეო საბჭოს თავმჯდომარე ირინა ფუტკარაძეა. საბჭოს წევრები კი არიან მიხეილ ჩიკვილაძე, იზაბელა ოსიპოვა, ბესიკ ლილუაშვილი, ირაკლი პაპავა და გიორგი ნიჟარაძე.
კატეგორია: საქართველო
აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის მრჩეველთა საბჭოს წევრმა გია ქარცივაძემ, დირექტორის გიორგი კოხრეიძის იმპიჩმენტის მოთხოვნით, 3 ივნისს მრჩეველთა საბჭოს მიმართა. ორშაბათს, 8 ივნისს, საბჭოში კიდევ ერთი განცხადება შევა - ბორდის მეორე წევრის, თამარ წილოსანის. პარალელურად, მერვე დღეა ტელევიზიის წინ ამავე მოთხოვნით შიმშილობს საზოგადოებრივი მოძრაობა “მე მიყვარს ბათუმის” ერთ-ერთი წევრი, ალექსანდრე მილორავა და დღეს, 5 ივნისს, ამავე მოთხოვნით, ტელევიზიასთან საპროტესტო აქციაც გაიმართა. “მედიაჩეკერი” შეეცადა გაერკვია, დაიწყება თუ არა დირექტორის იმპიჩმენტის პროცედურა.

დასაქმებულთა დევნა, სარედაქციო დამოუკიდებლობის, სტრუქტურული ერთეულების მსხვრევა და პრიორიტეტების შეუსრულებლობა - ეს ნაწილია იმ პრობლემებისა, რის გამოც, აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს მრჩეველთა საბჭოს წევრმა გია ქარცივაძემ საბჭოს დირექტორის იმპიჩმენტის პროცედურის დაწყების განცხადებით მიმართა.

მაუწყებლობის შესახებ კანონის მიხედვით, მაუწყებლის დირექტორის იმპიჩმენტის დასაწყებად, მრჩეველთა საბჭოს ხუთი წევრიდან მინიმუმ ორი წევრის მოთხოვნაა საჭირო. გია ქარცივაძე “მედიაჩეკერთან” ამბობს, რომ ახლა მაუწყებელში იმდენად მძიმე მდგომარეობაა, რომ გადაწყვიტა საბჭოსთვის ინდივიდუალურად მიემართა, იმ იმედით, რომ სხვა მრჩევლებიც შეუერთდებოდნენ.

“თითქმის ყველა კვარტალური ანგარიშის მოსმენის შემდეგ მქონდა მცდელობა, რომ მიმემართა საბჭოსთვის, მაგრამ მხოლოდ ერთი მრჩევლის მიმართვა საკმარისი არ იქნებოდა პროცედურების დასაწყებად. თუმცა, ახლა იმდენად დამძიმდა სიტუაცია, რომ ვიმედოვნებდი სხვა მრჩევლებიც შემომიერთდებოდნენ. ეს ნამდვილად არ გადამიწყვეტია ახლა, ამ კვირაში, აქამდეც მქონდა მცდელობა, მაგრამ სხვა მრჩევლების თანხმობა არ მქონდა. ახლა გადავწყვიტე ინდივიდუალურად მიმემართა, თუ ვინმე შემომიერთდებოდა და დაინახავდა იგივეს, რასაც მე ვხედავდი, ამ პროცესს მსვლელობა მიეცემოდა - ამ განწყობით შევიტანე მე”.

ქარცივაძის გადაწყვეტილებას მოგვიანებით შეუერთდება საბჭოს მეორე წევრი - თამარ წილოსანი. გადაწყვეტილების მისაღებად მას რამდენიმედღიანი ფიქრი დასჭირდა. დღეს მან სოციალურ ქსელში დაწერა, რომ გადაწყვეტილება მიიღო და ამ გადაწყვეტილებაზე შორენა ღლონტის გათავისუფლებამ იქონია გავლენა. მანამდე ის ამბობდა, რომ გარკვეულ კონსულტაციებს გადიოდა.

“აჭარის ტელევიზიაში ჟურნალისტების დაუსაბუთებელი გათავისუფლების, მედიაციის პროცესის შეწყვეტისა და ხელშეკრულებების ცალმხრივად შეცვლის გამო მივიღე გადაწყვეტილება, რომ მივმართო მრჩეველთა საბჭოს უნდობლობის პროცედურების დაწყების შესახებ. პროცედურების დაცვით 2 წევრის ერთობლივი წერილობითი მოთხოვნა სხდომის დანიშვნის შესახებ ორშაბათს შევა მრჩეველთა საბჭოში. კულმინაცია იყო შორენა ღლონტის უკვე მეორეჯერ გათავისუფლება”, - წერს თამარ წილოსანი.



მეტი დეტალის გასარკვევად, რატომ დასჭირდა თამარ წილოსანს ამ გადაწყვეტილების მისაღებად ამდენი დრო და რატომ არ მიმართა დღესვე, ”მედიაჩეკერი” დღეს მთელი დღის განმავლობაში ცდილობდა მასთან დაკავშირებას. თავდაპირველად იგი ჩვენს ზარებს არ პასუხობდა, მოგვიანებით კი ტელეფონი გამორთო.

გია ქარცივაძის თქმით, მან ამ განცხადების შემდეგ თამარ წილოსანს შესთავაზა, რომ დღესვე მოაწერდა ხელს ტექსტზე და დღეს შეეტანათ განცხადება, თუმცა, მან უპასუხა, რომ დოკუმენტზე შაბათ-კვირას უნდა იმუშაოს და სრულყოფილი ტექსტი საბჭოში შესატანად ორშაბათს ექნება.

ბორდის წევრების გარდა, უკვე მერვე დღეა, დირექტორის იმპიჩმენტისა და გათავისუფლებული ჟურნალისტების დაბრუნების მოთხოვნით, ტელევიზიის წინ შიმშილობს მოძრაობა “მე მიყვარს ბათუმის” ერთ-ერთი წევრი, ალექსანდრე მილორავა.

“მივმართავთ აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის ბორდს, დააყენოს დირექტორის იმპიჩმენტის საკითხი და გადააყენოს ის დაკავებული თანამდებობიდან. ამ მოთხოვნით მე დღეიდან ვიწყებ შიმშილობას და აქვე მინდა აღვნიშნო, რომ აუცილებლად უნდა დაბრუნდეს ყველა ის ჟურნალისტი, რომელიც გათავისუფლდა კოხრეიძის დირექტორად დანიშვნის შემდეგ”,- განაცხადა მან 29 მაისს, შიმშილობის დაწყების პირველ დღეს, აჭარის ტელევიზიასთან საუბრისას.

პარალელურად, დღეს, საზოგადოებრივი მოძრაობა “მე მიყვარს ბათუმის” ორგანიზებით, მაუწყებლის წინ აქცია გაიმართა, სადაც აჭარის ტელევიზიიდან კრიტიკული ჟურნალისტების რედაქციიდან ჩამოშორება გააპროტესტეს.

ამ მოვლენების პარალელურად, უკვე არაერთი საერთაშორისო და ადგილობირივ ორგანიზაციების განცხადება იძებნება, რომელთა მთავარი აქცენტი არის ის, რომ მაუწყებელზე პოლიტიკური ზეწოლა მიმდინარეობს. ბოლო ასეთი გამოხმაურება საერთაშორისო ორგანიზაციების მხრიდან იყო ორგანიზაციის “რეპორტიორები საზღვრებს გარეშე” განცხადება 14 მაისს, მას შემდეგ, რაც მაუწყებლიდან ალტერნატიული პროფკავშირების თავმჯდომარე და გადაცემა “ჰეშთეგის” წამყვანი მალხაზ რეხვიაშვილი გაათავისუფლეს. ადგილობრივმა ორგანიზაციებმა კი, უფრო კონკრეტულად, “კოალიციამ მედიის თავისუფლებისთვის” ბოლო განცხადება გუშინ, 4 ივნისს გაავრცელა, მას შემდეგ, რაც მაუწყებლიდან შორენა ღლონტიც გაუშვეს. ამ განცხაებაში კოალიციამ კიდევ ერთხელ გაუსვა ხაზი იმას, რომ “აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის ირგვლივ განვითარებული მოვლენები კვლავაც კრიტიკულია და საზოგადოების ყურადღების მიღმა არ უნდა დარჩეს”.

ამ ყველაფრის ფონზე, დღეს, 5 ივნისს, აჭარის მაუწყებლის ადმინისტრაციამ აქციის მონაწილეებისა და მოშიმშილეების დისკრედიტაცია მათი პოლიტიკური აფილაციების ძებნით სცადა.

"ადგილი აქვს მოშიმშილეებისა და აქციის მონაწილეების მხრიდან პოლიტიკურ დაკვეთებს და ჩარევას მაუწყებლის ფუნქციებში. ზეწოლას თანამშრომლებზე და მთლიანად მაუწყებელზე", - ეს არის ამონარიდი საგანგებო განცხადებიდან, რომელიც დღეს აჭარის მაუწყებლის ადმინისტრაციის სახელით, აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს საკადრო ბაზის განვითარების უფროსის მოვალეობის შემსრულებელმა ემზარ პაქსაძემ პრესკონფერენციაზე გაახმოვანა.

თუ თამარ წილოსანი გადაწყვეტილებას აღარ შეცვლის და ორშაბათს განცხადებას შეიტანს, საბჭომ იმპიჩმენტის საკითხის განხილვა უნდა დაიწყოს. “მედიაჩეკერი” ბორდის თავმჯდომარესთან გიგა ჩხარტიშვილთან დაკავშირებას ცდილობდა, თუმცა ჩვენს სატელეფონო ზარებს არც მან უპასუხა. ერთ-ერთმა მრჩეველმა თამილა დოლიძემ კი დღეს აჭარის ტელევიზიასთან საუბარში განაცხადა, რომ მან, გიგა ჩხარტიშვილმა და სოსო სტურუამ იმსჯელეს და ისინი დირექტორის იმპიჩმენტს მხარს არ დაუჭერენ:

“შედგა კომუნიკაცია მრჩეველთა საბჭოს სამ წევრთს შორის - გიგა ჩხარტიშვილს, სოსო სტურუასა და ჩემ შორის და მინდა საზოგადოებას და ასევე მოშიმშილეებს ვუთხრა, რომ იმპიჩმენტის საკითხი შემოვა თუ არ შემოვა, მას ჩვენგან მხარდაჭერა არ ექნება. არ შედგება იმპიჩმენტი გიორგი კოხრეიძის, ვინაიდან სამი მხარდამჭერი არ ეყოლება ამ პროცესს”, - განაცხადა თამილა დოლიძემ.

თუ ორშაბათს მრჩეველთა საბჭოში წილოსანის განცხადება შევა, საბჭოს გიორგი კოხრეიძისთვის უნდობლობის გამოცხადებაზე გადაწყვეტილების მისაღებად 10 დღის ვადა ექნება. მაუწყებლობის შესახებ კანონის მიხედვით, მრჩეველთა საბჭო ვალდებულია უნდობლობის გამოცხადების შესახებ წინადადება განიხილოს და მას კენჭი უყაროს წინადადების წარდგენიდან 10 კალენდარული დღის ვადაში. დირექტორი კი უფლებამოსილია დაესწროს საკითხის განხილვას და წარადგინოს თავისი მოსაზრება.

გია ქარცივაძეს ფიქრობს, რომ ეს პროცედურა გიორგი კოხრეიძის იმპიჩმენტით არ დასრულდება, თუმცა, იმედს იტოვებს, რომ მაუწყებელში მიმდინარე მოვლენების კიდევ ერთხელ გაცხადება სხვა მრჩევლებზეც მოახდენს გავლენას.

“სიმართლე რომ გითხრათ, მოლოდინი არ მაქვს, რომ შედეგით დასრულდება ეს პროცედურა. მაგრამ, კიდევ ერთი მცდელობა მექნება და კიდევ ერთხელ გაცხადდება რა ხდება მაუწყებელში, ვფიქრობ, რომ რაღაცნაირად, ეს გავლენას მოახდენს სხვა მრჩევლებზე და დაინახავენ იმას, რისი დანახვაც, სამწუხაროდ, არ სურთ. შეიძლება, გადაწყვეტილებაც მიიღონ, ფარული კენჭისყრაა და ყველაფერი მოსალოდნელია”, - ამბობს გია ქარცივაძე.

კანონის მიხედვით, იმ შემთხვევაში, თუ მრჩეველთა საბჭომ უნდობლობა არ გამოუცხადა დირექტორს, მისთვის უნდობლობის გამოცხადების საკითხის დასმა მომდევნო 2 თვის განმავლობაში დაუშვებელია.
კატეგორია: რჩევები ჟურნალისტებს
კორონავირუსის პანდემიამ კეთილსინდისიერი ჟურნალისტიკის საჭიროება განსაკუთრებულად გაზარდა, ამავდროულად, მედიასაშუალებები ბევრი გამოწვევის წინაშე დააყენა. რეგიონულ მაუწყებელთა ალიანსის ხელმძღვანელთან, ნათია კუპრაშვილთან ვსაუბრობთ მედიის გამოწვევებზე პანდემიის პირობებში, ასევე, ვანალიზებთ, როგორ მუშაობდა მედია კრიზისულ პერიოდში.

- სხვა ბევრ დილემასთან ერთად, რის წინაშეც მედია დადგა პანდემიის პირობებში, იყო ეთიკური დილემებიც. მაგალითად, მონაცემების გამოყენება, რაც, ვფიქრობ, რომ ახლაც პრობლემაა. ნათია, როგორ ფიქრობთ, რა წყაროებზე დაყრდნობით უნდა გამოიყენოს მედიამ მონაცემები და ასევე, რატომაა მნიშვნელოვანი მონაცემებთან ერთად კონტექსტი, როგორ ცვლის კონტექსტი რიცხვების აღქმას.

ზოგადად მონაცემების დილემა უკავშირდება იმას, რამდენად რთული აღმოჩნდა, რომ გვემუშავა მედიცინაზე, როგორც მეცნიერებაზე, ამის პრაქტიკა არ გვქონდა, აქამდე ნაკლებად ვიყავით დაკავებული ჯანდაცვისა და მედიცინის საკითხების გაშუქებით. გამოცილების არმქონეები შევხვდით პანდემიას და ამან, თავისთავად, მონაცემებთან კავშირშიც მოიტანა პრობლემები სიზუსტისა და მიუკერძოებლობის, და შემდეგ, უკვე არასწორი ინტერპრეტაციების.

- რას გულისხმობთ?

ხშირად მხვდება ჩივილი იმის შესახებ, რომ აუდიტორია დაბნეულია. ეს ეხება ყველა ტიპის მონაცემს, - ზედაპირიდან ვრცელდება თუ არა ვირუსი, ერთგან ვამტკიცებთ რომ ვრცელდება, მეორეგან ვამტკიცებთ რომ არ ვრცელდება. ერთგან ვურჩევთ რომ, გარეცხონ მარწყვიც კი საპნით და მეორეგან ვეუბნებით, რომ ეს სისულელეა. ეს ეხება ნიღბების ტარებას, იმიტომ, რომ ერთგან ვეუბნებით, რომ არ არის სავალდებულო და მხოლოდ ინფიცირებულ ადამიანებს ეხება, მეორეგან კი ვეუბნებით, სავალდებულოა. თითქოს ერთმანეთის საწინააღმდეგო ინფორმაციას და რეკომენაციებს ვაწვდით.

ვფიქრობ, ერთ მთავარ მოცემულობას უნდა შევეგუოთ, - ჩვენ, ყველანი, ჟურნალისტები და მუდმივად გვახსოვდეს, რომ ერთი რამ, რაც ზუსტად ვიცით ამ ავადობასთან დაკავშირებით, არის ის, რომ არავინ არაფერი იცის. ეს უნდა იყოს ჩვენი ამოსავალი, - ჩვენ ის ვიცით, რომ არავინ არაფერი იცის.

ძალიან რთულია, მაგალითად, როდესაც შენ გაქვს ორი ავტორიტეტული სამედიცინო ინსტიტუტის მონაცემი, ორივე ერთმანეთს ეწინააღმდეგება და შენ გიწევს არჩევანის გაკეთება.




- ეს იმას ხომ არ ნიშნავს, რომ ზუსტად უნდა მივუთითოთ ჩვენს პროდუქტში ვის ვეყრდნობით?

ამის ხაზგასმა მინდა, ჩვენ გვჭირდება დისტანცირება და უნდა გვახსოვდეს წყაროების მოხსენების ვალდებულება. და ასევე, ვფიქრობ, მონაცემებთან დაკავშირებით საჭიროა სხვა ტიპის მეცნიერთა ჩართვაც, არამხოლოდ მედიცინის მუშაკების, სტატისტიკოსების, სოციოლოგების, ვისაც უფრო კარგად ესმის ის, რასაც ესა თუ ის მონაცემი გულისხმობს.

- ფიქრობთ, რომ წყაროების დასახელების და სიზუსტის პრობლემები იყო მედიაში?

უბრალოდ, გამოცდილებიდან გამომდინარე, ვფიქრობ, რომ ეს შეიძლება იყოს ერთგვარი რეკომენდაცია, - დისტანცირება, წყაროების დაკონკრეტება, სიღრმისეული გაშუქება და დამატებით, მცოდნე ადამიანების ჩართვა.

აგრეთვე, რაც დაგვეკარგა ჩემი აზრით, იმიტომ, რომ დასაწყისში ცოტა დავიბენით, იყო სკეპტიციზმი, ამან კი თითქოს თვითცენზურის პრობლემა გააჩინა, - იქ, სადაც გაბატონებული აზრია, თვითცენზურა გერთვება, რომ იმ საკითხებზე კითხვები დასვა.

ამას დაემატა ცალკე პრობლემა, ინსტიტუტებისა და ადამიანების სიმბოლიზება და ჰეროიზაცია და ჩვენვე, ფაქტობრივად, ჩვენს წინააღმდეგ განვაწყვეთ საზოგადოებრივი აზრი, იმიტომ რომ, როდესაც კითხვა გაგვიჩნდა ჩვენს მიერვე სიმბოლიზებულ და ჰეროიზებულ ადამიანებთან, იქ ჩვენ დაგვატყდა საზოგადოების რისხვა.



 
- როგორ ფიქრობთ, რატომ დაემართა ეს მედიის ნაწილს?

სხვადასხვა მიზეზი იყო, მაგრამ ერთ-ერთი მიზეზი არის მასშტაბურობა. ის პირველი ეჭვი და სკეპტიციზმი, რაც ჩვენ გაგვიჩნდა, იყო გაუბედავი, რადგან მთელს მსოფლიოში ვხედავდით იგივე ტენდენციას. ამის ტყვე აღმოვჩნდით, ჩვენ დავიბენით დასაწყისშივე.

მონაცემების თემას რომ დავუბრუნდეთ, როგორ უნდა მიაწოდოს მედიამ აუდიტორიას მონაცემები, რასთან ერთად, რამდენად მნიშვნელოვანია კონტექსტი?

ჟურნალისტიკა არ არის შევიდეთ StopCov.ge-ზე, ან ჯანდაცვის ორგანიზაციის საიტზე და წავიკითხოთ ციფრები. ჩვენი მოვალეობაა დამატებითი კითხვების დასმა, კონტექსტში შესვლა და მე როგორც ქართულ, ისე არაქართულ მედიაში, ეს კონტექსტი დამაკლდა

- ნათია, თქვენ ახსენეთ მონაცემებთან კავშირშიც და ისეც სენსაციურობა, პანიკის შემცველი მასალები... ვფიქრობ, დასაწყისში მეტად სენსაციური იყო გაშუქება, ახლა ცოტა დაიწრიტა, მაგრამ სენსაციური ელემენტები მაინც დარჩა. რატომ არის მნიშვნელოვანი, რომ გაშუქება არ იყოს სენსაციური, მაშინ როდესაც ისეთ გლობალურ კრიზისზეა საუბარი, როგორიცაა ჯანდაცვის კრიზისი?

პირველ რიგში იმიტომ, რომ საქმე ეხება ადამიანების ჯანმრთელობას და საქმე ეხება გადაწყვეტილებას, გავწიროთ თუ არა ადამიანები შიმშილისთვის. რეალურად, ჩვენ ამ ორი დილემის წინაშე ვართ. გვინდა, რომ არც მწვადი დავწვათ და არც შამფური, გვინდა, რომ ერთის მხრივ დავიცვათ დაავადებისგან და მეორე მხრივ, მათ სარჩო-საბადებელი ჰქონდეთ ხვალ. როგორი იქნება მათი ხვალინდელი დღე, აი, აქ გვჭირდება სიფრთხილე ინფორმაციის გადაცემისას.

მე გავიზიარებდი მოსაზრებას, რომ დასაწყისში მეტად სენსაციური იყო გაშუქება და ეს მოიტანა ტერმინოლოგიურმა ფაქტორმაც. აგრეთვე, ვფიქრობ, რომ პანიკას თესავს განმეორებითი სიხშირეც, მუდმივი საუბარი, ერთი და იგივე ამბის გამეორება დღის განმავლობაში, ესეც დილემაა. და ზედაპირული გაშუქებაც არის ძალიან დიდი შეცდომა.

- ერთი და იგივე თემების ხშირი გაშუქება ახსენეთ, ხომ არ ფიქრობთ, რომ მედიის დღის წესრიგში იყო პრობლემა?

საერთოდ ის, რომ პანდემიამ სრულად შეუცვალა მედიას დღის წესრიგი, თავიდანვე უნდა ყოფილიყო დისკომფორტის შემქმნელი, თავიდანვე მას ეს არ უნდა მიეღო როგორც მოცემულობა. როდესაც ერთი თემა ფიგურირებს, ყველა შემთხვევაში ეს არასწორია, იმიტომ, რომ ადამიანები აგრძელებენ ცხოვრებას და მათ ცხოვრებასთან ბევრი საკითხებია დაკავშირებული. ეს საკითხები არსად გამქრალა, ჩვენ გავაქრეთ ეთერიდან, დღის წესრიგიდან. ცხადია, რომ ეს თემები ვერ გაექცეოდა ინფექციის ჭრილს, მაგრამ ეს თემები უნდა ყოფილიყო.

მე არ მინდა ვთქვა, რომ ზოგადად მედიამ ცუდად იმუშავა, მედიამ იმუშავა ისე, როგორც შეეძლო. ჩვენ დავიშვით შეცდომები, თუნდაც მაშინ, როდესაც უაპელაციოდ გავატარეთ საჯარო ინფორმაციის შეზღუდვა, მაგრამ თუ სწრაფად ვისწავლით ჩვენივე შეცდომებზე, გაგვიიოლდება მუშაობა.

მიუხედავად იმისა, რომ არავინ არაფერი იცის, ყველა გვეუბნება იმას, რომ ჩვენ მოგვიწევს ვირუსთან ერთად ცხოვრება. როგორ ვცხოვრობთ და როგორ ვმუშაობთ, ამაზე ფიქრია საჭირო და ჩვენს მიერ დაშვებული შეცდომების გაანალიზება.

- და საუბარი რომ შევაჯამოთ და დავასრულოთ, რა უნდა ვისწავლოთ ამ გაკვეთილიდან?

ერთი ის, რომ არ ვიცოდით, მეორე, რომ სანდო წყაროებმაც არ იციან და მესამე, რომ ეს ძალიან მასშტაბურია და ჩვენ არ გვაქვს გამოცდილება. ბევრი რამ იყო ერთად, ვინც მუშაობს, ის უშვებს შეცდომებს და ამაში ტრაგიკული არაფერი არ არის. დანაშაული იქნება ის, რომ ჩვენ ეს არ გავაანალიზოთ.

კატეგორია: დეზინფორმაცია

ახალი კორონავირუსის მსოფლიო მასშტაბით გავრცელების პარალელურად, COVID-19-ის შესახებ არაერთი კონსპირაციული თეორია გაჟღერდა

გთავაზობთ 5 ყველაზე გავრცელებულ კონსპირაციას

ამავე თემაზე იხილეთ: ყველაზე გავრცელებული კონსპირაციული თეორიები კორონავირუსის შესახებ

                              

 



alt
ვიდეო მოამზადა "მედიაჩეკერმა" აღმოსავლეთ-დასავლეთის მართვის ინსტიტუტის (EWMI) ACCESS-ის პროექტის მხარდაჭერით ამერიკის შეერთებული შტატების საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) დაფინანსებით. სტატიის შინაარსზე პასუხისმგებელია "მედიაჩეკერი". ის შესაძლოა არ გამოხატავდეს USAID-ის, ამერიკის შეერთებული შტატების მთავრობის ან/და EWMI-ს შეხედულებებს.
კატეგორია: გრაფიკა

ახალი კორონავირუსის მსოფლიო მასშტაბით გავრცელების პარალელურად, COVID-19-ის შესახებ არაერთი კონსპირაციული თეორია გაჟღერდა

გთავაზობთ 5 ყველაზე გავრცელებულ კონსპირაციას

ამავე თემაზე იხილეთ: ყველაზე გავრცელებული კონსპირაციული თეორიები კორონავირუსის შესახებ

                              

 



alt
ვიდეო მოამზადა "მედიაჩეკერმა" აღმოსავლეთ-დასავლეთის მართვის ინსტიტუტის (EWMI) ACCESS-ის პროექტის მხარდაჭერით ამერიკის შეერთებული შტატების საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) დაფინანსებით. სტატიის შინაარსზე პასუხისმგებელია "მედიაჩეკერი". ის შესაძლოა არ გამოხატავდეს USAID-ის, ამერიკის შეერთებული შტატების მთავრობის ან/და EWMI-ს შეხედულებებს.
კატეგორია: ეთიკა
3-4 ივნისს ონლაინ მედიაში, სხვადასხვა ტიპის საიტებზე და სოციალურ ქსელში ვირუსულად გავრცელდა ინფორმაცია, თითქოს, პირბადის დიდხანს ტარება ჯანმრთელობის არაერთ პრობლემას იწვევს. გამოცემები სათაურებში, დიდი ასოებითა და ძახილის ნიშნებით, მტკიცებით ფორმაში წერენ, რომ პირბადის დიდხანს ტარება გონების დაკარგვას, კომას, კრუნჩხვებს, ჰიპერვენტილაციას, კუნთების მოდუნებასა თუ ჯანმრთელობის სხვა არაერთ პრობლემას იწვევს. ზოგი იმასაც ამტკიცებს, რომ დიდი ხნით პირბადის ტარება მომაკვდინებელია. შეცდომაში შემყვანი ინფორმაციის გამავრცელებლებისთვის ერთადერთი წყარო სოციალურ ქსელში მომხმარებლის მიერ გამოქვეყნებული სტატუსია.

პირველ ივნისს სოციალური ქსელის ერთ-ერთმა მომხმარებელმა, ხათუნა ჯანჯალიამ, რომელსაც მითითებული აქვს, რომ ბიოსამედიცინო კორპორაციის Calypte-ს ჟენევის ფილიალის პრეზიდენტია, ფეისბუკის პირად გვერდზე გამოაქვეყნა სტატუსი, სადაც წერს, რომ პირბადის დიდი დროით ტარება ჯანმრთელობისთვის საზიანოა. ხათუნა ჯანჯალია თავის პოსტში “ხანგრძლივად ნიღბის (პირბადის) ტარების მქადაგებლებს და მატარებლებს” მიმართავს და წერს:

“გარდა იმისა, რომ ჩვენს ცხვირხახაში თანამცხოვრები არაპათოგენური ან პირობითპათოგენური მიკროორგანიზმები ანაერობულ პირობებში შეიძლება პათოგენურად გადაიქცნენ და ეს უკანასკნელი მომაკვდინებელ მტრად მოევლინოს შინაგან ორგანოებს და უკურნებელი პათოლოგიები გამოიწვიოს, ასევე, კოვიდთან დაკავშირებული ნიღბების ხანგრძლივი ტარება იწვევს ჯანმრთელობის პრობლემებს დიდი რაოდენობით ნახშირორჟანგის ჩასუნთქვის გამო, ვითარდება ჰიპოქსია, რაც თავის მხრივ იწვევს თავბრუსხვევას, დაღლილობას, ძილად მიგდებას, ოფლიანობას, კანის გამოშრობას და სუნთქვის უკმარისობას. სხვადასხვა პათოლოგიების მქონე ადამიანებში შეიძლება გამოიწვიოს გონების დაკარგვა, კომაში ჩაგდება, ჰიპერვენტილაცია, კუნთების მოდუნება და კრუნჩხვები!!!”



პოსტში განმარტებული არ არის და გაუგებარია, რას გულისხმობს ავტორი “კოვიდთან დაკავშირებულ ნიღბებში”, რადგან კორონავირუსის გავრცელების პრევენციის მიზნით, რეკომენდებულია ჩვეულებრივი სამედიცინო პირბადის საჭიროებისამებრ გამოყენება და რაიმე სპეციფიური ნიღაბი, რომელიც მხოლოდ COVID-19-თანაა დაკავშირებული, არ არსებობს.

ექიმი იმუნოლოგი გიორგი კამკამიძე განმარტავს, რომ ნახშირორჟანგი პირბადის ქვეშ არ გროვდება და, შესაბამისად, პირბადის ტარების დროს დიდი რაოდენობით ნახშირორჟანგის ჩასუნთქვა არ ხდება:

“ნახშირორჟანგის დაგროვება პირბადის ქვეშ არანაირად არ ხდება, ასეთი ფენომენი არ არსებობს. ჟანგბადისა და ნახშირორჟანგის ცვლა ზუსტად ისევე ხდება, როგორც ჩვეულებრივ პირობებში. პირბადე არანაირად არ არის არაგამტარი ისეთი მცირე მოლეკულებისთვის, როგორიც არის ჟანგბადი და ნახშირორჟანგი”, - ამბობს გიორგი კამკამიძე.

რაც შეეხება “უკურნებელი პათოლოგიების” გამოწვევის საფრთხეს, ექიმი იმუნოლოგი ამბობს, რომ ეს გაზვიადებულია და მძიმე დაავადებები პირბადის ტარებასთან პირდაპირ კავშირში არ არის:

“უკურნებელი და კატასტროფული დაავადებები, რასაკვირველია, არ არის ამასთან კავშირში. პრობლემა შეიძლება იყოს, მაგალითად, ასთმიანი პაციენტის შემთხვევაში, როდესაც პროვოცირება შეიძლება მოხდეს ასთმის ან შეტევა, იმის გამო, რომ პაციენტს ტენიანი ჰაერი არ მიეწოდება, თუ მუდმივად ატარებს და არ იხსნის.

თუმცა, ასეთი მძიმე პრობლემების გამოწვევა გაზვიადებულია. როდესაც არასწორადაა გამოყენებული პირბადე და ხდება ერთი და იგივე პირბადის მუდმივად ტარება და, მაგალითად, ხდება მისი დასველება, ამ შემთხვევაში ის შეიძლება წარმოადგენდეს ინფექციის წყაროსაც. ამიტომ არის რეკომენდებული პირბადის ხშირი ცვლა. ზოგადი რეკომენდაციაა, რომ როდესაც არ არის საჭირო, როდესაც არ არის ახლო კონტაქტი სხვა ადამიანებთან, პირბადის ტარება აუცილებელი არ არის”.

3-4 ივნისის მონაცემებით, ხათუნა ჯანჯალიას ფეისბუკ პოსტზე დაყრდნობით, არასწორი ინფორმაცია, მანიპულაციური და შეცდომაში შემყვანი სათაურებით გაავრცელეს შემდეგმა გვერდებმა: ალია, რეზონანსი, ნიუს ფრონტი, თვალსაზრისი, itar.ge, wnews.ge, epicentri.club. აღნიშნულმა გვერდებმა სოციალური ქსელის მომხმარებლის ვარაუდი (რომ პირბადის დიდი დროით ტარებამ, სხვადასხვა პათოლოგიების მქონე ადამიანებში, შეიძლება, გამოიწვიოს გონების დაკარგვა, კომაში ჩაგდება, ჰიპერვენტილაცია, კუნთების მოდუნება და კრუნჩხვები) უაპელაციოდ, გადამოწმების გარეშე, სანდო, დაზუსტებულ ამბად გაავრცელეს და სათაურში, მტკიცებით ფორმაში დაწერეს, რომ პირბადის ტარება ზემოთჩამოთვლილ ჯანმრთელობის პრობლემებს იწვევს.

უფრო მეტიც, ზემოხსენებული გამოცემებიდან, News Front-მა მეტი დამაჯერებლობისთვის, მასალის ბოლოს მიაწერა, რომ ექიმთა უმრავლესობა პირბადის ტარებასთან დაკავშირებულ რისკებზე აღნიშნულ ვარაუდს იზიარებს. “პ.ს. ჩვენთვის ცნობილია, რომ ასე ფიქრობს ექიმთა უმრავლესობა” - წერს News Front. ამ განცხადების სანდოობას ეჭვქვეშ აყენებს ის ფაქტი, რომ ამ ფრაზის დამადასტურებლად მასალაში არც ერთი წყარო არ არის მოყვანილი. ავტორი არ განმარტავს, ვის/რას ეყრდნობა და არ აკონკრეტებს რომელი ექიმები იზიარებენ ხათუნა ჯანჯალიას მოსაზრებებს.

altარასწორი აქცენტებითა და იდენტური მითითებით (თითქოს, იმავეს ფიქრობს ექიმთა უმრავლესობა), შეცდომაში შემყვან ინფორმაციას სხვადასხვა ჯგუფებში ავრცელებენ სოციალური ქსელის მომხმარებლებიც. მაგალითად, ერთ-ერთმა მომხმარებელმა აღნიშნული ინფორმაცია გააზიარა ჯგუფში “აკადემია / Academy” , რომელსაც ამ დროისთვის 245 ათასამდე წევრი ჰყავს. გავრცელებიდან რამდენიმე საათში მისი პოსტი 400-მდე ადამიანმა გააზიარა. კომენტარების ველში გამართული დისკუსიიდან თუ ვიმსჯელებთ, მომხმარებლთა ნაწილმა არასწორი ინფორმაცია მარტივად დაიჯერა.

„შეარჩიეთ ექსპერტები ყურადღებით. მეცნიერების ერთ დარგში ნობელის პრემიის მიღება არ ნიშნავს იმას, რომ ეს ადამიანი მეცნიერების ყველა დარგში ერკვევა. არც დოქტორის ხარისხი და პრესტიჟულ სამედიცინო სკოლაში სწავლება არ აქცევს მას სხვა კონკრეტულ საკითხში კომპეტენტურ და ავტორიტეტულ მეცნიერად. დაურეკეთ ოთხ ან ხუთ დამოუკიდებელ მეცნიერს, თუ ისინი ერთსა და იმავე პასუხს გაგცემენ კონკრეტულ საკითხზე, მაშინ თქვენს მასალაში ამ ინფორმაციის გამოყენება ღირს“, ‐ ამბობს ჰარვარდის უნივერსიტეტის ეპიდემიოლოგი, პროფესორი ბილ ჰენეჯი.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია, კორონავირუსული პანდემიის გაშუქებისთვის მედიისთვის მომზადებულ სახელმძღვანელო წესებში, კორონავირუსის პანდემიის გაშუქებისას, სანდო, გადამოწმებული, პანიკისა და სენსაციურობისგან მაქსიმალურად დაცლილი ინფორმაციის მნიშვნელობაზე ამახვილებს ყურადღებას. ქარტია მედიის წარმომადგენლებს ურჩევს, რომ გამოიყენონ სანდო, რელევანტური წყაროები და შეარჩიონ მაღალკვალიფიციური რესპონდენტები.

„როდესაც ვსაუბრობთ ისეთ სერიოზულ თემაზე, როგორიც არის პანდემია, საჭიროა ძალიან ბევრი წყაროს მოძიება, ბევრი დოკუმენტის გაცნობა დ გააზრება. გვჭირდება მაღალკვალიფიციური ადამიანების: მეცნიერების, ექიმების, მკვლევრების პოზიციების მოძიება და, თავისთავად, მნიშვნელოვანია, რომ როცა ამას ვიძიებთ, ვეძებოთ საკმაოდ მაღალრეიტინგულ და გავლენიან სამეცნიერო ჟურნალებში, ან, თუნდაც, პოპულარულ მედიაში, ოღონდ სანდოობის მაღალი ხარისხის მქონე მედიებში. ყველაზე მნიშვნელოვანი ასპექტია, რომ საზოგადეობას ჰქონდეს ინფორმაცია და ეს ინფორმაცია იყოს ზუსტი. ჩემი აზრით, ეს არის ყველაზე სერიოზული დილემა დღეს“, ‐ ამბობს მედიაექსპერტი ზვიად ქორიძე.




alt
სტატია მოამზადა "მედიაჩეკერმა" აღმოსავლეთ-დასავლეთის მართვის ინსტიტუტის (EWMI) ACCESS-ის პროექტის მხარდაჭერით ამერიკის შეერთებული შტატების საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) დაფინანსებით. სტატიის შინაარსზე პასუხისმგებელია "მედიაჩეკერი". ის შესაძლოა არ გამოხატავდეს USAID-ის, ამერიკის შეერთებული შტატების მთავრობის ან/და EWMI-ს შეხედულებებს.
კატეგორია: დეზინფორმაცია
3-4 ივნისს ონლაინ მედიაში, სხვადასხვა ტიპის საიტებზე და სოციალურ ქსელში ვირუსულად გავრცელდა ინფორმაცია, თითქოს, პირბადის დიდხანს ტარება ჯანმრთელობის არაერთ პრობლემას იწვევს. გამოცემები სათაურებში, დიდი ასოებითა და ძახილის ნიშნებით, მტკიცებით ფორმაში წერენ, რომ პირბადის დიდხანს ტარება გონების დაკარგვას, კომას, კრუნჩხვებს, ჰიპერვენტილაციას, კუნთების მოდუნებასა თუ ჯანმრთელობის სხვა არაერთ პრობლემას იწვევს. ზოგი იმასაც ამტკიცებს, რომ დიდი ხნით პირბადის ტარება მომაკვდინებელია. შეცდომაში შემყვანი ინფორმაციის გამავრცელებლებისთვის ერთადერთი წყარო სოციალურ ქსელში მომხმარებლის მიერ გამოქვეყნებული სტატუსია.

პირველ ივნისს სოციალური ქსელის ერთ-ერთმა მომხმარებელმა, ხათუნა ჯანჯალიამ, რომელსაც მითითებული აქვს, რომ ბიოსამედიცინო კორპორაციის Calypte-ს ჟენევის ფილიალის პრეზიდენტია, ფეისბუკის პირად გვერდზე გამოაქვეყნა სტატუსი, სადაც წერს, რომ პირბადის დიდი დროით ტარება ჯანმრთელობისთვის საზიანოა. ხათუნა ჯანჯალია თავის პოსტში “ხანგრძლივად ნიღბის (პირბადის) ტარების მქადაგებლებს და მატარებლებს” მიმართავს და წერს:

“გარდა იმისა, რომ ჩვენს ცხვირხახაში თანამცხოვრები არაპათოგენური ან პირობითპათოგენური მიკროორგანიზმები ანაერობულ პირობებში შეიძლება პათოგენურად გადაიქცნენ და ეს უკანასკნელი მომაკვდინებელ მტრად მოევლინოს შინაგან ორგანოებს და უკურნებელი პათოლოგიები გამოიწვიოს, ასევე, კოვიდთან დაკავშირებული ნიღბების ხანგრძლივი ტარება იწვევს ჯანმრთელობის პრობლემებს დიდი რაოდენობით ნახშირორჟანგის ჩასუნთქვის გამო, ვითარდება ჰიპოქსია, რაც თავის მხრივ იწვევს თავბრუსხვევას, დაღლილობას, ძილად მიგდებას, ოფლიანობას, კანის გამოშრობას და სუნთქვის უკმარისობას. სხვადასხვა პათოლოგიების მქონე ადამიანებში შეიძლება გამოიწვიოს გონების დაკარგვა, კომაში ჩაგდება, ჰიპერვენტილაცია, კუნთების მოდუნება და კრუნჩხვები!!!”



პოსტში განმარტებული არ არის და გაუგებარია, რას გულისხმობს ავტორი “კოვიდთან დაკავშირებულ ნიღბებში”, რადგან კორონავირუსის გავრცელების პრევენციის მიზნით, რეკომენდებულია ჩვეულებრივი სამედიცინო პირბადის საჭიროებისამებრ გამოყენება და რაიმე სპეციფიური ნიღაბი, რომელიც მხოლოდ COVID-19-თანაა დაკავშირებული, არ არსებობს.

ექიმი იმუნოლოგი გიორგი კამკამიძე განმარტავს, რომ ნახშირორჟანგი პირბადის ქვეშ არ გროვდება და, შესაბამისად, პირბადის ტარების დროს დიდი რაოდენობით ნახშირორჟანგის ჩასუნთქვა არ ხდება:

“ნახშირორჟანგის დაგროვება პირბადის ქვეშ არანაირად არ ხდება, ასეთი ფენომენი არ არსებობს. ჟანგბადისა და ნახშირორჟანგის ცვლა ზუსტად ისევე ხდება, როგორც ჩვეულებრივ პირობებში. პირბადე არანაირად არ არის არაგამტარი ისეთი მცირე მოლეკულებისთვის, როგორიც არის ჟანგბადი და ნახშირორჟანგი”, - ამბობს გიორგი კამკამიძე.

რაც შეეხება “უკურნებელი პათოლოგიების” გამოწვევის საფრთხეს, ექიმი იმუნოლოგი ამბობს, რომ ეს გაზვიადებულია და მძიმე დაავადებები პირბადის ტარებასთან პირდაპირ კავშირში არ არის:

“უკურნებელი და კატასტროფული დაავადებები, რასაკვირველია, არ არის ამასთან კავშირში. პრობლემა შეიძლება იყოს, მაგალითად, ასთმიანი პაციენტის შემთხვევაში, როდესაც პროვოცირება შეიძლება მოხდეს ასთმის ან შეტევა, იმის გამო, რომ პაციენტს ტენიანი ჰაერი არ მიეწოდება, თუ მუდმივად ატარებს და არ იხსნის.

თუმცა, ასეთი მძიმე პრობლემების გამოწვევა გაზვიადებულია. როდესაც არასწორადაა გამოყენებული პირბადე და ხდება ერთი და იგივე პირბადის მუდმივად ტარება და, მაგალითად, ხდება მისი დასველება, ამ შემთხვევაში ის შეიძლება წარმოადგენდეს ინფექციის წყაროსაც. ამიტომ არის რეკომენდებული პირბადის ხშირი ცვლა. ზოგადი რეკომენდაციაა, რომ როდესაც არ არის საჭირო, როდესაც არ არის ახლო კონტაქტი სხვა ადამიანებთან, პირბადის ტარება აუცილებელი არ არის”.

3-4 ივნისს, ხათუნა ჯანჯალიას ფეისბუკ პოსტზე დაყრდნობით, არასწორი ინფორმაცია, მანიპულაციური და შეცდომაში შემყვანი სათაურებით გაავრცელეს შემდეგმა გვერდებმა: ალია, რეზონანსი, ნიუს ფრონტი, თვალსაზრისი, itar.ge, wnews.ge, epicentri.club. აღნიშნულმა გვერდებმა სოციალური ქსელის მომხმარებლის ვარაუდი (რომ პირბადის დიდი დროით ტარებამ, სხვადასხვა პათოლოგიების მქონე ადამიანებში, შეიძლება, გამოიწვიოს გონების დაკარგვა, კომაში ჩაგდება, ჰიპერვენტილაცია, კუნთების მოდუნება და კრუნჩხვები) უაპელაციოდ, გადამოწმების გარეშე, სანდო, დაზუსტებულ ამბად გაავრცელეს და სათაურში, მტკიცებით ფორმაში დაწერეს, რომ პირბადის ტარება ზემოთჩამოთვლილ ჯანმრთელობის პრობლემებს იწვევს.

უფრო მეტიც, ზემოხსენებული გამოცემებიდან, News Front-მა მეტი დამაჯერებლობისთვის, მასალის ბოლოს მიაწერა, რომ ექიმთა უმრავლესობა პირბადის ტარებასთან დაკავშირებულ რისკებზე აღნიშნულ ვარაუდს იზიარებს. “პ.ს. ჩვენთვის ცნობილია, რომ ასე ფიქრობს ექიმთა უმრავლესობა” - წერს News Front. ამ განცხადების სანდოობას ეჭვქვეშ აყენებს ის ფაქტი, რომ ამ ფრაზის დამადასტურებლად მასალაში არც ერთი წყარო არ არის მოყვანილი. ავტორი არ განმარტავს, ვის/რას ეყრდნობა და არ აკონკრეტებს რომელი ექიმები იზიარებენ ხათუნა ჯანჯალიას მოსაზრებებს.

altარასწორი აქცენტებითა და იდენტური მითითებით (თითქოს, იმავეს ფიქრობს ექიმთა უმრავლესობა), შეცდომაში შემყვან ინფორმაციას სხვადასხვა ჯგუფებში ავრცელებენ სოციალური ქსელის მომხმარებლებიც. მაგალითად, ერთ-ერთმა მომხმარებელმა აღნიშნული ინფორმაცია გააზიარა ჯგუფში “აკადემია / Academy” , რომელსაც ამ დროისთვის 245 ათასამდე წევრი ჰყავს. გავრცელებიდან რამდენიმე საათში მისი პოსტი 400-მდე ადამიანმა გააზიარა. კომენტარების ველში გამართული დისკუსიიდან თუ ვიმსჯელებთ, მომხმარებლთა ნაწილმა არასწორი ინფორმაცია მარტივად დაიჯერა.

„შეარჩიეთ ექსპერტები ყურადღებით. მეცნიერების ერთ დარგში ნობელის პრემიის მიღება არ ნიშნავს იმას, რომ ეს ადამიანი მეცნიერების ყველა დარგში ერკვევა. არც დოქტორის ხარისხი და პრესტიჟულ სამედიცინო სკოლაში სწავლება არ აქცევს მას სხვა კონკრეტულ საკითხში კომპეტენტურ და ავტორიტეტულ მეცნიერად. დაურეკეთ ოთხ ან ხუთ დამოუკიდებელ მეცნიერს, თუ ისინი ერთსა და იმავე პასუხს გაგცემენ კონკრეტულ საკითხზე, მაშინ თქვენს მასალაში ამ ინფორმაციის გამოყენება ღირს“, ‐ ამბობს ჰარვარდის უნივერსიტეტის ეპიდემიოლოგი, პროფესორი ბილ ჰენეჯი.

საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია, კორონავირუსული პანდემიის გაშუქებისთვის მედიისთვის მომზადებულ სახელმძღვანელო წესებში, კორონავირუსის პანდემიის გაშუქებისას, სანდო, გადამოწმებული, პანიკისა და სენსაციურობისგან მაქსიმალურად დაცლილი ინფორმაციის მნიშვნელობაზე ამახვილებს ყურადღებას. ქარტია მედიის წარმომადგენლებს ურჩევს, რომ გამოიყენონ სანდო, რელევანტური წყაროები და შეარჩიონ მაღალკვალიფიციური რესპონდენტები.

„როდესაც ვსაუბრობთ ისეთ სერიოზულ თემაზე, როგორიც არის პანდემია, საჭიროა ძალიან ბევრი წყაროს მოძიება, ბევრი დოკუმენტის გაცნობა დ გააზრება. გვჭირდება მაღალკვალიფიციური ადამიანების: მეცნიერების, ექიმების, მკვლევრების პოზიციების მოძიება და, თავისთავად, მნიშვნელოვანია, რომ როცა ამას ვიძიებთ, ვეძებოთ საკმაოდ მაღალრეიტინგულ და გავლენიან სამეცნიერო ჟურნალებში, ან, თუნდაც, პოპულარულ მედიაში, ოღონდ სანდოობის მაღალი ხარისხის მქონე მედიებში. ყველაზე მნიშვნელოვანი ასპექტია, რომ საზოგადეობას ჰქონდეს ინფორმაცია და ეს ინფორმაცია იყოს ზუსტი. ჩემი აზრით, ეს არის ყველაზე სერიოზული დილემა დღეს“, ‐ ამბობს მედიაექსპერტი ზვიად ქორიძე.




alt
სტატია მოამზადა "მედიაჩეკერმა" აღმოსავლეთ-დასავლეთის მართვის ინსტიტუტის (EWMI) ACCESS-ის პროექტის მხარდაჭერით ამერიკის შეერთებული შტატების საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) დაფინანსებით. სტატიის შინაარსზე პასუხისმგებელია "მედიაჩეკერი". ის შესაძლოა არ გამოხატავდეს USAID-ის, ამერიკის შეერთებული შტატების მთავრობის ან/და EWMI-ს შეხედულებებს.
კატეგორია: ეთიკა
კორონავირუსის პანდემიამ კეთილსინდისიერი ჟურნალისტიკის საჭიროება განსაკუთრებულად გაზარდა, ამავდროულად, მედიასაშუალებები ბევრი გამოწვევის წინაშე დააყენა. რეგიონულ მაუწყებელთა ალიანსის ხელმძღვანელთან, ნათია კუპრაშვილთან ვსაუბრობთ მედიის გამოწვევებზე პანდემიის პირობებში, ასევე, ვანალიზებთ, როგორ მუშაობდა მედია კრიზისულ პერიოდში.

- სხვა ბევრ დილემასთან ერთად, რის წინაშეც მედია დადგა პანდემიის პირობებში, იყო ეთიკური დილემებიც. მაგალითად, მონაცემების გამოყენება, რაც, ვფიქრობ, რომ ახლაც პრობლემაა. ნათია, როგორ ფიქრობთ, რა წყაროებზე დაყრდნობით უნდა გამოიყენოს მედიამ მონაცემები და ასევე, რატომაა მნიშვნელოვანი მონაცემებთან ერთად კონტექსტი, როგორ ცვლის კონტექსტი რიცხვების აღქმას.

ზოგადად მონაცემების დილემა უკავშირდება იმას, რამდენად რთული აღმოჩნდა, რომ გვემუშავა მედიცინაზე, როგორც მეცნიერებაზე, ამის პრაქტიკა არ გვქონდა, აქამდე ნაკლებად ვიყავით დაკავებული ჯანდაცვისა და მედიცინის საკითხების გაშუქებით. გამოცილების არმქონეები შევხვდით პანდემიას და ამან, თავისთავად, მონაცემებთან კავშირშიც მოიტანა პრობლემები სიზუსტისა და მიუკერძოებლობის, და შემდეგ, უკვე არასწორი ინტერპრეტაციების.

- რას გულისხმობთ?

ხშირად მხვდება ჩივილი იმის შესახებ, რომ აუდიტორია დაბნეულია. ეს ეხება ყველა ტიპის მონაცემს, - ზედაპირიდან ვრცელდება თუ არა ვირუსი, ერთგან ვამტკიცებთ რომ ვრცელდება, მეორეგან ვამტკიცებთ რომ არ ვრცელდება. ერთგან ვურჩევთ რომ, გარეცხონ მარწყვიც კი საპნით და მეორეგან ვეუბნებით, რომ ეს სისულელეა. ეს ეხება ნიღბების ტარებას, იმიტომ, რომ ერთგან ვეუბნებით, რომ არ არის სავალდებულო და მხოლოდ ინფიცირებულ ადამიანებს ეხება, მეორეგან კი ვეუბნებით, სავალდებულოა. თითქოს ერთმანეთის საწინააღმდეგო ინფორმაციას და რეკომენაციებს ვაწვდით.

ვფიქრობ, ერთ მთავარ მოცემულობას უნდა შევეგუოთ, - ჩვენ, ყველანი, ჟურნალისტები და მუდმივად გვახსოვდეს, რომ ერთი რამ, რაც ზუსტად ვიცით ამ ავადობასთან დაკავშირებით, არის ის, რომ არავინ არაფერი იცის. ეს უნდა იყოს ჩვენი ამოსავალი, - ჩვენ ის ვიცით, რომ არავინ არაფერი იცის.

ძალიან რთულია, მაგალითად, როდესაც შენ გაქვს ორი ავტორიტეტული სამედიცინო ინსტიტუტის მონაცემი, ორივე ერთმანეთს ეწინააღმდეგება და შენ გიწევს არჩევანის გაკეთება.




- ეს იმას ხომ არ ნიშნავს, რომ ზუსტად უნდა მივუთითოთ ჩვენს პროდუქტში ვის ვეყრდნობით?

ამის ხაზგასმა მინდა, ჩვენ გვჭირდება დისტანცირება და უნდა გვახსოვდეს წყაროების მოხსენების ვალდებულება. და ასევე, ვფიქრობ, მონაცემებთან დაკავშირებით საჭიროა სხვა ტიპის მეცნიერთა ჩართვაც, არამხოლოდ მედიცინის მუშაკების, სტატისტიკოსების, სოციოლოგების, ვისაც უფრო კარგად ესმის ის, რასაც ესა თუ ის მონაცემი გულისხმობს.

- ფიქრობთ, რომ წყაროების დასახელების და სიზუსტის პრობლემები იყო მედიაში?

უბრალოდ, გამოცდილებიდან გამომდინარე, ვფიქრობ, რომ ეს შეიძლება იყოს ერთგვარი რეკომენდაცია, - დისტანცირება, წყაროების დაკონკრეტება, სიღრმისეული გაშუქება და დამატებით, მცოდნე ადამიანების ჩართვა.

აგრეთვე, რაც დაგვეკარგა ჩემი აზრით, იმიტომ, რომ დასაწყისში ცოტა დავიბენით, იყო სკეპტიციზმი, ამან კი თითქოს თვითცენზურის პრობლემა გააჩინა, - იქ, სადაც გაბატონებული აზრია, თვითცენზურა გერთვება, რომ იმ საკითხებზე კითხვები დასვა.

ამას დაემატა ცალკე პრობლემა, ინსტიტუტებისა და ადამიანების სიმბოლიზება და ჰეროიზაცია და ჩვენვე, ფაქტობრივად, ჩვენს წინააღმდეგ განვაწყვეთ საზოგადოებრივი აზრი, იმიტომ რომ, როდესაც კითხვა გაგვიჩნდა ჩვენს მიერვე სიმბოლიზებულ და ჰეროიზებულ ადამიანებთან, იქ ჩვენ დაგვატყდა საზოგადოების რისხვა.



 
- როგორ ფიქრობთ, რატომ დაემართა ეს მედიის ნაწილს?

სხვადასხვა მიზეზი იყო, მაგრამ ერთ-ერთი მიზეზი არის მასშტაბურობა. ის პირველი ეჭვი და სკეპტიციზმი, რაც ჩვენ გაგვიჩნდა, იყო გაუბედავი, რადგან მთელს მსოფლიოში ვხედავდით იგივე ტენდენციას. ამის ტყვე აღმოვჩნდით, ჩვენ დავიბენით დასაწყისშივე.

მონაცემების თემას რომ დავუბრუნდეთ, როგორ უნდა მიაწოდოს მედიამ აუდიტორიას მონაცემები, რასთან ერთად, რამდენად მნიშვნელოვანია კონტექსტი?

ჟურნალისტიკა არ არის შევიდეთ StopCov.ge-ზე, ან ჯანდაცვის ორგანიზაციის საიტზე და წავიკითხოთ ციფრები. ჩვენი მოვალეობაა დამატებითი კითხვების დასმა, კონტექსტში შესვლა და მე როგორც ქართულ, ისე არაქართულ მედიაში, ეს კონტექსტი დამაკლდა

- ნათია, თქვენ ახსენეთ მონაცემებთან კავშირშიც და ისეც სენსაციურობა, პანიკის შემცველი მასალები... ვფიქრობ, დასაწყისში მეტად სენსაციური იყო გაშუქება, ახლა ცოტა დაიწრიტა, მაგრამ სენსაციური ელემენტები მაინც დარჩა. რატომ არის მნიშვნელოვანი, რომ გაშუქება არ იყოს სენსაციური, მაშინ როდესაც ისეთ გლობალურ კრიზისზეა საუბარი, როგორიცაა ჯანდაცვის კრიზისი?

პირველ რიგში იმიტომ, რომ საქმე ეხება ადამიანების ჯანმრთელობას და საქმე ეხება გადაწყვეტილებას, გავწიროთ თუ არა ადამიანები შიმშილისთვის. რეალურად, ჩვენ ამ ორი დილემის წინაშე ვართ. გვინდა, რომ არც მწვადი დავწვათ და არც შამფური, გვინდა, რომ ერთის მხრივ დავიცვათ დაავადებისგან და მეორე მხრივ, მათ სარჩო-საბადებელი ჰქონდეთ ხვალ. როგორი იქნება მათი ხვალინდელი დღე, აი, აქ გვჭირდება სიფრთხილე ინფორმაციის გადაცემისას.

მე გავიზიარებდი მოსაზრებას, რომ დასაწყისში მეტად სენსაციური იყო გაშუქება და ეს მოიტანა ტერმინოლოგიურმა ფაქტორმაც. აგრეთვე, ვფიქრობ, რომ პანიკას თესავს განმეორებითი სიხშირეც, მუდმივი საუბარი, ერთი და იგივე ამბის გამეორება დღის განმავლობაში, ესეც დილემაა. და ზედაპირული გაშუქებაც არის ძალიან დიდი შეცდომა.

- ერთი და იგივე თემების ხშირი გაშუქება ახსენეთ, ხომ არ ფიქრობთ, რომ მედიის დღის წესრიგში იყო პრობლემა?

საერთოდ ის, რომ პანდემიამ სრულად შეუცვალა მედიას დღის წესრიგი, თავიდანვე უნდა ყოფილიყო დისკომფორტის შემქმნელი, თავიდანვე მას ეს არ უნდა მიეღო როგორც მოცემულობა. როდესაც ერთი თემა ფიგურირებს, ყველა შემთხვევაში ეს არასწორია, იმიტომ, რომ ადამიანები აგრძელებენ ცხოვრებას და მათ ცხოვრებასთან ბევრი საკითხებია დაკავშირებული. ეს საკითხები არსად გამქრალა, ჩვენ გავაქრეთ ეთერიდან, დღის წესრიგიდან. ცხადია, რომ ეს თემები ვერ გაექცეოდა ინფექციის ჭრილს, მაგრამ ეს თემები უნდა ყოფილიყო.

მე არ მინდა ვთქვა, რომ ზოგადად მედიამ ცუდად იმუშავა, მედიამ იმუშავა ისე, როგორც შეეძლო. ჩვენ დავიშვით შეცდომები, თუნდაც მაშინ, როდესაც უაპელაციოდ გავატარეთ საჯარო ინფორმაციის შეზღუდვა, მაგრამ თუ სწრაფად ვისწავლით ჩვენივე შეცდომებზე, გაგვიიოლდება მუშაობა.

მიუხედავად იმისა, რომ არავინ არაფერი იცის, ყველა გვეუბნება იმას, რომ ჩვენ მოგვიწევს ვირუსთან ერთად ცხოვრება. როგორ ვცხოვრობთ და როგორ ვმუშაობთ, ამაზე ფიქრია საჭირო და ჩვენს მიერ დაშვებული შეცდომების გაანალიზება.

- და საუბარი რომ შევაჯამოთ და დავასრულოთ, რა უნდა ვისწავლოთ ამ გაკვეთილიდან?

ერთი ის, რომ არ ვიცოდით, მეორე, რომ სანდო წყაროებმაც არ იციან და მესამე, რომ ეს ძალიან მასშტაბურია და ჩვენ არ გვაქვს გამოცდილება. ბევრი რამ იყო ერთად, ვინც მუშაობს, ის უშვებს შეცდომებს და ამაში ტრაგიკული არაფერი არ არის. დანაშაული იქნება ის, რომ ჩვენ ეს არ გავაანალიზოთ.

კატეგორია: რჩევები ჟურნალისტებს

ჯანდაცვის ისეთი გლობალური კრიზისის პირობებში, როგორიცაა პანდემია, მედიის პასუხისმგებლობა, მიაწოდოს აუდიტორიას ინფორმაცია, კიდევ უფრო კრიტიკულ მნიშვნელობას იძენს. თუმცა, მნიშვნელოვანია, რომ პროფესიული მოვალეობის შესრულებისას დაცული იყოს მედიაორგანიზაციებში დასაქმებული ადამიანების შრომის, ფიზიკური და ფსიქიკური უსაფრთხოება

გთავაზობთ რამდენიმე მარტივ წესს ჟურნალისტებისათვის უსაფრთხო მუშაობის უზრუნველსაყოფად 

ეს წესები ვრცლად შეგიძლიათ იხილოთ გზამკვლევში, რომელიც საქართველოს ჟურნალისტური ეთკის ქარტიის მიერ არის მომზადებული

იხილეთ გზამკვლევის ეს ნაწილი

იხილეთ რეკომენდაციების ვიზუალიზაცია

 

კატეგორია: გრაფიკა

ჯანდაცვის ისეთი გლობალური კრიზისის პირობებში, როგორიცაა პანდემია, მედიის პასუხისმგებლობა, მიაწოდოს აუდიტორიას ინფორმაცია, კიდევ უფრო კრიტიკულ მნიშვნელობას იძენს. თუმცა, მნიშვნელოვანია, რომ პროფესიული მოვალეობის შესრულებისას დაცული იყოს მედიაორგანიზაციებში დასაქმებული ადამიანების შრომის, ფიზიკური და ფსიქიკური უსაფრთხოება

გთავაზობთ რამდენიმე მარტივ წესს ჟურნალისტებისათვის უსაფრთხო მუშაობის უზრუნველსაყოფად 

ეს წესები ვრცლად შეგიძლიათ იხილოთ გზამკვლევში, რომელიც საქართველოს ჟურნალისტური ეთკის ქარტიის მიერ არის მომზადებული

იხილეთ გზამკვლევის ეს ნაწილი

იხილეთ რეკომენდაციების ვიზუალიზაცია

 

კატეგორია: საქართველო
ფრაქცია “პატრიოტთა ალიანსის” წევრის, გია ჟორჟოლიანის სახელით საქართველოს პარლამენტში დარეგისტრირდა კანონპროექტი, რომლის მიხედვითაც შესაძლოა 2021 წლიდან ფასიანი პოლიტიკური რეკლამა აიკრძალოს.

კანონპროექტის განმარტებით ბარათში ინიციატივა იმ არგუმენტით არის ახსნილი, რომ წინასაარჩევნო პოლიტიკური რეკლამით სარგებლობა ყველა საარჩევნო სუბიექტს თანაბრად უნდა შეეძლოს და კვალიფიციური საარჩევნო სუბიექტები პრივილეგირებულ მდგომარეობაში არ უნდა იმყოფებოდნენ.

“ამის უზრუნველყოფის ერთ-ერთ საშუალებას წარმოადგენს ის, რომ წინასაარჩევნო პოლიტიკური რეკლამა არ იყოს სასყიდლიანი და მასზე წვდომა იყოს უფასო და თანაბარი ყველა საარჩევნო სუბიექტისათვის, როგორც ეს აპრობირებულია მაგალითად გაერთიანებულ სამეფოში”, - ვკითხულობთ განმარტებით ბარათში.

კანონპროექტის ავტორი სხვა ქვეყნების გამოცდილებას იმოწმებს და წერს, რომ გაერთიანებულ სამეფოში საერთოდ აკრძალულია ფასიანი პოლიტიკური რეკლამები; გერმანიაში პოლიტიკური პარტიები უზრუნველყოფილები არიან უფასო საარჩევნო დროით და იმავდროულად მათ არ შეუძლიათ გადაიხადონ შესაბამისი საფასური და განათავსონ პოლიტიკური რეკლამა მასობრივი ინფორმაციის საშუალებებში. საფრანგეთში კი ფასიანი პოლიტიკური რეკლამები არჩევნებამდე 3 თვის განმავლობაშია აკრძალულია.

გია ჟორჟოლიანის ინფორმაციით, ევროკავშირში შემავალი ქვეყნებიდან მხოლოდ იტალიაში, პორტუგალიაში და ლიტვაშია დაშვებული ფასიანი პოლიტიკური რეკლამა, ისიც ძალიან მკაცრი შეზღუდვებით და ყველა საარჩევნო სუბიექტისათვის უზრუნველყოფილია თანაბარი შესაძლებლობები. მისივე განმარტებით, ქართული საარჩევნო კანონმდებლობის ის ნაწილი, რომელიც არეგულირებს საეთერო დროის განაწილებას, უკიდურესად დისკრიმინაციულია არაკვალიფიციური საარჩევნო სუბიექტების მიმართ, მათ არ შეუძლიათ ეფექტურად უფასო საეთერო დროით სარგებლობა და ტელევიზიებს არც იმის ვალდებულება აქვთ მათ მიმართ, რომ დებატებში მონაწილეობისას შეუქმნან ერთნაირი პირობები.

“ასეთი მიდგომა რადიკალურად ზღუდავს პოლიტიკური ძალების დინამიურად გადახალისების პროცესს, რაც სასიცოცხლოდ აუცილებელია ჩვენი ქვეყნის შემდგომი დემოკრატიული და მშვიდობიანი განვითარებისათვის. ამიტომ წარმოდგენილი კანონპროექტი ითვალისწინებს, რომ სატელევიზიო სივრცეში ყველა საარჩევნო სუბიექტი სარგებლობდეს თანაბარი შესაძლებლობით, რაც ეხება უფასო პოლიტიკური რეკლამითა და დებატებში არადისკრიმინაციულად მონაწილეობის შესაძლებლობას, ამასთანავე დიდი ფინანსური შესაძლებლობების პარტიებთან მიმართებაში დანარჩენი საარჩევნო სუბიექტები არ აღმოჩნდნენ უკონკურენტო მდგომარეობაში, იმის გამო, რომ მათ არ შეუძლიათ ფასიანი პოლიტიკური რეკლამის შეძენა”,- ვკითხულობთ განმარტებით ბარათში.

ინიციატივა ბიურომ პირველ ივნისს განიხილა და დასაშვებად ცნო. საკომიტეტო მოსმენები 5 ივნისიდან იწყება, კანონპროექტის პლენარულ სხდომაზე განხილვის ბოლო ვადა კი 18 სექტემბერია.
კატეგორია: საქართველო
აჭარის ტელევიზიის დირექტორის, გიორგი კოხრეიძის გადადგომის მოთხოვნით, საზოგადოებრივი მოძრაობა „მე მიყვარს ბათუმის“ აქტივისტმა, ალექსანდრე მილორავამ შიმშილობა დაიწყო. აქტივისტმა დღეს, 29 მაისს მაუწყებლის წინ კარავი გაშალა და განაცხადა, რომ მხოლოდ მოთხოვნის დაკმაყოფილების შემთხვევაში შეწყვეტს შიმშილობას.

“მივმართავთ აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის ბორდს, დააყენოს დირექტორის იმპიჩმენტის საკითხი და გადააყენოს ის დაკავებული თანამდებობიდან. Ამ მოთხოვნით მე დღეიდან ვიწყებ შიმშილობას და აქვე მინდა აღვნიშნო, რომ აუცილებლად უნდა დაბრუნდეს ყველა ის ჟურნალისტი, რომელიც გათავისუფლდა კოხრეიძის დირექტორად დანიშვნის შემდეგ”,- განაცხადა მან აჭარის ტელევიზიასთან საუბრისას.

ტელევიზიასთან დირექტორის, გიორგი კოხრეიძის გადადგომის მოთხოვნით, საზოგადოებრივმა მოძრაობამ – „მე მიყვარს ბათუმი“ აქციამაუწყებლის შენობის წინ 26 მაისსაც გამართა.


ფოტო: რადიო თავისუფლება
კატეგორია: ეთიკა
22 მაისს სამართალდამცველებმა ჩოგბურთელი ნიკოლოზ ბასილაშვილი დააკავეს. პროკურატურამ მას ბრალი სისხლის სამართლის კოდექსის 126-ე პრიმა მუხლის მე-2 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტით წარუდგინა, რაც არასრულწლოვნის თანდასწრებით მისივე ოჯახის წევრის მიმართ ოჯახში ძალადობას გულისხმობს. სასამართლომ ბასილაშვილი ორი დღის შემდეგ აღკვეთის ღონისძიების სახით დაკისრებული 100 000 ლარიანი გირაოს სანაცვლოდ გაათავისუფლა.

ამბავი 24 მაისს გახმაურდა და იმავე დღეს ყველა საინფორმაციო გამოშვების ერთ-ერთ მთავარ თემად იქცა. დაუდასტურებელი ინფორმაციებისა და ვარაუდების ტირაჟირებით, პირადი ცხოვრების არასაჭირო დეტალების გასაჯაროებით და სავარაუდო დანაშაულის ჩადენის მოტივებზე აქცენტირებით ტელეკომპანია “მთავარმა არხმა” მომხდარი არაკვალიფიციურად, ეთიკური სტანდარტების დარღვევით გააშუქა.

alt24 მაისს “მთავარ არხზე” კვირის მთავარი გამოშვება “პოსტ ფაქტუმი” ნიკოლოზ ბასილაშვილისა და მისი ყოფილი ცოლის დაპირისპირების თემით დაიწყო. ამბის გაშუქებას 12 წუთზე მეტი დაეთმო. “ძალადობა თუ შანტაჟი - რა გახდა ბასილაშვილისა და მისი ყოფილი მეუღლის დაპირისპირების საგანი” - ამ სათაურიდანვე ცხადი გახდა, რომ ამბის გაშუქების მთავარი ამოცანა დაპირისპირების დეტალების გარკვევა იყო.

იმავე აქცენტით დაიწყო სიუჟეტის წარდგენა გადაცემის წამყვანმა გიორგი გაბუნიამ: “ძალადობა თუ შანტაჟი - რა მოხდა ნიკა ბასილაშვილსა და მის მეუღლეს შორის, რა გახდა მათ შორის დაპირისპირების მიზეზი...”. ამბის გაშუქებისას, ნათელი გახდა, რომ გადაცემის წამყვანი, ისევე როგორც სიუჟეტის ავტორი ყოფილი ქმრის მხრიდან ცოლზე სავარაუდო ძალადობის მოტივის ძიებაზე იყო ფოკუსირებული.

მოვლენების ქრონოლოგიურად აღწერისა და მხარეების კომენტარების გაცნობის შემდეგ, ჟურნალისტმა ლაპარაკი ჩოგბურთელის პირადი ცხოვრების უცნობ დეტალებზე და დაპირისპირების სავარაუდო მოტივებზე დაიწყო.

ვარაუდების გაჟღერებისას სიუჟეტის ავტორი ერთადერთ წყაროს - ჟურნალისტ მაგდა კლდიაშვილს დაეყრდნო. აღნიშნული რესპონდენტის რელევანტურობის საპირწონედ ჟურნალისტი მხოლოდ იმას ამბობს, რომ იგი “ნიკოლოზ ბასილაშვილს დიდი ხანია იცნობს”.

მაგდა კლდიაშვილი საუბარს ჩოგბურთელის პირად ცხოვრებაზე იწყებს და ამბობს, რომ ბასილაშვილისა და ყოფილი ცოლის დაპირისპირება არ გაკვირვებია, რადგან მის უკან “სხვა ამბები” იმალება. მისივე თქმით, იგი “კულუარულ ინფორმაციას ფლობს” და ამბობს, რომ ბასილაშვილს პირადი ცხოვრების გარკვეული დეტალის გასაჯაროება არ უნდოდა, დუმილის სანაცვლოდ კი ყოფილ ცოლს ყოველთვიურად 100 000 ლარს უხდიდა.

ამის შემდეგ, რესპონდენტი დაპირისპირების კონკრეტულ მიზეზებზე იწყებს საუბარს და საზოგადოებისთვის უცნობ წყაროზე დაყრდნობით ამბობს, რომ ნელი დოროყაშვილი თანხის გასამმაგებას ითხოვდა და “სწორედ მაშინ დამუქრებია ყოფილი მეუღლე ჩოგბურთელს, რომ მე შენს კარიერას დავასრულებო”.

altმაგდა კლდიაშვილის “კულუარული” და უცნობ წყაროებზე დამყარებული ინფორმაციების შემდეგ, მაყურებელი ჩოგბურთის მსოფლიო ფედერაციის ვიცე პრეზიდენტისგან ნიკოლოზ ბასილაშვილის დადებით დახასიათებებს ისმენს.

სიუჟეტის ბოლო ნაწილში ჟურნალისტი კვლავ ნელი დოროყაშვილის ბრალეულობაზე ამახვილებს ყურადღებას: “ბასილაშვილების ოჯახი ყოფილი რძლის მხრიდან შანტაჟზე საუბრობს. მაგდა კლდიაშვილი კი გვიყვება, რომ ნეკა დოროყაშვილი მის ყოფილ მეუღლეს პირადი ცხოვრების საიდუმლოს გახმაურებით და კარიერის დასრულებით ხშირად ემუქრებოდა. სიჩუმის სანაცვლოდ მიღებული თანხა კი, ლარის ინფლაციის გამო, დოროყაშვილისთვის საკმარისი აღარ იყო და კონტრაქტის გადახედვას ითხოვდა”, - ამბობს სიუჟეტის ავტორი.

ნელი დოროყაშვილის ბრალეულობაზე და ნიკოლოზ ბასილაშვილის დადებითად წარმოჩენაზე მიუთითებდა სიუჟეტში მოყვანილი საარქივო მასალებიც.

რაც არ უნდა გასაკვირი იყოს, ჟურნალისტი სიუჟეტს შემდეგი ფრაზით ასრულებს: “არის თუ არა ფემიციდის მორიგი ფაქტი ბასილაშვილების ოჯახში მომხდარი დაპირისპირება, სასამართლომ შემდეგ სხდომაზე 16 ივლისს უნდა დაადგინოს. ფემიციდის დამტკიცების შემთხვევაში, ნიკა ბასილაშვილს ძალადობა, პატიმრობასთან ერთად, შესაძლოა, ბრწყინვალე საჩოგბურთო კარიერის დასასრულად დაუჯდეს.”

ფემიციდი ქალთა მიმართ ძალადობის უკიდურესი ფორმაა და გენდერული ნიშნით მოტივირებულ ქალის განზრახ მკვლელობას ნიშნავს. ამ შემთხვევაში, ჟურნალისტი არასწორად იყენებს ტერმინს და ძალადობას მკვლელობასთან აიგივებს.

“პოსტ ფაქტუმის” შემდეგ, იმავე თემით დაიწყო “მთავარი აქცენტები” გადაცემის წამყვანმა ნიკა გვარამიამ.

“დღეს ცუდი ამბავი გავიგეთ. ძალიან ვგულშემატკივრობ ამ სპორტსმენს, როგორც საქართველოს ისტორიაში საუკეთესო ჩოგბურთელს, ეს უნდა ითქვას”, - აღნიშნა წამყვანმა და ვრცელ მონოლოგში ბასილაშვილის მიღწევებზე ისაუბრა, განმარტა, რომ ქალზე ძალადობას გამართლება არ აქვს და ბოლოს ნიკოლოზ ბასილაშვილს მოუწოდა, რომ აღიაროს ის “უწყინარი ინფორმაცია”, რის დაფარვაშიც უხდიდა ფულს ყოფილ ცოლს:

alt“ბასილაშვილს მოვუწოდებ, რომ ილაპარაკოს ღიად. რის დაფარვაში უხდიდა ცოლს ასი ათას თვეში და როგორ აშანტაჟებდა ის, მიუხედავად იმისა, რომ არსებულია წერილობითი ხელშეკრულება ინფორმაციის გაუთქმელობის ამ კონკრეტულ თანხად და რის გამხელას ემუქრებოდა ის სამასი ათას ლარად თვეში. ნიკა, ეს გაცილებით უფრო უწყინარი ინფორმაციაა, ვიდრე ცოლის მცემელის იმიჯი, რომელიც ყველაფერს დაამთავრებს. არც მოშანტაჟე ქალის ცემა არ შეიძლება, იმედი მაქვს, რომ ეს არ მომხდარა, მაგრამ ჯობია ყოველთვის სიმართლე, გამჭვირვალობა. ეს ყოველთვის ამარცხებს ყველას და ყველაფერს, ყველა შეთქმულებას და ყველაფერს ცუდს, დამიჯერე”, - მოუწოდა ნიკა გვარამიამ ნიკოლოზ ბასილაშვილს.

ნიკოლოზ ბასილაშვილისა და მისი ყოფილი ცოლის დაპირისპირების საკითხი 25 მაისსაც ერთ-ერთი წამყვანი თემა იყო “მთავარი არხისთვის”. დღის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებაში არხმა მაყურებელს აცნობა, რომ დაპირისპირების ახალი დეტალები გაარკვია.

“ახალი ფაქტები ნიკოლოზ ბასილაშვილის საქმეში. ცნობილი ქართველი ჩოგბურთელის საქმეში სულ უფრო მეტი ახალი დეტალი ხდება ცნობილი”, - ამ შესავლით დაიწყეს წამყვანებმა სიუჟეტის წარდგენა, თუმცა, სიუჟეტში მაყურებელმა ფაქტების ნაცვლად კვლავ ვარაუდები და პირადი ცხოვრების არასაჭირო დეტალები მოისმინა.

შესავლის შემდეგ, წამყვანებმა ჟურნალისტი ჩართეს: “ჩვენმა ჟურნალისტმა დავით ერაძემ იცის ყველა დეტალი ამ კონფლიქტის თაობაზე და ახლა ის პირდაპირ ეთერში გვიერთდება”. მიუხედავად წამყვანის ანონსისა, მაყურებელმა ჟურნალისტისგან კონფლიქტის შესახებ დეტალები და ფაქტებზე დამყარებული, არგუმენტირებული მსჯელობა ვერ მოისმინა:

alt“დიახ, კონფლიქტის დეტალებზე საუბარს საკმაოდ დიდი დრო დაუთმო როგორც ნელი დოროყაშვილის უფლებადამცველმა, ასევე - ნიკოლოზ ბასილაშვილის ადვოკატმა. ნელი დოროყაშვილის ადვოკატმა რამდენიმე საინტერესო ფაქტზე გაამახვილა ყურადღება. ერთ-ერთი უდავოდ საინტერესო ფაქტია ის, რომ სწორედ დოროყაშვილთან ურთიერთობას უკავშირდება ნიკოლოზ ბასილაშვილის წარმატება. ხოლო მეორე არის ის შემთხვევა, რომელიც სამი თვის წინ მოხდა და შეეხება ნიკოლოზ ბასილაშვილის დედას, როდესაც მას შეჩერების ორდერი ჰქონდა გამოწერილი. ეს ორდერი სააპელაციო სასამართლომ მას შემდეგ გააუქმა, რაც ნიკოლოზ ბასილაშვილის ოჯახმა ის გააპროტესტა. სწორედ, ადვოკატი თვლის, რომ სწორედ ამ ორდერის შეჩერება გახდება საქართველოსა და ევროპის სასამართლოში სარჩელის შეტანის საფუძველი, სწორედ, ქართულ მხარეს მოუწევს საკმაოდ დიდი თანხის გადახდა. ხოლო, რაც შეეხება თავად ნიკოლოზ ბასილაშვილის უფლებადამცველის პოზიციას, ირმა ჭკადუა დარწმუნებულია, რომ საქმეში არანაირი ძალადობის ფაქტი არ ფიქსირდება, ვინაიდან ასეთი ფაქტი საერთოდ არ მომხდარა. ირმა ჭკადუა “დღის სტუმარის” ეთერში დეტალურად იხსენებს მომხდარს და იმასაც ამბობს, რომ ნიკოლოზ ბასილაშვილი მის ყოფილ მეუღლეს 100 000 ლარს აღარ გადაუხდის. გარდა ამისა, კიდევ ერთი საინტერესო დეტალი, შესაძლოა, კონფლიქტის მიზეზი გახდეს გერმანელი ჩოგბურთელი, საკმაოდ ლამაზი ჩოგბურთელი, შარლოტა ჰელენი”, - ამბობს ჟურნალისტი.

altსიუჟეტში მაყურებელმა მხარეების ადვოკატების პოზიციები მოისმინა. “კონფლიქტის ახალი დეტალი” კი, რაზეც წამყვანი და ჟურნალისტი საუბრობდნენ, ნიკოლოზ ბასილაშვილის პირადი ცხოვრების არასაჭირო დეტალი აღმოჩნდა:

“უცხოური მედია ბოლო დროს აქტიურად წერს ნიკოლოზ ბასილაშვილის ახალ სიყვარულზე. შარლოტა ჰელენი სოციალურ ქსელში საკუთარი რჩეულის ფოტოებს აღარ მალავს. გერმანელი სპორტსმენი ნიკოლოზ ბასილაშვილის სასამართლო პროცესსაც ესწრებოდა. ის “მთავარის” კამერამ ნიკოლოზ ბასილაშვილის ავტომობილში დააფიქსირა”, - ამბობს ჟურნალისტი და მაყურებელს აწმუნებს, რომ შესაძლოა, კონფლიქტის მიზეზი სწორედ გერმანელი ჩოგბურთელი გამხდარიყო.

ამგვარი გაშუქება, არა მაღალი აქტუალობის მქონე ფაქტის შესახებ საჯარო ინტერესის, არამედ საზოგადოების ცნობისმოყვარეობის დაკმაყოფილებას ემსახურება. იქმნება შთაბეჭდილება, რომ პირადი ცხოვრების არასაჭირო დეტალების გასაჯაროება და სავარაუდო დანაშაულის ჩადენის მოტივებზე აქცენტირება, სავარაუდო ძალადობის მსხვერპლის ბრალეულობაზე და სავარაუდო მოძალადის გამართლებაზე მიუთითებდა.

“ფრთხილად იყავით, რომ თქვენი გაშუქებით ხელი არ შეუწყოთ მსხვერპლის ისე წარმოჩენას, თითქოს ის აძლევდა საფუძველს და უბიძგებდა მოძალადეს დანაშაულის ჩადენისკენ. მაგალითად, მოერიდეთ დანაშაულის მიზეზად “ეჭვიანობის ნიადაგის” დასახელებას. ამით თქვენ უნებურად მიანიშნებთ იმაზე, რომ მსხვერპლი ქალი “არასწორად” იქცეოდა, პროვოცირება გაუკეთა მოძალადეს და მისცა საფუძველი დანაშაულის ჩადენისა. გარდა იმისა, რომ არ არსებობს რაიმე ტიპის ქცევა, რაც გაამართლებს მოძალადის ქმედებას, საკანონდებლო ბაზა დანაშაულის მოტივად არ სცნობს “ეჭვიანობის ნიადაგს”. არსებობს სიძულვილით მოტივირებული დანაშაული, დისკრიმინაცია, შურისძიება და ა.შ, რაც შესაძლებელია დანაშაულის საფუძველი იყოს, მაგრამ არა “ეჭვიანობს ნიადაგი“, - ვკითხულობთ საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერ მომზადებულ გენდერული საკითხების გაშუქების სახელმძღვანელო წესებში.

ამავე გზამკვლევში ხაზგასმით აღნიშნულია, რომ მედიამ განსაკუთრებული სიფრთხილე უნდა გამოიჩინოს ქალთა მიმართ ძალადობასთან დაკავშირებული საკითხების გაშუქებისას და სათანადო აქცენტის დასმით წარმოაჩინოს არსებული პრობლემები:

“ქალთა მიმართ ძალადობას სხვადასხვა ფორმა აქვს. მნიშვნელოვანია, რომ მედიამ ყურადღების მიღმა არ დატოვოს ასეთი შემთხვევები და სათანადო აქცენტის დასმით წარმოაჩინოს არსებული პრობლემები. ამასთან, ისე უნდა გააშუქოს ეს თემა, რომ არ მიაყენოს ზიანი მსხვერპლს, მის შვილებს, ახლობლებს.”

გარდა ეთიკური სტანდარტებისა, “მთავარი არხის” პასუხისმგებლობას ზრდის ისიც, რომ არხი საქართველოში გაეროს ქალთა გაძლიერების პრინციპების ხელმომწერი პირველი ტელევიზია გახდა. ამ ფაქტით ტელეკომპანია განსაკუთრებულად ამაყობდა, არხის დირექტორი თათმა მურადაშვილი კი აცხადებდა, “ძალიან ბევრი იდეა და გეგმა გვაქვს, რომ ხელი შევუწყოთ საქართველოში ქალთა ეკონომიკურ გაძლიერებას და ზოგადად, ქალთა უფლებების დაცვას”.

გაეროს ქალთა ორგანიზაციის წარმომადგენელმა ერიკა კვაპილოვამ კი “მთავარ არხთან” საუბრისას აღნიშნა:  “მედიაორგანიზაციებს შეუძლიათ გენდერული თანასაწორობის დაცვაში მნიშვნელოვანი როლი შეასრულონ. კარგად ვიცით, რომ მედია სერიოზული ძალაა. ჟურნალისტურ ნამუშევარს საზოგადოების შეხედულებაზე დიდი ზეგავლენის მოხდენა შეუძლია. მოხარულები ვართ, რომ მთავარმა არხმა ჩვენთან თანამშრომლობის სურვილი გამოთქვა.”

გაეროს ქალთა ორგანიზაციაში აცხადებენ, რომ ქალთა უფლებების დაცვისა და გენდერული თანასწორობის მიღწევის პროცესში მედიის წვლილი განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია: "მედიის საქმიანობას, რომელიც ადამიანის უფლებების დაცვას ემსახურება, შეუძლია, გარდაქმნას ის დისკრიმინაციული სოციალური ნორმები, რომლებიც ქალებისა და გოგოების მიმართ ძალადობას განაპირობებს. სწორედ ამიტომ, გაეროს ქალთა ორგანიზაციისთვის მედიასთან თანამშრომლობის მთავარი პრიორიტეტი ქალთა საკითხების ეთიკური და გენდერულად მგრძნობიარე გაშუქებაა."

ორგანიზაციის განცხადებით, ოჯახში ძალადობის საქმემ, რომელიც ნელი დოროყაშვილსა და მის ყოფილ მეუღლეს, ნიკოლოზ ბასილაშვილს უკავშირდება, კიდევ ერთხელ წარმოაჩინა იმ ეთიკური სტანდარტების მნიშვნელობა, რომლებიც მედიამ მსგავს თემებზე მუშაობისას უნდა დაიცვას: "დაზარალებულის რაიმე ფორმით დადანაშაულება ამყარებს სტერეოტიპებს, რომლებიც ქალთა მიმართ ძალადობის საფუძველია და ბევრ მსხვერპლს უბიძგებს, არ გაამხილოს ძალადობა, რაც მათ ჯანმრთელობის, ზოგჯერ კი სიცოცხლის ფასადაც უჯდებათ".

"სულ ახლახან ტელეკომპანია „მთავარი“ გაეროს ქალთა ორგანიზაციის ქალთა გაძლიერების პრინციპებზე ხელმომწერი გახდა და გამოთქვა მზადყოფნა, საკუთარი საქმიანობით ხელი შეუწყოს გენდერულ თანასწორობასა და ქალთა გაძლიერებას. ჩვენი ორგანიზაცია მიესალმება ამ გადაწყვეტილებას და ტელეკომპანიის სწრაფვას, გაიღრმავოს ცოდნა ქალთა საკითხების ეთიკურად გაშუქებაში. ამავდროულად, ეს გადაწყვეტილება კიდევ უფრო ზრდის არხის პასუხისმგებლობას, მაღალი ეთიკური სტანდარტით გააშუქოს ქალთა მიმართ ძალადობის ფაქტები, რაც ნელი დოროყაშვილის შემთხვევაში არ იყო დაცული.

ქალთა გაძლიერების პრინციპებზე ხელმოწერა არის პირველი ნაბიჯი, თუმცა მნიშვნელოვანია, მას მოჰყვეს შესაბამისი კონკრეტული ქმედებები გენდერული თანასწორობისა და ქალთა უფლებების დაცვის მიმართულებით, ორგანიზაციის მხრიდან შიდა პროცესებისა თუ პოლიტიკის კრიტიკული ანალიზი", - აცხადებენ ორგანიზაციაში.

მათივე განმარტებით, გაეროს ქალთა ორგანიზაციის და გაეროს გლობალური შეთანხმების ქალთა გაძლიერების პრინციპები კერძო სექტორისთვისაა განკუთვნილი. ამ პრინციპებზე ხელმოწერა ნებისმიერ მედიაორგანიზაციას შეუძლია. გაეროს ქალთა ორგანიზაცია მიესალმება საქართველოში მოქმედი ნებისმიერი მედიის ინტერესს ქალთა გაძლიერების პრინციპებზე ხელმოწერის შესახებ და ღიაა შესაბამისი კონსულტაციის გაწევისა თუ დახმარებისთვის.


რედაქციის შენიშვნა: მასალის გამოქვეყნების შემდეგ, "მედიაჩეკერს" გაეროს ქალთა ორგანიზაცია დაუკავშირდა მცირე განმარტების თხოვნით.  შესაბამისად, 29 მაისს მასალას ბოლოში ორგანიზაციის პოზიცია დაემატა, რომელშიც ხაზგასმულია, რომ ქალთა გაძლიერების პრინციპებზე ხელმოწერა არის პირველი ნაბიჯი, თუმცა მნიშვნელოვანია, მას მოჰყვეს შესაბამისი კონკრეტული ქმედებები გენდერული თანასწორობისა და ქალთა უფლებების დაცვის მიმართულებით.

 

კატეგორია: საქართველო
ტელეკომპანია „მთავარ არხს” ორი ახალი მეწილე ჰყავს - უკრაინის მოქალაქე ბაკურ ჯახაია და აშშ-ის მოქალაქე თეიმურაზ ვასილიძე. ახალი მეწილეები ჯამში არხის 38%-ს ფლობენ.

22 მაისს საჯარო რეესტრში რეგისტრირებული ცვლილებებით, ნიკა გვარამიამ თავისი წილის 37% ბაკურ ჯახაიას 37 000 ლარად გადასცა. თეიმურაზ ვასილიძემ კი წილის 1% კახაბერ ანჯაფარიძისგან 1000 ლარად იყიდა.

გარდა აღნიშნული ცვლილებებისა, საჯარო რეესტრის მიხედვით, ტელეკომპანიაში სხვა ცვლილებებიც იგეგმება, თუმცა ამ დროისთვის განაცხადებებზე სარეგისტრაციო წარმოების ვადის დინება შეჩერებულია და ცვლილებები რეესტრში საბოლოოდ ასახული არ არის.

ამ ეტაპზე ტელეკომპანია “მთავარი არხის” წილს სულ 8 ადამიანი ფლობს. საჯარო რეესტრის მიხედვით, 22 მაისიდან წილები შემდეგნაირად ნაწილდება: კახაბერ ანჯაფარიძე – 38%, ბაკურ ჯახაია – 37%, ნიკა გვარამია – 14%, ნიკოლოზ სისაური – 3%, მარი ანა რურუა - 2.5%, გიორგი რურუა – 2.5%, შპს საქართველოს უნივერსიტეტი – 2%, თეიმურაზ ვასილიძე - 1%.

22 მაისამდე კი არხის საკონტროლო პაკეტს ნიკა გვარამია ფლობდა და წილები შემდეგნაირად ნაწილდებოდა: ნიკა გვარამია – 51%, კახაბერ ანჯაფარიძე – 39%, ნიკოლოზ სისაური – 3%,მარი ანა რურუა – 2.5%, გიორგი რურუა – 2.5%, შპს საქართველოს უნივერსიტეტი – 2%.
კატეგორია: დეზინფორმაცია
ეს ვიდეოგზამკვლევი გასწავლით რას უნდა მიაქციოთ ყურადღება კორონავირუსის შესახებ მომზადებული მასალების გაცნობისას, იმისათვის, რომ დეზინფორმაციის მსხვერპლი არ გახდეთ.

გახსოვდეთ, არ ენდოთ ბრმად სამედიცინო რჩევებსა და შემოთავაზებულ პრეპარატებს, თუ წყაროს სანდოობაში დარწმუნებული არ ხართ.




                                 


alt
სტატია მოამზადა "მედიაჩეკერმა" აღმოსავლეთ-დასავლეთის მართვის ინსტიტუტის (EWMI) ACCESS-ის პროექტის მხარდაჭერით ამერიკის შეერთებული შტატების საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) დაფინანსებით. სტატიის შინაარსზე პასუხისმგებელია "მედიაჩეკერი". ის შესაძლოა არ გამოხატავდეს USAID-ის, ამერიკის შეერთებული შტატების მთავრობის ან/და EWMI-ს შეხედულებებს.
კატეგორია: ეთიკა
როგორ უნდა გააშუქოს მედიამ ფსიქიკურ ჯანმრთელობასთან დაკავშირებული საკითხები, რას უნდა მიაქციოს ყურადღება იმისათვის, რომ უნებურად ხელი არ შეუწყოს ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემების მქონე ადამიანების სტიგმატიზებას - “მედიაჩეკერი” ფსიქოლოგ ჯანა ჯავახიშვილს ესაუბრა.

- არცთუ იშვიათად ვხვდებით შემთხვევებს, როდესაც რაიმე ტიპის დანაშაულს ან ანტისოციალურ ქმედებას პირდაპირ ან ირიბად, ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემებთან აკავშირებენ და მედია უნებურად ხდება ამ მსჯელობის ხელშემწყობი…

პირველ რიგში, ალბათ, ის უნდა ვთქვათ, რომ ფსიქიკური პრობლემების მქონე ადამიანის სხვა ადამიანებისგან გამიჯვნა არ არის სწორი. მსოფლიო სტატისტიკის მიხედვით, ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემა, ყოველ მეოთხე ადამიანს, ცხოვრების განმავლობაში ერთხელ მაინც აქვს. შესაბამისად, მსგავსი პრობლემა ყველას შესაძლოა გვქონდეს.

თუ რაღაც სტრესული შეგვემთხვა, მაგალითად - ძალადობის მსხვერპლი გავხდით, თუნდაც ინტერნეტ-ძალადობის, ან საავტომობილო ავარიაში მოვყევით, ან სამსახური დავკარგეთ და ა.შ. - ამგვარ გამოცდილებაზე შფოთვა ან დეპრესია გავრცელებული რეაქციებია. ან, თუ ჩვენს სიცოცხლეს საფრთხე დაემუქრა, მაშინ შესაძლოა პოსტტრამვული სტრესული აშლილობის სიმპტომებმა შეგვაწუხოს. ანუ, ფსიქიკური პრობლემები არ არის ისეთი რამ, რაც იშვიათად ხდება. Სწორედ ამიტომ, შფოთვას, დეპრესიას, პოსტტრავმულ სტრესს - “ფსიქიკური ჯანმრთელობის გავრცელებულ აშლილობებს” ვუწოდებთ.

ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემის მქონე ადამიანები არ არიან “ისინი”, ეს ვართ “ჩვენ”. ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემის მქონე ადამიანი უფრო მოწყვლადია სხვისი აგრესიის მიმართ, ვიდრე ის “საშიშია” სხვა ადამიანებისთვის. სტატისტიკურად, ფსიქიკური აშლილობების მქონე ადამიანები უფრო ხშირად ხდებიან სხვისი აგრესიის მსხვერპლი, ვიდრე სხვა ადამიანები. ამაზე საზოგადოება არ ფიქრობს, იმიტომ რომ არის სტიგმა.

- როგორ უნდა გააშუქოს მედიამ ეს თემა ისე, რომ საზოგადოებაში არსებული სტიგმა კიდევ უფრო არ გაძლიერდეს?

მედიის როლი კრიტიკულად მნიშვნელოვანია საზოგადოების განწყობის ჩამოყალიბებაში. სიტყვას დიდი ძალა აქვს. სტიგმა უკვე არსებობს და თუ რაღაც ხდება საზოგადოებისთვის მტკივნეული და ემოციური, ხშირად ამას სწორედ ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემებს აბრალებენ, სწორედ ამ სტიგმის გამო.

იყო შემთხვევა, როდესაც მწვავე ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემის (ფსიქოზური სპექტრის) მქონე ადამიანმა ჩაიდინა მძიმე დანაშაული. დანაშაულის ჩადენის მომენტში მას არ ჰქონდა თავისი მდგომარეობის კონტროლის უნარი. ეს პრობლემაა, რომ მას დროულად და ხარისხიანად ვერ გავუწიეთ დახმარება დაავადების გამწვავებასთან დაკავშირებით. მაგრამ კიდე უფრო დიდი პრობლემაა, როდესაც საზოგადოება სრულიად მარტივად ხსნის მომხდარს: “ფსიქიკურად ავად იყო და ამიტომ ჩაიდინა დანაშაული”. ანუ, მომხდარის ერთადერთ მიზეზს ხედავს ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემებში და არა, ვთქვათ, ჩვენი ზრუნვის სისტემის ხარვეზებში. ეს მაშინ, როცა ბევრად უფრო მეტი დანაშაული და კანონდარღვევა ხდება ჩვენ გარშემო ფსიქიკურად ჯანმრთელი ადამიანების ხელით.

მედიამ დანაშაულის შემთხვევები არ უნდა გააშუქოს ისე, როგორც ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემის მქონე ადამიანებისთვის დამახასიათებელი ქცევა. როდესაც ჟურნალისტი აშუქებს ასეთ პრობლემას, ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ განზოგადებას და სტიგმატიზებას თავი აარიდოს და ისაუბროს სისტემურ პრობლემაზე.

- მსგავსი პრობლემების მქონე ადამიანების გაშუქებისას რა უნდა იყოს ჟურნალისტის ამოცანა, ამბის ფოკუსი?

გააჩნია რა შემთხვევასთან გვაქვს საქმე. ვთქვათ, არის შემთხვევა, როდესაც სისხლის სამართლის დანაშაული ჩაიდინა ადამიანმა, რომელსაც მწვავე ფსიქიკური მდგომარეობა ჰქონდა და ვერ აკონტროლებდა თავს. მედიამ ეს არ უნდა განაზოგადოს და არ უნდა გააშუქოს როგორც ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემის მქონე ადამიანებისთვის დამახასიათებელი ქცევა, მისი თავისებურება. სტიგმატიზება არ უნდა მოხდეს.

ჟურნალისტმა, რასაკვირველია, რეალობა უნდა ასახოს და დაეხმაროს საზოგადოებას ინფორმირებული გადაწყვეტილებები მიიღოს. ფაქტი არ უნდა დაფაროს, თუმცა დიდი მნიშვნელობა აქვს ნიუანსებს.

თუ ჟურნალისტი ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემით ხსნის დანაშაულს, ეს არ არის სწორი. მნიშვნელოვანია, ჟურნალისტმა შეისწავლოს და გააშუქოს კონტექსტი, რომ აჩვენოს მთლიანი სურათი, პრობლემის საფუძველი.

ცალმხრივად, კონტექსტის გარეშე გაშუქებას მივყავართ იქამდე, რომ საზოგადოება ისე აღიქვამს, თითქოს, თუ ადამიანს ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემა აქვს, ის საშიშია. ეს არ არის სწორი, პირიქით, ის მოწყვლადია. და მისთვის საშიში ისეთი საზოგადოებაა, რომლიც მასში ხედვას საშიშროებას მხოლოდ იმიტომ, რომ მას ფსიქიკური აშლილობა აწუხებს.

- თუმცა, ის, რასაც თქვენ ამბობთ, ცხადია არ უნდა გავიგოთ ისე, რომ ეს თემა, ვგულისხმობ ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემებს, მედიამ საერთოდ არ გააშუქოს, ასეა?

აუცილებლად უნდა გააშუქოს. მაგრამ - პროფესიულად, მედია სტანდარტების დაცვით. ფსიქიკური აშლილობების მქონე ადამიანები ისედაც არასაკმარისად აირან ინტეგრირებული საზოგადოებაში და მედიას ყურადღების გარეშე ეს გარიყვა კიდევ უფრო მეტად გაღრმავდება. ასევე, ჩვენს ქვეყანაში არ არის ფსიქიკური ჯანმრთელობის სერვისების საკმარისად განვითარებული ინფრსტრუქტურა და მის განვითარებაშიც მედიას შეუძლია დიდი წვლილი შეიტანოს. მნიშვნელოვანია საზოგადოების ინფორმირება იმაზე, რომ სახელმწიფოში არ არის ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე სრულფასოვანი ზრუნვისთვის აუცილებელი სერვისები. უნდა იყოს ნაჩვენები პრობლემა.

ხშირად გვესმის, “აი, რატომ დაიხურა დიდი ფსიქიატრიული საავადმყოფოები, ფსიქიკური პრობლემების მქონე ადამიანები იქ უნდა იყვნენ და არა ჩვენს გარემოში”. ეს დისკრიმინაციული მსჯელობაა. ფსიქიკური აშლილობების მქონე ადამიანები უნდა ცხოვრობდნენ ჩვენს შორის, როგორც ინტერვიუს დასაწყისში ვთქვი - ეს თავად ჩვენ ვართ. ისინი არ უნდა გაირიყონ. ეს დანაშაული იყო, რომ წლების განმავლობაში გამოკეტავდნენ ხოლმე ადამიანებს დიდ ფსიქიატრიულ საავადმყოფოებში (მაგ., ასათიანზე) ისე, როგორც ციხეში. ეს ადამიანს დამოუკიდებლად ცხოვრების უნარ-ჩვევებს და შანსს უკარგავდა.

სინამდვილეში, ქრონიკული ფსიქიკური აშლილობის ადამიანი უნდა ცხოვრობდეს სახლში, მუშაობდეს, იყოს შეძლებისდაგვარად დამოუკიდებელი. დამოუკიდებლად ცხოვრებაში დასახმარებლად მასზე უნდა ზრუნავდეს ე.წ. თემზე დაფუძნებული სერვისები - მაგალითად, მას სახლში უნდა ემსახურებოდეს მულტიდისციპლინური გუნდი (სოციალური მუშაკი, ფსიქოლოგი, ფსიქიატრი, ოკუპაციური თერაპევტი, ექთანი), საჭიროებების მიხედვით ეხმარებოდეს დამოუკიდებლობის შენარჩუნებაში. დაავადების გამწვავების პერიოდებში ერთი-ორი კვირით, შესაძლოა ცოტა მეტით (მაგრამ, არა თვეობით, როგორც წინათ იყო) იგი შესაძლოა წვებოდეს საავადმყოფოში, მწვავე ფსიქიატრიულ განყოფილებაში, რომელიც ჩვეულებრივი მრავალპროფილიანი საავადმყოფოს ერთ-ერთი განყოფილება უნდა იყოს და არა საზოგადოებიდან გარიყული დიდი ფსიქიატრიული ჩაკეტილი ინსტიტუცია. როგორც არის, ვთქვათ, კარდიოლოგიური, ნევროლოგიური, ქირურგიული განყოფილება, ისევე უნდა იყოს ფსიქიატრიულიც. მწვავე მდგომარეობის გასვლის შემდეგ იგი უნდა დაბრუნდეს ცხოვრების ნორმალურ პირობებში. მან არ უნდა იცხოვროს ფსიქიატრიულში, როგორც ეს წინათ ხდებოდა. არც მას სჭირდება ეს და არც საზოგადოებას.

საზოგადოების განვითარების დონე შესაძლოა გაიზომოს ბევრი პარამეტრით, მაგრამ ის, თუ როგორ ზრუნავენ საზოგადოებაში ფსიქიკური აშლილობის მქონე ადამიანებზე - ერთერთი უმნიშვნელოვანესი პარამეტრია.ზრუნვა და დამოუკიდებელ ცხოვრებაში დახმარება, გარიყვის, გამოკეტვისა და დისკრიმინაციის ნაცვლად - აი ეს უნდა იყოს ძირითადი სტრატეგია. და მედიას შეუძლია ამ სტრატეგიის დანერგვაში წვლილის შეტანა.


  • 18-24 მაისი ფსიქიკური ჯანმრთელობის ცნობიერების კვირეული იყო.
  • 24 მაისი კი შიზოფრენიის ცნობიერების დღე.
კატეგორია: საქართველო
საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს ჟურნალისტების მხარდასაჭერად, ტელემაუწყებლების, ონლაინგამოცემების, რადიოებისა და ონლაინტელევიზიების შემდეგ, დღეს, 21 მაისს, არასამთავრობო ორგანიზაციებმა და სამოქალაქო აქტივისტებმა ერთდღიანი ონლაინაქცია გამართეს.

სამოქალაქო სექტორის წარმომადგენლებმა ფეისბუკ გვერდზე სოლიდარობის გამომხატველი ქავერი განათავსეს - ჰეშთეგით #სოლიდარობააჭარისმაუწყებლისჟურნალისტებს.

აქციას 25-ზე მეტი არასამთავრობო ორგანიზაცია შეუერთდა, მათ შორის:

  • საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია
  • თავისუფალ ჟურნალისტთა სახლი
  • ფონდი ღია საზოგადოება საქართველო
  • დემოკრატიის კვლევის ინსტიტუტი
  • საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია
  • ადამიანის უფლებათა ცენტრი
  • მედიის განვითარების ფონდი
  • ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრი
  • საქართველოს ეროვნული პლატფორმა
  • სამართლიანი არჩევნები
  • საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველო
  • საზოგადოება „ბათომი“
  • საზოგადოება და ბანკები
  • სამოქალაქო საზოგადოების ინსტიტუტი
  • ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტი
  • საქართველოს პენცენტრი
  • საქართველოს დემოკრატიული ინიციატივა
  • დემოკრატიის კვლევის ინსტიტუტი
  • პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის
  • კონსულტაციისა და ტრენინგის ცენტრი
  • უფლებები საქართველო
  • ცვლილებები თანაბარი უფლებებისთვის
  • საფარი
  • მწვანე სექტორი
  • საზოგადოებრივი განვითარების აკადემია

არასამთავრობო ორგანიზაციების აქციას შეუერთდა "კოალიცია თანასწორობისთვის" და "საქართველოს ეროვნული პლატფორმა".

სოლიდარობის კამპანიის ინიციატორია კოალიცია "მედიის ადვოკატირებისთვის". აჭარის მაუწყებლის ჟურნალისტების მხარდასაჭერი აქცია კოალიცია "მედიის ადვოკატირებისათვის" ორგანიზებით უკვე მესამედ გაიმართა. აქციის ფარგლებში, 3 მაისს, პრესის თავისუფლების მსოფლიო დღეს, 19:00 საათზე 20-მდე ეროვნულმა და რეგიონულმა მაუწყებელმა ერთი წუთით ეთერი გათიშა და ეკრანზე გამოჩნდა წარწერა: "სოლიდარობა აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის ჟურნალისტებს". ხოლო 13 მაისს სოლიდარობის კამპანიაში ონლაინგამოცემები, რადიოები და ონლაინტელევიზიებიც ჩაერთვნენ. 35-ზე მეტმა მედიასაშუალებამ ერთი დღით სოციალურ ქსელში საკუთარ გვერდებზე, მთავარი ფოტო სოლიდარობის გამომხატველი ფოტოთი შეცვალა.

ამ აქციებით მედიასაშუალებები, ჟურნალისტები და სამოქალაქო სექტორი სოლიდარობას უცხადებენ აჭარის ტელევიზიის იმ თანამშრომლებს, რომლებსაც ტელევიზიის ახალი დირექტორის, გიორგი კოხრეიძის დანიშვნის შემდეგ ცვლილებები შეეხო. ბოლო ოთხ თვეში გიორგი კოხრეიძემ გაათავისუფლა ან არსებითად განსხვავებულ პოზიციაზე გადაიყვანა მაუწყებლის თანამშრომელმლები, რომლებიც კრიტიკული პოზიციით გამოირჩევიან.
კატეგორია: საქართველო

კოალიცია "მედიის ადვოკატირებისათვის" საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს ჟურნალისტების მხარდასაჭერ ერთდღიან აქციას აგრძელებს და მონაწილეობას ამჯერად არასამთავრობო ორგანიზაციებსა და სამოქალაქო აქტივისტებს სთავაზობს.

კოალიცია "მედიის ადვოკატირებისათვის" განცხადებით, საზოგადოებრივი მაუწყებლის იდეის გულშემატკივრებმა 21 მაისს ორგანიზაციის ან/და პირად ფეისბუქ გვერდზე სოლიდარობის გამომხატველი ქავერი უნდა განათავსონ ჰეშთეგით - #სოლიდარობააჭარისმაუწყებლისჟურნალისტებს.



აჭარის მაუწყებლის ჟურნალისტების მხარდასაჭერი აქცია კოალიცია "მედიის ადვოკატირებისათვის" ორგანიზებით უკვე მესამედ იმართება. აქციის ფარგლებში, 3 მაისს, პრესის თავისუფლების მსოფლიო დღეს, 19:00 საათზე 20-მდე ეროვნულმა და რეგიონულმა მაუწყებელმა ერთი წუთით ეთერი გათიშა. ეკრანზე გამოჩნდა წარწერა: "სოლიდარობა აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის ჟურნალისტებს". ხოლო 13 მაისს სოლიდარობის კამპანიაში ონლაინგამოცემები, რადიოები და ონლაინტელევიზიებიც ჩაერთვნენ. 35-ზე მეტმა მედიასაშუალებამ ერთი დღით სოციალურ ქსელში საკუთარ გვერდებზე, მთავარი ფოტო სოლიდარობის გამომხატველი ფოტოთი შეცვალა.

ამ აქციებით მედიასაშუალებები, ჟურნალისტები და სამოქალაქო სექტორი სოლიდარობას უცხადებენ აჭარის ტელევიზიის იმ თანამშრომლებს, რომლებსაც ტელევიზიის ახალი დირექტორის, გიორგი კოხრეიძის დანიშვნის შემდეგ ცვლილებები შეეხო. ბოლო ოთხ თვეში გიორგი კოხრეიძემ გაათავისუფლა ან არსებითად განსხვავებულ პოზიციაზე გადაიყვანა მაუწყებლის თანამშრომელმლები, რომლებიც კრიტიკული პოზიციით გამოირჩევიან.

კატეგორია: ინტერვიუ

როგორ აისახა კორონავირუსის პანდემია საგამოძიებო ჟურნალისტიკაზე, როგორ შეცვალა საგანგებო მდგომარეობამ გამომძიებელი ჟურნალისტების დღის წესრიგი, რა იყო ყველაზე დიდი გამოწვევა მათთვის და როგორ აგრძელებენ მუშაობას - “მედიაჩეკერი” სტუდია “მონიტორის” ხელმძღვანელ ნინო ზურიაშვილს ესაუბრა.

- როგორ შეცვალა თქვენი მუშაობის სტილი კორონავირუსმა, რა სირთულეებს წააწყდით დისტანციურ რეჟიმში გადასვლის შემდეგ?

საგამოძიებო ჟურნალისტიკაში, ნიუსმედიისგან განსხვავებით, ყოველთვის მკაფიოდ დგება რომელიმე საჯარო მოხელის პასუხისმგელობის საკითხი და მათი ანგარიშვალდებულება. ეს ფაქტორი ყოველთვის გვირთულებს ინფორმაციის მიიღებას, იმიტომ, რომ ჩინოვნიკებს, საჯარო მოხელებს არ აქვთ ანგარიშვალდებულების მომენტი საზოგადოებასთან და ყოველთვის გაურბიან კითხვებზე პასუხის გაცემას.

ჩვეულებრივ სიტუაციაში, ჩვენ მათ მოულოდნელად ვხდებით ზოგჯერ სახლთან, კანცელარიასთან, სამსახურთან... და ზოგჯერ, დიდი ხნის ლოდინისა და ხვეწნა-მუდარის შემდეგ, წერილობით ვკმაყოფილდებით, - აი, ასე ვაგროვებთ ინფორმაციას ჩვეულებრივ რეჟიმში.

ახლა წარმოიდგინეთ, ასეთ ვითარებაში ვართ - გამოცხადდა საგანგებო მდგომარეობა და მოგვიწოდებენ, რომ დავრჩეთ სალხში. დადგა მომენტი, რომ რესპონდენტს ადვილად ვეღარ “მიწვდები”. ერთი მხრივ, გვინდა, რომ მოქალაქეობრივად შევასრულოთ ჩვენი პასუხისმგებლობა, დავრჩეთ სახლში და მეორე მხრივ - რომც მოინდომო, ყველა სახლშია გამოკეტილი და ამან ძალიან გაგვირთულა მუშაობა.

ამ რეჟიმში მუშაობამ ნამდვილად შეგვაფერხა და ნეგატიური გავლენა იქონია. დისტანციური მუშაობაც ერთგვარი გამოწვევა იყო ჩვენთვის.

- გამოდის, რომ, ფაქტობრივად, თქვენთვის ინფორმაციის მოპოვების გზები დაიკეტა? რა იყო ყველაზე დიდი ხელშეშლა?

საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადების შემდეგ, საშუალება მიეცათ საჯარო უწყებებს, რომ აღარ გასცენ საჯარო ინფორმაცია. ეს იყო ყველაზე დიდი დარტყმა ჩვენთვის.

საჯარო უწყებები და საჯარო ინსტიტუტები ამ საგანგებო მდგომარეობით სარგებლობენ და ღია ინფორმაციას არ გვაძლევენ. როდესაც ინფორმაციას ვითხოვთ, ვიღებთ პასუხს, რომ ახლა არის საგანგებო მდგომარეობა და კანონით მათ აქვთ უფლება არ მოგცენ ინფორმაცია, რასაც ასრულებენ. საჯრო ინფორმაციის გაცემა ამ ყველაზე კრიტიკულ დროს ძალიან მნიშვნელოვანია და ვფიქრობ, ამის აკრძალვა არის კანონით ბოროტად სარგებლობა. მე ვფიქრობ, რომ განზრახ გვიშლიან ხელს.

ჩვენი მუშაობის სტილი ასეთია - ინფორმაციას ვიძიებთ და მერე მოპოვებული ინფორმაციის მეშვეობით ვაკეთებთ საგამოძიებო ფილმებს. ჩვენი სტანდარტი საკმაოდ მაღალია და ყოველთვის აუცილებელია რომ დაცული იყოს ბალანსი, ყველა მხარე უნდა იყოს წარმოდგენილი სცენარში. ეს პრობლემა გახდა, რადგან ვერ ვიღებთ ინფორმაციას, ვერ ვიღებდით ინტერვიუებს და, შესაბამისად, ხელი გვეშლებოდა მუშაობაში;

- საგამოძიებო ჟურნალისტიკა მეტწილად კონფიდენციალურ დოკუმენტებთან და ანონიმურ წყაროებთან მუშაობას უკავშირდება. რა შეიცვალა ამ მხრივ?

ესეც გაძნელებულია, იმიტომ, რომ კონფიდენციალური ინფორმაცია ისედაც არ არის ადვილად მოსაპოვებელი და ახლა, როცა ყველა სახლშია გამოკეტილი და ადამიანები სახლიდან არ გამოდიან, როდესაც გარკვეული პერიოდით ტრანსპორტით გადაადგილებაც კი შეზღუდული იყო, წყაროებთან მუშაობაც გართულდა.

ფაქტობრივად, შეიძლება ითქვას, რომ გარკვეული პერიოდი ვეღარ ვახერხებდით მუშაობას. მხოლოდ რისერჩს და მოკვლევას ვაკეთებდით, მონაცემთა ღია ბაზებთან ვმუშაობდით და ამის გაანალიზებაში ვიყავით.

- რამდენად დიდი მნიშვნელობა აქვს ახლა საგამოძიებო მასალების მომზადებას, მაშინ, როდესაც საგანგებო რეჟიმის პირობებში, ალბათ, კორუფციის რისკებიც უფრო გაზრდილია? 

კრიტიკულ დროს, რა თქმა უნდა, საგამოძიებო მასალები კიდევ უფრო მნიშვნელოვანია. მიუხედავად სირთულეებისა, ჩვენ ერთ-ერთი ძალიან მნიშვნელოვანი ამბავი, შუა პერიოდში მაინც მივაწოდეთ საზოგადეობას, ეს იყო ინფორმაცია კორონავირუსის სწრაფ ტესტებთან დაკავშირებით. რასაც შედეგი მალევე მოჰყვა. ჩვენი მასალის გამოქვეყნებიდან რამდენიმე საათში დაადასტურა მინისტრმა, რომ ეს ტესტები იყო ხარვეზიანი, არასანდო და ისინი უკან გაითხოვა მწარმოებელმა კომპანიამ.

- რა ხდება ფინანსების კუთხით, გამოძიება ყოველთვის დიდ ფინანსურ რესურსს მოითხოვს, როგორ აისახა ამ მხრივ პანდემია თქვენზე?

ჩვენ ინფორმაციას მოვიპოვებთ, ვამუშავებთ, ვავრცელებთ და შესაბამისად ვიღებთ ანაზღაურებას. ყველა ამ ეტაპზე დაგვიდგა სიძნელეები და არ იყო ეს მარტივი გადასალახი. ზოგადად, ჩვენი მთავარი სირთულე ის არის, რომ ჩვენი შემოსავალი დამოკიდებულია იმაზე, რამდენ პროდუქტს შევქმნით. პროდუქტის წარმოება შეგვიფერხდა უნებურად და, შესაბამისად, ფინანსური სიძნელეებიც წამოვიდა.

არც ერთი დონორი პროდუქტის გარეშე ფულს არავის უხდის და ჩვენ გამონაკლისები არა ვართ. შეგვექმნა გარკვეული სირთულე, თუმცა არც ისეთი მძიმე და გადაულახავი. უკვე ჩართულები ვართ ჟურნალისტური გამოძიების მომზადების პროცესში და ყველაფერი აღდგება, ისეთი მნიშვნელოვანი ზიანი არ მიგვიღია, რომ ვერ გადავიტანოთ და ამან სერიოზულად შეაფერხოს “მონიტორის” საქმიანობა.

- დაბოლოს, როგორია თქვენი სამომავლო გეგმები - ხომ არ ფიქრობთ რაიმე ტიპის ცვლილებებს?

არა, ცვლილებებს არ ვგეგმავთ, ჩვეულებისამებრ გავაგრძელებთ საგამოძიებო პროდუქტის შექმნას. თანამშრომელთა ნაწილი, ვინც მოკვლევის ეტაპზეა და რისერჩს აკეთებს, არ დადის ყოველდღიურად. თუმცა, ვინც ამზადებს გამოძიებას, ის გამოსულია სამსახურში და მუშაობს. ახლა უკვე, ნელ-ნელა ვუბრუნდებით ჩვეულ რეჟიმს.

ყურადღებით ვაკვირდებით პროცესებს, ვაგროვებთ ინფორმაციას, ვაანალიზებთ. კორონავირუსთან დაკავშირებული ამბებით და ეკონომიკური საკითხებით ვართ დაინტერესებული, ვაკვირდებით რამდენდ ეფექტურად გაანაწილებს მთავრობა შემოსულ დახმარებას თუ ბიუჯეტის ფულს, ეს კითხვები არსებობს და ჩვენ ვეძებთ პასუხებს, ვითხოვთ ინფორმაციას და ფორმაშიც შევდივართ ნელ-ნელა. შესაძლოა, გავაკეთოთ კვლევითი რეპორტაჟებიც ეკონომიკის თემებზე და საინტერესო ჟურნალისტური გამოძიებები, რომელსაც მალე შემოგთავზებთ.


გარეკანის ფოტო: რადიო თავისუფლება
კატეგორია: დეზინფორმაცია
არის თუ არა რუსეთში კორონავირუსით გამოწვეული სიკვდილიანობა 1%-ზე დაბალი - ბოლო პერიოდში მედიაში აქტიურად განიხილება ეს საკითხი. მიუხედავად იმისა, რომ ოფიციალური მოსკოვი ამას უარყოფს, საერთაშორისო მედია წერს, რომ რუსეთის ხელისუფლება კორონავირუსით ინფიცირებულების რეალურ რაოდენობას მალავს. პრორუსული გამოცემები კი ამტკიცებენ, რომ რუსეთის გამოქვვეყნებული ოფიციალური სტატისტიკა რეალურია და მოსკოვს კორონავირუსი “სრული კონტროლს ქვეშ აქვს” აყვანილი.

კრემლისტური გამოცემები განსაკუთრებით მას შემდეგ გააქტიურდნენ, რაც რუსეთის მიერ მონაცემების დამალვაზე გავლენიანი საერთაშორისო გამოცემები ალაპარაკდნენ. 11 მაისს The New York Times-მა მკითხველს აცნობა, რომ მოსკოვში “კორონავირუსის საიდუმლო ამოხსნილია”. გამოცემა წერს, რომ აპრილში მიღებული ბუნდოვანი მონაცემები რუსეთის მიერ გაცხადებულ დაბალი სიკვდილიანობის მაჩვენებელს ეჭვქვეშ აყენებს.

“პარასკევს მოსკოვის ქალაქის მთავრობამ გამოაქვეყნა მონაცემები, რომელიც აჩვენებს, რომ აპრილში რუსეთის დედაქალაქში რეგისტრირებულ გარდაცვლილთა საერთო რიცხვი 1,700-ით აღემატებოდა იმავე პერიოდის ხუთწლიან საშუალო მაჩვენებელს. ეს რიცხვი ბევრად მეტია, ვიდრე კორონავირუსისგან გარდაცვლილთა ოფიციალური რაოდენობა - 642”, - წერს The New York Times.

გამოცემა დამოუკიდებელ დემოგრაფს ეყრდნობა და ამბობს, რომ საერთო ჯამში, მოსკოვში კორონავირუსთან დაკავშირებული სიკვდილიანობის დაახლოებით 70% დაფიქსირებული არ არის. ასევე, ექსპერტებზე დაყრდნობით The New York Times წერს, რომ უფრო ნათელი სურათი, სავარაუდოდ, მაისის თვის მონაცემების გამოქვეყნებისას გამოვლინდება.

არასწორ სტატისტიკაზე და მონაცემების დამალვაზე წერს Financial Times-იც. “რუსეთში კორონავირუსით დაღუპულთა რიცხვი 70 %-ით მეტია, ვიდრე ოფიციალური მაჩვენებელი” - ამ სათაურით მასალა გამოცემამ 11 მაისს გამოაქვენა.

Financial Times-ის სტატიას სპეკულაცია უწოდა რუსულმა სააგენტო News Front-მა, რომელიც ანტიდასავლური გზავნილების გავრცელებით გამოირჩევა

12 მაისს News Front-მა მოსკოვის მერზე დაყრდნობით დაწერა, რომ განგაშის საფუძველი არ არსებობს და რუსეთს კორონავირუსთან დაკავშირებული პრობლემები სრული კონტროლის ქვეშ აქვს მოქცეული. მოგვიანებით კი, როდესაც14 მაისს რუსეთის ხელისუფლება საერთაშორისო მედიაში გავრცელებულ ბრალდებას გამოეხმაურა, News Front-მა გამოაქვეყნა მასალა სათაურით - “დასავლეთის პროპაგანდა შეშფოთდა – რატომ არის რუსეთში “კოვიდით” გამოწვეული სიკვდილიანობა მხოლოდ 1%?”

მას შემდეგ, რაც რუსეთის ხელისუფლება გარდაცვლილთა რეალური რიცხვის დამალვაში დაადანაშაულეს, მოსკოვის ჯანდაცვის უწყებამ ოფიციალური განცხადება გაავრცელა და განმარტა, რომ პაციენტის გარდაცვალების შემთხვევების 60% სხვა დაავადებამ გამოიწვია და ამიტომ მათ კორონავირუსით გარდაცვლილებს არ მიაკუთვნებენ.

რუსეთის ხელისუფლების აღნიშნული განცხადების შემდეგ, News Front მოსკოვის გამართლების პარალელურად, ანტიდასავლური გზავნილების გავრცელებას და გავლენიანი საერთაშორისო გამოცემების დისკრედიტაციას შეეცადა. რუსული სააგენტო წერს, რომ რუსეთის მთავრობა ლაკონურად და გასაგებად გადმოსცემს ფაქტებს, ამის საპირისპიროდ კი, ეჭვქვეშ აყენებს Financial Times-ის სანდოობას, “რადიო თავისუფლებას” კი ამერიკულ პროპაგანდისტულ გამოცემად მოიხსენიებს.

“რუსეთის დედაქალაქის ჯანდაცვის უწყებამ უარყო ბრიტანულ “ფაინენშენლ ტაიმსში” გამოქვეყნებული “გამოთვლები” და სპეკულაციები იმის შესახებ, რომ თითქოს მოსკოვში (და, სავარაუდოდ, მთელ რუსეთში) კორონავირუს 19-ით გარდაცვლილთა რაოდენობა სტატისტიკურად არ აისახება და, ეს რაოდენობა, სულ მცირე, 72%-ით მეტი უნდა იყოს. “ფტ”-ს კვერი დაუკრა ამერიკულმა პროპაგანდისტურმა “რადიო თავისუფლებამაც”. კონკრეტული ეჭვები მათ ქალაქ მოსკოვის სტატისტიკის მოხმობის საფუძველზე გამოთქვეს, სადაც, გასული წლის აპრილთან შედარებით, მიმდინარე წლის აპრილში 1800-ით მეტი გარდაცვალებაა დაფიქსირებული. დასავლური მასმედიის აზრით, ეს “ზედმეტი” რაოდენობა სწორედ “კოვიდ19”-ით გამოწვეული სიკვდილის შემთხვევები უნდა იყოს”, - წერს News-Front და ამის საპირწონედ მოსკოვის ჯანდაცვის დეპარტამენტის განცხადებას ვრცლად ციტირებს.

დასასრულს კი, მკითხველს კიდევ ერთხელ ახსენებს, რომ რუსეთში COVID-19-თან დაკავშირებული სიკვდილიანობა 1 პროცენტს არ აღემატება და “როგორც ჩანს, დასავლეთი ამ ფაქტით ძალზე “შეშფოთებულია”.

ინფექციონისტი, მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი მაია ბუწაშვილი რუსეთში კორონავირუსით სიკვდილობის დაბალი მაჩვენებელს სხვადასხვა ქვეყანაში სიკვდილობის სტატისტიკის რეგისტრაციის განსხვავებული მეთოდოლოგიით ხსნის:

“რუსეთში გარდაცვლილთა დაახლოებით 70%-ის აუტოფსია („გაკვეთა“) ტარდება, მაშინ როდესაც, მაგალითად, დასავლეთ ევროპის ქვეყნებში, საშუალოდ, მხოლოდ 10%-ის. რუსეთის ჯანდაცვის სამინისტროს გაიდლაინის მიხედვით, კოვიდით გარდაცვლილად რეგისტრირდება მხოლოდ ის შემთხვევა, როდესაც აუტოფსიით დგინდება ამ დაავადების შესაბამისი პათოლოგიური ცვლილებები (მაგალითად, ფილტვის დაზიანება), ხოლო ევროპის ბევრ ქვეყანაში და აშშ-ში, თითქმის ყველა სიკვდილის შემთხვევა, როდესაც გარდაცვლილს ჰქონდა დადასტურებული კორონავირუსი, კვალიფიცირდება, როგორც კოვიდ ასოცირებული სიკვდილი... თუ რუსეთმა მიიღო გადაწყვეტილება სტატისტიკური აღრიცხვის ამ მეთოდის შეცვლის შესახებ, მკვეთრად მოიმატებს კოვიდ სიკვდილობის მაჩვენებელი და მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე მაღალი იქნება.” - წერს მაია ბუწაშვილის ფეისბუკის პირად გვერდზე.

ეს პირველი შემთხვევა არ არის, როდესაც News Front პრორუსულ მესიჯებს ავრცელებს და დასავლეთის დისკრედიტაციას ცდილობს. გამოცემა დიდი ხანია შემჩნეულია რუსულ პროპაგანდაში. 30 აპრილს Facebook-მა სააგენტო News-Front-ის ქსელი სოციალური ქსელიდან წაშალა.

„ნიუს-ფრონტი“და მასთან კოორდინირენული არაავთენტური ანგარიშები სხვადასხვა ტაქტიკის გამოყენებით ავრცელებდნენ ანტიდასავლურ, პრო-რუსულ გზავნილებს და ქმნიდნენ არაავთენტურ ინტერაქციას „ფეისბუქის“ აუდიტორიის შეცდომაში შეყვანის მიზნით”, - ნათქვამია ISFED-ის სოციალური მედიის მონიტორინგის ანგარიშში.


alt
სტატია მოამზადა "მედიაჩეკერმა" აღმოსავლეთ-დასავლეთის მართვის ინსტიტუტის (EWMI) ACCESS-ის პროექტის მხარდაჭერით ამერიკის შეერთებული შტატების საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) დაფინანსებით. სტატიის შინაარსზე პასუხისმგებელია "მედიაჩეკერი". ის შესაძლოა არ გამოხატავდეს USAID-ის, ამერიკის შეერთებული შტატების მთავრობის ან/და EWMI-ს შეხედულებებს.
კატეგორია: ეთიკა
არის თუ არა რუსეთში კორონავირუსით გამოწვეული სიკვდილიანობა 1%-ზე დაბალი - ბოლო პერიოდში მედიაში აქტიურად განიხილება ეს საკითხი. მიუხედავად იმისა, რომ ოფიციალური მოსკოვი ამას უარყოფს, საერთაშორისო მედია წერს, რომ რუსეთის ხელისუფლება კორონავირუსით ინფიცირებულების რეალურ რაოდენობას მალავს. პრორუსული გამოცემები კი ამტკიცებენ, რომ რუსეთის გამოქვვეყნებული ოფიციალური სტატისტიკა რეალურია და მოსკოვს კორონავირუსი “სრული კონტროლს ქვეშ აქვს” აყვანილი.

კრემლისტური გამოცემები განსაკუთრებით მას შემდეგ გააქტიურდნენ, რაც რუსეთის მიერ მონაცემების დამალვაზე გავლენიანი საერთაშორისო გამოცემები ალაპარაკდნენ. 11 მაისს The New York Times-მა მკითხველს აცნობა, რომ მოსკოვში “კორონავირუსის საიდუმლო ამოხსნილია”. გამოცემა წერს, რომ აპრილში მიღებული ბუნდოვანი მონაცემები რუსეთის მიერ გაცხადებულ დაბალი სიკვდილიანობის მაჩვენებელს ეჭვქვეშ აყენებს.

“პარასკევს მოსკოვის ქალაქის მთავრობამ გამოაქვეყნა მონაცემები, რომელიც აჩვენებს, რომ აპრილში რუსეთის დედაქალაქში რეგისტრირებულ გარდაცვლილთა საერთო რიცხვი 1,700-ით აღემატებოდა იმავე პერიოდის ხუთწლიან საშუალო მაჩვენებელს. ეს რიცხვი ბევრად მეტია, ვიდრე კორონავირუსისგან გარდაცვლილთა ოფიციალური რაოდენობა - 642”, - წერს The New York Times.

გამოცემა დამოუკიდებელ დემოგრაფს ეყრდნობა და ამბობს, რომ საერთო ჯამში, მოსკოვში კორონავირუსთან დაკავშირებული სიკვდილიანობის დაახლოებით 70% დაფიქსირებული არ არის. ასევე, ექსპერტებზე დაყრდნობით The New York Times წერს, რომ უფრო ნათელი სურათი, სავარაუდოდ, მაისის თვის მონაცემების გამოქვეყნებისას გამოვლინდება.

არასწორ სტატისტიკაზე და მონაცემების დამალვაზე წერს Financial Times-იც. “რუსეთში კორონავირუსით დაღუპულთა რიცხვი 70 %-ით მეტია, ვიდრე ოფიციალური მაჩვენებელი” - ამ სათაურით მასალა გამოცემამ 11 მაისს გამოაქვენა.

Financial Times-ის სტატიას სპეკულაცია უწოდა რუსულმა სააგენტო News Front-მა, რომელიც ანტიდასავლური გზავნილების გავრცელებით გამოირჩევა

12 მაისს News Front-მა მოსკოვის მერზე დაყრდნობით დაწერა, რომ განგაშის საფუძველი არ არსებობს და რუსეთს კორონავირუსთან დაკავშირებული პრობლემები სრული კონტროლის ქვეშ აქვს მოქცეული. მოგვიანებით კი, როდესაც14 მაისს რუსეთის ხელისუფლება საერთაშორისო მედიაში გავრცელებულ ბრალდებას გამოეხმაურა, News Front-მა გამოაქვეყნა მასალა სათაურით - “დასავლეთის პროპაგანდა შეშფოთდა – რატომ არის რუსეთში “კოვიდით” გამოწვეული სიკვდილიანობა მხოლოდ 1%?”

მას შემდეგ, რაც რუსეთის ხელისუფლება გარდაცვლილთა რეალური რიცხვის დამალვაში დაადანაშაულეს, მოსკოვის ჯანდაცვის უწყებამ ოფიციალური განცხადება გაავრცელა და განმარტა, რომ პაციენტის გარდაცვალების შემთხვევების 60% სხვა დაავადებამ გამოიწვია და ამიტომ მათ კორონავირუსით გარდაცვლილებს არ მიაკუთვნებენ.

რუსეთის ხელისუფლების აღნიშნული განცხადების შემდეგ, News Front მოსკოვის გამართლების პარალელურად, ანტიდასავლური გზავნილების გავრცელებას და გავლენიანი საერთაშორისო გამოცემების დისკრედიტაციას შეეცადა. რუსული სააგენტო წერს, რომ რუსეთის მთავრობა ლაკონურად და გასაგებად გადმოსცემს ფაქტებს, ამის საპირისპიროდ კი, ეჭვქვეშ აყენებს Financial Times-ის სანდოობას, “რადიო თავისუფლებას” კი ამერიკულ პროპაგანდისტულ გამოცემად მოიხსენიებს.

“რუსეთის დედაქალაქის ჯანდაცვის უწყებამ უარყო ბრიტანულ “ფაინენშენლ ტაიმსში” გამოქვეყნებული “გამოთვლები” და სპეკულაციები იმის შესახებ, რომ თითქოს მოსკოვში (და, სავარაუდოდ, მთელ რუსეთში) კორონავირუს 19-ით გარდაცვლილთა რაოდენობა სტატისტიკურად არ აისახება და, ეს რაოდენობა, სულ მცირე, 72%-ით მეტი უნდა იყოს. “ფტ”-ს კვერი დაუკრა ამერიკულმა პროპაგანდისტურმა “რადიო თავისუფლებამაც”. კონკრეტული ეჭვები მათ ქალაქ მოსკოვის სტატისტიკის მოხმობის საფუძველზე გამოთქვეს, სადაც, გასული წლის აპრილთან შედარებით, მიმდინარე წლის აპრილში 1800-ით მეტი გარდაცვალებაა დაფიქსირებული. დასავლური მასმედიის აზრით, ეს “ზედმეტი” რაოდენობა სწორედ “კოვიდ19”-ით გამოწვეული სიკვდილის შემთხვევები უნდა იყოს”, - წერს News-Front და ამის საპირწონედ მოსკოვის ჯანდაცვის დეპარტამენტის განცხადებას ვრცლად ციტირებს.

დასასრულს კი, მკითხველს კიდევ ერთხელ ახსენებს, რომ რუსეთში COVID-19-თან დაკავშირებული სიკვდილიანობა 1 პროცენტს არ აღემატება და “როგორც ჩანს, დასავლეთი ამ ფაქტით ძალზე “შეშფოთებულია”.

ინფექციონისტი, მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი მაია ბუწაშვილი რუსეთში კორონავირუსით სიკვდილობის დაბალ მაჩვენებელს სხვადასხვა ქვეყანაში სიკვდილობის სტატისტიკის რეგისტრაციის განსხვავებული მეთოდოლოგიით ხსნის:

“რუსეთში გარდაცვლილთა დაახლოებით 70%-ის აუტოფსია („გაკვეთა“) ტარდება, მაშინ როდესაც, მაგალითად, დასავლეთ ევროპის ქვეყნებში, საშუალოდ, მხოლოდ 10%-ის. რუსეთის ჯანდაცვის სამინისტროს გაიდლაინის მიხედვით, კოვიდით გარდაცვლილად რეგისტრირდება მხოლოდ ის შემთხვევა, როდესაც აუტოფსიით დგინდება ამ დაავადების შესაბამისი პათოლოგიური ცვლილებები (მაგალითად, ფილტვის დაზიანება), ხოლო ევროპის ბევრ ქვეყანაში და აშშ-ში, თითქმის ყველა სიკვდილის შემთხვევა, როდესაც გარდაცვლილს ჰქონდა დადასტურებული კორონავირუსი, კვალიფიცირდება, როგორც კოვიდ ასოცირებული სიკვდილი... თუ რუსეთმა მიიღო გადაწყვეტილება სტატისტიკური აღრიცხვის ამ მეთოდის შეცვლის შესახებ, მკვეთრად მოიმატებს კოვიდ სიკვდილობის მაჩვენებელი და მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე მაღალი იქნება.” - წერს მაია ბუწაშვილის ფეისბუკის პირად გვერდზე.

ეს პირველი შემთხვევა არ არის, როდესაც News Front პრორუსულ მესიჯებს ავრცელებს და დასავლეთის დისკრედიტაციას ცდილობს. გამოცემა დიდი ხანია შემჩნეულია რუსულ პროპაგანდაში. 30 აპრილს Facebook-მა სააგენტო News-Front-ის ქსელი სოციალური ქსელიდან წაშალა.

„ნიუს-ფრონტი“და მასთან კოორდინირენული არაავთენტური ანგარიშები სხვადასხვა ტაქტიკის გამოყენებით ავრცელებდნენ ანტიდასავლურ, პრო-რუსულ გზავნილებს და ქმნიდნენ არაავთენტურ ინტერაქციას „ფეისბუქის“ აუდიტორიის შეცდომაში შეყვანის მიზნით”, - ნათქვამია ISFED-ის სოციალური მედიის მონიტორინგის ანგარიშში.


alt
სტატია მოამზადა "მედიაჩეკერმა" აღმოსავლეთ-დასავლეთის მართვის ინსტიტუტის (EWMI) ACCESS-ის პროექტის მხარდაჭერით ამერიკის შეერთებული შტატების საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) დაფინანსებით. სტატიის შინაარსზე პასუხისმგებელია "მედიაჩეკერი". ის შესაძლოა არ გამოხატავდეს USAID-ის, ამერიკის შეერთებული შტატების მთავრობის ან/და EWMI-ს შეხედულებებს.
კატეგორია: ინტერვიუ
როგორ მივხვდეთ, რომ პროფესიული გადაწვის ეტაპზე ვართ, ან ძლიერ სტრესს განვიცდით, როგორ გავუმკლავდეთ ფსიქოლოგიურ გამოწვევებს, როგორ ავირიდოთ ზიანი იმ აგრესიისგან, რისი სამიზნეც, შესაძლოა, მარტივად გავხდეთ, რა როლი აქვს სტრესთან გამკლავებაში ჩვენს დამსაქმებელს, რატომ გვჭირდება აღიარება, მხარდაჭერა და დასვენება - კორონავირუსის პანდემიის პირობებში მედიის წარმომადგენლებისთვის გაზრდილ ფსიქოლოგიურ რისკებზე, გამოწვევებსა და სტრესის მართვაზე “მედიაჩეკერი” ფსიქოლოგიის მეცნიერებათა დოქტორ, ფსიქოლოგ ჯანა ჯავახიშვილს ესაუბრა.

- კორონავირუსის პანდემიის გამო, ფაქტობრივად, ყველა ძალიან სტრესულ გარემოში ვცხოვრობთ და ვმუშაობთ. თუმცა ზოგიერთი პროფესიის წარმომადგენლისთვის რისკები განსაკუთრებულად გაზრდილია. არიან ამ ჯგუფში ჟურნალისტები?

ერთი მხრივ, ყველასთვის გაზრდილია ფსიქოლოგიური რისკები და მითუმეტეს ე.წ. “ფრონტის ხაზის მუშაკებისთვის”. ჟურნალისტები სწორედ რომ წინა ხაზის პროფესიონალები არიან, ვინც პირველები მიდიან, პირველები ხედავენ რა ხდება და პირველები გადასცემენ საზოგადოებას ინფორმაციას. ანუ, რისკი გაზრდილია, გარკვეულწილად. მაგრამ, ამავე დროს, ამ ვითარებაში, სტრესთან გამკლავებაში ძალიან გვეხმარება ჩვენი პროფესიული დანიშნულების გაცნობიერება.

ჟურნალისტი, ამ შემთხვევაში, ზრუნავს, რომ საზოგადოებამ ინფორმირებული გადაწყვეტილებები მიიღოს, ფსიქოლოგი ზრუნავს მოსახლეობის ფსიქიკური ჯანმრთელობის საჭიროებების დაკმაყოფილებაზე, მედპერსონალი მოსახლეობის ჯანმრთელობაზე ზრუნავს. ანუ, ვისაც ამ სიტუაციაში არ დაეკარგა პროფესიული მუშაობის საშუალება, უნდა ჩავთვალოთ, რომ პრივილეგირებულები ვართ, გარკვეული თვალსაზრისით. დიახ, რისკები მაღალია, მაგრამ, ამავე დროს, დაცვითი ფაქტორიც ძალიან მაღალია - პროფესიულ როლში ყოფნა, საკუთარი მისიის გაცნობიერება.

- რამდენად ამძიმებს ამ მდგომარეობას ის, რომ სხვებისგან განსხვავებით, ჟურნალისტებს არ შეუძლიათ დისტანცირდნენ ამ ამბებისგან და მთელი დღის განმავლობაში მოცული არიან პანდემიასთან დაკავშირებული საკითხებით. ეს ხომ არ არის დამატებითი სტრესორი?

არსებობს ასეთი ცნება, პროფესიული გადაწვა და პროფესიული სტრესი. პროფესიული გადაწვა არის ხანგრძლივი პროფესიული სტრესის, მისი კუმულაციის (დაგროვების) შედეგი. განსაკუთრებით, რისკ ფაქტორად ითვლება, როცა ჟურნალისტი ქაოტურ გარემოში მუშაობს.

კრიზისის დროს ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი სტრესორი ჟურნალისტისთვის არის ის, რომ ის ადვილად ხდება აგრესიის სამიზნე. აგრესია და ბრაზი კი ამ სიტუაციაში უხვად არის. ბევრი გარემოება მოქმედებს ჩვენზე - გადადების საშიშროებაა, დაუცველობის განცდა, ეკონომიკური ფაქტორი, ზოგმა სამსახური დაკარგა, ზოგს ჯანმრთელობის მეტი რისკი აქვს და ა.შ. და ასეთ დროს, ამ განსაკუთრებულ ვითარებაში, გადაწყვეტილებები, რომელსაც უფლებამოსილი პირები იღებენ, ხანდახან შესაძლოა სწორი არ იყოს. ეს ჩანს, ამას ყველა ვხედავთ და ასეთ დროს, მათკენ საზოგადოების რისხვა მიემართება, თუმცა ვერ სწვდება. ეს რისხვა, თავის მხრივ, ამ პირებში თავდაცვით აგრესიას იწვევს და ვინ არის პირველი ეშელონი თავდაცვითი აგრესიის? რა თქმა უნდა, ჟურნალისტი. ამგვარად, ჟურნალისტი ხდება აგრესიის იოლი სამიზე როგორც საზოგადოების, ასევე გადაწყვეტილებების მიმღები პირების მხრიდან.

ადვილად ხელმისაწვდომი სამიზნეა ჟურნალისტი, მიტომ, რომ ის ხილვადია, ყოველ დღე ხედავ ტელეეკრანებზე, ვიდეოებში, სოციალურ ქსელში და ადვილია “მის თვალში ბეწვი შეამჩნიო, როცა შენს თვალში დირეს ვერ ხედავ”.

უპირველეს ყოვლისა, რაც უნდა გამოიმუშაოს ჟურნალისტმა, არის ის, რომ უნდა მიიღოს სიტუაცია ისეთი, როგორიც არის, პროფესიული საქმიანობიდან გამომდინარე. არსებობს სპეციალური ტრენინგი ჟურნალისტებისთვის, როგორ იმუშაონ არაკეთილგანწყობილ გარემოცვაში.


კორონავირუსის პანდემიის პირობებში, მედიის წარმომადგენლებისთვის გაზრდილ ფსიქოლოგიურ რისკებზე და სტრესის მართვაზე, ვრცლად მოუსმინეთ ჯანა ჯავახიშვილს


- ასეთ ვითარებაში, ყველა იმ ფაქტორის გათვალისწინებით, რაც თქვენ ჩამოთვალეთ, რა შეიძლება გააკეთოს ჟურნალისტმა, მედიის ნებისმიერმა წარმომადგენელმა, რომ გაუმკლავდეს ამ ფსიქოლოგიურ გამოწვევებს?


არსებობს ემოციური რეგულაციის ტექნიკები და ეს უნდა იყოს ჟურნალისტის მომზადების და სწავლების ნაწილი. როგორც ‘ფრონტზე’ გასვლას და ‘ფრონტზე’ ყოფნას სჭირდებაა მომზადება, ისე ‘ფრონტიდან’ დაბრუნებასაც უნდა მომზადება. Სამხედროების წვრთნაში, არის ფაზები, თუ როგორ მოვამზადოთ სამხედროები ფრონტის ხაზზე წასასვლელად, როგორ აღმოვუჩინოთ დახმარება ფრონტის ხაზზე ყოფნის დროს, როგორ მოვამზადოთ ფრონტის ხაზიდან დასაბრუნებლად. ასევე უნდა იყოს ჟრნალისტისთვის. კრიზისის გაშუქება შესაძლებელია მატრამვირებელი გამოცდილება იყოს, იმიტომ, რომ ერთია რომ ბრაზის სამიზნე ხარ და მეორეა - ადამიანური ტრაგედიები და ტკივილები, რომელსაც აშუქებ, ასეთ დროს თავად ჟურნალისტის ტრამვირების საფრთხე დიდია.

Რომ დავაჯამოთ, კრიზისის გაშუქებისას, ჟურნალისტი, უპირველეს ყოვლისა, უნდა მოემზადოს, რომ ის შეიძლება გახდეს ბრაზის, აგრესიისა და დამამცირებელი მოპყრობის სამიზნე და გალანძღვის ობიექტი. ეს უნდა გაითვალისწინოს და არ უნდა იყოს დამოკიდებული ამ შეფასებებზე.

მეორე, ძალიან მნიშვნელოვანია - იცოდეს, რომ კრიზისის გაშუქებისას იგი პირისპირ შეხვდება ადამიანურ ტკივილსა და ტრაგედიებს და უნდა იყოს ამისთვის მზად. ამისთვის საკუთარი ემოციების მართვა უნდა შეეძლოს, უნდა იყოს ამაში გამოცდილი. აქ უაღრესად მნიშვნელოვანია საკუთარი თავის კარგად ცნობა. ასევე, საკუთარ ემოციებში გარკვევისა და ემოციური რეგულაციის უნარ-ჩვევების ვარჯიში. ეს არის ის ფაქტორები, რითიც ინდივიდუალურად შეუძლია ჟურნალისტს თავი დაიცვას.

ვთქვათ, ჟურნალისტს პანდემიამდე პირადი პრობლემები ჰქონდა და ამის გამო მას ემოციური წონასწორობა აქვს დარღვეული. ასეთ დროს, მნიშვნელოვანია, მან დაზოგოს საკუთარი თავი და არ წავიდეს რთულ საქმეზე. Მან საკუთარი ემოციური ლიმიტები უნდა გააცნობიეროს. ასევე, უნდა იცოდეს ე.წ. “ტრიგერების” (ეს არის ჩამრთველი მექანიზმი, ანუ რაზე ვრეაგირებთ ძალიან ემოციურად) ამოცნობა/გაცნობიერება. თუ ვიცი რა იწვევს ჩემში მძაფრ ემოციებს (რა ‘მატრიგერებს’), ან მოვერიდები, ან მივმართავ ემოციური რეგულაციის ტექნიკებს, რათა ჩემი ემოციური მდგომარეობა ვაკონტროლო.

- ჟურნალისტებს ხშირად არ რჩებათ დრო იმის გასაანალიზებლად, რა ხდება მათ თავს, როგორია მათი ფსიქოლოგიური მდგომარეობა. როგორ უნდა მივხვდეთ, რომ ჩვენ შესაძლოა სტერსს განვიცდით?

თუ კარგად ვიცნობთ ჩვენს თავს, მარტივად მივხვდებით. პირველი ნიშანი ის არის, რომ ქცევა გეცვლება, უფრო გაღიზიანებული ხდები, ან გამოფიტვის განცდა გაქვს, ან ძილის ჩვევა გეცვლება - გიჭირს დაძინება, ან/და ძილი წყვეტილი გახდა, დილიდან დაღლილი იღვიძებ, მოუსვენრად ხარ, სამსახურში წასვლა არ გეხალისება, უგუნებოდ ხარ, პრობლემები შეგექმნა პარტნიორთან თუ ოჯახის წევრთან ურიერთობაში, გაღიზიანებს სამსახურებრივი ვითარება, ცდილობ ნაკლები კონტაქტი გქონდეს ადამიანებთან, ან დაიწყე ალკოჰოლის ჭარბად მოხმარება... თუ ქცევები და ზოგადი მდგომარეობა შეგეცვალა, ეს უკვე იმის ნიშანია რომ რაღაცაა შესაცვლელი, რათა მდგომარეობა არ გაუარესდეს და პირიქით, გამოკეთდეს.

სტერეოტიპული აზრია, რომ გადაღლის ან სტრესის დროს, უნდა გაუშვა ჟურნალისტი ფსიქიკური ჯანმრთელობის სპეციალისტთან. ეს არ არის ასე, ადამიანს აქვს სტრესის მიმართ მედეგობის უნარი და ჩვენ ერთმანეთის დახმარებაც შგვიძლია ამ თვალსაზრისით. ასევე, შესაძლებელია პრობლემების თავიდან აცილებაზე ზრუნვაც. პრევენციაა უაღრესად მნიშვნელოვანი. მნიშვნელოვანია ვიცოდეთ, თუ რა იწვევს პროფესიულ გადაწვას და როგორ დავეხმაროთ ერთმანეთს მისი თვიდან აცილებისთვის. აქ ვსაუბრობ ე.წ. თანატოლთა მიერ თანატოლთა დახმარებაზე, ანუ, ჩვენ შემთხვევაში - ჟურნალისტთა ურთიერთდახმარებაზე. თუ შევამჩნიეთ კოლეგას, რომ ქცევა შეცვალა, ვკითხოთ, ხომ არ სჭირდება დასვენება, ზოგადად - მნიშვენლოვანია ერთმანეთის მიმართ ყურადღებიანი და მგრძნობიარე ვიყოთ, მხარდაჭერა გამოვუხატოთ ერთმანეთს. თუ კოლეგიალური ურთიერთმხარდაჭერის სისტემა მოქმედებს, შესაძლოა ფსიქოთერაპევტთან მისვლა არც გახდეს საჭირო.

- რა ხდება მაშინ, როდესაც ამ ნიშნებს ვერ ვხედავთ და ისევ ამ რეჟიმში ვაგრძელებთ მუშაობას?

ის ჟურნალისტი, რომელიც ვერ იცავს დასვენებისა და შრომის რეჟიმს და არ აძლევს თავს მოდუნების საშუალებას, ასევე, თუ არ არის საკმარისი ურთიერთმხარდაჭერის სისტემა მედიაორგანიზაციებში, შეიძლება ჟურნალისტი ისეთ კონდიციამდე მივიდეს, რომ ფიზიკური ჯანმრთელობის პრობლემები შეექმნას.

თუ ადამიანი პროფესიულად გადაიწვა, სათანადო პროფესიული მხარდაჭერა არ აღმოუჩინეს, ის შესაძლოა ან საერთოდ წავიდეს პროფესიიდან, ან დიდი ხნით დაიჭიროს პაუზა. სწორედ ამიტომ, პრევენცია უაღრესად მნიშვნელოვანია.

ამ თვალსაზრისით, ეფექტურია მედიაორგანიზაციაში პროფესიული გადაწვის საპრევენციო სტრატეგიის შემუშავება და დანერგვა. Ზოგადად, შტატზე ზრუნვაზზე ორიენტირებული ორგანიზაციული კულტურა. თუ ჟურნალისტი რთულ პირობებში მუშაობს, საჭიროა ამის აღიარება, დასვენების რეჟიმის უზრუნველყოფა, შტატზე ზრუნვის სხვადასხვა მეთოდების დანერგვა. სტრესისგან დაცვის უაღრესად მნიშვნელოვანი დაცვითი ფაქტორი არის, ასევე, მადლიერება. ბიბისის ჟურნალისტებში შესწავლილ იქნა პოსტ ტრავმული სტრსული აშლილობის სიმპტომები მათ მიერ ერაყის ომის გაშუქების მერე. აღმოჩნდა, რომ პოსტ ტრავმული სტრსული აშლილობის სიმპტომები სტატისტიკურად ბევრად უფრო ნაკლებად იყო გამოხატული იმ ინგლისელ ჟურნალისტებში, რომელთა “ლაინ-მენეჯერები” (უშუალო მენეჯერები) აღიარებდნენ, რომ მათ რთულ პირობებში მოუწიათ მუშაობა (ბრძოლის ველზე), და მადლობას გამოუხატავდნენ ამისთვის.

ე.წ. “ფრილანსერი” ჟურნალისტები კიდევ უფრო მძიმე მდგომარეობაში არიან, ვინაიდან, შეიძლება, არ ჰყავდეთ მხარდამჭერი გუნდი, თუმცა, მაინც შეიძლება არაფორმალური კავშირებით ერთმანეთის მხარდაჭერა.

თუ მიუხედავად პრევენციული ღონისძიებებისა, ადამიანი მაინც გრძნობს, რომ უკვე ვეღარ უმკლავდება საკუთარ ემოციურ მდგომარებას, მაშინ, რასაკვირველია, საქმეში ფსიქოლოგიური დახმარება უნდა ჩავრთოთ.

ადამიანებს, და მათ შორის, ჟურნალისტებსაც გვაქვს სტრესთან გამკლავებისა და აღდგენის უნარი. მთავარია, ვიცოდეთ პროფესიული სტრესისგან თავის დაცვა და ვიზრუნოთ საკუთარ თავზე და ერთმანეთზე.
კატეგორია: რჩევები ჟურნალისტებს
როგორ მივხვდეთ, რომ პროფესიული გადაწვის ეტაპზე ვართ, ან ძლიერ სტრესს განვიცდით, როგორ გავუმკლავდეთ ფსიქოლოგიურ გამოწვევებს, როგორ ავირიდოთ ზიანი იმ აგრესიისგან, რისი სამიზნეც, შესაძლოა, მარტივად გავხდეთ, რა როლი აქვს სტრესთან გამკლავებაში ჩვენს დამსაქმებელს, რატომ გვჭირდება აღიარება, მხარდაჭერა და დასვენება - კორონავირუსის პანდემიის პირობებში მედიის წარმომადგენლებისთვის გაზრდილ ფსიქოლოგიურ რისკებზე, გამოწვევებსა და სტრესის მართვაზე “მედიაჩეკერი” ფსიქოლოგიის მეცნიერებათა დოქტორ, ფსიქოლოგ ჯანა ჯავახიშვილს ესაუბრა.

- კორონავირუსის პანდემიის გამო, ფაქტობრივად, ყველა ძალიან სტრესულ გარემოში ვცხოვრობთ და ვმუშაობთ. თუმცა ზოგიერთი პროფესიის წარმომადგენლისთვის რისკები განსაკუთრებულად გაზრდილია. არიან ამ ჯგუფში ჟურნალისტები?

ერთი მხრივ, ყველასთვის გაზრდილია ფსიქოლოგიური რისკები და მითუმეტეს ე.წ. “ფრონტის ხაზის მუშაკებისთვის”. ჟურნალისტები სწორედ რომ წინა ხაზის პროფესიონალები არიან, ვინც პირველები მიდიან, პირველები ხედავენ რა ხდება და პირველები გადასცემენ საზოგადოებას ინფორმაციას. ანუ, რისკი გაზრდილია, გარკვეულწილად. მაგრამ, ამავე დროს, ამ ვითარებაში, სტრესთან გამკლავებაში ძალიან გვეხმარება ჩვენი პროფესიული დანიშნულების გაცნობიერება.

ჟურნალისტი, ამ შემთხვევაში, ზრუნავს, რომ საზოგადოებამ ინფორმირებული გადაწყვეტილებები მიიღოს, ფსიქოლოგი ზრუნავს მოსახლეობის ფსიქიკური ჯანმრთელობის საჭიროებების დაკმაყოფილებაზე, მედპერსონალი მოსახლეობის ჯანმრთელობაზე ზრუნავს. ანუ, ვისაც ამ სიტუაციაში არ დაეკარგა პროფესიული მუშაობის საშუალება, უნდა ჩავთვალოთ, რომ პრივილეგირებულები ვართ, გარკვეული თვალსაზრისით. დიახ, რისკები მაღალია, მაგრამ, ამავე დროს, დაცვითი ფაქტორიც ძალიან მაღალია - პროფესიულ როლში ყოფნა, საკუთარი მისიის გაცნობიერება.

- რამდენად ამძიმებს ამ მდგომარეობას ის, რომ სხვებისგან განსხვავებით, ჟურნალისტებს არ შეუძლიათ დისტანცირდნენ ამ ამბებისგან და მთელი დღის განმავლობაში მოცული არიან პანდემიასთან დაკავშირებული საკითხებით. ეს ხომ არ არის დამატებითი სტრესორი?

არსებობს ასეთი ცნება, პროფესიული გადაწვა და პროფესიული სტრესი. პროფესიული გადაწვა არის ხანგრძლივი პროფესიული სტრესის, მისი კუმულაციის (დაგროვების) შედეგი. განსაკუთრებით, რისკ ფაქტორად ითვლება, როცა ჟურნალისტი ქაოტურ გარემოში მუშაობს.

კრიზისის დროს ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი სტრესორი ჟურნალისტისთვის არის ის, რომ ის ადვილად ხდება აგრესიის სამიზნე. აგრესია და ბრაზი კი ამ სიტუაციაში უხვად არის. ბევრი გარემოება მოქმედებს ჩვენზე - გადადების საშიშროებაა, დაუცველობის განცდა, ეკონომიკური ფაქტორი, ზოგმა სამსახური დაკარგა, ზოგს ჯანმრთელობის მეტი რისკი აქვს და ა.შ. და ასეთ დროს, ამ განსაკუთრებულ ვითარებაში, გადაწყვეტილებები, რომელსაც უფლებამოსილი პირები იღებენ, ხანდახან შესაძლოა სწორი არ იყოს. ეს ჩანს, ამას ყველა ვხედავთ და ასეთ დროს, მათკენ საზოგადოების რისხვა მიემართება, თუმცა ვერ სწვდება. ეს რისხვა, თავის მხრივ, ამ პირებში თავდაცვით აგრესიას იწვევს და ვინ არის პირველი ეშელონი თავდაცვითი აგრესიის? რა თქმა უნდა, ჟურნალისტი. ამგვარად, ჟურნალისტი ხდება აგრესიის იოლი სამიზე როგორც საზოგადოების, ასევე გადაწყვეტილებების მიმღები პირების მხრიდან.

ადვილად ხელმისაწვდომი სამიზნეა ჟურნალისტი, მიტომ, რომ ის ხილვადია, ყოველ დღე ხედავ ტელეეკრანებზე, ვიდეოებში, სოციალურ ქსელში და ადვილია “მის თვალში ბეწვი შეამჩნიო, როცა შენს თვალში დირეს ვერ ხედავ”.

უპირველეს ყოვლისა, რაც უნდა გამოიმუშაოს ჟურნალისტმა, არის ის, რომ უნდა მიიღოს სიტუაცია ისეთი, როგორიც არის, პროფესიული საქმიანობიდან გამომდინარე. არსებობს სპეციალური ტრენინგი ჟურნალისტებისთვის, როგორ იმუშაონ არაკეთილგანწყობილ გარემოცვაში.


კორონავირუსის პანდემიის პირობებში, მედიის წარმომადგენლებისთვის გაზრდილ ფსიქოლოგიურ რისკებზე და სტრესის მართვაზე, ვრცლად მოუსმინეთ ჯანა ჯავახიშვილს


- ასეთ ვითარებაში, ყველა იმ ფაქტორის გათვალისწინებით, რაც თქვენ ჩამოთვალეთ, რა შეიძლება გააკეთოს ჟურნალისტმა, მედიის ნებისმიერმა წარმომადგენელმა, რომ გაუმკლავდეს ამ ფსიქოლოგიურ გამოწვევებს?


არსებობს ემოციური რეგულაციის ტექნიკები და ეს უნდა იყოს ჟურნალისტის მომზადების და სწავლების ნაწილი. როგორც ‘ფრონტზე’ გასვლას და ‘ფრონტზე’ ყოფნას სჭირდებაა მომზადება, ისე ‘ფრონტიდან’ დაბრუნებასაც უნდა მომზადება. Სამხედროების წვრთნაში, არის ფაზები, თუ როგორ მოვამზადოთ სამხედროები ფრონტის ხაზზე წასასვლელად, როგორ აღმოვუჩინოთ დახმარება ფრონტის ხაზზე ყოფნის დროს, როგორ მოვამზადოთ ფრონტის ხაზიდან დასაბრუნებლად. ასევე უნდა იყოს ჟრნალისტისთვის. კრიზისის გაშუქება შესაძლებელია მატრამვირებელი გამოცდილება იყოს, იმიტომ, რომ ერთია რომ ბრაზის სამიზნე ხარ და მეორეა - ადამიანური ტრაგედიები და ტკივილები, რომელსაც აშუქებ, ასეთ დროს თავად ჟურნალისტის ტრამვირების საფრთხე დიდია.

Რომ დავაჯამოთ, კრიზისის გაშუქებისას, ჟურნალისტი, უპირველეს ყოვლისა, უნდა მოემზადოს, რომ ის შეიძლება გახდეს ბრაზის, აგრესიისა და დამამცირებელი მოპყრობის სამიზნე და გალანძღვის ობიექტი. ეს უნდა გაითვალისწინოს და არ უნდა იყოს დამოკიდებული ამ შეფასებებზე.

მეორე, ძალიან მნიშვნელოვანია - იცოდეს, რომ კრიზისის გაშუქებისას იგი პირისპირ შეხვდება ადამიანურ ტკივილსა და ტრაგედიებს და უნდა იყოს ამისთვის მზად. ამისთვის საკუთარი ემოციების მართვა უნდა შეეძლოს, უნდა იყოს ამაში გამოცდილი. აქ უაღრესად მნიშვნელოვანია საკუთარი თავის კარგად ცნობა. ასევე, საკუთარ ემოციებში გარკვევისა და ემოციური რეგულაციის უნარ-ჩვევების ვარჯიში. ეს არის ის ფაქტორები, რითიც ინდივიდუალურად შეუძლია ჟურნალისტს თავი დაიცვას.

ვთქვათ, ჟურნალისტს პანდემიამდე პირადი პრობლემები ჰქონდა და ამის გამო მას ემოციური წონასწორობა აქვს დარღვეული. ასეთ დროს, მნიშვნელოვანია, მან დაზოგოს საკუთარი თავი და არ წავიდეს რთულ საქმეზე. Მან საკუთარი ემოციური ლიმიტები უნდა გააცნობიეროს. ასევე, უნდა იცოდეს ე.წ. “ტრიგერების” (ეს არის ჩამრთველი მექანიზმი, ანუ რაზე ვრეაგირებთ ძალიან ემოციურად) ამოცნობა/გაცნობიერება. თუ ვიცი რა იწვევს ჩემში მძაფრ ემოციებს (რა ‘მატრიგერებს’), ან მოვერიდები, ან მივმართავ ემოციური რეგულაციის ტექნიკებს, რათა ჩემი ემოციური მდგომარეობა ვაკონტროლო.

- ჟურნალისტებს ხშირად არ რჩებათ დრო იმის გასაანალიზებლად, რა ხდება მათ თავს, როგორია მათი ფსიქოლოგიური მდგომარეობა. როგორ უნდა მივხვდეთ, რომ ჩვენ შესაძლოა სტერსს განვიცდით?

თუ კარგად ვიცნობთ ჩვენს თავს, მარტივად მივხვდებით. პირველი ნიშანი ის არის, რომ ქცევა გეცვლება, უფრო გაღიზიანებული ხდები, ან გამოფიტვის განცდა გაქვს, ან ძილის ჩვევა გეცვლება - გიჭირს დაძინება, ან/და ძილი წყვეტილი გახდა, დილიდან დაღლილი იღვიძებ, მოუსვენრად ხარ, სამსახურში წასვლა არ გეხალისება, უგუნებოდ ხარ, პრობლემები შეგექმნა პარტნიორთან თუ ოჯახის წევრთან ურიერთობაში, გაღიზიანებს სამსახურებრივი ვითარება, ცდილობ ნაკლები კონტაქტი გქონდეს ადამიანებთან, ან დაიწყე ალკოჰოლის ჭარბად მოხმარება... თუ ქცევები და ზოგადი მდგომარეობა შეგეცვალა, ეს უკვე იმის ნიშანია რომ რაღაცაა შესაცვლელი, რათა მდგომარეობა არ გაუარესდეს და პირიქით, გამოკეთდეს.

სტერეოტიპული აზრია, რომ გადაღლის ან სტრესის დროს, უნდა გაუშვა ჟურნალისტი ფსიქიკური ჯანმრთელობის სპეციალისტთან. ეს არ არის ასე, ადამიანს აქვს სტრესის მიმართ მედეგობის უნარი და ჩვენ ერთმანეთის დახმარებაც შგვიძლია ამ თვალსაზრისით. ასევე, შესაძლებელია პრობლემების თავიდან აცილებაზე ზრუნვაც. პრევენციაა უაღრესად მნიშვნელოვანი. მნიშვნელოვანია ვიცოდეთ, თუ რა იწვევს პროფესიულ გადაწვას და როგორ დავეხმაროთ ერთმანეთს მისი თვიდან აცილებისთვის. აქ ვსაუბრობ ე.წ. თანატოლთა მიერ თანატოლთა დახმარებაზე, ანუ, ჩვენ შემთხვევაში - ჟურნალისტთა ურთიერთდახმარებაზე. თუ შევამჩნიეთ კოლეგას, რომ ქცევა შეცვალა, ვკითხოთ, ხომ არ სჭირდება დასვენება, ზოგადად - მნიშვენლოვანია ერთმანეთის მიმართ ყურადღებიანი და მგრძნობიარე ვიყოთ, მხარდაჭერა გამოვუხატოთ ერთმანეთს. თუ კოლეგიალური ურთიერთმხარდაჭერის სისტემა მოქმედებს, შესაძლოა ფსიქოთერაპევტთან მისვლა არც გახდეს საჭირო.

- რა ხდება მაშინ, როდესაც ამ ნიშნებს ვერ ვხედავთ და ისევ ამ რეჟიმში ვაგრძელებთ მუშაობას?

ის ჟურნალისტი, რომელიც ვერ იცავს დასვენებისა და შრომის რეჟიმს და არ აძლევს თავს მოდუნების საშუალებას, ასევე, თუ არ არის საკმარისი ურთიერთმხარდაჭერის სისტემა მედიაორგანიზაციებში, შეიძლება ჟურნალისტი ისეთ კონდიციამდე მივიდეს, რომ ფიზიკური ჯანმრთელობის პრობლემები შეექმნას.

თუ ადამიანი პროფესიულად გადაიწვა, სათანადო პროფესიული მხარდაჭერა არ აღმოუჩინეს, ის შესაძლოა ან საერთოდ წავიდეს პროფესიიდან, ან დიდი ხნით დაიჭიროს პაუზა. სწორედ ამიტომ, პრევენცია უაღრესად მნიშვნელოვანია.

ამ თვალსაზრისით, ეფექტურია მედიაორგანიზაციაში პროფესიული გადაწვის საპრევენციო სტრატეგიის შემუშავება და დანერგვა. Ზოგადად, შტატზე ზრუნვაზზე ორიენტირებული ორგანიზაციული კულტურა. თუ ჟურნალისტი რთულ პირობებში მუშაობს, საჭიროა ამის აღიარება, დასვენების რეჟიმის უზრუნველყოფა, შტატზე ზრუნვის სხვადასხვა მეთოდების დანერგვა. სტრესისგან დაცვის უაღრესად მნიშვნელოვანი დაცვითი ფაქტორი არის, ასევე, მადლიერება. ბიბისის ჟურნალისტებში შესწავლილ იქნა პოსტ ტრავმული სტრსული აშლილობის სიმპტომები მათ მიერ ერაყის ომის გაშუქების მერე. აღმოჩნდა, რომ პოსტ ტრავმული სტრსული აშლილობის სიმპტომები სტატისტიკურად ბევრად უფრო ნაკლებად იყო გამოხატული იმ ინგლისელ ჟურნალისტებში, რომელთა “ლაინ-მენეჯერები” (უშუალო მენეჯერები) აღიარებდნენ, რომ მათ რთულ პირობებში მოუწიათ მუშაობა (ბრძოლის ველზე), და მადლობას გამოუხატავდნენ ამისთვის.

ე.წ. “ფრილანსერი” ჟურნალისტები კიდევ უფრო მძიმე მდგომარეობაში არიან, ვინაიდან, შეიძლება, არ ჰყავდეთ მხარდამჭერი გუნდი, თუმცა, მაინც შეიძლება არაფორმალური კავშირებით ერთმანეთის მხარდაჭერა.

თუ მიუხედავად პრევენციული ღონისძიებებისა, ადამიანი მაინც გრძნობს, რომ უკვე ვეღარ უმკლავდება საკუთარ ემოციურ მდგომარებას, მაშინ, რასაკვირველია, საქმეში ფსიქოლოგიური დახმარება უნდა ჩავრთოთ.

ადამიანებს, და მათ შორის, ჟურნალისტებსაც გვაქვს სტრესთან გამკლავებისა და აღდგენის უნარი. მთავარია, ვიცოდეთ პროფესიული სტრესისგან თავის დაცვა და ვიზრუნოთ საკუთარ თავზე და ერთმანეთზე.
კატეგორია: საქართველო
“დემოკრატიის კვლევის ინსტიტუტმა” (DRI) პროკურატურას მიმართა, დაიწყოს გამოძიება აჭარის ტელევიზიის დირექტორის, გიორგი კოხრეიძის მიერ თანამშრომლების მიმართ განხორციელებული ზეწოლისა და იძულების ფაქტებზე. ხოლო “ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრმა” (EMC) აჭარის მაუწყებლიდან გათავისუფლებული თანამშრომლების სახელით, შსს-სა და გენერალურ პროკურატურას აჭარის მაუწყებლის დირექტორის, გიორგი კოხრეიძის მიმართ გამოძიებისა და სისხლის სამართლებრივი დევნის დაწყების მოთხოვნით მიმართა.

ორგანიზაციებმა ამის შესახებ განცხადება აჭარის მაუწყებლიდან წამყვანისა და ალტერნატიული პროფკავშირების თავმჯდომარის, მალხაზ რეხვიაშვილის გათავისუფლების შემდეგ, 13 და 14 მაისს გამოაქვეყნეს.

DRI აჭარის ტელევიზიაში მიმდინარე მოვლენებს მედიის გაკონტროლების დაუფარავ მცდელობად აფასებს და წერს, რომ დასაქმებულების სამსახურიდან დათხოვნა სიტყვის, აზრის, ანდა მის პოლიტიკურ, საზოგადოებრივ ან პროფესიულ საქმიანობასთან დაკავშირებით, შეიცავს საქართველოს სისხლის სამართლის კანონმდებლობით გათვალისწინებული დანაშაულის ნიშნებს და შესაბამის ორგანოთა შეფასებას საჭიროებს.

მივმართავთ “საქართველოს პროკურატურას: დაიწყოს გამოძიება ტელევიზიის დირექტორის მიერ თანამშრომლების მიმართ განხორციელებული ზეწოლისა და იძულების ფაქტებზე. აჭარის ტელევიზიის მრჩეველთა საბჭოს: გამოიყენოს კანონით მინიჭებული უფლებამოსილება და უზრუნველყოს ტელევიზიის სარედაქციო დამოუკიდებლობა საერთაშორისო ორგანიზაციებსა და საქართველოში აკრედიტებულ საელჩოებს: გამოხატონ მკაფიო პოზიცია საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს სარედაქციო დამოუკიდებლობის მხარდასაჭერად” - ნათქვამია DRI-ის მიერ გამოქვეყნებულ განცხადებაში.



EMC-ის შეფასებით კი, გიორგი კოხრეიძის თანამდებობაზე დანიშვნის შემდგომ, სავარაუდოდ, ადგილი აქვს დირექტორისადმი კრიტიკულად განწყობილი, განსხვავებული შეხედულებების მქონე თანამშრომლების დევნასა და ალტერნატიული პროფკავშირების საქმიანობის ხელშეშლას, რაც საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 156-ე (დევნა) და 166-ე (პოლიტიკური, საზოგადოებრივი ან რელიგიური გაერთიანების შექმნისათვის ან მისი საქმიანობისათვის ხელის შეშლა) მუხლების შესაბამისად დასჯად ქმედებას წარმოადგენს.

“გიორგი კოხრეიძის მიერ მიღებული გადაწყვეტილებები აჩვენებს, რომ მის მიზანს განსხვავებული შეხედულებების მქონე თანამშრომლების დასჯა წარმოადგენს, რამდენადაც:

  1. კოხრეიძისთვის დირექტორად არჩევისთანავე მიუღებელნი აღმოჩდნენ მხოლოდ ის თანამშრომლები, რომლებიც კრიტიკულ კითხვებს სვამდნენ მაუწყებელში მიმდინარე პოლიტიკურ და ორგანიზაციულ პროცესებთან დაკავშირებით;
  2. დაუსაბუთებელი საფუძვლით გათავისუფლდნენ პირები, რომლებიც ახალი დირექტორის მოქმედებებს სარედაქციო დამოუკიდებლობაში ჩარევად და ჟურნალისტების საქმიანობის ხელშეშლად აფასებდნენ;
  3. კორხეიძის ინიციატივითვე დისციპლინური პასუხისმგებლობა დაეკისრათ თანამშრომლებს, რომლებმაც ღიად განუცხადეს, რომ ისინი არ ასრულებდნენ პოლიტიკურ დაკვეთებს და იყვნენ დამოუკიდებელნი;
  4. დევნის პრაქტიკაზე მიუთითებს ის გარემოებაც, რომ თანამშრომლების მიმართ დაკისრებული დისციპლინური სანქციები აშკარად არაპროპორციულია და გამოყენებული იქნა მხოლოდ კრიტიკული შეხედულებების მქონე თანამშრომლების მიმართ;
  5. კოხრეიძის მხრიდან განხორციელებული სტრუქტურული ცვლილებები რეალურად არ შეხებია იმ თანამშრომლებს, რომლებიც იმთავითვე ლოიალური დამოკიდებულებით გამოირჩეოდნენ", - წერს EMC.


შეგახსენებთ, რომ გადაცემა “ჰეშთეგის” წამყვანი და მაუწყებლის ალტერნატიული პროფკავშირის თავმჯდომარე მალხაზ რეხვიაშვილი აჭარის ტელევიზიის დირექტორმა გიორგი კოხრეიძემ სამსახურიდან ფეისბუქზე გამოქვეყნებული პოსტის გამო 11 მაისს გაათავისუფლა. იმავე მიზეზით პირველ მაისს საინფორმაციო გამოშვების ერთ-ერთ წამყვანს, თეონა თურმანიძეს ტელევიზიის ეთერში მუშაობა და რეპორტიორობა ერთი წლით შეუზღუდა. გარდა ამისა, მას შემდეგ, რაც “ქართული ოცნების” კვოტით დაკომპლექტებულმა ბორდმა გიორგი კოხრეიძე დირექტორად აირჩია, აჭარის ტელევიზიის საინფორმაციო სამსახურის კიდევ არაერთ თანამშრომელს შეეხო ცვლილებები.
კატეგორია: საქართველო

“რეპორტიორები საზღვრებს გარეშე” (RSF) აჭარის მაუწყებლიდან წამყვანისა და ალტერნატიული პროფკავშირების თავმჯდომარის, მალხაზ რეხვიაშვილის გათავისუფლებას ტვიტერის ოფიციალურ გვერდზე გამოეხმაურა. საერთაშორისო უფლებადამცველი ორგანიზაციის შეფასებით, იგი უსაფუძვლოდაა გათავისუფლებული და მთავრობას მოუწოდებს შეწყვიტოს აჭარის მაუწყებელზე პოლიტიკური ზეწოლა.

"მალხაზ რეხვიაშვილი კოლეგის წინააღმდეგ დისციპლინური დევნის გაკრიტიკებისთვის გაათავისუფლეს. ვგმობთ მის უსაფუძვლო გათავისუფლებას აჭარის მაუწყებლიდან და მოვუწოდებთ მმართველ პარტია "ქართულ ოცნებას", შეწყვიტოს საზოგადოებრივ მაუწყებელზე პოლიტიკური ზეწოლა", - წერს რეპორტიორები საზღვრებს გარეშე ტვიტერის ოფიციალურ გვერდზე.

rsf

ეს პირველი შემთხვევა არ არის, როდესაც “რეპორტიორები საზღვრებს გარეშე” აჭარის ტელევიზიაში ბოლო პერიოდში მიმდინარე მოვლენებზე განცხადებას აკეთებს. ორგანიზაცია გამოეხმაურა მაუწყებლიდან დირექტორის პირველი მოადგილის, ნათია ზოიძის წასვლას და მისი გადადგომა საქართველოში სახელმწიფოს საკუთრებაში არსებულ მედიაზე პოლიტიკური ზეწოლის ზრდის ნიშნად მიიჩნია. ასევე პოლიტიკური ზეწოლის შედეგად გაათავისუფლებად შეაფასა შორენა ღლონტისა და მაია მერკვილაძის დაკავებული პოზიციებიდან გათავისუფლება. აღსანიშნავია, რომ RSF-ის ეს განცხადბა ევროსაბჭოს გვერდზე გამოქვეყნდა. საერთაშორისო უფლებადამცველმა ორგანიზაციამ აჭარის მაუწყებლიდან თეონა ბაკურიძის გაშვების შემდეგაც მოუწოდა ხელისუფლებას, რომ შეწყვიტოს პოლიტიკური ზეწოლა.

გადაცემა “ჰეშთეგის” წამყვანი და მაუწყებლის ალტერნატიული პროფკავშირის თავმჯდომარე მალხაზ რეხვიაშვილი აჭარის ტელევიზიის დირექტორმა გიორგი კოხრეიძემ სამსახურიდან ფეისბუქზე გამოქვეყნებული პოსტის გამო 11 მაისს გაათავისუფლა. იმავე მიზეზით პირველ მაისს საინფორმაციო გამოშვების ერთ-ერთ წამყვანს, თეონა თურმანიძეს ტელევიზიის ეთერში მუშაობა და რეპორტიორობა ერთი წლით შეუზღუდა. მას შემდეგ, რაც “ქართული ოცნების” კვოტით დაკომპლექტებულმა ბორდმა გიორგი კოხრეიძე დირექტორად აირჩია, აჭარის ტელევიზიის საინფორმაციო სამსახურის კიდევ არაერთ თანამშრომელს შეეხო ცვლილებები.

alt

 

კატეგორია: ეთიკა
7 მაისს საქართველოს ყოფილი პრეზიდენტი მიხეილ სააკაშვილი, ვოლოდიმირ ზელენსკის მიერ გამოცემული ბრძანებით, უკრაინაში რეფორმების აღმასრულებელი კომიტეტის თავმჯდომარედ დაინიშნა. მიხეილ სააკაშვილის თანამდებობაზე დანიშვნის ამბავი 10 მაისს ტელეკომპანია “იმედისა” და “მთავარი არხის” კვირის მთავარ გამოშვებებში გაშუქდა, თუმცა სხვადასხვა აქცენტებით.

თითოეული მაუწყებლის მაყურებელმა რადიკალურად განსხვავებული ინფორმაცია მიიღო. ეს განსხვავება მხოლოდ სიუჟეტების სათაურებიდანაც კი ცხადია - “იმედმა” მაყურებელს წარუდგინა სიუჟეტი - “სააკაშვილი და მისი პოლიტიკური კლასტერი - გაქცეული პრეზიდენტის ფორმალურ პოსტს ზეიმობს”, ხოლო “მთავარი არხმა” მაყურებელს “უკრაინის მთავარი რეფორმატორის” შესახებ მოუყვა.

რადიკალურად განსხვავდებოდა გადაცემის წამყვანების შესავალი ტექსტებიც.

“იმედის კვირის” წამყვანმა ირაკლი ჩიხლაძემ სააკაშვილის თანამდებობაზე დანიშვნით დაიწყო კვირის მთავარი გამოშვება და ამბავი შემდეგნაირად წარუდგინა მაყურებელს:

“სააკაშვილი და მისი პოლიტიკური კლასტერი გაქცეული პრეზიდენტის ფორმალურ პოსტს ზეიმობს, რეალურად კი, საზეიმო არაფერია. საქმე ძალიან მარტივად არის: პირველი - ზელენსკის ოფისის ხელმძღვანელი სააკაშვილის კურსელია და ახლო მეგობარი, და მეორე - სააკაშვილი ძალიან კარგად თანამშრომლობს უკრაინელი ოლიგარქების ერთ ჯგუფთან, ნაწილი დღეს კიევიდან რუსეთშია გაქცეული. ვინ დააშვებინა ზელენსკის შეცდომა, ეს ნაწილობრივ უკვე ვიცით, და რაში გამოიყენებს ის ექს პრეზიდენტს, რომელმაც საკუთარი ქვეყნის მოქალაქეობა დათმო, ამას ძალიან მალე დავინახავთ. შორენა ხვიჩია გიჩვენებთ სამუშაოს მაძიებელი ძებნილის უკრაინულ მეორედ მოსვლას და ე.წ. რეფორმატორის რეალურ სახეს - დესტრუქციულ მიშას.”

ირაკლი ჩიხლაძემ თუ “დესტუქციული მიშა” წარადგინა, “პოსტ ფაქტუმის” წამყვანმა გიორგი გაბუნიამ მაყურებელს სააკაშვილის, როგორც “ქართული ოცნების” თავის ტიკივილის” და “უკრაინის მთავარი რეფორმატორის” შესახებ უამბო:

“როგორც ჩანს, “ქართულ ოცნებას” დასავლეთის მხრიდან თავის ტკივილი კიდევ დიდი ხნის განმავლობაში არ მოაკლდება. ეს მათივე ბრალია. ჯერ იყო და წლის დასაწყისში ამერიკამ და ევროპამ, ფაქტობრივად, აიძულეს ივანიშვილის ხელისუფლება დათმობაზე წასულიყო და საარჩევნო სისტემა შეცვლილიყო, ბოლო დღეებია საჯარო ზეწოლა დასავლეთის მხრიდან ისევ განახლდა, განსაკუთრებით, პოლიტიკური ნიშნით გასამართლებულთა კონტექსტში, რომლებსაც ქართული ოცნება ასეთებად, უბრალოდ, არ აღიარებს. პარალელურად, ევროპის უდიდესმა ქვეყანამ, უკრაინამ, ქვეყანაში ძირეული რეფორმების გატარება მაინც და მაინც ბიძინა ივანიშვილის ანტიპოდს, პოლიტიკური ნიშნით კიდევ ერთ გასამართლებულს, მიხეილ სააკაშვილს ჩააბარა. “ქართულ ოცნებას” მაშინვე უმტყუნა ნერვებმა - დაიწყეს წერილების წერა, მუქარა, ტელევიზიებით ჩართვები, მაგრამ უკრაინის პრეზიდენტმა სააკაშვილი მაინც დანიშნა. ჩვენი ხელისუფლება თან ცდილობს გვაჩვენოს, რომ სულაც არ ადარდებს საქართველოს მესამე პრეზიდენტის ბედი და მომავალი, მაგრამ ამ დროს უკრაინიდან საქართველოს ელჩს იწვევს, მასთან თითქოსდა უბრალოდ კონსულტაცციების გასავლელად. ამას ჰქვია ზუსტად “ფიცი მწამს, ბოლო მაკვირვებსო”. თუ, როგორც თქვენი ერთ-ერთი ლიდერი ამბობს, მიხეილ სააკაშვილი ყავის მომდუღებელ მდივნადაც კი არ გამოდგება, მაშინ რაზე ნერვიულობთ ამდენს?!”

აღნიშნული შესავლების შემდეგ, “იმედისა” და “მთავარი არხის” მაყურებელმა, რადიკალურად განსხვავებული გზავნილებით, თუმცა ერთნაირად ცინიკური რიტორიკით გაჯერებული სიუჟეტები ნახა.

“იმედი” თავის მასალაში სააკაშვილის დანიშვნის ორ ვერსიაზე საუბრობს - პირველი ვერსიით, “საქართველოდან გაქცეული პრეზიდენტი ფორმალურ პოსტზე” დაინიშნა თავისი კურსელის ლობისტობით, რომელიც ზელენსკის ოფისის ხელმძღვანელია. მეორე ვერსიით კი, სააკაშვილი უკრაინელ ოლიგარქებთანაა შეკრული და პრეზიდენტმა იგი მათი მხარადჭერით დანიშნა. სიუჟეტიდან ისიც გავიგეთ, რომ სააკაშვილის თანამდებობაზე დანიშვნით, ვოლოდიმირ ზელენსი ისევე დაასრულებს “პოლიტიკურ ისტორიას”, როგორც მანამდე ყოფილმა პრეზიდენტმა პეტრო პოროშენკომ დაასრულა.

10 წუთის განმავლობაში, “იმედი” ირწმუნებოდა, რომ სააკაშვილი, თავისი ახალი თანამდებობით, საქართველოსა და უკრაინის სტრატეგიული ურთიერთობის გაფუჭებას შეეცდება, ამის საპირწონედ კი, საქართველოს პრემიერ მინისტრმა გიორგი გახარიამ უკრაინიდან საქარელოს ელჩი კონსულტაციებისთვის გამოიწვია, რათა უკრაინასთან სტრატეგიული და ძმური ურთიერთობები “ავანტიურისტი პოლიტიკოსისგან” დაიცვას.

“იმედის” მასალიდან რამენიმე მთავარი გზავნილი გამოიყოფა:

  • სააკაშვილი “ფორმალურ პოსტზე” თავისი კურსელის ლობისტობით, ანდა უკრაინელი ოლიგარქების მხარადჭერით დაინიშნა
  • უკრაინის პრეზიდენტს სააკაშვილი “განტევების ვაცად” სჭირდება
  • გაქცეული პრეზიდენტი საქართველოსა და უკრაინის სტრატეგიული ურთიერთობის გაფუჭებას შეეცდება
  • პრემიერმა საქარელოს ელჩი კონსულტაციებისთვის გამოიწვია, რათა უკრაინასთან სტრატეგიული და ძმური ურთიერთობები დაიცვას
ამ გზავნილების მაყურებლამდე მიტანას და მანიპულირებას ავტორი მუსიკის ფონზე, არქივიდან ამოღებული მასალებით, შეფასებითი და ირონიული ტექსტებით გაჯერებული და ამავდროულად დამაჯერებელი რიტორიკით ცდილობდა.

“იმედისგან” განსხვავებით, “მთავარი არხი” მაყურებელს არწმუნებდა, რომ უკრაინის პრეზიდენტმა მიხეილ სააკაშვილი მაღალ თანამდებობაზე დაინიშნა და იგი ქვეყნის მთავარი რეფორმატორი გახდა. სიუჟეტის ავტორი მთავრობის ანტიდასავლურ განწყობებზეც ამახვილებდა ყურადღებას და ამბობდა, რომ საქართველოს ყოფილი პრეზიდენტის უკრაინაში თანამდებობაზე დანიშვნა ისევე აწუხებს ბიძინა ივანიშვილს, როგორც რუსეთის პრეზიდენტ ვლადიმერ პუტინს და ისიც ისევე ელოდება როდის გაუფუჭდება სააკაშვილს ურთიერთობა უკრაინასთან, როგორც საქართველოს მთავრობა.

თუ “იმედი” ამტკიცებდა, რომ სააკაშვილმა თანამდებობა ოლიგარქების მხარდაჭერით მოიპოვა, “მთავარი არხი” ცდილობდა მაყურებელი დაერწმუნებინა, რომ სააკაშვილის მიზანი სწორედ ოლიგარქებთან და კორუფციასთან ბრძოლაა.

“მთავარი არხის” მთავარი გზავნილები:

  • სააკაშვილი უკრაინის “მთავარი რეფორმატორი” გახდა
  • “ქართულ ოცნებას” სააკაშვილის ეშინია და მისი თანამდებობაზე დანიშვნით მთავრობას ახალი “თავის ტკივილი” გაუჩნდა
  • საქართველოს მთავრობა ელჩის გამოწვევით დიპლომატიურ ომს უცხადებს უკრაინას
  • სააკაშვილის თანამდებობაზე ყოფნა პუტინსა და ივანიშვილს ერთნაირად აშფოთებს

საარქივო მასალის გამოყენებით, ცინიზმითა და ირონიული ტექსტებით გაჯერებული რიტორიკით სცადა “მთავარმა არხმაც” ამ გზავნილების მაყურებლამდე მიტანა.

საბოლოო ჯამში, “მთავარი არხისა” და “იმედის” პოლიტიკური გემოვნების მიხედვით, მაყურებელმა ერთი და იმავე ამბავზე ორი სრულიად განხსვავებული რეალობა იხილა.
კატეგორია: საქართველო
თეონა თურმანიძის შემდეგ, ფეისბუკზე გამოქვეყნებული პოსტის გამო, აჭარის ტელევიზიის დირექტორმა, სამსახურიდან გადაცემა “ჰეშთეგის” წამყვანი და მაუწყებლის ალტერნატიული პროფკავშირის თავმჯდომარე მალხაზ რეხვიაშვილიც გაათავისუფლა.

“დამირეკეს და ჩამაბარეს ბრძანება, რომელშიც წერია, რომ გათავისუფლებული ვარ დაკავებული თანამდებობიდან. როგორც განმარტავს მენეჯმენტი, 21 აპრილს გამოქვეყნებული ფეისბუქ პოსტი იყო მაუწყებლის დისკრედიტაცია და მე რადგან უარყოფა არ გავავრცელე იმ ცილისწამებაზე, რაც პოსტში მეწერა, მიიღეს გადაწყვეტილება, რომ გამიშვან სამსახურიდან”, - ამბობს მალხაზ რეხვიაშვილი “მედიაჩეკერთან” საუბრისას.

ფეისბუკ პოსტში, რომლითაც მალხაზ რეხვიაშვილი თეონა თურმანიძის ეთერიდან მოხსნას გამოეხმაურა, იგი წერს, რომ მენეჯმენტმა იცის, რომ სასამართლოში საქმე გაიწელება, კორონავირუსის გამო საზოგადოება ყურადღებას ამ ქმედებებს ახლა ვერ მიაქცევს და ისინი ამით სარგებლობენ.



მალხაზ რეხვიაშვილი გადაცემა “ჰეშთეგის” წამყვანი და ასევე, მაუწყებლის ალტერნატიული პროფკავშირების თავმჯდომარეა. იგი ვარაუდობს, რომ ტელევიზიის დირექტორის, გიორგი კოხრეიძის ქმედებებში სისხლის სამართლის დანაშაულის ნიშნებიც იკვეთება და იურისტებთან კონსულტაციის შემდეგ, აპირებს პროკურატურას მიმართოს:

“ბრძანება გადავუგზავნე იურისტებს და ვნახოთ, რა მიმართულებით წავიყვანთ სამართლებრივ დავას, ზუსტად ჯერ ვერ გეტყვით, თუმცა, ვფიქრობ, რომ პროკურატურასაც აუცილებლად მივმართავ. ეხლა რაც მოხდა, ეს აღარ არის მხოლოდ შრომითი დავა - პროფკავშირების თავმჯდომარეს უშვებენ სამსახურიდან.

შეგახსენებთ, რომ 23 მარტიდან აჭარის მაუწყებლის ეთერში აღარ გადის გადაცემა “ჰეშთეგი”. კორონავირუსის პანდემიის გამო შექმნილი ვითარების მიზეზით, საინფორმაციო და სამედიცინო გადაცემების გარდა, ყველა გადაცემა განუსაზღვრელი ვადით შეჩერდა.

17 აპრილიდან აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს ალტერნატიულმა პროფკავშირებმა ფეისბუკ გვერდზე გადაცემა “ალტერნატიულ საუბრები” დაიწყო. ონლაინგადაცემის წამყვანი მალხაზ რეხვიაშვილია, მისი თქმით, ფეისბუკზე გადაცემას ჩვეულ რეჟიმში წაიყვანს.

“ალტერნარიული საუბრები, ტრადიციულად გავა ფეისბუქზე. დღეს ვილაპარაკებთ სისტემის წინააღმდეგ ბრძოლაზე”, - ამბობს მალხაზ რევიაშვილი.




ბოლო ერთი წელია აჭარის ტელევიზია ადგილობრივი თუ საერთაშორისო ორგანიზაციების ყურადღების ცენტრშია. მას შემდეგ, რაც “ქართული ოცნების” კვოტით დაკომპლექტებულმა ბორდმა გიორგი კოხრეიძე დირექტორად აირჩია, აჭარის ტელევიზიის საინფორმაციო სამსახურის არაერთ თანამშრომელს შეეხო ცვლილებები. გიორგი კოხრეიძე ცდილობს, მაუწყებელს ჩამოაშოროს ყველა ის კადრი, ვინც კრიტიკულად არის განწყობილი.

მაუწყებლის დირექტორმა ხელშეკრულება აღარ გაუგრძელა ახალი ამბების პროდიუსერ ნათია შავაძეს; დისციპლინარული მოკვლევის საფუძველზე, სამსახურადან გაათავისუფლა საინფორმაციო სამსახურის უფროსი შორენა ღლონტი; მის გათავისუფლებამდე, ახალი ამბების სამსახურის უფროსისა და მთავარი საინფორმაციო გამოშვების რედაქტორის პოზიციიდან გაათავისუფლა მაია მერკვილაძე და არსებითად განსხვავებულ პოზიციაზე, რადიო მაუწყებლობის სამსახურში გადაყვანა;

ასევე, სამსახურიდან გაათავისუფლა მთავარი საინფორმაციო გამოშვების წამყვანი თეონა ბაკურიძე. დირექტორმა ხელშეკრულება შეუცვალა ჟურნალისტ თეონა ხარაბაძესაც და ქუთაისში, ამ ეტაპზე არარსებულ ბიუროში გადაიყვანა. ასევე, საინფორმაციო გამოშვება „მთავარის“ ერთ-ერთი წამყვანს, თეონა თურმანიძეს, ფეისბუკზე გამოქვენებული სტატუსების გამო, ტელევიზიის ეთერში მუშაობა და რეპორტიორობა ერთი წლით შეუზღუდა. გარდა ამისა, გიორგი კოხრეიძის დირექტორად დანიშვნის შემდეგ მაუწყებელი დატოვა დირექტორის მოადგილე ნათია ზოიძემ.
კატეგორია: ეთიკა
11 მაისს მედიისთვის ცნობილი გახდა, რომ ტყიბულში 13 წლის მოზარდმა სუიციდი სცადა. მიზეზად, ოჯახის წევრები პოლიციის თანამშრომელის მხრიდან არასრულწლოვანზე ძალადობას ასახელებენ. “მთავარმა არხმა” 12:00 საათიან საინფორმაციო გამოშვებაში მომხდარი პრობლემურად გააშუქა, - გარდა იმისა, რომ მასალაში დეტალურად აღწერეს რა მეთოდებით ცდილობდა არასრულწლოვანი თვითმკვლელობას, მისი ოჯახის წევრების პირდაპირი იდენტიფიცირებით, მაუწყებელმა არასრულწლოვნის ირიბი იდენტიფიცირებაც მოახდინა.

12:00 საათიან გამოშვებაში, ჟურნალისტი დეტალურად მოყვა როგორ ცდილობდა არასრულწოვანი თავის მოკვლას.  ეთერში გავიდა არასრულწლოვნის დედის კომენტარიც, სადაც იგი სუიციდის მცედლობის დეტლებზე საუბრობდა. გარდა ამისა, ამბის გაშუქებისას,  არასრულწლოვნის დედისა და ბებიის პირდაპირი იდენტიფიცირებით, ძალადობის სავარაუდო მსხვერპლი არასრულწლოვნის იდენტიფიცირებაც შესაძლებელი გახდა.

მომხდარის შესახებ მასალა “მთავარი არხის” ვებგვერდზეც გამოქვეყნდა. სტატიაში, ისევე როგორც 12:00 საათიან საინფორმაციო გამოშვებაში გასულ მასალაში, ირიბად იდენტიფიცირებულია არასრულწლოვანი, რომელიც სავარაუდო მსხვერპლია და რომელმაც სუიციდი სცადა. გარდა ამისა, "მთავარმა არხმა" სუიციდის მცდელობის მეთოდი, ვებგვერდზე გამოქვეყნებულ მასალაში, ჯერ სათაურში მიუთითა, გარკვეული დროის შემდეგ კი სათაური ჩაასწორა.  (აღნიშნულის დამადასტურებელ ფოტოასლებს, ისევე როგორც მასალების ბმულებს, "მედიაჩეკერი" შეგნებულად არ ურთავს მასალას, რათა ხელი არ შეეწყოს მეთოდების გასაჯაროებას. რედ)

“მედიაჩეკერს” არაერთი მასალა აქვს მომზადებული სუიციდის გაშუქების დილემებზე. თვითმკვლელობის მცდელობის ცალკეული შემთხვევების გაშუქებისას მედიას განსაკუთრებული სიფრთხილე მართებს, რისკები განსაკუთრებულად დიდია, თუ საქმე არასრულწლოვანს ეხება.

“სუიციდის შემთხვევების არაკვალიფიციური გაშუქების დროს, იზრდება რისკი, განსაკუთრებით, მოზარდების შემთხვევაში, რომ შეიძლება ეს იყო განმეორებული და ამას მოჰყვეს შემთხვევების ციკლი.... ძალიან სარისკოა უშუალოდ თვითმკვლელობის იარაღზე თუ შესაძლებლობებზე ლაპარაკი, იმ ადგილის ჩვენება, სადაც შემთხვევა მოხდა” - ამბობს ფსიქოლოგი მაია ცირამუა “მედიაჩეკერთან” საუბრისას.



მაუწყებელთა ქცევის კოდექსში ნათქვამია, რომ “მაუწყებელმა არ უნდა გადასცეს თვითმკვლელობის ან საკუთარი თავისთვის ზიანის მიყენების მეთოდები. აღნიშნული მეთოდების გადაცემა იმ შემთხვევებშიც კი, როცა ეს რედაქციულად დასაბუთებულია ან გამართლებულია კონტექსტით, უნდა მოხდეს მხოლოდ ვერბალური სახით" (მუხლი 55).

თავად ფაქტი, სამართალდამცველის შესაძლო ძლადობა არასრულწლოვანზე, ცხადია, მაღალი საჯარო ინტერესის საგანია და მედიას უნდა გაეშუქებინა, მაგრამ, ამ შემთხვევაში გაუგებარია რა ინფორმაციული ღირებულება ჰქონდა დეტალურ აღწერას, სად და რა გზებით ცდილობდა არასრულწლოვანი სუიციდს.

სუიციდის გაშუქების სახელმძღვანელო წესებშიც, რომელიც ქარტიის მიერ არის მომზადებული, განმარტებულია, რომ "სუიციდის განხორციელების ადგილი და დეტალების გასაჯაროვება საჭირო არ არის. ამგვარ დეტალებზე ყურადღების გამახვილებით შესაძლოა, უნებურად თავად ვასწავლოთ, თუ როგორ გააკეთონ ეს".

კატეგორია: საქართველო
კორონავირუსის გავრცელება, პრევენციის საშუალებები, პანდემიის გავლენა სხვადასხვა სფეროზე - ამ და მსგავს თემებზე სიღრმისეული მსჯელობისთვის, საქართველოს 14-მა რეგიონულმა ტელეარხმა, თბილისში მოქმედ ჟურნალისტიკის რესურსცენტრთან (JRC) ერთად, სპეცპროექტი დაიწყო.  მაუწყებლების თანამშრომლობით შექმნილი გადაცემა ეთერში ყოველდღიურად გადის. გადაცემის მიზანი Covid-19-ის შესახებ ადგილობრივი მოსახლეობის ინფორმირებაა.

რეგიონული მაუწყებლების ეთერში გადაცემა ფონდი “ღია საზოგადოება საქართველოს” მხარდაჭერით დაიწყო.

“ინფორმაციის პირველწყარო ადგილობრივებისთვის არის ადგილობრივი მაუწყებელი. ამ პროექტის მიზანი იყო, რომ რეგიონში მცხოვრებ ადამიანებს ჰქონოდათ მეტი ინფორმაცია COVID-19-ის შესახებ, არა მხოლოდ სამედიცინო თვალსაზრისით. ჰქონოდათ ინფორმაცია ასევე იმ შედეგების შესახებ, რაც ამ პანდემიამ გამოიწვია, იქნება ეს განათლებაში პრობლემები, სოფლის მეურნეობაში პრობლემები თუ სხვა”, - ამბობს ფონდი “ღია საზოგადოება საქართველოს” მედიის პროგრამის მენეჯერი ხატია ჯინჯიხაძე.

მისი განმარტებით, პროექტის ფარგლებში აქტიური ქართულენოვანი მაუწყებლები შეირჩა: “შევარჩიეთ ყველა რეგიონული მაუწყებელი, რომელიც მუშაობს, ჰყავს სარედაქციო ჯგუფები, თუნდაც მცირე და აქვს ადამიანური რესურსი პროექტის განსახორციელებლად”.

სპეცგადაცემა შემდეგი რეგიონული ტელევიზიების ეთერში გადის: ბორჯომი TV, მეცხრე არხი, გურჯაანი TV, დია TV, რიონი, მეგა TV, მარნეული TV, ოდიში, თანამგზავრი, თრიალეთი, იმერვიზია, TV 25, გურია TV, მეცხრე ტალღა.

გადაცემები 30-40 წუთიანია და ყოველდღიურად ადგილობრივ მოსახლეობას აწვდის ინფორმაციას პანდემიის შესახებ. ასევე, მიწვეულ სტუმრებთან ერთად აანალიზებს COVID-19-თან დაკავშირებულ ამბებს. პროექტი სამი თვის განმავლობაში გაგრძელდება.

“ეს კარგი შესაძლებლობაა კიდევ ერთხელ დავარწმუნოთ რეგიონის მოსახლეობა სოციალური დისტანცირების აუცილებლობაში. გარდა ამისა, ეს გადაცემები მოქალაქეებს მისცემს შესაძლებლობას დასვან მათთვის საინტერესო და საჭირბოროტო კითხვები და მიიღონ პასუხები არა მხოლოდ დედაქალაქიდან, არამედ ადგილობრივი მთავრობის წარმომადგენლებისგან, ექიმებისა და ჯანდაცვის სპეციალისტებისგან, მასწავლებლებისა თუ სამართალდამცავებისგან”, - ნათქვამია “ღია საზოგადოება საქართველოს” განცხადებაში.
კატეგორია: საქართველო
კორონავირუსის გავრცელება, პრევენციის საშუალებები, პანდემიის გავლენა სხვადასხვა სფეროზე - ამ და მსგავს თემებზე სიღრმისეული მსჯელობისთვის, საქართველოს 14-მა რეგიონულმა ტელეარხმა, თბილისში მოქმედ ჟურნალისტიკის რესურსცენტრთან (JRC) ერთად, სპეცპროექტი დაიწყო.  მაუწყებლების თანამშრომლობით შექმნილი გადაცემა ეთერში ყოველდღიურად გადის. გადაცემის მიზანი Covid-19-ის შესახებ ადგილობრივი მოსახლეობის ინფორმირებაა.

რეგიონული მაუწყებლების ეთერში გადაცემა ფონდი “ღია საზოგადოება საქართველოს” მხარდაჭერით დაიწყო.

“ინფორმაციის პირველწყარო ადგილობრივებისთვის არის ადგილობრივი მაუწყებელი. ამ პროექტის მიზანი იყო, რომ რეგიონში მცხოვრებ ადამიანებს ჰქონოდათ მეტი ინფორმაცია COVID-19-ის შესახებ, არა მხოლოდ სამედიცინო თვალსაზრისით. ჰქონოდათ ინფორმაცია ასევე იმ შედეგების შესახებ, რაც ამ პანდემიამ გამოიწვია, იქნება ეს განათლებაში პრობლემები, სოფლის მეურნეობაში პრობლემები თუ სხვა”, - ამბობს ფონდი “ღია საზოგადოება საქართველოს” მედიის პროგრამის მენეჯერი ხატია ჯინჯიხაძე.

მისი განმარტებით, პროექტის ფარგლებში აქტიური ქართულენოვანი მაუწყებლები შეირჩა: “შევარჩიეთ ყველა რეგიონული მაუწყებელი, რომელიც მუშაობს, ჰყავს სარედაქციო ჯგუფები, თუნდაც მცირე და აქვს ადამიანური რესურსი პროექტის განსახორციელებლად”.

სპეცგადაცემა შემდეგი რეგიონული ტელევიზიების ეთერში გადის: ბორჯომი TV, მეცხრე არხი, გურჯაანი TV, დია TV, რიონი, მეგა TV, მარნეული TV, ოდიში, თანამგზავრი, თრიალეთი, იმერვიზია, TV 25, გურია TV, მეცხრე ტალღა.

გადაცემები 30-40 წუთიანია და ყოველდღიურად ადგილობრივ მოსახლეობას აწვდის ინფორმაციას პანდემიის შესახებ. ასევე, მიწვეულ სტუმრებთან ერთად აანალიზებს COVID-19-თან დაკავშირებულ ამბებს. პროექტი სამი თვის განმავლობაში გაგრძელდება.

“ეს კარგი შესაძლებლობაა კიდევ ერთხელ დავარწმუნოთ რეგიონის მოსახლეობა სოციალური დისტანცირების აუცილებლობაში. გარდა ამისა, ეს გადაცემები მოქალაქეებს მისცემს შესაძლებლობას დასვან მათთვის საინტერესო და საჭირბოროტო კითხვები და მიიღონ პასუხები არა მხოლოდ დედაქალაქიდან, არამედ ადგილობრივი მთავრობის წარმომადგენლებისგან, ექიმებისა და ჯანდაცვის სპეციალისტებისგან, მასწავლებლებისა თუ სამართალდამცავებისგან”, - ნათქვამია “ღია საზოგადოება საქართველოს” განცხადებაში.
კატეგორია: ეთიკა
ბოლო ორი კვირის განმავლობაში სოციალურ ქსელში, სხვადასხვა მედიასაშუალებებსა თუ კლიქბაიტ საიტებზე ვირუსულად ვრცელდება ინფორმაცია, თითქოს კვლევებით დადასტურდა, რომ თამბაქოს კორონავირუსისგან დამცავი ეფექტი აქვს. სხვადასხვა ტიპის გამოცემები, ძირითადად, მყვირალა და სენსაციური სათაურებით მკითხველს აცნობენ, რომ “სიგარეტი კორონავირუსს ბლოკავს”, “ნიკოტინი ორგანიზმს COVID-19-სგან იცავს” ანდა “თამ­ბა­ქოს მეშ­ვე­ო­ბით კო­რო­ნა­ვირუ­სი მარცხდება”.

გამოცემები, ძირითადად, საფრანგეთში ჩატარებულ ერთ-ერთ კვლევას ეყრდნობოდნენ, რომელიც ჟურნალ Qeios-ში გამოქვეყნდა, და წერდნენ, რომ ახალი კორონავირუსის კვლევისას, ფრანგმა მეცნიერებმა ნიკოტინის კორონავირუსისგან პოტენციური დამცავი ეფექტი დაადგინეს. “სკანდალური კვლევა”,საუკუნის აღმოჩენა”, - მსგავსი სენსაციური და შეფასებითი სათაურებით აცნობდნენ მკითხველს კვლევას, რომელიც ოფიციალური წყაროების განცხადებით, ყალბია.

 alt

“COVID-19-ით დაინფიცირებული 500 პაციენტიდან, რომელთაგან 350 პაციენტი მკურნალობას სტაციონარში გადიოდა, 150 კი შედარებით მსუბუქი სიმპტომებით სახლში მკურნალობდა, მხოლოდ 5% იყო მწეველი, რაც ძალიან დაბალი მაჩვენებელია. მსუბუქი პაციენტებიდან კი მეტნაკლებად ყველა მწეველი აღმოჩნდა. კვლევის ავტორი, შინაგანი დაავადებების პროფესორი ზახირ ამურა ამბობს, რომ კრონავირუსით დაინფიცირებულ პაციენტებში 80%–ით ნაკლები მწეველია, ვიდრე იმავე ასაკისა და სქესის მოსახლეობაში”, - წერნდნენ სხვადასხვა ტიპის გვერდები.

მასალებში ასევე აღნიშნავდნენ, რომ “რომ დაკვირვება ხდებოდა ციხისა და ფსიქიატრიული საავადმყოფოს პაციენტებზეც, რომლებიც საკმაოდ ბევრ ნიკოტინსა და ალკოჰოლურ სასმელს იღებენ და დადგინდა, რომ მათ COVID-19 ნაკლებად შეეხო”.

კვლევის შესახებ იდენტური შინაარსის სტატიებს აქვეყნებენ სხვადასხვა ტიპის გვერდები, მათ შორის: pres.ge, newsreport.ge, hotnews.ge, ambavi.cc, videosports.ge, wnews.ge.

გავლენიან გამოცემა The Guardian-ზე დაყრდნობით, კლევის შესახებ მასალა მოამზადა ისეთმა მედიასაშუალებამაც, როგორიცაა on.ge. “კვლევა: ნიკოტინი, შესაძლოა, კორონავირუსით ინფიცირებას უშლიდეს ხელს” - სტატიაში ავტორს არ განუმარტავს, თუ რა ტიპის კვლევაზე იყო საუბარი. მნიშვნელოვანია აღინიშნულიყო, რომ მსგავსი თეორია ეფუძნებოდა არა სამეცნიერო კვლევას, არამედ საფრანგეთის ერთ-ერთ ჰოსპიტალში დაინფიცირებული პაციენტების გამოკითხვის შედეგად მიღებულ შედეგებს.

 “კვლევები, რომლებიც მოწევას და ნიკოტინს წარმოაჩენენ COVID-19-სგან თავის დასაცავ საშუალებად, ყალბია!!!”- ამ აქცენტით ვრცელი განცხადება საქართველოს დაავადებათა კონტროლისა და საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ეროვნული ცენტრის (NCDC) ოფიციალურ გვერდზე 5 მაისს გამოქვეყნდა.



Qeios-ში გამოქვეყნებული კვლევების შესახებ NCDC ვრცელ განმარტებას აკეთებს და წერს, რომ აღნიშნული კვლევების მიგნებები არათანმიმდევრულია და მწეველობასა და COVID-19-ს შორის აღწერილი კავშირი სრულიად შეუსაბამოა უკვე არსებულ მტკიცებულებათა ვრცელ ჩამონათვალთან:

“იგი ასევე შეუსაბამოა ინფექციის წარმოშობისა და გავრცელების ფართოდ ცნობილ და აღიარებულ მექანიზმთან. გარდა ამისა, რაც მთავარია, მიმოხილვა აჩვენებს, რომ მეორე ნაშრომის მთავარ ავტორს Jean-Pierre Changeux-ს ხანგრძლივი კავშირი აქვს თამბაქოს ინდუსტრიასთან...

მიუხედავად იმისა, რომ ავტორები არ აცხადებენ ფინანსური ინტერესთა კონფლიქტის არსებობის შესახებ, უნდა აღინიშნოს კვლევის წამყვანი ავტორის გრძელვადიანი ისტორიული კავშირების შესახებ თამბაქოს ინდუსტრიასთან. 1995-1998 წლებში Jean-Pierre Changeux-მა თამბაქოს კვლევის საბჭოსგან მიიღო გრანტები ბიუჯეტით 220.000 აშშ დოლარი. 90-იანი წლების ბოლოს იგი გახდა RJ Reynolds ფარმაცევტული შვილობილი კომპანია Targacept-ის თანამშრომელი და მრჩეველი, 2006/2007 წლებში იგი ხელმძღვანელობდა და გამოაქვეყნა Philip Morris International-ის მიერ დაფინანსებული კვლევები”, - წერს NCDC.

“თამბაქოს მოხმარება ყოველწლიურად 8 მილიონზე მეტ ადამიანს კლავს გლობალურად და უარყოფითად აისახება უამრავი სხვა ადამიანის რესპირაციულ ჯანმრთელობაზე. თუმცა COVID-19-თან დაკავშირებული მეცნიერება ვითარდება, ჩვენ მიერ მოპოვებული შეზღუდული მტკიცებულებები გვიჩვენებს, რომ მოწევა აუარესებს COVID-19 პაციენტების მდგომარეობას. მიუხედავად იმისა, რომ მედიამ გამოაქვეყნა თამბაქოს მოხმარებასა და COVID-19-ით დაინფიცირებას შორის კვლევა, ეს კვლევები არ წარმოადგენს მყარ მტკიცებულებას”, - ნათქვამია ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის (WHO) მიერ გამოქვეყნებულ პუბლიკაციაში “თამბაქოს კონტროლი COVID-19-ის პანდემიის დროს: როგორ შეგვიძლია დახმარება”.

ვირუსულად გავრცელებულ ინფორმაციას, ოფიციალური წყარობის მიერ გამოქვეყნებულ განცხადებამდე, ინფექციონისტი, მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი მაია ბუწაშვილი გამოეხმაურა:

“გავრცელდა ინფორმაცია, რომ თამბაქოს მომხმარებლებს ნაკლებად ემართებათ ახალი კორონავირუსით ინფექცია. ამის ასე ხელაღებით თქმა ძალიან საშიშია, რადგან შეიძლება ადამიანებმა არასწორად აღიქვან და თამბაქოს გამოყენება დაიწყონ”,- წერს მაია ბუწაშვილი.



კორონავირუსის პანდემიის პირობებში, საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია ყურადღებას ამახვილებს სანდო, გადამოწმებული და სენსაციურობისგან დაცლილი ჟურნალისტური მასალების განსაკუთრებულ მნიშვნელობაზე.

“იმის გათვალისწინებით, რომ აუდიტორიის გარკვეული ნაწილი ინფორმაციას, ძირითადად, სათაურებიდან იღებს და მხოლოდ ამით კმაყოფილდება, ყველა საერთაშორისო რეკომენდაციაში, რომელიც კორონავირუსის გაშუქებას ეხება, ხაზგასმულია, რომ მედიამ სენსაციური სათაურით აუდიტორია შეცდომაში არ უნდა შეიყვანოს”, - ნათქვამია საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერ მომზადებულ სახელმძღვანელოში - ეთიკა, უსაფრთხოება და ფსიქიკური ჯანმრთელობა კორონავირუსული პანდემიის (COVID-19) გაშუქებისას.

“არასდროს შესწიროთ ფაქტები „კლიკებს“ და განსაკუთრებული ყურადღება ამას კრიზისების დროს მიაქციეთ”, - ამბობს ფრილანსერი ჟურნალისტი ბეტსი ჯოულსი, რომელიც კორონავირუსის პანდემიას ჩინეთში, უჰანის პროვინციაში აშუქებდა.


alt
სტატია მოამზადა "მედიაჩეკერმა" აღმოსავლეთ-დასავლეთის მართვის ინსტიტუტის (EWMI) ACCESS-ის პროექტის მხარდაჭერით ამერიკის შეერთებული შტატების საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) დაფინანსებით. სტატიის შინაარსზე პასუხისმგებელია "მედიაჩეკერი". ის შესაძლოა არ გამოხატავდეს USAID-ის, ამერიკის შეერთებული შტატების მთავრობის ან/და EWMI-ს შეხედულებებს.
კატეგორია: დეზინფორმაცია
ბოლო ორი კვირის განმავლობაში სოციალურ ქსელში, სხვადასხვა მედიასაშუალებებსა თუ კლიქბაიტ საიტებზე ვირუსულად ვრცელდება ინფორმაცია, თითქოს კვლევებით დადასტურდა, რომ თამბაქოს კორონავირუსისგან დამცავი ეფექტი აქვს. სხვადასხვა ტიპის გამოცემები, ძირითადად, მყვირალა და სენსაციური სათაურებით მკითხველს აცნობენ, რომ “სიგარეტი კორონავირუსს ბლოკავს”, “ნიკოტინი ორგანიზმს COVID-19-სგან იცავს” ანდა “თამ­ბა­ქოს მეშ­ვე­ო­ბით კო­რო­ნა­ვირუ­სი მარცხდება”.

გამოცემები, ძირითადად, საფრანგეთში ჩატარებულ ერთ-ერთ კვლევას ეყრდნობოდნენ, რომელიც ჟურნალ Qeios-ში გამოქვეყნდა, და წერდნენ, რომ ახალი კორონავირუსის კვლევისას, ფრანგმა მეცნიერებმა ნიკოტინის კორონავირუსისგან პოტენციური დამცავი ეფექტი დაადგინეს. “სკანდალური კვლევა”,საუკუნის აღმოჩენა”, - მსგავსი სენსაციური და შეფასებითი სათაურებით აცნობდნენ მკითხველს კვლევას, რომელიც ოფიციალური წყაროების განცხადებით, ყალბია.

 alt

“COVID-19-ით დაინფიცირებული 500 პაციენტიდან, რომელთაგან 350 პაციენტი მკურნალობას სტაციონარში გადიოდა, 150 კი შედარებით მსუბუქი სიმპტომებით სახლში მკურნალობდა, მხოლოდ 5% იყო მწეველი, რაც ძალიან დაბალი მაჩვენებელია. მსუბუქი პაციენტებიდან კი მეტნაკლებად ყველა მწეველი აღმოჩნდა. კვლევის ავტორი, შინაგანი დაავადებების პროფესორი ზახირ ამურა ამბობს, რომ კრონავირუსით დაინფიცირებულ პაციენტებში 80%–ით ნაკლები მწეველია, ვიდრე იმავე ასაკისა და სქესის მოსახლეობაში”, - წერნდნენ სხვადასხვა ტიპის გვერდები.

მასალებში ასევე აღნიშნავდნენ, რომ “რომ დაკვირვება ხდებოდა ციხისა და ფსიქიატრიული საავადმყოფოს პაციენტებზეც, რომლებიც საკმაოდ ბევრ ნიკოტინსა და ალკოჰოლურ სასმელს იღებენ და დადგინდა, რომ მათ COVID-19 ნაკლებად შეეხო”.

კვლევის შესახებ იდენტური შინაარსის სტატიებს აქვეყნებენ სხვადასხვა ტიპის გვერდები, მათ შორის: pres.ge, newsreport.ge, hotnews.ge, ambavi.cc, videosports.ge, wnews.ge.

გავლენიან გამოცემა The Guardian-ზე დაყრდნობით, კლევის შესახებ მასალა მოამზადა ისეთმა მედიასაშუალებამაც, როგორიცაა on.ge. “კვლევა: ნიკოტინი, შესაძლოა, კორონავირუსით ინფიცირებას უშლიდეს ხელს” - სტატიაში ავტორს არ განუმარტავს, თუ რა ტიპის კვლევაზე იყო საუბარი. მნიშვნელოვანია აღინიშნულიყო, რომ მსგავსი თეორია ეფუძნებოდა არა სამეცნიერო კვლევას, არამედ საფრანგეთის ერთ-ერთ ჰოსპიტალში დაინფიცირებული პაციენტების გამოკითხვის შედეგად მიღებულ შედეგებს.

 “კვლევები, რომლებიც მოწევას და ნიკოტინს წარმოაჩენენ COVID-19-სგან თავის დასაცავ საშუალებად, ყალბია!!!”- ამ აქცენტით ვრცელი განცხადება საქართველოს დაავადებათა კონტროლისა და საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ეროვნული ცენტრის (NCDC) ოფიციალურ გვერდზე 5 მაისს გამოქვეყნდა.



Qeios-ში გამოქვეყნებული კვლევების შესახებ NCDC ვრცელ განმარტებას აკეთებს და წერს, რომ აღნიშნული კვლევების მიგნებები არათანმიმდევრულია და მწეველობასა და COVID-19-ს შორის აღწერილი კავშირი სრულიად შეუსაბამოა უკვე არსებულ მტკიცებულებათა ვრცელ ჩამონათვალთან:

“იგი ასევე შეუსაბამოა ინფექციის წარმოშობისა და გავრცელების ფართოდ ცნობილ და აღიარებულ მექანიზმთან. გარდა ამისა, რაც მთავარია, მიმოხილვა აჩვენებს, რომ მეორე ნაშრომის მთავარ ავტორს Jean-Pierre Changeux-ს ხანგრძლივი კავშირი აქვს თამბაქოს ინდუსტრიასთან...

მიუხედავად იმისა, რომ ავტორები არ აცხადებენ ფინანსური ინტერესთა კონფლიქტის არსებობის შესახებ, უნდა აღინიშნოს კვლევის წამყვანი ავტორის გრძელვადიანი ისტორიული კავშირების შესახებ თამბაქოს ინდუსტრიასთან. 1995-1998 წლებში Jean-Pierre Changeux-მა თამბაქოს კვლევის საბჭოსგან მიიღო გრანტები ბიუჯეტით 220.000 აშშ დოლარი. 90-იანი წლების ბოლოს იგი გახდა RJ Reynolds ფარმაცევტული შვილობილი კომპანია Targacept-ის თანამშრომელი და მრჩეველი, 2006/2007 წლებში იგი ხელმძღვანელობდა და გამოაქვეყნა Philip Morris International-ის მიერ დაფინანსებული კვლევები”, - წერს NCDC.

“თამბაქოს მოხმარება ყოველწლიურად 8 მილიონზე მეტ ადამიანს კლავს გლობალურად და უარყოფითად აისახება უამრავი სხვა ადამიანის რესპირაციულ ჯანმრთელობაზე. თუმცა COVID-19-თან დაკავშირებული მეცნიერება ვითარდება, ჩვენ მიერ მოპოვებული შეზღუდული მტკიცებულებები გვიჩვენებს, რომ მოწევა აუარესებს COVID-19 პაციენტების მდგომარეობას. მიუხედავად იმისა, რომ მედიამ გამოაქვეყნა თამბაქოს მოხმარებასა და COVID-19-ით დაინფიცირებას შორის კვლევა, ეს კვლევები არ წარმოადგენს მყარ მტკიცებულებას”, - ნათქვამია ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის (WHO) მიერ გამოქვეყნებულ პუბლიკაციაში “თამბაქოს კონტროლი COVID-19-ის პანდემიის დროს: როგორ შეგვიძლია დახმარება”.

ვირუსულად გავრცელებულ ინფორმაციას, ოფიციალური წყარობის მიერ გამოქვეყნებულ განცხადებამდე, ინფექციონისტი, მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი მაია ბუწაშვილი გამოეხმაურა:

“გავრცელდა ინფორმაცია, რომ თამბაქოს მომხმარებლებს ნაკლებად ემართებათ ახალი კორონავირუსით ინფექცია. ამის ასე ხელაღებით თქმა ძალიან საშიშია, რადგან შეიძლება ადამიანებმა არასწორად აღიქვან და თამბაქოს გამოყენება დაიწყონ”,- წერს მაია ბუწაშვილი.



კორონავირუსის პანდემიის პირობებში, საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია ყურადღებას ამახვილებს სანდო, გადამოწმებული და სენსაციურობისგან დაცლილი ჟურნალისტური მასალების განსაკუთრებულ მნიშვნელობაზე.

“იმის გათვალისწინებით, რომ აუდიტორიის გარკვეული ნაწილი ინფორმაციას, ძირითადად, სათაურებიდან იღებს და მხოლოდ ამით კმაყოფილდება, ყველა საერთაშორისო რეკომენდაციაში, რომელიც კორონავირუსის გაშუქებას ეხება, ხაზგასმულია, რომ მედიამ სენსაციური სათაურით აუდიტორია შეცდომაში არ უნდა შეიყვანოს”, - ნათქვამია საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერ მომზადებულ სახელმძღვანელოში - ეთიკა, უსაფრთხოება და ფსიქიკური ჯანმრთელობა კორონავირუსული პანდემიის (COVID-19) გაშუქებისას.

“არასდროს შესწიროთ ფაქტები „კლიკებს“ და განსაკუთრებული ყურადღება ამას კრიზისების დროს მიაქციეთ”, - ამბობს ფრილანსერი ჟურნალისტი ბეტსი ჯოულსი, რომელიც კორონავირუსის პანდემიას ჩინეთში, უჰანის პროვინციაში აშუქებდა.


alt
სტატია მოამზადა "მედიაჩეკერმა" აღმოსავლეთ-დასავლეთის მართვის ინსტიტუტის (EWMI) ACCESS-ის პროექტის მხარდაჭერით ამერიკის შეერთებული შტატების საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) დაფინანსებით. სტატიის შინაარსზე პასუხისმგებელია "მედიაჩეკერი". ის შესაძლოა არ გამოხატავდეს USAID-ის, ამერიკის შეერთებული შტატების მთავრობის ან/და EWMI-ს შეხედულებებს.
კატეგორია: ეთიკა
სამართლიანი არჩევნებისა და დემოკრატიის საერთაშორისო საზოგადოების (ISFED) აღმასრულებელი დირექტორის მიხეილ ბენიძის ინფორმაციით, Facebook-მა საქართველოში “სპუტნიკის” ქსელიც გააუქმა.

“დაგვიდასტურეს, რომ "ნიუს-ფრონტის" ქართულ ანგარიშებთან ერთად "ფეისბუქმა" ასევე გააუქმა "სპუტნიკის" ქსელი საქართველოში, რომელზეც 1 თვის წინ ვსაუბრობდით. როგორც ჩანს, ეს ქსელი უკავშირდებოდა მათ მიერ ადრე აღმოჩენილ "სპუტნიკის" მსგავს ქსელებს სხვა ქვეყნებში (უკრაინა, ბალტიის ქვეყნები..) მაგრამ მაშინ წაშლას გადაურჩა”, - წერს მიხეილ ბენიძე.

მისივე ინფორმაციით, ნელ-ნელა კიდევ უფრო გაუმჯობესდება ფეისბუკის ალგორითმი და ავტომატიზებული მექანიზმები, რომ უფრო ოპერატიულად გამოავლინონ და გააუქმონ მსგავსი ქსელები.



Facebook-მა რამდენიმე დღის რუსული პროპაგანდისტული საინფორმაციო სააგენტო News-Front-ის გვერდიც წაშალა. გარდა ამისა, Facebook-მა 5 მაისს გამოაქვეყნა აპრილის თვის ანგარაში, სადაც წერია, რომ 900-მდე ანგარიში გაუქმდა. ანგარიშში ნათქვამია, რომ Facebook-მა წაშალა კოკა ყანდიაშვილის მედიაორგანიზაცია „ესპერსონასთან“ დაკავშირებული 790 ანგარიში და „ერთიან ნაციონალურ მოძრაობასთან“ დაკავშირებული 80 გვერდი.
კატეგორია: ეთიკა
Facebook-მა 900-მდე ანგარიში წაშალა, რომელთა უმრავლესობა (790) კოკა ყანდიაშვილის მიერ დაფუძნებულ მედიაკომპანია "ესპერსონას" უკავშირდებოდა. ამის შესახებ ინფორმაციას Facebook-ის აპრილის თვის ანგარიშში ვკითხულობთ, რომელიც დღეს, 5 მაისს გამოქვეყნდა.

ანგარიშში ნათქვამია, რომ Facebook-მა წაშალა 790 ანგარიში - მათგან 511 გვერდი, 122 ჯგუფი, 101 ფეისბუკის და 56 ინსტაგრამის ანგარიში, რომლებიც დაკავშირებული იყო კოკა ყანდიაშვილის მედიაორგანიზაცია „ესპერსონასთან“. ფეისბუკიდან წაშლილია  კოკა ყანდიაშვილის პირადი ანგარიშიც.

Facebook-ის მიერ გავრცელებულ განცხადებაში ნათქვამია, რომ DFRLab-ის მკვლევრებმა აღმოაჩინეს, რომ სახელმწიფო კანცელარიის საზოგადოებასთან ურთიერთობის ყოფილი უფროსი, კოკა ყანდიაშვილი და მისი მეუღლე, თბილისის საკრებულოს საზოგადოებასთან ურთიერთობის დეპარტამენტის უფროსი, გაშიფრული სქემის ხელმძღვანელები იყვნენ. მათი ანგარიშები წაშლილია, რადგან დაკავშირებული იყო იმ ჯგუფებსა და გვერდებთან, რომლებიც, ყალბი ახალი ამბების გავრცელებით, პროსახელისუფლებო და ხშირად ანტიდასავლურ პროპაგანდას ეწეოდნენ.

DFRLab-ის მკვლევრების ინფორმაციით, სოციალურ ქსელში ყალბი გვერდებისა და ანგარიშების აქტივობა, ძირითადად, ჯგუფებში სხვადასხვა კონტენტის გაზიარება იყო. ყალბი გვერდები განსაკუთრებით ქვეყანაში არსებული საპროტესტო ტალღის პერიოდში აქტიურდებოდნენ. ყალბი ანგარიშებისა და გვერდების ნაწილი 2019 წლის ივნისისის საპროტესტო აქციების შემდეგ შეიქმნა და მათი მთავარი მიზანი სამოქალაქო აქტივისტების დისკრედიტაცია იყო.

Facebook-ის ინფორმაციით, ასევე, წაიშალა „ერთიან ნაციონალურ მოძრაობასთან“ დაკავშირებული 80 გვერდი, 23 ფეისბუკის მომხმარებელი, 41 ჯგუფი და 9 ინსტაგრამის ანგარიში.

გარდა ამისა, წაიშალა ეპიდემიოლოგებისა და ექიმების სახელებით შექმნილი ანგარიშები, რომლებიც, მკვლევართა ვარაუდით, დეზინფორმაციის გასავრცელებლადაც იქნებოდა გამოყენებული.

ფეისბუკის მიერ გამოქვეყნებული აპრილის ანგარიში კიდევ რამდენიმე ქვეყანას ეხება. საქართველოს გარდა, ფეისბუკმა გვერდები და მომხმარებლები რუსეთში, ირანში, აშშ-ში, მავრიტანიასა და მიანმარშიც წაშალა.
კატეგორია: საქართველო
დღეს, 3 მაისს, პრესის თავისუფლების მსოფლიო დღეს, 15-ზე მეტი ეროვნული და რეგიონული მაუწყებელი აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის ჟურნალისტების მხარდასაჭერად აქციას მათავს. სოლიდარობის გამოსახატავად, მაუწყებლები 19:00 საათზე ეთერს ერთი წუთით გათიშავენ და ეკრანებზე გამოჩნდება წარწერა “სოლიდარობა აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის ჟურნალისტებს”.

აქცია მედიაკოალიციის ორგანიზებით ხორციელდება და მისი მიზანი აჭარის ტელევიზიის ჟურნალისტებისთვის სოლიდარობის გამოხატვა და საზოგადოებისთვის აჭარის მაუწყებელში ბოლო პერიოდში განვითარებული მოვლენებს შეხსენებაა.

მედიაკოალიციის წევრი და რეგიონულ მაუწყებელთა ალიანსის ხელმძღვანელი ნათია კუპრაშვილი ამბობს, რომ სოლიდარობის აქციით გამოხატავენ არა მარტო მხარადჭერას აჭარის ტელევიზიის ჟურნალისტების მიმართ, არამედ ეს ერთგვარი გზავნილია, რომ საზოგადოებრივ მაუწყებელში აღარ იყოს შიში და მიკერძოება.

“დღეს, პრესის თავისუფლების დღეს, UNESCO-ს ჰქონდა ძალიან საინტერესო სლოგანი - “ჟურნალისტიკა შიშის და მიკერძოების გარეშე”, და ის, რაც ხდება აჭარის მაუწყებელში, არის შიშის დანერგვა თავისუფალ ჟურნალისტებში, ვისაც უნდათ, რომ ჰქონდეთ ნამდვილი საზოგადოებრივი მაუწყებელი; ეს არის თვითცენზურის დანერგვა და მიკერძოების შემოტანა შინაარსში. გვსურს, რომ ეს სლოგანი შესრულდეს, რომ აღარ იყოს შიში და არ იყოს მიკერძოება, შევინარჩუნოთ საზოგადოებრივი მაუწყებელი რამენაირად, თუ არის შესაძლებელი.”

ეს არის მოკლე ჟესტი, ერთად გამოვხატავთ სოლიდარობას ჩვენი კოლეგების მიმართ. მგონია, მსგავსი მხარდაჭერა იდივიდუალურადაც ძალიან მნიშვნელოვანია იმ ადამიანებისთვის, ვინც რჩებიან ამ დრომდე აჭარის მაუწყებელში. თუმცა, ეს არ არის გზავნილი მხოლოდ მაუყებელში დარჩენილი ჟურნალისტებისთვის ან მათთვის, ვისაც ძალით დაატოვებინეს ტელევიზია, ეს არის ზოგადი გზავნილი, რომ დიახ, მედია არის სოლიდარული და ჩვენ არ გვეშლება შეფასება პროცესების”, - ამბობს ნათია კუპრაშვილი.



ბოლო ერთი წელია აჭარის ტელევიზია ადგილობრივი თუ საერთაშორისო ორგანიზაციების ყურადღების ცენტრშია. მას შემდეგ, რაც “ქართული ოცნების” კვოტით დაკომპლექტებულმა ბორდმა გიორგი კოხრეიძე დირექტორად აირჩია, აჭარის ტელევიზიის საინფორმაციო სამსახურის არაერთ თანამშრომელს შეეხო ცვლილებები. გიორგი კოხრეიძე ცდილობს, მაუწყებელს ჩამოაშოროს ყველა ის კადრი, ვინც კრიტიკულად არის განწყობილი.

მაუწყებლის დირექტორმა ხელშეკრულება აღარ გაუგრძელა ახალი ამბების პროდიუსერ ნათია შავაძეს; დისციპლინარული მოკვლევის საფუძველზე, სამსახურადან გაათავისუფლა საინფორმაციო სამსახურის უფროსი შორენა ღლონტი; მის გათავისუფლებამდე, ახალი ამბების სამსახურის უფროსისა და მთავარი საინფორმაციო გამოშვების რედაქტორის პოზიციიდან გაათავისუფლა მაია მერკვილაძე და არსებითად განსხვავებულ პოზიციაზე, რადიო მაუწყებლობის სამსახურში გადაყვანა;

ასევე, სამსახურიდან გაათავისუფლა მთავარი საინფორმაციო გამოშვების წამყვანი თეონა ბაკურიძე. დირექტორმა ხელშეკრულება შეუცვალა ჟურნალისტ თეონა ხარაბაძესაც და ქუთაისში, ამ ეტაპზე არარსებულ ბიუროში გადაიყვანა. ასევე, საინფორმაციო გამოშვება „მთავარის“ ერთ-ერთი წამყვანს, თეონა თურმანიძეს, ფეისბუკზე გამოქვენებული სტატუსების გამო, ტელევიზიის ეთერში მუშაობა და რეპორტიორობა ერთი წლით შეუზღუდა. გარდა ამისა, გიორგი კოხრეიძის დირექტორად დანიშვნის შემდეგ მაუწყებელი დატოვა დირექტორის მოადგილე ნათია ზოიძემ.
კატეგორია: დეზინფორმაცია

ყალბი ამბის ამოცნობა სულაც არ არის რთული, ამისათვის საკმარისია, პირველ ეტაპზე, რამდენიმე დეტალს დააკვირდეთ. ეს ვიდეოგზამკვლევი გასწავლით, რას უნდა მიაქციოთ ყურადღება იქამდე, ვიდრე ამბის ნამდვილობას დაიჯერებთ და შემდეგ, თქვენს მეგობრებსაც გაუზიარებთ.



იხილეთ გზამკვლევი:



 
alt
სტატია მოამზადა "მედიაჩეკერმა" აღმოსავლეთ-დასავლეთის მართვის ინსტიტუტის (EWMI) ACCESS-ის პროექტის მხარდაჭერით ამერიკის შეერთებული შტატების საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) დაფინანსებით. სტატიის შინაარსზე პასუხისმგებელია "მედიაჩეკერი". ის შესაძლოა არ გამოხატავდეს USAID-ის, ამერიკის შეერთებული შტატების მთავრობის ან/და EWMI-ს შეხედულებებს.
კატეგორია: რჩევები ჟურნალისტებს

ყალბი ამბის ამოცნობა სულაც არ არის რთული, ამისათვის საკმარისია, პირველ ეტაპზე, რამდენიმე დეტალს დააკვირდეთ. ეს ვიდეოგზამკვლევი გასწავლით, რას უნდა მიაქციოთ ყურადღება იქამდე, ვიდრე ამბის ნამდვილობას დაიჯერებთ და შემდეგ, თქვენს მეგობრებსაც გაუზიარებთ.



იხილეთ გზამკვლევი:



 
alt
სტატია მოამზადა "მედიაჩეკერმა" აღმოსავლეთ-დასავლეთის მართვის ინსტიტუტის (EWMI) ACCESS-ის პროექტის მხარდაჭერით ამერიკის შეერთებული შტატების საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) დაფინანსებით. სტატიის შინაარსზე პასუხისმგებელია "მედიაჩეკერი". ის შესაძლოა არ გამოხატავდეს USAID-ის, ამერიკის შეერთებული შტატების მთავრობის ან/და EWMI-ს შეხედულებებს.
კატეგორია: დეზინფორმაცია

ყალბი ამბის ამოცნობა სულაც არ არის რთული, ამისათვის საკმარისია, პირველ ეტაპზე, რამდენიმე დეტალს დააკვირდეთ. ეს ვიდეოგზამკვლევი გასწავლით, რას უნდა მიაქციოთ ყურადღება იქამდე, ვიდრე ამბის ნამდვილობას დაიჯერებთ და შემდეგ, თქვენს მეგობრებსაც გაუზიარებთ.



იხილეთ გზამკვლევი:



 
alt
სტატია მოამზადა "მედიაჩეკერმა" აღმოსავლეთ-დასავლეთის მართვის ინსტიტუტის (EWMI) ACCESS-ის პროექტის მხარდაჭერით ამერიკის შეერთებული შტატების საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) დაფინანსებით. სტატიის შინაარსზე პასუხისმგებელია "მედიაჩეკერი". ის შესაძლოა არ გამოხატავდეს USAID-ის, ამერიკის შეერთებული შტატების მთავრობის ან/და EWMI-ს შეხედულებებს.
კატეგორია: საქართველო
საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს საინფორმაციო გამოშვება „მთავარის“ ერთ-ერთი წამყვანს, თეონა თურმანიძეს მენეჯმენტმა ტელევიზიის ეთერში მუშაობა და რეპორტიორობა ერთი წლით შეუზღუდა. ამის შესახებ ინფორმაციას ტელეწამყვანი თავად ავრცელებს.

21 აპრილს ცნობილი გახდა, რომ თეონა თურმანიძე ეთერიდან ფეისბუქის სტატუსების გამო მოხსნეს. იგი ფიქრობდა, რომ მენეჯმენტი აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს თანამშრომლების ინტერნეტში/სოციალურ ქსელში ქცევის წესების (რომელიც მაუწყებლის ვებგვერდზე 20 აპრილს გამოქვეყნდა) დარღვევას ედავებოდა. მოგვიანებით კი გაირკვა, რომ მენეჯმენტი თეონა თურმანიძეს ხელშეკრულების ერთ-ერთ პუნქტს ედავება, სადაც წერია, რომ “არ ჩაიდინოს სამსახურში ან მის გარეთ (მათ შორის სოციალურ ქსელში) სამართლისა და ზნეობის საყოველთაოდ აღიარებული ნორმებისა და საჯარო წესრიგის საწინააღმდეგო ქმედება, რომელიც მიმართულია დამსაქმებლის თანამშრომლის ან დამსაქმებლის დისკრედიტაციისაკენ”.

“ბუნებრივია, ვიდრე არ დამიკონკრეტეს, ისიც ჩემი მოთხოვნის შემდეგ, ჩავთვალე, რომ ამ წესისდარღვევას მედავებოდნენ… ამასობაში კი აღმოჩნდა რომ ხელშეკრულებაში ჩაწერილ ერთ ერთ პუნქტს მედავებიან” - თეონა თურმანიძის თქმით, ამის შესახებ ინფორმაცია მენეჯმენტმა ეთერიდან მოხნის შემდეგ, მეოთხე დღეს მიაწოდა.

მენეჯმენტი თეონა თურმანიძის 10 და 11 აპრილის გამოქვეყნებულ სტატუსებს ედავება, რომელშიც ტელეწამყვანი აჭარის ტელევიზიაში საინფორმაციო სამსახურის ახალი უფროსის, ვახტანგ ხუზმიაშვილისა და ვებპლატფორმის ხელმძღვანელის ნინო ხაჟომიას დანიშვნას ეხებოდა. თეონა თურმანიძე ამბობს, რომ მისი მიზანი მხოლოდ და მხოლოდ დირექტორის გადაწყვეტილებების გაკრიტიკება იყო და არა მაუწყებლის დისკრედიტაცია.

“საზოგადოებრივი მაუწყებლის დისკრედიტაცია რომ არ იყო ჩემი მიზანი, ეს ფაქტია. გავაკრიტიკე დირექტორის გადაწყვეტილებები და ეს გადმოიწერა ისე, თითქოს მე საზმაუს იმიჯი შევლახე”, - ამბობს თეონა თურმანიძე მედიაჩეკერთან საუბრისას.

მისივე თქმით, მენეჯმენტმა მას ანალიტიკურ გადაცემაში პროდიუსერობა ან რადიოში მუშაობა შესთავაზა. ამ ეტაპზე, გადაწყვიტა, რომ რადიოში მუშაობას დათანხმდეს:

“შემომთავაზეს ანალიტკაში პროდიუსერობა ან რადიო ან მე მომეფიქრებინა რამე, რადგან, როგორც ამიხსნეს, ჩემი რესურსის დაკარგვა არ უნდათ. ანალიტიკას არ დავთანხმდი, რადგან დარმწუნებული ვარ ეს გადაცემებიც აღარ იქნება მალე. რადიოში წამყვანის როლი ძალიან მწირია, მხოლოდ კითხულობ ტესტებს. ამდენად, შევთავაზე რადიოში გადაცემა, რაზეც გუშინ მივიღე თანხმობა, მხოლოდ ამიტომ ვთანხმდები ამ ეტაპზე აქ დარჩენას”, - ამბობს თეონა თურმანიძე.

თეონა თურმანიძე არ არის პირველი, ვის წინააღმდეგაც მენეჯმენტი დისციპლინურ წარმოება დაიწყო. გიორგი კოხრეიძის დირექტორად არჩევის შემდეგ, აჭარის ტელევიზიის საინფორმაციო სამსახურის არაერთ თანამშრომელს შეეხო ცვლილებები. დირექტორმა ხელშეკრულება აღარ გაუგრძელა ახალი ამბების პროდიუსერ ნათია შავაძეს; დისციპლინარული მოკვლევის საფუძველზე, სამსახურადან გაათავისუფლა საინფორმაციო სამსახურის უფროსი შორენა ღლონტი; მის გათავისუფლებამდე, ახალი ამბების სამსახურის უფროსისა და მთავარი საინფორმაციო გამოშვების რედაქტორის პოზიციიდან გაათავისუფლა მაია მერკვილაძე და არსებითად განსხვავებულ პოზიციაზე, რადიო მაუწყებლობის სამსახურში გადაყვანა;

ასევე, სამსახურიდან გაათავისუფლა მთავარი საინფორმაციო გამოშვების წამყვანი თეონა ბაკურიძე. გარდა ამისა, გიორგი კოხრეიძის დირექტორად დანიშვნის შემდეგ მაუწყებელი დატოვა დირექტორის მოადგილე ნათია ზოიძემ. ამ ბოლოს კი დირექტორმა ხელშეკრულება შეუცვალა ჟურნალისტ თეონა ხარაბაძესაც და ქუთაისში, ამ ეტაპზე არარსებულ ბიუროში გადაიყვანა.
კატეგორია: საქართველო
"TV პირველის" საინფორმაციო სამსახურის უფროსი ნინო ჟიჟილაშვილი აღარ იქნება. ამ პოზიციაზე მას არხის გენერალური დირექტორი, ინგა გრიგოლია შეცვლის. საინფორმაციო სამსახურის უკვე ყოფილი უფროსი ამბობს, რომ ამ ეტაპზე, საინფორმაციო სამსახურის განვითარების მიმართულებით არხის ხელმძღვანელობისა და მისი ხედვები  ერთმანეთს არ დაემთხვა. 


"კონკრეტულ საკითხებზე ვერ შევთანხმდით. ამიტომ მოგვიხდა ამ სეგმენტში დაშორება. გუნდი, რომელთან ერთადაც "TV პირველში" მოსვლის დღიდან ვმუშაობ, ახლა ტოქშოუს მიმართულებას დავუთმობთ მთელ ენერგიას", - უთხრა ნინო ჟიჟილაშვილმა "მედიაჩეკერს".

იგი ამბობს, რომ განსაკუთრებულ წარმატებას უსურვებს  არხის ნიუსის ახალგაზრდა შემადგენლობას: " პრინციპულს, საქმიანს და ღირსეულს, რომელთან ერთადაც ჩვენ ორ თვეში შევძელით რთული და საზოგადოებისთვის ძალიან კრიზისული პერიოდი სარედაქციო შეცდომების გარეშე გაგვევლო და ნიუსის ყურებადობაც გაგვეზარდა. ყველამ, ვინც ამ გუნდს შეუერთდება უნდა იცოდეს, რომ დაჭირდება თავისუფლად გაზრდილ ჟურნალისტურ თაობასთან მუშაობის უნარები". 

"TV პირველის" საინფორმაციო სამსახურის უფროსად ნინო ჟიჟილაშვილი მიმდინარე წლის 27 თებერვლიდან დაინიშნა.  ამ პოზიციაზე მან მათე კირვალიძე ჩაანაცვლა. ამავე არხზე ნინო ჟიჟილაშვილი ორი ტოქშოუს - „პოლიტმეტრისა“ და „პირველების“ წამყვანია. ახლა კი, როგორც მისი საუბრიდან ირკვევა, ახალ, მესამე ტოქშოუს დაიწყებს. 

"TV პირველზე" ეს ცვლილება არხზე ტელეკომპანია "მთავარი არხიდან" რამდენიმე თანამშრომლის, მათ შორის, საინფრმაციო სამსახურის ყოფილი უფროსის ნოდარ მელაძის გადასვლას დაემთხვა. შეგახსენებთ, ნოდარ მელაძე არხის პროდუსერი გახდა.  ნოდარ მელაძის შემდეგ, "TV პირველზე" გადავიდნენ: ვასილ დაბრუნდაშვილი, ეკო მაღრაძე, მაკა ანდრონიკაშვილი და რუსუდან ჯაბანიშვილი.

კატეგორია: ეთიკა
30 აპრილს Facebook-მა რუსული პროპაგანდისტული საინფორმაციო სააგენტო News-Front-ის გვერდი წაშალა. ამის შესახებ ინფორმაციას სამართლიანი არჩევნებისა და დემოკრატიის საერთაშორისო საზოგადოება (ISFED) ავრცელებს.

"Facebook-ის წარმომადგენლებთან ინტერაქციის შედეგად, ჩვენთვის ცნობილი იყო, რომ Facebook მუშაობდა News-Front-ის არაავთენტური ქსელის გამოვლენაზე, როგორც საქართველოში, ასევე სხვა ქვეყნებში. გასულ კვირაში ჩვენ მათ წინასწარ მივაწოდეთ ჩვენი მონიტორინგის შედეგები. დღეს კი, ეს 12 ანგარიში და რაც მთავარია, თავად News-Front Georgia სოციალური ქსელის პლატფორმაზე აღარ იძებნება. წაშლილია ნიუს-ფრონტის ინფრასტრუქტურა სხვა ქვეყნებშიც", - წერს ISFED-ის აღმასრულებელი დირექტორი მეხეილ ბენიძე.



არასამთავრობო ორგანიზაცია ISFED სააგენტო News-Front-ის მასალების ფეისბუკზე გავრცელების სქემას ღია წყაროების გამოყენებით სწავლობდა. ორგანიზაციის დასკვნით, გამოცემა ფეისბუკზე პლატფორმის წესების მასობრივი დარღვევით ოპერირებდა:

“ნიუს-ფრონტ ჯორჯიას” ფეისბუქ გვერდი და მისი ადმინისტრატორი სხვა არაავთენტურ ანგარიშებთან ერთად შერჩევითად, ვიწრო სამიზნე აუდიტორიაზე გათვლით ავრცელებდა ინფორმაციას, რომელიც მიმართული იყო ქართულ „ფეისბუქ“ მომხმარებლებში ანტაგონიზმისა და აგრესიის გაღვივებისკენ, საზოგადოების დახლეჩვისკენ და პოლიტიკური პოლარიზაციისკენ. „ნიუს-ფრონტი“და მასთან კოორდინირენული არაავთენტური ანგარიშები სხვადასხვა ტაქტიკის გამოყენებით ავრცელებდნენ ანტიდასავლურ, პრო-რუსულ გზავნილებს და ქმნიდნენ არაავთენტურ ინტერაქციას „ფეისბუქის“ აუდიტორიის შეცდომაში შეყვანის მიზნით”, - ნათქვამია ISFED-ის სოციალური მედიის მონიტორინგის ანგარიშში.

NEWS FRONT რუსეთშია რეგისტრირებული და 9 ენაზე (რუსულად, ქართულად, ინგლისურად, ფრანგულად, გერმანულად, სერბულად, უნგრულად, ესპანურად, ბულგარულად) აქვეყნებს კონტენტს. გამოცემა დიდი ხანია შემჩნეულია რუსულ პროპაგანდასა და ანტიდასავლური გზავნილების გავრცელებაში. News Front-ი ბოლო პერიოდში ანტიდასავლური გზავნილებით გაჯერებულ, მანიპულაციურ ინფორმაციას კორონავირუსთან დაკავშირებულ საკითხებზეც ავრცელებდა.
კატეგორია: რჩევები ჟურნალისტებს
"სანდო ინფორმაციის შიმშილი ახლა იმაზე მძაფრია, ვიდრე ოდესმე ყოფილა. ამიტომ, მთავარია, რომ სათქმელი მიაწოდო მაუყურებელს და არ აქვს დიდი მნიშვნელობა  ამბავს სამზარეულოდან მოყვები თუ ცარიელი მანჰეტენიდან, მთავარია, რომ თქვა", -  ნანა საჯაია, Fox News-ის ვაშინგტონის ბიუროს პოლიტიკური მიმართულების პროდიუსერი, მუშაობის დისტანციურ რეჟიმზე გადასვლაზე გვესაუბრება და საკუთარ გამოცდილებასა და შთაბეჭდილებებს გვიზიარებს.

- მთელი მსოფლიოს მასშტაბით, მედიასაშუალებების უმრავლესობა ნაწილობრივ ან მთლიანად დისტანციური მუშაობის რეჟიმზეა გადასული. როგორ შეიცვალა მუშაობის სტილი, თქვენი გამოცდილების შესახებ მოგვიყევით...

ყველაზე მთავარი, რაც დისტანციური მუშაობის წარმატებას განაპირობებს, სამზადისია. დღეს გადავედით დისტანციურ მუშაობაზე და ხვალ გადაცემას პირდაპირ სახლიდან წავიყვანთ, წარმოუდგენელია. ორი თვის წინ რომ ეთქვა ვინმეს ჩემთვის  იმ მდგომარეობაზე, რომელშიც დღეს ვარ, ვიფიქრებდი, რომ სიზმარს მიყვება.

დიდი ცვლილება იყო, ვერ ვიტყვი, რომ ეს მარტივია და ერთ ღამეში გადავეწყეთ, ეტაპობრივად ხდებოდა. პირველი რამდენიმე კვირის განმავლობაში, ნელ-ნელა ვტესტავდით, ასე იქცეოდნენ ჩემი კოლეგებიც, სხვა ამერიკული მედიასაშუალებებიდან. მაგალითად, ჯგუფიდან ერთი ადამიანი მუშაობდა სახლიდან და მენეჯერები აკვირდებოდნენ, რა დაბრკოლებებს აწყდებოდა, აფერხებდა თუ არა მისი დისტანციურად მუშაობა პროცესს, აისახებოდა თუ არა ეს ხარისხზე და ა.შ - ასე იხვეწებოდა პროცესი.

- თქვენი გამოცდილებიდან გამომდინარე, რა უნდა გაითვალისწინოს მედიამ მუშაობის ასეთ რეჟიმზე გადასვლამდე?

ყველაზე მთავარია, საკონტაქტო მონაცემები მქონდეს. როდესაც სამსახურში ვარ, არ მჭირდება ცხრანიშნიანი ნომრის აკრეფვა, ისე ვუკავშირდები საეთეროს თუ სხვადასხვა დეპარტამენტებს, იქნება ეს გრაფიკების თუ სატელიტის. მე ვაშინგტონის ბიუროში ვმუშაობ, მთავარი შტაბი არის ნიუ იორკში და იქაც პირდაპირ ვრეკავ, არავის ნომრის ცოდნა არ მჭირდება. ახლა სახლიდან მარტივად ვერავის ვურეკავ, მობილურიდან უნდა დავრეკო. წარმოუდგენელია, ვინმემ ზეპირად იცოდეს ყველას ნომერი, ამიტომ პირველ რიგში საკონტაქტო ინფორმაცია გავმართეთ.

ძალიან გამოგვადგა როლების გადანაწილება - ყველამ უნდა იცოდეს კონკრეტულ დღეს რა ევალება. კრიზისის დროს ეს როლები შესაძლოა მოდიფიცირდეს. ზოგადად, პოლიტიკის პროდიუსერი ვარ და პოლიტიკას ვაშუქებ, მაგრამ ახლა მთლიანად ამერიკული მედია, ყველა აშუქებს კორონავირუსს სხვადასხვა ჭრილში.

 
- ეს გეგმა FOX NEWS-ში აქამდეც არსებობდა ექსტრემალური სიტუაციებისთვის თუ სპონტანურად შეიმუშავეთ?

ზოგადად, ცხადია, ეს მონაცემები ყველა სისტემაში არის, მაგრამ ახლა შემოკლებული ვერსია შევქმენით. გამოვყავით კონტაქტები, ვისიც აუცილებლად დაგვჭირდება. იგივე ეხება ჯგუფურ მეილებს, პატარა ორგანიზაციაში, სადაც 7-8 ადამიანი მუშაობს, შეიძლება ყველას მეილი იცოდე ზეპირად, მაგრამ დიდ, გიგანტურ მედიასაშუალებაში, სადაც 1000 და მეტი ადამიანია, არის ჯგუფური მეილები. მაგალითად, ოპერატორების group-email, სადაც როგორც კი რაღაც ნოემრს შეიყვან, შეტყობინება ავტომატურად ყველა ოპერატორს მიუვა, ან მემონტაჟეებს, პროდიუსერებს, რესერჩერებს და ა.შ. იმეილები დახარისხებულია ჯგუფებად და დეპარტამენტებად.

- გახსოვთ, როგორი იყო დისტანციურ რეჟიმზე გადასვლის პირველი სამუშაო დღე?

altწარმოიდგინეთ, როცა ვიქენდის საინფორმაციო გადაცემაზე ვმუშაობ, ძირითადად, ვმუშაობ remote team-ებთან, გარე გადამღები ჯგუფები შემომყავს ეთერში. სახლიდან მუშაობის პირველ დღეს 4 ჯგუფი მყავდა გასაყვანი - ერთი პენტაგონში იყო და აკეთებდა მასალას, რა მდგომარეობაა ამერიკის სამხედრო დანაყოფებში; მეორე ჯგუფი ლონდონის ბიუროდან იყო ჩასული მილანში, მაშინ იტალიაში იყო პიკი და იქედან მიმოხილვას გააკეთებდა; მესამე იყო სიეტლში, ვაშინგტონის შტატში, სადაც ასევე იყო პიკი, რადგან მოხუცთა თავშესაფარში იყო დიდი აფეთქება; და მეოთხე იყო ნიუ-იორკის ჯგუფი, რომელიც ეთერში უნდა გამეყვანა. მე, ამ დროს, ვიჯექი ჩემს სამზარეულოში, მედგა ლეპტოპი, ტელეფონი, აიპედი, მეორე აიპედი, მაგრამ ვიყავი ძალიან დასტრესილი, დაბნეული და სრულიად წარმოუგენელი მეჩვენებოდა, რომ იმ დღეს ჩვენ ჩავამთავრებდით ნორმალურად. დაძაბული და დასტრესილი ვიყავი.

ვიყავი ჰიპერაქტიური ყველა ჟურნალისტთან ურთიერთობაში, ვის იმეილს ვწერდი, ვის ვემესიჯებოდი, ვის ვურეკავდი, ვის ზუმში ვერთვებოდი... ეს იყო ერთ-ერთი ყველაზე რთული სამუშაო დღე, რაც FOX-ში ვმუშაობ. მაგრამ, დღის ბოლოს, ეთერს რომ შევხედე, ვერავინ მიხვდებოდა, რომ ჩვენ იმ დღეს ყველანი არანორმალური სტრესის ქვეშ ვიყავით და ალბათ, ყველაზე მნიშვნელოვანიც ეს არის, რომ მაყურებელი რომ ჩართავს ტელევიზორს, მიიღოს ის ინფორმაცია, რომლის მისაღებადაც ის თქვენს არხს უყურებს.


♦  როგორ ვიმუშაოთ სახლიდან ეფექტურად - წაიკითხეთ გზამკვლევში, რომელიც მომზადებულია ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერ, IREX M-TAG-ის პროგრამის ფარგლებში



- რა არის ყველაზე დიდი გამოწვევა თქვენთვის ამ რეჟიმში მუშაობისას?

მე პროდიუსერი ვარ და როდესაც ჟურნალისტი გამყავს ეთერში, იმ წუთს ვზივარ საეთეროში რეჟისორის გვერდით და ვკარნახობ რომელ წამს რა უნდა გამოჩნდეს ეკრანზე, როდის ვიდეო, როდის ინტერვიუს ნაწილი, ვეუბნები რომელ სიტყვაზე უნდა შეწყვიტოს, გრაფიკა როდის გამოჩნდეს და ა.შ. ამას ყველაფერს ვკარნახობ. დისტანციურად კი ეს სეგმენტი სრულიად გაქრა, მე იქ არ ვარ.

თუ სხვა დროს საეთეროში 15 ადამიანია, ახლა არის მხოლოდ 2, ან მაქსიმუმ 3, ვინც აუცილებელია, რომ იმ წუთას იქ იყოს, რომელთა იქ ყოფნის გარეშე გადაცემა ეთერში ვერ გავა, მხოლოდ ეს ხალხი მიდის სტუდიაში. რადგან ახლა ეს როლი ამოჭრილია, ეს ინფორმაცია უნდა შევიყვანო სისტემაში წამობრივი სიზუსტით, ჩემი ჟურნალისტი საუბარს რომ დაიწყებს, მისი დასრულების ბოლო ორი სიტყვა რა არის უნდა ჩავუწერო, იმიტომ, რომ ამას რომ გაიგებს რეჟისორი, ამის მერე ჩართოს სინქრონი. ასევე, უნდა ჩავუწერო რამდენ წამს გრძელდება ეს სინქრონი. მე იქ არა ვარ, რომ ეს ვუთხრა ან ხელით ვანიშნო, მან ზუსტად უნდა იცოდეს, სად გაჭრას.

სტრესულია და რთულია, მაგრამ უფრო მობილიზებულს გხდის. და კიდევ ერთი, როდესაც სახლიდან ვმუშაობ, არ მაქვს არავის იმედი. იქ თუ რაღაცას ვერ ვასწრებ, ან არ ვიცი როგორ გავაკეთო, უცებ შემიძლია აღმასრულებელ პროდიუსერს ვკითხო. სახლში ეს არ მაქვს და არც იმის დრო მაქვს, რომ ვრეკო და ვარჩიო, ამიტომ, უფრო ჩემი თავის იმედად ვარ და უფრო მობილიზებული.

alt


- ასეთი რეჟიმი, რომელსაც მთელი რიგი გამოწვევები ახლავს, ალბათ, იმოქმედებდა ხარისხზეც…

ყველაფერს ისე ვერ გააკეთებ სახლიდან, როგორც ტელევიზიაში ყოფნისას იზამდი. რა არის პრიორიტეტი - ის, რომ ახალი ამბავი რაცაა ის მოხვდეს ეთერში სწრაფად, თუ საუკეთესო კადრი გქონდეს ამ ამბის სათქმელად? ჩემთვის პრიორიტეტია, რომ ამბავი ვთქვათ ზუსტად და დროულად. ახლა საუკეთესო კადრს არ ვეძებ, თუ დრო მაქვს, მოვძებნი, მაგრამ მირჩვენია, რომ ამბავი პირველმა ჩვენ ვთქვათ.

ერთი შემთხვევა მახსენდება, - მე და ჩემი ჟურნალისტი სახლებიდან ვმუშაობდით, მემონტაჟე ლოს-ანჟელესის ბიუროში იყო და ინტერვიუ უნდა ჩაგვეწერა მიჩიგანში, სადაც იყო აქცია, აპროტესტებდნენ გუბერნატორის მკაცრ ზომებს კორნავირუსის დროს. რადგან თავშეყრა აკრძალული იყო, მოიფიქრეს, რომ მანქანებით შეკრებილიყვნენ და წრე დაერტყათ მიჩიგანში კაპიტოლიუმის შენობისთვის.

ჩვენ წინა დღეს ვამზადებდით მასალას, რომელ შტატში როგორ აპროტესტებდნენ აკრძალვებს. რესპონდენტს, რომელიც უნდა ჩამეწერა მიჩიგანში, არ ჰქონდა სკაიპი, არადა, აუცილებლად ასე უნდა ჩამეწერა, რადგან ჩვენს სისტემში სკაიპის ვიდეო პირდაპირ შემოდის, ლოს-ანჯელესის ბიურო შემოვიდოდა და დაამონტაჟებდა იმ ნაწილს, რომელიც დაგვჭირდებოდა.. ტელეფონით ავუხსენი როგორ გადმოეტვირთა სკაიპი, დარეგისტრირდა, ფოტო დააყენა, შესანიშნავი, წიგნების ფონი შეარჩია, მაგრამ, რატომღაც იყო ტექნიკური ხარვეზი ვაშინგტონის ბიუროში და ამ ადამიანის გამოსახულებას ვერ ხედავდნენ.

ზუსტად ერთი საათი დავხარჯეთ იმაში, რომ ეს კაცი შემოგვეყვანა და ჩაგვეწერა. ბოლოს მითხრა, 10 წუთი მაქვს და ამ 10 წუთში თუ ვერ ჩაგეწერეთ, NBC-სთან მაქვს ინტერვიუო. ეს ნიშნავდა, რომ წყალში მიყრიდა მთელი დღის შრომას. ბოლოს გადავწყვიტეთ რომ Zoom-ით ჩაგვეწერა, - ლოს-ანჯელესის ბიუროს მემონტაჟემ გამოაგზავნა ზუმის ლინკი, მე ჩავერთე ვაშინგტონიდან, რესპონდენტი მიჩიგანიდან - როგორც კი მისი გამოსახულება გამოჩნდა, მე გავთიშე ჩემი ვიდეო და ჩავწერე. ზუსტად 2 წუთი მქონდა ინტერვიუ, 3 კითხვა დავუსვი, დარჩენილ 7 წუთში თაიმ-კოდები ვუთხარი მემონტაჟეს, დავრეკე ჟურნალისტთან და ვიდრე NBC-იმ ჩაწერა მასთან ინტერვიუ, ჩვენ უკვე მზად გვქონდა და ეთერში გავუშვით.

საერთოდ არ იყო ადვილი. სხვა დროს, დრო რომ მქონოდა, ამ კაცს მიჩიგანის რომელიმე სტუდიაში მოვიწვევდი, მექნებოდა განათება, კამერა, მეყოლებიდა ოპერატორი, ხმის რეჟისორი და ბევრად უკეთესი ვიზუალი იქნებოდა, მაგრამ, გავიდა სიუჟეტი, შეიძლება გადასარევი არ იყო, მაგრამ რესპონდენტმაც და სიუჟეტმაც, სათქმელი თქვა. ეს არის ახლა მთავარი, - სათქმელი ითქვას.

- რა მოხდა სტუდიური გადაცემების შემთხვევაში, სტუდიებიდან სახლებში ტექნიკურად როგორ მოახერხეთ გადაწყობა?

ეს გადაწყვეტილება მენეჯმენტის დონეზე მიიღება, მე არ ვყოფილვარ ამის ნაწილი. მაგრამ ვაშინგტონის ბიუროში არის დაახლოებით 25-მდე პროდიუსერი და ზუსტად ვიცი, რომ ყველა სახლიდან მუშაობს. საქმის სპეციფიკიდან გამომდინარე, ტელევიზიაში მიდის მხოლოდ staff-ის აუციებელი შემადგენლობა და ვინ იქნება ამ შემადგენლობაში, დეპარტამენტი წყვეტს.

altთუ დააკვირდებით ეთერს და შემდეგ ცნობილი წამყვანების ტვიტერის ან ინსტაგრამის ანგარიშებს, ნახავთ რომ უმრავლესობას სტუდია სახლში აქვს მოწყობილი. მაგალითად, CNN-ის წამყვანმა ელისონ კამეროტმა ინსტაგრამზე გამოაქვეყნა რამდენიმე კადრი, როგორ უწყობენ მას სტუდიას სახლში. განათებები, ხმები, მისულია სამი თანამშრომელი, რომლებიც ყველაფერს აწყობენ ისე, რომ როდესაც ეთერში იქნება, თვითონ ჩართოს და სახლიდან წაიყვანოს გადაცემა. ვინმეს მისვლა აღარ დასჭირდეს.

რაც შეეხება აღჭურვას, გიგანტურ მედიასაშუალებებს არ უჭირთ, რომ წამყვანს სტუდია მოუწყონ სახლში, ფონი შეურჩიონ, განათება და კამერები დაამონტაჟონ. რა თქმა უნდა, ისე არ გამოიყურება როგორც, სტუდიიდან, მაგრამ, ერთი შეხედვით, შეიძლება ვერც გაარჩიო.

- პროდიუსერები და წამყვანები გასაგებია, მაგრამ ჟურნალისტები და ოპერატორები როგორ მუშაობენ?

ამერიკულ მედიაში პოპულარული მეთოდია, რომ ჟურნალისტი სადღაც დგას და იქიდან ერთვება მთელი დღის განმავლობაში. ახლა, მაგალითად, ჟურნალისტი და ოპერატორი ერთი მანქანით არ მიდიან, ერთმანეთს ხვდებიან გადაღების ადგილზე, სოციალური დისტანციის წესებით დაცვით, ნიღბებით, სადეზინფექციო საშუალებებით, ხელთათმანებით, 20 წუთი იმუშავებენ ერთად და მერე იშლებიან.

დაახლოებით ერთი კვირის წინ, ფოქსის ჟურნალისტმა, რომელიც თეთრ სახლს აშუქებს, ტვიტერზე დადო ვიდეო, როგორ მუშაობდა მანქანიდან. ავტომანქანით იდგა თეთრ სახლთან და იქ ჰქონდა ყველაფერი - ლეპტოპი, ტელეფონი, ინტერნეტი. ჩართვის დროს გადადიოდა მანქანიდან, მეორე მანქანაში კი იყო ოპერატორი, ჩაერთვებოდა 2 წუთით გადაცემას, მერე ისევ დაიშლებოდნენ, გადანაწილდებოდნენ თავიანთ ავტომობილებში. ეს არის სრულიად არაორდინალური გარემო და არ მგონია, 2 თვის წინ ვინმეს დაეჯერებინა, რომ ეს მოხერხებადი იყო.

altშიდა სისტემებით ჩვენ შეგვიძლია ვუყუროთ FOX-ზე სად რა სამზადისია, სად რა ინტერვიუ იწერება. და, ერთ დღეს მე ვუყურებდი, როგორ იდგა წამყვანი რეზინის ხელთათმანებით და ოპერატორი, რომელიც კადრს უსწორებდა, N95 სამედიცინო ნიღბით. ჟურნალისტს გადაცემა მიყავდა ცარიელი მანჰეტენიდან, არ იყო ვიზუალურად მრავალფეროვანი, როგორც ორი თვის წინ იყო სტუდიიდან, მაგრამ თავის მისიას ასრულებდა, ამბავს ყვებოდა და ასეთ დროს ყველაზე მნიშვნელოვანი ეს არის, რომ ამბავი მოყვე.

ბევრი ურთიერთსაპირისპირო, მცდარი ინფორმაცია ვრცელდება, ზოგი მიზანმიმართულად შეცდომაში შემყვანი, ზოგი არამიზანმიმართულად, მაგრამ მაინც დამაბნეველი და ამ შემთხვევაში, მედიის როლი არის ის, რომ მოყვეს რა ხდება, ფაქტებზე დაყრდნობით. ამას ქუჩიდანაც ახერხებს და არ სჭირდება, რომ ერთდროულად 7 კამერა იღებდეს.



რედაქცია: სტატიაში გამოთქმული მოსაზრებები ეკუთვნის საკუთრივ ნანა საჯაიას და არ წარმოადგენს FOX NEWS-ის ოფიციალურ პოზიციას





 

კატეგორია: რესურსები
"სანდო ინფორმაციის შიმშილი ახლა იმაზე მძაფრია, ვიდრე ოდესმე ყოფილა. ამიტომ, მთავარია, რომ სათქმელი მიაწოდო მაუყურებელს და არ აქვს დიდი მნიშვნელობა  ამბავს სამზარეულოდან მოყვები თუ ცარიელი მანჰეტენიდან, მთავარია, რომ თქვა", -  ნანა საჯაია, Fox News-ის ვაშინგტონის ბიუროს პოლიტიკური მიმართულების პროდიუსერი, მუშაობის დისტანციურ რეჟიმზე გადასვლაზე გვესაუბრება და საკუთარ გამოცდილებასა და შთაბეჭდილებებს გვიზიარებს.

- მთელი მსოფლიოს მასშტაბით, მედიასაშუალებების უმრავლესობა ნაწილობრივ ან მთლიანად დისტანციური მუშაობის რეჟიმზეა გადასული. როგორ შეიცვალა მუშაობის სტილი, თქვენი გამოცდილების შესახებ მოგვიყევით...

ყველაზე მთავარი, რაც დისტანციური მუშაობის წარმატებას განაპირობებს, სამზადისია. დღეს გადავედით დისტანციურ მუშაობაზე და ხვალ გადაცემას პირდაპირ სახლიდან წავიყვანთ, წარმოუდგენელია. ორი თვის წინ რომ ეთქვა ვინმეს ჩემთვის  იმ მდგომარეობაზე, რომელშიც დღეს ვარ, ვიფიქრებდი, რომ სიზმარს მიყვება.

დიდი ცვლილება იყო, ვერ ვიტყვი, რომ ეს მარტივია და ერთ ღამეში გადავეწყეთ, ეტაპობრივად ხდებოდა. პირველი რამდენიმე კვირის განმავლობაში, ნელ-ნელა ვტესტავდით, ასე იქცეოდნენ ჩემი კოლეგებიც, სხვა ამერიკული მედიასაშუალებებიდან. მაგალითად, ჯგუფიდან ერთი ადამიანი მუშაობდა სახლიდან და მენეჯერები აკვირდებოდნენ, რა დაბრკოლებებს აწყდებოდა, აფერხებდა თუ არა მისი დისტანციურად მუშაობა პროცესს, აისახებოდა თუ არა ეს ხარისხზე და ა.შ - ასე იხვეწებოდა პროცესი.

- თქვენი გამოცდილებიდან გამომდინარე, რა უნდა გაითვალისწინოს მედიამ მუშაობის ასეთ რეჟიმზე გადასვლამდე?

ყველაზე მთავარია, საკონტაქტო მონაცემები მქონდეს. როდესაც სამსახურში ვარ, არ მჭირდება ცხრანიშნიანი ნომრის აკრეფვა, ისე ვუკავშირდები საეთეროს თუ სხვადასხვა დეპარტამენტებს, იქნება ეს გრაფიკების თუ სატელიტის. მე ვაშინგტონის ბიუროში ვმუშაობ, მთავარი შტაბი არის ნიუ იორკში და იქაც პირდაპირ ვრეკავ, არავის ნომრის ცოდნა არ მჭირდება. ახლა სახლიდან მარტივად ვერავის ვურეკავ, მობილურიდან უნდა დავრეკო. წარმოუდგენელია, ვინმემ ზეპირად იცოდეს ყველას ნომერი, ამიტომ პირველ რიგში საკონტაქტო ინფორმაცია გავმართეთ.

ძალიან გამოგვადგა როლების გადანაწილება - ყველამ უნდა იცოდეს კონკრეტულ დღეს რა ევალება. კრიზისის დროს ეს როლები შესაძლოა მოდიფიცირდეს. ზოგადად, პოლიტიკის პროდიუსერი ვარ და პოლიტიკას ვაშუქებ, მაგრამ ახლა მთლიანად ამერიკული მედია, ყველა აშუქებს კორონავირუსს სხვადასხვა ჭრილში.

 
- ეს გეგმა FOX NEWS-ში აქამდეც არსებობდა ექსტრემალური სიტუაციებისთვის თუ სპონტანურად შეიმუშავეთ?

ზოგადად, ცხადია, ეს მონაცემები ყველა სისტემაში არის, მაგრამ ახლა შემოკლებული ვერსია შევქმენით. გამოვყავით კონტაქტები, ვისიც აუცილებლად დაგვჭირდება. იგივე ეხება ჯგუფურ მეილებს, პატარა ორგანიზაციაში, სადაც 7-8 ადამიანი მუშაობს, შეიძლება ყველას მეილი იცოდე ზეპირად, მაგრამ დიდ, გიგანტურ მედიასაშუალებაში, სადაც 1000 და მეტი ადამიანია, არის ჯგუფური მეილები. მაგალითად, ოპერატორების group-email, სადაც როგორც კი რაღაც ნოემრს შეიყვან, შეტყობინება ავტომატურად ყველა ოპერატორს მიუვა, ან მემონტაჟეებს, პროდიუსერებს, რესერჩერებს და ა.შ. იმეილები დახარისხებულია ჯგუფებად და დეპარტამენტებად.

- გახსოვთ, როგორი იყო დისტანციურ რეჟიმზე გადასვლის პირველი სამუშაო დღე?

altწარმოიდგინეთ, როცა ვიქენდის საინფორმაციო გადაცემაზე ვმუშაობ, ძირითადად, ვმუშაობ remote team-ებთან, გარე გადამღები ჯგუფები შემომყავს ეთერში. სახლიდან მუშაობის პირველ დღეს 4 ჯგუფი მყავდა გასაყვანი - ერთი პენტაგონში იყო და აკეთებდა მასალას, რა მდგომარეობაა ამერიკის სამხედრო დანაყოფებში; მეორე ჯგუფი ლონდონის ბიუროდან იყო ჩასული მილანში, მაშინ იტალიაში იყო პიკი და იქედან მიმოხილვას გააკეთებდა; მესამე იყო სიეტლში, ვაშინგტონის შტატში, სადაც ასევე იყო პიკი, რადგან მოხუცთა თავშესაფარში იყო დიდი აფეთქება; და მეოთხე იყო ნიუ-იორკის ჯგუფი, რომელიც ეთერში უნდა გამეყვანა. მე, ამ დროს, ვიჯექი ჩემს სამზარეულოში, მედგა ლეპტოპი, ტელეფონი, აიპედი, მეორე აიპედი, მაგრამ ვიყავი ძალიან დასტრესილი, დაბნეული და სრულიად წარმოუგენელი მეჩვენებოდა, რომ იმ დღეს ჩვენ ჩავამთავრებდით ნორმალურად. დაძაბული და დასტრესილი ვიყავი.

ვიყავი ჰიპერაქტიური ყველა ჟურნალისტთან ურთიერთობაში, ვის იმეილს ვწერდი, ვის ვემესიჯებოდი, ვის ვურეკავდი, ვის ზუმში ვერთვებოდი... ეს იყო ერთ-ერთი ყველაზე რთული სამუშაო დღე, რაც FOX-ში ვმუშაობ. მაგრამ, დღის ბოლოს, ეთერს რომ შევხედე, ვერავინ მიხვდებოდა, რომ ჩვენ იმ დღეს ყველანი არანორმალური სტრესის ქვეშ ვიყავით და ალბათ, ყველაზე მნიშვნელოვანიც ეს არის, რომ მაყურებელი რომ ჩართავს ტელევიზორს, მიიღოს ის ინფორმაცია, რომლის მისაღებადაც ის თქვენს არხს უყურებს.


♦  როგორ ვიმუშაოთ სახლიდან ეფექტურად - წაიკითხეთ გზამკვლევში, რომელიც მომზადებულია ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერ, IREX M-TAG-ის პროგრამის ფარგლებში



- რა არის ყველაზე დიდი გამოწვევა თქვენთვის ამ რეჟიმში მუშაობისას?

მე პროდიუსერი ვარ და როდესაც ჟურნალისტი გამყავს ეთერში, იმ წუთს ვზივარ საეთეროში რეჟისორის გვერდით და ვკარნახობ რომელ წამს რა უნდა გამოჩნდეს ეკრანზე, როდის ვიდეო, როდის ინტერვიუს ნაწილი, ვეუბნები რომელ სიტყვაზე უნდა შეწყვიტოს, გრაფიკა როდის გამოჩნდეს და ა.შ. ამას ყველაფერს ვკარნახობ. დისტანციურად კი ეს სეგმენტი სრულიად გაქრა, მე იქ არ ვარ.

თუ სხვა დროს საეთეროში 15 ადამიანია, ახლა არის მხოლოდ 2, ან მაქსიმუმ 3, ვინც აუცილებელია, რომ იმ წუთას იქ იყოს, რომელთა იქ ყოფნის გარეშე გადაცემა ეთერში ვერ გავა, მხოლოდ ეს ხალხი მიდის სტუდიაში. რადგან ახლა ეს როლი ამოჭრილია, ეს ინფორმაცია უნდა შევიყვანო სისტემაში წამობრივი სიზუსტით, ჩემი ჟურნალისტი საუბარს რომ დაიწყებს, მისი დასრულების ბოლო ორი სიტყვა რა არის უნდა ჩავუწერო, იმიტომ, რომ ამას რომ გაიგებს რეჟისორი, ამის მერე ჩართოს სინქრონი. ასევე, უნდა ჩავუწერო რამდენ წამს გრძელდება ეს სინქრონი. მე იქ არა ვარ, რომ ეს ვუთხრა ან ხელით ვანიშნო, მან ზუსტად უნდა იცოდეს, სად გაჭრას.

სტრესულია და რთულია, მაგრამ უფრო მობილიზებულს გხდის. და კიდევ ერთი, როდესაც სახლიდან ვმუშაობ, არ მაქვს არავის იმედი. იქ თუ რაღაცას ვერ ვასწრებ, ან არ ვიცი როგორ გავაკეთო, უცებ შემიძლია აღმასრულებელ პროდიუსერს ვკითხო. სახლში ეს არ მაქვს და არც იმის დრო მაქვს, რომ ვრეკო და ვარჩიო, ამიტომ, უფრო ჩემი თავის იმედად ვარ და უფრო მობილიზებული.

alt


- ასეთი რეჟიმი, რომელსაც მთელი რიგი გამოწვევები ახლავს, ალბათ, იმოქმედებდა ხარისხზეც…

ყველაფერს ისე ვერ გააკეთებ სახლიდან, როგორც ტელევიზიაში ყოფნისას იზამდი. რა არის პრიორიტეტი - ის, რომ ახალი ამბავი რაცაა ის მოხვდეს ეთერში სწრაფად, თუ საუკეთესო კადრი გქონდეს ამ ამბის სათქმელად? ჩემთვის პრიორიტეტია, რომ ამბავი ვთქვათ ზუსტად და დროულად. ახლა საუკეთესო კადრს არ ვეძებ, თუ დრო მაქვს, მოვძებნი, მაგრამ მირჩვენია, რომ ამბავი პირველმა ჩვენ ვთქვათ.

ერთი შემთხვევა მახსენდება, - მე და ჩემი ჟურნალისტი სახლებიდან ვმუშაობდით, მემონტაჟე ლოს-ანჟელესის ბიუროში იყო და ინტერვიუ უნდა ჩაგვეწერა მიჩიგანში, სადაც იყო აქცია, აპროტესტებდნენ გუბერნატორის მკაცრ ზომებს კორნავირუსის დროს. რადგან თავშეყრა აკრძალული იყო, მოიფიქრეს, რომ მანქანებით შეკრებილიყვნენ და წრე დაერტყათ მიჩიგანში კაპიტოლიუმის შენობისთვის.

ჩვენ წინა დღეს ვამზადებდით მასალას, რომელ შტატში როგორ აპროტესტებდნენ აკრძალვებს. რესპონდენტს, რომელიც უნდა ჩამეწერა მიჩიგანში, არ ჰქონდა სკაიპი, არადა, აუცილებლად ასე უნდა ჩამეწერა, რადგან ჩვენს სისტემში სკაიპის ვიდეო პირდაპირ შემოდის, ლოს-ანჯელესის ბიურო შემოვიდოდა და დაამონტაჟებდა იმ ნაწილს, რომელიც დაგვჭირდებოდა.. ტელეფონით ავუხსენი როგორ გადმოეტვირთა სკაიპი, დარეგისტრირდა, ფოტო დააყენა, შესანიშნავი, წიგნების ფონი შეარჩია, მაგრამ, რატომღაც იყო ტექნიკური ხარვეზი ვაშინგტონის ბიუროში და ამ ადამიანის გამოსახულებას ვერ ხედავდნენ.

ზუსტად ერთი საათი დავხარჯეთ იმაში, რომ ეს კაცი შემოგვეყვანა და ჩაგვეწერა. ბოლოს მითხრა, 10 წუთი მაქვს და ამ 10 წუთში თუ ვერ ჩაგეწერეთ, NBC-სთან მაქვს ინტერვიუო. ეს ნიშნავდა, რომ წყალში მიყრიდა მთელი დღის შრომას. ბოლოს გადავწყვიტეთ რომ Zoom-ით ჩაგვეწერა, - ლოს-ანჯელესის ბიუროს მემონტაჟემ გამოაგზავნა ზუმის ლინკი, მე ჩავერთე ვაშინგტონიდან, რესპონდენტი მიჩიგანიდან - როგორც კი მისი გამოსახულება გამოჩნდა, მე გავთიშე ჩემი ვიდეო და ჩავწერე. ზუსტად 2 წუთი მქონდა ინტერვიუ, 3 კითხვა დავუსვი, დარჩენილ 7 წუთში თაიმ-კოდები ვუთხარი მემონტაჟეს, დავრეკე ჟურნალისტთან და ვიდრე NBC-იმ ჩაწერა მასთან ინტერვიუ, ჩვენ უკვე მზად გვქონდა და ეთერში გავუშვით.

საერთოდ არ იყო ადვილი. სხვა დროს, დრო რომ მქონოდა, ამ კაცს მიჩიგანის რომელიმე სტუდიაში მოვიწვევდი, მექნებოდა განათება, კამერა, მეყოლებიდა ოპერატორი, ხმის რეჟისორი და ბევრად უკეთესი ვიზუალი იქნებოდა, მაგრამ, გავიდა სიუჟეტი, შეიძლება გადასარევი არ იყო, მაგრამ რესპონდენტმაც და სიუჟეტმაც, სათქმელი თქვა. ეს არის ახლა მთავარი, - სათქმელი ითქვას.

- რა მოხდა სტუდიური გადაცემების შემთხვევაში, სტუდიებიდან სახლებში ტექნიკურად როგორ მოახერხეთ გადაწყობა?

ეს გადაწყვეტილება მენეჯმენტის დონეზე მიიღება, მე არ ვყოფილვარ ამის ნაწილი. მაგრამ ვაშინგტონის ბიუროში არის დაახლოებით 25-მდე პროდიუსერი და ზუსტად ვიცი, რომ ყველა სახლიდან მუშაობს. საქმის სპეციფიკიდან გამომდინარე, ტელევიზიაში მიდის მხოლოდ staff-ის აუციებელი შემადგენლობა და ვინ იქნება ამ შემადგენლობაში, დეპარტამენტი წყვეტს.

altთუ დააკვირდებით ეთერს და შემდეგ ცნობილი წამყვანების ტვიტერის ან ინსტაგრამის ანგარიშებს, ნახავთ რომ უმრავლესობას სტუდია სახლში აქვს მოწყობილი. მაგალითად, CNN-ის წამყვანმა ელისონ კამეროტმა ინსტაგრამზე გამოაქვეყნა რამდენიმე კადრი, როგორ უწყობენ მას სტუდიას სახლში. განათებები, ხმები, მისულია სამი თანამშრომელი, რომლებიც ყველაფერს აწყობენ ისე, რომ როდესაც ეთერში იქნება, თვითონ ჩართოს და სახლიდან წაიყვანოს გადაცემა. ვინმეს მისვლა აღარ დასჭირდეს.

რაც შეეხება აღჭურვას, გიგანტურ მედიასაშუალებებს არ უჭირთ, რომ წამყვანს სტუდია მოუწყონ სახლში, ფონი შეურჩიონ, განათება და კამერები დაამონტაჟონ. რა თქმა უნდა, ისე არ გამოიყურება როგორც, სტუდიიდან, მაგრამ, ერთი შეხედვით, შეიძლება ვერც გაარჩიო.

- პროდიუსერები და წამყვანები გასაგებია, მაგრამ ჟურნალისტები და ოპერატორები როგორ მუშაობენ?

ამერიკულ მედიაში პოპულარული მეთოდია, რომ ჟურნალისტი სადღაც დგას და იქიდან ერთვება მთელი დღის განმავლობაში. ახლა, მაგალითად, ჟურნალისტი და ოპერატორი ერთი მანქანით არ მიდიან, ერთმანეთს ხვდებიან გადაღების ადგილზე, სოციალური დისტანციის წესებით დაცვით, ნიღბებით, სადეზინფექციო საშუალებებით, ხელთათმანებით, 20 წუთი იმუშავებენ ერთად და მერე იშლებიან.

დაახლოებით ერთი კვირის წინ, ფოქსის ჟურნალისტმა, რომელიც თეთრ სახლს აშუქებს, ტვიტერზე დადო ვიდეო, როგორ მუშაობდა მანქანიდან. ავტომანქანით იდგა თეთრ სახლთან და იქ ჰქონდა ყველაფერი - ლეპტოპი, ტელეფონი, ინტერნეტი. ჩართვის დროს გადადიოდა მანქანიდან, მეორე მანქანაში კი იყო ოპერატორი, ჩაერთვებოდა 2 წუთით გადაცემას, მერე ისევ დაიშლებოდნენ, გადანაწილდებოდნენ თავიანთ ავტომობილებში. ეს არის სრულიად არაორდინალური გარემო და არ მგონია, 2 თვის წინ ვინმეს დაეჯერებინა, რომ ეს მოხერხებადი იყო.

altშიდა სისტემებით ჩვენ შეგვიძლია ვუყუროთ FOX-ზე სად რა სამზადისია, სად რა ინტერვიუ იწერება. და, ერთ დღეს მე ვუყურებდი, როგორ იდგა წამყვანი რეზინის ხელთათმანებით და ოპერატორი, რომელიც კადრს უსწორებდა, N95 სამედიცინო ნიღბით. ჟურნალისტს გადაცემა მიყავდა ცარიელი მანჰეტენიდან, არ იყო ვიზუალურად მრავალფეროვანი, როგორც ორი თვის წინ იყო სტუდიიდან, მაგრამ თავის მისიას ასრულებდა, ამბავს ყვებოდა და ასეთ დროს ყველაზე მნიშვნელოვანი ეს არის, რომ ამბავი მოყვე.

ბევრი ურთიერთსაპირისპირო, მცდარი ინფორმაცია ვრცელდება, ზოგი მიზანმიმართულად შეცდომაში შემყვანი, ზოგი არამიზანმიმართულად, მაგრამ მაინც დამაბნეველი და ამ შემთხვევაში, მედიის როლი არის ის, რომ მოყვეს რა ხდება, ფაქტებზე დაყრდნობით. ამას ქუჩიდანაც ახერხებს და არ სჭირდება, რომ ერთდროულად 7 კამერა იღებდეს.



რედაქცია: სტატიაში გამოთქმული მოსაზრებები ეკუთვნის საკუთრივ ნანა საჯაიას და არ წარმოადგენს FOX NEWS-ის ოფიციალურ პოზიციას





 

კატეგორია: ეთიკა
გამოცემა News Front ავრცელებს ანტიდასავლური გზავნილებით გაჯერებულ, მანიპულაციურ ინფორმაციას კორონავირუსის მკურნალობის თემაზე და ცდილობს მკითხველი დაარწმუნოს, რომ “ამერიკას არ სურს COVID-19-თან ბრძოლაში წვლილი შეიტანოს. გამოცემას ორი გზავნილი აქვს:  პრეპარატი რემდესივირი უვარგისი აღმოჩნდა და მე-2, ამ პრეპარატის მწარმოებელ კომპანიას კავშირი აქვს ლუგარის ლაბორატორიასთან.

“ლუგარის ლაბორატორიასთან” დაკავშირებული ამერიკული ფირმის ანტიკორონა-პრეპარატი უვარგისი აღმოჩნდა”, - ასე ჰქვია სტატიას, რომელიც გამოცემამ 24 აპრილს  გამოაქვეყნა.

 “როგორც მოსალოდნელი იყო, ამერიკელები ძალზე შორს არიან იმისგან, რომ რაიმე წვლილი შეიტანონ “კოვიდ19”-თან ბრძოლაში. მათ არ სურთ ან არ შეუძლიათ, დახმარება აღმოუჩინონ მსოფლიო მეცნიერებას", - ამ შესავლით იწყებს გამოცემა მასალას და ამის “დასტურად”, მტკიცებით ფორმაში იუწყება, რომ ამერიკული კომპანია “გილიადის” ექსპერიმენტარული პრეპარატის რემდესივირის პირველი კლინიკური კვლევა, რომელსაც კორონავირუსის მკურნალობის ერთ-ერთ პოტენციურ და ყველაზე წარმატებულ საშუალებად მოიხსენიებდნენ, წარუმატებელი აღმოჩნდა.

NEWS FRONT მკითხველს კონტექსტიდან ამოგლეჯილ ინფორმაციას აწვდის. სინამდვილეში, საუბარია 24 აპრილს მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის (WHO) ვებგვერდზე გამოქვეყნებულ ინფორმაციაზე, რომელშიც ეწერა, რომ ერთ-ერთმა პირველმა ტესტმა კორონავირუსის წინააღმდეგ პრეპარატ რემდესივირის ეფექტიანობა ვერ დაადასტურა. ეს იყო ჩინეთში ჩატარებული ერთ-ერთი პირველი კვლევის შედეგების მოკლე შეჯამება, რომელიც ვებგვერდიდან მალევე წაიშალა, კომპანია “გილეადმა” კი განაცხადა, რომ მათი რწმენით, გამოქვეყნებული ინფორმაცია “კვლევისთვის შეუსაბამო დახასიათებას წარმოადგენდა”.

რემდესივირზე, რომელიც კომპანია “გილიადმა” თავდაპირველად ებოლას წინააღმდეგ შექმნა, სპეციალისტები გარკვეულ იმედებს ამყარებენ. აღნიშნული პრეპარატის კორონავირუსის საწინააღმდეგოდ ეფექტიანობის დასადგენად ამ დროისთვის არაერთი კვლევა მიმდინარეობს და მკვლევრები აცხადებენ, რომ შედეგები მაისის ბოლოს გახდება ცნობილი.

რაც შეეხება მცდელობას, როგორმე ეს “უვარგისი პრეპარატი” ლუგარის ლაბორატორიას დაუკავშირდეს, გამოცემა წერს, რომ ეს ის კომპანიაა, რომელსაც კავშირი აქვს ლუგარის ლაბორატორიასთან და მათი ერთობლივი ექსპერიმენტის შედეგად საქართველოში 49 ადამიანი გარდაიცვალა.


“შეგახსენებთ, რომ “გილიედ საიენსი” (Gilead Sciences) – ამერიკული ფარმაცევტული გიგანტია, რომლის ერთ-ერთი მფლობელია აშშ-ის ყოფილი თავდაცვის მინისტრი (ბუშ-უმცროსის ადმინისტრაციაში) დონალდ რამსფელდი. ეს კომპანია თბილისში მდებარე “ლუგარის ლაბორატორიას” აწვდიდა პრეპარატს სახელწოდებით “სოვალდი”, რომელიც საცდელ რეჟიმში გამოიყენებოდა C-ჰეპატიტით დაავადებულ საქართველოს მოაქალაქეებზე”, - წერს გამოცემა.

ამის საპირწონედ, NEWS FRONT-ი საქართველოს უშიშროების ყოფილი მინისტრის, იგორ გიორგაძის მიერ გავრცელებულ დეზინფორმაციას იმოწმებს და წერს, რომ აღნიშნული ექსპერიმენტის შედეგად, საქართველოს 49 მოქალაქე გარდაიცვალა. იგორ გიორგაძის მიერ გავრცელებული აბსურდული ინფორმაცია ჯერ კიდევ 2018 წელს “მითების დეტექტორმა” გადაამოწმა. სტატიაში ნათქვამია, რომ იგორ გიორგაძე მიზანმიმართულად ცდილობდა “ლუგარის ლაბორატორიის” დისკრედიტაციას და აცხადებდა, თითქოს აღნიშნულ ლაბორატორიაში ადამიანებზე ექსპერიმენტებს ატარებენ და ბიოლოგიურ იარაღს ქმნიან. სინამდვილეში კი, ლუგარის ლაბორატორია C ჰეპატიტის ელიმინაციის პროცესში დიაგნოსტირების ნაწილში მონაწილეობდა.

რიჩარდ ლუგარის სახელობის ლაბორატორია დაარსებიდან დღემდე არაერთხელ გამხდარა რუსეთის დეზინფორმაციული და პროპაგანდისტული კამპანიის მსხვერპლი. ეს პირველი შემთხვევა არ არის, როდესაც NEWS FRONT-ი ლუგარის ლაბორატორიის დისკრედიტაციას და ანტიდასავლური გზავნილების გავრცელებას ცდილობს. გამოცემის ქართულენოვან გვერდზე მსგავსი შინაარსის არაერთი მასალა იძებნება. მაგალითად, “ერთუჯრედიანი “ნაცები” და “ლუგარის ლაბორატორია”, “კორონავირუსი ჩინეთში არ წარმოიშვა! გამარჯობა, ლუგარის ლაბორატორიავ!” და ა.შ.

გამოცემა დიდი ხანია შემჩნეულია რუსულ პროპაგანდასა და ანტიდასავლური გზავნილების გავრცელებაში. კორონავირუსის პანდემიის გავრცელებიდან დღემდე, NEWS FRONT-ის მიერ გამოქვეყნებულ მასალებში ხშირად ამოიკითხავთ ნარატივს, რომ ამერიკისგან განსხვავებით, რუსეთი წარმატებით ებრძვის ვირუსს. გამოცემა “სიხარულით” იუწყება, რომ რუსეთში 16 ახალი თანამედროვე სამხედრო კლინიკა უსწრაფესად შენდება,რომ რუსი სპეციალისტები დიდ წარმატებას აღწევენ ახალ კორონავირუსთან ბრძოლაში, და რომ “რუსეთში “კორონასგან” სიკვდილიანობა 50-ჯერ უფრო ნაკლებია, ვიდრე აშშ-ში “და ა.შ.

გამოცემა NEWS FRONT რუსეთშია რეგისტრირებული და 9 ენაზე (რუსულად, ქართულად, ინგლისურად, ფრანგულად, გერმანულად, სერბულად, უნგრულად, ესპანურად, ბულგარულად) აქვეყნებს კონტენტს. NEWS FRONT-ის ქართულენოვანი გვერდი ფეისბუკზე 2019 წლის 13 აპრილს დარეგისტრირდა და ამ დროისთვის 14 000-მდე გამომწერი ჰყავს.

გავლენიანი უკრაინული გამოცემა StopFake, რომელიც კრემლის აგრესიულ საინფორმაციო პროპაგანდას უკვე მეექვსე წელია ებრძვის, წერს, რომ News Front-ი ყოველთვის დეზინფორმაციის წყარო იყო.


alt
სტატია მოამზადა "მედიაჩეკერმა" აღმოსავლეთ-დასავლეთის მართვის ინსტიტუტის (EWMI) ACCESS-ის პროექტის მხარდაჭერით ამერიკის შეერთებული შტატების საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) დაფინანსებით. სტატიის შინაარსზე პასუხისმგებელია "მედიაჩეკერი". ის შესაძლოა არ გამოხატავდეს USAID-ის, ამერიკის შეერთებული შტატების მთავრობის ან/და EWMI-ს შეხედულებებს.
კატეგორია: დეზინფორმაცია
გამოცემა News Front ავრცელებს ანტიდასავლური გზავნილებით გაჯერებულ, მანიპულაციურ ინფორმაციას კორონავირუსის მკურნალობის თემაზე და ცდილობს მკითხველი დაარწმუნოს, რომ “ამერიკას არ სურს COVID-19-თან ბრძოლაში წვლილი შეიტანოს. გამოცემას ორი გზავნილი აქვს:  პრეპარატი რემდესივირი უვარგისი აღმოჩნდა და მე-2, ამ პრეპარატის მწარმოებელ კომპანიას კავშირი აქვს ლუგარის ლაბორატორიასთან.

“ლუგარის ლაბორატორიასთან” დაკავშირებული ამერიკული ფირმის ანტიკორონა-პრეპარატი უვარგისი აღმოჩნდა”, - ასე ჰქვია სტატიას, რომელიც გამოცემამ 24 აპრილს  გამოაქვეყნა.

 “როგორც მოსალოდნელი იყო, ამერიკელები ძალზე შორს არიან იმისგან, რომ რაიმე წვლილი შეიტანონ “კოვიდ19”-თან ბრძოლაში. მათ არ სურთ ან არ შეუძლიათ, დახმარება აღმოუჩინონ მსოფლიო მეცნიერებას", - ამ შესავლით იწყებს გამოცემა მასალას და ამის “დასტურად”, მტკიცებით ფორმაში იუწყება, რომ ამერიკული კომპანია “გილიადის” ექსპერიმენტარული პრეპარატის რემდესივირის პირველი კლინიკური კვლევა, რომელსაც კორონავირუსის მკურნალობის ერთ-ერთ პოტენციურ და ყველაზე წარმატებულ საშუალებად მოიხსენიებდნენ, წარუმატებელი აღმოჩნდა.

NEWS FRONT მკითხველს კონტექსტიდან ამოგლეჯილ ინფორმაციას აწვდის. სინამდვილეში, საუბარია 24 აპრილს მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის (WHO) ვებგვერდზე გამოქვეყნებულ ინფორმაციაზე, რომელშიც ეწერა, რომ ერთ-ერთმა პირველმა ტესტმა კორონავირუსის წინააღმდეგ პრეპარატ რემდესივირის ეფექტიანობა ვერ დაადასტურა. ეს იყო ჩინეთში ჩატარებული ერთ-ერთი პირველი კვლევის შედეგების მოკლე შეჯამება, რომელიც ვებგვერდიდან მალევე წაიშალა, კომპანია “გილეადმა” კი განაცხადა, რომ მათი რწმენით, გამოქვეყნებული ინფორმაცია “კვლევისთვის შეუსაბამო დახასიათებას წარმოადგენდა”.

რემდესივირზე, რომელიც კომპანია “გილიადმა” თავდაპირველად ებოლას წინააღმდეგ შექმნა, სპეციალისტები გარკვეულ იმედებს ამყარებენ. აღნიშნული პრეპარატის კორონავირუსის საწინააღმდეგოდ ეფექტიანობის დასადგენად ამ დროისთვის არაერთი კვლევა მიმდინარეობს და მკვლევრები აცხადებენ, რომ შედეგები მაისის ბოლოს გახდება ცნობილი.

რაც შეეხება მცდელობას, როგორმე ეს “უვარგისი პრეპარატი” ლუგარის ლაბორატორიას დაუკავშირდეს, გამოცემა წერს, რომ ეს ის კომპანიაა, რომელსაც კავშირი აქვს ლუგარის ლაბორატორიასთან და მათი ერთობლივი ექსპერიმენტის შედეგად საქართველოში 49 ადამიანი გარდაიცვალა.


“შეგახსენებთ, რომ “გილიედ საიენსი” (Gilead Sciences) – ამერიკული ფარმაცევტული გიგანტია, რომლის ერთ-ერთი მფლობელია აშშ-ის ყოფილი თავდაცვის მინისტრი (ბუშ-უმცროსის ადმინისტრაციაში) დონალდ რამსფელდი. ეს კომპანია თბილისში მდებარე “ლუგარის ლაბორატორიას” აწვდიდა პრეპარატს სახელწოდებით “სოვალდი”, რომელიც საცდელ რეჟიმში გამოიყენებოდა C-ჰეპატიტით დაავადებულ საქართველოს მოაქალაქეებზე”, - წერს გამოცემა.

ამის საპირწონედ, NEWS FRONT-ი საქართველოს უშიშროების ყოფილი მინისტრის, იგორ გიორგაძის მიერ გავრცელებულ დეზინფორმაციას იმოწმებს და წერს, რომ აღნიშნული ექსპერიმენტის შედეგად, საქართველოს 49 მოქალაქე გარდაიცვალა. იგორ გიორგაძის მიერ გავრცელებული აბსურდული ინფორმაცია ჯერ კიდევ 2018 წელს “მითების დეტექტორმა” გადაამოწმა. სტატიაში ნათქვამია, რომ იგორ გიორგაძე მიზანმიმართულად ცდილობდა “ლუგარის ლაბორატორიის” დისკრედიტაციას და აცხადებდა, თითქოს აღნიშნულ ლაბორატორიაში ადამიანებზე ექსპერიმენტებს ატარებენ და ბიოლოგიურ იარაღს ქმნიან. სინამდვილეში კი, ლუგარის ლაბორატორია C ჰეპატიტის ელიმინაციის პროცესში დიაგნოსტირების ნაწილში მონაწილეობდა.

რიჩარდ ლუგარის სახელობის ლაბორატორია დაარსებიდან დღემდე არაერთხელ გამხდარა რუსეთის დეზინფორმაციული და პროპაგანდისტული კამპანიის მსხვერპლი. ეს პირველი შემთხვევა არ არის, როდესაც NEWS FRONT-ი ლუგარის ლაბორატორიის დისკრედიტაციას და ანტიდასავლური გზავნილების გავრცელებას ცდილობს. გამოცემის ქართულენოვან გვერდზე მსგავსი შინაარსის არაერთი მასალა იძებნება. მაგალითად, “ერთუჯრედიანი “ნაცები” და “ლუგარის ლაბორატორია”, “კორონავირუსი ჩინეთში არ წარმოიშვა! გამარჯობა, ლუგარის ლაბორატორიავ!” და ა.შ.

გამოცემა დიდი ხანია შემჩნეულია რუსულ პროპაგანდასა და ანტიდასავლური გზავნილების გავრცელებაში. კორონავირუსის პანდემიის გავრცელებიდან დღემდე, NEWS FRONT-ის მიერ გამოქვეყნებულ მასალებში ხშირად ამოიკითხავთ ნარატივს, რომ ამერიკისგან განსხვავებით, რუსეთი წარმატებით ებრძვის ვირუსს. გამოცემა “სიხარულით” იუწყება, რომ რუსეთში 16 ახალი თანამედროვე სამხედრო კლინიკა უსწრაფესად შენდება,რომ რუსი სპეციალისტები დიდ წარმატებას აღწევენ ახალ კორონავირუსთან ბრძოლაში, და რომ “რუსეთში “კორონასგან” სიკვდილიანობა 50-ჯერ უფრო ნაკლებია, ვიდრე აშშ-ში “და ა.შ.

გამოცემა NEWS FRONT რუსეთშია რეგისტრირებული და 9 ენაზე (რუსულად, ქართულად, ინგლისურად, ფრანგულად, გერმანულად, სერბულად, უნგრულად, ესპანურად, ბულგარულად) აქვეყნებს კონტენტს. NEWS FRONT-ის ქართულენოვანი გვერდი ფეისბუკზე 2019 წლის 13 აპრილს დარეგისტრირდა და ამ დროისთვის 14 000-მდე გამომწერი ჰყავს.

გავლენიანი უკრაინული გამოცემა StopFake, რომელიც კრემლის აგრესიულ საინფორმაციო პროპაგანდას უკვე მეექვსე წელია ებრძვის, წერს, რომ News Front-ი ყოველთვის დეზინფორმაციის წყარო იყო.


alt
სტატია მოამზადა "მედიაჩეკერმა" აღმოსავლეთ-დასავლეთის მართვის ინსტიტუტის (EWMI) ACCESS-ის პროექტის მხარდაჭერით ამერიკის შეერთებული შტატების საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) დაფინანსებით. სტატიის შინაარსზე პასუხისმგებელია "მედიაჩეკერი". ის შესაძლოა არ გამოხატავდეს USAID-ის, ამერიკის შეერთებული შტატების მთავრობის ან/და EWMI-ს შეხედულებებს.
კატეგორია: ეთიკა

კორონავირუსის პანდემიის გავრცელებიდან დღემდე სხვადასხვა მედიასაშუალებებში, სოციალურ ქსელში, ონლაინ გამოცემებსა თუ კლიქბაიტ საიტებზე ვირუსულად ვრცელდება COVID-19-ის სამკურნალო და საპრევენციო მედიკამენტების დასახელებები. მიუხედავად იმისა, რომ ოფიციალური ცნობით, ჯერ არ არსებობს კორონავირუსის სამკურნალო/საპრევენციო პირდაპირი მოქმედების პრეპარატი ანდა ვაქცინა, სხვადასხვა ტიპის გამოცემები მაინც ამტკიცებენ, რომ ესა თუ ის მედიკამენტი დაავადებას კურნავს, ვირუსს კლავს ან პირიქით - კორონავირუსის “ორგანიზმში შეჭრას” აძლიერებს.

“მედიაჩეკერმა” თავი მოუყარა ყველა იმ პრეპარატს, რაც ამ დრომდე სხვადასხვა მედიასაშუალების, გამოცემების გვერდებსა თუ სოციალურ ქსელში გავრცელდა.

ამცირებს თუ არა კორონავირუსული ინფექციით დაავადების რისკს რომელიმე პრეპარატის მიღება და რეალურად კურნავს თუ არა კონკრეტული მედიკამენტები COVID-19-ს, “მედიაჩეკერმა” ექიმ-იმუნოლოგ გიორგი კამკამიძესთან გადაამოწმა. 


"პირველ რიგში, მინდა ვთქვა, რომ პირდაპირ კორონავირუსის საწინააღმდეგო მოქმედების, დადასტურებული და დამტკიცებული, არცერთი პრეპარატი დღეისთვის არ გვაქვს. არის მხოლოდ ექსპერიმენტული პრეპარატები", - 
გიორგი კამკამიძე, ექიმი - იმუნოლოგი




♦  პლაქვენილი


პლაქვენილის შესახებ ფართო აუდიტორიისთვის თავდაპირველად მაშინ გახდა ცნობილი, როდესაც ამერიკის შეერთებული შტატების პრეზიდენტმა დონალდ ტრამპმა
19 მარტს განაცხადა, რომ მალარიის სამკურნალო ექსპერიმენტული წამალი ჰიდროქსიქლოროქინი იგივე პლაქვენილი კორონავირუსის სამკურნალოდ შედეგიანი აღმოჩნდა და მისი გამოყენება დაუყოვნებლივ უნდა დაიწყოს. მიუხედავად, სპეციალისტების გაფრთხილებისა, 5 აპრილს ტრამპმა კვლავ ისაუბრა პლაქვენილზე და მოქალაქეებს მათი მიღებისკენ მოუწოდა.

ტრამპის მოწოდების შემდეგ, ქართულ მედიაშიც აქტიურად გამოჩნდა ჰიდროქსიქლოროქინის, იგივე პლაქვანილის შესახებ მასალები. სხვადასხვა ტიპის გამოცემები მტკიცებით ფორმაში იუწყებოდნენ, რომ კორონავირუსის საწინააღმდეგო მედიკამენტი უკვე არსებობს.

altქართული მედია აღნიშნული პრეპარატით განსაკუთრებით მაშინ დაინტერესდა, როდესაც ქართველმა იმუნოლოგებმაც დაადასტურეს, რომ პლაქვენილს საქართველოშიც იყენებენ კორონავირუსით დაავადებული პაციენტების სამკურნალოდ. მიუხედავად სპეციალისტების განმარტებებისა, ვირუსულად გავრცელდა ინფორმაცია, თითქოს პლაქველინი უნიკალური პრეპარატია და კორონავირუსს კურნავს.

მეტიც, მედიკამენტის დასახელების შემდეგ, სხვადასხვა მედიაგამოცემები მკითხველს აცნობდნენ, რომ აღნიშნული წამალი საქართველოს აფთიაქებში თავისუფალ გაყიდვაშია და ერთი აბის ღირებულება, დაახლოებით, 83 თეთრია.

გიორგი კამკამიძე ამბობს, რომ მიუხედავად იმისა, რომ პლაქვენილს კორონავირუსის ლაბორატოორიულად დადასტურებული, მძიმე პაციენტების სამკურნალოდ ნამდვილად იყენებენ, იმის მტკიცება, რომ ამ პრეპარატით COVID-19 იკურნება, ამ ეტაპზე არასწორია, რადგან ჯერჯერობით არ არსებობს მისი ეფექტურობის დამადასტურებელი კვლევა.

“პლაქვენილი არ არის ვირუსის საწინააღმდეგო პრეპარატი, ეს არის მალარიის, პარაზიტული ინფექციის საწინააღმდეგო პრეპარატი. რომელსაც ახალი კორონავირუსის დროს ასევე გარკვეული ეფექტი აღმოაჩნდა. ორონდ, ეს, პირველ რიგში, არის დაკავშირებული უფრო მძიმე პაციენტების მკურნალობის ეფექტურობასთან. მისი გამოყენება მსუბუქი ან საშუალო სიმძიმის პაციენტებში არ არის მიზანშეწონილი. საპრევენციოდ კი, ცალსახად - არა.”

გიორგი კამკამიძის თქმით, პრეპარატის თვითნებურად გამოყენება დაუშვებელია და შესაძლიო მძიმე შედეგით დასრულდეს:

“ყველაზე მძიმე გართულება, რაც შეიძლება გამოიწვიოს, არის გულ-სისხძარღვთა სისტემის მხრიდან, არითმიის გამოწვევა შეუძლია. ამიტომ, ამ პრეპარატის დანიშვნა, როგორც წესი, ხორციელდება კარდიოგრამის კონტროლით, ანუ კარდიოლოგიური გამოკვლევის ფონზე. გარდა ამისა, კიდევ უამრავი ჩამონათვალია გვერდითი ეფექტების - ყველაზე მძიმე გულის მხრივ, თვალის მხრივ, ნერვული სისტემის მხრივ გართულებები და ა.შ. ძალიან დიდი ჩამონათვალია, რაც ინსტრუქციაშიც არის მითითებული. ეს პრეპარატი ჩვენთან, ძირითადად, გამოიყენება რევმატოიდული ართრიტის და სხვა ავტოიმუნური დაავადებების სამკურნალოდ".

ქლოროქინი


სოციალურ ქსელში, სხვადასხვა გამოცემებსა თუ კლიქბაიტ საიტებზე, ქლოროქინს, როგორც კორონავირუსის სამკურნალო წამალს, ზოგჯერ პლაქვენილთან აიგივებენ, ზოგჯერ კი ცალკე პრეპარატად მოიხსენიებენ. ძირითადად, ვრცელდება ინფორმაცია, რომ კორონავირუსთან საბრძოლველად ქლოროქინს ქართველი ექიმები წარმატებულად იყენებენ და მის ეფექტურობას სხვადასხვა ქვეყნის სპეციალისტებიც აღიარებენ. თუმცა, იყო შემთხვევა, როდესაც ერთ-ერთმა გამოცემამ მკითხველს აცნობა, რომ საფრანგეთში ახალი პრეპარატმა ქლოროქინმა უიმედო პაციენტებიც კი განკურნა და ქვეყანაში კორონავირუსის დამარცხებას უკვე ზეიმობენ.

გიორგი კამკამიძე განმარტავს, რომ ქლოროქინი და პლაქველინი ერთი და იმავე ჯგუფის პრეპარატებია და ჯერჯერობით არც ამ პრეპარატის ეფექტურობა დადასტურებულა კვლევებით. ასევე, აღნიშნავს, რომ ქლოროქინს კიდევ უფრო მეტი გვერდითი მოვლენები ახასიათებს.

“ქლოროქინი არის იგივე ჯგუფში, რაც ჰიდროქსიდ-ქლოროქინი ანუ პლაქველინი. ქლოროქინი პლაკველინის წინამორბედია. ქლოროქინს ძველად ქინაქინას ეძახდნენ და ისტორიულად, მალარიის სამკურნალოდ გამოიყენებოდა. ამ პრეპარატის, ასე ვთქვათ, უფრო ახალი თაობა ანუ პლაქველინი, უფრო ეფექტური აღმოჩნდა, კლინიკური დაკვირვების შედეგად, კიდევ ვიმეორებ, რომ მის ეფექტურობაზე სრულფასოვანი კვლევა არ ჩატარებულა. აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ ქლოროქინს უფრო მეტი გვერდითი მოვლენები აქვს".

 არბიდოლი


კორონავირუსის საწინააღმდეგო პრეპარატად არბიდოლი თავდაპირველად თებერვალში altგაჟღერდა. გამოცემები იუწყებოდნენ, რომ საბჭოთა კავშირში შექმნილი წამალი კორონავირუსის საწინააღმდეგო პრეპარატად სახელდებოდა და რუსეთსა და ჩინეთში აქტიურად გამოიყენებოდა. გამოცემები იმასაც წერდნენ, რომ ჩინეთმა არბიდოლი კორონავირუსის საწინააღმდეგო მედიკამენტად ოფიციალურად აღიარა

ჩინეთსა და რუსეთში არბიდოლს მართლაც იყენებდნენ, თუმცა, გიორგი კამკამიძე ამბობს, რომ კლინიკური დაკვირვებით, აღნიშნული პრეპარატი დიდი ეფექტურობით არ ხასიათდება:

“არბიდოლი თითქოსდა ვირუსის საწინააღმდეგო პრეპარატია, თუმცა არც ამაზეა კარგი კვლევები ჩატარებული. რუსების მიერ არის შექმნილი და, შესაბამისად, გარკვეული სტანდარტები, რასაც უნდა აკმაყოფილებდეს, ასეთი კვლევა არ აქვს ამ პრეპარატს. როგორც რუსეთში, ისე ჩინეთშიც ვიცით, რომ იყენებდნენ, თუმცა ამ გამოყენების შედეგად რაიმე მნიშვნელოვანი პოზიტიური შედეგი არ დაფიქსირებულა. კლინიკური შემთხვევების აღწერილობაშიც კი ჩანს, რომ ეს პრეპარატი დიდი ეფექტურობით არ ხასიათდება”, - ამბობს გიორგი კამკამაძე.


იბუპროფენი და დიკლოფენაკი



იბუპროფენისა და დიკლოფენაკის “ავკარგიანობაზე” დღემდე ბევრი გამოცემა წერს. თავაპირველად, გავრცელდა ინფორმაცია, რომ ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის ოფიციალური რეკომენდაციით, ადამიანებმა, რომლებსაც COVID-19-ის სიმპტომები აღენიშნებათ, არ უნდა მიიღონ იბუპროფენი. გამოცემები წერდნენ, რომ თვითმკურნალობის შემთხვევაშიც დაშვებულია პარაცეტამოლის და არა იბუპროფენის მიღება.

altმოგვიანებით კი ვირუსულად გავრცელდა ინფორმაცია, თითქოს იბუპროფენი, დიკლოფენაკი და ნუროფენი კორონავირუსის ორგანიზმში შეჭრას აძლიერებს. სხვადასხვა ტიპის საინფორმაციო ვებგვერდები აღნიშნულ მედიკამენტების მიღებას კორონავირუსით დაინფიცირებასთან პირდაპირ აკავშირებდნენ და მკითხველს მოუწოდებდნენ, რომ ჩვეულებრივი გაციების და სიცხის შემთხვევაშიც კი, არ დალიონ ზემოთხსენებული წამლები 

სინამდვილეში, არ არსებობს იმის მტკიცებულება, რომ კორონავირუსით ინფიცირებისას იბუპროფენის, დიკლოფენაკის ან ნუროფენის მიღება საზიანოა. არც იმის სამედიცინო მტკიცებულება არსებობს, რომ აღნიშნული მედიკამენტების მიღება რაიმე კავშირშია კორონავირუსით დაინფიცირებასთან ან დაავადების გამწვავებასთან.

“იბუპროფენი და დიკლოფენაკი მიეკუთვნება ანთების საწინააღმდეგო პრეპარატებს. პრინციპში, გამოიყენება, როგორც სიცხის დამწევი, ამ შემთხვევაში. ამ პრეპარატებს ვირუსის საწინააღმდეგო მოქმედება არ გააჩნია. კლინიკური დაკვირვებების საფუძველზე, იყო მოსაზრება, რომ იბუპროფენი და დიკლოფენაკი ნაკლებად მისაღებია კორონავირუსის მკურნალობის დროს, ვიდრე, მაგალითად, პარაცეტამოლი. თუმცა, ეს არ დადასტურდა და დღეისათვის არ არის მსგავსი ჩვენება, მტკიცებულება, რომ იბუპროფენი და დიკლოფენაკი არ შეიძლება იყოს გამოყენებული კორონავირუსის დროს. არც ის დასტურდება, რომ ეს პრეპარატები აძლიერებს “ვირუსის შეჭრას”, არ არსებობს ამის მტკიცებულება".


 აზითრომიცინი და სხვა ანტიბიოტიკები


კორონავირუსის ეპიდემიის გავრცელებიდან დღემდე, არაერთხელ გავრცელდა მითი, თითქოს ანტიბიოტიკების მიღება ორგანიზმს კორონავირუსისგან იცავს. ამ დეზინფორმაციის შესახებ უკვე ბევრი დაიწერა და ითქვა, რომ საპრევენციოდ ანტიბიოტიკების მიღება დაუშვებელია, ასევე, ჯანდაცვის სამინისტროს ოფიციალურ გვერდზე ამ მითის გასაქარწყლებლად არაერთი ინფორმაცია გამოქვეყნდა, თუმცა, მიუხედავად ამისა, ვირუსის საპრევენციოდ ანტიბიოტიკების ეფექტურობის თეორია დღემდე მაინც აქტუალურად რჩება.

“ვირუსულ ინფექციას ხშირად ერთვის გართულება ბაქტერიებით, იგივე, მაგალითად, ფილტვების ანთების მიზეზი ვურუსული დაავადების დროს ხშირ შემთხვევაში არის ბაქტერიები. ასეა კორონავირუსის შემთხვევაშიც. ამ მიზეზის გამო გამოიყენება ანტიბიოტიკები და არა თვითონ ვირუსული ინფექციის სამკურნალოდ”,- განმარტავს გიორგი კამკამიძე.

კონკრეტული ანტიბიოტიკის - აზითრომიცინის გამოყენების შესახებ ინფორმაცია თავპირველად ამერიკის შეერთებული შტატების პრეზიდენტმა დონალდ ტრამპმა გაავრცელა და თქვა, რომ ექიმები პლაქვენილს აზითრომიცინთან ერთად კომბინაციაში ეფექტურად იყენებდნენ. ინფორმაცია მალევე გავრცელდა ქართულ მედიაშიც.

გიორგი კამკამიძე ამბობს, რომ ანტიბიოტიკების, მათ შორის აზითრომიცინის თვითნებურად მიღება დაუშვებელია და მისი შერჩევა და დანიშვნა მხოლოდ ინდივიდუალურად, ექიმის მიერ არის შესაძლებელი. მიუხედავად იმისა, რომ ექიმებმა კორონავირუსით დაავადებული მძიმე პაციენტების მკურნალობისას, პლაკველინთან ერთად კომბინაციაში აზითრომიცინის მიღებისას გარკვეული დადებითი შედეგები დააფიქსირეს, ამ დრომდე არ არსებობს კარგი კვლევა, რომელიც ამ პრეპარატის ეფექტურობა დაადასტურებდა:

“აზითრომიცინი არის ჩვეულებრივი ანტიბიოტიკი, ძალიან ფართოდ გავრცელებული და, პრაქტიკაში, ინიშნება ბაქტერიების საწინააღმდეგოდ. პლაკველინთან ერთად კომბინაციაში, ამ პრეპარატის გარკვეული ეფექტურობა დააფიქსირეს, თუმცა, კარგი კვლევა ამასთან დაკავშირებით ჯერ არ ყოფილა ჩატარებული და ეს არის მხოლოდ კლინიკური დაკვირვებების საფუძველზე. ასე სწრაფად სრულფასოვანი კვლევები მაინც ვერ ჩატარდება, მაგრამ ეხლა მიმდინარეობს შედარებით “გამართული” კვლევა და ალბათ გამოჩნდება მართლა ეფექტურია თუ არა ეს კომბინაცია, თუ უბრალოდ შემთხვევითად იყო პაციენტებში მიღებული ეფექტი".


♦ 
ტოცილიზუმაბი



altამ მედიკამენტის დასახელება თავდაპირველად აპრილის დასაწყისში გაჟღერდა. როდესაც, მედიისთვის ცნობილი გახდა, რომ საქართველოში COVID-19-ით ინფიცირებული პაციენტის სამკურნალოდ პრეპარატი "ტოცილიზუმაბი" პირველად გამოიყენეს

მიუხედავად იმისა, რომ მის ეფექტურობაზე ბევრი წერს, დღემდე არ არსებობს კვლევა და იმის სამედიცინო მტკიცებულება, რომ აღნული მედიკამენტი კორონავირუსის საწინააღმდეგოდ ეფექტურია. ტოცილიზუმაბის, ისევე, როგორც სხვა ზემოთხსენებული პრეპარატების თვითნებურად მიღება დაუშვებელია. გიორგი კამკამიძე ამბობს, რომ, საბედნიეროდ, ტოცილიზუმაბი მოსახლეობისთვის მარტივად ხელმისაწვდომი პრეპარატი არ არის.

“ტოცილიზუმაბი არის იმუნოთერაპიული საშუალება, ანუ იმუნოლოგიური მექანიზმით მოქმედებს და გამოიყენება სხვადასხვა იმუნოლოგიური ტიპის დაავადებების სამკურნალოდ. ასე ვთქვათ, საკმაოდ პერსპექტიული პრეპარატია, საქართველოშიც, როგორც ვიცით, ერთი-ორ პაციენტზე გამოიყენეს. თუმცა, ძალიან ძვირია და აფთიაქებშიც არ იშოვება, საბედნიეროდ, რომ პირდაპირ პაციენტებმა იყიდონ. ამ დროისთვის გამოიყენება მხოლოდ მძიმე მდგომარეობის შემთხვევაში, როდესაც არის ე.წ. “ციტოგენური შტორმის” მდგომარეობა. ამ პრეპარატზეც ჯერჯერობით შედარებით ნაკლებად არის კლინიკური დაკვირვება და სრულფასოვანი კვლევა არ ჩატარებულა"

♦ რემდესივირი


alt“კორონავირუსის წინააღმდეგ პრეპარატი შექმნილია” - ამ სათაურით ერთ-ერთმა გამოცემამ მკითხველს პრეპარატი რემდესივირი წარუდგინა. ამ მედიკამენტის შესახებ მედიაში თებერვლის შუა რიცხვებიდან ვრცელდება ინფორმაცია. სხვადასხვა პერიოდში, გამოცემები სიხარულით იუწყებოდნენ, რომ ახალი პრეპარატი კორონავირუსით ინფიცირებულებს კურნავს. 

სინამდვილეში, რემდესივირი ახალი მედიკამენტი არ არის და ის სპეციალურად კორონავირუსის სამკურნალოდ არ შექმნილა, ეს პრეპარატი ებოლას საწინააღმდეგოდ შეიქმნა და პირველად სწორედ მაშინ გამოიყენეს.

“რემდესივირი პირდაპირი მოქმედების ვირუსის საწინააღმდეგო პრეპარატია. თუმცა ეს პრეპარატი არ შექმნილა კონკრეტულად კორონავირუსის სამკურნალოდ. ის უკვე არსებობდა, ებოლას ეპიდემიის დროს გამოიყენეს პირველად. შესაბამისად, არავინ იცოდა რა ეფექტი შეიძლება ჰქონოდა ამ პრეპარატს კორონავირუსზე. დღეს მიმდინარეობს კარგი კვლევა და, გვპირდებიან, რომ შედეგები გვეცოდინება მაისის ბოლოს“, - ამბობს გიორგი კამკამიძე.

მიუხედავად იმისა, რომ მედიკოსები ამ პრეპარატს საიმედოდ მიიჩნევენ და რემდესივირის პერსპექტიულობაზე ხშირად საუბრობენ, მისი ეფექტურობა ოფიციალური კვლევით ჯერ არ დადასტურებულა.

 ♦ მეფლოხინი


altგავრცელდა ინფორმაცია მალარიის სამკურნალო პრეპარატ მეფლოხინზეც. აღნიშნულ მედიკამენტზე რუსული პროპაგანდისტული გამოცემა სპუტნიკი, ერთ-ერთ რუსულ სააგენტოზე (ria.ru) დაყრდნობით, მტკიცებით ფორმაში წერდა, თითქოს, რუსმა მეცნიერებმა კორონავირუსის სამკურნალო პრეპარატი შეიმუშავეს და ახალი მედიკამენტი „მეფლოხინის“ ბაზაზე შექმნეს. მეტი დამაჯერებლობისთვის, გამოცემა განმარტავდა, რომ რუსმა ექიმებმა კორონავირუსის მკურნალობის სქემა ჩინური და ფრანგული გამოცდილების გათვალისწინებით შეიმუშავეს.

ჯერჯერობით, არ არსებობს მტკიცებულება, რომ მეფხოლინი ანდა მის ბაზაზე შექმნილი რაიმე პრეპარატი კორონავირუსის საწინააღმდეგოდ გამოდგება. მეფხოლინის ეფექტურობას არ ადასტურებენ მედიკოსები და მეტიც, გიორგი კამკამიძე ამბობს, რომ მეფხოლინი არაპერსპექტიულ პრეპარატად ითვლება:

“ამ პრეპარატზე რაიმე სასიკეთო შედეგები ჯერჯერობით არ გვაქვს, არაპერსპექტიულად ითვლება”.

♦ შიდსის საწინააღმდეგო პრეპარატები


კორონავირუსის წინააღმდეგ შიდსის საწინააღმდეგო პრეპარატების გამოყენების შესახებაც აქტიურად ვრცელდებოდა ინფორმაცია. გამოცემები იუწყებოდნენ, თითქოს შიდსის წამალი კორონავირუსს კურნავს. თუმცა, ოფიციალური წყაროები COVID-19-ის წინააღმდეგ აივ ინფექციის წამლის ეფექტურობას არ ადასტურებენ.

“შიდსის საწინააღმდეგო წამლებზე თავიდანვე გეტყვით, რომ დღეს უკვე თითქმის დადასტურებულია, რომ ისინი არ არის ეფექტური, არ ამჟღავნებს ეფექტურობას კორონავირუსის საწინააღმდეგოდ”, - ამბობს გიორგი კამკამიძე.

♦ ფავიპირავირი


რემდესივირის მსგავსად, ფავიპირავირის შესახებ სხვადასხვა გამოცემები იუწყებოდნენ, რომ კორონავირუსის საწინააღმდეგო პრეპარატი უკვე არსებობს. მიუხედავად იმისა, რომ ამ მედიკამენტზეც სპეციალისტები გარკვეულ იმედებს ამყარებენ, ჯერჯერობით არ არსებობს მისი ეფექტურობის დამადასტურებელი სამედიცინო კვლევა.

სხვა ზემოთჩამოთვილი პრეპარატების მსგავსად, არც ფავიპირავირია კონკრეტულად კორონავირუსის საწინააღმდეგო პრეპარატი. აღნიშნული მედიკამენტი იაპონიაში გრიპის სამკურნალოდ შეიქმნა.

“ეს არის იაპონიაში შექმნილი პრეპარატი, რომელიც გამიზნული იყო გრიპის საწინააღმდეგო, სამკურნალო საშუალებად. ექსპერიმენტულ კვლევებში აღმოაჩნდა კორონავირუსის საწინააღმდეგო მოქმედება, თუმცა, რემდესივირის მსგავსად, ამ პრეპარატზეც მიმდინარეობს კვლევა, რამდენად ეფექტური შეიძლება იყოს. ახლო მომავალში ამაზეც გვექნება პასუხი. ეს პრეპარატი ჩვენთან რეგისტრირებული არ არის, აფთიაქებში არ იყიდება და, შესაბამისად, მოსახლეობისთვის ხელმისაწვდომი არ არის”, - ამბობს გიორგი კამკამიძე.

♦ ივერმექტინი

altივერმექტინი, როგორც კორონავირუსის სამკურნალო პრეპარატი, სხვადასხვა მედიაგამოცემებისა და საიტების გვერდებზე აქტიურად აპრილის დასაწყისიდან გამოჩნდა. გამოცემები იუწყებოდნენ, რომ აშშ-ს სურსათისა და წამლების კონტროლის ადმინისტრაციამ აღნიშნული პრეპარატი COVID-19-ის სამკურნალოდ უკვე დაამტკიცა. იწერებოდა, რომ ივერმექტინი ფართო მასშტაბით ხელმისაწვდომია და იგი ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის აუცილებელ მედიკამენტთა სიაში შედის, როგორც ყველაზე უსაფრთხო და ეფექტური პრეპარატი. რამდენიმე გამოცემა იმასაც კი წერდა, რომ პრეპარატმა “ივერმექტინმა კორონავირუსი უჯრედულ დონეზე ორ დღეში დათრგუნა”. 

ექიმი იმუნოლოგის განმარტებით, ივერმექტინი ვირუსის საწინააღმდეგო პრეპარატი არ არის და მას სხვადასხვა პარაზიტული ინფექციების დროს იყენებენ. გიორგი კამკამიძე ამბობს, რომ კორონავირუსით დაინფიცირებული მძიმე პაციენტების სამკურნალოდ მას დამატებით პრეპარატად იყენებენ, თუმცა, სხვა პრეპარატების მსგავსად, არც მისი ეფექტურობა დადასტურებულა ამ დრომდე:

“ივერმექტინს ვიყენებთ მუნის სამკურნალოდ, მაგალითად, და ზოგიერთი სხვა პარაზიტული ინფექციის დროს. ჩვენს აფთიაქებში ეს პრეპარატი არ იყიდება და როცა გვჭირდებოდა ხოლმე ჩამოგვქონდა უცხოეთიდან. თუმცა, იმის საშიშროება არის, რომ, მაგალითად, ვინმემ შემოიტანოს ევროპის ქვეყნებიდან. ჯერჯერობით, არ არსებობს რეკომენდაცია იმაზე, რომ ეს პრეპარატი ეფექტური იქნება კორონავირუსის წინააღმდეგ. მისი გამოყენება თვითნებურად დაუშვებელია.”




ექიმი იმუნოლოგი განმარტავს, რომ ყველა ზემოთჩამოთვლილი პრეპარატი გამოიყენება არა უშუალოდ ვირუსის, არამედ მასთან ერთად გამოწვეული გართულებების სამკურნალოდ.

“ყველა ის პრეპარატი, რომელიც დღეისათვის მეტნაკლებად არის მოწოდებული კორონავირუსით დაინფიცირებული პაციენტის მართვისთვის, მათი ეფექტურობა არის დაფუძნებული უფრო მეტად კორონავირუსით გამოწვეული გართულებების სამკურნალოდ და არა უშუალოდ თვითონ ამ ვირუსის გასანადგურებლად. შესაბამისად, ეს ყველა პრეპარატი არაპირდაპირი მოქმედების პრეპარატებია და მათი ეფექტურობაც არაპირდაპირია.”

გიორგი კამკამიძე ხაზგასმით აღნიშნავს, რომ კონკრეტულად კორონავირუსის საწინააღმდეგო პრეპარატი ამ დრომდე არ არსებობს.


"ჯერ კიდევ ველოდებით ისეთ პრეპარატს, რომელიც იქნება პირდაპირი მოქმედების ამ ვირუსის საწინააღმდეგოდ. ყველა ზემოთჩამოთვილი პრეპარატი არის საკმაოდ მძიმე, სერიოზული პრეპარატი და მათი საპროფილაქტიკოდ გამოყენება ნამდვილად დაუშვებელია. ასევე, მსუბუქი პაციენტებისთვისა კი არ არის რეკომენდებული. არავის არ ვურჩევ, რომ თვითნებურად იყიდოს ეს პრეპარატები და დაიწყოს მათი მიღება. ეს გამოიწვევს ძალიან ბევრ გვერდით მოვლენას და ზოგიერთ შემთხვევაში, შეიძლება სიცოცხლისთვის საშიში მდგომარეობა განვითარდეს."




ხშირად, ზემოთჩამოთვლილი მედიკამენტების დასახელება - რეკომენდაციის დართვით, “მიიღეთ” ან “არ მიიღოთ” ესა თუ ის პრეპარატი, მტკიცებით, რომ “ეს წამალი კორონავირუსს კურნავს” და ა.შ - დიდი ასოებით, ძახილის ნიშნებით და მყვირალა ტექსტებით, პირდაპირ სათაურშია გამოტანილი. არის შემთხვევები, როდესაც სტატია საერთოდ არ შეესაბამება სათაურს და თუ მკითხველი სრულად წაიკითხავს, აღმოაჩენს, რომ ამა თუ იმ პრეპარატის ეფექტურობა ჯერ კიდევ არ არის დადასტურებული და მხოლოდ და მხოლოდ ვარაუდია. არსებობს რეალური საფრთხე, რომ მკითხველმა მხოლოდ სათაურიდან მიიღოს ინფორმაცია, შეცდომაში შევიდეს და ირწმუნოს, რომ რომელიმე კონკრეტული პრეპარატის მიღება კორონავირუსისგან დაიცავს.

როდესაც კორონავირუსის პანდემიის გამო, COVID-19-ის სამკურნალო საშუალებებზე საზოგადოებაში მაღალი საჯარო ინტერესი არსებობს, განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია, რომ აუდიტორიამ მედიკამენტების შესახებ ოფიციალურ წყაროებთან გადამოწმებული ინფორმაცია მიიღოს. მსგავს კრიზისულ ვითარებაში, მედიას მართებს განსაკუთრებული ყურადღების გამოჩენა და პასუხისმგებლობა, რომ მიაწოდოს ზუსტი ინფორმაცია, შეცდომაში არ შეიყვანოს აუდიტორია და ე.წ. კლიკებს არ შეწიროს ფაქტები.

“ზოგადად, არ ვეთანხმები მოსაზრებას, რომ წამლების დასახელებები არ უნდა იყოს ნახსენები. მსოფლიოში ყველა სანდო მედია ასახელებს სახელებს, შეუძლებელია მედიკამენტებზე ილაპარაკო სახელის გარეშე, აბსტრაქტულად ვერ ილაპარაკებ... თუმცა, რა თქმა უნდა, მედიას აქვს პასუხისმგებლობა, რომ სწორად გააშუქოს და ზუსტად აღწეროს ამბავი. ერთი შეხედვით, თითქოს საბაზისოა, რომ წყარო ყოველთვის უნდა გადაამოწმო, მაგრამ, სამწუხაროდ, ეგეც არ ხდება. არიან მედიები, რომლებიც, სავარაუდოდ, მიზანმიმართულად ავრცელებენ ყალბ ინფორმაციას”, - ამბობს ცირა გვასალია, “კაქტუს-მედიის” დამფუძნებელი ჟურნალისტი, რომელიც საქართველოსა და მსოფლიოში მიმდინარე ჯანდაცვის საკითხებს აქტიურად აშუქებს.

ამა თუ იმ მედიკამენტის ეფექტურობის დასამტკიცებლად, მეტი დამაჯერებლობისთვის, ხშირად გამოცემები ინფორმაციის წყაროდ უცხოელი თუ ადგილობრივი ექიმების, ზოგჯერ კი სრულიად უცნობი ადამიანების მოსაზრებებს იშველიებენ.

“მეცნიერების ერთ დარგში ნობელის პრემიის მიღება არ ნიშნავს იმას, რომ ეს ადამიანი მეცნიერების ყველა დარგში ერკვევა. არც დოქტორის ხარისხი და პრესტიჟულ სამედიცინო სკოლაში სწავლება არ აქცევს მას სხვა კონკრეტულ საკითხში კომპეტენტურ და ავტორიტეტულ მეცნიერად” - ვკითხულობთ ჰარვარდის უნივერსიტეტის ეპიდემიოლოგიის პროფესორ ბილ ჰენეჯის მიერ Journalist’s Resource-სთვის გაზიარებულ რჩევებში.

ცირა გვასალია, საკუთარ გამოცდილებაზე დაყრდნობით, ამბობს, რომ მნიშვნელოვანია ჟურნალისტმა პირველწყაროდან მიღებული ინფორმაცია გაუზიაროს აუდიტორიას:

“ჩემი წყაროები არის პირდაპირი წყაროები მაგალითად, ამერიკის სურსათისა და წამლის ადმინისტრაცია (FDA), ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია (WHO), The New York Times და ა.შ. ვფიქრობ, ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ ჟურნალისტი თვითონ ეცნობოდეს პირველწყაროს. დაავადებათა კონტროლის გვერდზეც არის ქართულად ნათარგმნი, მაგალითად, ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის ინფოგრაფიკები და მნიშვნელოვანი ინფორმაციები. იმის თქმა მინდა, რომ ქართულ ენაზეც საბაზისო ინფორმაცია ხელმისაწვდომია.”

გადამოწმებული და ზუსტი ინფორმაციის განსაკუთრებულ მნიშნველობაზე ამახვილებს ყურადღებას საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიაც. ქარტიის განცხადებით, მთელი მსოფლიოს მასშტაბით მომატებულია დეზინფორმაციის ნაკადი, რაც მედიისთვის ქმნის ახალ გამოწვევას, დახარჯოს განსაკუთრებული ძალისხმევა ინფორმაციის გადამოწმებაში:

“ახალმა რეალობამ დიდი გამოწვევის წინაშე დააყენა მედია პროფესიული სტანდარტების დაცვის თვალსაზრისითაც. კორონავირუსის გაშუქებისას აუცილებელია ეთიკური ჟურნალისტიკის პრინციპების: სიზუსტე, სამართლიანობა, მიუკერძოებლობა და ა.შ. დაცვა. ამავდროულად, მედიას მართებს განსაკუთრებული სიფრთხილე ტერმინოლოგიის გამოყენებისას” , - ვკითხულობთ ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერ შემუშავებულ COVID-19-ის გაშუქების გზამკვლევში.


alt
სტატია მოამზადა "მედიაჩეკერმა" აღმოსავლეთ-დასავლეთის მართვის ინსტიტუტის (EWMI) ACCESS-ის პროექტის მხარდაჭერით ამერიკის შეერთებული შტატების საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) დაფინანსებით. სტატიის შინაარსზე პასუხისმგებელია "მედიაჩეკერი". ის შესაძლოა არ გამოხატავდეს USAID-ის, ამერიკის შეერთებული შტატების მთავრობის ან/და EWMI-ს შეხედულებებს.
კატეგორია: დეზინფორმაცია

კორონავირუსის პანდემიის გავრცელებიდან დღემდე სხვადასხვა მედიასაშუალებებში, სოციალურ ქსელში, ონლაინ გამოცემებსა თუ კლიქბაიტ საიტებზე ვირუსულად ვრცელდება COVID-19-ის სამკურნალო და საპრევენციო მედიკამენტების დასახელებები. მიუხედავად იმისა, რომ ოფიციალური ცნობით, ჯერ არ არსებობს კორონავირუსის სამკურნალო/საპრევენციო პირდაპირი მოქმედების პრეპარატი ანდა ვაქცინა, სხვადასხვა ტიპის გამოცემები მაინც ამტკიცებენ, რომ ესა თუ ის მედიკამენტი დაავადებას კურნავს, ვირუსს კლავს ან პირიქით - კორონავირუსის “ორგანიზმში შეჭრას” აძლიერებს.

“მედიაჩეკერმა” თავი მოუყარა ყველა იმ პრეპარატს, რაც ამ დრომდე სხვადასხვა მედიასაშუალების, გამოცემების გვერდებსა თუ სოციალურ ქსელში გავრცელდა.

ამცირებს თუ არა კორონავირუსული ინფექციით დაავადების რისკს რომელიმე პრეპარატის მიღება და რეალურად კურნავს თუ არა კონკრეტული მედიკამენტები COVID-19-ს, “მედიაჩეკერმა” ექიმ-იმუნოლოგ გიორგი კამკამიძესთან გადაამოწმა. 


"პირველ რიგში, მინდა ვთქვა, რომ პირდაპირ კორონავირუსის საწინააღმდეგო მოქმედების, დადასტურებული და დამტკიცებული, არცერთი პრეპარატი დღეისთვის არ გვაქვს. არის მხოლოდ ექსპერიმენტული პრეპარატები", - 
გიორგი კამკამიძე, ექიმი - იმუნოლოგი




♦  პლაქვენილი


პლაქვენილის შესახებ ფართო აუდიტორიისთვის თავდაპირველად მაშინ გახდა ცნობილი, როდესაც ამერიკის შეერთებული შტატების პრეზიდენტმა დონალდ ტრამპმა
19 მარტს განაცხადა, რომ მალარიის სამკურნალო ექსპერიმენტული წამალი ჰიდროქსიქლოროქინი იგივე პლაქვენილი კორონავირუსის სამკურნალოდ შედეგიანი აღმოჩნდა და მისი გამოყენება დაუყოვნებლივ უნდა დაიწყოს. მიუხედავად, სპეციალისტების გაფრთხილებისა, 5 აპრილს ტრამპმა კვლავ ისაუბრა პლაქვენილზე და მოქალაქეებს მათი მიღებისკენ მოუწოდა.

ტრამპის მოწოდების შემდეგ, ქართულ მედიაშიც აქტიურად გამოჩნდა ჰიდროქსიქლოროქინის, იგივე პლაქვანილის შესახებ მასალები. სხვადასხვა ტიპის გამოცემები მტკიცებით ფორმაში იუწყებოდნენ, რომ კორონავირუსის საწინააღმდეგო მედიკამენტი უკვე არსებობს.

altქართული მედია აღნიშნული პრეპარატით განსაკუთრებით მაშინ დაინტერესდა, როდესაც ქართველმა იმუნოლოგებმაც დაადასტურეს, რომ პლაქვენილს საქართველოშიც იყენებენ კორონავირუსით დაავადებული პაციენტების სამკურნალოდ. მიუხედავად სპეციალისტების განმარტებებისა, ვირუსულად გავრცელდა ინფორმაცია, თითქოს პლაქველინი უნიკალური პრეპარატია და კორონავირუსს კურნავს.

მეტიც, მედიკამენტის დასახელების შემდეგ, სხვადასხვა მედიაგამოცემები მკითხველს აცნობდნენ, რომ აღნიშნული წამალი საქართველოს აფთიაქებში თავისუფალ გაყიდვაშია და ერთი აბის ღირებულება, დაახლოებით, 83 თეთრია.

გიორგი კამკამიძე ამბობს, რომ მიუხედავად იმისა, რომ პლაქვენილს კორონავირუსის ლაბორატოორიულად დადასტურებული, მძიმე პაციენტების სამკურნალოდ ნამდვილად იყენებენ, იმის მტკიცება, რომ ამ პრეპარატით COVID-19 იკურნება, ამ ეტაპზე არასწორია, რადგან ჯერჯერობით არ არსებობს მისი ეფექტურობის დამადასტურებელი კვლევა.

“პლაქვენილი არ არის ვირუსის საწინააღმდეგო პრეპარატი, ეს არის მალარიის, პარაზიტული ინფექციის საწინააღმდეგო პრეპარატი. რომელსაც ახალი კორონავირუსის დროს ასევე გარკვეული ეფექტი აღმოაჩნდა. ორონდ, ეს, პირველ რიგში, არის დაკავშირებული უფრო მძიმე პაციენტების მკურნალობის ეფექტურობასთან. მისი გამოყენება მსუბუქი ან საშუალო სიმძიმის პაციენტებში არ არის მიზანშეწონილი. საპრევენციოდ კი, ცალსახად - არა.”

გიორგი კამკამიძის თქმით, პრეპარატის თვითნებურად გამოყენება დაუშვებელია და შესაძლიო მძიმე შედეგით დასრულდეს:

“ყველაზე მძიმე გართულება, რაც შეიძლება გამოიწვიოს, არის გულ-სისხძარღვთა სისტემის მხრიდან, არითმიის გამოწვევა შეუძლია. ამიტომ, ამ პრეპარატის დანიშვნა, როგორც წესი, ხორციელდება კარდიოგრამის კონტროლით, ანუ კარდიოლოგიური გამოკვლევის ფონზე. გარდა ამისა, კიდევ უამრავი ჩამონათვალია გვერდითი ეფექტების - ყველაზე მძიმე გულის მხრივ, თვალის მხრივ, ნერვული სისტემის მხრივ გართულებები და ა.შ. ძალიან დიდი ჩამონათვალია, რაც ინსტრუქციაშიც არის მითითებული. ეს პრეპარატი ჩვენთან, ძირითადად, გამოიყენება რევმატოიდული ართრიტის და სხვა ავტოიმუნური დაავადებების სამკურნალოდ".

ქლოროქინი


სოციალურ ქსელში, სხვადასხვა გამოცემებსა თუ კლიქბაიტ საიტებზე, ქლოროქინს, როგორც კორონავირუსის სამკურნალო წამალს, ზოგჯერ პლაქვენილთან აიგივებენ, ზოგჯერ კი ცალკე პრეპარატად მოიხსენიებენ. ძირითადად, ვრცელდება ინფორმაცია, რომ კორონავირუსთან საბრძოლველად ქლოროქინს ქართველი ექიმები წარმატებულად იყენებენ და მის ეფექტურობას სხვადასხვა ქვეყნის სპეციალისტებიც აღიარებენ. თუმცა, იყო შემთხვევა, როდესაც ერთ-ერთმა გამოცემამ მკითხველს აცნობა, რომ საფრანგეთში ახალი პრეპარატმა ქლოროქინმა უიმედო პაციენტებიც კი განკურნა და ქვეყანაში კორონავირუსის დამარცხებას უკვე ზეიმობენ.

გიორგი კამკამიძე განმარტავს, რომ ქლოროქინი და პლაქველინი ერთი და იმავე ჯგუფის პრეპარატებია და ჯერჯერობით არც ამ პრეპარატის ეფექტურობა დადასტურებულა კვლევებით. ასევე, აღნიშნავს, რომ ქლოროქინს კიდევ უფრო მეტი გვერდითი მოვლენები ახასიათებს.

“ქლოროქინი არის იგივე ჯგუფში, რაც ჰიდროქსიდ-ქლოროქინი ანუ პლაქველინი. ქლოროქინი პლაკველინის წინამორბედია. ქლოროქინს ძველად ქინაქინას ეძახდნენ და ისტორიულად, მალარიის სამკურნალოდ გამოიყენებოდა. ამ პრეპარატის, ასე ვთქვათ, უფრო ახალი თაობა ანუ პლაქველინი, უფრო ეფექტური აღმოჩნდა, კლინიკური დაკვირვების შედეგად, კიდევ ვიმეორებ, რომ მის ეფექტურობაზე სრულფასოვანი კვლევა არ ჩატარებულა. აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ ქლოროქინს უფრო მეტი გვერდითი მოვლენები აქვს".

 არბიდოლი


კორონავირუსის საწინააღმდეგო პრეპარატად არბიდოლი თავდაპირველად თებერვალში altგაჟღერდა. გამოცემები იუწყებოდნენ, რომ საბჭოთა კავშირში შექმნილი წამალი კორონავირუსის საწინააღმდეგო პრეპარატად სახელდებოდა და რუსეთსა და ჩინეთში აქტიურად გამოიყენებოდა. გამოცემები იმასაც წერდნენ, რომ ჩინეთმა არბიდოლი კორონავირუსის საწინააღმდეგო მედიკამენტად ოფიციალურად აღიარა

ჩინეთსა და რუსეთში არბიდოლს მართლაც იყენებდნენ, თუმცა, გიორგი კამკამიძე ამბობს, რომ კლინიკური დაკვირვებით, აღნიშნული პრეპარატი დიდი ეფექტურობით არ ხასიათდება:

“არბიდოლი თითქოსდა ვირუსის საწინააღმდეგო პრეპარატია, თუმცა არც ამაზეა კარგი კვლევები ჩატარებული. რუსების მიერ არის შექმნილი და, შესაბამისად, გარკვეული სტანდარტები, რასაც უნდა აკმაყოფილებდეს, ასეთი კვლევა არ აქვს ამ პრეპარატს. როგორც რუსეთში, ისე ჩინეთშიც ვიცით, რომ იყენებდნენ, თუმცა ამ გამოყენების შედეგად რაიმე მნიშვნელოვანი პოზიტიური შედეგი არ დაფიქსირებულა. კლინიკური შემთხვევების აღწერილობაშიც კი ჩანს, რომ ეს პრეპარატი დიდი ეფექტურობით არ ხასიათდება”, - ამბობს გიორგი კამკამაძე.


იბუპროფენი და დიკლოფენაკი



იბუპროფენისა და დიკლოფენაკის “ავკარგიანობაზე” დღემდე ბევრი გამოცემა წერს. თავაპირველად, გავრცელდა ინფორმაცია, რომ ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის ოფიციალური რეკომენდაციით, ადამიანებმა, რომლებსაც COVID-19-ის სიმპტომები აღენიშნებათ, არ უნდა მიიღონ იბუპროფენი. გამოცემები წერდნენ, რომ თვითმკურნალობის შემთხვევაშიც დაშვებულია პარაცეტამოლის და არა იბუპროფენის მიღება.

altმოგვიანებით კი ვირუსულად გავრცელდა ინფორმაცია, თითქოს იბუპროფენი, დიკლოფენაკი და ნუროფენი კორონავირუსის ორგანიზმში შეჭრას აძლიერებს. სხვადასხვა ტიპის საინფორმაციო ვებგვერდები აღნიშნულ მედიკამენტების მიღებას კორონავირუსით დაინფიცირებასთან პირდაპირ აკავშირებდნენ და მკითხველს მოუწოდებდნენ, რომ ჩვეულებრივი გაციების და სიცხის შემთხვევაშიც კი, არ დალიონ ზემოთხსენებული წამლები 

სინამდვილეში, არ არსებობს იმის მტკიცებულება, რომ კორონავირუსით ინფიცირებისას იბუპროფენის, დიკლოფენაკის ან ნუროფენის მიღება საზიანოა. არც იმის სამედიცინო მტკიცებულება არსებობს, რომ აღნიშნული მედიკამენტების მიღება რაიმე კავშირშია კორონავირუსით დაინფიცირებასთან ან დაავადების გამწვავებასთან.

“იბუპროფენი და დიკლოფენაკი მიეკუთვნება ანთების საწინააღმდეგო პრეპარატებს. პრინციპში, გამოიყენება, როგორც სიცხის დამწევი, ამ შემთხვევაში. ამ პრეპარატებს ვირუსის საწინააღმდეგო მოქმედება არ გააჩნია. კლინიკური დაკვირვებების საფუძველზე, იყო მოსაზრება, რომ იბუპროფენი და დიკლოფენაკი ნაკლებად მისაღებია კორონავირუსის მკურნალობის დროს, ვიდრე, მაგალითად, პარაცეტამოლი. თუმცა, ეს არ დადასტურდა და დღეისათვის არ არის მსგავსი ჩვენება, მტკიცებულება, რომ იბუპროფენი და დიკლოფენაკი არ შეიძლება იყოს გამოყენებული კორონავირუსის დროს. არც ის დასტურდება, რომ ეს პრეპარატები აძლიერებს “ვირუსის შეჭრას”, არ არსებობს ამის მტკიცებულება".


 აზითრომიცინი და სხვა ანტიბიოტიკები


კორონავირუსის ეპიდემიის გავრცელებიდან დღემდე, არაერთხელ გავრცელდა მითი, თითქოს ანტიბიოტიკების მიღება ორგანიზმს კორონავირუსისგან იცავს. ამ დეზინფორმაციის შესახებ უკვე ბევრი დაიწერა და ითქვა, რომ საპრევენციოდ ანტიბიოტიკების მიღება დაუშვებელია, ასევე, ჯანდაცვის სამინისტროს ოფიციალურ გვერდზე ამ მითის გასაქარწყლებლად არაერთი ინფორმაცია გამოქვეყნდა, თუმცა, მიუხედავად ამისა, ვირუსის საპრევენციოდ ანტიბიოტიკების ეფექტურობის თეორია დღემდე მაინც აქტუალურად რჩება.

“ვირუსულ ინფექციას ხშირად ერთვის გართულება ბაქტერიებით, იგივე, მაგალითად, ფილტვების ანთების მიზეზი ვურუსული დაავადების დროს ხშირ შემთხვევაში არის ბაქტერიები. ასეა კორონავირუსის შემთხვევაშიც. ამ მიზეზის გამო გამოიყენება ანტიბიოტიკები და არა თვითონ ვირუსული ინფექციის სამკურნალოდ”,- განმარტავს გიორგი კამკამიძე.

კონკრეტული ანტიბიოტიკის - აზითრომიცინის გამოყენების შესახებ ინფორმაცია თავპირველად ამერიკის შეერთებული შტატების პრეზიდენტმა დონალდ ტრამპმა გაავრცელა და თქვა, რომ ექიმები პლაქვენილს აზითრომიცინთან ერთად კომბინაციაში ეფექტურად იყენებდნენ. ინფორმაცია მალევე გავრცელდა ქართულ მედიაშიც.

გიორგი კამკამიძე ამბობს, რომ ანტიბიოტიკების, მათ შორის აზითრომიცინის თვითნებურად მიღება დაუშვებელია და მისი შერჩევა და დანიშვნა მხოლოდ ინდივიდუალურად, ექიმის მიერ არის შესაძლებელი. მიუხედავად იმისა, რომ ექიმებმა კორონავირუსით დაავადებული მძიმე პაციენტების მკურნალობისას, პლაკველინთან ერთად კომბინაციაში აზითრომიცინის მიღებისას გარკვეული დადებითი შედეგები დააფიქსირეს, ამ დრომდე არ არსებობს კარგი კვლევა, რომელიც ამ პრეპარატის ეფექტურობა დაადასტურებდა:

“აზითრომიცინი არის ჩვეულებრივი ანტიბიოტიკი, ძალიან ფართოდ გავრცელებული და, პრაქტიკაში, ინიშნება ბაქტერიების საწინააღმდეგოდ. პლაკველინთან ერთად კომბინაციაში, ამ პრეპარატის გარკვეული ეფექტურობა დააფიქსირეს, თუმცა, კარგი კვლევა ამასთან დაკავშირებით ჯერ არ ყოფილა ჩატარებული და ეს არის მხოლოდ კლინიკური დაკვირვებების საფუძველზე. ასე სწრაფად სრულფასოვანი კვლევები მაინც ვერ ჩატარდება, მაგრამ ეხლა მიმდინარეობს შედარებით “გამართული” კვლევა და ალბათ გამოჩნდება მართლა ეფექტურია თუ არა ეს კომბინაცია, თუ უბრალოდ შემთხვევითად იყო პაციენტებში მიღებული ეფექტი".


♦ 
ტოცილიზუმაბი



altამ მედიკამენტის დასახელება თავდაპირველად აპრილის დასაწყისში გაჟღერდა. როდესაც, მედიისთვის ცნობილი გახდა, რომ საქართველოში COVID-19-ით ინფიცირებული პაციენტის სამკურნალოდ პრეპარატი "ტოცილიზუმაბი" პირველად გამოიყენეს

მიუხედავად იმისა, რომ მის ეფექტურობაზე ბევრი წერს, დღემდე არ არსებობს კვლევა და იმის სამედიცინო მტკიცებულება, რომ აღნული მედიკამენტი კორონავირუსის საწინააღმდეგოდ ეფექტურია. ტოცილიზუმაბის, ისევე, როგორც სხვა ზემოთხსენებული პრეპარატების თვითნებურად მიღება დაუშვებელია. გიორგი კამკამიძე ამბობს, რომ, საბედნიეროდ, ტოცილიზუმაბი მოსახლეობისთვის მარტივად ხელმისაწვდომი პრეპარატი არ არის.

“ტოცილიზუმაბი არის იმუნოთერაპიული საშუალება, ანუ იმუნოლოგიური მექანიზმით მოქმედებს და გამოიყენება სხვადასხვა იმუნოლოგიური ტიპის დაავადებების სამკურნალოდ. ასე ვთქვათ, საკმაოდ პერსპექტიული პრეპარატია, საქართველოშიც, როგორც ვიცით, ერთი-ორ პაციენტზე გამოიყენეს. თუმცა, ძალიან ძვირია და აფთიაქებშიც არ იშოვება, საბედნიეროდ, რომ პირდაპირ პაციენტებმა იყიდონ. ამ დროისთვის გამოიყენება მხოლოდ მძიმე მდგომარეობის შემთხვევაში, როდესაც არის ე.წ. “ციტოგენური შტორმის” მდგომარეობა. ამ პრეპარატზეც ჯერჯერობით შედარებით ნაკლებად არის კლინიკური დაკვირვება და სრულფასოვანი კვლევა არ ჩატარებულა"

♦ რემდესივირი


alt“კორონავირუსის წინააღმდეგ პრეპარატი შექმნილია” - ამ სათაურით ერთ-ერთმა გამოცემამ მკითხველს პრეპარატი რემდესივირი წარუდგინა. ამ მედიკამენტის შესახებ მედიაში თებერვლის შუა რიცხვებიდან ვრცელდება ინფორმაცია. სხვადასხვა პერიოდში, გამოცემები სიხარულით იუწყებოდნენ, რომ ახალი პრეპარატი კორონავირუსით ინფიცირებულებს კურნავს. 

სინამდვილეში, რემდესივირი ახალი მედიკამენტი არ არის და ის სპეციალურად კორონავირუსის სამკურნალოდ არ შექმნილა, ეს პრეპარატი ებოლას საწინააღმდეგოდ შეიქმნა და პირველად სწორედ მაშინ გამოიყენეს.

“რემდესივირი პირდაპირი მოქმედების ვირუსის საწინააღმდეგო პრეპარატია. თუმცა ეს პრეპარატი არ შექმნილა კონკრეტულად კორონავირუსის სამკურნალოდ. ის უკვე არსებობდა, ებოლას ეპიდემიის დროს გამოიყენეს პირველად. შესაბამისად, არავინ იცოდა რა ეფექტი შეიძლება ჰქონოდა ამ პრეპარატს კორონავირუსზე. დღეს მიმდინარეობს კარგი კვლევა და, გვპირდებიან, რომ შედეგები გვეცოდინება მაისის ბოლოს“, - ამბობს გიორგი კამკამიძე.

მიუხედავად იმისა, რომ მედიკოსები ამ პრეპარატს საიმედოდ მიიჩნევენ და რემდესივირის პერსპექტიულობაზე ხშირად საუბრობენ, მისი ეფექტურობა ოფიციალური კვლევით ჯერ არ დადასტურებულა.

 ♦ მეფლოხინი


altგავრცელდა ინფორმაცია მალარიის სამკურნალო პრეპარატ მეფლოხინზეც. აღნიშნულ მედიკამენტზე რუსული პროპაგანდისტული გამოცემა სპუტნიკი, ერთ-ერთ რუსულ სააგენტოზე (ria.ru) დაყრდნობით, მტკიცებით ფორმაში წერდა, თითქოს, რუსმა მეცნიერებმა კორონავირუსის სამკურნალო პრეპარატი შეიმუშავეს და ახალი მედიკამენტი „მეფლოხინის“ ბაზაზე შექმნეს. მეტი დამაჯერებლობისთვის, გამოცემა განმარტავდა, რომ რუსმა ექიმებმა კორონავირუსის მკურნალობის სქემა ჩინური და ფრანგული გამოცდილების გათვალისწინებით შეიმუშავეს.

ჯერჯერობით, არ არსებობს მტკიცებულება, რომ მეფხოლინი ანდა მის ბაზაზე შექმნილი რაიმე პრეპარატი კორონავირუსის საწინააღმდეგოდ გამოდგება. მეფხოლინის ეფექტურობას არ ადასტურებენ მედიკოსები და მეტიც, გიორგი კამკამიძე ამბობს, რომ მეფხოლინი არაპერსპექტიულ პრეპარატად ითვლება:

“ამ პრეპარატზე რაიმე სასიკეთო შედეგები ჯერჯერობით არ გვაქვს, არაპერსპექტიულად ითვლება”.

♦ შიდსის საწინააღმდეგო პრეპარატები


კორონავირუსის წინააღმდეგ შიდსის საწინააღმდეგო პრეპარატების გამოყენების შესახებაც აქტიურად ვრცელდებოდა ინფორმაცია. გამოცემები იუწყებოდნენ, თითქოს შიდსის წამალი კორონავირუსს კურნავს. თუმცა, ოფიციალური წყაროები COVID-19-ის წინააღმდეგ აივ ინფექციის წამლის ეფექტურობას არ ადასტურებენ.

“შიდსის საწინააღმდეგო წამლებზე თავიდანვე გეტყვით, რომ დღეს უკვე თითქმის დადასტურებულია, რომ ისინი არ არის ეფექტური, არ ამჟღავნებს ეფექტურობას კორონავირუსის საწინააღმდეგოდ”, - ამბობს გიორგი კამკამიძე.

♦ ფავიპირავირი


რემდესივირის მსგავსად, ფავიპირავირის შესახებ სხვადასხვა გამოცემები იუწყებოდნენ, რომ კორონავირუსის საწინააღმდეგო პრეპარატი უკვე არსებობს. მიუხედავად იმისა, რომ ამ მედიკამენტზეც სპეციალისტები გარკვეულ იმედებს ამყარებენ, ჯერჯერობით არ არსებობს მისი ეფექტურობის დამადასტურებელი სამედიცინო კვლევა.

სხვა ზემოთჩამოთვილი პრეპარატების მსგავსად, არც ფავიპირავირია კონკრეტულად კორონავირუსის საწინააღმდეგო პრეპარატი. აღნიშნული მედიკამენტი იაპონიაში გრიპის სამკურნალოდ შეიქმნა.

“ეს არის იაპონიაში შექმნილი პრეპარატი, რომელიც გამიზნული იყო გრიპის საწინააღმდეგო, სამკურნალო საშუალებად. ექსპერიმენტულ კვლევებში აღმოაჩნდა კორონავირუსის საწინააღმდეგო მოქმედება, თუმცა, რემდესივირის მსგავსად, ამ პრეპარატზეც მიმდინარეობს კვლევა, რამდენად ეფექტური შეიძლება იყოს. ახლო მომავალში ამაზეც გვექნება პასუხი. ეს პრეპარატი ჩვენთან რეგისტრირებული არ არის, აფთიაქებში არ იყიდება და, შესაბამისად, მოსახლეობისთვის ხელმისაწვდომი არ არის”, - ამბობს გიორგი კამკამიძე.

♦ ივერმექტინი

altივერმექტინი, როგორც კორონავირუსის სამკურნალო პრეპარატი, სხვადასხვა მედიაგამოცემებისა და საიტების გვერდებზე აქტიურად აპრილის დასაწყისიდან გამოჩნდა. გამოცემები იუწყებოდნენ, რომ აშშ-ს სურსათისა და წამლების კონტროლის ადმინისტრაციამ აღნიშნული პრეპარატი COVID-19-ის სამკურნალოდ უკვე დაამტკიცა. იწერებოდა, რომ ივერმექტინი ფართო მასშტაბით ხელმისაწვდომია და იგი ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის აუცილებელ მედიკამენტთა სიაში შედის, როგორც ყველაზე უსაფრთხო და ეფექტური პრეპარატი. რამდენიმე გამოცემა იმასაც კი წერდა, რომ პრეპარატმა “ივერმექტინმა კორონავირუსი უჯრედულ დონეზე ორ დღეში დათრგუნა”. 

ექიმი იმუნოლოგის განმარტებით, ივერმექტინი ვირუსის საწინააღმდეგო პრეპარატი არ არის და მას სხვადასხვა პარაზიტული ინფექციების დროს იყენებენ. გიორგი კამკამიძე ამბობს, რომ კორონავირუსით დაინფიცირებული მძიმე პაციენტების სამკურნალოდ მას დამატებით პრეპარატად იყენებენ, თუმცა, სხვა პრეპარატების მსგავსად, არც მისი ეფექტურობა დადასტურებულა ამ დრომდე:

“ივერმექტინს ვიყენებთ მუნის სამკურნალოდ, მაგალითად, და ზოგიერთი სხვა პარაზიტული ინფექციის დროს. ჩვენს აფთიაქებში ეს პრეპარატი არ იყიდება და როცა გვჭირდებოდა ხოლმე ჩამოგვქონდა უცხოეთიდან. თუმცა, იმის საშიშროება არის, რომ, მაგალითად, ვინმემ შემოიტანოს ევროპის ქვეყნებიდან. ჯერჯერობით, არ არსებობს რეკომენდაცია იმაზე, რომ ეს პრეპარატი ეფექტური იქნება კორონავირუსის წინააღმდეგ. მისი გამოყენება თვითნებურად დაუშვებელია.”




ექიმი იმუნოლოგი განმარტავს, რომ ყველა ზემოთჩამოთვლილი პრეპარატი გამოიყენება არა უშუალოდ ვირუსის, არამედ მასთან ერთად გამოწვეული გართულებების სამკურნალოდ.

“ყველა ის პრეპარატი, რომელიც დღეისათვის მეტნაკლებად არის მოწოდებული კორონავირუსით დაინფიცირებული პაციენტის მართვისთვის, მათი ეფექტურობა არის დაფუძნებული უფრო მეტად კორონავირუსით გამოწვეული გართულებების სამკურნალოდ და არა უშუალოდ თვითონ ამ ვირუსის გასანადგურებლად. შესაბამისად, ეს ყველა პრეპარატი არაპირდაპირი მოქმედების პრეპარატებია და მათი ეფექტურობაც არაპირდაპირია.”

გიორგი კამკამიძე ხაზგასმით აღნიშნავს, რომ კონკრეტულად კორონავირუსის საწინააღმდეგო პრეპარატი ამ დრომდე არ არსებობს.


"ჯერ კიდევ ველოდებით ისეთ პრეპარატს, რომელიც იქნება პირდაპირი მოქმედების ამ ვირუსის საწინააღმდეგოდ. ყველა ზემოთჩამოთვილი პრეპარატი არის საკმაოდ მძიმე, სერიოზული პრეპარატი და მათი საპროფილაქტიკოდ გამოყენება ნამდვილად დაუშვებელია. ასევე, მსუბუქი პაციენტებისთვისა კი არ არის რეკომენდებული. არავის არ ვურჩევ, რომ თვითნებურად იყიდოს ეს პრეპარატები და დაიწყოს მათი მიღება. ეს გამოიწვევს ძალიან ბევრ გვერდით მოვლენას და ზოგიერთ შემთხვევაში, შეიძლება სიცოცხლისთვის საშიში მდგომარეობა განვითარდეს."




ხშირად, ზემოთჩამოთვლილი მედიკამენტების დასახელება - რეკომენდაციის დართვით, “მიიღეთ” ან “არ მიიღოთ” ესა თუ ის პრეპარატი, მტკიცებით, რომ “ეს წამალი კორონავირუსს კურნავს” და ა.შ - დიდი ასოებით, ძახილის ნიშნებით და მყვირალა ტექსტებით, პირდაპირ სათაურშია გამოტანილი. არის შემთხვევები, როდესაც სტატია საერთოდ არ შეესაბამება სათაურს და თუ მკითხველი სრულად წაიკითხავს, აღმოაჩენს, რომ ამა თუ იმ პრეპარატის ეფექტურობა ჯერ კიდევ არ არის დადასტურებული და მხოლოდ და მხოლოდ ვარაუდია. არსებობს რეალური საფრთხე, რომ მკითხველმა მხოლოდ სათაურიდან მიიღოს ინფორმაცია, შეცდომაში შევიდეს და ირწმუნოს, რომ რომელიმე კონკრეტული პრეპარატის მიღება კორონავირუსისგან დაიცავს.

როდესაც კორონავირუსის პანდემიის გამო, COVID-19-ის სამკურნალო საშუალებებზე საზოგადოებაში მაღალი საჯარო ინტერესი არსებობს, განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია, რომ აუდიტორიამ მედიკამენტების შესახებ ოფიციალურ წყაროებთან გადამოწმებული ინფორმაცია მიიღოს. მსგავს კრიზისულ ვითარებაში, მედიას მართებს განსაკუთრებული ყურადღების გამოჩენა და პასუხისმგებლობა, რომ მიაწოდოს ზუსტი ინფორმაცია, შეცდომაში არ შეიყვანოს აუდიტორია და ე.წ. კლიკებს არ შეწიროს ფაქტები.

“ზოგადად, არ ვეთანხმები მოსაზრებას, რომ წამლების დასახელებები არ უნდა იყოს ნახსენები. მსოფლიოში ყველა სანდო მედია ასახელებს სახელებს, შეუძლებელია მედიკამენტებზე ილაპარაკო სახელის გარეშე, აბსტრაქტულად ვერ ილაპარაკებ... თუმცა, რა თქმა უნდა, მედიას აქვს პასუხისმგებლობა, რომ სწორად გააშუქოს და ზუსტად აღწეროს ამბავი. ერთი შეხედვით, თითქოს საბაზისოა, რომ წყარო ყოველთვის უნდა გადაამოწმო, მაგრამ, სამწუხაროდ, ეგეც არ ხდება. არიან მედიები, რომლებიც, სავარაუდოდ, მიზანმიმართულად ავრცელებენ ყალბ ინფორმაციას”, - ამბობს ცირა გვასალია, “კაქტუს-მედიის” დამფუძნებელი ჟურნალისტი, რომელიც საქართველოსა და მსოფლიოში მიმდინარე ჯანდაცვის საკითხებს აქტიურად აშუქებს.

ამა თუ იმ მედიკამენტის ეფექტურობის დასამტკიცებლად, მეტი დამაჯერებლობისთვის, ხშირად გამოცემები ინფორმაციის წყაროდ უცხოელი თუ ადგილობრივი ექიმების, ზოგჯერ კი სრულიად უცნობი ადამიანების მოსაზრებებს იშველიებენ.

“მეცნიერების ერთ დარგში ნობელის პრემიის მიღება არ ნიშნავს იმას, რომ ეს ადამიანი მეცნიერების ყველა დარგში ერკვევა. არც დოქტორის ხარისხი და პრესტიჟულ სამედიცინო სკოლაში სწავლება არ აქცევს მას სხვა კონკრეტულ საკითხში კომპეტენტურ და ავტორიტეტულ მეცნიერად” - ვკითხულობთ ჰარვარდის უნივერსიტეტის ეპიდემიოლოგიის პროფესორ ბილ ჰენეჯის მიერ Journalist’s Resource-სთვის გაზიარებულ რჩევებში.

ცირა გვასალია, საკუთარ გამოცდილებაზე დაყრდნობით, ამბობს, რომ მნიშვნელოვანია ჟურნალისტმა პირველწყაროდან მიღებული ინფორმაცია გაუზიაროს აუდიტორიას:

“ჩემი წყაროები არის პირდაპირი წყაროები მაგალითად, ამერიკის სურსათისა და წამლის ადმინისტრაცია (FDA), ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია (WHO), The New York Times და ა.შ. ვფიქრობ, ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ ჟურნალისტი თვითონ ეცნობოდეს პირველწყაროს. დაავადებათა კონტროლის გვერდზეც არის ქართულად ნათარგმნი, მაგალითად, ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის ინფოგრაფიკები და მნიშვნელოვანი ინფორმაციები. იმის თქმა მინდა, რომ ქართულ ენაზეც საბაზისო ინფორმაცია ხელმისაწვდომია.”

გადამოწმებული და ზუსტი ინფორმაციის განსაკუთრებულ მნიშნველობაზე ამახვილებს ყურადღებას საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიაც. ქარტიის განცხადებით, მთელი მსოფლიოს მასშტაბით მომატებულია დეზინფორმაციის ნაკადი, რაც მედიისთვის ქმნის ახალ გამოწვევას, დახარჯოს განსაკუთრებული ძალისხმევა ინფორმაციის გადამოწმებაში:

“ახალმა რეალობამ დიდი გამოწვევის წინაშე დააყენა მედია პროფესიული სტანდარტების დაცვის თვალსაზრისითაც. კორონავირუსის გაშუქებისას აუცილებელია ეთიკური ჟურნალისტიკის პრინციპების: სიზუსტე, სამართლიანობა, მიუკერძოებლობა და ა.შ. დაცვა. ამავდროულად, მედიას მართებს განსაკუთრებული სიფრთხილე ტერმინოლოგიის გამოყენებისას” , - ვკითხულობთ ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის მიერ შემუშავებულ COVID-19-ის გაშუქების გზამკვლევში.


alt
სტატია მოამზადა "მედიაჩეკერმა" აღმოსავლეთ-დასავლეთის მართვის ინსტიტუტის (EWMI) ACCESS-ის პროექტის მხარდაჭერით ამერიკის შეერთებული შტატების საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) დაფინანსებით. სტატიის შინაარსზე პასუხისმგებელია "მედიაჩეკერი". ის შესაძლოა არ გამოხატავდეს USAID-ის, ამერიკის შეერთებული შტატების მთავრობის ან/და EWMI-ს შეხედულებებს.
კატეგორია: საქართველო

მსუბუქი მანქანებით გადააგილების აკრძალვა 27 აპრილამდე, საგანგებო მდგომარეობა კი 22 მაისამდე გახანგრძლივდა. პარალელურად, მედიასაშუალებებს, რომელთათვისაც სამუშაო პროცესის ორგანიზებისთვის ავტომობილებით გადაადგილება აუცილებელია, დამატებით საშვების გაცემაზე უარს ეუბნებიან. მედიაორგანიზაციებში ამბობენ, რომ მათ მუშაობაში ხელი ეშლებათ და საშვებს ითხოვენ.

კორონავირუსის გავრცელების პრევენციის მიზნით, 31 მარტიდან საქართველოში კომენდანტის საათი ამოქმედდა, რაც იმას ნიშნავს, რომ 21:00-დან 06:00 საათამდე მთელი ქვეყნის მასშტაბით გადაადგილება იკრძალება. შეზღუდვა ეხება მედიასაც, 31 მარტიდან კომენდანტის საათის მოქმედების დროს, გადაადგილება მხოლოდ სპეციალური საშვის მქონე პირებს შეუძლიათ.

ე.წ. კომენდატის საათის ამოქმედების შესახებ საქართველოს მთავრობამ 30 მარტს გაავრცელა განცხადება. სპეციალური საშვის მისაღებად მედიას სულ რამდენიმე საათი ჰქონდა. მედიასაშუალების წარმომადგენლებს მთავრობის ადმინისტრაციის პრესსამსახურსისთვის ოფიციალური წერილით 30 მარტის 23:30 საათამდე უნდა მიემართათ და თითოეული თანამშრომლის სახელი, გვარი, პირადი ნომერი, თანამდებობა და ავტოსატრანსპორტო საშუალების სახელმწიფო ნომერი უნდა გაეგზავნათ. როგორც მედიაორგნიზაციებში ამბობენ, თავდაპირველად მათ უთხრეს, რომ საშვები ლიმიტირებული იყო და მხოლოდ გარკვეული რაოდენობის თანამშრომელბზე გაიცემოდა, ამიტომ, მედიაორგანიზაციების უმეტესობამ საშვები იმ პირებისთვის მოითხოვა, ვისაც მისი საქმიანობიდან გამომდინარე, ღამის საათებში უწევდა მუშობა და მოძრაობა.

“მთავარი არხის” იურისტი თამთა მურადაშვილი ამბობს, რომ მათთვის თავიდანვე გარკვეული ლიმიტი იყო დაწესებული და თანამშრომლების სრული სიის გაგზავნა ვერ შეძლეს:

“თავიდან გვითხრეს რომ არის ლიმიტირებული რაოდენობა, ჯერ იყო 100, მერე 150, რაღაც კრიტერიუმებით დააწესეს ეს ლიმიტები და ამ შეზღუდული რაოდენობით მოვიპოვეთ ე.წ. ღამის საშვები”, - ამბობს თამთა მურადაშვილი.

ეს ლიმიტი გაცილებიც მცირე აღმოჩნდა “რადიო თავისუფლებისთვის”, დაახლოებით 10 თანამშრომელი. მედიასაშუალებების ნაწილმა კი თავად გაგზავნა “მოკრძალებული” სია, რადგან ვერავინ წარმოიდგენდა, რომ მთავრობა საკარანტინო შეზღუდვებს კიდევ უფრო გაამკაცრებდა.

მთავრობის გადაწყვეტილებით, 15 აპრილიდან ჩაიკეტა თბილისი, რუსთავი, ბათუმი და ქუთაისი, 17-დან 22 აპრილამდე კი საავტომობილო გადაადგილება მთელი საქართველოს მასშტაბით სრულად აიკრძალა. დღეს, 21 აპრილს ცნობილი გახდა, რომ ეს შეზღუდვა 27 აპრილამდე გაგრძელდა, საგანგებო მდგომარეობა კი 22 მაისამდე გახანგრძლივდა.

ავტომობილებით გადაადგილების შეზღუდვის და საგანგებო მდგომარეობის გახანგრძლივების პირობებში, მედიის ნაწილს საქმიანობაში სერიოზულად ეშლება ხელი, მეტიც, მედიასაშუალებების წარმომადგენლები ამბობენ, რომ, ფაქტობრივად, ვერ ასრულებენ პროფესიულ მოვალეობას.

თავდაპირველად, თუ მედიის მხოლოდ იმ თანამშრომლებს ესაჭიროებოდათ სპეციალური საშვი, რომლებიც ღამის საათებში(21:00-დან 06:00 საათამდე) ასრულებდნენ პროფესიულ მოვალეობას, საგანგებო მდგომარეობის გამკაცრების და დამატებითი აკრძალვების გამო, სპეციალური საშვი მედიის თითქმის ყველა თანამშრომლისთვის გახდა საჭირო.

თამთა მურადაშვილი ამბობს, რომ თავდაპირველად მხოლოდ იმ ადამიანებისთვის გაკეთდა ე.წ. ღამის საშვები, რომლებიც ღამის ეთერში მუშაობდნენ. მისი თქმით, მაუწყებლობა საფრთხეშია და მათთვის, დამატებითი საშვების არქონის პირობებში, საგანგებო მდგომარეობის გაგრძელება და ავტომობილებით გადაადგილების აკრძალვის გახანგრძლივება მაუწყებლის პარალიზებას ნიშნავს:

“ახლა უკვე, როცა შეზღუდვამ კიდევ გადაიწია ერთი კვირით, ეს ნიშნავს რომ დღის მაუწყებლობა საფრთხეშია. 24 საათი ვმაუწყებლობთ, ღამის საშვები ლიმიტირებულია, და საეთერო დროის უმეტესი დრო, დღის გადაცემებს ეთმობა და თანამშრომლები რომლებიც დღე მუშაობენ, ვეღარ მოვლენ სამსახურში. მძღოლების რაოდენობა რომლებიც იყო ბაზაში, განკუთვნილი იყო ღამის საათებში მოძრაობისთვის, ისინი ძლივს უმკლავდებოდნენ თანამშრომლების სახლებიდან სამსახურებში მოყვანას, იმიტომ, რომ გადამღები ჯგუფებიც უნდა ეტარებინათ. ახლა კიდევ ერთი კვირით გაგრძელება ნიშნავს, რომ პარალიზებული ვიქნებით, ფიზიკურად ვერ გავუმკლავდებით.”

ნინო ჯაფიაშვილი ამბობს, რომ აქამდე “რადიო თავისუფლების” ჟურნალისტები, ძირითადად, ტაქსით და პირადი ავტომობილებით მოძრაობდნენ, მსუბუქი ავტომობილების აკრძალვის შემდეგ კი, ფაქტობრივად, ვეღარ გადაადგლდებიან. მისივე თქმით, ავტომობილებზე დამატებითი საშვების დაშვებაზე უარი 2-ჯერ მიიღეს:

“როდესაც მანქანებისთვის ვიღებდით საშვებს, მაშინ მსუბუქი ავტომობილების გადაადგილებაზე შეზღუდვა არ იყო დაწესებული. იმ მომენტისთვის ჩვენ გჭირდებოდა რამდენიმე მანქანა, რომელსაც მოძრაობის უფლება ექნებოდა მხოლოდ კომენდანტის საათის პერიოდში - საღამოს 9-დან დილის 6-მდე, დღის სხვა მონაკვეთში ჩვენ ვსარგებლობდით პირადი მანქნებით ან ტაქსით. ახლა, თბილისშიც და რეგიონებშიც ჩვენი კორესპონდენტების უმრავლესობას შეზღუდული აქვს გადადგილების შესაძლებლობა და შესაბამისად ჟურნალისტური საქმიანობაც".

ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელი ეშლება რეგიონულ მედიასაც. რეგიონულ მაუწყებელთა ალიანსის ხელმძღვანელის, ნათია კუპრაშვილის თქმით, ყველა რეგიონულ ტელევიზიას პრობლემა შეექმნა, შეზღუდული დროისა და გაუთვალისწინებელი გარემოებების გამო, ვერ მოახერხეს თანაშრომლების სრული სიის გაგზავნა, საშვების დამატებით დაშვებაზე კი მუდმივად უარს იღებენ:

“ძალიან შეზღუდული დრო იყო და ამ დროში ტეელვიზიებმა გააკეთეს და გაგზავნეს “მოკრძალებული” სიები. რა თქმა უნდა, ვერავინ წარმოიდგენდა, რომ მანქანების შეზღუდვას დააწესებდნენ. ბევრმა ასე შორს ვერ გათვალა და გააგზავნა შეზღუდული სიები… მუდმივად ხაზზე ვიყავი კანცელარიასთან რეგიონული მედიების სახელით, მუდმივად ვთხოვდი, რომ აი, აქ ძალიან გვიჭირს, შეიძლება ამის გამო გადაცემა ჩავარდეს და ა.შ., მაგრამ, საშვები არ დაგვიმატეს, ზოგადად, ხისტი უარი მივიღეთ ყველაზე.”

საშვების დაშვებაზე პრობლემა აქვთ მარნეულის ტელევიზიის თანამშრომლებსაც. ნათია კუპრაშვილი ამბობს, რომ მიუხედავად მთავრობის განცხადებისა, რომ მარნეულის ჩაკეტვის შემდეგ ადგილობრივ მედიას მუშაობაში ხელი არ შეეშლებოდა, მარნეულის ტელევიზიის ტოქშოუს წამყვანს, რომელიც რუსთავში ცხოვრობს, ამ დრომდე არ აქვს საშვი, რომ სამსახურში მისვლა შეძლოს.

“იმის გამო, რომ წამყვანები დარჩნენ ჩაკეტილი რეგიონის მიღმა, მარნეულის ტელევიზიას მოუწია სამოქალაქო აქტივისტთან შეთანხმება. ეთერში დავსვით, ფაქტობრივად, ყოველგვარი შემზადების გარეშე და საინფორმაციო და ტოქშოუები მას მიჰყავს. ამ დრომდე ვერ მივიღეთ იმის უფლება, რომ წამყვანებმა შეძლონ მარნეულში შესვლა და გამოსვლა. მაგალითად, ისე, როგორც საზოგადოებრივი მაუწყებლის ჟურნალისტები შედიან. თავდაპირველად, განცხადებაში ითქვა, რომ ადგილობრივ მედიას და საზოგადოებრივ მაუწყებელს არ შეეშლებოდა ხელი, მაგრამ ადგილობრივ მედიას შეეშალა, ფაქტია", - ამბობს ნათია კუპრაშვილი. 

განიხილება თუ არა საშვთა სისტემის გადახედვა და მედიის წარმომადგენლებისთვის დამატებითი საშვების გაცემა ? ვის და რა შემთხვევაში შეუძლია მიიღოს საშვი - ამ კითხვებზე პასუხს "მედიაჩეკერი" საქართველოს მთავრობის ადმინისტრაციიდან წერილობით ელოდება. როგორც კი ჩვენს გაგზავნილ კითხვებზე პასუხს მივიღებთ, მასალა განახლდება. 

მასალას აგრეთვე დაემატება იმ მედიების ჩამონათვალი და გამოცდილება, რომელთაც ასევე ეშლებათ ხელი მუშაობაში საშვების არქონის გამო. 

კატეგორია: რესურსები
რატომ იზრდება, კიდევ უფრო მეტად, პანდემიის დროს, გადამოწმებული ინფორმაციის, სწორად დასმული კითხვებისა და აქცენტების და მაღალკვალიფიციურად შერჩეული რესპონდენტების როლი, რატომ არის მნიშვნელოვანი პერსონალური მონაცემების დაცვა, როგორ შეუძლია მედიას აიცილოს რასისტული ნარატივი და ადამიანების სტიგმატიზება - „მედიაჩეკერი“ საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს წევრს, მედიაექსპერტ ზვიად ქორიძეს ესაუბრა.

- ყველა ვთანხმდებით, რომ პანდემიის დროს მედიაზე მოთხოვნა გაზრდილია და გაიზარდა კეთილსინდისიერი და ხარისხიანი ჟურნალისტიკის საჭიროებაც. რატომ არის ახლა მედიის როლი განსაკუთრებული?

ახლა ყველაზე მნიშვნელოვანი და ფუნდამენტური ასპექტია რამდენად ინფორმირებულია მოსახლეობა ზოგადად და კონკრეტულად, საქართველოში.

ერთი მხრივ, ადამიანებს სჭირდებათ იმის ცოდნა, რა არის ეს ვირუსი, რამ გამოიწვია, როგორ ხდება მისი მუტაცია, გავრცელება; მეორე მხრივ, როგორ შეიძლება რომ ჩვენ ჰიპერბოლური წარმოდგენები კი არ შევიქმნათ მასზე, არამედ რეალურად წარმოვიდგინოთ როგორ შეგვიძლია გავუმკლავდეთ; და მესამე, როგორ შეიძლება მოიქცეს ასეთ დროს მოქალაქე. აქ ჩვენ ვსაუბრობთ მთლიანობაში იმაზე, რამდენად ინფორმირებულია მოქალაქე, როდესაც ასეთ სერიოზულ პრობლემაზეა საუბარი. ეს არის ჩემი აზრით ახლა მედიის ერთ-ერთი მთავარი დილემა - ინფორმირება, ზუსტი, გადამოწმებული ინფორმაციით.

საჭიროა ბევრი წყაროს მოძიება, დოკუმენტის გაცნობა, მაღალკვალიფიციური ადამიანების: მეცნიერების, ექიმების, მკვლევრების პოზიციების მოსმენა. თავისთავად მნიშვნელოვანია, რომ ინფორმაცია ვეძებოთ მაღალრეიტინგულ და გავლენიან სამეცნიერო ჟურნალებში, ან თუნდაც პოპულარულ მედიაში, ოღონდ სანდოობის მაღალი ხარისხის მქონე მედიაში.


რასისტული ნარატივი და  დისკრიმინაციის საფრთხეები

კორონავირუსის პანდემიას, დასაწყისში, თან ახლდა  რასისტული ნარატივი მედიაში. ამ თემაზე მოუსმინეთ ზვიად ქორიძეს



- სანდო წყაროების შერჩევის მნიშვნელობას უსვამთ ხაზს?

რა თქმა უნდა. მხოლოდ და მხოლოდ იმიტომ, რომ როგორც კი ჩვენ დავიწყებთ მარჩიელობას, როგორც კი ვიფიქრებთ, რომ ნახე, როგორი საინტერესო წყარო, საინტერესო რესპონდენტი ვიპოვე და ყურადღებას არ მივაქცევთ ამ წყაროს კვალიფიციურობას, ეს უკვე იქნება პრობლემა.

დღეს საკმაოდ დიდი ნაკადია ინფორმაციის, ადამიანებს ძალიან უჭირთ ტყუილ-მართალის გარჩევა, მკაფიო პოზიციის ჩამოყალიბება. ამიტომ, ამ ადამიანებს ჩვენ უნდა მივაწოდოთ ზუსტი ინფორმაცია. როგორც კი ვიწყებთ გარკვეული ვარაუდების გავრცელებას, ვარაუდებში ვგულისხმობ იმას, რომ ჰიპოთეტურ კითხვას დავსვამთ, რომელზეც ვერც რესპონდენტს ვპოულობთ, ვერც წყაროს და ასეთი ტიპის ინფორმაციას ვავრცელებთ, ამით ჩვენ ვიწვევთ ადამიანების სრულ დეზორიენტაციას.

დღეს რომ ქუჩაში გავიდეთ, 100 ადამიანი გავაჩეროთ და პრევენციის საშუალებებზე გამოვკითხოთ, უამრავ ვერსიას მოვისმენთ, ზოგი გვეტყვის, რომ ნიღაბია საჭირო, ზოგი ამას უარყოფს, ზოგს ნიორი გაახსენდება... საიდან იღებენ ეს ადამიანები ინფორმაციას? ის, რომ ინტერნეტ სივრცეში ძალიან ბევრი ინფორმაციაა, სრულებით არ არის საკმარისი დასკვნების გამოსატანად. ამ ინფორმაციის ანალიზი უნდა შევძლოთ მოქალაქეებმა და თუ მედია არ დაგვეხმარება ზუსტი ინფორმაციით, ჩვენ ეს გაგვიჭირდება.



იდენტიფიცირება/პერსონალური მონაცემების დაცვა 

ახალი კორონავირუსული ინფექციის მასშტაბების ზრდის პარალელურად, პროფესიულ წრეებში მსჯელობენ, უნდა გაასაჯაროოს თუ არა მედიამ ინფიცირებული ადამიანის ვინაობა, როდის არის ეს გამართლებული, სად გადის ზღვარი მაღალ საზოგადოებრივ ინტერესსა და პერსონალურ ინფორმაციას შორის - მოუსმინეთ ზვიად ქორიძეს


მთელი საუბრის განმავლობაში თქვენ ხაზს უსვამთ ზუსტი ინფორმაციის მნიშვნელობას, რაც ცხადია, ზოგადადაც მნიშვნელოვანია, უბრალოდ ახლა გაასმაგებულად რადგან საქმე ადამიანების ჯანმრთელობასა და სიცოცხლეს ეხება?

არამხოლოდ ადამიანების ჯანმრთელობას, ეს ეხება ექსტრემალურ ვითარებას, როდესაც ადამიანები იღებენ გადაწყვეტილებას როგორ იმოქმედონ. ჩვენ პოსტმოდერნული ადამიანები ვართ, სხვა განზომილებაში ვცხოვრობთ, თანამედროვე ადამიანის მართვა რთულია, ის ახერხებს თავად მართვას, თავად ორგანიზებას, ახერხებს სწორად დაალაგოს მიღებული ინფორმაცია და ისე მოიქცეს, როგორც არის საჭირო ამ კონკრეტულ ვითარებაში. სამწუხაროდ, დღეს არ არის თვითორგანიზების მაღალი მაჩვენებელი, ვერ შეთანხმდა საზოგადოება, რომ პანდემიურ სურათს უნდა დაუპირისპირდეს, ოღონდ არა იმ რეგულაციით, რომელსაც დეკრეტში ჩაწერს პრეზიდენტი, არამედ, იმ თვითრეგულაციით, რომლითაც საჭიროა რომ მე დავიცვა ჩემი უსაფრთხოება, ჩემი ჯანმრთელობა, ჩემი სიცოცხლის უფლება და ასევე, შენი უსაფრთხოება და შენი სიცოცხლის უფლება. თუ მე ვარ ინფორმირებული, მაშინ ამის არც გაცნობიერება მიჭირს და არც შესრულება.

მაგრამ, ამაში მედია უნდა დამეხმაროს ზუსტი, გადამოწმებული ინფორმაციით. განსაკუთრებულად მაშინ, როცა ვხედავ, რომ ის ვისაც ევალება მიღებული გადაწყვეტილებების ახსნა, ამას ვერ ახერხებს. წინააღმდეგ შემთხვევაში სულ დარჩება კითხვა, რა მნიშვნელობა აქვს ქუჩაში სამნი ვივლით თუ ორნი, მანქანაში წინ დავსხდებით თუ უკან. და მერე ეს დისკუსია კარიკატურული გახდება, და როცა საკითხი კარიკატურული ხდება, მისი დაბრუნება საინფორმაციო ველში უკვე შეუძლებელია.

საქართველო ახლა არის ე.წ. დაპაუზებულ მდგომარეობაში, ასეთ მდგომარეობაში არის ბევრი ქვეყანა, სწორედ ის ქვეყნები, სადაც ვერ მოხერხდა საზოგადოების სრულყოფილად ინფორმირება და შესაბამისად საზოგადოებამ ვერ იმოქმედა. ჩვენ მოქალაქეებს ვთხოვთ, მოიქეცი ასე, მაგრამ ახსნის გარეშე ვერ მოიქცევა, რადგან ხიშტის და მათრახის მექანიზმით პანდემიას ვერ დაამარცხებ, პანდემიას ამარცხებ მხოლოდ და მხოლოდ შეგნებით და ეს შეგნება დგას ინფორმირებაზე.



ვრცლად იმ ეთიკური დილემების შესახებ, რაც ახალი კორონავისული პანდემიის გაშუქებისას გაჩნდა, წაიკითხეთ სახელმძღვანელოში, რომელიც საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიისა და IREX M-TAG პროგრამის ფარგლებში მომზადდა

კატეგორია: რჩევები ჟურნალისტებს
რატომ იზრდება, კიდევ უფრო მეტად, პანდემიის დროს, გადამოწმებული ინფორმაციის, სწორად დასმული კითხვებისა და აქცენტების და მაღალკვალიფიციურად შერჩეული რესპონდენტების როლი, რატომ არის მნიშვნელოვანი პერსონალური მონაცემების დაცვა, როგორ შეუძლია მედიას აიცილოს რასისტული ნარატივი და ადამიანების სტიგმატიზება - „მედიაჩეკერი“ საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს წევრს, მედიაექსპერტ ზვიად ქორიძეს ესაუბრა.

- ყველა ვთანხმდებით, რომ პანდემიის დროს მედიაზე მოთხოვნა გაზრდილია და გაიზარდა კეთილსინდისიერი და ხარისხიანი ჟურნალისტიკის საჭიროებაც. რატომ არის ახლა მედიის როლი განსაკუთრებული?

ახლა ყველაზე მნიშვნელოვანი და ფუნდამენტური ასპექტია რამდენად ინფორმირებულია მოსახლეობა ზოგადად და კონკრეტულად, საქართველოში.

ერთი მხრივ, ადამიანებს სჭირდებათ იმის ცოდნა, რა არის ეს ვირუსი, რამ გამოიწვია, როგორ ხდება მისი მუტაცია, გავრცელება; მეორე მხრივ, როგორ შეიძლება რომ ჩვენ ჰიპერბოლური წარმოდგენები კი არ შევიქმნათ მასზე, არამედ რეალურად წარმოვიდგინოთ როგორ შეგვიძლია გავუმკლავდეთ; და მესამე, როგორ შეიძლება მოიქცეს ასეთ დროს მოქალაქე. აქ ჩვენ ვსაუბრობთ მთლიანობაში იმაზე, რამდენად ინფორმირებულია მოქალაქე, როდესაც ასეთ სერიოზულ პრობლემაზეა საუბარი. ეს არის ჩემი აზრით ახლა მედიის ერთ-ერთი მთავარი დილემა - ინფორმირება, ზუსტი, გადამოწმებული ინფორმაციით.

საჭიროა ბევრი წყაროს მოძიება, დოკუმენტის გაცნობა, მაღალკვალიფიციური ადამიანების: მეცნიერების, ექიმების, მკვლევრების პოზიციების მოსმენა. თავისთავად მნიშვნელოვანია, რომ ინფორმაცია ვეძებოთ მაღალრეიტინგულ და გავლენიან სამეცნიერო ჟურნალებში, ან თუნდაც პოპულარულ მედიაში, ოღონდ სანდოობის მაღალი ხარისხის მქონე მედიაში.


რასისტული ნარატივი და  დისკრიმინაციის საფრთხეები

კორონავირუსის პანდემიას, დასაწყისში, თან ახლდა  რასისტული ნარატივი მედიაში. ამ თემაზე მოუსმინეთ ზვიად ქორიძეს



- სანდო წყაროების შერჩევის მნიშვნელობას უსვამთ ხაზს?

რა თქმა უნდა. მხოლოდ და მხოლოდ იმიტომ, რომ როგორც კი ჩვენ დავიწყებთ მარჩიელობას, როგორც კი ვიფიქრებთ, რომ ნახე, როგორი საინტერესო წყარო, საინტერესო რესპონდენტი ვიპოვე და ყურადღებას არ მივაქცევთ ამ წყაროს კვალიფიციურობას, ეს უკვე იქნება პრობლემა.

დღეს საკმაოდ დიდი ნაკადია ინფორმაციის, ადამიანებს ძალიან უჭირთ ტყუილ-მართალის გარჩევა, მკაფიო პოზიციის ჩამოყალიბება. ამიტომ, ამ ადამიანებს ჩვენ უნდა მივაწოდოთ ზუსტი ინფორმაცია. როგორც კი ვიწყებთ გარკვეული ვარაუდების გავრცელებას, ვარაუდებში ვგულისხმობ იმას, რომ ჰიპოთეტურ კითხვას დავსვამთ, რომელზეც ვერც რესპონდენტს ვპოულობთ, ვერც წყაროს და ასეთი ტიპის ინფორმაციას ვავრცელებთ, ამით ჩვენ ვიწვევთ ადამიანების სრულ დეზორიენტაციას.

დღეს რომ ქუჩაში გავიდეთ, 100 ადამიანი გავაჩეროთ და პრევენციის საშუალებებზე გამოვკითხოთ, უამრავ ვერსიას მოვისმენთ, ზოგი გვეტყვის, რომ ნიღაბია საჭირო, ზოგი ამას უარყოფს, ზოგს ნიორი გაახსენდება... საიდან იღებენ ეს ადამიანები ინფორმაციას? ის, რომ ინტერნეტ სივრცეში ძალიან ბევრი ინფორმაციაა, სრულებით არ არის საკმარისი დასკვნების გამოსატანად. ამ ინფორმაციის ანალიზი უნდა შევძლოთ მოქალაქეებმა და თუ მედია არ დაგვეხმარება ზუსტი ინფორმაციით, ჩვენ ეს გაგვიჭირდება.



იდენტიფიცირება/პერსონალური მონაცემების დაცვა 

ახალი კორონავირუსული ინფექციის მასშტაბების ზრდის პარალელურად, პროფესიულ წრეებში მსჯელობენ, უნდა გაასაჯაროოს თუ არა მედიამ ინფიცირებული ადამიანის ვინაობა, როდის არის ეს გამართლებული, სად გადის ზღვარი მაღალ საზოგადოებრივ ინტერესსა და პერსონალურ ინფორმაციას შორის - მოუსმინეთ ზვიად ქორიძეს


მთელი საუბრის განმავლობაში თქვენ ხაზს უსვამთ ზუსტი ინფორმაციის მნიშვნელობას, რაც ცხადია, ზოგადადაც მნიშვნელოვანია, უბრალოდ ახლა გაასმაგებულად რადგან საქმე ადამიანების ჯანმრთელობასა და სიცოცხლეს ეხება?

არამხოლოდ ადამიანების ჯანმრთელობას, ეს ეხება ექსტრემალურ ვითარებას, როდესაც ადამიანები იღებენ გადაწყვეტილებას როგორ იმოქმედონ. ჩვენ პოსტმოდერნული ადამიანები ვართ, სხვა განზომილებაში ვცხოვრობთ, თანამედროვე ადამიანის მართვა რთულია, ის ახერხებს თავად მართვას, თავად ორგანიზებას, ახერხებს სწორად დაალაგოს მიღებული ინფორმაცია და ისე მოიქცეს, როგორც არის საჭირო ამ კონკრეტულ ვითარებაში. სამწუხაროდ, დღეს არ არის თვითორგანიზების მაღალი მაჩვენებელი, ვერ შეთანხმდა საზოგადოება, რომ პანდემიურ სურათს უნდა დაუპირისპირდეს, ოღონდ არა იმ რეგულაციით, რომელსაც დეკრეტში ჩაწერს პრეზიდენტი, არამედ, იმ თვითრეგულაციით, რომლითაც საჭიროა რომ მე დავიცვა ჩემი უსაფრთხოება, ჩემი ჯანმრთელობა, ჩემი სიცოცხლის უფლება და ასევე, შენი უსაფრთხოება და შენი სიცოცხლის უფლება. თუ მე ვარ ინფორმირებული, მაშინ ამის არც გაცნობიერება მიჭირს და არც შესრულება.

მაგრამ, ამაში მედია უნდა დამეხმაროს ზუსტი, გადამოწმებული ინფორმაციით. განსაკუთრებულად მაშინ, როცა ვხედავ, რომ ის ვისაც ევალება მიღებული გადაწყვეტილებების ახსნა, ამას ვერ ახერხებს. წინააღმდეგ შემთხვევაში სულ დარჩება კითხვა, რა მნიშვნელობა აქვს ქუჩაში სამნი ვივლით თუ ორნი, მანქანაში წინ დავსხდებით თუ უკან. და მერე ეს დისკუსია კარიკატურული გახდება, და როცა საკითხი კარიკატურული ხდება, მისი დაბრუნება საინფორმაციო ველში უკვე შეუძლებელია.

საქართველო ახლა არის ე.წ. დაპაუზებულ მდგომარეობაში, ასეთ მდგომარეობაში არის ბევრი ქვეყანა, სწორედ ის ქვეყნები, სადაც ვერ მოხერხდა საზოგადოების სრულყოფილად ინფორმირება და შესაბამისად საზოგადოებამ ვერ იმოქმედა. ჩვენ მოქალაქეებს ვთხოვთ, მოიქეცი ასე, მაგრამ ახსნის გარეშე ვერ მოიქცევა, რადგან ხიშტის და მათრახის მექანიზმით პანდემიას ვერ დაამარცხებ, პანდემიას ამარცხებ მხოლოდ და მხოლოდ შეგნებით და ეს შეგნება დგას ინფორმირებაზე.



ვრცლად იმ ეთიკური დილემების შესახებ, რაც ახალი კორონავისული პანდემიის გაშუქებისას გაჩნდა, წაიკითხეთ სახელმძღვანელოში, რომელიც საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიისა და IREX M-TAG პროგრამის ფარგლებში მომზადდა

კატეგორია: ეთიკა
“ჩინეთში კორონავირუსი ბრუნდება - ქვეყანაში მოულოდნელად დღე-ღამეში 1 290 ადამიანი გარდაიცვალა” - ამ სენსაციური სათაურით 17 აპრილს “რუსთავი2-ის” დღის 12:00 საათიან საინფორმაციო გამოშვებაში მცდარი ინფორმაცია გავიდა. წამყვანის განმარტება, თითოს ჩინეთში დღე-ღამეში 1 290 ადამიანი გარდაიცვალა, არასწორია. სინამდვილეში, ჩინეთმა მონაცემები დააზუსტა და აღმოჩნდა, რომ შესწორებული მონაცემებით, ქალაქ უჰანში, საერთო ჯამში, გარდაცვლილთა რაოდენობა გაიზარდა 1 290-ით.

altიდენტური სათაურით არაზუსტი ინფორმაცია გამოქვეყნდა "რუსთავი 2-ის" ვებსაიტზეც. ამ მასალაშიც სტატისტიკური მონაცემები არასწორი კონტექსტით იყო წარმოჩენილი. მასალას სოციალურ ქსელში გამოხმაურება მოჰყვა. ამ დროისათვის [17:00 სთ], საიტზე ინფორმაცია აღარ იძებნება.

გარდა იმისა, რომ “რუსთავი2-მა” მაყურებელს არასწორი ინფორმაცია მიაწოდა, ამბავი გაშუქდა სენსაციურად, არასწორი აქცენტებით.

“მსოფლიოს ყურადღების ცენტრში ახლა ჩინეთია. ჩინეთიდან საგანგაშო ინფორმაცია მოდის. ქვეყანაში, რომელშიც ვირუსის ტალღამ გადაიარა, მოულოდნელად, დღე-ღამეში 1 290 ადამიანი გარდაიცვალა. ეს მონაცემები ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის რუკაზე რამდენიმე საათის წინ წითელ გრაფაში მოინიშნა”, - ამ შესავლის შემდეგ, “კურიერის” წამყვანი სავარაუდო ვერსიებს აცნობს მაყურებელს - “ვრცელდება რამდენიმე ვერსია, ერთი უკავშირდება ინფორმაციის დამალვას, რომლის თანახმადაც, ოფიციალური პეკინი არასწორ მონაცემებს აქვეყნებდა და, რეალურად, ვითარება ისევ რთულია. და მეორე - არსებობს ვერსია, რომ კორონავირუსი დაბრუნდა და პირებს, რომლებმაც დაავადება გადაიტანეს, ის თავიდან, და დაქვეითებული ინმუნიტეტის ფონზე, უფრო რთული ფორმით ემართებათ”, - ამ სიტყვების შემდეგ წამყვანი ჟურნალისტს მსოფლიოში არსებული ვითარების გაცნობას სთხოვს.

ჟურნალისტი საუბარს იწყებს ამერიკაში არსებული ვითარებით და მაყურებელს აფრთხილებს, რომ ვიდეომასალა, რომელიც ეთერში გავა, მძიმე კადრებს შეიცავს. ჟურნალისტის თქმით, მძიმე კადრების ჩვენების მიზანია, რომ მაყურებელმა ნახოს, რა შედეგით შეიძლება დასრულდეს რეკომენდაციების შეუსრულებლობა:

“კორონავირუსზე ლაპარაკს დავიწყებ ძალიან მძიმე მასალით, ამიტომ, გთხოვთ, მოარიდოთ ტელეეკრანებს ბავშვები, მოხუცები და სუსტი ფსიქიკის ადამიანები. ამ მასალას ჩვენ მხოლოდ იმიტომ გაჩვენებთ, რომ კარგად გაიგოთ, თუ რამხელა მსხვერპლი შეიძლება მოყვეს ჩვენი ექიმების რეკომენდაციების უგულვებელყოფას, ქუჩაში სიარულს, შეკრებას, მათ შორის რელიგიურ რიტუალებზე...” - ამ სიტყვების პარალელურად, ეთერში გადის კადრები, რომელშიც სავარაუდოდ, ჩანს იატაკზე პოლიეთილენის პარკში მოთავსებული მიცვალებულები. ჟურნალისტის თქმით, ვიდეო ნიუ-იორკის ერთ-ერთი კლინიკის მორგშია გადაღებული. კადრები, სავარაუდოდ, გადაღებულია ტელეფონით და არ ახლავს არანაირი მაიდენტიფიცირებელი ნიშანი, შესაბამისად, უცნობია, რა წყაროს ეყრდნობა ჟურნალისტი.



მორგში გადაღებული კადრების ჩვენების შემდეგ, ჟურნალისტმა მაყურებელს ამერიკის შეერთებულ შტატებსა და საქართველოს მეზობელ ქვეყნებში არსებული სიტუაციის შესახებ მიაწოდა ინფორმაცია.

შეცდომაში შემყვანი ინფორმაცია, თითქოს “ჩინეთში ვირუსი დაბრუნდა და დღე-ღამეში 1290 ადამიანი გარდაიცვალა” გავრცელდა ონლაინ მედიაშიც. სენსაციური სათაურებით მასალები გამოქვეყნდა შემდეგ ვებგვერდებზე: pia.ge, cyc.ge, ambebi.ge.

გარდა იმისა, რომ აღნიშნული ვებგვერდები ჩინეთში დღე-ღამეში გარდაცვლილთა რაოდენობის შესახებ არასწორ ინფორმაციას ავრცელებენ pia.ge და ambebi.ge წერს, რომ 24 სა­ა­თის გან­მავ­ლო­ბა­ში ჩინეთში COVID-19-ით 351 ადა­მი­ა­ნი და­ინ­ფი­ცირ­და. ეს ინფორმაციაც არასწორია.

სინამდვილეში, ჩინეთმა მონაცემების დაზუსტების შემდეგ განაცხადა, რომ ქალაქ უჰანში, საიდანაც დაიწყო კორონავირუსის გავრცელება, 1 290-ით მეტი ადამიანი გარდაიცვალა. შესაბამისად, საერთო ჯამში, უჰანში სულ 3 869 ადამიანია გარდაცვლილი. რიცხვების დაზუსტების შემდეგ, გაიზარდა დაინფიცირებულთა რაოდენობაც და აღმოჩნდა, რომ ქალაქ უჰანში დაინფიცირებული 325 ადამიანით მეტია. ჩინეთის ხელისუფლების განმარტებით, თავდაპირველი არაზუსტი მონაცემების მიზეზი იყო ის, რომ საავადმყოფოების გარეთ გარდაცვალების შემთხვევების და კერძო კლინიკების მიერ ზოგიერთი ინფორმაცია სრულყოფილად მიწოდებული არ იყო.
კატეგორია: ეთიკა
“ჩინეთში კორონავირუსი ბრუნდება - ქვეყანაში მოულოდნელად დღე-ღამეში 1 290 ადამიანი გარდაიცვალა” - ამ სენსაციური სათაურით 17 აპრილს “რუსთავი2-ის” დღის 12:00 საათიან საინფორმაციო გამოშვებაში მცდარი ინფორმაცია გავიდა. წამყვანის განმარტება, თითოს ჩინეთში დღე-ღამეში 1 290 ადამიანი გარდაიცვალა, არასწორია. სინამდვილეში, ჩინეთმა მონაცემები დააზუსტა და აღმოჩნდა, რომ შესწორებული მონაცემებით, ქალაქ უჰანში, საერთო ჯამში, გარდაცვლილთა რაოდენობა გაიზარდა 1 290-ით.

altიდენტური სათაურით არაზუსტი ინფორმაცია გამოქვეყნდა "რუსთავი 2-ის" ვებსაიტზეც. ამ მასალაშიც სტატისტიკური მონაცემები არასწორი კონტექსტით იყო წარმოჩენილი. მასალას სოციალურ ქსელში გამოხმაურება მოჰყვა. ამ დროისათვის [17:00 სთ], საიტზე ინფორმაცია აღარ იძებნება.

გარდა იმისა, რომ “რუსთავი2-მა” მაყურებელს არასწორი ინფორმაცია მიაწოდა, ამბავი გაშუქდა სენსაციურად, არასწორი აქცენტებით.

“მსოფლიოს ყურადღების ცენტრში ახლა ჩინეთია. ჩინეთიდან საგანგაშო ინფორმაცია მოდის. ქვეყანაში, რომელშიც ვირუსის ტალღამ გადაიარა, მოულოდნელად, დღე-ღამეში 1 290 ადამიანი გარდაიცვალა. ეს მონაცემები ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის რუკაზე რამდენიმე საათის წინ წითელ გრაფაში მოინიშნა”, - ამ შესავლის შემდეგ, “კურიერის” წამყვანი სავარაუდო ვერსიებს აცნობს მაყურებელს - “ვრცელდება რამდენიმე ვერსია, ერთი უკავშირდება ინფორმაციის დამალვას, რომლის თანახმადაც, ოფიციალური პეკინი არასწორ მონაცემებს აქვეყნებდა და, რეალურად, ვითარება ისევ რთულია. და მეორე - არსებობს ვერსია, რომ კორონავირუსი დაბრუნდა და პირებს, რომლებმაც დაავადება გადაიტანეს, ის თავიდან, და დაქვეითებული ინმუნიტეტის ფონზე, უფრო რთული ფორმით ემართებათ”, - ამ სიტყვების შემდეგ წამყვანი ჟურნალისტს მსოფლიოში არსებული ვითარების გაცნობას სთხოვს.

ჟურნალისტი საუბარს იწყებს ამერიკაში არსებული ვითარებით და მაყურებელს აფრთხილებს, რომ ვიდეომასალა, რომელიც ეთერში გავა, მძიმე კადრებს შეიცავს. ჟურნალისტის თქმით, მძიმე კადრების ჩვენების მიზანია, რომ მაყურებელმა ნახოს, რა შედეგით შეიძლება დასრულდეს რეკომენდაციების შეუსრულებლობა:

“კორონავირუსზე ლაპარაკს დავიწყებ ძალიან მძიმე მასალით, ამიტომ, გთხოვთ, მოარიდოთ ტელეეკრანებს ბავშვები, მოხუცები და სუსტი ფსიქიკის ადამიანები. ამ მასალას ჩვენ მხოლოდ იმიტომ გაჩვენებთ, რომ კარგად გაიგოთ, თუ რამხელა მსხვერპლი შეიძლება მოყვეს ჩვენი ექიმების რეკომენდაციების უგულვებელყოფას, ქუჩაში სიარულს, შეკრებას, მათ შორის რელიგიურ რიტუალებზე...” - ამ სიტყვების პარალელურად, ეთერში გადის კადრები, რომელშიც სავარაუდოდ, ჩანს იატაკზე პოლიეთილენის პარკში მოთავსებული მიცვალებულები. ჟურნალისტის თქმით, ვიდეო ნიუ-იორკის ერთ-ერთი კლინიკის მორგშია გადაღებული. კადრები, სავარაუდოდ, გადაღებულია ტელეფონით და არ ახლავს არანაირი მაიდენტიფიცირებელი ნიშანი, შესაბამისად, უცნობია, რა წყაროს ეყრდნობა ჟურნალისტი.



მორგში გადაღებული კადრების ჩვენების შემდეგ, ჟურნალისტმა მაყურებელს ამერიკის შეერთებულ შტატებსა და საქართველოს მეზობელ ქვეყნებში არსებული სიტუაციის შესახებ მიაწოდა ინფორმაცია.

შეცდომაში შემყვანი ინფორმაცია, თითქოს “ჩინეთში ვირუსი დაბრუნდა და დღე-ღამეში 1290 ადამიანი გარდაიცვალა” გავრცელდა ონლაინ მედიაშიც. სენსაციური სათაურებით მასალები გამოქვეყნდა შემდეგ ვებგვერდებზე: pia.ge, cyc.ge, ambebi.ge.

გარდა იმისა, რომ აღნიშნული ვებგვერდები ჩინეთში დღე-ღამეში გარდაცვლილთა რაოდენობის შესახებ არასწორ ინფორმაციას ავრცელებენ pia.ge და ambebi.ge წერს, რომ 24 სა­ა­თის გან­მავ­ლო­ბა­ში ჩინეთში COVID-19-ით 351 ადა­მი­ა­ნი და­ინ­ფი­ცირ­და. ეს ინფორმაციაც არასწორია.

სინამდვილეში, ჩინეთმა მონაცემების დაზუსტების შემდეგ განაცხადა, რომ ქალაქ უჰანში, საიდანაც დაიწყო კორონავირუსის გავრცელება, 1 290-ით მეტი ადამიანი გარდაიცვალა. შესაბამისად, საერთო ჯამში, უჰანში სულ 3 869 ადამიანია გარდაცვლილი. რიცხვების დაზუსტების შემდეგ, გაიზარდა დაინფიცირებულთა რაოდენობაც და აღმოჩნდა, რომ ქალაქ უჰანში დაინფიცირებული 325 ადამიანით მეტია. ჩინეთის ხელისუფლების განმარტებით, თავდაპირველი არაზუსტი მონაცემების მიზეზი იყო ის, რომ საავადმყოფოების გარეთ გარდაცვალების შემთხვევების და კერძო კლინიკების მიერ ზოგიერთი ინფორმაცია სრულყოფილად მიწოდებული არ იყო.
კატეგორია: საქართველო
საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს ალტერნატიული პროფკავშირები “ალტერნატიულ საუბრებს” იწყებს. 17 აპრილიდან, ალტერნატიული პროფკავშირების ფეისბუკ გვერდზე აჭარის მაუწყებელში მიმდინარე პროცესების შესახებ ვიდეომასალები განთავსდება. ამის შესახებ განცხადება ალტერნატიულმა პროფკავშირებმა დღეს 15 აპრილს გაავრცელა.

პროფკავშირების განცხადებით, “ალტერნატიული საუბრების” მიზანი შრომითი უფლებების დაცვა და მაუწყებლის იდეის გადარჩენაა. ვიდეოკონტენტის გარდა, ფეისბუკ გვერდზე ონლაინ რეჟიმში დაიწყება „ალტერნატიული საუბრები - მალხაზ რეხვიაშვილთან ერთად“, რომელიც ოთხ ძირითად საკითხს მოიცავს:

“ა) მიმოვიხილავთ დასაქმებულთა შრომითი უფლებების უკანონო შეზღუდვის ფაქტებს, ბ) გაგაცნობთ საქართველოში მოქმედ სხვადასხვა პროფესიულ გაერთიანებას, გ) მოგიყვებით თანასწორობისთვის მებრძოლი ადამიანების ისტორიებს და დ) ზოგადად - ხელს შევუწყობთ საქართველოში პროფესიული გაერთიანების მექანიზმის გამოყენებას”, - წერია ალტერნატიული პროფკავშირების მიერ გავრცელებულ განცხადებაში.

ალტერნატიული პროფკავშირების თქმით, საწყის ეტაპზე განსაკუთრებული ყურადღება დაეთმობა კორონავირუსის პანდემიის გამო გამოწვეულ შრომით უთანასწორობას და დამსაქმებელთა მხრიდან შექმნილი ვითარების არაკეთილსინდისიერად გამოყენებას.

განცხადებაში ასევე საუბარია ბოლო პერიოდში აჭარის ტელევიზიაში განვითარებულ მოვლენებზე. ალტერნატიული პროფკავშირებში აცხადებენ, რომ მაუწყებელში საზოგადოებრივი მაუწყებლის იდეის დაკნინება და ხელმძღვანელი პირების მხრიდან ჟურნალისტების დევნა გრძელდება. განცხადებაში ასევე ნათქვამია, რომ აჭარის ტელევიზიის ვებ მიმართულების ხელმძღვანელის, სოფო ჟღენტის ახალი ამბებიდან ჩამოშორებას ალტერნატიული პროფკავშირები სარედაქციო დამოუკიდებლობაში ჩარევის ფაქტად აფასებს.

“აქვე, გამოვთქვამთ გონივრულ მოლოდინს იმის შესახებ, რომ მალევე განხორციელდება შეტევები ალტერნატიული პროფესიული გაერთიანების იმ წევრებზე, რომლებიც ანალიტიკური გუნდის სახელით ამზადებენ გადაცემებს. მოვუწოდებთ ორგანიზაციის მენეჯმენტს, - შეწყვიტოს მსგავსი ნაბიჯების გადადგმა და საყოველთაო პანდემიის ფონზე იზრუნოს მაუწყებლის პრიორიტეტების შესრულებაზე”, - ვკითხულობთ განცხადებაში.

აჭარის საზოგადოებრივი მაუწყებლის 65-მა თანამშრომელმა ალტერნატიული პროფკავშირები 28 იანვარს დააფუძნა. ალტერნატული პროფკავშირების წევრები აცხადებდნენ, რომ მათი მიზანი უფლებების დაცვაა და თანამშრომლებმა გაერთიანება გადაწყვიტეს, რათა მათი მოთხოვნები ხშირად ყურადღების მიღმა რჩებოდა.
კატეგორია: საქართველო
საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიის მენეჯმენტმა საინფორმაციო სამსახურის ახალი დებულება შექმნა, რომლის მიხედვითაც, ონლაინ სამსახური, რომელიც აქამდე დამოუკიდებელი იყო, ახალი ამბების რედაქციას დაექვემდებარა. ამავე დებულების თანახმად, მაუწყებლის ვებ მიმართულების ხელმძღვანელი სოფო ჟღენტი 10 აპრილიდან ახალ ამბებს ჩამოშორდა. ახალი ამბების რედაქციას კი ნინო ხაჟომია ხელმძღვანელობს.

“სქემა იყო ასეთი: სამი პლატფორმა იყო - ტელევიზია, რადიო და ვები. ვებ პლატფორმა იყო დამოუკიდებელი, ქმნიდა დამოუკიდებლად კონტენტს, აკეთებდა ახალ ამბებს და პლიუს ტელევიზიასა და რადიოში არსებულ მასალებს ტვირთავდა ვებზე, როგორც საინფორმაციოს, ასევე გადაცემებს. ეხლა გააკეთეს ისე, რომ საინფორმაციო სამსახურში გადაიტანეს მთლიანად და ვებ მიმართულებით ჩემს სამსახურში რასაც ვაკეთებდით დამოუკიდებლად, ეს მთლიანად მომიხსნეს და დაუქვემდებარეს საინფორმაციოს. მარტივად რომ ვთქვათ, ჩემი სამსახურის მთავარი ფუნქცია გადაიტანეს სხვაგან და ჩააბარეს ნინო ხაჟომიას”, - გვიხსნის ვებ მიმართულების ხელმძღვანელი სოფო ჟღენტი.

ნინო ხაჟომია აჭარის მაუწყებელში მთავარი საინფორმაციო გამოშვების რედაქტორის პოზიციაზე 24 თებერვალს მივიდა, თუმცა, ოთხი დღის შემდეგ - 28 თებერვალს ცნობილი გახდა, რომ ნინო ხაჟომიამ დაკავებული პოზიცია პირადი განცხადების საფუძველზე დატოვა. სოფო ჟღენტის ინფორმაციით, ნინო ხაჟომია თავისივე განცხადების საფუძველზე საინფორმაციო სამსახურის ვებ რედაქტორის პოზიციაზე10 აპრილს დაბრუნდა მაუწყებელში.

სოფო ჟღენტი ამბობს, რომ ვებ სამსახურში, რომელსაც თვითონ ხელმძღვანელობს, განხორციელებული ცვლილებების შესახებ მას წინასწარ არანაირი ინფორმაცია არ ჰქონია. ხელშეკრულების შეცვლის შესახებ კი მას შემდეგ გაიგო, რაც ახალი ამბების რედაქტორად ნინო ხაჟომიას დანიშვნის შესახებ მიაწოდეს ინფორმაცია.

“შაბათ-კვირას და ორშაბათ დილით ჩვეულებრივ ვმუშაობდი. თურმე, პარასკევს უკვე ყოფილა ახალი უფროსი... აღმოჩნდა, რომ ახალი ამბის დადების უფლება არ მაქვს, როცა მთელი ჩემი სამსახური იყო იმაზე აგებული, რომ 24 საათის განმავლობაში, სისტემატურად განმეახლებინა ვები და სოციალური მიმართულებით საიტს კარგი პოზიციონირება ჰქონოდა. ვების მთავარი ფუნქცია იყო, რომ სისტემატიურად მომხდარიყო ინფორმაციის განახლება. მე უზრუნველვყოფდი იმას, რომ ვებ პლატფორმაზე ვქმნიდით ახალ ამბებს დამოუკიდებლად. ეხლა მთლიანად შემეზღუდა მე ეს ნაწილი. არსებითად შეიცვალა ჩემი ხელშეკრულება.”

სოფო ჟღენტი ამბობს, რომ შეცვლილი ხელშეკრულება ამ დრომდე არ უნახავს:

“სამსახურის უფროსი ვარ და არ ვიცი ვინ მყავს თანამშრომელი, არ ვიცი რა უნდა გავაკეთო - ჰაერში ვარ. მე ისიც არ ვიცი, ხელშეკრულებაში რა მიწერია. მოვითხოვე ხელშეკრულება, მაგრამ ჯერ არ მომსვლია.

ხელშეკრულებას ჰყავს ორი მხარე - დამსაქმებელი და დასაქმებული. დასაქმებულს თუ რადიკალურად უცვლი მის სამუშაო პირობებს, მინიმუმ, მისი თანხმობაა საჭირო. ბუნებრივია, რომ როცა ხელშეკრულება მეცვლება, ჩემი თანხმობაც საჭირო უნდა იყოს. ჩემი ხელშეკრულება რადგან დებულებით იყო განსაზღვრული, კიდევ წარმოიშობოდა ის ვალდებულება, რომ ჩემი ჩართულობა ყოფილიყო. თუმცა, პროცესებიდან საერთოდ იგნორირებული ვიყავი.”

სოფო ჟღენტი მიიჩნევს, რომ ვებ სამსახურში განხორციელებული ცვლილებები ერთი დიდი გეგმის ნაწილია. მისი შეფასებით, საინფორმაციო სამსახურის დებულების შეცვლა კონკრეტული ადამიანების “მოშორებას” ემსახურებოდა და ეს მისთვის მოულოდნელი არ ყოფილა:

“ისეთ ადამიანებს ერჩიან, ვისზეც გავლენა არა აქვთ და ვერ აკეთებინებენ პროპაგანდას, მარტივად რომ ვთქვათ. ამიტომ, ამ ადამიანების მოშორების პოლიტიკა მიმდინარეობს. ეს ახალი არ არის, უკვე ყველამ იცის. ამას ყველა ველოდით, ეს არ ყოფილა მოულოდნელი. ძალიან თვალნათელია, რომ კონკრეტული ადამიანი არ უნდოდათ და ტექნიკურად ვერ მოახერხეს მისი სამსახურიდან გაშვება და რეორგანიზაცია ვერ მოახერხეს. რეორგანიზაციას რომ გეგმავდნენ, მაშინ საუბარი იყო იმაზე, რომ გაუქმებულიყო ონლაინ სამსახური, თუმცა ეს არ გამოუვიდათ, რადგან მრჩეველთა საბჭოს 5 წევრიდან 4-ის ხმა ვერ მიიღეს და ვერ გააუქმეს.”

სოფო ჟღენტი აჭარის ტელევიზიაში პირველი არ არის, ვისაც ბოლო პერიოდში ხელშეკრულება მოულოდნელად შეეცვალა. მაუწყებლის დირექტორმა ხელშეკრულება შეუცვალა ჟურნალისტ თეონა ხარაბაძესაც და ქუთაისში, ამ ეტაპზე არარსებულ ბიუროში გადაიყვანა.

გიორგი კოხრეიძის დირექტორად არჩევის შემდეგ, აჭარის ტელევიზიის საინფორმაციო სამსახურის სხვა თანამშრომლებსაც შეეხო ცვლილებები - დირექტორმა ხელშეკრულება აღარ გაუგრძელა ახალი ამბების პროდიუსერ ნათია შავაძეს; დისციპლინარული მოკვლევის საფუძველზე, საინფორმაციო სამსახურის უფროსი შორენა ღლონტი 28 თებერვალს სამსახურადან გაათავისუფლა; მის გათავისუფლებამდე, ახალი ამბების სამსახურის უფროსისა და მთავარი საინფორმაციო გამოშვების რედაქტორის პოზიციიდან გაათავისუფლა მაია მერკვილაძე და არსებითად განსხვავებულ პოზიციაზე, რადიო მაუწყებლობის სამსახურში გადაყვანა; ასევე, სამსახურიდან გაათავისუფლა მთავარი საინფორმაციო გამოშვების წამყვანი თეონა ბაკურიძე. გარდა ამისა, გიორგი კოხრეიძის დირექტორად დანიშვნის შემდეგ მაუწყებელი დატოვა დირექტორის მოადგილე ნათია ზოიძემ.

გიორგი კოხრეიძისგან საზოგადოებაში არსებულ კითხვებზე პასუხის მიღებას “მედიაჩეკერი” უშედეგოდ ცდილობს. აჭარის ტელევიზიის დირექტორმა ჩვენს ზარებს არც ამჯერად უპასუხა.

სოფო ჟღენტი, ისევე როგორც სხვა თანამშრომლები, რომლებსაც მაუწყებლის დირექტორმა ხელშეკრულებები შეუცვალა, სამართლებრივ დავას აპირებს.

“აუცილებლად გავასაჩივრებ ამ გადაწყვეტილებას. იურისტებთან კონსულტაცია გავიარე და მითხრეს, რომ ეს არის კანონდარღვევა. აუცილებლად მივმართავ სასამართლოს. ამას ჰქვია ანგარიშწორება და დევნა ადამიანების. ისე, რომ განმარტებებსაც არ აკეთებენ, ფიქტიური არგუმენტიც კი არ აქვთ”, - ამბობს სოფო ჟღენტი.

გიორგი კოხრეიძის გადაწყვეტილებას სასამართლოში ასაჩივრებენ მაუწყებლიდან გათავისუფლებული თანამშრომლებიც. მათ უფლებებს სასამართლოში ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრი (EMC) იცავს.
კატეგორია: რჩევები ჟურნალისტებს
“ეთიკა, უსაფრთხოება და ფსიქიკური ჯანმრთელობა კორონავირუსული პანდემიის გაშუქებისას” - საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია, COVID-19-ის გაშუქებასთან დაკავშირებით, მედიისთვის სახელმძღვანელო წესებს ამზადებს. ამ დროისთვის ქარტიას უკვე შემუშავებული აქვს დისტანციური მუშაობის ორგანიზების სახემძღვანელო წესები, კორონავირუსული პანდემიის პარალელურად მედიისთვის გაჩენილ სხვა გამოწვევებზე კი თემატურად დახარისხებულ რეკომენდაციებს ქარტია ეტაპობრივად გამოაქვეყნებს.

ქარტიის განცხადებით, კორონავირუსთან დაკავშირებული საკითხების გაშუქებისას, მედიას განსაკუთრებული როლი აკისრია და აუცილებელია ეთიკური ჟურნალისტიკის პრინციპების: სიზუსტე, სამართლიანობა, მიუკერძოებლობა და ა.შ. დაცვა. ამავდროულად, მედიას მართებს განსაკუთრებული სიფრთხილე ტერმინოლოგიის გამოყენებისას:

“ერთი მხრივ, მედიას კვლავ რჩება მთავარი, ანუ ინფორმაციის გამავრცელებლის ფუნქცია, მეორე მხრივ გაჩნდა ახალი გამოწვევა, მოქალაქეთა ცნობიერების ამაღლებისა და ვირუსის პრევენციისთვის აუცილებელი ღონისძიებების გაშუქების საჭიროების სახით. ამავდროულად, მთელი მსოფლიოს მასშტაბით მომატებულია დეზინფორმაციის ნაკადი, რაც მედიისთვის ქმნის ახალ გამოწვევას, დახარჯოს განსაკუთრებული ძალისხმევა ინფორმაციის გადამოწმებაში,” - ვკითხულობთ სახელმძღვანელოს წინასიტყვაობაში.

დისტანციური მუშაობის ორგანიზების ნაწილში, რომელიც ქარტიის გვერდზე უკვე გამოქვეყნებულია, მედიამენეჯერებისთვის და ჟურნალისტებისთვის რეკომენდაციებია გაწერილი. გზამკვლევში მოცემულია კონკრეტული რჩევები, რომლებიც უნდა გაითვალისწინონ მედიასაშუალებების წარმომადგენლებმა ვიდრე დისტანციურ რეჟიმზე გადავლენ და ასევე რა უნდა გააკეთონ იმ შემთხვევაში, თუ უკვე დისტანციურად მუშაობენ. ამავე ნაწილში ქარტია მედიასაშუალებებს სთავაზობს კონკრეტულ რეკომენდაციებსა და საჭირო რესურსებს კონტენტის გასამრავალფეროვნებლად.

დისტანციურ მუშაობასთან დაკავშირებული რამდენიმე რჩევა გზამკვლევიდან:

  • ვიდრე დისტანციურად მუშაობის რეჟიმზე გადახვალთ, მოაწყვეთ სარედაქციო თათბირი და გაიარეთ ტექნიკური საკითხები - გუნდის რა ნაწილს შეუძლია სახლიდან მუშაობა და ვისთვის არის აუცილებელი ოფისში ყოფნა, სამუშაოს სპეციფიკიდან გამომდინარე;
  • ვიდრე სახლიდან მუშაობის რეჟიმზე გადახვალთ, განსაზღვრეთ, რა ტიპის მასალები შეგიძლიათ მოამზადოთ სახლიდან და რა დაგჭირდებათ ამისთვის;
  • არ დაივიწყოთ დღის დილით დაგეგმვის აუცილებლობა. არსებობს არაერთი პროგრამა, რომელიც ჯგუფური კონფერენციის გამართვის საშუალებას მოგცემთ. ასეთებია: www.zoom.us, www.hangouts.google.com, www.join.me, www.facebook.com/workplace
  • დისტანციური მუშაობის რეჟიმში ახალი ვიდეოპროდუქციის შესაქმნელად, შესაძლოა, საარქივო ვიდეომასალა გამოიყენოთ, რომელსაც ახლებურად შეფუთავთ, რამდენიმე ვიდეოსგან ერთს დაამზადებთ, ონლაინრესურსებზე არსებულ ვიდეოებს გამოიყენებთ და ა.შ. ასეთ დროს, მთავარია, მიუთითოთ ვიდეოს წყარო, გადაამოწმოთ მისი ავთენტურობა და დაიცვათ საავტორო უფლებები;
  • თუ არ გაქვთ კარგი მონაცემების კომპიუტერი და შესაბამისი სამონტაჟო პროგრამები, შეგიძლიათ ვიდეოს დასამონტაჟებლად მობილური აპლიკაციები გამოიყენოთ2 (KineMaster, Splice Quik, Adobe Premiere Clip, Magisto);
  • ინტერნეტში უამრავი წყაროა, საიდანაც უფასოდ შეიძლება ისეთი ფოტოების გადმოწერა და გამოყენება, რომლებიც სხვადასხვა ამბავსაც შეესაბამება და, ამავე დროს, მაქსიმალურად აგაცილებთ თავიდან ერთი და იმავე ფოტოს ხშირად გამეორების რისკს (www.freepik.com, www.flickr.com).


ქარტიის მიერ შემუშავებული გზამკვლევი საერთაშორისო და საქართველოში მომუშავე მედიასაშუალებების, მედიაექსპერტებისა და ცალკეული ჟურნალისტების გამოცდილებას ეყრდნობა. მასში გათვალისწინებულია ადგილობრივი კონტექსტი და სპეციფიკა, ასევე, გამოყენებულია საქართველოსა და მსოფლიოში მედიის საკითხებზე მომუშავე ავტორიტეტული საერთაშორისო ორგანიზაციების ნაშრომები, მიგნებები, რჩევები და რეკომენდაციები.

“ვიმედოვნებთ, რომ ეს გზამკვლევი ქართულ რეალობაში გააჩენს საწყის ცოდნას პანდემიის მაღალი პროფესიული სტანდარტით გაშუქების თაობაზე, ამავდროულად, ჟურნალისტებს უფრო უსაფრთხოდ მუშაობაში დაეხმარება და ასევე, ხელს შეუწყობს პროფესიული დისკუსიების წამოწყებას ეპიდემიების, პანდემიებისა და ინფექციური დაავადებების გაშუქებასთან დაკავშირებულ თემებზე.” - ნათქვამია სახელმძღვანელოს წინასიტყვაობაში.

ქარტიის ინფორმაციით, მომავალ კვირას გზამკვლევის ახალი თავი გამოქვეყნდება, რომელიც ეთიკურ დილემებს შეეხება.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია COVID-19-ის გაშუქების სახელმძღვანელო წესებს პროგრამის „მედია გამჭვირვალე და ანგარიშვალდებული მმართველობისთვის” (M-TAG) ფარგლებში ამზადებს, რომელსაც USAID-ის მხარდაჭერით IREX ახორციელებს.


გარეკანის ფოტო - www.nytimes.com

კატეგორია: საქართველო
“ეთიკა, უსაფრთხოება და ფსიქიკური ჯანმრთელობა კორონავირუსული პანდემიის გაშუქებისას” - საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია, COVID-19-ის გაშუქებასთან დაკავშირებით, მედიისთვის სახელმძღვანელო წესებს ამზადებს. ამ დროისთვის ქარტიას უკვე შემუშავებული აქვს დისტანციური მუშაობის ორგანიზების სახემძღვანელო წესები, კორონავირუსული პანდემიის პარალელურად მედიისთვის გაჩენილ სხვა გამოწვევებზე კი თემატურად დახარისხებულ რეკომენდაციებს ქარტია ეტაპობრივად გამოაქვეყნებს.

ქარტიის განცხადებით, კორონავირუსთან დაკავშირებული საკითხების გაშუქებისას, მედიას განსაკუთრებული როლი აკისრია და აუცილებელია ეთიკური ჟურნალისტიკის პრინციპების: სიზუსტე, სამართლიანობა, მიუკერძოებლობა და ა.შ. დაცვა. ამავდროულად, მედიას მართებს განსაკუთრებული სიფრთხილე ტერმინოლოგიის გამოყენებისას:

“ერთი მხრივ, მედიას კვლავ რჩება მთავარი, ანუ ინფორმაციის გამავრცელებლის ფუნქცია, მეორე მხრივ გაჩნდა ახალი გამოწვევა, მოქალაქეთა ცნობიერების ამაღლებისა და ვირუსის პრევენციისთვის აუცილებელი ღონისძიებების გაშუქების საჭიროების სახით. ამავდროულად, მთელი მსოფლიოს მასშტაბით მომატებულია დეზინფორმაციის ნაკადი, რაც მედიისთვის ქმნის ახალ გამოწვევას, დახარჯოს განსაკუთრებული ძალისხმევა ინფორმაციის გადამოწმებაში,” - ვკითხულობთ სახელმძღვანელოს წინასიტყვაობაში.

დისტანციური მუშაობის ორგანიზების ნაწილში, რომელიც ქარტიის გვერდზე უკვე გამოქვეყნებულია, მედიამენეჯერებისთვის და ჟურნალისტებისთვის რეკომენდაციებია გაწერილი. გზამკვლევში მოცემულია კონკრეტული რჩევები, რომლებიც უნდა გაითვალისწინონ მედიასაშუალებების წარმომადგენლებმა ვიდრე დისტანციურ რეჟიმზე გადავლენ და ასევე რა უნდა გააკეთონ იმ შემთხვევაში, თუ უკვე დისტანციურად მუშაობენ. ამავე ნაწილში ქარტია მედიასაშუალებებს სთავაზობს კონკრეტულ რეკომენდაციებსა და საჭირო რესურსებს კონტენტის გასამრავალფეროვნებლად.

დისტანციურ მუშაობასთან დაკავშირებული რამდენიმე რჩევა გზამკვლევიდან:

  • ვიდრე დისტანციურად მუშაობის რეჟიმზე გადახვალთ, მოაწყვეთ სარედაქციო თათბირი და გაიარეთ ტექნიკური საკითხები - გუნდის რა ნაწილს შეუძლია სახლიდან მუშაობა და ვისთვის არის აუცილებელი ოფისში ყოფნა, სამუშაოს სპეციფიკიდან გამომდინარე;
  • ვიდრე სახლიდან მუშაობის რეჟიმზე გადახვალთ, განსაზღვრეთ, რა ტიპის მასალები შეგიძლიათ მოამზადოთ სახლიდან და რა დაგჭირდებათ ამისთვის;
  • არ დაივიწყოთ დღის დილით დაგეგმვის აუცილებლობა. არსებობს არაერთი პროგრამა, რომელიც ჯგუფური კონფერენციის გამართვის საშუალებას მოგცემთ. ასეთებია: www.zoom.us, www.hangouts.google.com, www.join.me, www.facebook.com/workplace
  • დისტანციური მუშაობის რეჟიმში ახალი ვიდეოპროდუქციის შესაქმნელად, შესაძლოა, საარქივო ვიდეომასალა გამოიყენოთ, რომელსაც ახლებურად შეფუთავთ, რამდენიმე ვიდეოსგან ერთს დაამზადებთ, ონლაინრესურსებზე არსებულ ვიდეოებს გამოიყენებთ და ა.შ. ასეთ დროს, მთავარია, მიუთითოთ ვიდეოს წყარო, გადაამოწმოთ მისი ავთენტურობა და დაიცვათ საავტორო უფლებები;
  • თუ არ გაქვთ კარგი მონაცემების კომპიუტერი და შესაბამისი სამონტაჟო პროგრამები, შეგიძლიათ ვიდეოს დასამონტაჟებლად მობილური აპლიკაციები გამოიყენოთ2 (KineMaster, Splice Quik, Adobe Premiere Clip, Magisto);
  • ინტერნეტში უამრავი წყაროა, საიდანაც უფასოდ შეიძლება ისეთი ფოტოების გადმოწერა და გამოყენება, რომლებიც სხვადასხვა ამბავსაც შეესაბამება და, ამავე დროს, მაქსიმალურად აგაცილებთ თავიდან ერთი და იმავე ფოტოს ხშირად გამეორების რისკს (www.freepik.com, www.flickr.com).


ქარტიის მიერ შემუშავებული გზამკვლევი საერთაშორისო და საქართველოში მომუშავე მედიასაშუალებების, მედიაექსპერტებისა და ცალკეული ჟურნალისტების გამოცდილებას ეყრდნობა. მასში გათვალისწინებულია ადგილობრივი კონტექსტი და სპეციფიკა, ასევე, გამოყენებულია საქართველოსა და მსოფლიოში მედიის საკითხებზე მომუშავე ავტორიტეტული საერთაშორისო ორგანიზაციების ნაშრომები, მიგნებები, რჩევები და რეკომენდაციები.

“ვიმედოვნებთ, რომ ეს გზამკვლევი ქართულ რეალობაში გააჩენს საწყის ცოდნას პანდემიის მაღალი პროფესიული სტანდარტით გაშუქების თაობაზე, ამავდროულად, ჟურნალისტებს უფრო უსაფრთხოდ მუშაობაში დაეხმარება და ასევე, ხელს შეუწყობს პროფესიული დისკუსიების წამოწყებას ეპიდემიების, პანდემიებისა და ინფექციური დაავადებების გაშუქებასთან დაკავშირებულ თემებზე.” - ნათქვამია სახელმძღვანელოს წინასიტყვაობაში.

ქარტიის ინფორმაციით, მომავალ კვირას გზამკვლევის ახალი თავი გამოქვეყნდება, რომელიც ეთიკურ დილემებს შეეხება.

ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია COVID-19-ის გაშუქების სახელმძღვანელო წესებს პროგრამის „მედია გამჭვირვალე და ანგარიშვალდებული მმართველობისთვის” (M-TAG) ფარგლებში ამზადებს, რომელსაც USAID-ის მხარდაჭერით IREX ახორციელებს.


გარეკანის ფოტო - www.nytimes.com

კატეგორია: დეზინფორმაცია
“ახალი ვაქცინა ხალხს კლავს - საშინელი კადრები მოსკოვის ქუჩებიდან” - ამ სენსაციური სათაურით პირველ აპრილს რეზონანსის გვერდზე გამოქვეყნდა ვიდეო, რომელშიც ქუჩაში, ტროტუარზე უგონოდ მყოფი კაცი ჩანს. ვიდეოში ისმის კაცის ხმა, რომელიც რუსულ ენაზე საუბრობს და ამბობს, რომ “აი, ადამიანი კორონავირუსმა უბრალოდ დააგდო”. “რეზონანსმა” ეს ვიდეო, რომელშიც, დიდი ალბათობით, ალკოჰოლური ზემოქმედების ქვეშ მყოფი კაცი ჩანს და გადამღები ხუმრობს, ნამდვილ ამბად გაავრცელა. მასალას არ ერთვის დამატებითი ტექსტი, ან ახსნა-განმარტება და გამოქვეყნებულია სენსაციური, მტკიცებითი სათაურით, რომელიც გარდა იმისა, რომ სინამდვილეს არ შეესაბამება, ანტივაქსერულ განწყობებს აძლიერებს.

ვიდეოს “რეზონანსის” ლოგო ადევს, რაც ტოვებს შთაბეჭდილებას, რომ კადრები გამოცემის მიერ არის მოპოვებული. თუმცა, ამას ეჭვქვეშ აყენებს ის ფაქტი, რომ გარდა მყვირალა სათაურისა, ვიდეოს არანაირი დამატებითი აღწერა არ ერთვის თან. უცნობია მისი პირველწყარო, ასევე უცნობია როდის და სად არის გადაღებული. მხოლოდ ქუჩის კადრებით მდებარეობის დადგენა შეუძლებელია, შესაბამისად, გაუგებარია, რაზე დაყრდნობით წერს “რეზონანსი”, რომ ვიდეო მოსკოვშია გადაღებული. ასევე, გაუგებარია რა “მკვლელ” ვაქცინაზე საუბრობს ავტორი.

იდენტური ვიდეო რუსულმა, უკრაინულმა და მაკედონიურმა ე.წ. კლიქბაიტ და ყვითელმა საიტებმაც გამოაქვეყნეს. მაგალითად, ერთ-ერთ მსგავს საიტზე ვიდეოს დართული აქვს ირონიული შინაარსის აღწერა - “სანამ მსოფლიო კორონავირუსს ებრძვის, რუსებს არყის ვირუსი ტანჯავს”. მეორე საიტი კი წერს, რომ “კიევში უსახლკარო კაცმა ადგილობრივები შეაშინა”. ამ საიტზე ვიდეოს თან ახლავს ვრცელი აღწერა, რომელშიც ვკითხულობთ, რომ სავარაუდოდ, კიევში მცხოვრებმა პირმა, სოლომენსკის რაიონში, ქუჩაში გადაიღო ალკოჰოლური ინტოქსიკაციის მდგომარეობაში მყოფი უსახლკარო კაცი, რომელსაც ტროტუარზე ეძინა. და იქვე დაკონკრეტებულია, რომ გადამღებმა ირონიულად აღნიშნა, რომ “აი, კორონავირუსმა კაცი უბრალოდ დააგდო”.

მაშინ, როდესაც მსოფლიოში კორონავირუსის პანდემიაა გავრცელებული და ყველა ელოდება ვაქცინის გამოსვლა, მსგავსი შეცდომაში შემყვანი, გადაუმოწმებელი და ყალბი ინფორმაციის გამოქვეყნება, განსაკუთრებით სახიფათოა. ამავდროულად, ამგვარი სათაურები აძლიერებს ანტივაქსერულ განწყობებს.

ყველა რჩევა და რეკომენდაცია, რომელიც ბოლო პერიოდში ვრცელდება და Covid-19-ის თემის გაშუქებას ეხება, ხაზგასმით ამბობს, რომ პანდემიების დროს ინფორმაციის სიზუსტე განსაკუთრებულად მნიშვნელოვანია და მედია უნდა მოერიდოს ისეთი ინფორმაციის გამოქვეყნებას, რომლის წყარო არ არის ცნობილი, რომელიც არ არის გადამოწმებული და დადასტურებული, არის პანიკის შემცველი. განსაკუთრებული სიფრთხილის გამოჩენისკენ მოუწოდებენ მედიას ფოტო/ვიდეო მასალების გამოქვეყნების დროსაც.

იხილეთ:

კატეგორია: ეთიკა
“ახალი ვაქცინა ხალხს კლავს - საშინელი კადრები მოსკოვის ქუჩებიდან” - ამ სენსაციური სათაურით პირველ აპრილს რეზონანსის გვერდზე გამოქვეყნდა ვიდეო, რომელშიც ქუჩაში, ტროტუარზე უგონოდ მყოფი კაცი ჩანს. ვიდეოში ისმის კაცის ხმა, რომელიც რუსულ ენაზე საუბრობს და ამბობს, რომ “აი, ადამიანი კორონავირუსმა უბრალოდ დააგდო”. “რეზონანსმა” ეს ვიდეო, რომელშიც, დიდი ალბათობით, ალკოჰოლური ზემოქმედების ქვეშ მყოფი კაცი ჩანს და გადამღები ხუმრობს, ნამდვილ ამბად გაავრცელა. მასალას არ ერთვის დამატებითი ტექსტი, ან ახსნა-განმარტება და გამოქვეყნებულია სენსაციური, მტკიცებითი სათაურით, რომელიც გარდა იმისა, რომ სინამდვილეს არ შეესაბამება, ანტივაქსერულ განწყობებს აძლიერებს.

ვიდეოს “რეზონანსის” ლოგო ადევს, რაც ტოვებს შთაბეჭდილებას, რომ კადრები გამოცემის მიერ არის მოპოვებული. თუმცა, ამას ეჭვქვეშ აყენებს ის ფაქტი, რომ გარდა მყვირალა სათაურისა, ვიდეოს არანაირი დამატებითი აღწერა არ ერთვის თან. უცნობია მისი პირველწყარო, ასევე უცნობია როდის და სად არის გადაღებული. მხოლოდ ქუჩის კადრებით მდებარეობის დადგენა შეუძლებელია, შესაბამისად, გაუგებარია, რაზე დაყრდნობით წერს “რეზონანსი”, რომ ვიდეო მოსკოვშია გადაღებული. ასევე, გაუგებარია რა “მკვლელ” ვაქცინაზე საუბრობს ავტორი.

იდენტური ვიდეო რუსულმა, უკრაინულმა და მაკედონიურმა ე.წ. კლიქბაიტ და ყვითელმა საიტებმაც გამოაქვეყნეს. მაგალითად, ერთ-ერთ მსგავს საიტზე ვიდეოს დართული აქვს ირონიული შინაარსის აღწერა - “სანამ მსოფლიო კორონავირუსს ებრძვის, რუსებს არყის ვირუსი ტანჯავს”. მეორე საიტი კი წერს, რომ “კიევში უსახლკარო კაცმა ადგილობრივები შეაშინა”. ამ საიტზე ვიდეოს თან ახლავს ვრცელი აღწერა, რომელშიც ვკითხულობთ, რომ სავარაუდოდ, კიევში მცხოვრებმა პირმა, სოლომენსკის რაიონში, ქუჩაში გადაიღო ალკოჰოლური ინტოქსიკაციის მდგომარეობაში მყოფი უსახლკარო კაცი, რომელსაც ტროტუარზე ეძინა. და იქვე დაკონკრეტებულია, რომ გადამღებმა ირონიულად აღნიშნა, რომ “აი, კორონავირუსმა კაცი უბრალოდ დააგდო”.

მაშინ, როდესაც მსოფლიოში კორონავირუსის პანდემიაა გავრცელებული და ყველა ელოდება ვაქცინის გამოსვლა, მსგავსი შეცდომაში შემყვანი, გადაუმოწმებელი და ყალბი ინფორმაციის გამოქვეყნება, განსაკუთრებით სახიფათოა. ამავდროულად, ამგვარი სათაურები აძლიერებს ანტივაქსერულ განწყობებს.

ყველა რჩევა და რეკომენდაცია, რომელიც ბოლო პერიოდში ვრცელდება და Covid-19-ის თემის გაშუქებას ეხება, ხაზგასმით ამბობს, რომ პანდემიების დროს ინფორმაციის სიზუსტე განსაკუთრებულად მნიშვნელოვანია და მედია უნდა მოერიდოს ისეთი ინფორმაციის გამოქვეყნებას, რომლის წყარო არ არის ცნობილი, რომელიც არ არის გადამოწმებული და დადასტურებული, არის პანიკის შემცველი. განსაკუთრებული სიფრთხილის გამოჩენისკენ მოუწოდებენ მედიას ფოტო/ვიდეო მასალების გამოქვეყნების დროსაც.

იხილეთ:

კატეგორია: ეთიკა
“ეკლესია იზიარებს რეკომენდაციებს და ცდილობს ღვთისმსახურება ყველა წესის დაცვით ჩატარდეს”, - ამ სათაურით, 29 მარტს ტელეკომპანია “იმედზე”, გადაცემაში “იმედის კვირა” მანიპულაციური სიუჟეტი გავიდა. მასალა იმგვარად იყო მომზადებული, რომ ბოლო პერიოდში, კორონავირუსის გამო ეკლესიის მისამართით გაჩენილი კრიტიკული კითხვების განეიტრალებისა და მართლმადიდებელი ეკლესიის რეიტინგის გაუმჯობესების შთაბეჭდილებას ტოვებდა.

“იმედის კვირის” მაყურებელი 15 წუთის განმავლობაში წამყვანისგან, ჟურნალისტისა და შერჩეული რესპონდენტებისგან საქართველოს მართმადიდებელი ეკლესიის ქება-დიდებასა და მისი გადაწყვეტილებების გამართლებას ისმენდა.

რეპორტაჟის პათოსი სათაურიდანვე გაცხადებული იყო - “ეკლესია იზიარებს რეკომენდაციებს და ცდილობს ღვთისმსახურება ყველა წესის დაცვით ჩატარდეს”. საინტერესო იყო მასალის შეფუთვაც - მრავალფეროვანი ვიზუალიზაცია, ემოციური, ახლო კადრები და ეფექტები, ემპათიური ჩანართები, ბუნებრივი ხმები და საგალობლები ქმნიდა შთაბეჭდილებას, რომ მასალის ავტორი მაყურებელზე მანიპულაციას და მის ემოციებზე ზეგავლენის მოხდენას ცდილობდა.

გადაცემის წამყვანმა ირაკლი ჩიხლაძემ სიუჟეტი შემდეგი შესავლით წარუდგინა მაყურებელს:

“ვისაც როგორ შეუძლია, ისე იბრძვის და ცდილობს წვლილის შეტანას უხილავ მტერთან ბრძოლაში. ამ პროცესში განსაკუთრებული როლი აკისრია ეკლესიას, ადამიანები რომ სულერად და მორალურად არ გატყდნენ. გაძლიერებულია ლოცვა, უწმინდესი ერს ამხნევებს. უფალს დახმარებას მსოფლიოს ყველა ეკლესია სთხოვს. რომის პაპი წმინდა პეტრეს ტაძარში მსოფლიოსთვის მარტო ლოცულობს. შეერთებულ შტატებში კი წმინდა ლუისის კათოლიკური ეკლესიის მღვდელმა ნიუ-იორკს გადაუფრინა, ქალაქი დალოცა და ნაკურთხი წყალი აპკურა. ვერტმფრენით თბილისს მეუფე იაკობმაც შემოუფრინა და ქალაქი იერუსალიმის ღვთისმშობლის ხატით დალოცა. დალოცვის ამსახველ ფოტომასალას, სამწუხაროდ, საზოგადოების მცირე ნაწილის ქილიკი მოჰყვა. არადა, დღეს ერი და ბერი, როგორც არასდროს, ერთიანია უხილავ მტერთან ბრძოლაში”.

ამ შესავალის შემდეგ, სტუდიაში მყოფი სიუჟეტის ავტორისგან მოვისმინეთ საქართველოს პატრიარქის ბოდბის მონასტერში ვიზიტსა და მისი ქადაგებების შესახებ. მასალის ავტორი ვარლამ წიკლაური რეპორტაჟის წარდგენისას ამტკიცებდა, რომ ყველა ტაძარში ცდილობენ წესები ზედმიწევნით დაიცვან, ეკლესიას და მრევლს ძალიან კარგად აქვს გათვითცნობიერებული პასუხისმგებლობა და ყველა ცდილობს დაემორჩილოს ჯანდაცვის სამინისტროს რეკომენდაციებს.

რეპორტაჟში მაყურებელმა კონკრეტული ფაქტების, არგუმენტებისა და სპეციალისტების კომენტარების ნაცვლად, მოისმინა დაინტერესებული პირების სუბიექტური მოსაზრებები და შეფასებები. 11 წუთიან სიუჟეტში ჟურნალისტი და ყველა რესპონდენტი, საგალობლების ფონზე, ერთხმად ამტკიცებდა, რამდენად დიდ როლს თამაშობს ეკლესია ეპიდემიასთან ბრძოლაში და როგორ ზედმიწევნით ასრულებს შესაბამის რეკომენდაციებს საქართველოში მოქმედი ყველა ეკლესია.

“წესს ყველა მოქმედი მართლმადიდებლური ტაძარი ზედმიწევნით იცავს, ტარდება სადეზინფექციო სამუშაოები, მორწმუნეთა ნაწილი წირვას დისტანციურად, ეზოდან ისმენს, გახმოვანების სისტემები უკვე დამონტაჟდა, ეს კადრები საქართველოს თითქმის ყველა კუთხეშია გადაღებული. მართლმადიდებელი ეკლესია ახლა სახელმწიფოსთან ერთად ცდილობს ვირუსს გაუმკლავდეს”, - უყვება მაყურებელს ჟურნალისტი და პარალელურად ეთერში გადის ფოტოები, რომლებზეც ჩანს ეკლესიაში ან ეკლესიის ეზოში დისტანციურად მდგომი მრევლი, თუმცა უცნობია, სად არის გადაღებული ფოტოები, რადგან კადრებს ადგილის აღმნიშვნელი მითითება არ ერთვის.

რეპორტაჟის ავტორი საუბრობს რამდენიმე ეკლესიის მაგალითზე და, მიუხედავად მისი მტკიცებისა, რომ ყველა ეკლესიაში წესების დაცვით მიმდინარეობს წირვა-ლოცვა, მაყურებელი ვერ ისმენს და ვერ ხედავს ამის დამადასტურებელ არგუმენტებს და შესაბამის ფაქტებს. ასევე, ჟურნალისტის მტკიცების მიუხედავად, სიუჟეტში მაყურებელი ვერც იმის მტკიცებულებებს ხედავს, რომ კორონავირუსის გამო საქართველოს ეკლესიებში გარე გახმოვანების სისტემები დამონტაჟდა.

ჟურნალისტის მტკიცებას ეჭქვეშ აყენებს ისიც, რომ საქარველოს მასშტაბით ასობით მოქმედი ეკლესიაა და ამ დრომდე არ არსებობს ოფიციალური მონაცემები რამდენ ტაძარშია დამონტაჟებული ხმოვანი სისტემები, ასევე, არ არსებობს იმის დამადასტურებელი ფაქტები, რომ ყველა ეკლესიაში დაცულია სოციალური დისტანციის დაცვის რეკომენდაცია, რადგან ყველა ეკლესიაში პოლიცია არ პატრულირებს და ამ ეტაპზე არ არსებობს ეკლესიებში ვითარების კონტროლის მექანიზმი. შესაბამისად, საფუძველს მოკლებულია იმის მტკიცება, რომ ყველა მოქმედ ეკლესიაში ერთნაირი მდგომარეობაა.

ჟურნალისტის მიერ შერჩეული რესპონდენტების აბსოლუტური უმრავლესობა ეკლესიას წარმოადგენს და დაინტერესებული პირია. 11 წუთიან სიუჟეტში მაყურებელი სულ 5 რესპონდენტის კომენტარს ისმენს - მათგან 4 სასულიერო პირი (მამა იოანე მჭედლიშვილი, დეკანოზი გიორგი სამანაშვილი, მამა ალექსანდრე გალდავა, მამა ანდრია ჯაღმაიძე) და ერთი ისტორიკოსია - სიმონ მასხარაშვილი.

სიუჟეტში ერთ-ერთი სასულიერო პირი საუბრობს, რომ ეკლესიის წინააღმდეგ მართული და აგორებული კამპანია მიმდინარეობს. რის შემდეგაც, სასულიერო პირის მოსაზრებას ჟურნალისტი თავისი შეფასებებით ამყარებს:

“საზოგადოების გარკვეული ჯგუფები მორწმუნეებს ტაძრებში მისვლასა და ზიარებაზე უარის თქმისაკენ მოუწოდებდნენ. ადამიანთა ნაწილი სწორედ ამ რთულ პერიოდში შეეცადა ეკლესიის დისკრედიტაციას, მაშინ, როდესაც მორწმუნე ადამიანი შვებას სწორედ ტაძარში პოულობს. სოციალურ ქსელებში დაიწყო კამპანია, რომ ეკლესიას შეეცვალა წესი, რომელიც 2000 წელზე მეტს ითვლის და მაცხოვრის სისხლისა და ხორცის მისაღებად ერთჯერადი კოვზები გამოეყენებინა”.

ჟურნალისტს არ ჰყავს ჩაწერილი არც ერთი რესპონდენტი, რომელიც მეორე მხარის პოზიციას გააჟღერებდა. სასულიერო პირების გარდა, ერთადერთი რესპონდენტი, რომელიც ჟურნალისტს ისტორიკოსის სტაუსით ჰყავს ჩაწერილი, სიმონ მასხარაშვილია. იგი მაყურებელს არწმუნებს: რომ “მღვდლების წინ ზიარებულან კეთროვანი, ჭლექიანი, შავჭირიანი და არ არსებობს და არ შემოუნახავს მსოფლიო ისტორიას არც ერთი პრეცენდენტი, რომ ბოლო ზიარების შედეგად რომელიმე მღვდელი ან კეთრით დაავადებულიყოს ან შავი ჭირით დაავადებულიყოს ან რაიმე სენი შეყროდეს, იმიტომ რომ იქ ქრისტეა, ქრისტე შემოდის, ქრისტე მეფობს და უფალმა იცის რა როგორ უნდა გადაწყვიტოს. ვისაც ამაში ეჭვი ეპარება, ვისაც ეს არ ჯერა, ერთჯერადი კოვზები უნდა, მოდით რა, იმან მურაბა და კამპოტი ჭამოს და ზიარებას თავი დაანებოს... სხვათაშორის, კაცობრიობა, ყველა ესეთი პანდემიისგან უფალს უხსნია, უფლის ნებაა, უფლის დაშვებაა ეს ყველაფერი”.

“იმედის” მაყურებელს არ მოუსმენია ჯანდაცვის სფეროს სპეციალისტების შეფასებები, მოსაზრებები და რჩევები. არც ჟურნალისტს უსაუბრია იმის შესახებ, თუ რა საფრთხეებს შეიცავს ეკლესიებში დიდი რაოდენობით ხალხის თავშეყრა, ჯვრებისა და ხატების კოცნა ან ზიარების რიტუალი.

სიუჟეტში მაყურებელმა ვერ გაიგო რა მდგომარეობაა ამ მხრივ მსოფლიო მასშტაბით სხვა მართლმადიდებლურ ეკლესიებში. ჟურნალისტს არ უცნობებია, რომ ვატიკანმა დროებით გააუქმა საეკლესიო ღონისძიებები კათოლიკური აღდგომისთვის; იტალიაში, სადაც კორონავირუსის პანდემიის გავცელების თვალსაზრისით, ერთ-ერთი ყველაზე მძიმე ვითარებაა, აკრძალულია მასობრივი შეკრებები და ეკლესიების ნაწილში წირვა-ლოცვა დროებით შეწყვეილია; ბულგარეთის მართლმადიდებელი ეკლესია საგანგებო მდგომარეობის წესებს დაემორჩილა და მორწმუნეებს მოუწოდა, რომ ეკლესიების ნაცვლად, სახლში ილოცონ; რუმინეთის მართლმადიდებლურმა ეკლესიამ, ვირუსისაგან თავდაცვის მიზნით, ზიარებისათვის ერთჯერადი კოვზების გამოყენების ნებართვა გასცა - ამ ფაქტების შესახებ “იმედის კვირის” მაყურბელს ინფორმაცია არ მიუღია.
კატეგორია: საქართველო
საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს ახალი ამბების სამსახურის ყოფილი უფროსის, შორენა ღლონტისა და უფროსის ყოფილი მოადგილის, მაია მერკვილაძის თავდაპირველ თანამდებობაზე აღდგენის მოთხოვნით, „ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრმა“ (EMC) 25 და 27 მარტს, ბათუმის საქალაქო სასამართლოს მიმართა. ორგანიზაცია მიიჩნევს, რომ დირექტორის მიერ მიღებული გადაწყვეტილება, მაია მერკვილაძისა და შორენა ღონტის გათავისუფლებასა და სხვა თანამდებობაზე გადაყვანაზე, უკანონო და დაუსაბუთებელია.

“მივიჩნევთ, რომ როგორც მაია მერკვილაძის, ისე შორენა ღლონტის მიმართ მიღებული გადაწყვეტილებები კანონმდებლობის უხეში დარღვევითაა მიღებული და სარედაქციო დამოუკიდებლობაზე პასუხისმგებელი პირების სამსახურებრივი უფლებამოსილებების შეზღუდვას ისახავდა მიზნად.

მოსარჩელეთა მიმართ მიღებული გადაწყვეტილებები, რაც ახალი ამბების სამსახურის ხელმძღვანელი პირების მიმართ სამსახურიდან გათავისუფლებასა და პოზიციის ცვლილებაში გამოიხატა, ცალსახად უკანონო და დაუსაბუთებელ ქმედებებს წარმოადგენს, რასაც მაუწყებელში კრიტიკულად განწყობილი სხვა თანამშრომლების მიმართ მიღებული გადაწყვეტილებებიც ადასტურებს. შეგახსენებთ, რომ მაია მერკვილაძისა და შორენა ღლონტის სამსახურიდან გათავისუფლების პროცესს წინ უძღვოდა მთელი რიგი საკადრო ცვლილებები და დისციპლინური დევნის პრაქტიკა, რაც დღემდე გრძელდება”, - ნათქვამია EMC-ის მიერ დღეს, 30 მარტს გავრცელებულ განცხადებაში.

მაუწყებლის დირექტორმა გიორგი კოხრეიძემ 24 თებერვალს აჭარის ტელევიზიის ახალი ამბების სამსახურის ყოფილი უფროსი და მთავარი საინფორმაციო გამოშვების რედაქტორი მაია მერკვილაძეს თანამდებობიდან გაათავისუფლა და არსებითად განსხვავებულ პოზიციაზე, რადიო მაუწყებლობის სამსახურში გადაყვანა. 28 თებერვალს კი, დისციპლინური მოკვლევის შედეგად, ახალი ამბების სამსახურის უფროსი, შორენა ღლონტი სამსახურიდან გაათავისუფლა. საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიამ, საინფორმაციო სამსახურის უფროსის პოზიციაზე, შორენა ღლონტის გათავისუფლებიდან ერთი თვის შემდეგ, 27 მარტს კონკურსი გამოცხადა.

ცვლილებები შეეხო საინფორმაციო სამსახურის სხვა თანამშრომლებსაც. გიორგი კოხრეიძემ, 13 მარტს გაათავისუფლა მთავარი საინფორმაციო გამოშვების წამყვანი თეონა ბაკურიძე, 23 მარტს კი მაუწყებლის კორესპონდენტი თეონა ხარაბაძე, რომელიც პოლიტიკურ საკითხებს აშუქებდა, ქუთაისში, ამ ეტაპზე არარსებულ ბიუროში გადაიყვანა. გარდა ამისა, გიორგი კოხრეიძის დირექტორად დანიშვნის შემდეგ მაუწყებელი დატოვა დირექტორის მოადგილე ნათია ზოიძემ.

 
კატეგორია: საქართველო
მედიაკოალიცია საქართველოს მთავრობას მოუწოდებს, რომ ყოველგვარი ჯარიმისა და დამატებითი დარიცხვების გარეშე შეაჩეროს მედიისათვის დადგენილი გადასახადების გადახდის ვადა 2020 წლის ივლისამდე მაინც. ამის შესახებ განცხადება კოალიცია „მედიის ადვოკატირებისათვის“ წევრმა ორგანიზაციებმა დღეს, 27 მარტს გაავრცელეს.

“დღეს მედიის შეუფერხებლად მუშაობა, როდესაც COVID-19-თან დაკავშირებით შექმნილი ვითარების გამო, კარანტინისა და თვითიზოლაციის პირობებში მყოფი მოსახლეობისთვის მნიშვნელოვანია ინფორმაციის მიღება, სახელმწიფოს პასუხისმგებლობას აასმაგებს.

მიგვაჩნია, რომ საქართველოს მთავრობა ვალდებულია დაეხმაროს მედიაორგანიზაციებს შეასრულონ მათი უდიდესი როლი საზოგადოების ინფორმირებულობის უზრუნველსაყოფად.” - ნათქვამია მედიაკოალიციის მიერ გავრცელებულ განცხადებაში.

მედიაკოალიცია განცხადებაში აღნიშნავს, რომ ამერიკის შეერთებული შტატების მთავრობის მიერ მსგავსი შეღავათები ამერიკაში უკვე გადასახადის ყველა გადამხდელისათვის ამოქმედდა.

შეგახსენებთ, რომ 20 მარტს ტელეკომპანია “მთავარი არხისა” და “TV პირველის” ანგარიშებს ინკასო დაედო. მსგავს კრიზისულ ვითარებაში ტელევიზიებისთვის ინკასოს დადებაში ტელეკომპანიების მფლობელები პოლიტიკურ მოტივს ხედავენ, საქართველოს ფინანსთა სამინისტროში კი ირწმუნებიან, რომ პროცესი ავტომატური იყო და კონკრეტულად ტელევიზიებთან მიმართებით ეს გადაწყვეტილება არ მიუღიათ.

20 მარტს განცხადება გაავრცელა ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამაც და შემოსავლების სამსახურს მოუწოდა, გაითვალისწინოს ქვეყანაში არსებული კრიტიკული ვითარება და დროულად მოუხსნას ინკასო ტელეკომპანიებს, რომ ყველა მედიასაშუალებას მიეცეს შესაძლებლობა გააგრძელოს საზოგადოებისთვის ინფორმაციის მიწოდება.
კატეგორია: საქართველო
შორენა ღლონტის გათავისუფლებიდან ერთი თვის შემდეგ, საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიამ საინფორმაციო სამსახურის უფროსის პოზიციაზე კონკურსი გამოაცხადა. მსურველებს განცხადების შეტანა დღეიდან, 27 მარტიდან 10 აპრილის ჩათვლით შეუძლიათ.

კონკურსი ორეტაპიანია - პირველ ეტაპზე კომისია არჩევს კანდიდატების მიერ წარმოდგენილ დოკუმენტებს და დაუკავშირდება მხოლოდ შემდეგ ეტაპზე გადასულ კონკურსანტებს, მეორე ეტაპზე კი შერჩეულ კანდიდატებთან გასაუბრება ჩატარდება. კომისიამ საბოლოო გადაწყვეტილება 28 აპრილამდე უნდა მიიღოს.

აჭარის ტელევიზიის საინფორმაციო სამსახურის უფროსის პოზიცია მას შემდეგ გახდა ვაკანტური, რაც მაუწყებლის დირექტორმა გიორგი კოხრეიძემ, დისციპლინარული მოკვლევის საფუძველზე, შორენა ღლონტი 28 თებერვალს სამსახურადან გაათავისუფლა. დირექტორის გადაწყვეტილებას შორენა ღლონტი სასამართლოში ასაჩივრებს.

ბოლო პერიოდში საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიაში მნიშვნელოვანი პროცესები მიმდინარეობს. შორენა ღლონტის გათავისუფლებამდე, მაუწყებლის დირექტორმა გიორგი კოხრეიძემ ახალი ამბების სამსახურის უფროსისა და მთავარი საინფორმაციო გამოშვების რედაქტორის პოზიციიდან გაათავისუფლა მაია მერკვილაძე და არსებითად განსხვავებულ პოზიციაზე, რადიო მაუწყებლობის სამსახურში გადაყვანა. ასევე, სამსახურიდან გაათავისუფლა მთავარი საინფორმაციო გამოშვების წამყვანი თეონა ბაკურიძე. გარდა ამისა, გიორგი კოხრეიძის დირექტორად დანიშვნის შემდეგ მაუწყებელი დატოვა დირექტორის მოადგილე ნათია ზოიძემ.

მაუწყებელში განვითარებულ მოვლენებს ადამიანის უფლებებისა და მედიის თავისუფლების დაცვაზე მომუშავე ორგანიზაციები საგანგაშოდ აფასებენ.
კატეგორია: დეზინფორმაცია
Presa.ge-ის მიერ დღეს, 24 მარტს გავრცელებული ინფორმაცია, თითქოს, ბელგიის ჯანდაცვის მინისტრმა მეგი დე ბლოკმა სამ და მეტ პირს შორის დახურულ სივრცეში სექსუალური ურთიერთობები აკრძალა, ყალბია.

presa.ge სატირულ გამოცემა worldnewsdailyreport-ს ეყრდნობა და წერს, თითქოს, მინისტრმა პარლამენტში გამოსვლისას განაცხადა, რომ “ორგიები იკრძალება, სანამ ვირუსის აფეთქება არ გადაივლის".

“დე ბლოკის თქმით, ამ აკრძალვის შემოღება აუცილებელი იყო, ბელგიის რეპუტაციის გამო, რომელიც ლუდის მსმელების და ევროპის ჯგუფური სექსის დედაქალაქადაა ცნობილი. "ბელგია ევროპაში, თუ არა მსოფლიოში, ჯგუფური სექსის კუთხით პირველია. ჩვენ ვალდებული ვიყავით ეს გადაგვეწყვიტა ამ სიტუაციაში," - განაცხადა მინისტრმა”, - წერს presa.ge

World News Daily Report გვერდის აღწერაში ნათქვამია, რომ გამოცემა ქმნის სატირული კონტენტს, არც გამოქვეყნებული ამბები შეესაბამება სინამდვილეს და არც გმირები არიან ნამდვილი. ასევე უთითებს, რომ მათ მიერ გამოგონილი პერსონაჟებსა და რეალურ ადამიანებს შორის ნებისმიერი სახის მსგავსება უბრალოდ „სასწაულად“ შეიძლება ჩაითვალოს.




კატეგორია: ეთიკა
Presa.ge-ის მიერ დღეს, 24 მარტს გავრცელებული ინფორმაცია, თითქოს, ბელგიის ჯანდაცვის მინისტრმა მეგი დე ბლოკმა სამ და მეტ პირს შორის დახურულ სივრცეში სექსუალური ურთიერთობები აკრძალა, ყალბია.

presa.ge სატირულ გამოცემა worldnewsdailyreport-ს ეყრდნობა და წერს, თითქოს, მინისტრმა პარლამენტში გამოსვლისას განაცხადა, რომ “ორგიები იკრძალება, სანამ ვირუსის აფეთქება არ გადაივლის".

“დე ბლოკის თქმით, ამ აკრძალვის შემოღება აუცილებელი იყო, ბელგიის რეპუტაციის გამო, რომელიც ლუდის მსმელების და ევროპის ჯგუფური სექსის დედაქალაქადაა ცნობილი. "ბელგია ევროპაში, თუ არა მსოფლიოში, ჯგუფური სექსის კუთხით პირველია. ჩვენ ვალდებული ვიყავით ეს გადაგვეწყვიტა ამ სიტუაციაში," - განაცხადა მინისტრმა”, - წერს presa.ge

World News Daily Report გვერდის აღწერაში ნათქვამია, რომ გამოცემა ქმნის სატირული კონტენტს, არც გამოქვეყნებული ამბები შეესაბამება სინამდვილეს და არც გმირები არიან ნამდვილი. ასევე უთითებს, რომ მათ მიერ გამოგონილი პერსონაჟებსა და რეალურ ადამიანებს შორის ნებისმიერი სახის მსგავსება უბრალოდ „სასწაულად“ შეიძლება ჩაითვალოს.




კატეგორია: საქართველო
დღეიდან აჭარის ტელევიზიაში, საინფორმაციო და სამედიცინო გადაცემების გარდა, ყველა გადაცემა განუსაზღვრელი ვადით შეჩერდა. გადაწყვეტილება მაუწყებლის დირექტორმა გიორგი კოხრეიძემ ოფიციალურად 23 მარტს მიიღო. შეჩერებულ გადაცემებს შორის არის არხის ერთ-ერთი ყველაზე რეიტინგული გადაცემა “ჰეშთეგი”, რომლის გუნდი დირექტორისადმი კრიტიკული განცხადებებით გამოირჩევა. გადაცემის ავტორები ამბობენ, რომ რეალურად ეს გადაცემის დახურვაა.

მაუწყებლის მიერ გავრცელებული ინფორმაციით, გიორგი კოხრეიძე გადაცემების შეჩერების გადაწყვეტილებას კორონავირუსის გამო ქვეყანაში შექმნილი ვითარებით ხსნის. “ჰეშთეგის” გუნდს კი მიაჩნია, რომ დირექტორს კრიტიკული გადაცემის გაჩერება სურს:

“იმ შემთხვევაში თუ მენეჯმენტთან შესაბამისი შეთანხმება შედგებოდა ფორმატის ცვლილების თაობაზე, ვითარებიდან და შეზღუდული რესურსებიდან გამომდინარე მაქსიმალურად შევეცდებოდით თქვენთვის მნიშვნელოვანი ინფორმაციის მოწოდებას. ყოველდღიური ახალი ამბების პარალელურად, აუცილელობლად მიგვაჩნია ისეთ საკითხებზე საუბარი, რომლებიც ვირუსის მასშტაბურობით გამოწვეულ ეკონომიკურ, ფსიქო-სოციალურ და საგანმანათლებლო პროცესებს ეხება. საზოგადოებრივი მაუწყებლის სასიცოცხლო მნიშვნელობა სწორედ ასეთ კრიზისულ ვითარებაში უნდა წარმოჩინდეს და ამ პასუხისმგებლობასაც სრულად ვიაზრებთ. სამწუხაროდ, ამ ეტაპზე არ გვეძლევა შესაბამისი შესაძლებლობა, რაც გვაფიქრებინებს იმას, რომ კრიტიკული გადაცემის გაჩერების საბაბად არსებული ვითარება იქნა გამოყენებული”, - ვკითხულობთ გადაცემის გუნდის მიერ გავრცელებულ განცხადებაში.

“მედიაჩეკერი” “ჰეშთეგის” ერთ-ერთ წამყვანს და მაუწყებლის ალტერნატიული პროფკავშირის ხელმძღვანელ მალხაზ რეხვიაშვილს ესაუბრა. იგი ამბობს, რომ მაუწყებლის დირექტორმა თავისი გეგმის განსახორციელებლად, ქვეყანაში შექმნილი ვითარებით ისარგებლა და მაშინ, როცა ყველას ყურადღება კორონავირუსის საკითხისკენაა მიმართული,“ჰეშთეგი” დახურა:

“რიგში იდგა “ჰეშთეგი”, როგორც კრიტიკულად განწყობილი გადაცემა მენეჯმენტის მიმართ. სხვა პერიოდში, გადაცემის დახურვას სხვა ამბები მოჰყვებოდა და ეხლა დრო იხელთა - არავის ახლა აჭარის ტელევიზიისთვის არ სცალია, მათ შორის ჩვენც არ გვეცალა შიდა პრობლემებისთვის და გადართული ვიყავით სრულად ქვეყანაში და მსოფლიოში შექმნილ ვითარებაზე. ამ პირობებში მიიღო გადაწყვეტილება,” - ამბობს მალხაზ რეხვიაშვილი.

“ჰეშთეგის” გარდა, 24 მარტიდან, განუსაზღვრელი ვადით, ეთერში აღარ გავა "დილის ტალღა", "ერთი დღე სოფელში" "მე ვარ ფერმერი", "ბუნების კანონი" და სხვა შემოქმედებითი გადაცემები.

გადაცემების დახურვამდე, საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს თანამშრომლების ნაწილი გაფიცვისთვის ემზადებოდა. ოთხი საგაფიცვო მოთხოვნა აჭარის ტელევიზიის ალტერნატიულმა პროფკავშირებმა 2 მარტს შეიტანა მაუწყებელში. მალხაზ რეხვიაშვილის თქმით, 23 მარტიდან მათ უკვე ჰქონდათ უფლება, რომ გაფიცულიყვნენ, თუმცა, არ გაიფიცნენ, რადგან გადაწყვიტეს, რომ აღნიშნულ კრიზისულ ვითარებაში მაყურებლის ინფორმირება უფრო მნიშვნელოვანი იყო:

“23-ში იწურებოდა მედიაციის დრო. პარასკევს უკვე შეგვეძლო გვეცნობებინა მენეჯმენტისთვის, რომ წარმოშობილი გაფიცვის უფლებით ვისარგებლებდით ორშაბათიდან. თუმცა ეს არ გავაკეთეთ, გადავწყვიტეთ, რომ არ არის ეხლა ამის დრო და მთავარია ეთერში ვიყოთ და შევძლოთ ინფორმაციის მიტანა საზოგადოებამდე. თუმცა, ორშაბათს რომ მოვედით, თათბირი ჩატარდა და გავიგეთ ამბავი, რომ ყველაფერი დახურეს საინფორმაციოს გარდა. არ ვიცი “ჰეშთეგი” რატომ მოყვა მაგ სიაში, როცა ისედაც დისტანციურად ვმუშაობდით.”

23 მარტს, გადაცემების შეჩერების გარდა, აჭარის ტელევიზიის დირექტორმა გიორგი კოხრეიძემ მაუწყებლის კორესპონდენტის, თეონა ხარაბაძის ქუთასის ამ ეტაპზე არარსებულ ბიუროში გადაყვანის გადაწყვეტილებაც მიიღო. თეონა ხარაბაძე მიიჩნევს, რომ კოხრეიძის გადაწყვეტილების მიზანი საინფორმაციო სამსახურიდან მისი ჩამოშორებაა.

გადაცემების შეჩერებასა და თეონა ხარაბაძის ქუთაისში გადაყვანასთან დაკავშირებით არსებულ კითხვებზე კონკრეტული პასუხის მისაღებად “მედიაჩეკერი” გიორგი კოხრეიძეს დაუკავშირდა. რამდენიმე მცდელობის შემდეგ, მან ჩვენს ზარებს უპასუხა, თუმცა, როგორც კი ვუთხარით რა საკითხზე გვინდოდა საუბარი, გვიპასუხა, რომ დაკავებული დღე აქვს და, სამწუხაროდ, ჩვენთვის ვერ მოიცლის.

აჭარის ტელვიზიაში ბოლო დღეებში განვითარებულ მოვლენებთან დაკავშირებით, საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ დღეს განცხადება გაავრცელა, რომელშიც ნათქვამია, რომ აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს მენეჯმენტი ჟურნალისტებს დევნის და საკადრო გადაწყვეტილებებით არხის სარედაქციო პოლიტიკას ცვლის.

“ქარტია დაუშვებლად მიიჩნევს აჭარის ტელევიზიისა და რადიოს მენეჯმენტის მიერ ისეთ საკადრო პოლიტიკის გაგრძელებას, რომელიც ქმნის გაუსაძლის სამუშაო პირობებს, ახალი ამბების სამსახურიდან დევნის პროფესიონალ კადრებს და ანგრევს საზოგადოებრივი მაუწყებლის პრინციპებს. დღევანდელი საგანგებო მდგომარეობის პირობებში, როდესაც საზოგადოებრივი მაუწყებლის როლი განსაკუთრებულად მნიშვნელოვანია, ასეთი პოლიტიკის განხორციელება კიდევ უფრო ძაბავს ვითარებას”, - ნათქვამია განცხადებაში.

მალხაზ რეხვიაშვილს, ისევე როგორც თეონა ხარაბაძეს ვკითხეთ, აპირებენ თუ არა სამართლებრივი დავის დაწყებას. თეონა ხარაბაძე ამბობს, რომ ამ ეტაპზე დირექტორის შეთავაზებას დათანხმდება, თუმცა ხელშეკრულების ცვლილებასთან დაკავშირებით იურისტებთან გაივლის კონსულტაციას და სამართლებრივ ბრძოლას გააგრძელებს. მალხაზ რეხვიაშვილი კი ამბობს, რომ იურისტები უკვე მუშაობენ ამ საკითხზე:

“არ მგონია, რომ რაიმე სამართლებრივი პერსპექტივა ამ ეტაპზე არსებობდეს, თან იძულებით მოცდენად ჩაგვეთვლება, სამსახურიდან არ გვიშვებს, ხელფასებს გადაგვიხდის, ამას ხომ ჯიბიდან არ იხდის, ბიუჯეტის ფულია და სულ არ აინტერესებს. კონსულტაციებს გავდივართ იურისტებთან, რამდენად არსებობს სამართლებრივი პერსპექტივა, რაზე შეიძლება რომ მოვედავოთ, ძალიან უცნაურ მდგომარეობაში ვართ. ჩვენი იურისტები მუშაობენ ამ საკითხზე”, - გვიხსნის მალხაზ რეხვიაშვილი.

ბოლო პერიოდში საზოგადოებრივი მაუწყებლის აჭარის ტელევიზიაში მნიშვნელოვანი პროცესები მიმდინარეობს. თეონა ხარაბაძემდე გიორგი კოხრეიძემ ახალი ამბების სამსახურის უფროსისა და მთავარი საინფორმაციო გამოშვების რედაქტორის პოზიციიდან გაათავისუფლა მაია მერკვილაძე და არსებითად განსხვავებულ პოზიციაზე, რადიო მაუწყებლობის სამსახურში გადაყვანა, სამსახურიდან გაათავისუფლა ახალი ამბების სამსახურის უფროსი შორენა ღლონტი და მთავარი საინფორმაციო გამოშვების წამყვანი თეონა ბაკურიძე. გარდა ამისა, გიორგი კოხრეიძის დირექტორად დანიშვნის შემდეგ მაუწყებელი დატოვა დირექტორის მოადგილე ნათია ზოიძემ.

მაუწყებელში განვითარებულ მოვლენებს ადამიანის უფლებებისა და მედიის თავისუფლების დაცვაზე მომუშავე ორგანიზაციები საგანგაშოდ აფასებენ. Მათ 17 მარტს საერთაშორისო ორგანიზაციებს რეაგირებასა და მაუწყებლის დამოუკიდებლობისთვის პოლიტიკური მხარდაჭერის თხოვნით მიმართეს.
კატეგორია: დეზინფორმაცია
ყელში სამი-ოთხი დღით კორონავირუსის ჩაბუდება, ყოველ 20 წუთში ერთხელ თბილი წყლის დალევა და თბილ წყალში გახსნილი ბუნებრივი ანტისეპტიკების პირში გამოივლება ვირუსის პრევენციისთვის - მითია. 22 მარტს “მთავარი არხის” ეთერში, გადაცემა “მთავარ აქცენტებში” მაყურებელმა მოისმინა კორონავირუსის “დასაძლევი” რჩევები, რომელთა ნაწილი სიმართლეს არ შეესაბამება.

“როგორ უზრუნველვყოთ, რომ კორონა არ დაგვემართოს. არ მოგესმათ, ეს სავსებით შესაძლებელია. პრევენციის სწორი მექანიზმების დაცვით, კორონავირუსის დაძლევა სავსებით შესაძლებელია. ჩემს ამერიკელ მეგობრებს ვთხოვე, გამოეგზავნათ რას ურჩევენ მათ მათი ცენტრალური ჰოსპიტალები”, - ამ შესავლით დაიწყო “მთავარი აქცენტების” წამყვანმა ნიკა გვარამიამ მაყურებლისთვის რჩევების მიცემა.

მისი მტკიცებით, აღნიშნული რჩევები ამერიკის შეერთებული შტატების დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრის (CDC) მიერ არის შემუშავებული და ამერიკის ყველა რეგიონის მცხოვრებს ეგზავნება გაიდლაინები კორონავირუსისგან თავის დასაცავად.

“მათი ცენტრალური ჰოსპიტალები აგზავნიან CDC-ის, ანუ დაავადებათა კონტროლის ცენტრის მიერ დამტკიცებულ ინსტრუქციებს, სხვანაირად მათ უფლება არ აქვთ ეს ქნან… CDC-ის რეკომენდაციები და მის საფუძველზე გამოცემული კლინიკური რჩევები მინდა გაგაცნოთ, იმიტომ, რომ იცოდეთ როგორ დაამარცხოთ კორონავირუსი, როგორც ამერიკელებმა იციან, ზუსტად იმ დონეზე,” - ამ შესავლის შემდეგ გადაცემის წამყვანი მაყურებლისთვის კონკრეტული რჩევების მიცემაზე გადავიდა.

რეკომენდაციები, რომლებიც ნიკა გვარამიამ ეთერში გააჟღერა, ამერიკის შეერთებული შტატების დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრის (CDC) ოფიციალურ გვერდზე არ იძებნება. შესაბამისად, “მედიაჩეკერმა” ინფექციონისტ, მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორ მაია ბუწაშვილთან გადაამოწმა, რამდენად შეესაბამებოდა სიმართლეს CDC-ის სახელით გაცემული რეკომენდაციები.

მითი #1 - “დალიეთ ბევრი ცხელი სითხე 20 წუთში ერთხელ”

“დალიეთ ბევრი სითხე და დალიეთ 20 წუთში ერთხელ. მოდით, მოგიყვებით ეს რას ნიშნავს. სითხის დალევა ზოგადად ებრძვის ვირუსულ ინფექციებს - ეს ერთი, მაგრამ ძალიან მნიშვნელოვანი ფაქტორი. პირში თბილი სითხის გამოვლების შედეგად, კორონავირუსი რომც გქონდეთ, ზედა სასუნთქ გზებში, ანუ ხახაში და ყელში, ეს ვირუსი ჩადის კუჭში თბილ წყალთან ერთად და კუჭის წვენი მას ანადგურებს. ამიტომ, ძალიან მნიშვნელოვანია, კიდევ ერთხელ, დალიოთ ძალიან დიდი რაოდენობით, რაც შეგიძლიათ, თბილი სითხე და სასურველია 20 წუთში ერთხელ. ეს იქნება სუპი, ჩაი თუ უბრალოდ თბილი წყალი. ისე, რომ იცოდეთ, თბილი წყალი ყველაფერს ჯობია”.

ექიმი ინფექციონისტი მაია ბუწაშვილი ამბობს, რომ არ არსებობს სამეცნიერო მტკიცებულებები, რომ დიდი რაოდენობით თბილი წყლის დალევა ვირუსით ინფიცირებით რისკს ამცირებს. მისივე თქმით, თითქოს კუჭში ვირუსი კვდება, სიმართლეს არ შეესაბამება.

“ზოგადად, სითხით შევსება ორგანიზმისთვის აუცილებელია, უბრალოდ 20 წუთში ერთხელ სმა არავის დაუწესებია ჯერ. ზოგადად, სითხეების სმა, კიდევ ერთხელ გავიმეორებ, სასარგებლოა. თბილ წყალს რაც შეეხება, არავითარი მტკიცებულება არ არის, რომ ეს რამენაირად ამცირებს ვირუსით ინფიცირებას, ამის სამეცნიერო საფუძველი არ არსებობს.

საერთოდ, უფრო ხშირად სასუნთქ გზებში ხვდება ვირუსი პირდაპირ ან შეიძლება მოხვდეს ცხვირის ლორწოვანზე, თვალის ლორწოვანზე. შესაბამისად, ასე უნივერსალურად, რომ მაინც და მაინც პირის ღრუდან ხვდება, ასე არ არის. კუჭში როდესაც მოხვდება ვირუსი, არის ლოგიკა, რომ კუჭის ლორწოვანმა ნაწილობრივ გაანადგუროს. თუმცა, როგორც კვლევებით დამტკიცდა, კორონავირუსი ეფექტურად ვრცელდება განავლის გზით, ამიტომ, როგორც აღმოჩნდა, კუჭის წვენი მას მთლიანად არ ანადგურებს და განავალი მასებითაც გარემოში გამოიყოფა ცოცხ